20
7 72 Co Iy do d€ giai thfch tQi sao endosulfan va fenvalerate gay ra nguy cC1 caD cho thac an. Tru'(k he't, Iu'Qng thu6c tru sau du'Qc sll dl,lng thu'cmg caD hC1n khuye'n cao. Tha hai, san phjm tQO ra thu'<'1ng du'Qc thu hOQch tru'oc th<'1i hQn ca ch Iy du'Qc khuye'n cao. Trong cUQC khao sat nay, m§.u du'Qc Ia'y khi nho dang du'Qc thu hOQch, nhu'ng du' Iu'Qng endosulfan ra't caD (100% m§.u du'C1ng tfnh, 6% trong s6 do co du' Iu'Qng caD hC1n MRL). Tha ba, eac phu'C1ng thac canh tac khong tu'C1ng thfch voi phu'C1ng phap quan Iy dich hQi t8ng hqp (iPM). Them vao do, khoang cach vung la khong duo SlI dl,lng mo hlnh PIRAMS, chung ta tha'y la khi Iu'Qng sll dl,lng giam xu6ng mac du'Qc khuye'n CaD (khoang mQt nlla), nguy cC1 cho thl,lc phjm giam xu6ng mac trung blnh. Chi s6 PI RAMS cOng giam khi th<'1i gian cach Iy du'Qc keo dai ra hay phu'C1ng thac canh tac tr<'1 nen tu'C1ng thfch voi IPM. Tom IQi, eac chie'n Iu'Qc quan Iy theo nghi (Bang 14) da giup giam nguy w. Tu'C1ng tI,i, nguy w gay ra b<'1i methidathion va methamidophos trong nu'oc co du'Qc giam xu6ng each ap dlJng cac chie'n Iu'qc quan Iy t6t (Bang 15).

d€ mac - aciar.gov.au

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: d€ mac - aciar.gov.au

7

72

Co nhi~u Iy do d€ giai thfch tQi sao

endosulfan va fenvalerate gay ra nguy cC1 caD

cho thac an. Tru'(k he't, Iu'Qng thu6c tru sau

du'Qc sll dl,lng thu'cmg caD hC1n khuye'n cao.

Tha hai, san phjm tQO ra thu'<'1ng du'Qc thu

hOQch tru'oc th<'1i hQn ca ch Iy du'Qc khuye'n

cao. Trong cUQC khao sat I~n nay, m§.u du'Qc

Ia'y khi nho dang du'Qc thu hOQch, nhu'ng du'

Iu'Qng endosulfan ra't caD (100% m§.u du'C1ng

tfnh, 6% trong s6 do co du' Iu'Qng caD hC1n

MRL). Tha ba, eac phu'C1ng thac canh tac

khong tu'C1ng thfch voi phu'C1ng phap quan Iy

dich hQi t8ng hqp (iPM). Them vao do,

khoang cach vung d~m la khong duo

SlI dl,lng mo hlnh PIRAMS, chung ta nh~n

tha'y la khi Iu'Qng sll dl,lng giam xu6ng mac

du'Qc khuye'n CaD (khoang mQt nlla), nguy cC1

cho thl,lc phjm giam xu6ng mac trung blnh.

Chi s6 PI RAMS cOng giam khi th<'1i gian cach

Iy du'Qc keo dai ra hay phu'C1ng thac canh tac

tr<'1 nen tu'C1ng thfch voi IPM. Tom IQi, eac

chie'n Iu'Qc quan Iy theo d~ nghi (Bang 14)

da giup giam nguy w. Tu'C1ng tI,i, nguy w gay

ra b<'1i methidathion va methamidophos trong

nu'oc co th~ du'Qc giam xu6ng b~ng each ap

dlJng cac chie'n Iu'qc quan Iy t6t (Bang 15).

Page 2: d€ mac - aciar.gov.au

Ighien en dien hinh Ii' Hoc MOn

8.1 BiOi thien v4 Hoc MOn Vung tr6ng rau Hoc Mon n~m 0 vung ngo;;ti

o thanh pho H6 Chi Minh, khoang 28 km v~

phia Tay B~c cua trung tam Tp. Trong th~p

nien vua qua Tp. H6 Chi Minh dii co qua

trlnh do thi hoa m;;tnh me, va do do vung

tr6ng rau trO nen ngay cang g~n han vai khu

dan clf. Vung tr6ng rau Hoc Mon 0 day cung

cap khoang 20 - 30% IlfQng rau qua tieu thl,l

t;;ti Tp. H6 Chi Minh.

8.2 MO t8 mng nghlln cun Khu vl,J'c nghien cuu dlfQC chon la mot ph~n

cua vung tr6ng rau Hoc Mon. Khu vl,J'c rong

17.4 ha bao quanh boi khu dan clf va cac

vung tr6ng rau (Hlnh 8-1). Du li~u v~ khi

tlfQng va da't cua vung nghien cuu nay dlfQC

trlnh bay trong bang 37 va 38.

8.2.1 TUOi bi sunu Vi~c tlfai chi thl,J'c Sl,J' dn thiet trong mua

mlfa con mua n~ng thl khong quan trong

I~m. Cac nong dan 0 day tlfai theo cach tlfai

Hinh 8-t Bin dil khu VIle Hoc MOn

rai, nhlfng ra't kho xac dinh dlfQC chinh xac

IlfQng tlfai b6 sung.

8.2.2 So dvnu hoa chit o vung Hoc Mon nong dan sa dl,lng 12 lo;;ti

thuoc tru sau (cypermethrin, fenobucarb,

methidathion, cartap, fenvalerate, methomyl,

permethrin, diazinon, rotenon, carbaryl,

endosulfan va fipronil), 3 lo;;ti thuoc tru na'm

(metalaxyl, benomyl, difenconazol) va 2 lo;;ti

thuoc tru co (glyphosate, paraquate) (Bang 39). 73

Page 3: d€ mac - aciar.gov.au

8

74

Bing 31. Oil •• ,u khi blflg InIng blnh i HoC IOn (19981

Thinl Nhlt.dt [oC) DO fm bflJlll dOl [%) Slrllll ninll thlllnl lUfIIl mUI [mm) T. M8I. Min.

