rocky120831-03-2011 12:21

I CNG HA HU C V HIDROCACBON

WRITTEN BY TUE NGUYEN

https://www.facebook.com/tuenguyen1989

tuenguyen1989@gmail.com

MC LC

PHN 1: KIN THC C SBI 1: HP CHT HU C & NHNG KHI NIM C S (PHN 1)BI 2: HP CHT HU C & NHNG KHI NIM C S (PHN 2)BI 3: HIDROCACBON & NHNG KHI NIM C S

PHN 2: HIDROCACBON NOBI 4: ANKAN/PARAFIN - MCH H, NOBI 5: XICLO ANKAN/XICLO PARAFIN - MCH VNG, NO

PHN 3: HIDROCACBON KHNG NOBI 6: ANKEN/OLEFIN - MCH H, 1 NI IBI 7: ANKAIEN/I-OLEFIN - MCH H, 2 NI IBI 8: ANKIN - MCH H, 1 NI BA

PHN 4: HIDORCACBON THMBI 9: BENZEN V NG NG

PHN 5: LI CUI

rocky120831-03-2011 12:58

BI 1: NH NGHA HP CHT HU C V NHNG KHI NIM C S(Phn 1)

Khi ta tip cn mt vn mi, vic u tin v quan trng nht l phi nm chc v hiu r c nhng khi nim v kin thc c s, nn tng ca vn . T mi c th gii quyt tt vn . V vy, phn u tin ny mnh s trnh by nhng kin thc c bn nht, hay ng chm n nht trong ha hc hu c. Cc bn phi nm chc phn ny th mi c nn tng i n nhng kin thc phc tp hn trong nhng phn sau .

Nhng vn trong bi ny gm

- Hp cht hu c- Thuyt cu to ha hc Butlerop- Bc cacbon- Mch cacbon- Cc loi cng thc- ng ng ng phn- Lin kt ha hc- c im chung ca hp cht hu c

1. Hp cht hu c- Hp cht hu c l nhng hp cht ca cacbon vi cc nguyn t khc, tr cc oxit ca C (CO2, CO) v mui cacbonat. Thng gp nht l H, O, N, S, P, v cc Halogen.

2. Thuyt cu to ButleropTrong sch gio khoa vit c phn hi lng nhng. Mnh xin tm ci vy li l nh sau:

iu 1: Trong hchc cc nguyn t lin kt vi nhau theo ng ha tr v theo 1 trt t nht nh. Thay i th t s to ra cht mi.

iu 2: Cc nguyn t C c th lin kt trc tip vi nhau to thnh mch cacbon. C 3 loi mch cacbon l: thng, nhnh v vng.

iu 3: Tnh cht ca hp cht hu c ph thuc vo thnh phn phn t (bn cht v s lng cc nguyn t c mt) v cu to ha hc (trt t lin kt gia cc nguyn t).

3. Bc cacbon

- Bc ca nguyn t cacbon l mt s, bng s nguyn t cacbon lin kt trc tip vi n. Thng thng k hiu bc cacbon bng ch s La M.

Nguyn t cacbon c khoanh trn trong 3 hnh trn c bc ln lt l IV, I, v III.

4. Mch cacbon- Cc nguyn t cacbon lin kt trc tip vi nhau to thnh mch cacbon. C ba loi mch cacbon l: mch thng , mch nhnh v mch vng. V d:

5. Cc loi cng thc ha hcCng thc ha hc c dng biu th thng tin v hp hu c nh c cc nguyn t no, mi nguyn t c bao nhiu nguyn t, lin kt vi nhau nh th no. C hai loi cng thc ha hc thng gp l:

Cng thc phn t: ch cho bit thnh phn hp cht gm nhng nguyn t g v mi nguyn t c bao nhiu nguyn t, ch khng cho bit chng lin kt vi nhau nh th no.V d: propan (C3H8), butan (C4H10), ...

Cng thc cu to: ngoi vic cho bit cc nguyn t c mt trong hp cht v s lng nguyn t ca mi nguyn t th n cn cho bit cch thc chng lin kt vi nhau, tc cho bit cu to hp cht.V d: n-propan (CH3-CH2-CH3), axit axetic (CH3-COOH),

6. ng ng & ng phn

ng ng: nhng hp cht hu c c cu to tng t nhau, nhng li c cng thc phn t sai khc nhau mt hay nhiu nhm ( -CH2- ) l nhng ng ng ca nhau. Chng c cng cng thc tng qut v c s hin din ca cng mt nhm chc, v vy chng c tnh cht ha hc tng t nhau. Cc cht ng ng lp thnh mt dy ng ng. V d: dy ng ng ca ru metylic gm nhng ru no, n chc, mch h v c chung CTTQ l CnH2n+1-OH

ng phn: cc hp cht c chung cng thc phn t nhng c cu to khc nhau l nhng ng phn ca nhau.V d: axit axetic (CH3-COOH) v este metyl fomiat (HCOO-CH3) l hai ng phn ca nhau v c cng cng thc phn t C2H4O2 nhng li c cng thc cu to khc nhau.ng phn c 3 loi thng gp l ng phn cu to, ng phn hnh hc v ng phn quang hc. Mnh s gii thiu phn sau, trong nhng mc c lin quan.

