-
DANGOSFWRDD TB CYMRU CHWARTER 1 2019
Ardal TB Uchel (Gorllewin)
Ardal TB Canolradd (Gogledd)
Ardal TB Isel
Ardal TB Uchel (Dwyrain)
Ardal TB Canolradd (Canolbarth)
Ffigur 1: Achosion Newydd yn Ch1 2019 ac achosion agored ar
ddiwedd y chwarter
Ch1 2019 Achosion newydd Ch1 2019 Achosion Agored
CLICIWCH AR Y RHANBARTHAU ISOD i gael mwy o fanylion
Buchesi
Byw* Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored**
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Cymru 11,955 184 168 699 (16) 2,501
Ardal TB Uchel (Gorllewin) 3,251 85 69 370 (16) 1,626
Ardal TB Uchel (Dwyrain) 2,862 56 70 196 (-14) 435
Ardal TB Canolradd
(Canolbarth) 2,048 28 14 59 (14) 132
Ardal TB Canolradd
(Gogledd) 953 11 7 58 (4) 294
Ardal TB Isel 2,841 4 8 16 (-4) 14
Mae’r graffiau’n dangos achosion agored, wedi’u haddasu yn ôl
nifer buchesi, fesul chwarter ers 2010. Y bariau coch yw’r uchaf
a’r bariau gwyrdd yr isaf. * Buchesi byw ar ddiwedd y flwyddyn
flaenorol (2018). ** Newid yn nifer yr achosion agored ers y
chwarter diwethaf mewn cromfachau.
Mae’r rhan fwyaf o achosion newydd yng
Nghymru o fewn yr ardaloedd TB uchel yn
y Dwyrain a’r Gorllewin
Lefelau isaf o TB yn y Gogledd-orllewin, yr
uchaf yn y De-orllewin
95
100%
75% 25%
50%
Mesurydd Statws heb TB Swyddogol Ch1 2019
Ch1 2019
Ch1 2018
Ch1 2017
CLICIWCH YMA i weld fersiynau Buchesi Godro ac Eidion
94.2% o fuchesi heb TB yn Ch1 2019.
Mae hyn yn ostyngiad o gymharu â’r flwyddyn flaenorol (94.3%),
ac yn ostyngiad o’i gymharu â Ch1 2017 (95.0%).
95.5
94.5
-
CYMRU
Yn ôl
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1,000
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion newydd
Achosion wedi cau
Gostyngiad yn achosion agored ers 2012. Cynnydd cyson yn y
chwarteri diweddar (Ch3 2016 - Ch1 2018) gyda gostyngiad i Ch2 2018
a chynnydd cyson i'r chwarter diwethaf. Yn Ch4 2018, roedd 16 mwy o
achosion newydd nag o achosion wedi’u cau, sef cynyddiad net o 2%
yn yr achosion agored.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Gostyngiad yn nifer yr achosion ers 2012 yn gyffredinol, er
gwaetha amrywiadau. Llai o dan gyfyngiadau (cyffredinolrwydd) rhwng
Ch2 2012 a Ch3 2014 ond peth cynnydd ers hynny, gydag
amrywiadau.
Achosion o ailheintio - Sawl achos sydd wedi cau sy’n
ailheintio?
0
50
100
150
200
250Heb ei ailheintio
Wedi'l ailheintio
0
10
20
30
40
50
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Cyfran wedi'l hailheintio
Mae’r siart ar y top yn dangos yr achosion wedi cau o Ch1 2010 i
Ch1 2019. Mae’r llinell glas yn dangos yr achosion sydd wedi para’n
glir dros y 2 flynedd ddilynol. Mae’r llinell goch yn dangos
ailheintiau. Mae’r llinell werdd yn y siart gwaelod yn dangos
ailheintiau fel canran. Cafodd 33% o’r achosion gafodd eu cau yn
Ch1 2017 eu hailheintio yn y 2 flynedd wedi hynny.
-
ARDAL TB UCHEL - GORLLEWIN
Yn ôl
Ch1 2019 – crynodeb
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
100
200
300
400
500
600
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion wedi cau
Achosion newydd
Gostyngiad sydyn yn yr achosion agored yn 2013. Cymharol
sefydlog wedi hynny. Cynnydd cyson yn y chwarteri diweddar.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Bu cwymp yn nifer yr achosion rhwng 2012 a 2013. Parodd y nifer
yn weddol gyson wedi hynny, er y bu amrywiadau. Bu cwymp yn y
buchesi dan gyfyngiadau (cyffredinolrwydd) rhwng 2012 a 214 a
chynnydd yn hanner cyntaf 2015. Mae nifer yr achosion wedi cynyddu
yn y chwarteri diwethaf yn dilyn cyfnod cyson.
