Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Atodiadau...Patrwm Poblogaeth ac Anheddu B1 Mae gan Ranbarth TraCC boblogaeth oddeutu 235,295 (yn 20011), sef 74,941 yng Ngheredigion, 126,354 ym Mhowys

Cynllun Trafnidiaeth

Rhanbarthol

Medi 2009

Atodiadau

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��!� ��

��

"��

��

��#��

��

��$��

��

�� %&��'(()*�

��

"��!��"��'((+�

��

�� %'((+*�

��

�

��

�

��

��

�

��

�

Camau Allweddol o Strategaeth Drafnidiaeth Cymru

Camau Allweddol

Byddwn yn defnyddio mwy o drafnidiaeth sy’n defnyddio carbon yn effeithlon, er enghraifft:

• Symud nwyddau oddi ar y ffyrdd a defnyddio’r rheilffyrdd. Defnyddio’r grant cyfleusterau cludo nwyddau; cefnogi cyfleusterau newid cyfrwng teithio; partneriaethau ansawdd cludo nwyddau

• Hyrwyddo cario nwyddau dros y môr ar deithiau byr. Trwy wella mynediad i borthladdoedd a rhoi cefnogaeth i ddatblygu porthladdoedd.

• Newid dulliau teithio gan ffafrio trafnidiaeth gyhoeddus, parcio a theithio, cerdded a beicio. Darparu mwy o seilwaith i gefnogi’r newid hwnnw. Addysgu a hybu dulliau amgen o deithio.

• Sefydlu Gr�p Llywio Cerdded a Beicio newydd ar gyfer Cymru er mwyn hybu mwy o gerdded a beicio

Bydd ein polisïau defnydd tir yn cymryd allyriadau carbon i ystyriaeth trwy:

• Sicrhau bod penderfyniadau am fuddsoddi a chynllunio’r defnydd o dir mewn meysydd polisi eraill yn gyson â gostwng gollyngiadau carbon cyfatebol o drafnidiaeth

• Gwirio polisïau Llywodraeth Cynulliad Cymru i gadarnhau eu bod yn gyson â’r deilliannau a nodir yn Cysylltu’r Genedl

• Sicrhau bod Cynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol yn cymryd ystyriaeth o oblygiadau polisïau defnydd tir.

Wrth wneud penderfyniadau, byddwn yn ystyried eu heffaith ar nwyon t� gwydr:

• Rhoi cyngor i’r cyhoedd a busnesau er mwyn hybu newid ymddygiad, er enghraifft trwy gynllunio teithio i’r gwaith neu yrru mewn ffyrdd sy’n arbed tanwydd

• Datblygu agwedd fwy cynaliadwy at deithio drwy’r awyr. Gweithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig a phartneriaid eraill i ddatblygu mecanweithiau i gyfyngu ar allyriadau a achosir gan awyrennau. Cefnogi mynediad i feysydd awyr ar drafnidiaeth gyhoeddus.

• Sicrhau bod amcangyfrifon o effaith allyriadau carbon cyfatebol y gwahanol ymyriadau trafnidiaeth yn rhan o’r ystyriaeth ar gyfer cynlluniau’r dyfodol. Mae hyn yn rhan o broses Gwerthuso Trafnidiaeth Cymru (WelTAG)

• Ymchwilio ymhellach i’r dulliau mwyaf cost-effeithiol o leihau allyriadau carbon cyfatebol

• Annog y defnydd o ffynonellau ynni carbon isel ar gyfer trafnidiaeth trwy gefnogi ymchwil a’r ddyletswydd ynni adnewyddadwy

• Sicrhau bod y seilwaith trafnidiaeth newydd yn gallu ymateb i newid yn yr hinsawdd

��

�

Byddwn yn anelu at leihau effeithiau trafnidiaeth ar yr amgylchedd trwy:

• Gweithredu i leihau effeithiau trafnidiaeth ar s�n, gwahanu ardaloedd o boptu’r ffordd, llygru aer a d�r, a bioamrywiaeth.

Camau Allweddol

Byddwn yn cynllunio ar gyfer trafnidiaeth fwy integredig trwy:

• Sicrhau bod cwmnïau trafnidiaeth gyhoeddus, bysiau a threnau, yn gweithio’n well gyda’i gilydd i sicrhau gwell cysylltiadau lleol a chenedlaethol

• Cefnogi datblygiad nifer o drefi teithio cynaliadwy ar draws Cymru. Bydd pedwar prosiect peilot – un ym mhob ardal gonsortiwm

• Cyflwyno a gweithredu’r Cynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol

Byddwn yn cefnogi integreiddio dulliau teithio mwy cynaliadwy trwy:

• Astudiaethau dichonoldeb manwl o’r opsiynau ar gyfer gwella’r rheilffyrdd, a restrir yn Asesiad Cynllunio Rheilffyrdd Cymru a gyhoeddwyd yn ddiweddar

• Rhoi cefnogaeth i rwydweithiau a chyfnewidfeydd trafnidiaeth gyhoeddus, gan gynnwys defnyddio pwerau newydd i gynllunio a gwella ansawdd gwasanaethau bysiau

• Bwrw ymlaen â’n Cynllun Llwybrau Diogel mewn Cymunedau, i ddatblygu cysylltiadau cerdded a beicio i, er enghraifft, ysgolion, siopau, safleoedd cyflogaeth a chyfleusterau allweddol eraill.

Byddwn yn sicrhau bod y system drafnidiaeth yn hygyrch i bobl trwy:

• Dileu rhwystrau sy’n atal mynediad i’r rhwydwaith trafnidiaeth.

Camau Allweddol

Byddwn yn gwella hygyrchedd rhwng de a gogledd trwy:

• Gwella amseroedd siwrneiau trenau rhwng gogledd a de Cymru

• Gwella cysylltiadau rhwng y de a’r gogledd ar drafnidiaeth gyhoeddus ac ar y ffyrdd. Dibynadwyedd a thorri amserau teithio fydd y flaenoriaeth.

Byddwn yn gwella cysylltiadau rhwng aneddiadau trwy:

• Sicrhau gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus amlach, mwy o faint ac o well ansawdd rhwng aneddiadau allweddol drwy Gymru gyfan a rhai prif ganolfannau yn Lloegr.

• Gwella dibynadwyedd y rhwydwaith ffyrdd, yn arbennig rhwng aneddiadau allweddol.

