198
/ t I vjI-f) Rl f^cTR (Ancient and Medieval Indian Political Thought) / MH-409(H) i Self Learning Material i i « Directorate of Distance Education SWAMI VIVEKANAND SUBHARTI UNIVERSITY MEERUT-250005 UTTAR PRADESH TT

dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

  • Upload
    others

  • View
    25

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

/

t

I vjI-f) Rl f^cTR

(Ancient and Medieval Indian Political Thought)

/MH-409(H)

i

Self Learning Materiali

i

«

Directorate of Distance Education

SWAMI VIVEKANAND SUBHARTI UNIVERSITY MEERUT-250005

UTTAR PRADESH

TT

Page 2: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis)

4 1 vi^T (Objectives)

4.2 TOlTcRT (Introduction)4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma and Danda and Origin of State)

4.4 . ^TR (Saptanga State)4.5 sTTuTf ^ f^TSTT (Education of King)

4.6 RvjfT (Duties of King)4.7 ?TT^H (Administration) .4.8 fcrfSr ^ RR RcR8Ji (Law and Justice System)

• ■RvTRT (Summary)

• STRICT (Exercise Questions)

3TW1R-2 : m41^ ft^R-ll (Ancient Indian Political Thought‘11)

V - h^i4>i<^Y A' g>r 3?grpt [mww mr feifftr ?$]} (Study of Politics in Epics)" [Ramayan and Mahabharata (Shanti parva)]

5.1 n3^?2I (Objectives)

5.2 TOffcpTr (Introduction)

5.3 'ii*iRuT (Ramayan)5.4 qPIci xW^lcIcn IcRR (Political Thoughts of Mahabharata’s Shanti parva) 55

5.5 cRT (Rajdharma and Dandniti)

5.6 TRiR (Communication)5.7 ?TSTr (War Policy and Interstate Relations)

5.8 (Epilogue)

• 7TT7RT (Summary)

, • 3TRRT (Exercise Questions)

40-50

40404143434344464950

52-63

525253

5660616262

63VI - "flfcmifri* $ TRpftfrT w 3IEWT [&t/2cV q&j (Study of Politics in Nitishastra)

\ [KautHya and Shukra]

l 6.1 vjlRy (Objectives)

yTfITcFTT (Introduction)

(Kautilya) xivjfci^ (Kingship)

(Justice System).RRTeR yy (Court and Justice)

(Mandal Theory) ,:i;Y)fcr (Six-Fold Policy)

^9} rtott (Economy System)

6.10 (Shukra Niti)

64-86

641 646.2

656.3726.4756.5776.6776.7796.8826.983

1

iv

Page 3: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

85• 'HKI?I (Summary)

• 3T^TR7 (Exercise Questions)

VII - mN aitijiH (Study of Jain and Buddhist Literature)

(Objectives)PRtTTcpfT (Introduction)^1^1^ TT2TT (Mahavir and Jain-Religion)

vjT)c|-i (Early Life of Mahavir)W#? ^?T flraTT? (Educations of Mahavir)

VW* (Preaching of Jain Religion)3ft^ srf (Gautam Buddha and Bauddh Religion)

(Preaching of Bauddh Religion)TftcR s[^ cRTT ^ cjcmi (Gautam Buddha and Mahavir: A Comparison)

ZfA $ Vi hs i*i (Community of Bauddh Religion) ejfe c^T 3fk (Rise and Fall of Bauddh Religion)

epf cfft (Teaching of Bauddh Religion)

• TTRI^I (Summary)

• 3WFH (Exercise Questions)

$ VM’ftfcl* [^j/cicf/'fi] (Political Ideas in Sanskrit Literature/Ka//dasj 107-112

(Objectives)^TcTfcRT (Introduction)chlfoi<IVH cFT yflq^i-^fT (Life-cycle of Kalidas) cbifelctIVH c|5t TrRT^ (Rachanayen of Kalidas)

• viivm (Summary)

• 3TJ:JTTTT (Exercise Questions)

. 86

87-106

‘877.1877.28888

7.37.4

897.59192

V 95

7.67.77.8

98.7.9997.10

102104

7.117.12

105

106

1078.1. 1078.2

1078.31098.4112

1123FCIJT?J_3 : nmfrigOH Hivdta VM*flRl4> f^R-l (Medieval Indian Political Thought-1)

IX - ^FRT^I (Republics)

(Objectives) . yTcTTcRTT (Introduction) ,TtT^jfcT cf^T yptfcfBTf^Rp zOT (Pre-historic Stage of Culture)

fc|qT^ (Primitive Commune Marriage)

(Organization of Tribal Wars)c|Tiff, ^'mRt ^ff cf>T (Rise ofVarnas^Private Property and Classes)

ftyft TTrtfrl $ fcTVn^ (Battles Against Rising Private Property)rtK-ic^' ^ >HTl!cHch nRciivi (End of the Slavery of Woman and

Fall of Matriarchy)

114-122

1149.11149.2

’ ^ 1159.3118118.

9.49.5

1199.61209.71.209.8

v

Page 4: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

(The struggle of Irreconcilable Contradictions) 1209.9 3RTO cf aT^FTcT

9.10 (Gana Sanghas)9.11 (Sanguinary Wars and the Rise of the

State and Danda)9.12 ^ ?rfcfrr, ^ VrvHTt cj^T \J^T (New Forces, Rise of New States)

121

121

121 x

122• (Summary)

• (Exercise Questions) 122

123-141ij4>i5e X- (Kingship)

i, 12310 1 (Objectives)

10.2 y^STfcpTr (Introduction) ' \10.3 XMrf^r : 3TcJETRuTT (Kingship : Nature, Concept and Limitations)10.4 \3cyfri Ri«aia (Origin Theory of State)

10.5 -^Tw£T (Major Functions of State) \10.6 cpf sjtRr^f (Purpose of State)

10.7 (Council of Ministers)10.8 afR W-X Off Vf^flcTt (Working of the Ministers and Advising System)

• ^TRT9T (Summary)

• 31'^M qjq (Exercise Questions)

123.124127132133

.136138140141

; HWT^TofFr ^ioi«flRl4» f%yR-ll (Medieval Indian Political Thought-ll)

XI - ^TRtf 4^ '8f*1lfu1f4>. 3TTf^f4> ^ Xlvil'TlfcT*(Social, Economic and Political Background of Medieval India)

144-156 :/

14411.1 w&q (Objectives)11.2 9TtfTcFTr (Introduction)11.3 WI^fFT (Medieval State)11.4 TTv^/^TvjpftfcT f^ETN (States of Barani/Political Thoughts of Barani)11.5 MJvrief fcJriK (Political Thoughts of Abul Fazal)11.6 yjt fcj^RtfKT (Social Thinking of Muslims)

• (Summary)

• (Exercise Questions)

144145145147148155156

157-172xii- W'ti^n (Structure of Medieval Indian Polity)

12.1 (Objectives)12.2 yTcTPRT (Introduction)12.3 ^'J-cHIH (Islam Religion : An Introduction)

12.4

157157158158v

TfRcita TP^cTT y? qq yyiy (Effects of Islam on Indian Culture) 15912.5

vij

Page 5: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

12.6 cf5T y^HcT (Effects of Islam on Hindu Society)12.7 Erf rfSTT (Islam and Hindu Religion) ,

12.8 l^cTFT (Indian Literature and Islam)12.9 ^cTFT cT^TT (Arts of Hindu and Islam)12.10 ^OTJcTT, ^iWl^lcP (Sovereignty, Universal Brotherhood)12.11 3P|eI ^pvJTeT ^ 3TT^t cf?t Mail'd Pi cn cqc^an (Administrations of the

Ideal State of Abul Fazal)12.12 ^p|cf? cf^T cfr? cZfTOTf (Arms and Tax System)12.13 '3rRTf£Tcfrre Ptjpt TTci 'JTRcT §-icp| (Rules of Successor and its Uses in India)

12.14 |c}cl^uT cPT '6'dcpl (Implementations of Distribution and its Order)12.15 f^'ti’dci' ^ ^ (Aimsof Law of Islam)

• V-fKi?! (Summary)

■ . • 3T«JRT ^l^f (Exercise Questions)

XIII - 5^t-^erpft ’CTVii-flRr ^ aiKSf (Political Ideals of Indo-lslamic Polity)

13.1 (Objectives)13.2 WTfcRr (Introduction)13.3 3TT^t (Political ideals of Indo-lslamic) - .

13.4 PftIui cfji STMR (Base of Nation Building)

13.5 TT^sfR} ^cr5Wv?ay (National Integration)13.6 \livj1^fclcb WcisIcTT cpl (The Political Independence

and Introduction of Democratic Values)

• TTRT^T (Summary).

• SP^TRT (Exercise Questions)

XIV - ^141 xjg epf (Islamic State and Religion)

14.1 (Objectives)

14.2 mwIcMI (introduction)

159160161162162166

168

168170171

171

172

173-181

173173173176177178

180

181

182-193

18218218314.3

srf cf> TOT ^ fcTcfTT (Thoughts of Abul Fazal about Religion)

14.5 ^ TTjFfltcfcF Ri^ia (Political Thoughts of Barani)srr^t T1KHT? cfr ^ fcRTR ?OT Pi^l^ (Thoughts of Barani or

State Principle about Ideal Ruler)ijIKHcb"/ sftT c^TTT ?t? (Who and How the Ruler/King?)

14.8 efOTTTI? c8t (Preaching for the King)

• TTRRT (Summary)

• 3P^TRT (Exercise Questions)

18514.418618714.6

187• 14.7. 187

' 193

193

v/7

\

Page 6: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

;

/ )/

I

\

s

\

Page 7: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

mi'cOm XTcr fa-mi,(Ancient and Medieval Indian Political Thought)

yi-oH*! tl'flnifflch fq^K-IAncient Indian Political Thougth-I

UlTeilH TFSAncient Indian Political Thought-U

Medieval Indian Political Thought-I

^nrfft^r TnRtfcra> F^^k-ii Medieval Indian Political Thought-II

fq^m-II

3TG7FT-3

3TSZJR-4

\

Page 8: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

\

3TSZJPT 1. ’U'Jl’ll (rich f^nT-I

Ancient Indian Political Thought-I

Ml’ql'l ll^llRfeh fq-qul ‘^T fqa'f ^ IT^fcT, ^ ^

^n^-II ^15 STTVR^Jd fqVl'iffR ^ '37^%IRUTT^

f^rf-in r«<sw ^ : '^T’TT, ^IhIo, 7TaT«TqFK

^-IV ^ TFSRHcTcF fq-qK

<• •

2

Page 9: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

/«w<)^ /%cf7 Uflb, 3^7

tfltf

3TS27PI-1

yi-cJln ^Kdi’M 'M'fl'iHrich -^nfr ^it f^Rrr ^y<j>fd, 3^FT -Hid

(Nature, Source and Scope of Ancient Indian

Political Thoughts)

■^TT^FTT (Structure)

1.1 (Objectives)1.2' H'Wiq'it (Introduction)1.3 yi^Td fq^Kl % 31*2?^ ■%

(Sources of Studies of Ancient Political Thoughts)1.4 yi'qta ■U'dilfcRt pqci'i ^TFTF^T

(General Features of Ancient Indian Political Thought)1.5 TFSRtftw facH .^T ^ y^Pd (Nature or Structure of Political Thought)

• FTHT?! (Summary)• 3T*zfra (Exercise Questions)

1.1 <3^^ (Objectives)

c( 'JTlT^T^tfddi. Iq-ctK)' % 37WTTP7 ^ ^

■faUTSTf % 37«RR %• yml'i• yi-ql'i ^koIm ^fSRtlcT^ frtni ^ fqH^I ^rl

• <i»i*iHdep Pqai y^ifa '317%'

1.2 ywicni (Introduction)

tT^iaj '^Tsf ddl4)< T^TT i%^T cR ^ WTTf^T <.M'iUacn P^^m %t yfst><ti% 37R^ yl-dtd 37^44^, ^4^ 3Ttf^ ^ iM-llIa ^dl+l ^ cio^idl’i

<M'flPd4i oqeitifl % fqc|q "4 "dfH xj^ldl ^ ^ yi'dl'l ^IHlPdcti

ft ijrftt. Flcfr ti tniPspy, H^ruKu,TfHR

• o^q^STf, ilMlilPd, tlft ft ^IHlpJieh37ft?ITT5f, njuni^lo, ciiyy?!, "^Fs. ^ipHdi ^ TPSRtftl^r Pftdd % 3T«T^ % yy<g %% "tlyiftld ^iT^l ft Mft ^ TFJlfttftl STftftTrTf^RT ftl Tl^T tiHM % iHQi ^T^TM^lft ^ ’S'dfa Tn^TtT ^ITI

57%? *{°r ?K7^7%? <fW-r7/aer> fqvt< 3

Page 10: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ltLbj U(ptthhah bh UtfilK

(>|tbUllt> \h jj£l l|. $k HroU>hP ff-bhUS^ 'jb^i ItaU hOSjl^ Uya-IK Sb ^ Hw

UbL^JUJ life ^labjS cfabJ|Uk>l> ^ UHfe hoIttelSh fe ||. 1^ tbU.UHIa U>l^ ^ 1^1 cb (tebj^ mQbjSlife (Xji|Od npufH) fedi 1>jjj-(&n<M npuin jo Xpnjs jo ssoinos) \rihm joh u\&

U>hP

Ik IbtbJ £ k*ll*lMy

Ute^hP cbbJJbR life bhbj Jfete l^bK jfehjte life ,j£illfef ife^fce ^ife .fe^fe,Pjfbhp tfeflbb ^ bbj&ft

b4H^bvl>

InXbkIP

^ ^ (PlSbJ P(blK MDOaft Ik l&i jlk Jife (PlS^Jfe^ life ^fe ^ 41|. feyuaite ih. pifefedk ^fettej^bb liel I^QK ^ b41lj;ip|> h~l* life ]»l£ ifeil, '>1^^ j£ ) 74^|ttfU>l Ucbjj^ ||. ^fe IDh-lkh^bj ^ife h^. b\te»U> IbU cbUJ^fe ^ bbbj ^ IE» (saindoSQ^^^ JBOlllJOd) il^kkli,HIP life izjl ^hJ£ [14b^ ||. Ifefe^ klk U|^b>l> |ib>lbbj bjh^ cfoUJ^IVP bhbj<b

feiiiikli.

I^ifeii Iki ^<fe ^fe bsl* UbRhP b4ll^! bj|ktfl> Ifetehe UJ[Ubl> ‘gite 1^ifefejl® .ll^ife, Ufe^ie ^fe .Pi^bj Pj[PiM> ^h, >ii4EiPh i^ (HMOsjunia) i^a m»ii* jaibb1^ j^Uthlb <bbhbj-h^l> fcfeii l<bPPj' ^ ^ ][bflJ1bJ>l«b [kft k£. fate life fe^fekli, % i|dk

Ui£ life [P*K <te>Jl9blbo cbbhbj UkllA Jk ^ Ikfe £ (fe£ll) lb?JUJ[h >[hP ^h^l>->l>U Vtalk ife^fe ^ (soiifiod) PJ(U^1> l| ^lk xi^. b4iifebi> ifefe uj^ioiv 'b4M^bj[Ubvi> hiu ujb ^bhbj ki Utbb-lhP I^Ufe ^k >Hfe[b4 |^fe ^ -[klk Plnjb UbphP ^I3bj |kb»Jh U)tbk>l^

1^1. Ibb> ^feJisJi (ife^ie bjiK> g>1?h fe^k life (5291 'kk °^) ‘>«biu» k^k ^ (0S£l Iki o^) ifefe^nfe.'I^Jfr k^k ^ (0021 "ka o^) 2hkl£ '[ife ^fefeii fe£li ^ \h& lrkUU> bkk ai ||. {Ik IkHhd ^hka fe^k [*14^ ^ b4ll»-PJ[U% ifelt Ifefej. Mb Mil •Pbkk iibbj hiu life b4H*Pj|P ^pp ^ >iiPb> ^k £ kka % b'hbJ>l> ^ ifelk Itek tb^NUte 11bh IbbJ \b, Mb tb4ll^ k^k, kife klMob] tbUJIUblV ]tb DJ[Uto»l> 1.5]

’ l|. b^ihPjK kfe im^^j feiia-kailfe ujrPh> i^ b4ia|atf- jk £ PJlP^fo l|. Ifek Iklh. ife^lkika ^Sfe k^k kfe ksk b4lifcftte h^>ktb l| ^iife I^k Ifelste hjk [ife k^k tfe Ek 1|. tb<bj uajkjtfs Ik i[kltei ^ (k ^ hiuUJjP s-b ^Sfe b^ll^hp ^ b^PJI^ llfek IbtbJ l^bK ^ life ^Ik .fe4llfrftH> [>UJ k4llfe

1^ ia<b (lU3UilLiaA09}0 S9|d|0UIid) PllS»^J i^ VUbVt4 ^tfe UJ[U ^ Ulb^bllr^ OJ^J. Ihlk kk £ ilifel%_ie li^Jk ifea Jk ^ife k Ifel Sfe fejfe ‘lllk la. life Ubjbo ^ Ubjbo ifek |D [a P bk Ub S-b bjb ibb^ik ^fe u>ikiak i| iP>cb ifei [tbbp jk'ldlk jha fek >ikTl^ ^ £a llfekIbibj pajkjtf- ^ Mk uj^ab \M. ln>ltb ^ b^h ifefeJfePte Sfe ^ fedl 1^ ^blh Hfeke life fed! ^ife mkfik tfcvibbj in^tb>aj!> ai l| IkL lk|k p*»T>k >iUj pj[bic'i> ^k bak uj^-ab,

life £ IPb^bJ >iabbo-Ub[b 1ML bbb h6>ft Hb^S tbj[bb Ibb Ibbj ViUj^a ^fe b411» ai felk ,£feka, ifefete .fedll^kk,U>lkiah lf(bK life .feillfeka, l£ Ifek ibibj lr(bK life fesk .jafel^, ^ikj. i^ PJ|Uk>l> ^ JohUJ^II»% bHKiah ifek felfeatp ^Plk PJ?t4tk llfek Ife^J k%hjte ^ yiik fe|ke feilk^ie b4iauj[b ’kpkSfe ‘feailikk ‘ jfblt'-IV |4S £ U)kb b[blK-(/(H|0^ tipUIH JO 9JmB|OU3mOtvi) UkK >t*> hlU iXafchP

k^k ^ (S2U "ka o£) ife^R llfefe^ klk K41l*6j(P4UK^<b

^cfe Ubjbo ilfeke life bhtel> £ Uicb UVlkiah feel. Ife klbi-Hfei .^.lUlh

[)tbk >«b lr.>tbjj.b >l«bK U»UJ ka Itfokbj |, Iki Ikjk UblhUJK life bbbj ai Pj>Pte % (klk I^kj-Ukj ktbj^ £k pi-4J jau fek cblnjlkKIk bhbj ai hjftb u>Hb k(blK life UjIK ^fe bbikhP <b>JII41^ fe iS^k k^[bK life £fe £ >lbbj i^UPl^fe ^kb Ift^k ^fe 1^8 ‘fe^Jtip ^P ^ feia ktbj[4 ‘ifek Ibcbj kPbj h^bj ^ fe^g (^> blbk^llytlb IkP kPfrj ' tbkj^lb ‘|!fe ^kbj-| | Cb(14fr ifej-lp kfejfea PJIUbMV Jj. k^ltS bbt^b ‘b^bhttf- ‘bbr^b lu^a i>ii'k b-b.>[h kfe

2*k

(jq§noqi|BDiji|Odjn^i^uyjo S9ipn;§jo sawno^)am tto Lhb*tf> tte UlKib] <4amiUlMV UllalK C*l Ip 'igkli k21& lit .

^ .y ‘J >ju ______________ byx/t t.(ixiK

op

Page 11: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

S Xfrto/ LfJJIthteh bh U[blK

1^ |>l<feUllf- Ulbbiti h»^>lk U|U>iqaJU ^ Ujnb 1*43 Ibbl4 )V»hlk- 0^ k^ll^lbl^

ll^te ^UUvJ Itte QVIb bjajl>4 j£ IbUJ^ E>fiK ^bsiuij? |ba>lb>) UJ|Up>baU Hte VStLk^(^im> ^D^tlbblb DJ)U Jjfe b^W^ *lnl>^ bjlk> life f'^g.lbl^ Jfe6) ^Ul^j J|teJi % ^iis.

1^ <£k MzaJl^Si, hJi b|UE>^fi i>h-1> (fek kilJilie, jr^biah

l| Inbbj ^ Jik Jbbj^U Malffib] Jbbjfe>K ^llfeDklft J^teUllfr || Ub^>bJ ^ l~kjbj life lUl^jteD Hjfe bltk *k>IUb ||. toUKP t>.Jbh |Trklk ^tfe IlfcbJM 1^ fefe^ bbjjlP Ik^bbo U|UHteJb ^ ^ jjbbltt' ttePhJkJ fefe ttektJ>IK ^ j^b-latt S»^b

|^ ihlh. Life fe%k ^ ^91 ^ ^bsim^ u>nbiub> icbk^ ^ u>ifc.^ o^s. 1^ubihbjK life ink [>itbinih^>U3-tb|p ifeii Ife 1^ Ifek i^is- iibi<teK |k Ik jbfabj fefcjkk fe^k ^diik 'bj^us-b |«1 >lb.bj ik lb4bbo b^bbl> |^ Ifelk l^bj blktte~h ^ ^ife Lfelk VlkElbk

Ilk life kk ki |blfc>» >E>IAJ ^fek life l>>r»T5bbjUBj ^ U>lbttblfr o^k libit IE>UJ ^lhRik> ^ (b^ feib. ^ VI^K> Vib^k>ois. felk InXbjh^k 'g°b|^a Ub kk !%. b^?J(a3 Vl^bJ|U b|jbbkl(b-“^t^bj^ b|ttobkHt>

|^ Ifek IbcbJ E>^>t> life |bhbj bjltc- DJ|U^I> ‘MhbJ Sfe '^iife jb^lb^cbblV .‘j»ltb Ifeii ^ J^bbJ^ -UkJbJ fei Iblltv Iklk ifek poim* |>k1> >tb^ ^ ©L ^ ^ UUb tUb.> HbU^J ^ b^ug>^t> ^k bb^bUilb b>i UJ?«4 Ek ‘bj^» b>IU bkV» klfe bjtfciak—jbbjfi4

1^ ifelie ^k ujfib life k4ii^k> bjh^afe £. jjkii i^ kik kpfeiik Jlkk^ \%k b*|b. b|UiBlb ^k £jife Ife Ikk ^ bobbb tfefe ife b^te^ll^K %aj jife ||. ^fe bb^JIk

kk c^. \U\*\b UPlr^ b(Jbtttl*K ib'h ^g>UJ blh>K^ olS

1^ ifell lb<bj k<b Jife £l§t fekij. feak % Jblff^J b'h 1^ life b^?JJ«b E>EKJ3^ b»ll^^ |^ Ifefe Ibtbj >lbbj fefe jbbbj tb^lte IbU tbbJ|Ubl>Xb]^ bbjlkK ktb kife ^ ^tk Ikel bbP life le^ll^^ ^ UUb ^ jfekjijk—

|«L UblhbjK fefe DJJUP& Ikk l]r»b fefe K^b»Ikifefeo-fefJi Jfebltt' bVIkl^k |^ Jfek Jfe Ikk J^fe kiabj^ £ Jshblll^ |^ Ifek Ibtbj Ujnb life jkteukjbj t^ ikifefeo-kklk. fell Jbo^tb ifek ujtbjc' ^ Jikkili ^hb|ii^ t£ kilkl^k—kilkl^k

llbbj lUb ttah|h life Ulifcbj UJIUblV Jife U]>b fefe feillA|lk ^ Jtb>lb.bJ ki ||. Ik^. life bSjlk^ Ji £ liabj s-b Jtb JkMratsJJk Jikliklfek 1^ IbUlk |g>|ht bbjh ifefe Jife Jfek fefe biajm ^ Iblb lUlk life l>kt>h hbh>»Qlb Jfe Jtfe tfefe life J^UJ|UIMV

jk life j^bj[Ubi> feke fejiie ~k>i*j ‘£k ^ kk ki iifekIbtbj UlbK kk Ihtojk kll ifej^ Ikk ‘^i *toiu>ll>bj *bl^J Jife |tbju>fc ki tbju^ B>IU> tfefe £b»n» ki IJ^fe IUb> Jtfe kAUk fe£k U)ll>tbJ ifefe % UU)tb.l» i^ k£k. ^ (Uvlfeb t^ lh»tb ifefeU>lkl9h 1^ InVfrfi Jt Jkli felk U>btfr ^ hwiahEtP teff t^ U>Hb ki U<bJ^ b>tK life |KM>h-t>hJtfe ^VlbbJ ^ kk kbb> ik b^H^bJJUbb oli. o|. \bs\V>\k Jfeg—kk tel^hEvP t^ ^ bbpj J<b

||. E>^P JQtb-jatb ^ kfek % Ik^bbo fe£k ' Jl ||. feJ^L bobltt WbUJb.lK 5b-(ainjBJQin 0!P3A) <*>bj^

Ibtbk Ife. Jfelk klklK> life JkMVa4b^ tblJJ.bl> UJUItfebb kk fehOKtP-U>btb ^ Jblblte ki UtbJ^ 1^ fek fefej kik Jblbl^ ifekjie Jb Ji J]± ^UJ ^ifek Iklk life 00£ ©11 ©£ feill^slfi life fe^fe IJk JifeL Jl kt>iK 059 ol Ikfei Jk> k^jlk jkfek tjjub'k ifej |. kk life ©IS:- (sasjnos /trciain) k^ t*>bij5ji^ (j£ )

(saojnos iB3iSo[09Bqoiy) fc^uivT; ( k )>JK- (S90JnOS XjBJ9Jn) J^blk tbbJj^JIk (jte )

11 jpLakj ^itbuib jtfe bbbj ki Jk Ji. .Jkk fek f>UJ ik Lilife ^ lilS ,^g>^ ,!fej£,1|. jn^biak bi^bj bjiv^ ujjutbT^ 'feiiiikjjk b^tbVhitb ‘feilkjaLe life b^pjjtb kk kite Ik fekllfe

jtb D>ik ujb-iK ubvjbj^ t^kfc ||. ik iiklie % ^Jifr Jjak 5!^ fe fe^. 'Jhalifeiik ‘JlaliS. 'j^fekjhk ‘Jfek

bpik kit $. iklJ^le £•HSbbo )?m

In^lbl>t»K JJb^ tbbhbj tbbJ^UblV Jk ^ JfelL

2Jk

kjkUp '»]&* jffe ^b/ itt t1

]>lbbj <bDj^^n b(P>lh. UfblK

Page 12: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

^ 'f f^TT^iT T^TT ^TeT ^Ri^l ^ ’Tt<M'ilfaeh ^ ^ 3TftT^ 'tl 'RT^’J^T ^TPT,

^<|u|, new 3Tlf^ ^ HIRH ^iT fqq<.ui 'tl 3T5?TR TT^T 'f, PutlA' <Ml

arefli 'HMtffQ iM-flfb* fy-Jtff Vf f^rPf q^t x<f>fa, tfa 3jfc Pq^c) TBT^I cfT^ ■JTPT, 3#^T ^FT

Wt<f

3RT ^ft 3 % 37^ TW, fa^I) c)d«hf % TW 3# f I tiVjin ^ HiP'iil ^>Toqich<ui, fq^iioRTi ^T *jrki^RT, ehiciim^ ^T <^qVi, W^T chi^d ^T ‘jMeehlcqj, yql^, •qsIvH, ^iT qi^q^xii, H^d?!, «ln^q ^T ‘RFR, ^T ^ig>HK qRa 3^ qiui ^Te'PcjRd 3crri<ailq 'tl TTjpftfd^r [qqiO ^ 3TR?^^ fq^ui tl

^rT (Foreign Sources)—Tft^. ^oohl t ffe^TF P*i^4 *^4 'Mctli<WHlfdch dW+l RTsnsff cfnf^ t 3lk qilfeH % ST^n^q ehi^l 4-Rlddl tl (Strabo)7FTT Mlcilfsiqti (Polybius)t ^ ^?!T tf qii'tO fd^al tl mIAh) % ^ilcd ^ MKolq q^^nelTT^Tf '37T% ft*7cT TI^Tt ^T HRqq Ih<jioi tl

^Fft ^Ttct % 3Tfd1w <fer ■RRmt «ft Wt^T <Nd1Pd % t WT ^Tdttl f^Rt (Pliny) t ^K'dt^ ^ Tfuft % wif ^T Pq^H f^I tl 'fa % Vm 31MIWH t ffa cr«F 3TTTT ^ItJM ^TT W=T ^S\ «7TI f^T TRFR ^Tpfl «lPecM yiHlpJl^ ^ 37T5P7Tffa» ‘Rifat ^ RRJT tl

■faft Rfa-faft ^T "t Rl RRcfa RRPT y«nPcn4l ^T hP^h Pncnal tl RUHR (Fahiana), fafal (Hiuen Tsang), falRlfa (Wang Hiuants’o) 3TTfR % RlltcR ^ URUcfa ^T^TT STTRlffa elal tl frl«lH % fHpjry 'gRI Rt RH Rt TIRfafal g?Tf3f! RU Rftfa fnddi tl clfqii ^ fat <41 aHiHiPJi«r) fat t cIRT Slfa clfat t fufaUT fat Rfa tl

uifecq ■% dtPaPiqa far 3T^- fag RRcfa RRR MSfd "% SFRRR % fd^ h^o <4la tl

( «T ) Tffat farT (Archaeological Sources)

(1) (Epgraphic Sources)( 2 ) RTR W (Copper Inscription)( 3 ) TJg[T fad (Numismatic Sources)hi41 •i RUd t fRdfaat ^U RRR tl RRT3 3i^iW ("fo tjo 300) ^ ^ % n?Km<A<a fat fnd^l

|fa RRU fat amidli TTfatffal, ViIh^ R Rifat tgRTSlt fa fa t RHRTRt ffaRlt tl "4 Pfidiclo fa^jf fafal t fa^ ^ tl

fa RT 3fifacT fafa ^t fa nql'-n '»ii'ichiO ffat tl faonlwM

gRT fdfa Rfa ^ tfat STtfalfaffa fat RRIRUT fat fat tl RlfaR Rifat fat IJsUfat fa fa fafatl fa faRT fa H«sPaqT RU tfaFT pHddi tl RUT Tlfat fat cqq^RI RU 3lfaR ffaTcTT tlffaffa Rldq, ST^TTRR, fafa., 37lfg Mum41 RT siffalcSf x^j fafat fa R7^ tl

fatfeR fa «ITg 41 fa fat IFlfd R3FT fat I 37fafa fa Rig fafaffal faff! RgR fat ffafat<jaiPi41 fat RTRT fa RU fagiT tfafl cffa 3RR fanfat Rlffat fat 3TgT '^fa fal Rlfa PHd RRTI RR,faRR, ^R, ^RFT, 37jfg fa RRR-RRR RT 3HR7RR ffat^l ffafat STIRitcITSfa' fa RRIR fa fijffat RTFfafa ^tR ttfeiisul

fatfaR RIHRf fat Rffad Rf-fat 3ffa ‘^falfa RlfarR fat 3Tfat tfafd fat Rnfa RIRTRRT

1.4 vufalfa ^koI'W d'R’ilfdct) pDifl-i rihi^ ffa^lmii^(General Features of Ancient Indian Political Thought)

37faRT RR hi41 a RlfatR RRgfaR fa Hl41i RT?RTcR ffaRR RT SHERRI RFRUR fRRR fa RRRRRR fatfa R>t fa^T R>t RTRt t, faffaR R^ftfaR Rf? fa ffa tRRR fat faR sfa RUR fat nRlwlafal fa RRlffaf

RRRU hRuiih tfal t 3fa RRR RRT R^RR fat hRR«iRi41 fa fag ttt fafffk RIpT fatRT RR> RTRR

6 lil'41’1 gR wflfb* fk'XK

Page 13: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

L hfjiilt* UfUiKbbah h>i kj£l&

artltc 14a l^ajK» ^ 1^£ jlnlb ‘Uk l|. bfcMkk U4a >ltteK ^ ^ JkbUj ^ b^ll^UMV |£ tb>1» \> Vvb

'^k hUk^ >h4>h _k ^ ihk ^j£ Jih ^ ^ i>4i^ kUk >ieIklkIbl, Iblbb

^Jk J>>b»bJ jbbjh^j (Kfr UaJ j^V 5b l>>^ j^b. |4»>H3.bj b^UVIk ||. Ujfe>KcbkJIbfc^kk tbh^lbb*kk

[Oakfi Ibb^bj E>^K (bVi |cb U|»Sbl> b^D>lk—• >

l| 12% ^tik kklift tv tu>ib ^>tb ibja |ik ik^ ^ ikk liik ifek l^k Jk £ £h l|. ibbj >itbbj^ Hb ^>iup ^ ^k

l^te ^>«te Q^bJ ^bj ^k JifJl ^ j>Hbk>»ll»

^ik kki k£li. ^ ^ Ikk »bmb tbb»bik> mih kk ^tk ^ % kali £ uj^bicft bpik

j|L ilk bbbo >ibbj |S ^ £ kkk % 1%% % umi* >jk> kdi ^k >iftD](t«usflfc l^e ilkk^k‘ib^kltb ‘ Inblkft ‘Djg^tk |t^i ^>tb trftbltt- »»bj Jtk ^k jbUbJbo Ik likll£ % bbjl^ |UKIfr

jib llrft tbj Ikk l^<b fit* ^><b UblhDJK Vll^bj Hb m»ftj

kk iML *kJ£ ‘iliilUL ^ >.U IMkft * )J>Yllto> ^ Uk)p Ik^bboW- klk. tb<bj UhUap lik |lkfei k^k l|. lk^ lUlb ^ j>b» uuth kk jtbb» tbj ^ ie>uj ^ b^?j|tb ^ik. ke |kk. Jik ktelte ij|£ jik b^jinb ‘^k luhm-nb Ubjbo |ik 1^ IUft<b UUlh kk Jlk £ ^bbbjho boptb kfek lik k£k ik|. ^ tb>lbbj |kftIj^k ik pk li ik pk ^k >»>»bj ife‘|5^ i^«k ISik ^ ^^ hkk % Jbjya u>»l]> k kdl J^L k^blrft U|blK . t^> D>lk Uibjp ^ DiajbK Vlb.bj Ukjbj ^ kbk

jbba UkH> k kdi bMr bMbfelh —IPUkttoYi btek jb^> kklli^ b b^U *g

l| &k lik Jaie H£C £13 Jk.

‘iiikihk ^ k£li £ h>IK 'bptte ^kk blb^l> kll^h££t2h £l£t % ^ IB>l-j £ krt>IK i£ kk pht^ £ b^kjk |£ tbcbj vjtb»ku £k kdi ^k £ kdi <£ JbUbJbQ ^lbtv.ft OaJ ^ DQJUJ Dlb Sb £kl iptbk ^ ^ bbj|p> ^ \s& ifch. IkbJ t£ Ukll^ 'bjfato Ikk £fc k£^ [Vlbft^ ££ (jyU* £ Ubjbo |. £ kk bbk HbkP tbj|bb) jUtbk ^ |9U IbfabJ £t ^£tk ph ^Ck ki ifc^ ££„ ‘£ khik £ >lkbHJ- i^l £ bbk «£ mtbb»blk> ^tb k£|i

b»?.k t£ kdi ^Itbtnlb^tb <b|U t£ kite ikk Ikjk && D^b b^> ItbkP ££ ^ p>tb uibK bpipitb tbhibo i^k ££ ik kltei % £tik kik i^. b^pitb t£ kdi \h\uu b^pvik |t£a ik liik tb>lbb| |plbimbU>IVk» Ik ^Ibbbjbo £ pbl^g.l> jjb l&lk> ^.Itj ‘£ ^ blkKa DIDUJ bhltU) Hb pb>lbbj ££ £ p>hJ|Uk b|bVlk U|b.lK ||. E>^fr Sblbk life. IDtblM>tf> ‘{3 Ibb lb<bj Mnb JJk b)k>»J £k klk % Eik ^k Ikk £ inblkft ttaj|k^)ib ‘£Hn>aibt> ^kk £k lubpbj p£»»bj £k ^ i£IbtbbftlC iu^ «£ piftb imj^bhfi i£e IbpIbUJ^ £k k£li uptfek ^ jpu bkft ftjIK £k kltb >^-b £j£ £h-i£aik 14k i£ l-b(U> lijfeie JfbbJ £ blkk> t£ umifc life

l£ i||£ tbb»bltf> DIDUJ >iUj t£ Db^ tbUjlklk fcDft»JKa lik b^H tjg^ | Ibtbj UblhDJK

lik klk lii £ pfe>lbb| tbPJIUto'ft b|p>lk U|b.lK —(JrjbhP 1££ <*>b*bl»e DIDUJ 'Z

jau uuiih jjk £k ik ID>tb |QU UU>IK HbIDfttb

i£e £k Ifei ^ Jhk £lk ^k ikj £ boptb i£ £kb» £ DVIklQk |£ p>tb k UbUX^P Hb £bb» ^k Jbotk Sb <bj g hoptb

|E>^> IDDktb'h ikhjte ft^b<bk lb

kbhJ

tbj £ tblaj Ub Ik klk lii £ pb>lbbjb£vft

l| |ptbft lb |ptb U^ B>Ek ^bk ^tb bjibj >y^ IDh^bJ E>UK ^bft £k bj^ft l>pik UJb-IK Ik^. D>Jlbl^ Ik £h lik tbDj^Ukft |£i £k itei^

Dl»ftj tbDj|Ubft t£ p»^aj ^ liftltb i£ £^. D>Jlbiltf> ik £13 i£e Ik Ikk Ibtbj InaK £ pE» Pkjilfcfi i£E DkjbUj £k ^bjb D4hft '£ £te tbhlbo ikit ‘"klk 'j^k £ £te ifeh £k £h

£ kiih U(£IK % I byn>k» £ kfe£ M ikka Hs^ £k kdi # £13 l| Ik&l ita^ £k £ls k£i

lik k£li >lfttlg i£ |>lbbj 1.aj t ‘£ ££lk i£ pj^thU o£i |£ ikk IkkJ. lik U^lh i£ £k k£k£ Ub^b tbbjlklft bVl DUDbjbo phk> J£ £k ItJl Ikk j^k Ikk iViajIb. lUlki IbOJ £^£13 £»

£ Elk lilS ik^ ikk IkkJ. I^DJ ^ Ikli i£e lkk ikiite uu>ik lib £13. ks£ik PlElipk. lik uftii^ i£e kdi £ bilk U(b-IK Ikk Ikfrj \Si £ ki i£ kfce ifeil i£ £h U^lhPJfi lik JPiyftj ifck^kkli ftiB tpufi :p5»b I| IkibJ. ikfeL £ £& ikk £k £13 i£e l^kkli £ £elk£ kill^kli k^nilk

l£e £a kilt Ikk. >jhjbft £k £h £ kllk k(frlK-kie ki££e % £13 *L

t I iDtbft ik. Ibtbj £ Jhik pgjuijwuj tkittie lik £elph£kj £k PPkJv^ upbj byivik

hva> i£ kik £lk

2^

£^6 ‘lij&K UPb/ ib<bpj|ubft i£ biih u^biK |kik kipuihft i££ £ ikkjte kikkikMe £ bllb^lK{Whby (teD/^iP/> fe^P>/k UftxlK

Page 14: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/frto/ b(p>lh fih l*y*tK g

Vtb&fi ^Sfe (bjltfr bl'fr^J »|b ^ ^lb ji^ig % jahujii^) ^.ibhk> ta&» >y^ ^b(U>lk

ISh l>k m<tebjt>»lb Ubbj tbbjjUlt'IV ^>5J MaJ |. |g>UJ ^ ob. ^ (k<bj

u|>biM> b|b>ik h£L ^ (B!doifl) Jbhj^, ik kwi? m. H£e , ^^sjh>j, i|. klhieIkjok life, ^KMUb-V <tetjMHb (kbk t>^l> \kb\te ^^bkv|> h»|b>lk ^ 'ln>l«b c£ ln^?aj^ (blb|alkb

brlb I^U* >ilUhkC- ^ >iabh?o Ul^k) bnf^lh >jfr bl^kj U>gk bhbj j[bbl»

jite-iife Jadi 4b 4ifefeb|..ibk,'mfe 'ik^. bkS in>icb I<te>j'K»>lh 4t ^l> ^kjbj || ikk Iblbb Ibb IbUaJ £ k£ cb>Jiablbo Ibbjnk Ub^bJ life. Jkte izdi »«*>K 4bi || 4a(UK 4a ^ kjfc>K |blbfrlhb bi lk^ bi^b 4ik UbJIfe Si H|te life, jbbjkfi ^ bMh 1 «L ^b^bj Q»ibfrlteb. ^ 43>JiabiboLik Ik^bbo k£li kb- 4aDJ|Ult>IV £ UJfcbbl> b^>lk-tPbJlb^lbb (4a UJ^blMV b(PHK ’8

bl>bj life. IMt |>|blhO^ >h U>b

»b]» i»k» (Ph^ ak ifej. ^ ^ ikkkjie 4ik mub ‘bvibbj b|U>ik iAb>juj^ toik 4h b%^ QIU>^ 4ik ^h>jh-bjh ak i^C ^ bbPJK life ^tb j^t hA g>kK ^b^ Ik UtJl || (kit 4^fe UlbK DJk^J J^fe ibt»c&>uj 4h bi ^ Htei ib.» ifebjkafi 4ik ikll % kk kife J^bi^k ^ bkii bi

1^ lolk life fe£li HallIVIkVIbbJ [4aPP :u1>»b 1^ Iklt IHb (blb>UP 4i 4ife Uali b% }^. [bkjcb HJjfc jKMDPa^

bftl> .flg lg» Vh 4b4a lttv|> jptb>j?» bt»

| 4ak ikte ^4ife k4® % kdi i^e Ufeli-fe^yfe Mb Hb life k£ll 4ife IML ^ j4a>lb-bj 4a^ Ib43j l^^>lhK> life 41qI1 c£ ^ ^ JkJi Mb 4k^ 4ife JOaVIbbJ 4h,a bklrU Ifefe Ibtfaj

UlbK U\M Ibcp ifehjfeile 4ife Mi b(p>lk b(la.lK —Ulhrt tbl^JhHP (4a IIM> *£

Jh4» |S P >(h> ^ tbbjtf- (4 hJbJ(h> >(K> lbtteb*blk> (P U &b 4»j ><ajlb.iPE» Ulba life felfe bi life (Mi) [klb» «fe^ ^ (>Riaj ^ .febl^stC r ^hl£ b^?j((fe fefe£ bi IfellIbbj U>b ife IrlbK Ub-JP- tto^ klk-klk c^. U>(fe P’blhPJK life blQk ^ Pbjl> S~b Jj. (k4H> b(D>lk

l»ktt (4»

14a U^lliK % £&4„ % |. ^feM4 4h bi>^ji.<fe

1^ (4a“ lk-»bbo ^fe ifeJi biij. % ^>4a 'i^bK >4akP i^C 4cfe (4a Sb (^

>b^ bbk ‘|. ifeifefekkite 4^fe ub|l> 2fe b!44 % ^feb (>lkb ik |db % jihtb» i^tC il% %(jB» (?IUb ^£ife Iniklb life JhQ^k VlfttlUk ifek Ib^bJ Plg>b life lhajk life sfe 4b ^ P)foEh((|| Ifeli J^k'lfejfeb. ^ife 4ife Hifek 4bife4 ^ | ^2bJi lb bib ^ 1 ^ ^2kia 41 ^ ib^bl-ifeb l”fck ^UU> (.>4a Ik^j (tfe ’(k^-tbb bp bk ^ IPIb 1^

1543 ik klk4 kbe ifeb. I|. ^4i' bife ja klk Pbjbo bbjh slk £lk ^ai l^|bk blkte afe1^ 4a ln>!43 afe Ihkbbo [>lk £ b>bj ai IbMsj Ulkbj life afe bkb-IJ l^b ^ >b^ ^ b% i^ i^i 4^fe kib piK i^te ^ 4^ i>is s-^ ite> p >p ph ‘iibEie ^ JjahPjii^i i|. itk Ifefe4 biak

4^ .4hkikb i^ns %.

iiifehb k^b ^ feibie % afe.-ifek

ifefejte D^b (4a PbJI* (4a gb IVlS t(aUt> In>l4a Ublto b(bklk 4>>lbbl b(P>lk.-talSk Oafej^^ ^(lUdUiqSIQnd |0 43M0J) Pbjti feb *9

4bii^e |. ^iife ilifelki 4ife IbldbK

||. Mi IbIPb fefe PJtjaK 2&. 4a * Pblkb4 J^fe botk kklt^J (iu>k[ £ (>lbbj i^ ko|5 'iife^ % pb^Jh >lbbj ^ bjlkai^e £b ((i|. ^iife aik >pt-j 4^ jbpj ii^e jib % ^bk ^ ^a bTtpb ^ ^fea£bn Pg>t^J b^ JbifeIU)lb p4a in>kik- i|^e b(9UJ 4^ |. (>B>UJ £b plkfebe il^te IU>lk ^iife tgti^ '2ai ‘Jklki £ hib 4abjlklb^ 4ife pth 4a>lkbj b(b>ik £ hfeb bi ‘|.4fe4a IPUbK 4ife (bPjfe>K U4a| Ife'kb ^ bUlk-IPUteK (4a pUjBaK (ffoltf' J^. taUlh ’$

bk>jh 4a life UjfeK 43kblbk>kk ik Ulk4 h>(>bj >lbk( :pt^b Eife| (P4ak kvp bi(>kj >h4>h ^ (PlfrkJ ki k^lklk ||_ Ibk

Ikik jak bib. 4h life 414fe ik ^a. |hk kfej. k4k Ihfe Jfe Djk^VP )g> (.U(b pfe ^ Pjh^j ^fe pa4bife4 4ife

4ab*kl4a

lUklb (UKIP ;bb1kb* l|. Ibt^bj ^ ^IUPJ4a (S-b (fefeJM) bjf);Ubbo PjkQk £ >lb.bj (ki 4a^kl4a

iiaib p4a InVQh^ 14a (>l4afa)^ ^ jbPbjbo

>h-»h

24kI^IUbj 14a fejafeb ife ikkibb 4Jfe Ei£t >!4aK fe£ii 41 Mifekjbiie 4b, bi pfU> bbPjK e£ ik ftrp kh 1H& Mi J^. u>i4a b^ikik Mi ibmb

4bi i| 4fek 4fe ajhiie 4^ p4a arp uk life VI43K

life fcPpjK? (bx'k ^k bi p4» amtP life 4teMi JPb4Sb >l4aK 4bi Ml lbl>ap bbjp lU>4aop

ige J&$ 'oj&K uuhj ikMk' bpbj ibi£. i^ (ibk 'iMJ. i^ ikbiki 4^ Male ik>4a Si bt^j i^. Jils 4^ ^ p* .(>,uy

Page 15: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6 >'fab/ h^lh bh

i>iajifcL

ikilsi Ibiuh^ ^ hA % khlii at ^ LhIK blt'bj cfe|. ^»K» ^umtj jk^i ujfeK ^ ^iik ikfehjte ih. ^>up >yrp ihlii t>usbj Hl [h^i>

tfciie .^L h£H % |(fe>lb.bj b|U>lk~( lfta.£ |Ua b^fc>J ) UjLK b#.l> ‘g

1^ bb>Jh ^ lik lbl^Jb>1»

l<fet.p ’^te Ikilh ^ ^uW| b\u>!k J^. bhbj Jskii hia JhJI

^tik Hife^ki ^k % j[kfaitft kite klii-kia % kf£t li^R iik k ln>b-l^ »■>&} Jik >il^ ^Ife >UbH»Jte iik ^g» InlebUJ tbb»blk> Ik ki ^ik kfJi 1

j^elkiH. ki liikj IlkikJi iik Jlk upbijh |jife <^|>P HkUh jbopua VUbbJto ^blVi'Rft ki k£li ik^ ite Ikk Jki| iik ik l|. ^iik >nb[b» ^k bJU^jtP >iuj jbiv>ii^ pkjuj >iuj ^ ^Of. U>IVtK» >|H> k|tkte .% lht4bbo Irlk^ l>lS ^tfeklbUJ blhk V>b b^> Ub^> U DJ»IMp tjo ttetfJIMk «t»kjjfeib b(pyik k|biK—iut>*»h ip. bxb^jyp Jhibfrtt u<bj^ ^hmu^K ‘i

IjQU InVtite l>JIU> ‘Ik ln>|tb t^, .JkH ^,I4P Ik Jk 'lk ihl& h^bj b)b ^ |lkikyik J^L jste ObJ&fr bte kk k£li Jn1»^b UtfaJ^ j.| Ikk Iblbb t^JIK

% bo|> Ulh>» KbUlhft

U b^l> Ifihklb lb h^l>InlSlb ^

^k JS^k i^e ph kfcii iik ksli £. bjj?blM> b|b.iK m^«te |tiik lik ^ai ik ^ bih£ ^te ^ai £lkk Ik jtlh-.li ^ik ^bbbjbo 5b li|kte l| JMl Iklh. jn1>|tb ^ kfili ^ bj^bk'li blb.lK-jn?i|ihi Kr>l> *9

Hhik tbbiblbk> 4i k i^te ^b>b lb>|P«fe

»bbfeblbVP Ik k .^. £tik WjbK ^bjl^ i^te >iS]1b Iklk. Ib'kJ ^ j^ hA % hD)tb l^bK UfeJI»

»<>bj ^>jiriu ^kiC Ik kfejlj; (>aib ikj. |. Ikk IttQ i^lk ^k ^ klk. ikk llik(VlhLgb l^C JfftnteJlA ilk-ilk ^k k£li #. bjfrblt'IV b(klK-^lk&nb h^iv ’g

l^ik k ilklbbk? ik jtibjbk 3b <bj ^ ikk IkkJ. i^uj ^k'^k ItJi i^e kdi 1^ Ikk »bbj icb u>ib ir.vb.iic jr^i^e feir>uj ^ ^><b bibK klki k ^iik iik ^ik kdi l^ik infevft lik ^bbbjbo uic^k ^ khk bb PaS 3b tb] Ife IbU Ibtbj Mite iik klk ki i^ Ik b^lV-br-IV >

l^ik iPbj Jik ^k Ikkj^ aS. ikk llSi ^k lkk Jk ik). Ik bopa>HbftP Ikk ik j>b&lk i))te HbfthJ kdi >I^IC VlbbJ b(b>lk-UbE>lh ^ bb£)hj ^IV *g

bib*

ii <^>bp ikk Jbbbjbo j^k tbb^bllc ‘hUJ mtfebj In^jblV lMkt» >|lf MUb ^Ibfi ^ lbr>bbo blhk tfej ebb |3b <teb lk)k £ |UbP UUaJ^ ‘lb VKbbJVc kk )*Vcb h^l>V3 ^ Ub|b tblfvjlhll^ ^k k£li l|. Ibtbtt Ik. l^tfc k£li |>l^lnlb^cb iblU.

^ hv^jnlt ^kie % kite ^ik k£li ubjbj ms ^vib-bj t^ktlh-kali ^ubinitvatb *j

kik)^ )Jk )kIbbb-lkllV

l£ ptb Qblk> kk VtbUlk ^ JbbUJ Ib^bbo bvlhk )VI»P

i^e | ^iik UlbK klki «^>I4P k^kte % Iteibba U^lklV ^>b ‘ |3U Vhcp '^i IkfVbbQ Mkk

pc )k iil^iik brvIV CbVIb-bJ b[b>lk ||k tbbiak ^ilikH^Ji

bJUP tbk^JIb^IlP bVi <teP)|k \<*> frlkk ^ Ik |ilik l^bkltj Jlfe kih Ublk cb'h l<b bjk»P ^«b Iclkk

'klk pi tAlk ikk bfrbbfr kik. ^ ^vib.bj bpik-Wk^^b «ffu b^tV *l

: |Hibiliii P Ibcbk Ikl IbUaJ UblhbJK kk ^lilfc b*lklk bbk ^ DJtfeK ^k kdi ih. ilklte ^>kP

ilk kik| bbbo Vibbj ^£1 ^ htbft kdi ih l[kifa» k*kjbj J^. |k.li ^hk> l>lS |«b>ibbj b)b>lk

(jqSnoqx I«3i»!I®a J® aJiU^nais jo 3jn|C\[)^jtfeK lh> h\a>bi Uto UP fa) U3PJ|UlftlV S*|,

opul*£fe f-Pb/ ib

.;»bbj i^iih hjMH $. pl^Hli l^si p ksli IkUl&J. .pi lkk£i ^ i^E mftj % k£41 kkli life J^lfefe^ ifePjpgli

Page 16: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

UbbJ hfinitt kfpt<hhth hh i-^/K oi

IB>I^J |lnh^?J ifeil ih. UDbJ tbPJ^UU»l'> b(U>lk. t.[Ja.lK >

l>iU>JI& l^ltbK >K bVl tiJtfeK ^<*» bUbj ttebJ^lM> b|P>lk UjblK ’g

I’hSlUb YilPh^bJ \<*> h£li ih. ilMie % UDbJ cbU]Q.lt>l> b|p>lk UjblK 'J Ihle^fe g>^p life uhbj bpik u(kiK ’t

l^umkoe

I bx-l> life, utub ‘ttjbK 'lbb-lk ^fe£li '[>IHtS-nb l^ble |n1>ttb|l» bW>

‘fed! ]fit.blhM ‘bbblk >jlc- hb£l>j b^1> 'fed! frUfelnlb^nfe «b|U> ‘ktUli ^>b ‘UJtfeK b>i hva>b> life UDbj <teDJ|Ulrl^ •

„ jil £ jteuattii^ fedi hfea life j>ibbj (fcbj|uitsi>

b|D>lk >cfaS|(B ^fe (fe^lie »|b ^Ite. i^. 'j[lfete £& % ^hUJ»») IblbK^>jjf 1S±L lib mttebjt>»lb khbj <feUJ^lM>1»aj _ qpj ^ IE>U| U 0^ •

imbjibfrihb ^fe k|»biM> t^iik (g) ifeltei ik^. ifet^te ^ IkJi (i) ibiSk ifekjkite' Mojlfc Sk (9) IMifeU 4Jfe (bUj^K bulk (j) ilijLk

tbh^lbb*hl» ^fe ^>lbbj b|D>lk (^) IIDDktfe’h hfeb fe fed! (£)ly^bhP i^te tbb^bitf- uiDuj fed! (Z) iMe l-kjte % cbpjyubi^ ([)

rllbh^bj yb khbj cfebjyUIM> ^ feilb U^blK IkOa >ilUUIkt» |. ifehjifc ^IbUk^toi^te kUbj bpik InVltfe i^ (bUJht»J>Jh ^tfe kb^Jh Ifcfe fedh •

(£) ‘kii mk (3) ‘E>^ii^j (i) l|. g>^K >lUJ fefebaic % uj^h M4II* b|U>lk l>\& fed£ kjk Ub>Jbj^ b^ajit» •

l| \flhbj^bj bjllc PjyugsTib ‘feilld^k byte^kUb 'feill^3l£ life ka?J|tb tefe fed£ ife bj'g’h Ukii^ ^tfe feilh uybiK ub>jbjk> ih. ilhite % k^iie t£l£. k ‘ |boi(biak'llnl^ 'jbhUJKP ']kt» ‘yn^lb Ihfe hoajll» U(blK ab ^ kcU)hP |>UbULs

ita^ ebb u>itb uufi aiife (bbj^ i^iabj^ life (Xiiioj npuin) fed! • Ilk £ lUbjab] >iabbo-Uby^ IfeJi tabft bS>^ icb^s

■bjjbb Ibb Ib^J ^ife k4ll^ ai hlk ^trvl> IbbtC b»ll^lMV^Ife .^ibkili, ^ i^ Dj(klM> fhbjll* UVIklSk Ikfe feltoie yo uj^k I lbl> IbcbJ bajkjK- ^ IklU bJIkP lc-»lli|a^ k»ll*bJ|U ‘bj|U9-b ‘lc-»11ilM> *^blt'l> £ UHb b|blK •

lii ife^ kblkbJK life bhbj a£ bjfbVP

% j(hlk u^kj-k-kj Itife^ ^Lit ^>UJ yau lap <blnJlkK ih. bhbj hi hjrab £ Ulcb UjblK • Ife^ Ihlh bb>Jh life th-»bbo fell J>lb.bj tbbj|kbl> k|jhl<bbb ^ biajlft tbbj^ U|b.lK •

iSt* ^fe fedi lUDUj ^ IUDP

bJlb-ilh

bxak

l|. ifek IbtbJ bjbK life

(^iBiuuins)

1^ balk ^U)j y>tb lla itel. ikk Jh ^ \kbkj ifa>bbo frih^

Idfe. ih^bbo fed! k fedi Ik Ife^ klk ifehjle ifeki ^ kTub j^fe hdi ^ ^ib-bj bpik Itbl» life Ifelkhie _^k ££. Jh £ jb-^li tble[lbU^ idle ifek tk|k kltj ,’hl> ^ tfefe lk(k k>b kP ^Jfe

^ Ik Ikife^ ^IKUJK life m>jhjbk ^tfe ul\<*> fe^a ^ fedi ilk lk% ubihbjKlife fed! i^ utub "kife life fed! i^«£>uj ifek ^ ^>ibbj fe^jaih-kfeli life ktitb *6

jkbkj ki y>nbbj^ ba^bk i^. aikUUilK life b^i> oajk lick i

i^e ‘dj&k Atiby /£p/btoy <biy(UI*I> b{t)»k

Page 17: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IV hjj»lh Uftottblnh hh U^lff

^ uajtj jbDjkj^ mTiKt» liB. tbSj^ i^ ^Jb yfttb fcOfajUJDJK life lUUtfr

Jbitt i^ fe£. t»pb>|h ^ >kt»bbo tbp)|UtM> |^ l^i UbJIkK £ JVIbbJ (tehjtta (febjlklft mtbbj life plbbj b>> tbDJp»le>» h-^lk-CXlUOrT npUlJ^JO lU9UldO|3A3p sqi) ^ItbbJ lib UJ|pif>IV

(sDHiiaa) £'Z/

Ji -- Ig \Mi ll^lg l>l«teK ^ >H»bJ ^Qb >h »n»bbtcMhh. [k feBk l| iU^ hils. % l^pi .^^Jlh^llfi 'jt-mp. feBh- % pb

1 lib Jth .{h ilbltelife lt*»bbe- S'), bh lb IDIhS>1bo life |tb PftJ|>K life ife^lh iihlte hS>^ life boptb U£fe fe^i ^ IfeJi l|. ifeii iHfe s)>hih fefe tbhift.ujK life jih ^ bdi m><b >>u>vc- ^ uubj hjib^h bubfe ^jfe Ifetfeh^lbaU® lik b»n^iMV 1»Q} 1^ Ifelli hbtflt % Jbll .^1 ^Ji>i^bj <feuj|>iV b>i uubjcbp]|Ulrl> ife^ ln>Hb \$b ||. UVJIblk' ife Jtfe ^ ^ fe>fe Wh4 b’rt bj|Ubl> b|p»k U^b.lK

(uoipnpojjaj) iuian>»K 3*3

ip. pb J[KMDh^bJ fefe h^>b» life btkft ‘llalibkte\yk ^k •^kk ^ife h^b> bj^uttvk b|Li>lk b|blK •

fp^a bt\h Wifch tp UbkaK> cp kS Jptlftbj

(S3AI)33[qo) bJtyt I t

(suopsan^) asituaxg) kih^tc • .(Xieuiums) i^kik •

(Xiaroos jo sopsuaiOBJBqo) Viiuh^bj \tb iMkk lx

(XjaiDOS jo idaouoo) iin>ibbk» jtfe trikk 9^

(ireuinH jo jdaouoo pire Sinireap^ ‘uopiuysa) ii^tfabtc fefe jag ‘Ifelhyh. buik g*3(iioiSiiay) jtb

(S3pi|Od) kpkfeii i'l(uoiianpatjui) tubiikK z-z

(sdAipafqo) yz

(o.in|,in.ii^)

(sjdaouo3 puc sa.m)B9£ aiseg ainog)

feh j>/x>fc(*by i&Mkiie a£

Page 18: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/frb/ tbliJIflPl) LffJKbbah bh LfblK

b»te^ life PUNjIkbj >HbK UtUJ kQ ^ IkMDhl^bj ti (j

- (^Iiod^D>«b tbk^ lUDbj bJlb.^lh h^K>ireipui jo Xpnis oipjo soijsusioejBqo uibj^) ^iioh^iaj e>t*K y* Ubh^i^ b»ii^tgvi> Itgj

- libb^bUlk ‘lb IDjhlj liB. ttepbK Jtb 'ifefeili. life ktltfe 'lb t*KI» Ibfe ^[bk ph>» PIRtt

piife ife^ bjik> life (j£i £ ^ite fe|8 |ife Pjr^ felhti ?ikB ipn^uteji^ ifeii ibfe Jb 'hU^ ^fa^bj UjLk (thus l [pu |blbU«Wlt» Ifebte tehamfo 'lb ibhJIhft b^)=4 life h>pik U|blK

IMt lb*J UlbK blQh^fe luticb b(kite4 i(3 pvtb jau bkh h^t>»a jfehjib ^IblUh^ ^ i^L ^fe luff^ajk tbkjlb j^. U>l<b I|l Ifebiaft ^b k U>bl>-pfe£ tfcOJ(Ulfrl>inhabits ^ 'tfelb 1^ UpbVjh |<te tb4bbo felb % felih Jp'kk p|k

i^a life p(Uho ub[U' iik£ie ^ pib?tb| ^hie-^hie jife jha % ibtbj ^ibK it^ ^b i^bbo• (b^L ibfe Iblkb bgsj^ ^ 2^i ibyib ^ife fe£li llfeliife >lbK lib (kbkj Inlb^tb b^lklk ^ <b|l>^ ||i

IUhlb4 yb b^KIft blk J^. OOfr oL o| Ibl bhjlfa» b^lkl^ ^b-^b J^. In>b. ^ U^blMV 1>aj

t(b jt^biak >i^k ^b aj|t (el i^e uei u>chh» pbk Ei bkk .(t (feE o|. (ba>sh ipu> p&u iu^ ^ mbajbE- ^ ibb itei fefeL life ^i> (pn^ubji^ <b^k> u>i»yb ‘yj;|tb'pb^'bkk'ktf- (t 0>lk |>Uft'^t t»l«b llbk ISUa kbK yJo ktub IhP 'hi, blUbkbuj ia^ kEpkj -cp ibJi feh. (feEllk illS J(fek Jtb lik fib Iba ilt u^-ib<bj m^jikbj ^ (m* k(fe (sfe fbE ^hie iii^j. % i^i (jfe fe^iajte ^Me ^ jinfei* ih^spjK jjbkS mei tn>nb ^ bikK

ktf' b S0^ ab iiie^ kbit £ b&K fib bht^i> Mb., ^(p ^ mtfebj ppuirsk ^aj

llbi^j £ Hbi jtbua ^h>|h-lejk fe IhE b£E l(fell kb JnWak Eife |bpjkjk-lkk Ibfe Ibll (i OI»l>h>h life IE Ulk4 UbJJbUJ bhlftft ipp pub, picb b£E bblie % fab ifefe bk fi kbltb b£ji fo-^b (t ln>b piA pjipb'k 1>aj

Mbit hfe biak lib JtelfrIV fe ‘InVUte. «£ (dfe. >ltbj b^bp ^ ElS p<Mbl> Jp.Utbjpt (b po>«te biu^ Hb lbiv\h>jh lib *bltilkpip|> UHUk

U>Hb UtokltvJ |. puik ^ Uhl.tto fblie ^ feilh k>IK life blbbj kg kV> obxVi o^f.

lib Mte. ibUf HE Uk»fc (i fib kti<b lb ibfe lb Mfe. »b<fe) u^bK lib pv*b mapkft fibpUlInK kkll^ tfckll> lUbj pkbj |. (BXfB^ fe£li KvA Iba lib pUlkK Ukll*

UklkK Ibfe fe% tbUJb>plk ^ Utbjpi I Ibk

llbfej Llbl

VLulUUb

& aiik fe^ilfe <feE OOt-I 0001 ol

l^5 ^iife UM ^ bia<b>\ UUIbk lib bdi. lib P^llnK kaili.(dms3m^l (sna) b*l>^ teblK life pUUnK Uk»>

lib feihbfiie life ||>pta b-ikini, gi£ fi uikkpUlInK fefh ^ pUMnK Ei lib (ttllnK Uklk (B/C|JU(S^a) bgal> \kt\U life pUMnK kklk

(lb j^L Mi |(ife(i ll£ji filE (ife fe£li pkltsj Jb pminK kkll» EE l>kpu lib pUMnK Ukll>

lib m(i ttfrjfbuj (1 m i^ub t>A»b» ibktt' ttekll» ^Ei lib life pUllftK Ukll^ (BXfBJBMS) h^l>kk EE !>>& life pUillnK Ukll^ ^ bilE pkb^JK

lib IfeSi .^. bli % pbUbjbo ifebfte ^ ifeil ItfekUsJ ||. Iblie E>p^fr life IpilnKukiE EfE Ifebie (foqa) bifh pp>mi*j tbpip ibfe D>ikiakt i^ibkbib ©i^

Ibfe fb tbmife

l^lfeifej ois. l|. ^1E ifebffefeyfbiy. Hbi l^ua life Ekfeate life pbUJIlnK Ukll^ (Cfe D>lk- kpbIK ^

QJ»h bpkpink ^1E feflte ,1311 ‘4lnlt, lib UUbK life pbsE pblbbjbh |<b >iUJ ptclhkbbo Ukll^(OI1BJOOUI9Q) tbkJIkOUtvK (l UiUb >U|bp ||^ DkJUsbj Ujfe.K pcfe kDI^K ^ DVIk bib E^ tbbj^

Ulbkblb

1^ p>^» fdife g>pg>^» (fbPJhJk fa ^ IlfH && j^tEi Ifb 1EE bPbE ibpjpklrv|> I>k1. Ifb pitttb biu^ i«b Mi febi Ibfe

jUlLllliktebh >>lbh(*bj littilhH* ti<&

Page 19: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

£1 »bhJ h(fi>lh l.jpl<bh?h bh bjbIK

JttehJlht bYl cfeUjlh^ 'tb^jlte ^ m>Uai^he tb^ % ^ ubjhokjtc jf»1>b»fl> ifeii , ife^ ^ kbit ma'ISfrm* m*>HB >f»>ih> ^IMS. jate ^ £lb (fe (‘pjKap ^ ^ls-(uoi§ip^[ jo idoouoo) nr»>m ^

Mb ^iif.iv m>ib ^g» al»K jiik -iyte |ib |ik

ttej ^ bop lb lib lltvlV

Vlk^kh \b> IbfVbbo (lb Sb £ <bp>h V^P cb^

M \hhiS I^^.k2aft^^iibi^ejtbjib IloK 9b

' 'Im^a Ob^hP Wp>K DbJI^ ID^Kk Ifeji |. IDVib mtbbj 9b |. IdUki» ^ ^ UbjbQ

ivuj l^ |U^> UlO: Kb $\Ga.to ^ ^ Iblt l^k ^b tUDp.-k>ltP kjlk bik cbVJU^ItP ^Sb |ih.pc41l> U|blK 1 |9U vitbhjte ^kibj kb p>tb lUUpbte )jbklfj ^ Ibk iblk Ibli lik J^k |lb

lib IQVb t.iaih lib ^lb MMK ^ b£|i. te^VUJ ftb IJfc Ihlk IQb^lh jplSbJ ibk laiibia kib-^ba ^ ^b i>h*>h ^k k% t>>tkik Bhjk- jb j^k llailb tbbjibKik ^sb £k life |9U Vhtfi ^.Jih 1ML l^b pa kk IpftKft ih. o^hbj ^ib |p pi kilk IQ^IH p I^Kk pih. p>*» InVbl^ lib ^lb 1^ p. ObJIkK Ik^bh ^ >0^>k ^<b lU^Kk UJ|Ult.lV b|p>lk U|blK

(noiSi[9H) life

l|. Mt Ibtbj jau VlbbJ b^bjibbL ih. jpib ^Jlte Kv»k>» i^ jUPI>k ibpJ|UIMV ‘blbjlb OUUbjbo ^bDJIib ‘VUbhJtb Ubjbo ‘ibkpbV

UUObjbo fabft <bVJh-»Vlh Ubjbo b k£li l| Ikk l>>tfej tfol^klK U>b^> Mnb kb jUI'&kJ ippikbdh. tbOJ^IV llblUb p pplIttVK ‘ |9U pibbj ^ kk kkittifc ^htc- ^S. pitbkp <bUJ|Ulol>

^aj-Csii^gnogi irem suoiimijsui jo oDireyoduii) biSk kk pibiJEi p. jvifabj (ja)\l»bj kk kJll£-kJU£

bp>K kk pj^p&'b ‘ilblte i^ pk *UJ|UP$> ‘Vtabbo kk ui>k PoB •llnVIb, p Jlbkli 1^ Ujnb \^bjkk jkkk kh. bi9k ‘iub>ib p hthbiv ibk Mk JoLk^ih p bk % Ikli pk % uppiMV'^-(SUIVJ 9ljl JO SSIjnp Sip JO UOIjdlJOSSp pUB SISX|BUV) UKibbJ Uto p>p<te ^ Ilf.lV (rt)

Mbit kk IUV<b UKJIhtV bb^hk £. gtb ki

ib^OK pl<b hg>Yt kk ih. pb p UblkfcJ Hb Iflhk £ pnb Vita l>iltP UpbVJK £. tbUpUMV h^lki^ jppbVjh <blfJlklk-(lU9Uiqspqmsa (BIOOS JO souanpu]) blkK kk tbUJIklW (ill)

||. ibH. p |kkk ki. |3ie 'ph, »ftbj jrbkj p uj(u s-’b i^tbTbjj. tbuj|utt>iv U|blK 1^ lUMk upoic <jo p£. p pcl^bj |kiv b»K> ^ pVtb UlbK bl9k <bbJJbK> p UJ|U^p bVII>p>tP kk IUB» VilUb £. Ibjbk |JblVP p Ubjbo (bfrVK 9b ibjlbb g Ibb l9<b pb p Sk 4I^tblVIl^ p £kf VIKVtlb tk b UVIKlSk—flllUBDUBn IQ QDUBWOduIl) bl9k kk Off)

IJbUkJVJhlP 0>UbJl^ IjbkP :uip ib pi oajpB l^lb ^ytb lbS>lbo [tb Jib tbjlbb ip lb tbhjlht ^bg>B ilblie kk UbJkpbV p lak ibk Iklk sbhik bi. <fehift.DjK kk Jib p bf.ivI^IV

1^ a^k:uj bi9k jb>jl. ibupuif-iv bi. ipLjlb kk Jbk tbkujajik bd£ ki. ‘labihii ‘kilklik ‘ibkjiii ‘^.bujhp ‘iniaife *bp p kjbie p Jib kjjk pik ‘bjbie % ujiptfiv jib pik 1^ lii iou>^»b ih. kha-khJi bkii tbvjbvvih kk pjjp^o ki JibIVh-tVK UWII^K b|p>lk—(S0lll|0rl pUB UOlglja-ajO SISSpilXs) bt^hhV kk Jlfi ki 0/)

If. IV

PkI Ibk vtb klbK p kib&US % IhMte iphtP p k^. bpkj Ubjbo jfej JtUUJ ib Ikiik

u.hjp o>ujte»jvjh pp bgli Itbkp ilk lb pk iui<b uk>K hlk Ik *>>^>11^ p kkjha p kip kk Mi I Ikk Ikltk khia kk p b^P p p ubp pi ip lb kk IMie SkJ}itlfi>lhbtb

ph ktoite &£ kk ln^^jg»- bpilk-(mstiBmuids spJBMOj uopBinpui) bnkfe ip p lP4>h^ikft!ie 0)

Page 20: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lt*hj h[p>lh t-(U>IU>tnh hh UfhlK f l

llii. UiajhK

K\3> ^ Vlb-IK- tbfc>bl*> tfa'h >UfaK lii |«L IbQlb. IU15 )>>hlQa^» ab tbjbfr 1DUsK» Ib-iteJ

|KD U>b^> I>l9 jj£ji fa^>bj life Jlft ||. mOshjlb ^ IUbbb»- feil kkfe life ujfeK^i^ in^i jik feihte ^hife ^ feife ifeli jih, % ih feit life jjifei-^ifeL^m-^uoiujBu pue aapjo [Biuajui b sb biiubiiq) fe^t % »»ifskih> & uu&n tb^juiK' hbi

ybHtP >y^ ^ ^iife tbhjiktf>

|£ l^cb 1^. ^ Uvlhf» j^fe ^eiHaih. ki ^htf- bjlk |<te ^ In^b IMt >ikt^ IDh^lh cb^J|o |£ ^ Ul>k UbJ^ lUUIh ^ ^cfeU& ^

fei P-» Iflilfe ^ife Uby» tbUjlhlft >l>>hrl>h ^ ( Jiei % ^l>hrt>h Ir^K life Jth ^£ |pik> (jb h-A t^a ^lb>J-UJ|> Ifefe ^l>Wt>K lho>lho |tb ^ Uj>btoi> \$j,

IbKia^ |tfe

^ i^kj ois.—(suoijipBJX iBjnj|nD sb BtiuBqa) j^. fe^ ^ tbbj<l>»ik ^k»lblt» klbUJ life

ISfe ilt fe^lk IbU »b4hb J^. b^pSj Mi£ felfe l^e ^Ibbjb hfeK-g IbtbJ b^»K ^ ^felb kjfe Jife Jlh Jl ^>hkjhfi li^li iife hbltb babjlk» ^fe tteJID IbU IblUb bib ^ IUhlb-> |tb

^Itb |ilfe. ^fe Jife >lk£te Ibh^lh ^fe bhUJhfi mhft>lbak ^<b bUJIbk ^fe >iabbo Ub^t> ^ ^utute pit >1% pe» ibh^ttc- ^ pi.Ufa pltH' ti i^e pk1> IbU ^ brs»Kj «fej

p1tk> iifek ibtfaj uIhk plite fe pk ||. ifeU ifeih. i>»»bbo cbkj|kpik tfabjikib» tb’h ^fe

Jlls £. bptcvb Ibfe b^klk >lktlbk b^PJpfa-f/^inp SB BUUBqa) £ feife ^ >»ptto pb

|£ ^ bphbj >Jo PJL tcbjh ife^ fedh uTltfa ^ £ Ub<p> pibVJh

fefe DJIb> ‘UUfa ‘l^p >lktlUk' go kU>p. lYtftJIb lUUIk jr1»biak ^fe iui£l Jji

liUkfe bbkj tbb^blk> >tfatfap ^ife MbU>jb Ifcfe Inpfa^ lilii pi ifek Iklk , Jhlh. \MpS:, ^ lnpl»?aj^ ifeil 1121 Jh kikibpbj ^lf>>(fattf- tp>Ufi UHojp> ia> ln>bUilb Ufa Ibf^ajk ■fakjlb Iniltfa bbP ^ UUblfaft

ipj pi.nb- jsie iute^>uj jih cbkjRi^ itfe ^ tfabjp feb. bj«feK

^fe I ilk £1 fckpfa ifek fek i^ bfa^bt^ib '^iik p. feife I>iitoj u!hk kbuj ui»^uj viQbbo

b|bkik Jkhfek ^ Ek IjI p21 u>pi!ibM5j» p Mtp%l£ pfe pife'kkife fe Ml Itek 1121 ^Kkk ^121 Ufelfce fe k^ life jklub fe£k |lh-(MBlJO 90Jn0S B SB BUUBqa) Ujtt Ufa uLuto

bb^kk

k-MP pbk

Hi p. Hap>t» ?lkk ||L Itiklk IU>tfaiiabbo

.1^ tiitfak ii*i iatfa

J^.hA nil HpE» ^ik lUK^tfa'h p. fefeli h'difck Jih Iniltfa j- ikfai pfa hptbj tfaE>p> tfa>i

IbU bl^bj bkk tfa'h bilkiak llfek IbtfaJ uifrbokjte life pefeik bbjbj Jife Jp, unto Uilkiak

life puk Ukjbj i£ Jkfeifep^ |ih life kUkl2k

, ifepte-fepte iue» kbk pfe jb*.j£ jfek fek 'ifelife uibi.|b ^pE» VilUb ptfa Ib^bbo pfa Iflkk *IU>tfa lte> pte ppl^bk pfa Ub|b-tto|U> ujk j>kt> ifefe ^ ptk ^ litkK luajk >ifaikN tfa’h ttjtttip jtfe £ infeihll, llfek 12*fe >»ibto "biteik life ^UvJ IbtfaJ Dti»K life ML kUpi»T: l^bk p tfajpuib Ifefe IHk £lfe tfab^blk- ^tfe UlkPP

'Iklife a|bkj life JbibJIb phlfa

bblibjbo fe ttekjlklk |ih Jp. UUfa InblkU-CsOld^ UI BUUBqQ) bVAbk |tfa p jbolttoiak

■ lUlk InibllC Ub-Jhk Itfa pcfa >lk> UUfc UUIh Ufa

^th 4I^ PM ^ kpk pi2 .P- kie ibk £ £21 kfe£fe pii 'I £^ kM ^ £12 pom kikk If £ frlbh tfepiK i^, >lkk butte Mktllik Ifek 12ife Jib £fe Ibiite ‘pfe feia J£. jbbUJhP

llfek Ib^ oti»K kk tfakilUbi life Ubpo tfalfjlklk ^ kbolk i^ JlJft ifek f £f biak IMiK lUhte liy Ifek Jife £ biajlk Infelb If utnb bajbk tibjk pitfabkUJbj pfe >jk Ife lUILr,

ibtfaj ?ifaK i>i9('au>i^l»j ^tfa pb p unto ttobj^fuoigiiaiiOBaDiaipaAt im^ib ttobj^ pb pb

J>ilPUkJbj pfa (kft US IbD utltfa *lb4bho 'kkkkke 'Uhbifajlte ‘ aitk kbUJ life jtMb>J-DJ(> fe ^teliktih ‘bik b^lk^>k 'tbh^tte UJK

% bJbJpP 'hbUJ Itfep UJ&K '£life jsa 'Inltkll—f J3l£ t—kjbj Q Jtfe f >lktlte t^. UHUp4 kilfe

l>»lbo

hllnMhbte

bh filUhftty uttllhlto fl<£

Page 21: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

‘ 'tbhjlta httt life ^ItfebJ Ulttbj i||e klli g>ttK llbtfej mbK life ^iife Uhjlk>jK Jffe

fc^±UbkP

hife ^i£. ^ bulk Ibir mtbbj life uittbj uitt IMt Ih. bb^ Hto|jt ^tfe VilblkVjK >h bkk-bkk ^b J^P JtelUPh Ua^k> i^ <bUJlP:^ ^ bUlk

(uBUinn jo jd33U03 pne Saiuedj\[ 4uoi;iuij3q)HnVlfebtf> bVl * IblkVJh (4* bulk S*J

(il|. ihij. Ih. Ulk ^hi£ kb. ife Jit,a m ‘teiiL^E>V blUb Ibjbk ^ife |I.^U> ^»(b l^bK tteDlb

life. >lbbja mfcKk ^ ^ «b1> t llb<bk Ife. \b\si jau Sfe l^bj ^ ^ lb>tb (SU UU)lh life

hop<fe |k ^<b ^ bjlte DQJ^S '^h 'b£ *^11 ‘fchj 'mik ‘iPhJ bjb, *

'p.lb^fe, 'Vl^Ulbk bVIKlQk Ik IbtbJ l>v>Kt> life

I'hJb bV £. >ltbteK> \>]Ui feR ^fe ^ife k Iftl Sfe fe^fe 'bilk 1& ^fe V*>\bo bbjho <b>i |k ^ feb £. Sfe ifej g lbb*lh |«b bVlkl$k £lfehl£ itlk life felfei l^H £ feh % !££. I|. I^>tte Ifei IjfcUfi Sfe Jfe |. 14H ^bb. felk, ifej i lUStto Hb Hk Sfe ^«hbJK m>Maj |kb lll^a b|>hbj ..U^UJK life Jtife bb^ht^ ||. taah tb>J|Qblbo life blbUch^Us &k >lktlbk ^blbltf- UjblK

\\£ £|. lkhlk» |ife ktfejf |bbJH: |^fe Ufeli Si ||. ^Ulk tfe|alk UjbK life Si' |S ilHJ. % IUhlhr» ^fe |ife |>l<telnib^tte <b|U> ib>lbbji i|. iklli kKjite ih. |ife |ife |Hi Si ifek ikke ^ iml i ||>ib.i^ fejiie ^IfefeJ. pk1>K life ^iife Ujakfe life felfei lb. Htei % Efejk life Itek U4S u>cktjkb : bIK Ymtltfr Ijtfe ifeJi <b||bte DUIh >h<P ^ Si life Ifeli ^>lk 41|. 114a >llHbJ life life % Ifeli &£. |L W>«b bjbK life Si 4HJ. i4 |tb bib. IIMV Ife., >1^^ lnl>^ fnabj ||.ifeit iSife |h imfe|hfe 4s 4 'ib iu>a3 k|bK nb si |S k|fei£ % ife ifefe iih |ife iifeitelife Ib^bbo Si-(U!UPUBQ PUB UOlSlpy U39AM9q diqSUOIie|9-a) bbk I4> UJ|USb fell Jife

ttob»kt<*>

b^p Itbkp4 ^»>iu 1^ 114albl> Inlb^tbUlr.

l>»9Jlb 1U^ bjfiUJ ih. ilfeltC i4 |lfe |ife llkll|fe iUbi. |S jabk toil <4 fe£fe feh life ifefeie fe|fe 14 |>lSbho Ulk^b Ifefe b»llfe|ihL |k<b k|fe |fe>lktk> 14 ba?j|tb l|blr |tb UI^K IDb-lk ^fe (hltb ‘|jfe) J»bbJ 4 hife 14 |feHk 14 Ub)b to£fe Ifefe |fefe 4fe Ik^bbo 4fe |lfe 4 h± % l^lb>J-UJ[> b>l |tel>hrt>h |n^bJbj^ ^HbK fei ||a U|>hbJ »4 bJ>bjj^ Ife |a fr^bj 14 t^UP <faj |4 >>ajlb Ifei l?kj |ife jfPfthrtVh k£ 4£. |4 iife^ Sifetln>JhtUJ life utUb |a »4 4fe Ubl>K^>h 14 UPlrk b^lP |feP bllr ‘bjlb |ife IfeJl

14 b^PJ^tte ^lblK> ly^lb |a ttJIHS |fe Ifek IbtbJ \fiU Ik^i bjb l^bjlb |Ulb ^fe Ifei |tfe VlbVJh bVl tJIU> tb^K tklK Ulktk 4 bk»» ^ tbblk lbb4J 4

imj ^ | ^ia aiijek u# ^ 'teb ,i| ^>lktk> 14 bjb»afe> |>lblVP iViSJIb. Jk|a lnh|h life (KM>K*>h (6tohP UJ ^ lln>lb ^fe I^KbbJlP ISL

lb. IU>«b

Vlk'Dlbk

b|b»afe> '|h ih. 4li Ibb^ y>tb Ub^> life jbo^ 4 mife. ibtbj Hfeh life feife 4 tok 141^41^ |k^. life fern. 14 ia

Ibb ||4a bU)b tb^lP t

iuatb life>up

>h4>h

b'h ||pi>hrt>h Ibb lh|k k<b] |tb lkl>

Ib'bJ Ub ifefejle ill l8fe tbbj^. *4 4fe 4 bfaaiMfclb %h. liyfei ^^bj i4 ija^kjlp kbjh ife| 14 jI jft^iuk kbUJ 4 14 >lbjh b'h IJIIt> ‘Ifefr Vlktlbk t^UP lUlh bJfbhP 14 bjltP lnl>1^ Ibb ltt£ 'blfeik |ife fete btjh 'b^-^tb 4 bb^ l|. UPJcb bbJlP

Itb^a UtbJ^ ^ Ifek 114a tbhlbo 'j\V* bbjb>jh hik 4fe-^|fe ifek fete 4 Iklife U|blK life |ife

lUlUb Mfe-Jbib*

2|kIbjnUJ life lUblk bjb^ HofeK- lkJI>blP cbj fe lb>lll^ IHtt

S-bhlk tbb|lnUJ >>UJ 14 4fe h|nUJ |a life |tfe b^P b<i>»kl» |fe Vlktk> U>lb|b olS .iMk Iklk iifeite% ji>p Inf^k |k bilk li |b t>»ibk 144 jkii 4 ikte 14 itei i-hi£. 4 bj?f» feb

iyfe |ih, ‘im£ie i4 Paiijb 1^ 41% |1 fe4 >ikt^p 14 kb^k-fBuuBun 10 soanos) P|b» life 413

|tb ViabbofillnlltabK-

bh >M>b(*bf lSk>fMH> £i&

Page 22: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

% ^ fqsi'iT ^ mRMT^I, 3T«f, dc^fd, fWRf 3Trf^ ^T shH«(^ 3f^oqqf^Id fWiqi 'f! ^T ^7 Miiq cpt fsrf^FT ^R'nRiaTf, t^NcTT37f 37lf^ cff^ fq^q'ii , «hm 3rk TT^rfcT ^ <t)i4qiKui ,R,7T^ % TR'4 ^ ^Tt STOT^TTR ^1

ar^nrw

gi£j STWR^rT fq*)*iani ^ ^Rff^)-7TTf%^>, 37T IT&<WHVIIi(

HrTq

l~r t T

^IHlP^ch-fq^

i>r T T T TH-fllq^iii 37sf?m XW-ilfd fq^iM ffcl¥RT HFTq^TRq HHTjRTRq

1. srf'fif37T%4lP*ich TTrf^f % fRt^fl t^'

% qi4«>4 f^^rffer ^TcU tl ^ ttpt^ oqPro ^ft^T ■% ^ PiqBia,

R4f^ld wR'^Tlf^d. «t><di 'fl Hiiq 3^ 3H<ji1rq>qi ^iPki ■% ^ITpJd hR^uPici

^RtTT %\ 'TT^it W Hi-nai f ^TTT^ ■^.3i41fHd ^iPw 'tl ^ STcftf^T TTtTI ^rt %

^qci ^TRI

hi»i=( ^>t 3ra£}T<IJTI 37^ nR’Hiqm Fncidl 'tl ^ ifl'dq 3TldRq> •3HciR*t'4T 77*71 «IHlRiq>, VlRiqi 37Tf^ % 377*7R '*7? q^qH^i Rt)qi ^FTI ^1 U?, , 'TTT^-'TTcI 37^7

37Tf^ 3i4q> 'Hq>K ^ ^jRiqsiy, THTT^T % STJTTR ^ ^ cqpKi ^>t yR^iRi oqioni facial ‘tl fqj?q '^,' 37^f» *74 ti •Qift *t4 tTm qr\ -^or w^ wd ^ '$m ^ ti tw\ *r4f R8?7 ^ t, ^75

TTTRf ^774 % 77T*R ^ 7774 f^FT-fapT 1?'l *t4 ^ ^(a«h ^73-^f^*7T37f T^’ -«faiRq>■^7^371 WFT ^>7 4t^T-yiPd % wf ^)T H6Tq «qTnR qaiqi TRT ^1 *74 Miaq *ZTH, TTTT^TT, 77T*7HT, iTfad q)4 % "gHT 37cftf^7°F ^ifaaql ITTTT % fRT7 q>5ai ^1 *74 Hi-iq =[4 ^fa«t> arr^TR ^ qci-l ■% IcT^ qi<ai 774t *74 t^7 Tft^TT 77^5 Hiaef mR'hrI mhm ^7 ^ ^77^ 'f I

2. qvfa ^ Hiaq cfit 37^7T7W (Concept of Human in Philosophy)-*^'* % f^7T77 ^7■STITf^T '■q<u|l ^ *74 % 37T*7R ^77 ^ddisfl' ^4 TTH^TT 7^ nR'Hifaa faiqi ^TPTT *77.1 4 *7ifa«t> fa^qiy

maq ^ 3ict«muii (Concept of Human in Religion)—^ % 3757717 TTI^ 777777 4 ^777 41 *74 hiH^ % q§/j<a) faqii*i 4 *7?Tq^uf ^fa^»'i Rihioi

I *74 o^fadtTFTq

■*7T *7714l 'rl^ffaq) 4 ^Hq ^4 3P7 4 4^ ^77^77 PT7 4l 474^77 WTt 4 14774 a^ ^774 ^4 ST^TcTI 4) cf4> 4> 377*777 ^ *7Rq ^7^34 47 TJ07-37q^u| CT877 37^-^^71 *j<rqtqi'i ^77 77^7777 4l difaiq^ai 4> 4> «bKyi ^Riq^ai ^4 -i^Ri 3^7 14^r>777 ^3771 maqaifaiq^ai afo ^fa=hai 47 ^177 7P7F57 ^4 *<'ifaa ^77 77^77 4l ^Ri«bdl -hhm ^4 777*77^7^7 TT^H (+><a1 4l 4f7T^7rT7 *iHi'*( 77*7*7 3f4 7*7R 77T4S7 ^44 "tl ^Riq^ T^TR "Q^ 77l44lfaqi 44 yq>K 4>44 ^l "JflHq 4 saqii Midi ^774 ^•ilQ, 77^4 4t 374$7T 41 ^fnll 4l ^faq»dl 4> '5,7T 47 ^TTR ^ ■*th^ wm 4> facbiTi 41 44*tt 4 ^Prr tit "ti xtr^ 4 *r? 374^14t ■^^Ticft 414 w tt^tr

7TT7 «b4°4) ^TT T7RR

a

414 4 XTT^ Hl-fd ^l XJ^777*7777

4 14*741 q>T MRR

^T4f4^-chf4p7 474^*7 *7Mq 41 X7^ aifa>«h timI xtrth 4l

3. Hi^facn 14?7PT 4 Hiaq 4lx374«7T7xrrT (Concept of Human in Natural Science)—yi'fPaqi Iq^H ^75371 ^T fq^n *71 ^IR 4 *71 *7F T^fa 41 44*7134 ^TT 37^c4^R q»<di 4 44 4fa-Rwi,

[W7 4 14=7 4 44 ufaid *71 Mi<j>fa«h fq?ti'i 41 W73734 4 Hiiq 41 37%4ku4u< mkjci 41 4l '57741 '3747141*7 Jtnom, 4r dH^uom,:

aflqfa^H (yifaifa^ia), XTR^7TT75f (^ndRch Hiaqjfiitq, HiaqfaRi, xtpt^ 41445TR), ^uarq^ntq 347yqifafa^ii'i 37Tf^ ,|:! 53 fa^ii'fl 4 'gTTT Hiaq 41 hRjTNI, 44lc7T34, 33714 347 141377 41

16 xi'zl'l TfrUviwy Mllalq il'^'llfo'n fa-qn

Page 23: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Li h^lh hr) UjhilK

^B> V3IJ4 ^ bUlk Ilf.VIbibk' b(b»ll>lnJIK \*> bUlk Ibctek U* %h. :0^tbnUJ

IDkto >iklc> )jb bUlk Ui^ H£ bag- ^^»>b| *>bj«l>»lft

ifefcjte Ml % bulk | IE>U)J ^ kbj^ IDI&ft \h >ISbbo Ub^KP % jbUJfe4J>Jh UP

h UP ^(b ^H»1> ab l>lS ^klojIteU |. UlkrabJ |.klk ^ ^ IDttek ^ l>l<feUIUv

^ pilte life Ifelh bUlk Cbj ^ IE>UJ \+ U»UJ ID>tb kl<tebj >LU>UJ |lnlK bUlk ^ DUb—b^

h^b»k1ln>JK IDh^bJ b|bUlk |k§ ^>cb bVJtkll>»a \<b |>UbUHtv bVl Ullfc ]*> bbjbo Ubjbo

cb'h lh»U ^ |S|h |g>|K |Sb >lv>Uj kbalk Ifelh (Uhk> bUlk B>h frkfttt- ^^>tb U>JlklU»a ^ \b\h lbT> ^fe. jb>jl<bunt> b>> jbbaJUiKP |UK^ |g)h \bk £ J>bb >|^P

||. ^ feiJiv J^fe UlUk tfeVi bkk ife>i Ifelh fejlls. bUlk ||. ^ ^kh bJblP ^US £ bUlk 1^ bjblh^lP hfeh % \UIDk Mh ^jb>jibui>» ^kfe :yi ^ ^ £fefe hM. ^ \b^ 2^ife kik^ ^ kbj^

Pab4

btlklUb

^ lfelh-ik bulk ln>ltb InJfcia Jhi 1^ ^1]£. felfe U|ak a>lb bbk^ h± ^llSi tifeli tbl^JIblk >h4>h U|b bVi Igb^-klcb ^ JkM^lk b>> >U tb bjlli> bUlk Ifejfe. ^ U>lcb B?b cbUJjb Ub^JUJ j-tU^ bj|k |ib |bjUv fehe l|. Uxfc-abJ >h >lbllP jbbk (feUJ|b jb(b |>lbUt>» fehS bUlk (5) ||. lafel^ 5>fiK

laftlk k^tz. £ upuk attk (t?) || mjl toUhP >kbip uikk life uub-K ^ bkbk tb^K ^ u-ikk ' inllife%M l|. uyh bihfcip uuj uihk bhk

-‘Jfe ‘Jllfeh. ‘2Jife lnVLb|h|»bj cbVJj>ll^ Ikfr ||. Ife^i blklP life ln>tb|h^bj cb>J|>ll^ ^ |bUlk fej^ ^ ifefe. (2) MnlK Dkjcbbj kbba.P jb|lt> |>lbULk >Ulb->U IlblnJIK ifekJhIK bUlk (1)

||. IDUsk lh ife IL>U>?Jb- kicbbj ‘UJK3P [jb bj^k Ic-lkk 'bUlk blkK life JVPlbh^bj ki-|^ Vilbb^bj ttebj^ bg>JUjktUJ [MakP ln>Hb life ^a bkjcbbj fe^. i^. |jnlK <bbjlklk-tbbjc|klk bUlk >lk^lP kbj^ tfeaib fejfe ‘ibjhUj life bjtlkk ab |

% iM. |l bUlk (£) Ibllr- Ifelfe ^ bJllP (bkQ> '^fehKh

fe ^bjb- (>lbUI» >Ulb—>U—J^blijlK JJo UakJklK bUlk

||. life ife UlUb |lf»IK (felPjlklk-tbbJ»l>»lk ^ife bUlk blkK life jJPlbh^bJ fei ikfe ^h fclfrj ItbkP ||. ^fe l^life Ub^lc- l<bkP ||.

ynIK UPjbv bUlk' ||. IblUb VilUb-jb ^tfe bobjk ^>cb >lbbj ife jbktlP <£, UHtfeblt Ulkpb |j£. ^ ^InlK ik^i bulk ||. ib><te uibK-UlbilP life j>lbbj bbjbk £ jbbJK^J>Jh ^ife ^l-ifeii ^ hfealh % Ifelh Ik l|. Ifelh Ml % bUlk ||. jkjj} ^ fekih

kbba.P

k blip.k^It- IbUaUxJIklk bUlk |*1 IbEVjk lr>r> Kb IbtbUJIklk bib c£ k>b ink hlh % ifllt % IbibbJIklk IjnIK kite iblbb (InIK tbbjtiklk-cblpjlklk ^ife bUlk |«L

li ki 1^ bVJIklb^a \tb jS(K |>k1) \S)\W ifefe. liife Jk>r.Kbaib Inft Kb-ifefej£ Jife JfekJlIbtblrjlklk \tU$ Ifefci bj>b^ ^ UlkbJK (bbjlklk bkEitfcb ^<b ^blijlK jkk bb>JbJlP jtfe tbkjhtlK b>i bUlk ‘hlUb (bbjtiklk i^g bktll^b : VKbK ^fe i^, (UlkbJK ttokjlklk ^ Jbb4JllfelnjlK

Ubk hfe Jjik InjkUJ life bj<lkk ^fe IfiVKb

^a blklP life JlPlbh^bJ ki J[b(U> fehe IlifeJi hk IftJkUJ life bj-jkk bulk ln>Kb i^ JlPlbh^b] ki

ifelh <teb4jk |bib^ 'Sk tzofej. ‘hli kh i^ttip iiei ibk^> ‘ifehfe ^ :iilfefe^

cb>J|>ll^ b.|jb bUlk 1^ b4bk life bJII^K JkJk Ifek ‘fe^i fe^ k>ihj(4 bUlk bjlb kh lik '(^^hkj,) feyp life ?J|*> ttekJktIK *lU>lb Ibkfe ^>»b

Inhih life lflE ifek ink Ik% >tto^ ^ Uibjklr^jbtf- *1 fejfe. I>hlp J>b-KP '|. lb><b lafejh-kklli

J^fe !k% blfrbU ^hie 'jMfe (>lbUb4 'Ihlfe (fefeife life Ih^bbo ^11^ ) J^fe ‘fejl^sfe-lfe ab 1^ ^k b4bk life >lb>Jh Ik 'PJIrfrkb 'bJUvUJ .ab || h4bk life fekfe-fe^k fekih ilhSte

i^ Ulltbj InjlK-CXgQIOIfT UI UBUinH JO jdaDUOQ) liftVlbbtf- (Jto bUlk Ull^bJ IfiJIK (t)

fe 'btlkUb bb>JbjlP bUlk

uihum

>ltbK hi ^k 1|. ^iife UlbK InlkK fell l23fe tbUJIk ^ ^life Ifth^ZrbJ feh ^g»h ‘^Ihh \±. JJPlbbfeJIlv^lP bfl JVPlb>JtUJ ^fe Jfefeh ^VJ^VIh % bj^k i^g IMkk ‘bUlk Jfe ^ IUIS IfeltbK ih. plPh^bJ »^1P Jh^t |cfe bUlk ill Ik^iS ^

tbbJtfelK ua Ig biak h^bj life JkMhSUbo k£. 1^. ^fe

2J£

JblnJIK feheJ’K/n>/fab/P •

.fell i)&iifeife &£ ill^. % 4<fe ph. khjfej. l^e felhh fekih 'bUlk lhS>lho

Page 24: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhbj fe^>/k UlfiKbbvh foh U^IK 81

| *L h^. (lf>IK (fclcjlkl^ i^te UnlK tbbj^ CfaVl

kbj life »ft>ltabk> [Cb bulk Ull^bJ SUljatfaUJ (U>^b £ h^^JK bjltf- cbpj^.M> ‘ tbljJIK

* cb^jltf- ‘OabJ^I^ ' tbltvjlkll4 lbS>lbo lhg>lbo [tb Mflilhfete (*»

b»ll^bUlk tbUJIklk IE>II» cb>i [cb UUbJ bulk In|q9?aji bjlk> IDjkUJ UJ^k ‘lUb-V ‘kUbbj

\*> bUlk k'bJIK' ^

i^e ^b bUlk ^US ^JIK> (k4ll^bUlk Uskjlklk ‘Ull^bJ Ihlk * kkll^DJIl^K ) kkll^bUlk tbbj<l>»lk

* UlUbJ b>PI>T; * (Ull^bj b|]tN bUlk ij^ PJ(kbUih) kkll^bUlk <b>[|>ll» tYllgUlfchfr ’rllg>ll> tb^kN

|jbkS Ull^bJ tbltvjlklk tbUJ^IK tbhlbo (b'h kkll^bUlk-CXSoiodoJ^UV^ fckll^bUlh (d)

|«L mV* UlbK kl9bj^ |>|tbUllt> [<bkS ^ IbMaJ DbJIkK jkMU?hi ‘ Uv|kk-|4 >HbK ktbj ^ bUlk ||. ^Ulh U>kJ |>ia3UIUN ^2. >>l«tjbj bulk klk ^ kkalk

mapjs ||^ IDUilS |9U I^UbK ^q» ih. IJbQD <Ja Uhlb-Ub^ bUlk ln>lklk-UU' c^. UlgbJ 9b

IP>cb ?ah4 ^ lln>lkb^ ^ bUlk bjl^ lh % {ksk toUhP kl9UJ^-(Xj01SlH~) (<l/)

uyi bujibk i^e* PkJbUJ I>l9 UUIb-k h^l> bJl>»J^ life bUlk ^2 bkjtbbj b~h ^Ub l>lhi>lb-bj tbbj^

ISb. |n^bl9k Ub|tov bUlk | «j. ^2 >Jh|bk lf.>tb|l&lklk UabJ^lfrk 'l>lk>lb.bj tbbJ^lf>IV ‘ bA tbbj^k ‘Ubjlfc >iUJ ^ bulk >lktK- % Ull^bJ fe^fefej^—(93U9IDS IWIJHOd) kll^bj UJ^UUv|> (///)'

lf>l>

/

1^ |jb^JIIC- tbbjlnUJ life Ul£bj ‘Jiis 'll^tb ‘bJ9Jlk Vlkk ‘PJ<Skk ^tfe bUlk >lkTl^

^ |bk4JM^hP 1^ ^iife

UblhOfi J^fe bUlk |kkll^^ IL>Ullf> IU>tb l^bhfr% Jbk4JII^^ iihlte life ^h. ^hH. kb|Uv i|ibbjlk>jh i^ bkUJbJ >|k- InVDbj 'klkh^ ‘

>l<bK tb^.tf> ^fe jUblk UkJ|k 9b 1^ LkU^ >ilP<bb^bllg- }jbkP V|^ ^ Ukj|k Uklk Mi bUlk ID9lb lUVtb Lb IK KIP kbcbbj^ l>lS ^klbK kbutv >11^] ^fe jkMUtbb^blkC- |UKKn bUlk >lk£te

% jbk^JII^^ ||. lUUIh (InIK ifelj]U£ ifeh ^ife bUlk Ul^bJ 2fe-(S0!U10U0D3) C»)

bUlk

‘ |£ ^><b InjkUJ life kPUbJbo bUlk

Mb life jbUjfeK iSU ‘y^SU ‘ Vlbbj ' DJkt^J^Uk Cb>jmiC- |tfe bUlk Vlk^LC- UlltbJjUk |b>Cb UhJIkVJh J^.

hs»» i^ bPUbJbo ?ol»JbJ ifexl J^fe bUlk 9b l.|. ><b >l9bbo

IU>lb InkbUj >|Uvkcb tb'h bUlk >lktk> i^>k^ IPUIk |k|>bj blkk ^Ua bUlk LUlS^kJiSU IjbkS ||. fe^ilife j^cbUlb. tbbjjr' kllft>jh Ufe I'lbUlb- <bb}^ bUlk VlkHkC- c^k^-fXgOfOljjXs^ Ul^bj|Uh (l)

^fe >UbK M IkSVIbo ^tfe bUlk :i>k<b ^ JUII^bJ lli 11 klltbj Cblfrjlklk evl^K kkll^LMkk H|tE kkll^bUlk tbbjlklk *kl9Uj9 ‘Ull^bJ PJ^UI^k *feill2^i£ 'Ull*b^Uk-^(93U9l9<; IBI30S ui UBUmH J° ld30U03) IlftXbb^ y*> bulk jUll^bJ tbUJIKIK >

l| MifeklbK Ufe ^kk ^ife jbbk Ib>jh4>lh ^kbe k*kjbj bjltf- <bak»Jk ‘fefe2 ‘(SIU ‘>lbk-Pb> ^ bUlb 9b frUJ t^>k9 ife^. Hto h^bj lh >lbhP bfi HIU> b»»lb4 i^ bUlk ||. lU><b klbK life ^E» lr^|U ^ife bUlk Ull^bJ fejfe^e 11142 frUblfclUbJ in^ i^ lyife. bulk 9b \li I9> IP>tb £ ii£ ^IkUk U2^> life PJ&K bUlk ikte 1^ [p>U> lUh-atb ^Cfe uu>gk ifeh fe^fe <£ bUlk i^t£ Pj«feK l>lb>lb.bj 9b |«L |DUIk kke life UJ&K ^fe bulk l>lht>lb.bj |hibk ln>b]bh 1^ |i Ife. ^ ^Ife lbbjfi-g>fi tbUJ(k >tb|9 fe

tkb (teVife^lH %t^akS ||„ IbbJ life bkjtfebj \*> Ib^JK ^fe lnVibb[bU1k^ >il^jbj <-b>i ^ bjbUt^bj IbcfeJ UlbK Hlsi >Jk|bk ^ife J|fe31^ Cbbjjk ||. IblSb UJK Cb^ M klbj;bj life bUlk Ib^bJ bhJIkVJh JfeE. I>IS jbbk Inilife-^life ^fe Jifehhj. fell jkMln>lbi <bhJlhL (Ul^bJ fe2 ||. LbjfeJ ^fe Jb49> tbbJ<l»IK

^ [UlLtbJ cbbJ<felK 1^. IbtbJ bbjb>jh Ir^tbTbjfa bJK ^

1^ I9> Ifr U42 UhJIK> i^bUlk

bUlk |UlU:bJ tbbj<l>IK 'b*LC-—(9311913^

IBinjeu J3M10 ui irexunn jo jdasuco) imubb^ ^ bulk jun^bj tbbj<£>iK )&£ (//)

||. tfebjt^klk b'lkk bUlk Uvlkk (^rejIjOS) 9ft^>b bbtll^b kvlkk i£ (fejfee tbkjb MbPJjb. ‘ ystekkk ‘^fe) jblnJIK fe^e 11 442 Oli^llfebIbcbltvjlklk ^kP || lbE>(k bib Mfe ^fe Ibtbkvjlklk 9b IDkte HhlS ^ffe ^g>|^ Jnkfi (InIKtbbjtfeklk cbl^jlklk 9b Ig Ihlk 4^ tbal»Jk |blb^ ‘^fe. bobj 'bl2 i^£ IpW Itel Ibkk 'mhfa ^fe ^2

^»/»WtebK?

b)> 'htbhpbj btt>lhilK' gi&

. (r

Page 25: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

61 »fab/ tbiyfUton hfli>lh L(L)Hbh*h bh t-(h.lK

llbl> IbbJ bjlk> Inb^h-UUIK lit Jba.b ‘to>ltb-H1tte >K Jbk4J IbDh^kl^ ^ U)UbU|blK

(UIIP >I4»K £ ]hk4j Uh. ilhlte. % ^ Hb-fcjkj bjlte

lit b^-(k4 (bQUU ‘Injhlft ' |kk |Dibt» Ji£i ^t lhg>lbo |Jte lln>ltabB> ^Jt

bUlh >H4tn> ^ iliaiie ikk^l E^K tte~h lit IfiVtb^bJ <btrjlhl>» bfr kl^-(x3S) ‘L

mElie^l«bK |bbj->kj^ DJIbK|blnj^

± tt t ± t ±t

inane ^ if»v<*>^>^bj ttetxj IKII4

ktk^ IMte % )n>'k|>hkj. aEn l|. ^ ^ lb. jlUalte i^ in>tb|b^t.bj aausjihi^ iKs>ibo ^t iin>ihtbk> ^ bulk ^ i|i>te»jn>iftihi»-(niimnn jq ^daano^ 3qj pue U0I)m)UaJ9JJlQ [epo^) llnimme bblh jL^te ln>tte^>^bj- tbUJIhm

|£ b^kj u£^bj bjlk> l&buik •jkMteUbltc'pilft. ‘jtb&fe 'jy-^.ft ^ '^tk-ifeb. JaHh. ‘kl#ite kb. bblVKVh

i|. iikte?^UK? ^it jhJt* b(bMk M>Hb i^ Ujl?W Jktb» B>h )D»U> bte (Mfr>jh ifet^te bblk 3b bjnUJXbb^k li>|tb9oJ^ ib<bjm IJ^e ‘febJlU^ bUlk cbUJ^I^ ||. IDXb \$U b^cbk ^ ^Mfe l,|bK Ht \bblt» - |b|>bj blk^ >cbS|a ^<b jbblk UUlh^k 'hLaj ^ U><b t^lK ^t jbbbJUhfi tbbjjk Sb U^i b»t^ >JK|bk jit kb)Us ^>k

j£ -b^bflft ||. It^i lUlb ||ykr>J (jb-blUU^C- ‘jblblUbjkhfr ‘Ub(U> jn^blUD >b>Uj b>l b»bo it >lbltf> ^nbUlh b>l bit, bulk Jit blhk cbUJ^,lk> >Jhjbk >ilbU^<bk «bPJjk bUJ ||. U^g. blklb

Icb IDtbkjlb UkJ U>£^bJ bUlk tevlkft m>l>h>h bilk Jit bvikk CbUjKlk>

Ik IK ^ jbteJKfi |k-^t >b>kj Itya b^tt.K g>^K Mb jbK4UJK Vh tikiP IkXb

VilUb^bJ J«t m«bb l^e yiajl» ‘%i ‘mb^lk J^kP ^ lt^ IgEi £ h^ Pakjb ^ jbbjhjk 1^6 bjltp bl^k bb 'aibbj *Vlb>JK £ |lt>lkk k^ Ubjbo ^>tb MVt ICbtj ^«b JUIPbEjP

'|>lbkk (bkjlb bUJ ^ ^ ^ti£ £ bbjl* ^btbj^lp ||. ^ jyt i^ <tep>K ^ tbbjlkdfc^

|jb |b»v.k ^ Iclkk Ult|>h>K Ui^ (b^k bb bhtkJIIA Ub^ MteUP

tjte jbbk^j ‘>lb.bJ->lbllP ‘>iabbo jbUbjbo ||, Jt^ ilhtfi jh life

infers Ub^JUj ^kl-(bb hip. ih ilhite % ^ W4j. ij|te Eltc l|. ^ Ikblk ^ct b^bJlb>UP ^tkPJtjji IftblVhjfb Ubjbo lit blkk UI.I>K>h lutbk Ht IbUJ UbbalP lit lhS»lbo |q» lln>lkblP \p

buik lit 2ik ^. bikk tbkjEiip >j>p bihk uin>K>h-^nbK jt \p ^ibk-(nBmn^ jo tdaauo^ ail) Pne pun nopipBJx) »nvu»fa» bum tk iu<buj%i>b i^e

ita lit |E>fr iu(btjikib»Ulk-tk IP*- ■*

llhtlt

lUtbUjEllPInVtbjb^bj bb blblbtbj:U*l<'

tbbjlklk l>K>h <bk>|tb|UK

kkll^LJ^K

DJIUnL blbjabk Slbj>lcbK blbfebJKkklliHkPhK

11 1 t •t 1 1 tt

b4H*trvlkkItftVIbbtb jtto bUlk J^.

—^ >lktlU,UJ It ^ ^jt >lktlP i^. InVtbjb^bJ tblijlklk y|£ UiitltjRk&

bb l>h>h k4ll>IUPhK 1 kkll^UJ’S-h UJIIf-t ‘blbjakk 'btbJ»ltbK ‘^.IbfebJK lh6>lbo j^cb MnilbbkP jjb

bUlk:UhS>ft I «L mtbk It 1E1^ bjk^lK Jit JlPlbS>lbo bb kMbbJ life lln>lbbhP ^<b

i| iisibUlk ^

^ tel. kMbbj lit ^JIIP Jkblhp ‘jblbKk ‘jkPUIbVIbfcJ U-kjbJ

b»ll»blkk

b»ll»Lt>lkk

kb\p lit b»»»lr>lkk £ {UltibJ tbbjlklk ^ bits ^ 15> lUUfv IbtbJ ^ bkk kP UbkalP lit Hn>lbbk> ^t bUlk ^ k^ll*b>lkk-fX30[0I30g UI UBUinHJO jd90U03) IlnVIbbtf- jtfe bUlk b^M^trlkk (/rl)

kllnilhbtC♦

bh hlDh(ibJ fltS

Page 26: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/bby <biyy.i*h hput, uptu 03

1^ JQU j?»fe IWUbb J^. Viabbo B>h |^ Ibcbft lirv IU)bb

^ J^. Iteifefca iyu£. I| ifehjte ^1J£ IPiPJti J^l1| ^ iteitebs l| ^UMhft 'Uhtl^ mtbbj K»lh ^ Ubjbo ^ ^ bafi |£ ^ hit ^UbbJ ^ Ub^ Ubjho t£

^4J IP^B ^ Ubjbo ^lk ^ ML £ bafi |^ |UVtb MbK ^ V^btC c^ Ub^ felft-taltt % ^>*b blbK Ulb.SK ^ Ubjbo Sb |^ U^ lik ihiK. IPI>»bt» ^k b^bj <te>i ih. HfeltC %ML Ubjho |lkk IE^l jpt £ >l3bbo ^hife $. IMhft ‘^b ib^L ih. U>DI>b jylbb UtbJ^ pUlk

itvlkb Ulb \*> ^>«*> UlbK >kbK> Ulkb l^tbbR ih. ilklte bA bjbUlk IDLIkk ^>tfe

lt>1k^ ^ ^>jbUJ Ub^hfi ln>jbUJ Ub IDU+tj-IPbap ^k fell IPb»v.b Pbjbo |^ ^tb

UU'lb^ UkjbJ

Pllfk^b

Pbjl* ‘lUk 'lnB PKPbjbo ‘ML ln>lbUj kk 1^ ^Jk bUIK J^. b>kb IDItt' |jb (k >h Hfelte % Ife klb^bJ-kOS lhS>lbo \yp lln>lH>b^ bUlk-(SSSSBJ^ ’9

Dili'bo^ '

1^ IP«bt» liL l^bk ^ IDUSlr \ibU* tfrXto DKJIb^ istea. >K»>h Jj£lkfcjih| ^fe jbUlk ik Hhia % |llik l|. IMS! DkJttebJ IDU*kj 4»PJtfc»lft

^ JUilb ^Xte ^ik Jiiik % >I*>K h^bj «kii 1^ iDkh ik bjllc- '^Itonblk' 'j^lfei ‘jbbj^kjlo' ^>(te >ISbho 'b|k 'iDtbkJUIk 'bJPbjbo blkK l<te |>Hb Vib ’hUa] l>lS Pbjbo J>Hb

ilk ii% ^ Hkk 1H& ^>up iikke e>Bk ibVi kk Iniik^feJ. ^ jbuik-fsuonaunjl j>itbK •§

l|. iP^k i^kk

iik 2ik ^ fek jbifjfe ‘^nk fcihjfej. ^ ik HfeltE '|. iPUkj k^ >^k jbuih ik ilhli£% jbbjPkjic- ||. Jk^a J^k ^lk i>i«te?& £ inh|i* fejkkjte 4Jk aik ‘uiktbj ‘ tbkjfe ^ >icbK jki

pa |l »jlK Ika kj»kjtp p pIP^ pa IPB» BlUb bs^K lik kfei fell IU><b )r,hlltf iCbUP >(fe IbVfc kUte ikisja ^ ]Dltt<feJ bj^kjtf- p ||. pji IUUb«PJh)Ji4< cbbJK»-^cbbJK ^tb lnb|l»Uk bj^kjfp J^k Pjh|kT. II pa la^-kMe ikkjkhja £ JbPbjbo u^kj-u-kj || pk p pIk iihke % JbbJ<>kJb> Ulkrabj- pi lhg>lbo p HnVIbb^ p bUlk-CsiSSigmyl IbfaJPkJtf- > .

PI jblnjfr Cb^ ^ U>lkk Ik ilfekc IPU^kJ p jbUb || p| iilPUIhl» kicbK> liL

Ig PilbQ Sb b^bj U<feJ^ 1^ b|bUlktf- b>i tbtteJIPlc- IU>tb lnb|l» ik Hfeke % ln>ib^bj b^PIb'K || ^>tte lk| ^frbk >K»>h t^Xb >lbK kk lUblk p IPboP kil IP^S ip | pk iik ilfekfi % bpb>K Ibcbj Inb^U bfr bjlVO tbPj^P ‘ tb^JIVc- ‘ tbkjlht ‘tbtejlklft Kb bUk

p pk-ikix sltk kh Pbjbo || IPIb* ^Xb k| life p-p<k |.‘ piha

p DPhfi || tbUJlP:^ lUXb k| life IP^tJ ip IPb^p £ JbUlk ik ilfelig p IPUkJ pJbPJIUsK <bj | Ibbj iik ’S>^J Sb | ptfeSle tbUJII^^ || ^S«b PJIIt'K ^bj | ^tb InXtejltb Hb JbUlk OaPJI^ kp ill ilhli£ p IPU-kJ ip

Ulb.SK

P IlnfeU PIUsk.lr> cb>J|>ll»-(33BVl PJIIM< '£IPUIkk

|| IPtfok liL iEp £ Jtbk b|k-»ll»lt>lkk ik iilalle p his p Hn>lbbk> p bulk p ^UteK ki . I| Ikp lUXb b4lt>klk £ >HbK ~hU ik jSb pp || IP>cb lj;^K Pjk4J Ualfjlklk ^k >pS PE>ljlbJ»

|| IPIU. p U>bjl^j [jkUb ^ ka ^bkJUIk ip <b>J^II» bUlk £ Ik^blfrfc || IPXb J>lb^

if><b ^ p jbsbjib>pp p k&itaaii | aafete ayi i| ip><b i^^>k ^ hfeikiaL.lb4bK- IbB- || pL >l<bj InkbUJ tbltjlklk VlkBlb p pIVKVK

blkbbo P Ih^bl^B bUlk || |p Pb^JUJP b-lkW p Jte-lkft pk I ki 1| IP^ Ik. Ikp ftUbbj Uk ’■b>j|VH); £. Jb»bjS'U>-^fe-U>

bUlk

blkbbo

IPI^ Ib'tbj lf>>U3|te'lkk || IP)S UUIK-UUIU^ Hb bUlk

Pbjbo l^ltbb^lb || IPHtv blkbbo ‘|bPJb4JK ‘k| tb>Jj>ll*

(Kva> bUlk

ikp p>Ua Dbjbk ^ Site P lkilfefet& P || ikk isjbs p kjlte‘ llnVta. p IbKSJK p ln>U>UMkk ‘jkPbJl^VPP 'plfe|ie p bUlk fcik p plb-»b^ pk lii l| ifek Ibtbj klbK Hfc j.£hk p «kk

‘Ukbb^lb '

-Ubjb p bUlk ik iifelic P plk>»bk> V-h ip ap ‘jkikfe 'ifeE. 'ipikj. f»lAJ p U>l<b UbJr- p VicbK pi || bojUb b>i bpP Pb^JUj p jkfelkN ki || ikk IbcbJ

tb«-^jkksz-sz^iih'4ii|Ptfcjlrb p pfeite ft lb-J» ip KftKUIb ‘k^sf, ‘jablSb i<b?lb p U>Hb Mt Ibtbj PhJIkiJK p >ltbK <b^ ik ilfeifce p fe| hiS p Hr.Mhbte p bUlk-^gvl ElK 'Z

ap

IS> Ub. kibK Uk pfe. uibK muikk pa p kali-jpkte l| lii l^tbj PhJlk>JK ^ kjItCbli pi p Jbfc4J ip £. UNlkV» life bPbJI~b>PP Ub bjltfr UXb UlbK Itevfi ‘pk *KIUb Ukll^tlC ‘pikp jbUb pfe fefe tb>J)>lli ‘|Xb lte4bbo p l«bJ juiaMhbte

b>l hllihfibj uttllhlte |Q<£

Page 27: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IZ •bOJl^'n hjliilh L(U)l(bb3h bf> t»£bIK

Ohjlj ^ ^meUb* fteU ^nfcbUJ

^^UIMkbJ ‘ Cb^ 'Irjbak tb>jhr»lh ‘Hikblte '^UijllnK-^tb ‘ ^ ^ Ik^bbo ViT-jin ^bUlh U-hOfi ^ lb<bj b’al^-^lk *»^Hb)pK IbhK?- jalfet. p1«K> ib>i

^b ih. HhliC J^lhlk>JK UMkk ^ ^jte Vb^lUo^t 'k^Vlh Ubpht?

4, l^ mubb llfefra ab >1^ | U>l^ Itte Jbbk ttebjlklk 9b 1^ D9<te IMhkk9 lke»bbo ■l^?JU' U^Upb>Jh b^.k M,, 1E>^J ^ilfce lhlk>Jh |«L IU9> |9Ufrthk |^ gb- 9b JpU Sife l^lkk ^ *L l^ik |^ VilUhj^bJ g^K ^Jfe IMhk >timepb» *

i^e InpbUJ * UU^Ikbj 'a1tk 'l^bQK (fe>Jh4>lh l<b bjl^ ^bUJIlnK-pitte ‘»»pj^ t^>US„ l|. IK^bbo ifexL ^k pIDkbb^ IbD jlnbbUJ >t9bbo bUlk ‘^Jk

jpirikbj ifek tatfk !b^ bjbak tb>jK4>}h ihi> mk ‘(go jbtp|iinK-j>nb tt>ik^

-# ^ Iklhyk PPtIPJHkJ l| ^klik inifatylik lk»bbo ai ^ IbtbJ E>^P Jh Ik. IpMUh^bJ k£. i^e ^ IblDb Ik^bbo Op'ft ^£. J^. IblkVJh \^p to>lkk ^ kip. UjK Vbgttbh ||. pub lb4SJ ^ bklk ^*1 *|.

k»MP

ik^ ^ IbUtbUj pu»ujbslkk

mupjbv pk IjskBL pk bslkkIblDb

Kv^ ^ IDUPJtr pk jbbk-bklk Jn^k k£. pk MlJ±„ Ik9tb life kkVIh |^ ID>(b ?bb» |4P ^ lbU>?Jb>P£. p. Jlhkii k>Jh4>lh i£ lt>lkk ||. IblDb pttk> pfe IMkk p. lhlk>Jh ^KIK> 4| |^ibixfe fe^fe life iPUPjitN pfe gfeB k>jhr»>ih fe^k ^>kp ibD p. I^^)k altk ps. ^ isik Jplitc, ikilIfvlkk ‘|. IEVUJ p |^ bfr»K >ilhlk>Jh B>fiK ga<£ ^ pki p p>b»JII>!lMkk lhlk>JK^fe iifliikfeie ^fe frikk-f/toioos 10 ucijiuysa pire SuiuBaw) ibiH,^jh ps}£ iik imk^

I^L gab^bllc- IU|a

Dllt life lifeI<l IDIlf' IbtteJ fektol£ h^bj life pptln>lhbtp J^k p. IDIlibJ <telcjlhl^ ln>l<te ^ £]£ tfe^lP ip ^Ife ifek tg ^iibgsjK cbijjitp >k»h pkuj ^ a1t^ ife life jbDbjbo life b>ik^ p. ^ ^ ^a1t^ jbDbjbo pktm ^ Irvlkk p. M^bJ pj|DU>l> Ifefe IbcbJ DbJ^bl» £ frlhft kbJIlP pfe |feiy Jp b»H^bDlk (bkvjlklft IDlUv IbtbJ p |feie ltUVP-bUik> p jDlUbJ cblfjlklk UkJbJ k|bK life

Ife^l lr|bK life ai p h^. Uvlhk IU»ajk ‘tt>lkl» D|f> ‘b-lkk 1>aj ‘It-lkk pile 'lolkk fefe Ip IDIto IbtteJ P p^ tp aYtl» Ip JbDbJbb IbDInVIbl^ b|bK life ^Ife IMkk |p U.kJ-^kJ p JhtD U>lbU)|b b-lklk pie lik IMkk-fXiaiJQg 10 gulUBSp^ JBJ3U3Q) pl£ »lkl^ life tMkk

(Ajapos) LMhtt

Ip Dl>»K Ikb^taJ pfe ppie VilDhpbj ‘ippfi. ‘pie ‘lhlk>Jh pk llf>>lkb^ pk u^ikk p jkbft |^ ^lt pak Jh UPJtb ipe | pk >tcb^b» p bii ip fcpjfe ikk

yy&yfEMli ‘pl£ l^kS |9b |^ MIL IbcbJ kk pt p Iklh pk U>lb.U>|b b^lklk k\b& lik ^lk l^lhk 1*L

uMhk pi fep lik kkkaie Ipe [fthift pk kktate pk uutbj Hi ife^ |. Mlk ^ >»h-> ^k p pie Hi Ip uii^bj Ik lik killk Ik'Ipfeie IkiUk lik frihft p pie ^Jil^ lik £>ii*iMhft

I Us L Us

b4ll»Us|kft

D Db.Uslkk2al

(X^spos JO |d3Dn03) nnVIKb^ UMk>4 9*J

Ip ibbbiH-ppe ipe ■bDbjb^-ppe9b Ip >h^ p Dtejbo Dj«l>»V» Ip (D><b MbK IDPap fefe IDPol^JbJ p |Us|hk ip IblnJIK feH£ pk

4i DJ^k |p jr.1slO bPIh p blkte ip DJ<fc»t» |p tpUUj p p^p inlSlk cbbj^s >.l»jbj p bUlk |p (D>tk injkUJ life fcOPbJbo ip bUlk ps DJtfe^k |9b Ip U99lb ipe klk ‘lD|kUJ life DJtlkk bUlk |p fefep PbUJb >hk>h p DJtfekk ipe ik^ p Ib9tb lik

ii IbS^lbo pfe IlnVIbbte pfe bUlk p ^bb4JII^Uslhk

ln>tb[>lklte Kb Djj>»k 9b ln>HbIDXfeUslkk ip bUlk

hllnHhbte

Dj j>4k p jb»bk ^Kte Uslkk Ip ID5>|k pfe Djd^k bUlk lik p Uslkk-Caimiml Pjtlkk ’ibti hltikpbj tiktlWP

Page 28: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lbb] <htyiut*t> h(p>lh Ufpilhhah bh U^IK ZZ

tte^K ^ Jtfe kay i^tc khah. 'fes£. frfthj ^ ^ ^ luh^bj M aililS % »n>tta[>l>» (teUvJIkl^ 1^ mb^bj |r^b!Qk ^ IMkk IHb^bJ ^ UtMkbJ i^e 3?tk Qb YiUJk^ |^ [bvtb IftjkUJ life IMkk VilbOSJK ij|te lbqsj:uk> >k»>h ||. ps. kfe >Hfelk> a?«k s-b UJIb> IteUDJI^-hP 'attk-kjl. >tkj a^k-l^b 'a^tk is-b life l^tj. >lb>Jh Ub^k ^tb ^llfe life >lb>Jb Ub^kum>K>h >U»^kJ >ib>Jh ^teltfeVi <b^ |«L (Ak) >lb>Jh (jbUbVl >|tbltf- l?lfl |4bk lebUfe ^ a^k■b^ ^fe Ua^K |^ IDIlr- IbtbJ Jfefe ij|e jblnjfe ‘lSE> kblkbj life lUb-Vk tblfrjlklk ||. ^tbk E>^ih. ilhlte ^b^ (<bUte^J ^ a^tk Cb^k- |Mkb.>k tbU^JIklk 1^ |^IUb UPJfr life ^IkkXbUkJ >h4>h ^ ^ Dbjbk ^ IUb>k tbfrjlklk i^e kPItk (bbjlklk ‘bjl^ >iabbo cbtfrjlktk ‘ibMSJK 'ibtbj:utb kbk cbbNjikik cfej ^ [bi^ ^kik i<fe iitfe feife £h. ^kl ^a lt»»bbo J^fe b>lkk tfe^ ^ IE>U)J ^ ]£^ l^e lfe^life^-(UO|S]Aia piIB dnOJQ) ktMkbj ^ 9^tk 'S

mbiak tb^jhk'Hh

fe^ l^e attk <b^Ulfrlk

1^ Ibllt' Sh ^ug> bJLkJtP life b-lkk lUbJ ^.k^ l.'bak Ibb^bJ tbU>J|k ^fe IMkk >lUJkS lU^i ^ ln|kbj life i^lkk 1^ ^ Dhjlbt* >iabbo tb^JIklk

^k ^al-ifeil ^ Ikte 1^ ^>^b Ibbiak [jbtb^tf- bk'

kbk tbuvjikik i|b|a jau ib<bj:bn- ^ ^<b ]au ^k^.-<b>i >»Uij ^ ^tfe ^mcbb^bl^ >K-»>K

ibbiak

ife bbk |jb ^ki-tb^ >^>h bkbkfe^hc |^ Ibkb (kb urn* ab i^lki life Cbt^jikik Mha-(P!V IBrnn^v) ibbtSk tb^h»>ih

ifefeifeuelUia life IfeJi lilfej. i^ Ibkbbo Ua^JIklk (fe(i J^. (l»>lkk Ikk I tbkj^ltb Ife ^ bM>h>h IMkk tbj ^

>UbK^>jfe i£k± lb. fesfe ai gfe i| ^ ^ ^^bk kIK i^ bjh^l> Ife Ifei i£ b>lk Ikb ^Itbbjkp lUtoJ £ 'bh>k bblbh 'fefe bji^ bJHt> 'fefe feili feife ‘fefe £lfe ^Ife klfe fe^£. ^fe ^bk i^ >lb>Jh Ifea M £ >lb>Jh ||. (bB»btc|bUJ ^fe (KMbtbJ ^cfe (bbbjbo |. |b(a Ibk j^tkP 'hUJ (£ (^Ek ~hlkb Ifefe ^ 1^1 l^llE. life ^fek ^ (UPlrk tbifjlklk i^ >UbK ^hfe tbb»blk> IU(S life bb^-K ife Ibk 'rtUj ^ Sb ltab ^<b~(> . ^P ^fe ^

Ife tbVJIb-h^ lUk ||. (b^a Ibk

Ifefe biajBk-^k^tbkJIhOU

Ibtbj khtU^P fefe |bUj||nK-j>kb lfel£ Ife^ |b4bk ^ b-lkk cbj ^ ab frhJIb Itbkt- lEH ^ Ifek felfe (bU^|LnK-bl<b ^ l^e >b^Ub^-(XllJ0l|inv1 lUk '£

i^ajib ik>tb nft ^p

i>»S OfeJ^llnfe-jzlife) j^khlk m>ibkk ifefe >iajib. iuu^ ^fe ^ife bb^juj ivig bjtlkk ^fe ibkbk

IMkk >)UJ i£ bUjBk ^ife IMkk tbj ^ liife UJ)h lllr'hl^ b-jh Jtfe UPbbJ fet?

Ikb UUBklb IMkk ^fe |t^<b ^jL ^fe (b^P ^ fea ^Ikkk ^hlP bkbk IMkk >ltk> (bE» bUjBk l^e UbjbUJ 'bkkjbbo ‘bPJbk (ife IMkk |bUJIInK-|>|ib llbUak g>> (au ‘hlUb kblkjlP lUhVP lUbJ (bU^JHnK—j>l<b Uxlkk ^fe |(«fe btbj^ 1^ (b<bk (fe ^tfe >UbK U-kJbJ |b^jllr>f;-J>|(b £ (bll^ (tfe IVI3 JbiajllnK-J>ltb bb-^JUJ Ihkbbo ((bkUJ ^ lb><b Int, ^ lbU»k ^tfe (lPlb<bb*bllP (UhlP >tb a> IMkk

Ibllfr

bbjbo tbj ^ ^a<b k>(-i i| Iblfe ■ bk qalfjlklk ^

j^bbbjbo feite >lktlP i^ ((bUJIIf.K-j>lcb^ (bL^jllfiK (tfe (.>tb |>|(b bulk ^kltj ^ Ikkbbo I^PJIf Lrvlkk liife (UlInK—j>hb (ife (^*i ^ fev^. >(^ ^b^lttojj 1^ (jiacb Uklk bblkkk (j^ll^lf'lkk (41^ ^ lb>tta £

feyfe-(S3jnp300Jj) IbU^JlInK-^Ub ’z

IblUs IbbJ (fe Sk 111 j^Vb UhU^P life jbbj(> 1^ lln>f >iUJ ^cb Viabbo £ VI<bK b(>bj |bbj(> mil* Ibktta UlfeJ(b jbbj(> (ife jb->bk I>l3 lnVb(IMkk (l (IMkk (kk (blltx (b(a bb^JUjfi 'tjp Pahk (k |bbj(>H£e ^ ^life ib<bj:bip >k»h >iktip ^ ^bbj[> fejite (k(gh 'feh( ‘bB-ibhj 'uajb-^ik 'ibhj-ibik‘(Ulh-bjh 1^ lb>tb bhjlkk kbk tblfjlklk ^IkBlP tjo JbLJ|> (^i fe]fe( i^ ^jL (tfe (Bk*kjbj (Uhtf- bbjbo (ua> (fefe m>b>uj ^ ihkbho (l (i ma tfruS (fe(iIftjkUJ i^ Ulkv i^ (kbk tbltjlklk ^>tb Ibtbj >aaj i^ bjIK (tfe (fe^l^ (fel£ bkbk (* Irlkk tbj^K>ikBtf- ^ (teifefe ifehie (bbj(> (fe^ ibbj|> btiK ibb»ik ^ i^ikk ife^ji-(s9§Bsn) mujjj *t

lbiu> IDia UPJItv life Iftlkk |4^-^|X' ||. (J><b bhjlhk btbk tbl^JIklk

tbbiak21^

J>//n>/tabK>

felt littHblk* fl'-g(Aiapog jo sdijsuapejBq^) Viibb^bj |tb ipik>4

Page 29: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

WTC % 3nf^*T 3s® snWTgr fathani T&dW*IHVII$

ItiHM, ilR, 'FTC sfk FFFFR ^ Punrl ill

6. hH3 cqq^K cRT Piqsiui (Contfol of Human Behaviour)—©qqlWi.^ ■%yiHlP^eh Piqqwi T^F ^ 'jIh'M ft^Tfcn tl ^FR oqq^K FT P^XUI Fff FIT FTTTj; ci\

3flT ^oqq^ ^TTTFTt TTHF*T ■% 3TfTTTcF ITt f*T£T ^ftl TFTrF ^ FFt TTFFT ^ oqqeiO F>t ar^SflT Tn^ 'tl TTFt FF^ 3T^fST?f oqqgK Fff FTT FT^I qiwlqqi o^'qeK 3rk 3Ftf8FT ©qq^K FF aTrTT IFT qil&^ TR eft TFTTR FFT TF TRRTT "tl FHN ^ FPR ^RFIT FT fFFF’F TTFnTTcFFT-FFTTTTrFFT, TTnfecT 3TTTFf3TT, 3fiFRTitli-3FflFRTfTI>, FcF5T“3T^rTF^T 3^ ^TR-ST^cn FFt ^IT''tl TTFR fFFFFTFt oqq^K Fi^ iFFfFTT FiTdl "fl RFfttTT, F«TT, FTFTT, RFFcT, FH^F, ^4, iFT^n; ^fTT^cTT 3TTfF FTFF oqq^K Fi^ fFFfFF quel 't'l fTT% 3TFTF ^ TTFTF FF SifWirq 3TfFF> TTFF FFT FFT FFi Tf TTFkTTI

7. tqqqni (Liberty)—^FFfFT slfT % ST^TTT TTFTF ^ fFFFF % TTTF-TTTF TT^PTt % oild'^ITl TRFFFT FF 3ITFFTF Ft 'FtFT t'l oFfFct % ^IFFTT Fit FT? TftFT TTFT PiqTqd fFTFF RTFT ^ fFTT TftFT FFT F^ 3RF oqPwqll fFTTTt TTFHT F»t ¥TlF F F![FT TTFkIT Ftl onfqd 3TFFt TTtFT ^ TFcTF "tl

TFcTF ill ^fFR FFFft fFiFT FT o^FfTT FF 'FTf^FFTF> FFTF 3RF TTFTFf F>t TFcTFFT FT FFf FFFT qif^y,! Wh|PjiF> ^TFTFT ^-TFcTFcTT FFT iFFF^—FlFt F5*7 TfTFT FF> T?t 'tl 3TFT 3TfFFT TFFFFT FFTF F>T Ft Ft 3TT^ Ft TTFRT it 3ToERTFT ^T RTF^I

RR Ft 3TfFFT TTFF FFT TTFTFt FT F?t TTIT FT TTFiFT t, FF ^ TTHN % TT^RF, TTFBF 3^k iFtcTTFT % fTTF-FTfFFFTF' FtFT %\ TTFTF % 1%F ^d'q.cii 3flT fTFFF FNt Ft T^F) TTtFT FFT F^TF^f 'fl

Aqji?4T sftT ^FT ^ TTFFF iq^qaisif % ■5nTt Fft ^TF5TT ^ ^ FFTFT "t IF)FfliFT 'tl

FteFc^FT TTFFT FFFT^ FTt% ^ oqq^K FT^FTI

FF

Fit TTFTFT Fit F^ifF FTT Fq^qi fFRT t! Fit FtJ®TTFTFFFT RfeeT, FrFTcFFT, 1FTFTT FftFf^cT Ft^ FMtTTFTF

3FF^ TTFR ^ TTfFfF FiMpnRaa fq^quisit Ft Fc^TF tFTFT't- (1) "FFt^FTfFFT fwfd, (2) RfeTFr (3) TTFt-FftFt ^ TTTFF, (4) TTFTFFT-fFRFT FFT

H^«4ai

8. wiHiPqq) Trasft R>t iTSlfTT (The psychological condition of socialrelationship)—Aqu^qt sftr ^FT ^ TTTFTfFFT TTFF 3ftT ^ftfFFT TTFV Fit FFTT^TFt ^FTT TTFfTTFT ^1 FT TTFR FF T^T ^1 ^F FNt Fit FFT-^Trl % 3Tft<TcF FF FPT FFt tl Ft FT 3Tf%TF> RF TTF»-^TTt % TTF^T ^ 3tN t1 Ft FTTFT FFT-^TT^ % 3TfTFTF FF FTF ^tFT ^1 FFFT-^TTt Tt FFTfFF fN t TT^-^TTt Fit FFTfFF ^TTt't', FTT^ ■wiHifqqi TTFF FF^ 't TTFR F5T 3Tftarq FFF ?t FTFT 'll

FT FiT^ 'fl9. TTTFrf^TFT TTStFf FTT fqtfiH (The range of social relationship)—TTFR fFFFT ^RT, TTTR 3ltT

TTtfFF "FIFT FTT% TTFTFt % FTTFT TTFF % FFTfT Ft TfffFF FFT FTF '^-'^ TTFR FftR 'ftFT FT^FT ct^-^ TTTFTfFF> TTFFt FFTR Ft FF^ FT^t 1 UinM TTFR ^ TTFF F5F RfeR FFT TTtfFF

"tl FFRFTtF TTFR 'A o^f^d % TTTFTfRFT TTFF 3T^ Nbit ^ 'll TTFFt % FFTIT STTTTsI ¥t rN 'll TTTR 3ftT '^tt TTFR Fit c^lll 'A'’ F^ 'Jlfdol TTFR ^ TTTFTfRFT TTFFt FF fFTFR RTFFi ^tFTtl

10. TTFTFT F^T TR» ^t tAfAd F?t ^ (Society not confined to man)—‘AFTlfFT 3ttr ^R FiT FTFF 'f iFT TTFR Ft 3TR Rt^t "A Ft FT^ RN/tl 3TR RtF—Ftst, F^FFTlt, Fftt-FFitt, Ftt.STTIf A FeNnFtF TTTFTIRFT TFBF ftcirl t, FT^ FTTT TR^ilF Fff tl AlFTT F»T q>5il t fFT FTFFTTFR % FRT TTT^ifF tl 3RF RtAt At TTFRt % FRT TTT^ifF Fft tl 3PT RtF RR A TTTFlfRFT FMt t, FFTF RR Ai FTF TTTFTIRFkTT Fit TTtTIFT tltl .

