De Gratia Sanctificante. Supnlementum.

1. Adlineamenta historicaModus procedendiNotio iustitiae

6

2. Positiva SScr doctrIna 9

3. Intellir!entia fidei

27

Problema 27Notiones 29Fundamentum ontologicum 30Effectus formales et immtaentes 33Effectus formles et transcendentales 35Corailaria 45

1A5

0

De gratia habituali. 1,4 0-*

Ipsuin nomen, gratia habitualis, non inveniturin S.Scr. neque in scriptis PP.

Ipsa notio pedetentim rece7ta est sub influxuaristotelico in theologos medievales.

Ita Innocentius III (DB 410) duas sententiasrecitat circa parvulos baptizatos quarum una S. Anselmumsequebatur altera gratiam habitualem agnoscebat.

At conc. Viennense (DB 483) laudans theologosrecentiores affirmat probabiliorem esse senr,entiam quae inparvulis ponebat habitualem fTratiam.

De hac notionis evolutione quasdam notascontexui, TS II 1942 294 ff. Tria recolo.

Primo, praeter problema de gratia in parvulisqui actus fidei et caritatis non elicebant ideoque iusti admentem S. Pauli esse non posse videbantur, erat longe profundiusproblema circa notionem entis strernaturldis.

Haec notio inventa est in forma systematica 1)op-onendo gratiam ad naturam, fidem ad rationem, caritatemad dilectionem naturalem, et meritum vitae aeternae ad operahummna bona t et 2) discernondo duos diversos p:radus perfectionisontologicae, alium naturalem, alium supernaturalem.

Secundo, gratia habitualis deinde concipiebaturtanquam principimm primum intrinsecum quo simus viva membracorpuris Xti mysticl; eo principio fluuntlz tum virtutesinfusae, tum otiam nierii;un supernaturale informans opwa bona.

Tertlo non statim inventa est notio gratiaeactualis. Ma In prftmis entm nitebantur theologix omnia pergratiam habi6ualem exfllicare. Postea, maxime z auctore S.Thma, ipsa res systematica concipiebatur tamquam motus quoDeus nos in vitam aeternam.

venft..twri--

,//

a estrbitrarie

aeternavin caelis.elligentiae.

., Ar. Acf. cognOscil;Ile in potimt1A/ in actu;,,,ob ctum prius ac24 Unde/ intelligentla aut imposAlbilis aUt'i usio.3A Upde sclentifvbei de neces/sariis; caeter ex voluntate4. Unde / rinciplum contradietionis fdndaT ntum scionti

/

J//5. Unde" scepticismus. /z/

6. Unde Deut posset darA vltam aeternanieil qui no haben/gratimnet pos2s4t non 4re,613 qui,habentAratiaM.. Unqo'Thomasa 'pis, delfotio 'derna:

8 Vride renaSeen va sc Cartesie or p atem aag

/'P"6 aetatem auream scholaŠtip smi, exqta

ominales. /Y. Vignaux,4dMinalisme; DT0 11, 769,.e7/Su.b eorum influxu gratia hdbitualis/fa

e s quoddam obscurwm in mftima a Deo inftisum et ferenexmi ct/vi-Ga xtlana/has in tervis'et cun vit/T

nOminalismi est'exclusio in

eotus qui gctualem paruM/omnino tradtat hac de c sa tamqumM

mpugnatusi/et a P M es OFM defensas.Seeber-glhibtoriolpeMaum poritus sed acathol

tiamelagianusus) est

/

(c.

De gratia habituali. Nomlnales.

}t

1. Dupliciter naminalismus in novatores saec. XVIinfluebat: primo, directe inquantum nominalium doctrina eratterminus a quo aberrabant; deinde, indirecte inquantum nominalesper suas aridas et vacuas disputationes etiam mentes hominumpiorum a theologia arcebant.

2. Duo de doctrina nominalium sunt dicenda: primo,de radice huius doctrinae; secundo, de eius applicatione adgratiam habitualem.

Proinde, rndix doctrinae trinlici greesu exponitur:lo, de cognitione humana, 2o, de cognatiune divina l 3o, de conse-quente mothodologia sciontifica.

3. Circa cognitionem humanam vigebat confrontationismus,seu empirisnus translatus. Axioma principale erat quod objectumest prius actu circa obiectum. (Ar. Aq. distinxerunt sensibile,intelligibile, sensus, intallactus, in poentia, in actu; ponebantidentitatem cognoscentis in actu et coaniti in actu; Scotus veroeiusque antecessores et sequaces docebant identitatem cogniti inputentia et cogniti in actu).

Unde dari non potest "intelligibale in sensibilibus !!

"quidditas in materia corporali"; et si intelligitr, illusio est.Unde restringitur ad nelun necessarium

inter conce : tus universales.Unde tollitur differentia inter distinctionem et

abstractionem: pes potest distingui ab animali zo sicut pars a toto;sed pes non potest intelliFi sine animali, unde nec abstrahl potestab animali quando fit sermo de pede. In Boet 5 3.

4. Sicut de cognatione humana, ita etiam opinabanturde cognItione divina.

Deus in sua essentaa videt onmes ideas rerumpossibilium, videt nexus necessarios, videt separationes necessarias,et videt nihil aliud, nam caetera sunt zioxt auasi neutralia;possunt conitOi et paossuaa separari, sicat numerus stellarumpotest esse paris vel tmparis. Haec omniaalia Deus cognoscit an decretis suae liberae voluntatis.

Unde tollitur sapiantia divina. Sapientis enimest ordinare. Scdm S. Thomam impossibile est onne quod opponiturdivinae sapientlae l ideoque impossibile est mundus a Deo creatusnisi sit infinita sapientia ordinatus. quare hic ordo rerum,quamvis alius esse posset, tamen si alius esset, eadem divinasapientia orftaretur.

Unde concordant S Thomas et Scotus de potentiaDei absoluta: respicit enim onne quod contradictionem non implicat.

Difforunt vero de potenaia Dei ordinata; proS. Thona, haec poentia ros-icit x quem1ibet ordinem rerum abinfinita sapientia excogitatum et libera Dei voluntate electum;pro Scoto, potentia respicit divinam voluntatm quaepraebet ultimum fundamentam omnis connectionis contingentis;unde pro Scoto qullibet ordo rerum esset bonus et justus, nonpropter praevententem divinam sapientiam, sed propter liberamdivinamavoluntatem.

Ci

5. Consequuntiae methodologicae erant gravissimae.Omnis enim quaestio ponilooterat dupliciter:

sedm absolutam Dei potentiam, et scdm potentiam Dei ordinatam.At quaestio circa potuntiam Dei ordinatam, minus

scionbifica erat; ultimum enim fundamentum non erat iitellectusdivimus sed libera Dei voluntas. Responderi potest rem ita sehaberi. At si quaeris cut ita se habeat, confitendum est nonesse our, non esse rationem. Stat pro ratione voluntassA

Si vero quaestio ponabatur scdm potentiam Deiabsolutam, nihil fere dici poterat. Deus enim potest omniaquae contradictionem non implicant. At contradi.ctio haberipotest solummodo circa idem, eodem tempore, eodem modo.Nulla ergo est connectio necessaria inter diversa, interdiversa tempura eiusdem rei, inter diversos modos eiusdem rei.

Sequebatur atomismus vel realis, uti apud Ockham,vel aprarentium, uti apud Nicolaum de Ultricuria.

Nam voluntarismus destruxit ipsum fundamentumtotius positionfis, nempe, confrontationismum. Si habeturcognitio, necessario habetur rei apparentia, secus adessetcontradictio. Si autem habetur eognitio, non necessario habeturres cognita, nam non adest contradictio aperta; illusiales suntpossibiles; et de potentia Dei absoluta potest esse cognitio sine re.

6. Cuius doctrinae effectits in materia de gratiahabitualt ad haec a oapita redJIci possunt.

Primo, gratia habitualis non concipiebatur cumnaxibus sais intelligibilibus. Gratia non se habebat„in corporemystico, sicut pes se habet in animali, ita ut gratia a totaeeconomia NT, totoque rerum ordine abstrahi non poterat. Econtra, erat ens quoddam accidentale, spirituale, in animaa Deo positam; si aderat, opera erant nmritoria; si non, operanon erant me - itorla; et ex meritis Deus decrevit de salute aeterna.

. Secundo, haec connectiu gratiae cum meritis erattantammodo de rotentia Dei ordinata. Sieut Pelagius erravitaffirmando hominem posse salvari viribus naturae, ita Sherketfte-iervihattl.4frmandovDeum,de. , ; • • t

Aureolus errat affirmando Deum,,necessitari ad salutem dandamiis in statu gratiae mortuntur.

Hac ergo in doctrina duo ad merttum vitae aeternaeerant necessaria abFolute: primo, ut homo sit liber, non enimadGst meritam sine libertate; secundo, ut Deus opus acceptettamquam meritorium; nisi enim acceptat Deus opus pro sua liberaomnipotentia eu mlsericordia, nihil facere potest ens quoddamereatum, spir:tuale, abF;olute supernaturale. Eiusdodi enimens plus quam aaa conventio ouaedam esse non potest saltem subaspectu potentiae Dei absolutae.

0

De gratia habituali. Nominales.3

•

De gratia habituali. Novatores saec. XVI.

1. Antequam systematica disintbio inter natarale etsupernaturale, habituale et actuale, inventa sit, loquebanturS. Scr. et PP. et antiqui scholastici de grntia Dei. Loquebanturin terninis psychologicis de fide, de caritate, de concupiscentia,de libertate. Uti vidimus, sysemascAzatio scholastica enormesdifficultates solvebat ykita tamen ut influxu nominalium totumsystema in vanum vacuumque entitatuzlarum aedificiam abibat.

At renascente et florente humanismo c1assico,duplex erat impetus: alius negativus, uti apud Erasnum quischolasticos arridet et vituperat, alius positivus et religlosusqui ipsos homines prouti exsistunt ad puritatem evangeliiconvertere volebat.

2. Inter quos eminebat Lutherus.Scandalum ei erat cum curia papalis tum venditio

indulgentiarum ad addificandam basilicam romanam S. Petri.Porro, sicut in Licciesia nOn videbat imnaculatam

Xti sponsnm, ita in se ipso novum hominem Xto indutum nonexperiebatur.

Cf. Boyer, 147 f; Lange p 222 §314; Lannerz 28-45

a Peccatum originale idem est ac concuriscentia,it concupiscentia mnnifeste non tollitur baptismo. DB 741s 792b Infectione huius peccati etiam iustus in onniiipere etiam bono peccat. DB 771, 835. 775s.o Tamen haec iustoram peccata Deus tegit in iustianam iis imputat iustitiam Xti propter merita Xti.d Quae imputatio fit in -uantum homo credit se7sse iustificatum. DB 820-24.

3. Calvinus hanc doctrinam de fide fiduciali estamplexus, et suam addidit de praedes6inatione et de iustitiainamissibili, qui semel iustificatur, semper iustificatur,at homo potest videri iustus cam de facto sit reprobas.

Boyer, p149.

4. Hac in doctrina notantur:a Quod maxime insistitur in acceptatiane divina,sicut et; nomlnales; at negat liberum arbitrium (si enin gratiaest necessaria ad bona opera, homo non est liber. DB 814-16.)—.b Ponit nexam intelligibilem inter mebita Iti etstatum iusti. Nominales negant conneztiones intelligibiles.

w . :

" t $ 1 .!r : et • • 8.1 . • z • . • :

Quoad statum hominis iustificati magis experientiaquan fide ducitur: magis enim exrerimur collucationem carnisadversus spiritum quam x gratimm Dei.

Modus procedendi.

1. Materia exhibetur apud Boyer tribus articulis pp 147 165 186Eadem fere materia apud Lange 7 thesibus pp. 221.356

2. Finis noster erit 1) ut intelligatis SScr et 2) ut per handoIntelligentiam quid sit gratia habitualis intelligatis.

Qua de causa, primo, ponitur assertum praevium in quoexponitur 1) generalis notio iustitiae et 2) id in quo faoileconveniunt catholici et novatores.

Deinde reicitur optnio Lutheri de fide fiduciali.Tertio, ordine synthmtico positive exhibetur quid in SSer

de statu iusti contineatur.Quarto, ponuntur quaestiones scholasticae de natura gratiae

habitualis.

De notione iustitiae.

1. Doctrina lutheri erat de lustitia seu sanotitateimputata; et haec doctrina ex S. Paulo hauriri videbatur.tnputata; quam doctrinmnex S. Paulo se hausisse affirmabat.Primo, ergo, aliquid de hac notione dicendum venit.

Of. Lange, pp 221.30; §§311-21.