1 27.4 33.1 24.2

2 27.7 33.6 24.4

3 28.5 33.9 25.4

4 29.1 34.5 26.5

5 28.7 34.4 25.5

6 27.5 31.2 25.1

7 27.7 32.2 24.8

8 27.9 32.8 25.5

9 27.5 33.3 25.2

10 26.7 31.5 24.8

11 27.4 32.9 24.5

12 27 34.7 20.1

Ngu6n : Trung tam Khi tLi<;1ng mi€n Nam

Bing 38. Dnh chit dit trong ving IIfnu rau Hoc IOn

ThOnld GIIlIIrI

71

71

72

75

79

80

80

80

74

86

77

76

cfu true Mt' Bat set cat co mun

Cacbon huu ca trung blnh b 2%

Ham IllQng set trung blnh b 27 %

Ham IllQng cat trung blnh 52 %

Ham IllQng thit trung blnh 21 %

Ty trQng kh6i (gcm-') 1.4

Bo a'm tllang dO'i 40 %

a E>a:t dLi<;1c phan IO<li dl,ja tren ban phan IO<li cua USDA (Klute vii Page, 1986);

bPhan tich biing cac phLi<1ng phap trong Dane(2002)

193 6

192 27

187 86

196 187

182 478

170 269

168 317

139 343

181 158

104 426

165 182

137 123

1.3 Nhe. dlO. vi. d'va danh gla nilro

Vung tr6ng rau Hoc Mon rat g§n vai khu dan

cll. Vung d~m giUa khu Wc canh tac va khu

dan cll rat nho. San pha'm tU vung nay chie'm

ph§n dang k€, khoang mQt ph§n ba thi

trlldng rau tieu thl,l t;;ti Tp. H6 Chi Minh. Do

do, thl/c hi~n danh gia rui ro (j khu vl/c nay

la rat dn thie't M bao dam chat IllQng thl/c

pha'm khi tOi tay nglldi tieu thl,l.

Ml,lc tieu cua vi~c danh gia rui ro (j day la

nang cao mac dQquan tam, xac dinh hQP

ph§n nao c6 rui ro cao nhat, so sanh rui ro

tllang d6i cua cac h6a chat khac nhau dllqc

sU' dl,lng tren khu vl/c va d~ xuat chie'n IllQC

quan 19.

Page 4: d€ mac - aciar.gov.au

Bang 39. Danb sacb cac thUDC tru slu cbinb su dl.lng uon vung ngbion cuu Heachit ThuOcnhem luqng thuilc aJ II/hal Thai gian cach Iv (ngavl (dll ngh!l % so dIJng

Cypermethrin Pyrethroid 0.3-1.5 7 61.B2

Fenobucarb Carbamate 0.6-1.5 7 50.61

Methidathion Uin huu ca 0.3-1 .5 7 30.91

Fenvalerate Pyrethroid 0.3-1.5 14 23.64

Endosulfan Clo huu ca 0.1-0.6 14 12.6

Bang 40. 011 doan pbln hD thUDC UU slu trOng tung bliP pban i'r mO binb wng u6ng rau (don VI: ppmJ

Ihi Oit Raucii

Endosulfan 4.S3E-06 1.9SE-02 1.42E-01

Cypermethrin 1.02E-09 1.4SE-02 9.S2 E-02

Fenobucarb S.27E-OS S.62E-02 6.34E-02

Fenvalerate 3.0SE-12 9.04E-03 3.97E-02

Meth idath ion 2.14E-12 4.9BE-03 9.92E-03

Vung tr6ng d i ngQt {j H6c Mon

HUlc Thovsinh

S.40E-06 S.70E-OS

6.74E-11 3.22E-OS

1.90E-04 7.S4E-OS

3.97E-OB 1.46E-06

2.38E-04 3.71 E-OS

Nh6m thljc hii\'n dlj an CARD cua

TnJang Dai hQc Nong Ulm

C,nling

2.4BE-04

1.64E-OS

2.0SE-03

4.17E-OS

8.30E-04

8

75

Page 5: d€ mac - aciar.gov.au

8

76

Bi. 41.10. _1l1li10 CIia IIIIU". evelHlene [a-elDlosuhll, j3-eldasuhn, elDlDsuhl suIfIbt) ilia lII,e III viI.utll raB DIi IIEUSAJ

I.Phin IDIinl nlJnl Glalrllnnl 'O·ICh %mjfl Tfllslr .,IPP.II binll (pplll Chlln dUlIg linll mjfl

Da't (3/2002 & 7/2003) 0-61 8 22.1 43 51

NLlde (3/2002 & 7/2003) 0-13.5 1.5 4.3 68 50

Rau cai (tU d6ng) (3/2002 & 7/2003) 0-62 13 14.1 34 38

Rau cai (tU eh(i) (10/2002) 0-100 18 16.8 35 40

* Them vao m§u nLlde m~t, 8 m§u nLlae ng~m dLl(ie Ia'y d€ phan tfch. Ta't ca eae m§u di!u eho k€t qua am tinh

18nl42. DU _I cUI flnlblcarb vi cnermllhrll*

lelcllil •• pbin DunlnlJnl •• (ppItJ

Fenobuearb 8a't 7.6-13.8

NLlde 6-16

Raucai 0-230

Cypermethrin 8a't 9.5-21

NLlde 9-26

Raucai 0-560

*) M§u dLlQe Ia'y vao nam 2001 va phan tfch b~ng GC

BA lie dlnb .te Ill. nil re U1 Ite _flD 11181 oh..-ID

T~t ca da li~u yeu du cho mo hlnh Fugacity

duqc dua vao bang tfnh Excel, vi~c tfnh toan

duqc thl/c hi~n cho tling h6a ch~t (Mackay,

2001). K~t qua duqc tl/ dong tfnh, cho th~y

n6ng do va ty I~ h6a cha't duqc sa dl,lng trong

tling hqp ph~n (Bang 40).

GiiVl %_1 Tfnlsfi"mjfl InIII bilh (pplll dUllllinh

10 100 5

10 100 5

31 30 30

14 100 5

16 100 5

43 37 30

E>~ thu duqe da li~u ph<1i nhi~m cho du luqng

endosulfan, cac m~u duqc I~y tli d6ng ruong

theo quy trlnh I~y m~u chu~n va dem phan

tfch ba.ng ELlSA (Bang 41) va ki~m chGng Ii).i

ba.ng sa.c ky khr (AOAC, 2000). Tam m~u

nuck ng~m va nuck m~H d@u cho k~t qua am

tfnh (khong duqc dua vao bang 41 ).

Page 6: d€ mac - aciar.gov.au

Bing 43. Dj 110" hoa hge eua thl6"e 1nl si .. si d,lDg tren .'ng 8 H6lchit CDern.lllrin Endoslllfln Fenalentl FanebuclI'II Mltbllllllllon

KLPT 416.3" 406.9' 419.9' 207.3 ' 302.3 '

DO tan 0.004' l' <0.01' 420' 200'

H 0.0253313 a 1.48 ' 1.40 X 10-7 , na 1.66 X 10-9 '

logKow 6.6' 4.76' 5.01 ' 2.79' 2.2'

tl/25 8 C SOb 75' 11 c lOT

tl/2V 1 c Sb 14 c 8 c 4.4 c

tl/2W 0.21 c 3Sb 21 c 21 c 18 '

BCFe 6.5 4.9 5.1 3.1 2.6

BCFf 191091.44 2740.99 4911.81 29.59 7.61

'Tomlin, 1997; bHornsby vii nnk., 1996; 'EXTOXNET

'BCF=0.607+0.893IogK... (Chiou vii nnk, 1997); 'BCF=0.048K"w (Mackay,1982)

Bing 44. Dj 110".Oe dnh eua 1II .. 6"e lit sll sll d,ng IItn .'ng I.IIlII ltelilh ClPlllllllhril' EndIaIflI' FImII ......