TTFRTTTTF ArcT FHF-TTFR FiT A*FFF FTTFT

Ul'll’l 1JF F^TFTr/t? Tnrftffa? /ef^/< 23

Page 30: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/frib/ hfii»h h^lsklah ph VZ

\>\b$\4 >hr»h ^ ^ pie kik ik Jdaife ki „ 1^ IQV^ff JaKh» p £ \,]b^IzlhB.,, ‘I kksife iife l£^. i^€ ifiiisfejjL-(ioiyuo3 pue uoiieaado-oo) jaft^ ^ •£

1|

^>t4S bjlt^

InlhUj 105 tt>ihft Iht^bbo Ui?JU> [Os iblrjlhl^ k lUife^UUS.

iifeJiE.14 1UU4 ab Osj ^ \uui\* p kE 14 ab -bj ^ ip^nt- 14uQjb-^ik 'kK-ibhj 4 >ib>jh 14 |b>0> In|huj ufe. Usihh» >p5Ub ^ib06j:^^ ^h> 14 p^ lbOSj:i^K>

ip IQahJi IhU DJb4JK 'PJb4jhP p klL Ubjbo ifebjif IfeUJK ^ bJkf>JKP p ^VQs'h >lv»>h kUP p Ife Ifefe^ ln>aibP life >?l>h^l?

InlQlfeP

4b£. Mi 4 44a4u 14 44Uip 1^4 4 l£i4 ip ibSlOs^t 14 4i<fe bijjbkj IlfebJ P Ibosj:DVP P fefei >03^kk P UAfej. p plbosj>L»kj p IbUbjbo >k1i bbjbo pfe 4^ 4 lbOSj:Uk> Os^JIklk p 4 i^ife 4 >h10si 14 ^U>05

injkkj life u>ikk ibosj:u^ pfe ipfeH. 4^ pt. p ibo&j:dk> 44 444 pb ikte ifrajib 4p Dbjijh 4 u^ iu. fe^K 4 icbhjk ihfe bjb^j p pk-iuiL up ixiip. 4pbkbK- 4 bJb4JK pup p up pk iMp P4 klb liL UU bjb^JK 4fe p^-ifeu l^cbUP ife^ 4 Osb^bl^ >)U[ 14 lbOSj:bk> 4 4>bbJbo ifekp jfe 4—(SS3U9JBMV IBtUnpM) IbtfevauitT' tte>Jh4^lh 'Z

14 pttk> tr>lkk ife^ 4 IbUOiUJ4»fe-4j 4fe iU ilkihe p pfeka Ibb plbb^bj ‘P^ife UbphP ui 14 ibQSjK ifeu P 4iife bhjib4 kfe4 Oa^Jb 4 pu Eife pu blk^ tbj 4 ktep5 life 14 [b>0» tnjkkj life>tlbOSJK Ip lbOSj:bp ‘fcfe4 05UJIkl>4 'Ik^bbo b|bUlk 14 l£ife bjktkj QskJlU^kk p Jbbft Oa^JIklft 4^P 4£l 14 kllft>Jh life bjtttte 05>Jh-»lh p pbbjbo 14 hik UpkpbVJh life 444 Oabjlklk It'lk^ife^ 4 llife 4 Ip ip 14 pkie tMhk ife^ 4 iiife 4 pu. 14 P4 pu >10alk> |Ufe lifepfe4 QafrJIhll* 14 p0>l4 iife febEtC life ib*bbo bi „ I4 Ih^bho ifeil p pfeb UhJIk^ fep 44 Jb4bK» <4 9^^ 9b 14 pu 9EtK» life jbbbjbo IMkk ‘4 IE>UJ 4 (SSaUIOBJlsaV-) lbp?t^ *1

IbOaOUlU'

jp p pk-ifejl 4U£.IbOsOlill^

p 4 pEtf- ^itcif'ikk

upkreip upM tUttovAUIlrv Cto^jh4>lh

t 1 1 1t

‘hlbh^bj felie IQs Lf.lhk

kk9k uue ^<£. p t^ikk u^ fete 14pk Ip 4 bbphP' ^irj 4 IbOsj UJnb Ufe plbbl^bj Od^ p tt>lk^ 4 ip ip >b^l05^

(A43po§ JO s3|iS|j3iDBJBq3 Jdqjo amog) V>mh^bJ £& p lx>\ut±

Uslhl4 ifefe Eik 4 bll£. p Ufejbo 14 pu kpb» 4 Ib03b*bltebbjbo p ^Jfe 14 Up b^k9k^ ifefep 9b OaJIbb ^4 ^ >|P05 kbk klbkUb

UlOaVl 4 pfe 14 pu ^IU)k p bqEk 4 421 ip 4 IS>UJ 4 jursbj 05^ 14 IbOaJ bbbo life90o ,4 jlnlK Ootrjlklk (fefe botk p jfelfe u£ ^ 14 Ib^Os pUJ ife U>lkV» xpj. p plb^ bb^JUJod^ ube feMi liiS uvihb ip bibik- 'ife£ib.-feib ‘ifei*j 'inhih-uuih 'ihbjfi |uh^ boEk ip 4|g>UJ 4 kp ip ifeilife4-(|BlU|UB JBIOOS B SB UB1\) 4 fefei p pIK 0aUsJlk»4 ttoVl both 'H .

14 ^9-lbk.kJ ip lbHhh-lnfeU> 4P 4 b'lhh-bUlk llk>il^ fefe t^lkh lh^ ^bPJjb. 9b |b ^9 U ibk»kj ip |9 ibkikh Sl.tf' 14 Viibk^kj <fe4te ib. iiklte p iJifehp 'lapfe ‘feh. ‘lifebjk pk^ 14 iu>05 Infajh-UUIh life jpib 1^14 life 44 14 IbUlhh 9b ‘4 plb lkg» >ilUb p >lbVJIi pfe 14 ife ilfeltep p*-ui±4 ibu»kj 4ue p IP p pK-bjk 4 >ib>jh 14 (bu>hj ibk^kj ih. iikite p UU ip Elte 14 iup kib i>b1» 4 ip uui tfeu ip 4 iu iihite b! ibkihh 14 pp pp-mupj ip muibb-4k£.I4 ^>*> IbOSJ >hr»K feia ip ifefeip llkp life IbU^kJ 4 phlb-44. ‘4 [blfr ^lh pg- p IbUkJ14 klhh b^tU> pU£.-44 ‘4 ip 19ilhlte kbhP p 4 lb>05 IbOSjrbp blh p pk1> iup P pE p UiifeUiMie bulk feki-(93U3J9JJlQ PUB SS3U35(!| Ipoq S3A|0AU[ Xj9I00S) 4 b9|UJh ^ |p|b fep >p

-4 bg>jujb^ p ip lUfe

P tfrlkh

4kP 4 pife ipte-14 pp jklb—Ibl-kj ip lUklbb-itbih.IbUIkh

hlln>lhb&

hb biuh^hj rttHhife e<£4 Uvlh>4 *11Ibklk^

Page 31: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

9Z >lbhJ (b‘yiult'i> kjJiZJlklzih. ph

1^. ifelaJlE ^ i^iap iufejit>*^tp I[h4bt> UNlhK> ££. ‘U^a ifeiajte IMMcj -In>^(h^lQj |h<P klMkbJ life hK ’^. klbh ^U>J kbft »>Jh^>lh

'yf|Q cfeftjk [put^j ihs>ftuu> ^fe u^ihk |>h»1> i^ft hife (uup ibDfejik^|h>.vp ^ frihkii£, ik^. is^a iubuj vitbite life ^ie hife \l (uup iu>p.uj ^j^ik ^ i^iukftP^Hr(a ]2ja tUDkJ fe^8 ^U^k(K ‘114a lUUtij U^ikbj life kJg *hUJ lf>>9lbP ill IMWk aTtk 'ih. UUJbP ‘lb. UbJbo-UUJho ||. ^IPfi itM life klbl^b itefe ^ ^ Ulbl>|blUhk> ttvlhk Ife Ubjbo 1^ p><b'ii(bftk jbHb itefe plb«4Sj ' ibkjbjujb t^kjbj ^fe U>lki4 VlkTI^

im>r|b IfrP IDkte (UhtP b^bR 1^ iife iife M%ie' fefeiUo^Ub^ (Uh>p Ubjbo ifeai. i£14 Ih j>k1> iim. ^|L ^fe plb<tobfeblte . il% % ^fe l[|PtU<bbfcbllP tela 4^ ^bk kite afe (tkP |^ hkbk life frlhk Ubjho

fefeft. Ife^ >hk>h life Ifefe UJt|>l-i ^fe UPUk U^lkk ||. p><b>p.U| ih. tuufe|lb*1b»tp ^fe (hkbk i^ irlkk fe|lte l-pb>Jh >.^p IU>U>UJ Itep UPUk uufik ‘khfebj i^te Ujk>p (^fe Uslkk 1^ b^ak h^bj IUK1P life IUP)6Jlh-(b*fr ^ (iPlUb^bJ |r»\k ^fe bvlhk

k^b pUbN] bbk tte>JhVHh '(l>(a uV (UDbJ Ih6>kktt> (4> tt>lkk

Vh attk b'lkk IbP>hk>h

ID>tb lr|bak

. . II ik^i(>h»>h) ill ^k1)-cb>i-|ak> tbbsjn^ life IDDk<Jlh^^k>~(9DU3pUad9P-J9im') lbPfe|lb>|h^bP >

^jfe uvikk ^a JU|b-UU>Bk ^ mh>ak 1^ iptbk ife. ^ nie ^fe uuBkk- ^ bikk feife ^£1 'Uiiiife. &i>bj uuBk life it>ikk (a 114a ifehjie pbk i(i>(a ifefejte (piaffe bikk (fe 114a itefejic i^ak ^ (uu«bj p u^ikk Mk ^fe j>hki^e l^bak ife^ !_ p>cb >puj ih. hafe ki bjl^ upb>jh ‘ UJUK 'Ifeifeil *UiaBk *UPUp life Uvlkk

l|L ^IPbpbj p^biak

||. iu>cb bbk £.. jfek ik >u>u(^>cb LXIkk bUxtfr l^e lnh(l* IMkk jahk ife^a ^ h^. ^ ife i(|£ life *»-

‘PP^^-UU^ ‘■bp^u>b ife Ir^PJH* 'tehJKtP-teb^K pbk jt frlhk ||. ^ feife. ^ jahk IMhk (fe. ^ InVUfa B>BK <at£ bjl^ Jife kjlfe. 111 ‘^llPU*kJ «b>J(>ll^ ‘VllPU-kJ UoPpiklk 'filfck l| InVUb cb^kN Q pbk bk klh ^>UbJ |. P>cb hhk (»UP >iUJ ^ ph | Pbjb (>bk fei (Jfe

||. ^iik pbk •hUJka paib (au IU(B> ^tteua ^ fejlie UU>(b-Uh ‘blink ‘IPqPJK ‘lUk ‘>ilbbjfi-g>fi kih t^ubj i|. p>tb hbk ^ ^ki-ifeii iiHj. ^,kS i|. ipaib ib^i ^ ibbjfi-g>fi £jjfe ia i| um 1141 phk .4 Itvlkk Yipj c^, jblfck >lkBlP piSbJ bl ll ^1 hA |ife % pbk ^ blkk ||. IPh^bJ g>TtKifeii 4m i^ikk pbk ||. 114a ppjiuk ^ pi^uj ‘ Pbjbuj klS % pbk ^ ^k ^lie upb>jh ‘uuBk ‘fefikk ‘klcbbj life IMkk ifej. |. iua<b life IbbJIbtK ^>UP b>) pteik pitb—(UIIIUO^ pbk (it)

l|. fehkie kPP»J^ lifetevlkk I>p>ak lUbj ipa> kpk hik [k^fej-u-(k(bj kp?ak J^. jblkk b^UU 4|tB 1n(kirr * kbjltp

IPVtfa l^bak 4 (143 UkJbJ bJItP tfcbjlkblbo ‘ifefe^Ml ‘tb^JItf- 1 ■bkjlb ^ ^hkbk fejfi bUlk pi> kbK I>Ibak >|UJ ^>kfi |. IPVtb gjL ^fe Jb^P i^e ipcbb^bllp ‘lto^T» (Cb bUlk |bP ^ UlUv life (bbk ikj. ^fe. U>lkk I pi a jau ja Phjlh^bbk (bP bP ll^tb ^ib lr|bak 4. ^kt>-<b>l Pbjbo ifefe fefe.

kfeK l.(bak 'hpj bJIlP >iabbo tbbjlklk 'bbk tbi^JIklk ‘ibUSpPp- 1^ p>cb k^bak 4. 4^-ifeii bkbk (h,k i^ l^klk >iU>JkS IP^h ibai >frUJ lb. ^hkbk kite ^ felkk iU^ ^|L

feblk—(U0]JBJ9d0-0Q) k(ba^ '(l) l^tfc lbg>lbo kU>k>-l,U>k> kl fete (ife pbk 4^

lb<bj (pu t>UVP ^ 4^-ifeil ‘I ^a (U(b—pbk life 1L^ »tek Vb^l<to(t 4|e pPlb kiapja life pbk-pb

kiapjs life jplkk ife( ^ PlS°kJ life ptolk 1^ folk^ kbbk bi klh ^ p>tfe jabk 14^ ^ (^UP^ >>ibbjfi-E>fi kih ^>ubj ‘I uiai^B> pp (ife ip>tb jau pbk ^ 4^-ifeii >k»h bp (bj <2 jau ab |jmm bfeki if ^feti ibfeih ffe (ki

(ife plPibb*blk> (Uhks ^£. l_‘

J4k blbak >UbK (U|b lb<45jK (blfvjlklk IPtbk ife; Ife b|bak-p u^ikk tbj f ibiife

hlMliikie'bh hlDhpb] uk>lblte Si£

Page 32: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

}lbbj h{P>lh bh U(h/k 93

1^. h^. % jjnlK

UaLJIkl^ ifeiL both bQJUJ^ ^ ^ ^ lUUlhh gk Phj^ ^

both LMhl-» ">IP4bJ 1^ ^bteh cbkjlhlh 'fe[hi^ UoUJIt^^Uh ^fe Ibbh cblfjlhlh 'ifefefefei * 'InkbU] life >iabbo bUlh ‘UtolhbJ 'ifefeilli tb>Jhr»lh ‘lUh ‘|bUjllnK-|?Ub '|bUJ[>

:>iibb^bj ijb ^ihh •||. Ibt^bbo ifeil ^fe I^IDbUb^ liok-bhj i£- VlQbbo bUlh ‘ ^ lUIMkbJ

Ifcfe Ua^K> ‘^fe h^bai4 tte>Jh4>lh Ihli imi '^fe ^bUJIlnK Jalik U^fe |bl3J^> '^Ihl4 •MIL lb<bj £ ]^± ife. Sth

iLlkii, 1^11^ life frihh |. Jate cbbsjn^ life ic^iifciMhk • ^ >lkth> <£ 1 lr>>ite|bktaj (bltsjlklk ,

k4ll*IU?hK '^Ufefe^h. UJilf-t» 'blbbbk ‘blb^lUsK 'blb&b^K lbS>lbo ^(fe ilnilhfete ^ bUlh b»ll»U>lkh :bbS>t l&% kl»\>P life bkll^ltvlhk

JbbbJho IbblnVIblk h|bK life Mfe

H|e Ibtbhjttl^ b~h ■ I>h>h

\i\umibkjlhlh fefe. l^i, Ibllr lb(bj bhh K»P- kfejz%]£ life HnX^b^ ^tfe bhlh h. b^ll^lMhh «

i| UlkbJ OaloJIhlk E>tK b4ll^^lhk

‘ hiaujS 'uikbj ifefe^fefeili ‘feilli^te 'UlktaJ^'h MloVIbbtf- (4> bhlk £. [hl^bj ibk^JIklh • ||. bjlK> UlkbJbjlU<K >^ b-»llfebbbl>t ' (hl^bjb|jr> bhlk 'bjkjbhlh

1 kkllitbUlh tte>J|>ll^ ) b»H»bUlk ' /’ UlkbjloJIK ) UlUbjb|ltv• :>ilE>ll^hC filg>1lj? b|UE>^X5P I| ^tfe. IfeUS iUMihfele ^fe k>Hh ^ plB>ll^ g>tK ^fe hl^bj cbbjifc

bkll^bUlh cbUvJIklh

IK •

IU3

i^e i^ib^bj* cbhjib feife bajuj ibtbajltik ib^bj^. ‘Mfehijit^lte Q]»uk>

ph •1^ Ifelt Mfe Jh >mb|hh pp

^ Ihl ‘Ite h\bK Ub Sb \$ ><b9> fejhi£ IMt lib 'Jlfc iihite life Ibkbbo Sb •

% lln>lhtblP ^ bklk ^ p& ||. imkkj lifehjt. ^biak hhtebj )E>k1b (£ bhlh

Ifek ikik IH^bbo tfehJ|kjol(4 tbbjlklb^

ifeil ^ ^ ^t>b Ifcfe b^>hlk. 'fe^ilfe >ltktlbk i£ b^bj|tb uthb b^jbh bbjl^ |>l<bbhhjbj ^fe ?ojfe Jfe. 118 IfeM IbtbJ ?tbK klS (9Jl,y) liy Jife Jlli •

, 1^ \£tVt £. tb|U>h Ifeji liatb ^g» k£)K J^, Jiife Jih Jife MU' '‘Millie •• ^khte k Biii Jiife i^e ^ ^ Hf'K Qb MfeMli

1 llte >u>>b hUlh life Ikh h^lklk IbhMlk J^fe IPtiKft ^ bJ^Ubl>. b[b>lk h[b-IK •fe£li £1* 1^ p. bbJIkK tb|bh £ pb

•Ibiak life liS^ie ^fe j>lb-bj ' hb^bj life jbop<b i^ Mk 'blkK life Ikkbbocblxjlhlk ' b^ak life bJ|hSb 'bkvkk life fek bj[htc-l> 'bUbft ^ ^fe Ibtfek-iJIh^IlP

, :>iibh^bj g>tK |cfe jifebale %iih £

hv& bjbhlh ‘118 IbjhUJ Irt <fepbK Jih ‘ifeftM. life htUto 'fea t^Kk |hP ba-jbk £ b^klkPlkk Ijah (blbb-hlh Ifefeie MskJItfefl ‘M p3h.>lbh h^b4 life ^Ihlk bpik Uya-IK •

llbiaj ^ Hfeii [cbhS

^ ^ta>jh-kjh fe Ihti fe£ii Jiak ifek 1,1 UlrlVhVh Ifcb Ik kifei % bbj|bk| bhbl> £. In>b ^ bJ|Ul^l> ^aj ^ |b>cb biuk Ub ||&|> ^h>Jh IM Ul<b b|bp>^b •

1^ bBl.» ~tbb|b ^ bjfrh

b^kbloh bsl^ bjllb (feii ‘tlak, life t-U>bK life |b.lbbjbh ^<b ~hUaj ^Ifeifefeo Ukll^ (OjlfeiDOlUSa) tbk^IbblbK Jpj_ Laicb >blbp bkj(bbj bjfciK \<b bblb-K Jj. b>lk bib ife kR tbbJ^ •

||; ^1 >lhthP Q jbit kk bpbVJh Ik^bho tbbj|hbl>

hlMItikie♦

to>i hlOh^bJ fik>lhilfa Q<£(XjBaiuins) i^i>i>4

Page 33: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IZ hh Uff-IK

X

t

\f'

. y *

({n>r>?j tfeV ih. bMh ^ l/)>«fe^tj tbbj»h»>» *$

I'hStfek^ £ >lt>»bj Hn>lh.b^ l^blr-thk b>l baflh i>iUj^» 2ahi it ilhlte % pSb] hs>T; £ Efejib^te Uj^ir>i> i^e jife tanb k|friK *£

h>a>b» >lkEte |ha|cbiaw 4lb bIKkjtc- Ibte )<b h U)HbU(blK 'Zl^tb Ujnb life fell

||. ptfe UUtf- kUbJ cbUJ|t.tcl> bJIb-^lh ^ ‘ViSoaUb >>mb^bj (tb' Ih^bbo-b^l^-^aj k|blK 'l(

. ' k&A mjztie '

Viy>|a (p |udp mfejib^b-K-.

‘\\t\& ipui^j lhS>l»Uto JslhH. Hie l|JM^ hik \*j^ ^ kiha \a£. Ut^ oip. lupioj >1*1^ lit Mia i^ nt Mia ^bj^o •

VhtMIhhio

jfeh vh)IMl* £&

• 1,

Page 34: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

rnjSi'ti W ; Wfi, Tjftrfff, jfTVT ^ W

R-I<^H ot(c<$K : ^HTT, TlftrfrT, ’IM(Theory and Practice : Sabha, Samiti, Janapad and

Gana)

(Structure)

3.1 (Objectives)3.2 (Introduction) .3.3 (Sabha and Samiti)3.4 3T^ M«m5i (Gana or Ganatantra)3.5 'Jt sfa ^i'Rl (Establishment of Pur and Janapada)3.6 ^FPT^t ^rr WR (Administration of Janapada)3.7 'mwiwHi ^7 tT’TT ^ ^fnid ^ (Ganpati’s Relation with Sabha and Samiti)

• (Summary)• WT (Exercise Questions)

3,1 <0$** (Objectives)

-•^ ^fl• MuIhRi % ^t^TT ^ TlftfcT ^ ©qnsHi

3.2 Mtniq-u (Introduction)

HFR ^ 3TI^ % ^TTST 0'*li11net» ^V^to, STfeTR STRtl oKWH% 3R TRTFI TRT '^RcfT % ski Piqlf^ia t^RT «uai

«7TI ^ Pi«biq TRT ^7T Pic|[tH ^ 3=lk ^PhRi qieciitl

4Tt<4P\et> ^ 13HI ^ <|wmq ■31RTT'-31RTj ^ 8^1 % TPRHen, Rrif^ql, fq^e 37Tf^ uuki^m ^1 win'll % fqnq qAiec^ % ST^TR, McA«b 'Si'iss

^ ^ RT 3^ 3lftRT ^ 3lf%R7 -qRrift RT $1

qil ovl

3.3 TTOT 1^ Hfirtrr (Sabha and Samiti)

URfft W H 31^fr yftcbRR 3T8RT ^RfSR ^ITR *ft'l WTR «ft'P»i'l«t>l «hrcim< ^ nev* 7Fn 81TI ^1 ^RRISTt ^)T *U 'te e^ft ^

28 HI'JI’l IR TJUlefiitfli *iH({)<4 TfsrftfcRi fqqii

Page 35: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

62 >ltlbJ 'hujlLis'i} h(u>ih kymbhah ph kjpJK

iha Mai ik i|jg iha j[i>jP>ik ifek^.-|. Jiel k^A ^ ^ ^ kk ,iaa, ^ aiajia ifek^ I^lkii^tuaa '^ibika 'lyhlha-^. % % j^atk ki Wjk 'jakkj. ^ji>a 'Pjhja-lha-ilak l|.

ubT>K bsi^ ifa^ h% % >i4=k ai ^ t^ajift P_<laa (^ m okiiolsiitik bih-K ikfejte klk lik ujhjt» ih. IL^. h.Qs<^ t^. adi ijia pk. ^ |nl?jfea

iit'i> ^ frabj life life, iml DJhjft life la^. HbKJIk»bbo^ uft»> b^st^ l<fat»p ^fe IhAVi U3bJ|UUNl> ikii bjhJI4 <k| ^ IP^PJfeK ^ |lnVB»fi hk

|^ Ifek IbtbJ E>^P life J^ b]hja [Uhtf- 11*11 J^blk> lb. l^fei <kil £ b^>^ ||. IbS-h HI* Ml tbcfej h^L |US-nb3bJ ife Hafrjlhlft E>^P life, t UJhjl4 ^ kk hiyie % bfr>?fc life IHH IbHj >1bbJ 1L Jb\bJ t*>bj(bl*l> fe tbt*jlhiaU|e ifeia-hm :HJi ,iha, iy. | ^ jinihh ikikfejie ^a .... 1^5 ^M=» yfeait* b<b~h ^bjhja, ^ ubj4>>i kya iai* ife aik kk Htei a£. ,ihaf ifeii pjhja i^te laa % aa life i^a \h>jh ^ ki£. ^L.,bjhjt* t i^e ^ ifeia. am. ,ihat->iaPig %

% ^ aa life bbj&tb 1^ ^£k Ukcb>> ^ bfabj Hi UlSbJ MaUJ^It^ |^ lie! UpbVJh kS. ifek^^ j8i£ %ki liable % j£i!fe i^ % |. feaa i| bpjife ik>cb bbfejbj ^te ife^a life .£sife hi i,pjhja, i^e tiaa, '| ^ Hifen fea^ia ifefe^-4 % Jtife^ie 04a

(i| Mi ibibb feaa ^ pjhja life Mi (fefe, ife^ |. uyi. fe\feakaa ab life ik^. bbfcK |?^j bjity ueJe. ifefe ‘kfei^a Hfea life bjhji* 4a ^aiife iniifeia ^ j^Ki>h £ b-jii^ a % bjHjt* kfe ija pi^b unjuj ik^. ^ ^ iml 41* 4a

|^ ^1 U4H InVlblk £ ujhjk

MIfeJl bjbjt* ^ tkjll^ k SB. >l<bK Hi fife IDVtb kmife la IPUfr ifell 41 4^fe UJbJft I (l>bjh bl^ % iup) i>fi klk l^e (4Ek pbbjbo Ubjcb’h ujhjh*^ u^t kik <^i»g '(lha klifeia 4Jfe Iktlfe) pjkjt* bib (ika life jMSbj) laa ^a ^.ap. ‘ink ^ 4M :iik4(BXiBJA) Mfe i|. ipu>kjk^nb jnlbj.>kjtp life blQh fe^ia %k£. bjkjk :ubkk i| Mt ibMaj feia-feia g>p^fi life ujkjk 1^ iaa ifemniikia i| ^a |ife feaiaa tabk ^>kp i|& | aci fefe£a (kaa, 'Mi aa^ ii% ^ iaa |l fe^feie, 'liable ^ ^iii

jiaa 4^ ppbjbo kiifeia i^te iaa 4^ HSfej.-4b biaa 4^ umi 4^ 4fe Ha£te %ttoHa |4fe 4p*tb bD 44k |U*K (bl-jlk k tb^JIblk 41* ‘4b IhH ^biSk feife 4^ 4tk ife^H

lha kiak 4^k b*l> UHte t4abJ|o :Pbktk |.|, Ibtbj g>p^P 4a life JK^lkk |r.^»b^ak feife 4^feID3> UlbK ll*l> IcbU

hz ia Hfe± 1^ pfcjuah 'huj ik '4b iaa 41k ^±k iaa

ppjn* >.i^jbj <q<£ 4a ^ UK libib 11141 MS4ba Hba iifeak4 CaMittiuloo pajauBiio) pjhjk nyui ka-iiifebjte (e) ‘4b |PPfe ia Hbi-aibi 4k iaa 4k .pubjbo PiSbj bbii^ ‘iaa Hfe (z) 'iaa kkic ^ ^k.ik Mt (i)~|. iiyfej

^ pjk*q^> (i4Ha 41 4a feia % bjktiK kb(t*E>p^p at piaa jjfe >i^k iikkife-^-aife 41141a u>i^bjitp tMhk 1412. % 43 pyh ia i^te ^ iufeia pi^pj ppipi* ik4 43 Pip ife^ 11141 ktoih £al,-|. id p>«*> [ir.iv.?j la ilnllh al lik^tl€ 0411IQtfc

.iHfek ^ iimajS (i ly iaa l|. IbOsj MbK btQh nlk 4ife Jill blkK ^Pbjb^ ^ik £Life Iftblk ^ piha ^i^JIklk

b^jokt^ >l(bK al l|. ill ilfe4 ^l-'llk 11144 % ^P[l* 4l blbbj-btb 44k lha k^fcfetPIDUU-

Wiil^eKIUnK

mS143 PJkJK l^c iaa ^5 ^iife Ub]bUJ Ilk Ika 4k bUbkJ £ life mik IbqaJ PbJjbUJaa febaie i^ imi 4ife iaa 14111 life ^ik 4^ >i<fekjte 4^ i^ ika ^ feeble 4a 'iia£te ^ ^»4i lib ip** >|*pj ia life 4^ iaa :iMa ika ^jjbb 414a 411 jnWah <kbjie 4^ feikte ^ ika iaa £ jajfe aa 143 ika i4te iaa ate ie>uj ^ \m\\* aiii 143 ^41 pft»jpjK k*bk tjo ifeia all^jba |. ip^ha ^ie ^jii» life iaa

l|. aik % ^b>Jh bii IPkl* 4k plkk Cbbj^ klli Ojy. |^ IPUhJLk psl^ bjix- hint* ‘ ktbbj <vbb>jh ‘PJkJk 'iaa ilk4 % 4KMk*k bKJkp 4^ ^ bJljia P<l>*k

life ik fe^iie (sjolu aBUBii/w) uiPbj 41 ^ ibvjKb £ pip uk|> 'ife ak^kille

mn ^ bi,-#aa24a

In It foh 'UJhJ)+

'ihR ! >l8bho bh PI'S'HJ

Page 36: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ptb (Wh Hiai E>lfK tevlh^ ^ ^ bk»- .‘iiie i^jih ^> ikk ^ ladi

i^. Ul<fe tfebj^ l'^ ^a> [Ua tt>bjkjft jkblnU tbjtL I|. ^ khia yi lilh. ^ ^ iiik bbjfctt life j^K feiL ki ‘xl!^

|fefe 6^(£ Ife Ha >iUJ ih Ub^b. UbjbUJ •lUUtev ln>lhtt>» Ife Ife |tfe hftbj ifek tbbj.bUJ ^3UbJjbUJ bjb 'JSU 1^ ^ UbLjjbUJ ^3 |>Ub>K» fe|fe *|>ltb>l» Ife Ihrt-k (>l«b>l» b]l-jft J^klk J^k ^ lli bfabj ^ UPlrft i^ ^g>l5j ^ bhbj lUfaV ^ pjhjft ojli

||. |JUhJ £ JbDJI^ U|blK ^cfe hj>% ln>aibP Ulk^ VltbK bi 1^ lk|l ^ IUb> tbU)|-> % (£B.) klKI» life klL ^l£ 1^1 life bjkj^ tfete ll£l,SB., J2l£ ufaftfe bjajik £3^ ^jfej ‘ife lk^ (life tilfe) fate l^t life kiitk feel. ob^K felb

kIKtt life Ite^ks b»l> DJkjk IJfe lUWss IbifcJ D^ltC- >iUj (.Vtfo UlbK bjtfe^b» Ife Jbltfc ^P Ife ^iife >l«b|b» ^£. 1^£ ^tife UbjbUj fefe Ifefe ^fe DJkJk IbUbkft |J^ Ultte?<bk bfrt> Ibht^ UHb 'ife^hjie ^ iMi-ifefe ife ik^. ife j>»bt» jn^biak |ki» ‘ biK kii^fejte i^e fea fefea ^ifeii i*>ka (e) i^fe iha \& hn %h. (z) life ila ufe ka ^ bib^k Pjkjk (1)

(kP Jfe bjkjk ^ffe lebbiV ife^ ^ bkk :feie ’.^fe llteia ^ife bap>|tteK

>lUj Ifefe hkUvklk ^»kPIfe. ^UteUJ jutbaUJ ^ Ife Hfefee i^ JJnlkK l^e jlnV^P U^kJbJ fefe

i^e iha ^fe ibbift pjkjk >nb« ai i|i Ifell !Q Ite matte feife «te^kjl» ife^ |. k|nb Ife U>hk ifefe b^J»kk> life lUSh blkK |Vik lbblte^k life Jfeb t^)UP l^e |j>tte bbbokjte \£, ^ife Jfeb \.hK» Utejbo tb^tP j^UlPj ^ bUteUJ ttek^lUUkjk|b bjkjk >^P Iba) ife^ |. ^b U|ftb Ife ‘|. Ifek Hife YilbfljS ^tfe bJhlKsK ^Jfe pjkjk l^tfi Iba life.^ fejfe mjalK ifefe bjajaklte—| ^EUSJ £ bhbj t^, Kv^fck l|£e jbl*b Djkjk) blhralh^rab JJft

jya kibj a itta ^ hms kjhja ^ fefea life jfeiife ^-kS i^e iub> |ttekS ifek 121* tfej. ^ bb^juj 2fe m^a ma> klhfi. lab lhi£. ^kt*j \\>i$ \$> ikkui* ^2 b>b^ ab1^3 rk»k Itetejibfilk ifefe £ fe^ Dte>JkJ 0JkJk a^»;ij kiajlk ifefe^, ‘iialie ^’’kb^Jjb

biak

>lblthb DJK t^.kP DJkJk Hjte ^2 bhJIKk Ife UkiakJ ^h>P

.-•«

Hb ^lyyai^ ^ (jfeLfe)bJK ^iatB ‘llAy* ^ife ^kfe ^IS*B J IbllP feia bbja pb ^.tbk life |tlife <£jtfr&l* 'l >Jkjbk j^. Ibacte ifell |blr\b| Ife Ukk ^kta ^ lUItte bjkjk HM> tfe^ ^ E>pp Ife Ikfei. ikb. If 2aMl£ Ife 4£fe± ife^a Uteklfrj ‘f if Ikf 12fe ife J>itte ^2 letted 'f ifeik la llkia lb mi ip f £]£ utekitsj 'f mutteuj

£ife i ujkjk Ifeifea i^e ^ .ffc feik bbe if kjhja —f »g>mj f biiy?ihpb

>|tteK

IIP^ libT>K >lb tteftc f fefffea ife 4bjkjk

life Ikife iklbm»»jKP ffe mki* |kk f (iba) bjkjk g ^ tte>» mu* l^k ife bjkjk f2 ‘tejjbte 'f8 Iba tefrk ffe (:iife^) IDkt* Ijjkjk |(/C[qiU9SSV) iba Ijteie 1141 kte>i f fa lib lyi-la 'bjkjk if3 ujkjk ifeib. kiaa ^bk ^ MtteK ai ffe^l*Jo~T. ifek^f fbi I If f4f I>l3 Jtelhkku* UbJbokJlP p JbkjbJDJIr Ife bbp bfrl> (bjlt* flip) f

life Ifek f fefehkifefejif

, If fUa bbjbo fexfe- ifg uSbj ‘jfeii j-tki*j fa (Xjqmsssv) iba ifeb ffe mui* ib % f f uibtf b2 ‘ite ibfe klteteja life ujkjk ib ikk f aiite tbtej^ ^ f febaa ii-atte ib-f ukak f kbib m>k bib, ai if fife 0121 hi 'f feba kb njkjk ife iba ifek lia-f iiib f tafya <f jka aa ki

ttekllUUk J>l<te life klkl

ttek Q<te 2b

f ojb I Ite baa IklHba If if Pjhja iba :ka If lblkb(9ApeJdq!ida)Iba f ^Ih^> 012. If Ibk^ life vimpIP f fedb fja 'bib kb ib Ifa k ftfa tteDj|ui*iv 2b ife fa fff Vitaj tf m*^bK 'fefa. 4iba, ‘liala if softektoa ofi

^ iba b 5%

jfi-fekffa% fs. f IPSK ^ife'bj fa lib Pjbk If8 f42 mpfr I2fe f mb.1v life kite*, aa -Pt^S Iba Jf tela if ika ai if ^ iba ifek ikf» klb viktip if f* ‘f 1142142 life iba ft f. pjkjk ijf fff

In It br) bhUt* ‘OJhJH

'ifek • >/gfefa> bf) i)/»^

Page 37: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IS hfpMh. k(Mllktnh .feh

itehj^l MMMHI4 HtSbj 2a^i Wll^bJ Itllh '•bk^lU^B (fr) ||. InlbK life. tbU|b»K \*>&l ^ klhl£ life. ^ ^ ^hi Hfcfc % iiifeJi IftffrJ J^l te^. (£) 1^ Ifeiik ^ ilelteiiiife^L ^:1 JHl£i ih>uj Irik ml Jbk4J Jjl-lteibfabj -JbUte fabbj t^^‘1 Jbllte UJhJk i^e IWi (l)-^ ifei %fe. ktUJ^■kjahtt. HJa Item, jfehjte £ lHafi ^ pjhja 1]|E lha tefekj. lia£lE ittli ©is.

%al (3) limte. Ikifej. J£k >lfe^.tfeWILUk

IlklUb £. lhajubkih ^ (tnians hha i± kbjg-lb o^ii Iifej^ f?te life £h ‘tia jfeyih~ua te^hj. ^

^ ^ ib cbkjih ikhie cbtfej^u) ^ iha i>i»(j> i^tc ^ife £ik. ^bUbk| £ Jh&.^al' (ll^llfi) lteibha> && hh£ l| lh^ kfeEfi. & Jtelfi k|li ^ JSjLi. o^l |^^>cb V&B> Uilbkblb 012. ^ ^Ulk blUsUJ l?|Q tb’h life Pjkjft jOa tebfcaj hbjQk VKtt^J

,l£lhk ^>bjK IUlfrl> :kj|bi b^ht’bbj -Ik IftV |bl* Uahjlk ifeh^ * <te>JlrlU hka.life k^bj tb^bb ‘iiei u>k>fr ifete fe^fe ^.ufi ^te ik^ i^e bjtjk lha pkuj ‘^te (Xiqraassv>I10J JUaiBd) lha «blb ^<fe IDUltv Ih ife^ ^ Ifejjl D(pK ia^L life 1^2 bPJIrft IVI3 (lha) k^»bj kfejk. ife^lh i|j8 k Maa bKjtfe^u ^ifek Iklh iha ^ ^iSbj ^i£ i<t>Kk .‘fete ^ Site ^ isli teltej,~(WP!A)

ife^^iyjiiai^ihaU^lOa

|u>9» {ait j^. aalha ^bbjlb^ Sh 1^5 ^h ^life has tfrkS '^h bUtelj |blb^kl>h 'hUJ i£ IfeJi lha tbjblo lib £ Ika

bisa ‘^b iha ifek^kaa-iha £a^ ifeh kfeipya % jteiha a^kiia ^fe >■*« ahj-kihj. % | 1141 ^ia ih a ^ih& ka^ iia hka paPjh ^ ^ 4 iha ii|£ iml pfeji^ ifei^b ikba DCbJUJK h^bk lha lib IkjA bbjtte'h U^^bK ^h k% k^lk4 lb blbbj-blfe ‘j^ ttekjlk ^

'lb bka kfei ^ai lha ^(biK :pbhft Iba

'Ml

^ubj ia> jl ’. aa life \bPbjbo ^b^b iha ^ kife Bax ‘jb 4*. life pbk i kfe. Ifebie ^ I pit? I4»aigj | lUMfePj ^ Sib aa Mi £fe l|. i-pj* ik>tb Mjbi^ life K^b^ tteUJIj Ikk t ^>ag Ig lUlk bUbUj cbk?' UJkJk ^ IfrA ^ ^ blh^lh^Vb

VHbK

(ii£b. bia-bia %bjkjk» ^ < bjb ItbkS llfii ^l*» hiyie % b^r.ae D]jk )jte bjkjl» ^h bbfi life lha 1^ IkJ^hjfe life >lb>i> ^llfe 'kfeh kh ‘kfeh ife u>k^ ^ai xUiJ. % ln>fl»bfe llfii Pb^K J^L i}al£ ^ife Mi life,lha, hoajift cbkj^ ufrk no. ibtbj k inkt«su]k> nbkuj ife <^a ife. k (uoiinjosa'a)h^<-bk ia^L life jbubjbo kib ^ ^ Naftifrj Mi iijfe ^h .i^yk, ^ iha i^. pjh|i> ife± iaj*i lbIPIk> l^kk Ilk ja ia^ ^fe b»lohlftlo ^ J^. lha ifej. ^Item frKjMt' ife^L ^h lha (lblil ‘kteha iha, ife; ^ aa life ^ib^biuN 012 ^ iias ^ % uniib ^fe

ikh. a ik^m 1U4). % iqiiga a iaa \\&IPU)b.H»«b J»l<b iqbte «£ lha ^fe PJkJl» ^£. Its hltbLJ fhlk^- lb>) life jbUbJbo

Vtt>»Vlh

,11blife iha 1^ ^kia ?am ^ jbpifc (uib ^ iha) iifeiha

kib at Ilia IP>»b bjnUj c^>ut> >|Vf lb IPpft ^btbYr lkv|> ^bh\^fckifebjle tbbjib- ibk ifelglb^

i^c (^ib £ iha) 1 hva bU>lblb^ t-bVi lha «bto]|h lib IP>tb US! (tbkfi U>lhlkk lb IPQ> klbh PJhlkk ill Ul^^kjlO % lha ife; ^ Irak Ife life; 'loukj ^k iftikK isfeai ^ife bfea i£ uva** |iiife Kjrab t£ ^life >blk- Utekfr bbBk Jha ife; Ubjbo IPSbJ b>jk b^C- ^ 2k lib bUteUj tfebjlb^ifeii :obs>fi fejih ;«fe jh^> «fe(K P(kiK i^e ^b (sjappjo [ioimoo) "bbVjh ^fe 42k lha 'Bus ik^ UJakk life kbife ai IbfeS Mi ^llfe life ^Msk^alS .^. ,lklfe^, IP^k ^tfe bfrrte Ijfeu Ubjfi ^Ikklfefi. UahMDlcmtoK \*V** cbj IU>tb 11^1^ Qb lb (iBqiJl) tbkllU^ ^ ife; ^Ibk UlUiKfcOD

kfebia ij|£ int^ife k(u>«£ b*i>k ^ iha ifeik^, 'iiakie ^ kfe^^-C^MTO) »>*>»

klkk

i [rja b^bio dqj|>t; ^ iaa ^ jak ^ife u^te £ aa kjujpjK ^ bjkji» ;pi» ‘ib ipb» fc^ak ^h fe^-Sk ^life life paj(>Ti kk aa |l ^ ujijk ja pj^afr ^ j>ib>jh i>p^pjk ib

Inh fell bhL^ ‘OJhJ» ‘iftft : >l2bho bh DlS'iy

Page 38: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>li^bj hfjiVlh ^(UtKbfnh bh UftxtK Z£

i^ubhtjK'LOU IhB. iaJi ^<k (be^juj "hlQ % la>ajb_£ ifehjie Bib. ^ JIM^b % UJUJfr ai uajUJ ^ UfeJIfc laajbft J[^I>Iq1± |^3 \£\£. ^>h>jhlejh ifek xl% %iubi^i4 n|e lb majjbuj fetaie nbftbj '^3 i<bujiKj>nb lib iPiUia.*,. ujhinu bjhhjte life bxj>lf>l, life UPI>K» lib Jkb LhIK IUDblb»^l<tebj^ |^fe |UU>b

Ibb fejlfce (bStojUj f]fe Uftllfc «bhat«feh ^nh.lke»bbo Uh>ll^ bjkDIUNK Ifeb bJJ>b tbUJh JlcPInlt llli£le

^ jkDInb |^ (1^) feb iife t? ^|bH? '.^b^v.^ ^ feJi UbJQt>-b^l^ ||. IMtth. k4\h blh>bbo HaUbj t^Jbo ^ |. fsl£ life bfe^b-bElielUtb fe^i

l|ih i^e 'imjk <feh±i£ ‘feiba b^L feh-^ b^ug>^p aTtft ^ b-te Ijife ^kjbjifeb bae i^e kth. fa^ft life *•& j^ i&£ pit^j ffeae i||c i^tiife *<*>?»b

flnli % (^14) P>SJIQh j|(te9Jb blltCK |hb.>Jh-| hit >>*] PU>JktJk ^ |feii UbJ(b>-ta^in> lbd£ ^ >|^ | pi^ bk bfe^Jb-bBae J^L ika. i^h. ^ lia |fe ^fe (JlMi) IMi ^Jdnjlh.

iihk ^ ma laih u|biKl<b bJ^K-UK»l^ tcDInb ^ ^feb Ibjb ^ Jh^l>lnl> ^ bJ'lklk fejH fe±B IK>MoJ ^bjllK J^fe bplnbb^>|b ^ Lbb^ |£ bUlh fe b^fe k^>lr.U mb6>bj ibfejte ^ S-g>-U>Hte l>bU -ifahJIbPInbIbbkC- b^lVInb blttvh ‘bbllfe ‘ (bSaoJUJ-^ h^lVInlr jAblSk ^bk P>lk |>afi £ &B>-UHb

l (*fafe ob o^ SZi ol SL\ ilhm) ‘fedihb % biife |t|Jt 'mi^ l^e Ofefe ol o^ szzbkl>U>) pi Uiltb pjk lblb.-|. 121fe jSEV UHb ib life jp^klnb b(U>IK k(blK p. |hfe oj^ -

l|. pttek a»b kuinb ib bmipK ki ih. ilblte % ^ik4k pajuj pus ity ‘^fe b ^ teli % lUU^ b*ihik 4«b ]p*i>ir,k bi ^ bHh u^biK

U>l<b cbUJ^I^ lUcbk lb. ^ife IcptbjU b-f-IVInlr fcaJQoJUJ >|jf\DJM-t |p> |kPtbjp5 U^UJUP Ifelifefejie i^.bu>ik 'bfeiii % ^><k u|b.iK ^ jjie ab |. jsie |b life lepjfejja ife ^pi^K ia.g»iMi» Sib

i^k ^ kle life U[D^ br>l>tok ‘Jfeiub> ^ b-»n^p^ bhk kbj. KJlBb ^ Ibk Iklk pfe bitHJtP JJbk i^ b^ZJ^fe l^ Iblt

IbtfaJ l>|bK Itb baiy Iflk ptL life Uilk >4akaB> Sl^ jh^l> (bWlkUklft li^b-K lifeIni, J^ u>ltb-3»(b ^Ib ^ iblL >tbUkj Mt-bifea pkkj ^ ^ PJhJk lb ife^b Jsie life .Ink, £

‘pbmig >»bb|pbj ‘bpajlk »jb 1^ Ibk liife b^ivinl, phivjll^ 1^ Ibk IbtbJ Ill4(. % bUlftk £ kkbb^JUJ 7bM l,p>K bb ^lk ,lak, j^. U>lkt3h |^ Ibtbj Hb>»s ^ kb|k *ilul H|£ ^ikifej ^ ukii» ma ihk lb lha icbi»S ^ uibkhik |^ mibhj ib jpihA ^b ^ Jlfek tntaib i^elib 6 ^ ‘Hb 9t? b^llfe lfe. .Ink, ^1£ bblK iu^j. % b^l>lnl, 'Hk£ie Ulblbbltr ois.I *L Ibk ibtfej »kj ^ Ipfrift % >I^>K t^kjbj ^b bibijfr ^fe xilfeik b(bplnl, £. bllh ^blK ife^!li|a pb>llc VOdUILt ab ‘|. |i |blUb iiflllfe \£. ukll^ |Vlbiea.p» * cbkilbppk ‘I»|£)UJ Ubcp bhbj

bjiteibi»j>i pia-pj '^b jpiSbj ut> <bj ^ bfeib life ihk '^.‘Jk bk^ 2ik Ifejke b£yb ‘ife^fe ‘bulk ‘sate 'alb. Ifefe bbii» ^ fobU)hj<b ‘u^k ^ ikb^lfesk

‘^5 ^Ik. ^Ik. ^ Jhlk kihM bpinb Ikel bfe£ life jpPInlr .^. i^life ik£

b^l>lnlr

(bjiubieubq ao bubo) Kp|r>k ibfa^ ink

,11b tltei fedhia |h 11% % p>Ub <bltv>^Uk bjllP 1^|l k bib. 1>\Jk 'plk b^>bj ufevjpjK> life kifei lib ikL ^fe jtfMPbp Wipj kk ifeik ib lUi£te % feakbk

betels, i| iblfek i*fe-jai£ lifeai i^e I Ibb^ k^ilt ^ fek ibyife i^lii p pCp >|b bhbj jnl

IPUkJ E>^P lib{sl£ life kbbj >iktk> jtbb^kf 1^ Ifei«bife ^ife ^ klh >lbbj-felk %a£ ^|te pl^k ^ kk IpikK pkp Pbjbo tputp ifej. ^ ibiAk mb ib i g jp^hj m^k iib jbi’fe u*hjbj pub hSb! * Virttmh ^ irt>i^ lh>lh>h ©IS. ^ klh bii HWft b^ ‘Jfek >b»bb ^ha % fek '|fe Ik4k Cteajllk luuyxIK |biic Hg. kHfe bbpj ^ miife abi kbppj ib

|£ Jilib jnllDV|bifexl ^ jbhbj bibbj^blb febkj. ifej. ^ plg>^J ib ^ .^fe£.

>bUJj»- (pk

Ibllnblk

taiak

l^uih^ Cbpi© ^>p,?b Jlklife ftlife life >1^^ ^p >hK>a»b»

cp^ HifebIbkMUUk

lab .fek 'Jj/b/tt

'thb : >l$bho bh li&HJ

Page 39: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ee »fab/ LtfJKhhQh bh LfblK

|uatkh» IUIU» lacb |>HbhJK> hS>T; r^UlhiUvIV) iE. ^ ^J1 Jnt'k bl* ^ bhUU> Ihtb^ (klfatMV Hi ‘Hik J3t& Itbkfi ^ iE IbhUU^ feE iE 1^ UikK life ^fe UUvJlkbJ J[lilh £J^fe hH b^?j|U3 >ibB» ^ fellZ% ^ IK.bjfi-E>fi >|K> lb4bho-Ukll» I’hlb IbcteJ >tb >lbbj-b|k V|tf> bJ^k-|U>k Ulblhk life ]KMb»hk tbbJlklK» bb ^ bhjlk^ )hb Ih^bbo UKIIfe ^kPg>jT» Utlife lUhlkfrV ^tfe blkbho-kkll^ al>fi b’h |6fakP Ife j>MlU life lbl^t> ^ blkSfi <fe^j£

>)UJ Hhlha % plh4kk «b^kP UbJbHk Ih^bbo-Ukllfe mi b>llfefrtP ^hlP b^PJ^b

(epedEaKf pne jhj jo juouisirqe^sg) iuhi>>» (tb bhUbv i^e iL S*£

1^ UjfebU^ ^ ^Cfe >lbbj b(kD<bp ^ mjh UjblK iMte life bUlbK ^ mtbiaj|k |^ lii feife 1& life lbf>bbo UM\k jn1»k ^fe b>lk U^blK VlbfcaJ IU)lb ^lb lUlkilt%lt& life kpibK UbK ^Jfe Dklb c£ l<b>Ji>IU IVlS kSlb p-IU :bh^U ^ k^l£ <%. IftbbkJ

Itefe ^bbjKU>£ pib pp ife iUslie % Ibbbb4 tkb UP l.pK life IU.k '

bk^b JkMbb^lk tbbJjUlMV tbbJJblbK bjrbkP Ubbj tfebJ|Ub1> b|b>lk U|blK ‘j^.

% ftSlB

life ^1b>bP ‘hpj pal ibgb.b» >yp Ih^bbofi ‘bjllfc >t^k i^ ifefe |>l«tehJK> Ife 1^ liife .‘feljUlk, ^ [>ltbbjk> >(kP |1>E ‘ IU>lb UV<b |i|»b >cbkjt. bjl Ife^blblb* ‘felhH fell lbg>jS-|

I’hajlb lUlb lb»bj mi lb>J|(bkjlP g»^K 9 bjkjk Hlk, pbkP ^ Ublb» :blK >bU ^ ||. IbUkJ bkk &£ Ujnb life lta4bbo cbUjy>l)»K J^fe bJIkP

>^IUb»ja 'ik^pkP life Ifelt ^ kltbbj life |bUJtkbtV (htb |>lrU tfc^kP ^ Ut<fe tbbj^ >UP |^3 |b>tfe J>t<b life pUb Ukll^K life JVlrU lkp> MaklU Ujkjk VbU

life j>i>u >iktkp i^> |^a bujibk t>tSUkll^K

ifei uAlftfc bbtbp Uo] IbUb tuh Nn>atbP Mi (tptkk >(h it. (jtpihfl ikk) ^jh iim ‘ (jbhub) ^teihR

uub»|b 1^ Ibpj g>p^p life pih,^ Jalli £. >Jkbj|u ^ frib-msfe life (ui^p) feJi life iUb*tb>i life pbtbh tin bhtnk ||. IbUikj E>p^>P life bhlnb ^ )nb)k»> ^k^JIb 1-1 a(fe bkkUk> ^ 'hUjk^ |fe Iteia ln>lblkUb ab IbUkJ g>U^>P life lha ^MU bkk J^. jahPJIIfe i^ b>lkiak IbUkJg>p^p life ^iha am ki pvikiah ^ (^L 001?) ^ b^?jph * (iua|k ^fe Ek) bjE^tkqfe p>^b j>Hb life Ukll^b» ih. iki. % km bbtb-h \UM\k »lS ^bVJh pb bib ^ life bblbh IjI ^ ^lg>bj pblnb bp»lk U^blK ^k kj^fe i^ {UaUbB bbllah bb>JbJJP U|kjk feE Ika

life |ilife life bjkjk iu>ao bPojbjK :uE ^ ikli kEafeh.'luvtb bfeibh pp 'IU>ib ln>b life IMi ||fe bVJIbilVP ik PJkak |jb bjkjk >^P Ikk Ifek ^ Ikli. Illlk. >tpj bjkfk-jak b>l bktb>l b|nUJ <bj Ife Iblb IbHaJ

phbj kih^-ikkj k ujkjk 4te ihk life im ik iifeke % ipbr^b biuE im ^ mk lifeab £. bjkjk life lb>4> lid blbbj-blb IfeUlbK

Vicb|b> ^tb b|nUJ cpkP

bjkjk ifefe h^tvp t£. bkk uikpb p piSbj aiifebjte pfe ihk qb ife^p pfe Ikp^. 1^ IbUkJ ^ p. |b^> >I,U ip UluE Jp& B>p^juibbiv ikk b^cp ifeh. E14 % mm »»kk ipe ^ piim pms. p km % ipa ps. 'ps p^ ifepa mg ^Uhte pfe ptm life Up& IUIUb utiqo piife bg>Tf life |KMM3hJlk^bho fei ^ Ulkfebj >ilk4k p^ bjkjkIpB lha p hm ip Ubh|lb4bbo bjrbtP cp lb4bbo hpeblnli k|bm |p3 |1 pahj fejlhk pfe Ifek blkklU

ubbjp* phvp p fepie feim pte (pilk) >ihibo psi ;| pa p^. ip ppjfe i^k (kik) ^i>|k (uEius)bp»ttb ife|. | |g>t^J p b^)?Jpb Ip IbcbJ p b^Pjps Ub^>bJ p* life bblnk p b41^plP Elfe life l^aibiu>a» bhjik» umifc life iMt k^hk ipe bbifek ifeE Ik kilh b»kk ipe ife tbhp im fepiM> ife^ p >.v^ p feiiapie l£ pp. kpk ip p^iinK uai^ pfe kE ak pa p kill^pic ip kkkipfe

pii1mpp^siif pfe p£p life uamiam pppa ppj. pa ps^p.

•>HbK

f> lib ikk

L k|bk bjltf- bbjfe * U>lb-lh ‘^|£ ‘>(£i£ * tblsT; ‘ibu^k ‘ <bbjb ' ibbJgtojUlJ ||. piU>bKrl>lnl

b^^J|ib

2^life kgifeite ik mm iimppe

life pp> klh 'p Jb^l>lnb [bbibUJb 'kpkik V<bb^bJ-]blib ibbJ^UblV 'HkEte ip pife '(h'P? OjLg Ip {>(3bjujbjK tp ptk p^a «p iitk p ^h>jK ktk ip8 ppa am ip »*>>» mm mubib* ith ifeifetakik pfe Jb^VInU Ip pj bUtlblb* ink Vhig- ip jbUlbtb^ <Bi& (ife pj life p>U>tbtm p ]M>lnh

Mi th 'f^k/k%f* : ildbha b>)

Page 40: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

\hlfillt* LtfJKbhsU b>l UtfxlK

JbhUto ife^ ^ yik ^ ihgMbo >>h4 I^Hb 01b K>S ^ Irtllfcfrlfr b^pj^tb

UMUt Kb jbKUUN bt»

U^ll>>IUaK t»cbj

Ml l^<b hH. lb^h|W Uv|>

><££ ‘tbU^k •cbltvjbj ‘cbltvjtej ‘ <bbJ(aaJUJ ^ Ml liife ka. |b^r.h|fr»l* pib ^ bjllc blejte ‘SaWjft ^tovptcb Ikk ^b(p k JteH^UvU bh> |Ja|p b|b»lA jblb-^ hii ^ % phUtev bk

bhuuN pm Kbiru (y)

bhutr pib umi* bk ( l )

-:|, >nbK iii P> pKUb UbJ b^pjpa^ 1^ ><b Ukjlkb] ^ ph hi ^

1^ p^bj lhS>lbo ikjbh lb. >UbK UM\* pKUlrv ^ bAPjjtb ']£ ^ U>b.

9>»bJ tfrUP ib^jb ^ ^ l>.IKt» IbDJfi^ lUk p» phklr £ U>lk bte> ‘lb ll£^ bkk kfi k^tov l«fe bblnlb IJb tbbfebltb ’hUJ ^ b^lklk UllfcbJ tfeb. ^ ^ llfil kblhDJK life DJptM> fe lk»bbo-Ukll»

b»ll>p>0 c^>UP |>UiJkS I pa Ibbiak ^ ?bj?» <te^K ^fe IMt yhU> >iUJ ^ ^Vtb |f»T> |tte

b^P M l>illfr IUp >lb»bj >b>UJ Jife bf-lhlk ^ Ikf^b tbj ^b 16^^ tb^JIQ p»UP >|p. ^ i^te pbUlkK tQ Ikf^h. b^?jp» |^ ilk(p IUhlb4 b*IRIk tb>i J^ b>lk jr^k tfajbfr ^ kB. ifell bjb^Pjpa

IhSVlbo

UlbK Ytl^J ^.kP ^b life J'fe ikh^ife

bhUlP Vl«teK fab)b]

(epcdcuBf jb aopbaisinimpy) umi* itb ^bhuitv 9‘g

||. pblh UJIQ ^fe b^ctebf>l> ^ ^fl-b 1XJIK .jjfe >cb lbkM> UbU |^ pp pU 1>»JIK UlbU> ^ £h. fejlt ^ pbb. tbj ‘hSjib. IU>tb. iitajkS tkfr I’h^Jlb. p^ ^fe pb]b JfejOakjfe >tbp kjtt £ pbo J^fe ^ i^£ ^ ptb pU bjtl> bb» ^Jfe Ubjbo ^

1^ pElibhUb> k£. kapjpa liiajlb IUIUv IblkbIDkte pa p<b UQk Vtb IkP &b IbUte^

pb ‘p. ikk i^L a>D-a>D pjfe ‘ Ubtft f pg> |fe».Ka fefe 'll^k ‘jbbJU ^fe bKUla IriQJIb p>tb lUhlkk pa

IUE» J^. Hto ^ lalbUlP lijkk- I tfrk p Mh. UvKP tfebjlg p ^ bte>Jh p |Jb 1^£P t»W>KP p lbU)>k pkbjfi pbk blkbbo pfr plfe >>ajlb IUIU> Iblkb ife Ulk» ^Jfe bbUks

l>iaj)b lUVtb tXIK UlbU> >tb ^UP >pa ViQjlb p>tb UUjlkfcaJ. fesk % ^Uahtfe kjtt b.p hjtfc bp lipjlfe. IUIU' IbbJ pU pi >Kbkj^ life ^E»-^a> IbbtP j^bb ^fe Upla ^l VltfeK ki tktbj t^tb UbK kjtt p ^fe bjlk> palbl^jb^ ' f jbVJKbbJte p pp kb-k^>) pp ’ptoig bpikfcaj a>D kS Ip UP khjlb pbfi pa kjlfc .iii lilUfe IbllrU) U ><b s-b >h fel^ kjjL Ip klfe b^tSIb ^ife pfeLb. plhV>^>bVi baj|>Y: ‘piblka '(bbj?b p pM> fei IfeJi |^ife Iftl p»kO p

1 bibo ‘Up pi pfe UbjTaUJ p> ^feal£ tfe^. ip felfe UIKU.^ llok ife IKp p» KIR tbpK Jhfljlb. p>tta Ithibi p ink bpfcj p> pikk tbkiu karp feak ip attk tp p», kb vp> tb?jji>itb tb^ fe^k ip p|i>p p lg>filf»p Ml p altk ip pMr p ilfe. ‘ bplhk <b>i fe%k ip pjl» p £Jie |ppk life kbp pfe piB Mi p uiaa ?<bk p p pp upe ifebjte ip k like ifebjte p kp. p m Ml hak ippp ki ip ifebpe tbhtfe ibk p pp pp iMfe *hikb Mk pife Ik p feih. ifekjte p ifekpe ipIk p kife p kife P bhUltv tb^K ip Ibtbj Vlbbj p bU?j^b p p bfek ip lUhlhk pfe bbUb> l(pk a> iub kkfek IhtU bkbjiu Ub|b KbUP tpk Ift IXIK \W klU UbjKk ^tb |bkjlb >l>uXvb tpk |Qk p *bj pkUj lb IUIto> IE» Hto Ik pife pk kk P Ikk Ip pfe UbJ^UJ pfe pate>->ltU>iUj ip tto>f» pfe Ikk lib lg» klk. l^tkbj life JhlUtb-lbtftj Ip pai

pfe lil£L ^ jiatb pfe

. bhUb

pfe j|^bUb fepe 'Ifelfembiak

iubtak

2^

ptb Ik Jbbbjhopp >btkfr Ip |L>lb pfe UpUlfl pbkp pL. p pp U^>K life bbjbo ilk p |ktbj p ifek llkfell >>^b pfe LjH* b*h IHkbbo pfe |Mbbl> lb life ^bljlbblk fei |^ lb<bj I^UJ life jbUJtbblk pfe VltbK tbp»QP bU?J|Ua >1^ jlBk p Ulba pfe lfe>T> pfe |Ulbbk |^ Ifep blbjlb>Ufi life Ihkbho Uktl> pfe bhlb Ife

>bU

ink fei hhfcb ‘lijyi* 7htt : uitbho bh lil&ty

Page 41: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SB u(U)m>hQh bh ^fa/K

|^ ^acte h^i> ^£. i«b Ufiii Ulrlhostll^b J^. bhUUv

-**VlUaK U(U :UhS>ft l|. ibk l^tbj 14a Jb 4a^H> te»H>frK» b^?J^bUhlf> kUkvIV ^ >14aK

l<to |bhUl!N kbtf.iv

. 1114a hl£ ^Ihltb •hSJIb ^>4a IDkkJ ^ bKUlf Mt

4aj ^ lb<bj ?43h DK ftb 4 M?[|4a lb ^ MB fe&B. Life. lUtt ifefeL 4a>JUjM>EifeJ ’lb Itdi ja ms likirua lib ilia kp^ 4b 4 Uaibho-bMi. 4b 441 VhTtXU (s)

M l^ Db»jhP ih. Jksk 4. h^. ^ 4£e uya jau bk i4a mu^abj(Oa (tcv» lb m<tetf»K> »tf«b»N>lto. tb4aj |QP t^lK b^bj ^ >h bP h>]rS JaJi,

4aJ|Ma ‘^gjlb IU|9 Mt life. l^tg. >4>Jt-lg<te ih Hbi ikil l|.Ihb UtVIlfc jbhMi* bli ab 4a 4^ 4|1 *ib 4a^h^ life

VlCb^bV |4a lblj|bhP [Ua^P blblKHkl^ b^Pj|4a (f?)

I>iajtb Ib^ lnT> bJItP K^4aft Si lib ^>4a hbft ^ jb^jS ‘in^ life ^ bKJ

ID>4a

life j-MfJ lb Ife^ 4i lbg>ji; 4ah 14a>VP ^ g»Tthft Ua^tP 4. ^KUlf feR EbJ. (£)

„ l'| IU4atV ^ 4* Sb *fr>4a InhMSIiP ife a£. Ml S^tl^bj Q>U ai |^ IbUJ g» >h >|b |Utl4a ^fe lb»4a Ife USjb '^114 ‘ ph (>^ (( ifej. lP_a4» ^b4*1 ^ib ilb^ 4fe bbjbo 4a>) i^B .^fe >)bK S^^bJ cfrftp ^ life InSkr Ml fefc £

• life I»9^ 4£.hll£ ‘I b^b % Ml 4*ib 4bt4P I|. 42k UB ujhbj lb ayb ifeb 4. bLU bi„ ‘ife^V4allf j-r jhft ^1> Vb^ft 4aJ ^ \>$<b \W ab b^?J^4a >K Hfofr tfeb (3)

lib |ilife U»i4 IUIV4a bl?fiuft j^fei (>UJ^iib mai ifefe b^ >h4>h 'h&jH* ‘43 44a imi 4fe 4a^ip ^ phu* ba: (1)

Hfe VlbK life >!4aK

i>j>uj bE>jLaj^uj 4. uMik q 4HI 1^ jiiib ibb fe^ fe au>4a 4. jbhUk» feR ife| Ife^a bMab ^U)is ^I4»K lb j[KHUb\fcbJ tb^tP |4at»P >1^ ^>4a lbS>lbo |4a JbKI»b> hl» bAPj^b

|| imb» ll£i IbtfeJ !>>]b>4 4fe b^ l||e SU>4a 4a>JVr»1K |a £ D>jlb44b Uh>ll^ fell ibil % 4 UkJ>jh ^ ball ai b^?J(4a 4aJ|bb ^IVtteV) liife bbl 4b^Pj|4a Iblfe 4b IWhlht* 4b UK»llj; b£il ifell l^B Illb. ^ lib Mb blfrbj lb JbhUb> ba. % lb b^p ^a ifeli lib b^pjjib 4 tjttftiR 46. a^b ai 11411 ife. 4 (bs>fi b» ^ ihmib 4b^blhP Ua^tP >!4aK ^ b^Pj^Oa JS UIOP blUU VljP SUtb b ?<?» J[< jbhblP l~4Jbj 4aJ g

IbUaj blnjb ’hUJttS 4fe 4bDj|U 4fe >!4aK ^ h^?J|4a llillf Ibiaj >4> h feh ^htP ife| ’VlQJIb.4fe jnSlft fell bfe| UbJIl >||P Ibkfe |n1» 4feQ>D ia |4akP ‘blfe. fee 4. fehk felfe ab4iiife mfeiaa. 4

4iib ukuv ^p H|e 4 fe£ lib mi >ih£ 4ativp ib| ^fe >ib.K lit aib ai 4 bbkfe aa H|e iilb IfefeJ life Uhjlk^ hsa> kiYilfl> 4fe Ubjbo hOUfkJlP k(U<£ 4»tb| Vib ,h4aj fei^ IfebtB feBsMl 44 1^ 44 fell 4fe ^IkhtP 4fe JbUJjk. Wkjbj b^?J|4a Vil^J ^>4a VhlK |4> blffej Ife |fell ^i^k il ht>l> bh^lf

140 lb kftiiit iePiM> ^ah ^ife '4 41 bhkif fea 44 ife^ie

l|. 44 InVQIbP Cb^jp 4 14 VIMaK 4li Ijlr^llf S^Oa ]tkP

‘4 IVbJbo 4fe Ife ^fe 4fe % bJl '^fe IkllK 4fe jbUbjbo b'lklk >tblbv 4 Jlfe.Vfcitkn 44 ‘feajife. tUVcb bjbK fefe jVfrlkfc tbj g Dk fefe b^PJjOa ifetb. afe 2^1 >k»>k 4jtPlb^ ^ |bk U«kjbj ife| ^kkvj ‘felb IblUc^ 4fe ai^Hs >l<bK k«4aj 4 jfehkk kbajbj. 1^ klkbbjlUbik 4fe atacb-v^p fe4 ‘]bo^ >b»>h 4UP u^a J&k Ukiife life mu ifefe (kHoj 4 jbhutffea Uajjbfe "hiIf IbibJ ‘hUjJ ^life l^kh ^UaUP IVlS Ml ^rlfbj It^feKP \tbUP XteUUf 4fe- l[|n>Hb i4 blUb H|e fe4 '14 <b>Jk»>lh 14 |fea k^kjbj «fe| 4 liife ife 4 b^PJ^b |feM lb<b| Ir^bK life PJ(k 4fe .

4 kkll*lnl» VlklUlUa4.4

>yp miifcftktb?lU

^4

iafe .fell bfrfcfr 'ihli • ph o/fflw/

Page 42: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ih.y hfinit* i*ip>i<bh*h bh ufbiK gg

JMi. (Ulnjlh b’h ht» [b^m|e4lfeft m& tib m*b»» ]££. >lbbja h4^>V» lnl> ‘lifeMbit ft iil IJb ihlii iiifehjte uihft ^Sfe 11 ^ laL 1^5 fe^Ji ^1 >HteK Hi life mi ibUb.>&l*^ £ Iftlt ^Hfck life h.lbfift lak ifell 1^3 1>cb>tt lb Ulkib >(D ftlh Ml lfctm» blb'&ft life ^>tk Ife ^ J^lnlt ^>tte j>Hte ^ fe^ OaQjItlft Ini, ^IU>bJib

t.^8 ^ lilh D>^ ^IfeIj^, ^4SJ i^ jb>(k> IkXte bjtfe-b IUI<bh Ult^k life IblK- ^ ^ ^kbltb IUSU) ‘>ltbl>J ‘UL^Ih^K

frftfrj lht >(lr^ HfeUfi tibftl&j ife kUMkbj hfe U'lhft-f.moqEq }Q uoisiatq) uiMkbj k» ’

1^5 £tife 14hh£. 4i h^L tteajtlft £Life kblK>.P «bajttlft ^ l^fe ipsu ^ Ulbbjk !yfe jav|>fr Uak ||. Mt. ib»^B>bj ^>i&u n>jb. nfe ^ ^ 1>aj-(sgiren jo jaiOBjeqo) iu> ji^u life Jfeh ^Jaf» life |kk Ibik> nsbNj life Jinfe bJSjift ifcbj^ ^fe J^. ^felfe fem £ II£9

Ik I et' ^ ife ll^ft \*>^ ^ ^ % 21 £ l| Itei lh^ ^ lilh fc>Jb |iia(b«b life lafe

|^ ^1 bbVIbbja Ini, ^ l|

Ilk [k |4 UPbft ^lU^bifc HbftS Ilk UPUft Ute Hb |bllc Vaj 3b ibj | Ibl, ik|l>b £ U>l<b fe ibbj^ 1.^ feel, buj 1^ IU|4 Ife IfeH g>|A^P IMoftS $\,U> |.| feel k|nb ,

>UP

. bjbK ItbftS Ifeifefejte |^ feel Iniaib life |&ife|4 l^e J^. b^Jokk> IMsftP airlo 9£ bsl^ |a3|ktfe0 life kblnl, Jfe. lafe

life Ibaib IU>ib lUhlhft ^fe blbb^lttlft Ife Ife Hfefee 1^ J[bbJ|U fel lllfe ^ life life ifelfe bl&bj ife k£l U|e illfe. Ifefej. life InhUSI^ ife fel >iblUb >|bkcb ^fe j^KUbv tbj Ifebfc^fi Ife life b^?J|aa hj^tOa^ |lbft§ I HJfefeife‘luife feah ^bkhb k*kjbj Ife lihfee i^MpJ ^fe lkb^>bj J^fe jbb)[U fel ^.ftp ||. Ibibft Ife Ib^rIbktf' IbIPhJ hb^lk i£. ^blKP Uib] lib lltsl> ktbj ibj ^ ^Qlb. IU><te UljjbK Ife <^>>tfe Ujnb life |b£l>1s feii ^ifiate ^fe ifeti ifefe kftiife a* phu* hi £ b»Nfej«tt ^feie b^?j^ >iibh^bj ^feL-^feL(jbUbj ^ fe^. <fe^le Uftll^ bKUif- ^ U>lk U|U>ltb b^PJlUa ibj g ID^a u\\£ Ife p ln>bbj UbphP

Iklke K^»ft ki (01) illkfejlc lh p-hift (6) ^teiM^lh (8) pibhoft (L) tbhjik (9)U>pbUbJ (?) pimp (t') II lb>* j>kl>K ptofrfc (£) Uktft (£) U|Uj£iak (1)

-|. >l<bK Hi VilUh^bJ paUS l^t pib Uftll^^KK> Ul^lh Jife >iabbo bbl>kt>h Ifefe Ibjbh b4ll^ |fe IfefeJ. InVbbJ |fe life ^fell b^Pjp

|^ k Ibphft ^ife felH % ULk (6) HI22. (£) |1 Ilk k}k pib^vp (^) p><te

k h£ |ik IMt Ibbb (£) ^ ^k|i4 (z) p. usk k 1^. .^l l*bM> bUMtjlP |fe (1)“^ lolt QB>JU|^kj^UP pi^b Ibibft Ife Ibp ^1^ IbVib

1^ lb>tb UhlAap |ib Ibjbk b4ll^ Vtte^fe-^kft ‘>ib >lb.bj-b.p p lb>l> 9b Sb —b»Hife b>jb. (3)

|.| ^ ^Ife pib plkUk l||e. IfeH i^ >libK Hi l^ik k l*k

ihjbh ifefeie pbuj b»»»- p >iibK |k [ftibj ^ pu> uftii^ jfe ife ifeiihie-ifeiifeie ( l )

£. ^ftbj 'iUfe lblU)i^> >libK fttbj fe^fefebfe

pb |ife Jplfrft bVjb. l^e feie Ibj Ik bh lib kapjplbU»ft

J>|tb >lftt^ i^ pbuj b»H> |fe IfeH Ife 9b—

-*ife^UlfJIkbJ ^ plnjk bp £ 7b)!> p bftll^ ^ b-^PJp pp. iiy^. Uftlt^ life jlPlfrft bblkUStll^b pUbJ

Iftll* |1 ^ b^P 1^ ptb Inhp iib ^U'hlfv IfeH Kbfta ikj. ^ Ife k|k ikk ^ bft IIb b-roja ||; lblb>

p. ah ak ‘k^ie kdi pfttoj ^ m|i <bkjfp fe*i i^e u^ie ^jk ki>^>» ^ki iimhi pi. ikh.P £. bf-IV^ Ibjlkb IbibJ g>p^p |H life JkMbhpbJ p bf>l>{3 l^e bx>t>^ ^ b^Pjp

life lb>ib pk b-pft p felk bbojitej ^L ^S-p [51, IfeH ik |k Jfe p>««» kUpllP> »<>bj Ip Ife IbVib Inhp feH pb-U

Uftl9ftJ bbjbo l>ft\ ^p> p bl 1ML ilk bhUio frftbj |j9ite P Uftll> ftp

^ b^PJjpa [lb phUb bbj >iU>jft^ lbE» Ulba p fefe klU ^KK> Ubi^> 9b |^ IDVifcI9lb bJ>l>

i^ftP >ib[9 p?! USJp [>ftP IbUUv fefe h. kk hdl ip lb ioi^ c»^ ife

||3 jAflib b^i>*l pp *p Uftii> life piUsiV |fe bhblT .ftirj—kr-l>^

b^i>Inl, bh hhUb 'ojhjn

'ihR • U2btx> bh 0/»»y

Page 43: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

££ >lh.bj tbiyikMl h(p>lk LjJAKhfnh bh LfblK

iite rnuti ihcbj i>is iha biu^. u£«a ^ aia ^ $h4Y)^ UPaJbJK ^ lolkft

life k>Jb. life frlhft tbkfj>IK ^I^Qtb bmkft h^bk i^ lha life Ikk ^ kk UU>b.K5b £. toUte tbbj^ >Ufi felfe |i3 Jfe£ Ulh .^ai ^9h iibU.iDUbb k>jb life lha1^ aife ih. ikfeie UlL ‘^U>e> gh^b ^ikbtoh ^ife Sh. ^ Ibli 1^ ^atb [pblkk ^fe lg± (Plb Uik p lha I^b ig\$. ^ ^I>p lha Ik Ip pmub p pk ip jpahte Ik ipih. kjp. ikie l^p pi ama pk ^Ukj n,ip Ik 1^ Ikk ibUoj life 9 pnb life lha p kpilk-C^Mfl^S) ihft.

(iJiuibs pnc cqqBS qiJA noijBidyi s^Bdneo) htbp PJK)^ ^ fK>». pjhlnb Z*€

life lbU>j p. k^Uv ^ J>lb>Jh (fek-^IUk-Lhj Ife ^Ibr^ tp jVlb>Jh Oak^lUk-Llk p felfea llkcpa life Jlfe bbjb p JVItbbj^ tfrUfr pfe pp Ifell Ip Up! b»pb life fe jbkjlb Ife IbUlr

Ip P wyp. P Qhjlk>4 pbl^ Ih. llfelle ip b(Uk> p jpIDfr ip IUU(b(K> pit p blkK ip Ik^piOs )H- |p pfe p p UIMkbj pfe p pfe (p ppife) ip Uhb ifekjp lfe£.

(SDqqndaH 3!P3A-JS0d) ip u^itb tiabj^ >up

(tej IblUb

IlkUlkrabj UHUkK life fell- bx'IV^ p (fehllfel Ipe H^lllife) p|b«b p life bUlkaj |5^ Ip llel bjbK lifek£lfe |*>(Utbb btlV^ kH>b» iSp p Ib^kJ p Infelfe plb.1^ lnV<te|t>b IU)5h life Ukll^K |p p)p Ub^K p |bpjbjbjb tbbvJIklk-ibhjlbL ‘ln>bbj <bt-J|4 p p ^blb |blh bj»h OakJIbcblUt p t^Ub bjlk- p pfe ifekjp Ip IbtbJK pfe bJ|UUv|> cbhtk bbb» ifek Ife ifej. p IbUb Ml p kh. felhk p bjkjk lha

Ib^tj kjnb p life p]x p pp ‘p UJnb lifep felk Ip>k-^ ‘pklk '^k p lr.l>^lb Ip Ikiaie Ink P ^ IbUkJ Ujftb life felfe^ p pi>T:

ibu>kj uinb life \|i^ ‘fiib 'aaia 'ik%a 'ka p pa bji^ ink p pp ,p ini>Ti ElkboltblSk

Ip itei pk feklhkj. pk p pkifekp Ip Ibpb 4p b>Jb pife SB. Ik l.| IPt^-hj U|nb life pk bbjfe p l>hn>h iblnjl>|h

ip pa ib»bj i^bK ‘p pp |u>ib un, pa p 11% p bjittv aa pk pa p p ita iMopp p ^a ink ip pk iiia ms. pa kp p i>nbj t-ibK b|j^ fe ap p pa p bj^ak ip pp ml pk kpte.hajai ih ikkj. ir upb>jh |>nbbjtb p ubp tbujikiK» p pa p ip ibt^kj e>^ afe ^h«l> p fea p (inHik kaaa, ip |btbF> ><b Hia p kp ikppe p ife itei pa ^i^bj iikbjtfe tbb bk>» ai Ip pit (3tb?k Ik ^ P kltei ikk hia p pfth pie p life bih^bbo bs>fi - life pa »bbj^ Uiaihfch ip p^l b>g»^ p 'Ih life bJ&K- l>ILf'Ub Ife bJtfeK S(bbkK k>Jb life pa tbbj^ utbjj^ p kaakppp aaie-kate pe ih ih-uj ><b ihia kobjik^ p pa p aiik ikkp lai

ipa.akk p life Ip pk P pikkp hia p kk£. p kdl Ik p tbs^j^i p p>b_ tbh^)>iK 2pP Ip pp *»h]lb p p 2p Ik >!9hP 'p pk life ^pk p DJhlnlr b4b^ p Mi Ilka^>cb fe£a p fefeh p |U|U>|£ fe jbaj^ Ip Ifek u>bb p IMI »b>Jb4>lh bjhlnu fej£ liil UlhtabJ ifefe i-Uto bjltb k>jb Qb life pa Ip ^><b bpht> life blhOP p fek Ip p kfetb5jflt» MhV* ^|btb Ih b>Jb. jblbb^l^ Map b>Jb life pfe >l<bK Hi llh IbPlb >blVb->bl>bp |b4b>4 p kh aa bjbifib ip pa pp p bibltK» jr.hi^ pa p iaia ms siE p pa

ilka )bu>bb p pin>i> bjhinif ik ^p-^p ikk m<bK p aik p mi p bjhifib >iuj p ap ap kk ^ itel ua ^a ika ikk paj p i^ ueiIt^bK Itb bjhlnb <p jjblb >Cb^e y<b ^ bjh^felb >1^ bjh49fc ‘bva»lh g Ife^-p Ir^bKibiV ><uj p up p pa aufr <b>i p bjorte iih ibiuaua ujhinb up life pi>—(tredtren-) bjhini*

llh lici pk kkihkj.Ibh p U|nb p fea (bph^4l>l» bb p b^Pjytb p IbtbJ bjnb life

2Plife b»l>

Jnh Jth !>>>*■*'If** : Xdbfeo P Offflby itk Ik ip Sihi .pki % IbUb

Page 44: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ribhj hfj»lh h^hkJZiit ph hJpJK 8€

i

|| ^ hH ShUtC'

iteU (Ulhteiv Ik |ti 'iltk I \*>UP ^ lE IMikls. Jsb. ii l^ tobK life ^>cbPUNjIkbJ £ J^Ulh ^ J^fe ^ >tbg>> £ Hto lh>bjfi-g>fe Ik^bbo-umi* •

Ilk J>l<b Itb UJhJk iu>tb DOaJDJK ^ HMV b^abh ‘iu>tb uEa-^h ^£. ‘Ikiife inlfe life IMt l^h feyihlte Ih. UJkak ^fe DJkJk )j|e Ihii Ika ^fe ikji.. liufe. fepna-^B. kh bjnuj ife^ ife mti& ibtbj u-ibK ab bjkj^ •

r ■

Ilk Ifelfe. Jlife DJhJk £]*£ ^fe pi' ^ [UlhUv|> Ikk bQSi^> tfeE il% % b^> life ‘mia lUlUb btltte J>|tfe bS>T; life ^Hbhjlk^bbo fe£ jfe blkftbj>llk-»k bjhjft >|k> Ikk % l«bhjlhr»bbo DJtbtP »t>»bbo b^kblnb U^blK •

l^j bU)lk fe fe^t bafttnk blh5>fca| ifefejte ^b>» (ilife cbhJIbbtnb Ibk^ b*mnl» bltt>h ‘fefeUfe ^bflaJUj-^

|nW3h ^bk feilh (>Ufi £ &g>-UHb IMLh£. % UUb J>|k ‘l^kj

i^te % u>ub ^tt iu>ah-g i?jb j^. ^e>b^l>lnb

Ife ^ife JkN>lftlt b|b>lk U|blK ^ |fefe olg. •ifek liife b^VInb |-£ jaht^JII^ ifefe IbtbJ >>I^J kblnb h-A

Uk^JUJ H|ie ?oh-» If |bK life ialfe <lnlt, ^ b>lkiakl^ b^l>lnlt bJIVC a^bj ‘ [bQaJUJ ‘mak ^bkk ^ ilE 1^ klfe. ^ll£. ^ |klU UkjbJ kblnl. |U£^ bbP life (kblnlr ^ UUb tfcbj^ >bP i

life ip>* bjnUJ cfrUfi l||e Ife ^btb^ Ifefe ^fe bt^lblb. ifefe Ikka?Pj|^. life miik u-Si PihiKii i^e ife mil kihk ,^bika( ih. kiA^fejhe ikn •

UtHb

life mikIklh. DKt»jKP ^ife lUUbv [kk (Ihk) ujkjk ‘^fe iha b^ai> ^fe (:iife^) Ibuio Jf^k UJkJk l^fe Jpjkjkl ite»k Xiak |»bk ^ tbbj^ ^ika nfe |u><b bkjuj iu|4 ^ ^ IlfvtV

^ bKbUj ab

l^s Dbjtb’h bRJ. % ^ ‘^fe lha ^k pik. Iha k£. pjkjk :ubkk^ik ^klkk b4bk ^>kP >|^ |. lleE ^>1>K bkk ‘balk l>k!> ‘hUJ Ihfe. ^ bfrjabto •

i '

(bibb >ilUajS ^fe ^fe bJhllt'K bjkjk >(k> Ikk ^lUatb bjkjk Ifea ^5 UbJbUJlife 1ML ^ btcbkj £ life IDIU' lb<bj bbJjbUJ I>l3 IDUlfr fev^ fekiie kdi ^ik IkJl •

(Xiemmns) i^ivii-»•f W'%

llbtbj InJkUJ life k>Jb. bKJkbv UHb tbbj^ >UP ^ bjkjk |^ b><b ^fe fei^ tbkjlh bUbUj>1^ (bi> ^a bnteuj b(biifrkj^]U|b l(tte lte> ^tfe b^D»Jk> ^>k^ ^ bjkjk tbb bto> jbl

Ikk MbUJ jau ^ feli ^KIC- ^fe jbUb (bbjlb* bjkjk cbjbk> lbl> lUV^b bib. j>Hb life |k^ ^ felfe. |^ j>Mk l.p <tebj^ Ik^i j^fe bjhlbK ^U(b fife feel £ fej^ £ ifefe fe^fe fefe jfejfe |Jfe ^ >bteIpk .^L t»hi^ ki-(!l!UiBS pue eqqB$ 9q; uaa.wjaq uoiiBja^) ktek ujkjk ^ |fe^

± kb >lb>b life lIr'IV

l^fe kab Jtk$ kl^ % bhlhk bk^hlk Hfe bUbUJ cfe>Jlb^ Uiak ifeE bjkjk 1^ ^ i|ifeih. bjkkfi ^ bjkjk jkjfe fe^feie ^jte life ibgh ik^ feih bjkjk ^ ifek ‘hiajk* ife ifej^l>lS i^ bjkjk btufc life jjC-IIC'k l^fe jbttek Ilk |lk ^ jkirr Nb.ah jtfcka UJIb |jfe jbU^-ipUkJ Uibik jtbkk ^ klfe. ^Itte^ ^lUjbtte jtte jbifr |. Ibatb b^joklc- |^ ^ ^ bb^» ttehjlb £ bjkjk life lk£

. ^jntj ^ ^Ife JbkjbjtJlr (tebJIUlMV jfetfe fefe bjkjk llbbj life ^ fe^ felfe bjkjk Jfe ^ (j^llfyk J^L klfe kab ^Ife lU^K ibbjlkblbo bl>Jbtk fefe fe^. £. jfefe |^ IbUkj Ujrtb bib t£ikk fefe tjhjk life i£ ijjte ibu>hj ujnb life life fefe bjkjk fe ifek. ^ fe^fete-OijuiBs) bjkjk •

life Ib&h lUUIk ^Cbbk jife Iktltfe fe JkbkJ ^fe j>IUbi>i3 u* iha i^ pfe ^ ik^ik in^j. ^ ^i iE ^ au>a> n|e h% bjj>ak i>i3 ifeii ^ ifen

2^

lak ^ hf.bft' 'ujhju

‘lh» : Mfltofee hb lil&ttf

Page 45: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

i. .

I66 V/fcb/ hyiMU Hpitbbih .hh ^(UIK

. >

t*

:-. ■ -; t1 *.•.X

/

/

;

i

• /...'

.->

»

li^L StM. ^ uj^j^ ihli <ib ty .k Milk HfrlB £l^tb ?oh» ££ lh>b hJi£ ±hU)* ‘p

iViUJIS- ItUteK Hi \bl£fi iUt ^ HJS. b-a?J)<fc Phjfett ^ lkt»bbo UM\k *£ iWj(tfc> >iK4 ukj >m>K utbj ^ teutb^ <kk|Kiie kDir>i, ibhtte hit ‘j.

iViUyig UHbK Hi h^k» % UJNJk bVl Ihk h»(P>)k ’

Klnli

L

9*-£>hj >h U\M J>lb>JK

^MILIk-blk ^, L^lkk ^ Dttoaint \tp UtC'lhbj j>b ^ jllflk % uitb >UP. •skuus pib bpiM> (j) •bhuip ^lk ukn> kii (I)

puat» Vtb bpjikbj |k ki ^£. ^ p>tte £ b»n»jatg IkgHbo ^tfc JbhUlt> •

Mk- IbUJ ^ -k*k> ^ j>lb>JK cbkOlUO

Inl, bh hhUb 'PJhJK 'UtR • >l&bho to>l -Of»py .

Page 46: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

*i3+yla $ <w{}(ben

^rf-iv

'M'Jt'lUdch fq-ciK

(Political Ideas in Manu Smritis)

ITT^RT (Structure)

4.1 (Objectives) .4.2 ilWIcHI (Introduction)4.3 ^Ft 'dWTri TTSTM’f ^ (Rajdharma and Danda and Origin of State)4.4 TTWI TFH (Saptanga State)4.5 TT31T 1?T^n (Education of King)4.6 TTSTT % (Duties of King)4.7 *n*»i (Administration)4.8 oq^TT (Law and Justice System)

• wf?T (Summary)• Sf^TR? 3^ (Exercise Questions)

4.1 (Objectives)

torMf fir 37WFR ■% :• ^ qpSm TR1 ^ Ic’rfrT, TRtRf ^ oqq^qi• ^ qPm % TITcT Spfl, TM 1?TSJT fq^K XRT ■% qi^oq ^

oqq^tT, fsrftT c^q^lT ^ .• 7TRR

4.2 viwiqni (Introduction)

% TR fqqu. fqi.qi ^FTI '^fcTT$ftZ % aul^ 'gRT Tf^tT ^% aiwn4 TP^T 3^eroft TMl gft acMiri gTT ^#1 ^1 ^ TRT ^ q*0!, 'ZRT,3Tf^t, ^ g«TT Wn % ^llVdd 3Rff % ^ ^ ^ftl TRT FT ^ UHlfed

RT WRT ^RcTT 'tl ^ 7TRRT ggHetq^ SRI f I W tl

’jyf TFR ■% TTTfT 3^1 ^ f«H^ <MlTRT % fcT^ ^>T ?TR ^Piqi4 ^1 f^T ^TFf-c«qc(WT gTT ^ 'Mijfqd f^^TH f^TT

H5Tq

M^I'HKd % H«fqia f^T 7TTf%7R Miqld RRcfriT TI^pftfcPF (q^iy % 3TtZRR3TR5T R^Wjyf ^cif ^ ^ 'fl ^ eft7! ^ff t fg'Hifqa t—(Aphorisms of Law), (Codesof Law) ztgTI^ (Commentaries and Digests) I FT cfrtt’^7!? f ^4^ik?i gTT WH tnq4 Hetq'jyi t tr*n ^t4 R^jjfcT arsRT rpr *i4?rra ^t vm ti ^ ti4viiT3 % %n n'«r t

40 ^ WZftiRffa willa<* fain

Page 47: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Lfr >'fab/ kiM&teih. 1*11*1*

liSl (kk IteU [kkkkj 'Ukll^ Qb ||. pgafabK life JbhbJ (tebJ|Ubl> >lk feafe ^ IfeJi cbbJLklb^ Sfe iViQJb- iua> II.U JkUb <Ja ife^ bUlk £ feife UKJkk ^ KvAJnl ^Jfe IfeJl Vlkt^

I^L IbtbJ inilitke life. D>lkiak £ UJnb ^ JbbU^J |<b Itr-k ^ tklk>ife |fekbj-^bbj tela % |klcjk ^fete ££. m>h& _^.kfi l>iajlb Ik>q3 IfcfrK ilklha-ML £^.

j>Ub h^l> life 11^ [jb ^Infelb bVi hlUtbJ?Hb tfekjlb 'blb^lOb IfiSjIb lUlb- Mb ^ >^K kDJ^C b|l>Ixiajlb telk jj^ IpQtj |flL kU)lh life jbotiUo 1^ ££ UIOt> ^ b^tts IbP k|U> ‘lDcb^l<b^ t?ajib ik^ ^ mfe |ha k£. ^fe iisa i|. lea j^L life (uk^ |l^fe life Ikli (khhg- tbjjbb |?ajlb Ikil ^>kfe>Jh pi>-ubj 'hUJ i^ ^life ihlli bbbj Ife Jb^ |UhWI'hajlb lk|a InTiUJ ItabJ Dbjbk kMfe-fe£ll feb. fcbjh H|te P|UbJ Hall kUbJ |ife IfeJl tk>b QH>1>

Ifiajlb. IU>tb >l9bbo >HbK |kfi telk <frkfi itefe I'hajib- ik^hk h^. life >btf |ife ifejl life |i>^ ife^ Ikuik life £tt :iii£ 1^ >D(bt» life ak teitt % hjjy. Pbjk lim |M» >lb>Jh tfrkfi Bhjk> life |1 life Utejbo kfi Ubtfr lbl> ipiubl^k Pbjho ifeiL ^.kj |fe k±|tp |fe ^ m<*> |b kibK life ^life ^fe iMe i*t life |ife |kt^life iuu>^bte |cfe utite ^kp |i fe |fefe |1 cbuib ifeh 1M1 i£ ^h. I’hajib |u>tb |au |ife |kcbjiUkikbk> ^bkP 1^ ipihkiite itefe mpTt Pb^te ik>tb linfe iViajib »u>cb uiktk life ifeji |ife |feiii|. m>cb ukii» ih. |toL life oajikk ^fete |ik ikH j£ |ha fei UsJl i|^fe ^ i^|t. i^ |Jite Ik^b ‘Hall |^li ‘1^ 'kijte ‘Elk 'lik ‘Infek 2s$. !<&. ML ^ >b^ |^L |k^ £ |^fe iy •fete l|£ |»fe lbl> ^ >btf H81 jOaUP l|>U ^Mk j|Pll^ |fell l*IU>U> |tfe Ub|b tbbjlklkUbkjbo ifek Ifefe IbUaJ bkBvp life 2aife |lt|U ln>IUa DJh4J tfebl>^ IbU Ih^bbokP Lhlbo life |ife lbl> ||ife Ik Ifeak |t k>lte ||. kjnb life PJhiP |<fe

fell J^. lifeIbctek

Pfeilli i^. KJP lbl>

Ifefete fcdl |t feitote ^bik ^ bjfoBhlbl>

(3)CJS JO UfSlJQ pUB BpUBQ pnB BOMBqpfB^)bV) IbU U|h>{> |tb h^iv e>

l|. iiik |b mfe bSk life ili |l Elt ill feltei kde ifek Ilfeiilfe. |i 2afe :fe|nSi >Uaik> j^. P^,b |^k teijjS ifefe fe|i |i fe|ii fedi ik ’|i ifefejle ihg>k |tfe ^{kjiu ifeb ^ \$i* ifep |i ^ii |9u (smog901MX) feSj. life fe£li Jli|L liu^lfe kk |L UoVU feia i^ bal^J Qb II.> UlU: life bjbj bbjh |ife ^|fe i^ £h. || ubjb tfefeate lik |klt bbjh fetej % Sk 1^ ib^ bb^juj |>nb life ^life ife^ |^fe|lnk kde <|ili| >b^ >iuj c£ feli iifeinfe |i u.iop bjk»j bik vikk ifefete >»ajib i^ UU)lh i^ |bop(te b>J|bbJ |ife feli life Ifeil >lkB^ Eh. ||. kbJ^C- Ulkf» life fek ih. Mh|k-|nb i>iajib. iuibh^ I.ih life >ihih?o ^£. ifefe |. i>k)b Hfei life fei^ i>iajib ibibh^ |tiii-fefe|fe ikkfekhate i^ llak klki ‘bb>bj Ifehlk-kkkJ. ^LL >iktte i^ Eh feltei lik bbjfe lh felh|h-|nk"blb^K i£. Incite 1^ Ibtbk life ^fe felte i^ JbQlb Ifefe Ife^ b»kk |cbUP life Ifeil ife VJhjbk Incite ^ link |h ^.up bl. k*k^P ^ |1|l Hak Mfe ‘feiE. life :fehik fek Ihk k^ ‘bbjte‘Inlilfe ik| |. ^I>a^> |ife >lbbj cbbj^ b|blK Eh |i blkk b>lkl9k 1^ blfijte |1 h^ Ulkk ^ |feli JU|b Ua^ ^Ua |blk> |t. Vilbblkk ^ife b>lkl9h Ifefe bj?^tk Ife feih blbbj tfeb^jlklk -

lltek life bpb>Jh $\ib |L lht»bbo qabJ|Ubl> ifek UaUsJIklk bEVIblka |lfe fellh ^ tilife hi l|E £ k|k i^ UHb i^ felfe (balbl^ |fe Hsk i^mk |fe ^ lh^ lbb> |cfe bjE^Ek ife| ^ Ibblk life life IUb> |<fe bjE»tk |h VlkBk> i^ SlkK |Ub *|li IHa KeUhP )bslbl> j>k\ k>r. 9b (tej ^Ifefelh lik 9J3033) vutek ^Ife tbblbB^ bjE»Bk Hall IblO: M9k k>9Jlk b|b>lkb|biK Eih llklte £ hh uikpb 'bib.kh ya ^»ipi£ |h^. i^ ih^ ik >ikEte i^ (jaiinw xbjm) unit hk^|b»ll»bt|>»k upt* »kJK ||. IbtlaJ bbbo £ >iqaK Mkj-t^kJ |ife blbbj phte-phte |UlSbJ j-t bhbj

hi ifeite kik |L hi blkpb ^hte kli bjfoEk Elh Ilk Ifeil hkh life [baf, Eh llhEte % IVh>K Eh U|blK ||. IbUtkJ |h b>lkl9k life ^ife E>pinp life Eh 11. ^|i b|bK bbj> £. UlcbU|b.lK pjtP kl9bj9 bblk lh |. ^. (feltoie SiE ikfe Life Ikfe *>pn* ‘>lbbj blnjb ^hi l|. bPJ4a IU94a bhbj i^ h|fe| bb^JUJ |^fe lbb> |^fe bjE»Ek Ujftb life |kh>UJ k^E bhbte bb|bk ^ Ik^bbo Oabjlklk jAk |tfe katk

IjtbbJ ‘htnjlUXfe

blkK p»lcb -12. ||. U>Ub OalnJIklK |»bk |9bU)lbkbltf'

i|k

>lh.bj ibOjfUtnl) £

Page 48: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>t*hj fepxh kh Zt

^ ilite Siii i| &iiiL ih. 1±£: M | ii^<k ih iihlte % mh.ft life felitInMUo «^. bjtfeK |nih^ ^khtc ^ ll£il Hlfe % £h. l| Ifelfei ^ 2ak tkilt ^ ifei^ felil lifelink 4jfe mu <^aj. k ik ih. ibis mi ma j^fe .44^ hM ma mm ib^j ig^mie ms ma im iifen 41k i| mm ^ him. 4*. fe£ii '| 4m fekjk^ ^m jiki ‘14m jim fmfe im im mm jm jt mfei 'mq in^j ik ^ Eih i|. 4mjiki ^ ;! 4^1 4m £ £life il&l Jife mu Ikfe pfeje (^>fe usj> Jife ^fekjiih^) life 2ak Jife pjfe Jk mil ^ i^ ibtfej mi sbfoft ^ £it % pib ^1^^ 9|bbj 4. sjite 'jfekjh 4^. jfem mfeikiie % hafe jmik ^life J1%-11^ jm Mi. £ h^kll ‘Jimfe ^life lr(|fgH lifekk ikfe lbej(b^l>

l|. rniife lik 4fe Jhkk ^bi£ ilk hfej. Jife jmmk^ b>kjbj life kmifc kfe ^i£ lb. mil Jkkifi ikll % I jrn life ^life kh hfeaih

IbK^bJ l^e.phP 1^ JUXte lnh(b life bath tfc(^K ferll £hi£ Jh mil >lfeK JH£. ^ [D>fe Inhlbkk nhft life jbinjiK jha (>.^<£) jkaL lub.K amj if ib>^ ^u>ih i<fe kfeb fhie im ffe mp Sk

io>tfe >i3k ik kli mm kiamu ^ mm jf bKjtbiu) iimi ma i^ mm k>ufe ^ fbie im. ii% ii% % inib^tfe. ^>^9- mii

il jm jm-k % ipm* ma >i»bK jak f am if ajm jm 2k jok >1^^ am^. if. iu>tfe dsj)> jm ma ^ubjhp jkife jaa jh ma >i^m jaa f km jm jahjiikie ma

ibhjih ^aa ^ am fhteimsj ik mm ja ma >i*>k ja£ 'f m£ ^ .f affek} fkm fa ihokn fiife jm jbn*>^ Ika Ik bhU Uta-^JUJ hfe >lfeK ftlfrj || IP>^ £f in grift. Ikhfr (>fllb |bP >D[k

kdl) ,(klhl Jha ^ hfealh % ftbi>,f> fkh ma llfeR fife 'f (P>«fe lifk lajh 0$. Ifa. % fnifi. »fe^»K ft. ka % ^lb^ kik >l«bK akj. If 1U>fe ill. hlbgh 2aife hjjtbj ^Jife fik IPbJ :fjfe-:flfe tftJIK ftfe

• life ft mm ifthte ma vubK jaa f lumm ft abaia % ma. ft ik jfeaK ftk j-iab am tft ^b >iu»k amj. ihfjife, '(u>tb Pin>b ffe jbicb. |>i«teiDib^«fe kf fjl jm jmhki jm muk> jm ina fkm ffe ma |ftt> ‘f ^><fc jhb Ik JkxK life, ift ^B. 2i >.l«bK amj. Ixlfftk iu><b uajlhh» ft bb^ 1^Jink ift ‘f £l ft frUH+J ift Jlifte ObkUk’ c^ptcj ft<MDb^. 2ii£ Plnjb-ft^ PP Jjfe Ibft

fefe^

lni>fo IDb^> U)l^ llrv|> >I4sK |f IU>Cb Phjlhtl InkbU] lUKtf- tft Plhfeh JftifeJ.

if fm jf Bik fejim hka afei jaa ma ujhft ‘kkjk im ma ft inhji> i^ajib. mf gfe mil flk f UJia ftfe jb^k Jft «tel^*b)bj kh Ifea bUlk ftjo If 1U>ib Iklkkifeftjim jm

ajim lafj. ‘iifeiil ‘f^fe boftfe vjhjbk im ma if file ft hjijh jm inKbuj <ft ^ jaa ^jite ifehjk‘Hifetafe ‘llijllife ftft ftife ftlkkh Jife Ift-lkbbo k-kjbj lilfjlfe. Jbl4a feJk Jft»feP Ik UJgk li ifcaihfjife igS. ik ftm <ft mja-kik ma >igjib mi* aa>iu-ib fta if bop os nfe ma iun*> Dbjpuj ma i^b» |pi>up] ik ta :aie if fia P^nkiu* inajiikmaiftfe Pbjbpj ^fe ub|b mftjke ift amSa-fe^a ik ifej. f boft* aw im ma >ihEk» % £a

jm

ftk «ft feSik jha (p»b fm ft

If Ulkk fek «bftjb jftPDbjjft gb f mjf jaa hisa ft pv* ifei jm ujm» jjfe mm jm ma mh. ihfjik juuje jfa ftjhftjm ([n^iK jaife jife bbjto mil if mm jf aim kke ftniip aih 12a im am fekpji^i^ ^ jinigiK ftfema if jajf aim b^b»>ighp sjae >in»bj ma muhft ‘Bjfejs fia if p>* pi* b|ukft* in^ib ft b«>ii ipuuvj ma ftf if 1am ae ft jm isftjl fesa ja f fii ft i^btf- j^fe mk^uj ft aae ihijife.pu>kj >ighp ik iifeife % am <ftpfi jm bbjfe iViajib. >iahp bAlb jm ^tgns jm ma

If Inlhatfa bulk- b^P life Sfe If tuuak lUb. ft h± Pb^jbbo ftfe Vlkkjf sfe -ike if khaa iugfe jm iw^k «auj^. ma ft aa jnL mm aa£te ift £a if lajf jamttePjp^ Cbfl ft aa '■bOJ^IK batk \nt\Op h6>1i ftjk ift ftk hfej. Hfe ifefejfelie Ik pjjp^ I>IS th

2jauiihm jaiy& >lb.bj life UJhk ^bUJ ma ma fthife Ifiik Jife .Jklbrl ftS. ft f ktkj Jft Iff life hllh Iklife12k jife ibftjkik ub^K ft ak. ft£ ma ppu* fin ftjm jm biak ift am ‘ftf im hate malt ajm jmjbtojOh Ik J2& ift Uft. Jife ba^k bP ikft Jffe 2ft ffe Ibbjli? Ho)> >bk> |f )Dg»

aajiB. jife ft 2ifea-Jak £fe If ib>* Db-^ujfi jf 2ft Jife ki^ih ift ftfejnk UlS Jink ftlfe. If ip>* XHby (t>ii]{LI*l> £ lijfrtthpsikk

Page 49: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Cfr >'fabf <biijtt*iAi> hfo>th h^Ukhih. kh kjklfi.

i>i5jih. iu>g3 >iabho MkK ^ uiLj. iuvk ^ feiii I'hajifr ik>cb>iabbo Ub'K-bll^ t>jlK->U3 I^P >»5Jlb IUibU> ^ j>hb |Ul>b >tfa ^4o jbbbjbo blhmb^toj ^£. iVi^Jlb Ji±^ kh jjnfelb |tb bVi l*h. tb^ bjltf- D|b>b^bJ ‘b^b>^ ££. I’hQJlb IU>Ud QlbbJ |b4 kkB. ^ Infr b'h k-hip ^ [plb jlnfeUth.^ ‘bjUIUNfck ^ 1ML iViQJIb Ik^V ^VJK ^U>1^ Ihk JiLk ‘Ikb. *J|>U|>IMo ‘jln^lb yib 'h^lb-Ub *j|6»l» jrS |^»bV» Xb j^U DUvJIVh ^1^ ££. j->k^

| ad^ ^ iki % ^h.a ik msi^ l^iah klbuj life 1ML iui£te % £k>UfeK

(8lira J° S3Una) % ifrt> 9>

1^ ^bb^bik' kkJsate lik(/Cudosoii^) jjbfe^iK> £|. (>nbkiu> b^fi tbbju^ib kbjus >u^j iMi. teki-jaiii ^ kjt>iuik % IbhbJ ki >I^H> £h. ^ kte Ilk lkl>cb Dlfbtb £ kl£. Mk % bHI^K> IkiJi b^fi kk ^Ibbtfebfrblte >it^J Ur-lV kk

Ibb IU|U [^ Uab^bltb iiJ^ c^. IbIK bb>bj ib. Ikk ^g» ^ Inbbbj ^ kdi'^hiS ^k JJkii.

kktoie kk Uj|u&b 1^ tbb^bitf' iim. <%. IML kkkaie lik (k^lblkk Ibk >ihibo ‘bi^bj hjtfe.^ ibk (kiliki^k Ikk rnkbilkalc) '(k»n*bjbj bVl UJ|U1M>) Dj|US-b bbVJbj^ ||. tbbfebltf->b>tfe kktoie iik (yg&h ikk ‘bbf?b-jb^> jb(P) (bb >)U] ^

inis kk jik l| jbb^bitf- lUhib^ .yk £. k£di yk ikk kl£ iik

(SUT^[ JO UOIJBDnpa) ^ ijrsli S>

l|. ib^h ik ubji* yk k£Ji ^ik. >hiv u>^»bjK i<feh»fi jk >{<&*♦» >ir^ bbb yj, ^yk kk bdi ||. ^ugh ujiq yk >[>l^ yik. ^ % ki£ y» % >(>l^ Sih. I|. ^|nt>b^.9k kik ikk ikkjie ik Hkke % ]>ufa' ujik yk ytie % kik % k£li 1^ yk ,^ik y. ytte

ykiiikkyk) lk ikk ^ yyi Eik yb^s my itik ik imh ubj^ ikh yk k£ji mi tii in>nb vsfo kk biLbK» yk jym ty kdi (ii y «y yim umfc u^bj kkki) iy yy

k£ji ysykikkik^ ikkte &£>. ihk u^ib^ a£ 'kksk yki iy yk y ysky yy mih.yjRy lyikklkik^kiQkiik (Cbl-*^ '/.-Mh^te) Sail m£ii ‘ (SE-ik^'i-kitote) ^JlM lkk bhj ‘(SQ-mya?: 'A-Mbate) ^I»h' rTip-ib^'z.-MteiK>) ^I>1^ y bjfoEh bb>jb_i^ ^ Ikty ihtb $b 'kyk 'Saji' (yakkii btoj>fi y. kym ysk^) iE ‘yy-y me itte ly im kdi iktbjibb ‘y kie |r.^ba9h ybv» nbt»P (|hib») iim> ikk y me ma <y b^i> HkEm % ojfoEh

(3JB}§ BSuB^dBS) Ktf>IV Ult>il4

iy ibiu» |9U a& ibt»j cy ujhbj y kkli ik kk y rnik ibtbj |9u iftfr ikm iHi ly Ibibb |B>fi yk [I^p ik kk y Iklk. Ibtkj »y>» >Jb.bj Ubjg yi ysh.jya i>|bhg I^h>3 Hite ik^ y >uuik kk Eh. y bhbj cy i>|bK ty 2k I my Hk lilk klh % jbbjby-bb> kite .mm bjhy kk iMt yy kk iy ym iik ^ kkh ‘y y^y kk[kkj.-hiite jk. iml

cy 2k kk y i^y yalkh Ihk yte ‘yb i^y <y

yy ykj. y jkjy h^bj mk y yb ty mik jy jy!>>uj y mmk-hkk ‘Jb|ik ubp 2k kk y9b iy imbxb UU.IK nbi»» ibk y bj>uj i^yim 2k ifek y >jhjb>» 2k iy y inbbuj yhte

^b4j kkE yy y iug» 42 yy y yhte yk ip»Eb pii^kbjife 2k iy m>tb bb]bbj ys ys. 2k kk y uyy J2i im j2t yim bbjp >cb kHtEte im kih ikk HHe mk 12k iy kite im khk ty ^buih-u.g> Jbk 1^1 yk khi 2k iy y bbjife yk kdi yte ^kj^ib kk 2k HhEte iy Eh

iy (uvtb inihEte iik jbbju yy. y >itbK yik ikthEte «bja1>bib» bjnUj kk p(bkji^ Hk bbjbUj yk pfribik fell byk yhte

itb^g- miIkli >bM> B>h m|9 »?tt4 Xb pjiK yfe kitb ibk

ibXb y. mi Ubjp iymi iik 22 ikli Hite ty l&l y. pujnfrbbji* yk ppubji^

1tbl4P ikh yteftP kk y lb>tfa• »bb/ tfotiJlUM} P/A-*^

Page 50: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

k^hhlzih. ph. ^Ih-iK W

1^ % l^k ik Sik Ih^bbo ^ UtouV*. ^ Ek ifej |L ll^i P(pK Ik^L I'hajlb. ^ kteij.kjk % jhlk Jk Ik kUi 14£ Ifeil Ik^. % Ifeii ^*fe fed! I|. IkSl it^ie % ^b. ifeh

bhe»j bUlhsvt; >i(bfa|llg^ i>^ l«fc b|Mfa> i^fl >b.^r> ^ lhg>^ |&b. ^>cb>iabbo iduit iiih. i^^p- 11141 >ibtbhb Mjib 4^ M % Hill 1141 ifeiSHhie ifeh. ikjMi

£ j^hih |kij j^ Hat 14141 (>i«te.kib> ^ 4<fe Hhlihte Hhk Ikl ^telklh. %1B. JMk 441 4. vicfebjib^ frhig 4ik ka£ ^Me-^hie 41 |>l^t%4g ^ha ihiE. % 4»hjirr 41a|>tbj bbiuj j>nfehj^ ki^te-iii^ie % Hjillt 0001 Hal 001 '02'01 Ilia iu|a <bh\m ibe>]^ Ma~h itb Mr, tb^K Hal lb MIL :ubikb4 ^I4»S ^ IkJMi 4. >»>>»* lxx%ll 44. InkHHUkJiC Ihjlk 4 bjl^ b»t^> MUblhOfi <4 >HteK U*hJ ^MBV 4 lhS>4 (Sb 4

|>HbUltfv 4L.tklK

14 UbVJUJte 14b-f'IV >

Ig. iilUb^b HiJliiC \*>Vrt> lU^h^blb Hak ‘4^4.iVi^jib. 1141 inKuj 4 41 Hfeih % ih. nB. hi Htei^B ‘.4i%4 ubj>jh 4L 4 jM^bj 14 >ut.K HkaBhj^ jQu 4^ 4 bap Hak k>ifc*£. ‘iikHh^ 4£. 1^ ><pib 14444 4 jppki» ifep ,Hhhj4 4^k VltteK 44a Ik IIh life t&t*l> kh. jnBt^Qk ^bk ^lb.«th J54 ^bbJK >lk^VP J4 UJ^tk

l| iDt&k ^kitc Ik lihBk 41a 'Hi 4* 1 lih ilk 14k4k Jlik iblt/HbkP ^Ib. 9b ‘Hlh. iik 111 LackbJ ^ib 4k jlPlkl»|b ^bkkvj HM> lk^ ||. ^ life

|bkkj ><bk>i^bj 44a 4 Iri9jib. 114 121 4k 4elkh. Ihl iktk ‘4ik ‘Hli ‘HIiMSkkJ. 'pr?itj> ' ikiU) 14 OJIUs 14k 'Hlk \lbk»J 4 klhi llnkl 111141k. 441 4 kbbj tea lkhi£ 44141^ ihl la Ik 44a 14 bjah lb Ub lb Hki Uf kj 4 ai lilt. Ibjak llnbk iVlSJIb 44^ ilk llnfcb ^ ai 4qL 4 DftJ|V^I»l> 4k

InSUS klShJ |. Ik >l9Jlk 4141 lk»ltP jn^ 4 • bJUbjbo Uiak kbvj 4k Ika IblU^tf' 14 ^bbjh li l>i9J1b lk^> kjnbj bb» 4 lie ihl ^ajlb. IU><b ^kkh

4 ai «faajttit» ><kj 4 aa ubbbjbo ^»9h j4up 4k mi ifrajib. ^>a» iinkk ia um^ mm* ikibJIlP Ulb tbkjlfe ' Ubj ‘'Q‘% 'Ijia pup 4k mi 114 ‘■b^K IJl I’g’^b bfeJI^JK Ibb >|b>T> ‘UlSbJ ‘U.k>P 4 u£ bap 44 >^ajlb 441 Inbkjk 14444a 4 hv»jn1> £M 4 HH 4 kdi -1& 14 bIKbkktP lUIUlb tel

U)(k,ui9k >>uj 14 mi kiiiie mi kPj<b 44 k>k Wkj «4 bfejbo ^c^tg iiaBte14 Ba i|. ikkakikae 1141.4 ihsm [cfa^p ik jbkjk ^4 uuiik 4 aa »ibfi 14 ki»n> mi

&lUlb

(UOlJBJJSIUimpV) U14H^ L'l?

111141k iug» 4 ihikte tb^kib-b^k £4 UUlh C^>u9 4k kki 41 Ihl 14 boptb (bkJktIK ^ mi ^Ik ilk. Ub^KP >KteK a! I>i9jlb114 41k jbbbjbo b>lb 42. 41 S»jfe> m Ihl “hajlfr- (U>b ItlfcjjMa 4<k blVt ikhjte i^e liil kUbbJ41 ^1 4k ifei (jbklfrj l>iQJIb |U><te il^illte ^kp ^ \<te%. Ik. IbUaJ LhIK 4k lii^JIb lUXbLhiK nil <4 aB. 42. ‘k4Mi ih 'ajB 44.4 ika m 1^44 laia ,4ii 44 44 mi ‘iiaBte 14 Ba

i| 1141 bKjfk mi 41 ia4 bjibb ^ajib iyi SB ik>|ptb »kt>P 14 lbia4l>U^|Bk 4k 41k 4k mi 1^ ilia 41 ^1 bb» 4 bJItP h^ib tbUJtfe|Kj Ik lllik tbjiK->cb ^up uvbbv ife^kime 414411441144. ihi 41k ika ihl inib^^b ik hki ^ate 44 mi la^ I>iajib 4U><b Hfci 44 teli 41k mi ilk Ml Ik pfci* 444 4 kdi >i^bK |kp ‘|. Ibibb 4ik teik iikUUbbJ bJItP klb 4 l|i Ik >HbK kbj ik4 |. llik ill 4 <bh(£> (b>i iuuB ^k mi 4 Eh

link latbij 4 ^4 14to* uihk C4 i>)ikB> ikk 4k mi ik Eul t^hift C4 ^>gjk ‘4k H«bi>h uihk <4144 ‘4k 1144-412 uikk <4 ^r»|B ‘4k 41a kib»bj ikhjie ih (kib^bj '4k 411 kib^bj ia (ftibfcbjip 2k 144 £ ikkAklic >iuj ^4 mi vikttp. 14 Ba 1111411,1121 ^1^ m ik [b>ji^kib 4^ j&Eia ihl ikg» ibE ibk^k 411k bijb ^E» JkE 14 hdi 44 mi l^ajlb |UE>V 4 IhkblP >lb^ ilUJ 14 44k JI4 (khtf- bkk 11 42! |Milk 114 21k kjk % 41HU u*ib ^u>b ia 4ilh % Jih 44k hjB kh.tel ill ^44. 4 ^Biki ^ajib |u><fe 41k tea 41k mi 1111411, ik><b ikkik ik Ea hia % ikm 41L ■b^jb 411 ikirik >tb^ p|kbk 4 aB 4^l^bj Ikk

24k

mi lii%ik. ubEuj 4ik 48tete *4 >i*>k <b^tp £4 bjik> kikbjubjEuj 41k j[i^»b>i> ‘ma-kHik '114 44 jbikbj feii ^bi^b u^hjbj 4hka uaii^ 44k mi >lh-bj <toDJ(UU'l> p lyfoth

Page 51: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

St Jzjmih. qpl&Jzik kj£'M

^ llte JM£. IJily. 2^ life. ^lbUU(£ ^ Mb. jtalS ^£. IUIUn Iblh^ iltle I>l«tefajhp £jjfe UtUft J^t l^iife iii Ills frlbfcjfr Ife^ iife fejis. ^ h|aab>l> l>lk ^bS>lb ktfa |4 kcbife Jlbkb Mpg. Kbkfi ^ Mi. IbLaj ^£L h. felk llsfe ^EL ^ UjKft ^»|b l>i^Jlk lUllr Ib^j ?hsb.)b llrt^lb

ilel. ikk >u(k i^ajik ik^ ^k life £ jbubjbo c^. life me Eke ^ |fek >^k iku jinuxfcbj‘ l^tb l^l> iVi^JIb IUVOb |?Ub YU/iJ ^ ll^l> UbJ cfeYi klHDJK ^fe |VsY» ^>lb ^VUs UKIbUbjk> IVlS hfrtb->J[>)l» Ifefe jbh^JI^J ‘JliifeMfe ‘j>l>(VUb Ub>JbJk- lll>|Q lUfr K^fc>»ab luh £iie life Ifepi fe^ ib.

klbK ^>«te lg>lk JJMfele lk|k lyt'hllr ^ life Mfel bjhk |>lk ^cbUP- ^>IK ^>tblUUQbt^ \tb IrtkbUJ bVi >i«btajnb>i tjo Mil Ik blbUJ 1^ blbltfr Ik. ^Ihlbo ££ VtkTl^ £k

II £ fch. ^ | ^Mb |bk|b life feik ^b ^ife^ fefe Hfi lUlnl^ f<h ^cb m3 ^h^bj Eife fekb bcgbj (te^QK

kb I'hajfb iw>tb >tfeEfr> | kM ^ife tbb*blte Ib^bJ Ikb Vlkk ‘ |>b ^<fe bUSbJ Ihbbig. invjbLuj i<fe Mik. ik ]h->jihibo Mb i£a life jiekik ^ba £ |kki kali kkfe % |3kj(jfebh ‘Yit>»b ^Ub &hb. IbU U^> ‘klb *^K 'Uch IkU ‘l^t ‘^Ifek ^Ife |^iSb btb4 ^ Mr^k ■Jb2jk-|kk »febJ^ElK> ‘Jalbh fefejbk 'Kb ‘bkl ’J(ftk | i^. Mb | kb l| IP«tel» life iftibIkll liaEie % kb bib |bklbh life Ibb ^bifcj^k £b ^>B> lib l>i9jlb lb^ bib MaPIfr IkU l£fi. ^Ik|b life UblhOfi UOak life bjK lYiQJlb. |U?Hte jSU ^Ir. ^tb ItoK >tb^ >cb tbbjbJ^ Ibfe |k jUK^

|5u life ^fe ikb ife^ | liife | kb | «b\u» bke ifejk u llijyife. iu>ib lxik life tbbjib iajh-lk|b ^ ikk \h ^fe ikb Yi«bK ^ab I ^life inarr ^ Ifelb iba >iai^ luhig- ibbIteb isab ‘ifejk >UbK klrvj 'Jt jial^ ^ kb llllk Ifeb^ tbkjfe>jlh JqL life bl& ^ j4>hjfe Ibb\>i\* PjIK ^tfe fcktr>l> btjbh life Mb pkbj <tej YlQJIb. IU|a >HbK b£ S^(£ ln>JbUJ life |life || lfe||d-iik bitei | ifeib p.ihb| iPt»b |bib life k|ife i^ iP.uk> ab 11^1 |ib bfea | IftlK. Elk I

Mlk life |k JML ifeb „l||b >43 ID ja^ lfelk,-| lia life >ibbj kb | hfea % lifel| ipito H bjhk |Uaftp

feb | ib^ ^ iiifebja |kte ^£. bie ^Ek ^fe ml Eik |ife |ba Elk \h ^ife| lk»bt^ cbUJcfclK >lktlP 1^ ^i-toj Ubbo >lb.bj ^ 6^£ ^ bhbj m»kj c£ kikjlfck

UJhk |b | (9>pCn UllOf) (Wlk feik tbUJpib cbbj^bl> 1^ Inlb-htb | ^»kUj |. >l(tebjk>UbkP Ik j^tpRh [to I rift htD | IU>«b t^lk |ife |fek |i£. Ik. a£. |ife | b^hjltek lcbV>fi Ife b^ >lktlC-

1^ Jajk- >lbbj kb £ fefea % lfefe| fell bJk>P |^fe Ujhk-llOlInK-^qa fell UJhft

l|b IbUjIaK b|kUUlftI bj'g-h Ukllfc |43 ujk>tlk 4sj | Ibtbk Ik liife lb Ik Jllfeke bi lllllife uu>lh icbUfi Xfaima hlQ |tfe bjcl3|fc>> |UhlP Ik |kbU| UP ab »fej Ik bop03 life Ikfe l|fe kPb» | ^IUb kbUJ bfck YiUJ phlfr IVlS tp (fekklfe Ifeb |La|£ ‘pjiift 'ux£) (kMkkk bjhk |phip iuuift msVjDjkg- iViajib ^a mi^ (feikbJfe iteb k>afr ‘pfeJM) J|kfein> jpip hkbk U(U Ibb OaPIK-pb 0»~h 'fefeb| ifeil '^klNjk tfefe ' OstteJID 03~h'i£ Jfe^. b|b i pja hkbk ifeb afe ^ b|b | ^>k.>jh ijjr^Oo if>vibuj life ja^k ukjp jbife bfejfeabjbj \b>jh ab ||b Mb life ^pkik 03>i ifcb H Mb life ifefe '|i Mb life k^rib Q3>i ^uiftj H>iaInjkUJ IQa^bVJh ^ ^U>kJ Ibbbjbo U|U ^ kOa ^ fecfe >lkt^ c^. bj?iktk || Oab^bllP |fcl lb|| life UtebJIbbJ ifekte ^b>Jh | Mk-Vlk'PlP kb feia-felb % |Me l^kjbj lOsUJIhplOo-^b^jh

ifrajik iuiu> ibbj skjaip life ink llkiifeil ^ | ^VOs blkbk | uu>lh i^. bop03 |k l»|klhH>* feil |feb. bfcVJDJK' cpUS lYiajIb. Ikfr ^IUHtelj-1^ ^£. ibb "hajlb |b^ life «p«£ kjhk |p»kP ^lk ^«teh ^ Ub^J |k piOabjlP 'libEie % kb l| ^ bka Pjhk 4jfe l>k1. Ibb I Pfe H sblftioabjte |>itbbjip <%. fe£jl UbKkj Yiipj ifelK ^ife Ibkb lib lkE» InbbkJ Ibb Ipklrk] [&03 Ife lb>JI03bJ^ bopOs hSrfc OsYl life IU>I>

iibn Mik b»uo> bkluib p|S bilk £ Ikk ifeil |ife ptifck ]kir> >iifta niria i>»ik blk Ilk ifeil ^fe ifefe|fele % jkir> ^ ibb Ut£ felk |ife klfek i^. |bllt a|fe l|l>ip bilk bjk b»|b p>43 Ibkbko |tfa ULr.|k Vlb>JK Ibkk- U)£ OdY. fe|bl£ (lbjk ifeil |ife klhk % jkUiafe llk|i Mk bb^ ibfe |3lfek fep. ‘^b|k kbjPjK |ife blbk-blk

ia>03 l^jpb kfe ptpivp ^ PJhk

Iblfce IQakP |jj Ipb Ibk life blkjlfck tpklftj bb

IP>03

£|b

»b bj ibOjlUlfl> lyfoth

Page 52: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ibbj <bPjij‘i*n b(P>ibi hU^tiiah. hh

^ t-baL^Jh ^hl£ iMi ^ ^ hlihlfi >^-g>k £ Ikil lnl$-l^ ih. ^sL l| kis^kfi.Ufc s-b s-|r ^ jlnfeltt >lUJ lhl>h^ Ite^abo ^ ^kite 11% % J^hUhte k% % |. ^h4 klk ai l^wjlt, Jjo lyik. ^ kLk%-££ PlnJ^ J^. UJ^4th

llte iiiLf i?icb Lk. jbujr>P jk itak inh ^ s-b iaa >iifcPiiafo a. ^k bjiio |>v>1a Ml ink J^. kk Lk. >ia^iu>b> ^ki. ^k \uh& in.^ 1% ^ 9ibbj Vl^'DiP-a^ J^k ii% % ih^us ^£. kk ^ik i% i^tte 4Ji^ ig. %ite ikte Sik likik %h kk kk ££--kk^ik h^L ^k bap (4bi4 Hite kail iik Ujlk ^ik lilihiis. li% l!k £. ik %a£.|4p bu ^ |u>cb 1% kk£ % kjia k% ^.' %te \£± ^ik Hite likiiia iky kk-^ate ^£. kk ^ik h£ £ kk^L % 4JI^ bap £ Hite 4ki uajibiojtf- Ha5±te % £k 1^ Ib>^ I^ibbj iik .^teiiaiiri

.J

|k>» Itek ^ !k£ 21k ^sk jjSik 4k itvlha 4^ | kik h1ln>Jh Ik InfehJ-UJI^ Ilk Iblbb ^ik Iftlhft^ tr.fekj-bjik- In>icb b&Vt kil %k % ^ik b(>bj Ik Hb-I>^ iik £k Hta'iMky-1% iisk kh-iite kkik >ib»5 HkSte £h. i|. ^s» 4i% 4k >ibi>S 44k ^ aia ik wuk 4k kk ik 4k4flkkite Mate [b4b cbi4P 'hvcb isa^h kkti£. ‘% Hik£. 4k i^QJH ^tbj k i| IUib><b 7riu> mS ^ kHi kk ^ >ibfoj ^ k£ ^•htf' gac£ £k 41 kkii % Hkfott ^i^JihiR tih]£ Jkk k.yate itakite

a kite y*<fcj Mate ik 4aki Hite

Mate ikiyit k2iik

\U\Z IU><te ihia ^£. 4k %k [>*> ikli Ik J>ihU-l> 14H£. ££ kk ^ik 41k nmtR Jk 2k ktgilte lteik ^.k ik kk k

m.ia 1% £k <kjyite ik ink 4|i klk Mi £ki i^>^S ^£. kk |. luibjh pji9 4^4k 4>yb ik aki 'i2te 'kE. ^k Hite ifrajia 4% iaa 4k ai^p 4k pib p&|u 4kIbb^ Vlb(b 4k h^b4ln>^lbP I>i5jlb lU>tb >lSbl?o tb^lUV^Pite 44UP ' ^ ^VHa k-VOP ikik J^L 4lik i^. inikkk-kk. 41k kjk 4hte ^ ikyik. ^ 21k tall % Iteto %k l>lb|b || lbr>bho 4k

Hk |>K>[P itak 4k ^?i«b % kil itak tail kh iik ‘4k ^.atb [pirp 4^ ik £tk kiikte iik|U>Qh fU^J <£ j>UKbb^ |^ IPUihJ Ulnb Jlk^lk ik PJ^h S-b ilh-Jite .^L IP^ S-b |jb tk

£k 4k i^bbo 41 jk s-bl^Pt 441 xi% % juib 4ak itei 4k 4k% % 4teEk % Mi itakilnh^bbg bPh»^ 'J^lb ^lh»cbp i^. aibljt^ 4k Ibbjh 1^. IbtbJ bP Sb1>Jpf >iUaj c^. ^Ib> U>p3

Ml 4k (ba-b itak 4k± ‘iniilk £ Ek lillflk fptb' »?4j psjb aya 41 4k _4Hk^ Jk ^ UkllttIjbUP ^ ^ih^i aiikte Mate 'Htai ^e» 4k j[k»i* ^>pp itak |. bbK ik yite kkjh 'kijte

' V>L0J <^> j>|b UJU 4^ 1^ U>\ \p il»l> ab bP ^ IPIlo bb ^IK gb VJb ^cb >[>hp '>H»1Ik> th

1^. ik MS Jk Jinfolb ik '^ik kiikte 24a Mi ^k iiabbo gm. taia % jay Motejiki^ !^k i^k ik ik 1% % jtekii■^k l»4bK Sb Vl^tlblh^ J^ k£di % frajlk 4k Mi *kte „lill^ ik lAik Ik 4h,li hi bl^tp •‘Viajib. ;uia jau iP^abtf- 4k kM l|. 41141 itei 4k jih yi Jtei 4k kik=. itak £ lk41 lAik ik Jita ^ hMte„ l|. iPitf iiih 41 liil 2k invnte ^ ik Jlk itibK Pbjg ak 2k Mi pit itak 4t%4k ‘^IUbJ Dt>hbJ Sik l|. Ik41 ^ tilk itak Jate 'jib k4iate jtbbj Mi^ i»pK Pbjp <£ 2k l|L Jla ?ajfe 4k ,2k, Syiy-JHk % Mi >b^ HhEte % PJ^W

bl^lUtlr- JHAMk.kiaiiMi

plb 4.>tfe

(uiajsA§ aoijsnf pue avbt) it>ibho bih^ bVi bjtoj g>

I'hajib tuik Jkiik

iteikkkkklte t»k^ Jk Pb(p pP <^Jb ~h jjlb IU1P- IblbUi 4k: ik 41 PJ»>»J>Jh Jh pifej Hi ^nfSlb b(bfe ky Hklajik^y Jk JM3bj Infcib ^ £h

i'hajib. tuilo Ibib) P>J]bUJ ik ik iMte % bA tbbjP-»lb k £ik ih. paib yi ^ jteSik 4k- Ik yik iihtho iiaEte % Eh llta (hib» Jk Jih&k 4m lb. »^> itak ita iP>cb klkk iteifi. 4k && ^b 4k kk-lia £ Jlnilk k Hkbjte kite Ik Mi 4h ih p\±h kyiiin.pir- iby >tb piba k 'k ^ k (|»<bj lb iib '4hibi Jkate jk pjh^ 4k 4i4b liuhik 41 iikhjte ik k£h ih tel ‘41 ibty Jk Mk y |^y iktekkkJkbMR^J 1̂^1^ tkteiy kjkte'4tek iita 111411% pik Meite ik pjhft 4kkte 4k yib i

hoinhP I>l3 b^l> 4k jbftjhm

2k

ipfe ik k)KK» Hfaby ibDjfUU't}Iblb

Page 53: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Zfr Mfafa/ hjlitlh. t*[Vit<btnh hr)

bUlh Sb cb>J |VI^ lib lbl> lg» Dbjb ^ ^ Si. «b>J|>llfe ttki |(^U8TU3Srj9Bl[0 [CJOdJOO)

Si ihsp (^ug) ai-jane ‘-(joojdej) ' (-aoi^raouipB) ^biu^ ^ ^ ^|&b ^ >ltbK Hi J^L >=bl^bj bV» ||. UJib. tlhi. Qb

itek ^ IP>^ P&jb ^ hjbMJ JJs.

