1.POJ CIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJAdministracja publiczna - "suba spoeczestwu"ac. "administrare" - kierowa, zarzdza, suy ac. "publicus" - zbiorowy, spoeczny, sucy ogowi (nie ma charakteru prywatnego) Administracja publiczna jest to przejte przez pastwo i realizowane przez jego zawise organy, a take przez organy samorzdu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikajcych ze wspycia ludzi w spoecznociach. Stanowi caoksztat struktur organizacyjnych w pastwie oraz ludzi zatrudnionych w tych strukturach speniajcych zadania publiczne, zbiorowe i indywidualne, reglamentacyjne i wiadczce oraz organizatorskie podmiotw kierowniczych i decydenckich.

2 .Cechy administracji publicznej1. hierarchiczno 2. przymus, 3. monopolistyczny charakter, 4. trwao, 5.planowo. Naturalnie mona wyobrazi sobie administracj zanarchizowan , gdy urzdnik bdzie, np. otwiera urzd o dowolnej porze dnia i nocy. 6. cigo, 7. stabilno, 8. apolityczno, 9. fachowo, osigana dziki wyksztaceniu urzdnikw, przygotowaniu praktycznemu i dowiadczeniu, 10. wyodrbnienie i uporzdkowanie organizacyjne oraz kompetencyjne, 11.legalizm , oparcie na obowizujcych przepisach prawa w zakresie prawa materialnego i proceduralnego, poszanowanie interesu publicznego (dobra oglnego), czyli np. ochrona obywateli, ale i rodowiska naturalnego Cechy administracji publicznej: dziaa w imieniu pastwa i na jego rachunek a take poprzez rne zdecentralizowane podmioty, std dominujc metod w funkcjach administracyjnych jest kierownictwo, hierarchiczne podporzdkowanie i nadzr. ma charakter wadczy , dziaa w imieniu interesu publicznego co oznacza, ze organy administracji publicznej i inne podmioty ksztatujce bezporednio sytuacj administrowanego nie maj wasnych interesw, mieszcz si w sferze zada i kompetencji. dziaa w imieniu prawa opieraj c si na normach prawnych oznacza to,e obywatelowi wolno wszystko to czego prawo nie zakazuje, natomiast podmiotowi administrujcemu wszystko to na co prawo zezwala.

3.Prawo publiczne prawo prywatnePrawo prywatne (ac. ius privatum) - jedna z dwch podstawowych gazi prawa (obok prawa publicznego), skupiajca normy prawne, ktrych zadaniem jest ochrona interesu jednostek i regulacja stosunkw pomidzy nimi. Podstawowym kryterium rozrnienia prawa prywatnego i publicznego

jest "korzy" (ac. utylitas). Zadaniem norm prawa prywatnego jest przynoszenie korzyci poszczeglnym jednostkom, co odrnia je od prawa publicznego, ktre tworzone jest w interesie caego spoeczestwa lub pastwa. Prawo publiczne (ac. ius publicum) - jedna z dwch podstawowych gazi prawa (obok prawa prywatnego), skupiajca normy prawne, ktrych zadaniem jest ochrona interesu publicznego.

4.Pojcia i podzia prawa administracyjnego.Prawo administracyjne to zesp norm regulujcy dziaalno administracyjn lub inaczej jest to prawo, ktre normuje administracje publiczn. Prawo administracyjne - ga prawa obejmujca zesp norm generalnie-abstrakcyjnych o charakterze materialnym, mocy powszechnie obowizujcej w znaczeniu podmiotowym, regulujcych sytuacj prawn podmiotw prawnie niepodporzdkowanych organom administracji publicznej. Normy te oddziauj zarwno bezporednio poprzez ustanawianie w nich obowizkw i uprawnie, ktrych realizacja podlega kontroli organw administracji publicznej jak i porednio przez stosowanie norm w drodze decyzji administracyjnej organu. Jedn z charakterystycznych cech norm prawa administracyjnego jest moliwo zastosowania przymusu pastwowego w celu jego wykonania. Prawo administracyjne w Polsce obejmuje: prawo administracyjne ustrojowe, ktre okrela struktur oraz zasady funkcjonowania administracji publicznej prawo administracyjne materialne, ktre reguluje prawa i obowizki organw administracji publicznej i obywateli prawo administracyjne procesowe, okrela postpowanie administracyjne. 5. Cechy rde prawa administracyjnego. Poprzez rda prawa mona wic uwaa zarwno tre norm prawnych (bd to rda poznania). Do rde prawa nale w tym znaczeniu publikatory, w ktrych ogaszane s akty normatywne stanowione przez waciwe organy. Publikatorami s np. Dziennik Urzdowy, Monitor Polski czy Wojewdzki Dziennik Urzdowy. Kwestie zwizane z opublikowaniem aktw normatywnych s uregulowane ustaw z dnia 20 lipca 2000 r. o ogaszaniu aktw normatywnych i niektrych aktw prawnych. Drugim sposobem rozumienia terminu "rda prawa" jest pojmowanie go jako samego aktu, w ktrym zawarte s poszczeglne akty prawne. Takie rozumienie pozwala na zachowanie porzdku prawnego a take pozwala na uregulowanie norm prawnych oraz uatwia okrelenie ich wzajemnego stosunku. Tym samym, za rdo prawa uwaa si form, w ktrej ujte zostay normy prawne. Takie rozumienie jest rozumieniem prawniczymi stanowi przedmiot dalszych rozwaa. Cechy rde prawa administracyjnego: s zorganizowane hierarchicznie w systemie zamknitym od konstytucji po akty najniszej rangi. s rnorodne dotykaj wielu materii ycia spoecznego, gospodarczego i politycznego dlatego nie daj si kodyfikowa, nie s jednolite nie mona wrd nich wyrni jednego dziau a tworz odrbne

prawa np. prawo transportowe, ochrony rodowiska. Szybko powstaj nowe. wikszo z nich pochodzi od podmiotw administrujcych od administracji publicznej a take lokalne rda prawa.

6. Konstytucja i prawo midzynarodowe jako rdo prawa administracyjnego.Art. 9 Konstytucji, stanowic, e "Rzeczpospolita Polska przestrzega wicego j prawa midzynarodowego", zawiera generaln zasad przychylnoci polskiego systemu prawnego wobec prawa midzynarodowego. Przepis taki jest rwnie logiczn konsekwencj wyraonej w art. 2 Konstytucji zasady pastwa prawnego. Jeeli Rzeczpospolita Polska jest pastwem prawnym, to przestrzega ona prawa nie tylko w stosunkach wewntrznych, tzn. w stosunku do swoich obywateli, lecz rwnie w wymiarze midzynarodowym w stosunku do innych pastw. Przepis art. 9 Konstytucji nie wypowiada si o stosunku prawa midzynarodowego do prawa polskiego i o stosowaniu prawa midzynarodowego przez polskie organy wadzy pastwowej.[29]. Na podstawie art. 38 Statutu Midzynarodowego Trybunau Sprawiedliwoci oraz praktyki stosowania prawa midzynarodowego przyjmuje si, e prawem midzynarodowym z art. 9 Konstytucji s: o umowy midzynarodowe wszelkiego rodzaju (umowy zawarte midzy pastwami, niezalenie od ich nazwy (porozumienie, konwencja itp.) oraz od sposobu przyjcia przez pastwo (poprzez ratyfikacj, podpisanie, przyjcie, wymian not, przystpienie czy w jakikolwiek inny sposb przewidziany prawem midzynarodowym); o powszechne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane (np. zasady susznoci i sprawiedliwoci akceptowane w wymiarze oglnowiatowym); o zwyczaj midzynarodowy, czyli przyjta midzy pastwami praktyka postpowania, stosowana przez nie w przekonaniu, i tworzy ona obowizujce prawo; o do rde prawa midzynarodowego zalicza si rwnie nie wymienione w art. 38 statutu MTS uchway prawotwrcze organizacji midzynarodowych (np. rezolucje). Art. 9 Konstytucji nie wcza do prawa polskiego adnego ze rde prawa midzynarodowego gdy art. 87 ust.1 Konstytucji do rde prawa polskiego zalicza wycznie "ratyfikowane umowy midzynarodowe". Z przytoczonego przepisu wynika, e do systemu prawa polskiego nie naley zwyczaj midzynarodowy, powszechnie uznane zasady prawa i uchway prawotwrcze organizacji midzynarodowych, lecz rwnie te umowy midzynarodowe, ktre zostay przyjte przez pastwo polskie w inny sposb ni przez ratyfikacj (np. przez podpisanie, wymian not itp.). Wobec obywateli spord rde prawa midzynarodowego tylko ratyfikowane umowy midzynarodowe mog stanowi w Polsce podstaw rozstrzygnicia o prawach i obowizkach. Natomiast w wypadku gdy Rzeczpospolita Polska zwizaa si okrelon norm prawa midzynarodowego, ktre nie zostaa uznana przez Konstytucj za rdo prawa polskiego, to prawodawca polski zobowizany jest do inkorporacji takiej normy do systemu prawa polskiego za pomoc jednego z aktw prawa powszechnie obowizujcego.[30] Normy prawa administracyjnego spord norm innych dziedzin prawa tym si szczeglnie wyrniaj, e s pomylane specjalnie dla potrzeb podmiotw administracji publicznej. Jednoczenie w sposb unikalny czyli niepowtarzalny reguluj dziaanie administracji danego pastwa. W jednym porzdku prawnym RP normy prawa konstytucyjnego stanowi punkt wyjcia dla ksztatu prawa administracyjnego.