7. c im chung ca cc HCHC

V cu to- Nht thit phi c C, thng gp H, O, thnh thong c Halogen, N, P, ..- Lin kt ho hc trong hp cht hu c thng l lin kt cng ho tr, rt t khi c lin kt ion.- Hin tng ng phn v ng ng rt ph bin trong cc HCHC. iu ny hon ton ngc li vi hp cht v c.V tnh cht vt l- Thng thng d nng chy, d bay hi.- Thng khng tan, hoc t tan trong nc; nhng li d tan trong cc dung mi hu c khcV tnh cht ha hc- Thng km bn nhit, nn d b phn hy bi nhit. D chy khi b t.- Phn ng ca cc hp cht hu c thng din ra chm, khng hon ton v khng theo mt hng nht nh nn thng sinh ra nhiu sn phm ph.

rocky120831-03-2011 13:29

BI 2. NH NGHA HP CHT HU C V NHNG KHI NIM C S(Phn 2)Phn 2 ny bao gm:- Cc tiu ch phn loi HCHC- Danh php- Cc loi phn ng thng gp HCHC- Lin kt ha hc

8. Cc tiu ch phn loi HCHC

C nhiu tiu ch phn loi hp cht hu c, nhng thng dng nht vn l chia hp cht hu c thnh hai nhm ln l: Hidrocacbon v dn xut ca Hidrocacbon.

- Hidrocacbon: l hp cht hu c m trong phn t ch cha C v H. Chng c th mch thng, nhnh hoc vng; no hoc khng no.

- Dn xut Hidrocacbon: l nhng hp cht hu c m trong phn t ngoi C v H ra th cn cha nhng nguyn t khc nh: O, N, Halogen, Nhng nguyn t ny thng c mt trong nhm chc ca hp cht.

Dn xut (ting Anh l dirived) c ngha l bt ngun t. Do vy dn xut ca Hidrocacbon ch yu l nhng hchc bt ngun t hidrocacbon. V d: C2H5-OH (etanol) l ru bt ngun bng cch thay 1 nguyn t H tron C2H6 (etan) bng 1 nhm OH.

9. Danh php (cch gi tn)

Danh php c dng gi tn cc HCHC. Thi k u, cc cht hu c con t, ngi ta t t tn cho cc chng, thng l theo ngun gc pht hin m khng theo mt h thng t tn cht ch no c. Tuy nhin khi s lng HCHC ngy cng tng ln, cn phi c mt quy c thng nht v cch t tn v gi tn cho chng. Hin nay tn ti 3 h thng danh php thng dng l:

Danh php thng: khng da trn quy tc t tn no, thng t theo ngun gc tm ra chng. Tuy nhin do c c t lu, li c s dng nhiu nn quen ming, ngi ta vn c dng m m.

V d: axit axetic m c c iu ch t vang chua vo khong nm 1700, trong ting Latinh n c tn l acidum acetium ngha l axit ca vang chua (acere l chua). Hay nh axit Lauric CH3[CH2]10COOH: ngi ta ly c axit ny t qu cy Laurus Nobilis (nguyt qu) nn n c tn Lauric v ancol tng ng vi n CH3[CH2]10CH2OH c tn l Laurylic.

Danh php gc chc: hay cn gi l danh php na h thng (bn h thng). goi tn danh php gc chc ta cn lm nh sau:- Bc 1: xc nh mch chnh (l phn c cha nhm chc) v phn mch nhnh (l phn ru ria cm vo mch chnh). - Bc 2: gi tn mch nhnh trc theo tn gc, cn tn mch chnh sau. Tn mch chnh thng c ui l c trng cho hp cht nh: ancol kt thc bi ic, anken th kt thc bi ilen. Ch vi cc Hidrocac bon th ni i, ni ba c hiu nh l chc.Danh php IUPAC: danh php ny cn c gi l danh php h thng hay danh php thay th, c Hip hi Ha hc Quc t C bn v ng dng (International Union of Pure and Applied Chemistry) a ra nhm thng nht cch t v gi tn cc HCHC theo mt chun chung nht. gi tn IUPAC ta cn lm cc bc sau:

Bc 1: Xc nh mch chnh.- L mch di nht c cha nhm chc (nh li lu : i vi hidrocacbon khng no th ni i hay ni ba cng l nhm chc).- Nu c hai mch di bng nhau th chn thng c nhiu nhnh hn.Bc 2: nh s mch chnh.- nh t u gn nhm chc nht (ch nh s c cacbon ca nhm chc, nu nhm chc c cha cacbon)- i vi ankan th nh t u gn nhnh nht. Nu c hai u gn nhnh nh nhau th nh sao cho tng s v tr ch nhnh l nh nht.Bc 3: Gi tn HCHC.- Gi tn mch nhnh trc, theo tn gc tng ng, km theo v tr ch nhnh ng trc.- Gi tn mch chnh sau, theo tn ca hidrocacbon tng ng, c ui th hin nhm chc. V d: ancol kt thc bi ol, andehit kt thc bi al, V d tn IUPAC ca hp cht trong hnh v di y l: 8-etyl-3,5-i metyl nonan.

(ch l th t c tn nhnh l theo vn ABC, v vy etyl c c trc metyl. Cc tin t nh i, tri, khng c xt th t)

10. Cc loi phn ng thng gp HCHCC 4 phn ng thng gp trong phn ng hu c l: th, cng, tch, v oxi ha (OXH hon ton v khng ha ton).

Phn ng th: l phn ng m mt nguyn t hoc nhm nguyn t trong phn t hp cht hu c b thay th bi nguyn t hoc nhm nguyn t khc. Phn ng ny thng l phn ng c trng ca hp cht no. V d: CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl

Phn ng cng: l phn ng m phn t hp cht hu c kt hp vi phn t khc to thnh hp cht mi. Phn ng ny thng l phn ng c trng ca hp cht khng no, phn ng c tc dng lm no ha phn t hp cht hu c.V d: CH2=CH2 + Br2 CH2Br-CH2Br

Phn ng tch: phn ng tch l phn ng m phn t hp cht hu c b phn tch thnh cc phn t nh hn. C hai loi phn ng tch. Mt loi ch tch ra H2, khng lm thay i mch cacbon gi l e hidro ha. Loi cn li b gy mch cacbon l cracking.- e hidro ha (tch hidro): CH3-CH3 CH2=CH2 +H2- Cracking (b gy mch cacbon): CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH=CH2 + CH4Phn ng c tc dng lm i ha phn t hp cht hu c.