2. In genere iustitia dicit quamilmn ordinis rectitudinem(ST I II 113 1 c) et nmltipliciter dividitur.

a Ratione nurmae scdm quam quis dicitur iustus;quae norma in quadam lege poni potest; ouare iustus est quisscdm legem naturalem vel positivam, nositivmnet humanam velposit1van et divinam, divinem VT vel divinam F.

Ratione originis unde quis factus est iustus;unde habetar iustitia acquisita, quae viribus

naturae generatur;et iustttia gratis a Deo collata per mediatorem DNI0

Ratione effectus fornalis quo quis constitutturiustus et ut talis mannstatur.

Unde habetar iustitia externa, forensis, imputata;vg omnis praesumiuur innocens donee contratium probetur; potestquis esse iustus in foro interno, iniustus in foro externe.

At etiam tistitia interna, quae tripliciter

Ratione euiusdem actus iusti, vel plurium actuum.Ratione hmbitus specialis, vg., iustltia commutativa,

distributiva, legalis.Ratione habitus generalis seu status, vg., ipse

homo fit rectus inq. corpus sUbordin-tur rationi, et ratio subor-dinatur Deo.

dicitur:

• • •`, "7•"'"‘ '`"?``'.7!.71."`"--"

Qaod vera iustitia et sanctitas coram Deo 1) neque exlege est, 2) neque ex operibus legis, 3) neque ex carne,4) neque ex testimonio humano sive alieno sive propriaeconscientiae, 5) neque ex voluntate homlnum, sed 6) perevangeliam, fidem, et baptismum.

1) Gal 2 21: Si enim per legem iustitia, ergo gratis Xtusmortuus est.

Gal 3 11: Quonimm auJ:em in lege nemo iustificatur apudDeum, manifestum est: quia iustus ex fide vivit.

2) Rom 3 20: quia ex operibus legis non iustificabituromnis (quaelibet) caro coram illo.

Rom 3 28: Arbitramur enim iustlficari hominem sineoperibus legis.

3) Phil 3 3-14 Col 3 11 Gal 3 28

4) 1 Cor 4 3s: Mihi autem pro minimo est ut a vobls iudicer, autab humano die: sed neque meipsum iudico. Nihilenim mihi conscius sum: sed non in hoo iustlficatussum: qui autem iudicat me, Dominus est.

5) Ram 10 3: Ignorantes (Iudaei) iustitiam Del l et summquaerentes statuere, iustitiae Dei non sant subiecti.

Rom 9 30: Quia Gentes, quae non sectabantur iustitiam,apprehenderunt iustitiam: iustitiam vero quaeex gide est. Israel vero sectndo legem 2iustitiae, in legam iustitiae non pervenit.Quaren Quia non ex fide, sed quasi ex operibus.

6) Rom J. 16s: Non enim erubesco evangeliam. Virtas enimDei est in salutem omni credenti, Iudaeo primumet Graeco. Iustitia enim Dei in eo revelaturex fide in fidem (Hebraismus: ex fide senrer crescentesicut scriTtum est: Iustus autem mnas ex fide vivit.Cf. Gal 3 11; Hebr 10 38.

Rom 3 21s: Nunc au -em sine lege iustitiae Dei manlfestataest, testiticata a lege et Prophetis. Iustitiaautem Dei per fidem Iesu Xti in omnes et superomnes qui credunt in eum.

Tit 3 3-5: Eramus enim aliquando et nos insipientes,increduli, erranGes, servitJntes desideriis etvoluptatibus variis, in malitia et invidia agentes,odibiles, odientes invicem. Cum autem benignitaset hamanitas apparuit Salvatoris nGtri Dei: nonex operibus iustitiae quae fecimas nos, sed scamsuam misericordian salvos nos fcit per lavacrumregeneratiunis et renovationis Spiritas sancti,quem effudit"in nos abunde Der Iesum ChristunSalvatorem nostrum: ut iustificati gratia lpsius,haeredes simus secundum spem vitae aeternae.

Fides quae ad iustificationem disponit estneque ipsa sola sufficit.

dogmatica;

Fides disponit. De fide definita DB 798,Rom 3 28-30; 5 1 1; Gal 3 8; 3 24; Phil 3 9fide, per fidam, ex fidePP R ser 362

801, 312

4, Reicienda est inanis haereticorum fiducia. DB 802 822 824

Phil 2 12: Cum metu et i.remore vestram salutem operamini2 Petr 1 10: Magis satagite ut per bona opera certam

vestram z vocationam et electionem faciatis.

e Fides disponens est dogmatica. De fide divina et catholica.Fides dogmatica est qua ea vera esse creduntur quae a

Deo sunt revelata. DB 1789.Nullibi dicitur in SScr hominem esse salvum quia se salvum

esse crezdat vel homlnam non esse salvum nisi se salvum esseoreadat.

Rom 10 9: Si confitearis in ore tuo Dominum (esse) Iesunet in corde tuo credideris, quod Deus illum suscitavit a mortuis,salvus eris.

Hebr 11 6: Accedentem ad Deum oportet eredere quia estet. tiod inquirentibus se remanerator est

Io 20 31: Haec scriota sunt, ut credatis, quia est XtusFilius Dei, et ut credentes (hoc dogma) vitan habeatis in nomine eius

Mc 16 15s: Praedicate evangelium... Qui crediderit, salvus erit)Rom 1 16: Non enim erubesco evangelium. Virtus enim Dei est

omni credenti

d Neque sola sufficit.Iac 2 14-26 sp.;ciatim vv. 17 19 24 261 Cor 13 2: et si habuero omnem fidem (etiam fiducialem)

ita ut montes transferam, charitatem auLem non habuero, nihil sum.Gal 5 6: In Christo Iesu praeputium aliquid valet

neque circumcisio, sed fides cuae er charitatem operatur.

4....7% . ! • v41,110:,... •

Quos diligit Deus Pater, sicut Iesum Filiumsuum unigenitum diligit, 2) dono eos increato ipsius Spiritussancti donat, ut 3) in novam vitam 4) renati 5) viva Xtimembra efficiantur; quare 6) iusti, 7) Deo amici, 8) filiiDei adoptivi, et 9) haeredes sedm spem vitae aeternae,10) consortium divinae naturae ineunt.

Termini: eo sensu adhibentur quo in NT usurpantur.

Partes: sunt undecim.Prima pars asserit eos exsistere quos ita

Deus Pater diligit.Altera usque ad decimam in ipsa theseos enuntiatione

numerantur.Undecima nars assert haec omnia simul in singulis

iustis verificarl.

Censura: In singulis partibus probandis exhibetur.

Scopus: Ut fundamentam positivum doctrinae de gratiasanctificante clare et synthetice proponatur.

Cum natura iustitiftlactionis vel essentiagratiae habitualis -uaeritur, periculum est ne quis abstractamquamdam notam vel rationem abstrusam exsnectet.

Hoc minime verum est. Intelligere est multaper unum intueri. E.g. anima intelligitur in toto corporeorganico et in omnibus operation -lbus vitae, sentiendi, intelli-gendi, volendi; in corpore -uidem ut forma, in operationibusvero u.t primum princiium intrinsecum. SiMiliter gratiahabitualis est quo sumus membra Xti, templum Spiritus sancti,ad novam supernaturalem vitam el.vamur, et capaces sumusactuum meritoriorum coram Deo.

Sunt qui a Deo Patre diligantur sicut ab Eo diligiturFilius suus aaigenitus.

Censura: de fide divina ex SSor.

Argumentatn: Io 17 20-26

Agitur de apostolis et de eis qui per verbum apostolorumin Xtum erant credituri. v. 20.

Asseritu•: v. 23: dilexisti eos, sicut et me dilexisti;v. 26: ut dilectio, qua dilexisti me, tn ipsis sit, et ego in ipsis.

Est dilectio proraas siggularis.v. 24. Aeterna Patris dilectio erga Filiam fundat donum

claritatis.v. 22. Et ego claritaten, quam dedisti mihi, dedi eis:

ut sint unum, sicut et nos unum sumus.vv. 21, 22, 23. Repetitur assertio mirae huius unitatis

qua Pater est in Filio, et Filius ia fidelibus.

Notantux.Scdm Patrem Mersch (The Whole Christ) hic textus videtur

fundamentalis in doctrina de corpore mystico.Scdm S. Thomm

a I 20 1 3m: "actus mnoris semper tendit in duo, scilicetIn bonum quod -uis vult alicul, et in eum cui vult bonanb In divinis distinguuntur amor essentialis et amor notionalis.

Amor essemialis dicit insam divinam essentiam: et hoc modoP F et SpS pariter amant se ipees et nus eo amore qui est divinaessentia.

Amor notionalis addit relationem realem processionis amoris:et sie Spiritus sanctus es• Amor procedens (I 37 1); et eodemmodo Pater et Filius amant et se et nos Spiritu sancto, i.e.,amore procedente (I 37 2 e ad fin).

II 110 1 c: distinguitux duplex dilectio divina: aliacommunis qua Deus omnia diligit ut sint; alia specialis quaDeus "trahit creaturam rationalem supra conditionem naturaead participaLionem boni divini;" et cum amor divinus noninvenit amatum esse bonum quin prius eum bonum faciat, haecdilectio ponit gratiam sanctificantem in anima.3, Scdm S. Paulum gratiae semper aguntur Deo Patri quiopus nostrae salutis initiam dederit.

Rom 8 29s: Nam maos praescivit et praedestinavit wonformesfieri imaginis Filii sui, at sit ipse primogenitun in multisfratribus. 30. Quos autem praedestinavit, hos et vocavit:et quos vocavit, hos et iustificavit: quos autem iustificavit,illos et glorificavit.

Cf. Gal. 4 4-7; Eph 1 3-14; 2 4-10; Col 1 3; 1 12.

2) dono eos increato ipsius Spiritus sancti donat.

Spiritus sanctus: tertia persuna SS. Trinitatisdonum increatum : non negatur simul dari dona creata, sed

ab his hoc in asserto pramscinditur.

De fide divina (ex 8Scr) et catholica (ex traditione).DB 13 799 898 904 1013 1015AAS 29 1897 644.58 spec. 652 ss Lange p 331s §446

Io 14 17: (Paraclitus, Spirluus veratatis) apud vos msnebitet in vobis erit. •

Rom 5 5: quia cari6os Dei dlffusa est in cordibus nostrisper Spiritum sanctum qui datus est nobis.

Rom 8 8.11 15s 26sGal 4 61 Cor 3 16; 6 19; 12 132 Cor 6 16Eph 133 (arrha, down.payment, not pignus = pledge to be redeemeEph 4 30 (nolite contristari); 5 182 Tin 1 141 Thess 4 8

PP RiT ser 357; Lange p 334 §450

Liuurgia: "altissimum donun Dein "dulcis hospes animae"alia Lange p 332 §447

ST I 38 1; a 2; 43 6, Cf. I 21 1 3m "esse alicuius"

Notantur.Jet Paterm meus diligit eum et ad eum veniemus, et mansionen

Simul inhobitant P et F: Io 14 23: Si quis diligit me,

apud eum faciemus. Unde sine distinctione personarum,2 Cor 6 16: vos estis templum Dei,

Ario Donum dlcitur quadrur1iciter sedm quod est vel fit alicuiumper modam finis, ordinatur in finem, ita servus est domini

et non e converso I 21 1 araratione originis: Filius est Patris quia a Patre I 38 1 eratione identitatis: "quid tam tuum est quam tu" Ibid 2n.ratione habentis, tou posse frui: et ita in rationalibus

qui possunt vere cognoscere et libere amare I 38 1ij, Donum est id quod est alicuius et gratuito fit alterius.(Gratuito: sine retributione, et ita SpS est donum quamvis(necessario procedat; slne necessitate, et ita SpS nobis datur).

Essentialiter P F et Sp dant donum increatum et efficianter41:)et formaliter.

0 Notionaliter P et F dant Spiratum sanctam.Datur nobis Spirltus inquantum a nobis habetur: quod

-ponit mutationem non in Sp So neque in Deo sed in nobis.Quidquid enim de Deo contingonter dicitur, veritatem habetpor denominationem extrinsecam.

Utrum datur Spiritus sanctus in omni iustificatione.

OpinionesA• J.H.Ostwald, Die dogm. Lehre von den Sakramenten der kath.Kirche, I, ed 5, Munster 1894, p 353 s

Karl Adam, ThQS, Tubingen, 101 1920 408Dicunt ex SScr et PP prioribus constare Sp Sm dari dynamice

tantum in baptismo, substantialiter vero in confirmatione; contrahanc singularem opinionem vide

J B Umberg Die Schriftlehre vom Sakrament der Firmung,Freiburg 1920; Eph theol Lovan 1 1924 508

B. Petavius et nonnulli aliiDiffert gratia VT et NT inq. in VT non dabatur Sp Ss

Doe. eccl.Leo XIII, "Divinum illud" ASS 29 1897 docet Sp Sm dari

etiam iustis VT, conferri per baptismum.

