DAİMA ÖNEMLİ BİR PATOJEN: STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE · 2016. 5. 16. · Streptococcus pneumoniae • İlk kez 1881’de Pasteur tarafından izole edilmiştir • 1883’te lober

Uzm. Dr. Bahar AKGÜN KARAPINARİ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD.

DAİMA ÖNEMLİ BİR PATOJEN: STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE

ÜLKEMİZDEKİ SEROEPİDEMİYOLOJİK DURUM

Streptococcus pneumoniae

• İlk kez 1881’de Pasteur tarafından izole edilmiştir

• 1883’te lober pnömoni ile bağlantı saptanmıştır

• 1884’te Gram boyama ile diğer etkenlerden ayırım yapılmıştır

• 1915-1945 kimyasal yapısı, kapsül polisakkarit antijenik özelliği ve virülans ilişkisi belirlenmiştir

• 1940’a kadar 80 serotip saptanmıştır

S.pneumoniae MİKROBİYOLOJİSİ

• Mum alevi şekilli Gram (+) diplokok

• Alfa hemolitik

• Katalaz, oksidaz (-)

• Optokine (etil hidrokuprein) duyarlı

• Safrada (sodyum dezoksikolat) erime (+)

• Bazıları kapsüllü (yüzeyinde kompleks polisakkaritler)

• Fakültatif anaerop

S.pneumoniae VİRÜLANS FAKTÖRLERİ

Kapsül polisakkaritleri Fagositozdan korur.Komplemanı aktive eder.

Hücre duvarıpolisakkaritleri

Komplemanı kuvvetli bir biçimde aktive ederekinflamasyonu artırır ve sitotoiksinlerin salımını sağlar

Pnömolizin Sitotoksiktiktir, komplemanı ve sitokinleri aktive eder

PspA Bakteri yüzeyine komplemanın bağlanması veaktivasyonunu, bloke edilmesi ile fagositozu engeller

Psa C Komplemanın H faktörüne bağlanarak, fagositozu inhibeeder

Psa A Adrenesle ilişkilidir

Otolozin Bakteri ve komponentlerinin parçalanmasına neden olur

Nöraminidaz Aderensle ilişkilidir

S.pneumoniae RİSK FAKTÖRLERİ

• < 2 yaş, > 65 yaş

• Konjenital/ Kazanılmış immün sistem bozuklukları

• Kronik kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek hastalıkları

• Aspleni (fonksiyonel/anatomik), orak hücreli anemi

• BOS kaçağı

• Kohlear implant

• DM, alkol ve sigara kullanımı

• Alaska yerlileri, Amerika kızılderili halkı ve Afrika kökenli etnik gruplar

http://www.who.int/nuvi/pneumococcus/resources/en/index.html

S.pneumoniae NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR

S.pneumoniae TANI

• Gram boyama

• Kültür

• Üriner Ag testleri: İmmünokromatografik membran tekniği ile C-polisakkarit Ag saptaması (BinaxNow S. pneumoniae test, Alere,Waltham, MA)

• Solunum yolu örnekleri: PCR testleri geliştirilmekte (PsaA, PLY)

S.pneumoniae EPİDEMİYOLOJİSİ

Rezervuar Taşıyıcı insanlar (nazofarenks)

Bulaşma-Solunum yoluyla (Damlacık)-Otoinokülasyonla (ÜSY)

Mevsim Kış ve erken bahar

Bulaştırıcılık periyodu Bilinmiyor

• Kolonizasyon 6. ay--3. yaş--erişkin

• Kalabalık yaşam alanları

Okullar, çocuk yuvaları

Hastaneler, askeri kışlalar

Sigara içme alışkanlığı vb. diğer

Sosyo-ekonomik koşullar


Kolonizasyon riski

• İnfeksiyonların sıklığı kolonize olan serotiplere bağlıdır

• Her serotipin invazyon özelliği aynı değildir

• Aşılanma nazofarenks kolonizasyonunu azaltır


S.pneumoniaeSEROTİP TAYİNİ

Neufeld’in kapsül şişme reaksiyonu (Quellung Testi) Tavşandan tipe özgül kapsül Ag ile elde edilen antiserumlarla yapılır