Note: Tip u ng e ngha l tch hoc mt (xut pht t ting Greek). V d trong ting Anh, dehydrate l mt nc / kh nc.

Phn ng oxi ha: l phn ng ca hp cht hu c vi cc cht oxi ha nh: O2, CuO, Ag2O/NH3, C hai loi phn ng oxi ha l hon ton v hu hn.- Phn ng OXH hon ton: thng thng l phn ng t, sn phm cho ra l cc cht v c: CO2, H2O, V d: C2H6O + 3O2 2CO2 + 3H2O

- Phn ng OXH hu hn: l phn ng OXH to ra sn phm l nhng cht hu c mi. V d: CH4 + O2 HCHO + H2O11. Lin kt ha hcLin kt ha hc trong HCHC ch yu l lin kt cng ha tr. Trong c hai loi in hnh l sigma () v pi ().

Lin kt sigma: c hnh thnh do s xen ph trc cc obitan ca cc nguyn t tham gia vo lin kt. Lin kt sigma l lin kt bn.

Lin kt pi: c hnh thnh do s xen ph bn cc obitan ca cc nguyn t tham gia vo lin kt. Lin kt sigma l lin kt km bn, d b t gy trong phn ng.

T hai loi lin kt ny hnh thnh nn ba loi lin kt khc trong phn t HCHC l lin kt n, i v ba. Lin kt i v ba c gi l lin kt bi.

Lin kt n: c to ra t mt lin kt sigma. Biu din bng mt gch ni, ng mt cp e dng chung.Lin kt i: c to thnh t 1 sigma v 1 pi. Biu din bng hai gch ni song song, ng hai cp e dng chung.Lin kt ba: c to thnh t 1 sigma v 2 pi. Biu din bi ba gch ni song song, ng ba cp e dng chung.

rocky120831-03-2011 15:12

BI 3. NHNG KIN THC C S V HIDROCACBON

Bi ny cp n nhng vn sau:- nh ngha Hidrocacbon- Cc phn ng chung:- Phn loi hidrocacbon- Cch tip cn kin thc v mt hidrocacbon mi1. nh ngha

Hidrocacbon l nhng hp cht hu c ch cha C v H. C cng thc tng qut l CxHy (ch y lun l mt s chn).

V d: CH4, C3H6, C4H8 ...

2. Phn ng chung

a s cc hidrocacbon u c hai phn ng chung l phn ng t v phn ng phn hy (bi nhit). Ngoi ra chng s c mt vi phn ng trong 4 phn ng th, cng, tch, oxi ha m mnh ni bi trc.- Phn ng t: CxHy + (x+y/4)O2 xCO2 + y/2H2O- Phn ng hy: CxHY xC + y/2H2 (khng c khng kh)

3. Phn loi hidrocacbon

C nhiu tiu ch phn loi hidrocacbon nhng thng dng nht vn l phn thnh ba nhm ln: no, khng no, v thm. C th tm tt nh trong bng sau

NHMLOI HIDROCACBONNH NGHACTTQPHN NG C TRNG

NOAnkanNoMch hCnH2n + 2 (n1)Th halogen

Xiclo-ankanNoMch vngCnH2n(n3)

KHNG NOAnkenKhng noMch hMt ni iCnH2n(n2)1) Cng: H2, X2, HX, H2ONote: X l halogen

2) Vi Ankin-1 (ankin c ni 3 u mch) th cn c phn ng th vi Ag+

AnkadienKhng noMch hHai ni iCnH2n - 2(n3)

Ankin Khng noMch hMt ni baCnH2n - 2(n2)

THMBenzen v ng ngKhng noCha nhn thmNu c nhnh th nhnh noCnH2n - 6(n6)1) Khi c xc tc bt Fe: Th nhn thm (o-, m-, p-)

2) Khi KO c bt Fe:Th nhnh

Hidrocacbon thm khcTy s lng nhnh, s lng nhn, nhnh no hay ko no.Thng ch ti Naphtalen hay Stiren l cng. Phn ny ko qu quan trng.

4. Cch tip cn kin thc v mt hidrocacbon miMnh ngh vi mi hidrocac bon cc bn nn hc theo b cc n pha di. V mnh cng trnh by bi ny theo b cc :

- nh ngha - Phn loi - ng ng ng phn danh php- Tnh cht vt l - Tnh cht ha hc - ng dng v iu ch

rocky120831-03-2011 15:43

BI 4. HIDROCACBON NO, MCH H (ANKAN / PARAFIN)

1. ng ng - ng phn - Danh php

nh ngha: ankan l cc hidrocacbon no, mch h, trong phn t ch c lin kt n (sigma). Cng thc phn t chung: CnH2n+2 (n1).

ng phn: ankan ch c ng phn cu to, sinh ra do s sai khc mch cacbon: c nhnh v khng c nhnh (hoc nhnh khc nhau).

ng ng: cc ankan lp thnh mt dy ng ng c chung CTTQ. Cht u dy l metan (CH4).

Danh php: gi tn theo danh php nh theo IUPAC. Kt thc l an biu th y l ankan. Nu ngt i mt H ankan ta s c mt gc ha tr I, gi l ankyl (i an thnh yl).