SScr.

Rom 5 5: caritas Dei per Sp Sm -ui datus est nobisOmnis et solus iustas babet caritatem (DB 799: amicus)Atqui ex textu curitas habetur per donum Sp SiErgo omnis et solus iustus habet donum Sp Si

Rom 8 9: Siquis autem Spiritum Xti non habet, hic non est eius.Q,ui non est Xti, non est iustus (omnis enim iustificatio

est per Xti merita)Atqui qui non habet Sp Sm non est XtiErgo qui non habet Sp Sm non est iustus.

PP: clare loquuntur posteriores inde ab Aphraate R 683

TT: communiter

Obicitur: Petavius sequitur sententian S. Cyr Alex; vide J Mhhe,Rev d'hist eccl 10 1909 485-92Resp: non omnes hoe concedunt (Boyer p. 183s); in omni casuS. Cyr Alex manifeste suam opinionem proponit lon ut testistraditionis sed ut quaerens explicationem variorum textuum SScr.

ina novitate vitaecuius norna, lex, regula est nassimilari Deo" per Xtum Dominam

40yerAyiqst# e t as coditwirirêt ienotWO4tdam

" (t • i•I` 10

Nt 5 48: Estote ergo vos nerfecti, sicut et pater vestercaelestis perfectus est.

Eph 5 ls: Estote ergo imihatores Dei, sicut filii charissimi:et ambulnIA in dilectione, sicute t Xtus dilexit nos,et tradidit semetipsum pro nobis oblationem et hostiamDeo in odorem suavitatis.

b' Io 15 12: Hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem sicutdilexi vos.

Io 13 15: Exemplum dedi vobis ut quemadmodum ego feci vobisita et vos faciatis.

1 Petr 2 21: Xtuspassus est pro nobis, vobis relinquensexemplum ut sequamini in vestigiis eius.

Phil 2 5: Hoo enim sentite in vobis quod et ia Xto IesuHebr 12 1-7 v. 2 aspicientes in Auctorem fidei et consunnatorem

Iesum...1 Cor 1 18-31; 2 2; 2 9-16. Sapientia Dei et stultitia mundi.

c' 1 Cor 11 1: Imitatores mei estote, sicut et ego Xti.1 Oor 4 16: Imitstores mei estote.Phil 3 17 : Summimntai mou givesthe adelphoi (Socii mei sitis

in imitatione Xti).1 Thess 1 6: Et vos imitatores nostri facti estis et DominiPhil 4, 9: Quae et didicistis, et accepistis, et audistis,

et vidistis in me, haecagite: et Deus pacis erittobiscum

Gal 4, 19: Filioli mei, quos iteram parturio, donec formeturXtus in vobis.

d! 1 Petr 5 2s: pascite qui in vobis e st gregem Dei, pro-videntes non coacte sed spontanee scdm Deum: nequeturpis lucri gratia, sed voluntarie: neque utdominentes in cleris, sed forma facti gregis exanimo (tupoi givomevoi tou poimviou)

ei Rom 8 29: Nam quos praescivit, et praedestinavit conformesdieri imaginis Filii sui.

Exinde vocatio iustificatio gloria

4:4

340 in novii,ate vitae

b quae elucidatur per comparationes prorsus singulares

Ram 5 12ss: Adam Xtus; peccatum gratia; mors vita; duplex regnumv. 21: sicut regnavIt peccatm in mortezm: ita et gratia regnetper iustitiam in vatam aeteraamper I 7 D N.

Rom 118 - 320 : describitur regnum peccati3, 10: Quia non est iustus quisquam

Col 1 12-14: gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecitin partem sortis sanctorum in lumine: qui eripuit nos depotestate tenebrarum, et transtalit in regnum filii dilectionissuae, in quo habems redemptionem per sanguinem eius,remissionem peccatorum

1 Cor 6 9-11:cf. Tit 3 3; Eph 2 1-3; Rom 5 6-9

Rom 6 10-23: mors vita; peccatum iustitia; servitus liberatio

Rom 8 5-18: earo spiritus

Eph 4 17ss: vetus homo; novus homocf Rom 12 2

'

3) in novam vitam

o quae est Chnistus, in Christo, oum Christo.

In Xto: 164 times in Paul, Prat, II 476.

2 Cor 5 17: Si qaa ergo in Xto, nova creatura; veateratransierunt; ecce facta sunt omnia nova. (Punctuation of Gk)

Phil 1 21: Mihi enim vivere Christus est et mori lucrum.

Gal 2 19s: Ego enim per legem, legi mortuus sum, ut Deovivam. Christo confixus sum cruci. Vivo autem, iam non ego:vivit vero in me Xtua. Quod (acc. neut. rel.) autem nunv vivoin carne: in fide vivo filii Dei qui dilexit me et tradiditsemetipsum pro me.

Gal 3 27ss: Quicumque enim in Christo baptizati estis,Christum induistis. Non est Iudaeus neque Graecus: non est servus,neque liber: non est maseulus, neaue femina. Omnes enim vosunum estiis in Christo Iesu.

Rom 8 29: Nam quos praeseivit, et praedestinavit conformes(summorphous) fieri imaginis fi1ii sui, ut sit ipse primogenitusin multis fratribus.

Eph 3 6: Gentes esse cohredes, et concorporales, et comkparticipes pramissionis eius in Xto Iesu per Evangelium

Rom 6 4-11: suvetaphnmev sumphutoi suvestaurwthn suznsomevEph 2 5s: et cum essemus mortui peccatis, convivificavit

nes in Xto... et conresuseitpvit, et consédere fecit in eaelestibusin Xto Iesu

Col 2 12s: consepulti ei in bpatismc, in quo et resurrexistisper fidem operationis Dei, qui suscitavit illum a mortuis. Et voscum morLui essetis in delictis et praeputio carnis vestrae,convivificavit oum illo, donnns vobis omnia delicta

Rom 8 17: Si autem filii, et heredes: heredes quidem Dei,coheredes autem Xti: si tamen comnatimur, ut et conglorificemur.

2 Tim 2 lls: Fidelis sermo: NkM si commortui sumus, etconvivemus: si sustinebimus, et conregnabimus: si negaverimus, etille negabit nos

Eph 2 21s; 4 16; Col 2 19 aedificatio Xti2 Cor 5 14s; Col 1 24; 3 1-4; Phil 3: 10 21 - amor Xti1 Cor 12 26: membra inter se compatiuntur et congaudent

if

renati

De fide dettind et catholiea

a To 1 13: quot-uot autem receperunt eum, dedit eis potestatemTilios Dei fieri, his qui eredunt in nomine eius: qui non ezsangutnibus neque ez volunuate earnis ne-sue ex voluntate virised ex Deo naci sunt.

Io 311 5: nisi quis renatus fuerit ex aqua et SpSo, non potestintroire in riignum Dei; quod natum est ex carne, earo est; etquod naLum est ex spiritu, spiritus est.

1 Io 2 29; 3 9; 4 7; 5 1; 5 4; 5 181 Petr 1 3; 1 23

b Tit 3 5: lavacrum regenerationis et renovationis Sp SiRom 8 16s; 821; 8 21; 9 8: tekva theouRom 8 29: primogenitum in multis fratribusGal 6 15, 2 Cor 5 17: nova creatura, kaivn ktisisEph 2 10: Ipsius enim sumus factura (poinma), creati

(ktisthavtes) in Xto Iesu in ttuake operibus bonis quae praeparavitDeus ut in illis ambulemus.

Iao 1 17s: Omne datum optimum et omne daaum perfectumdesursum esb, descendens a Patre luminum, apud -:uem non esttransmutatio vel vicissitudinis obumbratio. Vbluntarie enimgenuit nos verbo veritatts, ut simus initium aliquod creaturaeeius. (eis to eivai nmas aparkhnv tina twv autou ktismatwv)

genutG, initium creaturae.

d PP RT ser 356.

e Ex I 27 2 e colliitur: g,neratio est origo viventis evivente principio coniuneto in similitudinem natumae.

Regeneratio igitur est nova origo viventis e viventeprincipto coniunco in similitudinem altioris naturae.

Verificatur inquantum coniungimup viventi Spiritui,cordibus/

unde in corbis diffunditur similis amor xt unde pergimusad imitationem Xti et in visionem Dei.

Quod in iustificatione homo regeneratur spiritualiter ex Deoin novum hominem, novamque creaturan, ut novitate vitaeambulet.

1. De fide divina (SScr) et catholica (mag ord); cf DB 799 s.

2. Regeneratur, nastitur ex Deo.

Io 1 13: quotquod autem receperunt eum, dedit eis pottistatemfilios Dei fieri, his credunt in nomine eius: qui non ex,sanguinibus neque ex voluntate carnis neque ex volantate virised ex Deo nati sunt.

Io 3 5s: nisi quis renatus fueqt ex aeua et Sp So nonpotust introire in regnum Dei; quod natum est ex carne caro est;et quod natum est ex spiritu spiritus est.

1 Io 2 29: omnis qui facit Lustitiam, ex ipso natus est

1 Io 3 9: Omnis qui natus est ex Deo peccatum non facit:quoniam semen ipsius in eo manet, et non potest peccare quiaex Deo natus est

1 Io 4 7: Omnis qui dilr!git ex Deo natus est

• 1 Io 5 1: Omnis qui credit quoniam Iesus est Xtus ex Deonatus est.

1 Io 5 4: Omne quod natum est ex Deo vincit mundum: ethaec ust victoria quae vincit mundum, fides nostra.

1 Io 5 18: Scimus quoniam omnis lui natus est ex Deo nonpeccat; sed generatio Dei consurvat eum, et malignus non tangiteum.

1 Petr 1 3: Benedictus Deus et Pater Damini nostri IesuXti, qui scdm misericordiam suam magnam regeneravit nos inspem vivam, per resurrectionem Iesu Xti ex mortuis, in haereditatemincorruptibilem...

1 Petr 1 23: renati non ex semine INcorr-tibili, sedincorruptibili per verbum Dei vivi et permanentis in aeternum.

v. 25 hoc est autem verbum quod evangelizatum est in vos.

Ite

5) viva Xti membra De fide divina et catholica DB 842 800 809AAS 35 (29 Iuv 1943) 193ss

a oecononia salutisIo 17 23: Ego in eis et tu in me: ut sint consumnati in

unum: et cognoscat mundus auia tu me misisti l et dilexisti eossicut et me di1existi. v. 26 uz dilectio, qua dilexisti me,in ipsis sit, et ego in ipsis.

Io 15 9s: Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi vos.Manete in mea dilectione. Si praecepta mea servaveritis,manebitis in dilectione mea, sicut et ego Patris mei praeceptaservavi, et maneo,in eius dilectione.

Io 14 20s: In illo die vos cognoscetis quia ego sumPatre meo, et vos in me, et ego in vobis. Qui habet mandatamea, et servat ea: ille est - ui diligit me. Qui autem diligitme, diligetur a Patre meo: et ego diligo eum, et manifestabloei no ipsum.

Io 14 23s: Si quis diligit me, sermonem meua servabit,et Pater meus diliget eum, et ad eum veniemus, et manŠionemapud eam faciemus... 24. Et sermonem, quem audistis, non estmeus: sed eius, qui misit me Patrem.

Io 14 15-17: Si diligitis me: mandata mea servate. Etego rogabo Patrem, et alium paraclitum dabit vobis, ut maneatvobiscum in aeternum, Spiritum veri_atis, quem mundus non po -Astaccipereou quia nun vidit eum, nec scit eum.

Io 15 26: Cum autem venerit Paraclitus, quem ego mittamvobis a Patre, spiritum veritatis, qui a Patre.procedit, illetestimonium perhibebit de me

Io 16 13-25: Cum aurem venerit ille Spiritus veritatis,docebit vos onnem veritatem. non enim loquetur a sentetipso:sed quaecum::ue auditA loquetur, et quae vontura sunt annuntiabitvobis. Ille ma clariflcabit: quia de meo accipiet, et annuntiabitVobis. Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt. i=ropterea dixi:quia de meo accipiet, et annuntiabit trobis.

principium oeconomiae: ST II II 23 1 2m, amicus amatamicos amici; est principiam diffusionis dilectionis ot amicitiae.