^U>kj JAlihie bl>K^ lYiSJIb IU^ Hk% ili^..% tbb bb ib. Ji£i£

)h>b Wit ‘hi ‘Maite jilU^ ^ pix Jk£ p. ^[blblb* mpyie {Mbb ^lbl>

Jhli ^ Ihp IhlH ^ Q ID^ ■1ML ifei >1^^ £i! IfiSjIb. lt^ |f^blb> Si IU>lb

„ l^ajlb. |UUlh mk ^tbUfi ^ ^a.tb

toU b^Uh J^t Jtc'Sj litis ‘Viajlb |UMh bib jUsSj ^lb fa.*- bb >bl>b lhg>^ J(ii8b. juib Hite 'Vi^jib. \uu\h bib ^k bh5b |tk Ikll kk k^k .^l ^aibit lids „ '£. % £k iMjik

lk£ ^Sk kUr.% ihJlidiS Ih. ibbr|b |^k Qlblr J^ jphlh ^ Z^k-llk Itek ^Jiauih 'Vlbkjbo ‘jljk. ‘MQ 1^. Ib(bk ik. Ibiu>s Jlk h^. % Qlbh Jk Jba.b -?\& Itek ^b^jirabj '\bbbJbo ‘^IkJlLik ‘h»(bfe 'ikli jkifeii‘^}ik bhQjp 'j>lb. ‘|UUIh '>^Jb Itek ‘bbjbo ^ bjlb t*tPJ bJlP- ‘Ubjbo

\iU aibk ^ li. Jbbbjbo U!S.lbo ^ ‘U\U, £ Ulhl>bjk ‘I^IVbJ bbilPlb IblUb

bbjbbJK

l»3 ulub ‘Bik '^bjho blhsxfc 'kKJUS Ik ]>t»1> hv^jn^. Ub>JbJK> t^>bk Ibtbk ik. Iblkb

blkbbo

fife >051aiblr |^05 pib ^U>(b

bB>K k ^kjh ^ lahjbT. Ibb Ibblb ^5k |bop.05 'p h,^>‘ Sk >hlb btejbo

^Ibl, ||, tbbflh 05b tf.>aj teblh, «*»>> ^ >)9Jlb

I IDOak kft IbOsJ

iPk^b|U>ib >I05K )kP Oa|fi |0> hOk |p5 ^)blblh^ ||. )blb Ikk jnkP ^ht-^b bllr ^Oa VOoftck UbUb

|k05j VIOsK kbj H.^IU% kk >103* \&2. Os|P b^l> IQskP IDB>^ Klbh^ j^Os j>|p5 <£ Q]* |?05j bib* I>l9

Sfe JJkil la^. i f>Sjib. ib>05 jSk p. jd& li ^>o=> ibs>ibo ^k btios >iK>jItf- ^ Bk

, I’hQjIb. IU>05

U[b |ik Int^lb |UI|t 05>1 ^ k|k^h£iS \p. ML li^ii (U>0» k>IK ^Ib)l05 ^k kbOaft lik kiS t*ajlb ^bK> >0=p^ ikkiS >Oap SS> iVi^JIb lb>05 ^Sk ln>lb ^k itek k±k jn^>b£MhP

ikk ’h^Jlb ^g» |?lbb ivsB tbbbMktk Ifek >(klr ^ iiil £ >lbVbbl> l^hajlb ^a> bh^jbfi iSk im^*kt>h |Uftt ikk iftb-infiitt ^tibbiak B>h jkSjik. p>u» kki ikfeksis ^ik >ib>^> ^k ikil

>05lPP

I>iaj1b lUlb Ib05j jau \h. I>l9 ibl> b^>bj life, kb05 kk >ilPP I>l9 ^>kP tUkj. %ipfeb ^k kk ^hJS l'|U)t>b ^k inik ^k Iblbln^i 1^ bjktvp ^k ^ kil ^k btlO» Bh. ^ jbbJhf>J>Jh sa-S

^>>05 bib* MU) jbMr |t»^K >lb bb Ib lb|a j^U Qlbb IQa

blbbj lids 1^ ^kjl ^ b|b>jhP ^k (bhJUJbJK ^)UP IkkiS ^ Itek Jb[U) kilt IblUb gin

^ Ilk ibib ikk klklha ilk j}>ibbj iii ih. j[uibb ^ ^aibb frkj ^k iiib. ^ j^k ai£ ^ bto^uj ^ bJIK- jU>fe ‘ys^. ‘jbl^lU)^-^^ ij^bj UkJbJ lilts ^ik. ^OsJ >blb ^bOaB ikkJtC ^bk >05^ |Jk |bibbj |bbk ik^k ^k Jlkfl Ikk JbM> biak hifebj iik (ajnpsooj^ paB uoi^BJ^siaiurpy pzioiptlf) bjbj >iabbo ki umi»K OsbJIb* J^. bJ^Hk —bjbj >lQbbo bVl UHIlAK OabJIb*

1^ ^ik J^L UJ^k lb>bbo |05 IS-_b b^bUlktf- ikk >p03 ikkJiS kilhlS % Mkhte Iniaib i>i9 bfe Ihajib iu^ BS: lk^ pit kiik Ikk ©£. ifrftfi ^ik

lbl> kk ^ik baik->S 10a ^IQb bop.05 IQskP |05 Iniaib |k05] Sb >Uk5 lUajIb |U^ ?I03 l^bxj [OskP kk

^ lb>03 Iflb* lik bsl*h>P kS| (popj Sk lids l>iajlb lU^ £ Sji Qa^P ^ lb>btf- Bid

lik pit Jik S£i <k ufthp kk »^ip £h kk ^ ip>Q5 05p^>io>»Dj in>ibap kk PJiu> Ikk

klU c£. tty's) )k05j ^05 >bte lhf>bbo )05 &bphP <£. ink a>lb >iU>j ^ UjiaUlk pb Dtajbo UJIb

(UKIP W ps± 1^ ^ ^ hik % sk|ais ki ilik ikk ^(b^K ‘kibh rnkos ik ujtautk kkji^ ii ik Jkk k^. ‘ ifiiaib 05>i uibbiK kk Si Q3>J(>ii^ >iu>j ^ ill id^. % kilhis Ihl l|. ibibbo ip. Sk^JS likixib.^i^^.^.k^J^k k^. ii 'inh. J^tl ii J^k kkjJfe k infeik ikk ^ kilhis i£ ujiauik ib&h ^is>bj p5k> bikK iik bjib ^ ^ juibbj kkJkJl ^ ujiauik—UJiablh

1^ luosk ik. ikk^ luiosujup kia W ujhp (>ii> (05»p ^k o?>) ikiyts £ ikkjls p k^> tp gp I’hajib. iuiu> jau >ibbj lik ibja'HtkbJ p, OjUith

Page 54: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lbkj Ufy>l<bh*h bh UfbIK Qf

ibht^ iu^> bjgite life Ml ^Hfcubjifc (]»*j itevh^i^ "bib-^h b^i>h ^ £i& (it)

'' -|. pti£ ^ ^^-bfel4

iiujs». j-^hte % Ml £. b^lte ^ JUlh b^ lib bb£. (a)

llklib ky%i£ % b|hlk^>iUJ ^ fel* Uik ifeit life U-^ |lnlj>Bb bjlk> ISJfe. ‘^li ^j. |Uhte (ife)

-| ibbb Hi jai£ ^ ibM-bLh4l2| i iu.ma H^. b% ib Ifei. Ih. ^lib b|i£te % bk^ (a)

iiuui& n£ kfe fecu jklb ^n>Db]ife ibiyie Eli lb lb ma % ^lie hjife 'lk^ ^bHk.lHS Ml (ib)

-|. ib ^Hi-.baiteilklib inkgsik- ^ ir|bat» feh^ ib ^k hfek fefei (a)

llklib InkUSIk- ‘bl^ttetc- Ife Hbl .^. % Rib (ife)

tltfe.K Hi b^ lb %Hi-klbiSKtaJ Iblt IbcbJ b% % Ifel lib bHH InhctSIk- Ife fefe^ feJS Ml (a)

x. llbb ik>.Ma. ar>bj fefei>U» htaik U^bo ^1^ Vtb J^ IAb (49 b|KIUl» lb |bh ^>tb bhjlh>4 btfvbj >h Slfe (Us)

-.1 b^ 1^ %l| ^atb bj>» jhta.klhk^- {0a ^>tb Inhcftl^ >K ^l>

kM£-iiikl£ lib hjH ife Hbute % (jl ikM ihb ^ ibi bile,, ^ Ml ^.lesllib bobjk lb tbujitbiiu ibfe bJH lbl% life ^life Inh<bi^ ife Rr lib bJH £ Ml ^Hi \**>\ ^ i<a^

Ibib-IHHlib kl^ bqbjk lb tt»UJHb>lb ifeJH jltb Mhftfr Itek IHb klbH-^ ima Jib >UbK

1|^b&H ‘bik|b| ‘kM£ ‘klb ' flitbj ‘iyH lyik bnT^ih iY>Qjib iu><b >qoE» feifea lib bilkIkP tjlQ (tb b£ll fhte »bbj b>^ life DJ^U bnTfelh Ujbkfr ^Infr J^fe Ml ^(l>^Jbj-bf.1Vblh

lc\ajlb. \U’Sl'i lUhfa l^fe felk uihk i^. l^U>E»ibb mkte i^fe ^u.ts- Hfe ife-tfeR ,,hajib iub» knsi>h m-atjj *>iajib iu>cb udkj. ufe ^uitv^>K ^feie kjlfe l*fe ^r>b life Ml IflQJIb IU>tb Ilk Ik HlbfebJ UJH^ Ife (b^JIbfebj blfe 11 blfe Ibk ^ajlb IUE»

life Jlfee j^. b*l> bj^k Ijb ’h^tb Itiajib. IU>tb klbK life ^Hb I^IK bU-bJ Ife fek >tblPPkin life jbVjphtte l^fe Elk l>iajlb lk>«b KlbK life ^lib klkH ^hle £ k\bK ^ j^blhP>itteK (kfr bllte b^ ‘lb 'Mb 'MH Ibb life ikH> Rife ^feiE i<fe Ml Syrfrjbj >iktk> £fe

IjI £11 kbil (bhi lib bhj. ktel^ ^fe) ibk (biy. lib Rib ktei± ilk £b ^fe)bfH l| bhl-bkl

>jk> b£ll Jib bib Ibk fekj-khj bill lib bib 'kKJ~>Jk h lib ink i^ jefej. fefej. fe£k 12H ^ lk^» £b bfiil % Rife abijbjte <^>U^ |^lfe jpbja^lh Ik^k £fe fe£k ibk (£ife

Rife hbjcfe ‘ (bjlte ^lk l>^b) Rife ^at4 -£ Ib^bJ U|nb life QkRlfe) Ip >l«bK kjk £ Rk l|.U^lbfi Ml lb '11 frhl4 £ USJb Ife ^ b^bj £ ^>ga ar>R^ Ife £11 bktbrl c£ pllrvb kbuh Ibk Ry»£Jb| Ml p bb>J4J^ ik(l £hH £ £life usjb ife £11 b|>bj ibk £ £lib $r,t& ife£11 bJH £ lbhj£b^ ib££. Ibk RjltfrJkJ lb If Mak Ml Mb £il kJkH % Ikp £b Ryr^jbJ If

'kbik-f£lf£b|b.b. £fe |bbjt£>K ikk lib £fe ia&hifri> p £ Rk i£ iViajib iue» £ klia £b mubj^itb•hUJ i£ Ife b|ntj |t»tbj Ife y?bbj ki >lkR^ jf ibIUb ^lk lihllS £b 1^*^ Rf ^l?kkj% \bfebj pH. IbJbH. £ bufrft 'Ujiu-I^bj ‘kp.-SR. £ Rw-uj\w-^ b>i bteft >>»vvh

i£ £ fea >bi>b mi ibk ifeyfabib* 'pin 'piifeie Rpte £ib ybib>upc£kg- ife £p blb^to nib IDtfck IbbJ Ife bife Ibk bll 'kllL ‘klib ‘Up ££ 1H& P |k<£J i£ V^lfe >l*bj £ bjUtu

>it»iair.^>j>h 'fbk] >p» yb ^|K) bcbik>

%Ikb InVlcb

RpitJbJ Ml It-^lb £ai £b >it>»bj Ml I (Rife) Ip ibkkp

Page 55: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6t kflUlibh^h bh UfblK

kte Jn^fc^Qk 14b 14 |ibK>fi (^hlb4) 1ML Uaii jl'kte ma % bsli >1^^ % PjfoEh •l|. nyi frkft lit i^jik ^ hiife iteji 'Jtb

m> t£ ub|itv ab bu ^ m>tb ^ i>|bK life. 2^ utji Hite l|. me Ufc unbIbbjb41b life 2k >I^K< ^> tw •

IUvi> ^ >b^ Itei ^ j^ia ln>Ute y* UJb^ <tetM>k> IteP lb4bbo^ P-.lbo life ^ 1MLpt& ih. l|. ujf»b life pjhpe jjb iih> Mate Mi Mtote ^pi>» pjMk •

1^ VJh^bkV InfelB ^kb. >lftEte ^>Ufi || P*tPP (4 J>^ IteP laik ‘JaS. % iM -i^hus ^ ihk 'hbjto 'if,raib |. ^i>a^ ^ >ib.bj <b^j^UjblK Ck ^a. Ulkf» UVIkiak (Ul^ ^ >i(Uklk^ ^cb PMktak Ibb OjfoEk *.

|^ Mnb life JkbUJ itgli fefeJtePbjbk ^ lb4bbo <bUvjlkl>4 jn1.l» ^fe bitk frkfrj ^ bfe ^Ik-telk ^ll^b PJ?t4tk •

jbuik-u>g> ibfe ifti ^jfe ^2. I^ ^ UbJIi ^ bJ»IVbPk

(XiBminns) i^vii4

l^ Jfet l>kl»U» IPcbl>|klK |UhtC Vlb-bj i£ Eit £ liE. UabJIPIltvK P>Jlbl^ ih. Pl'g’kJ IPUIkk B>h llbIPb hoP(b k>K life IMi lklb.b ^tfe t^lkk Vtbk-Jnb Ibfe ^fe Pbbo |hy»ltf- ^ h^r»^ |Uh^ £ lht4bbo Jnfe ^ Ett lb IP<te>» ^ >btf ^.kj ife UbU^fi <ja Jtb 1>ISt^>kP 1^ IbfeJ biak h^bj ^ife IMt. VtfeEk ^ kltza ^ jbpjhkjvjh IbP bkk ^ ‘Lk-JittoUj

l%a life fe^bte ^kkn ^Mkite ^fe feHl Eli <k itefe >(b^ UkpK ^ife PJhlkp ibfe jbbjkIU^4 (Uakfi tbJIP ’hajlb. IU^ lUkJ £. >cbUI& 2.

Elfe ^fe l^l> iViSjIb lk^> Ikb b>{bte U|bKP VtbiU>kJ ho^ Pbj1> \*> Ult>-Uk- i^. b^P’bajib. iua> vcbuis i>^ ib Ell ££. i^ajtb |k><b iub> ^ at» ^ iir>iv >iuj ^ sE. Ife^lte. i^tb g°fcfejlte l^lk Ibfe >lblSp ‘1^12 kjk»^ |>k £ Tajik' Ibib-kifeife feEb bjk SB. feaii JbSjlfe

<^kg> ibP

ibfe ki 'a .^bjii ibfe Mk ^. kjE S!E bmuu' ^b i^e bi ^ t^k ^Pkk imEte % Eh.I|. k^akk life UU1K

% ilb . bhk i^ 2k Eh. ife|. ^K4 2fe ^ Inh^febJ i^ jkbUJ Pfepbg iViajIb IMPP feiH Ife i»^> g>Ebj ^ aE. ibfe hi 'u>bih Pb^k' ‘mii ^ ife^a ^ kjite feK '^§t*E ^ bia-feite^hk' iViajib. iu>ik jau |k \<h Ei» u^b4^ ‘UrU ‘paj> ^ bbtb ‘bi ^a iViajib. iu>k. ^ iMt

ih.Ibfe PaU)J J^L fefej. (klh life Mfe ££.) bill ^Ife Vkblk' ^ l^jjfc ‘ (feHl fefeE fejlte Ife mil

^4P |4 ^|a Eik .^L kjltlftV ilE Si 1^ bojlife fefe IMt lUklk |9k XbVS £ frE—Pjfr 2^

iViajtb. (k^> life f\bb. Ih Eli life atrbj ^££. fefe JiL fefeE ^ hva>|nE fellfc-feite ifefe ik^. ^khk' IbP ^hk Pb^Jkj b^bj [khk' IMi felL lil^lfe

Ji. fejli bP |P^h btM>h [UKk- £ aE ^ife Ifeli\*> kkj ^Kk' ‘UfegH Ife t.lte4 Pkjvfi bjlk* ^E

Ihp life fe^feie PJhtk^ fttOj <£ ^tfc|> ^tb Ell ^ife Mb Jfeh.

[^(p u>pib >p|k ibfe fe^lte >aib) k^i^pcE j^fe i^^b ife imi kll

IUU> life Inab feblte life IMt UlbU)b ilite lE^lfe. IPIk' UUakj Ife klbkjk' bb-bj ^ k^bte ^hte <%. t^kotk- ^fe feib ^vcb?i^b ^ jfejfe j^fe ik^ ^khte kk |. (pn^PbjiA 4i‘bK |ba £. Ell £fe ik± ^ fekEte la^.bb> l>>ajlb lUlltv P^ Klb-hE life feUl Ell tfejaEub (4P bP |a pkElP life P[SU>b ik^L (khk' ^2 fejb Eife i>iajib life kifehjte iife fe^a ^ Eii fek (ikk ^ii^Pbji^ ^ km. imi

ibbiak

bto'2%-

Ixl^lfe ik^i U(f4cE ibfe fefei ‘lUilb ^Hhk Jife Ifelh <bUJ(^/k ‘ima life (bfabj ^£. ih^lfe.iuia uitt istok' ^ life M£bj|uk |4p ibk hajib (kj^a Pkjtbbj PbPk' Pbji^ infe^h ^fe it'll iiiiEiec^aUP |^. Ibbj U)b Ife

IlklM ^ <n>l4 ^fe IMI pl^PbJI^ |k»bj ^ lifeline jcfe IU?^S pb ^2 babjk (Et)>lb.bj tblijlbbli £ 0]?r*th

Page 56: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

<blij(Ule,ll hfjillh LjJJUhtnh bh UjblK QS

lt*KbbJ ^ Ihfrfrbbo blh>^ bVi ta]bj *t» iVlSltekft bojlib bVi ll^l^j IMt ‘hi ^>q» e>|^>P life Jkte JJfei. b£il ‘g

Iht^p: lAl^K ih. fe^fe gnfe ^feEk ih. ilklie Ifek Ihtbj feikfe^ life 2nh hi*. j«fe ih^bbo umi» £. b|g>»tk z

Ittkjljb £ illHbj life ^LhlEJi fei UJMfi ^ fe£li. blnjb bjfoth ’i

k&L. iimie

^£. ^ Eik ^ hjt.lf>> hi SB. I.| hojltb life llfeli lUl.lk ^au ><*>>& ^ •Ihajlb lkE» a-

Ultra ^tb IDUb-JI^Ub hUj i^. ’^blK >K b^nUJ ^tbj ife ^bfabj U*. >1^^ |^. Ib'Ub |auilfelie ^«fe mfeDJ^ ^l?bUJ JbblaJ ^ta Ui%Jka bUtr-IV 'oj^U-l^bJ ^ £h •

4, lil^ife. \uu\h felfe ^Cbkg ^ ^bt> ^ j^UP fefe ^ bfrDk J^ jb-Sj ilite ‘f^ajlb. ^UUIk felk ^Sj pib JluB i^atP bU ^ >bl>b IKS>k ^fe jfeK |Uji> iktg "h^jtfe (uuih feife ^fe bhlb ^ iml kk |t ^|^uw jaibu iiae fi jhsi* ^ la •

ip- ^ ^ ,w» ^ i&h. ifek ^% Mil lt?Slb}|tb j>lk biah h^bj life bjbj >iabbo bh Ukll^K <bbjlt>^ J^. bl^»tk •

|| Hfeklhlife Sk ^JQII* h% i^ hk ifeil 11% hJlhJS Jiii 1^ Ife^bbo ^tfe life ink

|fe ^ life feh£ ifeh. ‘ink l£t ifeii Ijk bbjfe |ife intaib (bh £. feOkie % ujiauik •l£ £li lht4bbo |i l^fe Jk h% % pib ^iife

US! I^fe paj |lellh i£ 1ML ifek %fe linkup biktP '^Ib (.IkcbP h% i£ Q^l^|ik jbbjk ||. ibtbj bD h% i^ %k ^>»te ihoa |tfe j^ba-b ifek |ML ‘iniilk l* tk •.1^ iik ikfe |ik (infem ik ^iik fekkte ^|£ Jfek ^ik viQbbo u>k feik |fekj. uabjikib*'^ik l>|bK life Sfe >|P<b 1% i^L |teBlh '^ik b|bK ah >lktlblb- tHk % >>ajlb|ik ikii :kte l| ^ik |^k ,£k, %%-fask % ikll ^ >b^ ^ Pj^t

Ihlk kk}. tfekjK>jih |nL life kfe |ik |<teKjfe ifek £lk|1 1>JIK [<b b>IM> tbjbh life fe£li ife^ hajlb lU^a >|cfeK lf.>]bUJ fefe |iife •

Ihajlb ^a lnh|>l<tehtJtP kfejkk. k bJIK» b»u>l> '^UbllOP >ltbK U-kj '|UIE> ^ lhg>k |lfe fedl Pb>3^J^ i^ |^ IP>^b hpib Pbjbk ^

Plpkk Ifek pbjk |ife >l<bK |ka kk life lik b1.UNl> fek jriEbiak |4bk lilb-^h Ibbjk •Iriajlb p><b llnkk ik Ut^ll^K b-lklk Ifek

bJllP Hfe <bk|lb 1 Pbj ‘£B ‘fejllh ^UP ^fe jfeJl 1% (b^PK ||1 I'g’p PpJI^JK Ifefe >|b>1>1 uiSbj 1 k*KiP ^ i^ kfek |fe. hajib ^a inhbjh PfejifrjK ^ h^inT. £ii£ .^. kia ^ fedi •

lUUIk lhr>k bbjjp Osh \ih bH>

h •

i|k

ail la i^tib bs>^ life ^.atb pa poo ^ b£a m><b >/faby <biyi}-i*i> |t tyfathUUlbk life bM~> ab

Page 57: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

3TSZJFT 2. •ill'llIdcb f^TT-IIAncient Indian Political Thought-II

!^-V H5l^»|o4t ^ TN'llfd 3TWRTT[TPJFFI (f8fl VWTWTc! (wfo ^)]

lUaViKoi ^ tr-ai'ilfd ^TT ST^PPT : [ffrifcw ],

^nf-VHI dlfec^ ^ if'Ji'ilIqeb ft-dR

. 51

Page 58: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ii*nlfh 5»7 3rtZT77

H^lchiotJT TFjRHcT W 3TS3T5R

[wjpw ^ wfviw (wfu y4)]

(Study of Politics in Epics)[Ramayan and Mahabharata (Shariti Parva)]

'01*11 (Structure)

5.1 (Objectives)5.2 (Introduction)

■ 5.3 (Ramayan)5.4 RFI^fTCcT % WRT’T^ ^ <l'sHlfd4i f^TR

(Political Thought of Mahabhaiata’s Shantiparva)5.5 cT*TT (Rajdharma and Dandniti)5.6 (Communication)5.7 ^ cT8^ aTcRMt^T (War Policy and Interstate Relations)5.8 (Epilogue)

• (Summary)• 3T«nR (Exercise Questions)

5.1 (Objectives)

$«bl^ % :

• <himui ^ qi«ia •grt *1*^

• RFT’TRcT % VilTancf ^ qpJici fq-^K) ^5) '4;

• ^ilfaHcJ qpJId 7T3f-v4 cT^tl ^ ■HqK, ^fHTf cl8?! SfcTT^Tb? ^ ^TP7■^raT8?! cfjt

5.2 TTRlcRr (Introduction)

^kcHm 'RRrsf TR^ifc! «\UI ^ fqfqci Pqiqi ^TdT 'fl TTSTTqicrHlfqi ^ct TTRRPnTl^ % «h<r4iljlq>iO RHT 7FTT I? I 37TR^T TTHf % H^'cq 4-41 cm< fqvHluqi 'ft TF^T % ^TTcT SfiT qaiy, ^ ^'—TMT, ^ihicm, ^tF?, 'Jt, 3flT ftTSlI RTf^TRc! ^ii:fd4cfyiql't 'HKcilq ^Milfaqi fWai ■% ^faem ^ Hecq^f T8?R «aai "tl hpihkci ^ TTRI qvd=q

52 *ii<.rfl<4 TT^ffrfW fq*m

Page 59: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

BS «toU/y<W> L{pitbb9h bh Ufb.lK

J^bL. bK» kl> kfc Pq^xv ^ ^Ih. btisbj ih. j^teElk 'klhH % Si ^ hUSI>k-ia<fe 'hi ^E» ^klV»

Ikk blL^K IUKVP ^ h>l^ 11M> 'hi PabJK ^ KS~k IhE «fap 1ML Q»p liUbjwjk bb> h>>lfcb UM> '[blb^ Ikk ^><b- >lb.bj ih. iii ^ lMh,-|. khik life. «bJ(Mlb

tDJkt^ ^cfc [bkJkJbJK ML Ihk U£J1 'b|p& ‘iyi life. Jbli; ■bbJVjIfe. ‘hjpSj ‘ rPlS°kj IPcfei^jibfilp) Ifehte life IPg>3^ -‘h^-j IkIH ^ ]UlS»^J k^i % «b)(h*a»» Httek biu^ IIM>

1^ Ml liife'blife^ ^fe Mi in>i<b |aik i^iubj-'bk^ b>i |fe>-l>k :ufob

Ml Liife. Mi l»lktol> ln>|tb tbs^h IfrK i^e |h^ Jih ^fe lnbl> ML P^hbJ «^k^ l|. lUlk>IDbVc b|>b^ Ifeteie ya^ J^fe hli ML tbJ|k^lb-(gulM aUlI0 33BM> IIMV

boptb kfe ml ukkk luMk ukiifcEig giii life ifeji »teia bji.uj jklkk klk iikkijie 'kikie ^k k^kte j^L fe^k-|. ^9<fc ML !ik VHbbJ^ Life ?^=K Ph J^fe ^>JlfIU In>lbll4 >»b ^ lblfeja>lj ^ k*l>kl> ||. InLStfe fe£li ^a.hfr fe^lte k^bft hub k JaiS life kM. 'U^lhPIK ^ife ilfelfek

'tbUlhjtb-VIhg^ ^.UP IhtbJ J^. bkK dg. br.|>hlV Ujnb fefe bL^P fefii ^ cbj^lb

’ Dh-th M fe£li Hjf $ kjkjkh ML

psh k£ \^i |h.Ujllf»K Uhll^ iixL-ikL frhfrj ^ Ml Ifeife b>cb i^g 4a|to&tk ^IcvJ h^|> 00£ .^. KOhbJItc- b>ILb ML |£ lb<bj hjf^b fefe ^IIM> Ifefelg jb*>l> c^, >UbK UkJbJ ^ tfej^lb Mb. ^fe Mi blQk 5b £ii Llh& feli thJtk> ^«bkbj i^te feitj. «^>»b| 'lk^ (<bkbj 'fe^fe ItbktoJ tbj ^ ^5tb ^ b|K>T» Uihta j^, feUb ifciMJifeJ 'hiPb bhj ii^ (lk£) Safe ‘lE. 'k^fe ‘fehkk.■'kilMie ‘ML-:likife Me felii 1^ Ih^bJ Ubbok]^ fefe life PlS°h[ Itllhk £ -bj^lb ^ bkK i^

i^e ElIb^lOD

h^b» % fedi

[Plb >>h4 mcbb^blVP [jbkP i^e bl5h life Mi £ hjftb h-s 4 i^fe ^e>bj k &£> i^e Em kk liL^i ifekkie 5b p u ^te >ikh i|. |>nbP5j kfe Mfe ^ iky i^e iklh iml 1^ life |uibu<£ Mi Jih i^e bJk Mi l|l ^ifeL ^Lk ^lil ifeE boEh iik ^k ^u^jah |p jab 'ib^a |au iuk^ ^fe ^ k^ky ikkJiie^505 Oal^Jb 1^ lb<bj >Hb|b» \£. bl5h fe^li >cb^> P|r,b Jife fe^li ||. E<bJ )*U Pbbo >lbbj

^ik jf. bhbj fejktp ^<fe fefli ^ «bj|k^ib-(MBid SI! PUB a»B»S) hvA»» fe. Pjrafl \**> h^1>

lib liel £ h&liC %.InblklV tb<bj kKfek ^fe

£. life Cbjjh^lb fe ML .^L kilhlik klnML, Jb vit»ttp |ja»ii^ |ki»»ki» jjg

^Cb hlkbj life ^Hf)> IU)lta

|ft»P hM Ilk lfc&-bU> u^uitbh^ i^ ML «bj|k^lb bb» IPbJb>

^)Plh bVIklflk ^tfe J[tbp» a£ i£ Slik Si % lnblkl> IteP ^ 6>^xa

tbjbltv ^ |fek g>^p life ijk [h-bj i£ P>lkiah |L „!lb i«b^ li Piihh u>ub ^bh jakie-jiiie ^ cbP^ra life feife ai iy Jk 'lb SE. cb>jh4>ih kfe

jkite ik ‘itei sE ^k ^ p>ikiah p|>hbj im klkhjte ^bj i^ jbiu^ life jbin> ‘^E kk lakli i||£ Mi .^L InblklV ‘iMlie ln>l*

Elte ^Pbj ‘kfe jbhhtr <b^te ^ kfe jba % kiih pvikiak ih. kfe

ai>b ^fe ktejfe i^te ^ .^k »p^bj kfe y*e klk % ubib^bj ^p. ptb s»i»j kfe ^E ^ pvikiak ££. hjltPo^ tbiaj^|k ^tfe InblklV Ujb-IK PhPtP |Kkll» ^bup'hjrab '.| i£ kE feE £ b^ Mhpb

‘ilkEte % jb>BA Italy Oig. P(PK ^k

^s-lb ol o£ Q»mu Plb ^i bib frhS h^bjp) ^l ©E |b»IPI> |bb.|h 'VlhEtP <j^. t»h4b^te oig. iklh unfa iub> iuquL oE ©^ |bBiPi> |pk k^fe ikk ©E o^. |b»imfe |>y>^P t»tbuvjbj vbUj|b iii Ip. (k[b Ik |>V»1P lUbV |jbhL vihEtp ^ (J^q^AV) ik^ lib ©E ©^ ^k HM 8

hkl.U) 'p ^ liE Ik^. Ihb-y ^bkL <bj ^ 5b Ph Phl>h>h hhbj lhla> ^*bl»6 ||. ^h hlhliC life ifeifeE ikkpEiki k tbPj(hbi> Bhjtp ]iu ^ iptfoE «teUjp>|k i^ |nt>byah h^bj £ 7bj!) ^k ip.»E b|PVIh 5b Mi Iba3j pt^K £ VlPVbJ In^h J^fe Ubye> b(P>lk h|b,IK Inblhli ^fe <bj|h^lb

©is. ,1^ ip^hj bb>jh '£ pu>^-puch Pj^tyIkllhVh

bnyitbfenb

phi© kfe <bhjl5Pl^i J^. tbkyy P>lkl5h

(UB^CUIB>j) InKIhlV £*S

I hHtn^jkh E^kie itei ib. iiblie % ikk &>kih ^ feiM •£ SE T Ifei. ^k p ’1-.I Ek htbij ta>P ib»«b fejh ^fe fe£li £ klfesle £6 ^ j©hpj»* lib k% ifeib kE Ifti ^k ^b

khhatelib £ (feo/tfcfflfr

Page 60: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhbj t*fV>l'bh9h bh kjJilK pq

|^5 ^ [Uhlfr ^ ^ ^MhH. b^H> ifeli ^ p«fe

kb.|buj jjfe i^ii^iv ihii ^ik l^ £]£ b4bt» ^ lha fojkjPjK ife H|e k^. 'h-kjfe ‘in^m

bb>JPJ^ jhp bKJ<tep i^e ((blftbtbo) kU^b hb. itk^ fell l-?S>Tt |jn^ 'kJkJPJK fUlf'IU>K)

IbbKUb b>\ ^aifeiE.) ^hkb >|K ^p4?UM> Ub>JDJk- (^ hS>fi U>^Uc£ Ilklukb yfeb. paj^vK ^ pjh>»jhEte |jbv»p 'ik uyi HhE life iba iteii,, 'iUi£mii j£ ^4Jt^ qhj^u

lib- j>kbtf- bJIVfi UbjbUJ life |>HbfaJI>UP ika 'bjnkj b|»» Bp llftlek 'blkB icfe Uv)>bB {4^ life lPlk> IbUj Pbjhltf- ^ 2k j>ftbk> jn^biak Jkhjie |ife iha 1^ ^ PUJh-tJk bJUJPJK ^ (jb4bl» kite % kli bhUlfr l\K> jbt»jlb>^)

tbVJIKIbQ 'kjfeie JblnJKf ^fe. j>bk ^UP Ilk IPIb 1?|fi ^ .JbkJIbPJ Q j>lrk kit? Ikfe

^toj UlSbJ 2^e PgoJPJK b4bk \b>Jh || Mt Ib^bJ b^bK life JW k|p bh>ft 2J^ PjkJ>4

,Nbh>jh inbikiv ibj^atb >ikBk> ^ibkbUo-fpBqsuBj ao EqqBg) ^bh^h Okkte itta

:bP«fcK 2]|£ (^2

iya lyte (%kiik££)bhUlrv

ilk i^hi>h jhbjh ikii £ jhin> ^ha >itbK ai ,11. ^atb kki£ yik J^kivh kP ‘ |ap inib^oa ^k |»ap kjb ib bhtb'h >ikaK kjki^e 4 ifeia)3<fe »■>*?] ^»>4P >tb^ ^ feh % ^ak && Jia 14 ^a.cb atoa ^ jfehi>h a£ '4 imk 14 adk ^IPcbVl bb^UJ |bbmp kfe y>IU> ]kk Uk jk £t£ |h ^k jjih. .4 k>IK 14 ^atb kPP ^k ^kl>h

aE. '4 414 UPaJQJK ^ k2. Db|k4ll^ |ftb» Vtb|fl PkUa^h 1Plb|>kl>K I'h^JIb lUUIb kha -bbTik 'kUP ^k

|*hi>K >ittoK |kP 14 4^4 k^E. hhte fe ktoh ‘bk£. 4 >u*>k afei 14 ipiu>.atb khiik 2fe 4 iik k>!KJdik life bb^LJ Ikfr Jl^tb 4t Vtteltlbj IPbl^k y«k b^ik^lhVh IkP ^OdJ bb^PJ IPbJ b^k 'ifllt. Jfe. I4^au? khok ^P 4 [P>ib j>Kb IU^>fP XkBbP tys 4 tu>^ kk 4£. It-Xfrtp '4 IP-kl4 ^k b(P-b^<4 btabj pB4K 114c^.VP 14 |JQCb k^E. bUP ^P '4 IP>_^ b2k lik ^ib Ikbiak ^k bbbMh2h IbP. 4 IDVb |«tb ^>V(b llfikk >Uol4Vj >HbK M 14 [Pllr ^k V^bj bib ^ ytC^fe ifehji£ £ fcjk ^IfePbOaVt j^khV 4 bjnkj >lbbj Unkk -p IPQtfe ‘4 IPiPb baBk «4 >HbK

14 ^lk 4iik klk >*>ba ifek ^b4l^b 'U>^lbfe ‘\y^\> ‘frKblfrlte' ubj uibbik ' uikpjijb ‘|k^bj si 'ika b^tvp 'ih^iab bPibivp 14 b^jpuj y^e mafc

• ‘P|Ubj In>nb ^ ifabj Pbi>h>h uxB ibj3V4 iMa>ftc |£ii£ 4 ^ Ikk 14 jgihbb tfi. U>Jlbllfr

'tfbR iyte 4 te>fc4ja: b5>B ^ b^ktk k Ottt>Jb Ub>JDJtt IPhfi b->lblVP klfeb. i^e Mh$th ‘b^kk‘k^feSia ‘klik ‘ bU>bj 'Ikkfel ‘^k—kiittlie £ite % iaa-4 IbibJ PJnb- iik ^blb^l>P £il£ b>lfcV) IMt 4 <bj{b4lb 4 &nUbU)lb life IP>»b £ SlUft ^k JbbJb |kk Jliife b-lh1V2 k kj^

P|P 4. 2^, 4k llnkk lnbl>

ilfrl> —llnfck

life(joimoiQ) tbbiubjvp 4 2a^i ai inbi> , Ilk iP«tea ik. jh aia lh m.«tea ik ibjfe[ Pbjub>bj ££. 42 lbipipk |UhtP >||P Ife IP>tfe J>|tb ^^bj ^ j^ll^b IUn|> bjb ]bbb]l» ^ |Ka fe ^S-bkJh i^e

\tv& tyte lb Pbj^ 4. \jfA\\k £h Sfe Ute ifeii lib «bbjib^i> l^e Pbj^ k^^iy 4 i4kk % ik^ife,'iiaEte i£ (irtti^ bi;;jp 14 bv»ika ifea paj(>E ‘^kii id^j.lk ika k [KiPK 4* iftbi> i^b k \g)Sk ikb 4. jb-f'iY 14 ^jite ika 'biiik iklilib PbYJbbo k P^»bJ |cKUb k$ UteftlPj ‘lb byeblPlV >l<bK ai feaiifc lib 1144 i>«£>k| Jka Eik^■4 kak iiikbja % >i«bK- ka 42. i^e.ib laa febsa bk kaiaa-^oiwsiuiuipy)

Hb ^4 P(aiK PJ»h (cbtYlPj‘4tl4 414 |b>Jlb|3 4k ^ U4> 4k Cb^kJVP bib (4^$ Ilk lk4 ^4 4. PJb^VY 4k Ikb blb^ life YUfeK ki J42 h»y> 14 bhltvIY ik^ 4 IbtbJ bb^rPJ Qb 4 Ikb |4 4 l^o-S |PhVP ’bjjbb ‘4fk kdb. febini>bB :kte g-ii>toj iPb {bibBvp 4 |klL 4h±e 4k ikb tHba 4h£ i^e 14 kE. s*\t* ^4 h3k, liik 4 tat 4 h>ifcb M2,14 iaj. (4iik^a) kbkk 46a 4k aa p*ha 4 ̂ nE. % yi^k ai 142 4InB [Ylcblnlb^cb hlk 4 kE. t^hlVP ihkll, ‘Uit 4 ^Ylfeb Ikk 4 (bbJPJPJK ih Rl .liik >-H»lS4 i^i cbYjpiiP |pkvp 4 ib^j aa 4 ^avk ^4 4k bit^K ^4 4bia ^ 4 %a ^a ^aa 4 4k ?<pk \g*l$ 4k ^ipb ika 4k aa y^p^ 4k akik 41 ^k ^mvp 'j^eiaa, 414 ahj. bYi^b 2a ^p>bj pjbaKv 4k|bh>JPJPJK j'hbjjb PJhBvp |cbt»4 hli£ J^. ^ kMi£ 11% % blfe Ylb-bj la bjk ij watfeiPYtfe lYbEivp 2a ka b'lYbE 4 4k ^4 a^E. ae. 2*4 4 j^iaih ika piba 14 ibba 14 41 \bJhBiP ^4 4

ika

4k Ika lib ptbj^IDbiaVY

Ho|>

kbteiteHb DJI^lc,l> £ fhoHblSh

/

Page 61: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SS »bb/ bjji>lh t-ftilLhhih bh l-(blK

1^ mg>^ Jfftbiau tthAlfr ^laujS UUbJ cbOJ^tftl> b^>lk U|b.lK JahUJIlfc life U>tkl9h

(BAJtJdijucqs s(cjtUBqqBqKi^ }o jqSnoqx iBaiqioj)Vlfatoj UaUj|UiMV Ulnjta jahUJIl* DVIk.l^K t7‘S

1^3 4§1 ^ ]>h>h h(ku^)> h Hlife lftblhl> >l<feK 1^8 b>llfebj h.. 2k?3a bjlk> txQlh fe lnbl> ID&h I^HbK ih. I>h>h ^fe IhbUJ 2k mil ll^k ife^E ill^ lk>lh ^feUk^fitbtbJ '^fe ni,!k ill Jute ^ >f>»» >ifeS^lr> te)5 ‘^ife ill ^ ^Ibb kUr> ‘^jfe ^JJb fe2k 1^ UJbfi >>UJ ^l»iB IUU>I& >1k Jife j^a |ha % lft>l<b ifejl ,-liife ^ fe MibU t^fe UfrL$ ^tfe b|bK h^ife m >1l> |»m >blb a I>l3 blf' tbj g lf»Kcb’h siik 2k 1^3 £k Jih afcll Ilia imk. u>-»j fei^iK life i>hih jita J^. .I2k-2k.

life pk fefek a jUak fea ki$. itoyae ia^ ^ite i?t»>h 'ibSig> ifei> itfeia ufeik hbj»fe (i?) ifeii jik ^a}. £ ikfe ^a. (c)l^k tbr-cbajtbj ^ ‘lik Jb9jl3h (Z) ll^ttej life HbU> ^ ^ ^ Ife*|tk b^lU ( l ) l£ 5>^P life |lik % >I^K Vila, fe lnblhl>—JtS — (XOHO#! 3DU3J3Q) W.tiqft lfe>^

1^ h. >ISK ln>b->»jK--Db-g>Uifeii ^ ^iife sk .ysk i^tc ikik t^a yiie fiia itek taKik ‘ifea 'fekh ‘^yh. ‘ifefefeja ‘ifefe'if>g> ^itoclo- ‘u^ 'i^jk *iuik ‘>k|p 'j^m-aae mb. ^>t-p life ifej^ ifefejte t.ibK i<b life uaa a jaftll HaJteUv 2k a ab. fe ^ % »>IK> u>b^» Inia ife >UbK ^k.K> bJIK- Inlb'lr>1b U>J^ fea Ub>J4J^ |^8 Inlb Ho >l«teK b^kjbj bjlk- tfobl^ Ifefek ‘ia ‘l^fe 'l^l^jbj 'intbmb. ^>bt> £ IftbjEh j>IH> Ifea tbcbj ^5fe Ik4lk4l> >UbK

boblb

y^ma- lr»blkl>

l| Ibtk iaikMfr li^a-ajk inbiki> pp ifeji iu>«b >ib^ ^ ajk ia^ ^ fe^ tfe iaa jma | g>^pja life jyfey^. ^ mjpjte % fefeyg. {aibfe ailfek jfeil JfeEjhi fa- Jfefej. ife b]k>Eh Ujnb life ifea ^fe >HbK Mh fe InblklV Jfe

ia Mi £. ik£ jife Hie ><bbik ika Ea jfe. tfeuj^ 'ifefe-kbS^ (5)lUib mib ^9 (D>k It fefe^ ‘life k>k (P) life IbStt 1^ |>Hb jal i^e Ite »P>«bjfeia ^ jife fefeift fe£a ^ ita afe 'i^fe i^t (£) iiaa ^a ua jfeta ^ mife aae ifea um kfe'fefe jfesic (s) jtfe .jteifea feaj m feai (i )-^ ifeil tbjjh-aib || Ifea lb«bj ja g>^p life lt^ Ifefete ikfe l»>Bb. Db>JbJ^ 1 £ £tife ^h, jllife life afoius fel life imfeft ife .yia ma jife al i|. ibtfoj g>^p life

% | <fe|bK life bJI.K bb^UJ Sfe teia lifeblnlhl>

IblUb ^fe »tbN feia life ik£ ia iifeae feite

^ ife^aaife(bf^bbo InblhO

Ife fefea>k»>h lbJN|> £ IbUib IPK a kb^)bj al l|. IPI^94a Ulblk^l^ a >I^V» 9b IP>tb Ub^> >lkCte tbU)kb jife 22 U|£ fe^k ‘aife 'aia «^>«b »«kW feia % llblejh nRl> jfe Ife^ ^ kfeife SHb»1> life tbjjb^lb

j>>4» itjbK life ibbj^?33 ^aa ^|i>» fe 'aik ‘ma 2k ife p>«*» fea a^feite fe%>ll»bj i^ ferJi ajbi Ifeli Ife <bM\k b>tb fe Ifeli Ualbjgjh i^ >ia>K ■b'h IVkl»» |^ ^fei ^k Ik^. fe

>i9kp fe ia jiaaie hj^bj ih ^ufe >i.«te^ uhia a ifea ifekie ufe laafejie jife b^b ifea, 'aakteyia iijia: feihja^ ana 'kia ‘taiife 'mp} ;hja-iae

tbjlbte Itel jak ••Pbkk% 'I W4 kftii^a j^. If>blh»

jaa :fein % bntT^ib iiP-iia) iak b>^p. fetan ^fe i^i-p aIbUjnl klttebj life urfrttj U>Sk Ifea ifeli UIU3 If.blkl>-(SU011C13>1 3JBJS JaiU]) ateft fe£s|iHK

lnblhl>

ife ^ lit a aa.% afe j>ibujtp ^ <fehjK iaa jfe jaji aae ja ^ jkia ^injk ife ifea ife >iahp_ feia ^ i^nta ^ ma tya-aia i££.iik.iaa iayife ma aac jfe aite ^a ifea nayaja life ia^ a aa % im iaa ies im ^kp ifea ifea

life miife aia; feia ^ ,jai4 a laiya 'M^k ia kajhfe ja aai ifea life kifei b^a im lAjhiaim aai qfe miEfeie naa jmkfejj8 jJikaa^b jaja jvnbajtp ^ jaiha^ mai^ ijs ££ ja jii^fejie feaE aae pmjpjte jamme

2jk

'khmteIboUfefflk

Page 62: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lh.hj h[L»tht Ul&l*h*h bh t-tfilK 9S

Uyl £ jkhnlh b.|h cbj^ ^a»fe ha(k ^ WftK U(bUlb ^ bfrhlb IbD Ukfib ll&l> blb^te ^£6 ^ jaKDJII^

|| IDUaft life kblhft lbU»^ XfeUb Ik itlh. ^ ilh life [bltte ^bl» bulk |k^ IMt ^ ^ Wbalk Snfe l|. b^Qk DkO^ Ufe bj^Ufenk >.K-> tb>> i£ IfeJl ||. ^ife ^fe ^ MbJ ^jfe bkhIU IbU bfth ^UhK> ^fe IMh.' kl jbb ^fe bl^h bbJl^-blkK ijo 1ML |^ ^ ^i>jlK ^fe ki % jjr|l<> |2life life fe£ll -fete |. bjIK ^fe Itefe klife ‘fsiC ‘Jth b^P K6>fi lifeUby«> 1M. ||. D5jllt'K IbU Ifel ^fe ^lh bop<4a bS>fi life IMt >ll»Ete jahb|ll> U>lklQk

(pinpaBQ puc BinjBqpfFn) uj(u&nb |^p Jifc-lfeil S*S

I^ ^>cb uu>ih life |th feh IMt I|ii >iu»bj b^i> ifefe iuikk bK i<b iun|> bik ^ iu^unibj ifeli ^ Ek 1^ luuik lk HhliC irn^-kj ^kt» OaUjikik ifefe Djhip |b^ ujhap ^fe b^> JohUJIl> cbj |. ^ InVbbJ UbphP |||. UJMP jcfe fe£li h^b*kllr<>Jh ijoklrj bkttf- lbtfab>bl^

J«fe IMt ^ b^P ifei. J^fe lt>»bbo job Ibb Vlb>Jh ‘UJhk IhkbVP cbbJtfelK >lcbK k£HUjrUi jJJi klk ^ife Jife 1ML ^ &b

. Jife IbbJlYhtP ksfe ^b|k i£ik HbkP ^ jt^cfe klk ltjJ£ jfel 1^ k^. % lbU3Jh ^P IbkkJ >bfib|b ^kie itefe £ % life iilh && life ujhk £ >ik£ip c^kbj net ib^kk ^ b|b iusi>kbK Itefe boBk <bj . ^ lbU»b Ibh k blh^tP ££9 ^ jahbjl^ I jr>>te UlbK klk ho kb life UvlU^ Ibb Irik Ibklbh |cb ^|k Itefe UbT)?h >iUJ Syk k|ife ^ ifej. IbbJ kklb^lVP ^P ^ Qttk-lb>Kfefe llhei b|bK j>Hb Upjcb bbJtf- j^£. iu>cb Ml fe^fe ^ ^boBk-UbBlb^kJ Cbjjbb Ikfe^ life >Ub(kklP luub 1M1 £k }?. k>i^ Ijfe Ikhp ^Cfe ^kfe 1M1 Ik [b*E jcb kk. llife Ik klk Hi ^fe |j>p

l%k life m ^fe jih jofeIbtb Vlb>Jh ‘bjhk jtbUP ^fe klk ^fe MU ifell Itek JM ln>l» ^fe li£fe aklbhj blrlf> ^ II.IU b^p i^ ^ik kill £ pjfckj jk^i ^ Ml j^fe Ihkbbo cbitvjikik kljMite lk |it% kl&jlnk Ihk kjhk ‘llfeljk klkhJM life jifc joKbjji^ Mbir k>!K Vtbk-jnb ^ bikiP 1M1 llte Ml lk life J|k kjh life IlS. % lk Ihk k|L ‘Ikk ‘ jMk Ikhte both Ib4bk> jn^hlh Hjte Jilste Hi pcj-t >lkk l^.U ^ b-.!! -jkk j*tb-jtte Mk j-.ia >>u fejite ^ ^ t^ikk kM % isjiifeie ikk bop* ^ bkik iikkj. life kVhP lUUja ibpl>Ub jife kfe bbjk kS ^k^-cb'h ^ baBk B>h MhU j^Xb £. Ife ^feL ifeil bbk life jblk>P 9b III.U. pycb UbIMP life kile ifekjte IQcbbfcblte \UhW baBk K^bkUKh kM ife Mifehjcfe iiblr £ Hfe <£ lUklb Ibb k^U> 'jalbk >*lp g>TtbJ >lblbk taBh £ VblUlcb 2lk Ilk *>*Ifkltb InBbk cbVJbllP phlp C£ Ibk-bkll^ >UbK Jlj |k<bj Ikfej. ^hlbkbp^ ^ kfe jnlppm hM hkbwklk Ifefe fefcJi botk ebb UKb pU <b>i ^blb^h ^ Pajfe ^fe IMkk life jik bJlkjhP life Ibkk tbkIU 1M1 Ib^btp cbbj&iK ibb^ t^Ubbcfe >lkBk> ksqh 11 Ikk lb*J b9jlkk J^fe JbbB^p Ifeil Jbopcb

cbhlbo Chfl 9b ||. Ib><b 1^ jefe Hifefele 1^. Jtfele jail kbj ^ lb>cb l^lkk >hbK pkP J^fe (hlln>Jh ^ jk& i^ >lkk jifeMl l|. MM Mil InbbkJ lk

jfeii mi ifrifchp ifek ik |jfe. ms>lktlP blka^ pQC phbjll^ I lb<bj bfabj i^ JifeMl

IbhP >lcbK

hll.Ui >l<bK kUj khlk. life pE» InbbUJ lk Vlkk >UbK

klk MlkpkP jifeMl

li-htt ^ ka^k Ik^hjE.

UjKlfi jUa Ka>>

• ||. m'frkj pbbk bjpbs-b ifeil jifeMl cfrUP *ujjk Ifek InlbUtbj |kbk £ [UbbK*bjpubl> h^pk 1^1 UlkiabJ Ibpk bj_lk ^Cfe ^ lk ife^ >1IUkKbkTr? felk. jlnlbbabjkHi pUhlP ]<h Uj^b cbbjpblM> ka^k p. Inqtfe llb<bj bt>»K j»kbj cbbJpUU>l> kbjlP Ibhte p. ko^k fekk

% jbfajte Ifek 1M1 bl»>JhP Mfe £. bi£>p Q >gbJbjB I IbbJ jfckkh life pg» jife jU^K ki pklk ^ kq^k pUll^pk pp> lk ^ >baJbjB ^ klbo 11bcbj k£k ^ bhbj i^ j^bopcb c^ jfefe jlife. Ifefe 1M1

. klbobp ^ >PaJbjfc "blb^h tp> *>% b>lk!9k >l&k U9I> Ifefe bkkjbbo ‘kbUll^bJ fefe pibbj cfabj^UUNk blnjb £ bi9Jlk b|b>lk UpbIK blb-alP U^kJbJ ^ phbjjl^ 9r.k life J>bP jU^K c^ >PaJbj£ Plkk

lb»h c^ bVlkl9k mi 9klbhj ko jk hkbk 'S°fe.|bb l^fe :bhg>Tt 9b

21^

hhhiiSm h {bPlWZh ■pi. pbj £ lk ifez^Elkll

Page 63: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Z9 »fab/ (blijff.tp.1) h(J»lh Ul&nbtnh hr) L(h.lK

Mi ^bl9h PbJtP ifeil lhf>bbo cb^J|Ulr'l> bX9k IbUSJK |jfe SS (tebjlk^ Jahl^ll»

HL l^Ji ^>>cb kIWft j^-IDb^ UkJbJ 9b tbj^bb ^ Ib1b|h h-IU> ^\± Ika 1^ Ui^ yftJK ^ Mk Jnbfe^ li>>l<b

liali .ilk, In>icb iisi J^k U£Ku±Ifek iilk % ^bhjlh I>l9 Sb >IP«te '(>|tb»lk t InVItte ^ ^>tb JvlOs Inlb^tte i^iUP >qoll>U> IDh Kb |>itb

HLfi. htolh. % ' (kiifi) .ikklh., ln>»* % iilk life. J^hih. % boBk ih. 1ML l|.I^>cb klbKJ kg^. ^ DJ11t> botk ih. (P>K >tfe ln>lht ik ^ ^ IDb^ UI9k (fe'h 9b tfajjbb UbjB^

Ugb^ ^tk 1^1^ ><b^kk h^Bh ^ Ifedi >I^Bk> ^ 09 klte*i£ ^ Jahttjllfe

Qb hnV, both ifeh. ^U>lh Jhk ^ ^hKlie Jilt, >KbK ^ >KbK |kg IkJIK ^^ kdi ULaih MU lilS jQ^ ilk fei mi iMt viktkc yo k>(k ibjibjS ‘jihjpii

^bKJbJ IbU |bUJ|> DhJUJ »t9 plte4l4 [<b "m<b bjltf> Dk^klk^k (k)

1^ lkU> ^5>fi k>K IbD Ulktk 'DJIr\k ‘kKbbJ cbkjUlk ^k UklS

lnll>A>(b —

^>tb l>IU Kb ^b>JKbh^ fbp Itb j

Jkkii IU>(b IK

Ilk lUg» tLInkbUJ ^k jbotk IhtU IUInbl>K-S-b >^>tb b^P icfeUift] lb<bj InlhUJ Kb jbbjbj VcbUkJ ^ Ibctk ^UcbUJ ^ lbUJfa»J>JK ki :fei£ 1^3 p<b kblh-Kb^ ^ ^IUPJ<b ^b Djpj jk^i IbUUv Ilk UUb-K lik bib* b^k £. Ik^blP tbUj<l>1K J^, P>lkl9k-^bhjbj bhJUJ PJkik-Uk'lijktlc- Dk^ktb^ (k)

l.| |fek |blUb b^P {*>tb DbJbUJ ^k biBk hv»>tlP % |bDJI»>J>Jh Itek bkk |bbjbj PkJUJ I>l9 IbUjB-hJ^b BjblP D|b» J>llP (a)

^IU)k ^k baBk b^P KbK^j ^bbjbj Pl-jUJ I>|9 Ifefe Uk^kb^ (^k)

- |. k^ ilkbjbj 'VlkBlP c^UP 1^ UUIh Pa^jak ^ lbt4bbo cbPJ}U^I> PVJIbl^ ih. Kkll^ bjbj ka)k

^ b>IU hjbfr blbbj iik ^k IfwtB <k^ Mi kBh Mi il (Ub9 jabk 9b kail % ^ U*kJbJ bk ifwjfe ‘ cbbip ilk ip9> u>(i»i*PbK B^ ^ip^ ih. kh. inhale ^k Ik^. l^k <b^K ijk £ii £ Mi

^fe lML-h£. l<k. ftk%lh£. Ibk 1ML JJfe fekate % Ih&.hii 1^8 ^bgh ih. b|f>uj (ktbj I>i9 ^ bibbj-blb ih. IU^K cbPJIUIfNl> ^ 1^ hkbk bjMPIK. cjo lbH>lnb k*k]bj «£. kk. _^k^ Ifek ^k Ikkk UKk-mB.K Ikk JM hli Ilia lk^ bjfe life kRte-klkie lak Itek ita blbfrk ^ ^b^Kb^ bjbPIU-K$<b bIKkjlP kii 1^8 Ublt>» b^B^. ^ IMt ^hi£ kfit b»bk kl± PbBk 1^5 (blb>UP ill^ bb^tlP «£ km k£ ^ £ lixk ^la Itbkjt bS^B ^k lr«^ InjhbJ kR iii 1^ ^k ^U>k| k^b Ikk >«£<£ ‘bblb ‘In-ajfc ‘ (bh.lp-p|>lnb b.|h kii ^ Ilk lie! ^ % lbr.|> Inojfet IbD Maifi

Injhlj Ilk kii 1.^ £tife |kk ^k ikJi % jpi> % >icbK ^ kajk £ 18 kliaie ^ jahujn^

||. |^hl>h lik ^Eti Inlrbjh NblP>PJ ikk ^ IMt tc^h :kie llhiilk. ^kklP |*><b>KbK <bIP

Ikikkiklie

kMklkli. J^. blklp |bk]k bflb Ikk InbkKboUtb l|. Mt Ibbj U>b PbJlP ih. ^Jk |bbjk ^a.|p ^ johPJIIA k^k ^k fe^. >ib^9 cbJkUJ Itp ^ lb4bbo Ukll^ J£a}£

«bf1 || lk|l piklp Ikk lnbb|k Ikii InjhKJ lik Kbt^JIhbKb pcb ^ JPjkUJ |>B , ih. .^klki ^cb Ikk ^ JnBbl9k DhOlP IJtJi l|. b^P hS>B KbkPP>lkl9k IIU^>k ilk bblhk ibjoBlDU>thk Kb ]bKb pbk J>^|k Ihp bjtfe lk>|> ^ ^blb^K Q |*VPP l>E>

bo^tib ibkJbIK bj | 9b frlfrliP KbkS ||. bopcb k>h kk Ubjbo UjkllP ik Ib4bba ibbj|Ulf'l> ib>1 ifei tb>jblk- >ltbK ^kk Ikk |>PE> t^lb p IDUI^ I pjlfa. IU>tb UUIK

Mi uk pptb pip ip. ikiii ££. ikk riajik lip lik >ikbj 2$k Ihk ftUbj ‘pk p Ikk (aidosd sqijo 9jbj|9m aqi joj 91^3) u*9> bpiib B^ inib^tb ^ 11.p (^)

(sU0lM9qi[9pJ0K9l[0d) |»kbj->lb.bj ih. lbPJ|U (&)■ (soijsnf JO BIJ9JU9 PUB SULIOU 91(1 01 SuipJOODB SlD9fqnS 91(1 jo

U0ji09i0jd 9qx) kM^htt 'Ipte Ifei p ll^li iL ilhite % (pptb ikk s>uih ^ kM (h,)

(s9(i}Bqjd3uiSBM)aE (a)

UUIb.i» kk

<b^jb |. pi tola toll >ii»Bip ^Inlb^tbUlo

.^. bUlh

Pk

khiziielife (ho/tja/afr (syoj JO uoipoioid) In>«bb|ite> Ipie iftl p Ji£ (ik)

Page 64: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

»h.bj hfPMh. h^likizih ^ik qq

IbUbjlh |>Ubh»ky»bJ IteD bUjlabJ >UbK (h,^ UlU boptte g>^Hi UaVi JMt ^ JahUJjl^

. ; , Ilia UiilL U^j.

.^E. ^ ^ klh ^ a^bj J^t. % Ilia 4*1 ^ ihk ^ 2aE ^ l^hlhlki ^Sn^T^?t Ibfa^ S-nbfob (k.)

U4h2i \&bi£ Sa^8te (k) >Ub?»tK cbg>Jjh M3te gnbVlb (£l)

' 1^4 Mate (&)-|. liik btabj i£ >1^ Hk ^ in^h £ frhDjnft |^ \)*b. j:k ^ Ekk ^

^U|b' ibt4P ^ Urji |h ^Ib^h 1£ ^lik >ljfe|b4 kkikC IkMe Mi it>»bj hlihie lli-12^i ifek lik ^kL Uch hi&kc j£(eXipiuiBs) hSHia ^hie ^ Kik. ifek ^Hik , iik ifeii Ik-, ikkUKik> kali ^ £k£. ^ U)Htek(biK ^ | Ik^ ^h± ucfepbtf- ^ MttlS fchUj/l^?

!^ lbtteV» li£l IbbJ hvj).fcr»&r»b IU>frfekj-l?^IV km % klikic >[klf Inciteifek l| lk^ ^ ^ jift-ant Sak life ^>lh ^Sfe ^ kk <b>j|>H^ iikEte % 95 kkftie IJ^k MbK

>iinb b^f^b UbJtf' (Infelb ^ Min Jh ^ ikk kk 4£iMt k£. ^ t?£3kkr%ie !£ ^k ^k >»Jbb. [HtbbJIb^bJ ^ J[ln^lb ^ kkalk % plb^b Ifek .Lb^LjJfe ‘4^h£.4l b>ik!9h ;r,^h> Ika Mfci Ik^ Sk ik ilkkc % mteij Jik |lak mk l'| ^lik kik

iUUIh^ ^ johbjn^ ho[k btt'blb IDSJ^ b]bj Ikk IU<teO]^ ‘^lh

h\i»b^>rahP

mu* ^ kjm im1^ih-nufrito kk j^. HikhlE fiii. ka kk n^ii*^ ib^j ^k ^u>jk kfe. Sak ikie l^ ^>«*» jau ikii ^jk

^-ikil mm l|. ^iik .^k |t<bhih kk. JMk £ kh % kak !|. ^£ik |k , Jik, ^k £ok a in>i«fe ^ai l|. u|£ h^a 4*1 ^ miitb' ^ k£. Ifek ^ i^><*» l^i (Ik Sak l(£ ki£ ilk kk uj^gnb j^p <bj ^ifeb*bi*' hlh. ^k iim % 1M1 :ki£ I (ik J[bSi>E k^k (ia >b4jhp (ikkJi liak lilk %bj|ugftb i^iit' u>hj ^K&-ib‘h bopcb jiik ikk (i ibT^bj (><bs-^ k^fete) k^44P kk (kia ^ ^IW1» uj^gnb like m luacb k% ^ l?hbj % kiia % Pjipgnb

1114a Mlk ikk (kk >ifrQ Hk^iic ^jk ifi*K> ub^^ a£kk| id>^ 4 biki: ^jk |h tm ibk. iftl ^k ikk (khle ik like ihlk \>^1^ msh \uo\'U <bu (hk >i^a Ikk kiin>jh Lik ai (Hke ££ kk ‘|. pi4> ^L|klkkiate(h km ibii. .4 ifel (ik Ikk IkhiS Ikll like m 4 Ikk iaik ak 4 klkate ,^I£ % phujn*

>#ikk Ifclk likia kk tbjtK («k p>th^ kak inikcub-tbp 4 phpjii* .‘kie ill likke kk pj^g^buifrftj kkpbUte both 4 bikvp >i^k- cpup Ikk |. (ik 41km-iMi l^U)E (^k kjLkSf^ 4-1*4!*

-tfeiUi Dlnjb (L imk \bbk I(ki0k. 41* (4k rnajk-kjbj ^ik |U>ib p>H> bbjbuj j^hInlb^ib

||, IDOsk Us. Ib^ LblK (Jk iutb(kbj ikk IQ^ha ‘Inlb^jfe '|l^ie tfekj(kpll4 l>lS tfrkS ^lUlk

lDb>9^ |Ulb pjQ IbIK bk!4 bcfe^ UJ(Ugnbikia ia^ ikk | )B>^ 4 h^. ^ U|kb tjamil*

|| IMk Ikia l^KJP £kltUi^^’Kkikie>^ 4 aa ^ (k^ (^k it^bj ikk .4 aa.% (kE 4k uik (kik '4 aa 14 (M1 .4- l>h)h Mp>lk

• ^UvJ ' |bk>»>k» (tfe b|]Ugnb bb>JUJVP cpftS Ig U(nb |k Ub lk<bkb (jb.

^ IblUsIkD

Uhb (41D btajbbj ikk Pakkh

Uib u>cb t^kip b^aabj ikk MEEka 4 kdl lik lallk aa kk ak ink kim ^ltolfk 41^, ID^tb bty»K

ln>QlbP tfa>l life ifllka'kte Jk itek ib»ll*4b 4. Inhp>*bj (bbjlh^ Ikk <bb|[mi> ln>tb(b^ l<bSk 1^ |k 4k (kk 4k bbJKbp IbkjP bbJK-^b 4 h^. ^ InkbUJ >|(bK m^Jp lntb|>UJ life(kSia Uaf^ba-U E4 klkiaa % ^IbbJ 4*1 ^ IU>cb (b.k 4k Sk bbJK-(b>k phkijn* 4 aa ^>ah |^ Ikkluih Itb/|nb kib* 4fe £k 1| £k (4ik kik :4k 44 Hiklte Ub.*jkj ikh Uk kk (h 4 phbjn* kihk ^ bj?r»tk 1^ ihisi ikk ^bbuj life ph (k kk iiaEie ^ jahbjn* 14 mite ^hik bigk life sk £4 ksi 4 pibi>s ikk (bbjcfcbj 4fe >i<bK (ha 4 bibk <4 ^ % h(gSfe ikk kkk 14 >itb(p4 4 aa

21£-

kkkiisf<fo UJfrk'tl ft '{holihldh

Page 65: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6S >/bfa/ k(p>ik kyZUbhak ph ^1*1* -V,l

llte Mk. Ii2^ (K<fc-[K^>iabbo bl»DJK> l^Ji l^(£>Uj llte IUSK IU>q» IUhlh> Itfe. Ubjl» ^tfe Jb^JIbUJ

lf.|km b’h >UU IbU ^bto>t» lkM>h>K b\U\kA iteli bjltt> 'IDUUn bpjut» * m^JI^ 'jbl^k ^LoJ >lQbho |blb>aTik> Uokllfc tbVi ifej. 5b IDa5bJl>»lb l^fe (p>«b ]>Hb life bbttc- OabJ^^

yo >HbK ifeil lik ^£L Inkbtj ih. VlSbbo ^Ih^h (frftC- tehli ^kk bhft tte^kjlb^l> IUs|> vikfrte j3hbjjl» llte lb>tte j?l<fe Ute l><£t» bltl>h>K <b>i lb. >l5bbo i^. JkMlfk |Vlbiea^ UkUlrC

I’hSjIb lbB» b|bh|lr ^ K^n1> ^blb-^h >cbg» kite JWUb^ UbK I>IS j>bbJ; ItekInjkbJ life. JbDJ^b ilk ifell Itek riajlb lUVcb

Up. IU>(P«te Itek ^«fe Viabbo lik m>t»hAIK> ^ ifei, ^ \*bjbkjk InVIbkJ l<b JbUJ|k l^q» }?HbIte^ie jahbjllfe |bkj_k l>iajlb. Iklk' |<te UbfckJ ^.-h^. ^jck. ^ ^fe. bbjbo Ibl^ ^bfabj <felnjl>|h

>i>>k ^ iteH <febJk Cfek UbVjbjK' ^ha ki l|t^. Jkb Jpk % kki £k k^k Itek [hib» kh >ihk> «£ j^ik teA^ k^bbS i^ iMi k>iak ^ b|bK jb4i^ ^ ^ ujiu^ bbjte kiteI ^a \bh bJcfeK Mk Itek Mk |bhbj (kf» <£ ipk Intaib Hfe. ^k£. I|. £k jife b>JJbkJ Ib5>^ ^|bkjk ^IU>b. ^ h^. I>lbfi J>|cb-b^> ^ blb>atf- ^gg % JahbjJIfe l>iajlb lk>tb ^ ^

Inffbrt

talk

tb'frj'b klh ^>kUj JbbJh ^ b|bK life. jbUbJIfe bW> 11*1}. ka[k

Ibjak jaUJ ^ 1M} JkiS 1^

cfek^ ItePiViajib iua>

tbhjtc- taiak |(b h|qs ki l|. i±i bJvIV Itek ^ik >ltb>^ iu^ IteP

hja ^ Ilk ^Me ^£. £|. usi-kbyk-1^ Jin>nb mi.i^ >g» .bb>jbjK>

ii*k |uh^ boptb kk ikJi i>iajib. iu^ iviak kk j^ihP kjlle inkbuj ubj ^k 1ML kk £ £?»bk |lr,>Hb bjl^ k£il Hite “hajlb |P>tte b|U> Htte l>>ajlb IU^ >q» DbtJUbJ ^ik luTl'b ln>lh>lk kdi j^. bkk ^hlk> Mk^yg' JahPJlIfc

l^<b UhlbUb^l* bjtbk> bjbj ^ klk |t|i Jhk l>p >lk^k> ^.UP |«[ ^Hk

^b l^lbo ^k biah bttUA 1ML i£ bjju&b Itek bib* hojk |^ m>cb b»l»K J>lk l<b kltbbj }£ IkJI^ ab 1^ bau> Ib-tfi ^bk kk Ub(l* Itek frBb l^tl 1^ Ig^a ^k lUktb-bbbJ bUlk bIKkJte kkakk 1^ kbia lik ^Hk l£k Jik J^ig^S bulk ^ ^ ihik l>ft1> Itek ^ !>jiK ^k fcfclk % ub|i* kkibjte

UtklbK

h^tbb*l> I |.>HbtejtP kk ^iik UUbPtbk \x>

mbiak IjbUfi ^ ujhk jUMc- |tk IMi. ^k ^ik ri

(k>D <b>i £ £te |^ IU>tb uajlkk £ ^k |Ublk U*kJbJ ^ ^V<te LhIK IDU*Kk <b>Jlklk £te

l| IP»PJ^ itek hka ills Ifeib Itek hkk >te 'iite-^ J^lk ilk. % ub^ Phlh ilb£te baih

|^ IDVtb nib frkj

i«k l.lbak i^. Jtte .^L IUb>k |>lcb>k cb^Jb jau ^k (-foBJDOaqx) kk^lte % >KbK (k<bj DMkiak tbj^ 5b fkS 1^ ^Hk I^kbj-Vlbbj ih. tb|U<btl Itek Jblhfi tbK^J»b^ Itek bb-k IUb.~t»

J^k Jbltfa tbDJ)UI*l> (b(*k> Iftblejk ilnk bkjte itek Incite tbj ^ uya n^UK ab ih. ?aj?>cbnjtlklk IteP <bfc|lte ‘ Cbbjlklkknjk> (ktbj ll*l> ^a^Plb^h ^><b >lb.bj ih. jh^ibtaj UP IhP ^ ^l><b DlrblP )*> H*l>

^ m<bbjfc ^ h^L % ikb. Sih. 1^5 ^IkUJ jak l^bkjt uy^PJb ^k. JbMb UU>tb-ft PbJI» ^ |^^a >jb]bk ^ luhik tbkjib. itek ^ ^>tb itkk kk ii>fej>ki>h itea naj^ >iftEig n>ikiak

kii ubfcuj ^ iJnk Jilk. ikb 1^ ^blh ih. b^uj)4 jkatbbj |n^>Jh

l^ajlb lutcb ^ ll»bj |<b l>jlK te|kUjbK kk ^Pbjlfc itek jUKlP Itek ^ajlb. £1* ilk kllk UfeJibJ Jl»l» tb>Jimt» "Plb-ih 1^

L>jiK ftp i<k |kk >u5bh tikHiP ^)kl*j (>ajlb. IUE» kiln ih ill kteik a£ % ^ll^te ^£. blH.-teia

jkP>t» pjiK »jkj ^ iktete Jite l^k iML i^ ^hkyikIkJi uiu’frj^ tbVi |^ ikk

itek frajib iua> kiaikklYlOJIb. |U><b ]au )g>^utp Ijb JlPlbtbJUJK <bbjl>»lb IbU bl^JIhOK |jb IUUI* ibbj ub ia uub nbjbo Uik»j^ itek [Hfbib* uiaiaft jbkbut* itek l^te. Itek te^afr (hf-ivhih ilk b^tk ^ majk |bbk intbbj^. Ml iv>»bj »byn^ ^ iu^ ^ i>jiK ipu>jKR ^U^bK j£ PbJI*? ij* (Infill Inj-Ita). <fchjlta Itek ikk^. *■bSjjb *tb>J)>l1^ U*kjfc>j J=»hD^II^

||. Ikk Ikki .^k kltei ^ J^iuu^b bjttbj ^b ^bik ^ik JlsSik ^k IPkJIDbJ |^ IPU>kJ ^t. L»lkiak U|nb kk UlhtbIK c£ ^>cb UPJbllP ^ ^ jb.B> i^ jlP&tb OabfebltP

^ lUblkk b*IV l^tb IUhlkt4 \*> ^Ib-^k E>^E>^ (jb UUIK ^ |bop(b DVJjbtj ^KlP I>l3 |lftbh. Itek ^ik Ifti. i^k ^nj|> <bkvjikik ab tbj | jpii* [jb ite^tp ab ^»kp |^ iu>tb ifei (tboikhfriv)

hi?,tnteHb y{Ul*l> ^ fholibldh

Page 66: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Ub-hJ foh L(h.iK 09 '

me m^iu- luata i^e ^ >i*k ai n|£ ^(^.ujhfaj^ ^ ;(fe|k ^fe. ipjajie MU. ifeh. ^ ^ ^ ^hiajie. %

. JMlfe ^hit ^£l ifiajib. in |Mk m£. Itek ^ ‘m& ‘i&' *feii :^wns ^ jbujhhj^ Mhaifi

HfeLllr. £ hhbj jblUa ^htf- ttlh

^ klE life>htp

life >1^ lkf»bbo tbUjlhlft lig^J tbkjlb 'ifel^illi

(uoi|B3ianmoip3) vitatt 9*$

1^ ^Eli Ufe-fete Iteii Me jM ,| feilhiiii ift fcjnfe life ^g>(f> Ifefe ^tnlr||. ^ Wa|k IUI^ \&. IHQ ^ Iht^bbo fe£li J^ £iife 9«teft • (a)

•1^ ^ ^ i^l> 9IU^ l1** ^ ><fe uJh.^ ^cbUfi || JQU UKIb-Ub^ iJii£ie i^ JbUJ^K <fe>jh>lh itefe h£H (fe.)

lil^JIb \U&\ >aib ^ htjvjh ^fe life ^feibP j[intaiK |k |bujk^j>jh ti gib. I'hajib. ik^i ^ % fehii ife Sih. i|. ibcbH»ll£i IbUsj ln>^k> iik ^DJIU >^pcb ifefejie Ife^le ^fe bl^ b*IKII4 bk& ^ ife^jltB (^.)

iViajib. IU]^ mgft lit |iiit ktoh. Itefe i^a> ik <fei»9j |ife 1ML (fe.)I’hajlb. \U><b Jilife >(bg» klto Jife ^Ei ^liE

frlcte ^ UbIMP 1^ ^ ^ ip^b lit ^LSfe ih. jtfe (>lhlbo (k)

jlk^h. Ik IhiMa^ie ^fe fefk. bikK; IftJH. HbftlPj- llrfh folkK Hfefti ik ^ ^life ]^b Ik^. Ikljlfe. |UIUb- >4a^hk-b.lk Pj|Ulife ^ hMi % ptWb ^pib ^ke ^ l^kk Jilife kblb^gL ^ife/lML k hMl J>lkhl«b (El)

l^llfe l>H>b. Ih^bbo ife^ke ^fe b^lV c^klfrj |au blkK Ui&bJK lk^ ^ik Ik ]l>(fcp ^ajlb. l^i £ ^>^L> Jkife IfeB>h lYiajIb ^UXb [U>l»b ^ ^fe l^li' ^Hbb IbR ^life ^lltttlife Ihk (<bblbj£ h^k ^Sfe Ml (ife)

hv»b»Utk

-|. iutbk» 11& ibtbj Dhj^k ^ h^. ^k jbis»kj iteiMza-jale kfe. uinjb ^ fihbjn^11?lb ^ ?h]b. ^ blkbho l«bUP <bj *h9[lb. lUU^IS- |9U IUU^ t$^b 14s (Mb Ik (HUkUte

Ibsl^ iViajIb (U(Q h^kP DJb4J tbbJIHIb (tbUP Ifek jb>l<b ^> UblkOP bJK; ^ IVIUhltb

, k^k Mot^jikp ^ Ml iVisjib- ^kll k^£ie ^> bbnop ikk jn^bib- bj,sa_h lit i>iajib (u>»b :uj>-;fci* Itek ^1 Iklk (Ikfeb life (Ife Ml l^ lk>tb \n&± bbufik kMie Yufejbt kjli |jife ^£. Ikfe^ lifekIPhJ l^fe k£. (IL ^ Ml liife ^ife ^Xb j>Ub lh uj|k i^fe Ikk H£. ^ mi IlkiiM kfe felk life link ^

fell llr^tb in>t»Ete life k^lk l^fe hixVt kh ife'lltte Ilk llkillife life ftlbfcbj % (lr|U bJK ^Me ife <frXb ik^ <bj(bb i>ajib iuiE>bj art^ib iuh>P ^ feihfeia itefe ib>kiu iyk mi ^ Ml

i>iajib ikikkiejau DJjU |jb lnh(l^ tbt^l^ ^fe Ml 'Me ly^lb life Igh kin life l^fe % life IbUb b|>lr felhie i^ Hfe tbtjjlkP bP (l.>ilb l«fe IPa^ life yxb Mk ibja^Uib bXM> ifefejfeite ^ IbUb Ikie XibK y»P || IMfeU kk Ikil Unit life fob itek (li^lb It^hJ J^k fek ^E. j^. babjk felk ^ .^M Ik life fek l^lk lik l^li liife Hfe lbb>k <b>Jl>ll> i^t IDIk (ibkP ^kbj |. IP|h life fek li (.pp 1^ felk IPIk (UhloHfe ‘bajib iu>ib Viabbo PJ^k life ^gab ak u>khp>b life Ml 1^ lk>ib t^bUJfo li life fellt life bPiy»Jk> (.htP ab bP ^ IPlUhtc- Dj(U Ijb lr,arfj-ak> ibjoltiab Ibktb lnb(l» life IPUb Ml IftVHb i^L hl|fe (ktbj >hto>ikttP ‘johbjll^ (^bb i^ (jklb ^ ^£. IPk^ JUS Ml life lha £

life ifeijjue ifek iu>^b £ ifefejilhie (k)2*liife P(buj ifek feikite-ife^ (a)

life bt^bjK j9I life biutp P^bjiK^P ml kjk afe-l^fe (ife)

-|. £JJfe klfe % PjlK life b»biv life Ml 1^ kajk Ml khlzaieHb Oflbta/>.J» fhsl&mtllUlk Jn^biak PbJ^ ^ bhPIII^ Hk b(ib Uiaib^ ^Ibfi i^ lkt»bbo UbJ ifefe ibPj|Ubk —hltto

Page 67: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

|.g Mfabf hfli'hlt* UfliHbbah bh hfblK

ifeil ikte 'khtL kkZ ^his fehii % ha^t, ia JMdk iis^ fi£.Ilia \h iklkk UaJi h£la Bik lib liel a .^hb^ie kjlk injh^j Na^S ||

l| ^li. J^k ikb ^ i|bJJjS*b ik frhujiifcifeitaiie ai itkty. ^ ^ %a la pi u^natj jaia ^ j^. ^<£ bjb <bj |

Mi liik jaiklJ^ilkil^iikMi^E. Jh.a Q ih. jbbju ^ Yiajib lup B>b •hiaj i£ bib.ba£a % Mbate .^69 %

IJ*£ kb (a) jii (^t) 14k (JL)

kaka (a)00 (a)

iii kbB. ajk^a (ik)-|. ^>tfe |kb. £. bbbj 1^1 Jlil >|tfeK aa ha|k ^KUJII>

l| lk£ Lfclk bk Jaie Itek £aikik^ ih. b^th t£ ite^te I'hajib ii-Ji J^k bikkiate ^hik )i ^lik Ifei ^k |ik

iaii ik%ik ibsi p-kjife ika £ jkitj. hkj^ jaiM. fia^ ^ ist^ aia ibk kiakk ^aa ail^i MU av»b»>l9hfi ID^hJ khj hkjtfe (a.)

iki^ pi ^ aka kfei jik ima kiaifi aM (a) ikhj. p. aaa kfei £ ija 4k ikkj. pate uiku>k (a.)

14^ ik i>ib?b kfe. jHk. Elk itek ^ Ikyakt^ppaa jsiia (k)

% >i<feK ilk. kkj. kj. ;| j^acb n-ajk ^ kltote £08 j£ jahpjiife i^mia 4& lame ik jiia % ip£i* :bE ^k £. £tk ms ikaj. i£ aak p 4k Ea vi^k mtbt»ia. ikk4 4^1 ia4a £% £k £ aija ikkj. 4k aik >ikK aa^ ny. ^ kpk ^ uah £ kliiky. p iak(iM§y pjoms) i>>b> iiaEte % tn£t i^a. -£ aajk i|

£ iak4 na 4k ik£ 4k £ aa % Eik ife£te 4k p laa £ isa <£ p us^e 4k M klk £ klkaa 4£i l|. ikia Ikik l^te Up Ik 0^3g JB9ir)) hjU'^ £ n^bj ££. £k lk£ l£IDU)hJ £ jahDJH* UJftb 4£ Lk klk

tfrap ^ Ea ka 'iiaEte % ha4b i£ 4jp sa kajte ^ a i£e ^hu kajte ^ a £ai kkyiyte i£ 11^ aakha £ Ma iEji aae £ juiaujg> jubj ai ^jj^b ^ (aiate) bna^^ iaa p aia £ p^Ekp ^ba j£ u^ujb t£ ik£ ^ aitaa £001 % ^aapa

H>ajta ££ p j£j±. £k SE ^k j^a ££. kk 4a mQib- iui>tb iuhik>» 4^pjnfc a?a in^ib cbbj^ iaa lii la sE £ jp £ late 1^ m<b^ ik 4a bbjte £ik ik ^ipp ata ia iaa k^ |. pinja £ t^. >>h4 aa i£e | kajaae £ uvikiah u& iv>»bbo£k IfelUbJ Jnp kllnijK life. £a^ l^ life t>»l>h b»btP both t£ DJ<feK UE> >itoIUhK>£ia ik £a H-aEh uyfctbfrbj iaa bbs slk 1^ mifr ibiuh^ i>is ibctik |hiK iaa life ^E. £ate i|.IU><b l^l^K jrlk life IllktaJ ^.hte Qb >cb Ik^i bU ^ m>tb l>.^ £fe ^>tb UkIK blob] >cblUKtC- J.lh life£aa iate iaa 1^ life ^ipkip i££ 4k feak4-£k ais Ealikki. £ kikate £S61£ johujia

E»Ek £bW IcbUP

b^1> ^hk> £ |>Ublr»ktglk> ££. Ife £ InkHSItf- |^(£ ih iaa ka il

VtbUkj ££ I^IUbj life Elfe CfeJ. I. |J>cb VUb(b» 5b <bQ>lftU (£ U^H

lk ak l£ £a £k in^bK £ i>.f. iaa (s-ibjjbm Iireqdaja) ^ fevfe fe^ ^Ibb lUlh l^aK- £ ?aj?> ^tfa

iniaiha

4k i>iQ^ lk b^n^buj^ ||. mcbk ifev. ibcbj inkusi^ ip >hcc

24k(saoi)Ep>i 9;b)sj9;ux puc XanodjB^w) tabtt \ftp uj^uS»T> ^*s

life £i£ life Ibt^bbo >lbk IMi IIUp IUU>b. kUS life IXJ1K IUb.1»ifea >ib.k iub.1» >nbK ai iiiik lk iaa (>i^uiu> 4jfe £ia p (i^hMaa) ojk^j^ ik jam. >i^a £

k.t?Jzii£;» ^ fholtbldh

Page 68: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Xtabf thOJffton hfOXtt bh JQ

>ltbK >lb ^ ho|k j^. j?hDJII^ IJh itek ^3s Ufcatf Uafi. ^ 'Suk ^ Ulct»U(blK •‘bblbt^ «^> bjk ib?P, >»£<£

‘Inojfe 4 tbtate-JKf'ttlr.U b.|h tat» ^-b life l}£% ^ ^UK] ^ ^ Inqjfe iteH ifeJahe InjhUJItb bv» i| ^>tte ^ |j2ii % ]h^i> ^i^bK ba^h- ^ 18 kMie j»hbjii> •

Ip. UJMP ifcrJi Kva).b»hlln>jK p IU^b^bltf> ^jb i]^% ifel Jife ik^bbo ]nb ihtp >ib>jh 'ujhk 'jit? itaikie tbbjtfciK >!»« Hi l| ^ ifei.

DjjU&b IhtU JtbltvIV <biajjh ktoi^bj |4bk JUb-bK <bUJ^UtM> ka|k ||. 1Pg»

Hbi jr.1>blQk Ub^tf> ^ klQbjS UUbJ <bUJ|blftl> b|U>lk U[b-IK jahbJM> IMs b>lklQk • HJa JSl £ u^Djir ^ kjhite i>h>h b^ui^!> ^.tante

lnblkl> VlttoK Jth Jifeli llta Ibtbj UUIK life |>h>h •

IllsIbp ki % lik Mb l£a lik i^kp ^fe 'feijjp >tbp^ ih. kbibb y* bki ML life kltei tojbft lik ife^lblb* jiU§ |^ ^luatb $3^ ^ilikbJLB % JlMbfe^ Mh]^ ^b ^ilikbjie ki£: MLB mjPJ^ % JMlhiLB •

^ Ibtfej kjnb kfejfelbbte £1LB % Kt>l>!b

Mi lib IU>» bib^ bia, ]hl^ fe lbb|kIUsK

Mi ^ lib iu>tb aiu>k ^ jbbjk jbH |aiik mihih fe h^bj iim> •lib Uk»JbbQ fe ufobj |ibHb ^ ltbftl&J ‘Jfe b|bPbl> Ukllj; |lb lk^

|au IfcdaHj Ifeli ScfeJ tbIK iiifebjte M«bK feb ^£. l^B lb Mi J&i»Le LSk\%. >r»teu> fe£ii ^a.k> fe^iLe Ufibft bilk- k ^ik 'Inftlb. ilk bM. ‘bilB^ll ^ik ilklkli

•tbUnh^b-VikllK' ^>UP ||. thcbj ItftK b*l>hl> U|nb life b^P i^ fefli 4j|bAlb •lj| bkj VjtC- (IU|») Snb 'i£ ‘fejjfe ‘fehkfe * hOlklk- /lbl>-:i^hcfc

Kv»b» i^ fe£ii •

S-nHteUlb

Uk(l>K •

. M£ MH l|. IbcbJ UbbokJ^ Ph life Pl^kJ Wlbtft ^ tbj|k^|b Mill i^

(iOemnins)

|^ IUII^E> bAtfr ifell ilk |>lbbj IbP up* 'fekfeii ‘Jib 'k^kfeli P»kiak ifej ^ pcbk atb ab k9 >h >(P JatfaPj p J^fe Yljbb Jh Jik Jbfeb. kJMJikbB Ibk pj^p i^bj ‘pjkip ^fe fe£Ji bib 1^ p Jlk ih. H^h ^ik Jkk. jjk J[bop«te ibP j>itbhjvc-

UKb tbUJ^ilk» 1^, Ibtbj kjbK ^ i^ kjltPo?, jOa IbUJI^cb Plnjb j^. boltblQk JHi J^. JkMPbJtb jUhtf- ^ |lnltbj.tb jip6 ‘felk ‘ftbptb |^ Mi felbH b^bj ifeh

ll^^rQ ife Jbl«b tbPJjUfrlV Jbfe PJt^k bjP>lk life kilbMb holtbiQh PlbH i^ hjibbibj

i^ ^tbVJklP ‘jbkj^k 'ifeJi |^ IblUb bhbj hS>T; IPhte Ji Jife IP?b Plnjb £.. jkbjlft boltblQk ^.Kk> ^ hjh bbj>K? Jb Jl

boKbl^k

(anSoifda) g*$

l|. pk kk ilk kbj ibk Eli in>i*«fej |. jrt^blftk IPP^ pajb> ||. pi PPJIrk fekj Ibfe glfe ji.PQJb» ikj. ^ ^fe p feH 1^ Jp £. lo>ltb jktbj lUbJ ^Ife ife fefej life jktbj Jfe pfe >lkk Hi lj>QJIb jUVtb lte>fe ^tbPfi *| jPjQ >k*->Jte fejbij tbkJUIk jjbk-fr 12. Ibfe ^ p. Pjkbk PbjlC- p fefej ^ |^ Jp P^jlK Jtfe Jjpfe p P>tbb^LfeJ Ilk kbj ibH bJH feiH.%Mp£l&tJifekbi£ MH l| P,bJ£ Ikiik bjH Jh £ &l£ i£i

^ ifekp jjUfcK Jp ki bajb ^ajlb IU>tb frfc biH «^>Htbj ibP bjli bib. ^>k«bj jife

p

Ubjb> tbj iaUa

Mi'hhiale

l<h I^Mr-O ^ [holtbldh

Page 69: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

£9 >,klkj bfV>>lk hJMUkteiii ph

/

ipiaj |lnhn»J tfeVl ih. UJ(U»T^ Ulgjb J^L f.hPJII* > iVit^JIS' l»UbK ih. bl3H IbtBJK S~b <*.b)lb^ Ulgjb *£

l>|tbK ih. |Vlb.bJ Dlrjb J^. t»lkl9W *1

iMllife. ^ilDb^bj h£H Ulnjb £. lnh»lhl> l»S cbj(h^tb *1.

“ 3

1^ tUb'Et bufote tte*h life|>lbbj |taD Ujfcb ‘bUlMV ‘|iti ‘fe^klLli P>lkiah | life 3b K9 >h >|D tb {acfabj •

ID><b ^tlh life t^t.bj9b life Ifci^L fefe |. IU>tb 17b^tfe ^>tb PilK bb-bj >tblPht» ^ilfe life Jtfeie Mil •

life tte1jj1K> Ifek 1U)1»b jbk|l>hl^ (fe)ife±>Di (a.)Pfe (ife)

-£ U|P PjIK [tb b4bl> jife IfeJi >I^K- i^ hojk ||. IfeklUlk Jnlbiah UbJK> J^. jahP^II» ^fe fejfe lk4bbo UbJ IkP !bUJ|Ubl^ *

IP>cb ^lh lifeife iifefee ife Ifeife ifefe feiife >ie fes^. life % bb{b feBfe mEie ^ i&jh •

1^ ^2%.

life Mife Ifefe). la^Eikp-P £ lilh £ Q^bJ J^. k|>bj i^ Ifek. ba|b1» ^ Jfelfe ifell ^ aE ^ ^(hLlblb* ^

ISnbTfeiV IbblP ^nfefefe (fe) IU|kSvIfeblP S-nb^lP (fe) ‘>Hb?ch ibE>J|h Ibbtf- ^hbVlb (fet) ‘ I^J IbbVc- fen'bhibj (ife)

khJziieItbl9hHk o/^b» h

Page 70: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

’’ftfhyiM ^ <1'5(-/?/?) 57 37^777; ^5“

^Jlf-VI

'llfrWli'W ^f TFiRtfcf W aTST^R/’qbl/dc^/

(Study of Politics in Nitishastra)[Kautilya and Shukra]

r (Structure)

6.1 (Objectives)6.2 H'Wiq'ii (Introduction)6.3 (Kautilya)6.4 Wa* (Kingship)(5.5 ©qqwi (Justice System)6.6 ^Nun^ T^f -snI^I (Court and Justice)6.7 *iu-s<n f^RT (Mandal Theory)6.8 (Six-Fold Policy)6.9 oqq<r»Hi (Economy System)

6.10 asp'll fa (Shukra Niti)• ^TRITI (Summary)• (Exercise Questions)

6.1 (Objectives)

• % SfafellW TR"d^, ^TFt ©qqt«tT, irg

• ^shalfa ^ oqtoMi ^fl

6.2 Mwiqii (Introduction)

'srsfrlR^’ T^Tl 317 t01° ^ 239 t°l0 ^ % WT 3 %'H6iHq7 fq^Ki qiln^rM ^ <.qil 'STrat'T fq<q u,qi Hexq^f .*

alfaq? "'jfad ^7 1q?xrlqJt «b<al <hjq ^Rfrl xPTl tild 3T7ff qqf tiqis% ^ f| W 3#’ 1T?W Wit # ,ft» XRT 1^1 i, 37RTc2t, WPK, ^ 1T«tl■pRi ^

64 Blvl'i WZFFTrfft *inal<4 iwilfn1*' fcfiR

Page 71: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

-iKamiw if itviilfh W 37&JZR: ij? ^9T

^Tf ql^ll ^1 ^ <,^'11CMC1 fqaill■^1 ^fd<r^l % ‘sraJa^Krt’ cp ^ ‘ ^stiHlfahh^'a 'fI ^5 fqsiil ^ f^iT <-ct’ii^ii<n «fR^<=tl ^iai«{i ^ Viai®^ ■% hi-ii "fl

6.3 ejfljdo^ (Kautilya) -^rz^tyii : 317 239 'HKfll’H <5MH6is^H ^

1^+1$d T33T fq^ilel ■gfft TSTTW ST^lfcT chlPirM '5RT <P^d !JSj^ «jifdq'l' ^T ^ TRT 'll "Sf^ ■HHi'JiJfiitql (Max weber 1864-1920)43T«J$;ii*V 9|-ql4 fq^cj ^

^ 3R^ y[««S oqi^it ‘ '■fitViHieKl ^ q)<^>5R ’ (Politics as a Vocation) ^ qilficrq % "U^ * 3t«J?TR^1 cfft '^cRI ^ (Florantine) % ‘ ’ cM (Machiavelli 1469-1527) %■JJ«I ‘fiRT* (The Prince) q«q) ^ ^iRl ^ FT^H 'fl ^T1 TrjRTTF^ ’’R fcu^lTFTT ^IT TI«I't PjKHqii '3^1 t^j ^Hshii TT^TT 7TRR ^fl ^tFTT ^ 3iqjR q»<HI ^Tll

^ ^feR? ^ '5^', <1^1-IM, TRd ^ fqifq-fq'Jl41 3R?fl f^5T, ^Vt-TTI Tl^ yi^iiqq,f*R f TT^n ^T-R fq^crtMuI, ^ffa, Tiff! (Silent war) TRi aRf^RT <i^ii ^STNlftcT ^5, ^XT'lO cWT ^JTT '^cTI3^: ^71 3ST ^ cl8??'^5-qTs'Hl % 'RT8? Hiiqai ^ •siqeK <si4i fqqid 3Ttf^ ^TT TR? RR TR qit<R ^ s^qyie) ^f7? m+<jci fqjqi ^1

Henci

323 f«cf»^<. (Alexander) #t H^fqic^ qilHicrq TR ^ RRc? ^ 3PRI RIRTRFsnf^Tc? UR^T, •^'iiil 3ndiM»i«r)lR^T HRcT ^ 3??^ ^ <)=hch< t^RTfl &H *f

^ihI ii^h^qiT Pichnl^ (Nicanor) c?8?? Pfi%R (Philip)RRcT ^T 3?fl|q)i^i RR 3R^ STf^cfTR ^ (hR^h! . RRc? ^ ftlcp^ % ^rRTpRnrl)■RT8? Rp? ^R% q^jecrq c?8?? R^JRT ^ WIRT HRdPl d^HeigPl 3R^ 3?%fP? ^ RRfcTcTTUTR? ^1 q^fecrq «5Ncii ^ q^Ki ^ R7?8? i^qVl % ^TRRT RRTRT ^R FRR1? 324-322 'l|. ^ TR- 3lfidd Ri<ciPl RT¥FR ^ FaR1RTT R>1 Pi^qil TT^RTT^ft Hiefci^Jl Rt (^ RRc? 371^1 «6R^TT RTR % Pi chi pSTc? RT) I 'RRRcT: Rc^RTp? Pl^q RTT RR ^ 3TT3 Rtc? cTRIcTRT ^ R^T Rfe? Rll 570 Hpll^ cTRT 64 R^R-'gR ^ 6 ^2 ':5f^ cTRI 45 RfTt 33?f

^1 RTifeT^R RRTi RI^R? sfftf^RR? (Marcus Aurelius) UfR 9Ttfwci ffR ^ Rf '{pTT RST RTI

Rtl RTRlc^RfTRRtW?T RR

% RR 3RRR^c? R18R■f-R^f, ST*}, RiTR cTRT R^^TI 'SRt RRTR ^fcTRT, RIRTfRRT cTRT RRRtfcTRT % W^FT fRRR RSTRlRt R?} RRf^RT Phl'RI RT^ cTR cfP? ^STfcTRi RRRIR Wl^ RTMA STRrift—RT^TRR’, 'STsf^IRR’ RRT ‘RnR^TTFR’ RRTRI ^ff8?! RRTR ‘RteWIFR* RTt iRpM-4 RUdlR R#Tf STTcRT Rft ^fRcT RRT RtgJ Rft TTriRT % ^ «P-nPin f^RT RRT 't) fR 3TRTR 3RR RTRlfRR>-Tr*pfllRR> RRT ^Pi'h fRcH %fRRR-RRWTf R?} RRffRT cTRI RR% sfcR-RRRf RTF fq^crta'U fRiRT ‘RFR?? cTR ^<sqd: <5M^Rd cfPT RRR7R RRT RR RTR# 37PRft) TTRRtfcfRj fRRRf R>t 'R^f ^ls4d: 37«f?IR^ ^ PlRTH R^t Rf t cf8?? ■%RR? RTRRTR % 'pTR # R^II^T ^ Rft R^ tl RSpRRR ^ R^R % Rlf^TR R^?Rf Rft RffRT ^ 3T8} R7 SRRfRRT RFcR fRRT RRT f- >4qph v4^»<^iT ^ r4 cfRT TRTR RtI RTRR7 RT R?f iRRT RRT■fl Pid<Pid^i RRT RJpRTR Rffeft (Wintenitz and Julius Jolly) 4 RR^ RfRS 3M^<*T ‘ 3?8Pui*V % c^och chlficrq ,R>t R4pR^5J R8??

RTRT

RRt^fR Rfl RRf R^t t-! 'jfqPh R^, RRR, fR^ RRT 3RfR R^RTITR RRRR % c^TlRTt "4 R^RTRt q-ilcjpi Rl^ ^TTcft 'll ^Pr«h RlfWT, RFTRTTc? RR? RPTR'RffRR RRT RTcfSRf RRRt R1RPR RRf % RtR TTRRtfRRT fRcPT RT fRR?f ^

3TTRT 'tl RT^ RRR-RTTRR RTF ^kgjfRR) fq^c^RR ^R RTTRT ^ T^cf Ri^ ypi^ TTRf RR fRRR RRT IRfTRTRT 'ti R7^ ST^^llwY RR R^ pHcnni fl RTg 341^1^1 RReT ^ R^fWR TfRcT ‘ST^lltq’ ft %R^T

®T ■! qlRql JCidi«0 % STTtfR^ RRf "4 TPR Rfl S?lP4<i<n ’JRTRRcTR % STtRSJ 'fT. 3TK IRTRRTT^t ^ fcTRRRRPJ^T % Pichd cf^T % R^T nlsn % RTR TJRT 5«iPlPaa RTRTTR % ^cq t}' RTRT fRTRT ^l

RT?TRcRR

dH<n

ai^fl'i qq w<al<< iMilfa* hvn ' 65

Page 72: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ffrto/ bh Lff-IK 99

%(®>WI°d J° 90U910Q) ttH|fcbJ life (IfJftll „ ^idife l| Iklk feU Mfe ^iife ln>^tkN Ikli ^ife 2ajl ^fe feltei Itefe fehli ^ Jteifefel ^ ^ !|'lHh.

^fe t k^ilkUjjU ( ^ inik (bg>^

11 h(htt % IP»bJlHlfc> JJl ^ ^Ifefe itkli^ 000'9 Ihsm ^ife ibfe ^ ^ inV»g^ b>Jb.>lhtfcl*b |UKK> ^ |^ >IU>»kU ^ ixf.^bj ^ ]gjfi ^ Ul3bJ

^i£. ‘iu>nfeuj like ^ i^iifeuj^ kfek life i&li ^ \&\i u^j. bohjib» ^gLj^fe ^UnJ 'Ibtbj i>,ihft ^ Uh>M^ i>bbu ^it>ub|i> IM ite^ fejjjh Jife fe^h ^ Mife|. lUb.> \&. UlSbj ^E£. llhlie life MttPjy* t( lE^l^J j^. nbhjk ^ ..>IK»Dj ju „ htL ^hl£ ttobhUte 1^

^ 2yli ^fe lilfe di ^bbjA ^l<blUb> ^iie Inlfe ‘tb^hitb bbVjujtc ^ ini^K &\q &£l^fe Ikkl ^fe b»nfefrt» m|lhlie ik EJ^IM> ^Ibfclfab ii% % |2^t biTteb li^te %.r ^UJ ^5 klk

ife Ubjbo \£ ikfe fe^2^fe Ifefe t^nr^bj ifej. |. U^i Pah-> ik £li£ l|. 1P>^J t tt k>IK IhtU^rrfmbj „h^h^„ .^t feJte % feiMJate „l| £ k^iSfej?^. ^fe | ^fe Ikhlfei ^ pifrftj kl^ ^hfeli

,l£ill^3i£t ki % H»^h lUUIh Ikki Sik ^ ln>«b»k U(bU life bhft ^»cbj Ulb^K^>^p |lk. it*b> ^<fe u>utoj>^h |ife, tfeiU££iet kkk„ 'ilkke % ft^th ^luihibA is. || mu>kjE>^p life klk % b^pjl^b | h^. ^ ^fett ^ l^f^b In^lb Ifefe 2!^ ‘fe^. Ub^JbJ^ || ̂ 1

itek fek^fe lbbjb> ,kill^8te, >lkHn» c^UP-|| (QU bkQk ^life IkfrBb

>lbbj ki WlSb) bjlK> U>lbkblU> blkK jlfeltb Ihk bk^J ^’Ife 'Uk

U>l UaUkllit UlUslUbV

11 IbUj Hk klkj|Jfe life b^iPJ^b kfe I IbcbJ bjnb life JpIBft feite Ibk IxfrBk bolhl^h | Laj^bK

bfelnlb Ibbk- b^?J|qa ^ ^Mo | lb^Uk»»b^ UbVJbjtC || m b|DK U»^>Jh ifefejle b^JbK J^ iaitb^|k IUb>-bblb ifefe ^blbsl^ D<jkk bfc^K

|kl l| ikll blpK tek ^(pjtbUhff :kfeha Dlbfeh u>|tb|»jh .feill^te t ^ life Iklh l| ^ik >iiuib> life ^I1*- !£ ifek MiJaUe, life b^?j|tb Uak .iife^i, life ^|UKf»n^ <fej | ^ uteujm bbj>hP

l£ kfekt^ ^ % Ifeli ]Jl Jfefe. Ijfe fel Uak ||b ‘Ifeia 'l^L-kle ilk % Ikji

• Pl^JIbk

>\tU I>l3 'lb (>ltbb)k- Mb • wmifeK ifek :bbkk jfe. ‘ifeikk

JvlbtjkP lfe| UI^UJK 01 life ^IKJP b-K> IbP m^PjK f9| life Pblb>P bjtfc | h^-h^iv

l^k klk ]blk B>h Pt^Jb-K IkJi lilfe

b-^ ms |bl«feljUkll^K PklUK k±£ '?

UUIbk

life Pkii^K >l.l- m3 jbUbPj

j>lbPJK>

lk| I hi4»-b<g> PitPj^ sz

life bblhOP | P>lk P|U>N»J>|k 12k £kj llife life

Ikk klk h fedh h klife k£Ifefe Ife^fe

Plk | b>lk l(U>|ibj?|h

UkllAK >I.U *1?

b>bl>4t

Pkll^K klkfel -C

Ifek klk 'Z

lofe>*k fede SiE Ifek }ok Ilk IUb>k cbltjlklk ‘l

( b>II^JahP ) b^PJltb (iife^i) |.b ttoUj(Utfvl>-4alr|lklf>

—I IPtfek Ufe IbcbJ PaKk ^ HteUJIU cbk^iuutl <te>i ^ || Ikk l^fe bhk H ifek ftlPM mfe ife^ | ^bi 2k Ik £ kkkite <bhJIPU>B ifegfe uinjb ^ k^n^tc- f

kdZ^fe Itek (e^puj) ,14ssj^ ^ ifeikisiik^ t| iklk ikki ^fe Q»imfc ifekie llki |•| E>?tB klk life fr?uj>?nbj fe^tfe 'Ik i^ke ‘iifeH2k iite '12: '12. ^bipj ^uiSbj <a£ D>h iVitbj 'bfc*K ^KIP | Ifek IbUJ felk life >lbbj

Itek |bhl9h up. pj£. Uht.bb. ?IBft IUb> ^ ,b4il^K> >l»tlc ^ l>K>K

21k

Pl>l>h>K ki | y^llfe'lhUfc •!§: I^g ^Jfe | bblnlb tgR fek fa->?/^«fe '.Uhhalc->Ub5lU>K>ifekie fed^fe life Ljl^lnl} £ k^lll-OJfU

Page 73: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

19 i.(ldlH>hah Ht LtfUK

i»b|te htellfi ^ ifek Igit llbtfe] >l«b|b». Ik^ ^, b^. % life. Itlh life. Jufei Itefe feiR bl j^.>lhlbo itefe LJh ]£& life bN>.P |fehH> b. % JbUb (h^u^fe) Inlb^tb Ihtb IfeiS. ^b ^llfe £ms iiftiv iikE. ifeii tt»h^ ^ife £k ofc>»b^ ^ bl^ % £ iMkie ifeisliie Hi

l^la Ul.Uj ^ife |U)ftk |?|ft |Ufth ^kbNj 'Ife liMbi^Rj life OqSiH s? ?H3?W) „£ ilifehjte ^ lifeja,, .^L Iteifete 1 (|. ifely. hik life .uahte ^PJ.4>1K, ^ .^l^J ^hfe^b bilte Iteia'^) g» %teii

iaitbb)lk> Vlk^k> fe^^fe 1^ uihft ifefe >k|k Ijbltte \>lb-bj Ulnjb Djb^k^ Ifefe 4fellhtftfat

i£ Hall ifefe J^ife ^ife ^ife, ^fe till ^ fesli ^ lxfe%lk Mbbj-bib ugrit imifejb-b. Ijb |KIU. ^Ib 1>>IK Usa Vb^ft I>k1> £ >UP ^ H»t|a Jfefe ^»fe % Ifell. IbibfibhH Ibib] ^ hiziih. i^ ^>lbt» feik % |>bixr> ^ tb^Jb ^>><te h^. tebJK ^hbj j&fe

l|. ^Jfe ^fefe. ^ UJMP- ^cfe ^ hapjjtb <n>{bfaJK> kbK )6»l)^K>—Ujhig- ^Jfe b^»

h. ilHR Ite ^ ll£ili ^blb«b-iO>t

14 ^ ^ ifeli 4ffe ^ lr>>tb|JbK4 IhD UKIhr»hHS ^Uhl» ^fe jhtfakj >|K>jtc-IbbJbV ^ l6»llfcfitp jUb^ ^hk> <jxkj £ |«L IpS'K ^g>bj (ktb ^fe mgot^J|h £ b^yj^b ^ Inh^b] cbUC ^ klfe ^fe JUfcK kill % PJ|UI»I> ifek ^. l|. IPIB»b| lb>>l^jbj (UUS ^fe ^bB>^ b.(P>lkk^blK kite i£ U»tbJ »b)(W^L> fell ia>kfr uyifelte ik »n>lfebtfr ^ife blb^lfab ifek^kkOiC£. life fabtt Oikjh PhJtb jbUbJho ^ lb»bho k»»»A »cbUP 'mjhlj-m'frftj Ife tbkll?tK Sb ^Ife. ife^ ^ >»b» ^fe £ IUb-> ^Jfe b^^J^tb |^ tbtbj ul>>K bbj life fetii jAMfce ^felfe iilS bfib^h «^k£ Ifek )n>«b|bi1klt» ^ |feaU Mkftbj £. bkk :uh6>^ tbjpift || (8MldlJ0S3J^^ tfahAllfc^llfrbj^K UBV^a ^fe b^TJ^b tbtb] |9U bjftb life |KMb4V» ^fe h|»bj fesfe ||»«bj B>h ‘|. lb<b] Inh^bjlife ^tplftllfc \fea l*b- UmifcK fe£li ^Ife BhjlP ^k fe£li ifeil 'b^ftlk |2^fe ^.kP tfej. |. Pab» ab Inb^bJ ^ ^baD Plnjb j^, k411fcfrK>- M3 b^Pj^b

JtimjlK ^tfe bUtt* Ifefe glS. MahJJtbattf- '6>fi tbPj^k (-| IPtbk ><b )>^ ^tb jE>^ k)k i^ kb^te [UhVP Ifefe ^.htb ^»>tb ln>ktvp life IbPJ^U ^fe ^IPb HIS. b^PJ^tb Mbl> PbVjUJK' ^ (<b

fedi ^fe ^ b>^P ^ga Inkbkj ^fe ih. J>lbbj ^ ilfe Ifek IPPUn ^Jb |3P ^life PKjlb4 InkbUJ ife >iabbo fSlb \ib tUPtft Utb^b ^fe PbJ>» ^ b^PJ^tto Uaj ^ Pab» u |^ lfe^ Ubb ^fecfaP^Jh l^b IbP g Uib (iyi life) PbJIfe '£. jbslfe bA>?J^b l|. PiJIK ^ PbJ^ |ate life blbfrttebibPjiPtfviv jfej. ife ituik ^ life b^pj^b Pihk (saqqoH scuioqx) v»mp tbbjpib i*j»p

llrvK

l| Ibtbj J>Hb life ^>*b ikbf. ^ UUk <bt^Jlb ^ UPbJ tbUJ(Pbvl> ^ fe^EJ^fe >*bfr 6IP>k ^fe ^>tb j>Hb ife ilfeile i^ i[Pi»ft) Pi£bj ife fcibi % Jtf^lte ifeyife ^fe U*ili HifeK ai H (^op SJ^S ^sq^),>:tb»u p-jbQ>j«b lii^„ jfri* i^ b^pj^tb ip>^b puoaitp life lafe ^fe |ilk l^he life >p>pj b%% mjIK ^«bkP |. IPUt> U>tbUJ b»^P HbkP ^aia c£ Pbjbo ^ ^fe IPP>ibR :PP>P^ k»bK ^fe ^tfe^ PjlK ^te life iPhftjicblp ife^ k Ife Hi^lfellS ife Jtife P4»fe life b^Pj^b Uiife

£ me Ifek | Iklk pbjb ^ ^IbK bPIh l^lb ^iife lft|>K ife feilfe b^PJ^bIpttkjuvo \uu\h ^Jfe ibibfebjbtP Ife fetlfe ifefeie <HkKk> PJh^Jbk> bKJlb kjll >»»» :m& | <L IbtbJ Phjlb4 VKbbjtb ife bfcbj ^ ii iife PlHK PlfrbJ ia^ ifell il% % (tbPth ^ ifejIfe »PP»k life b-apj^b lima IP>aa Pbb.jbHb {<b jblKP >|ptb ([fetfe-|ktb) Ifek jk-IPtr^b PPJIhttP-^

-klfe Ifek fedi ife^ 4 ^ (iUbkllft ^fe klfe ai ^Sfe llSll Ifek ^ |P^*»tbP*£

IPtbk lk>

fcifet 4 Inlb^Kb

InhU^bJ kfe |U|fcj>l«b |P» Pl.t* Oa^Ubft (feiia^l£1^ liife

Ikfel \btfvUUb ifeh ife ibbPj i£ 2£ itek fekiJi ‘Pj(k^j> ^ (jpuiuiiz qDiJujSH)<b>ju^ 1^ i^ife rXuiouoag iB3iii|o^ ;o aouauq) untbj nb kmi^tp tbpj^bi> ^(sqosPogiaSo^) ^feiis^ l|. liife (^!|Od uosp|3B9Jiv) iftfljft ^fefea ife^bbo kkiiA £l ^ (ureqsBg*Tv) Hi^ib

. |P>b|h mbiak ^ ^iife ifei ifek if>ar>bjk> ^fe i^a Ip. § tbipb ipaj>» ^ tb>> feia-felli

Zip

tbft to>) :^hblfc

lib OJIJ-tf'O g klllltiyfl.

Page 74: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

•fl/irwwf *¥ wilfb ^7 * oMdlcl Tt cTt7^ ^ tl^TT ^ STT^ ^ cPT^T ^T"33T WF ^T «Ft ^TcT ^TTT eftl ^TT^T y«DK ^7 tiHiPnct) 3T^%T ^TII ^ ^ ^TWT ^I'^TT % csohIti % t^f^IcT hhi 'f chiliir<F■^F *ft ^T ftH«&m ^ tl % 3T^TR-^Tf% 31^%I^37T 8TTI 3TcT: ^ ^jt ?fl«til <5crrl^i ^TTT ^F 37^'^ cftF^ ofn s^TTI 3ifaR««F ^iPd.^^ TTSTf ^F '>i'ioi ^T ^q<ti (*Ic4) ^TFT % «t^tt-h1c(1jI ^lai ^RT <3-4 (RRf) ^ fFcUti ^ ^ 5t^ vm (37feRur io, sR^rra 3,27) A «ft

■f—,l'^' 4t ^frF

■% 4F^'Jt'tni a«7T TTFl

?rF t ^ TRT ■JS ^ tj4 37^ ^Pr<+i) ^F 7Rtf4cT ^ «h&dl % TFM «t)<cn ^1" M^K chili^T «IHlf4«t> 37^^ Sf^Jf [q-qKch ^fR eFN> %ft(=&\d % ^$5 ^HH ‘tl

cRF FF ST1^ ^T

r

^IPdrM ^ % STfwW 6, 37«1RI 1 F«Tl STfeR^ g, 2**2^ 2 Tf^ % ^ STTf^F ^ "t f^T1^ <j-4F^ ‘’TTWI* ^iFT 'fl yi'dl'F RRcft^f [4ach) ^ TP^T ■^iF ‘^T^T ^T diTmuichi<} RT^TT % ^7 ^ ^731 'f f^RT^T ft37RT "RHq jfft"-! 3)F ^FF7 ^78JT F^TF :3^3 37TF?ff 3>F ^?a< TTlftT ■%ftr^ ^371 «ni snftn >»4\^ ^fffF eft ttsf 37^ "^iFI Pif^-qa ^r4ft ';tfF ^tti ft^er ttr '^ftet> ^HeT ft PTF3R ‘TRFtft^r’ F37Tf % ^7 ft IF^F 377 ■F^TRTT 37TT^7 ^371! TTT3 ^ifer^ Fft

ft ft> ■H'Hdch) ftr ft^T ft 37ft ft?ft ^FH^Tlft HFF ftft ftl F77 ft vilichid fft ’fRT 1jft ^iai«9c0 ft fteidl 37RR FTft ft PF3 71'dilRl^) ftfcH 377 ftFF3^I337 ft3»RT ftF 337 8711 7P3 ft> 373) ''77 3h(t1«7 ftfft7^ f4«sial ft TTWT lft«siri 773ft RFWjft ftl RFTRTTcf ft> ‘ftf^T 3ft’ ft

33 37

TT^Tlft lft«sm ft #7 3ifaft«Ki chK«hT-ft33 (Majesty), ^vft (Energy) 337 4Fft (Policy) ftt ftlscb7 7P3 ftt 377 TTeft 33 3ft3 TFTPT Fftl ftl ^Tlft 373> ‘^iiPdMcf' ft ftSF^ (Sovereign) F8TT fft3 (Ally) TJTrTTT1F Frft ft ft F^T377 4>ciei 373 TfftF' 3ft ftt TP3 ftr '5^7 7T323ft % ^3 ft ■wl«hK ft>37 33T ftl 3rF333F ft ftF ‘ftfftTTR’ ft 77WF Ift«&id 3ft Tftt^R %3T tl ^F73f3 ft 3F 777571 3T3TTF 3^ 3^31 ftF ftl

*378^1173' % 37^3R 7P3 % 7773 373 ft—73TftF, 373Tr3, 3333, ^ft, 3ft3, ftF 3871 fft3l 3T3F ftt 3^3 ft? fttTTF 3iFf333 ft 77^3 ^F “37373 ^T*1 ftF 3>F3i7 7fftFfi33 13731 ft f^Rlft ftT^l il4Ffl ftFeH ft f3F ft 7P3 ft> 37ff33F 378T3T ftf33T fTT^TF (Organic Theory of the State) ft tft?3F7F 77§ft ftl <h1fi<r^

ft 13> 7P3'377F 3?TT ft 37^133ft 3>7 773731 ft«F3'377% TnftF 3T3 ifftd oieiftei ft> 7713 3ilft 3ftl33 3T33T

1. 75TftF-73TftF 31«7Fft7Fn TP3 33 773ft 3T3 ft 331 3R3 '^317 7^3 ft 33ft377317R13)F ftF^TFl 37 f3ft7 377711 ftl 3F 733 ftF 7P3 % Tlftt 33lfft37lf7ftF %F ^3711 ft, 3F 3711771337 Pl«hlftl ft* 3^7§F 37F fi^t ftcll ft, 3F 7153 ftl 313313 3871 ftl Id d* 3<3F 3f1 71T773lftF 3871 T^WdlftF (Calamities) 37F ^7 3F731 ft 3871 3ft1 TJ^F 37731 ft, 3F ■Jlftl'd 33rf337lf7ftF ftl 78713 37 'ynt 33f 371 fd^dd 37731 ft, 3F 7731 ftF ftF^ 3lft 371 77^3lf33 3871 3lf3ftF 3iF 3F ftft ft* 37lft ft 3131 7F3T ftl ^Tft 31%F ft, 7133 7P3 3711773 371 7lft773f ftl

defied3R-373333 ftr 3331 ft 3131 7F3T ftl '33ft* 37^737 7131 3ft 7153 d'Hld 3FF 377 313311 ®d<Hdl ft efF3 7F31 ft* 'gHI M<ll«td Ft 'dldl ftl Fft 3ft 3871 3781 3»F 373%^F 377 f1F3 ^TlF 3*F 3iP<1 ft 3lF3 3FF 7F31 ■dlfey.l 7F31 ftr ^fe-TFlF

7153 ft* ftftF F37f3 ft* fft-SId 3ft 37f337 3Ft3 3FF ftft ft l TFFl 7731 ftl 513-4 dd* 3*F ftflft 7731 ftF TTft3 383 F75rfgT3 7F31 fF31 37^383

ft ftTT^Jpi 371 1337177 37731 ftl 3*Ff333 ft* ST^TTR 7153 3*F ft ^rd-l, ^*d5l, ^3 fd^ddl,fq-dK^Hei, 77c3 333 ftFelft 3133, fftft^ftF^l, F7^lf3T3 383 ^g^TelF ft tdj17! FF3F 3lfF17l Fft37F3, ftlF 383 eftR ft ^7 7F31 3TlF^I FTlft fanfft ft* 7733 3153 %F IdsOe ft ^7 773ft 3*3 ?1^ 3ft ^4eidi 3ft 3F3T3ft 3ft 5733F FtftF dilF^I F3ftr 37131733 FTlft 7I5l3ft3 ft 377 TP3 %F TT^fe ft* 387 37 373777 3*7lft 3TF FcTTIF FF31 ■dlf^ii.t

«TqF17

dftlierd 371 31331 ft 137 3^7 ft cftS yi<j*fdd> 33 ft 1dd*fft3 Flft ft 383 Tp3 37^3177 % FIT! 3R11373 5ffft ftl 3fft^ ^diil di^lPid* T^HI 3jF ftflft p^Hicrd ft ftF 7153 3ft %^3 37 Iftftd331 f%3 ftl 3lf3lfa3 7153 3>F ^eidl 33* ftF^ riftF eid*4F ft 377ft ^3; 3*Ffer3 37Fft ft 1% f5f77 7151351

68 33 *7wRf>/nl3'T *f/7cr?«f <M’f)ffier> ftwti

Page 75: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

69 >/bb/ tbOJlUM> U[MK

\\£ Mi-link % Eli. £ ibttJlbUJ life (^.)

||i bs>U>hfi kMi bQft bibb bhft ?tbt» (fe)

IJi toUKP Ishia ajbU|-Ub|bv ^ib>JUIU life (Ir)

IJ^i Ublbtt l>»]bh lnb|h-ln>k ll>|U ^>lb ^ |4 p^bj |k»D IK6>|»Ulfr Ulti ^fe life (g^)

iViQJIb fejk l^Jbh lr.JkUJ ^ite ilk £ bhUb tb'h (ife)

-|L \&. uty>K (bfr jhlboja^ cteYi tfc^^fe Il% <%. bhbbv fg.K' ifek |^ lhS»ftUb> life feja-feia Itei fe^8 tnytllt h£li :bhg>Bt Ub>JDJ^ j>l>U Ute>jfi I>IS isk ^>hUb b^?J|Ua !*L BhU^ kte |Abiah IVk)U life KjslY-bhUt' *£

|^ lbtbV» ll£. mi ^>IUb ^ mb|bh^ ^fe ln>tbK ^.ttk Ibp ^ 1Utbk> blh ifelife Ife fejfe ife >l>tc- Hfe IkOQ \ib IfeJl Ifeife >tblU> bP |. Ifetlfe JihJlti ^

^9 b^Pk Ifeteie ^ |i [bl9 Ife Ifefe >cb|fl jfexl ^ bP ^ IP>tfc j^klVh ^ |bkjh £ ife >1^IPtbk IbUk Plb |UhK> Ifefe Inllife. ^i ii-a<^k- |kk ife fefe IPXte j»kl>h Jfefe. Jfefe ife >l,te q»Jlilfe ViUJkS ^j9*t> I>i9jlb. IP>tb ^kl>h £ jhQlkte Hfe Ife fe^fe ^fe IfeU Vlktlc- b^?J|tb

l|. ^iife ^fe fajbj InfeQPj ^felfeleIfeP tehOK b^PJI^b Plb.9K jyfe IPbr^b ki jjbUfi ^ kL ^hie blk-felk i£ ‘fefe^fei 'fefe ‘InfAk Jb^lhte 1^ ^9tb Plb ^fe Ubb l^lhte E» ^ felfeS ^fe ifefe bhk ‘PJtfcK ^fe i^icfe PUik SbMh life, ^bk ^ ^fe IPbr^b (jb Ublhk-^lb^>kfi ^>UJ t£. InteQh 1^ IPhte bVi IPUIfe£j>Hb ^fe Pbjbo |k<bj ^ ~Blb>hPP 1^ ^ InV’S8?- fefe j>lbbj % J^. feilii|8i£ JPbjati Uh^ kkKjak b^P)jtb ^ }t.bk Pbj'Buj Ifefe Ubb jb^lk^

||. Jn^bP9h PKOK- Hbkjtt |U» ^hJIklb feUfeb] Ifefe ^fe Jfe^ Injhlfi fe^he fefei 1^. fedl Pb>JPJIb t^k^ l| Ife^ t^bfe JUS j[hJ-lhte

|kk bjl^ J»Hb life ^k .^l bj^cbb^k IVlS [U>1>b ^fe ife Ifel^fee fell life i||e b[bhP ifefe klcbbJ kjk >bb IteP UfrUJ 'bibb ^ jy^lfefeilfe ‘lfe>fi ^kfr ^ pkli lElfe 1^£ *fe>JPjhfr ifefe Inlb^tb fefe fedl fefefete lUUIkk life fefe Jifefe Ukll^ kis Pbjbo ifefe lft>|tb 1^ IrtVPbj kik Ife HM1£ ^ Ifefe bkk fefeJbUb tell Ife^ | *.b* Plb k$ bl9k fefe hPIklf ‘p. g»l* ^ l| Mlil tbb^bllP lkl>cb ^Ak ^ kbiik tp jbPikig- ^fe |bKb fefe ifeii ^ife. ^ i£ in>itb i^ ifefe bkk ife; pah pkfe :fei£

U^i tbbfcblte IUI9 blk ifek Ife pikk U^kjbJ <p fe£ll Uhlhk febUUJ ^ J^fefe cb^k> ^ Ibk

I'hSjib luuik ^ ji^kkh iik life; c^up ibfe Viajib iu>u> Pb^uj ^fe rpvjubbjihh fefefi fell Iftltlcjk) JbJlhk> ^fe IfeJl :feie pbb ]9U ^k£ |k<te \p\U |tfe ^?9jh ifek ||.bkk ^ ^ I»|b9k ip p>JHbbJlhhbl> u>b(^> (feSfek) frkbUkll* >1^^ <p b^?j|jb—hPIhlP 'Z

—. IJ4 k |bk £ liel iu>^ ibP j>hiki9k Hfe. ik (b^?. b-tvikik ubPP ife;btcvblb IPIU> ^ fe^fe kbe ItbPP |. life hfem £ ^E>v p l»b ^fe Ib^jl ^Uht» ^£i >lkt&lMV cbj |, lilfe 111 ^ |UblDb. p b^PJjjb Ml.p life mm b^bj Ik IPIlo lUILr. ^ felfe (iklfe i£.ff ^.tej ibp ia lik ^hj£ ^fe p^jl^Hb phk> ife fefe ^iji fell ^k ifei^j ^fe bPbj ^fe HinkMll>.9Jlb frvtb ln9h Ifal^J ^fe bUbj ><b9> Plrk ip IbPJII^ >P>UJ |4P ^Blb^h^P l>i9Jlb p>»b fedfe ^ |(bfel^J ^kie |f»I^J ^fe bt«bj kkKjak ^fe »kt£bk lrl9Jlb >Pg>(k ^ (3OTldlDS|p) bPbj ^fe >lkt£uv|> klk-blk P-JIK ^fe felfe. tb3J|b fei I>i9Jlb IMPbJ ^|k ^fe Mr lb»J PUJh-tJk ^fe kbbaVP

pikbj f<*> PjrPk> ^>kbj * ki9Pj§ <b>jh>ih Ulk bjp3j Itek sE. klh ktek fek F»bhj ^fe lltajlfe ifcil (Jib ip 'hlb.kh !p 9lbbJ Ihfe U&fi Ik Pllrj»b Jb9U(k (jfokP kUSj^lcb fefe Iftlfe; ^fe >lh£b(>

iWflJIb lUXb MU £ JbPbjbo ln(bK (Jl9bbo Ifefe pi’g-kj ^ bhbj ki fell* fefe (SOIJIlOd) Pjps-S Ifefe £. IE>BtK <p pikbj MpUJkll^K U*kJbJ Ifel^J ^fe bkll^hP l^feie (S3TOIOUOD3)^b iV>9jib ]U\tb mm £ (bujn* Pc£kkfi ifeii; ^fe kkiiHjfeb k^ie. (/(xidosojiqd) (jbi^bjiip ifefe(h(3hlk ‘h^pb 'fe^iife) ]|fe^ P(P 'b\pu> ' (bb pp'blb^h .Ip >1(b4k UbUhP I>i9jlb p(9 fealK Pinjlrtbte IkP UEvp (^(b >lk<£bl> klbfeh ^Itfe^k US^i >lktlP p M?J|tb Ij pb ^9 £E IUbJ Ulhlk i^ (S-cbU (IrU (bh(b l^bbk ^ ^ Ifelfe Ifefe; ^ felfe% Ik 1&% (JlklEbk

2p

mihktoh /v>P/;tb :Lhh*&

' fefe ny^t.to/> ^

Page 76: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>tbbj thDJfrtis'n U[pttbh9h hr) U\fjK QZ

liubbfeblte IhRft jbkjcb^iv (^.)

' b|bK bbjt^ life UJhft Hafe fell® ^fe fesll (fe)

‘1$. £lk IteR blip >iabho IhP lfi>b.ltp life jbfrJIbUJ (EL)'

U^hh» ^ jnt. l^lbPJ (h^ ferli feki |. kha ^hk syk h^^i> (Ik)

-|. >llUb ilklie kfi £. b(<felMV b^PJI^b

J^Ua Jiath ^a.<fe Cbj U [S (Ha ^>h 5b <bj ^

IDB» Uiba life klfe M bhh» ^ JH&k ^ ^ik UlbK> i^ |plh |>ltb life t>jlK life £ IUUU>1ML„ 1^.1^ l^ife »j)K life 1M. liiS b(bK l^k Itefete JifelE i^ >I<*>K &b »bj^ajib ib^ Hto >k pib Kb iml bhi4 ^iife ’Syfc fe^fe I'hajib ^a >ku>h uibbilt tac itek jnk>»i, ik iota life fefe tou^hp fe|ife tfrfrp i>ibjib iua> b>t»ibK n^ka ^ »jfe. ^ ifeii vi^ttc

b^pj^ ||. ifehjtkie t^ah life b(tb ^ baiv>jh> ^ b^iv tkte i^ (p(a iu<bbfebiH> ^fe khiaa.-cb(U) fell ^fefell Ukll^ lk»p lte>fi ^fe b^iv-h|tb *S

l| \\t{frh? hlQ ^^uj ^fe uiji ^ 1EL1 ^ b^?j|<b ijb jrS ub ^p 'i^a Jk klk Jkk ^ \um\\e j«fej. ik life |.bgK ikfe. ifek ,(i abjuj b.|b ^ iui>un ^fe. |ik 3|8unf) fen (n )

[l.(bhP Db^hP £ 23^. ykite>fi ^uvuj yfe ikoi i^ ikjk klhfce JqSl kk |fek ikk ikk. ikk 1^ ik]£ ppj^ ^ % Jfcekifcibb|h laus | kte^kte £ kyakikh. uasdQ) ^ ubiiti (a)

1^ |n1ibl9h DhOVP ^ ^ ln(<bpaj^) i^ Itevfi fefJl l^ ^ ^ jPl^b.Itek #teh. ^k-^k Iktete k^b. ^lk ^Ite ujfDVp ^^-(uo j hjh) tfk ^f>h ( ei )

y^bhp DbJ^ bht4 ^ ink^ik- ija i>^

UftJ>fi <fc>l ttb (Mh >|k» j>fb. t^MrJ | \)IK> j>S £ J^IM) tfeb^ (tfe)

ikiiifek^ZHik l|.Ji£ ifeb. tbjbit> kl ^kk kjfe icb^p n^a jau ufej>fi life iml naj.

mikU] <tehjt jft1.biab Ub^^ £. ^life klfek ^ JbPJlk^ iaMP Ikk Ifek ^ ^>tbbr.b ')£ UUIb.^ qofc

Jn^-PhOa feia i^ Eli ‘ J^L UlbK lUblCi Ufejlfi ^fe Ife^ *J^ Ife^bbo ^ h^btolY >lt»tvp t^>Up |^VJhjbtt U\M life £ Ifty^UJ ys UbJI.» ^fe fefJl >lk£hP b^?j^(te—]>$> >

|^1 ^EH RlbfebJ £. Unilb yfe l[b^l> i^ >llfeltP

^ ikl. ^ ibiir> iacb ab ih. Hfeke ^>up |. kiik jk £ khtaie kilt Sib !|. ikik yak a& ^ bk. Ub.»JUJ £ b»ll?;frtP bhbj i^ VHbIK- yo bhUU> k^yyk life Ibbiav» ^tfe ^ai-ifeti bkb ^ ptb^ tbjm >iaj>b. ^k lb yk *\ib jfe ifefe kkt ^ i>»ajib ^a bn> ^ib j>h (jtiMb ifekjtP ^ ifefep£ ifek Ik J^i hik ^ bik .^. ^bUb- tb^K vi^k- ^ b^PjjUa ub>jpjK>

lj(k 1 ^-Inb Ifek Ubkii^ b(U Itek ^k lg£}£ lhs>a yk Jb(U> i^ ink sk Ikk (In.) itek 'J(k. t-ik»j^ kk k-ihinir itek ,\k (kaik itek (wrap ^ ikk (a)

Ijjk bfea ^ ^k ifejgjiig itek iik ^k Ml [ftlfcPj % ikk (^.)l(a pE>»bJ IteP jn1>biak >lhlbo |(te ^b (£)

IJ^k j>ik-1t. Itek Jlibkils. ikhie ikk (k)

IJk. iP^b yk ktelkb Ikk (k.)

Pijbh Ublh^ U>Cb^ ^ jbl<fe ^Kblnlbnib

U|abjblU3 |>il >lUj lf,>l^ J^-l^lkk IPcbl^ Ifei IbtteJ \$U P»lVh>HteK life. Ilt>l>

, * 1

l%b Ji. kiib IniiA Jb life |kte]lk teia-klb % jbKjhik jn^biah fek «fe^jitp ikk. |k kk ikk Hkh % ^Pjg> 'bjk k% ^k|i Ikk (Ji)

Ij^k ^kk u>ir^ itek Ikb ^bto ‘fell ^k Uk kbE. £ ibbik-arsbj ikk (k)

Hk Jkk hjk JkkJabte Ikk ikk 'yb Jlikib ‘kb£.-kkyk yk

2*k

(&)

4k hfta £ ^g» 4Jk Jkhlb-lfc Ih^bbo ^fe ikk' (k.)

>HbKOSfi brl TUhhalc

)<b bJl^n p laiiiilifn.

Page 77: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Ub-hJ bfflUh bflHtbhatt b>f Lfb/K

11 feba ioklife |b^b <bb>bttc brjV IMS £lb ^3i ill. JkOU l»ht» E>^K Ih^bbo Uftllfe ^hftl* W»»J ^ ^ ^ .lau ifefe. ^ ^ Mi % mEiia tfjthft, ^

lf.>l» lfrl> 11J4J. Itov-Ub^ Ifebte bhj kbjt|> ( a )^ >p |g» )D)j )bh>^ Iblk-^KJ (£t)

1^ IMS tfcdi. life '|. iHii

Telfe-^tf? (^te( ^ ^ b£li l2£li U]tU)» )

^ ^ ^ (i^ J-M, M* £ i3£k Ub>

h^> bWk <£ ?tbk U^ kltbbj b'h b]UP \Qo bf>IV >lktK> h^PJ^b—fckjJJehj'fclUMftt»iVtajIb. ^UVtb lUbV |jb ‘ifto ^> IU^ cbblU Ibb U]hlU^ ><telK(Bj Ufa IU^ ^ pbc- ^(b $.\k IbU >tfo Ptejtkbj ^Sfe lk£ hS>^ l>iajlb |U>tfe IUb> ^ 2B. ill ^g>fr , fc^hjlt» llfek kfe.tb^DK |<b bAi> t£ b^>?J^tb 1nlb^<b b'h V»HbbJ Jhlhofk U>jlbl^ ih. Iftteblj life PteJ>lte il%

. Jlfc p9h Mt ^ iM )k(k a£ Vli>»bJlUk ^ ML I|1 kliJi lb>Jitbl^lk> ^b-luftlM> ^ |kfe. 1^ k>Jkk

tb^Jb ^Ji li U^|k ifek l<b^Jlh|?ijfeICbkP

llte t tbpbK^hL t J^. 'ga\k bAPJjcb|k»D lb ^kib^ufr DJK ^) 11M> life ga|PK lit ilia ^ te£Ji Ikli ^Kk iteH Mim^Kk ^ QIU)k ^va» DltvJ(blhk ^ J|uXl«fa |kk IteH J^MhAbha k»kjbj ttilkk Itek ^iife ■&Tk >iabbo <£ mi ^k»g> Mi £ kh*ik tbi»T; ^khtp 1^3 y>ib>u& li^ luhih^h^ikik (bkjiabj^ 4k.K frbk j^ kilte b^>?j|Ma 1^ m>«b UbjikK ^ %. ab 1^klbfebj jftl kDbk <bl>jbtllk> UbUfr IDbl^bJ B>fcK <fe>i mfrkj Ihkbbo Ukllfc

19b »tep ln^>fr-| ]>»*» tbkjfbltc- E>^K ^ Ibft VHbK 1^ ID>tb ^ |f.l (9 >h aibK Jrftk life Wbjjfr tfe>Jlklk U>jlhtl^ Ifc IbUlhk |^ ID>tb kHteb| life InTka j^L

tteD ^ IttlXb tkJfK kP k^feK life l|tei0 |>t<fakhb. lilS Mi1^ ^ UbfcjUjR Ihkbbo tbbjlklk ^kUvJ frajlb IU>tfe ^life iialte % Jlfc

^P 1^ uyl fek ibjl t>»1>K lili life life Mi knjttfetf- iyt>ilb UblbbJ Itefe kl£. I^kbo ^ia lteM£ litji iua> utbjbtp itefe bT>iu> ^ Mi i|. ^ ^iu>k ^fe ^ga & ^ ikbjfc ^fe ajJi fe^a^fe

IU>V.^ i|^e tei *19^ ‘^bll-|. |Ulj>frb >lkt^ b^?J|Mo- Ub^. I^ >kB^ i|te ^fe uibkjtc bfrbj ^hte iife upkk life ifc£ |WMi*tAb ifetejte ^»kp Sk % tep<fe life Mi iife friK-Ufr-fo £ bhbj % Ik^. ^fe life l|. ifea ^L |la^ h££. |h |ife Ik^. ^fe jik.|bkk> kfeB. £ I|jpifr|b i|k 1^ IHk Ps^^a ^ife Ife^. fe^ In^tj £. lafe^.feilfe \£ ^ifej. fefefea »kbj ^hie )i feitoie $k ^ Mifehjie ^ ^ ,j£iii£j2ie, fe^fe, £. fefekj. % £Cii fe^.