Ch :- Cn phi nh cc thut ng ch s lng cc nguyn t cacbon. Cch nh n gin nht m mnh chc ai cng bit l: m em phi bn phn ha hc ngoi ng hoc m em phi bn phn ha hc ngoi ng

Ngi ta vn thng dng tin t iso-, neo- trong gi tn cc hp cht hu c. Dng iso khi c 1 nhnh CH3- nguyn t C th hai, dng neo khi c hai nhnh CH3- nguyn t C th hai. V d:

Ngoi ra cn dng tin t sec-, tert- trong gi tn gc hidrocacbon. Dng sec- nu gc l bc 2, cn tert- nu l gc bc 3. V d:

2. Tnh cht vt l

- Bn cht u dy ng ng l cht kh iu kin thng.- Tt c u nh hn nc v khng tan trong nc.- Nhit nng chy v nhit si tng dn theo chiu tng ca phn t khi (tc cng nhiu C s c nhit si v nng chy cng cao).- Mch cacbon cng phn nhnh th nhit i si cng gim do lm gia tng cu trc cu. Cc bn tng tng nhng qu bng xp cnh nhau lin kt vi nhau bn hn hay nhng hnh zigzag chng ln nhau s bn hn? V d: neo-pentan s si km n-pentan, mc d c hai u l C5H12.

3. Tnh cht ha hc

Tnh cht 1: phn ng th bi halogen (halogen ha)CH3-CH2-CH3 HCl + CH3-CHCl-CH3 (sn phm chnh)CH3-CH2-CH3 HCl + CH3-CH2-CH2Cl (sn phm ph)Quy tc: trong phn ng th halogen nh Cl2, Br2, th halogen c u tin th vo nguyn t C c bc cao hn.

Tnh cht 2: phn ng tch (e hidro ha v cracking)e hidro ha:CH3-CH2-CH3 CH2=CH-CH3 + H2Cracking: CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=CH-CH3 + CH4

Tnh cht 3: phn ng OXH (t v OXH hu hn)t: CnH2n+2 + (3n+1)/2 O2 nCO2 + (n+1)H2OOXH hu hn: khi c xc tc, mt nhit thch hp, ankan b OXH to ra dn xut cha oxi. V d:CH4 + O2 HCHO + H2

4. ng dng v iu chng dng:- L thnh phn chnh ca du m, kh t. ng dng lm nhin liu (xng, du, gas).- Lm nguyn liu cho nhiu ngnh khc nh: lm dng mi, lm cht bo v (ph ngoi kim loi chng g, do chng khng a nc), lm sp nn, nha ng.

iu ch: (ly v d v metan)Trong phng th nghim: iu ch mt lng nh metan ta c th dng nhm cacbua hoc dng phn ng vi ti xt.Al4C3 + 12H2O 4Al(OH)3 + 3CH4CH3COONa + NaOH Na2CO3 + CH4 Trong cng nghip: ngi ta dng phng php chng ct phn on tch metan cng nh cc ng ng khc.

rocky120831-03-2011 16:29

BI 5. HIDROCACBON NO, MCH VNG (XICLO ANKAN / XICLO PARAFIN)

1. ng ng ng phn danh phpnh ngha: xiclo ankan l nhng hidrocacbon no, mch vng (1 vng) c cng thc chung l CnH2n (n3).

ng phn: xiclo ankan c ng phn cu to (mch cacbon v v tr tng i ca nhnh) v ng phn hnh hc. Nhng chng khng xt ng phn hnh hc y nn mnh cng s khng a vo.

ng ng: cc xiclo hexan lp thnh mt dy ng ng c chung cng thc tng qut nh trn. Cht u dy ng ng l xiclo propan (C3H6).

Danh php: tn xiclo ankan = xiclo + tn ankan tng ng. Nu c nhnh th c tn nhnh trc, km v tr ch nhnh.

2. Tnh cht vt l- Hai cht u dy ng ng l C3H6 v C4H8 th kh iu kin thng.- Nhng tnh cht khc ging nh ankan

3. Tnh cht ha hcTnh cht 1: cng m vng (vi C3 v C4 )Hai cht u dy l C3 v C4 rt km bn, do gc ha tr b hp hn so vi gc chun ca lai ha sp3 (gc chun l 109 28, trong khi gc ca xiclo propan l 60, ca xiclo butan l 90). V vy c mt sc cng rt mnh (gi l sc cng Baeyer) nn ch cn tc ng nh l ph v mch (tc ph vng). Do chng d dng tham gia phn ng cng m vng hn l th.

C3H6 + Br2 C3H6Br2C4H8 + H2 C4H10Tnh cht 2: phn ng th halogen c trng nh ankanT C5 tr i, do c b cc khng gian nn gc ha tr ca xiclo ankan tha mn gc lai ha sp3, v vy chng rt bn. Rt kh ph c vng, tr nhng trng hp khc nghit. V vy chng tham gia th vi halogen nh ankan.C5H10 + Br2 C5H9Br + HBrC6H12 + Cl2 C6H11Cl + HCl

Tnh cht 3: phn ng tch H2 (e hidro ha)Ta ch ch phn ng duy nht l xiclo hexan tch mt lc 6 H tr thnh bezen.C6H12 C6H6 + 3H2Tnh cht 4: phn ng OXH (ch quan tm n p t)CnH2n + 3n/2 O2 nCO2 +nH2O

4. ng dng v iu chng dng: t xiclo hexan v metyl xiclo hexan, thc hin phn ng e hidro ha (xt v nhit thch hp) s thu c cc hidrocacbon thm tng ng l benzen v toluen.

iu ch: Cho dn xut i halogen ca ankan tc dng vi Na hoc Zn cp i hai thng halogen ny. Nh vy s ng vng to c xiclo ankan.

iu ch t benzen v ng ng ca benzen.