• Ymestyn rhwydwaith bysiau pellter hir TrawsCambria a chreu gwell cyfnewidfeydd

• Annog gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus mwy aml ac o well ansawdd rhwng

��

�

aneddiadau allweddol, safleoedd cyflogaeth a’u cyffiniau. Er enghraifft gwasanaethau yn canolbwyntio ar drefi marchnad mewn ardaloedd gwledig ac ardaloedd ‘teithio i’r gwaith’ mewn dinasoedd.

Byddwn yn gwella cysylltiadau gydag aneddiadau allweddol trwy:

• Ddatblygu trafnidiaeth gymunedol (gan gynnwys gwasanaethau ymateb i’r galw) i ddarparu gwasanaethau bysiau gwennol i’r rhwydwaith bysiau neu i roi mynediad uniongyrchol i aneddiadau allweddol a safleoedd cyflogaeth.

Byddwn yn sicrhau bod y system drafnidiaeth yn hygyrch i bobl trwy:

• Ddelio â’r rhwystrau sy’n atal mynediad i’r rhwydwaith trafnidiaeth, yn arbennig i ddefnyddwyr anabl.

Camau Allweddol

Byddwn yn hybu cysylltedd trwy:

• Wneud gwelliannau i’r seilwaith ffyrdd a rheilffyrdd yn ogystal â gwella gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus ar y prif gysylltiadau o’r dwyrain i’r gorllewin.

• Gwell cysylltiadau (yn arbennig ar drafnidiaeth gyhoeddus) gyda Maes Awyr Rhyngwladol Caerdydd a meysydd awyr eraill sy’n gwasanaethu Cymru.

• Paratoi strategaeth mynediad ar y ddaear i Faes Awyr Rhyngwladol Caerdydd yn ogystal ag i’r Academi Hyfforddiant Amddiffyn yn Sain Tathan.

Byddwn yn cefnogi cludo nwyddau yn fwy effeithlon trwy:

• Well cysylltiadau ffyrdd a rheilffyrdd gyda’r prif borthladdoedd nwyddau.

• Gweithredu Strategaeth Cludo Nwyddau Cymru sydd wrthi’n cael ei datblygu.

Camau Allweddol

Byddwn yn gwella diogelwch eiddo a diogelwch personol ar y gyfundrefn drafnidiaeth trwy:

• Strategaethau lleihau damweiniau

• Datblygu cynlluniau i leihau damweiniau ymhlith grwpiau sy’n agored i niwed

• Bwrw ymlaen gyda’n cynllun Llwybrau Diogel mewn Cymunedau ac annog awdurdodau lleol i ddatblygu parthau 20 milltir yr awr

• Mesurau i wella diogelwch ar y rhwydweithiau trafnidiaeth gyhoeddus

• Mesurau i wella diogelwch ar y system drafnidiaeth.

��

�

��

�

��

��

�

��

�

Cymdeithas

Patrwm Poblogaeth ac Anheddu

B1 Mae gan Ranbarth TraCC boblogaeth oddeutu 235,295 (yn 20011), sef 74,941 yng Ngheredigion, 126,354 ym Mhowys a 34,000 yn y rhan o Wynedd sy’n perthyn i Trac. Mae cyfartaledd dwysedd y boblogaeth yn isel, sef 0.33 person yr hectar ar draws y tair sir, o gymharu â 1.40 ar gyfer Cymru gyfan. Mae’r rhanbarth yn cynnwys 40% o arwyneb tir Cymru ond llai nag 8% o’i phoblogaeth.

B2 Mae’r patrwm anheddu yn wasgarog iawn, gyda’r canolfannau mwyaf yn Aberystwyth a’r Drenewydd. Yr aneddiadau allweddol eraill yw Aberhonddu, Aberteifi, Llanbedr Pont Steffan, Llandrindod ac Ystradgynlais. Deuddeg yn unig o drefi yn y rhanbarth sydd â phoblogaeth o fwy na 2,500 o bobl. Mae Tabl B1 yn dangos y boblogaeth yn ôl maint yr aneddiadau.

�� !"#�"��$%%�&�

�� !"��'()��

Aberystwyth 16,928

Y Drenewydd 10,783

Ystradgynlais 8,023

Aberhonddu 7,901

Llandrindod 5,024

Trallwng 4,284

Aberteifi 4,200

Dolgellau 4,086

Tywyn 3,227

Trefyclo 3,043

Llanbedr Pont Steffan 2,894

Llanidloes 2,807

Ffynhonnell: Cyfrifiad 2001

B3 Mae oddeutu 31% o boblogaeth ardal TraCC yn byw yn yr aneddiadau hyn, a’r 69% arall yn byw mewn trefi bychan (o lai na 2,500 o bobl), pentrefi a phentrefannau ar wasgar drwy’r rhanbarth. Mae Ffigur B1 yn dangos trwch poblogaeth yr aneddiadau.

1 Cyfrifiad 2001, Y Swyddfa Ystadegau Genedlaethol, 2001 http://www.statistics.gov.uk/

��

�

"��#��(!'�� *#�'��*#�'(!��"�'��+��#�'�(,#&��

� Ffynhonnell: Llywodraeth Cynulliad Cymru, 2004

Proffil Oedran

B4 Mae Tabl B2 yn dangos poblogaeth y rhanbarth yn ôl is-ardaloedd. Nodir faint o bobl o bob prif gr�p oedran sy’n byw yn Rhanbarth TraCC ac yn yr is-ardaloedd. Mae’n amlwg, fel y byddech yn disgwyl, fod crynodiad uchel o bobl ifanc yn Aberystwyth, ac mae’r gyfradd yn gymharol uchel yn Nyffryn Teifi a Blaenau Ffestiniog. Yn Ystradgynlais a’r Parthau Arfordirol y mae’r canrannau uchaf o bobl dros 65 oed.