Deus Pater amat Xtum Deum dilectione speciali quae esL SpirizusDeus Pater amat Xtum hominem eadem dilectione: Lc 4 18s, 21Xtus homo diligat homines et hanines Xtum hminem diliguntDeus Pater et Deus Filius diligunt homines dilectione speciali

et nittunt Spiritum sanctum clamantem Abba, Pater.NB Noli cogitabe aliquem influxum physicum vel morale a

dilectione humana in Deum Patrem, sed cogitate htlfp oeconomiae'rincipium tamquam ordinem a Deo Patre intentum et volituM, nmepe,Pater facit Xtam Ahominem ►diligere homines et facit homines diligereXturn btominem ut ipse homines diligat amore s eciali.

Io 15 1-9: Vitis est Xtus, vos Palmites.Io 15 12: (corollarium diffusionis amicitiae): Hoc est

praeceptum neum ut diligatis invicem, sicut dilexi vos.

olivam insertiin Xto, singuli attem

Cor 13um Xti

13; Phil 2 1 /eiusnon habet, hic non est

6

b oeconomia salutis in Ecclesia quae est Corpus Xti, Xtus mysticus

•

Rom 11 16-24: analoL;ia olastri inRom 12 5: mul6i unum corpus sumus

a1tep alterius membra. Cf VT. 4-8.1 Cor 12 & 13 aglou

v. 3: cf. h koivwvia tou ionewmauos: 2cf Rom 8 9: Si quis au6em Spiriu

vv. 4-11: divisiones gratdarum a Spirituvv. 12s Christus unumvv. 14-26: analogia unionds ex corporevv. 27-31: divisiones func6ionum in ecolesiacap. 13: charitas et finis

Gal 3 28: Omnes enim vos maum estis in Xto Iesu.vv. 21-29: 1ex paedagogus tnpotens vivificare; iustitia per fidem;per baptismum Xtus induitur, et caeterae differentiae absolvuntur.

Rom 6 3-11: bapLimo tndulmus mortem et resurrectionem Xti.lCorAM Is1 Cor 10 16s: Calix berLedActi:rnis, cui benedicimus, nonne

communicatio sanguinis Xt1 est? et panis, quem frangimus, nonneparticipatio corporis Donani est? Quoniam anus panis, unum corpusmulti sumus, omneks qui de uno pane participamus.

1 Cor 6 15ss: Nescitis quonian corpora ves17ra membra sunt Xti?Tollens ergo membra Xti, faciam mAnbra meretricis? Absit. AnnesciAs quniam qui adhaeret meretrici, unum corpus efficitur?Erunt enim tn-uit duo in cnrne una. Qui autem adhaeret Domino,unus spiritus est.... 19 An nescitis quoniammembra vestra,templum sit Spiritus sancti, qui in vobis est, quem hmbetis a Deo,et non estis vestri? EmpLi maim esA.s pretio magno. Glorificateeu portate Deum in corpore vestro.

Rom 16 25s: evangelium Pauii, annuntiatio Xti, revelatiomysterii a) taciti, b) revelmti, c) coEniti

Eph 1 3-14: consilium aeterni Patrisvv. 15-23: oratio ut scimmus mysterium Xti2 1-10 : quales eramus et qu:id fecerit Pater per Xtun in nobisvv. 11-22: repetitur et amplificatur.3 2-12 : intelliFentia mysterii a. Pauld Babita et evangelizata

v. 6 : Gentes esserecthoredes et*concor'ora1es et'comparticiDesoromissionis eius (promlssae salutis) in Xto Iesu per evangelium

v. 8 : In Gentibus evangelizare inves:Agabiles divitias Xtiv. 9 : illuminare omnes quoe sit diTensatio sanrabenti

(oikovomia tou mustiviou)v. 10 ut innotescat... p-r Ecclesiam multiformis sapientia

Dei, secundum praefinitionemsseculorum quem fecit ma Xto Iesuvv. 14-21: oratio ut scimmus mysterium in Xto4 1-6 unitas in uno corpore, Spiritu, spe, Domino, fide, baptisvv. 11-16: augmentum corporisvv. 24-25: deponere veterem hominem, renovamini4 30 -- 5 2: Nolite contrlstari Sp.., Imitatores Dei estote

Col 1 12-14 Pater qUi diE7mos nos fecit, eripuit, transtulitin regnum filii dilectionfts sui in quo habemus remissionem peccatorredeptionem per sanguinem eius, remissionem peccatorumNV. 15-17: Xtus Deusvv. 18-25: Xtus caput ecciesiaevvs 263 : mysterium.. albscondioam.. manifestatum divitiasgloriae sacramemi huius in Gentibus, quod est Xtus in vobis,spes gloriae (Khristos ev uriv, elpis doxns: ef Eph 2 12, khwrisXtou... elpida mn ekhovtes)

5) viva membra b oeconima salutis in Ecclesia 18

Col 1 28 ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Xto Iesu.2 2s

6s9-1519

3 1.49.11

Prat, Note M, II 479: in Xto, in Sp, quandonam aequivaleant /PVGTromp, De Sp So anima corporis mystici, Textus et Doe, ser theol 1847

ST III 8 1.6 (de tastramentalitate humanitatis, Boyer, 2878)

6) Iusti. De fide definita. DB 792, 7998, 807, 821.

a ex fide dit;ponente, ati supra. Rom 3 21•30; 5 1; Ga1:3: 8 24

b ex baptismo OG Spiritu sancto: Tit 3 5.7; Io 3 5

o ex incorporatione in Xto: Rom 5 19; 8 1

d ex nova creatura in Xto: 2 Cor 14.21v. 21: Eum, qui non noverat peccatum, pro nobispeccatum fecit,ut nos efficeremur iustitia Dei (dikaiosuvn theou) in ipso.

e in nomine Domini NIC et in Spiritu Dei nostri: 1 Cor 6 11

Scholion. De vera peccatorum remissione. Boyer p 322 Lange p 254ss

a De fide definita: DB 792.

b Rom 8 1: Nihil nunc damnatiunisRom 5 19: si vere peccatores, tunc vere iusti /vestraAct•3 19: Convertimini ut delantur (exaleiphthnvai) peccata/

e Rom 7 17: Nunc autem non ego operor illud sed :uod habitatin me peccatum. Ergo manet.

Manet id quod ex peccato est et ad peccatum inc1inat, C. DB792Manet quidquam damnatiunis, N. Rom 8, I.

d Rom 4 7s: (Remitsa quia tecta et non imputata)2 Cor 5 19: Non reputans illis delicta.Concedimus facta praeterita non pa matari: quod senal factum

est, transit immutabiliter in "factun fuisse.")c Negamus reatum culpae et etiam peenae non vere auferri.

Notamus Paulum nullibi docuisse iustum coram Deo manerepeccatorem coram Deo cum iustitia mere externa et imputata.

e Rom 8 32: Qui eGiam proprio filio suo non pepercit, sedpro nobis omnibus tradidib illum: quo modo non etiam cum illoonnia nobis donavit?

\\N Col 1: 14 21ss; 2 9s: quia in ipso inhabitat onnis plenitudodivinitatis corporaliter: et estis in illo repleti.

Agiuur de vera et perfecta cum Deo reconciliatione.Rom 5 10; 2 Cor 17-21; Co]. 2 12-14

1)14, Rs sm• 3s-1, 475

.41

7) amici Deo. De fide definita. DB 799: ex inimico amicus.

a Deus di1igit, uti supra. Rom 5 6.11nos diligimas. Rom 5 5; 8 35.39; 1 Cor 13 13; 2 Cor 5 14ss

ST II II 23 1: amicitia est mutuus amor benevolentiae fundatusin communicatione cuiusdam boni.

Soil. amare est velle bonum alicui. amicos esse esta1L;erwm alteri bonum quoddam velle.

Aritis-itla---no.strAr•clunDeoe*•Ano-d-Alierz-e1211LetATeer-1111.1,. ‘.44 • 4 .1 •' 4O . 4" - • • • 1

Amicitia nosLra cum Deo in eo est quod nos tliam 1111volmmus bonum suum infinitum et ille nobis suam beatitudindemcommunicare vult. Cf II II 23 1; I 26 1.4; I II 3 8; 5 1; 5 5.

rP RT

;-1

8) filii Dei adoptivi

a Adoptio est gratuita assumptio personae extraneaestatum et in iura

Supponit (vel facit) aliquan communitatem naturae.Inter iura filii maxime attenditur ius heredi.tatis.

EldA411el,ettilifilditei."4attoa,114/i^.b Disuinguitur triplex adoptio in VT

perfecta quae includit resurrectionem corporis, Rom 8 23VTi seux remota, quae in Israelitis habebatur, Rom 9 4proxima, de qua in thesi.

o De fide divina et catholica.

d Filii Dei: vide supra, renatin

e adoptivi10 17 23: dilexisti eos, sicut et me dilexistiQuod Deus Pater diligit sicat Filium suum, eos in statum

ez iura filii assumit. Atqui...

Gal 4 5s: misit Deus Filium suum ut eos qui sub legeerant redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus. Quoniamautem estis filii, misit Deus Spiritum filii sui in corda vestraclamantem, Abba, Pater.7.Quod si filius, et haeres per Deum

Eph 1: 5 13s: Qui praedestinavit nos in adopLionem filiorumper Iesum Xtum in ipsum 13 signaui estis Spiriuu promisslonissancto, qui esb pignus hereditatis nostrae.

Rom 8 15-17

ft) RS P4 35-1

haeredes scdm spem vitae aeternae

DB 799: de fide definita.

a uti supra, "filli adoptivi"Tit 3 7: ut iustificati gratia ipsius, haeredes simus

ugedm spem titae aeternae.

tt. scmd spemRom 8 17: Si autem filii , et haeredes; haeredes quidem

Dei, cohaeredes autem Xti: si tamen conpatImur, ut et conglorificemmrRom 8 23: adoptionem filiorum Dei exspectantes, redemptionem

corporis nostri. 24. Spe enim salvi facti sumusRom 11 22-24: oleaster insertus excidi potestI Cor 9 27: sed castigo corpus meum, et in servitutam redigo:

ne forte cum aliis praedicaverim, irse reprobus e fficiarI Cor 10 12: Itaque qui se exsistimst stare, videat ne cadatApoc 3 11

PP RJ ser 360

10) consortium divinae naturae ineuntDa 041-

a de fide ex SScr et Trad.A (Lennerz p 87; Lange p299 §406)

2 Petr 1 4 (exegesis difficilior, Lange, p 300f §408)

iva dia toutwv gevasths theias koivwvoi phusews

at pvomissa vel promissiones iam sunt data ut, postquam corruptionemconcupiscentiae fugeritis, efficeretis consortes diVinae naturae

bt quandonam eritis consortes: post dispositiones ad iustificazionemanp post mortem?

non determinatur per aoristum subiunctivum, gevnsthe, quodmodum ez non tempus actionis dicit

of ex generali c,ntextu NT, concluditur ad aliquod consortiumin ipsa iustifIcatione: sumus enim f ilii , tekva theou, nati exDeo, regenerati, adoptati in statum et iura filii

c PP RJ ser 358

4

11) astruitur nexus, I.e., non separantur quae hic enumerantursed et simul fiunt et, si quis peccat, omnia abeunt.

Tit 3 4-7: Cum autem benignitas et humanitas apparuitSalvatoris nostri Dei, non ex operibas iustitiae - uaef ecimus nos,sed secundum suam misericorldiam salvos nos fecit per lavacrum4) regenerationis et 3) renovationis Spiritus sancti 2) quemeffudit ta nos abunde 5) per lesum Xtura salvatorem nostrum, ut6) iustificati gratia iplius 9) heredes simus sedm srem vt aeaeternae.

Membrum Xti vivum et donum SpiritusRom 8 9: Vos autem in carne non estis, sed in sptritu: si

tamen Spiritus Dei habitat in vobis. Siquis autem Spiritum Xtinon habet, hie non est eius.

Donum Spiritus, filii Dei, adortio, haereditasRom 8 14-17; Gal 4 4-7

Donum Spiritus, caribasRom 5 5

Si amor Xti, Inhabitatio P et FIo 14 23

t,

11) astruitur nexus negativus

Quod haec iustitia et sanctitas ooram Deo amitti potest,et quidem omni et solo peccato mortali amittitur.

Lennera 252-581. Contra Calvinum qui statuit iustitiam Dei inamissibilem;ideo:ue docuit eos qui post baptismum peccant mortaliter numvamvere et realiter fuisse iustos sed tantum falso reputatos eseeiustos.

Contra Lutherum qui statuit hominem iustificari fidefiduciali, ideoque docuit hominem Deo fidit non mortalitersed tantum venialiter peccare quid-uid faciat.