Prawo administracyjne jest najbardziej rozleg dziedzin prawa. Samo jego zdefiniowanie jest sporne w literaturze, wtpliwoci pojawiaj si: 1. W kwestii zasigu norm prawa administracyjnego, jako instrumentu regulowania ycia spoecznego i jednostkowego. 2. W paszczynie stosunku prawa administracyjnego do innych dziedzin prawa, jak np. prawo konstytucyjne, podatkowe, rolne, finansowe itd. Sam ustawodawca, a take praktyka rozstrzygania spraw rnie podchodz do problemw spoecznych, jednym razem materi spoeczn traktuj ze wzgldu na przyjt metod regulacji, jako administracyjno prawn a innym razem jako cywilno prawn. Przyjmuje si powszechnie w nauce, e podstawowym kryterium wyrniania prawa administracyjnego jest to, czym w wyniku zastosowania jego norm nawizywany jest stosunek administracyjno prawny. Z tego wzgldu do prawa administracyjnego wcza si: - prawo finansowe - prawo podatkowe - prawo celne - prawo o wolnych zawodach - prawo o strefach publicznych, itd. Obejmuje rwnie normy dotyczce stosunkw subowych i pracy, nawizywanych na podstawie mianowania. Tak przyjmowane prawo jest przedmiotem dziaalnoci orzeczniczej Naczelnego Sdu Administracyjnego. Reguluje ono w sposb bezporedni dziaalno administracji publicznej na rzecz finansw pastwa, przypywu towarw i usug, ochrony rodowiska, wykonywania wolnych zawodw, itd. W sferze jednoczcej si Europy znaczenia nabieraj pewne normy wsplne tego prawa, dla rnych pastw. Akty legislacyjne, podejmujce te wszystkie zagadnienia, zawieraj przede wszystkim regulacje publiczno prawne. Ta dominacja form publiczno-prawnych nad normami np. prawa cywilnego , prywatnego jest niezwykle wana, utwierdza fakt e nawet w spoeczestwie akcentujcym wolny rynek i indywidualizm wana i potrzebna jest ingerencja wadcza, bez niej co najdogbniej wyraa prawo administracyjne nie mona rozwiza zoonych problemw ochrony rodowiska, porzdku publicznego itd. W prawie administracyjnym nie ma podobnie jak np. w kodeksie cywilnym czy karnym czci oglnej. Jest ona wynikiem raczej nauki rozwaa teoretycznych. Zawiera jak np. w pracy prof. Ury zasady oglne. Prawo administracyjne obok podziau na czci ustrojow, materialn i proceduraln dzieli si rwnie biorc pod uwag inne kryterium na: 1.Normy regulujce stosunki zewntrzne, czyli administracji publicznej oraz podmiotw z zewntrz. 2.Normy dotyczce sfery wewntrznej, czyli w obrbie np. resortu, urzdu gminy, starostwa, itd.

7. Niezorganizowane rda prawa administracyjnego : odesania do norm pozaprawnych . Norma zadaniowa.rda te nale do tzw. porzdku otwartego w ktrym zmiany dokonuje si w sposb nie zaoony z gry, niekontrolowany. rda te zale od wielu czynnikw spoecznych, polityki, gospodarki itd. To dziaania i normy pozaprawne stosowane przez administracj publiczn. To zazwyczaj orzecznictwo sdowe czy ustalenia doktryny prawa. W formalnym znaczeniu rda nie zorganizowane nie s traktowane jak typowe rda prawa. Niemniej przyjmuje si,e maj one znaczcy wpyw na praktyk administracyjn, na prawa i obowizki obywateli a w zwizku z tym s swoistymi rdami prawa. Generalnie rda prawa administracyjnego

to akty realizujce funkcjonalnie struktur administracji oraz stosunki administracji z innymi podmiotami, w tym obywatela.

8. Niezorganizowane rda prawa administracyjnego : zwyczaj , doktryna , orzecznictwo.Odesania i normy pozaprawne stosowane przez administracj publiczn Prawodawca z rnych wzgldw zoono i dynamizm stosunkw regulowanych przez prawo administracyjne posuguje si odesaniem do norm pozaprawnych normatywny most ku innym ni prawo, regulatorom dziaania administracji. Staj si obowizkiem okrelonego krgu adresatw; uprawnienie innych organw, przeoonych i obywateli do dania od zobowizanych zachowania si, odpowiadajcego reguom pozaprawnym. Nieprzestrzeganie tych regu zagroone jest sankcjami. Pominicie regu, do ktrych prawo odsya, naley oceni jako naruszenie prawa. Normy pozaprawne zachowuj swj pozaprawny charakter, a okrelone znaczenie normatywne uzyskuj wycznie z mocy odsyajcych przepisw prawa. 2 gwne grupy, do ktrych prawo odsya i ktre s stosowane przez organy administracji publicznej: 1. n.spoeczne, rozumiane jako takie normy postpowania, ktre na og s wytworem ywioowych i masowych procesw w grupach uformowanych naturalnie ( zasady wspycia spoecznego, n.zwyczajowe, n.obyczajowe) 2.n.wiedzy, rozumiane jako n.postpowania formuowane przez nauki empiryczne (przyrodnicze i spoeczne), wykorzystujce dorobek nauk formalnych (zasady techniki, sztuki budowlanej itp.). Przesanki posugiwania si przez prawodawc odesaniami do n.pozaprawnych: I. potrzeby polityczne spotykane jako kryterium sprawowania nadzoru w strukturze administracji publicznej. Np. Prezes Rady Ministrw moe uchyla rozporzdzenia porzdkowe i zarzdzenia wojewody nie tylko z powodu ich niezgodnoci z ustawami, ale take z powodu ich niezgodnoci z polityk Rzdu; II. kryterium sposobu, w jaki odsyaj one do n.pozaprawnych a)przepisy odsyajce jawne przepis prawny odsya bezporednio do tych norm, ktre s wyranie okrelone jako reguy odniesienia; nie wyznaczaj wprost i bezporednio zachowania si ich adresatw lecz porednio. b)przepisy odsyajce domylne przede wszystkim tzw. .odesania ukryte; prawodawca wprowadza zwroty nieostre, jak np. uzasadnione przypadki, szczeglna potrzeba, wane wzgldy itp. Odsyajc w ten sposb zobowizuje adresata do korzystania z n.pozaprawnych jako rde i rodkw wykadni oglnych poj zawartych w przepisach prawnych. Wyznacza zachowanie si jego adresata jak ma si zachowa w sposb umoliwiajcy rozstrzygniecie zgodnoci (niezgodnoci) tego zachowania z danym przepisem; III. zapewnienie sprawnoci dziaa administracji publicznej odesania do pozaprawnego jzyka prakseologii; na gruncie tego jzyka moemy ustali,e sprawne dziaanie administracji to taki, ktre jest skuteczne, ekonomiczne i szybkie. N.pozaprawne mog tylko wspiera i uzupenia stanowione (pozytywne) prawo administracyjne, ale mog je te korygowa. Prawodawca dotychczas powouje n.pozaprawne w celu uzupenienia. Odsya do n.pozaprawnych w sytuacji, w ktrej brak

jest bezporedniej regulacji prawnej pewnej sfery aktywnoci administracji publicznej. Prowadzi to do rozszerzenia sfery nieobjtej prawnie, poza zakres uregulowany wprost i bezporednio w przepisach prawnych. Nie istnieje moliwo konfliktu midzy n.prawnymi a n.pozaprawnymi. prawodawca odsyajc do n.pozaprawnych wyznacza im funkcje uzupeniajc i tym samym nie stwarza moliwoci poprawiania przez nie n.prawnych. Zwyczaj Jest to pozaprawny nawyk postpowania przestrzegany praktycznie w obrbie danej struktury (jednostki )organizacyjnej administracji, w podobnych sytuacjach i w okrelonym czasie. 1.nonikami i przekanikami s ludzie pracujcy w administracji 2.jest zjawiskiem mieszczcym si wewntrz administracji obywatel moe nawet nie wiedzie o treci zwyczaju i jego znaczeniu dla sprawy 3.oznacza reguy postpowania wyranie zlokalizowane i zczone z dan jednostka struktury organizacyjnej nie zawiera norm postpowania obowizujcych powszechnie 4.o jego treci, rozpitoci i intensywnoci decyduje rodzaj spraw zaatwianych przez administracje oraz praktyczne i prawne moliwoci w ich rozstrzyganiu 5.nie jest trway 6.czynnikiem nietrwaoci jest zmiana prawa materialnego czy procesowego. W polskim prawie niezwykle rzadko spotyka si odesanie do norm zwyczajowych, ale nie uzyskuj one waloru prawnego i nie wchodz do pastwowego porzdku prawnego stanowi elementy sytuacji faktycznej, z ktrymi norma prawna wie pewne konsekwencje okrelone w prawie. Oddziaywanie zwyczaju administracyjnego moe by wielokierunkowe: - moe mie znaczenie dla ksztatowania sytuacji obywatela i innych podmiotw znajdujcych si w podobnej jak on sytuacji, - moe mie znaczenie wewntrzne dla danej jednostki czy struktury organizacyjnej, - moe mie znaczenie w sferze wsppracy czy oddziaywania z podmiotami nie majcymi statusu podmiotw poddanych ingerencji administracji, - znaczenie dla prawodawcy. Dla obywatela zwyczaj administracyjny jest do przyjcia jeli: - w wyniku jego stosowania nastpuje usprawnienie pracy organw administracyjnych i ich urzdw odczuwalne dla obywatela, - nie nastpuje przerzucenie na obywatela czynnoci, do ktrych zobowizana jest administracja, - sprawa o charakterze indywidualnym lub spoecznym zaatwiana jest szybciej czy efektywniej, - przestrzeganie zwyczaju nie narusza sytuacji gwarantowanych prawem materialnym czy procesowym i nie pogarsza sytuacji moralnej obywatela. Zwyczaj, ktry nie spenia jednoczenie tych wymogw, ma nielegalny bd bezcelowy charakter. Orzecznictwo sdowe NSA najwaniejszy organ w strukturze podmiotw kontrolujcych administracj ( rzdow i pozarzdow). Skupienie kontroli w jednych rkach zapewnia poszanowanie

jednolitych zasad i kryteriw oraz uniwersalizuje cao orzecznictwa w pastwie. W granicach obowizywania jednego prawa bd w podobnych sytuacjach podejmowane podobne rozstrzygnicia. Ogaszanie wybranych wyrokw: w Orzecznictwie Naczelnego Sdu Administracyjnego, Orzecznictwie Samorzdowych Kolegiw Odwoawczych, w fachowych czasopismach i gazetach. Funkcja orzecze jako rdo prawa ma sens specjalny. Jeli NSA ustali jakie rozumienie niejasnej lub le zbudowanej n.prawnej w danej konkretnej sprawie, to rozumienie to obowizuje we wszystkich rozpatrywanych sprawach przez wszystkie orodki NSA. Doktryna Jest szczeglnym, nieformalnym rdem prawa. 1.przygotowuje w sposb cigy zaoenia podstawowe i tre rozwiza szczeglnych 2.sugeruje potrzeb zmiany prawa 3.ustanawiajc nowe prawo, tak porzdkuje materia pojciowy, aby mg on by bezporednio wprowadzany do regulacji prawnych poszczeglne pogldy coraz czciej dostaj si do wyrokw NSA i orzecze Trybunau Konstytucyjnego 4.le w niej siy suce ksztaceniu.