Danimarka

Antijenik benzerlik

19F, 19A, 19B, 19C

ABD

Belirlenme sırası

1-90

Numaralandırma Sistemi

S.pneumoniae SEROTİP ÖZELLİKLERİ

• > 90 serotip

• Kapsüler polisakkaritekarşı oluşan tipe özgül antikorlar koruyucudur

• Yaş, coğrafya, zaman, invazif-noninvazif

enfeksiyon, sosyo-ekonomik duruma göredağılım değişmektedir

S.pneumoniae KAPSÜL FARKLARI

Serorup 3, 6B, 11A, 18C, 19A, 19F, 23F

Daha geniş

•

Serogrup 1, 4, 7F,9N, 14, 18

Daha küçük

İnvazif özelliği yüksek İnvazif özelliği düşük

S.pneumoniae DÜNYADANAZOFARENGEAL TAŞIYICILIK ORANLARI

• Asemptomatik taşıyıcılık : % 5- % 90

Çocuk

% 20-60

6B, 23F, 19F

Erişkin

% 5-10

3, 6A, 6B, 10,

11A, 14, 33F

S.pneumoniae TÜRKİYE’DEKİ TAŞIYICILIK ÇALIŞMALARI

Yazarlar Yıl Şehir Yaş Grubu Örnek Sayısı Kolonizasyon Oranı (%)Serogrup/serotip

Dağılımı (%)Şener ve ark. 1998 Ankara Çocuk 661 23.9 6,19,9,23,3,14

Tünger ve ark. 2001 Manisa Erişkin 181 8.3 *

Altındiş ve ark. 2002 Afyon Erişkin 78+26 32+15 -

Baysal ve ark. 2002 Konya Çocuk+Erişkin255Ç+251E 1.2+8.4 -

Aydın ve ark. 2002 Aydın Çocuk 626 8.3 *

İlki ve ark. 2004 İstanbul Çocuk 324 28 19F, 6B, 3, 23F

Karakaş ve ark. 2004 İstanbul Çocuk+Erişkin266Ç+250E 35.3+9.2 *

Bayraktar ve ark. 2005 Malatya Çocuk 132 34 *

Aslan ve ark. 2005 Mersin Çocuk+Erişkin155E+110Ç+24Kr6.4+2.8+4.1 -

Aslan ve ark. 2007 Mersin Çocuk 1440 13.9 6(11.24), 19(10.65), 1(9.46),23(10.05),20(8.82),17(8.28)

Uzuner ve ark. 2007 Istanbul Çocuk 301 37.2 -

Özdemir ve ark. 2008 Ankara Çocuk 564 22.5 11, 23, 19F, 22, 9, 19, 23B

Çekmez ve ark. 2009 İstanbul Çocuk 500 5 9(40), 19(28), 23(12)6(12), 10(4), 18(4)

Ercan ve ark. 2011 İstanbul Çocuk 247 12.9 23F (26.6), 19F (20), 4(13.3), 6B(10)

Orhan ve ark. 2012 KahramanmaraşÇocuk+Erişkin71+95 25 (Ç)+7(E) -

Enginyurt ve ark. 2016 Ordu Çocuk 214 (34’ü aşısız) 2.8 (tümü aşısız) -

% 1.2-% 37.2

En sık serogrup 19, 23, 6, 9, 3

DÜNYADA İNVAZİF PNÖMOKOK HASTALIĞI

• > 90 serotipin 6-11 tanesi İPH’nın ≥ %70’den sorumludur

• Dünyada İPH bağlı ölüm: 1.6 milyon kişi/yıl (1 milyonu < 5 yaş çocuk)

• ABD-2014: < 5 yaş 8.4/100.000, > 65 yaş 23.9/100.000

• Avrupa-2012: 4.28/100.000

• En yüksek ölüm oranları Afrika ve Asya’da

WHO-WER-2012ECDC SURVEILLANCE REPORT Annual epidemiological reportVaccine-preventable diseases – invasive bacterial diseases 2014