��

�

� ��$��#�""��-��#��.��#��#��!��/��'0�#��!��#�"�� .��#��

��#��'0�#��!��#�"��.��#��

!"��'()��

%0�1�� 2013�� 145��

Aberystwyth 16,934 12.7% 73.1% 14.2%

Parth Arfordirol - De 24,716 19.6% 58.9% 21.5%

Parth Arfordirol - Gogledd 20,063 19.0% 57.8% 23.2%

Mynyddoedd Cambria 10,047 21.9% 61.9% 16.2%

Dyffryn Teifi 19,309 18.4% 61.7% 19.8%

Blaenau Ffestiniog 2,871 22.3% 59.1% 18.6%

Meirionydd/ Gogledd Orllewin Powys 23,270 20.6% 59.1% 20.3%

Dyffryn Hafren 50,115 22.0% 59.5% 18.5%

Llandrindod 28,304 19.8% 58.8% 21.4%

Bannau Brycheiniog 30,676 20.2% 59.7% 20.1%

Ystradgynlais 8,043 19.6% 58.7% 21.6%

Cyfanswm TraCC 235,295


B5 Mae Tabl B3 yn dangos y canran twf a ragwelir ar gyfer y tri phrif ystod oed hyd at 2031. Gwelir bod y twf disgwyliedig yng Nghanolbarth Cymru yn fwy nag ar gyfer Cymru gyfan. Mae’r twf yng Ngwynedd yn llai nag ar gyfer Cymru gyfan, ond yng Ngheredigion, ac yn arbennig ym Mhowys, y mae’n llawer uwch na’r cyfartaledd, gyda chynnydd o 266% wedi ei ragamcanu yn nifer y bobl sy’n 85 oed neu’n fwy ym Mhowys. Bydd y rhagolygon poblogaeth a gyflwynir uchod yn effeithio’n sylweddol ar faint ac effeithlonrwydd y ddarpariaeth gwasanaethau trafnidiaeth ar hyd a lled Canolbarth Cymru, yn arbennig Trafnidiaeth Gymunedol.

��6��7��("��.��)+��#�!)��!��!��!��8��#��!)#��$%%�0$%6��

Sylwer – Mae ffigurau Gwynedd ar gyfer y Cyngor yn gyfan

Ffynhonnell: Gwella Cynaliadwyedd y Ddarpariaeth o Drafnidiaeth Gymunedol yng

Nghanolbarth Cymru: Nodyn Tasg 3 – Y Galw am Drafnidiaeth Gymunedol Hygyrch o Ddrws i Ddrws (TAS- Mehefin 2009)

��

�

Mudo Poblogaeth

B6 Yn y blynyddoedd diweddar bu mewnfudiad net o bobl i Ganolbarth Cymru. Rhwng canol 2002 a chanol 2006 symudodd 66,867 o bobl i’r rhanbarth a 57,067 allan o’r rhanbarth. Nid oedd yn bosibl gwahanu ffigurau Meirionnydd oddi wrth weddill Gwynedd, felly gweithredwyd ar sail un rhan o dair o’r ffigur ar gyfer Gwynedd2.

B7 Yn y tri awdurdod lleol roedd mewnlifiad net o Loegr3, symudodd 34% o ymfudwyr o Loegr i Ganolbarth Cymru. O’r holl unigolion a symudodd allan o Ganolbarth Cymru symudodd 31% i Orllewin Canolbarth Lloegr.

B8 I Geredigion y symudodd y nifer uchaf o bobl 16-24 oed, oherwydd nifer y myfyrwyr o Loegr sy’n astudio yn yr ardal. Roedd mewnlifiad net i Wynedd hefyd. Cafodd y mewnlifiad net ei wrthbwyso gan all-lifiad o bobl ifanc 16-24 oed o Bowys, fel bod cynnydd net bychan yn nifer yr unigolion yn y gr�p oedran hwn. Yn y gr�p oedran 45-64 yr oedd y rhan fwyaf o’r bobl a symudodd i mewn i’r ardal.

Perchenogaeth Car B9 Yn Rhanbarth TraCC mae lefelau uchel o berchenogaeth a dibyniaeth ar

geir preifat. Mae gan 81% o aelwydydd y rhanbarth ddefnydd o un car neu fwy, o gymharu â 74% ar gyfer Cymru gyfan. Yng Nghanolbarth Cymru mewn llawer o achosion mae car yn hanfodol er mwyn teithio. Ond mae wardiau lle mae perchenogaeth ceir yn arbennig o isel - mewn rhannau o’r Trallwng ac Aberystwyth mai gan lai na 60% o aelwydydd ddefnydd o gar.

B10 Mae patrwm perchenogaeth ceir yn is-ardaloedd y Rhanbarth yn amrywio’n fawr o 6.9% i 25.9%. Mae Tabl B4 yn dangos mai ym Mlaenau Ffestiniog, Ystradgynlais ac ardal Aberhonddu y mae perchenogaeth ceir ar ei huchaf. Y mae ar ei hisaf yn Llandrindod, Dyffryn Hafren a Mynyddoedd Cambria.

2 Poblogaeth Cymru – Trosolwg Demograffig (2008)

http://new.wales.gov.uk/topics/statistics/theme/population/migration/

3 Bwletin Ystadegol 10/2006: Thema – Poblogaeth a Mudo (Patrymau Mudo Cymru)

http://new.wales.gov.uk/topics/statistics

��

�

��3��(!�!��#+��+�#�

��#��9#�!��#�"��.��#��

!"��'()��(!�!��

8�"�#�!#��(!�!��#�

��#��!#��(!�!��#�

Aberystwyth 6373 1312 20.6

Parth Arfordirol - De 10719 1573 14.7

Parth Arfordirol - Gogledd 9396 1748 18.6

Mynyddoedd Cambria 3958 883 22.3

Dyffryn Teifi 8327 1328 15.9

Blaenau Ffestiniog 1273 88 6.9

Meirionydd/ Gogledd Orllewin Powys 9767 1632 16.7

Dyffryn Hafren 20900 5074 24.3

Llandrindod 12537 3243 25.9

Bannau Brycheiniog 12414 1561 12.6

Ystradgynlais 3766 450 11.9

Cyfanswm TraCC 99430 18892 19.0


B11 Er bod lefelau perchenogaeth ceir yn uchel, mae cyfartaledd oedran ceir yn Rhanbarth TraCC yn sylweddol uwch nag mewn rhannau eraill o Gymru. Mae’r tri awdurdod sy’n aelodau o TraCC ar ben y rhestr o awdurdodau lleol o safbwynt cyfartaledd oedran y ceir - mae’r ceir dros 8 mlwydd oed o gymharu â 7 oed trwy Gymru gyfan4. Mae hyn yn adlewyrchu lefelau incwm ond hefyd yn dangos bod costau rhedeg ceir yn uwch yma, a bod eu heffaith ar yr amgylchedd yn debygol o fod yn uwch mewn cymhariaeth â Chymru gyfan. Gall cyfartaledd oedran ceir uwch yn rhanbarth TraCC yn y tymor byr olygu bod cerbydau llai effeithlon o ran economi tanwydd a llygredd ecsôst yn cael eu defnyddio.