9.Uniwersalistyczny model organizacji ycia publicznego.10. Nihilistyczno-indywidualistyczny model organizacji ycia publicznego. 11.Model pastwa prawa Koncepcja pastwa prawa uksztatowaa si w niemieckiej myli ustrojowej. Pojcie zostao wprowadzone w 1798r. przez Placidusa, jakkolwiek jej idei przewodnich naley jeszcze w koncepcjach demokracji antycznej. Koncepcja ta zakadaa zwizanie pastwa i jego organw przepisami stanowionego prawa, prymat norm prawnych nad reguami dziaania celowego oraz samoograniczenie wadzy pastwowej i jej dziaa granicami gestii pastwa i kompetencji jego organw. Wspczenie wyodrbniono dwa sposoby pojmowania pastwa prawa jest to: model formalistyczny oraz model demokratyczny. Aspekt formalny tej koncepcji nasadza si na zwizanie pastwa i jego organw w dziaaniu wobec obywateli i mieszkacw pastwa normami i zasadami prawa. Kade dziaanie organu pastwowego wobec jednostek podmiotw prawnych niepastwowych powinno znajdowa oparcie w obowizujcych przepisach prawa, miepodstaw prawn.

12.Schemat organizacyjny administracji publicznej.Zarzdzanie administracyjne charakteryzuje si podejciem do zarzdzania w relacji do caej organizacji. Przedmiot bada: 1. Podzia pracy miedzy poszczeglne stanowiska oraz specjalizacja w sferze zada. 2. Rozgraniczenie kompetencji koniecznych do penienia poszczeglnych funkcji. 3. Opis hierarchii funkcji i stanowisk oraz sieci powiza midzy nimi. 4. Problem utrzymania dyscypliny w strukturach organizacyjnych i administracyjnych. 5. Podporzdkowanie interesu osobistego pracownikw zadaniom caej organizacji.

Zasady sprawnego zarzdzania: 1. Podzia pracy ? dziki specjalizacji czynnoci i rozgraniczenia funkcji moliwe jest osignicie wyszego poziomu produkcji i wydajnoci pracy.

2. Autorytet w organizacji (formalny ? nadany, nieformalny ? nie nadany) 3. Dyscyplina ? posuszestwo, pilno, pracowito, odpowiedni sposb bycia, zewntrzne oznaki uszanowania. 4. Jedno rozkazodawstwa ? polecenia od jednego przeoonego. 5. Jedno kierownictwa. 6. Podporzdkowanie interesu osobistego interesowi ogu. 7. Wynagrodzenie ? powinno by sprawiedliwe i zadowalajce. 8. Centralizacja ? stopie centralizacji powinien by zmienny w zalenoci od potrzeb. 9. Hierarchia ? uporzdkowanie struktury organizacyjnej ustalajcej stosunki nadrzdnoci i podporzdkowania (przeoony ? podwadny). 10. ad ? zapewnieni waciwego miejsca dla kadego czowiek ai rzeczy w organizacji. 11. Sprawiedliwo ? nie tylko wynagrodzenie zgodne z wkadem na rzecz organizacji, ale take ludzkie traktowanie pracownikw. 12. Stabilizacja personelu. 13. Inicjatywa ? umiejtnoci wysuwania koncepcji i ich realizowania. 14. Harmonia ? zgranie zespou pracownikw. Podstawowe funkcje organizacyjne: ? Techniczno ? produkcyjna ? Handlowa ? Finansowa ? Rachunkowo ? ksigowa ? Ubezpieczeniowa ? Administracyjna Czynnoci administracyjne: przewidywanie, organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie, kontrolowanie. DEF. Administracji publicznej Organizacja suca do wypeniania celw racjonalnych w imi dobra oglnego. Dobro oglne jest dobrem wikszoci, jest te przez te wikszo uznane. Perspektywy badania administracji publicznej: Perspe. pojedynczego miejsca pracy-mikrostruktury adm. publicznej Perspekty. caociowej organizacji- makrostruktury adm. publicznej Mikrostruktura administracji Celem tworzenia stanowisk pracy jest zapewnienie naleytego wykonania szczegowo okrelonych zada, wynikajcych z potrzeby ochrony dobra wsplnego Zasada budowy stanowiska pracy: -okrelenie zada, dla ktrych dane stanowisko zostao powoane oraz wynikajcych std obowizkw obciajcych zajmujcego je pracownika -okrelenie uprawnie sucych do wykonywania zada i obowizkw oraz potrzebnego przy tym wyposaenia - okrelenie odpowiedzialnoci za wykonanie przypisanych zada

Zasady okrelenia zada dla pojedynczego stanowiska pracy: -zasada przystosowalnoci- dokonane zgrupowanie zada powinno by dostosowane do fizycznie istniejcego czowieka(i wzajemnie)

-zasada naleytej szczegowoci- okrelenie zada: uniemoliwiajce (dublowanie dziaa, przemieszczanie si celw, niedopasowanie stykw), umoliwiajce ( kontrol obcienia stanowiska, okrelenie kryteriw wykonania pracy -zasada miernikw- tj. zapewnienie w kadym wypadku kryteriw oceny stopnia wykonania zada -zasada proporcjonalnej wagi powierzanych zada- okrelenie w wykazie zada wagi i znaczenia kadego wykonywanych zada -zasada rwnomiernoci bodcw naciskw- tj. wdrenie mechanizmw rwnomiernego ukonkretnienia celw i zada -zasada zapewnienia samorealizacji- wdroenie mechanizmw doboru kadry odpowiednio do stanowisk -zasada doskonalenia kadr- zapewnienie obowizkowego permanentnego doszkalania Zasady okrelenia zada dla stanowiska pracy w kontekcie caoci organizacyjnej: -zasada funkcji organicznej-przypisywania takich zada do stanowiska pracy, ktre na danym stanowisku (szczeblu struktury organizacyjnej) jest najatwiej wykonywa -zasada wywodliwoci - wszelkie zadania przypisane do danego stanowiska powinny by wyprowadzone z zada nadrzdnych, obciajcych jednostk wyszego szczebla -zasada racjonalnej reszty- polega na takiej interpretacji zada przypisanych do stanowiska pod nazw inne zlecone przez kierownika by speniay warunek wywodliwoci i by nie byy przypisane do innego stanowiska pracy -zasada specjalizacji- elastycznie rozumiane wskazanie by na danym stanowisku pracy grupowa problematyk jednorodn -zasada zharmonizowania zada w poszczeglnych stanowiskach- uniemoliwienie (dublowania si zada, pojawiania luk w organizacji zada, nieprzepustowoci stanowisk) -zasada automatycznego zastpstwa nieobecnych- zapewnienie znajomoci problematyki stanowiska pracy, co najmniej 2 pracownikw Zalety prawidowej organizacji stanowiska pracy: -uatwienie specjalizacji personelu -uatwienie usamodzielnienia personelu -uatwienie rekrutacji personelu -uatwienie prowadzenia szkolenia personelu -uatwienie utrzymania dyscypliny pracy -uatwienie pracy kierownika -uatwienie mierzenia wydajnoci pracy personelu -uatwienie ustalenia norm obsady etatw -uatwienie ustalenia zakresu odpowiedzialnoci pracownika -uatwienie rozplanowania pracy -uatwienie motywowania celowoci -uatwienie prawidowego obcienia prac -uatwienie wykrywania luk i dublowa w rozdziale pracy miedzy personelem -uniknicia asekuracji personelu -uniknicia oceniania personelu -usprawnieniem przepywu informacji Makrostruktury administracji -celem tworzenia rozbudowanego systemu organw adm. publicznej jest zapewnienie skutecznego sprawnego wykonania zada-wynikajcych z ochrony dobra wsplnegodla caej, objtej administracj wsplnoty -im wsplnota jest wiksza tym wicej stanowisk pracy potrzeba do jej obsugi. Wiksza liczba stanowisk wymaga powstawania orodkw koordynujcych zapewniajcych