Centers for Disease Control and Prevention. 2014. Active Bacterial Core Surveillance Report, Emerging Infections Program Network, Streptococcus pneumoniae, 2014

• % 28-43’ünden serotip 1, 5, 14 sorumludur

• % 9–18’inden serotip 23F, 19F sorumludur

• Serotip 18C gelişmiş ülkelerde sık etkenlerdendir

WHO-WER-2012

DÜNYADAİNVAZİF HASTALIKLARDAN SORUMLU

SEROTİPLERİN DAĞILIMI

ErişkinSerotip 3, 19F, 6A

< 5 yaş < 5 yaş Serotip 1, 5, 6A, 6B, 14, 19F, 23F

Yüksek oranda antibiyotik direnci Serotip 6B, 9V, 14, 19A, 19F, 23F

ECDC 2008-2012İPH VAKALARI

ECDC SURVEILLANCE REPORT Annual epidemiological report accine-preventable diseases – invasive bacterial diseases 2014

ECDC 2012İPH VAKALARI

YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIMI


ECDC 2008-2012İPH VAKALARI MEVSİMSEL DAĞILIM


ECDC 2010-2012EN SIK GÖRÜLEN 15 SEROTİPE BAĞLI İPH

VAKALARI DAĞILIMI


ECDC 2012 (n=12.992)YAŞA VE EN SIK GÖRÜLEN YEDİ SEROTİPE BAĞLI

İPH VAKA ORANLARI


319A

Yazarlar Yıl Şehir Yaş Grubu Örnek/Suş SayısıToplam

İzolasyon oranı

S.pneumoniae Serogrup/Serotipleri

Çavuşoğlu ve ark. 1997 İzmir - 84 - 6 (n:5)19 (n:3) 14 (n:2)

Kocagöz ve ark. 1997 Ankara Erişkin 86 - 6, 1, 19, 11, 9

Kanra ve ark. 1998 Ankara Çocuk 92 - 19 (12) 6 (10)

9 (7)15 (7) 23 (5)

Kanra ve ark. 1998 Ankara Çocuk 44 - 6A, 14, 19F, 23F

Şener ve ark. 1998 Ankara Çocuk 44 - 23 (30.2)19 (20.8)9 (17)

14 (11.3)6 (3.8)

Şener ve ark. 1998 Ankara Çocuk 143 - 6 (16.78) 19 (14.84) 9 (11.61)

23 (8.39)3 (7.10) 14 (4.51)

Kocagöz ve ark. 2000 4 Şehir - 71 - 19, 23

S.pneumoniae ÜLKEMİZDEKİ SEROEPİDEMİYOLOJİK DURUM

1997-2016

Yazarlar Yıl Şehir Yaş Grubu Örnek/Suş SayısıToplam İzolasyon oranı


Eşel ve ark. 2001 Kayseri - 193 - 19 (n:88)1(n:22)6 (n:15)

23 (n:14)3 (n:14)

Eşel ve ark. 2002 Kayseri Çocuk+Erişkin 63 - 19, 1, 6, 23, 3, 15, 14, 7

Gülay ve ark. 2002 Ankara, İzmir - 40 - 23F (17.2)9V (17.2) 14 (13.8)

19F (10.3),23 (10.3)15B (10.3)

Yenişehirli ve ark.

2003 Ankara Çocuk+Erişkin 103 - 19 (20.4)23 (16.5)9 (7.8)

6 (4.9)14 (4.9)15 (2.9)

Biçmen ve ark. 2003 Ankara, İzmir - 110 - 23, 14, 9V

Pınar ve ark. 2004 Ankara Çocuk+Erişkin 76 - 23B (n:10)19A (n:8)19F (n:8)

14 (n:7)9V (n:6)6A (n:5)

Gürol ve ark. 2004 İstanbul Çocuk+Erişkin 44 - 19F (11.3)6B (11.3)

4 (9)14 (9)