Buchesi
Byw Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Ardal TB Uchel
(Gorllewin) 3,251 85 69 370 (16) 1,626
-
ARDAL TB UCHEL - DWYRAIN
Yn ôl
Ch1 2019 – crynodeb
Buchesi
Byw Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Ardal TB Uchel
(Dwyrain) 2,862 56 70 196 (-14) 435
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
100
200
300
400
500
600
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion wedi cau
Achosion newydd
Cynnydd diweddar yn
yr achosion agored cyn
gostyngiad yn tri chwarter cyntaf 2018,
ac yna chynnydd i Ch1 2019.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Cynnydd sydyn yn nifer yr achosion yn Ch3 2017. Gostyngodd nifer
yr achosion yn dilyn hwn gydag amrywiadau. Nifer y buchesi dan
gyfyngiadau wedi cynyddu rhwng Ch3 2016 a Ch4 2017, ond wedi
gostwng yn y tri chwarter cyntaf 2018 gyda chynnydd bach i Ch4
2018. Cyffredinolrwydd buchesi ac anifeiliaid yn gymharol sefydlog
dros y tymor hir.
-
ARDAL TB CANOLRADD - CANOLBARTH
Yn ôl
Ch1 2019 – crynodeb
Buchesi
Byw Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Ardal TB Canolradd
(Canolbarth) 2,048 28 14 59 (14) 132
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
20
40
60
80
100
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion wedi cau
Achosion newydd
Cynnydd sydyn mewn digwyddiadau agored yn dilyn cwymp hir-dymor
mewn digwyddiadau newydd ac agored.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Gostyngiad cyson yn yr achosion newydd, er gwaetha amrywiadau.
Bu brigau yng nghanol 2016 a Ch3 2018 yn yr anifeiliaid sydd wedi
adweithio fesul 1,000 a brofwyd, sy'n parhau i gynyddu ychydig i
Ch1 2019.
-
ARDAL TB CANOLRADD – GOGLEDD
Yn ôl
Ch1 2019 – crynodeb
Buchesi
Byw Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Ardal TB Canolradd
(Gogledd) 953 11 7 58 (4) 294
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
20
40
60
80
100
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion wedi cau
Achosion newydd
Cynnydd cyflym yn nifer yr achosion agored ar ôl gostyngiad
cyson a hirdymor.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Gostyngiad yn nifer yr achosion yn Ch1 2019. Roedd hyn yn dilyn
cynnydd yn y chwarteri blaenorol a ysgogwyd gan glwstwr ger ffin
Lloegr. Buchesi dan gyfyngiadau wedi bod rhwng 2% a 4% tan
ddiweddar. Cynyddodd e i 5% yn Ch2 2017 a i 6% yn Ch1 2019.
-
ARDAL TB ISEL
Yn ôl
Ch1 2019 – crynodeb
Buchesi
Byw Achosion
newydd Achosion wedi cau
Achosion Agored
Wedi Adweithio
Ch1 2010 i Ch1 2019
Ardal TB isel 2,841 4 8 16 (-4) 14
Achosion newydd ac agored ac wedi’u cau
0
20
40
60
80
100
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
12010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion agored
Cyfartaledd treigl 1 flwyddyn
Achosion wedi cau
Achosion newydd
Cynnydd diweddar yn yr achosion agored (Ch2 2017 – Ch2 2018),
wedi’i dilyn â gostyngiad bach. Does dim tuedd tymor hir amlwg yn
yr achosion newydd, agored ac wedi’u cau.
Nifer yr achosion, cyffredinolrwydd a risg ar lefel
anifeiliaid
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1C
h2
Ch
3C
h4
Ch
1
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Achosion newydd bob 100 prawf
Buchesi dan gyfyngiadau TB bob 100 buches
Gwartheg wedi adweithio bob 1,000 a brofwyd
Lefelau cyson isel o TB. Yr achosion newydd, buchesi dan
gyfyngiadau a lefelau risg yr isaf yn gyson yng Nghymru.
-
Yn ôl
85.2
87.3
82.8
96.5
96.9 96.7
Ch1 2019 Ch1 2017 Ch1 2018
Ch1 2019 Ch1 2017 Ch1 2018
2,301 o fuchesi
9,236 o fuchesi