1^ lk^ Hb^Uj 1|: Itovfi |tfe JUItb Ife-Hlk ^apjfe ( Ja )Ig |Ulb >tb l^^>K kH> ^ ?h<b-U>ft |l» | JU.fi |ife hr& 2lk life (.^li

1^ ^ Mfi. JgH>k»ak ^ mtfeptbk Ifeteie |k ikg. life fedi-fejij. gh»-l4b fey. (a)1^ |feia pi J^ t^kjbj <£ fe£li Ik^L 5h»-Wb ( a )

l£ D»«b O'.IK UUb £ aa OkJhUJ fe£a lk£ £fe-l^fe. te>K (B.)|Olk> |B» llai P >|UlhU>l> i^k (Ife)

-|. pa p >i<teK aa iu|4viktlho i^. ka?j|tb I| Jnltbiftk OhQlp klba life lk£ li|tete Sfe ^ .|bPj&K feia p fe£li-£^ '9

Ip lt»»b^ OkJtfebJ ^ >lhlbo Itek ltip.2. (a)‘P ObIMP life kite O^jkh te£li (^.)

«afi jfeli to->?/(<*> -.Uhtnte

Page 78: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Xtoby h(l))lh Uipittohah hr) LftilK ZL

1^ Milk ^ |ilh. % t>jiK ^k ^I(Rq.^ faajbft

Osjjbte >i^Jl^ lWV<te UV»bVxi »tb VlUaK tj^ b^?|^qo

l^tb L^IK bfrbj ih. [UhK> ab (fej ^ Hab'^bll^ flUJ ^ Mi I^I^J Ubj^hPIMN UW>bo

H^lr^b Ibk IhJIK ^k ^te '^ItbbJ b£Ji ^ tteb^bl^ bUJ i£ ^B» >>IUb Ik^bbo Ifek UJjlfc |jfe kdi kM JJk Pj(U»)> |^ ftHtebJ l^b Ibhfe ^fe. ^>tte uicjjbUjR Ifep ^ik Ub^lR Mjjlie % k£li. kktZ%l£ ^ik l^. ^k kkkil£ % (SDIJIJOdJO30U910S) Ult^bj bJ|UU>l> bj^kb Ibb (S3IUIOU003) b4ll>fr^ }^hl£ 4^kt k^ZH^k ^ klk ^(D|^ kili life lkM^M£ 4Jk £tlk i&l Ibk biak 'bjipp ^Jb kfejlnb ^ 1ML kkkitelik ^>pp i|. ^ aiu>k ^k kktaifi % b^>hik itek b^b ‘b^>te-ib^ iu^d ^ie jkk ^sk1ML b*>?J^b ln>b ||. IP>(b klbK Hklie <te3^jb Ml J^k J[hop* Ihk JbHb |^p ^ lbU>l&I^IcbK ib. plg>1l^ unt Ijbl^bjl^ l>»ajlb. IU>tfe UbaH> life Ifefe IbcbJ bB»K IVlS bbKblL5 IfeUi4fe ' hR^-JKMMb 14k ‘(^dosonqd) |64llfckjfeb IfehiC («blfebjlte 1ML 4. I^b. fefefe % b^bjyfe |^ Ihtfej bt>»K htbjtUb ^bafe Mx £ hka Iteifej Ikll kikk i^ (1 8^e-8^)

(tekjjfclb (kiu1» Uiak ^ b^?ntb :fej£ ||. ife^. ^ ink. ikli ^ik >tfe^ ^fe ^nll |ha fei

|,| iDlb IklUv £ hlk i£ (bjhk ^cfe Ikli) bhft^tlb» £ ka. tbajtlk ^fe ^oji J±4fe UfephP . Hpil^bbJIA ^ tb^Jblk’ Itefe Ibkfe ^tfe ^ bjnbj b(l> ‘lbV|b-lnT> ( fe.)

IlDhte ^fe ^Xb Vlb-bj IbD ^kl4-( tnT> <b5»J^> ).inTV I^K (£i.)

IIbbKJblb- IbU lUblh. jfefe ‘ink ^ bag—>r>T» tbkJUr^JI-P- (cfc) kL. 14k ikli >>iajlb IU^ Ubfil^V Ibb ULOfi ^ baC- ihk |>ajlb IU>’b

lik pk Ulnjb £ |b4ll^ ^P- "h^JIb \U\$ (klbkj uA life b*«l>-^hlP jife 44£ LbIK 4L IU|g>|b <bhlbo [jtekfi khJkJEt ^ lfe% 4Jk Ikli tbU)^ ^fe «£ kblM> MPJ|Ua

IbbJ felisft h^bj ih. lfe|»J ^k Ikli ^ l[«bPbJ »bDj[UIM> battik U|b.lK jtb Hr>lV

k^ie % ikkik }th Hkjlnk ^£. Ikk I |bt»jol» life inihxxb ikk ^ ikli 1^ aaak ^ ^Xb ujik ^«fe ifehj Ml 113i ^k Jk^ >>u \tb Ikii ^ja*p 1^ iutbu^ ih. mm ii 4. .kill^sie,- b^?||aa ^>ib5hj i|. ibosj bvjikiv^ ih. m»kj ^

bpki> )Uh\* i| mi£ aik ikk Ihifc* ^ >itbK Ml

bbk life ikh. ikk Ib'IV ilkHtC c£ b^?j(a3 ||, ^fe QlU>k ^tfe ^vcb ^ l^fe ^fe ^b*j£ \Uhfr life LblK InbbUJ ih. -IDkJIUbj DJ^ Ikfe >|tb5^ b*h klkkJLC- ‘hfe ‘h^i ‘fe^fe ‘kUte-pSl* QQ ^ Ikli bA^J|tb

lit^JIb. lU>cb ^>|>b jfftblb* Ikfe Ulrkbjbj Ukll^ ^£. ]hfe |. Ibl.U)

(gto-Kv ^b UfrK ^ibkP Jk c\^jlb. lUVtte ^b ^fe UtsfV |^, IU^> tntb^Ua hafe Etfi life ib-O 4. btb^’b hafe % Ikk >li»£te b^?jj<b l|. ^Cbk life i^iubj life Ikli ^hie VMoUkj ^ JSh ^ igaa.^ ^ kk ^ >.Bk^ ^ ikli Ikk tbj |. ^iQtb ^ IbOaJ klbK Jh lik jfeji ^L >1 UoK ^ife ih b(bh<>B IUkIkk jklkUk |jb lbl> ^ b^>?j|4a tbJIU>lQ ||. UablUlU^ UlkK Ufe IU^ 5b |^. bjbatj ^k b'K^

fefJi JJ. Ikli l|. Ib^bk Ik Iblbb life ^k jbbbjl* jaa ^ Ikli ikk iik k£. ife^. J^fe&b aa(UK Ika 4ia^ ^ iiik i^. jb^lbPI^ ipilibbjli k|ie 4k b^bj ifej ^ lUblh lik b^?J^tb

l|. kjti Ikk lik jbbbjl^ |kft ^k k£li Ikk ^ktk jhalfc ^k1>|^ 441 UajIbK ifete 41k 4. k£li ^tk Jk |. (UVb >p.UJ ih t^bbjbo Ikk bbjlj» Ik Ikk £*>}& life. ifeEkia i|B>% b^SjS i^^ Kv>»jf^ £ Ik^. ^k ferJi £ Ika Ikli l|. ik^J \gk bl9k fa^bj §\<h 4fe DlfrkJ (kjik£. i^Ikli l|. Iklh kte 5>Bk ;»bk ^fe Ikli 4. >pi» |K^ kdi 4. ,kill^8l£, kk

k£k> 1^UUIh ibi> a

l| lUVtb bbjlbUSJ ^Lb jblife i^ ^IUk jjfc IbK >tb9>

il iik kki ^ ‘\$. iyik JJk {3l£ Ikk ftk ‘l>jlK IJk>l«bK (IXbj Ip. Ikli b^>?J|4> iik£ l^k h^bj ih kbkkilt» Iki ikk^-kk bhjhk

<b bib

21±

(diqsdui^) »cu»m> t7*9 qsft feh byj^tfc :t*hh»to 10= Ojtf-te'l'* Mlliajfb

Page 79: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SI <felj/p»fr/> hip>lh LfJJHhtnh hh (.jb-IK

y* nt>j» ^ i^uj ^ ^i«fe >iabbo ^ Mi % M>n^ >iu ^ h^i>1^ jfafchftN<^ jaSUiJ.(uisiicUiSjEj |BXo^) (K»^l> h^?j^-bo|itb mviv

1^1^ kh. ^ ^iEi. |i ^ ftltbbj ^ i^L babjk 1M UlhUb ]M \i,^ ^Ufe JkMi «bbj|k Ji i2£li k Mhie t^P. ikk | blb^J *>htjlte life. Hs l|. tbb^bl^ Ikii U^lbtbJ b^k b*>% ^Sfe. lk4bh»o^^ Ik^b Ifelk ^Jfe. kfJi il% % IMt ife^ ^ >>K-» ^ l«b^»b UbpKP

IMt

IbUtel^-?^ bia % jbhjbj^ IbD (bUlkk HisH *j[tbkjcbjbj ‘juaj)>^ 'XcbSlUk

S-ltfe^-b ‘£JM£ *j?l<te |trvUJ j^b <fe>Jlb>Jlh .‘tfehjlb

JbhbJ bjt^

>5K hbjl» bbjb1» •91llkk^t,

J^ jtf'll^bj l^kjbj ^ j>bl>.n *|^hlaj->lb.bj ^ ^VJUbkjlSh >3K h»(b£> ^blb^h <^. bJIVh^k. *51l>lb.bj Ih. jbltb i^. life^ ^lrK> 1M. UUk-UbbJ

>h [bhbj ibUJ|UM> "blb^K tflkO l^U] b.|b <^> tjba b^k

>QK

b(b9j "blb^h ^ kjmbak iifi. kkR 'b\txkh bJIVkak

1M kbjtc* ^ ^ bjl>bak >SK b^bL "blb^K Lkjbt> 1M b|bSj Ijlb^K l>»jbt> >QK hM "blb/th U»|b1»

>9K kbjtfr b»|by»

VIIJS4 tl\£m Zl

lUblb itek bbik 'l^.K ^ fecb-U-»b» r lblbalb> ife^ Hti ‘UU>|k

IlUXb 2Jp telii % JVbb-.r> IMife pkbj->lbbj Mi <£ tobalU^

'll•oi6

*81M

llafe^y life (feilfe-feihe 'i^a. lk£ b^bb ^ kbbj feak ’l

m.b(pSj klb^h Ho kbbj tok

>SK

ktek W*h ^ kfebj 123k

Ikkk Ifefe ubbj 'kki^kk IlkiSfe Iklfi. VilUbk kiH >tbUkj ^ IVb.b-.fr

1M Hftbk |b>JHbkJlbh *IUb>^ ^t> 1M kEl^-feh. Ilfeiife ^^Jbl^ j>|tb ^ ifeli lb>tfc bb^UJ Jb>JHbkjlbh

Me M JbbJh ‘Ikiife kdk ^ife J>iahP Iteb b»bvl>

Ifelbslfei Ikfe uto^k 'uiu» : jaife

llbbfi I^cfe Jjbh-iu^tJi II.IU

% jfe^ illk Itefe In^klK brl lUia bkkjhe fehk IbUUs

liuvtb bilK ln>bbj

bEkbJ life bbo-bl^ Ikb b»blV ‘^hlk jbbk ItoVbJK

*9

'5

life kb|lp joT> i^ kbbj feftli >QK kk^b klb^K bb]b1» *£

VSK I>k1» ktb^h bb|b¥» •r

iM khu.'klfeik % bb|bY» •l

-|. Ibtfek life l^kk hiji >>k» ml UbUJIb bB>j^jktU I4S iViajIb IU>U» blrjlkbj J^. |bia |Jfe ^la k|: hjfete [tfekuj (kih/^kk) pitbu>ju £ue-£iie ^fe fejii ikk felj. ^sfe ikii >ik^ i^ue ^ 5lU>k ^fe Ikibte b^k ^ife Ufeli b^bjias £ k>Hb ^ki Ibtbk life lb<bj btcjkh ^ \y\Mtoml Eli Ikli klkfelkie ifeii M»>jbjfe ^>ki l^n ^k felkk JUb'^bK Ikb jbUte ^>kP ife^fe

blkblkle t^kj fe ^k 1M. fefe ^ JJfe blkkk ^blbP l^e Hhfeikte iSfe like IJ14& blbpte^ hik Ulkk {k Ikk l^kP fell ^ Utbjlftcp IMt like »k^le ^ b^?j^b—jkkubj jtfe IIMV

K >K

» Hife ><bE» J^. felfea ^ bjk»j b^bj ^fe1M1 lyil % IMS (bhie lk^ 1^ p<b Ik yii LbJIK ^Cfe ^ feks ^kb £ ^ blSk ifefejte

ki ||. ^1 aiUk ^Vtte blivj^bljfi \j*a Ub]b. ^h^ >h >|klhP i^. \U\U

lii ^fe IMt ^ fc*?jgb lUhjiK ^fe klife Itefe JalC k(fe i^ bb|U> botk likEie .^pp l|^»b bib ^tfe ^tfe b|bbo Ub|b life cb>Jlklk (te>i ^fe UfeJl ^KlP ^ b^PJ^cb b(>hbjififi .fell ••kfefelle

life il^W> ^ hMUtliffL

Page 80: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

hfti>lhi ULMtbhvh to)} Ufhl/f

llh % M2k ^ iteii ( OL )llte m>'tb lnk)|h-ln>h, m2. Jzflli Jjk ^lrj|> IfeU ( 6 )

Ilia ll»tb Ukjh-U) ]ijs. ]UMH ^ U]iMK^bbjyt> Qb ( ft )

Ilfa-IPV*.^ \h\h* ^Utelnlb^tte ^iu>k ^ HlH Ihii li« IPIV^ ln|hk) life j-bui^ifejbj Ife ( ^ )

Ilia 1^ khlfe-M=>^Ibfe u\v*> fea£. £ ^hie ^iSbj ife iih m<± ubBuj ^fe ifeji (9)

life £sjfea life it^. im ( s)life ll^ife

^ J>Ub lii Jl£. ife IbXb UteBtj ^ MobbUjiak b^UbJ Ifefe Ha lb>4? b.lUv ^ |jte bbo-bl^ % ksli. Ife IJJa ^bUbJfe b|PbJ ^Cfe Ifeli. fe^j^fe-feajiife. b^UvIV ( )

life IU>tfe j^kbj ill IMbba

vtbg^ feia ^1hk> ^hie ilfeli lllh £lte % ^bbj life U^II^K glfi, tfehlbo feyifellfi ife InfebUJ mfe|VS^o Ibb^bJ E>Bk |cb b^?Jjib Mb tfehlbo UhJl»-bop<b tbkjmkK-hb llrlV^bo^Uo

life IbibJ ln>M»QS«^ U]rP^ i£ IfeJi life felillM-feJfej. life 1k>cb UM\k Utl'tfa boptte MobJI^ hS>B fefe jfeJi puik |SU b^k> Hbklitfe Ifefete iD|kUj-fej^j b6>Yt ^fe lMi life il->^ % felfefe^,- ^tfej Ifefej. felfei ^ife Mi

1^5 fefeS. ^ feji^h. Jjfe kllife Hi Inl^l^ Ifefe ^fe ptl ^ Ub-b bbfcMkhte DjK Mi life lUlirv Ibb] gb >|P>b Ub>)k> ^fe Jb^J^SI^ Ifefe

Ife felihie >|kl> *>~h life iPjfeft M Ibtfe} ^ j^L Iftlk btaihlb^ ^£.1^ (Plto InkbUJ. ^i£. ih. mifi. ViB^b ^Et Ifefe ^l^g> mm. % >I9»K life PbT; |k >»fe

>1^^ ^6 |ktbj. £fe life fefefi. ^ h^lnli £ (aibftlife tfebjlb- ^fe ^lifeil (k-bj ihi£. ^hi£ Mi 1$ ^iife Jitife kh^lh t^.^lkaKN.^S ife^htlblfe* mm HifefeJiC life frlUb utltfe hh^lk «£ jl^lb^k-

1^ .E>Bk' life l<tet^jihblb-» Mi ilH^te. fe^2^fe-feo^ife Ifefe jblfebj ( J )l|; ^ ^ 2£ £ hsi Jfcjib. ifefelE

Ikiife ^fe fe^ ^hk- iife UilK kjk >bVUj b^b HbkUJ

l§Lj ^tb ^lb I^U^b.2iife

feb^K InVfchJte 6 ^ £ JlnVtblaJte Cl l*Liuviv By>tejbj 1^ ifefe 2% Ilk feiii^sie l^ ifek m2j biah feMe b»ife^k j^fe ^i<fe majhtjtt

^ fedi ^ hfb Jk llkiife ilfe£ lkl£% Jhia|taJPJIr. ^fe lk£ Ifek iafeR ■h(h^>Pi€ (a) llk£ Ji^ life fefeo-felte Ifek fedi Ifek IkBi.j^ InfefekJ fefem Idite life Ik^. Ifek jal£ (m)

llkiife ^kbj->lbbj ih. p^lk ut^K IVIS jVbl^B ‘pkl>K feUi \bV|hkJk ‘PbjBuj ^tfe lb>JI<bbjlbh b-^ Ifefe <b>JUIU' b>k Ifefe IbkJ^h (^.)

llkiife lk4bbo ^fe ^?bbj Ki^UJk bkk i^ IklbhbJ (bUJ«felK- (fe)nu>tb j>ub nb ^ib|h uai> jo? juit' b>jb ibD |e>:S (fe)

1^ 1klU>bJ PbjTt ^ JbhjJI>hk i^ iHbK ^ ^ife fedi boptb HbkfrJ ^ lbia k|hik%^kkfejiak fcaS. fclife ^fe IIHP2j kfejS. ^fe Elba pa ^ilk life kjia bdi (£1)

\llkiife Ifei ^ IfebfeIfek hlH 'Hfe ‘fefeg -kft ' l>lhl^h ‘kfe 'ki^-^hfej |ife HlfeJl £k£ Ifei jife fedi (ife)

^ifeii iife 1411k kitki® %bs>juju.uj ha life ^bopcb jiiifejdife Og. ii^iv~(saunn aAijnDsxa) houtb |vittop.«to ( 1. )

l| Ibife] kjnb Ub (bop<b DJK t^.lUvK

[Uhk Mi .^. k^u^k ^ ^ >kikb iifeiie jife m^kj ^ii c^. bibbhj utfouj-vibpln>lk yo k^i . h[kk UJK Jbab phk £fe ^ fefe2 k^Jb jau

ln>Hfe ^ ^blb>UP phk DJK ^ktbj Inhjh-kPlh Jfefe Ifei ^fe jb-ab phk IDhJ iViajIb |U>tb UJ|k^Cfe ikh^ ifefe ifei ^ife lldl jphk ^ife Mi bhk i£ Slfe jkibhbj kpj^iK ||.’ ib><b feik

■'* ikiife

ttfft bfi :hhiziiel<b

Page 81: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SZ. M**} hfli>lh npi&fah bh

^hife Ml Jlk^ U>thK» ^><b blMDj->lftl» Sb «L iu>q» bib* It HMte <£ iM Ihk l>*»^ ‘Viabbo 'jifc ^ UM> Qb Ha, b^PJI^b llb<b| UlbK Ulb4 >h^-

bib* ^ IKMU^-bJbJ U^blK U>l>Uk> bkK» ^ ikt IV*Ub ^ItfebJ . <fcUvJlkll» ^ ^ifehjk^. ‘li^i bpb>jh £. ]bujh^j>jh Eit uts ifehjh^e % 1^ % hjkj. biQk life llteU|b» hg>T; cte>i bjbj >IQbbo->lblM> life ^fe k^ll^ht ^ ^tfe ^ bj?f»~b>IU felfei ^jfe lifeI1M> li^. fe^ •%. bjbj l^i >lbl^>k IhtD bib* ‘DJ^ ‘bjfc b5>fi ^ kjbj \& ^ b^?j|tb

j^. fei^fe iihfe^ Hfei j^. fe^ «£ hjbj ^ SyBi Ife ijobltcl>

l>iQjlbu*>cb bib* J^fe ifeli it Hhlie % Sy^ Ifefe jfe^bj fefe ^ ^ b^UK jai* Pfefcfrb bjbj lebJK blc VlktlC- c^UP 1^ ^a«fe |k bib* £fe b^PJ|^> Ifejfe^ bhJUJ felS, Italic- IIM>—bib* >

IbJbJ feyifelie ih. IKM>b>K ifefe kiabj^-b^jta, *€ ItajbJ tbbjklkk^->^lSbbo 'Z

IUbbbJ|U ‘fe^ kbjh-jtht ’l -|. ^<fe |fefe ^<fe (bhttBb. ^ IMe life. t^> kjbj ^ b-apj^cfe

IVk>b :D]f^ |b4bbo tfebjlklk imb>tfaV<bt»Jnb b£li ^ttb ka^kj ^ boptfe Hi I>l3 Ifeli

fe Ubfcjujfi life bjIK ^ 5>U £ tb|UVk >iUJ j.hk> IlfrIV life IbXfc kU>lh I>l3 llrK life |ife kfejlhb IDIk ^ l^ |^fe Ibb 'Hfckjf.b kbUk^P

KbkP Ifefe l|te |ife »U>* ^U>lb life Ibopife ^hig Ife ilfelte % Jlfe 1^ p><b bhjlk» |ife jbop» bkjbk |4kP Ifefe •|kfell£ Hfe kb|b> 'Jfefe |llfe ^ <bj|bb ^ ^l>ap bbJP |ife ^g& ^ |<fe klttbj |ife |fe£^ IbUb IDK life kjbj bbjbk lk>bbo tfebjlklk tpkP Hfe h^bj i^kP Ife kbbak> i^ (bpklk Ibb bpir^ 't^iife) ^ |k|fe 'lyfciS |fefe ilfelte life fe£ii |i Sfe % ife Mtokb\ life b^?J|^>

| Mfe. |ibjIK |ife >lkk |Hi |ife pb>JMk Ha^Jb ^ lb>tb

U*hOP

|Qk ub^ ^ fefefe (soisXqdciaysi) ikikkj-bbb :bjn1> kibK Hi pbKs Mpptb cbjiuia life ifeit ib<bj kibK life ^Hife ^biba^k |<fe fejfej it iifeite jfekjii^^ ifeii |i mS ^ fe^fe j^. feiih u|b.mUfe Inlb-atfe life VHbK |k|b cbbjlklk |frb tbbbjb^ life IfeH b^P life kjbj life lb>.<fe bbkJkJbJK life |fe|fe ferJl Ifefe >ltfe>k ‘bx4> life b^PJjMa <bjlbb ^ lb-«fcj |ik UhfelH life >l«bK |fe |k<bj »^bj i^. Ink^bJ^P |>|tfe>k ^ b^pptb tbju^ia lb>tfc |fefe. I^fe IklkblK |kl*l<b (bhlbo Ifei Jb>JlcbkjlP |tH .^Lik»bbo kkii» 'ibbbb» ‘viaK tbkJikaj ^kjiakik 'inkttsbjiP ujht» 'fefe|la i^ ^vjiiik

(ma^SiCg aoi^snp) n>»isf» kih>* 5*9

\ iViajib. ik|a i>kj pbfeik^ Hfe llfell lil^lfe. Iklb. IbtbJ jpk UbBkj{^ lilh ^ IkH-kfe. y»*j |ifeHife-^-llife kl>|fe % Ifelfe Ifefe bkk

hA % i^fevirtp |ife jbi*jfrbj /laajife ik|fe tat ife^ite ifefe |feh£te 'kinsyi ^|tbtevukp iViajib ife^i iih| nil '|.^ lbaj|h ^tfe pfettrtkto |t>l&l> |klb^bj hit |ife IMt >ll»BlP t^kP IbtfeJ B>^P life jklkblKh^bj 0<£ fety. «^l»P Ifefe | itfe| kite b{^bj it l^fe ifelH fe feaffiUp* tbb^blM> Iklfeb ^ J>bP> ttebjlklb» IfeH life fcbyft :fei£ ||. kb|b» life fedi IMt <fe| jI pa<te b^?J|4a bb>jbjlp ifefei

ibb ibibj b<£>»>B ^*uvj ~huj (£ ife^ j^fe fedi ifefe |. |ife ifel |^fe IMt

m± Ifeife i^e i (b9> k*f»K fe^H 1ML ife (pa> fefe|i £ jklhbj bajfej mg (|fefe |k|fe) Ifefe|M i^e ^ |p><b kUIK life JkbkJ i^ hfeiie ifefe feife Ife. |fegl bk4jbbo It- ilfefee ife lb|bh fefee IMS.|tfe 1M1 Hfei„-fe ife b^pj^tb life ifel l^fe fefe hKIlnfe bopM» jf^biak itb. life 1M1 ( €L ) . •

life IblVMs bbblP fe bl9k ifeI^JIK |M3k£ Ifep Ik lbl><fe Ullfc IM» kUb Ibb fefP ‘pht-b^Ui hPJte'tp |blM3 tfekP [Ms |Ik|H ( ZL )

..life ifetik m Jife |fefe|lEfrJ feR fe fefeih|kl^ ifefe JbbJljft ( U )

2J£

J&S Jsh hJPjp* ikhtnto ;<fe PJjkl*l> fe k>±ll±ty{L

Page 82: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ll*l=j hy&lh b^kkih ph uftmt Q£

\U\M cbUjlt>Jal^ 9b bjl^ lUlk^. \uh\U 'lUHfcPL^ Vtfektlb >^-h>ia 'lUVcb ;

S-b-l^^t >HaE» UjK> UUJb^K ih >^>l» lb-t^ lke»bbo ^ ^ >|C>ib UK3V»

VlUJ JblVhtf- >|kl> && b^?J|tb-Plg»>4j

>JabKb Sb

|^ lkt4bbo Sk % ^lk ^iik l^bK life jbalA blnjk Viiaj i^, Ubjho ^ >iteite ^blkK ^ bJItP 3Ik ‘bh *blkK life Sk lb. HfelK i^L UJfa^J^Jh h^toj *S '■

>tb UfrOC- bk

1^ ^iife [fefe \*> ^ (k >hHhii£ % lyiaij. iki^jiie ^ jfelihie feia feia !£ ^sk kife ^ ^ sk UsitB )g± j^^te ^fe bi£. ii% % hiihie ^ ifeii life £fe ih imite ^ ^ ^ubJte >

„ link. IbkJ. Sk ikigille life kh. -<^^J ^£. ^fe >ii>tb kb(4 Htet»b ^Ifeii S'b-kaik hfeJi ^£. fefe ~hl>tb Ubk Hbftb ^fe fei^ fejfe t»aik kly»k ^t> bU 'hIXfe Ub^ tcbkC-^k hbjte k|fe. 'sk ftaift kk£. :kkik ^£. kk >il>^ kk^ lik Slk k^ie ibk kShte ^k ^«fej kfe^ha ^ik k|k„ ifefe iMi £ Bihl |l kltoie % iik InlikkJJf % |j£& ifeiai ^ ^ 4£k In^lb DDJh ^i£. <b|ID Jfe Ih^bbo ^fe ^Ikk H UII*UJ ^Dfi hlihlS ^kk^„ lb {sib. <frUt>

JL^>»% Jink klte ^Sk 'tnfelts b% kllhie ^ >ltbK ^ ifeb 1^ tPS-.b ^lg>bj ^ bb >ahr> blk-b^ b>Jlblte lb »Ht»bbo |nb lt>4bbo 9b Ulnjb l>lS b^?J|cb-bl»^J Ufe Ife HfebC ^ |ftfe *£ ‘

^tfe Sfe tfraa ikfe V|pUa (fefejtei£ m>)kk ifefe bj<feK ^fe fciibie uj»pib life £ uikW ^ feUMe ’Z

!|. ^k ^ b^Pjjtb ^fefe UlbtbIK ^bjlt» klbl>Kb Ihtb S'b iktjjile ‘kb «te>H>ll> ^Hi-lilSa^ life £fe j£ >ltkK U^JbJ ‘L

•hiaj t^UP life Dlfjb S-b US-ID Ifefe S-b1^?t (>iaj ^Inratb |^fe Ik^bbo ^tfe^Sb k<b

1^ |ik lk*bbo

IDtbk IfeIbUaJ Dlfrjlkbj jfefe £be :PbS>^ ^jfe jD1'SnkJ Jfefefe gfe U^kJbJ Plnjb j^. .feiil^gte, IHS h^Pj|tb

l|. ^ aiUk J^fe iht4bho ^fe ,2b kill, 45k Ml kl2^k xl% % 41 rp iblk IkbJ Sb ^ ^it.^iik4|^ 4L^h 41k (sjaiqo) Ubjbo hS>Tt IbfatP\p. AMi bl mb i>|bK b4t Ikk bb ‘bib 'hlb-Aklbk life. Jl Ikikte A±% 14a 41 i^bik

a|bte>i> ^ ^ 41 bike kaiS. 41k k£ll ikk Ji

b^i> av> j^acb 4kii, ^£. £ lik ?tbk >iuj k^i> Afeblfeb bk^.11^ Qlt^k A^k 40k btejfi ^ki Ikkle ^iu>kj khib ^ ^ble

^l^b Ukll^K ^ b^.

bap t£ ferfe ifefe klkb-kk ikA ^ kha Ik Ilk IkM iklklk Ikb lik ii-bih. A^k apM> kak % iouuv 41- hkalk % .Aki kae Ikk life iP?buj bb^ Ml 41 jpmk kkjktl ^ ajVsiMV 1 j. ^uns- 41 ?«bftAik IklS. Aik ksll [p4^it>ft ^bb .| |j>e>> Aln^ 4^k kllbie lAhk ikb Aik s^toiv b^pjj«b

life |blb>UP ^

2b 4ik Akkjllble Ikk ^iirU> Ikb lik kllbic A^kkjlbb Mtlk (>IUb3bu) )ife>Jltk, J^. k^ Ikk l^i ^lik f\*> kAkie % >j^aihk 45 ^ £Jik % ^ik Aik Akkjkkie Ikk kilbie Ak. ftbjho \h,B. I4ik Aik Mi Aik Ml lik kfab KfeUP ifefe blklk lkb lik ib>jl^bjibh fell ikk .Akkjllbte2fe ife^ Ik fcpbjibvbp 2k lik ^pQibt» £ bfealb i^ ^\bVt life kk ^ktekjibb tbkiu (jBUBqBiues) V|baikt» j>Hb life ^life PKJIht4 lb4bbP-kJfej Ifek kllbl£ ^ InAhlB 'blfeifi bbkfe.

Kb Kb Afe |>lcbbjlbhb^lhlk

4ik ^ >!P4bi Ai tnvtbbjtp ^Bb feiil^aie 4. b^?j^ ikfe Aik kbb % Jtek A^AlkA it>ikk ifefe Abkjllble (kkAiiikZik) 45k jakfe ki 1^ ibtbj kkJAkli >q=»a5k. (ujoqt) tfe?gaj^. Ullk Abik kdl Aik Akik AkAlkJ toihk ifefe Akkjllbl£ ^ k^k l|. IkSl Ikllbk 2ikki lb h^kAk Afe JUS fbpltfe b>! AbVJIKIbo jn^bKtb ^JKbhJIbh ^fe ^ Ak^kJ. tolhft kb>JPJfe i^ki ||. IkSl ikk kfe lik 4>ib^a ifefe jtp&ig 'lAk >bi>b 4^ jyuk J^. ijfe fe^jiS^ kjKft ifefe kb^to fek kfe Ik bkft (kb 2k Ilk Inlk^ik-kfe'tyate ,(fe^kAk„ Jilik 1S& ikk lik kdl 'lia£l£ % k^^k

life £iife 4>Kbb*jitb tfeb. kibK 2k lik b-apj^fe iikAi >hcp Ulkf» life bib* fefe A2 ^Ibbj (i^k Ik *3^^) bib* Ifefe kjbj ife^lk >l»^> P>h ‘>l9jlb lt*|a InVIblJ life inVtbK lb Hfelle hAfeJ tfekjih kfe Ai kJlkA >b»>h llikko Ik kjkj Ikk Iteiil Afe

2*

tbVt fih -"hhlziie Ilife q/^fr/> Jr b>//itn/(i*

Page 83: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

LL hfiyuh Ljtiiltbhlh foh I'fblK

^ l| *\m, ttk Phjlte», k^Sii ^ % IKU^ % l^ii ihkIr.kcfeltf' ih. t>h.t». Ubjg- ^ IJfJi 4a^ Dtjlta* fiKV» Hti£>UJ |^ Ibcbj UlbK |cfe

^Vcb DKJh) ^ blbjalbb ^ bUte>l> b^bVIk ^ kbalk ^ UI»kJ Hi 1^ IbtfeJ ^ blbatfr

^ Hk Miteisjte % .Millie, ife^E. ^Hite ^>43 UkJ<tebj j^L I*kli % bJ^UhvIV bpbp&l» hbKjaH gih. lDg» ktfei jnliblQh ifeil £ UPbJ b|p>lk U|b.lK Pl»kj U&h ^ ^

1^ Ei&. j^L tfcdi ^ lb|k tfe^ ^ PVJIbltf' ih.- Ikb^y^b Hi

U&h ‘^. l}»l^ ^ Ig ^iik >j*Uj iti PJk»J tbUjyrjk ^bUfi hbft |khl^ ]b*l> >lktb> bl»kj Hi |*L It-VMs lUhlK^ UU>Sl4 Ubjl* J^. ■

UbJIkK ^ bHk tjp. E^lrfrjbj ^ ^ ^ii. £. ib4bK- Ptrxjk^ >ltbK Hi ^11^. %b»v|> ^lb 1^.^ bUvbJ layrUjbj hfH ^HH 1^ tbtbj ih. ilbilfi % Jbbfr->Ute

% iW % ^l> a>lb UblhUJK hfe Dl^kJ ^1 DJ|b-l^bJ \Uhte ^ b-a?J|tb |^ Ufel»(b b|U9jt» Ua>i £.

lb klbK Kb

^ jb^> ^\6i h6>1t life DlS»kJ U&k 1^ pibk i<fe-IhtVbho

fe^ ^ Pl^kJ bUblV life b^PJjib lUK^Uok UyAPjlr £ J^. J>IS>Jh^ ^fe U&klt>l> Ifefete to&k

(^aoaqx C9

liiQjIb. \U\$ >>1»J >lSbbb KbUP PJK <jo (b(bPJK b~h |blb Ifefe >»QJIb IU|5 klhklbfeb) Kbbk IbD bKJ<fa^to iViQjIb IU>ife >iabbo life IPkk P]K J^L ^hH "hajib. IU>«b Who life Ublhk-^Kb ^Sfe ^}blblb* i^ b^PJ^b

1^ i^l2»l£ % fehjaaMale % ]bUaiblb*-b-4g ||. IPa^K b'h pSlkk ‘fttole Jbtaiblb* bhjlb^ fej^j. |*g» ~hlUb lb,»ft

IblbbJ ibkJkll^K b'h ]b>JKbkjte |>Kb>k ||. IPo^K U|b tbb^ bPIktb k|fe £. J^biaiblb* ^1q^ bU»b)b^ »Qbbo te»J»h kPJift life bU»b)b^ lap-ibpib >KbK Hi 1^ ^fe Ik^bho

liife b^PJ|Ua Ulb &^fe Jb^lbtb—gb tbht?. \>Vq tjz JblbtaJ <bbJI>hlVC |^ ^Ife. ^tbj Uhjlk» ^ bjnUJ ife JjblbbJ

^HH Pb^hP |^ lbb*lk Jh Jik ^llE. bjnkj ML IDhrtbah ^Iht^bbo

^lb ^ ^ fe^b^PJ^ib. I^ife >tbUkj (yilltHfe) (VUbkjtP bS>T; JhUi Hk ik ((klltkh) |>KbbJ^ h6>ft ^ J^Hlfe felfe Ifefete (Phlft) lbg>J^ |hUL PbJbk b|nUJ life Jblbbj lk|k jJHUi I'hQJlb IU><b bAbJP ^kbj->l'b.bj Jh tbkjlh ^ £ ^b|h ih. bjnbj ife bhbj bk»lblbbj ^»tbj klfe I^SJIb IMU> lb«bjI>IB ^klk Itefe hilt kblhk life ^life felfei ^ Jhlii Db>JDJhP liiajlb. ^ife. hifej. PbBkj ^b^P bjnkj Ikhle ih. k£. Iteli ^fcS. ^ ftlbbj bJlktP i^t£ (tei|lJa) te[frlblb* fe^fe ^

Iblb* hi Ihiyife IUIlf» Ibibj PKJIb» ^fe Jbiaiblb* ih. (bhjk lh|k ^tfe bhUlo |bD ^ j>l>U Pk4j fejfe

jiHlfe 008 'IiW^ feisij. fe^fe % Jhik OOt^ 'InMii ILtey. % J^m. ah iiaEte 4k£. I.| ^ Iteifeho ^fe ^bDibib^ >i<bK ^sfe hi |^g» ^ Hha ^ uuib-k h^. % kHiaa-Mhi ^ h^PJ^

>iabho bUUblb*

(aopsnp puB ijtio£)) t>ui\MY>* 9*9

.g>^P Kb- bib |4> ^I><fe upb>jh fehi ^ JfehJlihie 4b ml PJ^h bb^jbm ^ b^pj^tb Pb>jPjtP i^Hiihajia (uiun 4<fe 4jfe ^i>tb hife sh ima hlh inikiie ^>P^j J^. JjfeJRLlih^ hb ihkIhii >>ajlb. lUlbx lb(bj ih. bkk-bkk lnte[>kj life J>llrl>Hte I^L ^iPb felfe |b ^ upb>jh £ inifelie

|bbji>hK> fefe £ >ibi>Kb ^ b^?j|43-pns»^j life inifeiK' jfeiymae ’8£4fe

i| 4ife ifefe 4^fe sh^>UJ jbhjPhtfr Ifttaib UlBbj ^ b^pj|4>-utlg»^j Kb ^ »b >tb bltujU) ‘i% ~>Kb K Hi

lillik j^k Jt hh.>KbK Hi >tb|a U|kbk j4 ID>bb ^b feh I^U> b*tP tbjIP hSjlb ^lb hbj ife

jfiS hh bJ?/^ ikktaie life lHluu'n £ k^inojfu 4b liife ^fe ^iife bjihie %

Page 84: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

U&kt iWJjhH} hjmih hh '^ik

tb[ua9b tbS°j^> |tb (Sinpjmq I9p0]^) in|kuj k^ujk uikk ±£. u\£bj uj^im> cbujUite^Vcb UlbK ilblie- ai ^ b^PJjUa | «L ^ ^ IMyStfejal ^ ^bK> \Hh\l* ^ib£. ih.

UUIVhih. ^k ^cvl> tto?K! Ulnjb Ulg-kJ US-k Utacb $b | ^ U|U>

USk ^ hk^tb

llklte % ujk^j li3£ lhS>k^ ^[hiap {fe^JIb ifeli jtclDk^ ttetbjlb bVi UshOjOJIk UhOte DJt^K \th Ul^kJ

>lklSHbltc

VlklQIftlrjjalh

bOS)^

Mtln^ih.

hk»k -

>

mJCJ^ i

»mmmm

k^-kh^yte

'Ikteykie Ik £ ink. mk w>phc> i>^k i<fe 1M1 U^klbfi

li^k ktoh. ifck ijte ‘E|i>kjbj ^fe |fe£il ht*?P ivh^ ^ kyk ^k kksk'kjbie u|kibt> (tix)ifeji ;u>iiADbji^ ifekjie Ife^ie ^ ^ £k

Ibk ^ ^ ^ iblk yte ikk Eyi^JbJ Ik^i. ^k kdl ^ki^J k£a l«±2k ktak C^)|^ ife^. klkk J£ Ickj-bkJ Dk^J klhtlte kkj. iik busik- >lklblU5lk> (x)

l|. Ulkk' c^; (kkj life El*) kkj>jte

Ik (^)

l| Hhk % k£li ,kk±t mail klhMe Ik Ikk | ^ |2Ji ink. airMnj^ih ik^k |tfe kdi kk| life Ey^jbj ^ Mh ^h. b«i^ (hu)

i|. MkK» t^. (yie) kdi £& felail kihkie Elk uht^j ^|h li|kie aiftifjjaih' (//a)

l|. mail £ Mh-rne % EjirUjbj (ia n) k£li. |kaIf |k£ £k £ k£ll

% kk|-kl4 ibmi fk k£li !$m kk|lik kk| % Elk Ey^jbj 'fejbiE kk|-kk| i|te CM)

'I-% mm b£^ kh| lik kk| % Eji>itjbj Djbt-fr kkj-kkj (rt)m(Q bk^Jb>C bib i£ feiili

'#kkj \<h Ei*~b|bk- bkj>j^ (a;)-^ ^ ^ Ikfi ^ k£a ki^ 1^ ikl^k^ ^

If |klf 12k. ^ fesll i^ i|ie lk|k fk kdi. ^>i»Uvj y>^ak life Ejkfrjbj fek| 0/.0if pi |2k ^ k£li Ey.frjbj ikjk p fedi Elk liikie i|te (//)

b£l>

llkli iu>ib ^b» ffe bitvbj lj|kie Ejjr^jbj (;)

-f X’teK ki bklia>lb Ugkfrl> |f f^f |k k£li b4bU Jfe £ US-klt>l> ^ife Ifefe ^jfe Ub>JPJK> |f feh| Ifcfe g,ik

[b^l> UC- fe£li i^ EjltbJbJ IPb^U |(fe h>bk

Pfe

' Bvk if bkj ifrpEi* ^v»p :pivatbbj y& | ^a iimv b.|h ^ Mk nw ^ Ejirujbj i^ iit>i> iiaib ^En iaa.a ^tte blt>bj kjblC' Ey>UvJbJ jptb bS>Tt Utotok l| IP(a ^ (b^V avib-lnjkkj Itb U&kl>^> VlttEte

nsVt bh bJ?j[4> ikhtztfeftfc y{Ulr-l> p, lc4ll*ty{L

Page 85: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6Z tbOJl^n ^ntolnh ph. J4pi&

Ij ^ ^ ^ Ub>jUjftbabjk I>l3 hft> lh>.cfc IhtU IU^ bkt» UbUJ |^ kiS hi ^2.—i^H. jnbft ( ^ )

l|. .Jsjii biajfi, ^ feJR Mh£. ^>HbK ns. fek hue. Uih^ Jik ^ kh ^ klh^ IbU bk^ h^bj ^ftcbj hb>K (£)

l|. ,tyii ftKhg ^£. fek hlki lk^ J^.P»<bj b^b ^lUv >i)PP ih ^ kh kk ^Ihuj »ja1>lhlajfi ^ fejii bOSYJh-feJH ( ja )

l|L £ b^?)jtb I It ft kjli bfojh ^ hja|k b^fi j£ ifei ^ feite IpjfcKft h£li ><b^ Ub-bjj4 b^Jh ( jg.)

l| ^life .JsjiiJJite l|. ^ Ifei ^ ^*»ujj4 h6>Tt ^>ftp |bb iusi> £. hJzalii % bJR lii l| mki ilk^ j^fe ubihft

i£ hit hmb i>i3 t£ ik^. ^khie IkteJ* kki Jkli Pj>utp kalakiC (k)

m>«fe b1>»b JJk tebft j£ liibb» Iifi> 1^ pie iya pib p£. P v«b^ istdi lii p iktete Ipik^ml Ikii i>»i>h-(H9stuiH Sui^ ucqx J^mo aSujson i|}«av aaeaj) ^jft >uih»1\ (u)

|| tu>tfe t>&>K p p tfei btjft-hiift kf? itek ik^. iSkii H° Jkli pk Pfejit JkkJK'iuviv |iaibbbji^ iiik P]>b^ ^ft£-(a2eisOH sb jiasiuiH Suuajjo) ^jft kitjlhiue (£l)

l|. luv^b fejB. him ^ usiii piiikfepifehjie ifeh. >«fe^ hji ihk kh ‘Jk^ nr.i> ^ii^ubji> btb jfeh pkte b|S (ife )

IbtbJ U|nb lik *»^k- hjmmja (bihft ikhie (satiB^ii juauBuuad) hja iktei itek hja |lisiie Ikteie (sapBSJi XjBJoduiai)

P Eli pi? ihk lb>cfe p Ik^bbo ifel

likp biaih iik kp him % b£ji Ihk Lk Pjiifc him % fc£it ifeh.ab | tabfcbite mbiaft p mdk pi hp t>jtK p fc^k> pie ife^ t2£il p ihk tpite ^lr,>^ p b£ll pi ^ jahftk- iftl |Uhtf> b^l> P 'imp lnht4Sltf> ik lli pie Jk ^ U»Kft hdi p 'n.ub im pm p mb>4?u ^k | ^bftiuic' Mi p 'iiLp mimEte lit kp-aE ik ^ piiipp

h£m p 'iiihikMe pm p hjm him ^>fte ik |. (taiifepji* m<k i^pe p bw> pk msm pl^kp kk bnf^lb p u>ghlf-l> «tej «L pa^b |p pk bfrft |(bt»P tfej YiQJIb U-p iik bb-^jbjfi ^><fe 1n>fttk- |tb DJ|U p Vll^bJ

I (XipijdnQ jo SujieaQ siqnoa) bikfej^i ‘(d!Hspu3Ud[) kt&m ,(5P®ttV-I0J SS3Up9iBd9Jd) kk ‘(KlUSUgUB JSUIBSviSOd^SuiUlBlUIBJAl) Uftlk> ‘(lS3nbU03 OIJBLUOfdia JO le/ft) abbj ‘(90B9d) hjm-|. >HbK ml £ Ib1b> Ib^bJ IftVfttlO kk JbbJ|b ULtj PjrUfts p bnlfclh >lftlie P hk2ip I hip lUVUa hlb^h p UUcblH> p jbbbJIA <b>Jh4>lb p pil jb^P-jK £ UlS p?K p

ih. ilhlie p Pi'S8ft] p ip«bbiftj>nte Pbb. ^ ihQjib iupE p p ikhie ifeh. p p ppj^ ia p iyiih ihk sE oi^jb ml p ^]irkjb] hpie ikii pk pm ifisl pbfrbj .>1^^ p jbpjfa4j>jh i| £ Hiftbj tfm hkm ihp i^fte I igm p.iShm p imm 1^ IbtteJ phtaih P ]bbJ|U 9ft Dlnjb plie p bnTT^Ih P]nb life. PJ]P IfcfrbJ |khK> ^ b^?J]4»

hjm.l^k-|. pi p >i«feK p ibhjm iPiPb\UUU> InVItfe hS>Et life ^ytb ln>ftt^ life PJ^U p hp ~hU| p IU>I>

Icblfc

Ihk p .^. ph^ p mt-hft kdibjvIV p ^]]>bjb|

Hteftt>

Ikhh

(^U°d PIOJ-XJS) ftntfcrn 8*9%

p ]f.T<fca9h tteh- p ftl9Pj^ p UOfaj <teUJ]U^I> b|P>1k P|b.lK PI3°ftJ ugh hjIbU ‘pife i^k^ p ^k% tb>jh4>ih ifepe p «teuj(irjk hkm [fthite ^>ke ihk pp p^hkifehjie ih. bfttfe?

p jbbjbftjvjh lhS»ft ttobjb»lb p Ipl> >l9bbo B>h Up fek ih. ilhlte p tbUj^lr^t^tfeuo kb ft life fesk p lb^> iu'te.^> ]ft^i ifeh bl3°ftj ugh *j^ Jb»lfc ]>ft!> IbU] I>l9ft life

Jfifi ph hS>PJ^, IkhhvhP

up ^ h*lt*Djfk.

Page 86: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

(■^T) chMIci TffV % Pqnd^ % 37^TR ^•uif^i4 qiHKrt TTfa* ^l

•fl/a^HWf ^ TfsHlfa ^7 acshm•3Tt2W7: «ft1/dc^ ^

('ST ) STf^J f^T% 3^j’d4d % fqi«1 ^\ TTSfT ^pt 3^ ^TFlt ^fft TSJI ^TR*T^fTcft tl

%Z (7 ) ^fry-i HflT—3T5FffT TF^T TR^Rt "aFt IJte^T 3^T TTT^ ^ cpt ^ f^ITRRH ^1

( ^ ) 3<«i«w?i (Rest) ■Rfa—sFff% 'gRT ’jfR 13TRT •scmivi “FT T^T fR WT ^rt Tlffg ^I4il git gHrft "t^l

(’g ) mR^mi ^Tf?T—SRRfg % giT 37T?gRR ^giT ?lffg TSTPRT «nHt 'tl

qilHirq ^ 3T^TR itfa % "gR UgiK Bt^ 't—

(0 3Tf«Tf%I^igT (Akritachikerisha)—3TOf^ ^rt ITfagf Pniqu g5t^. cRg ggt ^tiSRRfg TRRg % "R^t tg^g) % «mVi ^ gTffd wipMa git gfrat ^ ggl tiHt'i, gig ggT

'Stf^rgr grfgggiicft TF^rt % 3rfgg?Rt grt ^ggi ^ gftgifgg fqiqi gngi ^i

(//) ^>dvAq«i (Kritashleshana)—37*lf^ ^rt '^iTggf I^Rgit 3lTg?gg> gtl STfRfg TOTfgg ^Tffci gft glcif git qitsVdi^qi tggt "% Wgt7! ^ hicW giTIgT glRTT 'fl

(HI) (Kritvidushana)—3Rntg SRK 'Rfg gil. ^ ifig gft TJgf git■^Isfffegf, 'JgTgTt % gRgg ^ gTRTI ^ gg gg 'Rfg RRIRT gt glgt ^1

(iv) (Restoration of Peace Broken)—3TfFfg fR ggg RT Igr gNf RST "Hfggit ?TciT gg gighgPJ^gi gRR gi^t, flHiKi Tlfg i^gr gR fgR gtfgg gt <J<sa1 "fl '*JcT git

"JR

3tfggi %R gT^ TFg gfi ^aFT 3TggT ^grflvl

\

git tg^tg gftftgfggf ^R tg*ft gRdt tlgflfe^g <5161 ggi ^ <MilRl«h Rfggf gg ggg %, STgl^’g ’Qg 37fg^gRjyf ^gt Rggf cf> fq^

■fl di^i ST^RR 3Tf^SR gfifg qirl g^lt RT fg?gRT gft gib'll glfFRI gF gft FTfg^RgT Ft ■^gT glfF^I gRJ gF "gt % fRTJ FlfggiRgi Ft 3<h«^i Rig RRfltgT gR #R glfFRI ^VIsOfF^l git RgFg gR ^gl

( 2 ) fqiig—qillicrq RgRlggi Rg^ git Ifcl-Rg^, f«i«4i 1cT^ ‘RiJlf^ctu’ gl^ gil Ugtg fgigl f, git ari$n 37fggi RFrg ^ tl R^ gil RRRI f fgT fggF ^Rg RFf t gf^gT ^

gg^ giT T^gi RTgg "tl q^tfe^g git Rggfggi gtsBI ^t fggF ggi Tjyt ’jfggiT fggicrr hRFrq

giFf’t' gHt ^gi-^Rt RT ^"^ni FglfgcT gR^ giT fgRR RgTR gR^ ^*1 gitfefg % ^T^RR ^5 37RR Ft gn^ R?gR^ gt gfg^T ^ Ft^ gl^ ^Hl41 cTTR g^t TlgiT RT RgRTT ^1 RgRfggTRg^ giT RRRg 3TTg: RTRRRT: ^fdqi, gg RT fgg git ^gR FtFT $1 Rig Iggt % RRgtg fqqK«nli^ '3TT3 f«FT RgiR % gft -ggf git t-

( Ri ) giTR^RF—^RT fggF fgRgrr giRR RTt STRgT ^R Ftl

( T? ) HtRgT—^RT fqyt? fgRq^t -antri gR "JT^T giK^I gjtg Ftl

(R) ^jfR STggT J^ggi^T git ^gR dCH-l R^l

( R ]) RRRRR—SIgRTg "^I 3RRTR fgR Rg^ gR gRRH Ftl RgR '5^ gRRR RFrgTgR^ Ftl( F? ) ^tts-oi—^RT Rg^ fg

(R) awr-Mf fri Rgfggf % f^rti; rr^i ( ^ ) RgtfrRH—FRI «j<sfoi % •q>K*,i FRT^T Rg^l ( gf) i^qittc*! (qrrll^—fqi^l Iq^tq gT^ git RlfgT ^ RR^I( 3 ) 3TTR*T—iRIRR g^fe?g gR Slf'TSITg RRRf gSTgfTT ^ 't'l ^Rt gT^jt 3RRR gR 3T*f

■53* ^t RtgRl % RgRT^ gT^ ■% Rig gTFI glfftT FRT PiPsuq '5SR SiHini ^1 3TTRR eFT 3T8f gT^ RT

80 wqll ’tftqcfiitrfi'i TR^flfd'b ftfriR

Page 87: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

19 Hfc/aJ WJfrHi htjttth ph h&Mnuvtb 2U^. bk^* lUKk' l>lS lb«J M h^. Slh 121 life

ic^UaS lli^. Itefe kh >WUs|b ^ fe^£ flUbJ 2fe ife^. IklUV) MklK> lt»^-«l>ukKhl>T» ( )11 ^life DilK

^htf'-UPbbKP (fe)kh >tbhnj k£|i Eli inb(>i«bhjtfr kdl fefe. bl ^21 Ife^ ^fenup v<k bKjik>» mbbjtfr ih. life * >bjat.ua ih. ^ tbiK m»jk Elk £ 121 life hl^ %

^IU)h ^Pt> ab Cbj b|OK Qb l~U>cb J>ltb ^ >iUJ IfeJl InVUblba^ (k)

MUI^ (a£ j^. tfaL^jk B>h luuib a£ ^ iftfrj (Uhk'-^bh^uiabiba^j (Jk)

llkfel l>lb» life IPbbj PJK Elk IPBtt blk life Ik^. fepi t£ Hall |ktbJ-UbJlba^J ( »fe)

bftiv

-! Ife^i klk. life bib(b^ VlibK felk .^2. kite1121 ^k ^ l^ltb ^ife •bkPJjga kbalh ji^.bX5k tfeh life bUIM> blkjb^ l^gjlk |k>4a ^ibk Ik fe£jl

Iki life B|j.fcjb| life hjk. tsia % Ufek % *>ii»Bh» % fe^fe If Iklkklfe fe^k fefe 2kfeJ felk % ^ tofe hjk kin % ifeiL'bikie (lnin£ie life kllk pjfe, jal£ lifeki-feiklkl ( 9 ) .

112. PVJibiK1 Ik kin mbkj ikk ^2kib^bj ini ih. kn^ >>Qjib. ^>tb ^ kin % infe life mn ik2i (pi^kfe iin£ie % ibujk»j>jh ikk knn ab i>>fljik ik^hn ikikin fefe hjn ^ life iiifek ih in^j iin^te ife k^fe

i>iajib iuv, ^ »^bj ^kl-ifek life u-kifr ^^.Dk jk^. ^h-^k Ifefe iiajik ^ lifekjn imt kin % jjk^L’^fe fek | mik life kta kin % (b^> ikkne jfe 2k nne ik%ik i^* kifei^fete kin % ib>|k-,i, life jbbjbjbjb i^fe Eii ^hie life nan yaiiiubjifc kife ‘un£i£ % k^k^fe l|. Iklife

mn Ufe ife^t in^ *b|ttBj ink ip>tb >[*>i^bibb ifekjkite % Bn. ^kte mn in ^ in^i ‘nkk i| ibtbj u^b life kkn % >i«bK ^ ^ £n ikv»mik kiann life ifenj. fenm i*fen2 ik i^ ikk | fc^kn lan ifei^in iifenl-kkn (s)

1^ mibk life ^lab Ik Ik(k i»fe Em life kk m*pjk life ^ kk IhlkSiE. Ikk life i^uj life kk «£ |bJi> |ife ^ife ikkikn i£ >i»k k*kjlsi mil ^ItkkJi kkn (k)

lutbk life InkMSItf'ik feak i^ En ktey. iiite %kte «^>«*> kjn kjHi hk kki^ ^ik mn ^likkhkii (a)

life inktbitc ik ne. 2fe kk ikik £ ttfik i^ i>ikisk life ksnt^»kp Ibb i^ivuj life uak kkl ^ J^lkihn life Elfe ^kte B|itbjbj feia *kk antj (ife)

im mn im kk % >i<bK kin^ b^^Jjtb' tmbk life Ulk^K bfrk IU|-» l^lkbj . ^> Elfe 2fe fek 12 ^tbk j^L btbb IkpBi» bb4j K pn»bj ik^ ifei I pnubjn ^ki fekj. kk^ ^lk Ikk like % kdl i^nk ife;Ibp life bb^jujfi 2k Ikk ^ lk^ life Ihlk Mjifc ktej^te mil 12 1^ kk Iflte InkifemIUb BjlrlfvJbJ ^Ua bb^JUJ Itevfi ^ feak ^ hv^Jn^ >lt»BW i^ b^?j^—kb ( )

nup inVi» kik i^ mn 'kl^llk (Jn)‘Iklife Phjlb4 Ikn Ik I^K DUJbJ IkUlhlkik (li)

'Iklife i>bji»>» >nbbji» !Uh^ IK na. Ikk luut klki life hi»h |UK^ >iUJ i£ «J>ih^A (Jfe )‘Hiiife p»i>h ?gauj ^ ^ ine. im Em ikmamy. (a)

'nil iky. ubjt^^K ik kiki ^kie -kiinni (ja)‘lUVtb bhjlkt» InbbUJ >h Bl» IjntbbjViU

•iu>tb bhjih>4 >itbbjk> (k)

‘Hiiife Skkte life jitHikm *kii4tin (k)‘Ikimfe lUUjftibfr (n)

‘ik21 ^n Ik Uib^ iklklki (ik)ibtfej ujftb life Hifek

nfe ^ bkpjjtb <bbji»ib ifei k ^ ^ ^Eti >n^b pjmj in-im £E. v^i^b ;>ib^ i<fe inhtbug

2t£

gift bh :uhh*tc

ife it MiiMjy-

Page 88: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

»btoy hfjiilh L(piibbah fa>i LfplK ZB

IMh kail life, bit hllttt ih InjHUJ V*h IbD bhjlkf» m3 (^)1113 Iklk IMIrU xll^J. JkMt ^lk ih jUlhk|K> :»h6>R Qf>-UteKIU^ (^ )

lib mik tbll>u ih. ^k-S!lkItek Sa^ke W& Ikk :Pbkft lib mik Ik^ldlk )ktb-|kib (^)

lib Mk ib% ^b. ^ Ik ifeljjlic lb ^ik. ^ikj. kan £VltteK J-£. bU* h~lhm Hb >IUaK tb^ ><b—Vtte ( b.)

lib Mk iK>bj ^ iMt bhh» bigots tbkjifa ^tbj :ubwv* 9b lib 101 lo IbtbJ LhIK ^ U>ltb tb^aj^ ^ IDUir- ^ lb IblSb |tb VI<bK cfeb Ujb-Ujb. (b )

lib liyi ik^ ^ b[tbbl> ^ ><b hjt bl>0JK {91 bt LblhJC-

Xl% 1^1 kOhJlt>» lit mMt*. ih. kk^ £ h$k kk blKkJk* litki-klb (£l)

im-lr ^ lb JUIbl^b UatgJI^

l(lt^ ftjhft UUUbJho |tb llolV hit ik^te Ikbhe klh ^lMj.-:±il lib kjk ki£. % |. Ik 12<k 9b >h >(u I9> bbbj lit

klh ^o*J hjk ink loii^ ib<bj |?i<b lajA >iujbibb] ^ 9b llf^ b>hjlb^ I Os IUv|> >K

ih. k£ Itek klh. % Ikii tebjtb* I klh kk % lajk klkhjk kfeki-ikyi ( ik )IQtb^ Ik lb<bj pt>»K ^ h^. Dg>JUjrrkg- ilk MfcUfrJ |, lb<bj U|nb l<b j>»b >lcbK h^bj

^ h^PJjUa l^i kh b^tbl^iv blt> |Dtbt» k£v kl«b ibk IbtbJ olkK Ujnb U^bJ cbfi ik ilbkC kali

^ Ihk blkk{h jhk 3?J,(fefc 4 J^lblk ih kh ^h ^h^kj^(kill^l£t

(tna^s^s ^monoog) iK^bho 5*9

14 ik|l 4 % lkk ln>kllM> lit OJ|U (tb blk^ cKVbl|it lkk % k 4 1^4 kJA hM |Jt Eli k^k ^ ^iik kak Inlli «fe^t>b 4 ^Qcb uib ^t kjjk. jat feihysl tk '4 ip»k kak ^ hih^ ihk kkk io^tbh> ikte iiifek ^kk 14^Mh lGa.le ^t k^k ^ I0ht4?b 4, InhMSIhb Ibk I0^?0 b^?J^b ^ lf>>lcb bb^Kfi I g tbSh IUU>^ 2z£l lit 4 kfrbj Ibk 4 ^4 kjl! ^t 444 kh Ibk (kk) J[bQ^k ^ tbjj^hb. >i9Jlb lUIUKVo ^441k lit kjlli 4k lkk tk 4 Jkitk J4 kOk ^*444 kjlli Ibk fiE ilke iou>tb^ vr^tkc' 14 t>jiK 4k 44*^ «bbj^uifti> ibk ki^. ithJJte 4: Eli ^hte lit iou>tbi» 4k k^k-l^kj. >it»fck% 14 ibiub (um^ubjk ithjk Ife^k 4k Eli 41k 4k lkk ki^k bs>i; icb bfT^ib44 ips» klkik^.lik 4^4 4 4iik o»i>h 4t Eli ^kte 4 ikkk kke ik like 4 ikkk>«b IB>^btC- 4t hbUJ b^lhl^ Ubphfi ^k ikj. 4 4 9lU)b Jit lkk 4 b^>?J|tb tb[^U>i9 |Jji ibaib I.Jb9t»

lit {ki £4 ^iik ML 4. Eli lkk kk 4 444 frftj >b>i*- kk k^k 4k kih^4 I'hajib iup mai*kk 444 4k in>ife Male kbk kk {ik khElc ujftMaji> it like liiijlk twvtb uib^K £4 inkusttc Ih t£h £ii 4jbk> kk kk 49. ]Uii^Obji» lkk like Iili^k. (uiuhifr djju jtb imk> bp jq ^ib ubjut oikhv Eli r<tei»p ibk ik Ikle' liiipk. »u>tb uuik lit 444 4k flttbj 4k tk <4 ^n»u>b ithjie 4 Eli kk like ill |u>ii*bbji* hik >fe^ 4k Eli Ik kk frajib. iu><b tk i«t 444 4k hjk 4k lkk HkEfr 14 4k ikk. 46 4k bbbj b^lkl^ <ttl 4 bbbj 14 bnt^lb 4 byrejjtb-

l^tb.lftflK ^Ib. Jtb 41k kt&J <44hle lit 4. iik Ij&Lto 4k 441 Ik hlk: 4k 9bbj -IbU bjk Jk itjt tilt 4t hjk bikIbk llilk bjk >i<bK ki 141 muik ^t |kli 4k‘hjl 4 bikujii^ ibkiie {ik kiliiklie Ih

kk lk kk !4 hkk 4 41ik llikble ik 442. 14 10^^ lik hjk lifc^ hlk ik^b Ife^ie 4k obji^ |uk^141 looik jit lyk'kk^L

irtib^tb

2%,lkk (u>n>ubjifc ikhjhe 4 lkk £Lk Qbji^ k<b ub^ 4 k^k dj^k ibkIbb4^- ><b lnk<blte ih k£. 41 4kk 4 l»IVh 42. K^bjbj- >ltt» 'bito.hh bjh I’hajlb |U^lit bjk km bfrbj 4 uihtic-14 u-4 juib hit- jt kll bik 14 lkk u.hft ubjife kk^h 4. KJtbK tbUjcfclK til okj^h kkbo itj ^ llik 4 b^p <4 ^iit ikhjte 4k klh^h| 4 b*PJ|<fa

Ukho

mh bh :uhb9»I Us £ billiliJfU

Page 89: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

£8 h(0>lh t.(V>l*h*h bh UffkJK

Ifc^ UQim^K iiS. ^1^1^

Db^JUJ ^ IU)ib UM\k lln>lh (Mllil^k) tjJ[UUv|> ^ ig^.| '£.

bn4B |Ute ©IS. IjI uacb DJ(U ^ (Mai) hk UJ(U&)> l^k ^ Hall ^ hA Sk IMi. in>icb

^ ‘| ^atb Sk ^ hhk % J^i I;! ^Jte ^ ujfrgb blb^tc Mai H|£ ^ J£lk JakiE l^e JaiE

£ 't ^^ i^e ikhiMa '^te a ^M. (^) 'I ^ue i^c ^ jielkfe^ k^k si. i^E 'Ifrk ^ ^-ruurepuBq'i

k^n^blb.

))bl, llbh m&S> UoD ^s)m> |b^(b. l^te BcbJ ‘\hU IE>UJ ^ '[te'm* jb^>lb iys- jb^lb, Ulk

I^IUshaJK' tfej ^ bjk^j1>»b |^ |Ulh ^ Irih- % (blbaJIUI?; |bau>|ft i^e |ba>lh> lUbV ^

)k ©IS k kh^ l|. i^kk liSk J[kl9bJ £ bbbj UHb HjlUdsfe-b^UJ U>UbUlk.

|^ IblDb I^IVIV» life. V1^UJ|U Db)> filb^J ^ klbboth I>l3 l^b |4S ^ cbE>^ j^ IbOl IbUJ Jh b^?J|tb ^ Ifeii ^ ^bKUb

i(jfce £it ‘kilitlih. itek jbbjii^ i| &nik b^g^^p |»b^ ilk ^ ^tk ^ ilk fuaj ikbhbtP bib t£ k4ll^tf> b^pjjqa l<b PJ|U^T)?

(PIN B-ninqs) jy^kiek 01*9

1^ tbcfcj !4ibK >|kb life IUb> J<fe UtkbJ a>t^jbj Ifek fll^j

J^. bl^lta ^p ‘b(u£i |^k lUb> ^tfe £hie life. ifeL Jlk ^ ^J|UUvll hbKfift ^P '

^blbtaj bpik U|blK |hk Ulb ^B>U>J ^ bhbj fe£li |^fe IkbV p (tet>»B b^P tfe>jl9blho

Ui\X ‘b^Sj || iia lkhK> sm life. Jfe&ll&JaiE ^ Jk4ll^tp) tek IjfekP ‘hfek

-|. jinVIUa U|U :PbS>B bl9b Icb^ l>lht>lb.bj pbJVPjp br|b ^ Mba ifek|JE |4bk plVIbVlbbJ <bUj(UtM> bpik k^blK |^ |Uttel» ik. jfe Ikk j«fe

fe^fe UIKkcfeUltv

^4ip>U pa pBltft lUblk P 9|j5bj bjK ^ b^l> jtkP Jkk i^Ji jh jt

blpliMV 9b tfej ^hllf. b>|b ai mu'tev :feM£ (k Ib^tfe p tkJtK ><te ifekJlE ^ ^fe

muitv ika ikte iSik jik ^ bb.>jh life idvi^p bkk ^ pt»b voa £ p ikii.b^pjp

life life ll*>lb j.iu> IblbU ih. >t»b>p i^ |Vl9p 9b—l»H>VP (ill) ,

IDUIc

l|. m^9 b-.iK ^ injkuj pbitp jk ^ life kP,biKkjip lifeai-iife^Hk (fe)

life Ifelk £ jbbjlkbbo kdE itek aB-hbfeh *pjllptc» (k)

Ikh IMS. ^ fefe^J % kijh ( & ) IME Mk ^ kh '%. ^Ife ji bbbbj ^HbbjllUP Ikfe^ jk kjfe ^ ( fe)

Ikk Mk j^lUfeZ k£Jl (is )life kJk \aiitkib- (k)

life kllk £ pip La lb bJkJlb» Ikll (in)

. . Ikk Iklk ^ Hblfek fehk (£.) Ikh kdk a kk£ Ikk jbH^tlj a^- (£.)

Ifefe Ifelk bPSbj-btb £lk ^ J^. ]>HMb-hlkbh (k) ifck kdk ^ pibui^-bpiu (a)

Ilk lb|9 1>»IK p k.pUv|> |k ^ >1hlbo >ib 'h<*>\ ^ jrlh lbU_ \t>U kM (iP )life Ihlk Ilia pib pltb ul> IkO j>tbuB (li)

^ life ilk xlij bkk up £ (j>bi») |>B |k. biKkjtP UtekS :ubkk-kpi3 (k.)kk ph frag/p .‘ifetnie

life u/^b/> ^ billiiytf.

Page 90: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

hfJlMtt LfJJIttohah bh Uf^lM t»9

l|. ih >L<teK ishJJaJ. itek le>Jh. % Jjbtfth ^tb ^VUa bl>hk>‘m^kb ^ jjhiihte ^ ih»tafaQ-&b ^ ifilk 1,1 ut^itc- ^ Mi. iteii wu>b. & ji^k

i^. ^-(uoijcjjsjuiuipB lepipnf) i^a»h kik. .I|. Ibttej bbj^ibjD^bj Uhlkwbbo £ Mt^blte 'inJhUj Ufa >UU

life (ikb.) i^L ^ uJlut*k 1^ Ikk &>l>b» it UtlhH^I^ >tb% Jblb >lk>fl lit |^ U^a UHl^ 'bJhbJ^ ii jb|b ^ ‘cbbiu ^ ^ jbN> t»b Vlkttc1^ tbUaJ UblKUJK Lhtejk life UKUkK b|Ulb^ ^ ^.-(UOIJBJJSlQIlUpB |BDOl) UI4II^K

4lbli&. Ibcbj bboit jfckft DJtbbjbo iMi i||te JbVjlcbbj^ 'kJs^kii-kt 'fcl^ .£i£. iytc ^ J^liie %li\ lib. bitel£&'kjbte hlibtelb £ jiilh ^al>b h£ Itllbv. IbttoJ bbo >K bbfr ^b>Jb^. Jkltf |£jfr 31/1 kt blhP U<£ \\>Us- Ibttej bbo ih. Ik^ V/l lib bite u»£ 'bjbVP Ihlte lib ‘tb£: IbOsJ Ihls. b^tte I,Ik |tU£Jib bite kb lib iblk ^ikK ^ oia £ hbli % bla % blte-iib lib l|. ibtbj »<fejjo»lib bite ^ib ib^Dg b bjL ‘Sb ^ % b^ajj* ^ ifi2k“(^H0cI uoijbxbx) >ua

l| ^lib Mbkjbjfi lib bhk^ j3te iblL bklkfe 1^ Ibkj. i^b h^bj it m»>»j J»hl>h ij|tc llnkk jtklkk ijjte |bfejb ^ ibik UD^> Hbkfr ><te Ibb IbUaJ ufcfa ^ Ik-K i^. IL>I^ifeb^ lib IkJi >L«*»K ibt Ibll>J«»K ti im. lib jVlb-b) ^ btabj itli lib iblk ittlklo'

l^b b^ jutltte b£li 'ilktlUk'loVI

I^L IkHaJ kk^)bj b£>4bj lib lk4bho b ?btUb ^b >lb>^lt>l> ^ ifilk 1^ gk. B>^P

' >>M kb ^»h^K-|leh kib^ ^ U|nb tb j[bVJIibfaJte bS>^ UkJbJ j£ IMi hjftb ^ DJ|U^ IbUaj

Ub^.bj ^9 VlkTItC- tfr b^PJ^tb |tb bJItP |UllnK |tb llnkk ‘bo^^ • t^UP ,Y>IDb^b jjte |blejk ^ tisft

ikk i^e ‘\k.hl|. ibmte kltei lib kl bib itlkb}£ite-^tete * J. \^'w ^bUjtfeK lit \ib ibli ^ iblk

>htp ^ Jf>llP ki Jib ^ iblk 1^ Ml IMbb IbUJtfeK Pjt» ^b Ibli bjUJbJK >|^ UatbtjblK'tkltite 'bbjli 'klbfi. '^bh. 'psjk 'bhfi-'h^jib ych pi>p vikttp ^ ly^j^Ik i|. ibtbj ub^bj

ibli ^ib Jbbjk ^ ifilk-(sw)siu|w jo |pano3 •ll) 'ib^b-jyit

tab»»b

lib

1#^mb^ik |ft-^ *»Xk |k jj. ^lte vt^bjuap t| ibibj ubjtKujK nbjbbkbj \* Ibli iyjh.^ ^b b-apJjUa ^ ifilk t-lkk i^ 1^ UtbaUJ IIM> ^ IbtfaJ t UL^Ih jpbtk Hb

Ibb Ibb iMUb k iblb lib i^k jtelbli Ikte i||te ^ib k Syk ^b ik^t ^ ^mipiv kbj. llkibb >ib»bj kt i^ lk^ klb ‘Iklib k£k lib Jtekli 'iklkb n>ib»b Jib 'luibb ^ tlbi 'Iklib lib Jpb

sii^faS-4, l|. ^lb ikjt Jib ibb il|£ ^lb ^iib tj|b lib Jib Jbl^te % Jktell ibll late ijte

itte lib Jtelbb£ ^ jt Jib ibb Jb IJtk bite '|. Jbjb IbJi Jl bkk £ JIqIl bib. tb ‘i£ik ‘Kb ’IblE 'bit 'Iblt ‘ibhj. llUJt bait Jib Ibll bi^tbVi Jib Ikjt Islbfi. lib ^ Ibll RbJ

‘ lit IlltiUb Iklk ix&^bUh £b ‘Ibiba lb J^k kltei life b^ Jb lb ikjl klbt lnf^>p> ibll Jb lltklb ilbifeb. lb Iklb Jit m ^ ib '•! ^ltB Hb laB. khm £ ibii bbj.

^J1 % ntfefi kjb jji Ibli >i»Ete i^ (lib i^e bi ‘kb) jlult kjb % bjikt, 'ilbElbb % ifilkJI blk £ 'sVito. lubj $il^h >uift Jfl PaU >|tbK IUsK |D

Ji k Ibb (klbbjjk) b ^UP tjt I Jib ^ ^ im >HbK bl Jib Jb^ lb Mb JibjSk i^£ ^ lib £jk jjb (Mi) ttwtP lii uaii ikit kb J*b tek Jh bdi lb >*»gb Jl Jitte Jbb % Mi faxan kb Ibb .^. bb % ibIk-CSuix aqx) iih>

,1^ JbJl bjb bjk‘Ibib blib % JteL il^ IbSi Ibt '£k lk^ 'Ibdib ibblkbjte % ik^ Ig gjl ^>is- jtiM. jbb ige g.lbjl Ibb l^k. lib tek Jbb Mb

life .Mb, Jb g ifeIk-(3JBlS) Mil

bjlte bT»te>J> 'UUIK lib Ibt ‘ >ut>K bite (loibite) bk lib g ifelkibiub tb

\9> KfJ> ijjte ibj.lib ijilb JM

2jb

1^ Ibmb uihtt tsk ^t£. iJ^C g Iklb Mate

Ute *»b^ lib >ftjttap>j1> .isji>n)WK i£b£. lb Ig Iklb Jiib ijj£ Ink k Mb iihlte lib Ig lbb»IK Jib Ik^bbo tttlie ige Job Jb g ibIk-(U01JB4JSIUIinpB (BI30S) IBt4bto ttolPjlh»»

btfelb

«gft hh fewJP/(«fe tuhhato

£ ilk Jl btittiyif.

Page 91: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

98 LfJAKbhvh fo>i

bkf»j b|h> ^ .^tUl QOfr 'ioMki Oh^J % \tdlL kk ||. iht4bbo

j|bUHMh>» i£ >KbK >1^ £. Utk>it -UUIb.^ ^ UHHkK bib.

\^ Qiut»

Jife 4Sk kilt., J^k Ikli ka?j|cfe ji>^ ^ ^uis- ?ib^ ife>fi(<fc brt> tfe^bb ^ ue>v ^ ^Cfe kllhie i^lt bbJK> <h>\ ^fe, 3{ybM> bO?j|tfe •

Ik^bbo

bib* ‘fr *b>Jb. •£ ‘>l5bbo X ‘^ih U

^ Jkk ^k (kia£k) |LlK- ilk % fajbj b^?_j|b • '

Ilk l^kilk^.

ba|bl» IJfe. U-^. IMi |^ Ibbbjl^ b|U.bJ |]h <bhlbo DhOVg

1^ £fcik Jtlik ^ hhalk % li^ibiiv ||. ihlH >1^^lb UlUb utlb ^ hh^lk jl^lbab ^£. EvtiK lb Ibl^jlhblb. Ilt>l> >lktb t£ b^?J|b •

Nnfr Qimp (k) ‘ (kH -bS°J|b) bH l^H (It) 'bH bhjllrkj^ (ife)

Inf. U(D IMt •|^ IH^. aik Itek |kib» ^ >ibK bfi htbk lit iM. Itek Ikli >iktb

% bdPjjb J^ 9lU>k ^Vb ^ bk ^ik [b^J^ |Uhb Vb LhIK InbbUJ it IbkJIUbJ bjb ikt >i<teQb bVi uikkjtf- 'bk ‘kl^ 'k^k 'kib-p^i» 9Q iMt b^?j^ .

Jh ..kk klkik,, ^ik k£li ka?j|b ui>(b ^ Ujnb Jkie ki

b •

11 Ibbj DhtJ(bk

ibkj ikk sk ‘k^Sk ‘khkk 'iklkle 1 (hib4-| kie kia % k£li >iktb ^ ^ii^frb • lib in>b ubbi^ lUb ^lik ^ Ikli uik»j^ bW b^P> hs>i; ibkfrj ^

h>r> ik^ b>i tbb ig»bj vk b»iiibj> lit b^?j(b |^ b~h ^ ^ (bbj<fe ^b^bj U^blK b»n»jak> bk ^k|> I>l8 b^>?J|b b|kb Lhf.tnQbJ |bkl9k ^VSb ?IWk •

>b9b

DUl9k |b

(/Ciciunras) \itn\*

4ikL tbkjiulx ^ k4ll^bj|u bj|Ub>l> >lktb tfrkfrj ^ Itkj. I>|b9k ^ H^b |blk^ ^t OKVk k4»^b |blb |U>b. ^t ^bjg^ J^. >l9bbo lUUIk ^t IbVJhjbk ^b lUbbj^ >hb

bJfrlMV :bln>lblk btb bjblr. ‘ |. ^t lil>lk l|. Vlblhbks >jjb Ht^b ilblte IU>b Uj-akk

bbjjblb* ih. ilblte % blkb» i^ b>tk |

iklk hi ^Vtfe ln>^K^ Ilk ln|b>>jl.

IUI>9P UbJP ^t I>lk3 ^ IDbDJU fiUJ ^ ^Jt jb^g~ bbj|blrl>

lit k^Ji ^k £1 kpi % lb. ‘Utfk I^L 11% g>(k ^<t uu)ik «£ t^k ^ kibibjtp k^K. i£ yia kde ^% UHb-Ukllfc ^t k4ll^tf- |^ b!): pE>U)J Ulh|b ©IS. ||. J^ bbbj lft(b>j!. jbbk b|b^>bb kit h^bj

lbl>9P

IUs|>

1^ Ibbj Ujnb lit pik'IV kjlte kjklkP%e ‘ktok 'kkj. ‘Eli ^k £ iklk l|. iuiuuip ^ JbihP bDj|u?i^ t^lte k^ ‘£k 'klk. 'ui»kj talklk'ikSklSli 1^ Ig. !£. k^PJjb t tb^lklb bl):—(SUOIlEiaM 3|B}SJa}Ul) bbfr b(jv>jikte

iibiv bb» kte %£ ftkate klk. ^>up '^likbjte % IkJi klk tfrus ‘bL. klk ^up(9) i^ puivh jt bbbj tfr jutib (b‘J|£% klk tfrUP ^Ite liiE kbKjaR |iki U^kJbJ i^

iu.iv ik% ^kk utib lit Ikli vitvtlip ^ itl^ ‘psjh (g) |^ ikj^ bibbj^iK iu>ib ^gti aEakai 1^ IbIPbUJ VlbK t»bj l^t bhbj {Vfr Jbtl» i^ utb bj ^ \Vt

9b 9b Ifrb Vibbj (Vibfajb bhtu iak. ibij Ikk ^ bv»i %e a»p ‘tikh£. ‘klkEte Ubj1> ^It Vl9bbo hi h% Ute4JKP UjbU Ibk kh-jn1iU>fl hi (bfejlft-^ Itk^ InVtebj

klk |<^bX9h ^ IbbJK bbjlb* lit fvibfajb bbjlb^ bhiu blbbj^lK (t>) l>i9Jlb. lUlb Ibbj lr(bK lit jlnlhK V|b Jkl&Jlte ‘jU>|bb '(btlV (btbufi ^t (Ubb^ (£) I>l9jlb lUlUfi j^U bjnUj ^ Ikli (2) Ih^ik ^li vb|9 k ^ uibVi ^ibufi ^t

h^k ^ bj^h-blb* |b bT^ ^ VliyttP tj* b»n>jab i^ b^pj|b l.kl.Ui InVbbj lit IbbJK-blb^

bib-

% iu.iv Jklk ^Jk VlbK

yt ^IbBp Ibk ^IbB^ Ub^LbjK ^»UP ‘lUjalK j^t JbbJIbDJK ‘(bib (Vl9bbo UhjUJ

kiklk. l|.IbVI^IVIW

ibtv^21±

( l) —^. ^blV E>UJ VlbK k£ y.ibhVP

Vl9bbotgft hh KJ3f^«b .‘Uhtyato

ik o/(/»^b £ mii^jt}-

. /

Page 92: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>t*bj tfeP/p.fo/> h(D>lh ph, l*(p-IK 98

lilllililii ^ Ihb hii& ^ *9

!>>^JIg I^I4>K ih. I>lb.bj lh*»bhof*K> b^?J|4» *S

l>ikj^ Inh^bJ Jjfe (bj^l^bj^ bnlT^lb >

l^«b Ujnb ^ hojub Ihfe J^B. U£Ji life. JML >l^tk> b^PJ^tb *€ l^tb IhSHho \l^b| |<fe UI»t»J UltX^ h-ayj^tb ‘Z

■ Ihl^fe tt>J]hlJ Mhrt i«fe b->»»Ja>P b^Pj^tfe ^ U>bJ tfc>Pj(b^» by>lk b(b?K *t

|*L IblUK^ Jblhfi cbbj^cfc bjlte ^ ‘2i. ‘hlli * mfrft] bnf^lh i^Lh ^ ^ k ^ IbtbJ D>jlbl^ ik VNaK

ukjfc>j 'ifrb b>jfci jbcth ^ik ^l«fe hOhfe 'm>|kh ^ j^khie ^ imkls-sk ^ •1^ i^tfej >i<b(b» b|k» i<k Mie life- ^TV k kjib ‘sfe il >1^^ k^s^fe Hi ifelk. •

• i^ ifeii kfe. ^ tek iksi fedi

'wsiikii <b^tkKb

|^ > Ha gib kbk ^ Ikte lha % fed!i^te ia^ life >(>ifc |hva>iglk 1^ Ibibb i£ Jfck ££ Ifelk Itib^k Mate bbblft life <fedl, ifelk. •

1^ Ikia |tHa >)H> Inf. >HaMh k blk ilfelte IHakfi gib. l£ £ Ibh^lh J^k Ik^bbo hklte il^e lafe lh ^ Mk 1^ Ib.Uaj >i>b(b» J^fe \bk. '^fefejlkilte lh ^ Mk 1^ uiblt^b Jftlthlflk bhJtf- klfe % b4II^K> b^?J^b life bJ^UUsT^ •

lil^lfe. IUU£ life ^ Ibkte «fe>i £ £ jbbj^ ea uk

bxjV 9b b!9k I Ha lbl>

% ItelfrbJ UJ(U &b pibbl9h

b^nt Ibb blnjb IVI9 bapJjUa ^k ^ptfjbj

kbalk c^. ppjp 9ft blnjb bjrbp bftT^lh kjnb life bjp ^^.bj ^Uhte b^?J|Ha •

1^ tb>«te lUhlfe* l^fe bUBk UbJI^ lk*bbo J^k ^|ft KS>k life bl»kj l^k klblt^ b(P9|k> ifeh ^ fe^ i^.

bl»kj life bUlrb life bAgJjtb IUha<bk L)ipbJI> £ h\£ J>l9>Jhka ^ l>gklM> Ibfrte l&&k •

I>i9j1b. Ibllf tbtbj bKjlk>»

life lbU)lblb- Ife Ifekja lk(k l^fe bhUb> Ikk £ Jllik kteil fejfe % JUH 008 '^lap

Ikii pib ^E» Ifta^ [Os bb-bj Ibtfcj

21k

eiS& b>i hJi^Jjtb :Lhk*k' lih ^ lri//>U|p

Page 93: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

wieiw 9iT 3J&FR

^r 3TS^R(Study of Jain and Buddhist Literature)

TTTSHT (Structure)

7.1 (Objectives)7.2 MWiq'ti (Introduction)7.3 rTstl (Mahavir and.Jain-Religion)7.4 mf^FT (Early Life of Mahavir) •7.5 hsi^U ^ f?T8iTTtj; (Educations of Mahavir)7.6 (Preaching of Jain Religion)7-7 ^ 3|It ^ (Gautam Buddha and Bauddh Religion)7.8 ^S. ^ ^Tf 'Sr3TC (Preaching of Bauddh Religion)7.9 7flrR •LeidU : ^> .<1^1'll (Gaufam Buddha and"Mahavir: AComparison)

7.10 % ■M y'tiM . (Community of Bauddh Religion)7.11 ^ ^ (Rise and Fall of Bauddh Religion)

. 7.12.(Teaching of Bauddh Religion)• ^Rf^i (Summary)• 3^«im (Exercise Questions)

7.1 (Objectives)

• ^ fTTSJTT y^K-TOTT % ^Tf• 'tloM % 'Jilcii, fcjrf ^ ^<rni, ■%

'3c^TH-TFFT cT^tT gr) ^7^ ^’l

7.2 TOTT^tT (Introduction)

^(4) ^TT 599 ^ ^371 8771 q-qT! ^7 "'iffl871 ^ 3TFl •q^l=ht

'877 64Rl f^TTI "377%f?Tfi7Tt( Herq^f 'f—3Tf^TT, ^7^7, 3TF^T, cT87T 5(^lq4l ^ 24 cftsfqRT ^7, 1^'?)’)% T^R-TRR ^ ^iFT I^Tl ^TT^l ^ fq^pMO ^ ^ ^TT

*7^ % yq^=t> ^1 30 ^ cT^> TIF^ ql'f'i, oTnlo "%■^TfiTn q)c(4 oqala t^rqn ,,7r^ds^ql

T?ll37^^17 "sfetTif ^7T o4i4^> TfTI yqrtqi. if^TR ^F1? eFT*?1! 563

^ qiPnciq^i % ‘^FTfa ^fqil qncH ^ l|3TT *711 qq'tq ^7 TF P^^i4 ^TTl TR^t ^q4 TR

w-qli qq ifc4<t)i<nl’i Widly ^'fl'/Woen fawt 87

Page 94: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Hbhj tbt>](Ut*t> hynih t*ipitbbah bh L(blK 98

kk ^hiik PJ>hs> kte liik ^ iik itbU9 ^ i>>r»»|p ^ib(^U9 ^ y)JlhlUv lUlhlUv tttoK^ajhb ^ Ilbtfcj fcob^ |(fc a^Sb] Ua'h £ ^ b5^|b. b^b

llbjfej hL|>b| l»t*P jbbjlbt^- >[blQk |p. [USh |tb Dk t^,Ufi bkft t^.

life bol^J g&K ItbUfr cbkIU UJIhP £. af>LM> lUbgl^J (<faUfr ^ |I,IU ^ U|U(£ ^IMkt» H>^fi ^ UlbK

J^lif-I> Jskh. 113^ Ejbte ‘t^b ‘Uie ‘>b|k aibbj lit \fto^P VlkHtc- ^ hJ>ajlk-U|f> na> Jit

^i£. ufeii^b hg>Tt J^. >ib.K jib- Jbii lb Ikih. i<bUP >ib>k bjaaiaj ut |U>n^ nbtbj i^ik Mtwft Uat £kj. ^ El^lb'tP i^be >IH»bjbJ ilk ^ ^ Ilk ^Ikkj t^lte pbllft 'tu>k.jkj ’^n^b

‘Ikk Ikk ^L j|blL b^i I^Xife hlkkj. £ Jlkk % kllh JkL j^L J^h ilk B?b jhb ibp^iit Inkfe

a i^kie a min-iiku % kk % ijteia-H ^ ki lib liet bib %IbblSk

^jak £lic ^ llbtbj hilk ilkk life ^hie ^ i^biakab-^h ^ LXJlK-b^b^tbb

lltk IbJbj Ubjjbk Mk ^jbtSk ^2. la.il!te ^> ^IP>bJ k4S|>h UtB^ Ibb £

ikbia i^t |ife(ki|i-kbk) itejtkj. ibk (k%) ‘(m^bj) utrj * uujb^» ^ib^h

l>i)IK-PI^ lltei Ik IK (klk) bilb^ ^£. £4k i^ fek Jklk itlL >h ?b \hu UbUJIh&yb h|hk hl» cbh^J^^ibfeh tUbi>» Iteb Ih4hb >jp<te \ib jhb Zl l^t Ikhlbi ^ klkmilk ^kiu |«tkjkll£f

>tfcs-jfc blk Utekk klk jkk ’Q. 1% Itk kk boihj i<feup Ik ||1. ^ (bkiu un>ii,

uKujgteh 2J^ j»kfi loi foiaih ^ iibtbj uik^k nbup ^ jirp i^t. ^|h ^ pxb

Inkfe >HbK

lbjE> ^ |ktfe Jt k ^a-P Bttej MPjh <kP *>icbj VlblbJ^ Q (kht» iit lb^£. ^k ]?qcb Cb>jj>ll> I^U ^kfe jit Ibt Itt^ lit blb^ Jnl lit b»b Ujgwo l)lb^hOb |^j

^14 it Ijllk ^kp Ek-kjk i^L HjfeK jba uakk j^k kik lkfatt> ^blk ^p ^ jkjak £[ kbli>UbK ki jk ^ lb>tfe b&»K InibbJ <feb.j> ^ l^t life l^^blbKb b>i Jbb^hb Vjpife (^UP bt^l.blbl^c btL k^ Iib<bj kjbbo kby» lit Ikblk kh ih^hk >jp(b ^p jik ibbjnlv ^ tlk ilB>h Ibcbj ln>lb

% kk ^tujy.-mut llk% PjPbo lit bilk jak Jfeii ifek lb»bip j^fe ^k 0£ % kihp»b

l|Ct Mfe kk kj^i ^ ng» bii^ujK ibbtP b*L ji kh jji t i^te>|cbK Iklk >K kk k jjkjk l|i ki k Ikblk

^p .^. him llfefe^ klfeA ^k iMe jm k^bbjk Jih ^hie ^P hlb^hbib

ijmkdh kian it jj^k ikiiIbUb. IbhpbUSb jt it

kkh^«fe Iib«bj k^hOP hbh h £h k£ j£ ^h£ £ife^ Ikk fea% kbkP him Ik lltel bib. i£ujmib aibbj nb^p uiop

Ibpb Ib^cb j^t kjk b-gnj<£ IhtiblbB Itel klh J^l iltl-kllh ^k InVblDlb jj»bNl> lr>b|h-UUIK iftkP lib klhpb hik life khb-b i^. VjbIQht jbtb ?tfekj Bl^blb^ Ibb >ll4bjbJ-^UM> tb^a hkh. ^ ^ fehBik >itbK hi ijh kab ^<t *fe?^ e>£k ^ bj^ajuaj ^ |um^i&ha^bj ifebie ikM^bj itih |*»kp nt g>TtK <th life kh t^jb ^ ^ titt ^ th. i^ tbkjto usbut fris»hj ibhj «^kp lit tei ^ hibs~n<£ ?cbkj ^ i.kuu. ^k jj^ 66S hai life ijklih

jtk j^t hlk (ikjfcbbKj) Ib-S-jlnlP pp ^l»P Ite^. aibbj Itfcbp i^

JO ajiq XpBa) Ubj^ tteKJVIK IHa >|biak hY

a I|bhjb|b ^£. t>hVh ||. JnTtb^aht ifehjjkh. ^ JblbllP tfeb^JIk bpik hlb ^ ||. jitbk atb -UspbK

lit kk>|p»p k£ % ^k ili£ $amk j£a ^£. hi £ife± 1^ jik tfepbK i^ jib k^ ^ 1^ »^JK itbjjfeh

hlk life >jbiah i£ jib k£ £. jblbltP jblbKh jplbgj'^tf' ^Ib p|a b|tbJltP bkh» »^kbjl>

21^(UOl5l|a^J UVBp PUB JIABX|BJ\[) Jtb-U^ >teU Vjbl^K £Y

kljlblte it InjbkJ <^hP VjjP &•£ ^ hi hg>ft kjife HbkP |hk ^k Ik £fclkP jjfe flk 6t ^ HjE Ihi jik j^t *>>Jl^tk Uk lit llhi Ifthjh-kUlh HbUP ln>blblb ^

kkhztelife M2JIH »p> teh

Page 95: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

68 ^IUhJ kjJ^bkteih. ph L-fplxv'

-|. iik ii^j. ^ Dj>b^

1^ k^£. likU|8 l^k ^.ujhR tfej^bfa |. Ml lkk| i^iL Hl ^><fc u'ukjH3>i ujht» jjte vitfaK ^tbj kki—

\ <.

MU>cb U l^bhP |<4s B^b ^»tbj ^» l£lte lUbJ |D jS IUQ> £ >h> ^> ^tfcj bjb (5)

llkiik k ^IbUJ £ Ifc. % DJh^K> ItkJ. (fr)

llkiik k ln5K iik bke kilk ^ Ifeh; Ikfe^ I^IK^ ^ ilt (£) llkiik k lj?^K £. ik % (|»aj 1^1^ Ikk^ (3)

llkjk k Sik ^ |l^k % ujkttfr |cb ^Cbj lUbj ( l)

-|. ^kk ^I^b> j^tb UE>jujUtUj ujtbtg %lii—

l(bJIMIt>>Jh kh) ikajik. iki^k |pu pfe \w >h bk (s)

i(jyikiki}h. kii) ixii^ik. iuu>|b j^u pfe (k ^ (t^)

irujiuiitvvjh Kpri^ajib iua> k^. ik k^ (£) irujiui^>jh a^Viiaji^ iua> dm* >h (3)

i(|hik kte^Sie) i>iajib iki^te iik iikte^-kJ^ (1)

l^bUfUJ Iniblhp \<bH$ l^ Ikk ikk^ Ik hO^

I|i. kubifeitt ^k iK>aj k^s. [ft*] 1^ luxb ik kltei i>i>>j nk kt«-uk-ujkjt» |>m^o (c)

i>nip k Ib^a [«fe

te^te. IUb>b ^Itablk h^bj bkk IfrD ^k Site |k<bj-bjkjk h^LJ-UI'bl^ (^)^k .l^kk-^ik ih >HbK ^k<bj ^kbj iu>cb Inaft bto^k ^ kbk-bjkjk llnh>^ (f)

l^.|h U ■*><*> \<b (k<bj ^ kUb ^tb ibjlb lkU>^b p kbk—Ujkjk Iblk (7)

lilite. £ k l&iJ ^k ^ jbDK-?|cb jtlk tbJIU lkU)b ^ kbk-UJkj^ |ki(l)

kel i^uj kk j>ibik> b^jujutuj >iuj uiaih ^ ikajk> |,| Mr ibk} ub ik uuik ikajk> ^k vitbK ^h,ii ^ mfrkj itb ab—

|*L >HbK iii ln>bbj l<bUl Ibb

ib^tej |aiuu)ih j^eSfei^ kltete^ i^uuj ^ bbiak kik ^.-^teJite itek arr>jh^ 'k^ite 'fco& ‘laip' MbbJ I^KP 14a ^a> krk

^•p >|biak B>h i«k bjktk> ^ ^><fe lailte kite ^k jn^KJ ^ biujs^iK tbj ib ab b^bk ivkl.I Iblbb blbUJ^ IM<b UU)lh IcbkP Ibb lbbJ ^ J>b-^»6 kte |bb|K (te>i V^btflk B>h (kMkk bbk kh) 5rr>jhtP ibu (ikiik k ‘kik 'Ikajhp-Ib Ibite] kltetei kk |kte ilk, u^bc^11% % ^ telk^ilk llte k^kh pte p hdfcjafeih >%]b |kiu|^ pte lik iplik

i ^a u ibia

(jiABqBj\[ jo suopBDnpg) Vh^i^j ^ >|biQh sy

i>(biak (b7) MupMh (r.7.) h#t (zz) tyk (13) kteS: (03) i^pi (60 Site (80 &£. (/,i) lyp (91) |zh (si)kkte (t^l) I^hbj (£1) teffiite (31) klk^ (11) t^y* (01) (6) kKbfe (8) ^ihfi (Z,)HRh>h (9) lykk (S) kkkhjte (fr) tehti. (£) telkP^Jle (3)"talk^lie ik hklte- (l)

■ ^ ^3 ^ ^ k^i

MbbJ UlhO >|>|> y^P £kltei Milk Itelk kteij. kpR % Sft^)> Site, .yte Jite 3Z, khklk % 33S IM^ Htek lik khyhtf- yj»P <bb jkk 0£ Up pe xip p p h^kp ^>up

hblatelife bJS/W br) k|e Up % ik-ik Itek (khlnblbs|>

Page 96: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

UhihJ «fety^Mc./> hlL»th klUlthhvh hh Lib IK Qg

ya kya. life; .^. yiik in>^k> pja J u^>kj fth ^ ikyi kiI^L Ml J^k hftbj ih. if.>iaib^ b>> mk>jba.^ hlli blR l^ ilk

iuvu?•hibb kUi b% i£ utak kbian kih. ii% ^ y^feh], k|tkie 1^ ^>jk_ ^bin>jh £ h^. ^iik ^£. ^ l!tk Ik. Iklkt ^ iye |. likE. Ik JMk y* (.£)

l|. kdfi. yfe J>tb$h»(p Ubt^> tJJi lolt iyfeie b^b<^ itek iliii lik Ullisyik yk kk % jfc^fojbo kite lytete b^h :kk ‘Hk ikiky^te ikkte ka^ kk Sik yt ^ 'kjtete hjkte ‘ki£ Ikk Ik*bj Ihin lybie 1# ‘klk Ihm. ml JklJl lykl£ iyk-1 ilk yiPb >l<toK b.lh ^ kni ckb^t^ 1^ HJ^ tk^v» ^ klk. kk ^l-VP b’h yk ky-kll^ ( 2 ) ' •

1^ \M, Ibbj I^UJ |k |tte >1>

bjltc- ^9-S>lh •y»b*b|fa*> Dte>JDJk> IJki^kii Pa^Jo^ yk pig*^ ii^i ‘IUE» blk ]cb k£ DJK

^>bW *IUQ> U?^ Ik j»»lb^bj |9t4 ‘lUja U UUJbbJ ^ ^IbAbJ ^jte ‘lUi^b k ib. |ilh. tfehIK. ‘ik^i il y. i.i>aik «£ >|>i^' ‘luvtb kiki kk isto-fc- yk jpg. tb>jikik ‘ik^i il y. iik >iuib kte £U£

l^ Ik. ^ ^ib^bj ai y ji^hP ^>kg iyg j><bJ§fr|p ky-k|il ikkili ( l )

-blkk ^k^bi^ kkim kyi Viuj

!| iki<k ■

if»>ib >[>i^ ^ yiik Pkji4 yhie kye. i^ ikus. kfrfch* y ^ yiblUv ^ Pb^ft y hi i^k. Itek y. iy^ hlk yy. I| khk IkUfi £ Pfekff-hift % kya. kk II yiik

jkmte, yi l| lul>^ m bhj^ihg iye yk kys. yik in>L^ || mwih in>i<b kk khk ^ yk bikk>Uht» ^ Olbfr Ihk *£\g. kh k|l >I*>K lii || ym k»tv>P lfi>|tb ^ (bth«b) |bUjfe>Ki£

[Vika Sjitf- ikih. ‘Hit ‘kp ‘hyk l| JklH k[g> iye yk >ikk yyk y^ lik I^^»K y kjk. Jk. | Ikk iuik y % (J^liBUi ajjqns) b>pk fcobh^v kk yik i|k. .l| inVitfe kk khk y<k l| ib><*> bifc|itbK\h yk yeEik kite SkitekfbJVb^ k^H hik. kk ubyft life v>ib>bjjhk >y>iPir i| jy ysikk Mha y^ | kL ^y nitlE. y-yh ihk hk 'ta 'yia i|. yya pbjij y i.yy ^ «y yelate yfeb ^dj^. i| ykk aibbj kya. y yelnie i| mik. iiik .Ine, kih i»ie [»bi» ub^ Icbk» ik. ibtbj uiRiktaj ikk. i»jbft itbbkj | y fekl EL j>ioiu y u>i,VK || tbb.1v iy pjhrtj itek k|k yhy ihk yh lik lyhie Itek yh ‘l^kfeite 'Hkk '(J0W3UI) UI.^-I^ Mr Ibtb] y juik hib. uif-ikbj kk b[big i| ikk^ ikk pyk <fehye kyi jy ifeiE. yk |^[b yh ujh-vub Tnib^ 'tVh ifeyie yk itovfi «y ub[b> bulk yfe. y>uj^ y ivvajig bi^Djhg &js iibbj u>b ta[»bj it ikajvc- yil iy ykik Jilk kk jb[b y intb-imb «y ?ajb y || loL. tbbjikib* kk ibJivg v^u^. || yy& tb^ic-

^ilkVIlc- vivvtlbh tyug || y IhJI^ Dtitfbjfeo (tb frafch ><fe(a k y IkJItf- h[kjalft [«b jbfaUJhg yKJIUy k^k. iSk l| k^k kk. ipyic- b^vg tbjbb y hik uuy bjb || ikk >^u>hj y jbvu kPb» b’h kouj

y tbkIU b[bk> Ifek fey. b*bj PVhIV «bblKVJK kk IPffwQj^ <b»J|b ybUg kfe l| yl kili iPlfctfr

>ib.bj yn ^ ih luatb ubug :kie i| kty y y ^ujbt^ y. kM yL. i| m<bK kik. yk yh y ubLb i>is uhjy [uhtg pbjbo ihk (Eik ^yhkkte) | yy ('kgh.) yh «b^ iy Eik^»tb| vi^tvg iy fek M i| Mr liik .klkliki, ikhie .klkklifcyie, yk^ ibiuhig yn* kk k^k >*bs[a

ikyih ihk UzQ Hk ikki y yiik >1^^ mb^hig yk yy" y» y >[biak ^ hp[it

l| btkvg kk m>[p<te .b’h lubjibbjig yki || Mr ikik .kklay, yl y hky % Pb[b fr*aTrinvitb yii iibibj u^vk uibbj kk ^>«b uu>ik y ya u»iv yfe yfe bbphg ’hiaj «y jhevaft y >[biak

tb >HbK

kfei hk b^b^ y alk yhie kya. t| PjiK yfe (fey.) y bvbvjfg jy >btf B>h y yiife ivib^bj y ^.ibytb

Ulkl^UbK

HbUg

InVItb

1^1 |pa> (U>ty^ £yfe igfe im& k y ih yy (S) iiuvtb inar> ub[k bkie kii £lk (fr)

nubiiv k ytik kik yk yya % y± [t»tbj (£).iikEiy k yk ^ yi% (z)

Mkitfe U ^Ib y [bv Ijvtbj rnkhlttte

life hJdjm »fb bh

Page 97: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

^ lib irKjjte lib jg^ja »?tt»'-M»hxi<b jth i>fek j^. 1^ inth& bU)kj ^ >^k ‘Yllkb|K ‘a^bjie <b^ ^ i^i£i liel bhjlht4 ^ ii^h. ^ B>^K I>k1> life |bUJ^ llbk Ufa VSc^ Ev'&K (b>i life ^ k^. ife :feie iiia luvtfc kkii^ ^ ab ibi> ibibb life feh. ai ^ pjKk k|hife|lfete k^. Ilkk \£. mpiMte* Ufe feilh |kb^jh ^ ki.k ^ life |ife >muicb

1.1 £l!fe klbK |ife Ibb'lk Iti >bhbj ^ife| ||. ^iife klb^bj ^UC- XteUlk DlnjlkK life fepte bkufc ‘b^b^. •tbjn^bK ‘feihfe ‘fei£-|kali k£ k(biK i.iu bibKk >bibb^ (t?)

Ilfeiife Inarr jife bliN^k Ria |^li£iiaLie i^ J>blrbJ £ife| IU><b aib^bj JtL ^life InM kb|k bib i£ IXJIK-UItt fefe >blbb^ (e) i^ ^^bj fek tMtbj £ife| ‘I feha t>jiK i^fe fe|ii iu^j. |fei fea >bm^>» (z)

i|. ^uik tfetafe% &|k |ib loilfe .Mk lfek ;! ^iife Ib4hb >Maa> felt Ibl^jnli |blbtlbk >bkbj L»JhbJ (^ka IbUIVt jpu ifefelfe fe JJt 15|ii ^ |it lailfe tik liafe |. ^iife kilfe kife fe^fe feji^ ife bibKk (i)

-|. >ltbK ai ifeie hg»T« lib JblbKk |U|b k|^

I ilk feb biS-kj 1^1 feteka >biPfrfe ^ ilk ^tbj b>j|bUj mfrkj |fe. |i iaa |Jb icT;uj?ik iibi> mbb

IhRI^H kfek ikl Jlfe fe£ k k^uplh k iB|. |bBlDI> |aBb km ife ^iife feijlfekl iifefefeliafe |>>tb bHs>i tuB :fete ^ kk |fe 2afe «tej^ b»n* u|r> u|b.iK Ilia |1 |ife ^ibbk u>bt^> ua?|feillfe-fe^. k)b.lK VlkB^- tfrUfi Ikk ^ife VbkbJ |V»tfe klb^bj j-.a> fetfe |lft ‘ Oajakk (^>UC- ^ llbbfe l|a ^life kiife Mk fe^i £ Ikilfefeik >bib^>fe kk fekk k|lfe |k. Ilkk 2k |bibKk |fe tbkiu . >bbbj liafe >blUfrfc (^L 00£ khklfe) kka ki fek k|^ K^b»kllft>Jh c^kbj ifek |1 b^bk feik

£ Jieklk % fekk ik khib i^ Slbbfe ikk ifek |fe |L fekk fclk % bkUit>» |bibtic» a& kife| Ikk ^k bgjk |bal^J Jfe^ife ^»kkj ikk U)Hb^ lnh|k Kb jhb 7\ £ bkkbkk |ai iki bktifek boi»j ^ug- i|i £ bkk ^ if«a|vib^i> ^ ma b,f>bb ^ b^bjb^k

kiyie bun& kfabJ % Qfek fej^ hfefe|kik) i |bol.; t^i fekk ma v^biak jujb ^ i^ fekaie % kk ^Ibbk liafe bkb)b\->k k fekk % Ml fefe kb^k- nil ^fe»i£ \<b bk ^>b |hb bb bib <^)kfi liafe Ml Hfe bib jhb 03 % >|biak Ihj lbU>b tbh ^ kt^k^tbU^ bifellbbk

|(i life

Ilia ifek lafe. ^>«*> IbkKb Infejb life MhO hxvl>|ife ^ibbk |>ibtic- (.kg >ikBk> ^i^ ubji& ^hK?- ife kik ^>up i|ia |lfe life ir»aft

l>h>h fe^ Hajj**** llf!,a feel klUsbJ life |lfe ki |k |t bkk i^ mk I^Bbb- Ilia Ifek ^ 1££ IkbJK ifek Ijfe,'km, kWi ^ !>»■$]* ^ ^ ife|i felJfe g>|^kj^ ia>rr(bife im.u jau s^^bj ^ bk |kmjhife |fe|fe bjk-p |tfe fe^. ^ ui«*> ^ jigifrk fefe iikk feinie kh>K bib tfrup nb hk ib ikk fek||k. 'k|ife& Ifelnfe ifek u>b^» feife Eak |jfe >|biak nbi> ibiub life jakk feifete-feifete^ Ikk |ife ifelok u^jktjk )bihB^ e>^k n ^v»uj |fe luhikk ||fe kk ifek ^ u>nb-ub|Us|kte | >|blflk lltm uiblr|h >lb.K ^>k$ | kbjlbfi |>|tbhjl>up ^>kfi liafe ^Ublbtc- ife^k bkk llfefe H >lbK Cbhlho |fe^ jbbhjkk tfrkP feafe bkk life fefe tfrUfr |fe ^ LOHte-Ub|Us >^blQk

UUb>Ut> Ibhol

(uoiSnan nrep jo Suiqoeojj) >ifaw \<*> 9*1

Ilia 'iPjnTt |tfe ikilie Ltfek^J Ha ^bj^ Ibbjn1> kllhljtj. |ife >jbiak >HbK ki' !| |fefe l^fe UlbK I Ifek |tfe hboBb fefet&, I

jjgkiiA i| life b^jiK |«fe all puip liafe |a|k fefete ‘k|ik duip 'uufe duip fefe Itefe |. Ifelk.'Ik i>i<bpfe ifek i£ Ukkibkp bjjft 'bib.jtK i&ife libbj ifek |k ih. i^^ikUb b>i jbb*hb >|pu» k% i^ fe|k I >(biak || Dhfe n kjbbj liafe |. fefek ^ k|k life Jiife >itbK al || ife^ life bjiK |tfe ft|k ^k kfe | Mk. H t^ikk ua&>bj life |iife ^ k|k kk l| Ikfe Jiife, J>^kj |ik ifa^btf' ail| |kfe ||i fe^ikk |iife i>>iho k|k ^ik feik ii |iife'(ikli( ^k| | ifelk. ifefe biab >|jp

fe|fe

khhiieUk g>jte fell

Page 98: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Hfrfe/ hy»lh ym&lzih. pk 1*11*1* ZB

ItbUfi llbcfej ^ (hU|k DjhlbK IblhbJ lnh(h-UU>IK UfekP IhJi Ikk ^ 01^ life. Mfct mitt («bUP bib jUbj .

jb^lblk klU fefe. IDIk

^kj» cfefe^lte) fefe (kb+jfo K|kk ^ &>bU>hJ(te ^t Ui^ £9$ l>kl,U. k^^ Ufe kD|l,

Uts^ tfeR-tjVih life. hb|k

k^ltv ^>UP life tal^k] klk life Uhbb % ^b^l> Ih^tb ^cfe b^lVInlr biaj^cb ^ fa Ilt3 It&I (kltSi -‘feMk Q^kji>

(1^ bbjbo kUUI^k ^Jfe ^ hilL £ feilh ^ XlllL Ib^bJ ktblbik UbkP ih. UhllS % jblkK Va^lftVk ^>UP Vhtfi J^. bj;bj bjb _ llfek fefe bfrj>b^ ifeil >UlU»Ub Ife IbcbJ upbK life klrj

klU life »£]» kb|jt IkJl^k

(uoigipH xippnBg pui? feqppna uiE^nBO) ^ g°|b> ]g^. Huy> ri

1^. byft><teEto bV) ~

b^fe ^ mat. i-ikk jjj, ^ iiE. ifeiyEite yite >ybiak >i<bK Bk nma ukjii>» b^ikik

life mrmgjk bVi k^ ' blfcb ‘bjll^ ^ >lkk Ifefe Ibfrlfr ^ >1> Ibb Ik [ft bib SUcb cbl-jlk fefe blkbk Ifthite ^fe ioiite£ie i<fe imfrftj jii hi Mie l| ib/bj ui^k n^iie j^fe initb^ bpik «^. Ibrnoajft b’h bfcxkk pftp c^ycb Ik^i t|. Ib^bk Ife. Ifelh. klbK Jn^biak jfefe ^ife piUhk>

k^cbPaj?. [pibbk^kft >cbl?kj blkbk b.[b |bl^Kk _b>i Jbk UkjbJ bl’frkj life’(felfe^lfei) blbbltb^ HbbJ IfcphP life p>tb PyUbo Ubyr- bkjbk jfefe IbtteJ >lb.K life Vlblbk brl IftQjlc- ^ phb^

l| uibirjb bykfr^P |ih )pii»»?tft J^fe iu>tfe by»ik ifej. ^ >»hr»

lUijb >bjh-k^ bk|k| ih. l^h. "kite klte4b<l> i^h. i£ fe|ll£ htlk^JIlP ‘blkp^lh-^^ |>^[p U|p ^ife Ihlli >bjk-k[t- lah klht4frl> '^al>;ft ‘ iai>^g> ||. (bU)kJ [>lchT; U)t> tbyvc-

y^iah VJIjbbP [Cfe lft[9-P 1^ pu>kj pku ?0<k>p (jo bJI^P bbhlb4iaf. ‘|bbjk '>^|k-U^ ib^ ^ ^Jlte

fe^hk-toh. ill ^Et ih. itek-k^.Ufa»k.k ‘felifel. ‘ iftysp ‘feilhtah. 1| ^kk ikl % iU»kb

Ug>JUJI»a 1^ jf^fcAQk klblrlb life ybU[[f> [jj ^t. y>»b UftHfcbJ ^fe bJhlht* b>i IU>(b b[P>lk k|b-IK

llbcfej ^ ^bkj^ ftUbbJ life IKMhlk cbl^lK >KbK Bl l| pt-at+J \h, jp P^4ft hit k£ && bb>JPj!p ilk ^i lill jbkj^ [h klh hkU>hjP |^| bPajlk i(3kS Ih ^Itl^. hil S-^^b £ infejk llbtbj ftUtebj |g>Yt^b UfakS >cbE>Ui| b^ajlk pplhlk IJfkhlg Ihfe U»felK ife IbhbJ bbjbj bjlk^ b»ll>bQ 'hUJIb^ ‘inVOalbo * boUb ^ yklSb] bJIkP bbkg

Ulttebak pit, 1^ b[k9l>ft pitfa k[p £ y><fe PftptebJ ^ Ifelh P<felK 1^ pUkJ hoajlk-k^'

bJIVP 7>U>p ‘UkJU '£l-ife ‘Ifekhle 'O^IK MbbJ klbby? [ritibxak ftHfebJ c^k* ^>tb IUb> yfc jbPJife [khte ^ htolh i^ plhlk tfeya yumb k^kjbj ^ IklSbJ k^ l^i k^8 % ll^^b fell biajlft

k^ tajibj ^fe jbkj^ na> jfit,biak kibuyb nbkS [ife kb(UN k.pjtUift tp>- u>ik hjibp ‘ia> Pkjyk <bp

[Irik [1 ik Ihk im |ih ikPi^j itel gk ifehibo ikPP ^ feilh felhh I*» pb k|t>

k£y2.pzk)*klkrabj cbP Ifelte hv»b» life [ih k^. Ikk IbUsJ P>Jjbkj IVI’S IfeR hi tlbk Ibd^

kblhft bVi IfVjbkJ ^ kfe ilk HtekP Ihh ki :m£ l£ [1 l>.tbbj :iihtb IkP Pk^Jbbote Pl^ftJ ilk pcbj ky[hk[ 1H& IkH. [m btiu>j?ih hi k^hft mhtote [m (inttKitth) injb^j^b^4aP bkk

[b»IPI» j£& ife mi klbl.|b h[pbj life Ikftiak [Ife [kk^b piife kb-ijkj life [ih k^i

ill ilifej. khjil feifeipfe Ikhtf' [l kilh [h iLlte 5blnVI4a i^ IP>?lb [jfe jbbjlbtllc- Ihli IP>»<ipfi [4a kPkft phlP llbk I^l P>lk P»kft [tfe >UbK hi liii bKJ4a|U ifehjte Jl [}»ibl^ [feSI Ihk [fell [ih kj^. £ uih^kl> Ihk Pftkff lltel >lkK [4,14a life [th k^i [t kilh [intojb ([psipi^ [fe6) ui4a ^ ^iki> i^j 'hibkb viabjiaH iu^

<$. ftlbkj tp>kP Ibk lfefe[ klfe kEfeh 1% 5[bkJ i£ [tcRlh k^L ^h£. Ilh m&lh Uiak life |ih k^. [h

h\a>b»

2[fe

khlatelib hJSjlH »^b b>l

Page 99: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

£6 >ltLbJ hfDHh. HMHabsh ph.

.Lniiib; life. im l| ml hms ln>l«fe k life. Sak ife^li-li^&a (z)1^ jnfojh Wb^tcv OaJ |. Scb kS tbt^ I'bjlte Bik 'ilk 'fajlho

MbVSlJb—^|t> 1^ l^lbo gt:i >HbK IHk >n»ft l|. U*hPfi EL*i UbJK»IK> |*L ]]^£ T^tfe lb.

usjik^ ^ jbuitp iMk k i>>ihK jacb buik> ^’ihs ifej. £ ik£l ikk kh ^k IkH l^ ill ^ £|. ^h¥t E>fi hi ||. ]f^>Jh ^ jpotia Ifeb J|a:l Ub(te> 1|L kl‘l fcfft ^ >lkk~E>:<£> ( |. )

>lcbK hi £ IkkJ.l^hP life |bm |ilK Hk kkj. khtK|a^ llh»<fej ItM lb. likk jnXih ^ife Pj»t»J ln>Hfc-J»l»hi J1^ >}1,UJ lb. hi ^ VlfrK hi 1J|£ ^ ^ inilife ^<bj it )j4tb) VilHb (kk ^fe llhht,|. ^le life t^lhafifthA(UK | Ilk itel h|fe life pjg’ftj bl^khO^tK J^fe £k hU^ ^ bj|bl4

b>K^T*>4KA|UK

-*

l| Mk liife (ijibaft b>ji^ >jibb) ((feih |hJ£ life.,, £i Ilk kkjfeh klklhh tfrUfr ikk jin>icb a?! feh a*I i^ho Ik. 1^ pk ^ ifeh p (kkfeblifefefehak) iUDbK4Sla.ftht, p Ife^hP hkk hi 1^ klh UteUfr ^>ah l»>Kb ^ ^ ^ L»bJ ifcklh

ubhfaj'fe>|ptfe

hkj%h ^ ^ llb<fej hb^UJ life >lb.K feh. pie ^ hU^r 'blb^h i^ UjlK-UIll

>>n»l^j Iteb S»fe

Ihl mfcg>bj hlk^ £ bhk hi !lk% ikk ikb. life un>i*b ikk fete iitel i>.ik hu= ^.\u

fek % UK(h ifek. p fell p lhlnjt» g>HA^ %}& p p g£ "blblh Ikklh p jfek If* IJik inSK p kk-khe fri^hj i(?u ^fe. ^ bife>iK» ><fe&|k klh KbUP lb. hi IJk

^ ikk Ikk p pkh h pkjlh pie ifepe p uj^k pmgj p k>iK ikklh ifexi ^pp- fek liiel. hlh

UbUP

p£. life lb>ll»»UJ p IfcjbblMUa Ip ifek p >jM& >(>l» icbUc- lb<bj lt>»hb >|P<b ^pt> p kVIK

Iibtfej bh-HiUj life pife Ib4hb fete 1^ pte p pipk Ift^ib fejb. klh ^>ue jab iibpjklkik P klki <bHife (ifekkp) lUpe ikk ikk^ kp klh p i^ue p u*e>j iubv» ukj pk biuk p kh mi>^ ^»fep p pfe Ilk m>«te >>ibuj p hkite aftbiv p hpt» p pfepkpk ifeii <bkik bT;hi>tb^(> ^ ^ pk iphj. pk bjni p£. pfe iik bibs>bj 'huj p kfep-lkfelh|kh^ ikk Ik life U]>b hSVIk ab ip Ib^hb Upg p hkite P plb^k <bkiu klUlcb>IU)lc hpkP pillfr hkph ipk pfe InhH. lb Mk* pk ^ klki ifeh £ p kp p klfe 'blb»h

l| pk p Up p Jnh.^hJKJlPh, P pk S!p P Mbk hi Ip p p 63 klie p Jal»K»j bhh» h£. llbbj Ulho 1^ >ib&p ill ph p fe£ feh. pkIfehle Ul^e >iU)] p Hi hp P l^lb4KK> ki Ip Ibbj Ubb Ulh life Ubp t^>UP jWb»kftIpk Blk Ikk kpta ‘ihisfe IIPP p UE>J (bbjbj^- XteEV^ itei lh>«^ a*k p IbbUlK bba UbUP

•kkte Ikk ifek life b|bta ‘botk D»wkjibo cb~h life b|L)3j "&h lifehkk hi pfe ipj. p >!9bj Iph ik jl

Iph life k upb p p:kibljlhlh p ijy pit P ihrtbho pk p klfe hi Ikk ilk >ilbUb ^lbik> kfele-kfeie h% p ppg?k pk likk . v&\> j hlk itei u*k>p p feE. ifeh p p iikpfe iliei bujbKjah» phlk kkpfe P >U)U»<-b ikk iky bjtKN lUfta-<te\»k ‘ibp ‘ibtbj MVb^b p pfe 2;p U|UrtUa>fefrhlk life lb-lb hi llbbj life klh p Ih^cfa [bbh^ bbi^ cb^ p U)i£bbll» QlbbJ ltbU& p IbhJ^ue p pElkkte p p 91 p bi^e pi ipk p P fclfr.a> p ppbbbj «b>Jlhlh p tbklb 1^ IbbJ ^<31, ^fe lkk|. gp ^ bb>bj

p£. ^bl^Mk p lbkJIU>bJ |p l^hpfe >^>kUlbKPk

'lolk-kfep p ><fegp p klki umfr :feik Ip p felhkl u>^ubbj ippite p p ^^bb B>k ’pk p. USp-iftiy. k^Ple p pik.£lM> p£. liiel p ln>biuib p fehp fell J?b^ (pifl> Infep-klklk

khhii?