jednolito praktyk i rozstrzygni. Zasady okrelajce ustrj administracji publicznej: -CENTRALIZACJA-zasada ta okrela tym ukadu organizacyjnego opartego na wizach kierowniczych, w ktrym organy niszego szczebla s zwizane dyrektywami poleceniami subowymi organw nadrzdnych (stosunek kierownictwa i podporzdkowania) -DECENTRALIZACJA- zasada ta okrela tym ukadu organizacyjnego opartego na samodzielnoci w wykonywaniu zada przez jednostk zdecentralizowan, ograniczon tylko cile okrelonymi rodkami nadzoru. =zasady te odnosz si bezporednio do ukadw organizacyjnych okrelaj stosunki miedzy poszczeglnymi jednostkami -KONCENTRACJA-zasada ta oznacza skupianie kompetencji do podejmowania decyzji w rkach nielicznej grupy organw -DEKONCENTRACJA-zasada ta oznacza rozproszenie kompetencji do podejmowania decyzji na rzecz wikszej grupy organw tego samego szczebla (dekoncentracja rzeczowa) lub na rzecz organw szczebla niszego (dekoncentracja terytorialna) (Przykad: ustawowe uprawnienie organw adm. do zawierania porozumie adm. w celu przekazania innym organom wykonania zada. Takim przykadem jest rwnie powierzenie zada organom adm. w drodze ustawy) (przykad zdecentralizowania-instytucjonalna form decentralizacji adm. publicznej jest samorzd terytorialny i samorzd zawodowy. Istot adm. samorzdowej terytorialnej jest wykonywanie zada publicznych o znaczeniu lokalnym w imieniu i na rachunek wsplnoty samorzdowej: -samorzd gminy -samorzd powiatowy -samorzd wojewdzki -samorzd radcw prawnych -samorzd lekarzy) =zasady te nie odnosz si bezporednio do ukadw organizacyjnych, nie okrelaj stosunkw miedzy poszczeglnymi jednostkami, lecz wyraaj sposb podziau zada -ZESPOLENIE-zasada ta okrela typ ukadu organizacyjnego opartego na idei przyznania jednemu pionowi uprawnie koordynacyjnych w stosunku do wielu rnych resortw organw (Przykad: Pod zwierzchnictwem wojewody nastpio zespolenie kilkunastu terenowych organw adm. specjalnej (Inst.. Handlowa, Suba Ochrony Zabytkw, Inst.. Sanitarna, policja Pastwowa, ) -Organizacyjna paszczyzna zespolenia-statut urzdu wojewdzkiego reguluje organizacj sub zespolonych -osobowa paszczyzna zespolenia-wojewoda powouje kierownikw tych organw -kompetencyjna paszczyzna zespolenia- organy wykonuj wadze w imieniu wojewody) -SPECJALIZACJA- zasada ta okrela typ ukadu organizacyjnego opartego na idei cakowitego rozdziau dziaalnoci organw nalecych do rnych resortw (Przykad specjalizacji: scentralizowana, oparta na hierarchicznym podporzdkowaniu specjalna adm. publiczna jest cakowicie oderwana od terytorialnych organw adm. oglnej. Aktualnie podstawa tworzenia tego typu adm. jest ustawa, jeli uzasadnia to oglnopastwowy charakter wykonywanych zada lub terytorialny zasig dziaania przekraczajcy teren wojewdztwa. -dowdcy okrgw wojskowych -dyrektorzy urzdw celnych - dyrektorzy urzdw statystycznych - dyrektorzy urzdw morskich

- dyrektorzy urzdw grniczych) =zasady te odnosz si bezporednio do ukadw organizacyjnych okrelaj stosunki midzy poszczeglnymi jednostkami

13.Korporacje , zakady i fundacje publiczne .14.Naczelne i centralne organy administracji rzdowej. Organy naczelne maj nastpujce cechy: s powoywane przez Prezydenta (bezporednio lub po wyborze przez Sejm), s organami zwierzchnimi wobec innych organw, ponosz odpowiedzialno konstytucyjn i polityczn. Naczelne organy administracji stanowi: 1.P rezydent: reprezentuje pastwo na zewntrz, peni funkcj naczelnego organu administracji pastwowej, na podstawie ustaw i w celu ich wykonania wydaje rozporzdzenia i zarzdzenia, moe wprowadza stan wojenny i stan wyjtkowy, ratyfikuje i wypowiada umowy midzynarodowe, nadaje ordery, odznaczeni i tytuu honorowe, moe zwoywa i przewodniczy Radzie Ministrw, wydaje decyzje w zakresie nadawania i zwalniania z obywatelstwa, stosuje prawo aski, powouje Prezesa Rady Ministrw, Rad Ministrw. 2. Rada Ministrw: jest organem wykonawczym,

inspekcje, prowadzce kontrol przestrzegania ustanowionych standardw w okrelonej dziedzinie dziaalnoci, urzdy regulacyjne, wydajce licencje na prowadzenie rnego typu dziaalnoci i sprawdzajce

poprawno wykonywania warunkw tych licencji, urzdy standaryzacyjne i certyfikacyjne, urzdy nadzorcze nad pewnymi sferami dziaalnoci, urzdy wykonujce specjalne zadania publiczne, urzdy wiadczce usugi publiczne. Funkcje urzdw centralnych: wsptworzenie polityki rzdowej, wydawanie aktw prawnych, rozstrzyganie konkretnych spraw w drodze aktw administracyjnych, sprawowanie kontroli i nadzoru.

15. Rzdowa administracja zespolona i niezespolona .Administracja niezespolona w Polsce jest czci administracji rzdowej w terenie. W przeciwiestwie do administracji zespolonej nie jest podlega wojewodzie tylko bezporednio centralnym organom administracji, tak jak to jest w przypadku urzdu skarbowego, czy urzdu celnego. Organami administracji niezespolonej s terenowe organy administracji rzdowej podporzdkowane waciwemu ministrowi, a take kierownicy pastwowych osb prawnych i kierownicy innych pastwowych jednostek organizacyjnych wykonujcych zadania z zakresu administracji rzdowej na obszarze wojewdztwa. Ustanowienie tych organw moe nastpowa wycznie w drodze ustawy, jeeli jest to uzasadnione oglnopastwowym charakterem wykonywanych zada lub terytorialnym zasigiem dziaania przekraczajcym obszar jednego wojewdztwa. Aktualny wykaz organw administracji niezespolonej okrelony zosta w zaczniku do ustawy o administracji rzdowej w wojewdztwie Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 577. Administracja zespolona jest elementem rzdowej administracji terenowej. Chodzi o powizanie organizacyjne organw tej administracji wyrnionych przedmiotem dziaania, nalecych do rnych dziaw administracji rzdowej (nazwanych w ustawie o administracji rzdowej w wojewdztwie kierownikami zespolonych sub, inspekcji i stray, np. komendant wojewdzki stray poarnej, wojewdzki lekarz weterynarii, kurator owiaty, itd.), pod kierownictwem jednego organu o kompetencji oglnej-wojewody w celu redukcji kosztw administracji, lepszej koordynacji dziaa i unikania dublowania kompetencji. Przeciwiestwo zasady resortowoci. W ramach zespolenia wojewoda jest uprawniony m.in. do powoywania kierownikw sub, inspekcji i stray (wyjtki w przypadku komendantw wojewdzkich policji-wymg opinii wojewody i stray poarnej-wymg zgody), do zatwierdzania regulaminw tych jednostek, tworzenia i znoszenia jednostek organizacyjnych stanowicych ich aparat pomocniczy. Co do zasady organy te winny by skupione w jednym urzdzie wojewdzkim i dysponowa wsplnym budetem, ale w praktyce zasada ta doznaje znaczcych wyjtkw, np. w przypadku policji. Organy rzdowej administracji zespolonej Komendant Wojewdzki Pastwowej Stray Poarnej;

Komendant Wojewdzki Policji; Kurator Owiaty; Wojewdzki Inspektor Farmaceutyczny; Wojewdzki Inspektor Ochrony Rolin i Nasiennictwa; Wojewdzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; Wojewdzki Inspektor Geodezji i Kartografii; Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska; Wojewdzki Inspektor Inspekcji Handlowej; Wojewdzki Inspektor Jakoci Handlowej Artykuw Rolno-Spoywczych; Wojewdzki Lekarz Weterynarii

16 . Istota samorzdu terytorialnego.Samorzd terytorialny stanowi wyodrbniony w strukturze pastwa. powstayz mocy prawa zwizek lokalnego spoeczestwa (korporacja,), powoany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposaony w materialne rodki umoliwiajce realizacj naoonych na nie zada. Jest to forma zdecentralizowanej wadzy publicznej. Og mieszkacw jednostek zasadniczego podziau terytorialnego stanowi z mocy prawa wsplnot samorzdowa. Istota samorzdu jest to e zarzdza sprawami publicznymi przez samych zainteresowanych. Osobowo publiczne - prawna samorzdu to wykonywanie zada we wasnym imieniu i na wasn odpowiedzialno. Jednostki samorzdu terytorialnego posiadaj osobowo prawn. Przysuguj im prawo wasnoci i inne prawa majtkowe. Samodzielno JST podlega ochronie sadowej. Wyrnia si 3 szczeble samorzdu terytorialnego : gmina, powiat, wojewdztwo. Samorzd terytorialny jest tworzon na mocy prawa wsplnot mieszkacw danego regionu, ktra samodzielnie realizuje dziaania wynikajce z potrzeb jej mieszkacw na danym terenie. Jest on ograniczony prawnie w swoich dziaaniach przez ustawy oraz z Dysponuje on pewn doz autonomii i swojej niezalenoci moe broni przed niezawisymi sdami w przypadku wystpienia konfliktu z nadzorujc administracj pastwow. Niezaleno ta wyraa przesunicie kompetencji pastwa na danym terenie w okrelonych kwestiach do grupy ktrej te sprawy najbardziej dotycz. Poziom autonomii samorzdu terytorialnego czsto waha si w zalenoci od systemu politycznego danego kraju. Samorzdy powstay po to, aby realizowa zadania regionalne i lokalne, ktre mogyby by zbyt trudne do wykonania przez organy pastwowe koordynowane przez rzd na poziomie krajowym. S to najczciej zadania administracyjne, ktre sprawniej mog by realizowane przez lokalne organy potrafice trafniej okreli warunki i potrzeby danego regionu oraz elastycznie reagowa w przypadku rnych wydarze. Dodatkowo wprowadzenie systemu wyboru najwaniejszych funkcjonariuszy samorzdu przez mieszkacw regionu pozwala im mie poczucie, e wadza nie jest im narzucona, e mog decydowa czy poziom wiadczonych im usug jest zadowalajcych oraz

wprowadza podane zmiany. Jednoczenie uczestnicz oni w budowaniu spoeczestwa obywatelskiego. Budzenie wiadomoci w mieszkacach, e maj oni wpyw, przynosi ogromne korzyci dla regionu, aktywizujc lokaln spoeczno.