_IIDI' ............. blllbbJ.m .n .11 IIn Mal I'n Mal .n III •• .11

DQng v~t c6 vu LD50 dip tfnh 138 4150 70 77 451 na 20 50 25 80

LD50 qua da 2460 4920 360 2250 1000 5000 130 na 200 1546

LC50 ha ha'p 2.5 na 0.0126 0.0345 101 na 0.2 na 3.6 na

Chim LD50 c.fp tfnh 2000 10000 220 810 1600 9932 10 29.5 23.6 28

Bo sat LD50 c.fp tfnh na na na na na na na na na na

Ech nhai LC50 c.fp tfnh na na 2 12 na na na na na na

Ca LC50 (96h) 0.00069 0.0024 0.3 5085 0.0036 na 40 47.7 0.002 0.01

Giap xac EC50 (48h) 0.00015 na 7 7000 na na 0.27 na na na

Thuy sinh LC50 (96h) na na 0.56 na na na 178 na na na

no LC50 na 0.006 0.02 0.004 0.001

ADI (mg/kg) 0.05

77

Page 7: d€ mac - aciar.gov.au

8

78

Du IU(1ng eua fenobuearb va eypermethrin

trang cai dU(1e ghi nh~n tU euoe nghien eau

khae (Bui Caeh Tuyen va nnk., 2002; Phung

V6 Glm H6ng, 2002) va dU(1e si'! dl,mg d€

danh gia rui ro (Bang 42) .

IA.2 DU .. tu vi d,c dli'm dOc doh Du li~u h6a hoc va doe tinh eua thu6e tru

sau si'! dl,mg tren d6ng dU(1e trlnh bay 0 Bang

43 va 44.

8.5 Baob aia riii ro 1.5.1 ThUO. s6 nil ro Cia tri thuang 56 rui ro thu dU(1e tU 5 IO<;li

thu6e tru sau ehinh dU(1e trlnh bay trang

hlnh 8-2. Dl/a vao n6ng do dl/ doan, tat ca

Hlnh 8-2. NIUV e'lli d,oh eUllhulre nu sau dill vlO 11* 111 IIIUanl sir nil ro CUI sin phim

0.14 • Predicted values

0.12 • Measured values ::J' 0:: 0.10 :lE U 0.08 w e:. 0.06

a 0.04 J:

0.02

0.00

Chemical

eae thu6e tru sau tru fenobuearb dU(1e tlm thay

vai rui ra khong dang k€. Nguy ca lien quan den

fenobuearb e6 th€ giam b~ng each giam mac si'!

dl,mg. Cia tri HQ dl/a vao du li~u thl/e te th~m

. chi con thap han.

1.5.2 Baoh gia nli ro theo lac suit Nhu da trlnh bay trang ph~n 4, trong giai h<;ln

eua eae thong tin e6 s5n, nghien eau nay cO'

giing ap dl,mg huang danh gia rui ra theo xac

suat eho endosulfan (si'! dl,mg phan tich tU CC).

Du li~u eua du Il1(1ng endosulfan trang nl1ae, nho

va doe tinh dl1(1e ve l<;li theo phan b6 log-normal

(Hlnh 8-3).

C6 th€ quan sat thay tU hlnh 8 - 2 la n6ng do eua

dl1ll1(1ng endosulfan trong nuae e6 th€ anh hU0ng

khoang 14% loai, vai gia thiet r~ng du li~u doe

tinh baD quat het cae loai trong moi trl1bng.

Hlnh 8-3. Tnnh ba, dii II.u phlll nhlrm vi dOe linh 11180 duiml phln blr .*e suft toln linh

~ 100 100

~ 80 80 Go :::I CT 60 60 f ... Go 40 40 .~ ..

20 ., • 20 '3 E 0 0 :::I

0 0.0001 0.001 om 0.1 10 100 1000

Concentration (mg t:1)

• Distribution of environmental concent ration

• Distribution of species sensit ivity

Page 8: d€ mac - aciar.gov.au

Hinh 8-4. Banb gla nil ro slnh lballUang dM trend'ng

4.0 • Water terrestrial

3.5 • Water aquatic

3.0 • Vegetation

e • Soil 0 2.5 Air u

I '" 0:: 2.0 0:: 0 I.S u w

1.0

0.5 ~,

~ m 0.0

'measured data

8.5.3 Rol ro si oh thall luong dm (EcoRR] Chi so EcoRR dllQc tinh cho nam lo<).i thuoc tru sau trong nam hQp phan va dllQc trlnh bay trong hlnh 8 - 4.

Cypermethrin, end05ulfan va fenobucarb cho tha"y rui ro tha"p, trong khi fenvalerate va methidathion c6 rui ro khong dang ki:~. Endosulfan, h6a cha"t bi h<).n che su dl,lng cho rau

c6 la cho tha"y nguy co t6ng c(>ng cao.

E)oi vai phan lan h6a cha"t, nguy ca caD nha"t dllQc xac dinh trong da"t do cac h6a cha"t nay kha b~n trong da"t. Nguy ca cung caD trong rau cai nhiem endosulfan, cypermethrin va fenobucarb. E)(> b~n cua h6a cha"t trong hQp phan nha"t dinh la yeu to quan trQng nha"t trong danh gia chi so EcoRR. H6a cha"t c6 chi so EcoRR caD trong hQp phan nai chung c6 chu ky ban huy dai hon.

Xac sua"t phai nhiem tha"p nha"t trong hQp phan khong khL Do d6, phan lan thuoc tru sau c6 nguy ca khong dang k~ vai khong khL E)i~u nay c6 th~ dllQc giai thfch la nong dan Vi~t Nam khong su dl,lng may bay M phun thuoc ma phun b~ng tay. Cach phun nay gay ra nhi~u rui ro cho suc khoe nong dan nhllng it nguy ca cho moi trllang.

C6 th~ nh~n tha"y chi so EcoRR khong phai la gia tri rui ro tuy~t doi . Cac chi so nay chi la phep do tllong doi cua rui ro moi trllang, c6 th~ dllQc dung d~ so sanh rui ro giua cac h6a cha"t dung tren d6ng .

Bing 45. Rol ro theo PIRAMS dGl vGi nng tr6ng rau Hoc MGn

Hoachf. Rlil ro clia cac thAnh phtn khac nhau

NOngdAn NUI)cmt· lanlOa NuO'cng'm Thllcphfm C ypermeth ri n Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh

Endosulfan Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh

Fenobucarb Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh

Fenvalerate Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh

Meth idath ion Trung blnh Trung blnh Trung blnh Trung blnh Th a"p

8

79

Page 9: d€ mac - aciar.gov.au

8

80

1.6 Qui. I nil r. Mo hlnh PIRAMS du'QC sa dl,mg M xac djnh

rui ro cua tUng IQai h6a cha't ij tUng thanh

phan khac nhau. DO' Ii~u du'a vao thu du'Qc tU

cac cuoc di~u tra va tU phan tfch thl!C te'. Xe'p

h~ng rui ro theo PIRAMS du'qc trlnh bay trong

bang 45.