Uk k>2jt» feb kp

Page 100: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>l*bj h(P>lh L/UiKtoknh bh UfblH

(lnh, b^lbm Ute^ Ihtb ^ ^ bX9k ^ blK>ltftbJ|PK kfei 4||^ IMil £ iy£ yfe InjbUJuut ' DJj|» 1h»p IP>cb mfeJHbK tbalHJk IbR ^ fr|P> illit htoh. ^h.

juj^ itk m.ibD |^ ^kj itab ffivniafato Ik 1^ kbyt> life »^bibHb h>[bSj ||. ifekjiaikte•tfebj^ ‘kbJKK> ‘ki|Me 'ktUJ Sb Ik^a b^j ^ ^ aS. kfek l^ajlb. lUbb \i& bbjbo <*>^lb§kk l£ ibUjtg ^ ^ limi,,-lb l^ik ill ^iik lihjjbtft Jik JtefShi ^£. ^ l^hP kbH ^hie Uk^j b^bj Itb JUjb IfcjjMftlbKb Ibb bbjkl^ bl^bjtf- ^*£..1^ Q (UB3J^-U9pi00) |llh. kln|b»jflk-kbak kk 2^ l|. ib>tte b^uj hb-blbb^fi Ibb blbbb>llfc-l|tel>ilatlbtaj ^Ibiyie |k^ ^k 1| ^Qcb (\KbJK-lkbak) jrlk-kb^tk j^k kk ^ktf- 2^ >l«bK ki 1^ bb4J kjk Ibb4fc Ibk lbtbbjl»lb frfob kikbfe?. ihti >I*»K ki l| lk^ ^b»jK> HbkS ik^. |.p! jiPJBj. kikl£ laL Hte | k^ie % ift>k—»it> ^k ifej. ^ kik. ink l|. |iik ^ k IJ^e ^ klk iok ^k k !»>!*> %bb^lk B»b tb^K ^ VIkk lV bJUJIC- lft>Ub ^ k|hte % InVk-IVUv ifek ih k^^lk kk ^ llkb <bbj|k ife^ £ Iblbb blKl^kbUbK 1^ Ifi^bUJ jQb Ik ^lik >lbbj £ ^k ibibbJbVIb Ibb «L Vlkk blKlT;kbJ>|bK ik ^iik >1bbJ ^ jblbte^lk I j Taah ikk Ji. ikil Jk|^.|£ InjbbJ b|>bj

Ev:t Ibb ^ Vlkk l|. bibb ^cfe ta,|VU] t^kfi Iktb InVItte kk ^ ^ b9JUJ Jt Jb>k J>llg- b|b& Ifek

Ulkk

I

Ibtbk Iks. ikil ^lk <felb Ifek K^ttek '23^1 «lah>tk bjibt» jM bjlkk lk>b bj?A 'hiblbo

kb*k bj>b^ bjlhk ,b^l» Ibb b^jhtb tfcib^k bjrbtg l^Jk j^. jtlil «bb|l?ah> bbphP '

1^ patb bjikk ikbtk ^ ibrritbii ^jk kkj. Ikteic kk-hjlhk «bbtk‘ (8) ‘

l|. bjfo tkbtk ^kk J^llftVIb ItohJ ^ >l«bK (kk ^ bhbj ^kie-k^k tbbtk (/.)IUBW IlnVIb |ha.k VtbblbV

klblbo cbbtk

IU9V (VV(b UVbK ^bbk ’hUiJ bJUfi (fakjjlballc- b> ttekjblk ‘ tfebj^-klblbo cblwk (9)

paib b(IMK»

ckh^k (tb (.Vcb InVktte |(febj(b>lk> (kblj ^ Vlblbk-b^ll^ tfobtk ($)

Ikjktb tkb»k ^ InVkHlC kk jhtfcbk bjl^ Ik9j^ ! blk ‘ Ibb ‘bl’b-lkjh'b tbbtk (fr)

Ibllfr iatb (bib (kb^k ^2. IdbbVjh Ibjsk (bbb bKJk>-^>lb ^abtk (£) katbk tbb-.k IUE» VlbbJ bbT; £ Ikaj Ifek kS *bbjkl^-h^(bk &>b+k (z)

1^ (bb-tk lUVUo Ulbo hvaVbV (bbjlklb ^tkb->aj!> cbbtk ( l)

, bklk ^ llbb ia<b ^Ih galrJITbfe,

Itek ilk ill^ life Vkb(b> Uklk £Lte (frkS ^ VblU)l(b ||L kkia lit ^lh Ib>jlklk(i* I kip p im ^ hjiha ihk 14,a ua ^k kk im ihk kite *>b+» ^ kkbjikk ‘Irkbitfr tbb-tk jak> kk Ikp ibuwj kk £ jjak 2^ u(biK Ilk Ibibb khia kkblvuj-BviS (9 (tb iitK bjikk ‘pli 21- kiy|t ifei Mt Ik £ J^p ikiyKite

]>IK ttol jismte

pi (bitpoifr bihp kk aiubj itabjtf' i^Si a:S-.

i| ibibb uppjnb p ih^bip ai 2i i| ima ^ ka ^a kk jkk£ ikk ikia. ika a±^k£. a ixjik pk911 i»iubj kk >«*»(a k aiwbj kk ubp ^i£ kk irpbj kaa ja a akb-khyp.bjiK pka tafe. kk ubp ^k mik. isik , injbuj ^ ^k ^a&♦£ ^k iillk Ikk^ ilk I*ibbj kk iakp inVilb I^ji % jp:i k^k ^kle llliiiia. ^ i>»i^a ^a bvivvj^ kk

i>>ihiv invi(te iiahiki ^ i^iubj |h kk £ik Jk Ml JJ. ait-bj kk ift>i*b aa kjk •kte ‘|.J>l(te ia(b|9 UK1P ^ inVKb (a(*^ k Sik ikj. |. kaa kie kk §*k (€.)

llJkk |lkk n>gj«b Z\ £ kk£a-kt:i ikk llakp Uk££ Ma-ak I.Mk-aik ,-| klk kk b»Kiv >»aa l|. (klkte) i^bj^p inVKb kk lk|. lk^ klkih. Inb^bj VllvtlP blhO^I4bJ(bK l^kika)gk In>l<b (ftMaj IPbj t^b ^Jik l^kk ^ kfe hJdJIH »(b ph ^

2}±

k&ate

Page 101: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

56 'hiyptr'li b(l»th L(filtbh*h £& bfPkili

>uu ii't ^hte ilk ifeb. iiS. ^ J^t QfrU'iv liblkk iWbiy ^ <b^ ifek iklk^ kJJifi kTil^pih ‘I^mUIU ‘Ibb ^ SSl I;! B>^K bljtf' bk^ •U>JlhP Ublb^l.^ik *le^V<H» jtUS l^b kk bol»J l^UP XlBbJ tb^t» h^b»Uth llbitej tHIVh ^fe. 2^ Ikk Ufil frllrtll^ lik blk. ^lk

l£ ^}.sk klbUJ |klb^V» bVi j>lbtk> >b.|nfelb Hak In^lb S»^JK cb^tP bkk ^ lakh MblbUb >tSbj ikhlb. ■ ViUJ 1^. klbUJ t^UP ^ 'lb l|£ili ilk kbk bkk iii ^ ‘VtkbJbJ Hb«bJ P|ttho U.l^bb

frfih. iku b^pb 1 bjuSj ^iQ-P abbft i^lb. 'a?*iBi> (MhiM> ^k hlik l^k llkikk kai^j luhtp

jjlk kEpaJfc Jkb ifeil kb jaift ilk |klnl>lb 2k klk % J[bbjlbEte Infelfc klU>lkMaklU

' 1^ U^i kilfi. iaikkj.12k lik |iLik >ibK tfrup j^. Koajik »|b |^j >ibK kfe kk. ^hte lik hk-l&. klfei ^kk ^aafe^ja

kltei. ifeil ^B?b k^ Ibk ^iik klfebj J^kk ^kjbj ^ Slk |kk Mbtbj h>IK >lkK kk ^ik ^hie ^>a»P bib tfrkS l^k bal^J ktek ^>UP Incite klh IhbJ £ kl^lk l^hP kfek IkhK? ^

(uoi^ipH Buppug jo Sunpeajj) >itaK iit ^ g»^te s'L

1^. ^ |blE>bJ IDibVjiablbo bii

lbU>Vt» ttthjlaitfr ^Ifc^KP ^»bP Ilk|i ^Inr.tP b^k J^. jbjjltoK XlQk lUbUlk MU UbUP jt Ik luitabj inib ^ |gt-i ^>v»p i£. iyik bulk iiJt Uk ji^hp i^ |pik' jHk ^

blUb Iftxte tela bjllp pbkjbk ‘ |pbj>Jh ‘J(kk; ‘klkUlkk |hk ^6li ^lk ^ 1^ ilk illbb bjlho^ IU>lfe |lk |lftbkc Ibk jln^lte * Ulhtk kk lUb^fi 'lb^ |4a Ibhj-mih 'inhlk 'bJk *lbb Ik |blnJIK 'ikajtP InftR

e>T;k ki ^ki 1| 4!k klkk l^k ^k .loiklie % jbiAli., ^Jlaie tbH»J»Jld, h|ht^UK IK InVbbj kk Jlk ki .^L kS. blb|Ull»kJ bHbUJp|p ||. Ibllo 194? ^ 4»klhP |»P ^ Ik

kihj. k Jik kk Ikkj. i^hp ilk hk klk). k Slti 11% % b*iMk 1^ pfekk ikklk k pib.IkJIK InjbUJ ^ ^k ps>fi »te>Jlklk ttej|bb IbtbJ D5Jlk^|K ^ p><b U|Oho Ub|to> Bjkj >*> bibb >lkk

ppgup ^jk pbbjibtiP |5ikbp && phic Btbj ^ ^ ftk ^ |k % kM-ilkk 'ihkKD nh. ‘li^klklife llblbb bT'lhb p»P ill, P>tb IbUJ ^Jk |U|>bK jr>1>>Ub>ktfc '[>b1>HP 'VlbbJ-UKfck ‘jblnjlbbobjk

‘Ui£l^ 'iDbbJh |4a Ulfr % JbbJU-|->|t> pklb^bjkfp IkD JkMbb^lk <b\>te> bU>JbK l^lkk U^HtbP pifefr kkalk life bjIK ^k klk ^k ■bjpbb Iblbb jr^biak jkkjte pjfrP pb (ikikk^) U>|l» \*>

\& J[k|k mbpjpUIH i^s ^k KJlbtb £ ^ ihi£. % iPbUjp ^k klk Sifc^ ^ ixiLitek klk £. pbUP |^8 |kk bkjlk pteUP llbbj U)b |p >h ftHtebj ^ HkJi <bfrJIMK l^U <feDjp % b^Bh pja*P kk tbujpib 4»ujp ifek itak ^iap pau jhik j^. .p^k^ tbuj^ib u>?ju» 2k l£

kk i^. ikllkk. frlbtt pa.k tb*h llte Ikkj. %E> ii% t^, pjik' )kk ill lik kk phiP pjfl»p ife^ lh ln>Ub i^& Ik .^k ^ ptbbPklh-2^ ^k lk|l 1^-lte^ ‘pjph-DJIb I lb<bj US-E> I4» pib IUP»fr

2yl ‘lal Bhjip ‘pau ib. iikiie ^ kk. ^ £ ialk-lalk % Ite iwajb

biak

paib. IU>tb Dbl

ptb pniaib pjS.P JkkIUMIp

l| l%a ik ilhltelUaUP 4ah|K b^UiP ^ iUUIkk pfe UJIU' bUlk £ Ilb4sj kp>bj pjfl»fr lik bJIlP U>jb!^h 'pSI4ap4>

'pUIP^tiP Mabj'^ Mb4»J kpVbJ p 14s pplteK>£ |BJp k^Jo feh. Ifek l^l^*** bpttb

*k IkU

Iklbk IbbjiA IlnqBbk |4> l>b)bo 4»j 4»D bits |. pDUb 43b bb IbOSJK ab lbQ> bbJIkK |»kP Ibbjnli ill lik >l»bP MkJ ab Ija ID^ >4a U^hJP bfejbo b>>P tfel b^l» |UMP |hP ^ m2i ihk

ic>]b i4»kP ib. ^ih ^ bbjbo tfel i^k kk imiip pk4^ mpi k.psuY; nbkiPj I fc>jb ab vikBiP % >I4>K ki ^ kk |ik ll*»bte |pb>K lta»biP Ulkbb >l4aK |kS ^ lk4btP

|bbp>^ pb^P UJIOP |tk IK^biP pk4aj jb>4» >^UJ ib. ^kl 43>i ^ ^ bjbk ^k p^lh^bhP MkjbJ Ubpio >lkt^ <^)UP puik ptfe. bl’g’k] tp> pttfe |jap Mjf>U^ p pk >h pVb M4spb»tP p4» fcbb^JlP IkJIlP ls% nb43j pau >i43pb» ppa^P ^ ui^kj c£ ib>kip ^k imiip b'h ibbpaphip ^ lik p^Jihojk ini j^ja.iniaib ipt ppa ia>k ikb 43>jiabibo bkbvp i^kp _ ink ^k. Ikk ^ ^ ink 2k | lufekk psk biioTtkbjpbK pk,-|. pa<b ill p>4a bhjik» kik ^

khlnieLk h>8ji» foh ^

Page 102: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/frte/ fep>/k ^ithhih ph Li*ik ge

'bUJ|4s h1l>'HI> (g)

‘U>jfe h-.<tot^k> (^)

‘bbll^ tkbt^hjcb (2)

*u^h ibk ikih. (I)-;| >itteK jii tdb. ^

121i£UteUfi <b|a?>Ulh-tt^ UbJtfi ^

ttej^aik>bP >1UJ i£ b-bj^ ||. im|. Ifeiktej life MaUjlhlft l^ife 111 ^iife UhJ^aft 45k 4^fehJ

Eik JMt liik .l»JbUJ>JKIQk 4L ^ llbttej felfei £ Elie [tte jab OS jalt IH-^£8^1^111]^fi IbJIlfi

pi uirv»<j3b ab '|. ibibb iaut ikfeie ah. life it&^t ^te ^ iuiSbj ^<£ nbu ibbj 4^ ^ie>b'akYtbtv ^fi ^14§ HbbJ UlP^k ^ ^.kfi I^SP ^ Ittefijlbkllfi 4cfe Viflfc tteklk te£. life l^|h tbIK

4Ulfabl> 4»fe p^k Si hi ptte ^ fell ^hte 41 >p Ifefe hi ptb Inkfe life pk^ UkJbJIhk fek plbtlfi ifehjle t^Ufi £ fe£fe >HteK Jii l^fe 1>>IK IbUtkk ptte fe&JJfe 4t

fell pifi p ‘Ife IbUSh IU)lk jjteUfi vcbfiltte p |bUjf>k> ptk 41^ ‘t^is- blhS>t£ ttekiu UlkUjfp ^ Si hi 41 yttbltt ^ hlfebj 4ilfe-^lfe 4>iabJ ttekiu h1>|b^ Ifefe Ubb^ sk I IblblUb >iSbj ttekiu (hfe-jfeL) l ki>ibs»¥; h% % feii Ikfe ^Jfe Inarr ibboifej 4jfe Si felli % >ib>jh pip 4hblfjU^K Ife^k 1^ IfeUakJ jn^fi 114^ ^bt^u^knkfijp bj^ ps^J^blUlfi Ubb|fr frkS Ibk^kJuttelfi life felfe lii >htfi ^ Ivai^j Cte>i LhIK £. b^>k llbttej UlteK life v,|>S> ^ fe^. VlktSlMV 4t pisft |nb4 &|>tte a>IP^>lfi 'P MQbJ Ubbjg. t^a bk Itab |tb In^rr Ibbol^J pUfi ^ |>lhlbo (UH> bbbkfi tte>i tfcklU . tte^nhjbiuifi Life Ihifej. aife k^ttete^ ^Sli^fe I feel ^ fe£lli U>l»4tte >lbK ifefejie p9k life jtbfrlb

llbttej fei^jfe fefe 4ife ji>p tte^kfi >tba> tbb bkk tat£^ JUIh* fe£. feafe 44fe ifelfe 4b 4^fe Upltvtte Ifefe Ihrtb- 4: Sl l^ll fefe (blbfcfr ^ Si 4|s. ^ feJfeiP lliife hJ44 % l^hfi frfi 4ife UblbattelSk bQl^J fekxtp hi ^iife btebo Ibjakkk- |Uhk> £. ^ life InVItte Ihkbl’S-k ^UhVfi ^Jpfi BtbJ IbtbJ bbJkIVfi ^fi 4I1 ^ UpK IIM> t^. bjb^ llbttej klb JbQVIb ^pfi life hit lb->^» hjkk t^ felb Si jjlk llbttej UlbK 4ife bk-fekj >iabj kklbbjlb |ukfi llblrfefe sys. ^ bikK t^ bvi5>ik iup.hj fekj s^ )?. feife 1% ib iue» 4ife fejfe. 4l feb sy^ ^ah ubbfillbUJ kltebj |b|U life Ifefe hit ptllib|«b {Ulb^k p Ubtefi l&kkJb £ £ life lifefe h^l^J life llbttej b)bbo U)|ttejbb JbPItf- life hit >JIJ>lkfikT» pbU-k Jtfe Si pil*^

llbUJ lUb tteb|4 bbbtejbo lUhkfi 4ife bUlkfi Ifefe IbtbJ fefe^fe ^ bkpk- 4^ 4hb fei 4. sl life iukj ^ sl kik 4^ bbb^ 'febiie 'ujihp- ‘s^lie ‘tb^jk ifen fefeiife jab llbttej klfebj ifefe U>|tte ife feifei ttekiu bhj^lfi 4. sl bkk 41fe af>b.|> fobUhJtte

|Q> >tte UlbK bjktlfi P>k$ 4ja*fi

% life-IJilk p»Ufi •Hkfclfi i^ LjfetVfi llbttej >|tfckk Pojpjfi

tteULbk. l^e Ifelt 4i >lkbjlbb> ‘4fe (Ubfi kih t^> bih t^, itel 4^ jfe bjhkub ip ife :uE»b 1^ib1^vt£t£

kt£kjjbItbUfi >1

lb ptte amip t^ butifi teiij fefe). 4hte ifefe p piuajk 4fe l^ah sl ifej Ifelt Iblbb I [k- plh life >tfeUb B»bU>KJtte bib t^ fctk |tb UkpTib Ifeii Jfe Jfe pbjjt Iblk P4P 4Jfe sl IU>9Jk lifefe pib Hh IfrfrK 4. feb I feel Uhjlk» feb life jblnjfekjifefe 4^fe kifefe bjktifi 4jfe 41^ b^fe 4. feb 4hie 4h 4ife piu>ajk life hfefe 4. sl lb. Hfei 411^ 14^.iife UlteK IttePJIbkIVfi jUhlfi >»UJ t^ klbUJ i^ feb-ShJ 4kfi ifell 4kfe IbollJ JjfcUfi pihkllfi Ife-litfe ^kJK 4tfe pil*^ llblbltte InjkUJ life IU>llirrl?tfc 9>kJK 4. Ubiak hlfe). % klbUJ t4>Ufi 4 JbbJtaaUJ llblbbj Loltfc Ihb JbbJh 4ja»fi life I^Jfe pill^ (Ulhlr'IV 4^ JbbJ^UJ Sl ^ afrkMl

feb

21£

life IblbVtte Ufilbhfi fefe >lklk*k UkJUJbU 4hlfi )>Ufi 4. khlntelib hJSJIH »|te bti Uft.jbbii^ tibttej fefej4fe 4. feb 4Me 4pe 4^ 444^ 4hb % >ib>jh 4hie life. 41k ifeife 4h 4ife

Page 103: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

46 hfiiiih uytKbhnh hh kfplK

,1^ AUJffijjffi ^LL^fe.U|fa1K (UUUnJ JJa & £ ^ Pj|c» tb>JlfIU VllDh^V> U|ja.lK ||. lyift tbk^lte^>jh iteh ii^ti i^s. UJljjS

:pS>b viktn> i^mk ^ ^ Jifeh>^ptb>JI,^ ^tte

Dlto .lyiys-lidk, ^IUb9»^ :h.ku^ 1^ J£±t InlKK h^bj Ub>jbjk- lUblkft ^bj ^ % lih. % lft>ltb J^Pojfe ^ bbP l;i HUttott Us. tb<bj f^U Uhjt^ hbH» ^Jfe

tb>hujfeuj biv>Kk 2^ jjaii viktk*^IDbtalk «£ k^a % ^n>taja yjhk tfehjita iik in»»t^ ^ t^)UP ^ Ibbiak ^«b mtbbj >bl^jlU IbU&ElP ^ jbC^Jfe ife^ ^>tb jau >|<fe^b» 9b=Mh O^O^P O^ I^J U>^IP Ub|Uv b|>liU UkjcbbJ lb. ilhlte

UP Itab

L'blhOP bbV]bjK> Iht^

lta4bbo^ Dl^kj ^>kS 4J life Itel X114 ^><b UlbK kfejia ^£. ife U>(lfcl^ltK H|E ibko^lkk ^ Jb-A iiS. UUJIkb^ ^ l^^>>Jh b|>lrU UkjttebJbU ‘b^P life ^fe 2^fe|t ^jktkP jhU

Jlfe lUaUP ItaD ^ bta»JKP tehk t^UP ^lUPJtb (btaJIlPokiioiiie o^l lubk life ikm iifeiie ktolit t^US 1^ PaJ|fr s»gtk

^Kll^Ua 1^ ^(fe UlbK IDbiak br> |npt>ft % ^Hbtlk Ifefe JbVJIhlbo ^jfe £tfe bhk Hfe ^ife Jtfe ^>kP ifefe ife^ | lr.>lcb (9b life U)&^>P IbDJn^ l^^>Jh ife/gJIK- U(bU Ifefe l/>^tbPajl> tblrjlklk ^ ill ^bJtblK- >|hP (Ma ^tfe li^ ‘feie life Ma^KtlP "hUJ l^^>>Jh >|tbK ki InVUfe Hfelt& Injhltf Jlfe Inftm life 1^1 Ubb ln(tb?aj& i^ Ub(lP lifeIfek ife^ll£ iitelktaKjak Ihkbbo^^ b(b>lk 4. UUbfrla l>lU kb (K^lfcJ feh (Vlhlbo cbhS>k^b &}* p. lUhlhk ^

'^feiliayfe-^ JVkU £ b>lk jbt. (>UP lifeb(>kU 4. |PIH>-II>I> Ukb 9b £. ifel^lie % ^ iWk Ifex Iblbb p9K cfej lk(r> life IbbJ Ulbk(b 4. MUb bKjcb(ia ^fe |!fe ^ jbUJhkJVJh UaV^JItf'-tteltjlklk (Ubb U(UHt^b tfaj |, b(UEt^P i^fe

tbhlbQ

kS bjltp tb&nljtalUIP i£ [Lkblta ‘ifeSuk i^. kle 1 Uh]|foU)Hb

lf<>|cb tjs DJI,K (tb bWnjlb->lhlbo ^ b^. tbhlbo life (MabkJ ||i jn(bb^ 4 (93b X9U0JM) bS.-bofeUUtb-K

bJIVP flTtte>l> ‘ jklnklb ‘>UU UlUa life lyiife

IhjiatLl, JnWt bk Ihjlte-h ln>t* pb IhJIt&xl, -Inti* »g

-|. (>l>ag >HbK Hi (ifeJbi .4 (KMUfriK *»UJ^ |Uhip liik >i(b(fck ^ 444 IJjte Infe ‘£liIfeD usi >ihK ifehjiifehjte life. lih. ^>u_p ms fek ^ (M "bibfeh Eik (^fe. llfe^ (h ^laj. i^ (bbkj >is itfe hk ^ s»^ (> bib S>k 'ta ^k (ji ^ fek (i fea£. u>b^ ^ k>iK i(te ia££ip(1 i^ UJ^K («fe jkUlnh bj^h-^lcb Ifefe UPbk life feli l^fe lUhlta» (^fe fek ifeh i^ b%% fr>«b UfeK b>bjlta4 (ife (ilife I (Mi (1 ifefejte Itafrk (Cb IbbJIbPlP ^UP 4. IMife-Ubp jgi£ >NaK Hi llfelkhie (ife 4fe lii ^ fefek (h ^ IP_Ub> (^fe pk fei 1(1^ life li>9K IPta>l»J pUP l^e

UbbP kl>mb Ifefe bUJU|kKIbtbj UlbK fefelMt |i£ ^'(telfeji ‘^b-jSb UplOakk ^>UP _ I |UI9 (9> bkj|k bhOVP lbS>k (cfe jbbJIbUtP (fe ^>Ua I^KP life Uj>b blk *►£ fe(fet ifej. IB»Uj (^ (ik k^-bJ^^J iVillo IbtbJ In9r> jkP (kU (tia illfelfej. pUPfe(fe ife( (3 ^life liife ^ |(? (ife. (fe tb^lbDJK fejfcfe felt ^ llfeifej. (ife. klbK life ~bl^b (ife feltpip (fe (hife ^ l(fe ha. iteb. (i life a&IK (fe. IblUhlP (ife ,(feklh.r Ifelb (4> InMtalkUlo >il^J llfeK (.pp i(fe mute feKSte (*fe ^iife ubjikK (ife (14a 4fe£ life (ia fcfek £^fe life fe(fe-fe^ ifeii ak-lle^

InVkt^ KbUP ‘ b|Vlr IbtalP (1 >|kVP 9b ^Ife. ‘Ubjbo. |k ^fe Ifefe ^ U>>k bfr tb>Jl9blbo tib3lP ll^hP t-^UP MfrtbJ Inkk cbMbo taklbK Jrta p»p (.pP^lb^h'

Ibl^ikk

*D](h-bjU& ’hUi] i^)k^ life mcbk life^lifelicl

L^JIK-UlU: life (blb>UP (1 fe^. h6>^ biUbjbo ^I9k btt ttejatbl^ life Ik^l9k ^(h (Uak^ life ifeii (i ifeii talfk £ lo&Jfe >{b^ ^ |jlfe ((fe bU)lk9J ^ lfe£1 Mb. £ vib.K life (ife <frup ^ | aid ^kp !_ m(i mm inibbj (m im (kind inkkvjh ^ 4.ta^ajlk S^fe I Mi im^L .4. t^kk i^ felih (ife l^feUP (i 4. U>NB-Ub(jft ijo SE >HbK di

l^PIMP fejifelih. (8)

tkjbtf- 4. kb.l|h Vq>^>|fcp cbU

2(k

%h(S£^ U)\‘b>J|k 1(9 UbUJhnKJ (9)

Incitekhteie

l<h hJdjlf* »(te b>l fcjr

Page 104: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

fr(p>/h Uiptibtnh hh LfplK 9$

113 Ih-^J lkhi£ ^Sk b^bj ^ kha M llkk Ibtbj j^. l^HAr^iUk 001 khiai % E^£l ^k j^. Ha^lUltb lik k^ka ^jfc b^USj

1^ hbl^ Cfr >lbltfN £ tb?JjbUbJ lh>U mfrftj |th tb?hjufi thk %Ul InlhK bUbj ^th :i»K«S UjIKP ifek SUIK> llbl> Ibcbj DbjlUbJ

jJb?i^ Jk % kik bufcg up kS. ^£. itek itei klkifca iik ^<k l^ i>fe»jhp ^t^JlhP bung bal^Jtb>»ii^ kk hiai bhft ki I|1 j^- khU in)Ki>i^ ^ a?rip'i> bib u>»<b>b Eik ^k ££ k^ka ktefi l|kl>a4 jfSja^h bbJJf> kk ^tkklQh Mate JbkJ|l^ S^Jk ilk. mQbjS >»lttebj ^ |ik »(b

(siiDuno3 jsiqppng) jg^

Ikikk klk {kk h^kiikikllikS. kk Jtk -tfebjja ^ik |kh ki kk *kte 1^ i^u>hj j^. pt k|i Ibk 2!^k % iftfr-j ^><fe

. |k k bhbjhp gik ^ ^kk ^fk Ikb. jbhljhP hJBb Ilbibj b|>bj Xbtofe ltb-blbb)llt'

Itek ai*bj»«b b|]tb-jbi»^j -utiiA Jk c^>up ifep ^k |p^ kk >»b> m>.<k>c> aakvjibift jjbjiniaib ^ jkh jlkjk ki l| Ikjk uteju»jh klhk ^k kk lilhHkkj ktup ih«£. in^?ttj!> jj>ik-ujfe>uj djk

>it»a ikk <%. )iik ‘iy±b.-ikhia jyk ^ ^ >itbK ^ai i£ isk »»fej ^ »h>K a»bj^.£ kk Ob^JPJ ktk bl^ujtf- ik l^^lbltte toh lb>hb Ibb l»^b?aj^ |blbll>l>UJ HfeUP bJK

>n»ft ‘aib^bj £ ui»i>j ^ uhiiiboe ikk |sik 'iptbi>»jiu j^k jkk^. llte liei lA'bP ^ lilhllkk^ lakte «b^H> :\y&h* ^ jtk kj^. Uh klbk i^jbh kk ixh>ikbj ^bj^H? ih. J^k ^ kl ifc^ ^ kk kia i*>%. ^k u&jg> ka kk >i<bK al ih. iihiis ^ ikl^Riie Bik ijk gk i^\bu f\*> hup viibK ki Itek h^k>> (blbMfaft |it» Cbbj^ |ik ^ mk itekk^ik^l >lb.b| Jjfe. jUBbJ ft«£

|^ b^b ^ ^Inftllt >lbbj j£ >|biak jbhbj tbbjlbH» I |Qb ^V^biah *lbtbj UgE> jbal^ UbK ^.b^J Hb ^bj)>£ ibbjlklt» bl^h-bjlb ^ bbjl* (9)

ilk IfckJ. t^ttp kk ^i ii% kilh Js±k Ukj^htb ^ jipfehj ^p |^ jb^bj Hk % lUU^U 2^ bb)l> b|VhbJ llbbj i^hP kk ^i kik ^k |>pfeb[ ^ >|biQk (5)

\blbbjtp Mb.bj

_^>bP bhbj Hi 1^ Ikk^ i^k ikbjie ih. 5»>JhtP |bb lh»ajlP ^ ^ >|blflh (t»)

ll InlttK Hbl»^ bb|lo Itb bb» lbitel»

^ Jhlh' Hi In^bPJ VlftStP ^ J^k »Jbb ^ I^IPbj->|>l^ ^ lik ^ bk>i»k yii i ^ ibftjfe |iik ^ ^ |ikk lik ik^. lilS bh 6»jb tbjbb .'| ibuik ^ aa % febk tbbj^t '•b‘h Jtik kk k^ 1^ Wkj-^kJ >lkb] ^ JhkH f8|k Itek blb^cb (e)

Va^bj lik IbPa

Ig lb|S klb l<fc

J^. Intb-lncb I^P ^ UUlP >llk^»P >lbt>P t^UP b>(b blb>bj IhlbP >lbl^b Itblbb

MUJIP ^k Jtofob jna ^k % sk llkiik l^k klb^bj ^ fcbtttjte ^ lhJlk> |jl» (t)

I Iblbb tbb^bllp Ulki-i^li Uak ib»Kb'>|h >iUJ IS^Ji ^ >[biah b|>hbj |^ pOa ^lb>bj

^ i^^ibitb kb. ikkia >[p*- bJ^ % J&Jk ^ iib^j i^hP kk Jtik-ktak kb^i. ([)

-|. ik. |i^ ^ ha >»h-» ikte bB>ju)ju«tj ]>lkbj t^. ^^biah Uak 2^. hlfrblb ^ ^IbUlkk ki ^ih 1^8 ^ IUhll>» |<fe Jbft ^tkj ~hUJ >lbK |bk ^bie-^hie ^ J*b>lbbj ^Hi kibltbj Ikk tfpiS ‘blb^tb ^ |k^ Ikk Ikk^ iik ^I Mb ik >lblbl> Ibk IkSjlP llbtbj kl>bj ka Mhk l«k lbbhft|hlfr ^k '1^. IbR l&nUb}t«b cblajb \u\± ki ik^ ^ k^a ik 1^ bjitg tbhjib ^k ia^ Q»mifc jy^k >(bifik ikb frfe

(nosiJBdmoQ y: jiABips^I P11® Bi^pp^H xqb^hb^)IUU& tbi) : >(biah Ih^P g»1» HP|I> AV Lhh*&

;<*■ hjajl* »fh to?) fcjft

Page 105: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

66 tbiyfftoll hfliHh Ujlitibtnh £& t.tf>.IK

-|. hs>ft ue>jujkiuj J|L JhtbKft ti ><fe Ihin ifebjte iilg11 mirUa bb^hP ik»j3K» kiu UbiQk lifettilil ^ lb>I^P b>l Ibtbhlbo |cbt»S life kU>1» >lUJ

It 1^ ^ hit %^jlt ^ llhk ih^ i^k h^bj >K >Hteh^ Iteb lb^>hijriw pa<j^p-^ hfe. Mbiaw iitk klik uibiak ( bibKk jhUallhS. kh fth llte t>kk ^

(>UJ ^kj' Ubt^) J,lh ab IJHk ktkj-^ Jsfcg tbb»jll?; life. kibk|a llhk l&ik .klhk^a, blbfrtft life ^>|u> ^ i^ paik jau iih^ ifehte upb>jh life vubK (ktfej ^ h>a>b» ^>kp ij^e ^ paib iue» ^iub m_life~|h£v ^ jtfehttp k|b.iK ^ |ife 14J^ D»ibsj^ SS(£ b|>hbj t^kS I|J>U kik ^fe ilhS.

U|b.tK c^> pb »ys> tbVP 1^ ^ PabjK telk (^> Jk>lkbtkk\a>hk:m£ Ilkfell |>lbbj UjbU J^ ki -l^R «fepk> |^fe Jfek kfe ifehjte hlk lbS>k ^fe jbbjlbtlbk »|b Uab bkkki luibiak (z) •uibk^a (i)—ihk ^fekbj jbfefrtft ^fe :b>>k» jit bitk ^ y^ujib

LthlZh lt»U UlhLfi

(uoi^T^a^j ifppnBg jo ^lunrauiOQ) i>ibKt» ^ ^3 '&>\to oi'L

l£ bl liK^s. ^hjimak ifrb >bjhf» :khife ^ ihk ^ ubkbj^ bbb» -b>) 7>ab» ^fe tfekiu klbiak tab UlbU[a ^fe bkk |k^ |^ Hife ; kklltlhlkbj )H. ^ife |bolk k^ ilk lh j^bPKJkj llbbj IbBW j^. h^i. ifeil iife lbb^> Ik p^bklb ^ OsaUJUs|hk bolk ife tbPhj tb^K Ifefe Ihk IbtteJ ]tkbj->lb.bj ^>btk ife kPJte j^fek l^b. Ilk lDlbU>|b kfe ^cbbjkiak ^ Ikk ki l^fe tekalhP h|h>bfete Ihtb khjfeb Ifefttate |^J^. kbU>9-£ i£ ^kUb ^ U>HbbAl> <**>kjtte tfekii^ inib(£ fe^kk kbj^hp uafe ftEb |jb jih

Hfcs vym-Ikilob ^UhtP (bbk ptb^y ^ tb^vp ik ilkkfc ^ lbl>l^ Ik^L I Ikk Ikk^ Ikk ifeln^lhlkb*h bb>JUj biajlk life |tfe Hal! hhj Ikk kbkj i^fe bbJk> ’hUJ ptbp ^ b^-h»k UJ|l>k b^b5 |^ ^felfe. Jfe Ikk 4Jfe ; |d »ktkkjtp kk kbbj 'klt-hk ^a blk b|b ^ ^ 2^.vitbK ki 11 ipuikj ihs>ibo tteujpib ^fe bifrkj .^ai llkk^ 2|k <fe?hj t>k(b <fektb kiktyis £k£ Ikk l^tbj ^ Ilk Ukvlkbj life pplfelfej \b ■&% p bjkjt» ki l|. IkliC bpbfr % tbPKJ kthtkpp

Bifelfejfe, t>)tfej bhjlhi blS*^ <teUJ{k S°^ |a \ih pafrttj ^hie hitbcbj Ut^Oa^ life fek tohlUp>^b u&e> life ijfeh. tfebj^i^iak b^ujb^k life mibu^b ^ life btbfrtk >bjk4 Hafe ibtbj b4bj

tb^kp «bkH> pjk bj^k ^jb b(bb|?IK ^ Uhb

Ihk t^bkbj ^ Jblb^hP a>lpp>plife b|bSj Ifobblbfrtk ^U|b ^ VblUiUb IVab ihk mab ^>^b) ab Ub bk »|b llbtbj

Ublbaibiak fcbfep life kfek llhk liik ^1bb»Jjbt» |bta^ tfohjlkiak btbKk life JUIb p>4a >Hb^» ^fehk^tbiak

bUbJ felk % Upb>JK Uak ^IblV^a Ifebtg >bjht^ blbKR life l[pib pg» IfeiHg bbbj bltl>h>K Uhk ^ bbvjlkbj £ |bl\>Kk |fe fek h^bHSU-, llbU^J Vtb >ttb|b» ht p>cb bhj|h> bbkjtk ^Sfe JkbbJ

'Ihk liik .kik^k,\i£hh± JfeL ifej. I ma 1^ ^ile IkUk (ki{h£.) ^Iha ik j^klki kk^kj. j^. k^ ^ ikk 'lk^bjkt^ \*> bk bib ^ >tb |cb pub ^k<bj 'lup Ulb life ^ik-^k *l>(bK life >b»bj >lb^b 'H^fe ^klk‘lb|h ai(ft bib i£ ^Ifel ‘ikiife bb-|k felfe i£ Viah|b 'attk-tbkU kbbj ^ tlbbj iife PfaJ^k »^bj-phi £ Ikkiah ^fe JkbUJ U$ bib ^ ^htoj->lbbj l>.|bh bjkjk ki llhk Ihk^ ilk feh*K> life bjbjkhgikk ^ ^ :feie (kUbp^ p?bi^ l^iSbj hah »£>|bb ^b>» £ki llhk ibifej buj>wjk ^sfeuk^» ikp ikbi&K 'bb^ i>pK (kb^jh ikb tbhjmkpib i^e bkj^bfe ‘Mia \kubpk ^ j^e&hj

l^pK JbT up I, ^fe bpjlr DJkJkhP ifeh >*1^ 4Sk ^ty. PaVJb ilhi-ilfe. i^ Jj^fe ^ P lh»U g>b bppk bu> iihcbj ar>ivp life ^ mho ^fe ipbuj bubj jbT. ikk bite >^1^ alt>» j^.Ikft ki [ftfaijh nbtbj ^ IAb>bJk4 Ultvpl^ Itbfta Hhk ftU>£ ikftiak ah ^ h% % ^life il^ ppbk \fthllP ppfekj |kb.^Jh Ikk JkL -kte Ik h^lbb &ty % J[klh>» ^kb^Jh fe^ig l>jbtP

^ .

kkkttrkk g*^ bh

Page 106: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/frby <btyp.to/> hfliUh UfpHkbah foh Ljb.lK QOI

* . 1^ IUU>k^ £}£ (k kiu l<fc

felfe ifell ^klk m^>tk<^ tteytaK ^ klbKV» tbUJk^'l^ lUVfe ii»jHbK tDb» UlkV»

% ifeh^ UE \^ illfelte k^kj-k-kj ^ in>Hb >itbn» th^» ^ fSib i^^i>*> life, ikii lllk ^ ^;! >nt.i^ ^ j^fob mib ^ tit |^ hvj>ujK ^ ^ |>ib.bj ^ka ab l|. kitt ka<bbj tk ^ika :uB»b ab ^ ^>tb bkB^ ka ^ iaa jttfob ^ uutov raib ^ tk ^>ub |^ jl^i ^ igiziB. hi£. jjfe pt^b ^ |^uk jau ab ^ j|ib| i^ kib^bj. jta ^jk "bi*^ nik ikk kk^ tfet>jiig|k i|. itus. iajfe tfeikjncj& :tie ^>?kj (t^) tk iJkke kk kk ki

K»lbKi4 tbb^JIk^

||! j?lbltP g>frK ^ kh. tbhjlk^ t^lie bfrfrfe ‘bkjfib 'tfe^k ‘klk^tk■»l-

ik£ lilS bk^KN Jit Ijhb' VIkBK' ^>UP 1^ ^U>bb \.lb* IUh^ InteDJK ^ l| lk^ ^fnlkyhIn^kUj life. fek. ife^Ji\ik£iE ^>UgL 1^ ^a<b IftibK ^fe. tl£ ’fchnk <bhjtkfr Ikllk l^ik \h btbtebJK raib ^k kk ki ‘ki£ 1^ |£k kklk I>k1> ^tte Ub>JUJte |^ bkk ^ £ tehOK u.b(^ Ultt life% ^><b b^jlhUJK ab >i% ^><b >Hla|b» ^fe teOD»JVC- ^ife. ]Hfe ifek kfe^ |blbtlbh Lbhjlh^

. .t| Mr lb^ klk<btajlk^ ln>Hb ^ k^lhite ih. billfrlhlkbj ||1 ^ >^fctb ^ fev^. hS>T; UJtOfi ^fe kk ki

k£ lr>>bbj ictekS lliei bbP life blbKfr kite ikll ikkUl uibtfrb |bslbl» |bPI^-lbblk Klikiil^k) blbkl^bj Ifck (ikkikslk) blbh^fe-j blbKft i^ Ulbiah lUbJIk^ Itap tbbjlk^-g blbKk g>TtK tja UlbUia I'hit tfe. blbKk ^blbKk bb^hP XbUb. ^1^

, llkk^ iik ^ k^8 ^-^(k ^th ikkj. kikj. ugfi lik biak tbvjbi^ ^ (tb ^, ,^. 0^2 o^ ySb] S^js. (kihi^ m>ibf feii ibtbhibo £ uibiak >nbK ki

lufrnajk ikk ife^t fri^uj b*a> lik ibuiak ^fe

\* JbJnJIK ^k1> jk felfe tkJIK kbkbj^b |^ J fcbkbj^b _

j^>l^ lik Uibiak b[>hbj llb|a jau UbUP bib i^, ln|bUj B>h |^ Ifelt ia<b J ^-2

^>tb bilK Injblj ^ lUblk |bh^ bbjbo ^lr Ig IU>tb Lb IK \<to bh j^bltf- Kb UlbU|a ($)

IMl 11% bl5k Jh ^ (tbftlhialk-talk % jk&kj | ksiMk :Phs>fi ^ i| kufi 5i% % inXfrikfk feii ikik t^.

Eik 1|. IpblhS) life Pb^ Shj Sk Ikk |. >\p«b l>hJK> bJ»h-Ublk ^fe UlbUja (t?)

Ilkk li% Htei |k JJk ^ uibiakllkkk j(lk klb*bj ^ bbjk fell llf^-bjlt MbUja B>h ||. yilt ^Ulk ibbEbl*. Ihtfc |tb »B bL^J ,t£ ^tt

ikk | Hhkj. \h ilk IkL-^jk ^

-I >l<bK

uibiak

uibiak i^ ^gi. ^>tb kibK >bvuj life kfe

2 b^lklft

Mbiak

|^ IbXte klb^bj J-t ^buB b>i IKJIte Uibiak (£)uibiak

l>iajlb. lUX-b LbIK

1 <tok^ ]a Inlb^tbft\k \U^bK ^ bbjbo tbj-^K H!

Hb bjllg Ubjlc bulk b4kk b^P Itbkp Mbit IbbJ IZb >h >Ubhj>K |lab lbj»K Uibiak (£)1

l|. ikik. li!k ,m£l£k, .^li Ikl^ Ibk Ikk ‘klhlajk 'kih£. ‘1M' Ulba *j»jb 'ibia^Uak 'U>jl^ ‘Ulb-| £ 1^ j>lbjnB cbbj>jlb IbB^b j>lbkJ>IK Iblb laOa lbkj>lb

Usbjb^lb life >lkk1^ Ikk 11% l^bitf- life ^iife MU Jife pblk- kb j^fe fcbkbjjb 1M Itek ^ m>«b IbkUl^ ab l>lS llna^b jbia I^K I^P llrn^cb frkP l|. bolltb k>K life fcbkkjjb

lk>tb IbblSk j^fe jb^Bk ^hk j^. InjbUJ || Ibcbk ^ fcbkbjjb bbjbo <b^K Ixlk |jk b^kbj^b j^a>

jh klk % bbjk ^ ‘kfejfeo ^ ^~Mb LbIK (InjbUJ) |p. k>lK IbB ^Jk (bJkkjjb ife^te. klk 1(1 >U) ^llr. ^fe Ife^ jtbUP Ibb

ibw iuih ibb^ ^p £ uibiak B>h iibt ibib- iuik h^Biak cth (<b.»B ik^iak ^ uibuja (i)

IPXb lb IK UIU

U>jl*lObK 'hlPj ^lU^j IVlUaP^ £. jglt^. ^>kP j<b IjltP bUlk

kklZittl& hJiyit* £|fe ph. k£

Page 107: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

t-Ol •biypMl hfp>lh UflMtbhQh hh t-^IK

1^ gk ^ Jik £ik^Os] UkJ £ UlSbJ I j-klk uitfebj ^ U(DK felb lbe»b^ b^lklk ^albh >1*>K ^i£. *«L (pfl> ^>D(k Uk ^> tbjblf' jJUIk r^lb )^B4b k9 £ lk»4btf- l^b± 9>U 14UJ DjrDtf- ^ kh. ^IkS Iblkb ^ |. ^ ^kk >9lb jalbh ^ |^ jQU fcbb4Jte kfe gife |J4tfeJ ^ >11414 Ub>JUJ^ ^ Ult^bj Ife (feh) fek >lfeJb(b .

I^. ^9(b ^ lf»>lcte ^ l^fe fa^bj ife >1^1^Ibb i.lb |«1 IbUtv 19tb blbUlt^bJ |4S |4t4teJ ^ lb><b >|tb^b4 IUI4 blk tfe'h ^tfe Ul^bj Ifefeie UbJ bk 9b 1^ Ibl, lblE>bJ klcbbj life blbUlUbJ £ fell tteklU lOsbJi^^b mfc E^bfib llfejfej. kKbbJ ItfekS

^bt»b IbD Irk^ Hfe ^fe ^ blkb^ Ife [kclUk )>k)U ^fe lli^ lUhlh^ ^fe blbfrik &£

h.lbK>4 ( XfatUfh. ) btbUll^bj

llbOaJ kblhUJK life Jbl'&kj ^ b1bb4^ HH iHMUb> )Uhte |^ ^JIK> fefeji DJII» * b^i ^He ‘ b^>bjll^ ‘Djljb'ab. XlSbJ fe^£ % kk lii Ub>JUJtf- k]rlblU

life Iblbb b|piUjnb ^ InJbUJ i^e lb Uty. l^hP life ^ilk ' kb^k bb4 ^ 2lE. Ifek IbcbJ klbK life ^tte UkJtbbJ ^ J^fe ^.Ibb^A; >HbK ki

^ gk I^IUbJ UtekbNj ^ak |k t>»JIK ^bkUvJ ^£1 ,-j! >N°K ki p|nb,l«b ln|bkj illUlb4 tb’h UpvIMU J4 Hb>Jltb Uakjb^lk b|Ulkjnb £h. I^.^i »jlK ^fe InjbUJ Ifefe ^ IfeUfe £ IMUbJ Jjfe J^i:^ ik ^>tb LhlK ^fe fe^. ||. Ib>>b 1>>IK ^fe Uablk ^ UU>lh b~h klbtlfr 1^ IblbIblVUa klbt^ b>> k^fe Hb IUK Ibb Hto ‘lyili 'mi ,UI1s-lkMbkJ>lh :a bjlkk fehk. m2. bjlkk 9b Ikilfe liife hik tbtbJjUtf' Ibbte 1M ^ |. t>jlK ^fe k*k bSik life, ^tob^k

11. lU<bk ^k!4 ^fe JkME>l*Jat> |cb ^fe. |. Ib^kk life |bJI4 jk^. ki m |. ifek liife ih. kltei iteh I^JI^b tbkjb^lk 1^ bjtK ^fe feJk. hlk ^a ife ^2i ln>bl^ Ubh>S Ib^kJ >b>lr^^ Ik 1^ Ife^ felk khlk bjIK ^ feki tb^jlk>lh hOk bjfek ||L ^h. ^ i^e i^k Ik ^ ^ kia. hlfe ^ feia tb^Jlk>IK

mtbk us. i^kk mi syjs ak i| 11% % jboEk in>ibik jjfe ^ feki <b>jikik fe^a iyfea IbJk tb^JIkVIK (2) Ikk feia (1)-|. ^iife >tifa|b> bJk >l<bK (b ^Ibh-fo

1,1 La^Upb>JK >b>uj ^ il^te ^ ll^a jak fek (blfa4 ^ife J>lbbJ>lh9 % | Ik {8t& life IUb4^->lbbJ | r^bJUb^Jtb :|tb^K>1ik-bJ(bK^^ ^ ^sk hbkjinVlcb-^iib >iB4b ^kk J^fe >lkk % ^ ak ^ie IUb-^ kbt»J^ Hbh4* >lbbj Ibb Ibb4» fcbb4J^-^|bb [Ulk Ijb >ltbK ^fe Ibb-fo ||. IbUlk ^fe lk|k |<te fek ^k Jife ika <fe^lk>lh Ifefefce feJfekVK ak ‘|. j^fe (ul'SnimM) blbUIUbJ J8ie kfe blbb^fj; >l«bK Hi ||. Ibb^fe ^a Mi U(piU|nb Jfeie

fe^Ei ak if»>i«b aii^c I b9j> jb?j^ ^ bbphP- kia life b>bh>h ifefete

t|. ^ .^kk k i^e |^k k M%te life Sik (1?)

I|. .^k. f M%ie lik Sik (£)

i| j£k kikyte life. Sik (3)

|| bib4jK> life Eik (l)

^a. >i<bK Hfe. bbk ^ kia % &tk tkkdkia l|. k%akl£' ib]=>Hhva>b4 KfakP llbtfek life It^kk |9U l>lS Uo J>lbbj Ifefete SyE ^k Mi hlb '>1^^ % bibb^ffe

Ul&bj i^ UbJ k9 ^IpJ *|albK r9lb Ikhk ||.kia

UhbP

lllkfekk ai 1^ iaik ^a ^ik 4felhi£akipi,

U^hbP ln>lcb )kU3j k. |kib] Ikb >lkt^ C^kbvj ^lUb-V 'g-kjK ^bkUj ^ upmu tbpbK bh k^

( blbh*1^ ) ttokjKolk

21£IbtfcJ bkjtbbj ^ jflk-kb^ik bbJIhbJK l>lS Ik^l9h

tpjkit i| lb HJE |Ibltr I9tto

hhiaielife hJtylt* £|fe fefc

Page 108: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lbbj h(li>lh U(U>ltbh*b bh L/txlK • gQl

1^8 Ill ^klh thjkj. % 1^. ha 1^8 >lt4K->lb.Klife nh ^hie ><*>»«» ih. klhi-klhi ^ 1^8 mbuj fehj. cbfeftlb kbi lliel lih* q>hibo lik Jth

m2 jpatt. .^li j^. 21k 1^3 ^ Ikhltei ha .^. ^hh-hk^ bhie b iteiBk (5)iiil i^e ^ mt al 14^ ihhjiikhja

•ba llh ihk lh^ £]» Ik ibb>jba^ .ihn ipcbbj^. hba ^<tej ^UUlhttf- |iKt»|b U^ihbJ ><b Objlhh> ^ l>p |tk U|U)£ Ubi^> ^t4b| |^k |U|Q

imfehiklie bh ikhjie blk ^ ^ J&ihikJ. )*** kii ^ni^tfe ^h (t^)llbbj Ulbl>|b £

tfikb -jtla *\y> 4fe |ih»|b |h ^ Ibhabh^h Ihb mhbfi 4k Iklh llh jib iakhjh liiS % jha in>i«b % ^1 4. k<l»»a ^t-^bj hoajlh-^h Inftlb DQhbJ Utol4 ^k>4 ^ UU>-^lhlkilkj J^L, jimk, ^Me i^fe Mh jjfe

m?.P] iJk InftH J^k jih ai tb^mtfe^P jkk' bhj^k :bi£ [ih klh-b^lik ibi ^bjikik kl ujitft jl k jh jib imfek^kia jjk baj|>Tl-u&njK ^»uaj ^.luiaih ^ks nbtbj utHK blhhj bh jih kljiifeiHie kh. ikk fehk ^ iduu^ jihS^ 4. bkk ij8 kb ka: i*p k lh4bbo b|&nl<fejt«b j^k jlh in^tb life U»k khiie feb. IbUSJ b~h <telj|*lb bk |th»)b (J)

^6 iik IDbal^J [Uskfi Ifek ^b£i jjl DbjlkK l>|U Xtekfi ^k jikk |Atf.||C

%b£.' Ij8 ^ea mb*bj 4. IDklk^ j^k kia bulk 1^5 ^tbk lUhk- l^e btbk. 15k Iftbfe Ik jlInUlk ^ ^Ik, ‘IbJa % jkk jha ihk Ik jib klhk^ ^k bk kjHi-ijkte .4. ^jl Ijs ^jlkb l^ia kbae llkj I^hf ^hie kjk % ibkUv b-ihi>4 >tbius ^ jkiht4 il-il nb^j inkkvjK

blbj ^><4a >lbK bk kk ^Ib-^h 0^ ^>tb L>,IK Ulb lia> |blb>UP ^^ klk ^UbJbo jnTbtkK bVi cb^cbi^ ^ ^ Ik-^lSk bb4 VlkK i£ Jth»|b ( | )

—j8 (blb>bP £ aa hs>fi IfiVKb UE>J^JktkJ >U^j ^ IDl^tkk (jtek^ llbb kb bKJtb^U) ikii bk b>ik (>iip- 4. ibbk-bkjbi <frkfr Ik ibtbj kpibK bk jih akj jL ^kD^b

JU>lhr j-r bkk C^> Ik^iak (■£■).■ Cipklf' h^lklk

ha ttehlbo

IkJlQk .

(uoiSn^H qppnea jo hb^ puB asia) k£h life jtht^b t l y

likkj ak.kilih jilh bk bkh % jih»|b kilh 4 uibtf>b |^ uu^kj 4. jfeji (bkiubvlkt4fer> Ihk katteU&^kk Dl^kJ Ill£^ ^IPI^ ^bPIK> klOobJ Jkhja kbk bk Ulbtfrb

t-^ Ml IbIPb hUjbk jtk

lbbbl> l>lSJIb \ito 114, jjk ^ jkjh bJIV» J^k4 ‘bsl^ 'Ib^bJ UlbK blSk ^k jbbj^» bjlte PIP |^ (PU^-^PUikJ £ ^bbJU>blPk Pbll^ >ilbP5J jjk jkbj

llkk Ikkj ijk. Ih. kb|4 kjia aia ‘bS^. lh bihi ^ kjiie hk 'li&kj il% % PjiK || ibb Ikikj khjlhi hia % ,jih

Ibtf-b

b^lblP UbPS (bJ|U>l^ tb>i jik.(£ik( lUlb^bi| bbiktLha % kPP <k

ikk ibPsj pB-»k

- bihkj bk t»>n» kiih ajii ml jaimkj *»bjip ihk jka nal mk. bk mskp lb <bkib uib^bhs»>b4U>tb IbU blkK bk jbk-bP >h^ ^ jih ^1^1^ j£fi Ik IJablh j<k

bltoK<>4 Ul^ttNto

jik i| jk^l i#bj 4je kj^ii jl jik kkji| Ikjl jK hjibj bk jai ihk | 441^b^» aala iikaa ik ibMaj jai- pi>jihPjy; >ibbj ja ^k ih ^uih b ia^. ^j^bb puik ^kIka jik kkj ^ Bcbj p>cb jib >bb|b4 bPP4Jtf- bk jjC^k I^lk kjlh jjk jbbjlbb^fc jh (blbblUrbJ

k^IPP

kia aibK bk jbujfepbj u>y^bpbjh ik ilk £ kibj ih-^ia ilk. Lkj 1^ ^ nma jakae Ui^bj hiaite >nbK hi 1^ !PU)kj jib jhik I>itb?l8 ^ bhkkh Ihk | jklk |b2>b PbjPitf' pjk jfceSik ik ^jl b ia^L ll kdh jik injbuj Pbjbo ik jdk 11 ia!£L l^. mtbP Ik i<b^> j!kPJIOfi jtk blk bbbj Ifr>tb lAk jik UlltbJ bUilVC- PlS >lb.lb^b pVPa .PIbUJ jt. ha kjk bi£ jba jtai i| (ih) kaia bk jbi^kj. %

ijk

khtaielife »pp kh b^ljha Ik tb^lbb ^ pacb Pll^b] bUIVC jjk PbJ jblbUll^bjVltbK

Page 109: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

. \eoi b(p>fk bfplthtnh bh

llht flbUJte h^UbjUb ID’S’jb lr>)te |jte . .^tb^ihp Mi-Mi ii^ <|l j>tabj ^><te >|t.uj ih. uibHk' h|«fcit»i> .‘izlii >t9fc»j S-jb lib ifeih. life|pu D9Jbj ^Ilke>t» btl VlblVC- tbUJIhlt»-tbbJ|U >|^C cbte?. lUKtc 9b “hUJ l^tbftlhfr |lb ^J«joj^ J>l9bJ Ub^ft UteUlrJ lb life pfekj ^ frgA :uB»b lUtbk Ife. Iklh. life ^|ka3| |» USB> <fe(bjlb U >|fr I^C-l JflU K|UbJ ItbUS Bus] |kt UlktabJ ^bbjtfcbj ftife IteU >lbltf>tbbjiu ^ Jlfe l>bll> Ibfe fe^ >lkt^ 1S1 tell life Hl^fe-felfe i^ ^fej|»lb 1>3J >tblj? 1^i^>jik£ ||3te^ »b-ik> (bUjibkU ^ k£h. % iite % £life J^k >t*>^ Ife ^ife o^t

llfek ^tkt^bj £ kjWb |UKk- ^te VKteK lil NbUJ life lf»9b ^fe |hte bJIVC> Ibfe ^ ^«b ^

-^fe Itefe ilk kib, ©to©} fehj ^jb Ifeltfckjk- Hb<bJ }9U klbK life ^l>tb tcb>lk». ©»toIUbl9k Ibk^P 1n>k ^ ^»cbj Ik© Ibl. PP ^UP klb^b] life !©©U> b|©>lk K^b»Utb llbbj

life »kj IfeakJ ^fe blkK kk-kU b>1 ©bjlfr-frjkj }ife ^bUJIbk© ^ InkMSIlP kl l^fek ^ pfekj tfahs>k^b itek iik ii^ life Mfea »b>ik» ik© Pkfrya. »kjK |uik> fe-te Itefe 1^1© llifea k Ifefe Jhife Ik (blkgh 2}fe. tb©lh }ife }tk»jb g>T^}U©h ^ Inhttfilp kl lllfit Inkifeke life ^ife£ ilk

life lbJ9 ^tfe

MbUJ ><to loan^ife }ite ^ ^ j»|b <bbS>k^b K^b»ia<k llbb IbUJ >cb )n9r> ^ih >**>©lk >l©bk> ifeil lifefftobj blbl>k ^tb 8»S |iife ^1 D^jcb)^ ijlfe ^fe ki k^ OakJUfchJlP ^fe ^ ilk IbSVIbo ^}tk 1>aj ^P Ikel. b}kbJIK> life jblklVP Xl9k btlbl> ‘U»jlk& 'iifeli. ^ ^ite Itei n©tbk ^ ll^bj |9k |»P life l>»lkk ^fe lbbj|><£ Lhlbo }tkP ^ feel. Jlk tbk. life h^lSk ^ £. ^tk^jbpcb lUkIKP jtte |b>l>IU tbkj^l© llfek U£ ^ blkK (Ulbbb) UlbkU |-» K>o> Jn^ ^tk^jb ifefe ^Slfe JbQVIb llbb Ub B>V,K fefe >lbK t^UP IbUlU >IP llbb ^ >lb.K bfe> ©>lk fefe Mbb'b £fe£-^fe£ tb© ^felfe ^fek llbb ^1 afe ^ hxa>b» UA fefe ^kS^b }»kbj |bb |©bb lbS>k ^(bUP |^lfe ^ l©k>kJklK J^fe IfeteJJfe (UhtP £ llfek llife ,klfekk, blbKk fefe jjpfckj <bfe»JI© |^lfe ^life l^ifefeeUte \©ktP J^fe JI>|U> I>l3 J}PlUte|k tbkjl© bVi g?r ibfrte fekj Ik© IbUJ life ln9K fek-Jcfe felfei fefe mtb©Jk ^ jik^jb llbb }1 kkk tbbj>Jlb life J^tefeb^ itekiik Sk >lb.»»k ^ ^ik ^1 Ife^k life J^iu>9}h ^}>kjk Ite© >l9bj »)b llbb fe£ P«bUJ bbJk- ^ Jtfe 'll}. }+kS»jb >HbK fei llbU ^IUv Ifel ^>Vtb ©kjbft

.(<*»(©>? kbjtoj 2k ifefe }1 >KtobJI»P ^. fek kl i<b (k»IOb^-(b^ ft* fcfee Db>J©J^PJtokkJ^b Ite© s£ lilfe^ injkuj }h life })bjk bl^} lUftlhP JtokkJjb Itefe 2k llfek Ibtbj ©B^k kihk}. life ikk Jife }tokk}|b tb|.|p klk }^ telk. Ifr ><b k>IK lte?> |tbUP ><b Ulk Ibb^ ^fe 2k Itek IbUJ IbKk- }ife |>Hb»k bVl ©J^h-llt^ }}fe }tte 'll}. ^ JbbJlblSh Hfek \1 ©bjlkbj ^ JblbKk }fe Ik© UbU^ :©>.k» }ib Ife j^L bbk i^ tfaujtb fejl bujlkbj Jbl^Kkk Ukjbj fefe IbbJIbBlP ^>kP Ik© bfrbj h»k»|b IftVKb bS>B ^rk£ Ifefe Ifelfe |bl>>VUP J^fe Jln^Ub UkJbJ 'hUj fefefe i^. }ik»^bHUkJ |9U In & VI} ^cb felfe ^>UP life}. Ilbtbj UlbK lnto>k ^£. ^ IIPIUnI> Ulh Ulbfe Ifek HlbJ

OJUbto- i^ ^k^jb llbb }1 Lht^bJ ^ kjttUB |UhVP }ite Ife ifefe |bs>l©l* Jb9>lb ltob^©©lP Ik© feel k>IK fell cbkjtfe KbkP 'blk^lOD l|9> JfeJjl DJbK >©>Uj jjb |jte 2}^ J^L ©>lk ifefe ()«>l©lfe }b©lk

Ifeel )gk ©k4JhP Ptbk ifeljjlte ^k ftkfe. l©b!9R \<£U$ lilfe ©hjtbllP l}te^tfe }ite 2^6. b£ kP ln>Hb fel I^J puth bJkbUj tek InlSlb «bjbb }<fe UlbK l©b>lk ^<bkPill pUlb blkbbo DUJIktk ^ife |>|B>b1» ^ 2l t£ JtPl©b^lh [«bbP ©l»fe} tfrkS <b[|bb

ibklb uibiaw

UUb

U)llte lblb>«b >lbK icbk^ }b JbW> (blb1> ^ <b}IAtP

Ifeel »bK kk }ite Hi J^. |Uih k*kjbj % kjfee ibi>j>i jfeL-jkteJl ‘lifeja ‘klhlk. ‘ib>j|jfe ‘bjfe. ‘ibujiiteife iibbj ibjh ife fefe bfejmip fell pbK ^kip

2^b|Ulk4 }ife }lte feljfe ^ ifejkte

•tfcaljtb 'll^felfete M»»tojbj ^ |kMlrv|> ^ Iibbj l]fe£ \}k Jktefel i^. te£fe '^fefce £ >ikK->ib.K ifefe ibtbj inik ^fe }ite fel ^ jiPitoi) Uiak tb^.te i^ fefeh }h klk i£k£. ifefe bkk i^ 2l teki l| Hi ©Ibbjb jn^biak life InteVk b|JblM> J^. >lkK Q }ife 2|^ (9)

XfcIPP Vhtp ife fefe

khhzistk hdyin £(& kh. k£

Page 110: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

o

t .i* Sfra

v 3J23

=3y*

S si aaj’ ^ a-

5’'I a

I531_£

I5l5

' 2>- 5 -fi-sn 13 I

4-j:

*>$>4i

<31^

3Va 0122|>

oi

31c

5P j;

-n--o^s. d2

3Ja.£ ii

!JSJ251 J,oi

iiil aP

4• ^1± 5*Ol flii52

Page 111: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SOI fe^pxk hyzuktah. hh. *»(***

'/

l|^ ^ Jife lik u>yfeb.h •HJs Ikhltei ^k Jhtt &iy. iU^ % UkJi % pi pik-pte

^ J[tb>lb.bJ lip |^ pa ftlbfebj tep Itek ‘blb^tife ^ p^ Ifek l^fe ^

<kk^ ^ pk ki o1»r>^ p u|it* ptp p Ui^ |}»idi> pa pk >^biak ibD •lilk kp >l«b\fc>» t t^vicj t p |ih Sp pk p-Jali ip

tnh ‘££ Ifek lie! >ikK «bhp«fahp kk kk «frUP l>i3 kk £p pi With Eik p S! ip iuhikt4 p kk ikxi % ^|a*e kp % pik uibK bJbjik>» p jaik •

llkk Ikik 4 pi ikkpaie,p Ifek hk kp iJfc MMa^b» kkia kite VDtUtaa life IblPb fchik ilk h(>lj-B»;Sp p IM kb. hjlhk ‘pii ^ £! ku^ir »bj ^ ikk p >>h* Qb ^ cbujfenc- •

IlkhJp pipisp4 a:£ (t-) Msp4 (£) 'kb!k El:! (Z) 'el:! ( 0-I illkE. ki |>

ib^j i^hp kk jbift pe ilk kkj. hhKjott pk p ika p (kkkhlikkkkih)UpbKcBb^bi f p Ifc^hP kbK ki Mb^J Ifcfrhfi IU>ah IUh^ p jbftjlh^t» b>fel» b^h ^ft»P •

lb! mhs>bj ^ hik ,s!, ^ £ febft ki ike! kiiE tHk, p£ pk ptefe. p u>K|h nab. p kk .p ikinjt> e>ii»^ £ !ik p p S£ Wih p ikfcik p ip :a •

i^ pit p ikk p jf»ktfakjkjiahtp pk sp P kltk ki llkbj. lilik kL ii! pk p k! kb pkip Ikb^ u>^»b | P ^ plb4ht» >(kb pp !iit feb.hjlho ‘ibis! •

' llte Ktu life Uhbb phD|l, lib Ufii fcfe |Ub^jtb h|hft p fobUhJtb ^ lk^ £95 I'blrU ink. l«k bD|U •

I lb I, l-b bfrjwp tb>) ^ >blUMb ik >btb{ PpbK life £fc kl^|^ E&Kjab MU Hk hbjtr IkJiab ^ |blb.lVC p bl^Kb tfebVJIU p |bslbl> ^Pft |»T> Ibft • llkkj. Ulbltlb Jn^biab J^t maabj «^U& .^B><b tUb-> p JbbJtfe ^Uhtf' ^ bbolh p plhlhtbp ^ jurnb b-kjbjx^ |UlSb) p. Ip Ip p kb biajlft p h^bj p •

Ibk pk >bi^J '^pik bib^bj pi kik p/ikjakk ip libbk tbiua^b >bmp p bit 51J^. kkk Up p llkli 2k J^l Jbfeip p tfeHiu >bpj ikk >bjl>p ‘Jihlp. •

\ I kip (£) ‘Hk tbbtft (3) ‘ipk'Ptak (O

»Ik |(b Lb

y/r /

y

y\

-blkk <bb»blk>bhlk kp buj p ftp llbtfej b|>bj Hk JgfilK ip pajW ttebjlklk kb iteyikibk Ib^aJ ilk >lpa p pk Ibb^IhlP p pp p ^ >piak Mkk p kup •

l| Mi. Mkj. plklML p pBmj. klkkj. iikki^ |.‘kpie ‘ikk ‘lk5p nb<bj hilk

DBiak b-lh p—pi5k. Ikk anvjhk> jm’frftj pi£ p >(biflh bib>K p pp-Mkp •>lb.K Kb

llh Ulk^b klk ilk t^hb-b

p v^biak life lie! p kmg/>t& ?tbLj p jian^ja kkifU> p p! ik^ 665 hdL Ilk >(biak •Ip IpiDb >%Ja|D |bk(b|b. p-k l>h>h Ip •frkJK Ikfepk klk

|biak p pfe Ip p Jblb.1^ p IblbKk ^lbbjv»tc pib pi u|t'b)IVc> bkk p ^kb^k •Kb >

2p (iCiBomins) i*mi*

p bKJIh>» blk\k kb UJIIfc a^kSUJ p p Inikt^ life plfrKJ p k5 bp p kB. uy>jabi» My&lle Ip kp p Ip ph sp kk ^pbh ip iftl ikk uah^h jjk pi»kj p

Ip m<bkkhiziieUk hifylH hk pi

Page 112: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Hb-hJ hipilh Ujpithhrah bh U(klK got

liife lit jbfeKft 'S

Ihfe k^L ^ ^ sy^ >!>>UJ(Q»

iub.^)bj ^hjiuu.B ^ ih Hfclte i^i lib *Kibe> bihK life. j»hL»|b tt l^_ 4<b Itb k|* '£I’hlTj^

life ifelijl&lte hk Vilfefi I>l3 InjbkJ J£ eE Ibb In1.b^ah i£ JlbSj^ ’r!>>bj(cb E>^>p life Mbi^b % ^Ib k^ % u4jfe fell Ihlh i\ii Ibk b°A |ib k|» *L

23^

khbats/<fe bjayw £|fe fehu^k Hiiaie

Page 113: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

«V^>o tiifhcq wflfa*

'H'^d (q-ciH[cblfcmTH]

(Political Ideas in Sanskrit Literature)[Kalidas]

(

(Structure)

8.1 (Objectives)8.2 3R?TTgRI (Introduction)8.3 dilfa^ra 'jflqi-ffT (Life-cycle of Kalidas)8.4 «blRrKiy wmj (Rachaiiayen of Kalidas)

• yKI^I (Summary)• (Exercise Questions)

8.1 ,3^T (Objectives)

• 'tiifcr^KH % ♦ularq ^ ^fl

8.1 UWIcHi (Introduction)

tTTf?c^ ^ qiiRrisiu T*tH "tl ^1% ^ TT^TcT yiHipJiq*d-ichi T^TH

■3^1*1 qS'^Kl cRT 'ST*fNta iTdld ■^tn <in«r»l TTOT ^ 1t?*Rtl <^d>l «WT

I

plcl ^ni?RRT «qTrj)««; "tl

8.3 cmfeimti cRT 'JilctH-^rT (Life-cycle of Kalidas)

il^iqilq ehiHnsw % ^rf % fdqq o|?if Hin^iqi -Hmifl tl H5iq»fqqiiRi<i41 ^ Ti«if ^f, neiqjfq ^T11! ■% ^T, 3^ 'JilcR f^T ^rtf tuny) ^ t,3T^T:^TT??T snrra 'fl H<.qoT «t»i«i\( H6i«t>joq)i *ue«hl ^ ^ ‘hiftnsw % '>Tlq»i % W

3<r^<a ■§, 3Tcf; ^f?‘-'^TT??f ^iT "SIFl: a^TR ‘t‘1 ^5 yqHrlfl ^1, fq*i<^3TTOFC ,,R «hifVisiu qlcH ’’TT tf^cfl tl TR% R»«KPd4T ^ #:-

Hmli iJ&i'bldli N/<rt?^J <mnl(h4> fain 10?

Page 114: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ilM>J b>> UltUK 801

//fi<fc/ (hlcHibMJKb ^//^piOy4J ..

. i'bhjL<£ ± (/^/bfoy/cfe tva pfey> hjc^tfoh

|^ Ih^bJ g>^p life ^mbiajlcb U]b' ^ ^ !_!

ipiitv ^a«b Viiub> ^jfe ftibujitb £ l^be £ ten ^ MUhv ftibujub life mbujius wiukp

ilk ^bli jkh. l^fe. I>h^>h [jte ^aib mbUJUb ^fe JbbJibtM> HaJ ^ Hfe£ Ife. Ibt^ E>^g- >Ktg

life Ifribj kktoie >[kii life kjlfce ‘inVUoibo 'huj^ 'feiiife-i^uii 'fejaEfe 'bja^ito

‘^yuliL ‘Ifeyi 'feUhlih. *lnblkl> ‘jbhljhfr ‘^J^b *Jb^> U»J |. IL>^ bltb |4 .^g>^ \ih jh>rf , ij ^Ih h|g ^3 ^ *>iSU\hti Bhjws ^uiw

^ k^. tbbjtHIb J^fe k^. kfejlie ik ib>j|>ll^ ^ l^klk gk. ^ife Ub\to bhiuftlb bhbj >y^

IDib^Hb ^ U*<bJ Ibtbj Ujnb life |>b^-|b4 l^fe ^ iklH h|>bj ^ ^ Ultb-Ub^

^hie Ilk IklH HJi b£>4bj life bb^ h^fekJl j>l$>l> ^ bfio^ Ilk ibhft ^ |>lb>Jh-lM> ItteLP

imk^ili fe^fe life bb>jib ife ipuphb %k£. :me 'Ik ]£k 2iife ik^jlie ^ ilk bhg>fi ub^tbUJIk ItbUfi !£ bl k>|Uh i^C ibbjlklb^ ‘felk b|nb jbUJ^k i^UP b’hD^ l^fe ^cfe ifeife b^bl ^ p>ik ^9 ay. I ife^ feiii ^nb 1^ Pl>b^ i^be i^> llte klh ikke \w pjk ^ ^Its w»kbiitj 4be k

'i

Infclfe Ulk ^ \<k ^kk klbl^jlib—bfa^Jh fek€

|^ IPPhj U|nb kUi % mUsfelk h^bj life'

l^e &k M% >>-(k Ilk Ikk H^P £ bihfr •I1 ikU kkk ifekjte Ife ^

iuk»b ^ Ifej. ^ iujQ

i^fe %(b»lbUj i£ b^P ^ ifei| Ife^ felk £kl ‘| IbtbJ D^JbK blk->b|K> l^e AKItP h^bj UJK ^ |UbJ^ ^ ^Ib^Jhb u1.h^t H^tbbJ-(bbJb^P XlSbJ i^-fe^££ i^E (lAibb XlSbj t^^uiub ^ife

- |>|h**b ^UP UlSbJ i^ >^k»tb |^ b^tPh l>.jbh ^fe £. bhbj ^ Ulh>»k»to klbLoJHb-Llb^-k*lr

l|fe liife Ik^a (jkhP Ifei^ ifeii i£ kk Ik iafe 111% l^fe % (‘|.005) ^»b>lktb b»IQk HbU> bhk KPJ^tf- life klbUJItb ife^ ^ pbbibj~u£>-»»lb>tktb ( )

miblQk

'#|au K>lbUJHte fefee tbE>^ ^ bjltc- l>bR> ^ 1*1 Ifefe l^ife klbUJUb VUbK Ife jkJtfck, bj«telM> fekjlte l£jk Ikli l^kfe l^fe. i>hrt>h ^fe ^atb kibujute ^fe ibbjaa \*\\ ^fe klfe % HibUJIib Qlis >ltbK ^k£. rnife. liife J>lbl>tbl^ ^ j^bkjlh^k Ulb ^ >h bP |Ub Ih^JI, ^

klk % J>lb.l><bl> £lte >HbK kfe^ ife^ ^ Ife^i b[pK Ik^i |^ B>^P life IbkkJ PoLJb ^«fe

1^ (jnKjbft ^ ^ l||^t» IblbbktbP Iblk-DtUft b^k llrl>

kjife Hkfi. % WOt-^. 5001) i-lk Ifeli ife lilk ^ | p^bibj-u-fe ( e )/ 1^ b^Pk I^Jbh ^ bbbj ki k^ fe bJ^JIkUSbJ Qh.

II h^hUSbJ bf.bji»b £ UJIU»

JhlhH :ghk (>%h}2ftb fQIHSt

-tb•£■//» atojlh-ltblfihtit >JlUb^b>

4£Hh ^ .klbujhb Uk>jh t

I^J & ^Ib^jltb ifeii. j^kbj '£ka 6 Ikk. ^<fe bJbjlktbbJ ife^ ^ nyi hbU>hP ib^u^ tfe>i ln>kl^JPJ|h^~ub-UVbL (• j )

|(l-I o^i 4'^feLk fefejjkklfe) lifeEi^.lllfe ‘ ( I-.I ‘•Ilr.frr»a>tytp*ltfa Sbb^Jib) "bbibjtb ‘ ( 1-1 'k •IbJ^J IfeilfeS^ilE) bkk>lkUD

£ l»Jfr ly^lS. life IUb> Jtfe boUb tb>l-^-tte>i >tfe^ ^ife jk»t> U|P btelb Pb^hP ife^ >il

PbJIkK ^ki £ bfelb ki c^. ^Ofe kO>^jL<b I (-^ |lt 11» IPh^b| feig (Inlb) :bl^b,Jlb \b.»J(b

p^jip -ii<fe ^ ^kik ikjk iliife rpp Mfeife) life ikiii kteib life iraiy i^e yfe iukikp (ife (b^pib ^ kibujub ik piUvpj pis |uih "bib^h

aibbj MbibJ PhJ(k (bUvbJ (ife klbUJUb J^ftP 1(^ IbifeJ Pb(bl^ life (7tlb»llb-iblt ^ jPSjh |ifefe Ifel b»bVb life aibty I^UP. klk i^ l^lkifclMV ifeVi (ife felfe IkUjftbJ IbbjkUlU: (hSbJ kPJbk (ife

fefek ^hlP Ik pk t^hPhP fe

.£ (kill ^ klbujlib l^(U Ife £(k

^ hiSjlH Ut£>iUkibujitb tytbiak gy ^ ^bibj~ti£>-ikn(rafcj ( i )Ultbb^lb

Page 115: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

601 >lb*J «*>»/(<• t-IJJI&hlh Jah t-ftilK

\% ^'HhP feiLb[lnh> DhJtP-|U^-^]nfa-l Uh~^> jbhj^ |>bj>» UjnbDJ> jtb 1^ bPIK> |^ Jjfe Pj^tbhUP UJftb life |2£ ^ h>Ulh b^J ‘Jfefeihfe >ptb ^cfe (pjath ||. miahj ^fe

% 1^ ilk Mi IUb^>» bjPlb Ujftb bjltb •hlUbJbJV ‘bjlM4- ^fe life ibbjtb ^fe m^iajub £. bkmimE

l|. klhhtof bbjviaj I>l5fe^ife MMVt ^»<bj ^ Ul^-boltb life Jfeii j^. felfe 1^ ^ ^Ih. 7>a^P ^ ^ ^^ frbjp bQlife Mlfe Iklk IWbl ^fe t»fo(pnb ^ ^ife Jka £U£ htek J^ki Dlnjb ifeife ^tfe (btfrUJItb) >1h<£ fe£. |U^lh >^fr bl^J ^

VUteJhb

boltfaiah life |ua il 6h>—bk^>IW<fe ( £ )|| bbJK> IlnPtb |q» hoHb ki |^ fefi^ life

>a(|^T^K> jjfe >II>L Itjbbj Sb |^ U^g.fell Sy£ bbh>Jh ^«fe Wbiajltb ^kllk Ujftb k>^Uh life ^ll£. ^ mh. % IPj«*» l>^b]a>bj |UKK>- pcb l4lbUJ frEnblMfr l»3 h>^ .^L k>lk> jhb I>l3 feb cte'h pib ^fe ^IbUJ ife fe^fe VJIjkIV b>»jjbkj ^ feUi UJhUb J^lh^t>UP 1M bfrfrli-j; .UbkbJ ^ JJxlk ^£1 ^ boUb&E> life klbUJKb ^b-blab^ ( £■)

||, bjbjfcb Ujr>b UjtfeK IbDkJ Mnb >lktlkt|5 life (m»b |feP•tthft ‘feHi ‘Jbb :a ittatfr-i»ia>c» ^ boHbg-g> (b’h life ^feii >iakB?b

^fe Eke bbh>jhk> £ mbiajUb iub> :b!>»b ^kbbjP mb^lk |tb >|tteK Bl £ife^ 1^ ^><b J^t ^>tb >l(b|b» lUb> |ib ftlbiajKfa ^ UlBbJ a<£ ln>Hb «^>klpj mukj JSU U^bK life IUcbbol«fe Pa^ IUb\ h^K \*> l»fcUjt<b ^b-Vl^'Ulb ( ^ )-|, VhteK kS bb>Jh HbU^ felJi ^ feA Ub.»JUJ fra klU IfeU feik. bbJVbj I>|3 mbUJttb—^tf

IkbJK bol<fe hOhaP IUb>

ixr.bb1^ puih bj<fc |>lb>b ^ life b|U9jr.

I(k^b ^ lanbisE ^ ^fe bkfr feii feyii tfebjikift btnjb i>i3 mbujitb ids-k )biE>bj :b>>b» Hi (o^ £LP) >fr»bk blkK life Ibbjtb (tfekP 1M | frU>kj £ UtffaK hlk fr>lKft tkfi k J[»yb ^>kP \ jp Ubj^b ^ InhilSllP i^ ^bltU UbEhP frbk J^. bbbj bkt» t£ b(U3j IkE^Sb Qb ^IUU)kJ InbbJ life >|jp bjn* kbj ^t. IK-IUbV ^bUP |£ U^a k|b(kk tfebj^p frbtt Dh Jjfe frE»^ ftfctajltb U»ttetkr> frkP ^ ilk >UbJ D^JIKDJK Uh U-kJbJ Jlfe bbbj i^i U>Hb t£ kl^UJUb

Ilia «bKii*»i» life (©LLS) ^bk hMSIaJ IbblP IbUlk ^tv ^ U^Umbkk hObJIk^bJ llt>l> IbUlk 1>i^ J^. lbolD1» ^bK Jal

Ittjl kk>J-»JLtb tbj ^ >lb.bj Hb jUflbj bjltp blb^lKP b^Ub ^Itb kl>b<») Uhlb *rafr o[bo^» (£)I^ J^. (0J ?{$-?£,£) blSjlktlSbJ b|p3j ^

1^ frklk ^ PUbUhft PJb4J ^fe XlSbJ ttefr» Dj?tK ^IVkJ o^fe o^fe ‘>cb>19k ‘fe^fe (3)l| frIOb bjtblfik life

'ifemii ^ ibuik £ $*\m jpft ^fe mbu>ji<b XiSbj fl«£ fepi£ ^fria oia. (i).-jI >l«bK ki fell 6>fc* &$> bbk k£ bfrUk

kak ^ bhfej i^ tejl^ Ubbi^kS ||, >Hbtb?IU fell bJQa Pa^Jaft i£ Ifelk•bkJU>JHbbjU>lk (£) 1 bkh»lht£ (J)

'liakESl (1) —: ^ lb»fe>» 11» iai >ltbK ai ^ ^ife kt»U>Hb ^ife frPlUb.> ]h.^ ^tb kl^JHb| |. ^ Ifei kk

^ 2^1. fe[ke lUg^K 'ifelk ‘felh >1IUb> ^ ifeykfe ‘il%lfe. (fr^hk >ilbb> ^fe Ibbjtb frilb klthPklbUJKb jbb>h Itb^Q fe ^fe klVPJL*b Me >iO-b> bp >(bs|fl ^ L ^KP ;uf>»b 1^ ^ll£. V>lbb l^b> ^tfe klbUJUb kfe lt» ill ^ frbk^ IhJfefeE (S) 'feoiife-kftli (fr) ,ln>klSbJbJ|bf> (£) '(b?alfel> (3) ‘bfrk|U>Ub (l)-*^ ^felk. ^Uife iPb> ^fe kibujKb ^k Ibbj*fc Ub>jbjtp cbiS liiaa-Elk(Z.) ‘kEk^. (C)-bo|tb-bj(lf (k) 'bkk>lh»£ (5) ,l^bE> (fr)-feilL-talife (a) ’fckjUJI^JaJPlh(£) 'hy^jafrttbbj (3) 'Ub<£iiA-PlHkjk> (l)-ife2ik (ife) -:^ 3>kjK >!tub> i ^ ki^ujub

2^

iifeg JO UdXBnBqOB^) >HUfa> \*> h»tbUJIUa k‘8p. hldjtf* UtlAU

Page 116: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Xfete/ h'(Ji>lh LIHKtfnh bij Ufh.lK QU

//:^.pg‘fc^»by ihuo ± j&tfe :/n9y4

'^thjhln^bl^l^. (2hl*t>lbblL> kh hoUibg l)tUj*b 21* l'Dh.±jh&bLy&halbbh.-tjLkPr>ib IlhPr, tbifcpofak hb$ lypD&l* GhJh+lh

-|. Ifcfe iilk ^ Mhlto ^ ^ mop ^U§bJ-blk bh u>t£ltb^ ih. ^IbbJ \tbM \h (b4hU U\)P\b Ui^ butte kpl 9b |. IbtteJ Dttejp

^ bjtte ih Ukl. 9LUJK IU.D£l> pH |^| ‘|.>lb. t)a ikte fatb tbttej lbUI^£ b>i mtbhjlh DbJk> ^ bjtte Ujnb ^ p-lfel^J \b\, ^ lUDpl>Iteb II^UK ^ butte |£ Uilt -IblE^teJ bb»hk life [b^>b| fe|U£ bopub ‘lUKIb 'hlife 1^tbtelhJ^lfiOtte bVi lr,lblhK DbJk> {y>tte ItebJ ^ ^fe tU>P<£l» Mk ^ Ibal^J fepfeifetg pBb »tte tb?»U IHtbj b€»K; UU»^jk fefe lln^tte Ifefe klte^JItb £ hl^b£ll>

J| ^ ^ ife2ik ^ ^iite % fe^ifeIbb UUKJ 1^ IDIk- khlb ^.IbbvIV talk ifefe ^ m>tb \y,\K IUpfr>; lbU.D>k >tblU> j^.faJ6U£ % b.|>>h 9b bhft ||. |DU>kJ jfeHlr-bj ^ IDIb ttepj>b» 9b h% % mbl9^ |tteSi birp >1»ib^ :fefete mop ^ u^.b £ k|bbj ium£i>^ pE>fr 1^ pi feaiJS :ii£ ‘p pt u>btej piSk ifeiL ' IfTp P 1ML ihi pi k»hOte fe£ tteklk D>k ££. ^ 1^ ipirU pi £ feKlle i^ fepfe. b.|>lh tela l«teU^r Mk phk> 9b I9Un ^ pfe. p 1PP tbp j>b» |»te bj^br botej Ite>i ^>1

nb ItteUPfcbj ki^tb ia ^UlfrJ tbp»

bn tte ym

^ ppp p Uf.llrs UJ?A |JtekP9b Ikb

pr pfe. >tbuiho p iu>b£i^ pifehKie pi iSkbJjfOD

^P UboS ln>ltte l^. hll^ t^ IkjbS >h It^ b>^ll» ip bS>ll> ^fe pte Ikk |kUp p IU)b£l^ ^ 1^ ^1 Dlgj9 Xtetelk biufe) l>lk bibP& khlb ^ Iklb^ap fepfe bMb HHViIIt U>\ ^»P DbaS p ^ p hM ^£. lk]bS fefeE. I p<te pU

% pi u>|i>ubbj >b>uj £ bhbj uk.^ iLau<£i» Btbj ^ ^ hfeite faj^bIK|bS ubj tteVi 1^ |b9> |Pfr k»E>j It^bbJ t^>UP IUb£l» 1^ pe 2p khlb |UlbUv|> ^hk> Ife >tb^pyp |UK>P ^»P pi kl.lkk life IUb£l» Ikb IfeJi 1^ pfe ifel bkk a(£ pb 9b pi UUkJ tttekp £ »U>b&l* life. ^ pfe £ kKlte % yjfe bf»tte hS pfe P^IlP bk.B ifeli i£ >^IUb»J9

-|. >ltteK lil Ifcklk life tteUlktte Up Ifefe tbk^ bhb^ iife upb>Jh |nTb^9kiktteuB p mteujitb Btbj ifefe ibtaj ^ jahbji^ ^

hlfr i£ ibb|kktb b>i mbp'k bhbk> inkbj b|tbPiu life ifeife p uutkjuYi ikb irp?bj *uu>kj m>b<£i* Ik*tte Ibl^jlh ^tfe fej?fe bn«te Ikb bk.B Ifeli i^ >BlUb»j9 pu>j ^ pg

>ltfcbk-kjbjlp ItteUP InVItte

Ittek^ Ifefe IktteJb>lkl9k tteUlktte

blk

1^ IUb<£l^ tk+> kb kt> tbPIU B^ltte Ubtfellfe £ ppiu

IkD ^ pi >bfi tfeplU J^. jboltte >lkBlbk p pteb-|Ullte hjb>lk }|. fealfe Ulk4 ji4.b>|l> bhblP £ hJ9jlk b^bj Bkjlte k|bVlk U)btta fe ^ IUk> >>t£b|bk p bjttel9k Ife— l|. IktteJ bB»K klk p IbttekJIk bbJlP InkbJ life pplUblk p»kP fell p IbV^ lb>tKJ l>lk-l>lk

UUIh kjkbj (^>kP lb>t>B (DVtb >l>te|b» IU>tb 9lbbj ^kP klk p pfe £ife >tte|9

U)

j^pfefefertt 'ih. h^. ttettejipic- t^>kP |l»pp IbVtte VI’&P life IVKktf- ifefe tfeklU \\k\a* ^ fe^li Ife ||. tfekllfe jJItbhP tteVi >by*£ ||. IkUJ iife bt>>K InkbJ kp»?iu k|lnk> HbkS iife Upb>Jh g^tfc UlhS>llP tfctej^ U|blK fel IbUkJ bEVJUUJP Inftltt khbl^ Ikb tept^k UlbgUlP 9k Ibl^kJ Ujnb life Ifeife klnK % Ibl IbV^B £ ptelP kJK tfrkkj ^ ttePIU IVftB life klteUJItte 9k-b|l^p>(htbbJ ( 9 )

Ifefe IktteJ klk p lbk|Uktte Ujnb fefe Ifetfe felofe p IttebJ^ p pi p 'IttebJUIk Ifefe kkJUJlP Ifeli kjlfebifo pil ||. pe felfe frkUJ ^ ttePlU life klbUJItte 9H-kkJUJltbbJU^Ik ( S )

1^ holttel9k Patfebjbk I tte kk^S-lb bt£>»k jnlk Bhjte Ute klbUJUte Ubt^i U l*bk>i|. feain mu)thk feEke

>tfcUb

•, p bjtte U>tb lnkbj-k>jb. life jltellM> k*kjbj 1|. ln>9lbP kUP life fei bi^tfe Ujnb life KlUbJ fete 1^ IbUkJ pil tfelfeijfe jxi. life pi pa ifelfe |j| PtfeK £ kUjbk pi£ >llbh^bj pa P koltb

hol<tel9k ai l|lfek IkUJ «tejol >lb»bj DhbtP Ujob life k>Jk p |ia ^>kb ||LIfeli IktteJ feia p ibUifetE b>! ibPotibP bbJlP lnkbj-k>jb life plfeli-pfe&fefcl kpik ifefe jafekpeipi hp^ jptii i| ji* 6i ptp 4

kli tbb

i^h/cte^jak life kibiajitb ife-paEi (fr)boHbl9k «fetjyjMn/> g hidjll* Litton

Page 117: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

111 hjf-litt fih hgdZ

.t

(£ tm^aiho c^ Pjti->»tt f>(U>ik

^ hia-taa % itehia 1£ bjtb IkDjK ftlbupttt MtbK kfe, lili^lte. aife bK> ^ ^ U^. hik i<fe u>d<£ii» ^ paib. i^ih Mi «feb. ^J>b^ t£ \jBtfc IbD j>b» bjb ^ th. tu£. 'kyiteUfc lhMH> ^»ltj ^ ^aib. Itig>fr tea Sfe^Qlb. IU5>> JUth t^. teie Ibp k>jk taE. iSte Uftb Ub^ bjb >Hbj Mate >lk\p DE>jUJUUj

^Uak^ ^ ^ bj<b Ujtb 1^ ^iite lkl»K £. hA Ukk ^HakS <feb^lk> £ JfcJte jl^bj 1Mm’bujufa hjrab

1^ ^ite DKJUt imtpife PjK tb bjcj kS ^tbatb h4kl^iajHb lkkt> ^ JUab^lk> b|b»k

wli:tolhljTt a it (blkjnbbj tei jjMk’S^k(bldk

lia IVbtbJh hlb|Dho te te ^a b^>l»jh(b ^n>Jlbk |(^ uja^jitfa ^ iM pa |U)b. ^ |bs|a p .^bk jtibfrft louyh^

jaab bhk ^ tea pfc. la tktajufc (k^i ih. ©E ^>t.p p ^ (pgb pe tea .^1 (t>s^i ppltMV >il ima £ >bbb» ^DkSS 1^ (bjfrblbb^ b>i b^InkV ttKMP >ilkhfr p p. ^.Mh ltbE>

l^S. hp P tb^Jib >a^btp ^tbj pa |. aeE Db^juj ip ka >(b^»- aia % pL Mte p i| aa ihivk i^tb paia

lllk^lVQIb^ mb.bkJbaK kltbK !bl>bj blkk pi*

i:Epaja ipia bmu 'aE bp>K tb><*> ^ pa-|. IblbVtb bS»K Hnb >bfi IUU»J Ute

^ bjtb Vh >kbtc< ^> |lbbj p IU>b£l»IkKfi giE ton* itete | p ^ kh |tl tbkb lUUB plk££ ^ >(kbj-k> teki >tbg»H ^ p frlbb Mi p b|lftk> Elkhe \*UP )§ pt tep

b-te ^p iSfe |>bl>b pup ai Itok |. fete ^ J^. i^bK plkKP ||. Ibtbj blk c£ 1UU)|^»Eptepp£. IftbbLj life It^bbj IbU lpa-pa jjlp P >Ht^ IjI bj<b S»kJ p ai >lbft klbu^bfe

l|. iiei H»kK ^tfejjbk life IkUJK

Ib-Oa

1^ pkj IbUibk P mbUJItb p<fe InbbJ life a*E % IpbJ bulk Dp-K >l<bK ai

11 +

-| p 15b 1»p pa >tb>lj p pa ^ plUto Mbkj life p lUblk |>Ek pL u>irP kim»«£ |bij?t |^ p:E kb|KD ma £ «fep itabfrfe

4ip u>v>k uiaa p pa. pa p»b aaa p qT^k aita pfe 'p pu» tbiukbk^P p la.pa^ iite UQh-pah 'p pk p J|btMh P ln>jtb P pi p lb. pi upp lifepbttt^-bU^K ilk ‘P p<fe pk InQK Ifefe^ ^IUhJ U>Uv pE ftflh 1U)D^U? p

Il'blbhllitijoH abbjh IUM&I* bjth ''.♦ibWafobk //»»b l>jklUtR& .‘fe /3/^ t'hbUiAh Jfe /Obk hjlL^hhKj pb/kP gpp.tk/kag tOto Djh*bho thU' k fit

P lip lUltP p pfe Jfefe^ p IU>D<£l^ pa bbjbj p UJ<feK hj?fc bhtb |^, kpS. leb^tP fc^ajlk B&»t» Iftkbj Uskjlk ja^. P tetea % batk IbU bj<l»K llUfr pfe P»'p. »b^b life fek l|. p 15b 1»p

^ P pk bj&K l|. UtEltbp pk»Ub jr^k £ |lbbj p IU>bp^ Ifep Ihlfe pfe U^bKlife tetea a^. gbtjb tep P both IbD DJ>feK life ?jpbap Ubbtfr IftkbJ-UJ^K life ftlbUpfe

i>H*p ^a'p:S ikbtbj bkaQftujh life abte P I^<b pte ka b»Qf> ip, p ^ Ectj utEibo iud^ bic ap p p pibub

pa p Eta p aia 'I pa p p '|. iaa la m in>i» p pk&p pEp iii p ^jbfeap bbs ii^ pt p tpft«b>p ai ‘ppfc q^jk Ma,, Epie

‘maa pa ifiite IUIE>

-i

pia >tbi>i

pa

akfe*tbbjfLtcll £ feJ^//k 0<fc»k

Page 118: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

hgiMh kjj^nttzih ph. ^b-IK 211

i>l^Jlg l*l<*K ih. lbta.> «^. V»lbWJ|tb ih. Hhlte

iViujjb hti>jh ihfejft life jieikfei ^fe ^isi^jnb 'z IflUJIS- I^KbK ife ufe-Ub(jt» h»lbU3JHto *1,

'€

ukK jiifcfcie

IUIh6>lbo ^|th c^, b|U>lk ^htft-hl>» jfeMi ^ bJQJI^ 1^ bjtfa IkUJK ftlbUJUb >HbK Bl

|^L h^. blkh» tfebpUfr ^ Ifefe b|b>lk

1*^

I1^ Ibttej bt>>K UU>kiJ^ life llni>cb Ibb ^ k»lbUJ|cb £ kU>U<&H>

Hifeife21b feh bJOa Po^Jak ^ Ifelh klbl^JlUa

l|. S^JK L ^Ibl^JUte

Ills IbtfrJtfefeaie >(hLb life bjltf- feillfe-fe^ ‘ Initblbo ‘hDJ^ ‘b|>tb ‘]\n\>V,

'11% ‘feilhlik ' lnblhl> ‘jbbUJKP ,JU^b ‘|fe£ ife^ ^ U% Mi ^fe ^£L cfrUP

% «bU>1t|hD % tfefcjia BhJlP 'puih |QU % Oabjlttlb ^fe % feKJlte Ih% % Ifelfe P^»bJ % feilh ifej ^ ife^. Mi ^jnb p1ah»^ %

Ptekbl^J % ^ Infelb IPk*U> ^ 1% M^. ^ % ^tetL kl^UJIctellPjb 1% i^, kl^VIk^a bt>lQk ^ lOaU bhk kPJk- Ub klbUJKb ctj ^ |P*bbU3j

|^3 ktbUjlcb bjcb felfeh i£% 1ML felfe

1^ klbUJltb ifeii ^ Ifei 6 .^. IhB. % KObJIkUSbJ

l%L ih. % ihlfi. Mb>b life irabj % % lUkIKP )jb |b^ujtb £ klbUJUb ih Ptl>»>PJ l>lS |U>h ^blb^rh 9lbbJ llfefe Ifei fc*b^h life aibbj ^»UP hlfe )>lk(£^l> tfaVi ^tfe hife IkPIftbJ IPjsJI>klU! % jb^bj kU^bk bkk ^.hte pY» IkbJtb j-t klbUJUb bj<bl5k tbj |P*bb<feJ •UUbb^lb

(iCieomins) t^i>m nm<bajfuit>n ^ hi-ajtH uii>i»

Page 119: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

\

3TSZTPT 3. '(M'iHrlcb f^cHTMedieval Indian Political Thought

vs^ix^rf-x

mukn^ (Republic)

TRcra (Kingship)

Page 120: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

WIFI

(Republics)

9.1 (Objectives)9.2 si««qn (Introduction)9.3 Ulferto 'gn (Pre-historic Stage of Culture)9.4 Iqqie (Primitive Commune Marriage)9.5 (Organization of Tribal Wars)9.6 Wnfri 3flT ^ff (Rise of Vamas, Private Property and Classes)9.7 WmIti 1^5 ^5 (Battles Against Rising Private Property)9.8 ^ yairH«»> T??n

(End of the Slavery of Woman and Fall of Matriarchy)9.9 ^ aTcrf^Nf-^T(The struggle of Irreconcilable Contradictions)

9.10 7TUT ^ (Gana Sanghas)9.11 <.ckkT^<i igS 3?^ TRI ^

(Sanguinary Wars and the Rise ofthe State and Danda) ’9.12 ^ TlfiWi ^ TRtt (New Forces, Rise of New States)

• tfiwri (Summary)• 3T«ir? WT (Exercise Questions)

9.1 (Objectives)

^ 3TTf^• ^hFu onif ■% '3^?, fMt WhRi % fq<?* ^5. ^ '5111A Tf;

• Hi^«TiicH«t5 hR^kT % ^1R ^ ^,;• 3TCPST SRPFT

i'JitHM, TRI f^^TR, ^ joRki, ^ TRT ^ ^fl• j

9.2 TOtra^TT (Introduction)3rf^(rltgT 31FT? cfTf onjf3 «nf?T TIR^T ^ffTT tl ^ 3fpf RfTRH

rl®f> Rntfl q'nlcl 'Sl^T ^ 3TT^ ^ afk 'PpT ^TR^T % ^TtT ^ ^Rt114 ufJlj ipf moiRfto mtito r&rftffai f$w{

Page 121: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SU >/fcb/ b>t t-lhlK

nuia iite iik pjb^j ttebjibTtU» hbjit» jsie life ^g» kh. in>b. kfe tMhK»

(U0I|BSI11A|3)

liife toUhfi U|klr, b>|b hjife >tfa U-,lh> jU>l.l^ ik ^Ik^i ^ JVItov^ |k£^ kVIKlife kB. ^ fe ifelfe life iklt ^ ^Ik wbikiP llh j^. liE lii-CaSeis wddfi) inv^ hujre (£)

||S£jk^,|te>^ U^lhap bulk IIUU ^IU>' IblUb t>U)lh ^«fe j>bUtb, ^Ib ^ V>k\U fe hi llE M life ifek ilvnbabjiic- lifei^e ^ ^^fe^ibkj £.k£.ai“(38»;s^ippiw) »«& (z)

1^3 (pil» life ^fe Hbbk 1^5 Ifek ii UIK>^!l! ^tfe hj>fe Ikti ^fe. IblUb 'tl^lh l>bUlit'ipuitv Cbj (k IDk^bJ hS>fi ^fe kB. i^fe l.^b IMi ^Ub (k jbVJtfa^ Up Ijja ^Ub upb t£(&cbU lb Ikk 1^ >HbabJk> life jupb Op ^ kB. M-C^SbIS J3M0T) lh»aL IP ah ( I, )

(msueq-iea) iu>jsto

llh UteB Ub blkbbo hg>Yf Hbkfi

>Mfcl>J lb ifek VltbabJItC- life Ulkcb->(D Ip kB Hi—(bSbJS jadd/l) IftVfa hUJ^ ( £ )

1^ a* suaAO pimoao tM. fr*} £ xil^ life ut»j<bbj jik-B fete lib ifelR klfetL Hfelte % i*>Ek bkk Hi iifek jbbju i^b Ul |iil igk. ife kite l^fe |p<ah ife^hfe ibbj life t>p>K life kite i^e ibbj life iuie> ^ pBuv-b^ ipib pa> Iklk ^ ihbik> ip Pitfe Hi-(93eis ^IPPIW) if>>fr i>k& (£ )

lib bsjPKP jf.'Ebiak ifek mcfebj kfe ifeih pjb»j Hi ucbpp ib ma> abjip' >cbiE» \ih |p.h l^e p* 'ikfe. life vitbi^j i^te lb Ifeii ^ jpui^ ^ah ikfeite-(98BiS Ja-noi) ipSk ( l )

(itiaSeABs) uh|paufe>

M»moUte \&. IU^H» ^ IDVpb £. In>b. kbll ibli llte l*fe mipb ^ Uh|plrp> kbKpk ln>b i^ kUbbJ

h i^nfcbj^ i£ ibujE fete botk iteB PPfa <jpIbb III

(&iimti3 joaStiis auoisiq-ajji) imia cb^jiabj^iK life. Ujtfott £ 6\.

I|. Ifek life Iniaib blH % |tglbbj*> |UKK> ^ fe^ li Uttejp>1.1 fefek ML

Ife l>Pbj<b 000' 9 #. i^e ^ i?ibbj<fe 6b£ l £ bfrkik ipife. Ukfe. ^ Hlk % bpib PbB ^Ibk Blk bpBb kaife Hfe, frut> j>iuaj^k tfi. ^ bpfcb |^ uajhk feB 8301 .£. fe^iSfe

l| lUUkj UJnb life bj’frh UbIKJP l<fe Ub^ pltP lUb-b tbj^lh ik pcbauj Hi Ik ^ife kfetote £ |i>aii nfekS Hi fe^fe ^ib ^te ifefe p>Qh ^kfe i>K>h ifeyih life uipoEvp lubvb ife^ iupp u*k life ||. fcoife k>Bk ifefe i^fe feibte Hfe ife lufrb feiik ife^ib

life Ifek hi ife| |. Ifek ihPb ^Ife % kB Ibfe feta J^Hi 1^ ^i ^fe h^»?k b^kik ifek ib<fej pkjn> £ feife ib^fe ife^klH Hjte bjoEvb 'b^r^b-i ii klfe fe^ |tl.life |n>|KiCs

bl>»lb

Ibfe ^|| lfe£h| H u>ikiak

'|^lifekfel»te l^fe bibbtik kbjiip ife ibkjiauj^iK Hi Ik iibite tpajik ab|tb ibifehs.

|^5 ^fe il bkJlk ifefe jhJtfc <bk|lh feliJlH(bbj^> ab ifefe ©B oj. OSl l£ p><b Incite pi*** Sh >|tf> lb' IUIU> IbMaJ b»P<ta l^lr bbj^k> I>l3 pua fek ifefe^ ^ ifek lain pi^a i|. (ppkj j^fe pis>fr ijb^ ^ ub\i* <febj{3 iii£. ipite pj^» h fek boltbiak fejfe i^ Ife^ || Ulnjb Ip pelfete life link ifefe^: Ublp> Iblrjlkl^ ifetyim life jjfelte b|pvik

i^ ^ife nte ^fe ifete ill hHj. mik^ kllh > fek

2ib

pin> ^ fe^ % jUnkJ^ £il lfe|t k^i kjlfe % kjlfc ifeB l^te ^ ^il inbjb bbb HPhfJilnl,

Page 122: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

• /

thiyfUbn hfbilh Lfpllbbah b>l Lf^lK QH,

1^ k^T:^ ^ iutbb»bik> hbi» m>bfejbo jqu

MM >i^j c^. I^^b- DUUbjbo l^te feh.a Ufajl^i yfe. Us^b. lib 1^. ih tbbsjlkl^Uh^QKJ ms [bbbjljb UblKiP blbh^lft kbJIK- ttej ^ lbU>b Ibh ^ blbcbUJ|k tbkjiabj^i

1^ [<te J^bbJbJ |tb UblK^fr t»S l(bbjS-h UbIKJfi I>IS blbftk iii lUU'b lj|e blbfrk life ]bl^ In^lfe l^bU ^ bl^fe |jb bR ^lUb

^Ibb ^UIK ^fe |>bblb ^ feUi ^ bbfi tfej. ^ lbU>b. Ibh ^ jkMVKVh (bbj^.

1^ klfei jf^blSk life felie £ bjS»h felsK bjb>lk Ifefe b|h|>T> Mle Ills Iblb' Itfttt 3aHa. >|K> >Mh JbJtfc <bh|lk |k bib lr>|S> ^cfe b ^b

MbtfeJ fcbb^ life UpbVJK lii Ifeir ^ bbJbVjh l& MbbJ M ^bbl^k |Ma both phlk j£ HJtfeK itE. ifell >l*feKUb|Uv UpbVJK tbU ^>1 'Ibbj Vtb IS-B> ^

al. life ibtbt» tfe^ ^ ^ij? ^ mg> ^fe j>bbib' ab life Ibcbk 11£. Ibtbh ^ [Uimtc uus^k nei lifeh. life ib«*»^ life ikkik ikk ^ % ib>j^ik ife fete i|. ifeiii ^ fen y*%> ‘fefe'kltfebj ‘felfeyte 'hik. I|. Ibkfe j>lb. kite Ub|Us life pbl^ btb HbSj >tb upbvjh |>UbU|llUS

bb|lr> i^ botk ^ kite MblUb I^Uilh |ife jtffeh l^e ^ik p kite ^ botk ^ ln>b ^k1>

life blSkK- pik i^ bj&K fe£ll ‘Ujfc4te ife

aife ‘UJhk bbbbjbo pkbj pu>jks Ife lbtb?k ^k Ukvp Ik ^feaL bath £ I^b»fetb>Ua blkbbo

|^ £|L bjl-bfi ^fe ^Ife ^ajBajQ, kjlfe bJKIbvK ^ l^fe IIUnK >p »b>p pycfe Ife^L Ubp UJlb ifek i^e llkfe l-l b>jlklk- Ik k klk bJSjlk ifefej^ klkb

ptfc Ikfe ^ ^Ife ps»kj UbIMP ^ lolkk l^e jt p>tte Ufib life biubb ^I^VIlrp UbltOP Ifefe pib biajtbk kkbbj Ub hatk VHbK kttej ife^. IbPP vab

l.1> ~\<h kkltP

life ^sfe |iite ^fe-^fe kE life frjfi fg>

liE life pbbj

bibb lol^l^ kE ^ >l*bK btUJ ^pUjjfelb life IMtaSh |ife biah ^ifefe <febj|k ^ ]bllP UplK ife| ll/^h Ibblh ab l^cb ^ (blbpblk- 1>9J >l<bK Hi || feyifelie Ik kiife fell Jate ‘hfekj. life bbp tp.kp ‘bjfrh |tfe kbLkJlP t^kP^ Ikfe jtfe i^ mutbb |fe jife feiH-feia % biubb ^ i>T> tbj ^ id^. ub >h bib k^ bjajik 1>aj

Ibjlb^a kbUji£ bj»h Uk3> fe lb»tebj^ Hjte ‘hbUJ !)a aibbj >p Vlb>Jh 'kbkj Jkbk' Oalrjlhlk ‘kbUj lft>bbj % kfe 'kbbj «£ ubiiop. ^ jjte itbkuj ^ itei ifefe ^ jkbuj ki^te-ktate % upip tbusjikik p^pllE ia ^ j^ki I;! VkHfP l|te l^fe kl<bbj hi ^|i £ pSbJ bb^JUJ lbbi:k kS >UbK kl

l^ Itei _|^k b->lhk |fele kE ^fe l^ lb>tb l^bK ^ I^Lojcb bkk ^u>ik\ak itei ihli fe i^e ^ ife^i ^5k ^ i»Eb3» kiabja bum ik kiabjk j^ite kEt^ife>p VhiS ‘ibjc ‘kEfeiE-|. Ifek l2Lfe ^ |klh life, kiabj^ tbbvjikik hb jbtip llbbj u>bb £ jkMbbpp^life bbjl» C^>ib ln>tb|bMk life fe. jbbJU ‘j>hOh 'J^ ‘jhkjW 'j>lb >p Ibbta ‘pt» pkP :bk>life ifeik life |ak litate bjtfeK |ife p>p ab cbjpa ife itei iki. ^ |iifeite % biubb tbitjmik ab iibcbj bbjihbjK bpkj kfe kubbj tbi&jmik fete ^ |tlte i^—laanuiuioa ucuyaqu0 uoipnpoadJO OpOUl dAl)09]lO3 Oqj-BUfB^) pnnK UtalklP Uaajtflk |tb blbKk Ulf> pt>P—lUlrvb Ife jtfe

^.uj pe» piub pfcb^K php ik jbhjp mu> kfe fefji n^e itei luife life p^> >p' p»«b ‘itei bhjifa* fcol^K kfe mE Ik |Hfe '^i him ifefe Mfe ‘itei hllfe inhp life |tfe ^hE m& |ife ifeh '^fe |tfe‘Itei ife^L life >(kk- fe byu llbbj mus |ife UJhk bbbbjbo ^ bkUjbJ tkb >p UbllOP fob

ufabSJQa

Vhl3

lUje

kEi>tfe

2%-

h*lllnl.

Page 123: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

LVV Xfatoy tbay^i.lP/> LjlAI&hnh bh U(blK

lite ISli hlfe J^. |bl(te tb^JIkl^ Haajltl^ j( lite ,^k bibb ih. ttbj lb UPI>K» b-»l^ lib ll»^ at> lib UPI>^ lob UPI4» lib jblbTt^ bi

^b blbfcttDWUtfv

||. ilk ViiPfi bik kbiteJi b^uj >^fr 'umifc ^ Mnfeib ^ blk

iub> ubiiop iiu>tb |ai- (UaUP i^e jH»l>hK- t^UP ‘J^. ^lb % bbh> Uaajtfl^ ^ blb^l» ^>UP ^lb %

>.hr» ^tte Ub

Hoajlt» (bbj^ bjlVP Ub>JDJk> I'hIPP- U^tK lovoa g>^p j^. ^lb uk>T)?h ujic ^ (hbitg ‘ujiop g>^P ^b £ ^lb <£

Viabho DUDbjbo j^b!4 blbfcft ‘^. ^lb UPlr^ Pb>JPJte b^ajl^ UabJ^ |lb ^

Viabbo

s-niiab

^b Jib tbmi* ^ blkie % jub}^ >y» <bh^> ibb bibfii» iib Jik ^ib b

k kltei ^ib 1114 Jkfcuo buubjbo 'huj^ ib ifcajltift itaP (fcujikii» hHr Jib Jk|b IJiaik^iieiltelb }S-

JBJitk blkte‘Jb (paS b& *]ta jbiibh. bbjh Ikl^J'lb Ibklb'lb ip>h=> vubi^j [k^itc- ibjlb ibte ikbi Jt uu>ikbj kb % k^E i^te .(bi lib kbihbj kb Ji k lb kel j^k ohjikt^ ibk jkie inkbpj IJb llbile Jib Ub|U> cbajitik ^b lib Ulfa» jn^biah Jib like Jk ifrlbho OahJIb^lft kbjlk-

MUbb ^ bjk bjb pitp i^e Ifctbj kHfcbJ ^ ^ \* lUPUk tfetfrjiklk bbjbk. bk£ Hje Jab 'UklkbJ

hb 'kltfcbj i^ bkUjbj UUilhfih MbUJ bhk l>»Jbh ^ U>lkk i^ Jhlie £ U>ute lk4bbo UUlhTSth i^e bja ya i^l ^ Pjh^j h^bj tb’h j^b ftKfeb] bibfik jkie ppy j^b Jlnb

li£y(bkJI

lib kell JSk bkk kb Jkb Hb lb kjk ^jbPjiuv iMkk ibk bte

UUvIkbJ kb (blk» ibj lb I24& IkUS bl^k HJ8 ^k iutteb»bl^ J^b klrlkbj jrb 'UJIfr Hk kU>lkbj

Jab lb ilk h^k> «^> paj piht» ab | ph klMkbj kb bli al kl Jk Jb libkUblhJfi

lib Mat* >lUJka

b*h kik ubp ijk ^ ipcbb^biip ^ips ^k ^b pp jbl^l bke ijje lli^L ‘ilblb bikhp bkUjbj Ilk InbbUJ >K pB^b phfr L<te ^blktp TPk'.lk IPPP jau U^K l(fe bkUjbj pbiivip IJja Jli

11b bjk^j ab m3 pictabjite pib pa 3^fet);h Sik ^ imfek li >jiuj jk ik ^ua|t j»b

potk ilibj klib lkbj ba£h lb ^lb Jlk bkttp ab ^ blbtfr hbjllc- |^k p<fek Ji JiL >i^»b tbb^blk< (jte Ub\* l^>k iib k ubik^fi bte>pjte ^ in>i4> ^a u Pkjtfebj iiir^ ^ PbiMP iik mib lie ir(khg lb lb Ikjl

Jhlk ^ pua^r Jk Jb. lib lib Ji. Jabijk upjtfc Me ^b(p> ikei jjk ik kibj^ lie! Jb kibUhlgahJ lib jbUbjlfc USIKJP uttejp Ibl, ^ kPb» p<tejkk tfeUJ^ ]*> Pjlk J^. pbk ^ pUbJk J<b

ubp iib btefrk Mb uuikT^k ij^te jjb klie—(9uniuluo3 ueXjyaHJJo uoiibziubSjo opj PUB 3IU10U033-1BI30S 3q) ‘BJJOJ) (BUB9) UPI>^ UbV b. iblgjiie ‘Uatojlkltt lib h.lb'&k J>IH>

||. Ibp Ub|k J^. blbfik IntaiK ibbj|0 (kb.P Incite ab klk Ikl&P b|k 'Ik^k ’Ikia ill^J uaj> Ikbpk 'paj> i^k Inisib ^bkjhP |^ IP>«b

ubiK^p >jk> ikjk kit iup> Ibirik |ib kbjb

ioli ifob^ <"p*j lb '|i )>H}upp kikS^fe ibik* iniaib ^bjuhp iib il ^ inb^ i^e jhhft jib JhJiykteuitb ibbj^ tbjpto |. k'kj Ultb t£, pbUJhP Incite cbbj|o

Ilk kM lib kjbj J^bu^ikjp tbafcik \ubb >nbK ki nuvcb ib^. IJate kb iui*b Ilk iuiab jib i^b i|je lb iP>«te bhEie

lib ^Ulk> 'Ik IP><te PUafr i^£ lb IU>tb Ppbo Ub\b blb^k Ik >HfeK ki IIPIUn 12ib blb^!4

uir^k ket ibUaj i^ ^ kb tt>aj?ii^ i^te ikjl kbl bib •%. ^u>bj i^aj nbup i^. J>^hj iik iklk. lba Jalbh ratB> Ik pfriak >|(feK ki ijte Jia UPJUa puajt HPIk IbUbK Ik >HOh IbiUte i p?l<b ilkj % J>bUk

IPkJI* fpaS ki |bcbj&u £lb ppUb JSUaU a£ fpiub |bk4J> (R(£ fpib J.PHb klk •^Ik pb. uvtb ph kjk kjl^ lib iKjip nil iniaib jkib nb>»p jib 11 afafo 11

1^ ^ i^aj £kl J1 kj^ kbii-kfel % ^ lb iDbpbj |tb^^ 1,1 ^ lib liE ijjte ^ IP>tb PhJbUJ Jik Ubp> IPlob ^ matte hoajlft

\

mtfc^ >Us >i1>»b tbfejtf- ^ IPtb^bl^ phtP I>l3 kb bulk Msj

ifebjjo 1^ ifelj^iniaib

UPM»

2Jk

Mtlnh

Page 124: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

'^T STR ^ eft ^ 'SRI R^FT "^t ^RTT f^RT% f^IR ^ R11!WT Pi«M<n f^TT *n?n 87TI RRef RFf f^TT «TTciT 8^1

'luHW

RRV Tt cniMtl 8TT! yieTn't! ^f«r<^ RRT3f ^ •aeNi^i ■^t <-M’ii ^ft f^T «ft| §«lRrty. ^icJt. 8TTI ';3f^T Rlt R^FT T^eT '^f WjfF3» 9IR 8TT,

^fxi sfa «r?T ■gft tfrt, ^rti, ^il«4'«h aftr ^illVa 8rn ft' Roft?^ sfft ^5^4! ft> '3^ ft efftft ftr R^T ft ^ftl TR8I ^ft toifn % ft 'sr ftt^T ft '5J^r R^TI eft 3^fftTRI % '3^T ^ «h5i»ii «fq«iK RefRft 8ft| ^JR ^T 37ft ft ft^T «+i<^| 3TeT: ftftft 37ft t^ibefetft—^TR % ftt, 37Ff % fttl 3fft iRT ^fft

TFT’ 1RT WR % Rftrft ^7T ftiRR 877 ftt STlfftR «i*j[e«r> oRRFTT ft ^T ^377 877 3^7 '5rftf T^eT ft^87 ftt Te^K-H ftl T^eT 3fft TT^FT fti 37Tf5R> ft^*? ftt ft ftt RT, 'jftt, ffteTI/’Tfft 3ifft ■Reftt % % 3787? ft ftjft ftl RT^ (ftf) fti 37«f ft efl^RR ftt^R STlfft, «ft R^ftf «Reft ft37*7^"ftt 3^7 'jflqi ft^T RReft ftl Ihhi^ 3787f^f7en ^>1 378} %eFR tr ^TFTT sfft T^fT 'M'lll ^feeii 3787}^ ■jftt ft) 378} ft 7JP7 ^Tcft I ftft^ ‘ftef-Reftt % ft 37lft q««t><. RT-^TT ^Tft ftl §«ft) 378}

FT*7 TF^R RT sRlft ftr ftt ftl

■RR FRFJefT fftT^eT RRft ft? 1cR TReT

ftte

ft fftcTeft ftl•4^11

RR ft> ^>M ft T^eT ft. 3R eR) ft? 378} 77RTRT ft} R^l tllH-eiT 3^7 ^fen« ft Rf IftRlft 3TRR ^R ftl . i

ftMeJi ft? ^?T ^RT RR fttR 877 «Rlft? TTtrT ft? 378} ft <jeHivi RiFTT 3^7 ^TTTTI ftfR ^T378} 877 3e^KH ^RRT, ft^SR R?T •ieMi^'i R?FTTI 37Rft ft} ftR ft fqqie RRRT Pifq«& 8771 ^ 7R ftf^? ^T ft? ft^T ft «WlTqi RF ftft ft qftiei RftTftl

9.4 34Tf^H Mi^ifMeh (Primitive Commune Marriage)

■^R} "^ftt ft 37F7T-37FTT eRF ft? #Rt4 7RU ft, qqTfqi 'H^ft d»*iifftq)-37lfft^) ftftv ft} fftR V«f)R ft? ftl FftiFT ft^ft}’ ft ft 7R87 ft f^R T77 f^ft) WR ^T 'ftTR^T RFt 8771 ftPTft ftftv ft fftR ftftt R?T 7R^7 8771 ft1^ MI<3)Tei«t> fftofTF ^T StTfR 877 ft} Tt^T RR} fqqie R77 ftftv 877 3^(7 q)fci^,M ft yUft ^371 ?3IFT Reft ‘JTR ft} TTftft ft ^nft ^1 T7RR ft? fqqj'? "TRftf .ft fftefTF 37TR7T ft ft ftft ft ftfftR ^Tft RT17! ft RFR-Rlf R?T fRRTF fftftS RR Iftfl RRTI F^ft Pifq«S ^3771 FR TRtft .tftRTF R7 Hiqft WW ft Rft FR^ ft^ 37TfftR? 37M7 ftl Reft RR ft "JFRft? 7TT87 ftcJef} 8}}| 'Q^f? 37?R RR?R R?7 7TR*7 RFT 3}}7F ft} 'RR7R •'331 ferRI RIRT 877, fqqie Tlftft 3?F7TRI 87M Fft RR?R 7RRR7 ft} ^JF37Ief ^1

ftft ft 37TRTT ft fftRTF-RRftRTF RR

9.5 ti^on (Organization of Tribal Wars)

■ Rft % ^FRR ft 3fft 3Rft RTRT ftft Rift RR RR R^eT RFeR 8771 ft ■55; fftftft Rrftftf ft Fft ftl 'RR 37TRlft Rft ft R?Rft7 TTT^FlfRR? RRHR Rft TT^FTR ft} RFft ft} FTF Rfft Rft 7F 77R?ft ftl STlfftR? R)K«i ft ftR ft R«ft' STft TRft fqqlt? ft} ftfR^F RftR RRRT ft Pneieii 'ftRft R7 ft} eRTM RR? 37RTR R?TR RFt 877, RRRT ft} RTRRT Rft R^eT ^feqxn R?lft *711 FRtfftF 37lft ft} RR? RRF ft ^Rft *FTF R2R?RT RFeTT RTI ftft RfR 37Rft R^^ft ft} wl^cl ft ft RR? R?lft3>R fteF *711 377ft RF ftTTTR fftRT ^TRT 277 fft tftTT-tftTTR?} TT^FTR wl-S'ii f I 3ft ft^T ft Rfift *}}| iRR 'C[7T TT^FIR ftftR 3f}7 RTft RTTeTT *771 ^77}, ft ftft ft ft ft} 37RTRft Fft ftl

''JR R^FTR Rftfft FfftRTTRF RH3R fteTT *77 37}7 ^fR-tRRTSR, TT^Flft ft RFf 1371 *77 3777; tjtt R?T ’’JCf R^ftR ft ft RFT fteR RTI ftRR 37ft} ft^I Rft 1R ft, «»5lul ft 377 15 R?T ft^eR RTTFT 87T 37k RF MuIHfel RT RFRTfcT q>5emai *771 TTRieTeTT RTF R?7ft Rift R?} TTRPTfF Rt fftftftF ft} R?Fft ftl 15 ft? tftl 37FRftR R3 37TRIRR fF?RT 'RIFT *771 fft7 RTRF R ftftf ftFT *771 ftftf ft? RFft «m*jq> 1?R ftFT *77 Iftft ^}-1FR R?ft ftl ft} RTFTfR} ft? ftTR Tft} RRt FFT ftt Rift ftf, ft R1FIR Rft RFF7 ft Rift ft} , ft RfftR?! ft Rift ftf I 77ft} 1FR 37k 771FIR ft? 1FR?} R?} 37kF ft? FRlft RR 1FRT RIFT

R?T MR77F i q)»

118 DiJI’i RR *T&ft>Tefb? *inal<4 iwiVti'n ^RTT

Page 125: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6U Wfaby .Lffiltbtnh hh UfklKi|. i^£. lit jkfe ia\

muihftte ^tfe UJhft isy £ £lt £1 b|>lr \2. J^ JbfcJfolUjS ^ U^.h>

fe [Incite VDOal-aJtC' |fe^ l^i. Jiife l^fe IbtbJ Jfe^. ^fe Ibttfo >|tbK ^ £ bbfi t£ jlnb

l^k ip. tte^jiw i£ i^ife fe ^bjb ^ iofe i^e fch ‘Mkie 'k^ i^e ite >buj life inarr life% jMfe. k I Mi 2fe Jji jj^b] Ik ^h»fe l^e J^. Jln^lR l^£ UlbUjh^ frlhft llkkl

bbfi life fcOfttb lf>>|tte

UbltOPWi%^lk fell % JJnfelb l^e kfe kk '^Jhl4 \p \>tbj ^ ^ke £ kii kk i^e ^k iik niji uu|ibt» pjhinir bhujbj i^e SB. ^h.

ilk J^L blbTtft

l^k ^gl ^ Ife^ IDUlht»tP J^. UJhK» UIMkbj hty tbjjbb lb<bj lb^ ^fe |kfe tbh^ }]£ Uhj^^ jfb >itbK ni i^ «bh<fe i^e ^ihfeh ik ^ k^ ^ib i^k ik ife^jiie i^e tbuvjiki^

tte^bb IKJk ^fe j[lnfc1lfi ^life life Iflfe^. ^ bJIb-lS jbbju ‘ g>lb ‘h^tt VHfeK llbMaj ^ ^ )lk l<b '\>U \p bfe (UN ^ |b»bJbo bb^jkj <ac£ ‘ikiJi. 1^ ^ blbT;^ hi ^V<fe kltbbj ^uMkbj ^hte iikk i^^bb ^ j^aik i^jt£ ^ujik ^ ^ life bbj^ fe tbh^ ‘b(>ii k >|k^ -lielbbP Mb Jl>b Jb >l(feK Hjfe lb^ muihkte jt UJt-rtk ^ bkUJbJ UUbfaJbo >|k> Ublh3P DbUbJbo

lli£l k^£. Jili %blbtk life UJKk bbbbjbo lyte IbUJ life bhjlkf> fcb^K ^ bkUJbJ blrbbjbo >|tf- bU5^ bUbbjbo UbU - ip Iblkk ifr ll;U) ^kfe Ik l,U>te-bU>tt- fete MbbJ life UlkbJ life

|lnk Hbbj life upbijh/uiak ifeh j^kk ife^lle-ifekilhlll ‘bib'&k ^ jbbbji^ £k. ^Jfe kfeMk ni>u> ikik. ^ hii kk ^ife pBlk kte lltel k^£. JJk b^injib n|e >ihibo klk. % bhujbj i^kk ^ bU>te fepik (>t<bt>»b Sbfr ^ ktflkbj hKc 1^ tfeh g. ^>kk .‘fete Its Jife jbitb ^ia kk i [bUK ^h, |VHbb»b kia-kia % kpk ^b jau l^e kk Jhifc Bik ^ I Milb»bj U)lk|>^ Vaaj

^ Ilk Ihellkk^|Ua ^ gik bk«jkj |askp fe kJ2 ik (^ah iiife k^i^j ^ uu'fe ^h<b 'life jtelik kh k^-lt&l>ltbabjlk> life j^|b Ife bkk ai tIbtbJ kiibbj life UbltOP ^ bkUJbJ >y-P UIMkbl tbl^JIMk fek ihlr i5bb ^ ^b»bk Jfetfe kbb*

V^l&kb>v^LN

tbajttlk ^ bbPUblhOP

life j^k bbjbo jfefetbtbk

(b^b- 1^£ IU|k llbbj life fefe UU)b. life J>llrjk> JJht^h ><bltP felkih& kfe [huv|vp tja ikih. kik^ ^k >ibkja i^te >u*\x> hk ^ki Ilk kh^k

pblkktbbUUb

(kP fete ^ lb. ^al-ifeh Ife. hkbk klkb Iblbltktf-lhk

kbuj life kitbbj mabjs \ph. Mfek bb ip Ibflbkjto |tfe kt^lkbj fek ‘Mi mbb bkUJbJ life ^telik ip. >MfeK k^kjtj ‘yat (bbb lbS>kUk> H£e kk l^zlt Ipp syk ip J^bUtlft 'lbl> Ib^a ai<bbj life J>lb>^ p Ublh^P 1^ >bUI^ H|£k^. k at*ft kk. l^e i^iip pp life ifek^ vp fe£ ‘nik i>ft^ i| life Elk l^fce ‘jkaL 2^. i>ft1» naib» '?qlt ‘li 2^. ^ok iu>ah iikk ^ felk |Dk ik^. '^k ^nk 14k ^ah £ usibft p ^feile

Ihlkk Jok Hjte J£fe lb£ lUtbb^bltc ^tfe kklhk^-kk p bkUJbJ p lUblhOP t^kjbj »tbK al ni^is bikK ih. ubihbP ifejf j^nk kit ^fe ^ubiktp ki Hk-llk lllel iklk (sjonpoia snjdinsjo aBireqoxg) bkujbj afe |ubihbp bb>jijig ^ j^k i^»ib ife |jj ^tbb? p jbibTtk u-kjbj baaaa Itel ftl^bj life Ifriaft ^IU>|b^ kk kk^ Ilk hya£te p kk Ibl&b UUMkbJ hK hbjl^ life blbTtft

feiaa£lte \p kk JbbfoJIA UbtMP

(sasseo putt XM^doj j sjeAU ^ ‘sbujbajo asr^)bbg Mte JJ»b i^e ^Jh»4 ^JJnfe 9*6

- HE>^. b^Ujcb Ibb^a Ifek Ubb b^lka pl^e jbhj^ blbfrtt l|jt& hk 2l .^L JMftft bjjtb blbl^a J3b ^k bb^JUJ IteVfi )tb [hbltP li blbTtftl^e p kiy. <bbJlbT;ia tga HE>^ bbP life blha b|ltb 1\p ajKk Ul.bbjbo ^L Mk ^ JblK> llbtfcj>lbp bb» lb.|S life Ir-lkk >|h> >tblk>lb.bj |UhtP ^ ]hbj» UbltOP p M\&\± ai llklife ^ ^ lifeHUIb ^a<b kUlb ^UJ Ife Ibllc. IbbJ Plb J^. jb4bV» p blbfik ^tb |Krkia ^fe UblK Si

2^

iiuu) ^ia

ibuj khb h% % ubitop bb>jbjtp (jup 4|£ hk fa Ibk^ .f. hlk bkl £ 4* ^a<b ife^. fe^K £aj. ifehfJHnb

Page 126: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

n^-kj hfli>lh HfUilibtMh bh UtfilK QZl

Ilia bia % ujhft |afe i<fe ajha iolt jife litci ^Ik ^ lUhjn^ ^ lOah^ >nfeK &£ iih mile iik 2^ l^e li^ |3ie ^i£. 1^ bfe->ibhja i^£ (piiitmjife £ htnih % ^i>h>h >y^ilifehjte iab ^ IbMsJ btxft ^ MbtbJ bbft life fefe ^ 'ifeifej. Ife^ Ui^ bhUJbJ

1^1 Ite£ tela i^ bUcbjU) bJijo-ajhft Itto-lftftIB IIblr U»bb jbl>DJK Ult-lkbJ j,b ^ Llrvlkbj

iafe l^k 21 2k i^e fe^ £. jUhj^ l^e Ifeli ^ uibUjha |nb ab I>ii> ^ [Wib» ^ i^>Rk ^ cbujihi^ ifefedhlH kfe-lafeM hjltea Dbjbo ^ b^>l> fe >|h^ |nfe ii hjrab \]b\, ^ ill kMsteJ |ik itx il^ M%Jie ik hife Ujhft 'ibcbj ifelfe ikhic ih. fefei l^e liHfe afe-in^its

llfeit uibb ^ UblhOfi >ll^J

bn>Sj ‘kfeihiL >i^j kba tfete 1^ ikib^h kjia |a> kbiMP >iu>j ^ i.^khp ‘ubiMP ‘hkaj bkujbj

llllie Jl tfihk ifejl ilty. i^ bhkjbj >tb|^> ^ife IPklhk^ UKt b ajM»

(saopDipnJiuo^ 3|qB|puo3^4j[ jo 9[§§njjs aqx)life PUHW k ItUiie 6*6

1^8 ^1 life ^2 klbUJhk lr^ hik Uat^JIklft \$U<b^jihik ^fe ^lifel^fe ife^fefe net bk ab ijb |bi> ^ ujhk ^ ^bb |j,u> uitr. ^ ^kte feij^e iitel kk£. j^. frihtt life aibbj ifek iufek ai au^ >nbbj^ ^

Ifeh^ i^tc ikk J2 >UbkjkP itbkP (jfek) feife c^, ^ifei ^ Phjik^ mi»t£)>uj ^fe iii,lq yf'-h mb(bbUj ^ jkit^Yi In>j<te ^ilifel^k fei£ ife felhi luah icbkbvj |b4 Hifek ai Ilk ikk J2 UUsIkbJ Ikb. iik ilk >aib VlbVjh <bjjbb >ib ^ PU^-PUP kkal^k blkb llbUJ life U-JK InkbUJlik bPb b_|b i^ hc>^ k ph ^ ajhk ^ ktt'lkbj-kfe >lb>JK Hjbk life fe ^t, PbUbl^J abi^e Iky. Ib|h ik feiki ^ak ^fe P>|K> i^te Ikk iife InM klki hkli i>lk % ^iik ifeik fck <feu>ihfth b^Pk kia atbj^ ik ^biak klk± life ^ki ^. IMkl4 b^tk [VUbl^J I|b1h fefe fe [klb^ |jbua Qb kitej^ ^fe (>ib^aj iqkh£ <^.ka ^ gife Dk'k fe aik bkujbj ^bb ^>kp i^g ibuj ><b

• P-hjltei b>Hjlb4 ik b£: i^e ^ik Hb. ^a£. 1^3 bkia % lifek^feia Ikk llkk |hll>» life |kkia ba^h ilkliglfi. life both iu>tb ifeik ^yi llbtbj Upb>Jh £ >lb>jh fek % feb. plkk

iaak

blkbbo

jo i|KX pun ubiuo\\ jo AjaAUjs aqj jo pn^)UUh |tto Jillo^jh lim ^ bah>lb {b4 g*^

OhJlbr» ^ feiih Ib'pjS ^kk ifek 4^ JUhJ^k 'pajHi k ^II» l|i mte^Ik ^ Ikk ^kk i^e kka ilk '>iabj kk ‘ikkka ^U3 pit^hj kil kiy % tnb|ifc 2k k ki^ ^ kife^ Ilk biy kiik Ikik apji^ jjk i^bii^ 2k

jk£ 'Ik iP>a> 2k k kl^. ^fe kk 2k l^ilk ^hihP iilkj % kk bbjfe i^e intaib i|bi>^. Me^k ^k jaka-^tk xaaK ai i^e Ik Ikk ^2 1^ .^. k^ik k iJJite .^11411 Me pa> ^bHK> kjik ka Ijklkk i^aja uj^u ifek ^ajib pxb iiabbo ^ "hajib. ikiik ikk "fiajib. iuv<b ubjbo ■b^K Jik ^ak 1^ iik l^li il2 % ^<bbj ^ ^ok .^t Kutfep Ik Ikikfes. ^Lo^'-b

/

(iCtjadojj ajBAUj Sa;si^ isaiepy sd|ueg) ^ ^ ujhrt [^uj £*6

MbbJ >cb P^1kl4 hs> t^> HbUjhft 'hUJ (^> b^t» pb Intelb h^b»hllf>ljh >IB> pbj Up >13 tp pb^ j>b >||P peii^h ^ ^kk yjte ajh^ Pbbbjbo ' bkpjbj ~ (>nfei»b ‘hjX kle Ilk b^kib 2k J2k ‘ii,u> p^a viKiba

2^.

life jh»lb ^ lyii kifej£ Ilk IbUj ]£U aa life XhlbQ bJh»)b ifefe bp.'ftc ^ Jdik 2ife ^ik kl^h.ppk ^iy. i^ pbihie kfeyjyte i<|te ^ pi>^ oua^ ^k£ ^ kik ^ >b^ut> vicbK aiy. ik ikik iky.k^ k!2 % (bicjte ^tbua ill ^12 ^2l ai2 in>i«fe i£ IkMhJiy. ^k bbi^P i]^ map

Page 127: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

iZl Xfafa/ tbO/{*-fc'<> hjinih. UlMtbtoh ph kflzIK

^>\u >y^ j^tb life, jh^i> pifcutju hhtt ^ llte ^tk u»Kt» obji» ieub» tfeijiite jtk |>ihibo»|b ^ lifc^ J^k ^Ik Phjlh^ taiUK ^'Jtb ^IhlbQ l^e lilk kpfe. .t^C J>l*l^b life IP>^J rnirlh E>lk ^ ifelt Ubb j^, lai&jW |ife lb mi* Incite 'Jh/Uf P>UJhbJ «tebJ»felK IB>1> Ife felfe ^feife fek || ^.Ibh Itbk^ P>lklQk 'ilit |i >|b>ktb ^ Ife lhU>J Irik jt ’g’S ^ |b»H> h)£& ilk lii

(Sams ^MJ° 9SIH ‘S33JOj[ Aia^j) Kbfi iuq jh^iv V>u *1^1^ |k rL*6

life klln’tjh life jb|>b)bk~ b'lkft bjjrb 1||£ frlktt bjjrb b>lkk ‘j>IM> Plb^t llfelt |i PIKbl» life liB. % InbM* fe |fej>bj i|^ ifek fejfe feE. life

klblnlr ij|£ jfefeli Pb>-| liife ^ lfe|k Hb<bJ >jjp jhbft ink ^ hlln>Jh life lfe|k Pblrlh life ifek ^ li^. ^ |fefel4. life SE.fejfe jtbUjik ^ |Jilfe i^c jfeli. Ink £E life b>tkiajt llkl^ ^lk fejk % im*K jife Vllftjjtf* ilk lii % UiH fete bJQjll»1>9] I ilk >illr^ life ili^ % fed! Ijlilfe ^Ife. jfelfe frlkjft |ife fexji ||Si. jps-t4 ckiunaj

Hfe-ilfe ^fe utbj^ 13k |k> felfefe ^k ai j>fekk ^ IPPItv l?;»fePk^^ |^ Ife bm 1^1 ^fefedi i^e ik% itfe ^ fedi b% ^ ifei ^fe b|ht» i^s kjkU' i^e mfe fete kfeia bk %

jjfekii |ife ‘|KM>lbi>lbbJ IjbUC ‘jlfcbl^visk kktb >h

(cpnEQ pue ajcjs aqj jo asi>j aqj pne sjv^ XacamSaes)Kb Ste toil K^IV VjK> 13°^ L l.*fe

Ibk fek ka ink |h[9ibb |<fe s£ kl fejfe % °1 •£ 0051 life^. 0003 lifcet 2E life fetlhlfek Inllife % bjh.ft l^kme |^fe ^Ife Ikk life ilfekc bjjrb fete |ili£ m E*1* ^ m ^>cbbJ % UJh-^|fe ^fe UPkk bk lifek ii frlbk feiji jife llbtbj PKJIfe» kP<bjU ^ link J^. bkk i^ felfe

, i^k Hi ‘<^k ^ bik ^ j>fik> ^)>tb B>jj» itetbuj^ ^ |fe^ i^e |s bl .jiEhe 'k^ j^. hd. ^jptfep ifej. nirrk i&te-fe^lbkklhmebklS:£kk|.m|aj}m Mkte ^ btHIb ££ fefe. kife|^ lbt^

% ik^ ‘ijfe nfe k|^ ^ kfe ^ juflib >n>K>h m ^<*> & micbkfi

(seqSaes eoBQ) ^ ifek. 0L*6

m ifek bU)K jrb IfetfePUQfr Ife fek tbjjbfellrin j.hPh kh j^. MMi life ?«bl» |tfe fete ‘Ife MU. feh £ InfekJ. kfei ^h. Iblfce j^. kfe|h. ||fej^kib fek |h fem Ibim m ^ bikMl£ ‘fe^Jtlk ^ -ife^k pi b% J&l ’iklk ps.Ibktfc Injkuj life p<bj fe juak Iklfe ^ Ibk pife Syk p kfe >lb>JK feft-inMk Ulbkjhft

libbj life feiB. bm m kjE fefe^* |blr Jfe IrUtf' jVMfalttb ^ fep IP ^ Hlk fel£ Sblft P Ikk liteE >ltfabJIK> l<b frjto >lUJ ^>kS i'jblr|i DV^b ifek iu>tb (klk Pjhb >k>?|tb |ife JU>lrb >HbK Hi ||fefe kik p kp ^ j^tbk fel pi Jfel£||i Ik kMblkk feia »jg> [jb lb6)kMfr I’hlr gjfe ^(K bib |tb jUjaUJIrtk 'PlbUjbk <b||bbIfek IMk ibivQb |k jafak life >HbK Hi Ibk |1 uibbjhk feE ^ jbibbjhk ip mfe feE ^ .P^- ai lifek |£ pi Ik Ip aife <fcbjk»fclk ‘bQj blrbbjbo |1 up Ip bit ubb jt. mblfe jjfe >Ubbjl>Ufi fete m mpo* ife fcjxbjp pa. pfe % pit pE lifek 11 ifek p&Ete ifeyife

l|i bi^tv p fe|p ^ jys£ ik fe|ip ^ felE life |bbkj Hifek al lifek |1 bhjlteifcoEK life b»T; >hcp p |fel Ip Ifep life b^lhk p Ikk-blk ^ luk-bhj llteE bbt> life >itbfaji>b..e_ Ip. Itei mcfelaj life IVIbVjh Oomiak-bKJ UJhk fe ife feia % kbbbj P >lb>Jh Ilbl4| k^ life klfe-lftk| Ip lUfekl-fe|fep fejh tbOjTtlk lifek ubb |l |an1x blrbbjbo UbS ||fek p bl^»!)? p bJklb ,vsf* llbkj U^.b £ jaife l*(bbuajt blkb ^>lh p |b^Jb»E ^ IbMsblMP Ip j>bjjbfe p kfe

lifej^blQk

ip

hj'ttlnh

Page 128: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

jifi-fej hLfP>lk foh t'fh.lK 231.

l>i^JW)j E>^ ill j»hft % PltftKN fell tabte 'trI'hUJIS- I^I^K Ih. 1^1^ ^ ’g .

iVigtj^j el£ Ihftp. J^t ^lk % uplift s*^ jj. pj&»i» kbji^ *3

ibJ^lS: l*l«bK Jj. b^- lh£ya ih. ftl'fcbj hbJIVP kilife H

UkK lilttoe

1^ Qibi> u>ikiah 'iik ji. ^ ih ib^j klh .^t. fiE M ^^ivuuj bib ^> ff-fc kS Ilk ^ Jo^ <£-j^bUjIk % H|e JbB. Ink SB. iik Uilkiak •

1% Sk bJ^j. % Jl^i ^k iki lk% hd* k£li b% % li^l ^Jk ujhft 1^ U(kk> >|k> kik kte H%Ilka ^hUh kb j^. u»ihk libbj iik all SB. ba}. % kjB kk|fe ‘\£h. ^

|>itjoi>»b £ kpB na ^ ^ bjB kK-

ik> fin nbik>P kik •llbtbj DhJlk-» bUtbp ^ |ln)f ^ bk»

aiffr |tb Drh likk ^i ikk |blPat^ tbkjlb blQk Ute |bfr •Ilk Jabk kik bjhk ^nk iik kjhk ink Ik lliki alk

]ah»k £. mbjl^ i^e VltfeK ai llbttej bbk iik kh 'lb<^J Ik^L JH^I. ^ bknjbjI bite £ ijfbk % ifcb bfc^ <%. bknjbj i.iu itb^ jik muihkKs ^k kb k ujhi» jink •llkk lb^>bb jklb il|C I’tbUJIk Ji. Jk iik PbJIlfe k ‘b|>lr k >(hlP -keB bbP

iik JkkIblkk ]nb >|K> [<b lb^

a>lcbK

ILHbbfcblte (jb MivIkloJ-hK* bkUJbj ^blk>P bhk kP kel kUbbJ iik b'lkk ^lia|btb bit- Ilk kk Iklftb UfrlkbJ kJS hkjite iik blbfik £ke •

^>atb kMb ik wilft IbbJ 7>jb g, ffr+hto blbfiK> Jik '

J<k &M ^ SB lite biQk klk iik kk ^ik ibik ^k£ i^E JSB £ ftl<bbj • .IJs liikii kibj.

jh bbk iklgJlte-ikkJihiJi .^tkE.-ikjJkk kka b^fii^j ^ik kaiE-kaie ji JkB jiia •Ilk S^hjkj in>tb 9lbbJ ^ kjk

mxb nbiiop ^ jaj£ kk tbjb^ ik ^Ll hlk <>^ iik bibBn nphk • 1^5 kbfr nbiiop kkb. kki i^k. ijte Ik iteB ^ ikikkSL

tbaj^ik kbjivp ik ik uput» kk [i>|u> ^ >icbK ai ink Ilk upuft ink iik JklkBii k£ •MUibb kjk kjk blbft^ fate ' '

^hte likkki i^E

i^e Ibtbj t^UfebJ |bPbl4 Cbbjikll^ Ub]bK» b^VP ^ Jnk ‘bl^lkbj hft ‘iilikkj. i^.bhUJbj UU)lh^h ||1. ^ DJk-VJ b^bj ikb JJk ^l^bj ^>UP Jl blb^t^ |>(IP PJK3P Jkk •

llbtbj ^

bijip bib^ kk npb>jh ai i^E ikk Ji bujbijh kB I ibbj iik upbijh |>nbPjims.kkjk both kite iibinb btnih jjk JteBb i^E J^k JJk kite ^-kaBi if»>b p1> •

l^ ajiv>P j^k ^slk «i8teai3, l^lk bjhiuvK ^ j^k ikkH >p >iif|yp pgo ikji nii>p njib ikk i^e Biik uijikiip ik ^[L k klh Majiff <bbj^

l^t uRi^jcb ijtE ihlS ‘Jk^. ‘kBkiB-^ ikk I2ik £ Jklh iik cbUjihi^ iik Jkite •l|. VftrrVp ijte

J^k iub<K> m>jsb ^ inik hkJi ikk Ute ^k iu>j»b ^ nhpi^ hkKja.a inik ^I’kkj • ■ l^ oin)b plbib jjk Jink. <febj|j> tkUJI^ia «kkj>IK iik JkkE bplk •

hlkD •

£jkCuciuiuns) \kn\H

\\* |>1>b>h ifctfebna^ kB ikkjBlte ijj£ ja ^ jaik.ikkiB kB kaii ikk pftS l^ ha iaah kkinbp jhiat ljk wiinvjh kk jai Ikjk Ilk lii Ji kk£. kjk % jpajih k kpu^ >p- |>Jhibo 'kjk % bjiQ/nJt

Page 129: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ZZi Mbb] tbPJl^n h(P>lk kJM&tah ph kp!K

life IU>^ UUk-UDtiJ ih. InlhkJ-faJbj b’h >lbbj >h jbbj^ ^ VUby; |hii life ^b^hbjh ^IUb IUU3b^blk> llnkh ^ iMt tela p> Ibkjk >lb ^ b^?J^

1^ \hih. fills jk, pvikiah ibP £iie 'bik ihsm jbkjh iui^te % £ii ip. mtbb^bi^ bpk t^ \b>JKkjh bVib^ Ua rncbk u^. ^ $d!&. life Ukll» Cbjli lbl> Ika ^Itfelnlh^feikkj. % Ifeife |Uhk> fell ife blhtbbjl^ feg^bk 1ML-|^ Wsjlft life bjhis J^fe fe£fe. 1^ llife fed!