B12 Ar ben hynny, mae gan y ceir yn ardal TraCC beiriannau mwy, ar gyfartaledd, na Chymru gyfan. Mae gan dros 21% o’r cerbydau ym Mhowys beiriant dros 2,000cc o gymharu â 15% yng Nghymru. Mae hyn yn adlewyrchiad o natur wledig yr ardal, a’r angen i gael cerbydau cryfach i ddelio gyda’r dirwedd a’r tywydd, sy’n fwy garw nag mewn ardaloedd trefol.

Amddifadedd

B13 Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi cyhoeddi Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru 2005, sy’n fesur swyddogol o amddifadedd mewn ardaloedd daearyddol bychan yng Nghymru. Gelwir y rhain yn ‘ardaloedd haen isel gydag allbwn uchel’. Mae 1896 o ardaloedd diffiniedig yng Nghymru ac mae’r mynegeion amddifadedd yn cael eu pwysoli yn ôl incwm (25%) cyflogaeth (25%), iechyd (15%), addysg, sgiliau a hyfforddiant (15%), tai (5%), yr amgylchedd materol (5%) a hygyrchedd

4 Ystadegau Trafnidiaeth Cymru 2005, Llywodraeth Cynulliad Cymru

��

�

gwasanaethau (10%). Mae’r Mynegai Amddifadedd Lluosog (IMD) yn dangos bod lefelau isel o amddifadedd cyffredinol yn Rhanbarth TraCC, fel y gwelir yn Ffigur B2.

B14 Gellir gweld patrymau tebyg gyda mynegai5 parthau incwm, cyflogaeth, iechyd, amgylchedd materol ac addysg, hyfforddiant a sgiliau. Ond mae’r patrwm hwn yn newid pan ystyrir y parthau eraill sydd ar ôl, sef tai a mynediad daearyddol i wasanaethau. Mae’r olaf o’r rhain yn cael sylw penodol yn yr Asesiadau o Anghenion a gyhoeddwyd gan Bartneriaethau Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Lles y rhanbarth. "��#�$��!��)��"��'��!��8��!)#�� !(��#��!��!)#�:�$%%4&�

�

�

5 Gellir cael manylion pellach am y sgoriau sy’n berthnasol i’r parthau hyn o Fynegai Amddifadedd Lluosog Cymru 2005, Llywodraeth Cynulliad Cymru 2005, sydd ar gael ar http://www.wales.gov.uk/keypubstatisticsforwales/wimd/wimd2005-results.htm

��

�

Hygyrchedd Gwasanaethau

B15 Mae hygyrchedd gwasanaethau yn fater allweddol yn y rhannau mwyaf anghysbell o Gymru ac yn arbennig yn Rhanbarth TraCC. Yn y Mynegai o Amddifadedd Lluosog mae’r parth hwn yn ymwneud â rhwyddineb mynediad trigolion at y gwasanaethau canlynol:

• Siop fwyd (10 munud)

• Llyfrgell gyhoeddus (15 munud)

• Meddyg teulu (15 munud)

• Canolfan hamdden (20 munud)

• Ysgol Gynradd (15 munud)

• Deintydd GIG (20 munud)

• Swyddfa Bost (15 munud)

• Ysgol Uwchradd (30 munud)

B16 Mae lefel hygyrchedd swyddi a gwasanaethau, yn arbennig trwy ddulliau teithio heblaw car preifat, yn broblem fawr, sydd ag oblygiadau economaidd a chymdeithasol. Mae Tabl B5 yn nodi’r 30 ardal yng Nghanolbarth Cymru sy’n sgorio uchaf (hynny yw, y gwaethaf) o ran y parth mynediad. Yng Nghanolbarth Cymru y mae’r 30 ardal allan o’r 70 ardal gyda’r sgôr uchaf allan o’r 1896 sydd yng Nghymru gyfan. Mae Ffigur B3 yn dangos hygyrchedd daearyddol y gwasanaethau.

��

�

� ��4�;��!��)��"��#��!�!#+��(�'��

<�"��!��8��!)#��

<�"��!��#�� (9#��#�� <�/#�!��#��

2 1 Yscir Powys 99.1

4 2 Felin-fach Powys 97.4

8 3 Llangybi Ceredigion 94.3

10 4 Llangynllo Powys 92.9

14 5 Rhiwcynon Powys 90.3

16 6 Llanbrynmair a Banwy Powys 89.1

20 7 Meifod a Llanfihangel Powys 86.9

24 8 Bugeildy Powys 84.9

29 9 Nantmel Powys 82.6

30 10 Llanafanfawr Powys 82.2

33 11 Glantwymyn Powys 81.0

34 12 Llandinam Powys 80.6

35 13 Llanelwedd Powys 80.2

38 14 Hen Faesyfed Powys 79.0

39 15 Llanwenog Ceredigion 78.7

40 16 Talybont-ar-Wysg Powys 78.3

43 17 Penbryn Ceredigion 77.2

46 18 Blaen Hafren Powys 76.2

48 19 Lledrod Ceredigion 75.6

50 20 Ceri Powys 74.9

53 21 Llandderfel a Llanuwchllyn Gwynedd 74.0

54 22 Yr Ystog Powys 73.7

55 23 Aberriw Powys 73.4

56 24 Llanrhystud Ceredigion 73.1

59 25 Llangors a Bwlch Powys 72.3

60 26 Capel Dewi Ceredigion 72.0

64 27 Ffordun Powys 71.0

65 28 Llanfihangel Ystrad Ceredigion 70.7

70 29 Ystwyth Ceredigion 69.4

71 30 Llanrhaeadr-ym-Mochnant Powys 69.2

��

�

"��#�6��!�!#+��#!��#��)��"��(�'�� !(��#��!��!)#�:�$%%4&�

�

�

B17 Gellir gweld maint y problemau hygyrchedd yng Nghanolbarth Cymru trwy edrych ar yr ystadegau a ddarperir yn y drafft o Strategaeth Drafnidiaeth Cymru (Pennod 12 Rhanbarth TraCC).