17. Organ administracji publicznej urzdUrzd jako wyodrbniony zesp kompetencji, tj. praw i obowizkw zwizanych z okrelonym organem administracji publicznej, np. urzd prezydenta, ministra, wojewody. Pojcie to jest rwnoznaczne z pojciem stanowiska, z tym, e utworzenie urzdu nie jest tosame z powoaniem organu lecz oznacza wprowadzenie do struktury organizacyjnej nowej jednostki. Obsadzenie urzdu oznacza powoanie organu w drodze aktu organu wadzy, decyzja organu zwierzchniczego lub wyborw. Urzd jako szczeglna nazwa: Urz. Grniczy, Celny, Morski. To nazwa uznawana gdy organem jest zazwyczaj organ jednoosobowy, czyli kierownik urzdu. Urzd jako zorganizowany zesp osb oraz zesp struktur materialnych, przyznany organowi do pomocy w wykonywaniu jego funkcji: Urz. Gminy, Wojewdzki, Marszakowski. Urzd nie jest organem, nie posiada kompetencji, std stosunki midzy pracownikami urzdu a organem nie s stosunkami midzy organem admin. Publicznej. Lub podejmujcy inne czynnoci lece w sferze ich uprawnie i obowizkw, realizuje kompetencje organu a nie wasne. Podzia pracy w urzdzie jest oparty na naukowej konstrukcji polegajcej na dekoncentracji wewn.

18.Stosunek administracyjnoprawny : pojcie i rodzaje.Stosunek administracyjnoprawny - stosunek prawny regulowany przez normy p rawa ad mi ni s t racy j n eg o. Powstaje wskutek zaistnienia przesanek faktycznych lub okrelonych faktw prawnych. Ustaje z chwil wydania przez organ administracji publicznej, wicego rozstrzygnicia (pogld dyskusyjny - zdaniem niektrych badaczy, to wanie decyzja administracyjna ksztatuje stosunek administracyjnoprawny). Elementy stosunku administracyjnoprawnego: Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego musi dotyczy sfery publicznej i by normowany przez kompetentne organy administracji publicznej, w drodze wydawanych na podstawie prawa, aktw administracyjnych; Podmiot stosunku administracyjnoprawnego obligatoryjnym uczestnikiem stosunku administracyjnoprawnego jest organ administracji publicznej lub podmiot wykonujcy jego funkcje. Podmiotami mog by rwnie, o ile posiadaj osobowo prawa administracyjnego, osoby fizyczne lub grupy, osoby prawne, jednostki organizacyjne itp; Relacje pomidzy uczestnikami stosunku administracyjnoprawnego w przeciwiestwie do stosunku cywilnoprawnego, w ktrym istnieje domniemanie rwnoci stron, stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje si nierwnorzdnoci jego podmiotw. Oznacza to, e organ administracji publicznej jednostronnie rozstrzyga o prawach lub obowizkach podmiotw stosunku. Gwne rodzaje stosunku administracyjnoprawnego: Stosunek materialny powstaje na skutek zaistnienia stanu faktycznego lub faktu prawnego, wyczerpujcego zakres zastosowania norm prawa administracyjnego materialnego. Nawizanie stosunku materialnego jest zwizane z naoeniem na adresatw norm prawa materialnego, okrelonych w nim praw i obowizkw;

Stosunek procesowy powstaje w wyniku zaistnienia stosunku materialnego, w momencie wszczcia postpowania administracyjnego. Z mocy stosunku procesowego stronom przysuguj, na podstawie prawa administracyjnego procesowego, prawa i obowizki formalne; Stosunek egzekucyjny jest pochodn stosunku procesowego. Jego istota polega na koniecznoci bezwzgldnego podporzdkowania si decyzji egzekucyjnej, organu administracji publicznej wydanej w celu wykonania prawa; czy si z mniejsz lub wiksz dolegliwoci.

19. Powstanie i ustanie stosunku administracyjno prawnego.Elementy stosunku administracyjno-prawnego: a) podmiot stosunku - jest nim obligatoryjnie organ administracyjny kompetentny do dania okrelonego zachowania si albo wykonania jakiej czynnoci b) drugi podmiot - jest nim osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadajca osobowoci prawnej, ktrej dotyczy dany nakaz lub zakaz, albo, ktry ma prawo podmiotowe do dania od administracji publicznej okrelonego dziaania lub zaniechania jakiego dziaania. c) przedmiot stosunku - czyli zakres dziaalnoci administracji publicznej, ktry wynika z norm prawa materialnego d) podstawa prawna e) obowizki i uprawnienia - polegaj na przykad na dziaaniu, znoszeniu lub zaniechaniu. Obowizki i uprawnienia maj charakter osobisty i nie mog by przenoszone na inne osoby (nie podlegaj sukcesji), wygasaj z chwil mierci osoby obowizanej lub uprawnionej Ad3) Nawizanie stosunku nastpuje na podstawie normy prawnej, a polega na skonkretyzowaniu teje normy w drodze wydania, przez waciwy podmiot, aktu administracyjnego lub poprzez zawarcie umowy administracyjnej.

20.Akty normatywne administracji publicznej.Aktami normatywnymi administracji bd takie akty prawne wydawane przez organy administracji publicznej, ktre zawieraj treci normatywne, czyli zobowizuj adresatw do okrelonego zachowania si. Do wydania aktu normatywnego niezbdna jest odpowiednia podstawa prawna. Akty normatywne s aktami stanowienia prawa. Prawo w nich stanowione bdzie najczciej obowizywao jedynie jednostki organizacyjnie podlege organowi, ktry wyda dany akt normatywne. Tym niemniej organy jednostek samorzdu terytorialnego maj prawo wydawania aktw prawa miejscowego, ktre obowizuj na obszarze dziaania tyche organw.

21.Pojcie i rodzaje aktw administracyjnych.Akt administracyjny jest sformalizowanym (podjtym w wyniku postpowania) objawem woli organu administrujcego, ktry jest wydawany na podstawie prawa oraz w granicach kompetencji przysugujcych temu organowi. Jest on kierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywouje skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a czasem rwnie w zakresie innych dziaw prawa. Podzia aktw administracyjnych:

Pod wzgldem sposobu ksztatowania stosunkw prawnych: akt konstytutywny tworzy, zmienia lub uchyla skutki prawne, przy czym zmiana sytuacji prawnej nastpuje tu nie na podstawie ustawy, ale moc wanie tego aktu administracyjnego; poniewa akt konstytutywny tworzy now sytuacj prawn, ma charakter twrczy, np. wydanie paszportu, decyzja o zmianie nazwiska akt deklaratoryjny potwierdza prawa i obowizki, ktre wynikaj dla adresatw z mocy prawa, nie tworzy wic nowego stanu prawnego, ktry si nie zmienia, lecz dopiero z chwil wydania takiego aktu adresat moe si skutecznie powoa na swoje prawo; np. dyplom uniwersytecki, stwierdzenie nabycia obywatelstwa Pod wzgldem charakteru stosunku prawnego, ktry czy organ administracyjny wydajcy akt i jego adresata, moemy wyrni: akty zewntrzne s adresowane do zewntrznych podmiotw prawnych, np. do obywatela, zakadu administracyjnego czy innych instytucji, ktre nie s podporzdkowane organizacyjnie organowi wydajcemu akt akty wewntrzne s adresowane do instytucji, organw czy pracownikw, ktrzy s podlegli subowo organowi wydajcemu akt Pod wzgldem zakresu swobody w wydawaniu aktu wyrniamy : akty zwizane to takie, przy ktrych wydawaniu organ administracyjny moe zachowa si tylko w jeden okrelony sposb, akty spowodowane to takie, przy wydawaniu ktrych organ administracyjny moe wybra optymalne rozwizania ze wzgldu na przyjty sposb widzenia spord dwch lub wikszej liczby rozwiza dopuszczalnych przez ustaw, przy czym ten wybr nie jest zupenie dowolny, lecz ograniczony przez norm prawn wprowadzajc moliwo uznania administracyjnego Pod wzgldem znaczenia woli adresata aktu administracyjnego moemy wyrni akty, ktre dochodz do skutku po wyraeniu zgody przez adresata akty, ktre dochodz do skutku niezalenie od tego, czy adresat wyrazi na nie zgod: Zgod t wyraa si czsto jeszcze przed wydaniem aktu administracyjnego np. w podaniu o przyjcie na studia. Pod wzgldem wywoania skutkw cywilnoprawnych : akty, ktre rodz bezporednie skutki cywilnoprawne (np. ostateczna decyzja o wywaszczeniu stanowi jednoczenie podstaw do dokonania odpowiednich wpisw w ksidze wieczystej), akty, ktre wywouj skutki cywilnoprawne porednio (np. decyzja dotyczca przydziau lokalu mieszkalnego prowadzi do obowizku zawarcia umowy najmu przez adresata tej decyzji) Uznanie administracyjne jest to moliwo wyboru konsekwencji prawnych aktu administracyjnego, a cilej moliwoci wyboru optymalnego rozwizania ze wzgldu na przyjty sposb widzenia spord dwch lub wikszej liczby rozwiza dopuszczalnych przez ustaw, przy czym ten wybr nie jest zupenie dowolny, lecz ograniczony przez norm prawn wprowadzajc moliwo uznania administracyjnego.