' ^ ^ife IMi || D9Jlhk ifefce life jbUbjl* K>|>b^ Ifeli ife^.lte IfiUfe Iklk kk^L llte ll^i'h.albk Ulbr> life Htv|> ^ kbto.iv llbcbj bhjjbtj ItolV UsVi Vtbl^kJ ^fe im IDb^ £ c^. jtf-IUb^i

j>fck> bto viktn> (^. bVIkiah life Iblto Mh. Ig>k £ U>iq= ^fe |ML E&K life kbtolV

(uonanpojjuj) >uk>>u»K z'Ol

1^ J^fe |tolli>K llnkh fe fefefe })a Ibkjk bbVJhkjk \ib b^1V •^kl» ^fe hbbj^ ^ fe£li e

^kk ^ife pkb frliK fell bl^kj ^ bJK^S ^fe fefii •:kia b,\fr 'b\hkh ife kfefesie % ^«*»S iii Jfeltabj

(sdAfjDafqo) L'OL

. <SUOfJS5n0 9SPJ3X3) fefefe k>h^H> • (X.iBiuiuns) i^ivik •

(LU3JsXs Sllisupv RUB SJ3JSIUIVM gqjJO oU|VjaOA\) [U)llnK llnkk )J|£ ^>Hb Ibkjk 8’0l(SJ31SIUHA1 io nouno^) \bvjhkjk fO\

(91B1SJ0 asodinj) b^bj^ life till 9*01 (31BJS JO suoipunj JofBi^j) Jliife e>£e % fed! S'Ol

(aims jo /Cjosqx ujSjJO) ui^kj bjbvs ^fe fe£ii KOI (suoijBimin pOB icbouoo ‘ajniBK : diqs§ui^) >iik(k b>. linllfefels : kbtoiv £•()[

(UOjlDnpOJJUl) lUblbVK roi

(S3AI103fqo) b^_S roi

(Djnpnjjs) JUdaiR

(diqs§uix)fcmrv»

2^

kO^/>

Page 130: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Tmaw10.3 TTJRfa : , 3T^k«ii

(Kingship : Nature, Concept and Limitation)

tl^ds) ^JT w<«\M (Nature of Rajatantra)—TM (TR\) TT^kT^fr? ^ ‘SfffHcrlieR ^TT "t, fjRT^I 3T«f ^ ^cf '^TT

f^T yT 37fSf7T W ^ ^ 371^>f^rf 3 ^PT8! ■?)) ‘TM* <jWJ 3T8! 't 3RI3F3TT Midi 3Tlf^ ^ TFSTT % ^ 3P7^ "Slfa 37^FT ^1 ^PTT l8^

ifftT 3TTf^l 378^-'f^RT ■'P! ^3T •qH«tiaiWWIqH

^>1 t^PT ^TFTT«a'iil

^ <Mn^ cfft yqftria TT8?! ^PTH^T ^iKH'i-oMdWI PHT TPTT ^1 <iuia5i ^T f^®FTO ■^TTel % arfipr •g^Jt 13TTI ^R«t» <+)idli TTTCPT c^q^Hi TRW^ ^ ^ cf8!! TF3fT ^ ^ ^<31PPTT tm ^l ^Tt^T ^ ^ TF»n, fq^l^, ^yid, ^PT, *^fcl, 3TT^^l«^l ^IPTt ’’Jpn H ^t'lil wii ^TF ^ ^ *f^> yi^i) ^

^TTcIT t, 3PT: ^ TRI ^ tpf ^ TrTPf^PT 75^ ^ sfk TRT ^ Piqm

% WTt ^ trWT Wtxt f, # ^

^'ilfd ■% y^-HK *ft ‘tfsh ip ^prt erfe ■^n ^ ■f sftr ^ ttf*t -^/ ^ ^ tpIRiK 37R^ 3RFT ^TcTT i? ^JrPT dlfa^R TM % 37^ ^ U^U, % t^fl 7PJ5TR -;f^T ■% UMH 'ft ■;3ncTt ■§I

Mumql ^ fqctiiy 37TPT ^ <ntn. ^T ^FRI ^7 -hh^ 3TPTTI faTf^PT qjK<rfl ^f TF*IT mRimi f«P7-f^=T WT eftl URto TFqf tM sft W ^rftrfcl 3TTf^ TI*TRr ^ pfe

% P^-TTT8? TP5! % STftT^iR ^ ^q.4 7T4l TTltlP5!^^ TP5! ^ TPH Tlf^TTT^ffM^T Tftt

TnTT ^5t 'SPrftT TT«^^fl, tlTT^JTI^f (Concept about the origin of the King)—TPTT ^ <jchRi % TR*7 ^ *ft TP5! «Ft ^cmPtI cRf ‘^K fa«&K! ^(Tdd, 3T^«T cT8!! fqqiid 37lf^ yRiHifsa f^r4M%\

H6l'Hl<a ■% 3T^TTT ‘THTR ^ aui'Jtqi ^TT Mt P»|«4 ^IR! ^71 IT^f^ ^l 3RF3^7 <^TJ TTJHj 5J5J/ % TTH 1I^I (7«! 3T!^ ^7^, ^R, ^f, STfR, WP11!, ^ 3^T ^T^T % 3T?T

TPH ^ Tjfe I' O.dlq 9ti§J«i ^ ITft^cH eft cRrlft fn^F^T T^» TPTT PiqfPqn fqvHil

Hiqli TTF%P! Rt ^k«ii4 <jfdrlf<3U't-

'f f^> ‘ 37^Tt 37k 4qdi3^ % '55ia«t»K chi o

(1) % 37JRR trj k Tlffh bin'll "d8!! ^Tfk 3TTf^ %■ 1pt4 TPTT-q'iiqu ^TT 'iqiI

(2) ^RTt yrpiTT % 3i^i<^rt Hiql-iaH TRT TR?n PTTI,

ehlPidH ^ P<H«SId R 'Jil^cbT ^<1 IrngTd ^ iJ^d I^PTT "tl d^«hl ^i8!^ 't 1^ *^RIRT RrT5! tI 3Tfi7^T 8jt, cR '3TT^ 4q*qci «Ft TRT qilMl 3^7 3PT ^iT 931 cT8!!Mu4 3fl7 TM ^71 ^TRT RFT ^77 ^1 ^ ^ ^RT*!T fTT% "SRI % qVi^^M^cki ^ % 37^R t^' ■qiift % 1^ -STK^iql «f^|'

qylni’MHiq % 3T^TTR 4t ‘TRT^ ^Tf '3^57 MRqi4 ^ '^fe^ITSTt 3T?RT y^iHfaq) q<sl ^ TTtfT

qi6«h

^ I3TTI,Tj;o ^io ^T ^ TRT 3rMpd ^ fTT^RT ^ (qqim 5FR fTT IRTR T73T t—

(I) HHqi •icMpTt: (37) eTlfT ^R, <s^e<«i ^7 fpf^, ^1 (^) 3fiVtR^ , 37^*4!(P^MPddiR)l (2) RPRt ^RfrT-^nSTt' ^71 SHfR, M*R ^ TTR RT8^ TJR7 ^ (WT«! .RT^R) 1 (3) ^TPlf (Wl^TTTcT, T1^, ^'ll Pci) 1 (4) TR^T ^RT % ^TFT 3h**hi4) ^qtq(qi'Jilq 3rk TPR53! ^RT) I (5) Hiiql^M 37^7 ^cn3Tf "^T 3T?T (n^^fa 3|t7 ^$ti'ilPa) I (6) &°k ^TT q<i'*» (^) I (7) TRR "t TRT ^71 ?T^T 'Tft TRT ^T^TT)I

124 xt'JJi ifW Wtyjj/rflj VRfjfcr iM’iifh<*> fW^JT

Page 131: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SZl Hbbf tbtijfUIrn h(0>lh Lff>Hbh*h bh

ihiE. k^ite. ISk^fe os

01kliife'I

jiiie <*>hjito

lkNt>lQkOS&M OZaM orE>IU £

^JlhP Ibratf- ^lf>^ . hire Hahjtfe

-Ibh tbtbj ptfejltb bjlhP Ihtb |bbK jKMIMV

bjjuisfc iibi, iaa» b>a» tbhte tbUij&nib -bmi* tyiie

hi^m.Xbl>2m

hatecbtajgftlh

L>Wlh»

^Jthb Ibftlg IJn^

|^j tbmi> ba^bft i£ >UbK ^>>bj

k IMi JpbOSb fe ‘Ibl>l9h ‘21fiB. |U>»*Pb)1fe >UbK tb^k> J^. flTitt b|b9j

Ito rnik.|>1blUt»1ML Ubt^) |£ ctev»ll» <^»UbJ £ k k^i£ IfcJi (ftOj

^ hfefi. % >ltbK mi ikli :Ub5>ft-fU34BU01AI 9i|liO 3|J!X) |b^Jthb \*> Itf-IbU

(|J^ Ikli bb> ifej. ^ ^ *bb»blK> Iblb IbtbJ lhe»>» hjte ^ £. kkk % j>^h h<te hJk (Ik llE. Ink bjSfe tbjUfe. bhbl> Hlkkjte

l^jb) J^. kilh l^ klk |}>^> iu»b b|>bj life PbJIfe ^b>b^ IbIK >b^ Jtfe 1ML ^ uib |>H& IU>tb b|>bj life >lblb4tf> Ikll ID>tb fcbbJUJDJK life UJh^j b^lhlt» ^fe l^g>U 1>aj fefetfe Qbllbb Ibttej DQJtmp ^ ^Ifev ^l?9 £ umfiHJ ^fe jK^lbb ^blb»^ 'Ife mcbft itfe Ifelfe life bh|b*a Ife IDVb Djl. ^tb Jho^tb l-KK- |b lbl> ^b U>btfr lib Ibl, IbtbJ ^ hvA cto tbh^ lbbln>lb,IU blbK Hb Hr»>lb |Jb

lilHk, bt|b ^>qa >l*b|b» hh»^ life lbhj»tb^ :fel£

Kb >Kb

b>bfr-jfr UHb b|bm »bj j ^

, ^k fedfeik life >»bbj ki ^ fefe^ |r^V> l>lbbj tfc,Uj^U>l> B>h ^ ^><b dI^K >lbbj tbbbbj-bib^ Ifeli UE>JU^JP £. hjajlft Jail Dj)uusl> bj^th 'holcbiak 'llk£le jhb Ol£

(bh» Sife na

Jlfek ife^ ikfeMl IfefeJ MU mue |ih ^Sfe Ikk >I»K ki (|^ im lifeb>jlbl^ Ik l^bjH IfrP yahlh fek

lilk ^ Sfe ^ jhtlb4 Ik frlb^h ifek fe^fe Bik ik^i Mil ^ife 9b |. Ib>tb \,[HKtbbt>» life Ml IblUb lk£. uife i^e ^ <bbp life Mk Ml Ibtbj bbjb>JK#. ui^ftj ^ i£ ife^ ^fe mi ^fe mfrftj |b^ ^ j|tbg>^ ifeyik^k, 'iikEie ^ w>ibt»bib> oia.

p ...... 'UVb Ua l^k tbbfr Mi i|f& t>9Jlb IU^hV> ja Jife Jb^t> tb^jlb ('liaEte *£ blt'h^ 41|. l£>tb |to> [«b Mi bop.tb b>Jjbtj'l>jj >b^ life Ml «bj |b 9b

bhbj bbjlfc ^tfe Ml ^ VUbtaJte |b^> ^>tb hmiA ^ ^bUMV -I9tb ^ IkftJJfebjK ^ >b^ Ubtfr bibjfe>U^ ‘^feifek life i^k |»1»P Ml l^ife h!4lk l>S 9b |lfe. >HbbJK> life Utt»* ^fe Ml l£ bJUJDJK i<b»»t>

Hbbc- >

lUk^cbft

Hje ^ fefek >b^ bhlr>» >1^^ ^>tbbj b|K^lbl>

||. hk%H ife

Ml £ jbltb Uflllfe (t») 1^ IHS >b>^ >ijk ^fek£.'k|tel£ ^ Ibb^ ^lln>lb (£) 1^ rn^a life jbbbjl^ \b^ ^ Ml ^><b kfe bJl^ bt»Uv|> ‘htfrbfcte ^a Mil |bUbjl> Jui felfe % tb^kjtf> ^fe Ml llfklh [>k!> (2) jlj. >0><b Uhll> Ik Iboth ^>U» ^bk^ jbl<b hftllfc IPb^ ^h9 Objbo >ktb |hh >|jc- bjlb bkjtb l>aS b<xlftlt» IVfr

fe^ Jife ^ kk hlk tnbkk k|k Ik^lk % Ml fefei iub^ &&> ife^ £ g>p-M>lk^ ^ ( I )-|. Pfrjbft llnllh bib^ ^tfe Ml >lbbj lb >Ub~K >lb £. j|bk bip>lh U^blK

, (blbE>R Mi b^k Hb >1^ gm>ib IlfrK ^tbk ms J(kk b^!>k Elb life ^ kll blkk 1^ |i!l iu>tb »]£> ^<fe |blbh >.9 J^.Mi (kbIP klh^ i^ Mi afe ‘|. »»«*» ln>bt^- >mtte i^ Ife^ t^kjbj Ml, '£ £k 1^ ^klk lub>(<bkP ^ kite k>kj i£ jplhib(U) £lk PjfoEh Ibibj PB>JU^Jb kJUJPJK life DJh11r>K |ife Ml

,frlln)lfr ^fe llifek tki ^ Ihfe |. Mr ikik inlk life k^L'Mllfe^

lbl>

IP9tb

N

•2^

ir>t9ib bhbi» ||. £k Jife

^ ItJl bplKb \| Ibilj P9jkjlb hlk ln»b 1^£ Mi b^?fc Mr Mfe 14^ life ^ UkJbJ .^ib Ml hiajltt h(bm-(<(q3JBUOM dUIAIQ JO jdaouoa aqJj IlnVIb (Ua ta>b^ bhlMV

bbbo

Ki)t*n

Page 132: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

h^ih k\yntbh*h 921

[tbup >i*k i^e ^5 ^<b|> ^ ^kk t>ibihQK> jjakte t^y^kuh Mh. % vi^k

pah |(0Ai;nqiJid^) nok^iu^bjK >^p (sAijuaAajj) (feh^ita^kj || lucb^ u& igii, pjrU^ ££ £yi £*£. '%. ^E>bJ j^. J[hoHblflh >jj» Jla»l1>Pj(U '|inl>^ U»kjbj ln>ai^»PtfrUfrJ >|k> ^ ^lb i£ |bl>UJ UtcJ ih. ImSJ D>lk k(b-lK |^ D|>hbJ1^ (>ibiho^ nan i^e iht-ifc&)kj ^1^ bJlb-^lh o% oil llte gk. Mi life, blhhlk >|fe jjaljlhjaE ^k J^£Mi <*>ljRlK>Qb liig ^k ^IbUSfa^ Ifek l>&>UJ Sb UtbJ^ ^ ^ hbDJK k ^uticte ib. JbPbJi^HJS bajbft J^-kdi k|te^ lk'l>—(§U1V 3I|| JO SUOIJBJjllin PUB SJOMOd) Jikli

InlWik

Uaj ^ IUt^ >lb.bj Ik^i ^lk ^ b>IM> b[P>lk k|jxlKkx)UN|>

life Mi }>JbJ£ ,1^% fe^ ^Ml liife £ fe^klE Ilk ^ Ub.^>K j£ |qaftP Uib^> lik ih. Mi jkhlS K|U>bJ Mi ik^ ^ l>b^> %

mbUJUb 1^ ^atb Ctekjfevjlh lik Ifei ^fe Mi lilil kP >iktk> £ii i^te ^ iuib Hh cbkjh<>jiK ^ ik£ u>b^. ik illi£te ^ wbrfr^b ^kik ^ife

. IbUlT' k£di life UJ|U VlifeK Bl (Ik tbhjfevjlh Jik lfe£ ^kp blVP IjbkP ||. ia<b tfcb^ Hb IPUIftttekii^ ^ UM Ibibb fcbkib ^k kjkij. ^fe Mi ^ ifelk ,\\^. pb-bj b^U) kjlh ^ ik. % llihj Mi fedi <^>kbj pjib. iua<b|Uh^ kk ifey. «kj. ik^ |. k% \A 1R£ j^. Mi pn> i*»kP «k^ |. kkik life £ nnh(h kU|^

paj ufakp ^ Mj. Mi ‘ pjifa- (Ub^k |au pib p paj j^k Mi fei*i life Mi ^ &:i % Mi i^£ ^ US. life Mi ^ US. % Mi, >lkt^ ^ b^?jp l„|tfei ^ <bp>h i^e |. Mh.

life ^P Bk Mi 11% 1^ ^ li'i % Mi i^& 4 11^4 pfi Mi £. % HbK(-gIfek liife mojk fi-iobj Ilk IPIbUa kbPJK ih. >iabbo C^PP ^k Inlh-atb ttelfjlhlk IkPIk IP>cte ln>tbl>tj isfe plklb ^k Pbjbo k£2li ||. IbUaJ P>JlkUJ Jife plkp pUP ^ ^Ife pbk kdi fell ttbjho jbibiK> fepih-(9}BJS 9m PUB icnpiAipui) kajJi Jail kbjho

14 IPkb £ MiIPIUUi

p ><b P Mk 14 lucbk M Ibtbj tuptft ih.H&l>

g^^jak p Mi B2., 4 ^9^ ^ >gbjkjfc Hnp 4. P>lkiak |.^l PIPk

LJIS' ^llbK

Jjbb p PlbK PbJIfe pUIUU hbPJK ih. jbl<te ppj. Uslkk Pbjbo p kdi >ltlaK M IMl liife ^ife ^iife h^lka |r^hObJp

^kli kjlto cbbjlklk bVi UakJPIk '(fePJtlklk ‘ tb^Jjb ‘iklgjll£ ‘ifefe^. p IPUfr hMlklk ^P Ij, pitfeT; >tbacb kdi jvpiftib^tb—tbp kij£ lit £^,—4 ^ife felfe imi pik ^ika h^bk p iik fedi >i«*>k ki ip pi£ «£ pk tbbjlhlk b>i IPkPfck PbPbJbo plb-IVP b|P>lk

14 mii fekij. ^Plp Plrlbkk <£. Ihkbbo^^ PlfUbjbo ^Skj. PUv^b^J % IMaAk Mipife

p blbPbJbo Jkj. p 4 iatb b^l> p^-lMhk ikh. p bW> |>Htelftlb^tte-tbp ' hp Pbhak

, 14 lUVtb PlbK lto>1» p pVJUlU b^P hSlTt ItbkS 14 IP>tb UlbK ^lb^ b'lkk ^ fe^. tbbibo ck). p. 4 kdi 11% ifek fedi |>ubif.ib^tb-cbp viktkN ±£ 2% Ip P>Jibin> ih Uniik ptblr>lb^<fe-(bp p IlnVIb pbk kdi p ,14 Um>t^ jkkjte p 4. fedi ^ bb^pj ab l| PPI>y: \d

lUUbsJ PJtb> bulk Pl^g-kj 14a b^l> piklnlfeiik, ‘>lktlP (uosqo-y) uksk 14 Ikk Ib4aj Pbj[obj p kdi (>Hblftlb^«b p lnl>^. UjlP k ^>lbiak 14 1% life lnlb^43 kdi -felfi 14 IHIb- ^ PhJIbk

blb-» b-^h ip 4 pto> M IPtfeb-IV^ £ felhtf ^>kP 14 Iklk tfeb^bl^ p kdi 4 p>lbbj UplK

14 itehlfe 4 iPkUb» P Pbjbo p 4 Ikik iKkk ikfeps Ifefe P fedi 4 >k*p j>jsa 114 phteh p pua h4a 4. ikk p pfekp t^kp ikfe 4 (omk Mi p kdi p4 P|}hbJ p l>lh>lb.bj [^.IbPbJbo >lbbj ab llbl> Ihjk jau ilkfep p %fe p Pjbo kpj 4. I^lkk Jill PpkJ bplk t ‘4 pl^ p ytkbtjh QhVl Op IpkJ. UlbK ilikbp 42. Ifefe tbpj W*lbA lik Pbjbo p 4 44k 4alrjlklk UpP |p Oab^bllP (?U)J p fep ^b^JIklk £ jkj. ifefe p£l p bbPJK4aP Ikp pp ih IPbPbk PUPbJbo Ilk lUhtkk p kdi pkinlfeiife-ifep fe814 life UDb] 4aPJ|Ulr.|>b|D>ik upiK-(i(3iioj UBipuj UI 3)BJS 9-*Bj[aAV) h>»>iv |>iMoinib4«k-t*>^ 4 UPI^J fr^Hh

14 Ig. ^nlkaP ip PbJP

>!kt^ p b^ajik b|P>ik uplK Ik^i J4 iiaib p Siik P IfeJi ifek Eli life P Ife "4 idte life HP^fe Mi u^abj inT^ak ‘4 pte life plfefe^ Mi u»Kk inT^tk Mi, % 4 Ifeilfe p pj[u^T): >,i»a ai

2P

fcOtoO

Page 133: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

tz\ >«**/ hmih. bh ^blK

U)> ^ >»U>J IDUtfv l^l> 'H^IDk

(j»H» iife ms»^j ^ m** >>uj^ i^e iasfe ^IMh UJK3P \*> tolh^ tfe>JI.IU ^ UjhOfi |tfe bhb>t> <fe^ Uj blkK IUU^ life J^. 0>lk U^btK

£. ^fe. ^hlg'O M> ^Cfe )^1> llfefeilt^ c£ ^.><fe >n>tfc

(awsjOiCjoaqxojSuo) ujk^p |tto h^i> fr’QL

life fcfhtfeHHfc ^fe tPPtr l^te IfrMto* ^fe t^>«» ife fife ^fe life uyilife ife'Sk :kts£. Ml life ikdl ifefe life. mife jfi^taLSk Ufe)bt» ^ fe% rnt.^ I>l3 *Djhjk i^e Ihli ‘ffe^ l^lb ^>tb Wlh«b|> Si& f«fe UfeJ^kte ifefe f«fe 1ML U^U>Hb<bSj^ '>I^K> t^. |U*pfc O.^ OU

iiki. ib» jta>» ^ jbub pajiv^ ^tfe ifea un\\k % ffe fife ife^. tte>jiabibo uah ih. iuj^&>uj fife U£ii, ffe >n»Pn» % >hfhM»^ ipfe Ifefef life lilk fi life liJl £ fei£ ifef Sfe ifei lh(ttai bfiate-kfe in>i«te ^ uk^> ifjjyife iuiuv iub. >a»&^ kn> life imi tbitiubj fife ifef |. liife ^ ifilk 1^ ifell^ Ifefef life bbjb fl fe£jl yfe Ub|b fa fe|lfe ^£. ^ W»b >lh.lb>te Ife IM. fkKl» ^mfotf lbl> ^ i^ tttlklSh llfeifef fefe life IML ln>|tb i^ hfife IfeUfe-liaiie feO^ffife

jiii fib. la^i paji>E fh fbife faife i^e ife fiife life ffeif % UMi ifeii fifekii »bg>b £ jhfe fen ft Mhvt fe^a \>\hK> ^ ifek ia<*»

UMklSk fife Irlbj Ifefe Ife^ l^e IbtjfbhP ftbftPiffe ifefefte fL faa feae mi j^>hp \*>m> nf£ ife t. fkib» life utMu>r; fh, ^tbj btbi>j ffefeffehie umiIffe ffelfe. ffe l^filkfe UV}bJ fefe^ % febo fihi£ J^fe 1M1 “lUiSit i^.

|b^> Iffe ffe|i ?a»K Igto.^ ftte IDl.b fh J^. btuE i^ 1ML fefel ifef

HblYP

4'kbiiika feiis la ££ ^

Ulb^bllfv 0J1&

l^lfeifefUa 12. lifeMbhP

life fgfe »btbJ)U»IK l^e ibkjlb |ffe ifefl ifebflfe^ lh IPIfeS>lj |ffe .-nakre ^ liable ©falbl>

iffe i^e» iiifehjie ifeyife fe *ujk fefa i^ udi fh uaa i^effe ^ba> bkjb^j ib>jibi(S»x^ ifete life mile i^Nk bjik> tbbp jjfe 'ifeki-iisfi. ‘ibU>ih-i^K m

fe HM>~luflj» VlblVP tbbj^; ( 9 ) life mifr ifefef fife fefe 'bife fat hii. bhbbjbo

fife 1ML bLQh life fcObfr fh bl telbfr fife lb»-P^JI>J fell IlnUft f^ b>bb ( S )

l.fh hliollh ba.P

Iffe fh l^bbo |ffe ife lh. fifi t life hthlfeiffe fbfi ft^ bhi^ fife ^ai fjj£ ft fe% lan fffe jfeoi bki» ife^hjhe-Ublh fffe frhift (tr)

fa^ lt»>bJK Iffe Ibbjk Bibj ‘IbUj ^ bJIlP lkkbt> U\M life bjkjk-lkk >mUHb life lb>ib IbUJ life fa >nb|b4 :pifcitb.h|k> ibi> aiup fibuu>j ifj ^fi bib ft i^ftS kirkiSbj ifet fkh ‘bajftfc if^ ffe^ |»hl>K fe Ibbiaft ^ filife ib^OK i^ IfeJl Yilbift ibfU) bJIK> bjkjft-lkft—Yllftift tbblSft ( £ )

life imtl Ifefef life Ubjb feh >HbbJI>U© fife ffcKbl> b-lklb I>l3 Ifefe Ifefe btfbtf> life Iblttv IS» Mb* life PJhBtt' fife Ifeih bkft i^ bbjBuj fffe |VUbbJt>UP B<bJ ‘fil t ft ifeh fife ^bjbUJ % 1M1 a >miaiib MbJ^ Ife lfe|a bbJ|bUj lte»l> J^. jUUb tfebj^ U^blK-UbJ^UJ ftfe b»|b ( t )

life bJUJbJK |>ltbf?|ite U>bt^> ffe IfeJl Ifei ffe IPliKft fffe fife >UbK Hi Iffe ^Ibllfe bbl>K>h fe felM-ftfe t|^ life fUtlib bfibblV life Ibftife UUlh fife a iih& life ktam lit fife fefei life mfi tffeie ^ ftfe urji-iafef^ie fffe fife ( l )

-;| ^ft life >HtoK MUJ IkbbbJ fibbP jbl. |blbU |>lk)ft fti. Ife >iabbo i^ IMt , l|. Ifefef life b^bj lh bbbj |ffe fbbjfe fi fib>lbbj fe^e ifefe b^Pj^ib life Itfi lUIbbJ Ub|b life |>lb>aB fife IMVbft ft taiiblnfel^' UbYJbjlP i^l.S |fs bUjh^Jft fefe i^ |>lblhJlP> Ifefe ItU^ l»bP ^ $\, '9± l<b

Ip-ibft lii IbibJ bbjlkbj ft liife Iftc »>Jbllb fffe ffefitf % YltbK kbK |fj ^Ife ^ 2fe % lbbJU>b

2ft

fKtk life IPMatt Ik IbibJ bbJIkbjKP ^ bJ|Ubl> fe ibkjlb |ffe ffe|ltf liife ifefe Ife>|tbK

HDfrn

Page 134: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

UfrhJ hfp»h. A^/tbfraf> to?) UftilK 93J.

a kj^ a£ iau m aa i^a ^itA %jhPiDb^ ki hi, ife^ Uak lik^t. J^L I>l9 tjjhlkvK lft>l«te i£ (£. at) 1?^ ^bh>

^IDb^ ifej. ^ ihlt IS<b J-t^P |^ Ibll^- lrt»k Dhjbl» ^ UJIOP ^tb bhb)|> ^ ^ In^lK

>4= Qtte at?

•life ipjfeaijh. ihUl fet^bj ia Jtelia l^£ lb \tankm>j»{ 'lb e&k i^tub^ U4h^ bits &k ^b £k ^Ubj^kj ^jfe iii j^. h± % iML K^bfe '| lfcfe‘^» Hblte lib DJfrftj Ubjife hi Mbibj Ub^UJ £ hi. % iMi. ^b ZX >k»>h ^ {tePbfr ifeybb ^ |^«*>>» aib ja llblic lib tbUNjmm hi

libit Ib4j bbSu} lilS JfelPb^ tbj^bb £ ^b jjKHUb^' ^sb b£& ki ih. ilblte %kfrE hi llbbj VUa tta^kjlbf)l> l<b >«b Vlb.b| Qb l^ajlb. IU^ lUb I^IV tUhtC- :DhP ^iib $oL ilb j^b |bitb ab 1^ b>i bbvyp 'pi^bbja ibbjte ‘iu>ib kaik Miits £ iteibb^ hiSiibibiiiib^^.ibb^ jiemfe^ lha & ibfetolc ^ bj.bhk tb^kJlbJv|> % .^L b^ |^ ID>tb Ukll^ ih >im» ^ hh^lh

ifej. ^ ^jnb Intaib hhUlfc l ^» |>IPb UfeJ>fi JJ^li ^ ife^ ^ |~»<b IU|alK ^ bJitP i|^ ‘UJh^afc

‘lQ»b >tbUlk <bhlfa»k life ifeJi ^fe bj?b h^tVc \^_ fe b-'tkk. [k>b KNklk HbkP cbJIU ‘^ajlb.

a<b IUb>IPtbt»

ibj. | Iblt iiib ib Mi lb j?1»

hll^K

1^ ^ Mb-K bib % JklbUJb tfe^te ^£. 1^ ibh Ibibj Ubl?UJ lilfi ^ ^fe Ubjbo ^ib ^ ^IkbMi ibj. |. Ibk n>iPh ib .^ak l|. imte piul> bhjba ^ bkPp tbUPj tt>» i£ iMt ^ life IP6»

aakie % ,i|. kib^kLm» tfrftp 1^ n^h ife 1^ ip.b^ life i^ubK ai 1^ u>hk aimp i^£ kam ^ luib

^iib lilk lib bka i^. }ahk ‘I pahbjl^ ifefejie (»bk ^ ^hlk bhb>l> life si a£. ^Ibltc ^• IjI ^ks>L& IfeltbK ih ita b(b^ ift^te ^fe ifei b^bklk ^ *£ U-.IK tbkJVIK ^h ^ kbk

ajhop ^fe fe£ii 1^ b^p t>)|bh -jifeh bpik life ipig’kj b|b^ ^ fefeh ajhjp j^fe fe£ii

bya^ IMS UJh^P |y> bM> ( L )

-g IDtba Ilf- Ibtbj >UbK U-tU] ln>bb[ Ute JtMfrkJ

b^buk aia jfeibite by>iK % ujKip ^ h£ii v^typ ^ |h<te>uj ti Ibih lie g>TW^ ^iwa jaa^uj'^ajlb lk£ iife PbJ<b>i jjife jlnXbJ k-kjbj PYJIkK ms p!L b[p>tk ih bbbj ai ^S ife| ^ feh lib

•ilte*^ || ifeh ifeb^ iife E>^P- life JPlS»bj U'kjbj Pbjbk ^ PJMP ^fe fefji ^ bb ibbih ^ Iblt ii^i^ i^itfeK ih bhbj ai |ap-|atfvai l'£ tP^Kj E>^ tbhlbo life UJMP ^fe fe£li ^

Ih £ bb ynfelb |^ IbcbJ Plgjb b^a kbits lb afe-kah ^>b^> ^Sfe blbbj cbtkjl^^^aa 1^ IbSJ, ij^. ifebjie ih ISk tbYjiabtho 1£. fe£ii ^h bk^b hbi l|. ^>KJ \$U lYib.>ibbj|n1)b4bkltY fell Uk4Jbbo '2siM ^5b b|P>lk £ bbk i^ UJK3P hfe fe^ ||. Ifelh Sb^ lib

‘Ife kei ^ib-jiib ub^> kicbbj

u>ikiak

l>lbbj ^htP ^ife kmMV

life IhfrYbbo b^lYInk |^ IP>tb fcPbJkJUJK life fedi ^ JMt l^ bdi \X ^11JKYP n&l> ^ jblbltP h»{p>lk fefeh. life UJKYP ^fe tbj *IE>^ (khP |^ka Hoj lk^ ||. ^tbk b^h ih

b*lklk 631£ hi ^ ^kh (tbbk hi ^h ii±4 1% l|L lk^ ^IP>bj klklk^bj b~h IPklkkk' >KY>h

l^l> fe^<bl|lbl^^

. Jbi*y^kP ^ PUaK Ylbbj ih bkk-bkk febk <ja UJhJP ^Jfe fedi ^ jblblK- b|D>lk k^b-IK

li^a iih gkiUU)^bhP ^<te ^fe Ihlte [Makp ij|£ ^ife Jfti ^fe IkYbbo Oaltjlklk b>l ll^K ^UhtP IMfc. ^ISk t£ l^ib |>|tb YltbYk Jtfe Ife^li ^ tDbiak (<bkbNj Iklh bl lib >b^ ^b Sb ^k -bkjlk llfe^ hM ^ib >l<b>a

Y>Ktf>tY ifefe lUhlbk ^<fe IfeYbbo ^ LMkk ^ ££ hM % bhbl> Hfek IbtbJ UhJIk^ fefehh-lis |(b

h kM %kjb bhtMY bVi lk4bbo Oalfjlklk iVilb. ^fe Ifei ^fe >»jb ib^ Ihel £ Ifra-i ai ^ib Yb^

jykY.hlt>IV tlhlte b41>»J^ feia-teia % bhIMY blkk 4»YJblU Sb YHbK hi Hb4aJ Ibtb lib ^ ^b Mi klh ibkb ife. hae ifeh hih tb^jh life ^a i^e y^^»k ^ha ^ jb^ y^bb ^ i^yI ^khte nanj ub^pj £. ha ^ cb^n> ^fe £a ^ iu^ik ^ uM ^ •klkik nbbj tub ra^kp kb^ life imkiy kyabj Mi >«b^kj bjikp mibiayb life (bujfeK y?|Ybj U)ikk ife fribihPip 'i^ii ^fe [bA jfefrjihia ‘feiatelife ^tfe '^fea tbbllkaj 'iteYfitP l^k Ih IYI4apg3 £ kby* ^ ^htC ^ IPblSa ytb^P IPktfv !^\U kl)l*l>

Page 135: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

631 <btyiLtt>l> hfU>lh- U(U>m»tnh hh UfUIK

tlh.ijy.lik IDfc>^ IMi ^ kih. >btf kfei 1ML teit bptk | ^9_4» taJtjUjKlife, ttokf ^fe Ifeili <fe>lbbj hflhAlh ife^ ^ ik ikie kJ£ ifek 4^ m»j»j b^lb^lh b*h battik 1^ ^><te Uj’akk ^ life m^kj bjhOfi (aUIAIQ-lSBnO) Ik (UBUmi{-J3dns) b^bklk bafi \<hh*» feJi b(l»lk IMtbteJkt IDtbH. life tbtfcj ^ £ fefeji >b>^ ba|bt» U>btfr )>{bK life b(b^ tbjjbb ifehjie luatfe tfebj^ ife b^bUlk bat> ^fe bl^.kj ctebj^ bpik <£ HJMP yfefe£iL <*>E>^ 4b^ Ifefe IbtbJ ^iaj 4^ ^feii IDb> ^k-^(k b*h Vb^ hajbk k^bK life ^Ife fe^ Ihlkb^k 1^ [4 Jboptfe ba|bk life Jih kb ‘Xi blnjb l>iS Iblblk-^QJ ttejbbv Ig Ibk IbUj p >b^ ha|bk M>k^ ^te life ^ ^ kb»Jh ifeke Lbjbh b.|b lbh-lk ^fe Jblbltfr b|b>lk b>i Ibh-lk iii |4bUb S(fe[ ^ ^fe UlbK lbb»»lk ^fe blS»kJ b(b^ 4^. UJMP (jte b^> ^IbbJ |kb.fejh|j|fi fe ^fefe jn'l.blb^k- Q.b4bJ frlfrlto ^ |lfe. I UUIh lltl^ ^itekP |fe ^U) i||£ ||bMk Si ^ |fe Ifefe PJ?t4b>lk llbk kfe |fckt^b bVl bajbk J| JbUlk lbl> fefeS. ^ J(|oIl b*kk k£. ik>ibb^> MbUj |fe ijfiSi i^ fe|l£ >fr'& fell IhSfe'lokk 'kijte ‘|Lk 'hfe 'Elk '2i| klkkh kbtk|iife ia^ lyfe lkb-> J^fe Ufeii ifeiL | klblrk ‘hUJ i^ Ifel |k ai life b^lbo feh 1|£ ^Ife ^k lb %1ML IUbJ VIkk felfe Vlktlbk c^UP- 1|. ^>4b Ujakk life VlbbJ 4^. UjKVP- b|b^ \tjb IUv|> bb4

I ^4b •bbjRbJ yfe jya| xl% % ifei. |k jlr^U) lykij. |k Ibtbb'IV^ ife^ | IbVtb bhj|k 9b ^ hvaV TbkV uapfc iksi life, feitaie J^i9' life ^hbjn^ bvikian i^l. ub^uj ml kkic-lifel£ s^. jkibh kujB>^blt^Jk ‘^VbUlb k«kjb| Vl4bK y»6 l\>% |hlb» i^ fn-abj i^£ |fe Ikfe t^. jblbUk Inbfe^ l(cfe felgjlte ih. Infrb |fe l^lfe Hjte ife Ih^k IbliKk |fe l^e ^Infelb | >J9 | klbbk l^fe bVJbbJ ^ J| JVk1>ib^Kk ^ ii9b >jjp >j9 bib tb ^v<te bbEkj ii^iv vk jbytv b»kk \tb EE ^>kt> i| ibb^ik ^UJk>P (b^ Hi ^fe JifeH | ln»yj IjlP J| ifi|i ifelh EVjA^P life bJKVP (b^ |<b l^l> ^

iblkLilfe 1ML £:fe}£ ‘Ibctej kfel life |life b4hk 4^>tb Ikhlbk yfe |ih | EL Ilk .^ik 2iife life S|l£ kjlbo Ikb feljji ‘ihlsE |fe {>»4bj ^ fe£il llfelfefe U>bkk -^1 )|3 jb.|k-|b^p felfe Jfelfe ^fe fehk i^ EL% | IfeUfe l^ife 1^ IkVbbo ^tfe ‘felfe! | fexH. ^>kp life ifelt ^ klli ^ feki life iy|k £k yitt|fe >lk(£ k^ llfefe^ l^hfr life ^tfekli. | plbbfr >^P jbhj?b |feel. H^£. life 4EL, bRJ-blb-» ^ frttPill ^>*b fetoh. life ifeE |ife |fe k| Muvis- vik ^vp HfeaiH i^. bbjfe |cb jb»k | jbbj^ iikfe yifeifefee kVh HMV 9b libbj M* |fe .k^, | ubbjk> bib 4^ ^Vcb |bii^ ^ ^ BaL lifek kfe Hlklife lb^ felfe i^ ^V(b bilK fe£it Uill^bJ UbbjVP feE life \,U& B<bj life InKuj V^P b>|b ISb UUVP fe£. !4buS Ibb irU ibVhb k^cb feL 4^.kP llfelkhie |fe iUH % liSljh. Jh | .klh^ife, tE % ifrivt^ y felfe Ibb ^9 |klb-k ifefej. iife ifefe ^ ^>4b >|tb^b» |fe IbEKk frkP Ill^UbJ Ife klk ItbkbJ IbtbJ .u^mp sE ^ |khtp I Tmbj ibb^ i| ifek ibtbj kjnb life i^e Wife 'Jaie 'jtk-feSik ilk. %Ub^ bulk ‘Ib4bj Vlbjl btt tbii ^ Ifeb l^k bb ^ kbabj tfejlb jlrlk IbblSk ^ Ifeb ^ft»p ‘lU^i

cbblip ||PlOb^ Kbit 12. blb«tP l|e jiik lifek tklkk bkk life j(fe^ ||]^ frV<b lhQ9 («b ^hL ifek fe|H bkk felfe 'Ife Ifejji ||k IfeH ^|fe fefe 'Ik uE|nbV |. kVIK cfej | IblUb | ko|k || IbVtb Uklli

ih. teftP ^Ife |>Sl9b feE ajE ifekjie ifeli jlftilMa kife^ i^|£l UJk>P ^Ife Ekliife| 112L ^ lays y ypsjkjE I ^fe fejili i| |ifeife |ife Pkjbk £ ujk>P ^fe UfeH y. HiitOih

IIU>kJ IfeH lUhhP |fe VI<bK Hi ||fe UbjEuj yfe Ifeli ^>>*> kbj4b,h | Uifeiye ibtbj uibK 1 it ip life jbubji^ jkkie y piub^ y me n?9jiu iu|9 iMi ||fe ys iuhH> icbupI toft Q yeifefe| Si ifej- yfe Ikjalfi. y uife >4bUVkJ I life tbftll); life ^mb^ U>b4^ 9b Bib)ite si ub^ ife ^ ifeH b^jiK ||fe ^ ife i,Eh ft feip y k>iK <fe^ I imte uiuL ife y

t| HH^kj ftikiip life ms°ftj b|b^ <y ihEKft y ^uiajb Hi ||. ifefe ibyj y ujhitoK yi ky life si yy. hik y yfe ujhitoK; y h^. yiE iuEKft yt ^ ifej. y mji 9b y milk Hi Ubji^ atfe ftih <y ujhitoK y Si y iiiyi Ifek Hfeftp Slfe % yi IfiL y ujhitoK i cbft j-fe |kibv life jipiob^ 9b tfejm >iito ibbj y ky ife yk ik^ liife y si >4feg>^ ys. life ky Hlfe iy ujhitoK bkft ftp ly luLIv yfe tfeife jsy jk-iub^ yfe ujhibK iye Ifefe 2jy Si ih. Hi llfeikj. ifeik life

InblklV

ktiiKii

Page 136: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

tbOJfktofr hflitlh LjUlHbhah bh LfbtK QCl.

I Mi IblUb lbE>jfi life Sb llbl, IblUb U>1hck.bJ |tfe

P4HK> j^fe llb^bj t^lb^bj lb. j^MUb^b ^fe Si ^ jtf'IDb^ .,l>>^j[b>. IU^ lUb IbFVjtt \tt> <*& ^UaJ

i^iuv ^ 23.1- ma %hie hi £i& *** <a& ^i, ii» ^^(b ikie ^ Jf Jahft ^ ifek hi„ Q IbtbJ >1bbJ Ife ^ JHMUb^ ^ | Jfek l£ife |^Ifelt liife £ £ife \j}& ^fe ilk Iniilk lahkli l£k |4 iife |h «^>«*> uib >|>i> ^ iifeb. ibtbj ^ih^. iVlQJIb ^ feil iik % ln»b Ikil l^life feb^ febiC ^fe |hh % IbUJ bjnUj Qb I- btt UP |k bib ^^life i^k ^ iik^ jha kite' ‘k^te kk l^e ^ iik kihhjlte Ik hi i&te 2I1 ikja‘^it Ji k^hkh lik^ l^it >iP»rUi ifite IJiei Ml k^k j^Sie l^e JKMUbfc % | ikb. ibtbj ^2lbi. i^e J^k |Piacb Inr^lb b^ Ilk jnt.>Jh naift ik 'ik ufe.bh kk &nbK £k ‘Ik m«bb life Bik ^k .^ai 'ik fii ‘Ik pij?UbJk ik l^tfe Iblb hlfibj £ £ha li ^ ii tbjjbb tbIPb Iklljife Si

%. itk ifeh ifej. |. ikk liik ^ S£ kite Jtii l-^a life mklStt Ubjl^ (Uhn» J^e <£k ^b.ait^a ik ik|ik ‘I fS-tfe j^k ^lik lySi ^k Si kh % b^tae i|. ife^.-iihite lik ujh^ ^k kdl ife^ %a lie Ik Jitt«b>4J hi ^ htolh | ^Lte g>^P ^ <*& 6^£ j|klL bpik u^.ik

mlg"^ n*> ubjiA ( ^ ).

UPPIh b|b^ ^ ^ b^UbJbo ^.bC- ik Ijklik jyUi ^fe PHMIfe Og. Ikll >lft£fr 0* |>HbbJtf' b(b^ p*b~ U^k>» life UbIKJP bjb^ £bhbi> ab ^ik ‘ifeuife jk ^Jk ^k pt-itb Ik PJlubi> 1»aj >iK>tiUh ^ vtb>i&k ois. I|. ikk <Qtb il% %

k jklfeite kk ikyikte | ^ |PbJP^ £ kfeh. ^bop* ^Sk 1M1 lb. klki-klkijh iy£a-siik ig id^ >|b >h^bltb Ik JUnlL mikfepgo i^ lMl kh ik lik k^a-Slik I^QJib |pv«te ibT, ^tfe ikk ^bte ^ik UkhJh lb. ^i llife^ >I^K ipz. I pk ^k Usk mi jbi^h J£k kjb. iki! Jh, lb. ^i j*\*nS >HfeK k»bj || kyihlte Ih. ikll ^h ikk Kfebj^b ^fe Ikb. I^JIb IPIb Ibtbj umh life plkiip |<teftp || |hit>4 i^up Ikll •kie |. Ibl^j b(>B> ^ Ikk frhK> mi jbltb ko£. ^bte ^ tb^llfe ||. ^life UlbK tb>lbbj (bb^Jh

(jk jik kppbjbo ika ^ k^a-kuk

iMe ^MaJ»k. mi Ikk ‘^i Ikk^ ^SJ klka *lh bJhj^ tbbj^.UUIh

l^lb ^Ulb ^tb Ul’g,b) i^ UJhJP fe ^IbK >t»

i| ik§a ikkihj. ath l^jfea lik Jik £&. blkb» bltoUlh 1k pjbJP b|b^>mi!ai k^ i^ Jikllkk^ jhk^h

xife^ j£ ifel 'ik|i g>ftbj t^i* ik Ikk l| iklk ^i frihft paji^ ►>.$«£ ‘>ib>jh *b^i>

^hte ik ikL<b ^k ia^ Ikk Ik ixiiilk. ikiib i^bK £. ha Jia lik Jih H£e ik Phjib» mi >b»p ^Hfe^-Eifcj. | Jh paihijoSj kki 'feik 1 igh. yi, ikfei yfe ika ik^ ^ pMtf Eh hjrab || ibtbj2ikk kh lik llikk yii Jklklte k^K Eh Ilk Iklk il kklh'^kh ifeh ik kk l^e lb Iklk 2i ^hIk^ha lik jkh)^ l^e ilemk^ Ml Ikiki bia %h.p ‘^ik pllk P|>hbj i£ bha ai ik ^Jb* libiu«bh ik iHh ika yk ika ji lb. ^lik jaik >mEk> % bhiit hi iyk aiabba ii% % k|ite ife^i ykIP>gttjnb 'Ifel yk lb4bho tbUJ^. bh cblpjlklh ‘iklte lik jlniaib ‘bfel yfe Ife^ bkK» puikk feb. y Ika I Ml Iblbb Jh [blb>kp PJK tpup ^P tbajb Ibb lUlh JpU |i llb> yfe pplbb^ Ubty yfe llc.iv

kh ik lik

I Ml kk iPb^> feki ik Elk lil kiy. lik pgibbfr u>b«y k ubh feife ihE %kik ik (iyik yzk IPUb bKJ life >btf 'Ibtbj bhh Jbb lUUto bKJ l<b JkMUb^ yUltb-pjk iy ]nl

Ikh l| k£J lik yeikky Mlk ytik InM % | fate lik bjlhk hi lyfc laik bjlbk. Jik ^ y bvifebb^ak

tys-u> ty tbjj^tp ny ibiK hjikp ik ya ikj. y lk|i Pbjbj y. jev^iui^j ty tb(i»ip life mito ibtbj kbj(ka\h y bjlhk yk ,k^ EiUJb^, yk hjihtU lb Iklk liik Jh Eka hjrab yfe jjpiimv U(U>itbj>|h

ik^ yi y yik ^^p lik Pis°yj b^ tbbjiHib >ib hb^ hi iik ‘ik^ y IE>PJ Ji bai y iikiiih y bka ai ly yt. ikki ykvift’Dimt tyup iy ^g>b yite fija/y mb^ih

y ^tb>ib.b{ bjib.^ih 54kihvikvh Bhjhp ‘y ^yk £ mhtbbj tb>i uvbty nciv

ai Eh iy l^lhtfobj MSK tb'h y ha bjbuik IUnIV llhElkbiktp bjlvvaja iy Ibh Ibtbj JpU Dhjbk y Vblp bajbk Jife ikh iy IbVifo U«M» klh ikk yk Jboptb ty

jpihtbbj feihElk Jik ikE ^b<y ik iy y|i ^v<b pitb pE^b yyj y fey kfei ^fe tt»yjb |au (a teUtt»/>

Page 137: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

IGI >'bb/ Jb?)

‘Hfrrt mb ^ ^ |a^bj tb>i \<b tfetfjlhl^UtajM» ujhOO ^ fe£a |h ih. nutted W jau £ bJiy>j^ ih^ft ^ ^5fe ill IkbJ |^iu^a ^ hiift>jh 1^ [t»<tej t ^tbj jj£ji fell bdi ua^JK yj ^ ife|. ^ imifr istfr sk

ig iuiuv Mh.|ftu m»kj ifeii if.>i«*> ^ fc. ujnb life ^vfekt» (>itb,m j^ invaibfi lii iiuth ibfrjfc ikhtf-4Jte ^ Ujhai» |Uhk- ^ plb ^iife kbjbU) ifej. £ ifeU£ ab p lb kbjbkj Ifek lb<bj Ul2 1UJhlbK b>> IK-lUb^. U|V6 life ^fe Si ife^ ^ ^Ih. I’kK ab ^ lf»f^lfe hi fekl l^ HbK

^h, ^fe l>lb>lbbj ^Ife tteUvJlhll» bibt» }jo UJK3P ^fe fe£a ^ |blbll» h(tt>lk k^blK

Ulg^^J itto p|^hl4 ttotojlhltt (p)

lUb^lh

i^a lifeIfei. (Jtebk ife^ y*! ^ajlb. Ikkk llt>l> tfoVi ^ah <k£. \p. | ^aib- lUUhft 14^ i^ (P>h. bjb tfej ^ibw ibtbj »t»j ab p ujr»b i»§ iibii,u ^ jbojub ^>uo ^ rib»j iftte[>uj i<*> ^hih aiti» ^a iibihU) >tbbb life tbUj^ |>lk ^a.p H|e ill ^jrili £li £. Uktbfellg- iii |^k ^fe IkJxlK ^fe Ifei ^ lit Hhft % Si Hl>^ IXIK ^.B hlk ItbkP bnE ^ fe^ Xb S> ^ lfe> l|t^ klhlife kde ^bk> IbO ^bb|h life glfe bABb i^e ^hk> ^>UJ i^ S»jE> ^fe fe^jfe ki llbf.U) ^fe

ifrfr hlh ab ^Cb hlk ^ 'fek |>&-lbkj kklfeilte ^ Ik JJ>p Ik iii l|. £lfe ^ IBl^^fe Vlfibbo |^ ^>tb |UU)I, ll^^a klife fcPJ*b IS-b lk>cb ik (MhfrlVib'h || im.p fek jjhife klk ^kk ifei ife llfe^ life »»>(btH> ^Jfe blklk ^ £k llfeife^ubBkj ^ tk ^ irSb xbwft ^ lu^ip tin^tb ife> ^ihS ^b ^yb ifrti h9 *\>«feUbkuj llixiv l>lka ^tbj lil lilt IVIhS tubj ltH> MaVl |J«<b» fe|b^ ^-liife Uife

I^Ji kik i£ HSfe >»(9 ifeh, lo fefe I ifek ifelk bjkam^ bib bhtt && ^ ^sfe pjht^j Hi |<£k Ik lilOaD bhft (ft<£ >jj» i^k. Ik lb<bj Ib^. ftlb^bj k glfe |k^ <*^IP IbUaj IPjtShft e£ >tbU>hJ ^k^I.IUi fell ^ ^ yi^L 1^ ^ life l^fe |U>^h |&b ^ ite IWk ifey life fedkk.ilfe kl lllS ^ai ^Sfe bbjbo k ki. Ills Ife^l i^ IkJl IbfeJ. IMh» hnth £ k>IK ^^Wlh ^fe k^ ^Ife ^ Hk Ik Pl^kJ k k^a ^ tb>lbJaj (kk ^ ha iik Ilklifeite % Pbjifc i>i3 ubjij> Mate w2 \bbj^ |ik ^u. ^fe nbK m3 ^ife. iftifi. ife1^ ln>l«b uffi life IWhlb» Jtfe fe£ll >lbbj life £. ^ ife l^e ^ Ifek IbbJ b^ak ^k Ikfeife kite ifek Ub>jpjtf> j|S^ feiL * Ibhj^b ‘J(telfefe^ fefek i£ ft|K)^ ^)fe fesll J^L j^bll fe^klk

pi^-Hj i£>. i^iS. (e)

life MifeUbBuj |>UbbJI>UP IUKIC fefel felfe ^life Ifelk Ulkit» £ jbPbjbo IP^ life Ifefe lb*bj felbK IbPbS^^ bib^ tbUJ^ bk Pbjl> ^ kl k£ life Pbj^bbJ bKUN|> k>IK ifej |. Hfeite k^£. ^ife b]^ % lUb-lhki life uyi Ik Hfeite bjbPfe^tE ifelk t*bb life Ml bhtt k£. I^k. life iftl (a>t«g ^k ife lii^kl Ml ife 4ife ‘ife biaw Ik^bK l<b PbJI^ Ub^fr bhjabft ^ bb»» kP l^b InVUb life PtjBuj ^fe Ml lb)Bk iflJl life IblUb Ml life JtelPb^ ^fe Si J^flU fek^ l|3 ^Ite j>bt» tb^lP•|i JtPlUb^ ||fe |fe|i fr&ta ftfefe M3|tb >iMJ bit>»J»P l-htb JI^K ^fe ^ife |b>|bb>nktfe»Pi|fe [Ullft ^IUh^ £. JbPJIb |ife Uiltb <tebj^ <bkJ>IK IbUSJK |ftb ||a ^ ^ fcpb^ (»P blU) bhl> i^ b<b^ life Mi 1% tbUJ^ ifek ^ ha bS>B Ml k>IK life B>VtK k PbJI> |k Ifek IblUb Ml |ife ^bjbo k£ l^e ^l k ^tfe kjMP ^fe Ml ifej ^1 tbU^ia felfe ki Pink i^ >ltfeK |ki

|life Ml life ife ‘IfekIbtbj t^kK |ife Si jUlbUJb «£ |life MPtbk |i |ik ^fe lUbJ Ml ife^ liife ^ |telfefe^ I ilk klk i£ DJMlfvK-lPb^> £ Pjk^J |k£ 1^ Ilk IP-fe^ % Ife 1£ |k HbtfeJ |i lk^ felk i^ , t»b.|>bj fe£ • ^kte |h ^ biu>5K l|ife Hk ^£. l&te ife^ Ife IS: MbUj ihaj \tb Si fe£. p» ^ht» Pjhib.K bhk i^ ki lltei SiS. ^ Iktell l^e Ibb^ life ifeii ife^ |. ^Ite likj. |uiaa> |ab ^ if>r6i» b^u|i

2}£

kUt*l>

Page 138: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/fa*gy tfcoy^iP/> u(pitbh*h t»>i LfpiK jci

ltbt»S |>ajlb. lUVOa DbfeJhIK lh>b bbjbo cb>i lb. ^tb bJtfe cbhJIh.kC' life ID>tb I>.^l ^ j.VUa £ ab 1a ms ^ ihs>ibo lite i^xb ins^iho jhbwj phjik^ jaib h£li

1^ ab ^tbUP ^Ha IjfiU UU1K HbWfi l|jp |tev

^l>tb UUIh Hb |WbUJ Ukjbj bl> blUb >iUj ^ th^bbo IMkt» ab cbj lb j»Hto t»4|U life br.|> life IU>tb UlbK l>>ftt>>» ^ jbbbjbo 1^£ U-^ ^ jbbjb^ {>Hto UtA l<b b^l>

l^k JMi kha Ikhia l^k i^e UjiK ^«b uu>iK l<b hkki Mi Ms.I^cb DVJ^ ]ib UU>IK Jik ktejlnb jl.|U bk IMkk Sb cbj tbl, lUlh Qb j>Ub JnTtiaiah

/ bbK|3h» life bdl' IJja jbIK- Ihlk ^ lllk ik mu-h^ (<b jbUb ^t> ih. ^>Us k UKte ^fe. ifelL ^ >ajl> ki i^e' Ijp bbtjUbK- ih. |H»1> tb>i DJ^K [tbUfi *^b frjk J>Hb b*>l> b>lh k|b.lK

llh UtR ^g>b tl^hcts fc^Hte life. h£li Q ^ ?Qb-> 3b pkfr ^ lb|3

jjk itiik izdi ;|l ikti fa»ii>ja>p b>iki3k ilk j^k £ jk^- ^>up

kki ik l^e lb >Qib jHMk|k \t*>*p h^ lik bib* i|£e £b lib ^Ik ^»ib» nbt»p Etbj '|b iu>ib ^iik 1^1 klki U|e m cbVjbit^ >jjf |*>ib >ubbjK I<b lik ^>3ib £ h^L Kg>fi b^iv kfe. bkk B£. ikj ^ moo^ U* ia«k ih. ilblik

^ jlnlkK tXIK UUte-tbbJ^ ll^kk bb^KP ifekjl£ Ikhl^ft J>l«te «teb^blk> Ub^> kdi ^ |b|bVlk UjblK |» ^'|bltb VltbK |b|b-US llbb IB» \*> jbUte bJIkP |U|flUQ> 1 Ib^bbo jfej |«b b>»»b»

‘lk>4bba ltel»J ^ IJo^ ki llbb IbbJ g|e ih. Ita^^ l^k kdi IU>cb U*hft |UaUP EcbJ |k bjUtelb Ibk |l>|bhP |^k pa]»fe^ |k. Ikk lEli ^k jbUfa UP ^ blk ^h»1a ^k ’bibb <teb»bltc

^UJ h£li izlik ^Jltf- KtbK kfe bib* Ibb IUE» bibb Ik^bbo i^g U|ll» ^ h£li 'ifti ^Jk l^lh. i^£ klki % Ikk ‘Ifti ^ li^ ^ InhUSIKv |>9lb iyl &X 1^ tbb^blk> blbUJ VlUJ c^. UPbft Ir-lkk ^ Ikk IBV> |ik |bHte Usb^bbP b»kk UP ^ blk kfeW-Ibb IbtfeJ bfrjlkbj ^ bS>Tt |k |ik JbKte kdi l>lS ^ JblblK? k^ l^ik u*hh> £hk Ujtb-U|te kdi ill^ bjIK [<b jb^P ki ife^ Ibtbj >ltxbj ^ hA <fehlbo ih. ai bia-bia % kiik >l^bj ik (b^P u*kjbj h£li ^ [blb.ltf- 1>3J UjblK

LX IK JS>

lib kbjkli ^a £ fry* Ufci I*k J^l>h>h tbtcjlhtk Ibb ll>»bboikili bh!4 ftp

(9IB*SJ° suoipunj joIbk) j>itte b&k h^ii §*ol

llbtbft Ik. l£±k ^k Ibcbbjtftlb tbftjiabj^i Lbfi IVIbiVIfabJ bbj^bft ^ k*tov tfr

bhlt'IV IbbMP' >l(b>ft ^ hii Ui>ft >lb.bj Kb ^kft cblrvjlklft VlfttlUhttb U^rU)|-ft UJto || ^k Iftl^K <teftjiabj^ ^«b ff|h big>ftj ftS ujhbP h£li % ^ b^b ^*g»> kika klk *kk iak 1^Ik' Iklk l^tbUS bib E>fiK <a(£ ^ J^t Iblb tte^hp pib ^U>IS blkK ik bl’g-ftj ^ ^kft tbtejlklft

pk. p ^iL IbMSJK p ^kft >|tfc>K ai ip ^ pk P UlbK lbb*lk UuXlib bjcfe|fcft p |*>tb J>ltb ia£ ftk pk ^ kbalk bl^hft *P Jbl^bJIfe bbhrab \j£ |l>tb IXIK

l|. pa lip <Aa |*ytb Uiaih kk pi ki ftk P pk pk ^>«b ibpkft ||. ibiic ibtbj>Ute|b» ^(bUP I>l5 &h. pL ip |. pki pi pi £& liia ip ftk Jp ^pbft tb^JK 'pp

I b|b^| Ikbte Ibfrlb lUlk ibbJtfclK >UbbJlP ak p Ik. '|. kit

cb>) ak ipa itel mu >i*>k a% bik^ >itb>ft ibk utub p iiipp iik pk m^Kftip pi p ibb>|b p pk i^bft i%a p pa kk. ^ kh.a pa ipphk p ^p 'pk

ipp p ibuikfttp p bb.»uj ^ft^ p pa ikk iKp ^ aa. bp^ pu^ ap ip pa|i ^ aa uihft ^ aia % pppa pa p pa tp iiipp p b^l^k k apt ap ixii koa a aab|b^ l^tbftfi ^ Ikbie ^5 uajuj p bj&K p batk p Ik ^ ^ kdli ilifebp P p .^. bkft ai p botk iibcbft ik ikia pi i*ht> p p^aa p ksii p pp pi p iiifeift bkft ak ap ip pk ibikiapp ynb>ft ftp frftp ‘ik rnai p p kdi Ibp pik i^ibft ip ^ ikp iu>tb >ubpy ak pfcp. 1^. pikftlb^bj a P lht»b^ p >HbK iii «fe>lb.bj pB. pik frHh blln>Jh Lk ^bft jp k£a l^a

bbjbo pft a ibftbic- ai iik pi kdi ftp bkft a£. ip ibikie a hilt % ^ ikMih.

ap

fcUteb>bl>b

Page 139: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

■ CGI hfUtlh bh i.[MK

. ig ii&bho Dbjp iii ^»U5 itfe ^ ^hie 14^(kt» V|k> ^ Ik^. Ik^bbQ j^. te>IWt» ih. ^Sb i£ h^bl> |^ DJl^K |jte >IKlbo bjifet£li ^L l|. ^«b WjbQft ip »Dbia^ p U>tb l^i p il^ l|. pS. life ^tb J^. IMhft

kfcji ^ ifeji \^ ^«bb life in>bbj ^ px ‘p bj*uj life fea jjnbttt^ fea \yni£\* fruj aia p j^k£ >UbJ Ibl6»j ^fe ‘|. Ib>tb |fe> 1ML fea ^llk lft>b-bj life u>p ^lb>^> Ife >4^9 fe^fe^ fep life ^imift ib4j ubK'inR» i>is iMt £ imwi» aa^ i|. pa ^ p(>hb| lyfe^. la % iaa Sp ipe^ ifefe jiba Ip Ikfe Jib ‘p ifefe ip frajib- iuie> ibb 'p ifefe ip ^>9jib. tui^^b ifefe 'p ip. ip ^ajib tuib iiife pp.iifepp.jtmklii nb^a j^. afe ^ bib-K> ip jibie ‘Ip kp p

ikia k ip p± k ‘apa k »pa p p ipj p iuhK- ^ t^iku kpkpk

|pi !i p fep. ^p. pp Ih^bbo p telhH ifej ^ pfe p p^. iybij >4»iu>h] u>&. ipia p ia(te p p pa ip mih. ji .p jt % pj feS. p ^ihn ^ i^IDIU. IbUJ 2life p ^ah ^ ph pUfr tbjjbb Ife. p p Ip £. pi I pi p ppi Ife blKlbbo p ^p ^ IpiJ pL liklk 11 p (blb» I4snt> bkl» Ife ^ pib4 life Ikfe ifeilbtejbo p bhk ai tbj^bla pi p Sife £p fep % ^a<b IUhk> aik % Ubjbo p«aj p |^ illfe.kk p P blkbbo bll lIKIbo life lr>lhk k|abj b^l> |^ IDIU> p b»I^K jrlk lip p plfekfi %imaR tb^ ibi ^ up ia na ib?jb ife |. up pfe p p imia p p ^hb p >j^k pa pitp ^p :ma<a hfit»a frfiti <$. <fr>.«fe k kU><K ife ^ pi jib p life kKke ibkp 4>^k imiife p >n>bik> life jib p ika kki lima n p mb^bj jib kk pp ima p p aik p life pp kltb ip Jjl£ ' Jtb ia p k % k££t P E>^p ?»b» p pk kQ UptK

Ikk IbtbJ jbali >>b» p £fe Mnb lifeftl D»kiah Ifefe J^. p b^gjp |p(P>tb Ibllrv |g> |Uah pfe p jU$^k Jip ‘Ife IDib 1EL p Jp p Ubjbo >pk«b bbjbo UlbUb lifeDkjb p itiin b^Jk blkk b^Tlk p lkt»b^ ai l£ lb(B> fefej. IU>l«b p ai <bhlho- life pjfelj Upjb^k Ikbie ifeailte fejp p koj9 |blbin> bpk ip Ubbate Hbkfi ^ IbtbJ U^nb p p pp>lk life fepp p bMk lh p k % kdi ki pj kpl bb^hfi Ife pj. p QltbUlk p bJfe]^ p fe£jl

(ajBisjoasodjnj) life. 9*01

Ip pa pifej Ub^kJ p |>HbfaJ^ k'kjbj pj p fep-J >iU| p ^cbjV p p LMkk |p kibK i.|bak p bikbbo p upy Ife pj. ife Ifeia Iklk>iabho cfa

. bop4b Ife Jife b*l> life p IUV43 Ub'^bkJ Ubjpb life lhg>kkU> p jlrlk UkJbJ p 1^. Ifefe Iklkb |bb»Jb 143 Ifeli ip ifei jp batk p j?43p tbujjk p£ iife 'piaiia ‘K«bk 'miifeie ub>jpp <pbk^k pk

ki iblUb Pbi pe bu>im43jbj 'imiajlb pj P lilbhP p Ifclkk ‘p Sjkhpe P Ull^bJ ip kli^>43^ Ifefelia p fntelAJ 'P feh ^»up p pMa-p jaa ik ifej Ite Jilik ife life iail lib ifeia Ib43j uajikk p p pp. 4aju»h ip 4ap p botlk p p-pfe P k£dl lib ifeia lfr4>J klbK life pfe feife pife 'life klk klfeite 1LIDfcbb^ uirbbjbo p JblUa tfrkfi p k UJ.S lb mik Ikia Oabfcblte 43>1 pap fe£k bkk aa||. lUlk Lblbo ia pfoah pa 43>jjlK> bfi tblpjlklk ‘tbkjlta p Ub|to> botk p ]b!43 fe^fe ^b’h b»n^k> p b^?jp u>|i»iobK pj. p t>jiK p jb^fi pp pa pa p p aa ipj^a ^ b^blc- p life kjnb ip jb»lfc pkfe p MU)bb p pfe b(UMH UpiK Jtlife kpjfej.p p iail

Ifejlie ‘pjlfe p pi life 111 p£ife p Itphfe43kjlb' ip Ife^ p plfefe^ '^Ijlfe. Ip klh p aa. b4SJk p jbmp P ktkk ‘pljife. Ik><b tnjkkj life ivbjk pa ^.kbj ‘ifefe ibmb p upaft p ub[a 43^1^1^ p u^ikk pk iai£ ikil lifeiaa ip lkKlhe> p lt>Vbbo blb^ p pbkj p VlSbbo Ife pj lb Jilife fefe fe£|i

mbt9k p |>I43IU)I43 bri ^ktSbJ ‘p MbK lliklib* j>% fib ^k)b. ife

bMkiak

lib p p bdi p bjnkj ife ^sjib. ikia IhkJ2fe lkU43| pk» p p k UbfrjbIK btajbo ^p p. |lfe Ibllr Ib43j l>tS JVI4»lbS>lbo p b*l> p b|nlj

Page 140: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

h(p>ih. kjgl&lzik hh. WJ.

1^ lik 1ML ^big % 1M. ,111^ j^k IkJi IkfeJ % ^ iklg % Mi l^ igli (hh£te) hujk^

lib b£li Ml ^ '^. igli khU lib Ml Ml,-lte bh. lib Jbte»]ii>i&i> u^hiK m^fl j^u (|>nxifla^»)l^bb» l^te llr^tb UUIK ^ cbl^JI^ J^. ihk UblhUJK >ltbK ^UsJ life Jtfc

lygi Sb ib^ Jh luvtfe i^djk bk £% Ug. Ml h.kt» tfefrkjih^tv feife^.iib feJH ^b MlUlb^ >JK|bk ball MhH-(S§U!5|J0M Siq pUB Sui>| sqiJO SOBjj) bojltto bJ^J ]Ua lUxlV

l^ib life pb hKite Jib ]nfe b&b na^oK «fej ‘lb JJl bib Jjii Inifebife fe life bdl | Ja ^ Jbb biQh Jcfe DbJI» B>l^k c£ fe£li' ifej ‘lb Klln>Jh ife life ^Ulh(uisixreSjo) bbbK> jife fe£il ijik j^. iii£ nja ‘I jfeji ^j. ^ igife ifea jife fete ijbk tain ‘lbfebia ^ u>ikk ‘fefJl 1^ £% i^. tall jife iba j^b ubjij? ^ ifetafeite mih Jibbl Jh

i^ UJI»K J<fe fejlt Hje Jlbi Ibb fe all £. >lk^ Vlk^^ (^>UP |£ ^ blQk U^bJife mfrKJ i^ Jtbb» |te»IIHM> k(blK «£ bllh-(SUOIJBUllUJ8t3p-J|9S JO MB'j) bl3»l^j >4a

IDIUr. ^ IfclUbJ Itbkp JJfe ma Sb Jb Jtlb k(bK Hbt»S tb|a1<iaa^» Ife b[fe Ife b JfejbLhIK Jife j>b» ab Jfe '^ife k^bK life sb £ >ltfeK tbktk Ml kjfe , fehll Jb lf>>ltb i^ l^l |JbkP ^jrbbj jfe. fel hbfe fe Jsie 'Jib Ijje ^ jbjb Jb WS sb Ufel gb Jaie IJte Jib t u>ikiak

lib IfebJ life ^jkMI*(fc ulkk p JbbJ?b ^ife Ml , l|. H>n» IbbJ life pfcabh Jll ^£l Jb ^ib k ln>ktk> life bJ|Usk jh Ml ^ib bjk, I,! ^uik Jib Jb Jib bb kjlb >i^^kk ininfe jfei |a s-b bu ^a |kfefe fefe l| JbJb 1181 [^bk jb Mb bb Ibjb ^nin» libMiJblliibbl|^feJjb uhjihk ^fej ^ iniSlfe % J5ie fe InllbUJ ^ Ihkbbotf' p. ^k Jfe ‘|. felk lib fojbk fek <£b, >lkP^ ^ Pllkiak

IDl.lb'

I^L m>^fa kkii^ Jh ih. Ml £b 1^ ^ajuj j^up kjbKlib Sb <fej^b |. ID>*> UkH» life fe£ll Ml klili IU>Jhjbk jsfe ab \b<b] p JbPbJ^kllU|b,IK ^ M kksj P^lhDJK life b»ll»^i> U[b-IK-rIl^BUS-BpUBn JO WB^) Plg»^J IU> PbJI^ fete

1^ kibli Jb Ifebjibli Jb Ji-tallH|£ Ml p 2ajl JjfckP ife ‘p ibtbj >Uby»» jife jbPj«feK jPik jtb ihkk tall ^ hjrab

1^ ^E» Hifebjte Ikh^ mb !p IPfcPkk ^ InbbPJ rSlb (4) Ilk Ife Jik (9) le^k life Ifel Ji \v&\h phis Ml ijje Ml 111 fefej lilfe-'k ObAJUJ ifeb (S) 1^ (P>^ fcPbJUJPJK life Ptejlk [tte h^iv Jfe. Ife^. (I?), 1^ Hbfee lib h[<te i^Ibjb ^ bJlkjyp i^ jkkjk ifej H4Jr>HbkUvJ IPttefl (1)—|. 'HtfeK

b-^l> <bj Jk Pj»h bb^juj <*& lbAbbo-><b (e) l|. Pkll^K >h^J (Z) l|. I»>«te tfekll^ h^lklk Jb ibb. bibJPJPjK

fei frltth^bj Plk J<fe JbkkJllj:lf'l> bjp>lk >lk£vp <p >kblHMIk

||. J>IPb^bJ Jtfe fe£ll p >lkt^ i^ ^llk H|e fete |VM-blftlkUJ <teb^bl^ >p fe£ll ^bPj<feK Plk P >lktlk> i£ febfe 1^ Jitbk M Jd^j. J3ie JkJb >0lkb4 Male ln>Hfe i^ pjtbK >ikTik> ip bjpjihfr vnbittej? p pjPkUk i^iiei p jbie i£ tab Msb^biip p fedi i^e Efei-hjbjJl SE ‘kfeMi ‘kdijfefe kjbK icbkbvj ^ ^li cbbJbJIK tbfl bsl^ PjjaK >lktlPk <p kfejjb ,l|. ISib biS. lb. kite! % fefej l^e kll Ih. kltel i^ ‘ikiii klisl % Jii .Jiki p £fe l|. khj l^£ bb 'fejib ■jtk ‘bhkfe 'fedfeiie ‘|kib» ^bPjc^K mn ji i|i ibib ^ feik % jJ^pj^k kin, jib jms kin % fe^ii ^ kapjj<b || ikife ]bib.ik> jkk fejfee b fekkjjife l^e Injfe ‘bjhiik ‘£fe Jib Jlfee klfe % tall

(i| fejfe fejk nje | ikife Mlib^i U|£ ^h. iblgjl ‘|. ^ie>ii^ kjhik|» ‘|. jfefe feM ‘|. Ml kb. Jib fek Jfeb fedl,-|. gb ^ 18k

iuu>B j^fe ferji ja. jt vikPjjkust); ife klh^ feiie ibb., l|. ^11 ijje £ feli Jii kfe l^b biB. fejib ‘! kiibblfi. bate 1^1^ kikk ip Jfek Ml p tall Jfek lJlife fei, ibj ^ ig>u>J p Hfelgjkibk ll fefej 1^ Jbk ‘Sb ‘fejib ‘ (Jii) 'ik (bill) ^»hu^ ‘feiihlte ‘Ml ‘ (Ml) Jhifei-kte kill tfrfti&J | (UISIUBSjo) >[>l^ pfilt^ Pb|[U> ib’h M> >lktlPk tJaUP |^ IfeibJ IfeS. ,klSfeJ lllklfe, kblhPJK life h^kk p fefJl p JbkkJII>lM> U^blK p P>lk-(BlUBqpig BSUBjdBS) UlS0^] life te*l> IMt>ik ( 1 )

2SP

(aiB)S »MU° |y> Kri> feOfc>/>

Page 141: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

SC i <bDjlflr.l> hjjiUh. f.p/tfefrah k>h U^IK

bjl> |bDj«feK U\Vt £ UQ ^ IE>taj ^>Xte Pjnb \<*> Mi ki % kdi ^

i\i ^ka^ ^>«fe |Vtb|a |M9 SB. Ih. {'^ telli Up. |i£. l^C 'i^Ji Iki. IbtbJ t. S»4bJ liiii

^<b InbbUJ |blbf» 1^ i^i lie bbh>-jk^ £ bhft ^ bJIK> ^klUhJ-E>hj blk

ifc^ br-o-kkj »»£tP h^PH«b || lDcbb*bl^ IM> bkj joPJhkJ ^ »a»ft cbj^ ^ Uili ^ hll>il4 ^ ,kitj.-(spU9UJ JO BJJIJ^) IfefeiC ^

^ •

E>L^fi 14s U>b Ifl-Po^ ^ ^Vlkbj ^ JahUJIlt |^. IU>Bk \ib JbbJfo It^. ^jt£ i^ii U£i ig|P k lill Eli ^£. lU^Q laiJi ifell I>lk9 cbj Ikblk ^b frUP ‘J^ b>ll»bj £. b|bK

0°. »<*>K bk ^ Ifel^J |<b ^>03 SE >!<*>* kbjbj ^£, IPhfe ^ kSk

Patte J^bP ‘$1 Ptfjkhte bjok Ij^. t Pafikte ^ klfe M ^ ^ ‘|±L ik^i|tbuj(4 bjb i^urv ^ ^£. t^j. khEte h\pw- (4 pjE. kp uiDft k ^4jb ‘^lk iy^bkjbbj ^p ‘^Qjib \u\$ (hPuj) jbib* ib^ ^ lik Ik^. ^bj|4 h^. mrfct>h-t>h lik t«febkj|>ajlb. ^9 |4fr tbbj^ ^>kp-^ IbcbJ VUbK Jii Inh^bJ bk ^qB lk£ ^ ^ b^PJ^b

>9lb ik ifek l^i’bVbJ '\*>

'*klhH (pb ^>tb KlbUJ ^ U>bfc>) tbbJPI^ i||e (PHO)' ^ ‘(^BU3:)J3N) EiL * (ikji ^ p>JI>l^ k£ii) 1^. j^uunJ I bjnb bk pup ^k >i*-k ik^te p Jklt k^k b|biK-('Xuuv') bik lk lk£

l| IptAia iik iak bk (htfei ^hi£ lk | ^ k|klte ^Eli ^ lk Ibp. klhl£ !$B£. ik k^Sk kllte ibp. k lismss. k£a 1^ kj^k yk bkjrbkj Mik i^tc ‘^Lk .p. ikp l%a ^ 9]bbJ tfek 1>K1» p. Ul«b UjhbJ pi>P ^ ^ ‘fehjl£Ibbi Iklk kk ‘ ^9jib ik^i ikk ibtbj Dbjtb'h ife^4tk k^k >i^tiuk ^ b-^jp-CMirctri hp

|^ ikk IbtbJ .bb^bJ bt>»bj |h bk IU>«b InjbUj jrS p. |feJl DJ|b |^ Mt l»>^J bjnb tbjo^VU^bJ bk (uthttM> ufe>juj>P |uE >i{feK u^kjbj |h uj(u^ ikkj. klki i>i»(p ^ik ^iE ^ Ek

1^. Ikk Ib(tej bbp p iklk iEk bk ^JIVP kili-katc ‘kdk-kk J9tfr il^ ^IbUJ bk 1^^^ ^ >ltbK ka ^]ltP Qlhlbo * plfej ‘in^lb ‘kkEML ‘|. Ib»kjHkk^ i<b jrS p jkE p. % (bib.k'iv ij^e ^

bji^ |xE kk ‘iiE ya ‘iiE ‘jtE ^k u>iki9h nu^a ^ kufe ib>»b i>»i>.k p£. mj^ slE‘^. jtbkiiNj '| bhp ^ ^ k(bK bk 1M>J1* ‘>1kElP b^PJpb Hk Iklk. Iblkk lilg. JiBpbj p ^kikkii ik ,lE, .p. kak % bhbk p. ina bilk b|biK-(uo-f jo wnj) lb vTi

Ij ^9 P]>Ptg ^ bhklp |h k^lic ^iE ‘m ‘b^b. 1^ khk lilS ^hblfvbjlk> bfvlrjlb ‘bUHhfoh *bj«k 1^ >pbj ^ ik bhblfr Ibp k hpb :btkb tbj ^>tb Vkbp >0^9^ 9b

l^k b!9k ^ ^hbk ^k ^ ik ^ Uk 9b pb b^PJpb hjkb || ikkjiC £ lbU>B ^k jpUIlP

bi9k itfettP :bte"^ |b|i. ^ ^ ^hUUv b>»ju>hP ^k pEab ka kd£ k Ikk % pibb» '>n>p 'yik ‘lup ‘hp bpbk ikk ‘|. bbk bl ^>tb pKVp bk bk femilfcbj |?lb.lb> lk blkt4 <b>i ^ b^Pjp

IblUb bl9l-f £ b&X ^ ^aiv Hkbp tp>tb blkbj bk [ItS

lb^(b

I* £ j&lh6>l»Ulft kjE Jate 1*411^IP bk bhUUv-rBpgdBllBr) bhUlrv-lbUJ(feK kiK: 4*k

l^ik k jzbk >^(9 l^bb4 |ktb U|e |fcl p. jjifttei, pbk '^ik l^h-JS bk Skhojiga pbi£ >Ua[9 jbiab^S ^k., 4ik 1ML ^k >iaCip i£ iblk ,l|.(bja^tbpbj. ^tb Uiaih bk

I^IUbj lUaftp ^ l^li ‘^1 k ^kk pbttSb ‘ uub ht>K jn'E k hjtM> ibE ££. :bi£ |.

IDItfv

iu>tb Ibk bk

bk biau ikfcjjka •*$ kk bk iMt, % b^?jpi| i2aB lit j^iE £ ika >i^k ai ibta kEuijtk

lk p>«b MbJ>jh IbbjfiE l<bl>P >p kB >hl9 lk ^>tb UbEK |jtlp IhltC <£. UJ(U &b kB Ib^. kbm><*> klblk.bk lite yhjk-u[u u>bcp bk bjjk 2k laii i|. ib£ kE (Ea) biE |kb iu>^ ap

bk b^k 2k £ hib JoL IMt k^k 1^ lujhuj bk kB ‘lUJKUj bk Bbk £ 1M1 >i^Evp uvikiah

ajk

Page 142: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

hftiMtt. t-iu>itbh*h ph t'fpifi 9£l

^li ^ ^ 'Its IbUJ Ih ^ ^ b^?||» h^L iti^L ^ ^ta>Jh l^^nh-kjh £ l^blbpl^

UaUJ^I^ ‘^k kk [klbJAkl>K tfe^ .iPfrfobj Sb I [Q> l>U)^ JbUfe Uibjlh^ laftjjUa (Mo UHb tj^

^lk Slk MUVte ]>l<te <tebjtb* lUUb utKte ^ U^)Ute^j)o ‘ik lUVOa

(kkh.) >lfrbj

ikkjj£ Mik £ kkii iii"hufe)(}> oiiie ike ojfe 'ijife jbkjk bafr

ln>lkl^ >h ^bk. fdik iSk iikjj^k ,-|. ii«k ^ o^k lik ik^m± VltbK

;iifl«to kjk 4^ik ^><te Mit% 1^1.Ikk IStb Ikli ^k |bbjk bafi jc^. ^ |^ lb<te] Ub^K % jb-lbbjbh

,lb

^ Ua^tP i^e

JbkJk ^ ^ |bk |lk |Ulh I IE» kbltb lUblk bJbJIbVUP l>h>h <tep ^

klk llblh klk ^k ^t»fr >|tf- ia> bb]bVJh iik 'VkiVJh-DJkJk ‘Wjh-kjh >UbK ki |^ Ml liik ^ki>jh ^k 4jhjk ^ ^ah ^ \hujhP tbbn>ibafe> ijb ttlk likk kk ujhjk bfri> ^k pSaj tbbj^h>jh bkk kP i\h>jh ^cbbito i^ee.^, ikk i^ik W^h. ^ ^taVjh-kjw kilk^te lub^uj i>i3 ii&i> tbj'i u |>HbbJ^P £. kl£ % blb^^ >UbK ifcil ^ life m>4> Ikl ^ tb^kjlb«>l> lb>i> [blk ^OaUtoJ ‘^lr' ^ |>HbbJ^ bap bJIVP tOJ> ^|btP b^tMV ^ klk l|. g>(^P Ilk ^lb ^>tfe UlbK

b^>j5b^ Ilk lt^<bkj h^. \Bt\\k bjhjft bfrl>

-^, % | Hh. Jife

i<P ikk £mtfe <bb]^ ^ Ik bPkft i^e blttetj ab "bh>jh)-kjk

©ig. ikei :iikik m«bbj h^. ^ ikik ^ u|ktK

kkke VlfabJ Itfe ^>h>|h—bjh—fSJ81SIUt|Af 10 Jiounon IQ U0jjn|0A3 9l|l) t^ltbbj Itto ^h^jh-bjk

Dlto^btUs

1^5 jjatte 4kilklilk& bjbh M^kS., ^k Jbkjh IftftbR k£k

kali IJk ^hVJh-kj^h (oIl o|. OSI) ^k (VUbkJIUIK j£ Ibl^lh i^e l^l>b^ khjba^ ‘^a \b>JK-k^k

^k |>UbbJIUIK Ml £. lUlfcJteb bf,|klk f\U |^ |a><fe Ub^UJ \b>Jh-kjtt ^k ^M\k ^I>b1^

M Ite imk* ^bfrbiip ii-^^ iu|a lik jbbjh ’huaj op ukii^fi >tbu^^ o^ji

1^ Ikk^ bjnUJ lik ^ J^hl>h op jUlk3°J^ ^k IIM> |k tet> bJK»afe> b lnl>^b4ak 'InlVE-UJlP l^ajlb IU>tb UU>lh Ute bk.■(Jth) {diklfeie ^ik

^k.>jh ^<k jbJcjh ikfeie jb>jicbbj^ ^k Ifcii ^ikS^jU i^i |k t^h^bj lik JbPj^ k |b»ni» ^ka ^k |lk.

^ ^ik 1ML ikk^ % Ibkjh-^ ia<te J^. PJIUtbT*

%

‘(>ajlb luvtb )au >lbbj >h pklh ^ b^l>

UU)1bb t^.

ksk, ‘mtbk i^k. ^k ^ ^ajh Ml Jk^. 1ML tsi kdi, ik^ | bbtb i<b Kvapj^ j^. b4n*j»K>

jHUtbft >tb jau

Jilik Ibk^ % lt\Y?$K b \*> \h>jh-kjk iMi «bj ^ Dl3°kj >\U> uti<b Ik kk uibbj^ft 1>aj |.

IEIUJ ^ uaib^bUr ojL£ H>ajlb lUlbv lb<fcj I>i3 \h>Jh-b[k >ibbj ih. J^kih ^ kdi % ^ kk ^k lik Ikk bb^bl^lb |^ iu>tb hiis ^hie UM\kK l£. ^ IPlPb pit \p IMt £k jap |a ^a

j(bbiat» lUbj DJU-P' ^ k£ii 1^ UPJtb ^k im-hfr \*> J>IUa Ua>k ^>PJ Ubjbo Ml, M ^ kteik ^ kkk ki lik £k l^k. ^ ]>tki>h klk n»<i^ ^ |. Mab^bitp lk uju^p Ml

IP>kf>J ^k kli % ^ Ml ikik ^ ^^>JablP |^ IblUb cbbfebltp UPlf Jjk \h>JK-kJk ^UJ Hnkh |pUP 1^ )gk kali .^t kilh u^b<K-( (SJ31SJUIW JO X11SS903M aqx) 'mtbbAbiip y*> jbkjk

1^ muakj bb>jh nbi»^ ^k ^ bapjjtb kJftft pj?t» lltei InpbJ kk Jbh>Jh-bJk kik klk Up «UUaj> l^p :P&U>I> Ilk ikik. liik

uvn\k iMl ^ iPbiat» [p :mim> ckMsJi, ItB. bj?b^ jp k£ <tebj|0. ik£. ^ik Jlii Ilk\p ^k£. ^ ^h>jh |j*>^p cbjjbb mflcb iLoib jp^ >ib>a Mi l^k ki Ik !|. iklk ibajh i>k»1. ijk tel

|hva k£ll 4!k pbjb ^ MPj^tb 1^ Ibibb b^ >|>l^ k£ill \ik Jbaiki^p ^ Mk life kite! JnEbiaw

lik Ib^p \h>jh-bjh ^ J^hUbv U)blK-(SJ31SlUIW 10 IjDUnOO 9t(X) hva»b» |tb 1»b>|h-bjh

miuab

(sjaisimj^ijo ipuno3) ^h^jh-bjh 4*0L

fehft kdl ^ tek£. iyu*-^b Up

jinft tp Jkiii ki 1;^ kfce ^ ^ Ml Jlkia ip ^ ujhp (>uj k£il ^k .11 kkB. klilAll

Page 143: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ZGl 'htyiLM) ph k^piiL

I^QJlfcj IUIto> IbOaJ

UbEuj ik ^ (9 UbEhfi ih. IteH 1^12. blkK Ik JbtnJtK i>»kl4 ^ ibj ^ Ihl,I2ife ^ ^ ^kk ^ ^ ‘JLi ^Ibtj t£ k£ji £ lh»P^L 3»jfe> ^ Inlb^cb Ql<bhjk- ^ |htcbU>l> 'in^UJ ^ «te^bj frUbjbUb XlBbJ ‘>T>t '(blk^ ‘U^lktoUfefc blkb» HUP 'U|U>«£ ^ J^. JbUb bh» ^ ip>tte |QU lr>K»Jh lt±± ^ k|U)

'kk'h^£'klik^£.ilk£ke ^> u>iKi9h-fsjonouno3 9qi^osuonBoiji[Bnh>) biuk>|b ^ jbbjh

-kjk U]|k |tte IpilnK OaUJ^I^ life,1^ ^Iki J^L Ihoihite ^hik-^kik ki^ %m^a jau b»b^nb u>&f.h-bjh k>iki^ life iik(sJ9jsjuii\jo nounoo) 'kkyk-kjk i^eIfe ^kk ln>lkl^ kilhlte ><cbK ki life IPV^b J>jtb k^. ?^bj^> ttoUJ^I^C- US-nk-k^h UfeUS |^

yek bjUkb^bJ ^kte % IMt ^ fthl>h Ik [bhbj ii£. |^ |H gk fekk IbJIhlte t»hk Ullk ^ I^S >yi.lt lye kail bbJtf. bbbj i£ kdl Sik yiUQtb ktlhlte k»bk t^>u^ life IUIU>IE» tokk bhbj tb^K life kdl ‘|fe yibc»k ^(i3U|qB0) ?ybji^> lys-(XjJSIUlI^) fckjkj \£,b>ik uy^iK ^ ^ b|UK ik^. 111^2 >»b» >bk» iifeuS B>k |. uauahj by>K Ub |bpi> bjikik> bbjk‘yck k b>ajlk lg>u>j ^ k^^i|k ife pinK yb\b>jh-kjk <bUjB.I^ b^nlh UkbJ ^fg .

msnk

, 1^ ikji£ \h b. Ih^ft ^ai ^ ^4k J^L ^k y?Kjh Ik pfehjte hr>bh fe2£ ^ fttate % ytikbj b>ih»g ^ ^ ik^a ulk. yi ^ iya tk-»k >i<bK y»s \h>jh ^k y>iikivbk|U^ UE>JU^JP ^ 1^ ^Ife ^ife thOlhlK- b4bk ^>kUj |fe Jh lh»4k y:lb|»kl>h y&b ikii fejik ^k takjja* y>Kj ^fe jatbUNin> ubvjujtb jj^Sok-iyk. % i^kjh pik ife Mi ^ ik^ uy>K Ik^ 1^ IP>tb Vlbbj >UbK bj^bj ltr>l> ik I^HP }$ ^klkk'^i U‘5-r,h-b|k hkfckk>bklkk Pa>Jb ybkBlh^bJ *»fey»b <£ U&nh-bjk^Jk ^iik |fefe fern. Up jbbjh life, yi b^bjyb i^ l2ik lk^ % ^life iinkk felfe y>bjk Hfe-tyi;^£ ^ kk bkk ^ I^KP ^Sk felh lg>U| ^ bbbj iii Ufej^ie 0\& life Ifeji (}9UjqB3 J9UU])ugfk-kjk he>inb iife y>kjk jn^biak >Pjk ^ ^kXjk-kUk ^fe 'HkEie ifek felifel^k

pvikiah

life Ik k

I>v>pjyb utbj^ ^ ^k j^ik uik-Mh ^ pEtibbib ujy» 'kb >ikt^ tgjk '^|b kbi^p >yca>ib >ikB»b i^ kkii^k- bMh 'a^k >>kBib pjh»afe 'eue ^k £. k>ik.iaH ‘ELte-kui ihs>k ^k ibbjb »kBtp Ek ijfe nil ifck kya-kb ihs>k ybUP yiaj ^ b*mik |fe ^life 'k|k 'yi^J jbH> jZlh. >ltbllp |^ IbtbJ bblhPJK life ^k ^ktB £ >ll»bj |bf|>

|blbllP UkJbJ-CSJ91SIUIW IQ UOjlBO!J![Bnb pUB J9qiU9I»M) bjltf- lUb^jb 'Ih6>k ^b Jbbjk

1^ lb<bj ^ nn >tbB>taj "ikfeL-ifefeE iffik yeh 1^ Ifc^ttk bJthIK- ^ ^lb^h|>4 |^ IbtPb I.Uk> n y>bjk ^ik jbbjk lye £ U£l k^ b^lklk l.y»K life ^ife baikl^b J^. Inblkk Mbb lb<bj by>K life y»i* k-kj-^kj yuj jbkjk £. y^itb u^kj-u-kj >nbK iii lyajth. luuatb hJikito bs>E Hfek nbkp lye yajib \u\z "bhvjh-njk ^ jbb|h £ite ij^te mu ^ ^ j^kkh ^k Ml 'imEte ^»up

ibiaj £ j^ie n ifek ^k biihite >yp nit ^ Ek jyajib \u\u> ibcbj bbEuj yth ^ ‘^k ifeb^bj k jk Pjkbk l^te n k uE.(l?:b «£ hlife ‘kite k J^. bU>IU kb ^ ^kjlb lbP|r^ bilkl^r ^fellhthjbk >yp IbhjkUb ‘ifeh|fete 'ifeh^lK-^ life (ifehfe) E»b y Ifrlfr IbtfoJ PbEuj lb. kh. nM ■jn Ibhjbk bJIkllP ^ ^ ^ ^ b^pjyb ^ ^ i^k ^ MiM)* bk >h ty> ybPbjEuj ^k jbJihiip bbjbj fe^ii >(bg» k ^ jiife Hjte imife 'li^ itet ^=>Ek b»i> ikiiMte,£fej. % JbVJItbbJIbK k*kjbj fefil ^ b4llfe^lP-(lilUBlA| pUB bXbJBIUV) ^It 1^€ hPIhlVP

1^ g>^y lik Objife ^fe \b>jh-i^k k ifell n kfekibE ubji ma tibpuifrbj n (baiPijt l^e jbPik- i^ fek ibkyk ^ j^. ^kii^K qlife j>g>yi i^te kaE 'ifeii bjnb fek |bb>jh-b[h ^k yjk iy£ n^t ^ a )y* py>1^ ikite g>^P life-life life ybbjk n- k .yaa-Jib pib ifek jbonbiak bjin> p>ikiak ‘inbikb

, life u>9-r>kbjk life pfejk \b>jh-bjk 2k I^J kfejfek n phlh cbPjyktM> fe£il \£. 'luia ppjip • life ^-hijh ^ .nkjk ^ l-t*1® life ^ JVhllh-|Uh ■ 'I- mUb- IUh ^ bb-ybj jnEiugbjkoton

Page 144: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>l^hj hip>lh 'kjjM&tZZh hh 8£1.

, life HtjUJUJK lUlb ^sn bfeli h^bj ^ Ml JJfe ^ta>Jh bhUU>->;h it^>h>Jh ab ISbJlVtCb Ikli Ib^J Utb-» >htP ^ feh klhH ^>Wjh ^ ^ IDUb Ibh ^ Ulb Hfe biaw ^>up Btbj ^ 4<fe'j£k jbbjtt luinir Dfl]^ i^te. ^ ^ jMklie ^ I4«fe. ^ aslk

. ' l^bt-PJ^-^-^ (01) Hjgfr-jth-Pflji>T; (6)IkjUJDJK (8) l^b. life IflkbJ bib* —tfelbbJ&lK (/.) I^it h$L fell hjlt-^lhl^ (y) lbbjk>I<b 'bbVjh-klbK (s) Hjch-frE-bfrjft (17) l^k-^L-ln^jh (£) (Z) l|feti lifei>ikbj ubj-b*kfi (i )-|. ^iDb >nfeK M klhfe^ yjte jbbjfe life % bb>jh-bjk Pbj>

I^IDI^ [bOltf* Bibj ‘iPU^hj |QU Ub^b] h|febj life l^S»h tii b>9jl^ k^felK-li]»h b|j>lkbj

, I^QJIb ^<b llnbk ^ bhbj UfrllAK b*lkl^ i^e fefe^ 'Ml ^ Ifrbjh ^hle UbJPJK \y= 1ML, iiy. ^ liife ^ £h 1^5 life b]nPJ tbbfcbnp *bb?>micPb»fe jfe ife M& fe^feic Ife fejfe i^e .^ife ife ^ ^t. mhUK ^ife ^life ^ ml ^ife ^ii % h £iife bjnPj lb afe Jfek .^l :lfell[bi^iL ife^ I Ife^i fell£ ^ kfetote % ^PIIp untie blttKfrfr

l|. IPUkJ ^ fefeh. Ih. j^klk q3UJlf>j3lk ^l> j^bj l>lS (feil, Ifek IbIPb mfe iLlSllh IfepiE Ifti ^fe jJfi.VtMY (6) HiE IP>^ Ib^bbQ ^fe>IUsK bi 11 fe fefefe bfrl> (8) 'ikEH \>\Ub life (i) ‘1^1 iteElfe (9) 2& feii lfe£ (S) ‘ftlife|bbk bbo-bllC' (t?) ‘IU>cb J»Ub fe£li (£) -'llilife Ifelli life kllnVjh Ug. fe^fe ii£. (2) ‘feitkkh. lb. feUfel^fe fed! (i )-| ifefej. >i*k ai i^mk life ilifeJajie % \biejh ^ifeiie p^ik ifeb i|. inii k^hh. n. pp D>lk life |bQbJI* UaUJIb^k ^tfe >UbK ifcj ^ fefe’ife life Ulbkbllfr ojh. «%

, i|. ifeii. ifefefefelie mbiak ^ ^bjk ^ ifeife fe^ite iu>ibbj a>u ^ ^ felife '11-life ln>ttol>t-J life hl^k kP ms jfckbj->lb.bj Ife ^Ife. ^ U-MP Q^k j^life |kU>J 'IU>U»

• fefe life £Jife Pb^jt-j ‘itiife bb^uj life jaife bl ^iife ‘ifefeife. ^fe hi ^iife k .^tki itei>h ll^e ftb>K MPb ^Itb ife >ltbK ^ \b>Jh hi ^PJ|U life >|iteK pk £iife life \h>JK Mife ifefeJlo ife^ ^ plh taupibli hp-j>]<b jbbjh

feU^llAbj b^Pjp lib IP>ib kkht lb. injkuj-bjbj ibkPk life

(uiaisXsSuiSjApV pu« SJ3JS1U!J\[ 3l|| JO SupfJOAV) (pllnW unbht pkjk g’Ql

||. IbIPb Ibbjlb

ni lh k ©IJi IbIPb ibbjlb |4g ^ |bkll*kll* ibjbte' |. pik ibkjlk ^fe UP^ kS |klfckll>>

ll^- life okhot-Vi Iriajlb (-(tcv pj lab. 000'0t? |i£. Ihfe^lfe ik^l ifefeJlE jb>jlifcbj^ itekjp^ pk h-tf- i^ fe£ll UP^ life pbjk '^IktlPk b^?Jp-(SJ91Sinipj 91{J JO UU^ life pbjh

iViQjlb lUlk pu J^klVK ^PP life JUIb 1-aib PJk-P Ibtfej bkkh (-pbj

Ip ^ feel bkl>h HbkfrJ ife^ ^ kfeife life felik .l^ife k Hnbb felE JfefeJMi i^kP Sfe lit fe^lE fefe P IbbJ^bJ kbj pjfe ML, <bj ^ kh Life ifilfe. ,1^ n' Si Ubi^> ^£. ibjjbb '^Ife Iblkb k Ikk Jp |bbjfe f ifel ^ klaife life || Ifefe IbJfej ^ J^ll^ g>ps>P p life Ifeib feilb^ ife llnbk .

|£j IP^ Ub ttebJVP >h IPkfe >p k^tr Ite^ p» kl^ bpkll^'bfr-P-jV'Sb .^t kk •% bjlboPtb ifejbb' ini ^ife ^ife |lfe.'I Ml fia-k- ifefejie Pbjbo l>k PfeJIlJK £ fc4tl*lM>

kT^kJ SifeJ Ik^. ifefe lb. Pbjkbk >lbl>lk '^. IPklkib-mbujia h% % ipqPjk p mi feiuiubj gib. lliQjib ^?iga ppjlh^k ^-htp pfe pMl untie % b>isvik ipb>u>j hi pife E>k^e life, .ikk % ifelklie Me .^. feiii^te k^pj^

Ip kUl fe^lbe hp Ip 1%P ‘Wife 'pk ^ lb kWE p Ml lhllrj>lh<£ ‘Ihjjhblllfesilfeli

p kkE. ph. P p bbjbo .s&lhbpa, lf»»P fefee ifeh ,ih.ajik pi ikpy kh. jkbk ‘(kpkj' (bkjlb ibPln~t, Tnoajk Pa lb ‘fefei bbjh ‘h^(ik ‘(klhkjftkj ' (k>ll^^ 'Pblb^llliP fe k>bk>(l^ 'kfeh-feill• ■ lUill^blkK ‘ (aikPP '^hiblb ‘klilSyl ‘kp^ ‘ppi ki % |. ktL ^ Hi life b->2jp •

2PU)lb P|kbk a ‘kfehMl ‘

Page 145: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6SI ibOJ^frl) h(ji>lh t.(plQ>h*h bh L-fblK

tki tkJi ill. JiL % iJnfe UkJbJ <hl> bk> IktU ^ £ HJKifr ^<fe Hife Ijl ^ jttbujiop- \*> uaj^ t ‘>iktiuh go j^kii‘isli-(^snnj^ pire )n|0jn^) uaj^V. ^bh^jh-Kjh

4l^t h*lb >K ^>tb VlbjsjuY; >K tlMV ^

'ib£ life ?mk b|nUJ kl^JKN £ bfcbte lililjv lkb.1» ^1 fefe »>^Ph H ^bVJh blf. lb ^

UJht»J>Jh btf- <fej \h. life Cb|l»^ Hb ^ ^ aiu>k ^ ^U>bb >lbbj lUhtc ^jfe IIM>IHtb-^tfe l^e lb |}»«*> t>b ^ iife ^ Ubt^> |ife IU^IK» ?IKk \h>JK-bJhl| |PAa lib HfeJ^ >h>Jh-^k, ih hjnhj % (.^Ihlty) ^ll.lkbj ilk ii% £ IPftyfc ikjbhbj tteb^blKs >|kC ?W» tfe| ^ IbUb IbK liilfev |tg I>|S]b>Jlb}ttb b}^\M ^>Xb frbP>p bb^PJ ^hVjh-yik tfej ^ IbU iacb j^ g^ ^jD || gi|i fejg HJi iy£ J^ bhbj plnK^tb |<b \h>JK fcjh J^. i|fce Um» k-tl^ tfeptc- -j |JE>^J

bhbj ki >cbpk> .-^-(iCusTUTi^ ©qi jo Saraoxjonnj;) pimn ^ ^h^jh-bjh

i>>fljib iug» tun life pfe |kk k£ biib^ ^tbk ufe ms sjikfe y>kjk >p (felfe feyt) Kiu>Kt>.T» ' (Mk) fek '(^Ifeihk^) ^>ikK bjftUj fell tfr \h>jK-kj^k <bj ^ ifeife y.

1^ mtbk u>& life iinbh |b ^ki tfejp* ‘iilfei IBi il y& yfe bjito iu^ 'yyj i^> u ^ fthIteb Ubjbo l>Kk- ‘|bb»J ‘fil 'y|fe klk-kke W1h>» 1h>JK l^»k lift U >aib klbll» ptb 1b] \Z Ik^i piye k |k p |b9jbj 'yik yfe Ik Htei UjfvUj p»bj linbk tfe| ^ Ibfr bii^l ^iajmb|LKII, 4 lik kjllc blU IbfrK' y. klbi ba]> ^ kJIK- y. lai.ttv 'ik uiht» ]>i> pubuj kifem<b >p i>i& y. ik |2|fe. \&. 2l£k Ijbte ‘b4K>jij yi ik ^ |^ife ikli ^k H|£ yik.yfe y. uik^ fell pibj iaahu>i> iinbk tbj g ibi> iatb y. b»kiak ^ bbbj ^ uik» ^ iinbk

,1^ IMi |h Ihl fekip |, mu>k] p ]>hl>h bbjfi yt ^»b Ik^i Ifiajlb IUIUn IbtbJ ]>kl>h y. bhbj Uokg- pup ‘p bbk life jkife ki*£ p^uj :ut» iife p ?ibK b>Hi» pkl> p£. ip ^ y^ ife£. lifeki £ >v>iu*> ^ p(uiif p anak ik bhbj bb>jujk> ptbj fek p. jbbjk |gk <b|p p ^k itej ^ kk life ufthj ik

.Iplnfeiip^lkppkMilfefek ilifek 1^ t^ife rn^ 'life p kp pk >»Pli ju-iiajib iu><b ibb p ‘p ipL plife ^k ‘lb Ik^. pkfe 2k pkk 2k IpL p. jbiejk feife ]jxap pkp 'p b(<kjiP j>nb p p& ife| iiajib p ifeii iip| p mjr> p fep, ‘i^ ^ kk life il^ilk j>ibiic

4 Ilfe2i pk klrfi p IMteK B» fell P fell pfe mik. p k{J<b tUkgh ik bbltlj pqj pfe. p ‘p ifebjie pk^ lhS>k P Ibbjk bjb IDUb p >HbK (bp j>Hb fek ip pp pk k*hap fep p ik p<fe phl>h p jbfcjk ilfe. ik kp ik llkplk. p l^l^bj life kk p p kpbj p pfe fefe fejfe ip llrpltft p biakK> g>f1k iput> ifefe p ‘ piUN Ukj p khiic- p ^jk ifej. p kk 2k p ‘plk. p auak p |bkjk p bjh llkp pk M’V* p bjflUJ life jbhbj UPJtb ik ^>tb pkl>h p pk p ifeji ip ll>^U ^.Vtb ln>blK' Oabb >lb^a hll.iab 3b p ‘Hrhlb IbtbJ jfeklih p p pk ifel Ulbtfo bjb OJ ^ ^g>UJ p |£ plfe feife pfe piife amft P ifefe jbkjk ilfe. Ik kp p y k^pfe l^fe pk I^KK- bb» llrl> Ibj ^ Uh |ib U>l3>lk p k4ll^k> p h^?jp (£ lkfe| l^fe ik yia fell pfe llnkb p pk UplK pii-lfefepkp pfe IlnfeN

Ikk IblOb l\% ]»bt» Ikhi£ pfe p k (bjntj)bb»uj ^pfe fefe ip |. ikk I2lk .klak, pfe b|f<uj p uw^b life ifep biau u^b iibt»p ip ife ibib>

bh kUt> p£.ppp.kll b»hl» b»ll> p >(b^a Dk(b>i 1h>Jh-kJk felfe'p >lbbj ikbtft |p p^I»bi>h p Ifeii p hife Ublj» ip p |p><b pit >«b]a ‘b'h \b>jh-bj_k Jklniikia jI b<-b^ klk k2 1^ fep aik p ML itbE>uij toihK^ fek IkhJte-lkkte pk pi -I fek i^uc- >iiaj^ btb^ tbh-aj p piife?<bK feli |Ulb \-\tUi pi p ifeli ip pq|» pk Ihlfe p UJh^Jhfi p lb>l> p <*\k

,|pfe pfe ‘plfefe 3»Jl»] j>l<b p blhP t»^J bb^b >ihj Iplfefe p£. ^»>tb ui&ikn p il p ip ykpiife p Ufeli >tbpfr feife. t^up ‘p ?ibij p i^tfe ]jib|a yfe lyl yfe pife bghjtly ip Mgh^lb life pife pp k l^pfe life feK>h ip tohb» p Ifeli p, ip ^ ib>uj

y ba?jp> Ip ]3V<b IlnbH p >HbK jU|b tbajllft >p blibtjbo p |bkjb IUn|>—]j^HnH llf.l:b

UhlP

ap

ktibb

Page 146: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

}lt*t=J frPJjldLl} frtfWh OfL

l| Ihk li*fe l^te lik^ Ukjbj ^ 1ML ^ U^IK 2aj4 Jjfe Mi. 1^. lit ^ka^tt£.'bli i^Jk Mk % l££ ^ Mk ibiLiitc hiiJi, iik^ie i£ mikiah •Ilk HiM IHiL iaa ^ Mi ikk Ji ^P^IV :^ha£. Ihikha fcMi t»(pi«fa «fek^ •

|^ Mt iklk Ikikka-kaili loilbia IkH UUJkK >cp>J> bjaiHt •

(AJBiuians) •

, li^a hkh. k «[ mb ^ ln>u«lf»lk>» ^ Mkbj'kbUbUc-k -hva> U|D Ukll^ ^

lb. IUQ> l^cb bbjbo >lb£bk tb'h b^l>

ifeil>uik-D>jk ikik \k iikfi | ^vib l^bhP- lik MaJIfc >b»l>b Ql-kkJ^ ^>kP ikk Ml £ kdl '% |. kkik life, uvikiab i~hajib. iuia (pii^ubji^ <kbjlE Ife^ie 4Jfe ^bpjk J^fe Ml ifej. ^ Ifek liife ib ^ j|jaiL b|kllh

1^ ln>9lbP blbbj b|b UblK|l.

l^te io(kk^ ibk jpajpT; i^e h.^^ub ‘kkfe^. ik»b>bj lib iu>tk: i4bK life ^kfe Ml fell lb uub IU-I> ^k Me life kkbhk- ^k Ml Jb b^|>T>- l^e lb ip>4> u^bK kk ^i?a ^k uaj|>K Ml ^k ^ bius blbbj j^bbk ?(telj D9J^ y|£ Ml ^ife fek-kib life, blbbj J^. a

jkb-jkik Ibk ibib^hi>K 1^ Iblbb jftfe cb^jY: cbivjll^ bjK

(fekMLIb

(b^K Utbb-I> ^ Cbl^Jb hjW jh £bopib iik uapvK p. b>ikiak t iiklife klfe KbUfr i^e iu>tfa laiib kk Jikl 'iktife Jiife Ilka hlk

VlifcOk ‘Iklife kb. £?k ‘iklife. kiy. joL iklife IUU>|blk> ^<k p>tb k% ’lUll^bbi,ih ^ i^nbK ibuto pi<b> uajpTl p k^ilk-(^rqojnj jo ssijnQ) pub uaj^

1^ Sgk Hbe» J^k OQJP^ ^ Ughbjk >lktlUh jl>|U kite % £ ^«b Vltb|b> Ik bjfrtisft ^ bia |iik Ibk U^UItb>P % k life l>hrt>h [UI>E tfekhia IUIte> IbibJbiajktjk. £ ~bh>Jh-kjk HbkP p. UJIUHsR Site lib Ifek il k fribft life U&hlejh 9b ibj g lb|9 ?tbKpkUJ ^ Mt IbUaJ l>UIC- ^ JblcJk E>^P Itbftk ^ % felfe % Ulcbt^S llkk ^9 k<b |9 kAfetSfelhU'lifeak ^ felfe t^Vh llkk IbfeJ kik life (|feb. tfehlbs^k) Jfek kiki >itbbjjbl4 £ jteibife ifekM^»P 'lb ^bVl^bkllfiVjh pblifo !k Jh £ bk^ c^, ^ibDIb lifaj Ife^. Kbfob ^k ^ blkK ^ 09JpK ik hik >I^K kk \^h. hvab»U>ib klibbj kjik k£ i^e ' <febJhUJh|k> llltja I9> klfe blkK life aaj^ p. llS. % >lb.K InT. Jkite ctebjja -g lg>UJ ^ bbbj ^ blkK ipkb Vibpa^ ^

lnblkl>

DJbk

i^ ^iik kuib.j» kk kkiik >ibkb ^MbSte ^>kp k iii £ii £ bik.K ^ pk intaib ja 'ib p. jbii % {bfcjfe Ir^bK kk ObJI>»^(> fefe. £ frfttfe fe^fe lik (bUJb4Jijh ^k feS. a£. VtbbJ ^ ;D&>b

,1^ lik ^ilfel felk l^e iik Ikh^ fe£.‘life jjOfelte balfej.' V-faUb ^blbtto ^ kk |11£. Ml life baj|>^ iVilb- IbUJ Pbfcuj U9JpT: ^k Ubjbo ‘Jji pkk p.

inVibi>uj i£ jbujhbj jhflik k ^ liis jbihfi jufelbte ipe (fe^bk) U(kbjkjtb ipih-Jl^h ps.o&jh iik iypi afe ^ mik life pufe ^pjkj^ ips p* ‘ja t»isbj i<k pae 'a % ^ ipe ^ ^■pi >.i^o Uj\\h ipe iibt»frj — j is>uj ip£ ^ iuij p. jbpi a>ip^^ pk paj|>Ti p. b»»^io

jp^ib |9U ln9K IUb^ ‘llt|9 j9b P9J|>£

% mi ai^ % ‘ib ifek ^a bdhia-^a at, ps pa pfe luinir p pt aapiS Mht» spte ‘ jb9jkl^l> 'iklkMl pp kite pfe fr>tb Iflllb pk kll life Htttfe MbK bj<ra k» (k Ml

bhk i^ ib^kjib^i> ipe ‘ib ifeix p* feilpE. p. plikhjllkk ip,a<k

p bS ife£.

jitei bib % pia kfe p bilkip jfrifr bbp kk kh. ip oaj^ :fete Ip ibiE>bj ^>a» piife life bajpK bb» ik >kbk> ib>i pk >iktbit>i> hjb^ p (kk^lp) ?3»»j lib kife kb ip

pifetrv|>

pk (tfnj )kbj kt^j. ip Mi ibfe ^bk>IDbl9k te'Lilt')>

Page 147: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

. ?L(pit*ihxth bh UfjxlK

I’hUvj^ >.h» itbhjk ^ kuiRft *9

^ piftK-|>ub ^ \h>jhiejk 'S

iViUJIS- IfeltfeK it % iMt 'VhVJKl^h >

I’hUj^tb e>^>fr i«fe jink ^v»o jo>i >itbh[K> <£ Ufiil ^ kPUviv •£ iMUlhli iinVifatetp ^tfe ujhjp yfe hJj> *Z

IUI& l>|tfeK it llnilh bibV, b'h UJIOP ^ Hall Ibfe £ ICUIMV *1

I^S pte-jUtb tteD £ |>ltte tb^OK U)U>1p)> Jji pQl>jfe

•>UP •hj?k Jh j^L lftMhl> llte ifeiL ^ £ jbUlJi |>Hfc»h)img £ li£talk ih. >lb.ja)U^

ih. j^friiP ^hie iMt. iihj. ‘jja iu^a |a i<fe b^nkj hUj^ nja ^ ^^Utbb >lb.bj lUhtP ^(b llr>)>

||L Ib^J Ub it ^E» IhL. ^llnkh J^. J^li b^lK (k>» ^iife llnkh >l«bB tbaJTtlft i^e UlrDfejbg Jbtejh Udi •

Ifefrh H^e tebJK-| ^IDb j>)<b ^ >HbK ^ \h>Jh >il ^ Dk Hte tell^llibj M?j^b •

llUtbt» ><b |QU J>|cb lUbJ ^> l.jbS^ b ^b

Ulb>»blltv ol& •

itlk Ibajh IVH>1> life iai t£Ji ^ik Jbkjh h^pj^tb IblUb Jc^ life, 4Sfe jhJIWltb ^ j£lk Jite tltei life Jhr»ft \bijhbjh JbhUte W^blK •

I^L (UUt?>-^Uib Ibhft bxjy Jji ^ bbp ujik-iuh t£ jjjiiJi. nfeiii -ki i£ (p\a ujhk fe£jt ^ ^ j^a kfeB. ^ j^olt

- fe^fe |bbJ»l>K Mi JJfe fe£li ife^ ^ IE>Uj tbitb Ulnb life jjtlE. M± ki ^ b^>?J^tb •

Iklh ]blblk> \U.V* bJIKN tbD; fe b^PJ^tb ^ ho^h '£ii ^Jfe Mi i^.

fe£li lg IbtbJ

|^ IblUN kb. kb. blkbbQ b’h >lhlbo life b>lk^ U|QbJ fedi IIDIh J^fe k»ht» £ >i<bK cb|P j>itb ^ £jik :b^«b iibibv ii jife mb>bj jife life ji>^u> \^ miits ^ ^ Mk.

g. life jkjk blife H|£ ^le ‘jth ih. ^ii k % fedi ifej ^ B>^ap >.b» jjafc ujbiK •

l| Iklk Mfeo ib J^^ah. ^ha ife^UfibYi tbltsjlklft ‘ tbhjlb bb|b> batk ^ife jbltb fed! % b>lklQh b'h leAlIkfr^P b^>?J|cb •

l£ b|Uftlb Itefe {l>(bhP £ ^9 ^<fe bQjtbp ^fe Jfelt ifeli ^fe Jbl«b tb6toj^l UP £. kIK ^ l^j ifefefcfeUS blbUJ k% t-Pbk t£ lMkl» ^ Ibk IE» ^<b jbkb Mab^bltf- IHkH UP £ UIH. kteK-lbk Ibtbj bltjlkbj £. J^klh hS>t; ^ ^fe jbltb ^ fedi iilS % jblb-IHN •

kf>l>

MS’ <*r

lbl»kj Ufa tbtejlklk (kV

'Ibi»kj life ifeiS. (£) 'Ibrfrftj life bbji» (z) Mbi^kj b^ life bjhJp ^fe fed! (I)Sln>bbj life ^blS^kj b|bUlk I>l9 |btb.lkP b^b>lk UJMP |<b Ml •

2^ kht ^fe ujmp ^fe bhteft kihjt»6 >_jip Mi Mfe ik>itf> ^tb fed! ^fe Ml llfek Mb. ^J^p

^Jfe |Rlkt» tbVJklU Jife bjk^p ^fe bhteft <bj Ifc blkK >Ub^ life bblM> £. b>lk U|blK •

Ilk |SU |>lblgto.^,ltab l^£>UJ ife kife^ ^ Jib fabbJK fe ^lk|k |utl(b ^cb it Jbbbjli ^cbkP bajbk Ml

iyiaij ^tfe Mi bJljbJK UbkP tdi i^e ^ kkt >b^ bklM> VlkElP [«ta>lbbj b|K|>1> •fcOtott

Page 148: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

/

;

■L

‘i

i

Page 149: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

31W3T 4. TT^cblc^lH ^iKdlM TF5RtfrT^» 1

Medieval Indian Political Thought-II/

^i-x\ ,£TRrT 37Tf^i '^. <Fsi'i1fcich(Social, Economic and Political Background of Medieval India)

^nf-XIl TT^eM<rft*i 'iKalq U'Ji'tlfa ^ m'qm (Structure of Medieval Indian Polity)

TTSpfHTT % TT^f^T 3TT^(Political Ideals of Indo-Islamic Polity)

^ilf-XlV TVdtHt TT^T «pf ‘ .(Islamic State and Religion)

/

/

143

Page 150: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

VKfi wt HWlfel't',3TS^tFI-4

pRlf-XI

TTfeilcbldlH ^TTrT TTWlf^T, ^lf2|ch

TFjRtfrl^j(Social, Economic and Political Background of

Medieval India)

W^RT (Structure)

11.1 (Objectives)11.2 y^iiq-ii (Introduction)11.3 tTKT^#T TRT (Medieval State)U.4 oTHt % TR?/TRitf% f^TR (States of Barani/PoliticalThoughts of Barani)11.5 Sf^crf % TRT ¥^4) I'fqK (Political Thoughts of Abul Fazal)

11.6 ^qihmT ^ 'HHiRifch fsRIRRI (Social Thinking of Muslims)

• (Summary)• (Exercise Questions)

11.1 (Objectives)

f^IT^ % aiwpRT % 4^-qiq_ ^tt7^ '5f7f:• RU|<|^j TTaFfllTT fcj'-qit)• % TFR Iqqi<l• ^ (q-qK^IU ^ ^’l

11.2 TOTT^TT (Introduction)

TFR o^q^TT, f^RT4 TTPPPT oqq^TT ^TT $«iih ^TT 3^ Ft ^TH ’ft f^TT ^RTI qi«iq ^TF 7TR oqq^sn HRpT 'hkoI4 TFR oqq^i % «hii v4Pu^dtqi,0 ^ eW< ^iR«h TFR JSRWT ^ttI W 7TRPT oqq^sil ^ft ’TTRT 12^f ^Rt Tf* •1tk % TRT ^ »R ^t

^t WW 18^t *Rt R3iishMui .f^T^ rR tf RR TPftl RR1206 Httml ^ Wdq sfltRt % 3iiuHi cRT W V'Wihl TFR q>!qH TFT I

TRrna

144 kiv)i W^fnial’i hiJtfw fq,w<

Page 151: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

St? l. Xbbf tbiijff.t*n hjLruh kyti&tzit ph .^ m*4j ^ Ub^. li^K ;i

(^. u\>& >k •ipi'S’^j % m>& ^hllnVJh life bl’frttj Ibbj^u^l> ^hlU^S Ifetetc bl^^J lkiu»£ fe£li feife llisi k>IK InKfhJ life jjaitt ilk ^ 4J<feK Cbbj|l.u»l> |cbkp Ifefe fe£li h-jb>lk a IWhlh^ ^fe [Uk>bJ ll<fe iuai>k l«fe ^llUa ^VltteK |Ulb Ubjlbllr> •hUJ i^ ^>cb Otat^h ^ Ihtkbbo Uklk

\* |k>b I'hajlb iu^a

ia&abj lk»bbo UM\h ^ ili^J. i£ U>lk |U>b :fete I life IKMfrkbbo Ukll^ PYJIkl^ ife Utltb b^lh ^ k 121 IU>tbU>jb life ^114114 (bhJIUk^ Jfe fe ‘blb.^K bto>l>h (jte bl^Uto Ifefe^ kkll» life ^ail^ ifcfe ^cbUjk bib llfeli li life Ukll^ pl-t^pifr felfe ^>k$ tfej Ife

£. ;}>ibiak>-’h-ibbtk (ifehjte ifel Ife IUh>.lk lUaUP tb^Jb ■£ paib ^bQ^k jfe |!fe llfeUe life DUD^k

|U>b 'Ibtbj kkll»>ibUb&k S»i;af> U Hh[U)E> \7.\f. Ifek Ifefel Iblgite life blbllfr|Uk-^lk Hb(p^ ^k^p llb,^ kkll?; Ife life i^i >lbU)U Ub^g> ^kl. life kljlfelie lb. bb^>k li IbkbbQ kkilfe l^fe \th\teBi. -^ah blklb ifel |. IE>^J ^ bbbj Ibkbbo UkllA l«fe [frl4i(ug> life (pah'p (k>b llte [>H4akIfe ^ kelkkfe^fe bkk |tf-Uh|US> kbJK Ifefe bk*a|k ^ UlSbJ &b b^b ife b^ajlk ^b>^ jk>b

lbb*lk

(IUBJBH

jo s;q3noqxie3!HI°J/llIH-169J0 s3JE*S) >i^bj [habU uj^utM>/h^ii ^ (k>k> fr'LL

-|. VlOaK Hi kjnb life pibbj tbbJjkU'JV % mfe ki kia |n^biak life pibbj ^ika ,^feifete-^iiie, ^ikT; ijbkuj ^ u>%k> <»iibbjg>fcK^k1> u>iaa Hi i| pu>kj [>i<bkiuv ife ^ (iaii*ir.|>thj-^-g>>jiu t i^e ^i^aif-^-ibb.th, ^tkT; BvTiK Ife (cbkUJ ^ |UVb U^filbUs] >l<bkiabjS S>1nK IU>ah ^1-ltvJ *|. |UUikJ [>Hbkl^ i^ pubkiabj^ E>frK Ife i^ bkk Hi life fe£il tbkjlk ifeb. fe£ll ky^bak UaJ | plh k^ VNoK Hi

kkll^K

ak .mkki

llkiife l»fe|>kj life

fe IU>Ua LX IK |>Uteklltv ^ kbalk (f>hk bkbbjbo ^ IbbJbkJVJK l^te Jk>Hh ttek^Jalk ( U)

Ifefe iu>tb bbjfckj ^fe jb>JHbh>JhP >upj Ufe j bo bib cbUJIk^ Ills' cbkJU'p.lk ^MS (01 )'Iklife bVJJkkJ I»J1> Ibbiak Ufe I bbbj bo b>lb £ felik % fed! (6)ibbiak

‘Iklife IbkbbQ life klkllik fe ami-life (8)'Itlife bfejfckj ytb jbbbjbo bjUkb^bj flt^j cfe Uklf^K &!PULU) ,

‘lk>cb 'S’fckk/bia^ ^ klUkS (9)

‘i^Hja 1181 ybkP llnhiblka tSlb bbjlkk tbjlb lb>ib bWk life jkMkyk ^ IfebK-lfc hKkj'lt (?)

'Iklife liiJk ^LE. k blE»-g» life Ibajk Sfe (f)‘iklife hfek % l^fe jbbjlb Ife jjrlhb'IV Ifefe l^fe l^lk[k tblfrJblK Dfe klUk$ ( £)

‘Iklife Mblkk life ISI^ L-hbP felfe ife IfeU (c) .