Sa dl,mg mo hlnh PIRAMS, c6 th~ nh~n tha'y la

khi giam Iu'qng sa dl,mg hi~n t~i, tang di~n tfch

vung d~m v.v thl xe'p h~ng rui ro cua nong

dan giam tU trung blnh xu6ng tha'p. ChI s6

PIRAMS cOng giam khi tang thCii gian cach Iy

hay tang sI! tu'dng hqp cua bi~n phap canh tac

vdi IPM. T6m I~i, cac chie'n lu'Qc quan Iy rui ro

da trlnh bay ij phan tren (Bang 14, 15, 16 va

17) hoan toan c6 th~ giup giam rui ro.

1.7 l'llu,. Ke't hqp vdi danh gia rui ro bang mo hlnh

EcoRR, danh gia xac sua't va thu'dng s6 rui ro,

mo hlnh PIRAMS chI ra nhO'ng bi~n phap canh

tac hi~n t~i gay ra rui ro dang k~ cho san

phii'm, sac khoe con ngu'Cii va moi tru'Cing.

Rui ro do endosulfan gay ra d~c bi~t khong

th~ cha'p nh~n. M~c du nghien cau tru'dc

day tU chq thanh ph6 cho tha'y khong c6

m~u nao c6 chaa du' Iu'Qng cao hdn MRL,

nghien cau gan day d~t ra m6i quan tam v~

san phii'm bj nhi~m. NhO'ng san phii'm nay

du'Qc Ia'y tU luc thu ho~ch c6 chaa nang do

cao endosulfan va cac san phii'm chuy~n h6a

cua n6.

Vi~c danh gia rui ro nay cho tha'y sI! quan

tr.k thu'Cing xuyen du' Iu'Qng endosulfan va

cac cac d~n xua't cua n6 tru'dc khi du'a san

phii'm ra thj tru'Cingla ra't dn thie't. D~ c6

mot sI! ki~m soat cha't Iu'Qng t6t, vi~c sang

IQc mot Iu'qng Idn m~u la di~u dn thie't.

Di~u nay c6 th~ d~t du'Qc bang cach sa dl,mg

cac test ELlSA va sau d6 ke't qua c6 th~ ki~m

chang I~i bang cac phu'dng phap s~c ky long

ho~c khf.

Page 10: d€ mac - aciar.gov.au

Mlt st phUIID phap nhanh phat hien dU luonD thute • • •

bio ve thue vit • • •

81

Page 11: d€ mac - aciar.gov.au

82

Con nguoi da bie't v€ hoa hoc mi~n dich tU I~u

nhung ti€m nang ang dvng r(mg rai cua n6 M danh gia mac do 0 nhi~m moi truong mai

duqc bie't de'n g~n d~y. Co sa cua phuong

phap hoa mi~n dich la dl,l'a vao cac khang thg

d~c hi~u. Ra't nhi€u khang th€ d~c hi~u da

dUQc san xua't M phvc vv vi~c danh gia mac

do 0 nhi~m moi truong va sac khoe con nguoi,

kigm tra duluQng thu6c bao v~ thl,l'c v~t va cac

san ph~m chuygn h6a cua n6, vi sinh v~t trong

thl,l'c ph~m, kim IO<;l.i n~ng, doc to' na'm m6c

v.v ...

C6 thg n6i phuong phap h6a mi~n dich la mot

phuong phap mai lien h~ khang khit vai

chuyen nganh hoa ph~n tich. E>6i vai thu6c

bao v~ thl,l'c v~t, phuong phap nay khong

nhung ph~n tich dUQc ra't nhi€u IO<;l.i thu6c ma

con ph~n tich dUQc nhung d~n xua't cua

chung.

Nhung d~c digm d6 da t<;l.O cho ph~n tich hoa

mi~n dich tra thanh cong cv quy gia dg danh

gia moi truong va ph~n tich thl,l'c ph~m v.v ...

M~c d~u v~y, mai de'n thang 6/1992 t<;l.i hOi

nghi aLas Vegas (My) the' giai mai th~t sl,l' chu

y de'n vi~c Slt dvng phuong phap nay M ph~n tich thl,l'c ph~m, h6a cha't nong nghi~p, san

ph~m h6a hoc va d€ c~p de'n mot s6va'n d€

nh~m khuye'n khich ap dvng rong rai phuong

phap h6a mi~n dich nhu sau:

• Thong tin d~y du giua nha san xua't cac bo

kit M ch~n doan va nguoi slt dVng.

• Phat trign tieu chu~n va quy dinh huang

d~n M cac ben lien quan thua nh~n ke't

qua (mot sO' hQP d6ng kinh te' v~n chua

cong nh~n ke't qua khi Slt dvng phuong

phap ph~n tich nhanh)

• Chuong trlnh dao t<;l.O cho nguoi di€u hanh

va slt dVng v.v ...

Thu6c bao v~ thl,l'c v~t la che' ph~m c6 ngu6n

g6c tU hoa cha't, thl,l'c v~t, dong v~t, vi sinh

v~t ... dung dg phong tru sinh v~t g~y h<;l.i cho

Page 12: d€ mac - aciar.gov.au

cay tr6ng, dLiQC sli' dvng ngay cang rong rai a nLidc ta (d~c bi~t la CClc IO<;li thu6c co ngu6n

g6c tU hoa ch~t). M~t tfch cljc cua vi~c dung

hoa ch~t ban v~ thljc v~t da dLiQC d€ c~p

nhi€u, nhLing m6i nguy h<;li, rui ro khi l<;lm

dvng thu6c lam anh hLiang d€n moi trLii'Jng

sinh thai, sGc khoe con ngLii'Ji thr cho de'n nay

v~n chLia co bi~n phap d€ phong huu hi~u.

EJ€ ki€m nghi~m, ph~n tfch dLi ILiQng thu6c

ban v~ thljc v~t va doc to' n~m m6c

(mycotoxin) co nhi€u phLiong phap nhLi:

phLiong phap truy€n th6ng (phLiong phap

chu~n) trong phong thi nghi~m, doi hoi d~u tLi

trang thie't bi d~t ti€n kho v~n hanh (dn can

bo ph~n tfch hoa hQc chuyen nghi~p, an t~m

yeu ngh€, g~n bo vdi phong thi nghi~m),

khong th€ tra li'Ji ke't qua ngay M kip xu~t

hang ho~c canh ban cho ngLii'Ji tieu dung.

Thljc te' chi mot sO' phong thi nghi~m a nLidc ta

mdi co th€ ph~n tfch dLiQC dLi ILiQng thu6c ban

v~ thljc v~t va doc to' n~m m6c.