Warunki jakie powinien spenia prawidowy akt administracyjny: wydany w formie zgodnej z prawem materialnym oparty na kompetencji zgodnej z prawem ustrojowym wydany w trybie zgodnym z prawem procesowym waciwe wykorzystanie uznania administracyjnego ustaw, przy czym ten wybr nie jest zupenie dowolny, lecz ograniczony przez norm prawn wprowadzajc moliwo uznania administracyjnego; Pod wzgldem znaczenia woli adresata aktu administracyjnego moemy wyrni: - akty, ktre dochodz do skutku po wyraeniu zgody przez adresata; - akty, ktre dochodz do skutku niezalenie od tego, czy adresat wyrazi na nie zgod; Zgod t wyraa si czsto jeszcze przed wydaniem aktu administracyjnego, np. w podaniu o przyjcie na studia. Pod wzgldem wywoywania skutkw cywilnoprawnych: - akty, ktre rodz bezporednie skutki cywilnoprawne (np. ostateczna decyzja o wywaszczeniu stanowi jednoczenie podstaw do dokonania odpowiednich wpisw w ksidze wieczystej); - akty, ktre wywouj skutki cywilnoprawne porednio (np. decyzja dotyczca przydziau lokalu mieszkalnego prowadzi do obowizku zawarcia umowy najmu przez adresata tej decyzji). Uznanie administracyjne - jest to moliwo wyboru konsekwencji prawnych aktu administracyjnego, a cilej moliwo wyboru optymalnego rozwizania ze wzgldu na przyjty sposb widzenia spord dwch lub wikszej liczby rozwiza dopuszczalnych przez ustaw, przy czym ten wybr nie jest zupenie dowolny, lecz ograniczony przez norm prawn wprowadzajc moliwo uznania administracyjnego; Warunki, jakie powinien spenia prawidowy akt administracyjny: - wydany w formie zgodnej z prawem materialnym; - oparty na kompetencji zgodnej z prawem ustrojowym; - wydany w trybie zgodnym z prawem procesowym; - waciwe wykorzystanie uznania administracyjnego;

22. Wadliwo aktu administracyjnego.Akty niespeniajce tych kryteriw s aktami wadliwymi, s to wic akty, ktre: - zostay wydane przez organy rzeczowo lub miejscowo niewaciwie; - zawieraj oczywist wad procesow (np. wydane bez podstawy prawnej lub w sprawie ju rozstrzygnitej innym aktem, lub skierowane do niewaciwego adresata); - s skierowane do osignicia efektu prawniczo lub faktycznie niemoliwego do osignicia. Traktuje si jako akty, ktre nigdy nie wywary zamierzonych skutkw prawnych i ktre nie mog by wykonane. Istniej do czasu ich uniewanienia tylko pozornie i organ administracyjny winien z urzdu stwierdzi niewano. Stwierdzenie takie ma charakter deklaratoryjny (ex tunc) co oznacza e nigdy nie istnia. Nieakty czynnoci podejmowane: - przez organy oczywicie niewaciwe; - z pominiciem wszelkiej procedury. Nie le w sferze prawa, np. wydanie prawa jazdy przez kumpla, przydzia lokalu przez kierownika budowy.

Akty zaskaralne (wzruszalne)- naruszajce normy pr. mat lub pro ale w tak wysokim stopniu by prowadzi do stwierdzenia niewanoci. S skuteczne dopki nie zostan zmienione lub uchylone przez waciwy organ. Z takim daniem wystpi moe te adresat aktu, np. decyzje administracyjne wydane w wyniku przestpstwa lub przez pracownika administracji lub organ, ktrzy podlegaj wyczeniu z mocy prawa. W doktrynie przyjto zasad wanoci aktu administracyjnego (akt nawet wadliwy uznawany jest za obowizujcy dopki nie zostanie zmieniony lub uchylony). Nie jest to domniemanie prawidowoci wydanych aktw lecz e do czasu udowodnienia sytuacji przeciwnej akt taki obowizuje prawnie jako cakowicie poprawny.

23. Trwao aktu administracyjnego.Kwestia: czy akt administracyjny (niewadliwy) ma moc trwania czasowo nieograniczona, czy te moe by cofnity lub zniesiony jednostronnie przez organ administracji publicznej, a jeli tak, to pod jakimi warunkami i czy w kadym czasie? Administracja, jak moemy si spodziewa dy do tego, aby mie w tej kwestii woln rk, ale trzeba bra pod uwag te interesy osb, ktrych te akty dotycz. Dlatego te, ustawodawca musia wprowadzi pewna lini graniczn, zezwalajc adm. w pewnych przypadkach na cofnicie lub zmian wydanego aktu, a w innych nie. Ta linia graniczna przebiega rozmaicie. Trwao aktu administracyjnego i jego odwoalno moe by okrelona w przepisach prawa. Pytanie: czy akt prawomocny jest trway, gdy nie jest dotknity wadami pocigajcymi za sob wzruszalno czy nawet niewano? Problem: prawomocnoci aktw prawnych! a) Prawomocno formalna niezaskaralno aktu administracyjnego polegajca na tym, e strona nie moe spowodowa uchylania lub zmiany aktu przez wniesienie zwyczajnego rodka prawnego. Akt prawomocny formalnie nie moe by zmieniony ani zniesiony na skutek wniosku strony (jest dla niej wicy i tworzy dla niej prawo) akt administracyjny nie jest formalnie prawomocny dopty, dopki stronie przysuguje prawo wniesienia zwyczajnego rodka prawnego. b) Prawomocno materialna polega na tym, e akt administracyjny nie moe by zmieniony ani zniesiony, zarwno na wniosek stron ani te przez organ z urzdu, aktem rwnorzdnym. Akt prawomocny materialnie jest wicy zarwno dla stron, jak i dla organu. Prawomocno materialna oznacza wic niewzruszalno aktu. Kady akt prawomocny materialnie jest jednoczenie prawomocny formalnie. Prawomocno nie obejmuje aktw wewntrznych ani te powiadcze, ale wycznie prawotwrcze akty zewntrzne, ksztatujce konkretn sytuacj prawn adresatw. Prawomocno oznacza niemono uchylenia lub zmiany aktu przez akty rwnorzdne, ale nie oznacza odpornoci na akty prawne wyszej rangi. Doda te naley, e prawomocno aktu administracyjnego nie chroni przed wywaszczeniem prawa, np. art. 161 k.p.a. Akt administracyjny moe utraci moc obowizujc wskutek: 1) zrzeczenie si (dotyczy aktw, na podstawie ktrych nabywa si prawa), 2) zasadniczej zmiany okolicznoci faktycznych, 3) uchylenia przez waciwy organ w przypadkach przewidzianych przez prawo, 4) uchylenia caej grupy aktw administracyjnych przez ustaw, 5) zmiany charakteru aktu w przypadkach przez prawo przewidzianych,

6) z innej przyczyny przewidzianej prawem.

24. Akty kierownictwa wewntrznego.Akty kierownictwa wewntrznego - normuj zachowania adresatw, usytuowanych wewntrz ukadu organizacyjnego administracji publicznej - adresatw podporzdkowanych subowo i organizacyjnie. Akty obowizuj tylko te jednostki, ktre podlege s organowi wydajcemu te akty. Nie mog one regulowa bezporednio sfery praw i obowizkw obywateli, nie mog stanowi podstawy decyzji wobec osb fizycznych i prawnych.

25. Niewadcze prawne formy dziaania administracji publicznej ; klasyfikacja .Czynnoci administracyjnoprawne daj si natomiast podzieli na czynnoci o charakterze wadczym i czynnoci niewadcze. W tym miejscu przyblienia wymaga pojcie "wadztwa (administracyjnego)". Wadczo polega na tym, e organ administracji jednostronnie, moc swoich kompetencji, rozstrzyga o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego. Druga strona musi natomiast podporzdkowa temu rozstrzygniciu. W celu zapewnienia efektywnoci dziaania organowi przysuguje prawo uycia przymusu. - czynnoci wadcze Czynnociami administracyjnymi o charakterze wadczym s akty normatywne (generalne) iakt y administracyjne. - czynnoci niewadcze Czynnociom niewadczym brak jest waloru imperium, cho regulowane s one przez przepisy prawa administracyjnego. Brak wadztwa wynika std, e organ administracyjny oraz drugi podmiot stosunku administracyjnoprawnego s sobie rwnorzdne, tzn. brak jest podporzdkowania drugiego podmiotu organowi administracyjnemu. Czynnociami administracyjnymi niewadczymi s: ugoda administracyjna , porozumienie administracyjnei przyrzeczenia administracyjne.

26. Umowy publicznoprawne.Zwizane najczciej ze wsplnym wykonywaniem zada lub te przekazaniem albo powierzeniem wykonywania zada z zakresu administracji pub. Charakter takich umw maj: - zwizki komunalne; - porozumienia komunalne; - porozumienia o wykonywaniu zada z zakresu administracji rzdowej; - kontrakty wojewdzkie.