‘ Iklife Ifel ..yfe HU^ii l^feie hfe (I)—^ ybtbk Lakj |>|tbUI>rs k bbbj Ho

bjk-^l ycb Ulb-afi 1l bULk>k yuxabj |4klfJ |. p>cb klbK pitta bE>JL^jktkJ life buxafi ^bjblb^ kUkjli

life lik tbtbJIU) ^tb Ih. HE. 'Ife bhjjkte |bbbjl^ ybkP ‘Ife HfefLfclkj life I6^S l^fe klb^ft pklfrj ]fe ^ifeifefeikfejts b|kbtbfi bkll^ life fe£ll life klb-afi bbjl^ tbbjlnkj fe tb>y life j2iife ibybK kkttvj p. Ikhltak life kPkk-h-fjl btfeysip tb>l >|ibK Hi llte [pb bjhbj^ life j}^ Ik|p ^ ifefe bjlkkNk ibblfrkj life bpjtp Ifeli i^ ail^blb/klixafi jbbbjl^ jf.lk Ijb feiM> |klUk^

h/^PaA U>OJ(UI^I> bh tpjltb <blrjlhl* (* ii>ih bjUUbheh

(OJBJS IBA9ipOJ\[) hus|> £'U

Page 152: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ItfrbJ hfjiilh U(pl<bh9h b>) L^IK QPI

\kh k .iMZ ilk Ik hdl % <kk fek Jk tfeu ih^ ak,k inlklke % ut»nb £ ihk PitMjbo Iji. khlk |h ab ^ib. ik. tuvuo ut»tow

Jik ksil. |r.T.blQk <tehjba lii^ llbttej ->ttto)t>» ^ InVMto Ob^l>-.V|. £ I^UiU

ibk i^k Ik % (kkik uhjuj kdl) lkk}lkiLl k tfebj|uu>i> ^c- ^ ^ aiu>ft^ ^Ikkle ^ »>b(>l> ^ pklh gobJIUtr^ Itek bUUbJbo ^ ^ kite Ibk ^|U>£ 'IK-ILM>

Itek kdl lik |tk ^ (bVbIfck ifeyila in\4»9ttj^ iik itt»hjn» kk. ik^bt^fe \ib f,b b/

\%i k^lklie Ik imfebji>»ib ^k bkF» c^kP tb^jb ‘jh i>ib>ibbj

^k Uliiafe WhkbJ^Kjak ^k |klk Ikjkjjyn Ik l&bfr ^fk lik Vb^ ^k ik ik k Ik bulk ikk uiuaft lik llnllbbte (Q>UP l^k kiu>»fe ‘ih

k&a ]<k uubj «bqj|un>» ik (u>b k bb»ib i^s. klk i^k iu^k jck uiaafi ‘kikk ^k ^<fc> klk i^k u>bjb^ i^k IbfiK Ikkte Rk tbhJIU>»S ^ |U>b ‘>tte?a t>tb»b.bj ^b DU^>» |Uk>^ LUJbK

1^ iu>tb uibK hik ikiyKlte iik m> S«b |£ ^Ulh bjkklb Ikk bkk 3b J^k UJ»k ut»ll> ^ai ihjjbb

KJI^b llbtbj ‘rtuj |fb ikMli.kk ^ IbkU f-ia |blbl>k^>h

tbbJ|Ult»IV b|D>lk U)b(^> k buikiak

IbSVIbo

^kl^eibuiaa^

kU>»j1t ^bUP E><> tb>Jlb^ $b UbUP

IP^hjklB iik kjSh umi» -g^jiabiho kljikite Ik ub|>i» ^ak £. bt>»ib iifg kkia kite £k itbt»a ^ Hikha >jp.» kjk % l^e ik kkia j^bxak ^ ^ ^ Bk lik b^p ubphP £ bikk>

blkk tbUJIht^ l^llc IblUb

bpiM> ii4ki» ikkiklte ik ^ (u>b :kte ik phj^ ii ikk klk ikk ihfti»uift inVbitoh^bj PtbK Mb-bj cbUJ^Uk'IV >lk£k> ^ ^ ^ ^k IbbJb^JVJh U|U)IU^b ^ |U>b

iik likite %. hiu>»$. iil^ i£ ajbuj b^bjib ^ujiutis^ djkbhlbo

l|. likite likk^kMl ^tiikli Ji kLiik kk >HUb k bb(>l^ tkkte l|. lUUIh iik l^bJB> ikkte kfJi 'Ml Uh>» fcO^K^«bj hiu>»^ ,yi k IUU)kJ jau E>^P tb j>b IbIK Vlbhjlhftbj (f»bj pig'll ai % Ul>£

liiik uu>ik iik ikite^ ^ llikkjtt ^hte l^e iBk imi£ ^ ikii^L‘ilik liL iMte ^k ilBkte (£)

ijiik 11L ib_^ i>bi»w ib aiu>K» ^b jbib (j)

IJiik HUli kkk. klki Ik ikkk. ( l)-|. IDIIf' lUlk bbfebIK* flUJ t^.

juihu^ft ^aa ikk luib ^ibfebj ik ^ mumj u^»t» iik ^IUI^ uju ub^> j^. ui>£

IjjL Ilk Ut^uj bbJ|UIM> Uk>4|bbo ^b ii k lije ^ ^k {& iik t^bbo 4<k kdl % ikbK hjBoj |Rbj tL UI><£ ikj. I kak m-g>^>p ik iik ^lik >itb«

J^jL i^k jbo^jb kk ^ ife^ Ik l£k^ Ik IS^-^ ^k l[«bl»n> 9b £ blk»P i^ lbr»^ bbJ|UIM> ikkte tfehjlb ^bj b% % li&JJia l^e IK6>lbo ^k Jblb ki % J[*bl»ll> l^b bajim^K ^k ^lt»K Ikk >ibK ifrftp i^te ^‘b ^lik kk. i^ ttfti % hiu>»S ^ ik^ ya [pib ^k ife^te ik £. ^t»ii» uu^j^

1^ Jik ifcfruj ^ik ^ ui»£ iik. | kDb» ’huj

% ^ bJnUj ik ilklte % bfe^b blbfil»Ult' NU4J^ ^ kk U>btfr l^e ^ ^ik. ^IU>b. ik likitfi i^ UbQlit Ikkte kjjjaj Ug>JU)J ^ Ul>£ Ih^bbo kikl H|e UMikK JnT»a» Ikk 4 pi Rm p ui>& IbblP

' ■ b^ |b aiu^ip bx'iv ai ^ hlkJ^L M’&to |>b bUjlb Pal>JbJ b>l

(pik Pi mkk^ £l>iajlb IU|9 U>jlbllP p Vh bjbj UbK ^ klrtlK >btl^ l>lS 9lU^lP b^l> |HIU»>^ •£

14 Ibbk lik pi Upb>Jh ^b^ ikkte jhfruj kpay ilia aiu^>ip 14 uajuj ^ 9iuu^ p |bbbji^ phkj. ]n1>a

M3bjb>lb | (p Ibab bJUJPJK iik >b^ p kki p p»b |9U mbLJ

Mate lu^Ka ifepfe) 4 iubi4 ik. iab kk-|ik p k ipipuit' iuT^k^ bjjbb) ^ ikika-Ua. Btfa bbjiub|u> ;pjn1-. ^ k bf>i> |kiu»S

2^

^jttOaf, •btyfj.lfiil bh <bft]ltc fjb tilth UfLilibbah'.ifek^kik

Page 153: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

ZH >/&<£/ hfJiUh bh

hJifci life tfau»jh>j ia> Sbj itb uutbj aabj^uto>i> ik^bbo umi* ^

lite ikk tfe ^6 (Mb» life {VHJetajH* tteOJltb>) <b>) ba.]bV» bhft >UteK h>l UfaMi-feia ]>HbfaJlh^bJ ail^blb ^ hvj> <lf>

|J^li£-b.-hllli, \ife Jfefete 1113 Ltel (QU 1>IU h^. UteJI» |>Ubtyalb ih. ailfeblb ^ >1** Jh

^ttej utub lik U1>& 1113 JhlH kltei bUbay £. IK^bbo Ml U>wT; ^k ai1*blb ^ lbiteK» Uk Jj-Ut

jkkMl. L>hJ|b l^k Ull.Tt ^k iaik IkLtt lh|b ik lbV).to>l> bjb lb Iblbv IMk utltfe uku>tt ^k£li utl<b iik bl>(£ '^L k± bl^kj 1113 Ib'sj >09 bfajlh to.|bk fej^ lii ^k fefei ^ >b09te B>h

CbkIU

h^. tb>jlb^ 1^£ 09bilr.UJ kbjk9 £ Uhlk ^ jblbbj ^bbft-Jtb blk |bbh ^fckbbag

^8 |b*>k ^ ^ ^k tk^k blkOa^ Ik MtfefajlO^ Ikk. ^fe ?»ttk Ibi O^^J^S,,^ ^ bjntj

t>b> aii^bib ik Jkife ^hli ikH baim^K ^k ^iSbj k ifei^j 'ksl^lfe ‘i>^g- ‘>iKibo ‘hjtfe 'Haikla >ibk

b(UIK >|k> UbJ >09^ ^ ^klk klkU ^.IVhbk IJk [blbT £k bU^Jlbk l>lS ai^blb |bbjbjbjk

t»kk ^k Ukll^ (>lbyrlk klkk fed£ (kOaj ^ IkH Ik ^ Ull^K- 2a^l yoakp blkbj

^«b 109 UklljiK Ilk kklljt ?IKk ln>l09 ^ 09kJhJte ^ h-^l> Jlk bkk^

I.huu. Ikb yujuU ^ >io»kjmk ifrkfi ikj. lb ib09j m»jbK bbB ^ jbbbji^ |>io>>kb ykfr ^k ?ikk

(nkS 1^3 lln>lkbhO yp9 leDtolV l^£>UJ k P&QStfr OakJhO^ :bB»b lln>lkb^ ypa fc-KK \*> ail^blb

‘ Ukll/tK

imoak >09 yau k->bhK> ^o» ibi> ik ykib> yun^bbji^

liiil £ hie life AHfchlte :fel£ I[hlb> aEt |j3l£ Hfe ^li .Sllfe, HsU t^kjlbk i^te Mhjlfei | jalfi life bsl^ tkik, 0>J ^ lb09j ?qK-> ^ Utbp; bl ^life

lik y>«fe ln>lk ^k Jk>Jk bafi )09 (yan^lb)

iu>!b ^Uik j^bibKk >|Kj. ^ik |hii ^fe fe^k b^bib j£ ^u>kj loll |ka £.

ib09j ubbo Pk ebk> y ufrtk i^^. ^ kik i^k ifeMk-iMi pii kiln io^,ikbjfi-g>fi yfekg ^kk iDhj kk ikji y-Kk- ^<k hilt ik % Yiajik ^ t^Kjihk iukB.K ^khie nkEto

% .>ibbj 09>i jkii ‘o»^v>|rik ifeii ‘oakibkj &L hhkj ikii, ik fesii teik^hte ^hte

ill. y>09 b|bhfi 109 UbJIfe bf'lkbj^ k>b ^ 11^ ^lfl>h |09 lbt» ailfcbib pblV» ifell -kle

^ l^lt ^li |. (^ki-h-^ih.) yM^y> pb po9kj ii>B> paiijtbib >1^^ iitel. ^k> m»kj uaii^bito i^te itel os>j»abbo umi* tj* >b09tf> ^ikl ab i>kp h>»b»

^ me 1^ infekj kk pi>h>h 09bjyubi> bpik iy® |ui>^ ‘jtfe£ 'p>k *|kii^a ^ ^ kyuaiie ik y>lbbj UbJ (MMi) OQH^Ib JiK bpi^> ^fe 09bhb) bJ-4> MbOj ln>lk ^ £ jailfcblb l^kTt

ibK p aii*v»ib >bib B>h (bbh jpaB Qs'h ^k ^ ^iuao> uiiuT> 09kii> ku»jT; pabj uah ^ >bib iik iiel ^ ibi»j>i jubh^k kiosbj i09kbj ik k^ikiie ik prfrkj UII>k-(j9B tU^K k£li Uhjlbfri I>IS >blb :bt>»b llklk iife kblOa kk J>}09kp bftlklk

u.uk oaj ia> ifi>i09 yab a^puj iik bajbk k *>$’■£ kllsi life an^bib ifoibho ukii» uirft

IhGllbo |0a uat^blb <IU09k Ik. >ulh ^k ^>^{bbj^C, uail^blb ab ^k Y>IUhlC> k Ir.y09^9j?> Ulkk fek %

ait^bib

(iBZBa InqVJ°. S^qSnoqx IB31III0J) llla^ likii % J££iit£ S*U

iViajib. iuiub b?.fi j^k k£ii ^kte ip. iUikik/Usli ‘iife lOsuifj ‘jk ubibaj <r<£ p an>bib >>uj tfr ^ ki ^ Jife kali yuK* ^ yu>b link iHk ig. khlk.

life ^Jkj P Ib^P 09PJ|Ubl> 'hi puih k kaia kik ^ife Pbj>li» J^L kh *b| Ifeifej. ilife^fei

ab ^ yu>b mu 4^ ^ibjaibb OaVi i‘hib ie» u>ihs> t>ig> 109 -pia>AB> p ikk hU»jB ik J(i

1»aj k ^Ib.-'hlb IE» Pbjb ^k jb|U> ^blr.Jfe UtUJ ‘Ji. hU»jB Jk ^ ^Ib-hlb IbbJ

^k ilk ebl^jbj ^lk lUbtk J^k 9^bJ ^ 'hl^fi blhP 1M£ 11% i£ »jt>J

^k k^ ki £ (U>b Ik ^k ^fe k&l^ i^ ^)Ub b%% Jik bui^» >h iob ifr |U|b' uS o^m ^(V^b i^UJh>a iupj I>iai4 lik utl09 Phjlj k£lli felk-kia ultOa bobj O9J ^k rnb*lh ^k pb

2^

fjjttOaf, tbliJ(L*l> btl tbfcjlfe ‘•huythiH yfo Diih b^tttzih

Page 154: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/AigJ/ hjj&Ut Ul^tibhuh bh LfplK g^J.

ih a a ^bbjUa k%&£ 1$ ^ mk ^ a la £Uk aiShfiikhie ^bo i«a pfci* (^.up i^te

^ ^ ikii ^ ityjak ‘ja ^ a ,^>i^ jpbjaT. ^ aii^fe ia ^isk aakelaaih aa kiaajte kaae a aaaa-k^L \hhis axi? ^ ^aa akjh & aja % Ra-^ia ^hie a^t aia1^5 Infeia ^^JbJ kite i!fe Wht» kite «bkJ>IK £21 ^u»b. ebb ^SJ|h |keb-|k'eb ^ ‘fU& tb>JK»>lh% ip^btb |^ IU>»b PJ^bK £s In^eb^ji ££i i£ k£ ^U)J 'bjaff >»b^ ItbUP Ua^Jb |. Ib>tb POaK lUblk

£k ttjhft £ ££i £k ja^. kite j^k% k ln>bl^ lik >HbK ai k^a % »>b»J llbebj >Ubjb» >lb|^lk

^aaajte ^hka-aj^ £k aa£. aae £ aja i2k % |. iik kia |a ini2ik£.££ ua£ £ £k ki£. aa^te j£ ^>«fe \&a.$ £k vppa^fr Mate iui^ kjs. iua). % kiubj-i^k aia i£ aa^ £k

Jkhte 2k £i laik Ik iklk fa?h ^ik kk 1^ ^ihs>bj a^ kite ja illy. ^ pk £ £ pk h^b» ikj. % lafeia-kaiyite p kjyte ilk pt aka aa aiK-pi kaaa jai ilk iaik uj^k p ajha i^k ££. i£e p pk p bpa ^aa ai ilk pa la aak aa ^aji^S >»eb^ ibht^ ha£te aa aibbj aayjyte na laa ikia pi aa ikkte kiai ^a aa pi £ u>ik^ aite aikkkkj ai ip pt j£ b^> p uibft p iaaj. p iak m^ik iaa ibi^yjK p mtbhjip aa noptb '^apiaa tHhF» life iaik ikia £ ip p iaaj. t%ka aa ikkte iik lap aia £. bjVojfe p pkkte.lka Ik ii»«b ihlk jyh£ J£ pk Ilk io>«b toUKP bjlpjfe ibb^ ife up iubb atkp ^k p ap % jkUBj. <£kP pt ijfc iu>cb ibib at pfetp aiha p Q^k Cb^jb pi UbjhoIlk asp\£ b-r^t£ lbfal» UJIUNUb eb~h Sb ebjjbb 'ife Up p- lU^lk p bbjbo blkk b^te Ibb^ lit klUkk ||‘ klhfcbj £ IMkk byibUb p kite % (bmk p up h>Hb lA lit kl^

(saii[sni\[jo Supfuiqx I«pog) juthuo^ 9*1,1,

|£ |D^ kl»ak IDebb^bllC p ^.Sh p |>lbbj p.

kaatoal^te £i illy efrUfrJ '£ p UbjlkK £. jkMhkbho tt puibt*; p |. ^1^ ite ikkp >^iat-ihk p pt ^k g>b aa iuattaj iape pk £ ana % kite ip ana p bhk p u>tbct; a«ba ai i£ iuig> r£ p jmfrkj ^ latepapa % ana layKite >ib-bj pt a pitIp £ pte Ikk lUblk p (||. ipj^kj P linllk pk £i p £ £ibbj p pp.) bikkk £k£a,^>>tb aite^Ik p jm5°aj t pap p£i ,puai-ii-kp, ika ,m£-ikS., £^c- uap e£kbj ibtbjU>bb>^ j>HbDj|tjS cbVi £ >lb.bj t 1>K>K kS £ >b<bte p pj. gifej, |£ jUkJ pt lUb^lk p UU.^ ^pfrlj % .PfrQlft, k ,H>^, £ £k hit^s ‘h^jkS ‘lb (piifeUbji^k bhk kft |tta itaik ki&klkpp UkllfcK t iy^b>l> £ bhk efrUP Hbklcj '£ tik Jn^biak <bb|]bk Hb bkk ^ Ulbth U&te *£t

l£ ^QJhJ £ plkia k^te-likte p£. lebiajlhblb-Ika (aphll + 2£kp) iebU^JIhJ?Hb ‘(^ aajhj £ bkk) Ubl^JIhUIbbJ jbbbjl» jU|h Sb blnjb I>l5 hihbjk £ tdl b|u>ik ebujfei^ pb £ pa p p^bji^ p pte pp ki (ikik p ink Ik Uhpac-p Ihtlib) UbU^jlhblb-» pt (lU>lb ^Xb hUlh l<b jpkik) Ute^JIh^ltb ‘(lU>lb ^>cb InjkUJ utub^ UbUJIhhlhtbJ ai p £ Ukll^ Mak £p >btblC- pk £ bhk j£ |£ tllll mbajbk 3bp uibifajk bpvik £ t£ji bp>ik itkjKite pk p |U>hj lub^ik p p uuibk M't uau ,ak£llf k jUixfe^ tbkju^^ pk £ ana apaatoa p bkk p pt p ^biak tikkjte illy. p. jbtjjlkbj ip hll^bj tbbjpb-k VlbbJ ab bD -^tb IUUB £ Kbiajlhblb. t tebUJIh|>Ub

bjP>lh <bUJ^I^- p j>lbbj a^ ai pk l|. ibebj U£kk

t ebbvj lit ]bUJ[h ebhJkll^K t ^UJIblk ‘ (bhjlht 'ebPJ^b-k p tfiL p >bU?K> £ £

|bpj& ai i£ ^ebk gp £ £tsate-£iite a ihiu>btbk> ip uibo; ai >ibbj pt '|. pte ika>lb.bj 'hUJ e£ £U>b £ c^|>P vAlb.fi p Ikkbbo hkll^ p b^l>

USk ip l>U>vk lit kkll^tc i£ bAPJ^eb >thj It PrfrkJ lit tdl Jit kb?JU>Jjh p *m»kj

bfv|>

^ ^ hJu^ ^

P U>tft U(U>Hbh*hIhlH

I

Page 155: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6^1 »fcb/~ UlVHtbMh hrt U(h.lK

MbUj jt>^) U>jj^fa D|>hbJ l|l^a l^Ulb ^tb £. <b>U UsD LMibDLte

(ftiip Mi ^jihie ^ ij|£ 1141 klh=. Mi life. |hife cfrup nush iuia Dt»»jhP t-hi^ t£ aiu^tp ^ |kv»

bD—luVilK bib U^j ab ttej IPUIbv (Sb ^tb—llr|a blh» l<b Jktb ^botk UbJ hPJhP £JjJ P^IK ^ >(fP ptfe (9b H>lb^bJ t^>»p ^ IbllCt bP || U^g IhiK (» K^> t(o

bbltP Jalb. J[UlhUt»T* >lib*>£ -life bUIK life \ea.$ 91UuihP |^ ^g teUKP ^g. P(Pbo

bb(fr >I^VP bl>t£ 9b ^ lyLSifi IWIte (]£. £. ^ >^P ^ IPMh Mb, life lf»^bP» bJK

^ 9b 'ife^ ^ ^g )^)^ life (.>ga ^Ib^bJ ^ bl><£ Uib^. k)b>»S ^ [>lblb>» Mi ^ ^iSl

£ ^blj (fe. 4|J? ^ U>(l^^ bh^ PJII^yp IbtP ^IbPJtb 1 Lijhbj (1& lljtfi jI ^>ib >l>tba Ibbte

fe feke IM i^e |.Jfeii Jbfcjlb '.44^. ^hie ‘j-fe IbhtP flt^l 1^ >btf ^ Hjfce ^life mb)tbj |t

«4xSJb ‘(>tfe >(tp (lb hb^Jh IbP jail

^ ifeJalK. ^J& i|jtB 4 'hiQ % (»i^ ^ ib^jb i^te ^ (ibfehjbib IhP

>bi1»k ifefe bt>(£ ‘o1>b^ ‘bbj hP|>b ‘>b^ |k 4£.-| J8i£ life >lb1btt (ife gS. ^kte b£ ife^ ^lil. iifeifeii,, 'iiii£te 4a bi>£ iibh ibibj p(9r^ ^ «bhib bi>£

bib Ifc felli b|>b^ life >tenl.(> (M ij|£ (<fe PljjbK ^hll^ '1^ IPbblk VHbK &£ IGo.^ (tfe 9lbba^ Ills! MlH 1H& % D^b^ i£ hik jU^bb ((bbp {Jfe Ife Ibl^kk life 9lb^>lP (ife IPbblk >,Ktbh V>(yt libbP |£ >bflr(. kPJI-P bk-t9(h (>btb(. ki 1^ Ibl^Pb I,Ik (9k I>l9 Q >btl^ (^hVP ife bkk-bkk 9b

bklln»tb iys ftlbb >bkf ||. IPblk ih. Ulfa» 1^ blbb^b U>(lj;bPK bVl bPI>^ i^ (b>kN ^tfe aiu^ip l^bte >b^ (g jMl ub^. kiuy»S iibibTk (.kik ^<fe (>b>^) 9iu^ic-1. u^g

bIKkJlP ItbklfJ •jrkPP IbbbP In^hk ^ U^g ^ life klU>»S llh IMkk life klU>»S blkk Ibb 9b

^ife i^e ufc»>j4j^ i^>k^ ita^is ^fe batik ia&ie mn b>tp

2a&teh(ib IPbblk

>lb.lbk i5l %>b^ (>P (Itv ^ (9b IPPa|<f i^e tte>i t||^ (R k(£ gitelP blkkj^ life lihlk-k^L (^fe (-Iklb i^ IVtkjlib ^kS >b^ •(botk ^(r 4||^ b(in>bUP ifel^ie (>bk ^g layfejth ifehjie )**>& ^ 2a^k ^fe >b^ ilbbj i^hP life ^Ife. lik Sibtf- blkkj^ life l>hVh lftjat> (bhlP life (b>VP iljte IbtteJ >I9K (h ife (Ublbite b(blK (.(9^P Pb>JPJlP i^>kfe

l^fe (-h^ Xfeuflt (ife Rb-^lk ^ ife^ Ifefe^ 1^1^ (ife lb>VP ^ bkt9(k llbU^J ^ ^lSk& Ifefcie klb^bj ifeyife klhr> life kfefe fefei U(blK blbt^k b(bb ai llbibj PPJUk ^ blbfck ibkjlht ibVi life (b(U UP (.(9*p xlRj. llbibj UPbK life (.Vtb PEkbj life pjtttl9k (jfe (U>(bib bVtf- (>(g*P

I'hibJ Pl>»K bA b(bb i^ bb|b> (.klk i^>bP i(^e liai«blj lr>(E> >kbkP ~hUj ^Ihtfi life IPitoPJfc ^fe (k(U> .bP (.(9.P l>il tffife P^b lh bkt9(k life (tfe bUh k£ bb([r. ifekjlb i^. (b>kP I t^>k Vcb Ibklk life (>lblbik> P»kk 9b InVIib ifrkbj gj 9lkiP life Ua>lh.fi gjk klbfrbj ibPJ(» life (ih(b9 £ »>tk(i Ms! (9b bkklk- life >b*k(. ibj ifefe fefe libk life ln>lht ]9b ibP bP bU)(blhP 9b lb>lb ^Ife. yiS life

blbb^.ib'h >.L^Jk9 libk life Jgk fe klibbj life Ikkk PPJbk (ktbj Y.UJ (.>ib ptteK B>h kjbJPJK

IPbo-P

IPbl9kliife

% lilh l^fe lblt>(ip (U|b ^lis 4. (bhbj ifeyih bbll» ^(ba 1^5 p>ib klb^bj blbb^ib'h £(9b >.Bk ^ (>ib.bj tbujibi PiajbK im ^ Pbjbo .4. (Pih^ Mte i£ ife^ kite (kb^jh ifcfe lib IbbJ life PUJ^IVP (ife (bVlP h(PklP Ibkjlh. ife^ Jgk J8l£ gfe £. IbibP^JIb ^ (b>^ life. k£ llHi

UU.IP biife kP (ib hi IP (^hlP ‘Ife k9lk life (^fe(P (ib khrtlh (tbltvj (tbP4Jlb >lb. 'b! Pbjib’h ‘hl^J i^(■vib iintoj^K ktafi iite i^fe. % ^|k kl^ fefe. 'kfe^ i^. i^(k9k ibj |. ipiupb (t9 kkjia Mi igs iPbib'

Ibb bo (jfckp Ife IP>tb lr.>b.llp life life Rfe! gfe life Jgk mb»bj ^ife HbkP fei9k Jfefeie !*l£ ^>UP-

BlfeJ (iU>b. >Hhkk IfefetP- b^lfc PklVhrf>h (? ln>Hb i^> IPbJlbaj^> (ifekP IJte (Pllt> (blk tehPK Ub >btf ^ bkk b(b-IK PJjP IbPjfi ^ life P9jkl lg £ ^life klPaBlP Pkbjvil feMi i^ IbPjtt Ifefe iteife^in Ib>jlb-h(lp Ik life HbkP life (ik Ik IJi ifeyih ligk 9b ^lb Ibb (9 b(bhP life k^ife il% 1114 ^ (pilt> 1^ UhjB l<fe tlPlbklb (OakP bit- Vlb ib>i IkbJk.lfeD (kk '^-(a 9b ‘lP9> PaifellP1 klfea l^e IU9>

Hbbk

aikII.U bk 4. p(b. b|P bUJ HbkP It blkbb life IPibk (9b ^ >!9bJ l^S ^ babjk )1J|£ Ife IPg» fe^g

blkpb Ulbi(> ‘Ife IPXb 1^. bb(U> IbhlP ^ Ml IP^bJ IJtv 'feite E» ^ kto life SB. Ifefe lfe± kA i£ bb(lrv ^ hig Mobjlklbk ‘ife PkJ(khjttOal fbUJIf Jsh ‘tlfspiCtoft

lg ifek PJI|tv-blt> Ifefels fib-^lk Ifek jn(ibk PjfiBiak (ibklPj Itvlkk kg ^ life MhhlP ifefejie‘tbtoJIMft jib Lftlk Lfpitbhvh

Page 156: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhbj hfliHk i.(pi<bfnh -jb^ UfftK QSl

kdH llhlte life bAS>M ^ ui><£ jtkp ^ ^4»t» life ^ lyi^ H£ ^ 2k Bill life

|2k WlbJVJh life Vlwt^ Ilk iiife^ PJh^J>Jh lk|f ^ hl$u ifefejte |h £ l>h>h

^«fe ^ife kj^h ^fe feyifeke Ik b^!»l^ 3b <bj ^ IDI3 D(DK 1^ life ^ lfe£. >>h» §\tb ’hUJ ^j^Xb U>3 \ib J^lb^b^ k|bk UP Ul>(£ tbjblr lUlb DJf>»J>Jh ftp Ub utlMo ^ (joD 'hb YiHaJ Ifellhllfe % fei&il'kjkie 4aikife, (oj. 99Z.-669) ^ lih^fei'kte llfefe^ life t^b^juj ^jfe \u\n bJbj^p

ihfe lUtvacb |u1.ub ^ V»|tbbJ utub hUk»jfi kk Vi^J Uhjlkt4 £. kE. ki Jfe. ^ JbfeKV» >lb >|k> ft ftab Ik jO|b> i^ utltb hU>»jft ^ ()»1Ulfe Jfe^ ^tfeki l^e ^k ^fe UJhltP |>3b Ik fell iftl* ^ b»»lb 1^ ^kfcl Uhlh. ^IhQ bfr^

JbftJItote J^k life Db-^JUJ £ kk ^K» lk|^UHbU^llfe

JUUItj ifek 1^. >lb>b] ^2 ^fefe VUbbJ^ life ^>tte lhS>lho ifej. |. UPJtfe lUVb h»lb^bj 3b<■ ^ ’ t4(ll21 fe^k tbuij(h ^fe hit^S tbu bht» felfe

PHfrftJ >lbP 9b 1^, |p><b ?<bK ^fe Ui’S>^lB>ltK ^ lbS>lbo bbb* jfefe k ^ kfe ?ob» fefeke „ l>h>h 2fe % |. ufcp „ llfe^ ^fe t-Uth liE Htet»P ^fe HbK tb^b.

2fe J^fe feE ^P ife; | felfefeik ^fe >b^ B£.lt ‘I2ife ^ >btb^ Ik Hi llfe^ife lb5>lbo ^ l^HteK <£

«b^bj (UhkP ^fe Utltb Ik Jk 11^2 J2k killS UjfrbK—Jrlh |»P fei fefe. Ill^tb IbIK U^bK-j>lk

^ l>h>h ^tfe >btlr^ kk b|>b^ UJb^JhthP ^tbftp >y^ tbl^K |tfe ^k 2k % Ite 2fe

>UP Ubl»P ni^tb KIHm >|tbK l»tbj 3b HbJ tel> pi»P ^P ki^. % UIKKrlV i£ I^K ^fe IblVpt

|fiU» >btlr^ fek Hj3 ^fe UlbK lbb*lh |4P ^ bht3^h tbj Iblr lblU)bb 3b IVI9 l>h>K ViUJ^Ulh fe^ tfelnjlblK life Utltb ^ bjnUJ UjbltbfrbJ b|bUlh |bl>i |iik ^2 utltb UU^jt

k.|b>J-bJ(> t^ jkkfc U-kjb] t^ b^-lftl^ ViVJltv tbj feeE % lllh l^bhP Jife fell |utKb

Hi Ilk 2^2 iu>«b liM ^ife klk b-lhll» Ikk £k J2 ^hlP ^ ^<b^ll^ Ilk 2^2 killS Uj»bj>ik bb^hP ^ .IfelE, k H|e J^. Ul>t£ ^k k ilk}, tfrftfrj ik^ ^ itk U^hOP >il^kl4 IbU |bbJb4|>JK ^utltb fek tblrjlklk

*b^lP- 1}|£ ^U£ ^ }ife ^k} 'fe^lka ‘bl>9j 'Hi|. 'ibUJIP^h^^r ‘lb>J(k ' <b*kjb bj>b^ ^ b^lklk ^IU4^ 95 t^> Xk |>lb3J ^IfJ |9K Uib. >3U |jb blt>b| [3 b|l^ bib t^> tjt |jb >t>.l>

I2^k fttkk i^ l>h>h l^tC kfejlk

44l}2 kdJS Hifek}l£ Jlife uuih life ifeilp. [tb jbp feE. kE 1J|£ ^jtfe >t»tb^ Ihtb >b^ kS M l^ife ln>l»tk- life ]k|U> <bhS>^b ^ ^ <bb»bl>P bbbK> 3b ViUJ

t^>UP t Jfefe fejfe ife^ |rJ9 ]3U bbtfaVi >h bib M ^kife |blbttP \\b }k}2 2ajL ^tbUP ^'j^ilhlk U*k|b| ^bk >btb^ Ikk £ £UL tbt^P UlhtlP bbJ|ktjtbU £ t£ jUlSbJ Hfe IbtbJ £ ^>tb bib.

bb» ^ >btb^ kjbhP KbU^J ^ ^Ife. il^J. ^ l^ltbK jlMb>j-bJ}> t£ IU|bk-U>lP bjnUJ llbtbj U]>bK

}ilk tbb^bllP ^ j>lbbj t£ (ikfei) [bbjlk ^ PtbUJ bbblP >b-tlr^ bkl» life 121 2k Ik llfelte %..}kklll }2 ^hk- ln}kU| life kfek ^Ife ^Ifce ^hlk ^hiP }ife blk^ Ik 5kk ^}fe >b^l^ MbUJ £ Ulht4 life JUNlb>J-bJ^V ^% .IkiE, ^ KIU>»^ |tllfe ibS'h lUlUb }ilk IUKIP Ik Hfe i^. JkE ^kie ki ^life >{hP Ik Iblfr jrlk U^bU 'bjhlP JbbJ IUIIt» kUtP >1<bK ^k ^tbj |^fe UlbK Ibb^lk tbkjlb

}ife blb>J-bJ[> kkllEElkiP 4l^fi ^ blbgjv^ bUI>h>h Ifeb t Ilk Ub^hP U>«£u>bJ t^ l>h>h Ifefe blkk>>

bkk UjUIK ^ blbVJ-bj|V DU}b.K I>l5 bk->3|k MbbJ >tb bb}b>Jh ^fe hva>b»

IlUklk Kb h UbK

JbVtP 9b |ilk ^lk tbbjlnUJ tblOIVItbU Ife J4 ttak)l>ltbh> ^ ^Ife >l3bbo Ifefe lf»>blVP ‘l^hP i^>UP

•fejokj. t^ >btlr^ ^ fe}fei} }tk ^ LkIK j3U >bP bb-frjlj >ahr» ^ Ubb b|>b^ ~bjb^ Ul>t£

lVi3jlb. IU>tb UJbK life ^l6k>» J^fe

>!i>»bj ifefe hvo>b» i^ bi»y»j i^. fe}k ki % uiuy»s ^2 1^ }21 P2 Ubjb>jh >i^tk- t^ uiitb i^e i>fr bj^h Ub|Uv kU»jt ifefe UvlbVJ-bJ|> kU^jt ||. UlhrabJ Ul^kJ life fe}k hiu»^ ||1 }2k UbJIkK^

|bbJb4J>Jh ^tfe ||^K U.kJbJ Ub|b> t^ jb^ajlbl^ ^MC U'lb>J-bJ|> kU>»jE }h lik^ InlkK >Jh]bK»

ViUJ t£ b|*>h-Ub(kv Ul^jV, Ifefe fej^ hS>fc life IMb>J-bJ}> kU^j14 Ui>t£ tfe^ ^ lb<bK» Ik I2ife 9b

llbjtet J9U yjife }>lk|tb 1}^ Ubjb KbUUvJ ^jtb RIU>b} k}h klk % }bk>J k£. lkk IfeltP }2k iiik ^ ^Hklifeliklk.t2^^^12k 1^ 14h ^klie lik kjllll % l^. % }lki Ikk kkth ^ ^>.^JIb» Vbpp ^ Ifefe. I ^|3 Ik 12^ ^»KE>1» J^. juirap >lblblQ >1^ ^.U >Ek ^ jiath bbjftj l^fe

21£

'tbfrJIMH tfb U»k U(^l*>b9h

Page 157: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

LSI >/hlg/ hh Lfh-IK

'Ml 11% U>h^t>k 'Utlito Qb

kpb>Jh a«£ ^ Ibl^J >ga bktk> ^go Ulb ^ DfeJI^J

44lik ^PJh%>JK ^ J^liklb(> tbtfej ?(feK VtcfcK Hi frttft

IbcbJ PtbK jbDJK>4J>Jh h^bj j^UsJi££ D4kk tbj H Mh. ItlR ib. JbUJt»»J>Jh b^bj l^ltb

l^hk IfilhK life ttlbfebj DUk^D ab Ife IblUDb

>.h» ife life. i^tE %L lbg»J j^U Ukj|k ifefe h^bj UKb lbbk> 1^ ^cbj Ifek lb<b| ytbK £b^lhlk lUI^M |^fe lifet| % |. UbK IUb£ blkK life jkbUJ Tbl^JbJ fei |pfe (fehft lfeifel%lk

ab >>UJkl ^feit luu^bk- |>b i^. ui><£ J8ie life \>>*> upb>Jh J^ JkbUJ ki 111* Ifeltlb% ^ ?ok» J^L WIV<£ ‘11* J^ fabft JkbUJ i^ VKtebJIVUP Ibb UolUb ‘ aibbj Jfe ‘kkife bjj?bjlfehl£ bUbtejbo life JUlkUtki; IJfelh. l^fe Jik feia % %U. bkk klh% «feUJIk>k Hbk^ jlnVNa ^ J^. J.bb>1k hjlbtb ‘Ibtbj UlbK kfeia life ^&|k ^ife Jftlbfctj b’h JUsIbVJ-bJ^ Ui&tte C£ JbbJ>>>J>Jh uyak Ibb U*kJbJ J«fe b^upb>JK ^fe blkk kU^jk ^ bj»kj 4Ul£i4 UVJtlHbj JUS % bj^b

MbtfaJ bbJIkK \*> kltbtj 4^

ulub ku>»ji; ifefe Ik|k ft<£ ^bk ul->iabbo ifefe >ibbj (i^bj ‘uvib>j-bj|> u^ik 'bjk^j>jh tbbj^it>i> *£l ^Hi i^ bjfrh bib* cbkJIUk^ ilbtfcj ^ jup ■bbS>khU>K' kbk InVtbt^ UteUfi BVh *lbl?b Jife bl9it

, Ifek 4lMii, ff. ^kju>kj q ihsubo j<fe utioa ^ (o£ 9S8-08i) u>bua i^i ikiie i%l i^iifey jau u»a bbjT;k kfe hjjtbj bjb»j>jh H£. ikbS ihp iu*fi ‘ui><£ njbu^ iuik %% life utub u^fe ^H£. ^Jfe (tj3b b>jlbivc> ill fefcilH.) Jklbttej1 jtipa jau bk ifeiL Jktfe p<fe (DPI, ^(| Ibifej uibK c^xb b^»P jife i>h>K Hi Ige. viwii^ biak tfebjhbhp ^i ^a*P j^. ^ ^ utitfe |£ lubian

i£ Jbbjkkj'Jh bjupbjh ^fe UlUs life fejll, >ltbK Hi 1^ OkJ» bib* ViUJ Uafe Jlfe^K UP p«b >ltbp» JliE U*kJ-k*kJ

kiabjS ifefe jfeih u*kj-u»kj i^ uiSbj ki^jTt jfe •bjr.uj ^ j^. j^i^ HiH life fea felt ifeil ^ p9bj ku>»jT; |8ie life »k^§ >ikTiip ^»up nbtbj uibK biak ifehjijote hA % fej% % ktubi^e 1EH ih. Hfellfi lan^bj ^i ^p*P B>k iibiuhk- ^*ja*P ^jfe bi^kj ^ bjd>p» \>jb^ 4lh^iti^ ^ uibk IUbP fehH <fej^>lb»bj IkbbJ Jife plb>J-bJ[> J^. J%h U*kJbJ i£ brlklk tbkjimfe M llVb ln>ktlP ^ life l>h>h kB ^fe plh ^a(b bite |>k1> J«fe bJnUJ ^ felfe ifek jife l>K>h J^fe

kB bjb ifej. blUbbIbhjlP ^ ribb*lk blj?bj jhbft bib*) Ukiapji 9b life. ‘Ife »»bj i^ fell blrbbjbo (o| 038*i9Z.) |c>;i>-ifctp j|* jkife pkk |H|. ^ i£ (iu^feyi) bajgap 9b g%b u*lupblb- gj Ife J|k ife InVUb HbkS ||* tacJaS cfeh. |fe ^fe bVJIhlto ill tfebjlb* ab Hb>)bJlP |ll^ ^ bJbhP J9U | ^ fefelH i^ ^tbUj fefe ^i Slh ^ \h

bJnUJ |hle ^£. ptb-ptb lib liel. kkltlVP IjfeUP ^ life piajj i|£ ^fe plb>j-bj|> g»UJlht» i^ ife |J im Ikife iilfe ^ Jpp bS>^ ki fefe Mbbj U^to Jy hv^ k|% hg>P> ktub

ib. Ik3>s Ibb ii-ft 'Ui>t£ tkE. (o£ S6-£U) I kiutf> b®i tbUjk ilifeH Ife J|k ifeibb |fe m<bb»bitpIlbtfcj >ltfcjb4 pp life uU<h Jife bbbjp

| klbK Hi ptto bb^k >ilblh Pp lUteJ |fe bIKkJlP tfcUJIklk klL6»^ Jife aTtkUl^ PUJbJ k>lkk klpj^ I J^kk UsbkblK- ViUJ Jo Ulkb |>9l, |fe Jtfe bbk plb>J-bJ|> II.p ilk %fe >Ubp» Jib klUk^ ^ pikbrg> i£ p^K UpU ilktlP pk^llbl, lb<fcj bsJIhbJK ms Itkjua \i£ /Ukapj^) bl»kj ab life lbb*lk hj^bj JbfeH. bib* l|i UbkhP ikbjie h piab %£ kfe i^b. % pkp 9b tfej p Ibkbb* p bib k^ pkp |fe ‘I im iu>tfc 1.IU pp ib. k% ‘Ifekh. Jik. U>^»BlP i^ lf>lb>J-bJ|J pp UP pb biJIbllP ill b^ilk ‘Jl >lbbj i^ IU^)blb* fefe nulls iife bkjtfcbj life Ibkbkk

tfclJIUkS *phk life ll.p kUkJ^; i^ifeJl Pok» U)<£u>bJ 9b ^ InibbJ 1H%Hb^lklk

klbtfc

i^£ |fe utltb kUkjK J*kUJ IbtfcJ UlbK ,fel£HJ.

ik^i ^a*p i^j || >biip klfe |fe khih ife iji (feijifep) aiukpjSiatfc

ibuik tfcvnbujia ^p

lbb»lk *m

I % Jkfe% Jfe 2li ifek 1HJH Hi |b*mik

2Jfebib* ibb bajtfcp >iktip pkP p ^ >ifc nttejp p ubuj ^ ife KIM

yttCbA Jt>h jt/jafite''btyiMH m» k&tu&nh ifehjl£ Jb |Hi p^kj upu ikh (*pp 4K fe jik 2aBH h Jfelk JH. jkfei kfe mkbkk ife Sih <4 iikji

Page 158: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lkhj tbiy{LI*l> h(l»lh (.(tdUfotnh bh UfblK gg

^ i^lH^ tfeUjklfr n ih. hlln>JK Hi ^ |ilte MI «L m>hbj l^blk MMk llf,>lhtMjfeK Hi |*L m>»b Uhjlh^ IhfrE Jh>^J ^tkUJ It ife[ >iajlb \U[\SS \*> |QU ILkdtb Qh H IQUlh^^ ^fe. life >HbhaJI>^P (UTlHa ^>UP U>jlhtl^ >h lln>lh> Uik 3b ^ IbbJ bl^f» |<b

>htfi

V»UJ ^ bjtb ^ hbft C^. hbkj ^ >UbbJl>liP |^ Jtlfi.

ai ^ ^ .H fell Ifhls: ih. pi ja.tbj P HJfehJte %P U^h bhtt QlbbJ 1^ htEte tfekjlhm <*>>\ aibbj utub Hi^S.,, % |. ^g» lit

life ^fe ^ >^J )b5>lbok^bt? ^ ife&p. Ikfe^ ^ ^ jjihL P 4jf>IU> ^<fe ^b4J H “fej. ptj^„ ',1 pife Hislka life Wk ^fe ikkiht» ^fe pi H£e p ajhft ihfe aibbj ife p pfe

pi ip „ Itejik ll^t pL hupp ip HiaiE. life hpfellE p itek p '1^% 5feip|.alH % fepfe ?^^IK p ipk p |. p ilfeL p J^. h£. M£ hi Ipfe Utfeuj pe p ihp fefep P H pi pk frbDJK life >l<bK ptfej ih. aihOP ln»b t^UP- IbD ^ l£p p >»lfc»lkP ^Kk> UaVIbfe tbUj^U>l> pi ipph ^Iha1 ^ | thh p Ife Ub>JkJ^ p life p lb.1«^ ‘ifeip feihi £pie-pie JJ>p hU>4]fc p inp^j!. bpUlh Ull^bJ &<> j^t ^ ><b hUb blk p tibjl*

ifehjfehe H ^itJi p p<p H ifek[Klie p 'ikfelh p mk ifeteie pilfe ip |. fehh. Ife iteli ||b>q3 j>Hte H h^ p pjl^: [U>lb ^Xte DU^JE>L-bj p ^ UQJUJ HJ^K ifefe ^ bhh» jf^pcb^ p bbJ^ ifefe ^laujs p klU^S bjkbjlte life plUblk >I^P ^ klU»S cbj II,p

' IU><fe >Hb)b» p Ife BVh ^»(fc Dl,lb4 <teb[ia Hb ^U^bl^ >lbP kS ^ klUk^ tbUjfclte feifr ^Stb pIfe. Ife p telH. I|. (pit^ \*> lk6>jbokTi pliLfeB. p pUJh^JVJh bb]b>Jh ps kb^c- Ifefe bktlc- ^hk» Jp Pl»kj [UtUb tbUJ|k Vlktk? .pHJp ^ ^<b UlbK Ibb-lk ^fe IbtblnJIhlK ^fe ,fellplpl, k>lbcb^

IbUlhk p> <blUU<blUb p pfe Ife ip IUkbb» Ife

p fefei tala p pfe >i^k

>f*bK Hi pe ^ bbkblt^ p blb&j^ tbWjlklk ptfr (i)^ |btbk

l|. Ikiife fefeipE.

..‘1^ifehte fe^a hih >^a> ih. pate p ulub iku i>is ibbjibajvA cbirjikiklife hlh 'frfrbj p

\UhK> tbj ^ IH^hk Ife p jUlkUikft ph-kkliL. £life l>l^> Hbk^ 1^ IU><b IUh|k^kl; p klb^bj-l»fe DJK c^.kC- p>tb Ul^JbK IbPafe bajbk p> ^fe kll»£ plk p |UlkU)kTt U>pa^k jyKb Hsfo Hb tb^akk

bfoK p hil fefei Ifefe kbjh p pfelte p kl>i£ fep HbUP cp |. ptfe UibK

l^l<bK

fthifepRiie,,life ^IS blkK Ife Ih IfNlkk H >1^^ al I;! »<>bj P Ibblk p JJ^hP p Ul>& ^lb>J-UJ^ kUkjT;

^ Ife iMalb Ip p kl><& ^|h p ^»tb l^bK life blhP ^k1> cbUjfclte iupal

ikiife

4Jlp kifes lUhtf- Ip p Ibtk’fe tbfrjlklk b^VP Ikb feeSl ‘kplS.blfjb mi kkll>uj;k kUkjt; IbD klVt£ bUlkk tp ^ bbJP tfefep Ife p klk» t^>UP Ip ^ kQbbJ

^b^l^ jo tbj Ibl, ^ UkJP h^bj Qb jQ b>B i<b p^JkJbJK tfr klhVIbbJ ^aibW- ^UP KJIkb ^ b^»bj lft>lhlk p b^b p pfcll bQaJ^ mi p btepj blb»K bt>»K fell bU)lbk hjftb IbUlS !>HbK

IjbUb Ife fel fehtiE life bU>lkk p lUklk tblrJIklk p k»M lia> Ibia b^bj UbK p Iblak l<b HfeS.

H llife^ a! Ibtbb^bllP p khpa £ .pp£p kl><£ bbjbk ^ % p ih. pi klb^bj 11ife life p>lbfi hUkjTt p-^p 'lbl^j|kt>? ‘tfeiii-liih P >lkk pj^ ^ Iblltv p 7kK4 ife pk£iifek ibtp h pfe b£k>E. >iktiP p (api) ppfetke ifefeie piib>h p >bti,^ i^b i^iip p u\>&

kiuk^ i,|bhp itbkS tp ib^a ?ohk a'b p- biab j^te-isl bk>ap p \^\y>\k jbaviPip Ip Ik>kjp Ub£ h pip Sih ‘Ml Iblia H

p feE ai hjrab I Ibl, P P Hi life biauji^jk ifefe Ip p p»ibH? pa>lb, llbtbj feE ^ (Ibb(b-U)bj uSajb4; ibb baju^k-uthj-uSajb^^) ibbjib^ip t^>up it Ml 2k [>up Q& p Ip .ib<bj j»l<b kbjbk {.vtb lbS>lbo p U>£ (UoUbTt kS^pfi.) plfeliE p [blbKk >lb >lk£te l>lk>lb.bj P JbbJK> 3tb |pH it. IblUb p plftHblfr klhP'klhfeJ. ite^JIHIk ml ip p

feeE pk p pbj^ti^ KIP life brfrkj p btabji>§

Bcbj 1^ Ibtbj bibK ifefe ifep u\tou Ml p .ppi ■feajib^ ^ phk p ikhaaIfe i<bk£ i^yub kki iibibk Hfe pfe pL p pikifefehMfce p ibbtk tbitj^rap Mate it>ihk tbb^ ^ ^

P >iabbo Ip klb^bj p Hh

p .felipipl, p life>iabbo

£P

^ f- hjkfbt, tteO/^b/> bf)bJIb^lh

Page 159: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Z91 >'bb/ t[PL>*tnh 1-fhlK

Ute- \£SL lyft iilfe >btbK> (bjlbb ‘lb IUI& >t*>

WIU>»^ 5IUUP |U>b Mt J^L Dalbl^ jb^ic^tc

k ^hSK> b |)»IUIfe Jbftlcft <bj lb 6b InVItte [i& V«bbk [cb UU>|Sl^ I^IU>

Xlife^ 9ftl«bUjK» tfaP ?lh?la ^<fe JUItfeh \jz& IhPfi (<b Jl^ta ^><te b^>bj l.p bjh> >|K> |blte.

^ iMfitb j^. fe^i^ lb \£h. nfe(>» 'Silt biktk-^b >imi>ia -tbj £ i-)e>uj >?>.a iibuj

iife InSU (K1>bJ 1>aj 11^ IbP lkU>^t> ££1 MbibJ fa^bj life J>lbJkttv

uibb itefe lb 121 Ul mijfe tftM kltel life m»Ji* kU^jfi tbjoTiusi B<bj ^b-^b lb Ifek ibtt^b. g»»bj bkllfc l*?JBJ Sb lib a»b«l> Ibfe ttePJ^Usb ^ h^. h6>B 5b u I'lbbJ >4a PUJ^fi £ h^b|P ^

IPU^ Uixfi .......... Ilbbj >tb UKifi UlkO^UP ifeyib U5k PbJK> Ib^J. lh Vb-txB

^htO J>bP>lk u lib IP>«b SB^lb 'l^bte >>U)J <£ UlUb ktu»>5 felji U0>lb ^b

^bP>lk >|^o lUVtb PbTt ^ j>lbl?ofe 1»5J ^b kimfe b^fi ItbkS llbl> £ PkJ<fabJ ib. ^ jhlbo^P £ tbP|^LM> *lblU>b. £. JU^» <^> ^bP>lk |>Ut> MSfrlfr lib ilbS. <fetjjlb (lC8l-38il) ^»b5>C bb>^

% ^Sh‘bl> llb^J' Ulb h^bj 111 ^HbS. liife ^fe lb<bj PPjl.tt U)llrb Jb1> UU^>lk» libilbS. ifeyib .^. kIU>»S IU^>Bb>JU |b>5 i^ >Kb(>tk !I5> Ibfe PbBk tklb^bj (bP >l5bbo 1.5J Ub(^ ife^lb Ufakfi ife^ lie! lb hlln>Jh HbftS llbtbj ]5U ltlM>Jh lib >iabbo tbUsjlkl^ IbP JblbAbJ <bhjlh bJblll^Me ^b Sll ^>k \ttt MV»S ‘lb<bj >l<b(lrtP ^ib Jib kll*»S JK>Saj k£. Ig 10S» IPPIkk

ibbfce b^ii» ibbjte ite^ie jjfe jteKfe -(kii^fe i^ uib .bite a* >it»i» ibbte li^ felteUlb ibbsmlib ub \u»kUkB bpik iib^j >tb p^j^p j^. k>»k- |bs.im^ jb^^u-P jib jkuv>jfc bpik 'Ite liei PbjtkK ^ UU)|blk> Jbl5b |b>K- JJf. £ibj lb h^b» ^hlb Jjb UU^bllP J1

,,1^1 J2 fejfe iUhJte l^e a JbM. p. HMP- toh % Jib klU>»S )k»P Jtb ^ Ub(«K>P bil ‘^bP»k IbtP jbUb i^ ^<b>lbK IP^<b J»b bi

!jie uei uk>p ir>>m» i^ frhb »»bj blbU 111 % iutab «*>pjjk Lbfe kbhj^ i^e

IftbWUJ UbhJ|^> llk^ kU^jB Jt! IbtbJ PSjimjK Jib b|>bj Pb>JPJK> t^kfe life btkK Jblht»

PhPte l^e ifebJJfell Jib IJte (|jjife Phjtbl^ IJte J^fe frfclyft >ltbK |U>k Jib j>OP> Ibb Jib JMl JJfe Jib kU>4jfc Ulka Jib JUlkUk^t klSbJ>b IkP M3b| tteh^klb ibj lb ^ Jjtf bi lb «b^Jb lb Jlk Jalfi

i^ HUb bKJtbjU Ji£. Ibli ^Vtb >lbK Ub feb ^bj<£k Q UU)|Sltb |bl5b Qb Jtb IUh]fa»uYl J^b \l>bj Jbfeb M>(£ lb! OI»aj frfo Jti ^ JbbJlSb ||^ y>lbHSJPJK Jn^bl5k Jb J«bbfe IblUiPb ^toij iite li -bii ifej lb^ bi5k ibbjte Jl life life uujsiip ai Su^j ^ jaibbj pj«^»a Ibfe mspjS kU4jf; jb lihj I1U14J hlife iPttJp Ibfe iuk>pj^ Viuj i^> Pjl jjb fe^» ^ najbitp a£.

ifej lb lit in>i«b itbkS iiibb life uhjtbi^ jlk IJte frhto jsb tbaP»jk ^ juikuafi ijje ibk ^Jl bjlb llblU5«b UbJbltP jbl5b ^ hlk t^UP Jib UUJbltP lb llbifej PP|U1» ^pb) Jll^J. i^ ln><b(»T??

>tbJ5 -XiO |»kt> IbbJ glhbj Jib K'&b* % S>bb^<b>i i^ klU>»5 VtblUkJ Jib UfiL jife J2a i|^e it*bik j»b bib>b^k jfe. ^ jib£ ji bib ibu jl kii^b j»kt> ‘net

vibipak <bpj^ jk>u>»^ jjrv un jib£ ‘bilk ^>kt5jk jt tob % jba>tP^»^

i^ iP<ba Ub ibjbj Patfeito kiln fete Jb ijte g task >JtP ifell lib IP^JIbajv^ tbbjlklk J^. JkU»»jB bjp>lk UbU/lUfeJ life Pbjt£k ££

giu ^u Jb iDb-ik ^ teih Jib Pifrttj i^ .Ibki, >itbK fttfej ibj lg^ lit ifek fete ^b2

|£ ^>«b PfljlbJJK >iUJ i^ ^11 J%fe kbfe kiTtBb i£ IJkthb i^ bktfljk ij|e ^ ^Ibtbjb5j ^ ^.><b InS^ ]>lk kjbk b U1J <)o kPkft ijbe iptte*h jib t^ikk uibib^ ifej I >»k4 ib tl ikifea life jik jtiife ^a ibib jf.T.iuk^jB jibkP bil^ Jlk Jb ?tbK Jl hik JoL. ifek Jbte Jfe .Jl JbPjk4j>jh ki ill ^s>> j^kik jib mi'frkj tbujjk tbj

iiife a|h ib fejEi ai bl ifej |. feba life jk jife kfetate fet»K ^ pjihs jpib ^ue jl fejik ubjip

«bigJHP ibkJ^aPP lib Jktigp JU»te bl fejit l^e >)Sjlfr )k>«b feslfe >)UJ i^« {-.bjtt ^5 l/)>Hb ^ Jtfe ^ife

r i ,•

,'^r'

/' -.

*•

Lhikk

i^ kiu>»5

Jt ^iQbbo

2jk

f^kPat, tfolij^n bh thftjlfr ‘•MzjlhUi (»> Uith UfUltbtnh

Page 160: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>ikbj •hiyy.Mt hpuk u\ywbh*h b* Lih-IK t?S[.

life j|jnIL *i»jiKit» uyamault \h\^ ^ iteii ail ^hi£ n ^ ^fe kiin>jhnbftfe „ l^ ^ upj<b >iu>j ^>up luunfa'uj &1> fe^ ^t»ifrj | u» |pg»b iak £ k>bkJbDJ»h tbkjlht feifce ifej. |. ba-p ^ £a^ lUbS |ih IUh^ lifaUP UbVJUJK> Ud^life IbJS IjbkP lb.|E> kbj I>k1> i^jte ItXfeJ b1>»K ^ ha % OalfefrhP Ifefe Ui^U^kkhj life ifeah^ ^hi£ ^^P llblbb (SU bhbj Jjfe l^b.^U>1K> Qalb^J^ |kU3 |tfeUP ^|^C- BtfeJ ^ klUttS ife^ Ib<tej b^P hi^. i£ Ife ^ ka^ftbj ^ JteJlhib. Msie (kjba) ibb uiv£

l^tfe UIOP jau lUSbJ >lbP ptb h% kfefesie fehqbj ^ kiauj^ kP Btb| ‘ibtfej ’hUJ ^ pua bl^JbK ^fe blb>lbP t^)kp U|nb Jr^lkfAK Itefe Uibx^P life lpB>ah ^ifckb ^ kiabjk jklUk^ ^14.P ^ lb<fek h£i IbtteJ ptfeK cfej^ life aa iia .^ &^u>bj ^ig life uufrito

^ <bl^b ^k|b lV,lbl>

jbkjb felg ‘^tfe Ifem lln>^ k hi .^. hilfC fejifej. life k^Hb bfrl> bpik llb^JIblh ife ifei l*p ifelL ^fe Ulhkjlb> Ifefe lUbja. |bbk-klU»^ p> pikU>kB b|b>lk ^ QlbK UjbU hi i^ UbjlouK |klUk^ |^ PUP Ifefe |blbg»jB ‘>lbP ^fe ifc^Jb ^ ^c^bj ^ klb-bj UpbJUPkiu»^ ife^ ife luxte p<bK ab ha i>k1> makS iViQjib. ib^a Hkhjte ^fe biku^ki; tbpK h% <^>k^j ^ ifeit ib<bj b!>»K am ^fe jth p ute ifeh. iiigl aifeh .^. |ha aa life iai ih ah ai^pi^te lik£. febbK felh life. hl^ ]h^j£ (blbS-J^ feha % kkiK bh^^ ih

IbkbP

lidlL llxtej bl^JbK ^P lb ia> llfr lb>«b lnar> l>lh ^fv. blb^jB life P>lbbj hUkjT; ife^ Ifefe ^ tbb^blk'

>t^lbhbj ia-lkp ail llifeii ih lb4sj £k liMe ^ blbKk |jfe llbkj tfehjib i^e hk il% bteBuj ifetel^ khK-lihie llfek Ifeifej hfeU life laKl^ ife^ife ifefe h^lh klkK-kl^K ilia). % |buj» >plfe% (< t^» p* bbjlkK l^fe bthft kpj^t :bb-lklk ifefe My.-lMl ^.bP life^ Jh ph ^ jlk lln>^ ftp P ^!fe Ifel^jl^fej taWib lit IMl kife^ bbBbJ M514 ^bkjlb lfe% Ih Hfelhe ^ l>lb>lb.bjUplK t llcbk life J^k kL ^sfe pklK % ^htB lft^«b blr^K :bbikb> 1^5 u>bK hfeIfel ^fe feh ^>kP fekh ifekjklK ifeli ^ ife^hh pHbp kii^s ^ hjrab £ ^lh ^Ui >tkjkb

ifehte ifeia^ik ^ .1^ pi Hife^a ^ p fetkte ipa ^ > |>ib»j^ i^p b^j ihHfelK U>ll»bJ Mbktej i^. bkQK bb^. Hi fefeii % IhSMbo p PI>tB life IbXto UKJP blk ^ luabk iaps. a* Hhli£K J>lb^ % |tis pte Ifefe kM p jbi^jirabj kpjft b^P libftji iib^j bhjib^J U>'h>jp pfei. kShph, kiipK pa-P 11% % P ha P pb!K» %K Hbtbj UibKlife psfe ihiii ftpbjiKp k^tta life pih^ftTt xi% % pmifr iA?jbj ifefe ik% ppp pcb h

. life %k p ft^l>b bpk ^JfrP I Ibtfej bkBhP pa-P felhK life klh £ bbp tbUjkll^K 1^ Ifefe IJUbtP Ubp tfel^jlhp pup hv&b»kHnJh c^kP Ip Uhl^iahJ Ufa ^UlkUkB ||b|jj p^p ||b<fej

iQiife ha.kpkp kiapte ((ip p pi>^ :kE.„ ^a feia % (86-ii8i) p laaK 1a life ibaik luuia ^ tr>ib>j-bj|> c£ ftikft upubuikpb p >iabho ip ppBk

bktBp £. klUkS p Ibtfej Kt|>bJ b(b life pbK pk UP p^ MbtfeJ Ufttkk UajaltlDfti life utufa piUk^

% aifefej Ife ip tfeiw ifefe ife% 1%^% kfe hihftjh ifeh-|feh tM I lie! bihs>bj ^ Mk % ku>piK Ibbjka^ ab llblUfa. uuaibjtp I>k1> ifek ^ bka^ Ml& lb>VkJ p»l>bP p plbl^ pkpp

I^ lik lie kiukS £ pa kUkjB->^ kde ikla^ Male in>.i«fe ^ i»>«feppu.p ife kfe p 12a p plb>j-bj|> pa kk ktfefrkfe HfekS Ibblkkk life IU>lb ^Ifek U>B->p p felfe kb->lb.K bJUkItfek^ BtbJ Ife pfe UPbk UlbUtb ftp ab hjrab £ pjl p thS>k life IbUlk bp ifekjlklK life uXltb Ifefeubp (kiuk^ p p iu4» ip ui><£ p ife ifek p u^kjp bibKk philife life k|ba ^a^ oj ab i>k% Ip k bai^j Itfeup pfe. p iai fefe Ml Ih^L ^Sfe P V>b»» p u>ibb life p Ml pup % at p iu>ah i|. ib<tek ife. ibtbj £ jpb p ki utbibiTt kfe |bpju>hP p bkaip iLp 1^5 p p ^bjK p >iabbo = tft>bltP P hlUkg p UlUb jbT> p Ihb) ll>U> ^ ha pL phllP pip lap ^^bj lklb^bj-kp Ifek pibvj-bjiy 1>aj up feia i£ aik>p b^bip >p ibbj i?a ktfeft>itfe kfe biauj ^ p^ kktfeboi^j «^up ih pa p Mi p tesi liti p iihate ife^. p 'kpie ^>iauj s^bj p pkj

%k

hjkfhZ ph ‘Pfcjlfc‘tbkythlb l<h 0>/k LfUHtbteh

Page 161: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Xfaby thOJIbfrft hflillhi bh l*(blK.SSI

||. m>Ua UhJIV>4|UKkN vtb-bj U9>» ij^e ttSR ifeil ifeii 'ifehlkkj. ifeb. khk^.ifeh, £J4>1U)S it hfh. ht4U|hi^ ^hie illl^l>hfr life DbJIfe b^lkbjte i^e hlfe, ^ U*^ ife(b»?» ^ ifeli fell ^ ^ (Ul^|> (Ulb ^tbUJ Ifelt D^II^Slb Uljv<k . •

HbtfeJ lf»>lb jsil»blte' Ui\tVt JUbDIb-^K |«b ln>lbfe Vblb D>h |l5 [bbh jtfaB tfe~h ^ ^ DIU>atb Ulll^fi tb^ll^Qll^blb|bSh ^fe

% [t^^J ^ >blb life bajbk Jfe fe^i felfei Ub QM^Ib ^ Ib^bbo Ul^ll> UI>T; •|t^a 1^ j£|= S»JkJ ^fe l^lfe ^ flkb k^B:

IUp IViqft life uXlcb UkJUJ fe£|i bltt-bltVtfr PtiUa boSj ^fe lUV^Ik ^fe ^U>b •

Hfe |>l»bUIU> jaLkkfce Jife J[HMU?h ]<h

bkk ^MMtkiU)E> kbjh ifefe »wU^ UlBbJ ^b P^b <^> hOQjlk |b>k> ^U>b •

' . life Mmft UbJI^ tbbjlnkj

k ifei^. J2l!fe ^ktrj |1. IUhlb4 ^fe UPbk-k^l> P<feQS<^ ■b’h >UbK Bk 1^

^ % an^blb/uiuafi j^bUbJIfe jnW ^fe fedi. llfeli Ifefe^ felfei life |lfel£liJi £l lj£e ikfe iifeU£ life lkt4bbo umifc hU>»jB jtftlPj 'Ifeifefeo fefJi UyrBhak •

>K Utb jU|b fei tbJIP |>vAlr>DUD^)k

(Xjemmns) i^tvi^

lj ^Vtb Pl»jcbbj ife HfeUE Pj^kj i£ bJbJ^P

SlbbtlkkU^jB >HbK ttibj ^ U(UK ifefcjte 1^^ ^frl> ife^ ^ Mi ii ^cblb- IUB>^ ab Jfe fel£ 1^ ^iife

i>£ ub|b. ku^jB ^ feia ij^e ^ lii life ifete ^

Ifefe |b1bB^}B |^tb KmbbJ ^lkK» bkt4 ai ^-‘blkK bPltfiK Ifefe felh % Ibb

?tbK UJ|k-|U>k ^fe felfei t£ >bk^ Ifefe k|lfe i||e bj^biv ^fe >lkk ^ ^>(b PI^JbK h^. >.k> \*> ItbkjYt kfi \*> klU>4S fea ^>—1n>bb]life k>bK ^>tb DbJjhsUT: ^fe D<K1U>B>J Ifefr tjsB tjaBlP^ U)lk<b ‘ tbbjhPo?! |pil>?PbJljt ifefejfce

UblP

|->bk ^>kt> ifefe (b|akk UbK ^bl» ^ UlPicbJIh bk->^|k ia blbKft Ib^JkSlP(bk^lkQj 'S°i>b| |bbjkan> kllr.^JK KbK»bJ fcpTiK l<b '^lU^lt

U|bU c^i Ull>»cbjlh ‘lb<bj InVIb cbbJUbkJk> h-A Ub UU|bl^ jbtbgj^ ^ k<bJ>Ub tbfrjlklft

^kk> ‘ ibtkJIUk bl^Kk |blbUlB»kJ UjblK life b»kj Jh^JIb iua> fefe^ hi^ % UbJhokJtP-tbPiuu^k ifefe atfeia life mpoU]-ivh>h \b*K jtfe ui><£ ^fe feeli tfej ^ Ife^ Ifefe ife felfe Jii |fe.UU>|bJk> |kliy>^-b^bj life |UII>U^kv U^tblkb II ^I^E>bJ jau U^kJ >l<teK |6 \B<b] ^bUJk^JVJK ^k. >aib ^ik^k ^bovik Mb<bj PBj<fr ih. mtbbj £ ^buvik tifea lifehiip life |ai

b^fe) .1 % k|^Kb^l>

llfefe Ibtbj

IfrlbVJ—PJ[> Ikl^jB b|P>lk ife| | >ak4 ife H | jji, MkUkB ^Ife ftfe fe^fe Uiji.life kfe^lfe^ie Utlcb PkPbJbo kl^jt; kbUJ cbbjlnUJ J| jU>K Ulb ^E>> bbk (| PUJhtja 4itifefe,)Pb>JbJ^ ln|>kk cbkjib feil Ifeaa boPlb 'klfe Ifefe UJhft MY* Ifefe (iSTUl) aifei UJhft Ihlfe J| >iahp ‘ifecfefeia ‘fei|fe ‘a|buj 's^bj-aibbj ‘aibbj 'ajhk l>>ik fe^fete 0* lilfe feae ^ife wtitb Pi>Ubjbo ifefete 2^ 'fefelte Ifebte fedH Hifehjilfee. 'ujhi» bkPbjbo ^ ujha b^bj ^fe (bja^ ifefe >Hbfeji>u'p ('aiEisaiut'l k^abj feh. l^i (Pb>JPJ^ c|l jkfcfi. ^Ife |Ili fefeii ^ kjk fe^fe fepk) '^h ih.

^ Mfe^ Male fe£hfe* ^ %|Mife felpy (£fel) ^fe l||E^ | .klfefe^ k^bK (PbQIA) utltb PbUbJbo kU^jB ( <£ i£6l lia hi |fe

MbK Ub

P»kk

|jb blbjbiab UPt ^ aiIPaUblVh

„ llfefe^ life UbK b|>bj life Itb>lb.bj |blbbj^ frfrbj ifslkk bPIb^lh

hjkPiP, 'bPJlffrH bh 'tfcjtfr ‘(btrjibiu ftb • L>>ihi' UjUtthh^h feh [5 ^><b kjnb jn?>PbJ^bIfePJlP life <fe^lhia PUJbK l|e l|e

Page 162: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

kp>lh 1-l^l‘bhoh ph. t-lMtc 951.

I|a^ ^lntng| ifeil ill ^ teli t^liEtah, >iMlliha >u>»bj ^ liihiifefej, n»u>jivtit» |!fe juihU»»T; •£

l>i|pj|«t» Inh^febJ life j>1fc».bj [frbft h^lV UMlsHUafetc- 'Z I'rtPJIS Ife J>itLbJ Jfefeli lJJ|t-Uv|^ ^ |U>b ’l

llfekIbtbJ ^h>K ^liakj ^ <tll ^lb ^ feltfej. OaUJIhl^ c^. Ul><£ ^ ^lUhhbJ

klfeilh || (fcte^ l^felii||£ jlfilPh-KJfej. Mhli.(fefe|ilfe) uXhb UltUbJbo kU>4jt; LZ(>\ Idi ill |ife. ICbUfelVK blb|bl^b Ubt K^S •

llb^bj Pfrhli tfejo^lPb!. life Utufe |hlU>»^ aibbj b|>bj life Irlbnjh lfe£-|feb. litei PlbS>bJ £ hik % UU>^lto

ib^jka^ it iibiiob. yfe|feiie i>b^ ifeli ^ wiu>r> ii^>hj ^ p»ivuc- ^im*Ifei^e tbIUlb IbD ife

\

ilfeMlife kl^felie .feilfe, £ kik uu>^in» ife iifeifej. bPji>v» -Psa bh-ta^h feak i^. (bsiui^ jbavicfrte •

[ ' llbtbj

a^SbJ rlU| i^. InXb^T^ hlU^S btab

liL Ibbjlb1^^ (^>UP a'b ifefe ^ ^UC- |l£ i||e IbtfeJ J>|tb fhb|b^ £ |bo>lbo ui>£ jblb.l>C- i^. |blbKK> >lb >m£te i^ plfeltblK> blkpb HfefeJ tbbjlkl^ l>lS ife^ £ lbS>|bouK |k^i J^fe J^fe <£ Ul>£ •

InIKK >Jhjbk iUfej. i^ bj»h-kb|b> hU»J^ Ifefe fe^ b&V, fefe U'lb>J-DJ|V hU^j£ Uiv£ « , || IDI^Ub |illi lill % >b*l^

}±h}£ ih. feha-feka Ife ^fe IbbUlh aftfeb. ^ bklln^ife i|fc tblbb >b^ ||. IDU1K ife Ulbt4 . blbb^lb U^^UbK fell fefeliS. JbV^ ^fe aiU^^ li|fehe >bi^ ^ Ubtfr klU^S •

fe^ ^<fe lbb|h>8cb \(^B iiL IblUbl>tb>lb

hjttfiof. tbiyiftofr bh <pf*jltc .- ‘‘bfrJIhlH ^<b OXk ^iy>l<bh*h

Page 163: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

TT^RffuHi^ll

^nf-xn

■q^chidl’i ^nr^r Tr^RHrr ^

(Structure of Medieval Indian Polity)

■^TT^FTT (Structure)

12.1 '3^1 (Objectives)12.2 y'WJoRl (Introduction) ,12.3 5«iih ^ (Islam Religion : An Introduction)

• 12.4 ?«iiH % r««&m (Principles of Islam)12.5 'hkci14 '?T,3TcTT Tl^IR (Effects of Islam on Indian Culture)12.6 RT 5«ih Tt^fR (Effects of Islam on Hindu Society)12.7 ^ rT^tT IWTR (Islam and Hindu Religion)'12.8 §«iim cl^r uifecM (Indian Literature and Islam)12.9 5«iim cT®IT cF^fT (Arts of Hindu and Islam)

12.10 «igc^ (Sovereignty, Universal Brotherhood)12.11 % 37T^ TF7?T y^iwRicH

(Administrations of the Ideal State of Abul Fazal)12.12 ^ri«b ^T8?! (Arms and Tax System)12.13 dxKlfa^iR fWT ^TRrT ^ IRW (Rules of Successor and its uses in India)12.14 Rldl^l ehiqi'q'^'i (Implementations ofDistribution and its Order)12.15 RlOWd % % vi^?q (Aims of Law of Islam)

• tHKRi (Summary)• arwnTT WT (Exercise Questions)

12.1 (Objectives)

|7T 5=^ % Rtaisrf wftt:• s«iih cT8!! 17^ Rn^Sin ^rt TRfH• TT^IcTT cl8!! 1?^ 'HHN'TT 1TI% eFt TR^• TFR 'gft y^ll^Ri't! TR|T% ff ;• dtKlRRTR % Ri<4H TTSf qiTcT IRpT «fTt TR|T^

12.2 y^ticj-u (Introduction)

TRT 17T% ycjcfct,

tiR+iRna ^ itrr wi Tf ‘srnft ^1 ft^-gfrcR % Ri<ot Tn^r^ arq^ft

% .yirffd tirrf ff 5«iih

TB^ % ^TRT TT«RT TT ITclTR srf 3T«TR T^Tl wmift* ff «Ii‘l 'nidl<l g<i5.rll «HlU, ^ -illRl ll^Tf STr^TftRT ohdl< ^TT 3t’o'3iIdl<< f^RTF F)

Ul'zfh TT%' TTMeblrll’i Ih'^'R 157

Page 164: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

hfp>ih kjmiblntL £h. hjb-iK SSL

]>Hb il% i$. 'IDU^-Ihfe lii&ikj. cbDJ^. g>^K ^Jk iii || |k|>b] ijJJa. life.DJlh-bjllf. fep 'klfeilkkhe Jk j^k ^ ^ % bot^k IhU batik Uah InViUbt-l^ UIDk )jte >b^ £ ifeiL ^ m>tb klb»bj J^><te Uh)^ Ib^ati ^h]£ feh^ J^k >wtik klt^^ | «L IbU'^ lh.

J>bl^ ^hie ih. bkk-bkk ^ uab-^lk ^ UlkUkt .[kft >IUoK ai i^tS HEa|kP bath [K^ l|. iaa l>k^ l^k Ub>JUJka |£ >lrlk l>k Iln^Ma k|k^ kit

^ (>b^) ibb^ bik«b’h kk ?aj?» viaEto iu>tb kib^bj ^ bib>b^^>>i >?tb kaklU^'fe || [blit' ^k Ika kll*>£ ak bl^Jk^Jk ^ J^k ifek »^ht> bk^Qfi >bl,h

IDUIkk Ijb blk bUlk klU»S iViajIteL IU^

' Ulkbbjlfcjak’

(U1K[SX JO Sdjdpuuj) PlS»l4[ ^ hiu»£ fr'Z l

llkk J^l

tfeU ^'k^ ^k U>lk Ibk yk. bjaK (S33U3I/Cd) U-^blh h^> ^kb.>!jk bflkl^ kU^J^ IfeU

IbUJ Ikk' >HbhtJ^ lUhte lb. klk4t, &b tfe’h ^ Uah ‘bib ^ ^ktSt;

Mt |^kP kkii^> i£ se9 Ili^J. life UhJlhU»IbtfeVi b|b ^ p|btb )b>te b>jahk k^kjbj bk^a^ >UbK kS llbUJ >cb >lcb)b» ^k )jbUP ^^U>|bMa Jklte. liak (^b iik llbbj l>a<k IS-Lfe iik kiu>»£ ^ab ifek IbLaj isk >l«bbjte ih. t^bk

i^l Mil i^u^<bk pp ^ ^aa i^te ^<b sS. £ (i^|bcb ^ nbtek ^p >uaj ^ ^vtb >ii»bj iik kiha ^kk> llk% life kbUb Ufikk tbDJ^.U>l> b^b>k IUhH> ^.^P lfcK> |jte IDbiak [jbUP ^ ^U)|ba3

>uuaf>

^a*P Ilk IbtbJ UKJIk^ Ukiatjjbk lUh^ >htp bftlKlk Uk|> lbL» ^>>U3 lr>att Ul><£ ^a^ J]rsk

VlbUb kl^. ifehr ^P >lktte (uoqqif}) HbtbJ >lb.K iik klUk^ l>lS UbJI^ ^ bk-fat;

^his

b^P c£ ^>go DVJIbK IUKIP Ik JksL ^kp ^UvJ ^ >bl»k bbUiak >b^ ^ ikj. IbcbJ bktK- ab

tfahlbc Kb Pk ^hl-P ^a*P bib ^ LhJIK kll^ 1^. IDIb lUlk >b->l>bb» ^a-.p llkik^ >lftK->lb.K iik aiU^LP |U£. txlk PlhSlbJ ^ h^. % (Jai£. Sty) Jkk Ibk Vbb[a ^ ki£ >lb.K iik fc^a ^ % IU>kJ klkja iik aiu^tf> £. kb^lk i^, ^IbbJ ^ bfriafr hi kJta JJii. I£ ^><b lb[k JPh bhbji^ Ika tbtbJ|Utf> Ikk. ^lbU> Hfea ^ >tteP^ kbl ^iah jyk k% Kjkk <Ja Kbbk Ihl bfcK Hie ^k UUbJ tbUjlb ^ Uika iife Pa IK jSU b|Pk cbbJP»lb ^|h-bhbj (feVJIklk Uk iik bktafi BcteJ

Ijbk ^ WiSfi ht>>b ^ia ^k lbbjfi-E>fi tbc|j|U IhtP 'hitub >uib|ik »?tK» ikk ^ kte >m»K ai nbuj >cb aibbj ^kp bk-^at; ^ >ppnb i^ l-ki* PbJLp ^Pajl (te^lk- ^lie H- % majk <te>Jlhlho tbkIP lb(bg> ^ ^kJK h% % (>feMh^ lUhte ^llbcbj k>IK IP>.cb >lh1bo ^»P ih. ^a |k. 1^ lbl>b _jb>Jtfcb lkP'-?jfi ^ Uhb-b tiki Pbjb ^plbbjfi-5>fi Pb|b ikhjilli IkaUP llkk ia<tej

P^unj ikk ^a khy kk ikh^-ikia ^»pp ^a u^bb ^ kteaS. khjaa ^kik1>lS i^ bUJIP 1sLP lb-lb. (^>UP lnkt|^i—Ul^lh ItbUP

l^t£ ■IPkjltP-

• ima ikk imy. tfrpp ikei H- ^ |t*>bh % kite kkkka ^ u-oz.s i^up i^bk^afc >bir^ MapbK |^ Ulbf4 jf^biak PkPte ikh. iik ]ih £ |kk P|klK i^ b^bj

tbkIU

(uoipnpojjuj uy: uoiSip^ ni6[Si) ^ htb>»$ £*zi

ik^a PtepVJh jVPlVhVh tbkjlb Ikk ‘kbjlblk |k kite ^Jk |Iii frlkb IP^I^JbJ ^kkte %% jbPjt^k I^uib MbUj Iuhk> Jteltek kii^uikukt; ikk laj. kik % inKck-jk i^te

jka 'kiiiikjk^ *bpj^ ‘^aikikpste 'j^kkikk ^ ^iku>ktt uk ^k jiteSaj. i^k ^a u£L ^k jsiwvb ikk ^lk ^ Bsl ^jila^ hU»jtr Ihi kkjlhii Iklaaln. ih HhPftfitk->D ns-h ih. jkMUtb bPhii»> piLdOa puju kihk ikk^te lik Ihk Mateikiuk^ iikk kk uu^b-K iik uiKiak ikk viftiftin klk-kilt 'Ikk Ite ikte |l ^iL»9h k jk>n^|h \$} ‘hk pz p/(p^/> >>p»b hjm&lzik

2^.bte^h^

Page 165: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6SI >/bb/ hltl>!h. ph

\]h him kJMtJie l& ^im l^jp^h h PJi ^ Ikh % ^UllAi|/ iPPhj ^ ^ mj

0*431308 npaiH no uib[Sj jo pajjg) MW1 life ih frthtt 9*C L

IU&I .^k upb>Jh l&h.UKiP

tn>Kb }jo UhlrlVP ^ hlU»^ WUS V.IHrabJ Ubtbb cbb)^U>l> \±> D>lk I1S1 ifehjie

JtL tbhJlk-(teUJ>hlt» blkK Ihk PbJlkK ^ tfeh ^mfcn.k £ J^. In>i<fe jAftlh L^lUa^jS tbj ^ Sb IUcbbJb»lb |lk£ blkK ^ ih. b|D>lk Hb klWk jfe^ |. £tfe&

taitbUJ \iU \p, ^4»UJ ^b kS ^Qb 'IbbJ ><b DDJb>jh ^ Ik-^lkc- |^fe lUbi.^ b|U>lk >bj ^ jSU

bbkbbj^ kteife Ife. lilL Jl ^ D|bK |}>lbUJlP Uh ^1 p £<fe^ lib Ibtbj bbjlkK IbbloL ^ IPlaft (klU>»S ^ | IUbt>> b[0>lk tfej | >lbbj life IteP >Hb>t» htluS^ I Hi UIHB^ \h bi£ ilk Hh

Ihk life k ObJbUJ Jh |hife ^ lk>ltP ^ IPbtk b|PHk IbUJ life £bJhkJUP MabJ^

Ibk^hK' |khlp |fe lb|b>lk | ^MhU>k^ £ 2a£ <bUJ^I> hjrab tbj | IDb-lh ^«b ^I9bj Jhli Itek ((|aABfl) P^p b{>hbj t^f»S lib lb»bj In9r^ ^1 ^ blb>b^^.>) ^ kll^S PlfrttJ life k|j£ |hie I flbivifcl* ife^ | Ibb^ l^k Ih. klh Bk | VUbklQPJ^ MSbJ lllel. PkJ<bbJ h tttlk |>UP blk |tb IP>lbP PJK i^. Ibk UI»kJ Ub Pbjk ^ >blUKb.l^ hllft>jh life SlbK ^ ph hll^S tPbbfcPJ ^ll£

KhkP

i^ll 'hlPh^bj e«£ \ib l>lht>lbbj tbbjlhlk-tbhjlk‘urfrttj Hb Ubjk ‘lUltfv Ibbj Ub ik b|P>lk ]a£y^ yni |bk | IblUb |H£ ^1 IP>bk M Hik IPbt.k |hll>»&~|9‘S ( li£%

bbP life Mah k(bb ifeh ^4 HbbJ life PPjb>Jh ^fe |Kklk |fe tfabijk 1>6} Ihk IkJJlP |fe PJ&m ^ ^kP £hjie ikh

^1 ih uittbj itaD mtb 'bjajik ‘^ib ^ bikK life kiukSl ‘imSte i^ bfai>ip ^utk ij?^bj ^fe

bltbj fe£ Itefe kj\blk ^Kl» ^ife bilk £ llbb Jl h|b>lk Ibbjf.^ lib life |UlkPkfi Mb |lte | bilk f| jUlSbJ fe bhbj hi ikh-ffek

blbVbi

% jjkjfe iihj'lkii \t& ktbl g>KK i^ IOb*k 1>gJ h^fckP<bbb»kk

tfe^ | feh life \9>a^ PIP iSlbUv ofe || ‘hOj bbbo llbbj |ht|lbj >h4>h lkQ» k«bj. blkK Sb gih life % lbbtklifl| Ininte |21 hUi >b>WJ b^blb m khj SUblkbl ^bbj«ikl> kUkj^-1>5j

||i Ulkfabj blk jbbjcfckk >»lijbj ^hk> blkk b|D>lk ^ UlkPkft Ibb l>a] hjlbb IS-h ^h blkK >K<P c£ ^k1»-tb^ IttePP Ihfe hi. UlbK ^ bb«kk >h4>h m3 ^bbbjbo MbP ^ ^blbKk . iui^ i^ ^ apk hhi lifeh ^ jakk I Ptbk g» ^hL |fe |hte ^ bi Pijbbip ih kjkuiik

Ute^ bjtlkk TbllJbJ ihb. |khlP hia |hie klkPkT; lb ab ln>l«fe kbKjah HbkS |^i PtkklP

ih |fe bjtikk 1>aj B<bj i^ijbj |UKIP >||P IbtbJ InSr. |fe mbbj-ltbllp OaUJIhlk Ifefe |ih b|P>lk '^P llbPJ life blkk^ltp

^ bji^P-in^ *inih<£ 'kfeh ‘ifeife-heimmue pb^ | bj«ikk bpiik ^ | taR b^jbjfi ifek Ih

IftSK

llVPot

(3JnjinO UBipUI UO U1B|SI JO 433JJ3) felhn life ih mzm h^lLK S*2L/ ■

IbjltP lk>tfe Ifelfe (l£H)

^tfe Hbbk ‘IUK» llfvj> ^pk i£ UlU'k^ ‘lu’p UlUsUs ‘lUXb Jfel£ IrlkU ^ tbQj^lk UbJ >lbt»R Oa^OK 'ifeiife ifelfe IMkk life felh p fcfej, 'lUSK lkPcb-| >lpK kfe fth b|9-ftlcb^cb ^ |jh klUkl

|| ^k b-lk Ul3»kJ life

B<bJ ‘I iR| Ibb^lk ip, |fe Mb^»b bk jlfe >UbK hi || ^Xb tbjlK- |4» B>U bb»ll^ Ubjbo pib ^>tb ptb IPk bj>hbj c^k^ || IDPkJ

|| IRlk. Ib.tbJ £ ih llhllfe yo pl«b i^ both loVjbUJ lifeJhIM* ^ Ihtb hajlb ^>tb £ife jtfeiS ^ >b^ |fe ba?_k || IUE» klbfcbj p fen£. [^b hIK ‘}tb 8b

i| ^he ik^ hkfe £ hhk 'ih^ r hp;bjK 'iii| bubuv ^>kS i|e ik><fe mbiak ^ ‘luxb

>^b feib ^ Bik ££ | |iife ni itek |ia ,^k Iteilie h kh IfeiPatb kUb

IfeR |thi 1‘hQjlb. IU9> b>bj<te>U

».b>b

^sb h(ii»h Ufy>l<hhvh

Page 166: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lh:bj h(Ji>lhi UjpUbhoh kth Hb.lK Q91

fej ^ ^ jtb-'lii±£ Ubjk tteJJ>>b ^ IUtte>» Ik' IUIh blkK . fehOKK- lOa Ukltl^ kiU>»£ UUj^jtC Ubjk

Hifetnk lltel. uOa£. life ^ibKk u|bk q& i^ie ^ |tb lij. >n>itb bikK i

'1^ UlkfB

||. InlkK >»h-»

^fe xl% ^ ^>tfe ^ JatteaUJ t^UP JfeJ. IbtteJ >Hb|b» Sb bb» SblVID |^ bl^kj Bv'Kk cb>l life kiuy>s ^ pcb hkbte WSE> I Ms ^ ^ UbJIkK ^ ^ klUkS Vtfel^ ^jb l^fe

Hn>f ^klUkS )M» VIMsK ^kMsJ ^|h kh. IbU ^Ms MbK lUjf^ ^k liU%llfefe| ^Ib^b^t^.'hUlnjb J^ jbhbJKP Ifck j|fe^ % >Mal^ |^ ikj£ b|DK UIS-C- l^kaOs IVIMs lUVMs bbk ^^klUk^ ^ kill life blbD^tf1 i£ >Msl^ ikfe life. I^fe ^fe Ifey (&Ms |Ms pnIMsjtMs fSlb^kii ^ blbKk B>k| >PIU)IMs |^ ^kk ^k [Ms ftk b|SrilMsJtMs Jifc ^ |bbtjhP |.^ IbUkJ blk

lifeh^. PJ»jp>bj jp m^j ujkk itek PfcjhL i^ ipukj ^ frg>fr £ Jik ^ij. u]*-m fra iitt ub ^I’S’kj

ki life Ifek IbUj blb>b?;cfr>l frtlU^>^ PlS»^ Uk blbb^tf- kk >tbj» M»J IUI,U) ^k PbJP |k Sb Mb

‘BIMsbJ IMs lUblk ^k

Ulk+k * IPblk-PbJk fr. |ib b|P>lk <k^ ^ PPJMs \U\$ Ukak ktsife ii£ bbl>IU IISK blkK

tbbjlbV >hcp jkll Jh life Ikh ^kjfe lr»>IMa ^ fr^i. klk-klk ^

blbVb^tb'h

Ifek jy^Rlj.

(uoiSipH npniH PnB mcisj) hiu>»^ |feu jtht 1>g]

IJlk kb^tf- ^fe Ik^ ^IB>bJ ^kg> >bfi b>i ih. frlbl-Pol^j iftk plk-»k frlb>b pkj JoR jlftfrlV ‘JPIVN IbP UlMbl^ ^bjlte jbmb '>iaibJ 'bjbj aibbj *bjbj iklk ‘ifell^k 'P|J>k 'friabbo ^ fr>»af> ' |U'lb>J—Djfr

blkK kk kl^t frL jpl* bblVIU MbUJ IPKK> ^jk k^ Ublbkjk> feR >lbl>,^J-frlb>b i^. UlkUmR Jipklft kR frbkn?! I&ic-tt Mbit Sb <kfejl£ UUb.K kfe Maikp lh>U UK^k ^ U'lkk frb^b IMSIF» b|U> ^kk i^tlfe frpah lklbblh-|Ut£

jfeufefr> bihk ^ jfrihumR ^ p^aj b|u<R iibuj life inaft fripb ^ mifefejte £ £k£ Ifefe ill DbJIkK £ plbVj-PJfr Ms^JIklk 'ViabJ-Viaihg- ‘IbR-l^fr kU»jfi b|U> ^ U|U<£ ^ blkk 1>SJ

j^lb jfetl £ iibbj life himlUlb

iuuah

I Ifekiuab Ms^i IMs ue» hlk fr. l^fe Ifel ifek kkR lIfek kfe ifefejle klfe \h pu>^k kfe ifek Mfe jfr. bikkk'3>b^L^M-i

m>lbfi ikfejte klk LfrUb >1UJ frlbb ^ klg^fe fr: kiu>»^ ^ik fr>fek> IbU 2k blc- llbbj U>b Ik lOMsh frte jfrpjlb >1^ frIPb ’ Msfr>UJ \t& bjlk> tifeltofe ‘bfr—bp ’kjik-iylfe ^h fr. IMsVIb^ 1>aj MbMsJ Inait fr. pR-aj ^k klh hi life Jk^ i^fe Ik IPPIItk frfe blkbUlh >Msblk k ^ife PJ|K~bJllf. klU>4S iibu>j iik inar> jife pi^kj b>i ihbuj nfe£. ^ itvikk frtii^S ^ frik^aj mel him ^ ^ uki.i^

kll^»a UUbK life 'Jja Jklife Msajltlk |bUJI> btilM> VlUJ Cfr lfe> frb bpk frhks Vlktl^'ihk-li^fe £ P^I^IV l^fek p Pilhk mkUb» frbUP frkS lib I, Ib-MsJ ut^K klfefe^ life frB» fr:

^k >|p<fe pp ifek iklk frlfe ibMj fr. ^fe eiie-kki aibbj kk pib^Mo Me ikei M-afeK kfe ifek ifekbVl aibbj Ulb fr. blkl» b^fi pibb ^ Ibkbjh ^tfe plU>ajk 1>aj fr>l>S MsIKIU i^ frClblMSIK-||. Ikjk kOk InlbbJ IMsbS ^ bJ^Ubfr |Ifek IbMsJ klfefej. life |Pb-^JblK tfr->IMsK MsfrlP i^ frVMs Ljkjii^ :uR fr. Jife llJ. ^ fek kfei Ifefe uibU^BiaiUb \va |MsB ^fe 1^ ^k kR i^kl3fe kfefe ife Ifek-iyife Jfr. felhh ^ ifei I hbl» tbtoJIblW lilk 4a. fefe -fem aibbj b(p|UvblP }£lfce IU>|PMs ih #. Jhbtj i£ klk-kikt MbMsJ uBlKpibbj life frtbUJ Mskjlht-Msltjlbl^ >|g>Ms frtlPUtlh frg-Baj fr. J>IMslh4bbQ "Rli feJUfc >blfrlbj ‘kfelhi^lte ip>|p«b }h \fr>>frj Hkfe^-iMte iifefej. ikfe ifefejikie ^ jhfefrj % ifek ujii^ £ bfc^fr frE» •hlUb IDfctaJK bYl IP^TSt (Ms UJIU> jUftto fr. frUblfe»bbo ^3] ife^ k£^ kfe HHn>JK itiL l»fti

>iabbo IMs

ikk ln>bb| c^. IfrfthaiP l^k li UbJ«£l4 DhOlPIbIPb. 21£

Ik&Mfih b^)>Jk U\UHtbhah

Page 167: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

19k >'fa*gy h[ti>th. U[pi*>hih bh U(h.lK

lib uibu^b. uiak ^ ^tte bkj<bbj ihlh }>c-|}>9j ^ pi Utejk l^b (?IUb.> \uhto kbKjak ^ >(k^ llblUb IhlklMV j[t bib ^

^hMlk kl^jTt UVIk llbk IbtbJ klbK Jjfe ^.vcb bb*Jkk p bJQJIk ^UlkUkfi IbJi ^tcSaj kbilk :pty»b || ip ^ig>bj intek<jk bfe. p pihih b^uiKt» p lip y^bj ifrk Q>aj ‘MhlLfe

‘juaB 'ykVicb ‘ptte jpi I Ml Ibb). hlk ,^£., J^. kib ibk ^bbaj-Vi-kibtr, ^Sh lieS. bilL life Mh

p »j3hk p pibik y»>uk ip p£ y>k i>i5 ^ikUkl; £. u>ik

lib kiSbj nb Ihih Itl^bl>b^ lnq<fe Cbkll^ lib Ikk bltvbj llblkb 3??>k p b>9Jlk b>i Mh U>hJU MS. plkb> (UhK> ^ pi

pk-kbh ^ b^ h“P^ Rismh. IIbk jbt*j pB»K b)btk> iUkb life ^bii ^ PVIkiak IteP lnblkl> llblbXb blb^K- |t lUltb life Jbli b>fc»k tbyK> ibfe ibtbj pajik>(K p b^ajik iiairb ^b pkii^ uikuk^ ^ uikb iitei kUbbj |b life Iblk pbj^. ^ ,plkb> pkUj ill. UJhlftbJ fep »kJK hoajlk lUlrb pife >lbK Ifepp pie Mi k^> £ kb*1k C^blrj y,u> p£. p bkk kS p lkb> p ,^11^ tb^tf- llbtbj UblnK life pfe (PbK' ^ pe>^> u(t> yktfrj itei ky>K life ifeih jphie |l tpuj bll f?. Ifeih (f»k ^ pi btk<bri ibfe

tfc>i p Ulb-uya hv^tkUicK

bj> ^ IniSJk >I*K pi llblkb

Ibk IbUJ life lnar> J^. plblk fei p pslfe felfe P plhlk fepe ‘pits 'pilife I Ilk p kB. ki p b^ajik p pihik pikb 'pifek ‘pik p bikK piukS blk p blk. p Mh plJ.

ipp bk Iblkbb ^ pi Ubk-lm Ifegl kUtebj lifeplhlk fei ykbj p bt>>K YilUbV ykhk> ysllrh Ibfe ^ Usklk at; >UbK pi 1^ y><b klbKlftt» p Ipfek, p IfeJk pkP UlSbj ln>|tfe <^>kbj ^ yukj bsl^ p plblk UalAJ^IKpikb.> pkp ip lkb> jjj. ifelh PU p .ph. Vl^a kp Itkl.U >p»b lip P p plfelh l^^hg-yhk- ^ pilbfe. Ibk pi p kLabile- Ubjk liil UlSbj p jbaj |>kt> >pk> pi pabp. |^ uj»j>?a^op p b^ajik jbaj Dbikbk life pbifr ipp. bk ybk- ibik |baj ^ pi yb¥» ^ y»bii^ bktalt tbUJk 'Mp. 'kbB£ |^| kJkK p fei; lib tbtbXfe blbBk? ifelh fefe pfe b^Stk- p p ^ |b(k> >btbkj >I<*>K Jlfefe IbifeJDfy>K blbtk- ifelh yk>ltb life pk Q& p h^Jp^ ‘ kjltb £.>lbP p koajlk ip Iftlij.% ikiBbj 1>aj iikh. ik hoajik p life. bikK jr^b^ak ifek kfe kkkiie p kiu>»j> £ Mih

U>lLbUkll» P cbUkB ^ p cbB)>k

4skll» klhU>ktr && llfefej. iife k>lK lk>tb kfefeaie life plfelh pilik-pite

(raeisj puB ajiUB49;n uBipuj) h>k|ii* bjbviK |^p Kik>»^ %'zi

p yiktkb p pu?t ^hk- Ulkk P p ^klkUkfi Ibk fklh pk p p kp-pife. £ llbtbj pk >ltbp» p m»kj p k^jf'b'R Ibk kg.B> life p^ p blbKli ki lib kbJIkK<a& P |lb kiuy»^ blbKk UbllrL^j Ub bk by? tbj ^ IPIrU Ik^ ipfe p £ pjhtte p l^bH p ^bjh

p pk llklk pk. IbtbJ bpb feik p jUklk tbkjlk DjK p pfe ktkj p lt»lkk ^kbj IbtbJ feife p ID>?«b p pb p In^rbji [blbkk- .bfi ilfek p pb klU>»S Ip ifebpB [3 Ih6>k p p .^kP ipfekj k^B^ feipp lifefe^ iife hlik ikit pfe ^>l^k Ibk pp ku>4j^ ip pfe kik^k life pp. yh1» p ||| k^k>P pjk p pb ^>kP p kk p [k-Saj p ^baik p pMMi£

MbUJ k|>bj life pb WIU»a ykft p^ p -pke p^ ^ ki nbtbj ina^

J2Plfi>Hb yah ip lb lk>tb Ulha<>U^ life pb tbij^ UplK b^P life blkk ^ P hll^S life pfe M&Jp p kk pfelfi Ip Ibbjiabjkk Ibk k|>bj p Htvt,ljYf p Mha

li.b>W

pkfe felkk life kk phk p falt-^S ihi£. p felbup Ubjk kai p ki^fe ibk klBbj &£>l* h(0>lh L{U>libknh

Page 168: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Mfeb/ tbiyfbton Ufjjillbhah bh UtfilK 391

U>astKU>^k> >1^ ^>cb IhSMbo \ik> (jQll^lh) D^ll^lb—Ulg°^J Kb ( bSlI^blh ) USltitblte

Mt Iklk ^bjl» Wbjtf- IbJi ha|bl» ^ttvj lb Vtb-bJ 0>Jlfrlte ih. U>[I»K »jsB ^ IUI4K.K Vil,% UKJIk>» l>tS >blb

bbji^ itei^ ihk ^bj 'utfeQsi^ ifeh^ie ^bN=>fi % ^Sh uauftup>iib>btfatc> in>nb :bbk^ lib lb. <*pjb umife Ubt^ ^ inbbuj itbkbj ]b uib»life .lllifelfe, \b> $. U>HteU>l>fi I^<bl4 U)hJ ]au ab ^ ^UhJ ug>p Uliv«K >lbbjUapk ^ ^ bbp ^b Ibfe bail^rblb ‘ikeVbbo ><te ‘Ukll^K 'Ukll^ |Jb <b>lb.bj Uiak life Umiib ££>btb^ VU3^IB> ‘Ultb touVt ^b J8b lb <te>lb.bj MQh life UUUa>4 pxabj p>b ijife.

>lbbj >h jail^^U IbP U(4II^

|tb an^ib

(pooqjaqjojg [csjaAiuji ^nSpJdAOs) tb^j^ikjaii^ * mTtfip Ol'Zl

!|. Ib»b^ ll£i Ifeh^. ^ hife >>K4. £ ]kM>h>h <bhjlb fell HobJIhl^ ^fe ^6b^blb ^ b^lfrhlft |bp

Iftfektjk ' bbMhtk pp Hiel UpbVjh lSU\* |^fe DJ(fe4k Ibb ^ >UfeK

lib IfeifeJ. Hb^? felhH ifebjie jgUi ‘Ib^ life Mh£L,yiimi ^hi£

lb\M> ll£ |>IUb ebb fete lb>»l

‘ihiE. kiu>»a »4r»n> bin % kibjib ^4J % ^ frttS jtt, feife ^ ^a<b feiir ifej ^ ibib jfe p1>biaH :bfob tbife Ife life

vicbK ai iifefe ibuj luhtf- |h Jife Jtelbll fell Jfetl J^fe j^Saj j^ pi>h wupjl; u|p£ a£> Ibl bbjikK jb ^ k-»n» bjb^c- fell hbjibr^aj uihUh>T; q»£ \\,iz ^b» \m\& ^ jyilfeifejbie fell jVUtbkb |b^ ^b UlkU.k’k ^ blkK j^taj |^8 J^fe Ina^r lln>^ ^ blb^) (bk^ch1»)

llkh. lb. blkK Jh life jlnk»1tlk4b p^aj |£ ^tife Jlfe aibbj fejlfe. jb-p ^ JUhk- |iHiU^lkbJ fejlte EUA '^iZ2£ 'felfeb. Ibb Ibebj bbjikK J^fe IMhfe hUpjft Jfe Ibli i^llEllU IJtl^

puv ^\uu £ hihhk ^ [>iapo 1>aj >iap hupj’P. q& ijfeit ji him ifeL ^fe ibfe jmi jh ^Itvlh^ kUHjfi £ blkK Itt^bj^t ^aj l>iS bbjikK ifebjte b^b ^ lbh>t.k 1>aj jk klkUikTf Vp |>kt> IIUIS blkK ih. Jbb. bbjbj e^ lbb-rh» 1>aj ^ klU>»S ifej |. >>k> £ UbfrbJ bbfthfi

KU4JT;blbb->a>

lllit. ln|bK bhOtf' ^ IU<b \Q> ^>tb . IlfeliC Upb>Jh pb|Utbb b>i bhbj

lUXbkbj hs3»b»U>eh |^‘ bbjikK £ kll^S ^h IU>ebkbJ 1>aj btk-blk IU<b: bbhlk»4

l|b riibhptj pikUkT^ vib?is- Ibfe urn ip ba£> ^ibQ> ?ihi» ibfe fefell S<fej iU^ Ibfe iu>^k jefe biifel^te ‘l^fekaifcj l|bl, l>U> ebl> -ih. Ibulb Jife liacb 1>5) Ibfe Jfefe £ fctife Ibljt^acb UVk J<fe lUefc, kUVjfc | lEVUj ill |JU>l& l^ltbK lh jkMbhpbj ^fe aatb hl^l-JSi ^ Sk-IVIb 11 Ibebk Ife Ifel^.JL >>h» blkK T<b;

' lUife ^ In|huj fe^iie pbk i^ fejfe '|ul Ifi>^ ibfe iLbjk 'jl^itMl i£ 'J|fetlhiinjkuj life p>ik£ phtf- hv^tio pj> |kiuy>£ jh frkiii? t>aj

Ulhfc jefe UlbK Ipk ^ JU>tfe-ttekJIUy»l-(aS IklSbj |4UJ feel kUbbJ life kp>k Ho’h J^fe lUeb ln>Ub i^ Jahp >k»h jbUJp IU<te kUpjfc-^aj UUbh^h |jtfe iueb l.aj ibp] life inar> jh Jife life mib |kiu»S ifeji bfeju>jhblkK life iu>tb |kiu>»^ ^ |>bjk ^ife i£ kblbfe llfefej life him life pfef. Ibfe £IVbJk Ibfe pbk ^tfee lb. i^ IU)U> kUpft l>UblU)«b llfefej ifea Jife jlbjk fell |U>akUv|>^hie e^UP life Inai-r Jife Jfeife bbjbj fefeife hOhlbri (kll^^ ^kll^t b1>lM> llbpj life ^iucb ifehie ufr|btkk life jfeafe ifel. feii (kphe jha :fem % inm |hiu»s ^ .ijelu iikb. ibi£. % mtfebJhih^ b^ hpfrj Ibfe pllfeife i|J blhb. ifebjie life fepjba Ibfe Man Jhll^ii

InkbJ UJkJ fell InkbJ bjtfcl^ >Ubkbj1>aj ^ lUHbblkK %

\y» >kkpikxa> t£ >^lkN lib IblbXfe U>Hb%

lbb?ahr»

2i±

(uieisj pnB npuiH jo smv) IteR hii^^ 6*r L itfelfe|<fe U^t.fc>i> fe^UMk fc^p/tb/wk

Page 169: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

€9V >lbtZ} fepXl*. Uflillbfnh bh UfbIK

1^ ^ ^ 12K Ul^w^ tb^bj >||c l^tfa t bjbb bhVt IUK^ >(fe(B>bb» bhtt

^elkklli b(bt.(H U gb [4* att^K' b. l^tPUi^{4 (PKK> .* tn^hi^ (^) ^kihi£. imabtt fe ^tiih. l^C ^ ^]U(b tbbjt>»lb ^ ^ aiuate ^3 ^tfe £fe. : ^IbAbJ J^. \i) 1^ fc. life

blK> ‘^ife ^IhK IPb(lfe ]bttb ^hl£ |^i

btb^

^tC |>Kb ^lb ^ fedi. fell Ihtolk ^ife bb4 i^£ ^lk ‘b^ibh

^»tbj jbia ^ 9ll^blb ^12 fe ih. l^ife ^fe ^ ^fe iMe*$ j«fe b|>>r fe ^ iiaib Mife ^ ifefe uaiai^ fe >nb»>^ ^

‘^ife Jilife khte Sk ^ l^ife k l?:IVWJ ife DkJR. a£. PJh^l4^ ^tfe ><tbK (kifej

ktUa life LlIklbK

pib pcb: bb'S Ulll^bJ SfeiL (£) |^ l^la h^tkS ife )££. ^fe y|£ ^ife fe plgo^.

‘ kk ya ii£ SyE i^ife h£ kikk iky life inib aii^btb iy | ii% i^k ^b»4 £ fe£li lh bl^blb 1^ JbfrUb tbbJIbKIk : k^ bjrt tPktfi ( l )-|. >1.H»JS ki Iti ‘j!^k£ ib inH. kiah i£ feia ik M 1^ ti^b ^fe as aita-atc* i^e ^ IMi liik (£2hlhli Ui-k >up»p) lili kihusj pS j^. ifeih upi>^ i^te (vtbbjh)

lik i Ri (9H»U>1> Mb ifekjKlie l| .^lliklk, feib life klR Ilk IS l^e |life isfe >>uijka iuifc|> |k u^ mg. aiu^K it. |D>b isiiikil linkie % ubmku>Sk»

hl<b

r rr RfeJb ‘% kiinb imy'iky ikan^bib

l^ i^pibip hiijtfr life lb £. fe$ i|a felfei ihk ^ i*»u»hj>i«b iu>ib ^iiife puiik lifehN> Lpitfe>bitate jab ^ U>Jlbl^ Ih urfrkj •lull lb |ab ||, Rnt» bajbft lUlb ^IWb utl-b ^ Ibib^ J^

p|>kK> ^ InfcblJ Ifek.lfliifefefek-kyik iy Ik. I|. InbbUJ Rx -<*>>> life J^k Ibk ^ajUJ ^ plb4k‘lifeiyiyaife iSk ^ fefil ibujk>^ ibj g {ith ha ykkte-Ui3±e lyk nfeujihbib*

^Ife IUU>B l«fe fefiR hpub>b<bh> fe£R b|U>[h ibUjkltb bjh a>tl Ri life IfeR Iky lb fell hUb^fe ^ibljlb^ >p ibbJInUj hPJVb lb phlh IpbbJ pbh-^tb 'felR <ja pbh l^fe lkfeJU£“iL-hlh£

'life >bibtc iy ife Ininb jab life iSk yifebalfe lb RR lb hli»b life ui»k iy ifek life, 'ka bajbk li aii^bib ^ Mt-lfeifei£ upubiaufc life My life ubj^b baph i^fe fefei lb R fe^ i^ ys ^ ifeifelf Siy'Ufe .kiyii, 'life {ife Ik Sk Ik lk lyR ^jb >h >»ibfejiib,h i^» giwtfeib Rkr life lys tbbjinhj

^ fe^ lh i*»«y ifek >ihiho ifek itei^j ‘yik 'ifeifela >ibi» ‘kbllib bpiK ‘bdyifebyte IS*Ub| 'btrac- ‘kbllib ‘kRlli life IPibh kfe iSk >lb(j»lk ^ife R IkR life Qll^blb kKR <n>Hb i^> yS ‘ llR b^ijo y uhti* life febRte bkuui ih^ |U|bB. ^fe vubbjmh ^»hp <bj ife mib ib_iy ui^k kfek y

I^»h^ kyifelte lb lln>lbbte l«fe bUbl> lfe«£>hj Ifek Ibbjb3tpiy ife 1S1 tutte Iklb ^ iy iR^. life »f.>tbbh> IS ^ jbUbl? l»i£>hj > lb

ISk |>libbjh> life pib Inllfe, life lh>jlt Ifek (bbh iy

an»bib

pihh uaptbuytfc jjiifcPhb. iy ait^bibiuRkw iy

patl^blb pythPJK I>l9 U)UMKukiP IlkifeR Ik IklbSfe miife bih^ ib iifeue y yue m {ok ‘yik ‘{ife felR y(jan^bib) kSllifelfe

Sfe yfe lb ^kbtb y p>bj \nV, Paifeop (kh b Sll^blb ibj ^ IPhlh UlbiHUi^iP y felR kife{ I^R iy Rfei IS i^»pp ‘^<b ifeiie. life >iQhu>ih ptp Sfe y{ ^ b3bji^» y life iuh^- ^ MR y ifeklbIkb ifek iy felllblb U3&MKU>1^tP || IP>ib PhJIR» IPhkK |hkt» >lhPK> y Vlbbj ^ ifek 1^ hi^Z ifek 'ifeyyab ikb. ‘Miifey ifek ‘Rfey ifek, y ir rri feikyie ‘kk ptb i^^kp life pyi*bxjhbjkp ^hn> aii^ib 'ki pin kl life i^li life bb»-Pb)^ iy j^. uSUAfelfe

Ikyife IU>»b >iabbo life IkklbR felR y Ikb fe^R h$»fi yy 'feb^. 'g>fi bdi iy ^ maib an^bib bjb i^ib hmiR life ib4hfe iy^p IP

Slk IS ifek ^ fella Ib'kSb IS ifeyife Ifek ibPJ^blV Ibbjlhlh 'ifeyiie ifrhp '^ife ^IbK bhh ISpiai^B> iy ikb (hhtp ^fe iy | yiR ife life Siiifelfe kiyRi 11 iktlb feikR {iRRe {y ikb ifek Iky iy fell m>tb hub £ RR y (;ua2v) kl y Jlfelt, Qii^ib iPhlb iL life ifeli lb Qu^lfe<bjibb ifefe ikib ^iia>h is iy ifeli iy an^feib y >1^^ y j>ibbj Pifi>h>h 1^ iky ib yaL {S ^ ifeli yy ^ (ifefei-k-^ib) fruy pib ^utbuj y ifeli life pi>h>h ibujiupv b)P>ih iy p>^ '{y£ 'uiip 'ibi^ii >ibbj Sfe life

mifeife

pail^lb HR^R^y aUviKUfelg life InKhJpan^felb life Pp klhibh

life ibPbji^ yR ifeyife ye ^yih- ‘ibPj(Ubi> ‘ifeyite 'ifeiyibiR Sfe ‘ife bajb^ ufei life aiifefeib . $. Ife^bho Uftllfc hplibU)!.^ lyR life R bibhKs ^ib ^Uj |h»t>» pn^pyi^ |. {jte life ail^blb :P^ lyifei kk ^ {ale life feak .Sik, ifek b3hjib» ye feypR {ale life ^k ,feb,-ife{ ife^y 2abi h

iy

lUbin

(fb hjji>lb t-fHlibbah

Page 170: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Uh.bJ hpUt* UlpUhbah t.(b,IK fQ

iag 1^2, usjuj ^ wdj^ itejiuia uih^ ih. j^Cbah ukjbj ^^ ll^tb Ub^UJ ^ jb>jl<febj^ t^kjbj fei ail^Slfc i^e llt|i UfrlkbJ life HifefeJUi ^ fe£li 222 ^bklrj Ife^ mtbb>!bl^ |}fe fcttllfcK ifeil |t2 'h£± -tfrftS i^tc 1142 2i|lhlte ih. Jkbtj Ul.lkK |fefe |I^QfeymiK' ih. Ukll^ i)j>^.«ja lb4bbo b^pblV \UU\h |b life U»^«H fefei 12^ |lE>bJ ^2 InEbuj life kj^bjtlh fe jfehl>h ‘jblt^fi l>lb^1» k j>|^b ‘JtemifeK ^hle ih. Qiliblb ki ‘2i2 |2 fekk tbkjfeite ife| I ippb mfe ili ^iife kfeiaie kill, i^e kak £% Mie iifek |2k |2 £ kfelnte (>hcp

£ Ik an^iuiu aii^bib ik ufe ibb-tbj ^ ib>kp uhik ^ika u^k tb'h ^ak.

ucbjui *|. (b<bt» iabb >HfeVk bib11 Ikk bg|bk |i an^blb fe£ii i^% £k felh >a ab |hia luub ubji^ hdj^ ^ j^ bpik ^ ku^ i^ \tun* |thnb k^iv ^fe

j^Saie ^ k£ii b|P>ik tbtjRity |£ izl £ fbbk |ife iml ujias iuhb a»j ^ mik- >v»u hh^ik|2 ifeb. ^b^> ih. life life ^i?a |ife ikii ki klfe % |^ lucbk |2 i>&>ij ikk ViupS \i>^ >cbJ^fe kin \h ^sfe ^lk % ^>l<b £. ikli. lUUb (bjk ^ ^ 12\2 2k Iftbfrfcb) ki

l^ife umfeh kik |jfe |aik |ktbj ^ tbkii» abife| ^ |2k |h >ltbbjlp 2k life ikik b|bMh ^<bj ||. a^blbb UJK |k£ |^ lb>tb kl<b £ kblaiuiatf- u>b^> |fe 2k l^ |2k |h 2^klfek |2k £ btltb bjbUlh |ktbj ab >iUjk^ ^l^>h (jb aiUialc a|lfcblb tfej^ Cbj ife lUUIk life UU'tKiaW iViajib it|2 hkjkk fe|ii iuub ij^e |klli %fi. % aiui^^ ikfe >iajib Iu|a u^-k djk i2 |^felot*^ |jfe cbkii* |2 klk lii2Jik lk|2 E>ibb lk2 feinkj. ‘Tr^ajk ‘>ibP '>Siab ‘ uik^jfe ‘bKjbib.life «fekltit ikb. l|i |kk Ihkbbo l|j£ utltb ife| >^ajib IUE» U>lbS> |h life 2lk ki lk2 ika> DU)

life fe£li ^hK> ih. bkk-fehk life Mi !b% % Iblbb |Sfe IDkkJ Ifefe blb^lk |j»hltb ^ IMU> l|i |kk |h bjjlfe fe2 fe£li ^2 klk ‘42 illki |2 tfebj^ubk ifcfe ifelgjlie 'tfebjikik

Ub[bN jJ>|U u» ~hlb>b IftjkUJ life jut Kb ^ |t fe£li ^hl£U>b^» 2k t>>J^ % kbkMV ki tteU)Jb l^ajlb IU>tb |au tuj UVtb mi^ E>t |tfe

IgbDpi Ikfe UbJIl; Ik ^jL buitf- bDJjk ^KK> 'S°JI4J ^lb» UJbK life lebtMV ki |^fe QH*blb <b>ii^ l[ltJU) life Lblhl» |ife DJIb bUlh ^ ?lcb->lh jfthltb |bbtejl^ |b|>bj >h-»>h |tfe blkk

k>K |cbt»s fca IUhl»>> D|ll» Ikk fete |b^is-u ^ blkk <^kg: anibUft

lyn % Uaik bjbuih Viuj jbKfe ^hhc- 2k 1^ Ikk

Ifrblb

% I ^ fem %iii 1^ |2an^bibIbiab (Jb InlbUXbUb

k kihiel|. blb^ U)^<KU)fek> J^fe bbbb : k

>lbbj <bDJttlK-l>h ife| |k Ibiaj |<fe Jfeii |2 ^ ikifeie ^k£. h^b»klln>Jh c^. Pbjkhttb |ki llfeifek |ik |2 12 |hife |k 'ibbj flE>bJ |t. kk'% bctk jnt <to~h b^h» >btbk> 'hUJkS life UbkbJP life IbtfelP a^t»: UJ iafr<bU>klo c^J |fe|2 |UUIk Plb tb>) ^J2k llbl>ap Jntblb*i2 ^-^g- ill ^iife klb^bj ih. an^blb ^KIp |tfe IPUb ’hUjjkS llk|2 lh^ |2 2% life luub fri»p |h |k|jJk bk»ia^>» Ife bU)k ‘l>k (U5>k >JPCb |ife IbUb J>Kb ^tb fefe aiifebib ^iu>k |ife Jbab ^.kp |h 2k |2 |. |b|fe aniblb >lktvp U>frcKD&k? |^<fe <ja a^t»-4»l> IkbJ UtDIh fefe i2 an»bib|. bPbJIb |2k |h life mbb |. lbk>b it life Ifell ih. an^blb' Cbjjbb ‘ifeifek |2 |2k UU)I, (k(buj^jfik life i^ii i|te ^ ibuik an^bib jab ^ kbl life ifeii. |h |k l|. |iia>h j^fe i^ft |fe 2k <bjjjbb i^bk |2 |2k i^^uj |hifeail^blb Osj |. I^aibt 2k Jfe, |2k InkbUJ ^Jtb life bbjbo JktbJ ife Sll^blbki l|. ail^lb bjb> life JbPbJI* |hk i|te ^ ikk ifeik ibj^ibk ^b^> |ife lUUb JrkbJ |£ UlS^kJ DJ>KbJ |2 u>^>bj life mffkj ^ Inbbuj Ik2 iniitefehL 2fe|lt, % bhk ifetjEke 2k feMlk

l^ife UteK ikfe klkl \pL i^ce ^ ^hUh k |L k£li life b^VP kmaj ibb ^ Jkt>hib i^e ^JE> life jjitjia Jbibhok 11^2 2k l£fe k Ihla jputk |<fe jpib ^iife ||2 PVJIkllP ik Oa^bj bib* HbkP Btbj |^i IP>k jbl»jt> Jcb Ubjb <jz JI>JU Jl>tb UU>IK life JJPlttllP jjbJPUaUbb 2k 1^. ^|2 k fe|hl£.-lk Jife Jblbblb* i||e ^ife bib* kfe i||£ V<bE» akb |^fe Jbl>hlP |ife h(P>lh U{U)/«tebak

life KP-t 12 % >bcbte -bj jjj ia> ln>lb Jpb I'hajlb lUUth ^fe Ukq-,

bjb >KbK Jkl lfe|2 ili^ i^ Jbo-b J.htf- IDhj ifeil fejk i|l£ ^ IfehJ.IDMcbPck-IUPIS- Kfe Kb IPUlt'

J*hlP 2k %

ife| ^ lUUIk 2k life U>fr<KU&te ik 12k lik| l^ife JUIkUk >bja l^(£>UJan^bibbjjbb £ k£k.

ilk

ILtxM

Page 171: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

S9t >/btof 'bOjlfton hjD>lh LfUHUsfrih Jsh k^Ml

(Os t^ah tb^K t£ u|ht4|vjh jig. ^>tto h>ih^ iMh. kk £ hilhie Ik k^ Ik Ikk kkm|S J^t bjk^j bb» 5b Sjb l^kie l^ik ^tbK life ^.g» ^ lh.bJk>4J>JK (0> ^hl>KK> ^ bb^ ^ll^lb bk^ ^>03 hihn t^Mk £ ^ ^ik (P<^s- ‘^. 1^ 03jm ■p> U)bs> Jit life jitut ^feIbktft (UKtf> Sb 1^03 klbK life (^Ikb lolhk J^a ifell ^ k£ti. frhte Sb |JJ. Ib1jjb>lh

'^ha (blbVbfi Jife fefei ^fe. fefek ^>tb bib-* 1^ fe uajtf* life ^03j (>>J^ 03j ^» UlhS> lifebib ai Itek khobj Qb bbb (>>03

pi P kki khalk la^L Jkt ^k l|. Up. xlp % pa kbioo p hhi£ ip iyM ih. paL a£ aiu^lc (»bj Ulb l£(btlblb-* la^L p kki a»^lb p Mi Ifl^JIb. IM^kk b^S-IbKJ ^ife fefei 1M t»lbk (UKK> ^ife IbUb Ihk ffwSjk ‘TblbS ‘tehnUJ 'feka bib-* (ife Sll^lb ‘iia£t& ^ U>&.Q^U>^H>

Ibb Up, JilS. aiU^K> l^k ai >>U>J Iftlb^OsUbbib-*

|£ l>iaw» k «blk^ p |b|U> h|bUJ Ibb ^ Sk p (U>lb (*>03 hs& ip IbhJIh ‘k^a l£ pi k fttlh 1M P UlbK bib* p IbUlc (Uh^ ik % |. mib bJbJIb ^b (k IQs ail&blb liiajlb

Os'h U>lb(KU>^k3Ib90> V§IU|9 lba.k Ikk Vlbltbb bJK ^>kP- b^h> p IbUb*

P an^lb llfeifea p pk bu>b (k03 bb |. Ib>Os IU>k^. |p ^k kk p tbi % l>;(blblb* Vit^pfeSlljtblb >l»t^ ^ U>|j.0^U><&tf* [|. pih l»(blblb*

ail^blb p pk Ilk 1b03» ^i Ikk k^ JUB. bib* bb ViOsJ l*lbK ilifekpbalbb ^f fe^ iJ. p ail»>lb pblH3 (*h>C- ^ U>Lj.(KU>^tf- : Qiatalte kia a(Klblb* faa||D>>

jJUIk bbjbo b|b^k3

1^ |l^>b p Ikii Ik 1^ (P>»b pa> p l^li ih.aiyj£ pp

l|. (»<*> Ujnb life p*p £ IfllL P p kll pup >bH> P >b03^- p hfei p 03»ll> Ox^Jb 'pk pk bblhbJK IQd bl^ftj b*lkl>> ppsj 9b (b | II*B» 9K>t^ Ulkk bJK p ifet li >*»Ulk k lbl>h p l>k% ip Mi p ifell pU3j ‘ip uik^b ii ip pilp IbbUlh Ikk lb>0> blhb1> life (kp kppi, ifelX .^L UoIl tbb»bl^ p ik^ Ik ip (| kip p liilllife Up 'hIKkJte ph p lnlb^03 p (b|Ui lnbl>hj-tb ‘Ulbx ife (lilifekj.) >Uba>Jh p pg 'ibkfe P Uftll»K ‘pp p bkbj ‘api b.pS 'bk>03j (b.ap-| (teb^bllc* 11* (9 life pt. £Ue g Ib903 ~U>Lt.(K 9l>to OsVi UUkk Iblh (9 £ >b03k> 9b Int (bb 9b Vp g lbE>fr p 9ll»9lj; .ifeii p *>v*\ik jibitf- (*h^ ufr^u&ip >I03K ai llkp pk bibu> ^ ifeailk.pic p mbu* kki I^L IkpU(9ik life |bi(aS 'pk ip bibbib^bj ‘kkpk k khk ‘ilkl2ak ‘Mit& ‘kikpii£ ‘Mfeklite 'Ifei^te itxik ii ^ fedi || m>03 bjbb bh* iiia P ^ kk>(kk k ^jt ^k pl^a^ (bhtf* l^b^. ip^ m^kk aik k biut luhk* u>b^> p ibUb p ||. ib03V> kk ip tfcib?K- 'pkJii ‘pkk

21k-2i£ p (Qll^UM> 1ML Jb1b> 03>l kOsj^ 1^ Ibklk lb>pi> 9b bjIK p (kk bS Ibb bJk ‘klb» '>l9bbo St 'bib* 'ibbjf^ ‘baklb> 1(9 I^JIKj p

h^fck IQs b*lkk-btk ifet bt*l> (>kbj 1ifta.K p ^ Ib9lb. IkliOs bsUbfi

phkikpih9ll»blb im

9ll^lb ifej. £ p<*» U>U*tH bb* Ilk03(> £ lik%k± ip lfih(h-bU>lh

9ll*blb 03j

bibb (Uhlc- p Ibbb* ip ^ Ib9> b>blbK ^

bb(b>\b p (k(u> k pa p bb 9b 103 IbUb* ip ^ ID^kk bop Os IbK^C* p tbjlkb p bjll^tc- k bg(KJP '>lb.lbJK> pp k£li k fa(bb>c* ‘pp % (l>(p> 9lli9ljt Ib-Q-b ^ l|. Ibblk ppa p p kp UUbbjbo VOsbO;. ^ hp <^.U^ tbbll» jblbb ifet l^k Ib£kb Ujhhj p 9IUU)^ pi lbg» pk ip |p p (tt*(b bb ki Qll^QI^

Ibo-b pk ||. Ikp (>lbl>t k (f bb Osbllfe Jblb> ifell'pk ‘Ikp pk pihkjlbxkj Ik pkht p ih. ph. P bb hi ifek bkb fete 9ll^lb lba.b ifet pk % £ u>i^ck ipe ik p rntfe^ ip ipe P felk p Ibblkb p iu*p ka ki P P VltteK pp fei p bbjbo blkSjfe lUlb (*E» TbJ^bpkik Ifet 1^ pp mtlfcbjte p pkia P blf*>(bk ip |b03j>Hb 13k 'IUIU*E> life (bbbjbo bth'Sj^ ‘Ibblt*(iicbikitc* 'ifekp tbiu>ik ‘up u>ii^bj ifet ‘hpaa tik ikt aih. p pftn* p iik pp 'iiatie p

>ah4 >bk- p 9ll^1b jfcbltf* ip ail^blb (*>lb (>lb.bj |n(03b pk ifet ^u>b*o-; ibOsj

10oV)lrlb bbfcb 9>U p kite % k |. pp b(UK. bib p 911^91^ ^ bb>lb p lbt*U* p bbb

akkk'ik p ika oi^hjik bbj^ ip ik »bbjK aniaii p pa p ui>(£ u>bc^> bbb as.IQsUJIhblb* It*lk3 pp 'P pfe Ibbb |p pib (*lbb p lutlOs bhb bP kp 'jbE>bJ pfe >llk(b >ah4 ih. pi03 p 911^91^ p pfe. p tl^ p mblSb p 9ll»blb ‘Oobll^K ’hl^Jb^ pk Uhph rlUj p (*U>lkb kbbjlb pa p Mli bbjbo ifet % H*Ulb life UfrcHUfelc-

jap

1^ (t bt*l> b(b>lk 03UjtlK3 03j ^

jfekik[<b h(U>lh t-^ilubhob

Page 172: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>l^bj <hty(UlAl> hfli>lhi tj&Kbbth bh U(^IK 90 J.\iik ,^kjh (kft <bj ^ its g>^K ^h. life llh J^. fe£li Hi kite! Kb ^b>jhkjk lifeUUJIkbJ ih. Jiki b|Ulk^ IbtU b|DIK 'fe^%

:feie•^b -jbkJbjDjlt •Ui'Pjlt'. Cte^|» |tb UftllfcK Btbj 'Ife bQSi^ ^fe

bUtiak ^>b] ^ Ukll^K Mb bhk

UV^tt' &fe Ihfe iSfe. *U>l»£j>Kb ^Ulh^jfe Jife 5ll^lb frk ViUJ ^uM\k upubuuft £ aiijtbib ibjmia

Mb UbjlkbJ >h l>iy» UaU^ cbj lb tbkJUstlbh Ukll^K Icb >bcb^ ||i lUXb UlbSh, \<h LMihK ife bfrk-bkk |bO |UI>lhUj ih. jbltte ki ^Me ife ife^ |. bop43 ife ^b life lllifelfe

a>u %

I'hQjlb lk^ ^b lg>^-IE>|p life Jjjife (fell li Hlh. 11,1 (blbVUfi bjK ail^blb U)b^> (VlOabJ^

ab >itpj jp>hlh fed£-ltek felfekj. I|i lb Iblgb i^e ^ife lb kki £iik ^a.K=- 1^

yktb lb life Jb>JI43bJ^ kiy..^. ^bte 4>^Jb ‘^. k itlUs^ life jb!43 l^MtS % fell % [bp Ifefe

bop4a IbhKN Qb 1^. IU>43 ivt, ^ pKOaS UUs ‘Vllrb^k ^ blSb ^ >lhlbo IbD ^ lUlb pVtte j>143 life blkbbo ‘g» Ikfr p-P lb ‘l^. mbIUv kill i£ fe£ll Ife. Ill k bbjlkK £ pIDbbJbj |Jfe

jkObJlb>UP fe ]bl43 phtf' ‘11 DbJ>Jh |b!43 l43UJIhblb^ 43U>Jlk life >aj|.bk> IbD >E>K ^‘11 felh. K»lb^bJ ‘p> blk>blK> DJK (^>bl4 ‘jl CPIK43 ‘jl fefe blkbbo ‘ll Ufrb ^ pit Ulk^

ib^L ifeh lUbjbo kllrUlP' ^Sfe Ife 11 >lfept>J Ife |lfe. ^ife >iabbo life fejlli bib. ifrbk li£l ‘H Ulk^

43^ ab 43j| piDb | bbk l»V3>lr> [43 tlbjbo tblbb fe >lbP 'VlkUUikJ ‘bjjfbmkk ‘UlSbj

jbkttf- bm % feh. bl l| I0>43 >p.UJ Ife l^fe U>[43b IU>43 UJUbV^ Ife U]U[Sh pUP 'iklifeUbTtbh Ife U[klbh [43 [b>JI43k]k3 43bJ[Ult>l> fe OsUJklltK [hlP I cp>k \\kVi% [4s IKMb^hk 43UJ^p>lk Ifefe

Slltblb Ife ’hOJIb. m l^[43b lfe-| lb|a 143 p[4sb ]bb ba[bk lb ^ [bVJIb>b kl

ill |fe ikh^ |Me Qiitbib n ^ iDbiak pus ‘i Hk febb ikfei % mbiakU>|t>4^U^lP || IDOsklife [b>Jlb>b Dh|kk ifefe Ubltk ‘Hhfrjk '[aikJP bk ab >II-P p> [Ub pjllt E>fi tbVjm^ IH Ite^bbo

It-lhk IH k feb life Inb45lk> £lfe m IttUlft in ulgUvk lk4bbo 43UJklltK Ifefem 1^1 fefe l [b4ok n nfe nfe pjnt-g>fi fe piaii^ [43 fe^ii i| nn i^iy. ih.

aift 43*h jbPbji;? kfejfeb n >c*>|^j|hj>|tb Ihk umitK >iftvtb ^fe fer^i i|. nn (5*

ifen ^ &Ukllt

4dUJ^ ‘ b^lnjlb 'llblfeo ‘ lb4bbo >4s ' Ik^bbo Ukllt Uiak ifefe lk4bbo 43UJklUK UlfJ|bUjfe Ifefe a?»T>

(|ezkj jnqyjo 9;e;s jcapi aq; jo uoi^HJ^siuiuipy) lte*bbo tbUjmi^K pa hustV >[|P H‘Zl

41|. IUIU>t^ n lb >l^p» m jbkp [43 lbt> I gap life IU>43 [434^ 43j[bfe ‘| || Ifeb ^fe lfe£ UlxcK ^

b^l> n Jhbb >p [bU[l4S life pU fe Uskb. [OsUfr 43j[bfe ‘| |fe ^fe ^ IUU)^ 1^ p^[b fe 4sUJ^n ^>[VU [kt }| [DUtkJ UbJIt Ubp l^e Ikhft ‘|bltjB> [43bk n il|£ klbK [sfei ^[kb |IU>43 klk t^, [p?. IUU)C [43^^ Ife || Ifefcl |fe [43kjk l^e [UikOsJ | Ife klfei kDJK- >p |p>43 Hfefe life [Uk[ [43 lbB> kl n btbj ifefe | pikb 43hJ[kp.lk [4s IDblU^ [4s aiU^IC- Ife | fep Ife ‘I .Mt lai m Ibbjlkbbo ifefe [bK^JItJ Ife Hk4 ^h>[P f || IUPP US>J felfe c[> PaltJbJ ifefe

n ^Ik-kj life bib bl Ikyrb life IU4»k>lkUv?> >p | pfe Ife btbj l>lbUU> ifefe p pt ^Ip kU>43 [4aUP -43J | p>43 VI43K fel 4SUJ fefe [UlSbj J| IU1>bllt Ulj'CKUife^ life IDI^ bibp Infelb ‘jnb bbjfe lk»bbo jnta UUIVTI b[U>lk kU>lP ^ ^<K l| |iife £ Hfe. IUU>B [MsUi Ifefe |.IbbJ U|>y» kfeK piifebilfeip ife^ 'iS-p | UIXKU'&lP [Qb ^ Ibb Ib4sj UlbK Ulfe4 fefefe [tfe (fefejb®UlkS»jfe pil) Incite | j>lb.bj 1>aj Ifite ‘| Ib43j UbJIkbJ ^ pb life, p ^‘kk p | UtlbcHU'&l^‘life n Jjk [>lkbj Ib43j UblkbJ llb life jbhfe p pa l^k ibfe fe^ ‘fefep ‘Inlllfe ^ jofe E&K Hfe IMhk fel life frlkk UbJIkbJ jftb blkk 43^J)o b[D>lk UUIVT; 43j | puilr fel p Ife^. ^

in tk>D p Ifefe n p* Wife fep lllljlfe lk| Ife life [^Ib[>43 pl4s ^ Ifefe D&4>fc [43 [Ulb [>43 pi4s b^k [fe ^ IDaib- IklSb [4s ^IQa.|p KN> |fei£fejfe ailtblb Ifelkk ll^k^ ^|fe Ife [a'lilbth | It&i Mhfeie Ife [k^J ^ife >lb-bj Ifek U>IU&h felfe »l0>lh h^UkteUt

IU)1^

tfe life blkk Jfe | >1 4bK pi u>(£^bj life Ublkbj21k

lbb>t*

Page 173: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

49t >/big/ h(]i>lh UiyMtbbah hr)

l^s HhMktbUJ^II^K b^ktistlSKlife. t^, >btfek> ife^ ^£1 ^fe. UUlcbb )tb

IblQ D|DK 7hM J^a ^ fefetoie % IKfVbbo ^ lltgl. ^UbbJ life lfc*bbo |}l^>b^Uh ^ <bl^ j£ 54-99SI (4h>lfJ |>ntej £ UpbVJK tbhJOS >UslUb }|fcl^ ^ ^ife Ib^bbo UUJbK U|U>iq^b[Ul>t llllfe. £ m<fehJblK life lbU.I>(£biq> |b>b Ibb^b ^U ^(fe Ubbo >^Uj bJU^h

lh»^bbo

Uk b^bjib>Lifi pjK uv*\\k ik»b pjfa»j iaibjhie jtk (liJ^.) 'Ija Oab^blVO Ik^bbo OaUJ^II^K ^ «b>i bVJIhtl^ ih. jpbUJ >iUJ

i^. lUKIte^ ^ Ul^llfeK b|y^> bb4jbbofi ^ Ublfctt ife^ 113 feh£te Ife ^ pbfr Hi ^|^ 1^1 LhIK ^tbl» kfeli lit ^Ife. p<bj UlbK b^Uk J^. ^ p9Vlbt i^. ikifete

1121 bbjlklta Ijkltfe ^ ifeljjlie Ihfe «bttJ(UI»rt ?II4^ l^e k>IK l>h>h ^ P><bpi<b tbp.|>feUlk^ H IbbkJbUJ ^ pfcUJ^ IftMtfe l^bTrlU bjfrh |«te (112^.) IbUJ^ ~hUJ l<bUJ^Hjf iilk xi% i£ uibSh ^ ^ ifeifefce ?m>» ill ^liklilH ^fe i^bp? <b>^>iK.fi iik pibk^ iug»>lbksfc k^. bb.>JUJ life >lbbkUh |kp ^k TiM ^ Ikli ^fe >lbk felfe. bj^hbkUk |lk Iblb lUlk tfebt» Ulk>k ^bj ‘Ik lb>cb IbtfoJ MbK fgfe trp ‘UkS ‘bk ‘cfc^ ‘kUK? Qb- ttej ^ IB>U)J ^ bbk pchfelbh |Ulb pib Ife ^ |>|ktf- pKk> l>lS >btbVc- Plkk ^ UbMKU^tc |^ ^l<fe ^life £ h^.klhll kUkji; Ibb laj £. kkli^K bf-lklk >tfebte Ilk 12k fealfe 'b£± % ^E»l&tb$ life ifefe pibk 00S ife >lbbkUh <bb QOSp>ib bbkjbbo life j>ibftefc bb^juj ih. Hklte ^ bkuk ife. >iktlibhte \uh& vibbkuk

mitokkiifc

^ Jk ^ife Ultejip Ilk 1212 >1U>J i^LifafrlK 'I. pukj

Ift>aibg- ^life jaife hA % (>l«bkj^ ifek^. life £ife lh ms i^UP- ‘bjihoa felife (>lb>b ‘lUfekbJifel ‘^s J2k Ma^hP >>U) ^ Mb £ Ipi'b ifek^

(bbiuiu

|£ Ir^bak Ikhk- J^bllb ItebJIh-

Ikk b|UDkll^K ‘tbUJ^ ^ ife^ Ik |blb l^fe Ite^le 2fe IX^bkUk IbH I^S pibk life fexlfi. bkUk Ibb OOO'Ol ^ 01 >tbQ> Ik j^h. t**k|bj i^ >|ifeK e£ lllifebjlfeh. kHklk Iteb Ik IU>ib l^k^ lbUPI,k tbUJ^ llkfee life lfe^ l£fe kHklk |^ ^ Mb ^ Mi h^bj Jbltb fed£ Ifefe hfeU i^ IftlB. \*> jl^K blk|k ‘khfe t£ ^IpbJ ‘lUikls life kkbl>-lt X>b 12k 12 >iu»bj ^ kkf IJ, ^lie Hfefe b|>ib IthUfa t|B J>lbbj 1^ b^ppib VlbbJ 2fe I|1 l^kj >b>kj ££. HbUfi ^bbk ^ In^bUj i^ JbbJlU l^fe b*lklk Ukll^K i^ an^&l» ‘piUb b%Vt ‘^life Syk j^. ^ikjk li

Ibjlb IbifeJ Ufrhk lb life p>ite bhjlkk fefeH ibajlb^ Ikk i*>pj|kbiv ’hUjJ pXb bhjthkItfe l>kfi bVi ail^ai^ U>bMk^^ llbbj ui^lr|b >^>k Ikhte ^lUb S?>fi ^

Ufe uiife M,V) ^ itfe i>hfr Ibi ifel Ik lUkih life u>bMHU^k> ifek uni £ lla^ 1^ (^ife llble) Jifefebktt % ifek 003 b Ifek Hi l|. ifek life U

VlbbkUk

uut; b*bk q ]>bbr^lklk

bf^klk

ibUJkll^Klbr4bho

IbbkUkIVkP life |>l^>bkUk ^lb p>ib bilK

01 £ OSI Itek ifek 002 £ oot' 'ifefejte ^H£. 1]^ OOS-lb ^Ikfe Ifek kill life ,l>l>Hkh|| 1212 Sb ^ (b(rtp Ikk kite! ^ lb>H> ‘ifeilte l8i£ Ifelh IftVlth l| imfe iblkb Ifekie mila& iab kllyi 2fe '^L faie iib bkuk iik ifek ibifej i>is vbifotp kPb-K ufe^bj ik llkiie kik lifeUPbk l>kP J.b >|kk> ‘b^HtePbft Ikk IHMb^ ite>JltlU Ikk fel^ l^fe PltTt life ^ l^bbocbbjmifcK >.l>Jbj ifefi tbibj £ llfeifeie-^ilte UUMHUa^K> HSbJ UfattbJ ‘Ika^bbo |>lbb^kh

i^. ifek

Ilk tkg» Vllkb life Ih^bho

y|£ btlib fcbbjlb boil lib^P Ilk Iklfe. Iklk bjkJbJK IklH life b^Rlft PU^I life Vlbb^th Ilk >lbb^»pi(bk>jtP |>Hfepiite life ifa^K ^ ^UbJ Ilk Ml IbifaJ bbkbj |>Hb>^ life ^bb/IDIK % InbbUJ>b9p l^te fbbjfi | t^H Hfe Iblfrb ^ jgb&b ^ k>»mK E» {b)>l>kj Ife jlHifele >>»k{ta>Pibjlb Ilk fcbbJlk>UP life Vpbb Inlb-aifo life lk^ k Ufefi. |>UbbJlbh i^ bik IJ^ ^(bUlbifeJIb>ab-Vi->|h ‘Pibbp ‘ pbjite 'lyi ‘Ufejife ikkie SH '|i*s>b 'Nb|b ‘hi^pj ife >iPi^ahkj ife

lbl»-^ajlk Ife >pbU ^kbj Ik K^b^ Eh, J2 life bftIPK b|}Si^ 1ta4bho ifeUJ^IHK ^fe kill

Ilk ifefel life UbjlkbJ jbf»211k life b*IKIk £ OSS l l^e Ibibj >lbp Hklte Ifek mil life b|blK ^ PUb UK»II1 phVP>bibK> ViLajfta Ik Hb^. 12 [p»>bbJP [iklib b^^ fei Ukll^K bjbIK Hk 1212 lb bJ>JpJK life ^ j^klk b'bbj 12 Pbfr 2fe ik lk!2 £8feaJ£ life klkbj UbJ b~h b»bl> Ulbjp Ife >|bb Ilk ikl2 g>TtK

ilk

ILtim

4k ^b/> hymn ufpitbbih

Page 174: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>IUbJ <bOJ{yM> hfpUh. LIUilikbvh bh LtMK

ln>DbJ UJh^ \*>' UaP?t li^. life, fefei ln>|HtUJ HbftS Ml&k VlUj ^ ^IfcLb jahft 1^^ l|b»bt» ^ Ubb k^bJlb>Ufi feh HJfefeJke 1^ MVihe <Ja bL>bJlb>UP |h4bF» ^lb

Ihtitt ln>DbJ |<b UJK^ |cb tfeD?tI jb^ t>.lh^ Ik ^ lfeU£. ^ Jlife bfcbte b4bK» ifek ^ ^ 1£ Eik 4^ (fttbj >lb>Jh

lll.b blba^ jnt. ^ ^lUb ^ ^fe

Itaia lii ^ ifej. ^ lUVOa llfel'^ pftfi l^e ^ IP>tb loi^y life fcPbJlb>PP fe. >jtfebj^ <£ b*bft tfe^K|Kvj> >lb>jh Hi ^6 >|(bK y»E-jl ifefeifelig ln>|bUJ life kPbJIbmfi fe VKfebJtf' J^. j^>bt» ill^

% ^-l^b ^ ^fe (fell Htfek kfe^ |^ lbg>^ tbi % lfa»t» ifeil ^fe >lb>Jh klU>»S ifefe^ nik felfe ik ^life aifi ^ 'huj^^ ^ ftgaS fekiifeite

^ffe \ssiu\± Vlb>JK Cbjjbb k UhOP Ifelfe ^Jjfe jkfe. ^ RUbbJ >|te’ jOs^P 1^£ lifeb|Ubo Ub^to |B>fi ifeil Ubjbo (fe^K ^ IPaib IU>cb lf,|hUJ life Ifrth^ ifefe- <fr>tfe UlbK ututel^te ui^bj>lk ^ Wb|Uv bUlk Jf^V» ^ klk life [U^Ub^la ifeil P>Jjh.Uj l>lS 'ttokf HIU)4S

|| ifelfe liife (kkife life pm>b) [hll^S ^fej. ^ utlUa Jtft life InVPbJ Hi 111 fill If' tbtfej P>JPbJ J>R^ ^b>J ^i. ^1 J^. hlhjib* i^ tteP?t bhH Elk.^ ^ im^ IbtfeJ frtoj UJKt»-Ub H£. bjbhP life Isli *»bjlk>jlh Hi PlQ(>l> |KIU»S B>h

pi feJH P^l>b| p U>VjlW|bi^ ^ t^lb^bj life Ul^bJ IttJtfeJbJ |^ k^ % Ifehle I^KP it. p ^ k^ UJh^-Ubp ^ife ‘Iklife Iklk SiE £ |frl*b |. pi frlblh UbftbJ ^ Mi bUJbK PJK- tb~h PH1VbJJ

(mpuj ni sasn s^i puc josss^ons jo sajn^j)J^. U>IH £il hhk[ >m3feJI>UP> £l'Zl

I’hih p pk :ipk £Hi Ife Ep. ^ iip mbK ife^te ^ >btbtpl^fe J>lbBbKL ki tbjl^ia life pk Jilife ^IHItP Iklk pi ^ ip j>lblP3fe 'pmPhJhUjte

un^bj pi E% ^ ^Qib jau ih^l ifeifeip «bjiu>ia- life m>tb u-h^p p.pH pfe£ki a^^uj p p ih ibfek iuiubB. >tb p juii4<bj ki p .^l mtfeuihitt- ife ie>1> ‘life ‘pi >»u

tb^tp l^s pkfe life p p p[>b 2z& iuui& life p ip p life iai b\a

b^lKflh>

|D^> P |Ult»«teJ b|>b lifeik p Vpte ip JVIbplb >btb^ IktUJ life p1»b life Ik pp bbbbjbo |^3 pfe ‘hllrU life tbhjlb >(bUKbUj m»p life ipk bjbb Hk % p Ibkbbo life tbkiu .U^IHil, p kMi kpiifeifeMe

>ill.U life Ik pp PI.Ubjbo Ua^Jb pk ik pp 4»ajklfe >b<bfr life IUIK> iH^. ifefeJpH £ life plfe |-l>lb Ik bjek BtbJ pfe. ‘hlbU Ik lUUb life p >HbK cb^K> p life lUlk- pH Ife p^jus p pfe p bu»ib ,?ife lame p pfe ife ife mue ph p ik up Hi p^ ^ ife kill pfe

pfe Uj>bK life jbbbp p fedl U»UbJ pie ifel pu pb-^b ^1»b ik-»aj life jMi bhk p ^i?tb p pt»a> 'Bg ^b» >iiub ujn^ fedi-^p p [P&h p pub P UV^Us p ip Hi p >b<bn> >E>JI^ 'k pfe p p lli^L ip P pife p ktb> pp pi p p aibg>uu life mibjbk) Infel^jK p KbUj^ Ik feHH-fekH. life lU>«fe p pik >b<bff> Ik lip fei Ip ap p mbhja ip 2p ‘pp ‘pn up. p ifeifete ^ bmib ip>b<bka p

p p Up mi*bj pb^mi^ S-b pi life Itbla p >IU4bj [jKItb |fe UlwBaj ^ bkk P >btbk>

U>^1^

(U191SA'S XBX pUB snuy) lto»toho >tfc> l^p 4alj^ Zl'Zl

-life InkbUJ jnk plife ailfcaifc p Ik Ukll^K PJ |. pk p p £ bhk tbUjBtl^ bjb IUUB p Ik^bbo <bUJkll^K U\Ui\f*> U>bB HI >UbK Hi P ^>|b UbBuj >lbbkuk p. >tbB»h p Ubjbo p <b^>bj ?lkk |fe ^ifefepk l^b,lb Ife |?jfttb feilH ^p ilp P kk P >l^>bHUk life IU>tb puj ik %b^J>Jh p pfe pfe. ipj;

' UbjBuj Ife 'lilfe P pp p kp pktbj life IP><b»bb» ?ll4k UbjBuj p IjlbbkUk bhk H£i

ip

/Ub.W

^ kptfekiif

Page 175: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

691 >»fab/ tfalJ/y.fr/> U^Ubtnh bh ^IK

‘Utejbo |^tbj ^ >aib Q >lb>Jh Uib^K <^. |^bt»P ^ IUE» Iflafe Zb >b^ Utejbo §\i*>

*LwuV.^ ^

hCtV, ^ >bi>b \b.ib iii|jJ ihiB. lite ihlte life ^ |p>«te >^hj ih. \>>Djfa»jV]hIklk liie 11% % fe&L %£ 1^ .^k >L4shj^ life, Jh ik.i^e I ilk iik l%Jh% %£ ^ Ib^. 11% <frHP ^ ^f-i» % P^l>^J J^. aa % ^Ikiaie k^k 'l^h. Ik \£ii ikfe%i£ *h ££ £ kl±It% i^e |IbUlk Itbe in^bl^k <b>> life lb>4k >lb>Jh ^fe \g± klUk>^ L>|JhbJ 4^ ^blljlft ^ frlhtt

^ u>^jll^ J^, VHte^jUUg ]U{b h^ti %e *9

imifeH. life j^fe ifeife lifeVUbbjl>LXg- ai bbjbo ^fe 11% %£ 11>^ %fe ^ife L>kl>bJ icb Ubjbo ^ U»tbj % >ai>9 % Ikkm IK^ >lb>JK ai % ^ mU>ibU| ^ jattoUJ ab Ife ^life uhhnte life jDbltf- ^fe Wl^j£ kbjh

llfeifea ikl Ibtbj |au btajb ^ bkkbj ^ife b»v>ft ^ ^»<bj IftVKb % IbStb (*> .^hkli|^ %a ih. libliE % jb^ ln>]bUJ Ute^S u%b »D>4b j^U >^bj Ih. mStb Ife lb>1ah ^<fe J|hfealife lb?tbUj ai ^ MU»»a ttej ^ Uab^bltC1 bjtc lUfehft bib Zb Ife ^k lh<k klk feife

bib c^kP '|. ife^ Ifeia lil£ ife%l£ ^bk ^fe (Ifeife 'hik ‘\h 'kL *4j& ‘J^k '^sih.) ^%kR lb>*> lxak% likai ^a ih. >1^1^ % Ib^tbUJ Ijb ^ <bb?t Uxajb lb><b j£fe MbK

VltbbJIVUP life UJhl» l»htt ^ife b4bk ifek ^OaJ feia >lb^JK % tbb?i ktub life bt»l>bj

^i^i %*& |>I9>^]I>^P *5l|. Ib^a bb»J|bltb blb»K %

b>»k^j i|. iksfea >«*» ^hk> b«sbj-b«s life ujh^ iaaatb>i utute lifeKi£t ^Jk bbjbo|LhK- ife ^ ub|b> ^htc ^ ^ >nbbjife |qL ^£. %e ikj^ j^kltiia ^«b ik ih ujh^ ia {^tfej ^ bfejbo bbj^ :ai£ 1^ ^k Si ^ t^hjib» % jkoj bih.*h % Eik ^ ^k ajhft li£. ^ ^fl<b Ik bt»i>bj

^ in\z ItM 4^ »»*** % Bik ia >MS a ^ Jk ^lk ^ ^ibujK' ]h>bfc>j Hbftfr

UJhft ^a Jfe. blbjlb» (bbgt hjb^p llfeifea US. lEli j^k. bbfi ^ utlfe ai && %£ »>>>»«» lb«fej||Ua ik lk ^ kft 'ik Ik JS ‘Hkfce Ik ikk ^ik

tbV>lb> lb<te] life UJhft ^fe HlbK li ’£

i\Z l^a IS-K<fe Ifeb cb>i £lfe. ^ J>lbUJtfe bJta^j>JK li InVbbj life UJh>» b»hk \£. tbbk %|. I^tj lik (o^ka) bVifea likkjte Ik ^ kik%ha kk -k^ Ik 12i ^k ^lk Ib'hUr lb<bj lft>bbj life Ujhft b»bft ^<fe «feb?t % |. Ik^S klk. Jh kkk%a % ui><£ kbjh

lukllfe Ibtbj InUl^j Ute UJhi» D»h»» ’7

if.>bbj life ^a 'kiakba

% 2fe >|ptb ^ %k ^iifeubump %e ^fe bb>juj1» ^tfe" uuihti-c jfe % ^ %s boptb Sk ^ lik &a (niu>»$ ifek ^k|fe |bblb^. Jtfe 2fe VjPtb ^Ife. £1£ J^. <fe>U b^>l» ^ife £lfe ^tb UkUblO Hfel»a i^£ ^ ^k ^k l£aj«k l(ia^i b|>b^ ^ife uti(fe ai % b^»bj 4t p\-£\ bbiife t lay lik 1^ Ikk Ifc<*j btj^(4^ tfe^Jb ^ Ifefe ISja ]ZU ih l<aa-S |Jfe jUIhU^Tt ^fe UUlhtlC % itKfe i^ bt»l>bj ^llh»S

1|. Jalbljtg UUlhttf- *1

-£ >btb^ Jls. IbibJ bbbo bj.btfe % DEJUJUIJ k% % ^ jkbbj feiiE'kkjka ^ai i^e tilth i^ Uhtivbj \h\M$ bibih ^ kkkaa kik % pkite ki 9 : ££ 'klMte ak 'sl -5 'liiia ak ‘9Z.I 'ee '6i 'n ‘u-l :* 'lay. lik ‘ofrc 'ost : z '^iifek ak-|. ikiieln>bbj Hfet»a ^ Vlb»bJ a IbblVC DEJUJUtlJ ^fe Ul>c£ kbjh |^ Ifelfe, lUHo ^ klk % ltl<fe % bkIVbJ

^<fe tiJlUbb hfinih Ufj^lcbhQh . jhll^S^ l^tfe itlUa 1^14 |9 hNa> ftlb.fi ln>bbj Hbl»fe ^l»lcj Ibbj Vtb llbK jj* itlife bt»bj tfeil Mb

Page 176: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Hkbj h(ii>lh. LffiKbfnh bh UfblK QZ.I

1 l^>v» l^bhfr t^lUabJ tovlh^ Qb '|lr>il^ ^ IMS. UJKt» |n1<

^ ^ j^U Ubj)Jt> ^libhJI>UP ^<b Itb cteU?t U»fr ^ Itjbft—( h^<to ) U>IKU)^b (d)

ite!4

lie. ^ bilK ^ |U3b»^ |Ua Ic^ll^bJbJ ^HIUi4^ lh6>lko (JbUft l^te blnjb Ul>t£ |>UbUlto> ||.