2. Amitti potest.DB 805-807; 833 cf 839; 1393.Rom 11 22 ss1 Cor 9 271 Cor 10 12Apoc 3 11R ser 365

3. Omni peccato mortali amittiturDB 808 837 8621 Cor 6 9Gal 5 19-21Eph 5 5Apoc 21 8Rom 2 13; 2 6 (Rom 2 13 = Iac 1 22)Iac 1 15R ser 364

4. Solo peccato mortali amittitur.DB 804 (linea 12a: Lieet enim...); 107; 899 lin 22 Nam venialia..Iac 3 2: In multis offendimus omnes; sed non vult dicere

omnes esse iniustos; secus frustra "Deus genuit nos verboveritatis ut simus initium aliquod creaturae eius" Iac 1 18

Mat 6 12: Demitte nobis debita nostra; est oratio iustiscdm Carthag DB 107

Quod haec coram Deo iustitia et sanctitas augerd potestet debet pur observationem mandatorum et cofformationem cumChristo Iesu, neve purfecte comprehenditur antequam adrusurrectionem occuramus.et bravium a iusto iudice accipiatus.

Augeri potest et debet.DB 803 4.

B. Per observationem mandatorum.DB 804

• Rom 2 13Iac 1 22

C. Per conformationem cum Xto Iesu. Row. S,L2s5.Cf. iustitiam esse scdm normas divinas nobis per Itum

revelatas.

D. Nelue purfecte cqmprehenditurPhil 3 11-14 (1• 4-to; co- 41 14.27

E. A iusto iudice2 Cor 5 10Rom 2 6Mt 25 31-46

27Gratia sanctificans.

Gratia sanctificans est accidens in genere qualitatis adspeciem habitus reducendmn; non est virtus sedi in essentiaanimae subiectatur. Boyer p. 186. ST I II 110 1-4

Quid sit? specialissma quaedam particIpatio divinaenaturae. est enim absolute sur.Jrnat:ralis, neque enim promereturDB 801 neue a sabtantia finita promureri potest.

Cf. Lange pp 307.12; §§415-19. Eo quod hoc ens habemus,sumus consortes divinae naturae.

1. Videtur adesse contradictio.Aut ista partaciratio est finita vel infinita.Si infinita est, non est rartidipatio sed ipse Deus.Si finita est, non divina est, nam Deus natura sua est

infinitus; neque absolute supernaturalis est, quia finittoaccidenti, finita substantia proportionatur.

2. Praeterea per nullum ens finitum potest constituere donuminfinitum et increatum.

Et hoc constat insriciendo theorias propositas.Deus inhabitat inquantum producit hoc ens supernaturale.

Scil., Deus es -„ ubique, -uia ubique operatur. Ergo producendoens abolute supernaturale, est magis praesens; quae maior prae.sentia dicluur inhabitatio.

Apparet inhabltare hoc ens finitum; ap-aret Deum esse magispraesentem in producendis vermibus; non avaret Deum essehospitem inhabitantem et nanentem imo donam datum.

Unde alii dicunt Deum ihhabitare per maiorem assimilationem:scdm Neoplatonicas satiam non facit absentiam inter spiritus purossed sola diversitas; quia ergo per gratiam anima Deo assimilatur,Deus dicitur inhabitans, et ideo donum.

Apparet tmaginem dari et inhabitari; non apraret auctoremimaginis dari nisi in et non in re.

Unde alii dicunt Deum inhabitare inquantum habetur; habeturvero inquantum cognosci et amari notest.

At videtur etiam absens et non datum potest cognOsci et amari.Uhde alii dicunt duas vel tres ex his viis simul esse

sumendas,

3. Praeterea patres non ponunt nostrum consortium divinaennturae in dono creato sed increato.

Athan: RJ 766, 770, 780 [2780: si Spiritus qui nobis daturesse cruatura l non essemmus participes Dei sed creaturae]

Did Alex: RJ 1071: ipse Sriri6us substantialiter particinatur;ousasidws

Cyr Alex: RJ 2107: qula Spiritus est Deus et non creatura,sumus ex Deo nati, deiformes, consortes divinae naturae

4. Ulterlus PP faciunt filiatimem adottivam ex Xto et SpSo 'Athan RJ 766 788Cyr Hier RJ 813 cf Clem Alex 407Cf etiam 948 1273 1433 1777 2106

5. Ulterius PP admittunt effectum in creetura, nempe imaginemDei Adamo impressam et 1)ecaato obscuratam. Gen 1 26. Cuiusrestauratio est iustitia et danctitas.

RJ 31 253 361 746 973 1282 1698 2080 2106.

6. Uhde scdm Petavium docuerunt PP GG habitum caritatis mx* essevinculam seu nexum quo SpSo unimur 2) ipsum Spiritam nos facerefilios adoptionis 3) ita quidam ut nullo vinculo exsistentesolus Spiritus per suam substantiam nos faceret filios Dei4) quamvis tres nersonae inhabitent, tamen solam Spiritum adessetamqumm formam vul quasi fornimm nostrae iustificationis

Boyer, p 167de PP GG: J Maha, rev dthast ecol., 10 1909 30-40 469-92

7. Unde variae TT sentfintiae.ante aetatem auream saec XIII, P Lombardus docuit caritatem

nosrmm in nobis non esse creatam virtutem sed ipsum Spiritum.Boyer p 166.

L Lessius (Lennarz 121-24) distinxit inter nudam entitatgalgratiae et eiusdem habiuudinem ad SpSm; negavit necessariamconnectionem; docuit nos iustificari per nudmm entitatem creatam,fieri filios adoptinis et participes divinae naturae per nexmmcum SpSo.

M Scheeben Mysterien §30 Dogmatik II §832ff Boyer 168 Lange §4557/ Donnelly Mal., TS g 1946 244-80 ProcTheolSoc 1949 pp 39-89

S docet iustificationem constitui non rer solam entitatemfinitam sed etiam per donum incroatum tripeisonale quod est quasiforma. Ubi desinit metahora, non clarum.

D donet Sp Sm adesse non per solam appropriationem nequepsx exclusivo proprie sed proorie; quod exPlicat ner ima7inemquamdam triun personarum

Sinilia pud Passaglia Schrader de Regnon Wallefaert. DTC 6 1615

8. Boyer insistit donum gratiao et donum Sp non esse duo donaseparatim consideranda, et ciGat I 43 3. p. 180

Lange similiter vult anum donam totale, p 343 1455 fin.Pesch II 678 approbante Lennerz p 124 note 130 docet unicum

errorem Iessii esse in separabilitate gratlae et doni increati

9. Communiter docetar donum Sp dici de Sp per appropriationemBoyer p 175

10. Conc Flor DB 703 "omniaque sunt anam ubi non obviat relationisoppositio." fin

11. Conc trid DB 799 "unica causa formalis est iutitia Eei nonqua ipse iustus est sed qua ipse nos iustos facit."

De puplici iustitia, Lange pp 260ss 11359ss; p343 §455

12. Non videtur EaraiCaTi posse vivum Xti membrum, corpusmysticum vivens, per ens in anima absolute consideratum

Et tameni filiatio adoptiva inter effectus farmalessecundarios gratiae reputatur, Boyer p 185

. .•

f)gDe Natura Gratiae Sanctificantis: Praenotamina.I. De causa formali et effectibus formalibus.

I. Veritas consistit in adaequatione intellectus et rei.

2. Methodus metaphysica in eo consistit quod, suppositaintellectus verizate, deterninatur quaenam entia ad remconstituendam et requirantur (scu sufficiant.

Ita, supposito verum esse Socratem esse hominer4 quaeriturquid requiratur et sufficiat ut homo sit; respondetur verorequiri et sufficere formam substantialem humanam.

3. At etiam ordine inverso procedi potest. Supposito enimSocratemhabere formam substantialem humanam, quae•i potestquaenam iudicia intellectus adaequationem veriaatis habeantin ista forma fundatam. Quae quaestio est m de effectu formali.

4. Proinde effectus formales quadrupllciter dividuntur: suntenim vel primarii vel secundarii; sunt nraeterea vel immanentesvel tranacendentes.

a Effectus formalis primarius et immanens est id quod vereacitur de subiecto propter intrinsecum ipsius subiecti con-stitutivum.

Ita propter formam substantialem humanam in Socrate, veredicitur de Socrate quod est homo.

b Effectus formalis secundarius et imrianens est id quodvere dicitur de subiecto propter consectarium distinctum etnecessarium quod fluit ex intrinseco ipsius subiecti constitutivum.

Ita quia inellectus possibilis est consectariam distinctuma forma substantiali humana, quia necessario fluit ex formasubsuantiali hamana l ideo intellectus possibilis est effectusformalis secundarius et tmmanens in forma substantiali humanafundatus.

c Effectus formalisAtranscendens est id quod vere diciturde alio subiecto propter intrinsecum alterius subieciA caa-stitutivum.

Ita propter realem de-endentiae relationem in creatura,non solum habetur effectus formalis tmmanens quod haec res esta Deo creata, sed etiam effectus formalis transcendens quod Deushanc rem creavit.

Ex quo provenit nota distinctio inter ea quae entitativeet terminative de Deo dicuntur: entitative entm dicuntureffectus formales immanent6s, v.g., Deum esse sapiontem;terminative dicuntur effectus formales transcendentes, v.g.,Deum creare, conservare, cooporn.ri, 0330 finem totius creation&s,et eiusmodi.

d Effectus formalis secundarius et transcendens est id quodvere dicitur de alio subiecto pronter distinctum et necessariumconsectarium constitutivi intrinseci in alio subiecto receoti.

Ita, qui primario dicitur causa animae, secundario diciturcausa potentiarum ex anima profluentium.

De Nat ur a Grat iae Sanct if ie antis : Praenot amina.

II. De Amore Divino.

1. In dlvAnis alia sunt essentialia et alia notionalia.Essentialia sunt quae pariter de tribus personis vel

affirmantur vel negantar. Ita P F S et sunt et intelliguntet amant et creant et conservant et onne attributum divinamet absolutuni aanualitr possident.

NoGionLalla sunu quae de alia persona divina affirmaitur etde alia negantur. Ita Pater generat, at Filius non generat nequeSpiritus sanctus. Similitr Fillus generatur, at Pater nongeneratur ne - ue Spiritas sanctus.

2. Quod de una persona divina dicitur,per appropriationem dicitur aut proprie.

Per appropriationen dicitur quod essentiale est, v.g.,PaAr est amnimn creator.

ProprJ.e dlcitur qaod notionale est, v.g., Pater Filiumgenerat, ve2 Pater et Filius Spiritam spirant.

3. Simplici regula diseernuntur essentialia et notionalia.Essentialia enim praeselndmnt a relatLnibus trinitariis.Notionalia in sua rationa relationem trinitariam includunt.Unde regula cono. Florentini: 41614tfttlet, "omniaque unum sunt,

ubi non obviat relationls oppositio." DB 703 ad fin.

4. Amor divinas dupliciter sumitar: essentialiter es -1, notionaiiter.Amor divinas essentialis est inse actus parus seu divina

essentia. Scdm hunc amorem pariter amant P P S. Quod si deuna aliave ersona praedieatur, alia aliisve omissis, perappropriationen dicitur.

Amor divinas mAionalis est ipse Spiritus sanctus. Sedmhune amorem Spiritus non tam mnat quam est; est enim ipse Amorprocedens. Secandmm hunc amoren Pater et Filius amant eo sensuquod huius anoris grincipiam aInt atque fons.

5. Oum radix donationis sit anor, virtualiter in amore omnisdonatio iam continetur. donum est ipsius amorisunde omnia alia'dona flunnt.

Quare oum Spiritus sanctus est ipse amor divinus procedens,etiam proprie noninatar donum. I 38 aa 1 et 2.

6. Quidquid dici6ar contin7anter mixextast de Deo, postalatterminum convenientem ad extra.

Quod entn vere dicitur, ha.bet adaeluationen veritatis.Quod contingenter de Deo dicitur, non potest habere totam

veritatis adaequationen in solo Deo, nam Deus est ens simplicissimumet absolute necessariam et ldeo per se solum non praebet fundamantumveritatis contingntis.

Aliis verbis, quod contingenter dicitur de Deo sodm quodcontingens est, effectus formalis transcendens est ouiusdamtermini ad extra.

aliis omAssis, aut

s.

De Natura Gratiae Sanctificantis: Fraenctamina.II. De Amore Divino. 3 1

7. Idem terminus ad extra potest habere multos effectus formalestranscendentales.

Supposito enim quodam bono finito, verum est 1) Deum idproduxisse, nam omniam est causa prima, 2) Deum id ex amore pro-daxisse, nam motivum actionis divinae est bonitas divina amataet imitanda, 3) Deum id amare, nam iustus est Deus et ideo quaebona sant ut bona amat.

Quare distInguendium est inter aspectum effectivuM amorisdivini et aspectum constitutivum. Amor effectivus est qui aliquidproducit. Amor constitutivus est qai aliquid amat.