27.Czynnoci faktyczne administracji publicznej : proces stosowania prawaStosowanie prawa proces ustalania przez organ pastwowy konsekwencji prawnych (...) faktw w

sposb wicy (...) na podstawie norm prawa obowizujcego Etapy ( hipotetyczne ) stosowania prawa 1.ustalenie faktu,e norma obowizuje i ustalenie treci normy (problemy walidacyjne i problemy interpretacji, wykadni) 2.uznanie za udowodniony faktu na podstawie materiaw i w oparciu o przyjt teori dowodw 3.Subsumpcja sprawdzenie czy stan faktyczny podpada pod tre normy prawnej 4. ustalenie konsekwencji subsupcji Sprawa administracyjna, interes prawny oraz strona w procesie stosowania P.A. Sprawa administracyjna Interes prawny jest to pewna zaleno midzy toczcym si post. adm., a sytuacj prawn danego podmiotu prawa, polegajca na tym,e wynik tego postpowania moe mie wpyw na sytuacj prawn tego podmiotu. Decyzje administracyjne rozstrzygnicie w sprawie -Sprawy administracyjne mog dotyczy uprawnie bd obowizkw a)przyznanie uprawnienia / obowizku b)zniesienie uprawnienia / obowizku c)zmiana zakresu uprawnienia / obowizku Uznanie administracyjne pewna sfera dziaania adm., wolna od kontroli sdowej z tego wzgldu,e dziaania podejmowane w tym obszarze nie s podejmowane przy uwzgldnieniu kryterium legalnoci lecz innych kryt. -NTA (1922-39) nie obejmowa katalogu dziaa adm. tzw. Wg uznania adm. -NSA (1980) wszystkie dziaania adm. podlegaj jego kontroli -Uznaniem adm. nie s: a) swoboda dat wydawania lub niewydawanie decyzji b) swobodna ocena dowodw c) swoboda w zakresie wykadni prawa -uznanie ma miejsce gdy jest przewidziane wprost przez ustawodawc zwrot moe przy okreleniu kompetencji Cechy decyzyjnego modelu stosowania prawa -organ administracji publ. stosujcy prawo nie pozostaje w stos. organ. z adresatem decyzji -organ administracji publ. stosujcy prawo jest zainteresowany efektami decyzji adm. w tym sensie,e osiganie okrelonych efektw spo. jest wpisane w jego zakres dziaania, a decyzja jest instrumentem osigania tych efektw - organ administracji publ. stosujcy prawo jest zwizany prawem powsz. obowizujcym oraz wytycznymi pyncymi od organw wyszego rzdu do granic

kolizji z prawem powsz. obowizujcym -organ dziaa na podstawie kompetencji szczegowej -decyzja adm. podejmowana jest w sytuacji niespornej tj. w sytuacji, w ktrej midzy organ stosujcym prawo a adresatem nie ma sporu o prawo -decyzja adm. jest podejmowana w celu naoenia obowizku, uprawnie itp. -proces stosowania prawa moe by wszczty na wniosek lub z urzdu -sposb podejmowania decyzji jest uregulowany przepisami proceduralnymi zwanymi postpowaniem administracyjnym -w pastwach, gdzie istnieje sdowa kontrola decyzji adm., decyzja moe by zaskarona do sdw powszechnych lub adm. Utrata mocy obowizujcej decyzji adm. -moe nastpi ze wzgldu na: a)wady, ktrymi bya objta w chwili wydawania b)zdarzenia bd okolicznoci, ktre wystpiy po wydaniu decyzji -moe nastpi z powodu a) nie wykonania warunkw zawartych w decyzji uchylenie decyzji z mocy prawa np. nierozpoczcie budowy w cigu 2 lat w drodze wydania nowej decyzji Decyzja o pozbawieniu decyzji adm. jej mocy wicej jest decyzj sankcjonujca, gdy nie dotyczy rozstrzygnicia sprawy adm. b)nie dopenienia warunkw decyzji lub naruszenia prawa cofnicie uprawnienia c)nowych okolicznoci faktycznych cofnicie uprawnienia Decyzja adm. a akt adm. Klasyfikacja podzia oparty na elaznych zasadach logiki, obejmujcy wszystkie elementy zbioru i aden element nie naley do dwch zbiorw Typologia objecie zbiorem elementw takich samych lub podobnych Akt adm. charakter wadczy skierowany do indywidualnego adresata -Szkoa gdaska odrzuca pojcie aktu adm. Takie zjawisko jak akt adm. w tekstach nie wystpuje, istniej jedynie decyzje i postanowienia, dlatego nie ma sensu tworzy zbiorowego pojcia aktu adm. Ta konstrukcja jest kompletnie bezuyteczna.

29. Czynnoci faktyczne administracji publicznej : nawizywanie wsppracy z

obywatelami .30 Czynnoci faktyczne administracji publicznej ; czynnoci materialno technicze.

31. Pojcie i rodzaje kontroli administracji publicznej. Kontrola to:- badanie zgodnoci stanu istniejcego ze stanem postulowanym; - ustalenie zasigu i przyczyn rozbienoci; - przekazanie wynikw a czasem i wynikajcych z std dyspozycji zarwno podmiotowi kontrolowanemu jak i organizacyjnie zwierzchniemu. Nadzr- jeli kontrola sprawowana jest przez organ zwierzchni organizacyjnie nad kontrolowanym, a zatem i odpowiedzialny za jego dziaania, i jeli temu zwierzchniemu su rodki oddziaywania wadczego wobec kontrolowanego. Ze wzgldu na zasig zalenoci organizacyjnej: a) zewntrzna- podmiot kontrolujcy znajduje si po za organizacyjn struktur administracji publicznej (np. prokurator, sd); b) wewntrzna- w obrbie tej struktury; Z.w. na inicjatyw kontroli: a) podejmowana z urzdu (NIK); b) podejmowan na wniosek (kontrola instancyjna); Z.w. na sposb przeprowadzenia: a) inspekcja (obserwacja zachowania si ludzi); b) lustracja (ocena stanu rzeczywistego); c) rewizja (zwykle kontrola finansowa); d) wizytacja (zmierzajca do oceny przez bezporedni wgld w caoksztat dziaalnoci). Z.w. na podmiot kontrolujcy: a) parlamentarna (sejmowa i senacka); b) prezydencka; c) spoeczna; d) sdowa; e) prokuratorska; f) NIK; g) administracji rzdowej nad samorzdow; h) resortowa; i) instancyjna; j) midzyresortowa (w tym bankowa); k) dyscyplinarna; l) RPO; ) Trybuna Konstytucyjny. Wszystkie te rodzaje mieszcz si w ramach prawnego systemu kontroli administracji.

32. Parlamentarna kontrola administracji publicznej.) kontrola parlamentarna Kontrol administracji pastwowej sprawuje te parlament, ale tylko jego nisza izba - Sejm. Senatowi nie przyznano uprawnie kontrolnych.

Sejm sprawuje np. kontrol nad dziaalnoci Rady Ministrw, art. 95 ust. 2 Konstytucja art. 95 Konstytucja 1. Wadz ustawodawcz w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuj Sejm i Senat. 2. Sejm sprawuje kontrol nad dziaalnoci Rady Ministrw w zakresie okrelonym przepisami Konstytucji i ustaw. Sejm moe wyrazi wotum zaufania nowo powoanej Radzie Ministrw (Art. 154 Konstytucja art. 154 Konstytucja 1. Prezydent Rzeczypospolitej desygnuje Prezesa Rady Ministrw, ktry proponuje skad Rady Ministrw. Prezydent Rzeczypospolitej powouje Prezesa Rady Ministrw wraz z pozostaymi czonkami Rady Ministrw w cigu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjcia dymisji poprzedniej Rady Ministrw i odbiera przysig od czonkw nowo powoanej Rady Ministrw. 2. Prezes Rady Ministrw, w cigu 14 dni od dnia powoania przez Prezydenta Rzeczypospolitej, przedstawia Sejmowi program dziaania Rady Ministrw z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania Sejm uchwala bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw. 3. W razie niepowoania Rady Ministrw w trybie ust. 1 lub nieudzielenia jej wotum zaufania w trybie ust. 2 Sejm w cigu 14 dni od upywu terminw okrelonych w ust. 1 lub ust. 2 wybiera Prezesa Rady Ministrw oraz proponowanych przez niego czonkw Rady Ministrw bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw. Prezydent Rzeczypospolitej powouje tak wybran Rad Ministrw i odbiera przysig od jej czonkw. ), bd wotum nieufnoci caej Radzie Ministrw (Art. 158 Konstytucja art. 158 Konstytucja 1. Sejm wyraa Radzie Ministrw wotum nieufnoci wikszoci ustawowej liczby posw na wniosek zgoszony przez co najmniej 46 posw i wskazujcy imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrw. Jeeli uchwaa zostaa przyjta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisj Rady Ministrw i powouje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrw, a na jego wniosek pozostaych czonkw Rady Ministrw oraz odbiera od nich przysig. 2. Wniosek o podjcie uchway, o ktrej mowa w ust. 1, moe by poddany pod gosowanie nie wczeniej ni po upywie 7 dni od dnia jego zgoszenia. Powtrny wniosek moe by zgoszony nie wczeniej ni po upywie 3 miesicy od dnia zgoszenia poprzedniego wniosku. Powtrny wniosek moe by zgoszony przed upywem 3 miesicy, jeeli wystpi z nim co najmniej 115 posw. ) albo tylko pojedynczemu ministrowi (Art. 159 Konstytucja art. 159 Konstytucja 1. Sejm moe wyrazi ministrowi wotum nieufnoci. Wniosek o wyraenie wotum nieufnoci moe by zgoszony przez co najmniej 69 posw. Przepis art. 158 ust. 2 stosuje si odpowiednio. 2. Prezydent Rzeczypospolitej odwouje ministra, ktremu Sejm wyrazi wotum nieufnoci wikszoci gosw ustawowej liczby posw. Oprcz Sejmu jako takiego kontrol sprawuj take komisje sejmowe (np. komisje ledcze w roz. Art. 111 Konstytucja art. 111 Konstytucja 1. Sejm moe powoa komisj ledcz do zbadania okrelonej sprawy. 2. Tryb dziaania komisji ledczej okrela ustawa. )oraz poszczeglni posowie, ktrzy zdobywaj informacje o dziaalnoci organw administracji w swoich okrgach wyborczych. Poszczeglne komisje sejmowe maj prawo rozpatrywania sprawozda i informacji ministrw oraz kierownikw naczelnych organw administracji pastwowej, a take kierownikw innych urzdw i instytucji pastwowych, analizowa dziaalno poszczeglnych dziaw administracji i gospodarki pastwowej, rozpatrywa sprawy zwizane z wprowadzeniem w ycie i wykonywaniem ustaw i

uchwa Sejmu (zob. art. 77 ust. 1Regul Sejm).