\$u bkh- iu^ ^h> u|nb ut»bj ^ iPXfe >jtkj ih. bfeji >ytf- ihs>ft ^jubbji^up

% ab M.UkJ l^te lUbcbJ lUsfttbJ I uplift IbcbJ >l^k> utub D^I>bJ ^b>JUbbJI>UP

i£ tbu?« ln>UbJ I<teK»P \\,)^to Ujhft ^ ^ (ln>b U|p^hteK-ln^PlaJ J^. J[b^Jt<*>feJimp ((It)

l| (P^l> £ £ hik % IMli Iktetekkj ‘ |k>bV» ^ ^(bj tbD?t Db^»b l[lr>ilb> ^ Pb^b ib. hi& ^(b-Phjftb (111)

<[l»>lHft lf>>b. UJhl» |bb iyt>llUN ^ bytbtc-ujm» bib >m>»y hPj^ yrbib^ yb^P ^ ite kik ik bjb-ytbibie yb inte (11)

I. Ill^l PbfcK|bl(b Hb ln>b Ih. lil ll^lb li ^ ^l»P lUVilte

• * lUUbbJ ^k ^gi. ^ll£ ib. >!«*>»>» bPJIC- t^>l»P -VtbKjo^ ^ Pftl>bJ ^Jk bP?t—HPjVb (l)

>ltbK lil hik JaL life ln>Pbj (£ P^IVbJ |^ IPIIft (1 (1 ^IL ^liC ih. >l<b»V»-kDJK> ibDk k>ltfr Hk Ubb^Jblite btub Pkl>bJ (k11h»S ^^112.(1 IP<bbJP»lb

•(japjQ s}i pnc uoiinqijjsiq jo nopejuaraajduii)hOSHtf' Lhfc>Jh»Kb tUa )n>Ltbj frl'Zl

ly^llfr ^fe ^ Pbb»^bltb pm>bj y^biv.lo ^k

la2k ikik. ^k ajKk yb cbp?t y>bibte ybkP ^ iPQib hmy>S (k ^ io?k ^k ih. «fcP^t iiite

init *oil^i |Pl^b. ^ h^. <>lb.fi Ib4k >lb>Jh >yp J1 Ini^kJ. life (hlb» kk ^

ink. ikkj. life £ iPfty* in>Pbj hk pjhk ytaftp ^bibiK Bik Pbjbo \p«b| ife^ |.. ipaib u\i^± IblU- Ub lft>ltb E>TiK ilk P?bbJ i^tE Slhtfe 4. >lb>JK tbIK blbbj Ik UJhk kjk

‘h^JIta IU(ft ^ IPft^ InVUtoj *6

IlltVlIltv

IbkJ |flU PUJk^jft 4. |>lkbjl>PP klU IkkP (k ^ |kk J1 J1 ^ kl^JIk-PJhk BiEt ^fe |bb^ |kkj

bjb 1 yja Pbjytv bkk ^ Bik ^fe pjkk> y^iio yb pvjubj 4. y>ubjbo ]&*p Pki>bj

^ iucbv» ^ Jtj Utojbo Ubjyps yvuto^jiviifr ik> bttitb] *9

1^ iife k hlk b»bk

y»kj ^1>ibvjh ikte iii<bbjt» uk ajKt» |pkip ^ ik i^a iife k aajb ^ ilifehjie <^up 4k [bbjbkyhtf- UlbK ^ hv>> bite ybk£ Pbjbo ^k yak tk^. ^ kbiblk Yuhjka UtbbiK JU|b Ik

l|. Ink Ifefe^ life P>JjbUJIfete utik pkObj ^i y^Qh ‘huj (^kuj yukk ^l jlk 4. Mi (kkii k£. Pbykb (3)

lypkk (i jik ^k ikfejte ^iapj-kii ^ ajha P»kk Pby»b (1)

(fe i|j£ ^ ^fe p>jjbuj ^ >iikyk ybkS kip>»a 4% yibb irybh»S 4k ilMsJte ki

link, ibkj bbjjbik ik^ |. 1^1^ ^fe ybbjibtk yhK >|k |. ip>k >V>op i«k Pbykbyk I>is kP?t kiu>»a || IPk^ iik Pby»b £. Ml i£ .(i^fejbo Ife Pbjbo kk JkhlS

kj ^ ii^ >ikbjhp y»p kiu>4^ (i iihe. ibbj 1 Hp $a»£ j^. ujhk ykkp >\Uij 4^ ib^ b>iht» ikteie Iteili 4^ t^/[pb/>ILb>&

\

Page 177: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

tZl >»*b/ ‘bOJlLb'l* htfiMh LtfAHbfnh toh U(h.IK'

Ills 4aloJlkll>» lUSh blkK life jifc hlU>»S ife jfth. ife^jlfc feh UaUjlkl^ (»(£ ^ mv>«W> ^4J. InVI^a hia >^>UJ b^blb U*kj :pblkk>> |bbjcfc»t» •

1^ (pi^- ^fe U^li .yfe klU>»S ^ bUJh-jk ^ \ibJ(l£lftl4J. Iteli i£ bhtaT; >blr^ 1^>bl.^ ttepbK ||. Ulhk jn^bl^h bKlte ifeil life |ih

Ibllfr Iblh Vtwk^ k)UIH> Itte ^C- |^ bh-t^Tt

hll^k Ihh U[b.lK ^ b^bj •

(Ajcrauins) i^ivi^

1^ IblUtbJ j?q-b £ felfe ^£. bhk ±£ EiftIbUb ln>Hb life h|bk i^ |kblk> J^. Ub^ klb^bj Sb lll.^b InVUto life k?kb) Vlb>JK blbbj

life bjhk ^ fe i^e JkJl bJKIH> |ife (ktfej |fe k |k Ikjji >lktll^UJ b|>b^ ln>bbj life Ujhk bb

IJ>Ute J&U tnVUte lt*> blbbj UJh^ ttej tutubj b|U>4 |tto ‘£

l| .^k ikfe]sji£ ^ifelife ^iife ujbih> ik &1 Ik life |ik iw^k i^te ^ Hikkjie lik >b^ ib><fe fek ^ iu?b ^|I>|U ^b»bj l^t£ ^kcbj jOa UJhk [«te H3b?« Ibktte |n>k> Hb KOk |k^ utlt^ life bkkbj |hlUkS

m^ife klbK frtbj bihjlkk life UJhk li£. |fe fete ife^ ^ lb>tb Ik (klbk tbbjb>lb tfrkP ife i^e |. Iklfe. ^ l>»lkk >UbkJte ife l^ke 'blb^K ^ £j£t ^kfi k^ %(;uaSa^) (bkii^bjK ifeb. felh Ife i^e \k\Mto >i<bkjk> ik bjhk life botk <h] g ^b ib»bbjty»tb

llilfe ^kk VlcbbJUfe~h

IUhtf> Ik as. l^e ^ 1£^ ^kk |hlfck tbbjb4lb life UJhk (Uh^ |qahlte ^kte lbU=kJU^ botkI «L |h |klb> l<bkS |3lkk ^fe l^e |. |^fe ikb> |jbk^ ^kbj |. UJhk |^fe )££ >lkk b»kk 2fe

lUtVtb lnVk4 ^tbbjb4lb Ida Ujhtt l»kk |tb

1^ Ikte life klfefelk \Bk utl(b life bkkbj i^e (kl^kfe ife^^i) itb^>kkfe ife|. ^ klfefelk‘(klfe-kh JfclfekJte) klifek.

Ik^> j^tk^ IftVUb |k£ 1^ Ibaib tu>cb bilkk hv^' Jf.! H|e ^ m><b k|>bj Ktek^ hlU»^ Ib^lk

cb>lbK life Ibkbbo tb^jl^ Mkk^ )kS blblbl.Ik iifeite \hlm %lUVOa lft|kUJ life blkk

1^ IfcbbJ ik ^>tto thbakllVO ln>Ub tjz |>kg>1^ ].b IS-b bib Pah

life bikk ^ ^ ^ |kk ikfe] ^ &(&>bj ^k^ ^ i^e |h (k^ ifefejte |»bk |5b g kkifefejte |4bfe klk % kfej. % ^ Iflitib Hj© !| MIL ^ |>tk|b |ki btkk lfl> klkQ felfce

1^ |fe |kblb^ \ih Sfe V|P<*»life ,|plb ^iife ik^L ^ Vb^ £. kl><£ bbjh I ^ pa k-h^p |h Ujfe>K p (ktr-OD i^e ^ |kbltP |>k1> |afe |bU>t^ y»|>b i||e ^ lUlb |1 Mkkte ln>bbj l<fek^ i|te ifeh life. £ bbk i^ UJhk

||. !U>kJ p |-»5>b life jktbj it blkk Ubk^ ip ilk. l^li ill % frjkk ip U^llfe 'E>fi |ab ^ ikk IbMaJ bhjlk» ^ Ifrlhk |k<b| kii joL p klUkS p felk ifej. ^ ln>l<b pfe ip. aibK b^>k UJhk blhk: ife^ ^ |pi<te bb^jkjfi p felfe ki Ih^bbo cbt^lk- p klUk^ '

I’hlb tt k ><*>15 UkJ|k |i jklQ ^ Ibbbjbo pip p pa. uajIbK bp UJhk frkP fefe ^ fehp pfe Sj^tk feb. iyp ‘E>fi J^. Uvlkk p puaj

^ k<*>U p aibK p U|hJ» *1,Iklfato

kp ♦khS>Tt ^ ||, cbb^bl^ ViUJ p blkk b~h >lb>Jh p pt p ^ , P Jb^p |n1»biak bKUk> kite ^b ^ pk Utl«6 life IfkbbJ UJhk klk utlUo bkkbj |hll^g

(uic|SXJO A\Brx jo uiiy) utitti Dm>bj piu>v^ SI'ZlIUh.)H

4ffe h(P>lk. ^fU)Ht>tnh

Page 178: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>l*bj b(}»ltt l*[Mibh*h pfr UfblK Zl\

yntr»?J t>.^ tfe'h >h ^lUtfe^aj b>» jthL,hlU»§i *S l^«b Ujftb life l.^bK J^. D>lh. b>> bbUJ Itb >HbbJ|->m>

l^ife Ihftlho ^ Ih-b. J ut»Hte life U^l>bj |hl^ > ibfe % Ib^bba tbUJKHI^K ^fe fe£li. *€

|£fe Hnb P^bJ life >lbbj (8H^IM> IbP Ut>ll» U&te Z

CikL bIWK ifefe life '|th hlUttS ife l&fe IVHnto b|p>lk ^ Ifefe ^ Jib hlUHg l

u&ma>&

mUtx l^ife Utltb life DI»l>bJ \h\Mk ^trj ^ Utltte JfjL life InVDbJ Hi £ \>^\k IU>cb 1>i1K <&&> jbl^b ^hK> ^ Ifejt Jatblk HbblrvJ ^ ^Ife Dl^JbK fejl£ ifeil U^IVbJ •

life Ifefe Ibctoj I>l9 >b<fete UUbK Ub^UJ JJa ilblte l^k life UPU14 ^Vkfi JifeUM.'k JJfe Jfe Ik^bbo tfeUjmifcK

a><fejbj ifexi IbtbJ ^ Jifeifelf-^lie p U>tbtKU)^tf- ttfUvJ ‘ik^bbo |>lbb^Uk •nmfaft |a jQb bU>l> (ktfe bU ^ lb>tb ^»b Sb

bbx £ hv^ i»u*ibib« >iuj^ 11 |pK»>b ^ka> \*> i^fe >k an^ib u>ttvtKu>fete •1^ Jbfe J£ btufa bJbUlh 6b >iU>JftS |t(R>h |Ua Qll^k>

Qllfrblb cbjlL tfej Ife Ibblk . Ufa Ufr<«

kNklk

U>lbtKuSk> Jife bbl&l> •

1^ 4flll>blbt Ml life fell* £ ^ife | Ifrfc ^ivis aiia^K- ih. (p>h |a<i^bM> >ikt^ ^ •

lib feja klktb'h\pb >>iajkS

life ^kUbJIA |kk Uakjlk tbbjlb-.

‘LbbJ^bk 'tte^JIKv ‘ CbUsJIktk jife ‘lbl^ifeli

u>kj p. fefesie £fe ^ ^u>kj jt kg>^ (fr u>t^ j^a >ib.bj ^ j^. bfeii ^ jibIbfe oaii^ib ‘ibifefea iife ikii>K ‘feMi lib a=»>ifebj msh life unbukii>? ^ >btb^VtfemEV ‘Lai(b U)l,Tt (k iaibtKU>W lb <fe>lbtaj UlQk life bUD^t» |U^bj i |U>b |fl|b •

llbbj. iife k>IK lUVtfe ItJbK Hb J^bfi IbP, jbl>ajt J>b|h ibfe JUbk \.hto ife Ift>«bt^ ife llkife ij>NBiu«b 1|^ llkb. ihi£: % MSfe b^blh^

hik fafbj Ibfe jK>IU<b PJAJI4 laj felKK ifeiyte life Ihfe JhllA»S •|lit b>bk> blkK ftfeifilfi Naftfe HJIbU ikh.

jau bikk ^nbb^ms $[*> life kikHS ife J^fe iik % Jih hjrab (lib. bik« ifebjlh???. >h4> i£ ^ ifeii Jh life Jfafe Jfe^k inVl* blii-hia % ^Ikl^kfi Ibfe jK&U •

Iibuj life loife jife liiifebjte a ^fefe Ifefe ili bbjikK ^ ^lb>J-Uj|> '•blrsjlklk ‘ilifeJ-HME ‘lfek-li^ KkHjIi ll^lfe % life % fedkli •

ILb.>H

#k VJlt-bto h[l»lh. t-fpiibhih

Page 179: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

<bDJtt-l*n hfUilh. UHAMiJnh ph Hfeifi

>JitbJ-yit h^mik lYiajIb. IkUn IqM b. Ltjte £. .Jlk ib ,lP.»lih.tQDk life uj<Ut» }| 2k life ilailhkie u£ia, 1^ Itti Injht.j

i ibcajK |>e^ ^fe in>ite^m>»»oi>o ijjte iuilc u>bj-u& <feii ufe

cH. IteH .kihktt hl^jli-^1%, -A bin ifek life ,PJ.^ U&&,life lhJIK>

(DIUIB|SJ“0pU1^0 S|B3p] ir.aiJIlOd) £*£t

1^ja l^bUj life. 5aii SRt» Itek <b>i |KP 'k bb>jh l«Jfe IU9g>t^ kb XbiiaR ^fe JjkWibibhjlb ‘ Cbbjtb»tlft * tbUJIblh> ha bUs ^ feJtft ^ hfo1* ^k l|. lB>«b t^-bK life ^fclfe ^fbtbYi ^ife ^ll ibfe ^ miUb b|bMh fe2 ibfe^b ^. jpbj yhfl 1^. ^ iiii. bilih> 2k ^ 4]^.^bSlV» 1^ imifr I2ife tb^Jar» life DjJ>»V> Itelft b'h h^ajlV» JI>lhHK '£ lti£ h»kJK- life l>K>K MabJjajIftl>iha b^ajik- ^ihk ikk »h>h |ihk i| feaate iu>4> w^te ai |. |ii Hk-fei arn tti a p|^a

Itefe tlfe. UhJ-U^ «kjbujtkm \ib ihfe a ujU>»k ifeb bih\k huuj^-Vaj injhuj life ih.Mte ^fe by^ikifcfe i>k>k |>ma bjtfe^k ifeik 2a

(uorpnpo.ijUf)ib&it>£A Z‘£l

ia Jife \HS&, UafcJIUUap Ifefe mbbb» *bUJfclM> •

fjk ^fe IhtbJK ^tfe tnlhhj ^.l> «

♦a ^hh ^fe bj^lMV ipml-ipl fell Ujtk»K U$lk ^fe b>tk •

i [ija b^b jktirabj ot>hb ife kfekue % ai

(s^Aipafqo) l*ei

(suopsanO asjojaxg) fein kibrK- • (Xjeumjns) i»m» •

(s3n[C/\ opfeioouidQ jo uoijonpojiui puc gouEpusdapui |e3;i!|0<j 9t|i)k>IK life Ibitt Cbbjlbtbiu lae 9’Cl

(UOIJBjSaiU) IBUOIJBN) IftVtb^b'h bfrl> g*£|

(§u|p||ng uojiBfsijo aseg) iiaite life i«}kuj ^a fr’Cl (3]lUB[Sl-OpUlJOS|C3pJ !WU!|Od) |>blK> tbUJIhU^JV yii]^i-l£2 Z‘i\

(UOIJDnpOJJUl) IkblU^K Z'i\

(S3A!iD3fqo) b^t> Vi\

(A.inpn.iis)

(itylOJ OIUIBISI-Opui JO SIBOPIIBOIIHOJ)

^felie ttoUJIUlrO i^ ^J|UUvl> |klbM>^-^2^

(mx-»!un)inx-|i<feiIthllc tbtij(l.tol>

H2 HJfUlr.l> lhn±*£-ts*

Page 180: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

UP-bj h(P>ih. kytU&izih. ph fcffe/K frit

IIV>lb.|K ih. hq^jkVb. ^ U^LIb ^>muicb £lh. kk ^ ln>IUa

1^ bKJtfc^ lUjb Ik'IV fell IDU^ ^ IMkE> ‘ (Vlb>b IU»kvJ ‘ \L\& 'UUb ' cfe|>^ ‘ luf>llK' i^|>^ * £i-& kte ^ i^ik lik u>hj-u>fc b^ik kli. ^uk

fell |b>ig- ^ ln>l<te UU>kJQK» DJt£^k kl^jfc-l^j UbJ\k (btol>lh>>lbbj ifell ^fe >tbSb

tb^Jb ^ gh felh jb-^k kfe tUcb'h b>i Ut^Qk tb>J|>ll^ life UlkUik^-^J DJt£kk l£lk *9

life btfeo^jb ^ iu>bb vibkj ifefe iifeifej. >ia»bji^ life lUbb fell >IDkj >cbu>kj talk t£ U>lhll, cbblU ^ |>kt> >|kte llbbj k^b> ^fe |kJl ££ |>jj ‘lbh>k ‘(bE>lcJ life IbtfeJ l^lnl,|K life IUI>U 'plfeoife \M. ^ |>^%> >|kk- UoUtev bjcfekk ifelk *5

i|. £k j^-1^. .^fe. ^ ha feiite i|«fe' ]£|a ^cfe |fei iibosj >ub>bji^ lifeh6>kH> |<te |>tov fell ^|g(fe ife S-htb j>lh<&lM> Ul.ft |^ke b>lk Ul>^% tbkb. tfr>tb ^Utb Ik JlfiSlh Iifeifej. i^Ik kltb Hb |>b|b bVi |>l<blk|k ^ jklkU>k^

c% fefea -Sfe ^ kfe^ ifefejRite ifefelb«tek Ufe Ibtbj Utfeaajb \tb Wlb b>l Ifrhltb ^ Ik^k \h bjtlkk l£lk jfefe Osb^bl^ 'hUJ t£, b>1

(jb Vity»b |k|fe ^ fejte uikuakt; tbvitbabjiib ^ ^ib b>> i^i.icb ^ u>ik <bj ^ ab (iifefe Ib^-b mk ^Iba |fe ^ life b>JIB> J^fe kUkjl^t fell klU4^ U>hJ)l* ^ ujcfekk l^lk •£

ifclb Vil^j Ub^b bklk ifej ^ tbb^bllc ^ ^ |>kfe>life DtfeaSJb |ife |>kE> >[kK' ||fe

tbkb life Pjjkk ifeik nj£ |. tbhojajik i>ika |>h%> >^kk> bjtfe ii^ah life hoajik ^aj x

1^ 43?]4k life Pj£kh liaik )>lka biajlk jlrlhhp life ^bbJUs-jPk |chT» ||. life U>kj-U»R ^ i^e ,1 IJS. j^L Pjifekk b(P>lk l^fe jbbJ4a fell |feH Ijkil IhH ifefe |kblb bk^aT; 4aU>Jk >4»^ ^ |P^bj

i|. kte life i>h>h 43bijajik |>ika hoajik joCk fell i>h>h uk -i

rblk

U^t^k lbll=S>

Ifefefeik ^ 1.1 jlK PJ«ikk l^lk feJfe £ ||i£l IbbJ 43U fefe |bp IPb^k tfefe fefe. l^e ^ IbbJ |k bb»

|nlbl.ait 4»^ PjcUk |&lh lifeIfefe ifej. ^fe felfe. (>k^> llk?|U £. kk i|i IP>]sb 'lk|J. bU>Pk 143 ^I43U] PkkbJ ^fe |jfe ]>l4»fc3jltc-

ife ^ ilk |k P^JE> a>P |>T. blP c£ PJtlkk l^lkbiP kl43k

fefe |^i43kj jife ib^p kk ^ J^t Pj^kk ifeik na tbb i|a ia> ipip ^ife ^ uihmhfc ife kiu»a ^ k^ |h (k^bjl4>UbJ ‘ 11^43 |k 2*k lifekL-kE. |ik |bPP bitt^b |K^ UP ab |P fllb |^ U4>k ^ SvAIUk ^ 1^^ klbVIbbJ 4ob|lbKlk >PIUil43 1^ ia> lltv PIUdU |ife Ulbb^ k^ |klP ||..iSl llS. »I4>U |ife Ulbb^

>aib ^ ^ |uiku>kl; ;a pap iub^b >uafe

|^k Rka ik Pj»Uk i^ik |^ U43i»ji; ba^ iu>43 2ak ^ [Uikikv^P ^ ikk ^ ikJi^c cbpj^ik |>lka Pjtfekk llfelk . 4?jbU> |j>43 Inab ^ jfele PbJ]k felfe ^fe Pjtfekk £ '£ |iV43 felfe k|R life J^fe ^llfe |^ PSJE> PJtlkk l^lk |^k ]bgh a>P |>1» IPUlo |hJ£ l>lb>lbbj tb^Uj^b ‘ifejfe^. IblUb felfeli ^|li ^

k ftlPP Plb [43 ^llc- \S)kL

fe. IUIIp >43g» bbf>Jh 43kiklb>lbbJ >uafe> 43^Jb 'hajlb 1UE>fr jau c^)>43 PkJ|k ^ felfe |J^fe 43bJlbKlk ‘|1>b 43bjlbKlk |4S l|. b-^UjK b|P>'k. life hx'kjUh l>lb>lbbj ife ‘klbVIb-bj OobJlbKIk ^ felfe )^t life tblVP ^ ^ ^|fe i^

lUlto' |£ g>v3>IUk >43P|b blU^ 143 |bPbjlfc 43bJlbKlk J^. lb4SJK bbkjk |>blb iy^43 Ifelg ^fe lcbkj\

IPUbv IUhk> J^, ]bb

^fe^ifekP43|u> jfe >u?aj |i43kJIP43|U) 1^ ^»bk ^fe blh.p |b|>bj kU»jU Uk|b felifefi |kp ab |fe liife. nfej. ^ iP43bjibKik life ^ika >kbk> ife^ like ‘ife iukj kfe ^life u^ka fehoK ik pjc£kk >kbhP fell lifeke Ife^. |ife klbVIbbJ y^kJIO' k^ 1^ |p>*» UhJIkk life IP>jab ‘|. |P>43 fejfei life Pj^k |Jfe ^ klbVIbbj jk^-i klk43,h |^ kxvkJKk ^ 1|^ 43Uj'^lkP MUfr life k-^El fefe ibPJ^klk life 1^ | bU)Ph 14s U143UJ |ife UlbblP tfr hlUk^ lb UlbbiP hW^jt PJ-lkk b|PHK llk^. life UbfeiL |S. Ijfe ikii^ |jfe pj<£kk bpik |. >k43h j^. ^jk |p>.43 h|tfej. ieS. life pj^a ulia43bJlbKlk 1^ |U)kJ-|U)1a khVh |ife PJtfekk l^lk |ha fejlic >ilU>43Pkaj^ .‘klk-klfet 'uak-ua>

U Plb

£lfe

Page 181: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

lile HKJi£ l)h)h feife

hpik ^hj i^e ll'l^ ‘ite^L V|htb >jk> \U% *lbik- >|H> ji^fev >|^ bl>^ UJ^JbK lil2. ^>1±S l^e

^IPh 'jteB 1^ ^ JU)I>R Ihlfrh >|tf- UOabt^ <bll»|h b^P>lk |£ ^QK t^ll^b tai.R bok Jfek blUK

tlnlVlQk V|k< yalblfej <fej cbP ^9b Mbllfr Upb>Jh ftlk £ ^lUSh InVUb tfr Mbblfr JUkfi 'Cl

t{y>tb klbK Ub HU khlb Jj^t Ibbjifeiutb Qb tbkllt j£ U>lk Uj

mia >pa^ \^ ipuhj uj^b pb»bj i«fe i>h>K Hi kiauj^ iutb ik 'xik ^ >'biU |}>ibb«i»«ft

IftPjbj tbKk (gb P§b ^k U(.R (UtbbbJ ^ (pcbtt »Til ^k Hi fth>K ^<k tu<bbbj

Ikk ^*>v> isk p^»ajb bjt^>»t» i&ik ^ blK^ ^ ui.fc ha bin> ibb ugh bikn i>ai> lb. (UO>b feiL uT.bl> iik (P^l jiek% kik [3 wma

% Iklhh^> a>p ^Hi 11^ H|£ ^.klhUkfi. Hk kik £k£ Ibttej <bbj iik J>l«b»ebJ-

il kj^ ^ ufrthuW ikhjie »»bbbj 1>aj £ki ^ ^ Ik iHk jn^i^fik >feib»a ^ oubkbj ZZ £ |>blb ^1b»Jlb hJUJU»a ^it l^k llk^ £ '£ 0091 1^ ^kj >tolb»a Ih. JkbJ «^hUj '^S VKbfcbJ

klhk ak>» j^hUJ ^ tbtbj B>^P iik J>l«bbbj J|1 UUNcKU^tf> bb» life IPU>hJ lufelH. ^k ^HbbbJ ig«b^ ^ j>ib>b i^k kk^ ^i^a b|b ai iiii i^ia ^ia *&.k ih. luosubj -b|b>ik iik uuft

IVKblUtb

i^ikk ^ inih aik i|ie ibcbj ^ >nbbbj bj ^H»1> tb>l Ifr ^k >«bl> tt> >h ‘lbjE> ^ jj^hj

IMaia Itb febj plb gblftlK kbltc- lMU>b(fate l| ^k bV VUblebJ {O | Iblhb »tblg> ^

>nbbbj hvxfi ikie ik^ lb Ikjl uh^ks ik J^. j>ib>bu>i^ Sik ^ l^e u>i^hj^ kibble iik |p>|»u>ttE iu>ibkbj |^ |ik ^k ^bl£ hip. ki \ik mibkbj b^p kj£ ikii Pj&m i^ift *tl

||. u>v^b [gb (4bk ^tb uj^k i^ik ih>ib Ukkbj ^k k^bkil Hi :kie l^it^

^b.t»h iik hjhib» Hk Hi I^ i^aj kk iPb^b jjittH-lfe^H. ^up ab tkajb ^ [paib ifciik>>U hOhlb4 b^HbiaitT; £ ifej <L Jik tbPlbtP Sb l| ^a> ><b lk^>

IPUIft b>bbjt» OabJIbKIk life IbtbJ PaU ^ P)<fc»» kik % ^1 IbbJUb ih. 1HH ^ k*ftjlth j^. ||.

^aib iMhb >^h ^ >«bi>ij ^hbj £ ^jk 000'€ ^lib^Hii^e I ibihb ihufcuj iuk^ ^ ^kkjl^'

|hlUI>a^ £ bbm lt> lbjS> ^b»hj Ub1B> Hb b

klkk ^ ^k ib. hlk %VtbUlg

(bfcp

bj tfcujb I |ai |a tbu pytft i>bib ab nb i^it»< 'll

|J |i ^ IPb*lh a>p \tb Ibb^ ^k ik ^bte AfcJj& 1^ | iil mhb bQlj| Hb 1>aj hlki4>ftlT - i^ iik uikUkTt 1»aj £ i>h>K \*> mj>k imub b|buih ibibr i^te ^ ipg^b ^ ^ika ab

ua> biTt^b iik i^ik pha uyp £|t>tib» ^ £. iik i£ m>bb ^k

^ Ifelk i^j® PJ^>»k bjPVIk ^k llbbte kb. I>h>h |bU |hDS- ^k P|ltt» Ibb |^ kllft>Jh £ Hk

bp. hu>»j1^ 'bbuvhj pita ptb p iib iiek >i<bab)»>p iik (ikibk) pfcji* i^e (pp hu|>) k-p 'iiuai* kbh p jhihUkK Hipputb i^ iubu 'mpj i^ 'up>R 'klkk Vvmkj 'np 'ibiubj

puj iib ib»bj >itbab]i»P p iik pk raib^b>^k q£ hipj^ -Ql

hv> g>ftK pkS b^hlhk to'h IUl<bK

ptc ha •ufaiaitbtjblhk

1%. gk ttepp iik

>1>JUvU |f»pk ^Iha ab Ibb |?jbb Ifep. p l>h>h P^l.k VtbJ ^ ii bjk C.jlH lb ^ IP»^ Upk £ upkk thb pj ^ ab Pib (gb £Hi c|> 2iik pj<3kk itStk Ht ikk p- tfe$ib<> p pie '

1 Ibbj^k iSOj ‘pih5> p >pta ttablb p Jx^H ip Ibfijh ‘lUbUtb *U)bb DS>D ‘IUI>U ‘Up *IWB»^. IblU^ pbk bS‘llb<bJ h>jmhU J^. hJi (>»bVs p ik.? plbK ^ ^ik |£ lUlb Igp p p p>k 111k biH pk^ ibjpia llbbj VHbabJIlP iik Ulh6> £ IU>lbk j^kbj IB» p lihib'p ttpk

h>jb tjo b|i>c (»p ip iikibk ‘iHikie ^kbib inhtbnc p aiu>sjiu ^ iup> aiu s^ap 6

1^ H>lp ikk ^ pik l>hlh lllH p PyiH i»H^ > akji (i£^ iik kpdP.)P klUbJ ip Hbha •’tbbh 'bib h}fh 'bib V^|ab ‘blbjsJIK ‘lEkDb £ Vlb>b p -g

lib >jhpH l-^Mh p>bh i^ >b_tbtf- 1^ gt^K Hit % lll£ ip ^ 'Ml 'kkp 'pgih ' (kblb) Ie^ 'l^>b tbblh plij ^ hlSbj blbfik j|bp MhUkfi >p 1>aj ^ »b>b %H£. lib IbifeJ. Hifeabilte life pp Ip ig»i» mi S^JK Nixaft p >^hp •/,

ap

p/ie frf>

Page 182: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>J*bJ *VJItt*l> h(t»lh hj&l&izih hh U(UIK 9^1

>tbiu>^. lUtb^mtes libttej l>»l>h >^te> ^ llrUl^lttel^ |tb JbbjlbVIfafi |<fe>lb.bj S»^K |tb ^l>S» [S-tteltv ih. Iilhbj-pbj Jb|U>lk ^E>SJ lihife-^hife. iai£. ‘Ml ^ Mhtt U)t»».>k H»L>»Jh

h»jU>lk £ (Ml Mfe life ^ IkU^ m»lk Jln^ltb l^bbtlk^lltci Ukjttebj HbjVU life ^ UIJ^DJI, feii >«fel^ ib «£ (toatHJk M>jb tMUahUb

% l>hlftfr ^ kb^lh ^ UJ»h <feKlbo (4a l^b iiei klkbj 1^ ^ cbUJ^Ib ifeil. j|t cb Di>^

ixili 'hiute kbkj i^te ^ teia i^£ uuBk tei& pj^k I^h im^iAKN ^ ^ «fe?kk

ttekS PJ»I»K iyg bulk |^ |ptlt> UtbkJ >IK->IK» UfaJI* UaHjlU Ultc |£ [UhJ-^fe Q>U {>1 klk jfe IbJU bite PJ^K Ml tb^K l<b Ubjlp ^tkUj 'lk Laifr fa'|te>)» 1^ tte>i S-I^B (fej Ik (te’h ^ ^UP |S t^p Jib P?t>lkltf> Pl^J l^jh Mi gp tte>JPp [p <te>P^Jk-Ph U_k-Rlk ^ ^ U5k

i^iab iPkfe ^kk-^.E>^ ^ivfiir ^ iMkk pp-Kia b pkik

i^e I>$.ht4 |k>g> ifeiJjfce P*ap al p ybb Itbpj vltep icte jyaklk ^ Pbjl^

kbp it % kkh-kPtej Hik i^e pippj ^.jba-Ria ^ biih p^ik „i^ lai ut ^kb bib Jib pkJteJPJIt ^L b^8 *b^>K bjltf- kkll^K *lc4Hj?-PJ|kUN|> 'PJ^h l>p ' MkbJjUh qa>J^U*

'Ihil ynte-pltte ‘plk^bbo bjhil ‘plb^tk ‘j>^jk ‘p>lk> 'lUMb 'PpkJ ‘klkbj ‘PJtOP gpte ‘kp> 'Jb^lMIk ‘jteftjHAtMV •jkPtnir p|>P >PVUJ 1^ IVlkQ ^ U>IP» >lltvQ U1P ktte ^ ktb _ ‘ki [£<&

>bj>ie h. bMe Bai^bj %kie if ibh a a jj£ibt»a ^itpp ijaP>lk ^a, ln>Hte i£ >P»r» fe Pbp ai f PQJkJ )£ IPS»T^ JM IkJItf- fe PfeJI* ^b Mwipjk IP>.l»JbJ Jib P>lk p |kgl>lkglr ]p mktk f kiaBk IP>.l»JbJ Jik &U>p fe lull lib P>«te Pl^k^ltc Ulhllf

?>ifejb| jp jujiip f jbja >iiPh|>bj jp '-bh->K

kPIkPlrv

tbkiIPbl ttefajpa jp bfrbj ppm

‘ luhjrac' |p nte>j^H' f poip itfekP ip

(Suipnng ubiiejsi jo asisg)HMte life. U^bbJ 2aii P'£l

f p<tek Ife Ipkk £ pj!i |blbj»blk VilPblkk bVi Ikp ‘PbJI^ P pjc|>»k IPSlk 1^ bkht P»bh> fOakP k f |U<bl» la. jlfeia jb k PJtfe^k l^lk >h JrP |p ^gP :£}£ f >gjllt> klr> blkb^bj

L»teag kja % iuh^a hih, jK^uatfa- Wkjbj .uptteft ^ jak M31 lib Pj«Uft Itfeia jh Jkib lb f

IP>*p liflia. t^pg f IPXte bfthlb gb p Plbbtf- kB. a£. H|te plPb> Cbt»jll^b f lk|^ (bpbk kk fe ^ Mi Eli kb pj^tt ^ hs^ps^ ke^E *jjp> ^ paib ip>p» upbp kb pj&m i^ik ji

k fe jib- ipptfa? ^ »ifa>ibbj jjb pkg ai ib f IbbJ ibb m^k kb i>*»bho bk ptiua ppng pib ^i Ik Pj4>»p l^lk JJ^b bk p>lb.bj ItepiE f 1££ ttM a iktsjabjjlb >ph«a hUSaJPJ p b^> f£ l>lk>lbbj (bbJfeKIft Jb |. 1>PE> ^p >1.^ Jib PJ^-k 1141k

Ip pa Ub >h ftlSPjS aaPjlO!^ t^>r>te c£ PS>^ klQPJ^ ttekJfoKlk ^£« lb po*^ b£. V«bhl*>a| lib ib ipP4^ p t»iapjS ^ jjab p 8Z.-Z.i6l 'tft f ih. bihtha iP>kQ ilb ai f Ih i*i*jp ibk p Jja Jg

Jt, H>bJ tepPIktg bit PJflbjDjtop p :Pl>»b IU>kfl tte>Jlb^ Mt IbMaJ ib PJ^p l^lk lib l>lkVlb.bJ gabJlbK»» UPfllb |gp IPI>9p £ pfrj ^ UUIl^ ^aa Jib. bjl l>K>K p k>9jlK *5|

PPl.k ttobJlSKIk HteklfJ

Ip lln>lk |>ft>bfe phP |4 PJprtV cbliJUtJIb p i^Ssfe ib ip la iu>ieg aa h^bj ^ v»a^ bit pip^ itepiB ^ ae^ kjg> >tunb ?ujihp gb fbikPjfcfr pib p Hit' p kJB> ^ >b^><b kbjjtp, bk .J^b >i>t*>»» p aite .ji .bpfeia ii^ia, aa a. ikb ii p p p pi^ p ia ^ ibp ,ibk, ib j2ji ik aaj kb ,pa, ma p£Mi (Jblkb. ik kbfeiH) , J2Ji, ‘Ibia Ika b. Ilia-Mi kplh lib ,J2Ji, |. bib bS.'kte j^aa imp Ip

Plklikft Us>HbabJIK- ^kS f qa|PK kb IP>bft p

2jk

ip i>gi» 'ib laj ib Mk BiJ. p ^ pirfe i^j p tap kij bk bite Ihtu g >i5hg Jf^bigk ^ba itb juktakE p\b1>gj j, Pbp bjpaik >|

ibOJILlcI)

<£ U//MM>

Page 183: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

LLV >/fab/ Ltftl'btnh bft uya-IK

U*kjbJ brl ^g» lUibVl bfrl> % J^IUUkJ >HbK M U£i iai .^L feiaite ^E. £mask

jKIUtblbUSJ DUJktJk ^5ai> iteb. feb ^ % ih. incite |iii Usjik^v ‘ih. ilbilfi j(t£]

% pmt-kj ki IJ^i >il^kj tte^ ih. j>lhtl^ kite ^ i||£ l>^K 'ihlk ‘bjlloK. J^ .k£. % fedl Ik kp tfej ^ Ibtbk ^b ^k ^ P>^> kibuj ^ ^ toikk ^>P |^Ibja ytb^ J^s (^ ^>«fe klbUj hkbk <£

‘jbbjkjk ‘j^lik *J>lb>JK cb^ InjkUj l<b Jail Ik ^Ikk «*>>» ^k lk4bho &ftE»c> cb’h Lclkk

lll>|a Uab^blK. IUj^ Ifekk

Jate <tebjl>»lb [n>tfe{tfe>i bfrl> jolt ^>tfe lUbbbJ «<£ <feb|lie £ kbk ki S>h iksfekifelte i^bjkite Jaite ^>«*» j^ ^ki-atd ^£. kii ^ Ikffeil.k^&Ji. ^ b>ik «fcj| ^> >tb bkll^ Ik bi kik % ^lia. k|k 1£ ‘klk kite Iklk mbbbk i^g ^ tfeb. life jtelkklhj b>lk tbjjbfe ^ life biak ^b mte IftXb^teVi Qb >>U^ Ub^lfr b^1> fe IMkk bpik |£ lb>tb Dhjttel^ Ulba klkS >(te ]*> bxak InVib^feYi bfrl> kkife bb^hfrUte aklbhj kojk ^b felfe bkk

kite 1^ blhfi Ikfe life ^b.b ^k& ^ Ife^i >IUoK ktbj kkk life ^Ink ik^ |. »aib »UUlte> ab ^ >OaJhj1^^ akmhj k>|k ill i±L ik )b>|fe-^J?> ttejbb' |, kbife life bkk kP b|t.B>^P ^ JahUJH* UVlkiak ab M |£l >tfc^a UPJIfk ^ kk ifeh ^ ife^ riajib tUXfe klbK ab ^ife Jjiak :ki£ k|i£. ^\V>M,% I>|9 ^Ife ^ ln>l<b zL 1^ Ik^. ^ Ift^lcb ^lUbj life f jblbfck Ife gllk) jtftb

ja*tbj j^ jbkbk Sail kk ^bDLlkk

ifej. J^kk^) JSnB.1t UkJbJ tbj tbu |9b ‘jbl^fck ‘ jjplk»j>b>lkk

(uopBjSdiuj|eaoi;e^) invtto^Vi k|c»i> s‘£l

^ah ^b ^jfe ifelk jkk jkk ifej. ii^lk ikl^k ^kk ^ utbjp il klk kSR Jzlife iifealifeil ik ifei££ ^ trjb^k ka >iUJ («><to »<fcfk ^fe jk.t>» t£ feb t-l^b k$ |feb jbk(b

lillk |i UbIK Ubjlf. Ikk |b ife ^>tb InJkUJ life JbDJhkJVJh |k^ iife UMk^kS \<b bkIVbj ^fe U>lk PaJ?> |cbbP ||1 k ikte ^ife hkcbk b|b^. i||g hktfck l^k Ilk ^ Ik^S |ife &Lillte k £. |k ‘|1 k Jkhl ih. pmutbk^ i^E k ki&hiite ih J>pmu)tha ^Uhtc ^ ^ ^b.IMUb l^> life Jb1j^»b life DMk ab ||a tbkjltp i|£g k|hfe-te ‘^^>lkk-j3k ^Ibl^lb |^ £ ^Ib IUB>v. J^h^.i^Jib^|.ifeil.|ifeftk UUIUk ab Mbit Ub IU>tb bhjlhk £. h£ % Jlh b|frl> |ife Jtfe UblUk ilte IU>»te UbT; 1^ Ik^lhP |<fe kiib b»^p KbkP |bite ikk bit^b k^|k h J>ibbJ fefepig

bib UbbK i^ 19-IKVUP ||. mtfck (UbJ bfejfi ^ (ktuH |tfe b>bcfcHJ|k |ife b»bj ^ lifekilh ^Ikliki biktbVi kb kkikk >|te | j^^uiMV icihtbii j^fe kUb |1 batote,, 'ib<fej >»k» ^jfl»PIIS» DkJ|k £ ifefe kkjl l^felkk^. bulk ^ hvS bS>t; ^ ^ tobj>re ||g ^afa ^ Inblk l&lh>bg ife^I kt|k ^ kiln ik <(l|. iP><b kitUjiW itfe t>ikk kite Ik |. tfekj|kjsik £k tejjhk ab b bb»ib I ^a<b |tk 1||. b£ 11.4kk UKj|b ifek &oi ifeh 2k ‘|. ^1 h kii lt*hl>>* \tb^ ua^bb jtb '12J 2k l|. ^bfeii^ ‘|. u>aa= WDikt» ha ^kj. kh 2k,-^ il% % ktoik %djiun buih |>1> tb^jb ‘jau |2 inn % jib hmufr i^. ^ ilk kJgjil^

nu|a bbP nbhtcj I jib umm 2k jk Ik^l khk life kilb % toiir. iatb 2k jb fek„ 'inn °k*K ^kks jfct.1* >n^ib ki llHi ih n^bih life jtb

^P J^. Inblh blbS>bJ ^Kk- ilk iin ISIK>UP ^>tb ^ teil ih 2k % |U>bl J^. Uibb hb^jh uah liia lb ife|£ b kite lin 'n DlDK .^t h^- % jjpfoah |fe ^ t^bhj j2 ifeii. kilb i^E jtb UbIUh b J>lbbj ife ^bj>>P |jg Jlli^h K^ltbil life IDbhlh i|jg ll>>^ Ife^. blh\ft Jbjfeb i|^g JWUtbJ ‘jbh k»hh kag tab Vbkiik 2k l| Ikiife PiJIBR tab life bafejb bfebj ^ kkte ^hte lik jtii l|.

te ^b^K. inn % t»bjk nik bulk 2k 1^ >Jhjbft >|tP |2 bJblJ kilb h JhblhbJb»hh i£ IbbUlh tbj|bb ^bcbh jau PhJ U»h (>lha 'Ikifeb. |2 j2k fajbb kilb „ '^fe »nfa|b Hbcbj bbbo hibfebj liL ih bbjl» ^i |>SK bfeltsh jtteft lUbpih kkjm ^ ^

^ )hmz-is£ ^pib^Y: k£ % in>u]bui; iibtbj biuE>i» life »ft>itiifrbu b % jfea ijjg kte % jkk jk6i ^g

UUIUh

nkibb^bl

I

Page 184: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lbbj Utytlibkah to>i UIJlIK QZl

^ h ^Ikia k l| Mi.lie Ik Uht» ^ Uhlk bjifK Me Ij;v. bib If lUkbfcrt i^g lb lk4 ikk ujpS k In^e

k|k «fcl>J^ajk> Ir-lkk bjp>lk ^ blblj!^>UJhfi |^ IbIK. upb>jh <teO \h\Vt IUb->k tfe^Ugi^te iub> bvikk ^ ^ ipptb ^ ^ |1 £jk >uvtj ^ ui^ujk b>ib(» (yo’O)4£k |£ Irkku ^Ite^b <*>>1 Q thftftUla Um£ ^ U>tk tttHhElfr ^ ^ kb^k D>lk

].b tbb<fe klbUb jbn> i^te ilk Lhrafi t>ai^ ’S>fc>.^ £ % IMkki||£ jpujifr hkah i^e ktkj ^ ^ iihlie tbujiki^ ul^bj «fejt%jte Ik ^ik M l|. uel bbt> k^Kj ux£^bj ^ pibh^bj ^ itk klnh. % micufc>» ^ ifeh ^ ^ ii^o iJ» ^ (22 : ^661)liy ikk JfetteJ k*K3P ^tfe DbJ^ bkik tfekjntjo ^ (blj^ 2>%% UhOK» tfe'h ||, Iblkb

||. kltf>>JK lik kltbbj ^blUlr

'kkiyaj^e iu^i % Sail ibbub^ (buj^tp.i>-Jjl» b>IK- aEk |pb 1^ UbK tibkjt*

tk Hi ^.(msiireiJBjfiijnsnoiOBuSnd) bibimjjbho bKjaUXte i^E jVI^IJtlk >b>tj ]UU>^IK> |bbk kjtt b>l tteDJ^Ik *mU)J»lbE fr^ajk DJK^l>h>h byntaib ‘khll^kR <tebjt|>4l^ bVi ttelrjlklt» ^ ^k Jlk tbh6>fi b^Ub b>ja ^ l|. i^ibi^ (u^u^bikK p&biak |iaii»bbjiit ^ ki ^ u|bib» pbS Me iikkMk

1^ iil Ik Ik iik ^jr&hlSk ^ItfebJ l^e |k i

llxtib

ik itk Hi .^. fe^>Jh «*ibj^iM> ||. ^h£. J^. kk % itk ktnk ^\uir,^ik ^ kpi Ik ^I>tbj |^ b^k itr> £ Mk ^

b>lk Me hlln>jh ^>K>UvJ IbttoJ kUb life. k|l«te ^ HM£ cbtcjlklk i^e ^ IMkk In^klft^Ika 1^ IbttoJ 1>»I*K j>lk life p>tto kpb>Jh |>lk ^ [U^IInK >|ttohjtC tfrkfc IUb.>k (Os trlkk^Ika ^»>tto UU>yp life |b^> p<MtM>- HJE *lbK ^Ib^klto (Dklk ^ Ibfebb^ itobJ^tMV

l|. lb»toj bbJIkK jk bpfeK ^tfe Upb>Jh ttobjlklk Vjiw» IbttoJKI

piE>kJ ^tb jUIttbJK ttebj&frlft-hfi i^E bitt fltfc Jk |b4bk altk ttokjlb paib. Ibbbfck ttobjp ii% % pg>> Viiub uibah ttobj«lkik puhtE altft (oiunis) bjputoE i^ paib maj \uk\c- ^ ^iui»>p> mtbbj fete p> &ehj p ttot^jiiE in>nfe jbbjju ptfekii^ i^jbj ife. k^ ^ p>tb am^life ppe. Ibtp tp,>tto LbIK >HbhJlh^b| i^ blkbp; £ ^Ife ttoltjlklk Jb fete ^ ^l bbjta £ Ibtftjbto ttoUJIklk lcbb» (tob jbajph ^fe. attk ^ ||. Mlfcph ifehjte Xbp^ ^k lubjlbbbjbo |Uhte bbjbo Mfi

lr>l>

Icpk >tfe f>|ttobj life bb» >ttoa> ^te |>lb IkkJIb^bbjK 'kiteij ‘Uibah puhh> ^ ki ^ Itel Ihik >kb^ ab ^fe lb bbjbo |h,k ^ lbbbb» ttobjpiMV

(sanje^ DijcjDoniaQ jo noipnpojiuj pue aduepoddapai aqx)

KVIW Wa ttotymttojU tUfcUto» Q*CI

IfbpbJ blbbjlfcy i^EInVcbpa^^ 1 blb>lbjh ‘ |4|r.V lUbp. tbltjlklk Ifefe UU^ItP <tolfjlklk yjE Upb>jh ttoUJIklk ^ Ifefe bjlfr

‘ UUb. life p>^ttt• jnlbiak f4tek pug pfe tfefelfe Ife | IbtfaJ bjp ftUJ ln>tb(tto>1 Ife ^fe Mia

pika PJ^UJ Jp. ptbVkb ttoplP k£. 1^ Ikk IhHaj IUKIE pbUfe ^fe. kilh ik ifek ^k ^fefefe. ^ Ibpa fek InXtoptoVl iptb bilPklk fefe |. lk^ fek bUxSotvc 1^ IbOak lte kbilk t^ UU&EtP >^P (UOllBiSsjUl) InVtbpto'h 'Upb^Jh

pbl^UP VlUJ UpbVJh Ib.U pE>V YilUb lb>b>UJ ^ lt>lkh» b|b>lk £ tb>Hb ttophP

pte’h ife IbtfaJ bp^l> tbj

‘take, ttoujihtp 'iiak ifeipj 'in>tb|>ku *

^fe kkik-kk fek iHk lije ik fek ^ ^tbYi fe^fe ^ jteikkatj ln>tto

^ ptbh» life hi -lie li^a >lbp4aj bttojk Ubpr ttobjpi^l>. fe tbUJtlklk kbjlklft (uouiuioq)b>ikik tb>i ^ phtP ^ %a kkk i^-biK i«fe ibbp^i> pup tbjib kbjhohjte ik ikkih al; ik kb., i£ l^lkk |h fe^fe pglbk.kj ln>ttoptoh b|j^t> jp. ijte hi l£ P-Ik lr.><topb>r Ife

-Ms '■bpjlb ‘ bjUltoK

f

Page 185: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

6Z.I Jsb. u&m

lll^a tbbist» ^ ^Ih. Uku>f> ViUJ ID<»>1bfriy k Ub^ b|bDHfvK tb. !<££. iik lik k|lls (uisijircjnDsqo) mh^-nhfe.b*h' (3Direi9{0JU!) IUb|U3W>te ' Iklb^bjb^ Qb tfeJIU ViQJIb IU>tfa kltbbj Itja UjfejUk tbujiit^ k (XiiAiuaran) mtbbjh^ Jikhlhafce k ib^jirabj ^ jbuirabjb^bj (£i)

|^k ^k ^k ^iblfalk ik blb^tb 'blbDJIUv ife^k. 'frajlb lk>.tfaInJkUJ Uk jkMb4^ Ub>JUJ^ I>>ajlb >1^J }£. ^U£. jbUIBbJbfcbj^ik \£k ^ifehltote k [b^ifabj kUi iViajib lai klkt-kMe b|bUitabjb»bjD^ k

^ Jb^jlttbJ l>iajlb. IU>cb Lklkk: ilkite lik bUlMa^k k U>»^ ItiajlfalUllo IbtbJ bQJimva>.UJ £ \b\^lth k JbUirabJb^bJ J^k bjlte blblhlk 'blbbjl^ MmbbJIbKIk (31)

iV^ajlb ^ite kill bfrl> bWfi Jnlbiah JlSifeili ik^J^ (II)

1^ ><fe klbK Irtbflft Ikhk- kkli ki ikgi^

l>iajlb IUIUv IbMaJ (Ublk kite b-lh^KJ ‘ IbSJ^ >lkK ]tk bjl^ Ikblk ^k lUtb'h mUfr (01 )i^ajib. ^ labia* b|ubj ^sk

iduun tbjm >iajib.

kite k (sasjnoo Su|U9A9) iufetk klk‘(S9!J9S 3ml33l) ikuikuibs>ibo (tb (biairabjb^bj (6)ikklk

i>iajib iu>tb kkk kk kktoie !%. ifeihik bpik jfehJl£-£-‘kfcJie ^(a bjb ihik b(|»ik kde kik-^L-kik ufr>JPjn> ik Iklh b(k^ ^k buitabjbfebj <±>p& (8)

<bbia^ ^ InjkUJ ^(<bbs»IA ^ b^irabjbfeb)

lo^k iik bbjbo OabJK k£Ji Jba kktote lik baajlft k£li ^>|^K tbJID illk lb»bj In^uj lik jh^bolfe ihlhik Ik ^ ^k. i^te iklhkj. ‘Mh% :kJ£ i^nk lik (9J?U°X«M) <^>|>b ub(lft i£ lllh i^ kdtfi ikj. ^klivj Villtv IbHaJ Ul*k lik k>ajlft (L)

liilk IbUJ iik InjkUJ lik |U>blbsl^ h~lklk ifeil |k i^k ^ ‘lllk^ik ikih pt «bjiD 'hajib UibK khkitek % ^iik talk ^ik if>>^ibo ^ j[telklh khjk^ (9)

1^ iu>«b

Ubll^ bri lU^tb InVjbUJ Ibl>»^bt>lh bl<fc HbftlcJ >ilb> (jb IUhll»» ^k ^k >l*aiU>^

bfrl> ikiL il% Hik J^k % k uaiH^(K J^k lUblk ^k IDtb>i bfrl>^ («bD»T; k£. cy iilk im kite Ink lik kik M bh^ )^u% <^»»kb>ih jb^i> i-hjk^ (S)

1^. m<b>» ^ |h |bajkbigi £. kkk ai i>(biK? klkklfi bmtabjbfeb] l|. (btb>» Ilk Itelfcj ^k bibt^ib iak V^Jp^ £ k|8 |kih-lklh |ik Jb»ifcbj 0*

k^8 |klh-lklh ifcil l>iajlb |U>cb lb4bbo lnfeli»JK |ik j(tbblla^K> |ik jbuirabjb^bj (fr)

1|. biab UVHCS bVi Ikhte lik |hbl<bk> hoajlt» k Hi »»>»£ bfrl> 'lr(blkP ui^tK- buirabjb^bj ^ hkli ai l^k |ik t»>|i«baj ||k ^>*b ^ Mb tefrw |ik(cbi»T; ooi kcb-^-KUa I^te-^ka ||k Mb 'b^K ialt^' |t^a iik kktehe lik l^k

i£ IL>b>i ^ IbUkJbJ |a b b>lb bbjbo <b^K »bjm r>ajlk IU><b blb^lb Mb tb^K ^k D>lh Mb (<bt»k ‘hiaj tbb^blMa !4MbbJ Dlfj(blM> Ml lik Ibl^ :blK ||k b>lk (£)

Ifiajlb IU>cb

k b|k-»ii^i^ihk ukjbj ^tb jbmrabjbfcbj ^ bfea ai -kle ^ab^bitf' kktoie kkk.iabj^ b|b>lk ^ l«b|lR »b^JlM» b tbUvJIklk >gaj t^> uilt- Jbau tbbfeblte Ibtb'h bjp>lk (3)

ni»(fi lUlUb f|gsj8Atun1 tbkj^kpik

|ik 118% «bb|u| k <bkj>iK i^ £tik tbihk ^ ibUihK»ib |a fcib i^e ^ ikkAklie (U(a bjuK tb^ji^ |ik 5aii 11% % ^lik ik ki£ Jik muihaifi Mjlite ai =kle l|. ikk Iklb in>Mb b>T»k Ml lik k|>bj ibcb'h cb^iubik |ik cb^ite Ml *»tpjikia ^ (aka (i)

ikika ik ibujbB»K >MbK ai' (k l*l>lk % jl^JUbaj1 blaK ^ jtba a* ^LUk (UHfcblkK |ik ln>tb[«b>l b(^l>

hbK lik JbMb—bt(lfe tbUjl^^(Uk

a|k

Page 186: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>/fa<gy hff»lh U/Uilitotnh hh UfJ^IK 081

Ufa ^ Ul'-faUJ Ulbbtfr ife. hlU»^ Hi uibbte ^ fa^>l^ l|.i>h>h |jfa h |k^ bjiKN >>iu>tbDiajia ‘ uih—uie> 'ufl^-uav ‘uutbj-uU! b^ik

£j£^ b|bt^> flb Ufa »r.>lfabtf> ^<fa bj«fe4t» 1^114 ||. Ir>jkuj Ufa tkiltfa |jfa

111 If- U>kj-U)^ J^, lifehu>»jTt-Vaj £ bjd>»t» ifrp bik\>» fea> B>ttK tfa>i Ufa i^ik •

iV^ajlb IU1U> IbifaJ klbK Ufa >^IUb imfa>> DUJtb

b*h uuibik :uk- v<fa^> ^ |ih i^e iklh biuu v|h> i>ubkjtc. ^ ^ :utkb h m,|al&B> ££. ^ hv^ faPJI>k k bfatfck OVIk I>»^. aift ((fa ^(fa Ifalkk (Ua btbUJUt>

Ifek lof^ajk k jbte pkik ^ |tb 1||£ ihlh 'kiifekj. u>jfc^ ^ 1^^L„ % |. >lb.bj >.k» Kb •kVl-kVl ‘(K-1uTfr.^Jk jfa»klk Ifalk (^)

i(i^a ^ (u><fa ufakjl«

(fakiiub> ii% % id^ bfro i^> k ik^. fc^ak jfchjte k iuuB ^ bfeo jkib»UUU>b (■»KKi U^jlh (faDJ(Utfl> fe. b(i»lk UK>Jtfr (kk (faj |ab »faj (fafa fafr II.ia k bkk

' (fabjl»lb (fek bk l»>«fa (jfa*h b(?Ql> ^ 1^—I<*>»^j1* (bk>lUb> (tb (b^jlh (bUJ(J.lfxU (j»)

i(i>^b m(fa>i Ib^a k>e> biuu (fa>jk»vih (4k§ ic^k uibah avu (ante ifekjtf ^k Hjte lie ^tbuj (fabjK- ik ^l±k ifeii ksli nnk (fajm ’hajib tk(a uibK-ubitc- (bbjtL»»kJ^t lb»k <tebJUtebJK» b(b Jh^l> (blhik k UkJbJ-UIbK-klbltf' tbbjti^lk (^)

l>iajlb IPIlf Ihtfaj IftjkUJ Ufa bkUb

Ufal^k mefa'h ((fa b(b»k IbU >iajlb tUllR tb(faj tfeltKJbh Jjk (b^b |>UfaL?bbj ^ hkalk^Ufabjh-fah Ibb ^bUJJ^bK '(fabJUb ‘(k:K>lblkk ‘(Jnlbl^ufal^—lftjklj Kb Uk<fa»(U btel^ (k)

||. (Oa

(fakilkaj b’h ^^Ih. infebuj ft(j>ibtb ih. (UPbk ||. mu>^ imbtMV^ k >(fa^ mak L«fa uu(bik> p>(to UkiP |bUjfe>K (>UfaUPbbJ ^ UPbk ^(fa (k. It'ltf'—bbUjR >b (b>U (^UbUPb^J (£.)

I(l.^1?b ^k bibb (kMM> i(|£ ^ |»k»K bbj'Bk >h UP >tfa lr>fe(>h Ufa JblbbJ UK>P b(b (bfJV \fa>jh ab Ikk 1b<faJ UlkblK Ufa \h>Jh b(b^>btP (fafl >>UJ l.(ba»(b>Jh-»>th (^ JbiNlV bj.bkp Z9Z b^attp UlbbJk-lkhlB^ (ito ^bh^Jh b(J»»j>b^ (k)

i n.KUh ^ b»bb> ujLk ((b bii.Utf k fau>(bi>P (i.(U t^> L2k ^ ibbjfft ^k Jc^j ik Jilh (j»tfa( >u»p (h >b(k ik k£k ikh. ><ajib (uxfa I»ar. g>|k £k {i uu(bitP ^ iuh.U(j i|. (vab IU^ klki fa^bj ih. kl(fabj (^ (bW> 'hi ^fihj Iklk. IbtfaJ & ^ik plbklkfttP (fatjjltc ft(l»kb

J^k ^lEi. |1 (pab k^k-i^tte Itek ^ kte lik |Uk >itfabjifa^bj >ubK (k;k I'hajib. iuib (tl>P >iUJ (..Xto btlkk \tb IbkhbJ tfatgjlfp bilbo ^ l»^i—IkXb A (tfe Ibkhl^J tbbjltP (k)

XbPlh

KP >(fa^ ^k l^bbj Ibhft bfclV Ikb (kklk b|tlb| ‘lk(t» ' |UIK *(bu |ik (b^> i'hajib. IU>(fa IfijhUJ l<fa fabk bok blbbk J.jbak k (>Ufaak Xfa bilkk ^k \UMUbik «tehJph4bJK ^ (fek^Jbb>» Jb^l> kl }£. kUbbJ <k InXfa^tfa'h bfrlV ||. kk ikb. iik jb^> (fekJUfa'h P>lk—InjHUJ Ufa blbfaft (J>(bat4 k (©.)

i’hajib iuiukip j

i(i^a ukjp

ibbik ((b biuutp i^te n*»uj yife kil£ ^ bb>uj n.^a >Kbkjitfa>> Ufa jkk ik |tk ifeii J^t bJ|Utol> Jkk k)k u l£ mu>bj U.b ^k ^bUJ^K (Jb lft>(fa^fa>i ^ Ufakjli (fakAIUb> ki ^k bj(Ukv|> link, mb >(fa(^ blh» ^tfabh» i(^ iUk Ibbj I .Ik VUbbJtP k Ikii Ik bk (faj ^ (b(tek ^a ^ IUKIhf» ^k mtb'b ^ ^ai lt^ % H<*>-K bbjbj ‘tL U)llfebJ

bvik (bj ^ bk Ufa ^io(«fa ^ipv o^k-^i la^k £ i&ikta-iLii i*k kk (tk)

>ufaK kS bii^U etfe >iuj (.>tb bajim(K iik in>(fa(tfa'h bfri> ufa>jbjvp (^t»S

21^<

k.n

Page 187: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

L91 hfpHh. npitotxth bh L^lIK

Ij^lS- l>|Chft ^ bl^h ^ ln>q»|tbtb>> b^lV £ IbUSJK ^«te ‘g

Ijjaiaj «b^ >h ujtfe>»k Itfeift, 'Z

l^ife u\nk life Jlfeife BtVtK tjokl Ifefe «4»DJ^U>I> ^klU>»S-^l 'l

|^| ^Q<b lf>tb|Ua'h

lb m<*.hJUfcVh»|fei> Djh^j ^fe ^4k ^ J«k ifeb. ^ JJfc 64^ ^mwkjbi Ig. ^ ViibUkj ife j^lMC l^K ‘ihlk '|ih ‘UjUfvK J^ ka Ut tfrtkk ii£

i^. ifeii \%ii ‘J(fea£tt ‘ jk'ik^k -‘jbiijhjft jalfft ‘j>lb>jh lf.|kuj life £ui ik lt»1kk ifeii|| ih ±11 ^fe b^bUkkN feil

H^bjbul^k :bt>»b tUka tb>Jlb^ ifek IkOaJ ife bj«fc»k It4lk |tb mb»b.bj tb^JIbKIft

|^5 DU^h <^II^IK UlrT; boh ifefe hIDK Unimak >|K> ^Mbl»J ifej. ifefe l^fe llfelte UpbVJK |>lh J^. biuah ^ InVMte Ulbbka pkl^

i| ^k itv y >icbkbj 1>aj ^ ^ ibiub ma»B> >nbicbj ku^jfi \hto ±j ifr iu^a

ukt*tf- ab ^ jpi»>bm»E ^ife ^fe ^fe ^ uikkj^. uibbic- life ^ ii^'bbbj

I#B>T;K tfrKS bJhlkf» bVi lucbbhj Ite^jb *L Igh. tbb uy.k IVblb ab life l^lk (

c%. iife b<fc»ajb ^ife lUbb

iy® >lbkj ifefe ItbjbJ >IU»bJlka life IU)bb bV> >lbkj ^ V'bUlhj blk ^ Ullhjl, Oablk ^ |>kfe> >jktc life Ihtbj life lkl>b ‘plbstb ^ |>kt> >^tk» <bUU> <)a bj<fe»t» Ifelk

UJ«fc»k l^lk bbb £ IJj^i l^bj ifefe fefe |hp Ibbtk ifefe fefe. H|£ ^ fel^J ^ JfeltE feife ^biak 'tfe^k- ife bji£k_k l&m likfe life k.ag> a Oabj^lk life 1^ |, bU>bk

2^

Jtblfc <hU]lf.l*lt

Page 188: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhbj tbUJ(Ulfn hll»lh. UlLilQatnh hh Lffc-IK Z81

>ilh \ZU UlbK Qb lb. I a UoUj^ll^K ^ U>lk B-bj ihl£L bk-bj ifek^. Ill k>Jk ^kUkji; u»ib ^ Mh uibK iu>k^j ^ uMik ^hie ipfekvh j^k usujkiiAK teia-kiii % ^1% ^kii» ku^jtv j9b ua Hb?j ill jktiH iiklte 14k lii liali.4|ll£i ‘^ih 1£J£ i<kU>lk ia^ Ilk ilk ilia ^ ^ll^blb bbPJK blktb'h ih. IniMie (Vlbl^g^ ^>UP 1^ pi ^ ^iik

kiU) i<b lUk p kki kp ‘|pgh >iuvk<*> iuk v>|)k^> kk.UhJIk bPb» p kki ill ^IPP ip ^8 ^k iik Pkn* ik k^8 pie Ik 113lids l|i ^ Ih. bkk Plbblk ikhie ±£1 p

• kp pa ip pkpi-ifekp ‘ap-kiMi ub^jbj 4. pa ^k % p ik ka bib^ii pUkll^ ^ ^>lb^ b|PIK p |blb>Ufi UJK p pP ip £ pk. ViUaJ PbBb] jilS Qllibib ik^ p Ikll US

papmpiiln(klb UPI>B p D>lk |hP p iik Ik IK kVbj ih. U>lk

bpiK UJrtp cjokl^j likikj. bjhK ikk lik pk U>pU k , Pklli b^lK ( pkuy>jTi tfej ia> if.>iU3

• pi Ip p >g>bj (p uikrabj pa p pp ppinb ikk ppi> p) ‘Viibbik kpilh bkt>R kk Ik bkk p an pp p kkklS p pkllfe hiMjS. p kilh kliealk p aiikkik l|. pkps kkp Id^htk P UPbj P I^UbJ cbUHbk-k b(U>lk upKbbik Ba ^kk pL p bDbJ cbUJ^lt-IV b|U>lk

kkiaUkll>

<uon3npojiU|l iutoii»K z'bl

Ip u^hk p i^bfi kk p>b p ailiblb p kbk p Ukll^ •

•p ^kk p bl^kj bM> Ik >lfabj p [b>b p bhbj p (bkll^ jibl^ •fp ^kk p pai-h-kp ph uptbU)i^ •

:pja br^b JklftbJ 1 p kkkalS % fttfeS aiIbih

(ssAipafqo) L>L

(suoijsan^ aspiaxg) kAk aiiais • (/treiuiuns) iii>ik •

fgui^ aqi joi §uiqoB3Jri1 ^ an^bib

(6§U!'M/J3ln^ 3l|l M0H PUB 0M/V\) Iftp ip kp Sllfeblb/tbklk /.-I?! (jsin-y |B3pi jnoqB ajdiouud 3iBis jo iiiBjeg jo sni§noqx)

lkl»kj k£lh a >lb-bj p |U>b p bhbj p tbklli j^bl^ 9't? I(lUBJBg jo sjq§noqx leojinod) uis^kj cbojjub'k p ju>b

(uoiSqsy jnoqB jbzbj |nqvio sjqSnoqi) >ibbj p ua'tku>Bk' p bbk p p* yp\

(UOlSipy LUBISI pUB UiaisXs UBIpU] |BA3!P3PM) p% klUk^ b’h Ik^bbo b|U>lk U^Bb^tk

(UOIpnpOJJUl) IUblD4K Z'Pl

(ssAipafqo) b^g> rtM

(sjnpnj^) luiavik

(uoi§ipa PBB ams 3IUIB1SI)pis kb. b^l> (klb>i£

V

(AIX-Hua)AIX-|lifei Pi pi h*l> IhllMS

Page 189: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

llbtbt» ll£i IblVQO ^ umi» pib l-Ub.

lilfe % bb^i» ay. ^ ibb^ik it hiu^s 4a bia uat mbb^ t bjkta yt <bbjiu>»$ (£)

Vn>h>h tfet»jiabj^ yt ^ll» fxfthj (2) D>J1hl^- ib. ui>& btio* Kbjh i«t Pb{>lfc (1)

>HbK lii E^. ^ MU4S hi |bUjfeK igt£. 1^ \bU lb-> (k Ih^bbo <tebj^U>l>

Mate tb’h ^ uu>^j^ uibbj hi k tb^jb |. ^h ji tlk bk >nub i>iS tbhihfrft

l^btb >lb.bj tbkJIU>»^ 1^ [U»cb UlbK mUi^bJIr iki ^ bfety ^ hA

l>lb>lbbj |>|ifeDJItb tbbjbk b^bj hll^ ||. IU>tb Ufljiwy <h>Jfr b^D»J^ ttebjlb^tlk

^ VlbbJ (js mbbb» >lbbj Jjh yb^lk |hlUy>^ ^U>hJ >lbbj U*kJ ^i J^. MUX$ fc»<bj

llbl, lUlk lk^ ‘11^9 s-kj ttbit 1XJIK te^k |Ua Ubjbo Ubbk ifetyiS

itb ujtwk v|vc- (|. ^tfek uj^k M j^. >ib.bj ^ 9K>jhk> yyk hi ^ bkk ifejyRit&) llhidk.

u bjktk ^ u>^b (k ^<te *<bj iVk1>i^kk V|b ££. iit^» ujktk ifekjte ai£i&

IteR ^ Sk ^ ^ik i-i^k j^. m>iu ^k i^e ji>ih<£ ibi ifei juib ^ub. ih j>ih\k it % ^ gb^jak (9b IMl Itei ,|.‘iMlkktC ^ kdi |>»'-blnlb^cb ‘lLaah ^ ^IE>bJ ^bUjfeK ^ ^i ^ UlkbJ 1»9j <j£ V|b k^ tYlSJIb lUVOa lr.>kt^ ^i i<t pt yfe. jln^lb U>b^> ^ IbKjPB ’hUJkS ik % In^lb klbUJ life ^WIU ^ 1th lilfe j^tDbihk f ilirYiib !£ t^ikk

bbyS thP ^ IfrahJ bj;bj it ^ ihk iiik UM % J>lbbJ Jbi l^j ^E. ^ J^. Ulftftj % ftjh hyiklie ih gl«bj««b j£ Jib £

is-|h yt ^SJ|b ‘Infr IS-b ^bk I Os ibl> tb’h >lktVC «^. ^kbbl.kIU>9

Ji telk % iJ£ % kb^b itj Jlh |. k(9fck9k bMte yi yk uu^ik> bbjk itj

bj [9b >Jj-P ^ lbl> ittj* lnl>t\—Dblrk

IPalttekh

i >lb

uyi^ia IVaUfr tbbjtc- ^h ^ kU)IK tb>Jiablbo (bb»Jllfc tbjtjlb >iU] ^Ik9 kUbbJ

"life I^IVC- |Uh»C t ^JLulha >lkt^ ^ Jtb l|. Ml IbOaJ »<te^b> lln^bb^ yt &Jk

'ifeijklk ifej k m>bbJho >!>Jtt. JJieltsik *OJ|Ubl> IbU tbbyiklk |9b H|£ ^ D>Jlb1^ ih JIMb>)-PH> fe In^kk ‘UIPttPKN ‘gUbjtcb- kj>jh ^k IVIbbJ ^ b»fe|a |^ Mt Ib4aj Jik tl«b(b> ^Sfe klVJtf' bbjbo lh tb’h IktbJ h tfejjbb ^DIB> J9U Ut^ ^ ifej Jk. Ml illMte,

ife^ ^ mb^lk 9b ^ klUk^ Hh Ibb lg>iaj Vkjfr ija IUblb9J \>*> 91U^^ IVlS >btk|i bk^9^k ^ jbb life tblkT; UJak kUkjfc Jtfe Ul>t£ ||. talk Jife ^iife Ut»H> ^ ^ jkbkj i^ .kli^, ^ fel life9IU^K> lh lP>fa Ultxafi Ife 9II»9I> >fe^ ^ IkkIH KteUS Ife^. Ji ^ ^life kkllfe Ifek b%

% \^£ I'p <3& ifej ^ |UIB> l>lbbj tfejh Jtfe |UlkUktt fe^ (bbJIUblVIbh^lk

Ibb mtb’h <buy|k

j^. Jkk Jkk Ifck ^ Nkk bulk Jha |*L (P«bk 11 Ik % J>bSiks u-fej uyiK yfe ife >b^ 'j^fe

U|9 ^blttefi the Jtfc ^jfe ifej. Ik Ifcfrk ItbUbJ 1^ ^ktb bjajcbl^ Ulbb ch>U |ki >lbbj fejll® klbtbt^k Ifefelife 'ifeklk ‘>(bcb 1^ ^cbk El^ ^ J^. I>h>h |j^ Ifek bbjk hi 'feel bbjkk cbYi IftfekJ ^ PJt£kk kUkjfi IkfeliJ. felt Ik bkk 9b |9b H|e ^ ^IB>bJ lb»*»J ifehjlfi ^ -U|U>Hb Vbifete ^ luug life ^kll^ the I kl<bty life JS^UIk fek % >l9bbo tbbJ|UiM> 1^

Ikkbbo Ukj ifefe Jhfe >lb.lbU S»?tk Ifefe U^laU fe^g PJ&kk fe Jife ‘b|bK U)bU <bk*lht»ft

muikk

bjtfe^kk.b life

UPUk tbUJ^ Itk IfeS. b^lfk-tt ‘VlUkbJ tbl^J^IK tfekllhbb ‘lfe|g> ibUJkll^K; b<l>^tte>i lUaUP l|Plbh|»bJ yfe bfvlklk VHtVt £i bibb UbkS bP ^lb Ibb Utoto ^ ^ife Ikk fejh £lb Ikfe Ifek £.

tUuB ^ife ^tbkll^ fehfe frk£ ifej ^ IUPP 9b UfcK IU>9h kbk Uklk ^Ik9 ^lk br>mik UbB

IDU

(uoi3ip^[ pile raajs^s aeipoj |eA9;p3p\[)tori Itokbko to|U>IHi h|l»T»togto £>l

ilk

Ilk Ukll» hyihlle lh. I>h>h |UllrthlP Ibk U^k-JjbB Ifej. life Pln>Jh b^lklk laifB g&fi Ikk Uife^ib'h 'HakJ^IK-Bb ifefe VfeUb

lh l^u> yfe >bib ifeku^ u^i.k ikjikk yfe ip>kkjip iku bi>g»y Hi. ‘lh 12k j^tfeB ua^ feiih ifek bkk hi '|. (ptbk ife. i^ ithfekille ihfe ipv^jip 'kilEtfej ys .y. JiLife t^ui^k p&bj >iu>j|kS

yite bbty Ilk iy& hlh % fekbj

ph ph h£& IMV»S

Page 190: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhbj h[p>lh LjJJKhhlh bh Lff.tK ^81

UE»p ^hK> Hh<feJ UlbK IbU <h>\ b^UbJbo ^ >b<fa^ ^ UfrtKU&te £ IKIUVbite^ f

11 miDb ^ ^ jkibiK> ife^ite Itek tfeifijikia >|k? |ih tell 'ihikba^ ^ ajl^IbbULk ^ bkk kg •ihkk Krl> b|0»k U^UHbUIrt; j-tS |Jp jfit>

^ b]^E>^P ^ UakJiaDJ^ Sb ^ lb<bj UB>^ tbhJIlhb^bJ l^e <b(?l» lUPbJ Hb bjDMk

ihiuvbtbk- u>tb(buKn> j^a uinb ilifetoh. ’fejjbb •ll^a IUb.lh (teP ^IbbJ

Inh^^bJ >(|C- tfehk |U> br^> ^ll^blb U|U)|tb>b<tek» |j^l kltbbj |(b

pbklk ‘hU >iabho (bPJ^.bv» Ibkbbo UkJ tte>1 'llnVItaib^ U^kJ ^'>iabbo IkD JlPlht»l» UaUJkll^K Ik £ UtKb Ukll> >btfetc> :Pb|>bj p’jb^. bfvlklk U>l>fc

b^ak

U|U>ltbVbcfck> IklU^btblc

Pbj^k Itb Ultb Ut»»> >btbk>

Irvtkk Ukll» lk>P bkU>l>

iibi, ibtbj pajthk <bujt»»>K uitb'h ui^<£ «b^ ^ p>ik ^ unb

>bibk> ybOatC VtbklB> '^kll^ Uiltft tbtfej >lb jiafiK j>IMa ab ||i UtbkkN ^ J^. ^><fe Phjlfa» lb|2> tbbjklUK Pt|»|jb>i life PPJUk ^£. Sih. |Ui mUtbk ^ PtIK btt'bj <bUj^ ih. P>fk ^ IfcUbfaJte

^ jK>JIU3|»ktblk> kUkjT; life IPUak ^ UhblK> life. jb|U> ^ J^kltj '^fe Pltb^ ^fe

, |J21U)£-f)-UQa bb ‘iblr IbtbJ iHS >btb^ klbK life bb«kk M ^ Ih^bho bpik Uyr^b^k

k IP.^J1 jfe^J(h |hk (£) Ibb £ ^lb|lk bUlk Jtfc]£ (Z) liifeUL l^k Ife. IUbj htb fib Ife. bUkJk *>b^k ^ficbj ‘>cblUUUlba ife. >>IUU Ulka IUbj ^ IP<bk lUb fiktk tfek lkJlk>h kg |^ife ( I )-^ (PbU.^ glfe klB>

fiUfij ‘lb Ife^J. htiL bkt» k£.h|a> i^e Mt ,| ^e>^j ftibtbt^k i|ifeli J. iu'-bfe ^hik ^ufij M ^ ‘J iu>tb Ubibs >a»iu> itbbh avp ^ jku>»jTi ^ k 'ip>tb ^au u*^ ^ik ^ ^lb lUUIk ItbUP ||. P^tek E>^ ka |k \ib OaUU ^ h^. tb^pK i^ Infa^^k klbfeb) hU>»jft-laaj

n fi kih ^ ‘fib |a<fe -^(k

IJfi fitb Ik ‘bltkjk jfi Ik ‘Vbjk lk(

-j| p«bk E>^ <bU>& (Jbk£ Ilk ^ ;^|k V[fi*b ^ IbUaU^ \h fi fi>bjcb ^ 'ifeklk ^|fitb kk bb^kk kb iklb IHb Jb £ falll % blbbb^kk kltNj llblr IbtbJ klbK »bbJP»lb life lnhu>k

J^i fib 'k% life kll^ 'abl ibk ilk >»iukip h^b» bibb a<£ bit ii^ h^te ib. kib^bjk k^k ‘ kbtK ^ PODk B>^ ka IbUSJPJK ^(fe a>P ^ |kfe Il4»k ki k IUbj >1^ PbJIkK

IPUIkk

^ife Pj<fc»k |k ifeb. fi filbbj ua l| klU tfi ^k ifeil fi bP»lblkJlk>h

IkJIkVh b-o-^bk kP Ubtfi

uu>k^jk ab ^ b«aj kfe kii&»a i^g- ^3 p>»k fi feik ifi kiuka i>hVh |k iteb blk ifi fiikutki; tfcjjbb ><1 jfi P>lk Ubb>tK ‘ blg>b.->IPP bP UkbUP ^ P>lk Hfe jUlkUikl^ bfr

ibajib. iu|a kyihite ik jkbuj

Pb^l» fefJi kk >mElg % i^Vbt t^tbj ^ p>tfe Ufikk lib Plb kS [k (UVb ||. PfiJP fe bPJ&IK IUQ> ^ fe£li IbkS ^ [IftlK blpjlklk ifefe Pbjbo tfe^ Ife 1>»>lP ||. |PU>kj <bUta ^fe Ibkbho bPj|t.^l> £ tbbjlklk kl^kjT; b|p»k kteKfik fiQ ^ filbbj ^ _ (U>b ife^k >1>Q^ »>^S fi fe£k

lltvk IfeJi IStelc- bj ^ £ >th.bj Hi ^ b^pj|b

lUUtk lb

>lbbj 6b |JVlktlkbUJ Ul>c£ fe£li ife ifej pi^b IbU lUlk PbJI^ pib p>b PI^UJ fi. aibfi ^fe Ub|fi i^e blebkj kfe Pbjbo ^ fefefe fi klUkl bj fegi kk kllrkjh IbkS ||fe ^<fe jkk ^fiJUJ Ibkk fiPfck kPjlP |^b (b Ukll^ bbjK ^ jkLCkjfi bjbb k^P» UU>»P b>> life PbJI> >P>IUIkk feffe Hnteib j»ib kk llh Ik^j. jkk vitfefij^ lik ibs>ibd ^ fiibfipp ^ phuim> fi fife 'iik^ ifek ^ Ikk ibiPb tbb?, ^ ikk bpjcfekik ^fe ifeH bPj^uiM> £ fife ^kj. ikk. bj ^ ab ifete i>k1» fi lk± k biu^a \^, l?b fi jfefi bpic fife 1>.aj bjbb ^ jfille IPhbhk fi klb^bj IfeP }>P|g)b fi lM>k ^fe jbbjUbIPk tfikS

IPb^lk ^ lfi»bho fe£k fe ullb fe^lfeUE Ik hU»jS l| >lb(fi> ^ MbfiJIKjbb»p bptc- bitPb jb tbP»K bbjh ^k ifeii fik Ikk | >Hfe{b» ^Jfe Hifefejlll ifi

blkT; kbjk b>i kll54a |ab> 1| Pbk E>^ lb mkhbj k lht»bbo UPI>^ b(P>lk ^fe

I

{k ife fi jfeik ifi

2^

kiu»^ ka ikk fife fib fe£li (kfW^

Page 191: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

S81 »fab/ h(i»lh UfUmbhih ph kjpiH

ifelhie life kifen-kifene fe^fe i^. i^e jursbj ^ ukjbj (n?)

nu>itfe|b» £ ^ jj^iihih. llafe tub^h t «fe^ >i>jtfN <£ tam^K (71)

Ifel^ie ife ^bUJIlnK UUbJ i^£ IK-lblk |tb ^k1> tbVi (7)

-\| mat, iil •£uel ifefe ib»g>-kfe>

tbajh. pi >110^^ tft>l«te 1 a^k'felfe pi ^<fe Dial, kS ^ *3

l|klb^bj ^ IlnMbi \ib >b^ tfc'h 1>Sj ^ £ lUUb lUh ^ tatugh U|teUia |>Ql> |^ >lhtl>UJ h|>IK> flb MaJ iacb >ttev, £tbl^J 1>aj ^ >lbbj M fe^ hg>^ life. iu5tb l^e b|>bj <to^Jlb'b|b ^ ^MKiai»1t l^e ^Sj ‘1

Ife. lai >1^>!: ai -^fe pfe E>ftK \*> ift^P ftS t»ib jtfe IUMr ^fe UID4^9J ^ Dtahj tt tfc~h t^, (>bcbkC-'a-U|l^ >lbbj |bbia Jth >^»ut>

ba£k ^fe .^k9 >

U>jlbl^ iix mfcaQjk tbjijlb t-J >1bbJ 5b ife >btbkP ih>D ia6v(KU>^K- |^ ^Uiakj ^ tbU>^j->5 ^aiU>S-Vi-UQ» IbP ia<£-5tafi IJ U>tb vat); ^ IblbVJ b>i IhbUJ ill- ^ ^»cbu blbl>h>K

Ibh7> ptivj |tbU ^ UmV, |h feia W=»bo JbtDUj UUI>K 1-i ifeyfefe ^5Jlb lUlliv Iblta

^ ktt«t» jife feia-hia. % bh^ ^ Viajib. \u&y\* ^Ibbjva k£ ifej £ ^t-ik Qb1^3 pifefr|ia«bP 5b ;k ^ i^ik^ap Q>tbaj>a iaib ^ iiaiba 1^ jk<b jkbuj kiojh >t»i.^

jielihaibL IhP £ ^5<b (pb ^->tb UtbU) (S^uxbb ^ jtaib up l>15k life hfebifc Ib^jlbIfefe l^l>h>K 5b 1^1^ >tb^a >lbbj lit ^hfe bk^aE >btl^ bb» J|iJ lUltev tab klib lt»l>K>h>l.t» iy ^ ^uth 5b lYtajIb jU5» blk blrktbU ife^ Ite IkUIW HbUP t^ |5U bt»h ^-P lrvlb>j-UJ|V itefe >il>h>h |blbajva 1^3 ^I5» klb^bj h. ^IQatP ^ jkft ^a ^fel '|. Ifek ifelk tb^faj Pbft ^lb»jU ^-P l£ kibfebj ia >ibbj (lyiii a^a) tat£-5tafi tauvtK ^ aia IJ fe^Mfce ih. >ikbj 1^ bikkk jih-^a ^ ipiuv ikia utkk ^ jaa ^.a .^ai*^-'^ ^ia (*K><b ^ ^ibbj ^ ^ bkktfeiyRia >iba| jaaa pa p bt>4ib t^cbj liia v^ibta h^itp tb^ ^ ^a tbb»jiu iaa fe^ik^a 'tbt4vUjtp lij. ‘>thjitb >h up i^ ^uih ^ |irib taftvtKtafeK?' ^ ifefe life l£ Ilia \*>y»ib. ^ jit(ta tb^-tp ^ tai^tKia^kp ^ 1^1 in>ub |5b a^wauj |£ jia bovjb» hita>5 £. ^ibbj b-tp Ifefe |P>b ^Mh |5U li£ ^fe ^a [7»«teJ U>tt>tKU>^tP ^ bUklb | J ^><b lUbliaitP ^ikbj ^ii£. ^>ibbj jat ^a ^ ^ ifeh, ^ife |ife |tell |ib jktaajt; vuibtb^-Mpj^hb i|ie ^ aibTibJ Hi blb>b»^ |h ^ ^ lUJIfcb 5b UbbatP U5b |tb p* VtkttP Utbtkta^tP 1^ ^S» klb^taj £ VlbbJ ^ (aifelfe^ItbkS BtbJ ^ IUIUv

hiUHfe |h ^ life In in Ife Iblh. life Mk;a |h life life \|| a>uattvb |5b 1^ ^tba E>^ |fe |>tbb| bJIVP tbUlU ‘llfeife ll^ £ PbjlkK p ^ >lbbj i^> PJtfeak

ja^a ife| ^ iptfek lis. ikia (k 5b Ibb Ibtbj Uj^kk life i-lUb vibjitikifefe kaik |h life itein tl^p |kife in | »">»»»> (Qb i^ .isu >?^jfe n^^jtfe

plhk 1^ ^Pbj htaijfc b-tP la lP>b k^PIbUvJ Sb Q ^ P(DK ^ UbbatP U&»PvtaBtP

bltabb

pia) _>b^ tb^tp t ^n in ^ .ip 2fe Kjibtb }aip lb<bj klb^bj Hi ^lb>IPbkv ft. ftfe \n in.iu|9 ^ IPb-lh fta >b^ ^ ifell mft |fi life

1^ life hltaaS 5b cn

bb-Jhk ift bhk ^-htP UlivOv Ukll^K

(uoiSipu jnoqe jbzk^ |nqy jo siqSnoqx)>ift.fe] ^ pa&vgiu’fetf- jft fe>a^ Jite fr>ta|h

i (ptbiafe J5U ft Ug>^aift ftitbkiaujs ane ^fe ^fefeha afe kifen ft^tp |b> ^ hvaftfe Iftafe ifefe )iPKtp nn |ife iP-Wajk inn % iftfe |j»a Itafe te^ujfth 'fehaifeftn ^ u>ibtKtaBtpftii hh h*l> {hllMi

Page 192: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

Mfrifa/ kJMJJki&tt ph 98t

|| ^ ^ .|>lbl2U-- >i-lbP^ 'bl»Ti IUh^ (li£Ji) uiu^t» bi^fi bE^bj ViUij ki £ >>\^\ Jlthie ^ U£i upj*» Pb^K>

pj, |tb Ubphfi ^ pjhrtj ^ l^b tail.»bj P^b lh^>^ IK>S.5J ^ ^ PI-»JII^

Habits ‘^a |^|k> bib IbSm ^ ^ cfe^l^ hU^J^ h. ^1'^ |j-^bj h. bb»lb

^tb i>>ik (XiUByndo^t iuv>Kja»^u> (/CoviuifiBaq) Li^k % Pbji^^i> (e)H|k8 CilUSL lbll.U> ^Cb tL paj-pp- Uk Pb|1^k>l> (Z)

^Vilb> IblUb b?>l4 P^lg- ^<b PPI^V h^l 14114 ( I )—£ .l2&£ B>TtK k^p ip tbPJlPiM> cb(.>p [[& ^ IbbbK lit

h^lM14 kl^4jTt J^. P>lk Sb Oa^jb ^ >HteU.|9-kj |.cb lk»4bho .Uh>ll?; ikhiii k^lKkah. ^bi^, k |p>b

(raBjegjo sjqSnoqi iuoiihoj) pi^»^j [u>b s>l

||. Jpk |p|hb pk hlU4S >tbl4IE> pk ifeji kia ihk £ klki ilih. p.|th h^T; lull* ttej ^ puik VbcblO bb4 |^ p>(fe blbbj-blb ih. IbhbJ tbpjlb. ^ UlSbJ |k>ltk IbP |lkp 'Q^b 'Q>lbbipi4 'tfeUj^lb ’ ipk life b^P B>fiK Hbl4S fr(B> (pa bPk life ifek Iblbkb p. b^3P ife blbbj-blb ik jbbbj cbpjlb ^ ^ IUhlkt4 piE>Pblb^ >i^ pp bb>JK kk Ph^ tbhjlb p IkMe h SiSl llb^J >tb >a»n? lUUIk ^ Ulkk ^ ^QJ- pk piQ(bJ bJIlP (U>blh|p ' l>-2l^b ' |U>^' ' (aJi |^k Pltf-^ \ib (bbk tteQjlb^ l~h«bj PlbK bkUht lpa'jpT.^I> p >b<bk>

k >N»cblP

(9)

(S)

(t’)llbitej

|p b(pg>^fi bjiic- apj bi> ‘mk klkkh ‘^kjuik ‘UkV^I? 'Vitfej klbK kk UaUJkll^K Ifek tbUJ|4 p. Ib5>k (S-b pk pSpJ k >b<bk-

llbbj >tb P^lkk lik ik p >bcblc- b^blb (bibb gaPJ^b-IV ^UVb 'hU]l->^ ‘jfe IPVb Ipk bikb^ tea c£ |kfe >b»k> I^J P^hk khia ikii life plik Pj^bK link kpi llak (-iPb u(aubji> (pa jkb teie (ik iik ai tfama (pQK <bj p peh^j a ilk u»>-^k^ip

Ilka IkkJ. iik ^Ikh> |lbUjUN1 >tb IU>lb pilk lbll.V4 ik

(£)

M^tjb ik a t?9Si U)>4al4IR)

isfe ajaa laa {ik inkk •aik pk pib>Jh (bPbJbQ Yilkb Ik ilk ^lk £!& pa£ {t {kk Mtjllli ik pkie (1)

1-pikaUk tfelpj lik Jbpj(U {tk IPrrraSjtt cbpjlb OapiP {<k ikikte Ikk hi l| IP^K^ ia ikia ^IbK b(Ug>(p^P atek likki £ ia^] {ik piik uibK iikU£ u(bu ^ pk ibb^mp -k k^a k pkUl.Tt ipe p mik. lkk{ k^ life. (bPj(p (blb>lbP {ap (ife ikikie l|lkhk Ikljpp pk ifehltei {ikk£di fe^Pj-pk p >b»ic- {ik p {kite ikk p {bpj(p pk mrm9Jl» Cbpjlh ^PP p p»^v^ lipa {p ii |bhj5tKPUb pb aik {ik (pk^S ipe PVtHP ^jip 'pk Ifeb. apjb4j>jh ikkiklte >1UJ Ip bPPjbj->lb.bj Ubft ip (Pl5bJ ipe (PIP^ ip {kfe P-kJbJ (pa (b>(. (pp.fr V1UJ14S ip PP14»jfelfr ipe pte P^pe Viipj ip |b(T.Ph tb.jipk ^.Pfr Ip piikHifei p (.Plh p»fr p ‘pi£. It {Et ik (?(|4Ma pk k^a Klb-AbJ tb>Jh>lh ipe >lbbj P^>(J^ :

^Ib^bJ p mfnoaj^ Oapjlb Sb cbj | ^ttel4 IUU> IP-lblfr a j>lbbj Jp UfrtKafcifr ki

mjIaK pk (-l^J lk4k pk (I4lbfebj b pk ip p£> ikil (^)

IIDU><bl41fr pk |?IKfr p PIPb jbDJHa4J>Jh

te. {B^. pv* i^ik iU4{ ip Hfek-Hfeite kb£. ip .pibbj p (kiapj. % {aa jaa (fi?)

k£iaia

{fehiikik k kpah |kma uirfr ip pik p ikikte Jpk. IpIp PbJlkK kip ikikie p (>lbb| ip

cbi4ia

3 Wb 3b UtlivcH

kbcb <bUJ[Pto>l> fr!1414 pj>tblpfr

cbD blf ipep 2^5>U 14^

Uabfebl ftii ph k£k (P»44^

Page 193: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

£81 »&b/ tbOJfUton h^lk t-flilibhnh bh kffxtK

I^U UUlh life u|^(>K ^ IDU>^V» ^ an^blb ^IbfebJ 1^11 % >btf life Sll^b J. >^Uj Ulb I4S ^ ife^ |. lbg>UJ Sb ^ bbft ^ Jbl«te ^ cfe tzfii iViOjIb. tUQ> Ulbblft ^ ^5% 1^£ |>h«b b^l4 ailifebibifej ^ mg>UJ ^.lk> [W>b lYiSJIb IUE» J^itL life ^1^^ *

ik^. tfe^ Viajib- i^g)> kiln hubj ufe klk ai ^!k £. bbt» ^ ik^. iMjlfe.|Ulfr ^g. ^ ^1biM> jyL l<bWf> UK- hlh. life. ^KMDtbb^blt^ ^tb ln>lb»^t» hajifeius» kim fa^bj lit nife ai tbmi* a iht»bho.bw> r^ajib hup £ jbath aac inS. <ha %

ite IkMk Itfettfr |^ kll^ life ia|j£ lhi4 |t .JlflU ail^blb ^ |k>Jaai^'bib

Hat>» >IBJ» ^ ( L )-j| >im»k ai ^ ib>»b ?«br, kh ^htc \h ih bbbj ai >iajib \ui\a±

>IUaK ^<bj ^ Cbt»ll> Oa^Jb ^ lU>tb Ujf»b HfattS ll^cto |bbk> k^fe Qll^lb U>b^> k (U>bIbf^bbo

(f>lll}l 9\\X JOJ §Uiq3B3Jj) l^^hC- ^tto an^blb g^J,

I^U^g. |gk liii^ % ‘an^^ib u|aaaift »jibb frajib iu^. \fiu kiln u&>bj >k ^ aii^bib\£ ^ mia>t» ij^e mhirft ^ ^ ipaib iu>tb \t*> |bi<b k£

^Ifce (U>b t>iaj(b Ik^i fc^bbjbq fUlb jlnh bfrhbj 9b I’hQjtb lk»b >l5bbo life lk£ ^ ifefe ‘ikfe^M ^>tb UJ^SK life bk^ Ifek j>b^ ‘ifeklle l^k ||, IbOaj b^UJ ^ >b^ HbMfrj bajlb |U>tb Uftk

^ |klll fea hz Iba ^ IMlb tbb^bl^ >iUJ >btf ^UnJ “hajlb. U.>«b UUMh |jb b^ k£.l^ajlb IU^9 bfebk- kia life feitt ^ife ftllfcblb ife^. |. Ibatb 6b Ujnb ^IK> bbbj ^ fellfcblb

i|. oakiife UhiK

tb>i an>blb life ^b-:bK» 1^ klb^bl kfe IMU Ik an^Slb <bj tbu bfr ^ ^ucbft ii bhJ1ht» <bb feaa jkfi jan^lb Q»J |, IbBVUJ Jkle |U>b j^L bhbj ^ |ftH»blb lYilb Ukj IklK bb^bj Ife ^<bj >thj Ife>>iuv u>kj ^ ub^juj Hifefejte ife ^ife. kiu Hfe ^a bfcK ^ aue ^aie (a«fcbi*»i| (imh£.) fehJtc^. ^ i^li ta ^gMfeiiabiaib>» lte-»bbo-tM> ^bj ‘| ^>>»^

ife^ .| ikia ^a£ i|. is>t^j $. >ib»bj ib, ak ^ la^ ifetete t^fe siiifeia lijiate bh»aj ai % jfeia

iViSJIb. lU-tOa l^kttC life JjdL >b^bl>»lb

tbVjiki^ >y^ ^ >b^ bb» tbbJl>Mbail^lb

(iSnr^/49|n^ aqj avoh pu« OMM) u^4a an^jai>a/<4oaii^ m

-|. ifefe >imh^bj i^e iJl ^ ia% i^e ^ k^fe j?;biK> m>R£ i^. V^ajib ik^ fells.kh. | ifefe ^fe ^aiijt/aii^Jb jfcMie ^hi£ ^ib_ Sh. feia <^>aS.

• tft>atbg ^tauji (a)ibo g>^fi kfe (ifefckp) (ife)

-jI life Ubjtkfcaj £ ^kia ka (<fe |>lblfl»a>>>-fbl><H>icbK iii :kie life j^bik- (ab ‘ih iu>tb i^iubj ia> j>cijnb utiufi ^bv ‘lb uikU>al;

aeik2ii ^*fe aiauj^ >^uj ^ ipak*VP^tte tb'h (b>b ajK IjI hifel fell!a frlba'bib^h (li^ae) i^kp yaa iViajib iu>«b ir.>»fctp ^ i^-ka ^ jat^bib \hiw*s igaigumt» ^fe bltaw :m£ ‘ife Mhrabj bltah itei a ^feiftte-^-ibaai kjob nfeftfrj feU tb^K ^Ibtbj UibK life ^Ufe Siiy Jh ^fe ^a£. 1|. IblUb Hb-a ^<fe bltak ^fe ^lllblb Ulhttttft P»bt» felfe^»kP frkP life >Dblk atlfeblb -lbaa ^ ^£. Ife 'Ife (bUlhb bl^ak tbailj; ^bltP life J>lbJ^ ^felfebU»1b |£ lk^ I^KP jftttfcpflh fl^<£ ill U>tb

tr>>aibp

2^tfej. £ bhbj j^bllb ^.htb ^U>b U^Plbt&JPOsK >lb

(J3|ny IE3PI jnoqu afdpuMj ajcjs Jo iniuee jo siqSnoqx)h^l> Hl >lfrfcj ^U>fe> jj. b-b^J jAteltg 9>L

/t/9 .felt feck

Page 194: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

. hjOVlhi U^Uhtrth h'h UfUIK gg|.

«^bJlklb-> ^£. hlii Q Ittfe. Mbi % ‘hajlk Jk^ hU'W at ££ ifej ^ jj^Qllfcblb ife| |. mQtb |U>b |£ b^b^ lln>^ ^lbhK» ll»J> jlBl (h. ^ l^K jPhhte tfc^Jb ‘^h. Hi %bib* bb> ab Ub^> k i^e V^ajlb- U^i hjy. telitL ^£. ikj. |. \kM\h IU>ltK> ail^tb li ^Vb

Vtajlta tte^a tetth bib* -Sll^btb ( 9 )

• I'hajlb lU^a klk life. HH£ Jp. >tb.lh4t?> fell Utejfi ^2. kite]^ l^ajlb ik?a iav* ^h. ^>»t>JU u>|»hLltte Hi % JJL ^ Hfe ^Sfe HH£ ^ll^blb % 1 ^gH^J ^lie lil%ik it*g»h^tteft life l^leK|U>g> mb. >^ (VtwIrK) b91R bh-»a£ fehli ^hlfi J^fe QUfeblb I'hajlb iua> ^>ttej»ki>K £ Ikk Ihk ^ajib. iub» utej>jh ^b jjfe IkH (tehb> £. bhbj iva.tbft (*hk> j^fe an»teib

k^itek l<tem|fl feyihite Hi jbttej^ i^e jb^igv^ Jfe ^IblhOlC

Uafe ailfeblb ^hll^S ih. Hftlte h^ttek ttej ^ mh-lh ^fe |te>b || ifejl Hklle tbbji>»[b life b^>btejl^ I ah. <tejjbte “hajlb IU\$ InYr h^bj life ail»blb Utejl* K^tteft kl ife| 1 ^llC |)*>b

^tejl^ h*>9aft bb bVi bhjg ( g )||?|> ^Cb UakU lUbj VKteK

HJ^ ^ HJWH4 >ltfaK ^aa Uikj. >^b Vlh,S0J,£ au^telb l^lk & ^ k*M* bj|k-(Uk j>KblUbj <£ >lb>b tb^lbte ‘ [U^a jat* fob ^<te |tfe fefe >ttebb a >^b 'hUJ ail*telb |^

IUI1P Pb klknk life ailfrblb >!}>*=> ^ik ££ fell l|. mik kh. k^bj fe£a (*>ttea an^bib

ail^blb

[uihuk nafe |p^a >^,1^ Hi biv' m>tb ^>*i»h a»»?teib ^ fea ^ife ^k % |. ifekikltc Sk ^ajib mu» u% bi> ^tbi»te ^£.

jaL ^ l^mb kli [J*h^ uttej^ 'hajite. iu^ b^ak b^k j^fe aa ik^k ^fe kka bkii^ i^kbiok ^ >>ajtb. m^hi4 ^a. ^ jautbib i|. ^ ayikite Hi ^ht>h' <£ ^hj^aj mhi^ ^ ^wbuj

JbUte kiak ail^blb 1(1.^a ((iL UJ^k-pk (h ll^bbo k£ji )jteh>p tfo^jb ‘(l.(a bilK lh.b (tfe >btf^b^». k Hi ^Hfe la^. ikajib. ikXb Hi (ife mhjbaj i^feh^ie ttemb tbxte k kk ^ihkh.

Hk ill. |^ki>K iiai.io .•

mDthk (k(i

>Ulb^ht>h >(te (huaj *V(lhb tto an^blto (k)

Ihgjlk ikl^kli £*$£& (ife jkkk (kklilil%lk 114 kUrrfi Mail J^ik ^felife (hbft ksifeljo

bj—i.(k (tfe aiabih. <fe^ ^ iDRiaj (tile (u>b(baitek) k(k ^2. % ^ ku(bk ate >iuj teH> ^ -IUU>B («fe JteKte tte>Jimk te*k (ha fell klU) lillfeiife UUIh I>IS IPUk life jutlite Ikk bte|>l* I>l9 (klteK h^bj h teiaihk Ik^bteo IMV (a)

ail^blb

i^is. k kli (l fekk Me (h kkyiyie % |kisk kk£. (ife)-g mtfek ib'. mttej Uhiikk ^ mtteK (b ate ^ajlb-

IU>tte UIMkbJ >lktlkHS ^Ulbah Ph(tfa (tb tekk (ttekP ife( ^ Ikk Ji!?kl>h (tfe aill.blbb*itt life bhk an^blb ( £ )

(felk

iib rnaib iu^ tefeM (<te(tk (k^. Ikk m (|k (tk (k=l. fe. bMlb (klk liiajlte IkllM (fealli Hi lt(j>K Ikk InlkM (klbsi

. <teUJ^(3lk (teUIUjj.k £ feHl (-hk- ^2. Ifiajlte. iug» >aib ^ |>lb(b>lb (tfe |*hk- j^fe (teUJIb(.ii.-(.b,iu fe (tkteibb ‘j^icaj 'jiaib ne^L ^2. 'iMj.[ai* biteibS (^fe (aife hiife ^ Mi (iMe ‘ihik (>k1> ihajib (b^ (ife ipi*^ i^i^j (a^. ^ ^ ufe (teUtoJI^ fea (£.

if.>aitep

fce i(te iiQJIk lt*><te te»bk> UUIK life bb|>l> (fe (lf(Ui |^tfe (taiiM teUltelte* % (Mik(<fe (fefcEhfee llak Illlik'ktnh. lik tejnlj (telcjltb bVl (tb tOteK Mb ^<b(> (Ms >lb.l>»l4 (fe >>ajlb. Ite><bUbBteJ IHh kkj-k*kj fefH. (Jfe jteYJkbkJIbh 'h£± (Sfe ail^lb IfeJe flb-^h Itbbb(ife (aiw?kib i.(ia (Hk ^tb k kiaih jth )(tia (*>tb k loialle i«bkb mit* |. i^ik> (t Pte|>t> >iuj ^(.><b lln^t ^UbJ (ife (Dlb k2. % |. lt*B>^ (h ik (Ik Sl^blb ikfe ^ Mt ItebJ Ifcfrlte ^ bteQb Ub UUIK^>UUsj (i te^blto UUlh life (felfe kk ^ lUkte. ife^ frajlb. |URV Ulkg>^ (Jfe feife fti (ife k»?tV>lb

£(fe

iMih aa nye ikHki&± pn (z) ftii hh IftiMi

Page 195: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

68L h(p>lk Lfyblthhoh fa>l L^-IK

iVlQJIb IU>Cb JSU

Uk HbUbjho UUJU^^ h£ji. iiS.'klkik % ^lik Ik idU ^k au^ib iViajih. tuv«b^ uujlk^ft ^ ^hife ^ ‘ibVJIb-lbJk- Jhik ^£. -% ^ lbg>U>J (rite Ik l>iQJIb ifc^ IE>|b^ ^hik it i^e >>QJib- iuu(b ^ fife ^k .^hik ££ % |. 'il^* \kM'^ ^ik Qn^ib> (u>b

Vi^jm lUVtto |h>to \UD aibfeblto ( <M ^

miUb klh mb*bj ILhte IbLtbjho Ulbk>jb JkJian^ib(pib ^.Vtfe J?Hb ^Lte Uibi^ >b^ |^- InlhK kk U(U>t£te Jk U(j^t£ ^ %

ttej ^8 \tb (^>b ^ br(b jilik (febft UM\k IbD Ik^bbo b^l> \>\U> >l(teK ki tfa^bb‘tiajik. iu>tb (au kibfe li\+*v* ^ jkK i^e ^ an^ib >nbK ki i|. br(bte ibu kiy^.'^te ‘va>lk>lb Ity£ ^ i^£ MUJ ]>»% l|. Infr cfr l^lkUJ [bib ifeJJ IDbJk 'IbVjb ‘lUVIbg-'rntbibb ig. ^ (ir(ia (♦»ir> U)£b3Lp i^ajib. iu>tb »5bbQ vi^Tlte muiu£, (<teUfi klk [i>p (k (ikau^bik 1^ iik kli % yi»K |k£. ^ (U(kcb >HbK ^k£. tfe|£ m>cb klbK bk^ Ikk f>b*fr (ik pib Infr khtte >b^ >UfeK kl^J |^ (P9> Ulkfaio] b^l» ^ UMbk IbUIkkte tbj ^ lUUIk ijk (U>b

kib^bj mup& ( 6 )IDtfcft Ite^ Ibbj gb >(ptb p> p£k >tUJ ^

Jik HbJ(*> ikSjlb- lb>(b (9b |k ^kik J^ kbk ki ^Jik lUlkUk ^bblkkjte (ik lil^lk.

IHk ihk^ sk ^ ^lk p* lUb-pite ^ Jhk tbbl9k b9lk bk+9fr tfe^ ^ il^. |>kl>K 9b ^k Hi. kkk bik<b|> ^tk pi>hte ^ pi^k ^k^ ^ iu>itbbj itek ^ ilaa ^ ^ibi>Hb (tUbj

^ (bDJht4J>Jh UC- >Cbh^bJ ‘^ifek £ j(£k S^?r ^k JUlbUkt^ ‘>tb?9 ^k pbUj Lib|>iy 'UtfeJ^ ipjfek ^ Uak ^ k^ti (^Hk <±>\c> jk kk t*i^» ^ik juikibt»l» ^ maua 9b m>ib >^bj

jf. pib pik |kk kke itek lUlkOkTt ‘jkk ^ UlkUikft pKV?S»cb te>i /|U>b |9b I,h9jlb IU> V, &bKjjt tbb^bite ^2. ij^e >iajlb lk^ iik bbli^h >p Viajlb (U^ up QJkik pup ,,h9Jlb.

iu>tb uiubb «u£. (ik ML ‘.^ik Jtiik frftbj k ‘ifeiSk p kdi Jk uiaaU up jk

9»>blb

>l9bbo j£ ailLblb iyk % iM. £ I^L ^ LihJIb^ lht»bbo1» £ JblhP bjlte UJhrtk-Ub ‘Ulkhte '2k >p«b *Ulb 'UI9im(K 'Ihtfc. pj Vi9jlb. lUlfekk ^£. I>t9jlb. lU^kk ^k pbUJ 2k ML Ikfe Hjte >i^Jlb (U><b

UbjfeUj pyjubbjte rip} i£ bib* l^9Jlb |U>tb (9U UlbK ktft ^k jb>JlblhbkP i^e ^tetek

‘>i9Jlb. \y^ VOa ppK> p jbDpU (Pp-(pp ^£. iVillc Ibbj p k<b|-ktbj 2k ife^ >i9jlb ^2 p^aUllr p 9b p 9llfcblb l>i9Jlb lUl^kk Djp-pk >kbte Ifck bkk DbJP Kb p S-b ’hUJ bUhte P«bj P 9li»blb ]l^>1) :jk£ ||. ^a Me Mkjie % lbe»bboioi> p p«bj 2k l^e hkhie

jAhnh pbk 2k. l^e bi>hte ( 8 )P jflu |3Kft l^bj ^ uuih

|p|b>J-DJ^ 1^ pujl>^ [9ll*blb pj ^ IDg>UJ (rite 9b I>i9jlb iup Ulh-tk p klU>»9 ><b ILIUbj iik (bkj(>bj (kk % MU>»§ ^2 I>l9jlb IU9> p<b klbK Uk ^Lik bUJIkhte p J>«K|Hb USJ-PI> p 9ll^lb I,h9jlb. IU>cb pU ^k- pk >^>lte Kb (p^b b>. £lk£) pktjpj I>i9jlb lUb &p >up Iblbjb (»Ufi Ulbc^ -tbJ U *h9Jlb. IU^ >tb liilUbj Hb j>tb)Kb >>l^ p 9H>blb |(k lb«b| Pjfjb mS Pbp» p (2 kIk^. JMk p ^k J^. b£k ^>I»P tbj 'hajlb. IU>tb bbK 'Hb >KbK ki J^. ^->19 Li ^£. !>>9jlb IU>«b Ul^lh Kb Pb(VIL p 9ll>blb k% p p'b Phjlb4 Ulktk Kb klU>»^ <bj ^ IP9<b |U>b j^klVh plrte

lUVtb Phjlb4 Ulk^l4 Kb kiMLi (L)

Intr J>lbUJte Kb (9llAblb -cbJ ^ IE>15J ^ |U>b I>i9jlb IDEtt Ulba life lbe»bbofi p bib* Jk p>«fe ip (Pklb>J Qpjb (UlblMy l^bp k p 9ll»blb I>i9jlb (U(9 ^2 £ hii cbb|lklb» IPbrp *h ^ 9llfcblb ^ ^ I^E>pj p>b £ bbbj p IPbrjb pkk MM ik^lk Ikii Ulkblk ISb bkk ptb bib* bbbj

i^£ (bbj^bk-(rk pte ctpjb bkk pcb bib* pjK p lip (Uhte Ubp U p 9ll^lb p.Ip >tbg>b ^ MM JblUa pJsk Ukll» tb^(bb >i9Jlb (U(9 p Ulb9K p kiM (iMyilk)

. ^

^rft fit hdl

Page 196: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

>lhhj •htyff'ton hjjiUh Ufpitbkah bh bffHK 06L

life UlU^fi ih. If^QJIb- IUI9 liilil >Nahp UkJ|ftK> iife |U>T»b IteD V«te ilk'»j8> £ UlU^fi >1iaj ^IL^b. ^ v^lfcxfi j>|ib ^k QM»blb ife^ ^8 lUk^lk \tb |U>b

V>aj»fa IU^ InfcbUJ Jf>1> Ik h|<btMV Jife £n*blta ( St )IDb^lk||L filife life IkD ‘j>tkJHte £lk ^iife UlL (>IMb i^fe. Ife^ ^3

hlh. ^fe Ife^ 12^ felfe ^Sfe klfe Ibfe opi^k >p )>ll^lb Hfe, ^ luatb |U>b |^ IDjbbjtbl^|ife mbian ^jk Ifelt ^ Mfe iiD^a |au b*hP ^ ^ iu»k ^ hib ibD | |pia

mhl,^ ^ bib* |kU*tte^. p an>Slb ‘^tbk IPP jau VkJ p|>bj ^ Dbr»Jbbofi ik^.

Vp f|a Uktl» E>T» ^> IhvK ^ Mi IQUkJ uaikJ^K ikfe ^fe plb pcb blkbbo kd£ Itefe |Ulk»J^ ‘iVUblL^cb ^ lb»K p(b. I’hajlb. IU^ Ulba h^bj Ik klfe ki |ife pibbp Vkk IbU 'hajlb JU>tb DbJ^UJ p> |b>jlb^f(b U»kJbJ |*hte ^P >iUJ I'hajlb IUa> p<b b^k klbK i<k ^E» IL>»k |ik klfe

iViajib up jau Ibbjbv i^g b'lVEVj bkk UKbip ^p I^ |k|i ibkkfi jaife % InilhUi ^li ^ (ua> bt»>JbboT» IUk U>bt^ k ^ ^ pk p|b tbjjbb >tajlb J*^> pk blk }|HE b^k p ailfeblb

lte»bho VIIMte ( frt )bh I go {4fr

|1 U*KJP IbaiUPjtte pb bJNl> lf>>hte l-.lUb kbtjb]^ c^>WP ‘j>ja ptb Ibll^kjtf- Jib g>fi tbVJIklk IfefeJfi (J>|a DbjlkK ^ bp Ibb klUbj-kp ajU. pUP i|^g JjJJi J^k JkbkJbJtP JUIIX^fi

‘^ta jau pktip ibb Y>t\h ‘klhSyB. |ali ibjwuj kbujbj^P a>b bi^ i^a u »<>bj bk*fi bib ^p j^. jkhkjbjip <k^ ^ ^k aii^bib k link lyn ^>^pi ^ p<bj tfejib Ibkk ^ Jl>p

Itefe ^ >lbt» lik ll^p £ lr»>lblk ^li. l^e |i ln^cblk> Uk jbbbjho bj^bj pb^bj^ ‘|1 k »^bj

p^lks bbpfr kbUJ £ !>>ajlb \U^ klta b|>bj ik Jfelfe life. |l£. bkk DlUb kbUJ Ifiajlb IUUHS bia bib blbbj-blb y|£ >lbbj-bp pub ^ JbKb (kk |fefeli. fedl ^fe ail^blb |fe|l bhkJKP JUfelfe J^L

Ibkbbo b^i> lUbj lbe»^ pt*P i^e b(bK pbtj ||1 Jb^a p bib* tbj ^klftj JQ

kbkj c^ kfil ifete l|. «U>tte ^IU>k >iUJ ^ bobjk >p >lbhP lik Ulkpb b^P hib. life lhf»bbo bx>|>

I^Uak p |au Uktk (^> pbUJbJtP lUbj J>Hb Uiak tbj >)ajlb lU^kk p plfeblb ttej iaq» ^ (U>^b

>lkK Jik

Jbltb

hfeki % fe-il ( €1 )i>iajib it*B» p anitbib kito |fe nt»ka PaBk ab i^e

•hajlb IUE» ^iuu klife ptbj k p^bj «*pjb Yiajib iug» pi* >i^b ^Sk lk£ l|fe|l pk lku>im ^k

^ |k|l kiln bJV-g- ^fe VlUataJlCan^bib p ptbj i^g ^ ^ik. p bbktfvIV \>- pkk> lltbbjlp

l|£e pj» ^jfe an^ib hM ^fe % ibtbbjip ^k ife^ iMjife. pg» |i>iU)J ^>kS Jlk l=»K^ % ife|l bta^k IUb| Jk. J>Hte bJllP'-|U>tb k<brl UJktk kfe «bbJb^lP >iUJ % pkUlVk Up-Up Ibb pt»p ‘ pujlb klUkS *IU>tb I^IUbJ kk pfcl* Jtfe % baik kkt^k ‘lUlUb |>UteHtllP lUhlP p ^lk p<b pU UU)IK kk p^IlP Ibb j

>K ktv»

|^k Ife^. |ife aii^ibUbUIlf'

‘lUlbUb.£

Ibb |bbj|VbJ *lUVUa UplP piP ^ >lkk *IUV<te bb>bpj 'lUXb bbK Ukll^ ‘lUXb pll^lb tbj >>ajlb.

IMfelfe) ^£. ^ IbtbJ bUJIk^k I>|3 Ifti ^fe Jib l|^e Ibkbbo kfll ^ Ifelt Jb |ife p^bj klij tbj ^ lUUIk UfekP 'hajlb. IUE» VllUb IbOa'h )p IbtfebJtP |<k lli^. |ife ailfeblb. cbj ^ Ibaife |pb

lU^kk

I'hajlb lU^kk k kife life lk^ p 1^11? b'h >bb(blb ifebjig |b Jfeife life lk^ pblP ailfeblb J1 bia I'hajlb Ik^. In2fe £ JbftJIbl^ ^hl£ il% p<k ^

Elfe Itek Viajlb lUllfr IU>b >aib C^. k£ll pip |ife an^blb l^ajlb IU^ ><b 2ak |ife bJUP |i£Si Hall 'hajlb ik^ iik bi>g> p jkiii pfe pe ip p pifaM> phip i>iajib iufr i<k i^it*bj kfe ujhR p li^ pip |fe ip. p k fefe. ip >»^jik <uxte kibK kfe pu>kj bia pig lip bu>i^ kfe ^jm>» kb p tbU>lb^ i£ up pljbj l>iajlb lUVt^ klbK kfe p. btcbj Ik Eli pa. p >HbK HkJ ifej ^ Ibatb Ikcbljlfe. IU>tfe Ibb

ip

P ^ lik Ifkqsiip fefe. P bia Ihfe 'hajlb iu>cb ifefe ^k p |p pife link kp

pa ^ an^bib kfe. Ixilfe iK<bj ik ikfek a^J P piu^j^ ibk pp P kdl-ifej ^ ibibb pife

V>ajlb. lUKto Ibb p at^blto Jp bkk ip IftkttflH^ ) UJhbJ ( tt ) ^zA feh &£fe

Page 197: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

+61 Xfety htyiMU Uftdltbtnh bh Ltf*tKI’hQJIb. |UVtb Ibis Hl

jbvjittentuc- ^ajifcL iu>cb >tbvmbj-b^ j>i«b cb^K 'hijlfe. tug»> tito life dj^jp

bkh> b>cb jaife ^ajib iu^ Hta lb. u>bt^Q us^k |uib ^a fe^n j^fe anfebib (£)

i>iajib iug» Hto life Itefe m<b MugbUj^h ‘feifei 'Sy£ *>rabj ifrajib iuvus

^au h^bl» j^L ^V«fc frB> >h<fi “hajlb. iu>tb ]au UljlkKlC ^Jfe Jklh-^lb^bJ (£)

I'hajlb. IU^ Ubn h^bj >K bb|>l> (l)

>UbK l»a kbUJ && % bltSk l|Uaok ^ jau i>,ik |ir|U> i.^ai»aik idpo^ ab \\^ ^ h^£ HlaSt t*>>Jikin> i^u |>aib ^ '|. idos^

He. Igife l^fe l^aik IPIbU ^ ^><fe >lb.lb^t» iVjak Pbjlfc ^KKs Bhjt» ‘ibVtb ^ febS. kh ^rkg- ma bl»»jhP j>Hte UPJtb ^ IbXte U^bK l<b ^>«fa LbIK UJhk-Ub |bD ^tkb Kbt> ^Jfe IfcJi ‘|. 11^1

^ Ibkfi ^ bhbj ^kslkbIbblO ^Hb b.UIU HbUC1 * kH& Mfj

lbbk> ^ IUE>^ >l1kb hUfi ^ mil Ht»K bbjbo l^ife ^ k 1^£ ^ IPteft life b^J^>K Ihik k

Ubjbo l^ma l^tp fell lh«k |, b>JlblK» ih Jfe atl^blb lyxbft J^k Utog m2. U>lnht|> Itek

‘mtbKr 1^ lblU)kJtb ^jfe ID^fe IDtteb^bl^ |Sb ^bl» ^fe ^ail^blb I jau bkk IU>tb fe£li ju^kjfe

Itek i*ma I’hajib. \u\§ iuo>^ ifefe kaik fe^£.

tf>T> ttob^bltf- ailtfblto ( 03 )

l|i kbltb UUBk ifeb Jfek U>lh>lB ^ V(bb J^h % >lb>B Ife^ bajlb lU^kk ££ Ibajlb lkB» blkJs

UUBk Jh ^ lr»>PbJ ^bh ^ife ail^blb J- bib ^fe £. bJIVC klknk ^ jbVjlbVb tfrftE ‘feo£-kJfe

9»»btb |^i fe bl ^>«l» >tabbo £. Ifi>lteik-jsk Ptejbo b^bj ^ ^ IDcb^ Ife ia«b

Llkfrjk ^ ^ ^fe Sll^lb ^ iViajlb. IUB» >»IUb UUBk bV.k J^. jblOs ^fe

g tbb^blK> lf>T> IU» mtltt k ail^blb ( f,l \

Ik^k kl>|> kiu life ailfcblb |k,P Usjlbb ‘j^ pqk^tb Jfei >»ajlb. |U^a UbjRuj \*> Jb>jHbbJK> ^ b% % bib* l^k life k >lkK life |ife IbttkJ ^KIP fe£ll jkhtbj IteP fe|k ‘^1^ ' |b^b^tb <tej >^ajlb lkE» klba \aakP iViajlb. |U><b ^bUbJ^WJ ^ |U1bbll4 ife Jfeh. ifej^lfe ^

tbjaj<|klbiblt4

an^ib

an^bib

t^jBkJ Ijfe ^h. ife^ (81)ibajtb ^ifeiife

[Vllrv I^IVP Pb[>^ JblBi^k 2Z, ^£. 1^ hlh % Sfe kfe| PWlbib £ *|. ^life ^1^ |L Ifel ^ kiuy»a ail^lb Hk PJU.P |tfe Itelfeh ^kiu>»a ‘>iajlb ^UIUU ^ JDIb ^ PbJI» |khks ^kIb^lk lka> ^><b UJbK bkklbb life |ife klkua ^P I’hajlb. |k>tb J9k |iuaj ^fe ^l><b kUlhlife JI^IK- .Pb[>lfe |fe ih ^S1 t>»^ klUbJ-l^h bb> |ife ail^blb tfe| |fe IPb*lk ^«b (klb

Vtajiia ij^a jak ^ik^gj k umh i^^ikp ^ an^pib i' /i s>

i|. iiwte life >i^ anbbib ui^L |k '|i ibi>tb kk>ih ufe jms^j ^ kiu^a ma ji^ tme H|te |i 11^1II.U £, l&H«fe (l^l»kj klt^S lh life k'ikklk ife^l l^e PblbS ifefejie Ife fe|fe Ibil^lP '|i mvtb itb|> i^e ab ‘|a kib^bj ^ .^. Jife % baik bk^a^k ^ aii>b>b bjb \]i,p |p|a|«fe |kMmbb»blkN |tfe htvJi >^P |r|a thrift aVU ^IP £\<h |bbk fe£li ^»l>P |k ‘|. klbfebj al ih kl>(£ life a»»blb bjb tOfaJU^a Ife ^ Pa&P >lhbj ail^blb ^ p«b UbJIK^ 9>P l»tb{ <kP ^ ife| ^ >|tkj Ih felfe ai ^11^ 1^£ ^1^1^ |<fe ]bHb i^ laii^blb klkUI+ft ife| ^ IP5>Uj |k>b

gbhlh !«*» jbltto ^ ailfrblb ^ QL )i^ajib. ik^a jak uvma|k life (kuaj ^p ibP >iajib .

Pltsxjk^ ^ Jb>l»-lg4tP £)kia pfe )jb ^ kb

hva»jn^ ^*P Ifefe VllHtaJ JkPlk^ |tfe fe£li I'hajlb Iklte |U5>k |fe ‘^fe ^kUblkllP fe^

^b Ikifc l^e Viajlb |k>cb Ikt+bho UbJP b% % |U>1»b (tbkP IbP bajlb ^llt^ life bk |ife klk^S. buj b^b^O Ijak IbblP |. ^ Os|P [ul>b ^fe j^ife-mi ife| bajlb lkE>^ 8b ^»P

ibajib u*>tb kibK buj syk. ^ [kbkiip |ife fe£ii |!fe kiuafi ifej. ^ ^ki>h iQs jkVb ^

|k>b Ibajib. lk|i InkblJ |i

2|fe

life bibb ^ |US>k |ife kll^1» ih ^VOa (klOalklc |ut»b |tb |Vtb-U>l»kfe fell ihimk

Page 198: dde-ac.indde-ac.in/Books/MH409.pdf · IV - ^ivj|4lfcR> f^R (Political Ideas in Manu Smritis) 4 1 vi^T (Objectives) 4.2 TOlTcRT (Introduction) 4.3 3>t ^TfrT ?faTr ^TviTST^ Tjcf (Rajdharma

tbiyfUbll Lj^lttofrah hh U\^IK Z6i

ife^ ^ mg>t^ \ytk l|.' ki^ % UUbhJjkJoItt ifebjKite j^. j^. |>lb-bj Q.»a ^bk» l^ftK

tb) ^ lUatb IL>b

g vStK |ft aitAblto (PZ)

ail^lb 3b ^ ln>Hb b&K Jalfi life eil^blban^ib IDlUatb

l^ajlb. lk^ life >lbbj ^ Ik Jhlln^JK Ubjlkft |kk t^>UP IteU b£ll ^hk» |>nb Ife ^£: ^h. iXitb iik ife ^k iu><b. Viajlb. IU>Uo JfcKfth Jtb^bJkfi «£

Ubnfck jutltb ^.IVT; >mtn? JbDJk»J>Jh )DUbb bjb ‘UtbJ^ l^i ^hlUb ^ 3IUk ^k l>^b ^bkt^ Itek b»(b ^hR- ^ ptbl> LC'^I £lk UjfeK tb^JIb ^>UP ^ 'hajlb. ^iUb utltfe ^ ^ kjJl ill^ ^ ^bb ^ UJta4j bbjlktk ^ IQr'^lte' ^ Djk4J (tb lk»bbotc- ^k Vilb'Hto UVHh ItbUP- mub> Ik ^ife k t-Ulh fefei life lutltb kjh. l|. b^bjlb life. >bl>b Ik 1^ Ikk 1^£ IfeJl >\Ua]

»|^i» (u» 1hJ1 |l£. ^ khlH life vi^k utub ikk ibiub m3 i£ an^ib ^ ^ mt>.th |a» |b>b

VilbVite £ IkWltv J^e ^ife. bfc>» UMIh \<p juticta (£Z) liiajlb ptb I^I^J^cb \& ^k frlM? SE mi ^ihia tbbJkIMV Ibb Viajlb u>tfc

g^. VIQhfi (bk|tb £ k£ fehJKtfr Ifek tehbK iu^ i^ ^life lilt 4fe (b^bj UhK> J^k ail»3lb 4i ^ life lnktbl»» Ik fedl Ukll iu»b t^bb*^ tbbjtf- Ik pij;UbJI» ikl^le ^ife felk (£)

1>l9jlb. Jkllk £fe, ik >tbKjk ^ik ^lh IbkK' fe£

4i 4. life ^Jk ^ 14c fen rnuift ‘ink. ^ I^l^KtC- ltvHblp|> 4. DJk»J |k^i 4k ail*3tb link fe^fe ifek Qllfcblb '^ik k >-U)IK l«b Iftttb Ijbkfi IU(-> ^ >»»b>toj IbvIV bto> (j)

!>>ajlb. IU>tb I>1 Ik4ilfe kife £. ksfe 4fe tbt^jjk ^tb !u>k ikk >iQJib 44 viaKo ikk Jkife ^ [an* j^k

^kuy^ir. ikk Jb|>it i>>ajib ik^ life kife life iife j^ife 4fe iMi '4. bjh^yj ^ klfe itek |>ibiak (\ )-|. m>tb bjnb |tb |K>bJb»|yjh

h[*bj 3b ^ bhbj Hi >»^JIb lUVtb inlfeUe life >ltbK t»tbj UJk>4jbHkC> |tb 3ll*^lb [LVb

Itb^jtt [tb aulblb UJte^PIhll^ ( )

lj| 4ilL ink laLt (>»lklhL[>bJ £ kn tbbjlktby j-»t»bvj ik^ Ubjbo |3b brjb lik^lll

bVi bJUJDJK lik >b^ llb>[ptb Ik kite! % Ifefe k l^e ><5Jlb >U>tb [3U bj*j3K ikfe ^fe ail^lb Ik klki i^. IkHfiife l^ifea il£ Jik felfe 4^ ll^btc- bh a[3bj 'b[>bj |>|tbntbk< Ibb [bbhP '[b[>bj ' [3^bJ 4J'^a k ib>[ptb njte ^a ifefe |i' ifefe bjb nkim* ^a Mfe ifefe ^fe im. ^iiifeifefeie ^ ^a k ifefe njte ^ £ b[<* ub^. ^ an>bib bjb i>i3jib [.13 uikrafc>j hxajrft kJi. 3»i>bj ^ ^.VtbVi 4k kfelie Ibfe t.ibkjk> ‘ikkk Ibll io>ip<b ‘ikk llak J>b^ ‘ikik ikk i^ife ikk Ntbjia kk |kn 4k aH>3ib

lbtbb*blM? 4k 4jiIl ^lklb[>bj £ 3ll*blb ikja Hb[U)E> ikk bJUJbJK kk >b^ 3b tfejjbb “hajlb iu>tb byttEte lik yb*^ 4. ^bicb 4%fen ksii ll^e iub.b t^v* klk it^kite ^fe

4fe JlnL 45^ ( U ) 4,llfelk4 k 14c ^ (biylfc) blbtfaj i^k [JbbP 4i k. ifeyfefe ^ak I^IV^ [tb

HP ibuj^ ^ 4»^aj 1 kife. ^ life ikia i^up ikfene life yi<b|b» hiu>ya 41 ik ^ ^ ^ ab

’huyj i£ j^S»3j «bj[bb ibE>y k 4. t-ibt 4k yibUb [u>ib ^>«b ib>3 jjtk 4pS3| 'ik^ fek k i^utb y^

mp lik k yitfe^ biu>yk uit>y^aj kifctli ifek fefe llk^lfeaife k^k ^fe pib^ Vaj iifea ^ k^’^l ̂:butktn* i^e ibms ibyk inyio? kk MUb b!. 4k ^fe Ibk 'ikfe 14a ^ 1^ ifeiL

4. ki 4^ ‘^fe [intern utiyy^aj tHkk 4J ibitp 14® ^fe uii>y^aj ife^ hj® ikti k^fe ^tak...

4fe bbba yUbK na IteUblbxak |UhK> 4. [U>b k^PIbbj >il ^g>y fekk ^k UIUbT»

lYiajIb luycb klOa ^ biy \th [bkjk Mk»jfe.jcb an»bib (9)

ikjyife iu^kk fekik i^e i^y-ygy lik ifeii 4k an*bib ‘iiajife ^y 3u>^ 411a y[h> bktaj [Uhte >>iajib luycb jau uikkjtc- “hajib. iu^ u [<b [bbjiyhhP ^ t^ik (s)

iViajib iuytb 13^ bk (4 u>?>y y^ ib%> litajib.

UlhUftfc kite life ^fel^ 14s % 145^1% ‘to k 4. |4fe % ,414a (^)

au^ib

IbLlbK

ftti kfe k£jk ^zifeilIU^> ikfe.