Część III Ocena rentowności projektu

Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej

Analiza finansowa i ekonomiczna sporządzana na potrzeby projektów

finansowanychprzez Fundusze z Unii Europejskiej

Część IIIOcena rentowności projektu

www.zporr.dolnyslask.pl, www.interreg3a.dolnyslask.pl, www.umwd.pl/wfe


Wskaźniki efektywności projektu

• wartość bieżąca netto (NPV – net present value)

suma zdyskontowanych nadwyżek (deficytów) w saldzie przepływów (wpływy minus wydatki w ramach projektu)

• wewnętrzna stopa zwrotu IRR (internal rate of return)

stopa dyskontowa, przy której wartość bieżąca wpływów pieniężnych (przychodów z inwestycji) jest równa wartości bieżącej wydatków pieniężnych związanych z budową i eksploatacją inwestycji.

IRR jest wyrażana w % odpowiada tempu, z jakim inwestycja umożliwia zwrot poniesionych nakładów.



Cel

Służą do porównywania rentowności inwestycji – różnych inwestycji lub różnych wariantów tej samej inwestycji)

Uwzględniają rozłożenie wpływów i wydatków w czasie poprzez ich dyskontowanie, czyli sprowadzenie przyszłych przepływów do wartości obecnej



Rodzaje wskaźników

NPV/C i IRR/C - Wskaźnik rentowności

inwestycji (pokrycie nakładów

inwestycyjnych przez przewidywane salda

gotówkowe netto) – bez względu na sposób jej

sfinansowania

NPV/K i IRR/K - Stopa zwrotu z kapitału

własnego, gdzie do wydatków zalicza się

kapitały własne i krajowe – pomija się tu

granty z UE



Interpretacja wskaźników efektywności projektu

NPV>0 – inwestycja przynosi zyski

i jej realizacja jest pożądana

Wszystkie inwestycje, które dają dodatnie NPV przy stopie dyskontowej odpowiadającej stosowanej stopie zwrotu, można uznać za korzystne.



Interpretacja wskaźników efektywności projektu

NPV/C = NPV/K i IRR/C = IRR/Kgdy Inwestor nie korzysta z zewnętrznych źródeł

finansowania : dotacji, pożyczek i kredytów

NPV/K > NPV/C i IRR/K > IRR/C gdy Inwestor korzysta z dotacji bezzwrotnej gdy Inwestor korzysta z kredytu lub pożyczki pod

warunkiem, że stopa oprocentowania jest niższa niż IRR dla inwestycji



Etap I – obliczenie przepływów pieniężnych dla projektu w poszczególnych latach prognozy

ustalenie zysku netto dla projektujako różnicy między przychodami a kosztami

skorygowanie zysku netto dla projektu o amortyzację

jako kosztu nie będącego wydatkiem

uwzględnienie w przepływach przyrostu kapitału obrotowego

uwzględnienie nakładów inwestycyjnych bądź kapitału krajowego

Etap II – obliczenie NPV poprzez zdyskontowanie przepływów i ich zsumowanie w całym okresie prognozy

Schemat postępowania w celu obliczenia wskaźników



Etap I – obliczenie przepływów pieniężnych dla projektu w poszczególnych latach prognozy

Rok ...

Zysk netto projektu (bez uwzględnienia dotacji) Z

Amortyzacja A

Przyrost kapitału obrotowego P

Całkowite nakłady inwestycyjne bądź kapitał krajowy C (K)

Przepływy pieniężne Z+A-P-C (K)



W ramach etapu I :zysk netto dla projektu

Oszacowanie następujących pozycji : wartości przychodów generowanych przez projekt

(wpływy z opłat),

PRZYKŁAD (w tys. PLN)

Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 ... Rok 2027

0,00 0,00 800,00 800,00 800,00 800,00 800,00 800,00



W ramach etapu I : zysk netto dla projektu

Oszacowane następujących pozycji : roczne koszty eksploatacji inwestycji : koszty zużycia

materiałów (środki chemiczne, remonty bieżące) i energii, koszty usług obcych, wynagrodzenia i inne.




Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011

... Rok 2027

Amortyzacja 0,00 0,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00

Zużycie materiałów i energii 0,00 0,00 390,00 390,00 390,00 390,00 390,00 390,00

Usługi obce 0,00 0,00 177,00 177,00 177,00 177,00 177,00 177,00

Podatki i opłaty 0,00 0,00 16,00 16,00 16,00 16,00 16,00 16,00

Wynagrodzenia 0,00 0,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Ubezpieczenia społeczne 0,00 0,00 21,00 21,00 21,00 21,00 21,00 21,00

Pozostałe koszty rodzajowe 0,00 0,00 38,00 38,00 38,00 38,00 38,00 38,00



W ramach etapu I :zysk netto dla projektu

Rok 2006

Rok 2007

Rok 2008

Rok 2009

Rok 2010

Rok 2011 ...

Rok 2027

Przychody 0,00 0,00 800,00 800,00 800,00 800,00 800,00 800,00

Koszty 0,00 0,00 817,00 817,00 817,00 817,00 817,00 817,00

Zysk netto projektu 0,00 0,00 -17,00 -17,00 -17,00 -17,00 -17,00 -17,00



W ramach etapu I :oszacowanie przyrostu kapitału obrotowego

Środki niezbędne do rozpoczęcia eksploatacji inwestycji, czyli nakłady na :

Kapitał obrotowy = aktywa bieżące (należności + zapasy) – bieżące zobowiązania

należności – środki zamrożone u klientów/odbiorców zapasy – dotyczą surowców, materiałów, części zamiennych zobowiązania – wobec pracowników, dostawców (kupione ale

nie zapłacone)



W ramach etapu I :oszacowanie przyrostu kapitału obrotowego : wskaźniki rotacji

Wskaźniki rotacji (liczone na przykład w dniach) stanowią podstawę do obliczania kapitału obrotowego.

PRZYKŁAD (w tys. PLN) : przyrost kapitału obrotowego 31,11+22,22-44,44=8,89 w 2008 r.

Prognozowany poziom w dniach

Rok 2008 Rok 2009 Przyrost

2008/2007

Wskaźnik rotacji należności 14

14/360*800,00 31,11 31,11 31,11

Wskaźnik rotacji zapasów 10

10/360*800,00 22,22 22,22 22,22

Wskaźnik rotacji zobowiązań 20

20/360*800,00 44,44 44,44 44,44



W ramach etapu I : oszacowanie nakładów inwestycyjnych na potrzeby wskaźników NPV/C i IRR/C

Nakłady inwestycyjne – suma wartości środków trwałych, czyli środków koniecznych do zbudowania i wyposażenia obiektu inwestycyjnego, nakładów fazy przedinwestycyjnej (w tym także odsetki od kredytów) oraz wartości kapitału obrotowego netto, czyli środków potrzebnych do uruchomienia inwestycji.

Należy podać wartości nakładów inwestycyjnych w kolejnych latach (według harmonogramu rzeczowo-finansowego).


Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 ... Rok 2027

Całkowite nakłady inwestycyjne 1 000,00 1 500,00 0,00 0,00 0,00



W ramach etapu I : oszacowanie kapitału krajowego na potrzeby wskaźników NPV/K i IRR/K

Kapitał krajowy – nakłady wynikające z udziału własnych środków finansowych inwestora (np. gminy). Ujmuje się tu zewnętrzne źródła finansowania – kredyty i pożyczki. Nie wlicza się dotacji z UE, jako źródła nie krajowego.