Özalp ve ark. 2004 Ankara Çocuk 98 - 19, 23, 6, 9, 15


1997-2016



Bayraktar ve ark. 2005 Malatya - 23 56.5 19, 23, 18

Altun ve ark. 2006 Ankara - 539 - 1, 6, 9, 14, 19, 23

Yalçın ve ark. 2006 İstanbul Çocuk 93 - 6B (22.2)19F(14.8) 23(11.1)

14(7.4)9V(3.7) 18C (3.7)

Perçin ve ark. 2010 Kayseri Çocuk+Erişkin 332 - 1 (28.6)19 (28.7)3, 18, 6, 14, 7

Ceyhan ve ark. 2011 15 Hastane Çocuk 202 - 19F (n:39)6B(n:16)4(n:14)14(n:12)

19A(n:10)3(n:10)23F(n:8)1(n:8)

Altınkanat Gelmez ve ark.

2013 İstanbul Çocuk 61 - 19F, 23F,6

Ceyhan ve ark. 2013 13 Hastane/7 bölge

Çocuk 156 34 1, 5, 3, 8, 19F


1997-2016



Gürler ve ark. 2014 İstanbul Erişkin 103 - 3(23)19F(11)8(6)

14(6)23F(6)6A(5)19A(4)

Toprak ve ark. 2014 23 Şehir Çocuk 841 53 1 (n:13)19F(n:13)6A/6B(n:11)23F(n:8)

5(n:7)14(n:5)18(n:5)19A(n:5)

Akgün Karapınar 2015 İstanbul Çocuk+Erişkin 81 - 19 (n:11)23(n:9)3(n:9)

14(n:6)9(n:6)6(n:5)

Uludağ Altın ve ark. 2015 Ankara Çocuk+Erişkin 182 - 3, 5, 6, 8, 9, 23

Güldemir ve ark. 2015 17 Şehir Çocuk+Erişkin 68 - 19F (19) 23F (11.8)1 (8.8)

14 (7.3) 7F (5.9)

Hasçelik ve ark. 2015 8 merkez Erişkin 280 - 19F(12.1)3(11.8)19A(6.8)

6B(5)14(4.6)

Ceyhan ve ark. 2016 22 Hastane/7 bölge

Çocuk 335 - 19F (15.8)6B (5.9)

14 (5.9)3 (5.9)


1997-2016

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI VE KAN ÖRNEKLERİ

Berkiten R, ANKEM Derg 2006;20(2):114-124.

S.pneumoniae TÜRKİYE’DE İZOLASYON ORANLARI: 1998-2005

% 0.1- % 42

PCR-BASED NATIONAL BACTERIAL MENINGITISSURVEILLANCE IN TURKEY

YEARS 2006 TO 2009

Toprak ve ark. The Pediatric Infectious Disease Journal 2014;33(10)

841 çocuk…..246 etken

% 53 Streptococcus pneumoniae% 19 Neisseria meningitidis% 16 Haemophilus influenzae tip b

Serotype distribution of Streptococcuspneumoniae in children with invasive diseases

in Turkey: 2008–2014

• 7 bölge

• 22 Hastane

• < 18 yaş

• 335 vaka

En sık görülen serotipler

•19F (% 15.8)

•6B (% 5.9)

•14 (% 5.9)

•3 (% 5.9

Mehmet Ceyhan, Yasemin Ozsurekci, Nezahat Gürler ve ark. (2016) Serotype distribution of Streptococcus pneumoniae in children withinvasive diseases In Turkey: 2008–2014, Human Vaccines & Immunotherapeutics, 12:2, 308-313, DOI10.1080/21645515.2015.1078952

≤ 5 yaş (%) > 5-18 yaş (%)2008-2010 72.3 27.72011-2012 -- 53.72013-2014 57.6 42.4

DOĞU ANADOLU % 68İÇ ANADOLU % 29AKDENİZ % 24MARMARA % 20EGE % 7KARADENİZ % 6

TÜRKİYE ERİŞKİN İPH VAKALARI 2005-2011

• 8 merkez

• Erişkin

• 280 vaka

• 19F(12.1)

• 3(11.8)

• 19A(6.8)

• 6B(5)