rocky120831-03-2011 23:47

BI 6. ANKEN / OLEFIN

1. ng ng ng phn danh php

nh ngha: anken l nhng hidrocacbon khng no, mch h, c mt lin kt i trong phn t. Cng thc tng qut l CnH2n (n2)

ng phn: cc anken c th c ng phn cu to (do s sai khc v mch, c nhnh, khng nhnh, v tri tng i gia cc nhnh, v tr tng i ca lin kt i) hoc c th c ng phn hnh hc. ng phn hnh hc cn c gi l ng phn lp th, ng phn Z E, ng phn cis trans, hay ng phn khng gian.

iu kin c ng phn lp th:iu 1: cha t nht mt lin kt i, hoc mt vng no. Tuy nhin phm vi ca ta ch ngm cu lin kt i, v vy mnh s khng cp n vng no. iu ny nhm hn ch s quay t do quanh trc ca cc nhm nguyn t hai bn lin kt. Mnh s minh ha bng hnh di.iu 2: Cc nguyn t hay nhm nguyn t mi cacbon ca lin kt phi khc nhau.

ng ng: cc anken lp thnh mt dy ng ng vi cng thc tng qut nh trn. Cht u dy ng ng l etilen hay eten (C2H4).

Danh php: thng thng cc anken c gi bng tn gc chc hoc tn thay th (IUPAC)Tn na h thng: tn anken = tn gc hidrocacbon + ilenV d: CH2=CH-CH3 (propilen)Tn IUPAC: tn anken = tn nhnh (km v tr) + tn mch chnh + v tr ni i + enV d: CH3-CH=C(CH3)-CH3 (2-metyl but-2-en)Ch : mch chnh l mch cha ni i di nht. nh s mch chnh t u no gn ni i hn.

2. Tnh cht vt l

Hai cht u dy (C3 v C4) th kh k thng.Cn li tng t ankan.

3.Tnh cht ha hcTnh cht 1: phn ng cng c trng vi X2 (Cl2, Br2, H2), HX (HCl, HBr, HOH)CH2=CH2 + Br2 (dd) CH2Br-CH2BrCH3-CH=CH2 + HCl CH3-CHCl-CH3 (sn phm chnh)CH3-CH=CH2 + HCl CH3-CH2-CH2Cl (sn phm ph)Quy tc Maccopnhicop: trong mt phn ng cng HX vo ni i th H s u tin cng vo C ca ni i c nhiu H hn, cn X s vo C ca ni i c t H hn.

Ch : anken hp nc to thnh ancol. (H2O coi nh HOH, y X l OH)

Tnh cht 2: phn ng th iu kin khc nghit ca mt s anken u dy.Vi mt s anken u dy khi phn ng vi halogen iu kin nhit cao (500 700 C) s d tham gia th hn l cng.CH2=CH2 + Cl2 HCl + CH2=CHCl (vinyl clorua)

Tnh cht 3: phn ng tch (t gp v khng c g ni bt).Thng thng tch H2 ra khi anken s lm anken i thm. Tc s to ra hidrocacbon c nhiu lin kt pi hn, nh ankin, hay ankadien chng hn. CH2=CH2 CHCH + H2

Tnh cht 4: phn ng OXH (t v OXH hu hn bi KmnO4)

Phn ng t: CnH2n + 3n/2 O2 nCO2 + nH2O

Phn ng vi KMnO4: phn ng s OXH lin kt i to thnh iol (ru 2 chc, mi chc mt C ca ni i c)

Tnh cht 5: phn ng trng hp, to polymePhn ng trng hp: l phn ng cng hp nhiu phn t nh (monome) to thnh phn t ln hn (polyme). Mi monome gi l mt mt xch. iu kin c phn ng trng hp l cc phn t tham gia phi c lin kt bi (i hoc ba). V d v trng hp: nCH2=CH2 (-CH2-CH2-)n (poly etilen)4. ng dng v iu chng dng: - iu cht cc polyme nh PE (poly etilen), PVC (poly vinyl clorua), PP (polypropylen), - iu ch ancol tng ng bng cch hp nc. Ch nhng ancol ny ch dng trong cng nghip (lm dung mi ) ch khng phi sn xut ru ung.Kh etilen dng kch thch s hot ng ca ezim nn gip tri cy mau chn.iu ch: Tch nc ca ru no, n chc, mch h tng ng (e hidrat ha).CH3-CH2-OH CH2=CH2 + H2OCh : tch nc hay tch HX ni chung tun theo quy tc Zaixep: khi tch HX th X c u tin tch ra cng H cacbon bc cao hn bn cnh)

e hidro ha hoc cracking ankan.CH3-CH2-CH3 CH2=CH2 + CH4 (cracking)CH3-CH2-CH3 CH2=CH-CH3 (e hidro ha)Hidro ha ankin hoc ankadien.CHCH + H2 CH2=CH2CH2=CH-CH=CH2 + H2 CH2=CH-CH2-CH3Tch HX ca dn xut mono halogen tng ng vi xc tc KOH/ru tng ng.

Tch X2 t dn xut i halogen tng ng (ch hai nguyn t halogen phi C st nhau).

rocky120801-04-2011 00:02

BI 7. ANKADIEN / I OLEFIN

1. ng ng ng phn danh phpnh ngha: ankadien l nhng hidrocacbon khng no, mch h, c hai ni i trong phn t. Cng thc tng qut l CnH2n-2 (n3).

ng phn: ankadien c th c c ng phn cu to v ng phn hnh hc (v n c cha ni i).

ng ng: cc akadien lp thnh mt dy ng ng c chung cng thc tng qut trn. Cht u dy ng ng l propadien day alen (CH2=C=CH2)

Danh php: ankadien c gi theo c tn thng, tn gc chc ln tn IUPAC. Tn thng nh alen, isopren, i vinyl nhng khng cn quan tm my. Thng dng hn l tn gc chc l tn IUPAC.Tn na h thng: tn ankadien = tn gc (ch s lng C) + dien + v tr cc ni iV d: butadien-1,3 (CH2=CH-CH=CH2)Tn IUPAC: tn anken = tn nhnh (km v tr) + tn mch chnh + v tr ni i + dienV d: 2-metyl but-1,3-dien (CH2=CH-C(CH3)=CH22. Tnh cht vt l

- Hai cht u dy (C3 v C4) th kh k thng. - Cn li tng t ankan.