• Dim ond 25% o’r bobl yng Nghanolbarth Cymru sydd â mynediad ar droed neu ar fws i ysbyty Damwain ac Argyfwng o fewn un awr.

• Mae 87% o siwrneiau car yng Nghanolbarth Cymru i Ysbyty Damweiniau ac Argyfwng yn cymryd dros 20 munud.

• Mae 40% o boblogaeth Canolbarth Cymru heb fynediad i addysg uwch nac addysg bellach o fewn awr o deithio.

• Mae 27% o boblogaeth Canolbarth Cymru heb fynediad i grynodiadau cyflogaeth o fewn awr o deithio.

• Mae 57% o bobl Canolbarth Cymru heb fynediad i brif ganolfannau

��

�

siopa o fewn 60 munud o deithio ar fws neu ar droed. Dim ond 17% sydd o fewn 30 munud a dim ond 22% sy’n gallu cerdded neu ddal bws i siop fawr.

B18 Mae Tabl B6 yn dangos yr cyfartaledd pellter oddi wrth wasanaethau yng Nghanolbarth Cymru o gymharu â’r cyfartaledd ar gyfer Cymru gyfan (Mae’r pellteroedd cyfartalog ar gyfer y flwyddyn 2007). Mae Canolbarth Cymru yn y tabl yn cyfeirio at Bowys, Ceredigion, de Gwynedd (Meirionnydd), Conwy, Sir Ddinbych a Wrecsam, de a gorllewin Sir Gaerfyrddin a gogledd ddwyrain Sir Benfro.

��1��'��#(!��=�'��!��8��!)#��#��!)#��

��

�

Ffynhonnell: Gwella Cynaliadwyedd y Ddarpariaeth Trafnidiaeth Gymunedol yng Nghanolbarth Cymru: Nodyn Tasg 1 – Dadansoddiad o’r Waelodlin – Mehefin 2009

Diogelwch

B19 Mae diogelwch ar y rhwydwaith trafnidiaeth yn fater pwysig sydd angen sylw. Mae Tabl B5 yn dangos y nifer gafodd eu hanafu a’u lladd ar y rhwydwaith ffyrdd yn 2005 ar gyfer pob 100,000 o’r boblogaeth. Dangosir yr wybodaeth yn ôl yr awdurdod lleol perthnasol, y math o ddefnyddiwr ffyrdd, a difrifoldeb y ddamwain. Gwelir yn gyntaf bod y cyfraddau’n amrywio’n fawr o awdurdod i awdurdod yn Ardal TraCC. Ond yn gyffredinol mae nifer y damweiniau i gerddwyr a beicwyr yn is nag ydynt yng Nghymru gyfan (sy’n adlewyrchu cyn lleied o gerdded a beicio sy’n digwydd fel dull o deithio), ond mae lefelau damweiniau cyffredinol yn uwch. Mae’r damweiniau sy’n gysylltiedig â beiciau modur yn uchel iawn ym Mhowys (sydd, mae’n debyg, yn adlewyrchu nifer y beicwyr modur a ddewisodd deithio i Bowys i reidio ar y ffyrdd) ac mae damweiniau ceir, tacsis a bysiau mini yn uwch nag yng Nghymru gyfan.

� �� 2��)(��"�'��%%:%%%��9#��!��/��!�)��"�!��(#�""�#��:��"#�"��+��(��#��>��!��.��#��#�:�$%%4�

��"��"�'��%%:%%%��9#��:�$%%4��"�!��(#�!� "!#��

��"#�"��!��)(�� #�� (!�� (!'� !)#��

Lladd, Anaf Difrifol

11.5 6.8 4.6 9.1 Cerddwyr

Mân-anaf 37.1 40.7 20.5 38.6


1.3 0.8 2.3 2.1 Beic Pedal

Mân-anaf 14.1 7.6 9.9 12.5


7.7 8.5 25.9 7.5 Beic Modur

Mân-anaf 12.8 22.9 28.1 15.9

��

�

��"��"�'��%%:%%%��9#��:�$%%4��"�!��(#�!� "!#��

��"#�"��!��)(�� #�� (!�� (!'� !)#��


51.1 25.4 78.3 24.6 Defnyddwyr Car, Tacsi a Bysiau Mini

Mân-anaf 389.7 305.1 347.5 296.8


2.6 0.8 6.1 1.5 Defnyddwyr Eraill y Ffyrdd

Mân-anaf 26.8 17.0 28.1 21.8


74.1 42.4 117.1 44.8 Holl Ddefnyddwyr y Ffyrdd

Mân-anaf 480.5 393.3 434.2 385.6

Ffynhonnell: 2005, Damweiniau Ffyrdd yng Nghymru

B20 Mae Tabl B8 yn dangos cyfanswm nifer y damweiniau ym mhob awdurdod lleol yn rhanbarth TraCC fel cyfartaledd ar gyfer 1994-98 a fesul blwyddyn hyd at 2005, mewn cymhariaeth â Chymru gyfan. Cyfrifwyd y cyfartaledd o 2000 i 2005 er mwyn gallu cymharu gyda’r cyfnod blaenorol o 5 mlynedd. Dros y blynyddoedd ers 1998, mae nifer y damweiniau wedi gostwng yng Ngwynedd, gyda chyfartaledd 2000-05, 12% yn is na chyfartaledd 1994-98. Bu cynnydd o 8% ym Mhowys a 10% yng Ngheredigion (er bod hynny o waelodlin isel iawn). Yn ardal TraCC fel cyfanrwydd, mae lefelau damweiniau wedi aros yn sefydlog. Mae’r ffigurau hyn yn cymharu gyda gostyngiad o 8% i Gymru gyfan.

��?��!"��'()��)(��"�'��(��#��>��:��@@30$%%4�

� !"�#��@@30@?�� $%%%� $%%�� $%%$� $%%6� $%%3� $%%4� !"�#��

$%%%0%4�

Gwynedd 451 412 420 428 395 377 340 395

Powys 476 455 510 518 540 555 493 512

Ceredigion 247 255 251 273 284 278 285 271

Ardal TraCC 1,174 1,122 1,181 1,219 1,219 1,210 1,118 1,178

Cymru 10,275 9,588 9,512 9,700 9,744 9,535 8,710 9,465

Ffynhonnell: 2005, Damweiniau Ffyrdd yng Nghymru

B21 Mae pryderon am y dyfodol os bydd lefelau damweiniau’n parhau i godi mewn rhai ardaloedd, yn arbennig damweiniau beic modur, ac os bydd cynnydd mewn cerdded a beicio trwy ddatblygu a hyrwyddo’r rhwydweithiau yn arwain at gynnydd yn y damweiniau i gerddwyr a beicwyr.