PhLiong phap nhanh nhLi da noi a tren da dLiQc

nhanh chong phM tri€n nhiim b6 sung (bd

sung chtJ kMng thtJ IOiili tru) cho phLiong phap

chu~n , nhiim sang IQc m~u d€ ki€m tra ph~n

tich m~u kip thi'Ji vdi sO' ILiQng Idn.

Thu6c tru s~u dLiQc chia lam 4 nhom chinh:

Nh6m g6c phospho hU'u eel: dung kha ph6

bie'n, doc tinh can nhLing ph~n huy nhanh nhLi

diazinon, DVP, malathion, chlorpyrifos,

fenitrothion, phosalone ...

Nh6m g6c carbamate: dung ph6 bie'n, doc tfnh

ca~, ph~n huy nhanh nhLi methomyl, cartap,

BPMC, ...

Nh6m g6c do huu ca: doc tinh can va r~t b€n

trong moi trLii'Jng tV nhien, trong co th€ dong

thljc v~t va tfch luy I~u trong mo ma. EJ<;li di~n

cua nhom nay dLiQC d€ c~p nhi€u nhLi DDT,

dieldrin, endosulfan, ...

NhOm cue tang hqp: doc tfnh th~p dO'i vdi

dong v~t co vu. DLidi tac dong cua anh sang va

cac enzyme trong c~y, cac ch~t trong nhom

nay dLiQc chuy€n hoa thanh hQP ch~t trung

gian it doc hon. EJ<;li di~n cua chung g6m

cypermethrin, fenvalerate, delthamethrin ...

Ngoai phLiong phap chu~n va ELlSA ngLii'Ji ta

con dung phLiong phap RBPR (Rapid Biological

test for Pesticide Residue) dlja vao Slj Gc che'

enzyme acetylcholinesterase dLiQC gidi thi~u a AOAC nam 1980. Thljc ch~t bo kit GT cua

Thai Lan ma mot sO' don vi dang ap dvng hi~n

nay d€u dlja tren nguyen t~c Gc che' enzyme

noi tren. TrLidc d~y Ph~n vi~n Cong ngh~ sau

thu hO<;lch chung tOi da cai tie'n phLiong phap

RBPR cua EJai Loan thli' nghi~m co ke't qua

dang tin c~y khi ki€m tra dLi ILiQng thu6c tru

s~u photpho huu co va carbamate a Tp. HCM

va cac tinh phfa Nam. Tuy nhien phLiong phap

nay chi ki€m tra dLiQc nhom photpho va

carbamate. Do do dn phM tri€n cac bo kit thli'

d€ ki€m tra dLi ILiQng thu6c tru s~u nhom clo

huu co, nhom cuc va mycotoxin ma trLidc m~t

9

83

Page 13: d€ mac - aciar.gov.au

9

84

la aflatoxin va ochratoxin. Ti€c r~ng tai li~u

d~ c~p Mn phuang phap ki€m tra nhanh

nhom cuc con h.;m ch€, chung toi chua co

dip khao nghi~m nen trong t~p sach nay chi

gioi thi~u mQt 56 t<;lP chi trong ph~n tai Ii~u

tham khao.

Phuong phap phiin tich nhanh vel M th6ng dam bao cha't luqng d Vi~t Nam

M~c d~u dulu~n xa hQi cOng nhu cac nha

san xujt da chu y Mn thl,l'C ph~m an toan,

rau s<;lch ... nhung thl,l'c t€ cac VI,! ngQ dQc v~n

luon xay ra VI ta chua co h~ th6ng dam baD

chjt IUQng (QAS). Thl,l'c t€ Nha nuoc khong

th€ quan Iy chjt IUQng va an toan thl,l'c ph~m

n€u khong ap dl,mg mQt h~ th6ng ki€m soat.

hoan chinh, tU ngudi san xujt Mn ngudi tieu

dung. Thanh vien tham gia h~ th6ng nay

nhi~u khi co quy~n IQi nhjt thdi va suy nghi

khac nhau nhung VI IQi fch lau dai, hQ phai

th6ng nhjt voi nhau trong h~ th6ng d€ dam

baD chjt IUQng Mn tay ngudi tieu dung. NgQ

dQc thu6c baD v~ thl,l'c v~t da va se ti€p tl,lC

xay ra la di~u duqc baD truoc, nhung kho

khik phl,lc n€u ngudi nong dan khong co 56

theo doi 10<;li thu6c, li~u dung, thdi gian thu

hO<;lch duoi sl,l' giam sat cua can bQ baD v~

thl,l'c v~t dia phuang.

Thong thudng co ba rao cha:n trong h~ th6ng

dam baD chjt luqng:

• Rao cha:n tha nhjt: ngudi thu mua san

ph~m dung phuang phap nhanh k€t hqp

56 sach theo doi ngudi tr6ng M mua va

quy€t dinh gia theo chjt luqng.

• Rao cha:n tha 2: Sieu thi va ca 5<'1 che'

bi€n dung phuang phap nhanh ho~c

phuang phap chu~n

• Rao cha:n tha 3: Ki€m tra thanh ph~m

truoc khi xujt xu<'1ng

Phuang phap ki€m tra nhanh <'1 hi~n trudng,

ki€m tra chu~n <'1 phong thf nghi~m la cong

Cl,l hrtu hi~u M dam baD thl,l'c hi~n h~ th6ng

noi tren.

Page 14: d€ mac - aciar.gov.au

Gii1thieu Phu'<1ng phap xet nghi~m thu6c tru sau dlja

tr~n mi~n dich hQc du'<;1c gioi thi~u d~u ti~n

vao nhClng nam 60 cua the' ky 20. Nguy~n 19

cua chung dlja vao phan ung giCla khang

nguy~n va khang thg- mQt phan ung c6 tfnh

d~c hi~u cao ma trong d6 khang nguy~n la

chg't dn phan tfch. Tuy nhi~n vi~c ap dl,lng

cac phu'<1ng phap mi~n dich hQc nay moi chi

du'Qc ph6 bie'n rQng vao nhClng nam g~n day.

Hai nguy~n nhan thuc d~y vi~c ung dl,lng rQng

rai phu'<1ng phap tr~n la vi~c san xug't du'Qc

khang thg d<1n dong va vi~c phM trign du'Qc

phu'<1ng phap ELlSA (ELlSA la vie't tilt cua

Enzyme-Linked Immunosorbent Assay). Trong

ELlSA, ngu'di ta sU' dl,lng mQt enzyme (gQi la

enzyme danh dg'u) giup dinh Iu'Qng phan ung

mi~n dich mQt cach d~ dang. Enzyme nay se

t90 ra phuc chg't c6 mau, b~n va khong dQc,

nhd d6 c6 thg thvc hi~n phep do b~ng quang

ke'. May m6c phu'<1ng ti~n dung cho ELlSA

khong qua diit ti~n. Ngoai ra phu'<1ng phap

nay th~m chi con c6 thg thljc hi~n ngay t9i

hi~n tru'dng nhd thao tac d<1n gian va trang bi

gQn nh~.