3. Tnh cht ha hc

Cc tnh cht ha hc u tng t anken. Tuy nhin ch ch thm mt trng hp nh khi cng H2.Nu dng xc tc Ni th sn phm cui cng s v ankan, cn nu dng xc tc Pd/PbCO3 th phn ng s dng li gia on to anken.

3. ng dng v iu ch

ng dng: Ankadien lin hp cng cc dn xut ca n dng iu ch cao su nhn to. Ankadien lin hp l ankadien c hai ni i cch nhau bi mt ni n.T butadien-1,3 iu ch c cao su buna, buna-S, buna-N.

T isopren iu ch c cao su isopren.

T cloropren iu ch c cao su cloropren.

iu ch: Ru etylic butadien-1,32CH3-CH2-OH CH2=CH-CH=CH2 + H2O + H2n butan butadien-1,3CH3-CH2-CH2-CH3 CH2=CH-CH=CH2Axetilen vinyl axetilen butadien-1,32CHCH CH2=CH-CCH (vinyl axetilen)CH2=CH-CCH + H2 CH2=CH-CH=CH2 Iso pentan isoprenCH3-CH2-CH(CH3)-CH3 CH2=CH-C(CH3)=CH2

rocky120801-04-2011 00:54

BI 8. ANKIN

1.ng ng ng phn danh php

nh ngha: ankin l nhng hidrocacbon khng no, mch h c mt ni ba trong phn t. Cng thc tng qut l CnH2n-2 (n2).

ng phn: cc ankin ch c ng phn cu to, khng c ng phn hnh hc. Cc ng phn cu to sinh ra do c s sai khc mch C (c nhnh & khng c nhnh, nhnh khc nhau) hoc v tr tng i ca ni ba.

ng ng: cc akin lp thnh mt dy ng ng c chung cng thc tng qut trn. Cht u dy ng ng l axetilen (CHCH)

Danh php: ngoi cht u dy ng ng thng c gi theo tn tng l axetilen, cc an kin khc thng c gi theo tn IUPAC

Tn IUPAC: tn ankin = tn nhnh (km v tr) + tn mch chnh + v tr ni ba + inV d: CHC-CH3 (propin), CHC-CH2-CH3 (but-1-in),

2. Tnh cht vt l

- T C2 n C4 th kh iu kin thng.- Cn li tng t ankan

3. Tnh cht ha hc

Hon ton tng t ankadien v anken, ch c thm mt ch v cc ankin-1. Ankin-1 l nhng ankin c ni ba u mch. Do n c H linh ng v c kh nng tham gia th vi Ag+ (Ag2O trong dung dch NH3)2CHC-R + Ag2O 2CagC-R + H2OCHCH + Ag2O 2CagCag + H2OPhn ng trng hp cng c mt s ch : vi axetilen nh hp to vinyl axetilen, tam hp to benzen, a hp to cupren.2CHCH CH2=CH-CCH (vinyl axetilen)3CHCH C6H6 (benzen)nCHCH (-CH=CH-)n (cupren)

Phn ng OXH vi KMnO4 to ra axit cacboxylic tng ng nhng sau axit ny tc dng ngay vi KOH sinh ra t phn ng. Nn thc cht l thu c mui Kali ca axit cacboxylic. C th hnh dung nh sau (tng trng KMnO4 bi [O] th hin tc nhn OXH):R-CC-R + 3[O] + H2O RCOOH + RCOOHCHCH + 4[O] HOOC-COOH (axit oxalic)Khi dung dch sinh ra KOH nn mui thu c l RCOOK v RCOOK. Ring vi trng hp ca axetilen th to ra mui Kali oxalat.

4. ng dng v iu ch

ng dng: Axetilen vinyl clorua PVCCHCH + HCl CH2=CHCl (vinyl clorua)nCH2=CHCl (-CH2-CHCl-)n (PVC)Axetilen cao su nhn to (Buna, Buna-S, Buna-S, Cloropren, Isopren) cp phn ankadien pha trn.Axetilen Benzen (tam hp)3CHCH C6H6 (benzen)Axetilen andehit axetic axit axeticCHCH + H2O CH3CHOCH3CHO + 1/2O2 CH3COOHNgoi ra axetilen cn dng lm kh t hn x, dng kch thch hoa qu mau chn v dng thi bng bay cho tr con chi :))

iu ch (ch yu l iu ch axetilen)

T canxi cacbua (CaC2) axetilenCaC2 + 2H2O Ca(OH)2 + C2H2T metan (CH4) nung 1500 C, ri lm lnh nhanh

Tch 4 halogen trong dn xut tetra halogenua (c 4 halogen hai cacbon k nhau) tc dng vi Zn hoc (2Na)

Tch 2 halogen trong dn xut i halogenua (trong KOH v xc tc ru tng ng)

Cho mui bc ca Ankin-1 tc dng vi acid clohidric tr li Ankin-1

rocky120801-04-2011 01:27

Bi 9: BENZEN V NG NG

1. ng ng ng phn danh php

nh ngha: benzen v ng ng l nhng hidrocacbon thm c cha mt vng benzen trong phn t. Cng thc tng qut l CnH2n-6 (n6).

ng phn thm: xut hin do ng phn nhnh, hoc v tr tng i ca cc nhm th (nhnh) gn vo nhn thm (ortho-, meta-, para-).

ng ng: benzen l cht u dy ng ng, nhng cht cn li ca dy c hnh thnh bng cch gn thm ru ria vo nhn thm. Ru ria phi l nhng gc hidrocacbon no, mch h.