33. Pastwowa kontrola administracji publicznejkontrola pastwowa Jest to kontrola sprawowana przez organy pastwowe i pastwowe jednostki organizacyjne, usytuowane poza administracj rzdow. (1) kontrola sdowa (a) sdy powszechne cywilne Moemy wyrni tutaj kontrol poredni i bezporedni. - kontrola porednia, ma ona jedynie incydentalny charakter, tzn. jest sprawowana przy okazji rozpatrywania sprawy cywilnej lub karnej, - kontrola bezporednia, Wykonywana jest w cile okrelonych wypadkach: - art. 19 - art. 33 , - art. 40 ust. 2 UPEA, - inne (zob. Bo str. 372 i nast.). (b) sdy ubezpiecze spoecznych Jest to typ kontroli bezporedniej - odwoania od decyzji w sprawach o wiadczenia pienine z ubezpieczenia spoecznego. (c) sd antymonopolowy Sd ten kontroluje decyzje organw administracji wydane w sprawach z zakresu prawa energetycznego oraz z zakresu ustawy o przeciwdziaaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesw konsumentw. (d) sdy administracyjne Mamy tu na myli wojewdzkie sdy administracyjne i Naczelny Sd Administracyjny. (e) Trybuna Konstytucyjny Trybuna Konstytucyjny kontroluje zgodno ustaw umw midzynarodowych z Konstytucj oraz ustaw z umowami midzynarodowymi, o ile te ostatnie maj pierwszestwo przed ustawami (a wic czy byy ratyfikowane za uprzedni zgod wyraon w ustawie). Jeeli chodzi o uprawnienia kontrolne wobec organw administracji, to wspomnie tu naley o prawie do badania zgodnoci przepisw prawa wydawanych przez centralne organy pastwowe, z Konstytucj, ratyfikowanymi umowami midzynarodowymi i ustawami (art. 2 ust. 1 pkt 3 UtrybKonst art. 2 UTrybKonst 1. Trybuna orzeka w sprawach: 1) zgodnoci ustaw i umw midzynarodowych z Konstytucj, 2) zgodnoci ustaw z ratyfikowanymi umowami midzynarodowymi, ktrych ratyfikacja wymagaa uprzedniej zgody wyraonej w ustawie, 3) zgodnoci przepisw prawa, wydawanych przez centralne organy pastwowe, z Konstytucj, ratyfikowanymi umowami midzynarodowymi i ustawami, 4) skargi konstytucyjnej, 5) sporw kompetencyjnych pomidzy centralnymi konstytucyjnymi organami pastwa, 6) zgodnoci z Konstytucj celw lub dziaalnoci partii politycznych.

2. Trybuna na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodno z Konstytucj ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy midzynarodowej przed jej ratyfikacj. 3. Trybuna na wniosek Marszaka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzdu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomi Marszaka Sejmu o niemonoci sprawowania urzdu. W razie uznania przejciowej niemonoci sprawowania urzdu przez Prezydenta Trybuna powierza Marszakowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowizkw Prezydenta Rzeczypospolitej. ). Mamy wic tutaj bezporednie upowanienie do kontrolowania dziaa organw administracji pastwowej. Ograniczone zostao ono do centralnych organw administracji, a wic tych, ktre znajduj si na najwyszym szczeblu w hierarchii organw administracji i jednoczenie ktrych waciwo rozciga si na terytorium caego kraju.

34. Spoeczna kontrola administracji publicznej.Kontrola spoeczna. 1) Niezorganizowana; 2) Zorganizowana. 1) Obejmuje sytuacj gdy jako podmiot kontrolujcy wystpuje obywatel lub niezorganizowana grupa obywateli oraz skadanie skarg i wnioskw na podstawie k.p.a. przez osoby fizyczne i prawne. Podstawowe formy kontroli niez.: a) prawo skadania petycji; b) prawo skadania wnioskw i skarg. 2) Sprawowana jest przez: a) dziaajc na sesjach rad gminy; b) zarzd gminy; c) komisje rad; d) organizacje spoeczne (np. Polski Zwizek Wdkarski); e) inne zorganizowane organizmy spoeczne (np. Stra Ochrony Przyrody); f) obywateli jako podmiot referendum i referendum samorzdowego; g) grup obywateli jako podmiot konsultacji.

35. Sdowa kontrola administracji publicznej.Kontrola sdowa- sdownictwo adm.: typy kontroli nad adm.: kontrola wykonywana przez powoane do tego sdownictwo adm., kontrola wykonywana przez sdy powszechne, typ mieszany kontroli wykonywanej w czci przez sdy powszechne a w czci przez specjalistyczne sdownictwo adm. Sdownictwo adm. polega w zasadzie na orzekaniu o legalnoci aktw adm przez organy o charakterze sdowym. Kontrola polega w tym przypadku na monoci skasowania aktu, a nie na zastpieniu aktu wadliwego nowym aktem. Kontrola sdw adm przybiera posta kontroli nastpnej. Systemy sdownictwa adm.: 1)system klauzuli generalnej(wszystkie akty adm podlegaj kontroli sdowej), system enumeracji(kontroli sdu adm podlegaj tylko akty wyranie wyliczone w ustawie, caa za reszta nie jest poddana tej kontroli); 2)system ochrony prawa podmiotowego(zbudowany z punktu widzenia ochrony prawa jednostki), system ochrony prawa przedmiotowego(zbudowany z punktu widzenia kontroli legalnoci aktw adm bez wzgldu na ich stosunek do jednostek, system majcy na celu zapewnienie przestrzegania prawa przedmiotowego). Sdownictwo w Polsce: w 1980 powoano NSA,

kompetencje NSA opieray si wtedy na klauzuli enumeracji pozytywnej. Od 1990 wprowadzono klauzul generaln, ograniczon klauzul enumeracji negatywnej. Wprowadzenie klauzuli gen. oznaczao e do NSA mona zaskara w zasadzie wszystkie decyzje administracyjne. NSA sprawuje w zakresie okrelonym w ustawie kontrol dziaalnoci adm publicznej. Kontrola ta obejmuje rwnie orzekanie o zgodnoci z ustawami uchwa organw samorzdu teryt i aktw normatywnych terenowych organw adm rzdowej. NSA dzieli si na Izb finansow i Izb oglno- administracyjn. Zakres kontroli NSA: sd orzeka w sprawach skarg na: decyzje adm, postanowienia adm, uchway organw sam teryt, akty nadzoru nad dziaalnoci organw. NSA rozstrzyga take spory o waciwo midzy organami sam teryt a terenowymi organami adm rzdowej. Cech polskiego sdownictwa adm: skoncentrowany jest w jednym sdzie, jest jednoinstancyjne, oparte na klauzuli generalnej ograniczonej, oparte o system ochrony prawa podmiotowego, sd adm sprawuje kontrol legalnoci dziaania dm publicznej, sd sprawuje kontrol nastpn, kontroli poddane s rwnie akty adm oparte na uznaniu adm, sd posiada jedynie kompetencje kasacyjne, dopuszczalna jest skarga na bezczynno adm. Pozostae sdy: sdy ubezpiecze spoecznych- rozpoznaje sprawy z zakresu ubezpiecze spoecznych, s to odrbne jednostki organizacyjne sdw okrgowych. Od decyzji oddziau ZUS`u, z zakresu ubezpieczenia spoecznego,wiadcze, z funduszu alimentacyjnego oraz innych wiadcze nalecych do waciwoci ZUS, przysuguje odwoanie do sdu pracy i ubezpiecze spoecznych. Sd moe orzeka merytorycznie w sprawie. Sd antymonopolowy: od decyzji organw adm rzdowej waciwych w sprawach z zakresu energetyki i ochrony konkurencji i konsumentw, przysuguj rodki odwoawcze do sdu okrgowego w Warszawie sdu antymonopolowego; sdy powszechne: rozpatruj sprawy z zakresu postpowania egzekucyjnego w admin, na podstawie ustawy prawo o aktach stanu cywilnego, prawo wodne jak rwnie odwoania od decyzji przewodniczcego KRRITV. Ponadto strona moe dochodzi przed sdem powszechnym odszkodowania, jeeli poniosa szkod w wyniku uchylenia decyzji w zwizku ze wznowieniem postpowania, stwierdzeniem niewanoci lub uchylenia albo zmiany decyzji. Organy centralne adm. Organy centralne- naley traktowa jako zbiorcz umownie nazwan kategori obejmujc liczn grup organw majcych rne nazwy, rnorodn struktur organizacyjn , rne funkcje i usytuowanie w systemie adm. centralnej. Historycznie kategoria urzdw centralnych miaa swoje rdo w specjalnej konstrukcji prawnej, polegajcej na tym,e charakter organu adm. pastwowej przypisany by przez prawo urzdowi jako takiemu. Obecnie ustawodawstwo zdecydowanie preferuje rozwizania wg ktrych waciwo org. adm. zwizana jest z kierownikiem urzdu, a urzd jest traktowany jako aparat pracy. Naley przy tym zauway i w polskim prawie jest brak konsekwencji do uporzdkowania tego stanu rzeczy Z p-tu widzenia hierarchii organw tzw. urzdy centralne tworz szczebel bezporednio niszy w stosunku do organw naczelnych. Wszystkie org. centralne s podporzdkowane org. naczelnym. Podporzdkowanie moe by: - bezporednio Prezesowi RM, RM, ministrom kierujcym dziaami adm. rzdowej. Nie ma kryteriw oglnych, ktre by decydoway o ustanowieniu urz. centr. jako urz. wczonych do dziaw adm., albo pozostawionych poza dziaami. Org. centr. stanowi kategori org. o zrnicowanym ksztacie strukturalnym. Wystpuj zarwno organy monokratyczne np. komendant g. Str. Granicznej, naczelny dyrektor archiww pastw., komendant g. PSP jak i organy kolegialne np. komisja nadzoru ubezpiecze i fund. emerytalnych; komisja papierw

wartociowych