• 14(4.6)

Hasçelik G ve ark. 2015 ECCMID

S.pneumoniae TÜRKİYE’DE SAPTANAN

OLGULAR

Yazarlar Yıl Şehir Yaş

Grubu

Enfeksiyon Tipi Serogrup/serotipler

Can ve ark. 2009 İstanbul Çocuk Menenjit 20

Alan ve ark. 2013 Ankara Çocuk Neonatal sepsis 7F

Kara ve ark. 2014 Ankara Çocuk Menenjit 35F

Kaman ve ark. 2015 Ankara Çocuk Menenjit 33D

Kanık Yüksek ve ark.

2015 Ankara Çocuk Bakteriyemi Pnömoni

12B1

Dursun ve ark* 2015 İstanbul Çocuk Üriner sistem enfeksiyonu

19A

Can E, Keser M, Hatipoğlu N ve ark. Streptococcus pneumoniae serotip 20 menenjiti vakası. J Pediatr Inf 2009; 3: 187-189.Alan S, Yıldız D, Erdeve Ö ve ark. Streptococcus pneumoniae serotip 7F’ye bağlı erken neonatal sepsis olgusu. Mikrobiyol Bul 2013; 47(1): 158-163.Kara SS, Polat M, Tapısız Ave ark. A pediatric case of pneumococcal meningitis due to Streptococcus pneumoniae serotype 35F. Mikrobiyol Bul 2014; 48(2): 346-350.Kaman A, Aydın-Teke T, Öz FN ve ark. A pediatric case of acute meningitis due to Streptococcus pneumoniae serotype. The Turkish Journal of Pediatrics 2015; 57: 304-307Kanık Yüksek S, Gülhan B, Tezer H ve ark. Aşısız iki çocuk olguda invazif pnömokokal hastalık: plevral ampiyem ve bakteriyemi. Mikrobiyol Bul 2015; 49(3): 446-453.* Yayınlanmamış veri

S.pneumoniae AŞILARI

• Çalışmalar 1910’lu yıllarda başlamıştır

• 1940’lı yıllarda penisilinler, aşıya ilgiyi azaltmıştır

• 1960’lı yıllarda antibiyotik tedavisine rağmen ölümler olması ilgiyi tekrar artırmıştır

• Hazırlamada bölgesel serotiplerin önemi büyüktür

POLİSAKKARİT• % 60-% 76 İPH etkeni 23

serotip içermekte

• T hücreden bağımsızdır

• Bellek B hücresi oluşmaz

• Koruyuculuk süresi kısıtlanır

• < 2 yaş önerilmez

• % 60-70 İPH koruyucu

KONJUGE• Difteri toksoidi (CRM197)

ile konjuge

• T hücre bağımlı

• Bellek B hücresi oluşur

• < 2 yaş kullanılabilir

• % 97 İPH koruyucu-Çocuk

• % 75 İPH koruyucu->65 yaş

S.pneumoniae AŞILARI

Yıl Aşı1977 14 valan polisakkarit

1983 23 valan polisakkarit

2000 7 valan konjuge

2010 13 valan konjuge

S.pneumoniaeABD’DE LİSANS ALAN AŞILAR

S.pneumoniae AŞILARINDAKİ MEVCUT SEROTİPLER

Konjuge aşılar Polisakkarit aşılarKPA-7 KPA-9 KPA-10 KPA-11 KPA-13 KPA-15 PPSA-23

4 4 4 4 4 4 4 2

6B 6B 6B 6B 6B 6B 6B 89V 9V 9V 9V 9V 9V 9V 9N14 14 14 14 14 14 14 10A

18C 18C 18C 18C 18C 18C 18C 11A19F 19F 19F 19F 19F 19F 19F 12F

23F 23F 23F 23F 23F 23F 23F 15B

1 1 1 1 1 1 17F

5 5 5 5 5 5 203 3 3 3 22F

7F 7F 7F 7F 7F 33F

19A 19A 19A

6A 6A

22F

33F

S.pneumoniae SEROTİP 19A

S.pneumoniae Aşı-Türkiye

TURKİYE CUMHURİYETI SAĞLIK BAKANLIĞI ULUSAL BAĞIŞIKLAMA ÇİZELGESİ (ULUSAL AŞI TAKVİMİ)