Trong qua trlnh thljc hi~n cac nghi~n cuu

dign hlnh danh gia rui ro t9i cac vung tr6ng

rau Van NQi (ng09i thanh Ha NQi) va H6c

Mon (ng09i thanh Tp. H6 Chi Minh), cGng

nhu' vung tr6ng nho Ninh Thu~n (mi~n Trung),

phu'<1ng phap ELlSA dii du'Qc ung dl,lng cho

vi~c phan tkh thu6c tru sau endosulfan trong

m~u dg't, nu'ac va rau. Nhd c6 thg phan tkh

hang tram m~u trong mQt khoang thdi gian

tu'<1ng d6i ngiin va khong qua t6n kern, ELlSA

dii giup cho vi~c sang IQc m~u du'Qc nhanh

ch6ng lam giam nh~ du'Qc chi phi phan tkh

do chi nhClng m~u c6 ke't qua du'<1ng tfnh moi

phai phan tkh 19i b~ng siic k9.

85

Page 15: d€ mac - aciar.gov.au

10

86

10.1 Ph_I pbip lUll e,nb nnb dOni chi pblln ftCh eie thole InI'sIIo

Co rat nhi~u phu'dng thGc ELl5A cho cac Gng

dl,mg khac nhau nnhllng dO'i voi nhGng chat co

phan tu nho nhu' thu6'c tru sau, ngu'i'Ji ta ap

dl,mg d9ng ELl5A C9nh tranh. Trong do co th~

chia lam 2 ki~u nhu' sau:

(1) C9nh tranh tn,tc tie'p: cO' dinh khang th~

(Hlnh 10-1 a) va

(2) C9nh tranh gian tie'p: cO' dinh d)ng hqp

khang nguyen (Hlnh 10-1 b).

Trong ki~u (1), khang th~ khang thuO'c tru sau

du'qc phu len nhGng gie'ng nhl,la nho. Mot

hapten mo phong thuO'c tru sau du'qc gan voi

mot enzyme (enzyme danh dau) t90 nen cong

hqp enzyme co kha nang lien ke't voi khang

1.10.1. Sl'd. _n It ElISI ceM nnh

Co chilt PhGc chilt c6

10- 1 a)

() Khang nguyen c6 danh ~ do'u <> <t? Cha't d.n phan tich

Khang th~ bj c6 d,nh

10-1 a) C<;Inh tranh tn,tc tie"p: c6 dinh khang th€

th~. Khi cho dich chie't m~u va cong hqp

enzyme vao trong cac gie'ng, thuO'c tru sau

trong dich chie't va cong hqp enzyme se cling

C9nh tranh M lien ke't voi khang th~. 5au khi

rua troi nhGng chat phan Gng con du', cd chat

tu'dng Gng voi enzyme se du'qc cho vao, du'oi sl,l

xuc tac cua enzyme cac phan Gng t90 mau hay

ph at hu}tnh quang se xuat hi~n trong gie'ng.

Ne'u thuO'c tru sau cang nhi~u thl cong hqp

enzyme do kern tfnh C9nh tranh hdn se bi

khang th~ giG 19i cang it, mau se hi~n len ye'u

va ngu'qc 19i. 50 sanh m~t do quang cua m~u

va cac gie'ng chu~n, ta se dinh Iu'qng du'qc mGc

do nhi~m thuO'c tru sau trong m~u.

Trong ki~u (2) cong hop giGa khang nguyen va

protein se du'Oc cO' dinh tren b~ mij.t ran. ThuO'c

~ Ca chilt Phac cho't c60 KhAng th~ 2 c6 dAnh mau • --:p" dau q 9, o ,M""","., <t? KhAng th~ 1

<j> Khang nguy~n b; c6 d;nh

10 - 1 b)

10-1 b) C<;Inh tranh gian tie"p: c6 dinh ct/ng hqp khang nguyen

Page 16: d€ mac - aciar.gov.au

tru sau va m(it hlqng khang th€ c6 dinh dLlQc

cho vao. Thu6c tru sau la m(it khang nguyen

tl/ do se c<;lnh tranh vdi khang nguyen c6

dinh d€ barn vao khang th€. LLlqng khang

nguyen tl/ do' (thu6c tru sau) cang nhi~u thi

ILlqng khang th€ bi khang nguyen c6 dinh gii1

l<;Ii cang ft. 5au khi nJa troi cac ch3't con dLl,

dung m(it khang th€ tha 2 co danh d3'u b~ng

enzyme d€ phat hien ILlqng khang th€ ban

d§.u bi gii1I<;1i. Tu d6 ta c6 th€ dinh ILlqng

dLlQc thu6c tru sau trong mau.

10.2 U'U Vi nhlfC dl •• ail cae lISt EUII Vu di@'m

50 vdi cac phLldng phap phan tfch thong thLl(jng

trong phong thf nghiem thi cac phLldng phap

dl/a tren mi€;n dich c6 r3't nhi~u liU di€m. Cac

phLldng phap nay nhanh, Cd d(ing, sa dl.mg ddn

gian, tLldng d6i re ti~n va co d(i nh<;ly cao.

Cac phLldng phap dl/a tren mi€;n dich khong

gidi h<;ln cho phan tfch m(it 10<;li ch~t Cl) th€ ma

co th€ phat tri€n cho r~t nhi~u 10<;li ch3't. Tuy

theo yeu du ma ngLl(ji ta phat tri€n phLldng

phap nay cho m(it ch~t chuyen biet hay 1

nh6m c;h~t. f)6i vdi cac mau nLldc, phLldng

phap nay d~c biet hi1u fch vi ddn gian va d(i

nh<;ly r~t cao.

T3't ca cac hoa ch~t dn cho thf nghiem

thLl(jng nhO gon, thu~n tien chuyen cha di xa.

Cac thf nghiem khi tie'n hanh cGng khong doi

hoi khong gian r(ing Idn. Tru phi dn doc b~ng

may photometer thi phLldng phap nay khong

c§.n dung cac may m6c khac do d6 c6 th€

thl/c hien t<;li hien trLl(jng cha khong dn phai

trong phong thf nghi~m.

M(it ngl1(ji mdi c6 th€ hoc thl/c hanh phl1dng

phap nay trong vong 1 ngay ho~c ft hdn, va

viec phan tfch 30 - 50 mau m(it ngay la hoan

toan c6 th€. Cong viec chu~n bi va lam s<;lch

mau thl1(jng ddn gian va doi khi khong b~t

bu(ic. Chi phf cho 1 mau thl1(jng th3'p va se re

ne'u phan tfch cung luc m(it 111qng mau Idn.