PRZYKŁAD (w tys. PLN) – źródła finansowania inwestycji

Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 ... Rok 2027

Środki własne 50,00 25,00 0,00 0,00 0,00

Dotacja z UE 750,00 1 125,00 0,00 0,00 0,00

Dotacja z budżetu państwa 100,00 150,00 0,00 0,00 0,00

Kredyt 100,00 200,00 0,00 0,00 0,00



W ramach etapu I : oszacowanie kapitału krajowego na potrzeby wskaźników NPV/K i IRR/K

PRZYKŁAD (w tys. PLN) – kapitał krajowy

Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010

Środki własne 50,00 25,00 0,00 0,00 0,00

Dotacja z budżetu państwa 100,00 150,00 0,00 0,00 0,00

Spłata rat kredytu 0,00 0,00 100,00 100,00 100,00

Odsetki od kredytu – 10% 10,00 30,00 20,00 10,00 0,00

Razem kapitał krajowy 160,00 205,00 120,00 110,00 100,00



W ramach etapu I : obliczenie przepływów pieniężnych na potrzeby wskaźników NPV/C i IRR/C

PRZYKŁAD (w tys. PLN) – przepływy pieniężne

Rok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027


Amortyzacja 0,00 0,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00

Przyrost kapitału obrotowego 0,00 0,00 8,89 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Całkowite nakłady inwestycyjne 1 000,00 1 500,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Przepływy pieniężne

( Z + A - P - C )-1

000,00-1

500,00 49,11 58,00 58,00 58,00 58,00 58,00



W ramach etapu I : obliczenie przepływów pieniężnych na potrzeby wskaźników NPV/K i IRR/K

PRZYKŁAD (w tys. PLN) – przepływy pieniężne

Rok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027


Amortyzacja 0,00 0,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00 75,00

Przyrost kapitału obrotowego 0,00 0,00 8,89 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Kapitał krajowy 160,00 205,00 120,00 110,00 100,00 0,00 0,00 0,00


( Z + A - P - K ) -160,00 - 205,00 -70,89 -52,00 -42,00 58,00 58,00 58,00



Etap II - obliczenie NPV poprzez zdyskontowanie przepływów i ich zsumowanie w całym okresie prognozy oraz IRR

NPV/C i IRR/CRok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027


-1 000,00

-1 500,00 49,11 58,00 58,00 58,00 58,00 58,00

Współczynnik dysk. 1,00 0,94 0,89 0,84 0,79 0,75 0,29

Przepływy zdyskon.-1

000,00-1

415,09 43,71 48,70 45,94 43,34 17,06

NPV/C = -1 795,41 IRR/C = - 6,3%

NPV/K i IRR/KRok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027

Przepływy pieniężne -160,00 - 205,00 -70,89 -52,00 -42,00 58,00 58,00 58,00

Przepływy zdyskon. -160,00 -193,40 -63,09 -43,66 -33,27 43,34 17,06

NPV/K = - 12,07 IRR/K = 5,7%



Interpretacja wskaźników efektywności projektu - przykład

NPV/C < 0 oznacza, iż inwestycja jest nieopłacalna z finansowego punktu widzenia

IRR/C < 6% i <0% (przyjęta stopa dyskontowa = alternatywny koszt zainwestowania kapitału) oznacza, iż inwestycja się nie zwróci, co świadczy o nieefektywności przedsięwzięcia

NPV/K > NPV/C oznacza, iż uzyskanie dotacji spowoduje wzrost opłacalności inwestycji

IRR/K > 0% ale < 6% oznacza, iż inwestycja się zwróci, jednak w tempie nie gwarantującym osiągnięcie korzyści finansowych


Analiza finansowa i ekonomiczna sporządzana na potrzeby projektów

finansowanychprzez Fundusze z Unii Europejskiej

Część IVAnaliza ekonomiczna(analiza kosztów i korzyści społeczno-ekonomicznych)



Cel analizy ekonomicznej

analiza finansowa(z punktu widzenia inwestora)

analiza ekonomiczna(z punktu widzenia interesów całej ludności)



Odpowiedź na pytanie : czy inwestycja jest uzasadniona z ogólnospołecznego punktu widzenia?