8. Statuitur theorem fundamenLalle.EssentialiGer et ideo pariter de tribus personis dicitur

omnis amA4a, amor divinus inquantura est prindipiam effectitua.DB 704: S,d Pater et Filius non sunt duo principia S-irltus

sancti, sed unum n -Amcipium; sicut Pater et Filius et Spiritussanctus non tria principia creaturae sed unum principium.

AAS 35 1943 231: "Ac praeterea certissimum illud firma menteretineant, hisce in rebus omnia esse habenda communia, quatenuseadem 106401 Deum ut supremam efficientem causam respiciant."

Ratio divina essentia est una; principium vero estipsa divIna essentia; ergo princirium est unum.

Ad min. Princinium dicit perfectionem proportionatamprincipiato. Porro Deus proportionatur effectibus producendisquia est iDSUM esse, seu esse per essentiam suam. Quare principiumdicit 1.7sain essentiam communem tribus personis in creatione velproductione, sicut dicIG ipsam esoentiam communem Patri Filioquein processione Spiritus sancti.

Corollarium: omnis prorsus gratia, inquantum respicit amoremdivinuk ut principium effectitum Y eo inso rospicit amorem nonnoGionalem :Jed essentialem.

Si vero eiusmodi amor de una rersona praecUcatur, aliis omissis,haec nraedicatio non est propria sed per appropriationem.

9. Statultur theorema complementarium.Non omnia quae contingenter de divinis -Í'.0sirsonis dicuntur,

per appropriationem dictntur.Nam solus Deus Filius incarnatus est: Pater non est factus

homo; Spirltus sanctus nun est factus homo. Tamen conthgensest - uod Filius factus es6 homo, nam non evenit necessitateabsoluta.

10. N Imo, non omnia quae de divinis personis in materia gratiaedicuntur, per appropriationem dicunt ur.

Ea S. Thoma, I 43 3; missio pursonae divinae dicitur nonper appropriationem sed proprie, nmalia persona mittit etx aliamittitur its ut qui mittat non mtttatar et qui rnittatur non mittit;proinde sunt missiunes Plt*hsto perbonarum divinarum secundumdonum gritiae gratum facientis.

Ex eodem, I 38 aa 1 et 2: donum est nomen personale etpropriun Spiribus sancti; et hoc donum dicitur datum creaturaescdm effectus temporales: a 1,3m 4m: a 2, 3m.

Ex eodem, I 37 2 3m: Sicut Ftter dicit se et omnam creaturamVerbo quod genuit... ita se et omnem creaturam SRtiritusancto.... Et haec sunt non kmtionalia essentialia sed notionalia;nam agitur de Verbo qua genito et de Spiritu qua procedente; etsoium Verbum generatur sicut solus Spiritus procedit.

De Natura Gratiae Sanctificantis: Praenotamina.

III. De Fundamento Gratiae Ontologloo.

1. Quattuor sunt gratiae quibus eminentlus hoe nomen competit,nampe, gratia unlonis, lumen 171oriae, gratia sanctifIcans, etvirtus caritatis.

Gratia enim unionis est illud ens finitwn in humanitate Xtireceptum ut exsistat per esse personale Verbi divini. Haec ergogratia est terminus ad extra scdm quem vere dicitur "Verbam carofactum esU." ITI , 17,2.

Lumen gloriae est illud ens finitwn quo disponitur intollectuscreatus ad recsiniendum divinam essentiam tamouam speciem intelli-gibilem et ita ad videndum Deum sicuti in se est. I 12 2 c.'

Gratia sanctificans eat illud ens finitun quo renascituret regeneratur subt.antia finita ad narticipandam ipsmm vitmm divinam.

Caritas vero ost illud ens finitum quo substamia finitaet regenerai:a habitualluer possidet veri nominis amicitiam cum Deo.

2. Caeterae vero gratiae sunt magis dispositiones ad gratiassupra memoratas vel consectaria ex lis profluentia.

Fides enim et spes desmnt tum in Xto homine tum in beatis.Dona Spiritus sancti pertinent non ad ipsam vitam supernaturalem

sed ad oLerationes huic vitae consentaneas.Temperantia et fortibudo, resurrectio corporis eiusque glori.

ficatio desunt in angelis.Prudentia et iuszitia specialis, v.g., commutativa, distributiva

et lgalls, adaptant naturam elevatam consequenter ad suam eIevationen

3. Quare hic agitur non de fundamento onuologico cuiuslibetgratlae sed de fundamento quattuOr supra nominatarum.

Explicandum enim est, quantum firi potest, cur hae gratiaetanuae perfectionis sint ut ipsam esse subsistens laoftemilaquodommodo tangant.

4. Porro, ipsa ctivina essmntia est prima causa exemplaris quamimitatur scdm aspectum quemidam vel rationmm omne prorsus ensfinitum sive creatum sive creabile, sive substanziale siveaccidentale est.

At divina essenuia duplicl'er consirkrari potest.Primo modo, prout absoluta est et tribas personis divinis

communis.Alio modo, prout re idomificatur cum hav vel illa reali

reiatione trinitaria, sive cum paternitate, sive cum filiationi,sive cum spiratione activa, sive cum spiratione passiva.

Proinde cum omnis substanuia finiia sit quaedam res absoluta,conveniens vid,„tur dicere emn imitari divinmm essentiam scdmquod illa essentia absolute sumatur.

Cum vero quatturor gratiae eminentiores cum ipsa vita divinaintime connectantur, conveat,ns videtur dicere easdivinam essenUiam scdm quod re identificetur cum hae vel illareali relatione trinitaria. Et sic gratia xxionta unionisdivinam pa'uernitatem, lumen 71oriae divinam filiationam,gratia sanctifidans spirationam activam, virtus vero caritatisspirauionem passivam imivanur et modo finito participent.

7"7:7717"--'"""

De Natura Gratiae Sanctificantis.

IV. Scdm effectus formales et immanentes.

1. Effectus formalis immanens et primarius gratiae sanctificantisest quod facit habentem divinae naturae participem.

Haec enim gratia tmitatur ad extra divinam essentiak scdmquod identificatur cum spiratione activa. Iam vero spiratioactiva pertinet ad ipsam naturam vItanique divinam et trinitariam.

u , •Et scdm hunc asectum cum relativus sit, nulla substantia finita,quippe res absoluta, divinam essentlam imitari potest.

2. Alius effectus formalis, immanens, et primarius c.ratiaesanctificantis est quod facit hominem Deo gratum atque amabilemamore divino speciali.

Cum spirlatio activa sit nrincipium S - iritus sancti, etiamest principium ipsius amoris divini procedentis. Ilm vero principiumamoris est amabilitas, ideoque spiratio activa est Deus qua amabilis,qua amoris principium. Quia ergo gratia sanctificans imitaturspirationam activam, imitatur Deum prout Deus est amabilis, ideoquefacit habentem Deo gratum et speciali divino amore Emabilam.

3. Effectus formalis, immanens, sed secandarius quaatiae sancti-ficanbis est virtus infasa caritatis. Ex enim gratia sanctificanteprofluit virtus caritatis, sicut et potentiae ex essentia animae.I II 110 3 c; 4 lm.

Nam sicut spiratio activa se habet ad passiven, ita etiamgratia sanctlficans se habet ad virtutem caritatis. Sicut enimgpatia sanctificans imitatur spiritionem activam, ita virtuscaritatis imitatur s-irationem passivam.

Iam vero spiratio activa sed habet ad aassivam sicut principiumad principiatum. Ideoque gratia sanctificans se habet ad virtutemcaritatis sicut princtaium ad principiatum.

Praeterea, spiratio activa et passiva sunt realiter distincta,correlativa, inseparabilia, et aequalia. Ideoque gratia sanctificanset virtus caritatis sunt realit-r distincta. Infusa gratia,infundttur et caritas; sublata grx caritate, tollitur gratia;et mensura gratiae est eadem in eodem ac mensira caritatis.

4. Pro diversis statibus alii slnt effectus formales, immanentes,et secundarii gratiae sanctaficantis.

In viatoribus adsunt fides et spes.In dirigendis ad normas divinas sunt dona Spiritus sancti.In perficiendis in parte rationali sunt prudentia et iustitia

snecialis, nempe, iustitia commuhativa, distributiva, legalis.In perficiendis in parte sensitiva sunt fortitudoet temperantia.

5. Effectus formalis immanens et mixtus gratiae sanctificantisest regeneratio vel renascentia in novam vitam.

Regeneratio enim est qua personae exsistenti advenit nova natura,scil., novum principium primum ot remotum operandi et nova principia

• proxima opurandi.Iam vero per gratiam snnctificantem advenit creatirae rationali

exsistenti, primario quidem ipsa gratia quae est principium primumet remotum oparandi supernaturalier et meximlix meritorie l secundariovero virtutes infusae et dona quae sunt principia proxtma vitaesupernaturalis.

De Natura Gratiae Sanctificantis.IV. Scdm effectus formales immanentes.

6. Alius effectus formalis, immanens, et mixtus gratiaesanctificantis est ut creatura ratione.lLs sit justa illa Deiiustitia qua nos iustos facit.

Iustitia iplius Dei inprimis est veritas (I 21 2), nantamen prout est in iPso intellectu sole sed prout in intellectaexsistem dirigit et movet voluntatem. Et sic iustitia Deiest Verbam spirans amorem seu spirado activa.

Ulterius vero iustitia ipsius Del sural pot-ast prout estnon solum in intellectu diriFenti et moventi sed etiam involuntate attracta et vo1ente. Et sic iustitia Dei est perconiunctionem spirationis activae et passivae.

Tartio deniqae iustitia Dei sumi potest scdm quod intellectuiet volantati divinae accedit divina mnni.potentla exsecutrix.

Scdm primam considerationem lustitia De1 qua nos iustos facitest sola gratia sanctificans. Scdm ateram considerationameadem xx iustitia est gratia sanctificans cam caritate. Scdmtertiam considerationem est gratia samtificans cum (Innibusvirtutibus et donis infusis. Et haec est 111a iustitia scdmquam homo intorne rectificatur ut corms rationi et ratioxDeo subdatur.

De d.iversis iustitiae conceptibus, Larige p 290 §396.

De Natura Gratiae Sanctificantis.

V. Scdm effectus formales et transcendentales.

1. Gratia sanctificans,elserit effectus formales transcendentales.Quodcumque enim contingenter de Deo dicitur, non entitative

sed terminative dicitur.Iam vero multa contingenter de Deo dicuntur scdm gratiam

sanctificantem, puta, quod Deus hunc hominem gratum facit, quodDeus eum amore specip1i diligit.

Exsistunt ergo effectus formales et transcendentales gratiaesanctificantis.

2. Qui effectus formales et transcendentalis sunt dunlicis generis.Nam gratia sanctificans considerati potest tum ut eftectus

amoris divini (nam ex amore Deus gratiam in hemine producit) tunetiam ut terminus amoris divini (nam Deus amat hominem gratum factum)

3. Effectus formales transcendenGales gratiae sanctificantis uteffectus respiciunt amorem divinum essentialem.

Uti enim vidimus, omnes tres personae pariter sunt unumprincipium effectivum omnis et cuiuscumque creaturae. Pariterergo de tribus rersonis praedicatur hic amor divinus effectivus.Amor denique qui pariter de tribus personis rraedicatur est mmoressentialis.

4. Effectus formales transcendentales gratiae sanctificantisut termini respiciunt amorem divinum notionalem.

Hoc assertum proponitur ut probabile probabilitate intrinseca;ea enim quae in SScr et in Patribus dicuntur circa habitudinesdiversas divinarum personarum ad iustos postulate videntum utgratia sit terminus amoris divini notionalis.

Quod vero i.n contrarium a theolorris adducitur, non plus 1:1probat quam -uod ultro concedimus, nempe, gratiam non ut terminumsed ut effectum respicere amorem divinum essentialem.

De Natura Gratiae Sanctificantis.V. Sedm effectus formales et transcendentales.

5. Effectus formalis transcendentalls gratiae sanctificantisin Xto homine est quod Deus Pater diligit Filium ut hominemamore notionali qui est Spiritus sanctus et donum.

Argultur ex bantimno Iti: Mt 3 13ss; Mc 1 9ss; Lc 3 21s; Io 1 3

Fraenotantur:a' Xtus ut homo habuit gratimn santificantem (III T 1) a primoinstante suae conceptionis (III 34 1) et quidem modo illimitato(III 7 9-12)'.bt Baptismus Xti manifestat externe illam gratiam quam internesmmper habuit.