Danh php: cch c tn thng dng nht l coi benzen nh mch chnh, cn bn ru ria nh nhng nhm th gn vo vng benzen. Ch : nu nh c hai nhm th cc v tr tng i: 1,2 ortho; 1,3 meta; 1,4 para. V d:

2. Tnh cht vt l

- iu kin thng cc hirocacbon thm l cht lng hoc rn, chng c nhit si tng theo chiu tng phn t khi.- Cc hirocacbon th lng c mi c trng, khng tan trong nc v nh hn nc, c kh nng ho tan nhiu cht hu c.

3. Tnh cht ha hc

Tnh cht 1: phn ng th c trng nhn thm (th halogen)Quy tc th vng benzen: nu coi kh nng phn ng ca vng benzen l 1 th khi c thm nhm th (nhnh) hp cht mi c th c kh nng ph ng ln hn hoc nh hn 1. Tc l c nhm th lm tng kh nng phn ng ca vng, nhng cng c nhm th lm gim kh nng phn ng ca vng. Nhng nhm th lm tng kh nng ph ng ca vng l nhng nhm hot ha, nhng nhm l gim kh nng phn ng ca vng l nhng nhm phn hot ha.

Nhng nhm y e (c mt e cao, tha cp e cha lin kt ) nh OH, -NH2, ankyl (CH3-, C2H5-, ) l nhng nhm hot ha vng benzen v thng thng chng nh hng ortho, para. Nhng nhm ht e (nhng nguyn t c m in ln (halogen), nhng nhm cha lin kt pi, ) nh CH2=CH-, -CH=O, -COOH, -NO2, l nhng nhm phn hot ha vng, thng thng chng nh hng meta. Ch ngoi l: cc halogen (Cl, Br, ) phn hot ha vng nhng li nh hng ortho, para. C th tm tt trong bng sau:

Th nguyn t H ca bi Halogen (Cl2, Br2, ). C bt Fe xc tc s th vo nhn, nu khng s th vo nhnh.

Th nguyn t H ca vng benzen bi NO2 (nitro ha)

Tnh cht 2: phn ng cng (cng no ha vng)

Tnh cht 3: phn ng OXH (t v p vi KmnO4)Phn ng t: ra CO2 v H2O nh bnh thng Phn ng vi KmnO4: benzen khng b OXH, cc ng ng khc b OXH v b cht ct mt nhnh to ra C6H5-COOK. (nh l d nhnh di th no cng b "cht ct v thnh C6H5-COOK)C6H5-CH3 + 2KMnO4 C6H5-COOK + KOH + 2MnO2 + H2O4. ng dng v iu ch

ng dng:

- T benzen iu ch c thuc tr su 666, anilin, phenol, nha phenol fomandehit, stiren, PS (poly stiren ch ko phi kem nh rng u nh), cao su buna-S.- T toluen iu ch c axit benzoic, ru benzylic, thuc n TNT.- T p-xilen iu ch c t si polieste.

iu ch: Tam hp axetilen.3CHCH C6H6e hidro ha xiclo hexan.C6H12 C6H6 + 3H2

GII P MT S CU HITrch:Nguyn vn bi nguyenkien1402 (ng 1457612) bn itip tc ibi vit hay lm bn vit tip phn cn li i.bn vit mnh l thuyt thi c vit bi tp ko vy.mnh gp nhu vn v bi tp lm

Thanks :)

1. Phn ny mnh ch vit v l thuyt Ha i Cng + Hidrocacbon. Phn dn xut mnh tch ring, ang vit d. Bn c th xem link sau (http://diendan.hocmai.vn/showthread.php?t=142923)

p/s: phn mnh ang vit nn cc bn ng comment vi. Bao h xong nh phn ny th cc bn comment thoi mi :)

2. Trong thi gian ti nu c time mnh s vit nhng bi hng dn v pp lm bi tp (ch yu phc v trc nghim). Nhng cng ko bit bao h, mi ngi ch vy :)Trch:Nguyn vn bi mai_s2a3_93 (ng 1457642) lm ntn vit ng fn nhanh nht h a?......e vit f d c 1.8p th th no cng tha 1 or thiu 1:(( so vs a

Trch:Nguyn vn bi nguyenkien1402 (ng 1459102) c CT tnh ng phn chj cho em vi em cng ngn my ci phn ng phn ny lm

Khng c mt "cng thc vn nng" vit ng phn u :) nhng c mt s "nh hng" e c th vit c cc ng phn ng v . Sau y l mt s ch (theo kinh nghim ca a, nu bn no c kinh nghim hay th chia s lun nh. Thanks :) )

1. Hiu c ng phn do u m raTrong phm vi ph thng c hai loi ng phn l: ng phn cu to v ng phn hnh hc.

ng phn cu to: sinh ra do s sai khc cu to mch cacbon nh c nhnh, ko c nhnh, nhnh khc nhau, v tr tng i ca ni i thay i ... Hoc do khc nhm chc, v d CH3-CH2-OH l ru cn CH3-O-CH3 l ete nhng u c CTPT C2H6O

ng phn hnh hc: t gp hn v phi c hai iu kin. Nh th no anh vit kh chi tit trong phn ng phn hnh hc bi Anken pha trn. em xem li nh :)

V vy trc khi vit phi ngh ngay n c th thuc nhng chc no, v c nhng mch nh th no. Nh vy mi ko s st trng hp.