��

�

Gwahanu Cymunedau o Boptu’r Ffordd

B22 Mae cymunedau sy’n cael eu gwahanu gan y seilwaith trafnidiaeth yn fater o bryder arbennig yn Rhanbarth TraCC, lle mae’r rhwydwaith cefnffyrdd yn aml yn pasio trwy ganol cymunedau. Nid yw’r seilwaith sydd ei angen i leihau effaith gwahanu cymunedau wedi cael ei sefydlu bob amser ac mae’r rhyngwyneb rhwng llwybrau cerdded a beicio a’r rhwydwaith cefnffyrdd yn fater o bwys arbennig. Gellir ymateb i’r problemau trwy ddarparu croesfannau addas er enghraifft, neu ddarparu seilwaith newydd, megis ffordd osgoi. Gallai hynny leihau effaith gwahaniad a chaniatáu cymunedau sydd wedi cael eu gwahanu i ddod yn ôl at ei gilydd.

Economi

Cyflogaeth

B23 Yng Ngwanwyn 2005 roedd cyfradd gyflogaeth Cymru gyfan yn 71% o gymharu â 74% yn y Deyrnas Unedig6. Yng Nghanolbarth Cymru roedd y gyfradd gyflogaeth gyffredinol yn 72.6% (canol 2004)7. Mae cyfraddau cyflogaeth cyffredinol dynion a merched ychydig yn uwch na chyfartaleddau cenedlaethol Cymru (77.1% a 67.4%) ond ychydig yn is na chyfartaleddau’r Deyrnas Unedig (79.4% and 69.3%). Y tri diwydiant sy’n cyflogi’r nifer uchaf o bobl yng Nghymru yw:

• Gweinyddu cyhoeddus, addysg ac iechyd

• Dosbarthu, gwestai a bwytai

• Gweithgynhyrchu

B24 Mae’r darlun yn debyg yng Nghanolbarth Cymru, er bod diwydiannau amaethyddiaeth, coedwigaeth a physgota (sy’n cyflogi 10.6% o’r bobl sy’n weithgar yn economaidd, o gymharu â 2.4% ar gyfer Cymru gyfan8) yn chwarae rhan bwysig yn y sector cyflogaeth oherwydd natur wledig y rhanbarth. Mae’r diwydiant gweithgynhyrchu yng Nghanolbarth Cymru, fel yng Nghymru gyfan, wedi colli nifer fawr o swyddi. Ar ben hynny mae’r ardal wedi gweld colledion yn y sectorau dosbarthu, gwestai a bwytai. Mae hyn yn groes i’r tueddiad yng ngweddill Cymru.

B25 Mae’r sector cyhoeddus yn gyflogwr mawr yn yr ardal, gydag awdurdodau lleol, Llywodraeth Cynulliad Cymru ac awdurdodau iechyd yn cyflogi mwy na’r un sector arall. Mae cyflogaeth yn y sector preifat yn tueddu i fod

6 Ystadegau Gwladol, Ciplun Rhanbarthol – Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru (Mai, 2006) – Ar gael ohttp://www.statistics.gov.uk/cci/nugget.asp?id=1135

7 ELWa – Dysgu ac Addysgu Cymru, Y Farchnad Lafur a Dysgu: Canolbarth Cymru - http://www.elwa.ac.uk/doc_bin/Research%20Reports/LMI_Mid%20Wales%20Factsheet_161204.pdf

8 ELWa – Dysgu ac Addysgu Cymru, Y Farchnad Lafur a Dysgu: Canolbarth Cymru - http://www.elwa.ac.uk

��

�

mewn busnesau bach ar wasgar yn ddaearyddol. Nid oes llawer o gyflogwyr mawr yn y sector preifat yn y rhanbarth. Mae oddeutu 85% o’r bobl yn gweithio i gwmnïau sy’n cyflogi llai na 5 o bobl o gymharu â 79% yng Nghymru. Dim ond 2.5% sy’n gweithio i gwmnïau gyda mwy na 20 o weithwyr, o gymharu â 4.8% yng Nghymru.

B26 Y prif sectorau cyflogaeth yn ardal TraCC yw’r sector cyfanwerthu a mân-werthu, iechyd a gwaith cymdeithasol, addysg a gweithgynhyrchu. Y sectorau sydd â chynrychiolaeth uwch yn ardal TraCC nag sydd ganddynt yng Nghymru gyfan yw amaethyddiaeth a choedwigaeth, adeiladu, gwestai a thai bwyta, addysg a gwasanaethau cymunedol. Yn gyffredinol, y sectorau pwysicaf yn economaidd yw amaethyddiaeth a choedwigaeth, twristiaeth, gweithgynhyrchu a gwasanaethau cyhoeddus. I raddau, mae’r math o gyflogaeth sydd ar gael i bobl sy’n weithgar yn economaidd yn effeithio ar eu dull o deithio i’r gwaith.

Lefelau Incwm B27 Mae cyfartaledd incwm trigolion rhanbarth TraCC yn isel o gymharu â

Chymru gyfan (Tabl B9). Mae hyn yn golygu bod yn rhaid bod yn berchen car a bod rhaid teithio yn bellach. Mae trigolion yn gwario cyfran uwch o’u harian ar berchenogaeth car ac ar drafnidiaeth. Mae hyn yn cael ei adlewyrchu yn oed eu ceir, sy’n h�n yn gyffredinol na cheir mewn rhannau eraill o Gymru.

��@��!"�#��!"��=!��'�#!�'(��$%%1�

� !"�#��!"��=!��'�#!�'(�� A&��(��(!#��(��

�)'�#�

!"�#��,��!#��(#� 6&��(��(!#��(��)'�#�

Powys 383.9 9.32

Ceredigion 351.8 9.22

Gwynedd* 401.0 10.17

Cymru 408.0 10.16

Ffynhonnell: Arolwg Blynyddol y Swyddfa Ystadegau Gwladol o oriau ac enillion –

dadansoddiad preswylwyr

Nodiadau: Dim ond ystadegau Gwynedd ar gael ar gyfer y Sir gyfan, gan gynnwys rhan o ardal Taith.