FbCM 1) habuit dilectionem Patris et donum SpSi quaeexterne manifestantur par vocem et columbam, et 2) finis baptismiXti erat externe demonstrare quid baptizatis advenit. ItaClem Alex, CyT Hier, Ambr, Aquin, RJ 407 813 1273; III 39 8 e.ot Omnia , Ilaecumque producuntur, a tribus rersonis producuntur;

cuiusmocii sunt 1) columhe, 2) VO7 de caelo, 3) corpus, anima, etgratia'iti. III 39 8 2m.dt Id nued sir:mificatur est personale et proprium. III 39 8 2m.

Solus Pater habet Fl1ium, ideoque solus Pater dicere notestFilius meus dilectus.

Solus Filius est incarnatus.Solus Spiritus representatur sub specie columbae.

et Ab aeterno et necessario Pater diligit Fillum SpirItaxsznztout Deum Spiritu sancto. I 37 2 c.ft Ex tempore et continrrenter Pater di1igit Filium ut hominemSp.irttu sancto. Quod, uia contingens est, postulat terminum adextra convanientem. Qui uerminus conveniem est sola gratia sancti-ficans. Nam tmiGatur ad extra spiraGionem activarn qua Pater diligit.gl Ab aeterno et vi suae processionis Spiritus sanctus est donum.I 38 aa 1 et 2.ht Ex tempore et contingenuer Spirltus sanctus huic homini datur.Quod, :;ula est contingens, postulat convenlentem terminum ad extraet hic terminus conveniens est sanctificans. Imitatur enimspirationem activam et ideo habet relationem speclalcm ad ipsampassivamspiratImem quae est Spiritus sanctus.

pon, cr -4tTrUf° a

num/Xtojoollatum ! Non p..,r6p),r/opria 0.- uneniidi,r non Der p T priati ,te loitur" Fillus dil

"Alat4O f-m44tsi0

Proponit:ur argumentum.Gratia sanctificanslost ternInus amoris divini notionalis

si ipse Pater dillgit, ipse Filius ut homo diligitur, et ipseSpiritus samtus est donum Xto homini conatum.

Atqui scdm SScr Filias proprie et non per appropriationemdiligitur; Pater et non per appropriationem diligit;Spiritus proprie et non per approprlationem dono cohtertur.

Ergo gratia sanctificans in Xto homine est terminus emorisdivini mtionalis, quo Pater diligit Filium Spiritu samto.

De Natura Gratiae Sanctlficantis.V. Scdm effectus formales et transcendentales.

sifai1i/6. Effectus formalis et transcendentalis gratiae sanctificantisin iustis est ut Deus Pat,,r eos diligat/eadem dilectione quaFilium ut hominem diligit.

Arguitur ex Io 17 23: dilexisti eos sicut et me di1existi.

b Praenotatur:at Ex ipso textu, ex contextu, et ex antecessis (V, 5) constat

ipsum Patrism proprie et non rer appropriationem diligere ipsumFilium ut hominem proprie et non per appropriationem.by A pari, ipse Pater proprie et non per appropriationem diligit

eos qui credituri erant in Xtum.cf Haec dilecuio est contingens ideoque postulat convenientem

terminum ad extra. Qui terminus conveniens est gratia sanctificans.

e Proponitur argumentum.Gratia sanctificans est in iustis terminus moris notionalis

si Pater iustos diligit sicut et Filium diliŠit.Atqui Pater iustos diligit, sicut e t Filium diligit.Ergo...mai: nam ex asserto antecedente, Pater Filiam amore notionali

diligit..min: ex textu Io 17 23.

De4fatura 'Gra'clae 5anctiricantls`V. Scdm effectus formales et transcenentales

3g

7. Ideoque -er gratiam sanctificantem efficinur filii Deiadoptivi.

a Factum iam constat: Rom 8 15s; Gal 4 5s; Eph 11 5 13.

b Ille est filius adoptivus qui 1) non est filias maturaitergenitas et 2) diligitur a Patre sicut d ab eodem PatreFilus suus proprius.

Atqui 1) iusti non sunt naturaliter filli Dei sed unatarafilii irae" Eph 2, 3, et 2) diliguntur a Deo Patre sicut Filiassuum proprius, Io 17 23.

Ergo...

8. Ideoque sumus heredes scdm spem vitae aeteraae.

a Nam qui vere adoptatur, haeres efficitur. Ex ipsa notioneadoptionis. Pariter ex Rom 8 17; Gal 4 7.

b Tantum scdm srem. Tit 3 7. Quia adoptio alia est incompletaRom 8 15s, et alia completa Rom 8 23.

Quod sic exponi potest.Scdm S. Thomam adoptiva filiatio est assimilatio ad FEUxm

natura1am, III 23 3 c.Per gratiam sanctificantem asstnilamur Filio inquantun ed; .,

Verbum spirans amorem.Per lumen gloriae assimilamur Filio inquartum est Filbas seu

Verban a Patre geniom.

9. Quaeritur utrum filiatio adoptiva sit entitas quaedEm innobis recepta an denominatio extrinseca ex amore patorno adoptante.

Respondetur adoptionem tria dicere: 1) mutatio et conservatioin nobis a tribus divinis pursonis producta; 2) ipse effectusproductus; 3) ipse amor paternus in filios adoptatos.

Quae omnia dicuntur scdm graAwn sanctificantem, tamenet aliter. Mutatio enim et conservatio dicuttur W3d171 relationengratiae ad causam efficientem. Ipse effectus prodactus diOtur /nosscdm assimilationem ad Filium naturalcon.. Ipse amor paternlis qua erga/dici -6ur scdm effectum idranscendentalem gratiae sanctifIcantls.

0.•.

De Natura Gratiae SanctaficantisV. Scdm effectus formales et transcendentales.

10. Effectus formalis et transcendentalis gratiae sanctificantisin iustificatis est ut vivant ad nodum membrim Xti.

a Fraenotanuar:

at Corpus nysticum est Ecclesia. Col 1: 18 24. AAS 35 1943 199ss.NB Quamvas saepius haec enc7c3ica S. Thomam citat et laudet t

non tamen citat III q 8, neque eo modo quo Angelicus corpas mysticumconcipere videtur. Aguinas enim de Xto capite hominum et angeloramloquitur; Encyclica vere 6 de corpore,uod est ecadsia his in terrismilitans et hierarchice organazaa r tmva.

bt omnes et so2i sunt membra qui 1) baptizati 2) veram fidemprofi -uentur neene 3) apostatae neque 4) excommunacati sunt. Ibid. 202

ct qui peccato mortali infecti sant, non omnem vitam amiserunt;si quidem fidem et spem retinent et gratiis actualibus ad poeniten'uiammoventur. Infirrni sunt sed non simplicieer demortui ut membra.Ib. 203

d ► viva tamen Iti membra nroprie dicuntur quae sana sunt, caritatemhabent, et mereri vitam aeternam possunt. DB 842. Ibid. 203.

et quae vita, duplici6er con3ideri potest: primo modo, ut vita est;alio modo, prout est vita quae membro competit.

proinde, inquantum vita est, est effectus formalis et Jimmanensgraiae sanctificantis; in eo enim consistit quod principiuminurinsecum primum seu remotum recipitur ex ouo profluunt vibtatesinfusae et dona SpSi e quibus per adiutoriam grauiae actualiseliciuntur operai,iones huic vitae consentaneae.

attamen, inquantum est vita ad modum membri, hanc vivamin nobis habemms pro-ter Xtum et in Xto et cum Xto.

ft membram corrpris mystici et membrum corporis organioi nonsunt eodem modo conca - ienda.

in corpore organico membrum non habet propriam subsistentiamet waice destinatur in bonum totius.

in corpore vero mystico membrum retinet propriam subsistentiamneque membra sunu propter coreas sed corpus propuer membra.

AAS 35 1943 221s. Membra sunt personae; personae suntpropter se (CG III 112); manent supposIta distincta, et actionessunt sup -e:ositorum.

Ibid. 231: "omnem nempe as reiciendum esse mysticae huiuscoagmenbationis modam, quo ChriSGI fideles quavis atione itacreatarum rerum ordinem praetergrediantur ateue in divina perpergminvadant ut vel una sempiterni Numinis attributio de iisdemtanquam propria praedicari quaeat."

0

De NaturaGratiae SanctificantisV. Scdm effectus formaleset transeendentales.10. Vita ad modum mambri,

b Declaratur qualis sit vita ad modum membri.

at Quamvis corpus sit propber membra, tamen membra suntproater Xtum; imo sunt Xti.

1 Cor 3 23: "omnia enim vestra sunt; vos autem Xti; Xtusaauem Dei." AAS 42 35 1943 222. Cf "esse alicuius u I 21 1 3m.

1 Cor 6 15s: membra nastra sunt membra Xti, unde fornicatortolliu membra Xti facit ea membra meretricis.

1 Cor 6 19s: non estis vostri. Emati enim estis pretio nagno.Rom 14 8: Sive enim vivimus, Domino vivimus: sive morimur,

Domino morimur. Sive ergo vivimus sive morimur, Domini sumus.

bt Quia sumus Xti, nobis iasis mori debemns.Lc 9 23: Si auis vulu post me venire, abneget semetipsmm,

et tollat crucem suam cotidie, et sequatur me. Qui enim volueritanima suam salvam facere, nerdet mxm illam: nam qui perdideritanimam suam propter me, salvam faciet illam. Cf. Lc 17 33.

10 12 24s: Amen wmen daco vobis, nisi granum frumeati cadensin uerram mortuum fuerit, ipsum solum manet. si autem mortuamfuerit, multum fructum affert. Qui amat animam suam ta hoc mundo,perdet eam: et qui odit animam suam in hoc mundo, in Vi6aM aeternamcustodit eam.

Rom 6: 3 consepulti entm sumus cum il10 per' bapaismum in mortem5 complantati facti sumus similatudini morti eius 8 mortua smmuscum Xto 11 moitaa mortuos quidem esse peccato, viventes autem Deo18 liborati autem a peccato, servi facti estis iustitiae. 22liborati a pecato, servi autem facti Deo

2 Cor 5 14ss Charitas enim Xti urget n)s: aestinantes hocquoniam si unuspro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt:et pro omnibus mortuus est Xtus: ut, et - ui vivunt, iwm non sibivivant, sed ei, qui pro ipsas mortuus est et resurrexit.

Gal 2 19ss; 3 27ss; Phil 1 20s.

ct Sibi mortui, Xto vivtmus vita Xto propria eu nobis gratuitopropter Xtum collata.

Col 3 3: Mortul anam estis, et vita vostra est absconditacum Xto in Deo.

Quia Xtus est Filius naturalis, ei soli debetur dilectiopaterna, donum Spiritus, gratia sanctificans, et caetera consectariaquia ei soli haec vita debetur, ei est propria.

Quia sumus filii irae, h-ec vita nobis est indebta. Mno,cuilibet croaturae est inebita etiamsi num -uam eeccet. peccaverit.

Io 14 21: Qui habet mandata mea et servat ea, ille est quidiligit MG. Qui auuwm diligeour a Patre meo.

Io 6 58 Sicut M1Sit MR vavens Pater, et ego vivo propterPatrem, et qui mand cat me, et ipse vivet propter me.

dt Quae vita nobis confertur scdm coniunctionem cum Xto.Io 15 lss: vitis et palmites. Manete tn dilectiona mea.Compati l commori s concorpora1es, complantati, convivificare,

conresuscitare, consedere. Rom 8 29 conformes, primogenitus in multi

et Meritum et finis attinguntur quatenus sumus viva membra Xti.DB 809 842. Rom 8 17 Si tamen compatimur, ut et conglorificemur.

ft quod ideo est quia haecvata est perfectionis divinae. Mt 5 418.necessitas donorum I II 68 2; gratiae actualis De V r 24 7-9;

De Ver 27 5 am.

Natura Gratiae SanctificantisV. Scam habitudines effectus formales et transcendentales10. Vita ad möd.ummembri.

Declaratur habitudo Xti capitis ad membra.

af Utrum Xtus qua homo sit caput an Xtus qua Deus.

AAS 35 1943 236: "Ohr.Lstus enim, ut proprie accuratequelo7ummur, scdm utramque naturam una simul, totius ecciesialeest caput (De Ver 29 4); ac ce:c.ero ,'uin ipse solemniter asseveravit"Si quid petieritis in nomine meo, hoc faciam." Io 14 14.

bf Utrum Xtus qua Deus dili7it nos amore notionali.

Io 15 9: Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi vosIo 15 26; 16 7: ipse mittit Spiritam sanctum ad nosPorro, missio dicit orirdnem missi a mittente (I 43 1), et

Xtus at Deus"est origo Spiritus quatnanus est et ipse spiratio activa.I 37 2 c fin: "et Pater et Filius dicumtur diligentes

Spiritu sancto vel Amore procedente et se et n)s." Cf ad 2m 3m.

cl Utrum Xtus nos ut filios adoptionis.