2. Xc nh cht no hay ko no, v nu ko no th c bao nhiu lin kt pi trong phn t

xc nh hp cht c no hay khng e cn ch vi n cacbon th s H ti a l 2n+2. C thm 1 vng hoc 1 lin kt pi l li mt i 2 nguyn t H. T e c th d on c phn t l no hay ko no, v cha bao nhiu lin kt pi hoc vng (1 vng tng t 1 lin kt pi v cng lm gim 2 H).

Lu l nhng hp cht dn xut ni l no nhng thc cht c th li l khng no. V d acid cacboxylic no n chc CnH2nO2 nhng trong chc -COOH cha 1 lin kt pi ni i ri nn xt v c phn t l khng no, n ch no trong phn gc thi :)

3. Cch vit nh sauAnh ly v d C5H10

B1: Xc nh n c my lin kt pi hoc vng.

Thy rng n mt 2 H so vi dng no nht CnH2n+2. Nn n c 1 lin kt pi hoc vng.

B2: Ban u vit mch thng, nu c ni i th cho n "tri" ht nhng v tr c th c.

B3: Bt u vit mch nhnh. Phn nhnh dn dn. V nh l vn phi cho ni i n "tri" ti nhng v tr cn thit :)

B4: Nu c vng th v nt vng. Nh xt ht nhng TH c th (vng 3 cnh, 4 cnh ...)

B5: Xt nt ng phn hnh hc nu yu cu.

Vng no cng c th c ng phn hnh hc tng t ni i, nhng chng trnh ph thng ko xt nn ta ko tnh vo. Ta ch tnh ng phn hh sinh ra do ni i thi.

Tng cng c 7 thng :)Trch:Nguyn vn bi ari_10 (ng 1458313) tr mt s cht c sn CT tnh ng phn cn ko th bn c m hc thuc vy khi i thi s nhanh hn y! GOOD LUCK;)

kin "hc thuc" ny th cn xem xt li nh ;))1. Thuc c bao nhiu cht? v liu nhng cht thuc y c trong ko?2. Nh cht ny nhm sang cht khc :-SS3. Hi no :(

C quy lut nh trn ri. C th m lm. m bo kh nng nhm hoc b st l rt t, m vn khng hi no ;)

rocky12087-04-2011 00:24

Trch:Nguyn vn bi tsukushi493 (ng 1459445) Nhn tin, anh cho em hi lun cch vit ng phn tha mn iu kin cho trc sao

cho khng b st ?

VD: Vit ng phn C4H8O2 tc dng Na, NaOH?

Nhn thng ny ta c nhn xt s b nh sau:

1. c 1 lin kt pi hoc 1 vng2. C 2 O m phn ng c vi Na, NaOH -> phi l acid (v p c vi Na phi c H linh ng nh ancol, phenol, acid. Cn p c vi NaOH l phenol, acid, hoc este) V ci lin kt pi kia nm trong chc -COOH ri nn gc no, ko c pi pic g ht -> c lin kt n m v ;)

Vy e c vit ht acid no n chc l ok:) em bc ring thng -COOH ra 1 ch. Vy gc cn li l C3H7- . Thng ny c nhng TH sau:

rocky120807-04-2011 02:20

Trch:Nguyn vn bi tsukushi493 (ng 1459470) Tp chc na anh ui ( ci thng em hay qun h nh hn i )

Ni tht em vn s cu TN kiu ny, k bit ly jh i chiu, m p n c k k 5, 6,7 , 8........:(

Anh cng nh nu ra vn ny ri nhng ngi v hnh qu :)) Nhng m e hi nn a ni nt, bi trn th khng c tp chc c. V thng ny l C4H8O2, va tc dng vi Na, va tc dng vi NaOH nn TH duy nht l acid.

Nu nh ch cho n td c vi Na thi, ko ni l n c tc dng c vi NaOH hay ko th ngoi n l acid ta phi xt thm TH na, l tp chc (ancol+andehyt/xeton).

Nh phn tch trn post trn:

1. Tc dng vi Na -> c H linh ng -> cha nhm OH2. Phn t c 1 lin kt pi, 2 Oxi, nhng 1 O trong OH, m chc OH ko cha lin kt pi -> hai trng hp:i. chc cn li phi cha lin kt pi v mt nguyn t O (v ko p vi NaOH) -> ch c th l chc andehyt (-CHO) hoc xeton (-CO-). Anh vit v d mt vi ci nh :)

ii. hai chc u l OH, cn ni i th chuyn vo gc hidrocacbon. V d nh thng sau.

p/s: B GD bit hc sinh chng n s nn mi cho vo, ch cho nhng cu chng n khng s th chng n khng coi B ra g ;)

rocky120807-04-2011 17:27

Trch:Nguyn vn bi khuyetdanh9x (ng 1459852) h........kin thc y c anh hkhng copy ra c h anh.....em khng onl nhiu lm v dnh thi gian hc n....khng th copy....paste anh nh???em mun photo ra c s d dng hn n

Phn ny anh lm thnh bn PDF ri. Em vo link sau ti v nh :)

http://diendan.hocmai.vn/showthread.php?t=142611

LI CUI

Hin ti mnh khng cn tham gia hot ng trn din n na. Thnh thong c log li nick cho qun pass thi ch cng chng pt pic g :D Bi tng hp ny chc l iu cui cng mnh c th lm gip cc bn.

Bn no mun giao lu th c th lin h vi mnh qua a ch facebook hoc email ghi trang u tin. Tuy nhin mnh khng th h tr cha bi, ging bi hay i loi nh vy (phn v lu ngy ch ngha cng ri rng sch, phn v mnh cng kh bn).

Chc mi ngi vui v v thnh cng trong cuc sng.

Cho thn i v quyt thng,6/3/2014, mt ni c in v c ni mng :)