Obliczenie wskaźników efektywności ekonomicznej inwestycji (ENPV i ERR) ujmujących efekty zewnętrzne, które są źródłem społecznych kosztów i korzyści wynikających z realizacji projektu

Analiza kosztów i korzyści społeczno - ekonomicznych



Zakres analizy ekonomicznej

WEJŚCIE – przepływy pieniężne dla projektu na potrzeby obliczenia wskaźników NPV/C i IRR/C

skorygowanie efektów podatków, dotacji lub innych transferów

skorygowanie o efekty zewnętrzne

korekty cenowe dotyczące dóbr i usług

WYJŚCIE – przepływy pieniężne dla projektu na potrzeby obliczenia wskaźników ENPV i ERR



Skorygowanie efektów podatków, dotacji lub innych transferów

Z analizy ekonomicznej wyłącza się transfery

płatności nie odzwierciedlające rzeczywistych kosztów ponoszonych przez społeczeństwo

narzędzie redystrybucji dochodów podatki pośrednie, subsydia, koszty obsługi kredytów



Skorygowanie o efekty zewnętrzne

Efekty zewnętrzne obejmują zarówno koszty jak i korzyści zewnętrzne :

PRZYKŁADOWE KOSZTY : koszty związane z otwarciem placu budowy, koszty środowiskowe (utrata gruntów, zepsucie

walorów krajobrazowych, zanieczyszczenie gruntów, wody i powietrza),

koszty zdrowotne.



Skorygowanie o efekty zewnętrzne

PRZYKŁADOWE KORZYŚCI : wartości unikniętych zachorowań (zgonów), przyszłe oszczędności w kosztach opieki zdrowotnej, dodatkowy wzrost dochodów dzięki innym możliwym

formom działalności pobudzonym przez inwestycję, uniknięte szkody np. w wyniku zagrożenia powodzią, aktualizacja wyceny ziemi i budynków, oszczędności czasu.



Korekty cenowe dotyczące dóbr i usług

Dokonywane w przypadku, gdy ceny dóbr lub usług zostały ustalone na rynku, na którym istnieją różnego rodzaju zakłócenia (poprzez istnienie monopoli, regulacji cenowych, ograniczeń handlowych itp.). Ceny te nie odzwierciedlają wtedy rzeczywistego kosztu.

Zniekształcenia cenowe występują na rynku pracy, na którym istnieje bezrobocie.

Korekty cenowe można pominąć, gdy ich przewidywany wpływ na wyniki analizy ekonomicznej jest znikomy.



Wskaźniki efektywności ekonomicznej inwestycji - przykład

ENPV i ERRRok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027

Przepływy pieniężne -1 000,00 -1 500,00 49,11 58,00 58,00 58,00 58,00 58,00

Korekta o transfery (VAT od nakładów) 220,00 330,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Korzyści społeczne 0,00 0,00 170,00 170,00 170,00 170,00 170,00 170,00

Przepływy po korektach -780,00 -1 170,00 219,11 228,00 228,00 228,00 228,00 228,00

Współczynnik dysk. 1,00 0,94 0,89 0,84 0,79 0,75 0,29

Przepływy zdyskon. -780,00 -1 103,77 195,01 191,43 180,60 170,37 67,07

ENPV = 575,43 ERR = 9,3%



Interpretacja wskaźników efektywności ekonomicznej ENPV i ERR

Wskaźniki te uwzględniają (na ile to możliwe) wszelkie społeczne i środowiskowe efekty zewnętrzne

Projekty o ujemnej lub niskiej stopie zwrotu IRR/C, po uwzględnieniu efektów zewnętrznych wykazują się dodatnią stopą ERR

ENPV>0 i ERR>6% oznaczają, iż zdyskontowane strumienie korzyści przewyższają zdyskontowane strumienie kosztów

Projekt może charakteryzować się ujemną wartością ENPV – muszą zostać wtedy wykazane istotne korzyści nie dające się oszacować w kategoriach pieniężnych