Mae’r ffigurau yn enillion canolrif mewn punnoedd ar gyfer gweithwyr sy’n byw yn yr ardal.

��,�� B28 Yn rhanbarth TraCC mae 81% o’r teithiau i’r gwaith (heb gynnwys pobl sy’n

gweithio yn eu cartref eu hunain) yn cael eu gwneud mewn car (78% yng Nghymru) a 4% mewn bws (6% yng Nghymru). Mae Tabl B10 yn dangos pa gyfran o’r rhain sy’n gweithio gartref a’r dull o deithio i’r gwaith yn rhanbarth TraCC ac ym mhob is-ardal. Mae amrywiadau sylweddol yn y dull o deithio mewn gwahanol ardaloedd. Yn Aberystwyth mae bron i un o bob tri yn cerdded i’r gwaith. Un o bob pump yw’r ffigur ym Mlaenau Ffestiniog. Defnyddir mwy ar geir i fynd i’r gwaith yn Ystradgynlais a Mynyddoedd Cambria. Mae’r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus ar ei uchaf

��

�

yn Aberystwyth a Blaenau Ffestiniog ac ar ei isaf ym Mynyddoedd Cambria, Dyffryn Teifi, Meirionnydd/ Gogledd Orllewin Powys, Llandrindod a Bannau Brycheiniog.

��%��!"#(��9#��(��

Parthau Cynllun

Trafnidiaeth Rhanbarthol

Gweithio gartref

neu gartref

yn bennaf

Trên

Bws, Bws Mini, Coets

Tacsi/ cab mini

Gyrru car / fan

Cyd-deithio Beic modur,

sgwter, /moped

Beic Ar droed Arall

Aberystwyth 8.0 0.5 4.9 0.9 42.2 8.2 0.5 2.1 32.3 0.4 Parth

Arfordirol - De 21.8 0.4 2.7 0.3 57.2 6.4 0.5 0.6 9.4 0.8

Parth Arfordirol -

Gogledd 18.1 1.4 2.7 0.3 52.1 6.7 0.5 2.4 15.1 0.8 Mynyddoedd

Cambria 20.7 0.3 1.8 0.1 63.3 8.1 1.0 0.6 3.4 0.7

Dyffryn Teifi 26.2 0.2 1.5 0.2 55.2 5.9 0.4 0.7 8.9 0.8 Blaenau

Ffestiniog 9.9 0.8 5.4 1.1 50.9 9.3 0.8 0.9 20.3 0.6 Meirionnydd/

Gogledd Orllewin Powys 21.9 0.3 1.8 0.1 53.9 6.4 0.4 1.4 13.1 0.6 Dyffryn Hafren 18.9 0.4 1.5 0.3 57.5 6.3 0.7 1.3 12.4 0.6

Llandrindod 23.1 0.3 0.8 0.2 52.3 5.4 0.5 1.5 15.0 0.8 Bannau

Brycheiniog 20.2 0.4 0.9 0.4 56.8 5.6 0.5 1.2 13.4 0.7

Ystradgynlais 8.1 0.3 2.3 0.7 66.2 9.9 0.9 0.8 10.0 0.7 Rhanbarth TraCC 19.7 0.5 1.9 0.3 55.3 6.4 0.6 1.3 13.4 0.7

Nodyn: Mae’r categori “trên” yn cynnwys amryfusedd yn y Cyfrifiad, rhwng pobl yn nodi trên tanddaearol, metro, tram neu reilffordd ysgafn.

Ffynhonnell: Cyfrifiad Nomis 2001

��#��9#��(��

��#��(!�� .��#��#��B� !)#��B�

<2km 23 21

2-5km 9 18

5-10km 11 18

10-20km 13 16

20-40km 10 8

40+km 8 5

Gweithio Gartref 20 10

Arall 6 4

��

�B29 Oherwydd natur wasgaredig yr aneddiadau, mae teithiau yn bellach nag

ydynt mewn ardaloedd mwy trefol yng Nghymru. Mae Tabl 11 yn dangos y pellter y mae pobl yn ei deithio i’r gwaith (Cyfrifiad 2001). Mae’n dangos

��

�

bod ychydig mwy o bobl yn cerdded i’r gwaith ac yn teithio llai na 2km, na’r ffigur ar gyfer Cymru gyfan. Ond mae mwy o bobl yn teithio mwy nag 20km i’r gwaith o gymharu â’r ffigur o 13% ar gyfer Cymru.

B30 Mae Tabl B12 yn dangos y data fesul is-ardal. Mae’r data yn cynnwys pobl sy’n teithio i’r gwaith yn unig, ac nid pobl sy’n gweithio yn eu cartref. Mae amrywiadau eang, gyda 62% o bobl Aberystwyth yn teithio llai na 2km i’r gwaith, o gymharu â 7% o bobl Dyffryn Teifi. Mae bron i 30% o bobl yn teithio mwy nag 20km yn Nyffryn Teifi, Meirionnydd a Gogledd Orllewin Powys a Bannau Brycheiniog.

��$0��#��9#��(��:�.��#��#��

Is-ardaloedd y Cynllun

Trafnidiaeth Rhanbarthol

Llai na 2km

2km i lai na

5km

5km i lai na 10km

10km i lai na

20km

20km i lai na

30km

30km i lai na

40km

40km i lai na

60km

60km a

mwy

Dim lle gwaith

sefydlog

Gweithio tu allan i’r Deyrnas Unedig/

gweithfeydd ar y môr

Aberystwyth 62.0 14.0 2.2 1.5 2.6 1.0 1.8 11.0 3.4 0.4 Parth Arfordirol - De 20.6 11.9 13.9 18.6 9.8 4.9 5.1 6.0 8.6 0.5 Parth Arfordirol - Gogledd 28.9 15.1 17.8 12.1 5.7 2.8 2.8 6.1 8.2 0.6 Mynyddoedd Cambria 7.1 5.8 33.1 32.9 5.5 1.4 1.6 4.3 7.5 0.8

Dyffryn Teifi 18.5 8.3 15.3 17.1 13.8 6.2 4.5 5.2 10.3 0.8 Blaenau Ffestiniog 42.1 5.7 6.0 14.8 15.3 4.2 2.3 3.4 5.9 0.3 Meirionnydd/ Gogledd Orllewin Powys 26.3 9.3 11.6 14.6 11.5 6.0 5.2 6.4 8.7 0.3