AŞILARI (0-18 YAŞ) - 2015

Kasım 2008……. PVC7

Kasım 2011……. PCV13

Arısoy et al.National Vaccination Schedule and Additional Vaccines - 2015 J Pediatr Inf 2015; 9: 1-11

CDC 1998-2009PCV7 AŞI ETKİLERİ

*Active Bacterial Core surveillance data 1998-2009, unpublished

CDC 2008-2013İPH İNSİDANS

*Active Bacterial Core surveillance data 2008-2013, unpublished

Ağustos 2012 başlangıç

PCV aşı programlarının etkisini gösterecek olan, IPH aktif sürveyansı pilot projesi


Streptococcus pneumoniaeInvasive Disease network (SpID-net )

ECDC

TÜRKİYE’DE S.pneumoniae AŞI SEROTİPLERİNİN SEROEPİDEMİYOLOJİSİ

Eşel

vear

k.20

01

Eşel

vear

k.20

02

Altu

nve

ark.

2006

Cey

han

vear

k.20

08

Perç

inve

ark.

2010

Cey

han

vear

k.20

11

Altı

nkan

atve

ark.

2013

Gür

lerv

ear

k.20

14

Topr

akve

ark.

2014

Ulu

dağ

vear

k.20

15

Akg

ünka

rapı

nar

2015

Cey

han

vear

k.20

13

Has

çelik

vear

k.

Cey

han

vear

k. 2

016

PSV23 92 91 - - 96 - 78.6 - - - 85-E53-Ç

- 59.3-E

-

PCV7 75 68 44.1-Ç39.8-E

71.2 44 69.5(<2y)

65 - 52-T40(<2y)

44.1-Ç39.8-E

53-Ç 16.3 27.4 36.8

PCV10

- - - 92.8 78.6 - 67 - 74-T54(<2y)

54.2-Ç50.4-E

- 45.4 - 44.7

PCV13

- - 66.1-Ç71.5-E

100 96.4 - 69 68.4 81-T60(<2y)

66.1-Ç71.5-E

- 60 59.3 60.5

SEROTYPE DISTRIBUTION OF Streptococcus pneumoniaeIN CHILDREN WITH INVASIVE DISEASES IN

TURKEY: 2008–2014



TURKEY: 2008–2014

AŞI SEROTİP-% AŞI DIŞI SEROTİP-%

2008-2010 19F 6B414

19.37.96.95.9

7A81515C

2.52.52.52.5

2011-2012 19F3

10.45

--

2013-2014 19F143

10.697.6

15C8

32.3

S.pneumoniae TÜRKİYEPCV7-PCV10-PCV13 AŞI İÇERİĞİNDE

BULUNAN SEROTİPLER 2008-2014


PCV13

77.4PCV757.5

PCV736.8

PCV13

60.5

2008-2010 2013-2014


TURKEY: 2008–2014

AŞI SEROTİP-% AŞI DIŞI SEROTİP-%

2008-2010 19F 6B414

19.37.96.95.9

7A81515C

2.52.52.52.5

2011-2012 19F3

10.45

--

2013-2014 19F143

10.697.6

15C8

32.3

2008-2010 % 27.2

2011-2014% 37.6

• Ulusal ve yerel hastalık eğilimlerin tanımlanması,

• Coğrafik ve zamansal serotip dağılım değişikliklerin tespiti,

• Aşının hastalıklara etkisinin moniterizasyonu,

• Yeni aşı geliştirilme bilgileri

açısından önem taşımaktadır

S.pneumoniaeSEROEPİDEMİYOLOJİSİNİN BİLİNMESİ;

TEŞEKKÜR EDERİM

Documents

DAİMA ÖNEMLİ BİR PATOJEN: STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE · 2016. 5. 16. · Streptococcus pneumoniae • İlk kez 1881’de Pasteur tarafından izole edilmiştir • 1883’te lober