Diligit DDS Uti sumas; atqui sumus filii adoptionis,assimilati ad filiationem naturalem, uti dictacm est.

Non tamen diligit nos ut filios suos per adoptionem, namei samus non filii sed fratres. Rom 8 29 primogenitus in multisfratribus.

df Quemadmodam fiori possit ut Ctus nos diligens amore notionalinon diligit ut filios suos.

Quia spiratio activa est Patris ut principii sine principio;at eadem spiratio est Fi1ii ut principii de principio. DB 704.

ef Xtus, non qua Deus, sed qua homo est Idediator. III 26 2 O.NB Itus qua homo dicit personam divinam ut in natura humana;

numquam fit abstractio a persona.

ff Oeconomia salutis (propositum Dei, scdm Paulum) est illeordo divinae sapientiae libere a Deo electus et volitus.

Ordo concrete sum tus dicit 1) ordinata 2) inter seconnexa.

Deus non vult hoc Çuia vult illud, sed vult ut hoc Sitpropter i11ud. I 19 5 c.

Proinde Deus voluit ut omnia sint pronter Itum, "ut sitin omnibus ipsam Drimatan tenens" Col 1 18.

1 Cor 3 27: omnia enim vestra sunt; vos antam Xti; Xtus autemDei. Agitur de fine: I 21 1 am.

Xtus instrumentum (III 7 1 am; 18 1 2m) potentia (III 13)operatio (III 19) efficientia (III 8 aa 2 8,2 6; III 48 6; III 56).C. TreamAk ,.. ,,-- 19; 371r,kryiti.(47 ► 4.-4,ar 64-3 2/6 /1

gi Est oeconomia amoris.Nos sumus Iti, nobis mortui, Xto viventes i per gratiam et caritatXtus est Dei, satisfaciens et sAxans, rer amorem: Io 15 13

MaioPem dilectionem nemo habet..Fater nos diliit quia Xtum IO 14 21: Qui autem

diligit me, diligetar a Patre meo. Io 14 23.

ustus ve , . habet.aio, iter pe

incre am spirarticip• o spir

Irltum s ct

gratiam ctificonis act ie, rela

onem pas-, vam, sci adative per ritat

extra '

itatur sp• ationem ssiva quaeci frui6ioum7ver• enu• , ,_cus D

g••n -•:.•

onem pS. itum s tum.; haec m virt

factutl,bite r Spirit anct

,:u w OZZ 111

• r am ha

•

ad

s.r

4

De Natura Gratiae SanctificanuisV. Scdm effectus formales et transcendentales

11. Effectus formalds et transcendentalis r2Tatiae sanctificantisin iustis est uod Spiritus sanctus, ab aeterno donum increatumexsistens, ex tempore iit donum huic lusto datum.

a Scdm SScr, SpirJ.tus sanctus mittitur eisque datur.Gal 4 6: cire distinguuntur missio Filii et missio Spiritus;

clare distinguuntur Pater mittens et Spir.uus missus.Haud dici potest non Spiritum mitti sed Deum; Deum vero

missum per appropriationem dici Spiritum missum

Rom 5 5: agi.tur de Spiritu s; et dicitur datus vobis.

1 Thess 4 8: tov theov tov kai didovta to pveusa autou toagiov umas.

NB Scdm usum Pauli "tov theov" dicit Deurn Patrem. Paterergo dat Spiritum suum; et Spiritus suus est divinus.

b Ex tractatu de Deo Trino.Donum est nomen personale et nroprium Spiritus sancti.

Quod nomen eodem titulo dicItur de Spiritu quo dicitu.r amor procedensideo enim Spir.Ltus est donum quia est amor procedons. I 38 aa 1 et, 2.

Proinde, sicut gratia sanctIficans est torminus ad extrascdm quem iustus diligitur amore notionali, ita etiam gratiaest terminus ad extra scdm quem donum incroatuk, Spiritus sanctus,ainor notionalis, datur iusto.

c . Accedit auctoritas S. Thomae. I 43 3; I 38 1 3m 4m; 2 3m.

• •• .4r! 1.̀ e

• 4„...33.

d Quod alicui datur, ab eo habetur.Habetur Spir.,tus a iusto T.7atenus donum increatum per

gratiam fit iusto datum. iorro, ideo gratia est terminus convenienshuius dationis ad extra imiGatur snirationem activam ethac de causa possiaet prorriam relationem ad increatam spirationempassiva*.

Participative vero habetur Spiritus per caritatem infusam;virtus enim caritatis ad extra imitatur sniraionan pass±vam quaeest Spiritus sanctus.

In ordine denique ad fruitionem habtur Spiritus qUatenusp3r grauiam iustus habitualiter Deum vere cognoadt et recte diligit•Cf. I 38 I; 43 3.

Natura Gratiae SanctificantisV. Sedm effectus formales et transcendentales12.

12. Effectus formalis et transcendentalis gratiae santificantisin iustis est quod Pater et Filius Spiritum huic iusto mittuntatque dant.

a Gal 4 6: Pater mittit in cordaIo 14 16 (Pater dabit) 14 26 (Pater mittet in nomine meo)

15 26 ( ego miti;am a Patre) 16 7(quem mittam ad vos)

b Quae missio et dacio dleunt 1) aetornam originem Spiritus"g Patre Filio-ue et 2) terminam ex tempore scdm quem Pater etFilius dicuntur mittentes et dart es, Spiritus vero missus vel datls.

c Porro, cum grabia sit terminus kmoris procedentis p conveniensbist termLnus scdm quem Pater et Filius dicuntur mittentes et danGes.

13. Quare tres divinae personae animas iustorum inhabitaat.

AAS 35 1943 231s: "Inhab_Ltare quidem divinae rersonaeMcuntur, quatenus inga creatis animantibus fantellectu praeditisimperscrutabili modo praesentes, ab iisdem per cognitionem etamorem attingantur, quadam tamen ratione omnem naturam transcendenteac penitus intima et singulari."

b Omnes trc-, s prsonae inhabitant. Io 14 23: apad ad eum veniemus17t mantlonom apud eum faciemus (i.e., PaGer et Filius). Rom 8 9ss SpS

c Scdm quod tras pari_ter gratiam in iustis producunt. Et sicadsunt scdm eamdem normam scdm quam Deus est in omnibus praesens.I 8 1-4.

df Scdm -uod graAa est terminus amoris essentialis. Et sic omnesse dant, in(jiantum "daPe" 11beralem sui communicatianem I 43 4

of Scdm quod est terminus amoris noGionalis. Et sic Paterest praesens ut mittens et dansl Filius est praesens ut missus(I 43 5) et dans; Spirltus est praesens ut missus et datus.

f! Scdm Tuod graGia est primum principium intrinsecum vitaesupernatnalis. E'G sic divinae personae habentur ad fraitioneminquantum habitualiter vere cognoscunGur et recte diliguntur.

38 1; 43 3.

14. Ideoque viget veri nominis amicitia inter Deum et iustos.

II II 23 1 c: amicitia est mtuus amor benevolantine inquadam communicatione boni fundatus.

Fundatur haec amiticia in communleatione divinae naturaeipsiusque Dei. •

Est amor bonevolentiae ex parte Dei. Gratia enim estterminus dilectionis divinae et essentialis . et noGionalis.

Est amor benevolenuiae ex rarte nostra. Charitas enimDei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum quidatus e st vobis.

15. Spiritus sanctus est anima Corporis Mystici. Ak

SpSs: tertia persona SS. Trinitatis.Oporpus mysticum: Xtus et Ecciesia suaanima: dicitur per analogiam tmperfectam

Analogia: sicut se habet anima ad corpus quod informat, itase habet SpSs ad corpus mysticum. Ergo aequalitas proportionum.

Non metaphora: corpus mpticum non est merum corpus moralein quo solum unitatis principium est communis finis et communisomnium in eundem finam per socialem auctoritatem conspiratio.AAS 35 1943 222.

Non analogia perfecta: corpus mysticum non est idem quodcorpus naturale. Membra huius propriam subsistentimm non habentet unice destinantur in bonum to6ius. Membra illius proprigmsubsistentiam tetinent, et membra non sunt propter corpussedcorpus propter IT,mbra. AAS 35 1943 221 f. Nam Xtus propterhomines (propter nos hamines et prepter n)stram salutem descenditet caelis); Ecclesia propAr hamines; sacramenta pronter homines.

Sed analogia imperfecta; et ita quidem ut tnperfectiusanalogatum sit corpus naturale. Ratione mAteriae uniendae:nam CM est unio personarum. Ratione principii unionis: nempeipse increatus Spiritus. Tbid. p. 222.

Eph 4 4: solliciti servare unitatam Spiritus in vinculopacis. Unum corpus et unus Spiritus

Corpus est CM. Spiritus est STS. Iuxtapositio suadetSpSm esse animam seu Spiritum corporis mystici.

Et ita PP. Vide S. Tromp, De Spiritu sancto anima corporisXti mystici, PUG, Textus et Doc., series latina, graeca.

Leo XIII I ASS 29 650; Pius XII 35 1943 220 illum laudans etcitans: "Hoc affirmnre sufficiat, quod cum Christus Caput sibEcclesiae, SpiTitus sanc .Gus sit eius anima."

AAS 35 1943 219.SpSs est principium unionis.Quoad caput ut Deum: est procedens de Filio et consubstantialAs

cum Filio et missus a FilioQuoad canut ut hominem in eo inhabitat per prius; eum ducitQuoad membra ut singula: idem omnes gratos factos inhabitat;

omnes movet sive ad fidem et poenitentiam sive ad progressum1 Cor 12 3; DB 898 linea 12; Rom 8 14.

Quoad membra ut consociata: dirigit ecclesiam.

Utrum effectus formales gratiae sanctificantis per onni.potentiam divinam separari possint.

Cf. Beraza qui thesin statuit: "De potentia Dei absolatagratia habitualis et peccatum mortale in eodem subiecto simulexsistere possunt." p 706 ff., i§862-77.

FundamenGum est distinguere inter entitatem gratiae utanimae qualitatem ,-hysican et, alia ex parte, connaturalemgratiae exigentiam ad amicitiam divinEm quae/maior non estquam ut accidens sit in subiecto etc. exi7entiA/

Scil. Beraza tenet hominam gratam factum non eo ipsoesse Dei amicum almiam sed tantum habere ius ad amicitiam 02divina prondssione.

Dicimus effectus formales gratiae sanctificantis etimnanentes et transcendentales non esse separabiles.

Immanentes enim primarii eo ipso habentur quod gratia habeturImmanentes vero secundarii ex aratia habituali sequuntur

scdm divinam sapien .Giam: sunt varii provariis statibus et subiectis;non tamen omittuntur in grato facto sanienaer; quod ,fero contradicitdivinae sspientiae vel boiitati est impossibile. I 25 5 la.

Transcendentales autem non sunt concipiendi ad modmmconsectariorum: sed supposito Deo uno et Trino, eo ipso quodhabetur gratia, etiam habentur filiatio adotiva fraterryitascum Filio, donum Spiritus, Trium Personarumamicitia cum Deo amico.

Quae cum itasint, sicut repugnat eurndem simul esse amicumet inimicum, ita repugnat emndan habere gratiam at T)eccatum tortale.

Circa fundamntum ultimum Berza, vide In Boet de Trin 5 3circa distinctionem, abstractionem, senarationem.

Distinguuntur sane animal et pes animalis. At pes sineanimali non est pes. Abstrohi potest Eaimal a pede, totum apartibus; nam animal sine peda manet animal. Abstrahi nonpotest pes ab animali, nam pes sine animali non est asp pes.

Gratia vero huius ordinis est gratia Xti: est inera ineptitudoet nullo modo mtaphysica profunditas inquirere de gratia proutest ens physicum s,iorsum sumptum a Xto capite.

0

Dtrum ipse Deus se habeat ad iustum per modum formae velactus eminentiorisx vol assIetentis.

Eiusmodi doctrina invenitur in Petavio, Lessio, de la Taille,Malachd Donnelly.

Dicimus eiusmodi doctrinam esse convenientem ubi aT:iturde graGia unionis (humanitas Xti exsistit per esse prs)naleVerbi) vel de visione beatifica (divina essenti.a se habet utsHesia;ls species His in casibus Deus ipseimplet quodammodo vices actus vel formae.

Negamus eiusmodi doctrinam esse convenientem ubi aglturde iustis.

Nam onnia salvarl possunt per effectus formales transcendentaleiDe facto, nihil dicitur de iusto quod requirit Deum ut formam

vel Deum ut actum.Tridentinum docet unicam causam formalem nostrae iustificantion

is esse iustitiam Dei qua nos iustos facit, scil., gratiamsanctificantem sua con6ectaria.