Bang 48. Chi phi diu tu bIn diu chI mOl phong Ibl nghlOm ElISA

sn ,en d"nl c" Sl Bla B'n [ISO)

1 May doc ELl5A 1 5.000 -10.000

2 Pipette 1 kenh 1 200

3 Pipette nhi~u kenh 1 500

4 M(it s6 dl.mg Cl) ddn gian khac (d§.u tip, chai 10, mang nhl/a ... ) 100

10

87

Page 17: d€ mac - aciar.gov.au

10

88

Nhuqc diim

Tuy co nhi~u u'u di€m nhLlng phLldng phap

phan tfch dl!a tren mi~n dich cling co nhClng

di€m hi,l.n che'. NgVdi su dl,lng dn hi€u ro

nhClng di~u nay d€ Il!a chQn phLldng phap phu

hQP nh3't v6i yeu du c6ng vi~c cua mlnh.

ThLldng cac hoa ch3't dung trong phLldng phap

nay dn bao quan Ii,l.nh, co mQt s6 kha nhi,l.y

cam v6i anh sang, do do vi~c bao quan dn

chu y M tranh lam m3't hOi,l.t tfnh.

£>Q chfnh xac cua cac phvdng phap dl,ta tren

mi~n dich kh6ng cao nen chI thfch hQP cho

cac phan tfch sang IQc ma kh6ng thfch hQP

cho phan tfch dinh ILlQng. MQt s6 trLldng hQP

phLldng phap test nay chI co th€ nh~n di~n

dLlQc mQt nhom g6m nhi~u ch3't co c3'u ti,l..o

g~n gi6ng nhau ma kh6ng th€ xac dinh dLlQc

tUng ch3't n6ng dQ CI,I th€.

1U Pllltb'lfl .... EUSlcIII "'cllt .. .

£>a s6 cac phLldng phap ELlSA d6i v6i thu6c

tru sau d~u la ELlSA ci,l.nh tranh trl!c tie'p trong

do khang th€ dLIQc c6 dinh tren b~ m~t

ch3't ri1n.

Cac thanh ph~n chfnh cho mQt bQ kit ELlSA

ci,l.nh tranh trl!c tie'p thLldng bao g6m:

Khang th€ d~c hi~u

CQng hQP enzyme

Cd ch3't ti,l.O mau

San xu3't ra khang th€ d~c hi~u va cQng hQP

enzyme la nhClng bLl6c quan trQng nh3't trong

vi~c phM tri€n bQ kit. £>€ dLla vao ang dl,lng

thl!C te' cac ye'u t6 anh hLlang d~u phai dLlQc

khao sat. Cac danh gia v~ tfnh d~c hi~u, dQ

nhi,l.y, dQ chfnh xac, tfnh b~n cua cac thu6c

thu, khoang xac dinh d6i v6i tUng IOi,l.i m~u d~u

phai tie'n hanh th~n trQng trLl6c khi dLla phLldng

phap ap dl,lng vao thl!C te'.

SillIIIft .... IIIf Khang th€ la nhClng protein dLlQc ti,l.o thanh d€

khang Ii,l..i nhClng ch3't Ii,l. xu3't hi~n trong Cd th€

(khang nguyen). Chung thuQc nhom

immunoglobulin va co trQng ILlQng phan tu dao

dQng trong khoang 150.000 de'n 95.000.

Khang th€ dLlc;lc mieu ta bai c3'u truc hlnh chCl

Y, ph~n du6i cua c3'u truc chCl Y dLlQc gQi la

ph~n Fc co tfnh d~ ke't tinh (Crystalizable

Fragment) va lien quan de'n sl,l' di~u chinh mi~n

dich. Ph~n 2 canh tay cua cha Y dLlQc gQi la

Fab (Antigent Binding Fragment) va dam nhi~m

vi~c gi1n ke't khang nguyen.

Khang th€ dung trong cac ky thu~t phan tfch

thLldng la mQt trong hai IOi,l.i chfnh do la

khang th€ da dong va ddn dong. Khang th€

da dong la khang th€ thu dLlQc tU huye't thanh

cua cac dQng v~t thf nghi~m (tha, cuu, de

ho~c ngl,l'a) sau khi gay mi~n dich. £>6i v6i

khang th€ ddn dong ngLldi ta thu dLIQc chung

tU te' bao san xu3't khang th€ M bao la lach)

l3'y dLIQc tU dQng v~t dll gay mi~n dich. Cac

Page 18: d€ mac - aciar.gov.au

Hlnb 10-2. Clu trUe cia .. il. IIIf Ih6m 11.

Chu6i

Fob .cF. V, la vung thay d6i cua chu6i nh~ con VH la cua

chu6i n;(\ng, Cl la vung h!ing dinh chu6i nh~ con Cl'"

CH" CHI la cua chu6i n~ ng . ScFv Khang th€ tai t6 hQP,

chi chua vung thay d6i.

te baD la lach nay dLlc;1c ket hc;1p vai te baD

myeloma de t<;lO thanh dang te baD lai c6

kha nang sinh ra khang the. Nhung te bilO

nay dLlc;1c nuoi eay, Ion len, phan chia va san

sinh ra nguan khang the on dinh va lien tl,lC

trong moi trLlang nuoi eay te bao.

Trong vang mLlai nam tra l<;Ii day nha nhung

bLlac tien bo vLlc;1t b~c cua cong nghe gen,

ngLlai ta da t<;lO ra khang the a the he thu 3

do la khang the tai to hc;1P. Ve co ban, khang

the tai to hc;1P chi la dO<;ln protein chua vung

lien ket vai khang nguyen. 86 la ph~n Fab

hay Fv va khong c6 ph~n Fc cua mOl khang

the nguyen v~n . Cong nghe khang the tai to

hc;1P cho phep ngLlai ta chon it/a thay doi tfnh

chat khang the va dung vi sinh v~t nhLl vi

trung, nam men, te baD con trung v.v .. . de

san xuat ra chung.

Thuoc tru sau la nhung phan tLt nho khong

co kha nang kich thich dong v~t sinh ra

khang the. Do d6 dn phai gan chung ho~c

t<;lO mot hapten mo phong eau truc cua

chung de gan dang boa tri len mot protein

mang t<;lO thanh mot cong hc;1P. Cong hc;1p

nay khi tie m vao dong v~t mai co kha nang

gay mien dich va t<;lO ra khang the. Chon it/a

de tong hc;1P dLlc;1c mot hapten phu hc;1P la

bLlac quyet dinh de t<;lO ra khang the

mong muon.

Ai it/c tLlong doi va tinh d~c hieu cua giua

khang the vai khang nguyen la yeu to quan

trong nhat trong viec it/a chon mot khang the

nhat dinh dung cho ky thu~t ELlSA. Tinh d~c

hieu the hien a kha nang nh~n biet dLlc;1c

mot m~u co hay khong c6 khang nguyen va

kha nang phan biet mot khang nguyen nhat

dinh hay mot nhom khang nguyen. Kha nang

tLlong tac vai 1 nh6m khang nguyen cua

khang the goi la phan ung cheo. Phan ung

cheo xay ra khi khang the lien ket dLlc;1c vai

mot hay nhieu diem quyet dinh khang

nguyen tren cac khang nguyen khac nhau.