Podsumowanie analizy kosztów i korzyści

Wskaźniki efektywności ekonomicznej projektu stanowią podstawę do dokonania rankingu projektów

Rentowność przedsięwzięć z obszaru Priorytetów I i III zwykle jest niska bądź też ujemna – z tego względu do realizacji powinny być wybierane projekty, spełniające dwa podstawowe warunki:

! charakteryzujące się dodatnim ENPV i ERR powyżej 6%

(lub opisanymi niekwantyfikowalnymi efektami społecznymi)

! wykazujące jego finansową trwałość, czyli potwierdzające fakt, iż zasoby finansowe wystarczą na pokrycie wszystkich wydatków finansowych w określonym horyzoncie czasowym



Analiza efektywności kosztowej

Analiza dokonywana w przypadku gdy spodziewane korzyści społeczne nie równoważą kosztów projektu (w stosunku do przedsięwzięć co do których wspierania finansowego zobowiązała się Unia Europejska – głównie z zakresu ochrony środowiska)

CEL - wybór takiej realizacji inwestycji, która gwarantuje uzyskanie określonego efektu po możliwie najniższych kosztach



Miary szacujące efektywność kosztową inwestycji

koszt jednostkowy =

nakłady inwestycyjne / efekt ekologiczny

WADY: nie ujmuje kosztów eksploatacyjnych nie jest uwzględniony okres eksploatacji nie uwzględnia czasu potrzebnego na

uzyskanie pełnej wydajności efektu ekologicznego



Miary szacujące efektywność kosztową inwestycji

dynamiczny koszt jednostkowy

= cena, przy której zdyskontowane przychody równe są zdyskontowanym kosztom

= techniczny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego (miara : PLN na jednostkę efektu ekologicznego np. PLN/m3)

Wybór projektu o najniższym wskaźniku DGC spośród inwestycji o jednorodnym efekcie ekologicznym (alternatywa na poziomie przedsiębiorstwa lub na poziomie ogólnospołecznym)



Wskaźnik efektywności kosztowej (DGC) – przykład 1

Rok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027

Nakłady inwestycyjne 1 000,00 1 500,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Koszty eksploatacyjne 0,00 0,00 742,00 742,00 742,00 742,00 742,00

Razem koszty 1 000,00 1 500,00 742,00 742,00 742,00 742,00 742,00

Współczynnik dyskontowy 1,00 0,94 0,89 0,84 0,79 0,75 0,29

Razem koszty po zdyskontowaniu 1 000,00 1 415,09 660,38 623,00 587,73 554,47 218,26

Efekt ekologiczny 0,00 0,00 420,00 420,00 420,00 420,00 420,00

Efekt ekolog. po zdysk. 0,00 0,00 373,80 352,64 332,68 313,85 123,55

DGC = 2,30 PLN/m3



Wskaźnik efektywności kosztowej (DGC) – przykład 2nakłady inwestycyjne – spadek o 20%, koszty eksploatacyjne - wzrost o 10%

Rok

2006

Rok

2007

Rok

2008

Rok

2009

Rok

2010

Rok

2011 ...

Rok

2027

Nakłady inwestycyjne 800,00 1 200,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Koszty eksploatacyjne 0,00 0,00 816,20 816,20 816,20 816,20 816,20

Razem koszty 800,00 1 200,00 816,20 816,20 816,20 816,20 816,20

Współczynnik dyskontowy 1,00 0,94 0,89 0,84 0,79 0,75 0,29

Razem koszty po zdyskontowaniu 800,00 1 132,08 726,42 685,30 646,51 609,91 240,09

Efekt ekologiczny 0,00 0,00 420,00 420,00 420,00 420,00 420,00

Efekt ekolog. po zdysk. 0,00 0,00 373,80 352,64 332,68 313,85 123,55

DGC = 2,37 PLN/m3



DZIĘKUJEMY

ZA

UWAGĘ

Documents

Część III Ocena rentowności projektu