,,0 COni bp 811ZJ1118

Cong hc;1P enzyme dLlc;1C t<;lO bai mot hapten

mo phong thuoc tru sau dn phan tich gan

dang h6a tri len mot enzyme gOi la enzyme

10

89

Page 19: d€ mac - aciar.gov.au

10

90

"danh Mu". Hapten dung cho c(jng hqp

khong bilt bu(jc nhLing thudng la khac v{Ji

hapten dung cho gay mi~n dichd€ t~o ra b(j

kit co d(j nh~y cao.

Enzyme dung danh d~u dn phai b~n, co

tfnh d~c hi~u va ho~t tfnh cao d6ng thdi phai

re ti~n va co kha nang xuc tac cac phan Gng

t~o ra phGc ch~t co th~ dinh luqng d~ dang.

Vi~c t~o cac c(jng hqp vdi cac enzyme nay

dn phai d~ dang va tUdng d6i b~n vung.

Hi~n nay co 4 enzyme duqc dung ph6 bie'n

cho ml,lc dfch nay la: horseradish peroxidase,

alkaline phosphatase, urease va beta­

galactosidase. D~ nh~n bie't slj co m~t cua

cac enzyme nay, dung cac cd ch~t tUdng Gng

d~ t~o cac san ph~m d~ nh~n bie't. San

ph~m cu6i cung cua phan Gng thudng la :

hqp ch~t co mau (do r~t d~ dang b~ng quang

ke), hqp ch~t phat huynh quang (do b~ng

huynh quang ke', diit ti~n nhLing d(j nh~y

cao) va hqp ch~t quang hoa (luminometric).

Dil sat de Ifllf lob hlinl-Tblit ...

... -Hang lo~t ye'u t6 ch~t n~n co th~ anh huong

de'n ke't qua ELlSA vf dl,l nhu: cac lo~i dung

moi, n6ng d(j dung moi, d(j pH, nhi~t d(j,

n6ng d(j cac lo~i ion va d~c bi~t la ch~t n~n

cua m~u. Cac ch~t duqc chie't trong m~u co

th~ la nhung ch~t Gc che' enzyme, nhung

ch~t bie'n d6i du truc khang th~ ho~c cung

co th~ anh huong ca hai. Nhu v~y d€ ap

dl,lng m(jt b(j kit vao vi~c phan tfch m~u r~t

nhi~u thf nghi~m phai duqc tie'n hanh d~

khao sat cac ye'u t6 anh huong. Thong

thudng ELlSA chiu anh huong cua ch~t n~n ft

hdn cac phudng phap siic ky nen khong dn

phai lam s~ch m~u tru{Jc khi do b~ng ELlSA.

M~u nu{Jc noi chung co th~ phan tfch trljc

tie'p khong dn co d~c. Cac m~u thlJ'C ph~m

ho~c m~u Mt co th~ trfch b~ng dung moi tan

trong nu{Jc, dem pha loang r6i phan tfch

b~ng ELlSA. Tuy nhien co m(jt s6 m~u chGa

nhung ch~t co anh huong r~t l{Jn de'n ke't

qua thl dn co nhung bu{Jc lam s~ch tru{Jc

khi phan tfch. Vf dl,l nhu m~u tra co chGa

nhi~u tanin la ch~t Gc che' enzyme do do

dung dich m~u dn qua c(jt h~p phl,l d~ lo~i

b{Jt tanin m{Ji co th~ dung phan tfch b~ng

ELISA duqc.

D~ xac dinh khoang dinh luqng cua b(j kit

ELlSA, cac thf nghi~m do d(j thu h6i dn

phai duqc tie'n hanh. Tren cac m~u, ch~t

dn phan tfch se duqc gay nhi~m nhan t~o 0

n6ng d(j cho bie't. Do d(j thu h6i cua cac

m~u nay sau khi tie'n hanh ELlSA se cho ra

khoang dinh luqng cua b(j kit. Ngoai ra b(j

kit phai duqc danh gia b~ng cach so sanh

v{Ji m(jt phudng phap chu~n da duqc cong

nh~n. vr dl,l tie'n hanh song song ELlSA va

siic ky tren m(jt m~u d~ so sanh mGc d(j

tudng quan cua tac ke't qua thu duqc.

Sau khi mQi thf nghi~m dn thie't da duqc

Page 20: d€ mac - aciar.gov.au

tilfn hanh, bQ kit ELlSA se dL1<;1c danh gia d€

thilft klf cho viec phan tfch dinh tfnh hay

dinh 1L1<;1ng va mQt quy trlnh chu§'n se dL1(1C

dL1a ra d€ c6 th€ ang dl,mg bQ kit ELlSA tren

thl,l'c tlf.

10A V. d" v.thve 111111 DIIII dell thule Ire lIu llill ELlII

Trong dl,l' an, thu6c tru sau endosulfan trong cac

mau di~u tra da dL1<;1c dinh 1L1<;1ng bang ELlSA.

Quy trlnh thl,l'c hanh dL1di day la se minh hQa

cho phL1ang phap ELlSA c<:1nh tranh tn,lC tilfp

phan tfch thu6c tru sau.

Cac thanh phjn bi) kit ELlSA cho

endosulfan g6m

1. Gilfng mini phu khang th€ khang

endosulfan

2. CQng h<;1p enzyme horseradish

peroxidase cho endosulfan d~m d~c 1 0 I~n

3. E>em pha cQng h<;1p

4. Chu§'n endosulfan 10ppm pha trong

methanol

5. Ca chilt A: TMB (3,3',5,5'­

tetramethylbenzidine) n5ng dQ 1 % trong

DMF (dimethylformamide)

6. Ca chilt B (hydroperoxideldem acetate

pH 5.0)

7. Dich ham: 10% H2SO.

8. Dich nla d~m d~c 1 00 I~n: Tween20 5%

Chu~n bi dl,mg cl} va hoa ch~t

D"ng Cl!

Can E>€ can mau

Photometer May dQC ELlSA

Pipette

May lac

May xay

Pipette 1 kenh: 50-200 I

Pipette 8 ho~c 12 kenh: 50-200 I

Pipette tip

Dung d€ chilft mau

Dung d€ xay mau

Dl,!ng Cl,! thuy tinh g5m blnh Erlen, 6ng nghiem,

6ng dong, ph~u IQc, c6c

Blnh tia nhl,l'a

May lac vortex

E>5ng h5 bilm giay

Khan giily

But danh dilu

HOti chit

Methanol (AR grade): d€ chilft mau

NL1dc cilt

Chu~n bi cac thu6c thu

Pha ct/ng hqp: Pha loang 1/10 cQng h<;1p enzyme

trong dem pha cQng h<;1p. Lac d~u hein h<;1p mQt

cach nhl;) nhang, tranh t<:10 bQt.

Sau khi pha, cQng h<;1p enzyme bao quan dL1<;1c 6

thang t<:1i 4°C.

Pha dich rua: Pha loang Tween 20 trong nL1dc

cii't d€ d~t n5ng dQ 0.05%.

10

91