Dyffryn Hafren 30.8 11.8 13.4 18.3 7.3 3.3 3.2 5.1 6.6 0.3

Llandrindod 34.3 8.3 12.2 16.1 7.9 3.5 3.2 5.2 8.9 0.3 Bannau Brycheiniog 29.5 9.0 12.0 16.7 9.8 4.6 5.0 5.4 7.6 0.3

Ystradgynlais 23.7 10.8 6.2 24.3 14.7 4.4 5.1 5.3 5.1 0.3 Rhanbarth TraCC 29.6 10.6 13.2 16.5 8.6 3.9 3.8 5.8 7.6 0.4

��

��

B31 Un o nodweddion natur wledig Canolbarth Cymru yw’r gyfran uchel o bobl sy’n gweithio yn eu cartref (fel y gwelir yn Nhabl B10). Mae hyn yn 20% o’r boblogaeth sydd mewn gwaith o gymharu â 10% o’r bobl sydd mewn gwaith yng Nghymru gyfan. Mae’r ffigur hwn yn uwch mewn rhai rhannau o Ranbarth TraCC - 26% yn Nyffryn Teifi a 23% yn ardal Llandrindod.

B32 Mae darparu cyfleusterau technoleg gwybodaeth a chyfathrebu i gefnogi gweithio gartref yn rhan hanfodol o’r twf hwn. Mae band eang (lled band rhwng 512kb/s a 8mb/s) ar gael ar hyn o bryd i oddeutu 98% o Ganolbarth Cymru gyda BT yn unig ddarparwr technoleg seiliedig ar gopr a elwir yn Llinell Danysgrifio Ddigidol Anghymesur (ADSL), er bod prosiect di-wifr

��

�

Digital Vale yn cael ei redeg gan Deudraeth Cyf ym Mhenrhyndeudraeth. Mae’r 2% arall o aelwydydd, sy’n methu â chael gwasanaeth o leiaf 512kb/s, yn byw yn rhy bell o’r gyfnewidfa i allu cael technoleg ADSL i weithio. Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru a BT wrthi’n trafod y broblem hon gyda nifer o gyflenwyr eraill ar hyn o bryd i weld beth y gellir ei wneud - er enghraifft defnyddio technoleg lloeren lle mae cost darparu cebl yn rhy ddrud oherwydd nifer fechan y defnyddwyr.

B33 Mae Partneriaeth Canolbarth Cymru wedi datgan yn ei phapur ar Ddyfodol Technoleg Gwybodaeth a Chyfathrebu ‘Wedi’n Gwthio i’r Cyrion’9 yn pwysleisio fod gwaith ar y gweill i gau’r bylchau, ond nad yw hynny’n mynd llawer pellach na gofynion sylfaenol band eang. Cyn bo hir bydd pobl yn mynnu gwell na hynny.

B34 Mae angen seilwaith cyfathrebu data lled band uchel addas i’w bwrpas yng Nghanolbarth Cymru. Fel arall, fel y nododd Partneriaeth Canolbarth Cymru, mae risg mawr y bydd “rhaniad digidol” yn ymddangos rhwng ardaloedd trefol a gwledig yng Nghymru. Byddai hyn yn cael effaith andwyol ar Ganolbarth Cymru i chwarae rhan ganolog mewn Cymru lewyrchus. Ond fe allai technolegau o’r fath fod o fudd mawr i’r rhanbarth gan fod rhai o’i hardaloedd mor bell o ganolfannau cyflogaeth, addysg a gweithgareddau cymdeithasol.

��"� �� B35 Mae atyniadau amgylcheddol Canolbarth Cymru yn golygu bod twristiaeth

yn rhan hanfodol o’r economi, o fewn y sir ei hun yn ogystal â thrwy ddod â phobl i mewn o’r tu allan i’r rhanbarth. Y prif gyrchfannau yw’r arfordir, y Parciau Cenedlaethol a Mynyddoedd Cambria, sef yn gyffredinol, cyfleoedd i fwynhau’r golygfeydd a chefn gwlad mewn ffordd oddefol yn hytrach na thalu i ymweld ag atyniadau i dwristiaid.

B36 Mae’r rhan fwyaf o ymwelwyr yn teithio i gyrchfannau twristaidd yn y car, ond mae’r cynnydd yn y defnydd o drenau yn yr haf o gymharu â’r gaeaf er enghraifft, yn dangos fod gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus yn bwysig i dwristiaid hefyd. Mae llawer o enghreifftiau o arferion da yn seilwaith trafnidiaeth twristiaeth yn y rhanbarth (er enghraifft ym Mharciau Cenedlaethol Eryri a Bannau Brycheiniog ar lwybrau’r TrawsCambria). Ond mae fframwaith “Gwella Twristiaeth Fewndirol yng Nghanol Cymru” (2007) yn nodi yn gyffredinol bod diffyg integreiddiad rhwng y drafnidiaeth gyhoeddus a ddarperir ac anghenion ymwelwyr. Mae trafnidiaeth gyhoeddus yn gwasanaethu anghenion pobl leol yn bennaf. Hefyd mae diffyg hysbysrwydd am ddewisiadau teithio ymwelwyr, problemau cario beiciau ar fysiau a threnau a natur hynod wasgaredig cyrchfannau twristiaeth a hamdden, sydd rhyngddynt yn gwneud darparu trafnidiaeth gyhoeddus yn fwy problemus.

9 Wedi’n Gwthio i’r Cyrion – Papur ar Ddyfodol TGCh, Partneriaeth Canolbarth Cymru, Mawrth 2007

��

�

��- ��B37� Mae bron y cyfan o’r nwyddau sy’n symud i mewn ac allan o ranbarth

TraCC yn cael eu cludo ar y ffyrdd, gyda pheth defnydd prin o’r rhwydwaith rheilffyrdd. Gwnaethpwyd treialon yn 2005 trwy gario coed o Aberystwyth i’r Waun, Glyn Ceiriog. Credir bod cyfle i ddatblygu rôl y rheilffyrdd mewn cludo nwyddau, yn arbennig coed a llechi ar lein Dyffryn Conwy.�

B38 Mae Strategaeth Cludo Nwyddau Cymru yn darparu data gan yr Adran Drafnidiaeth yngl�n â maint y nwyddau sy’n cael eu cario ar y ffordd yn ôl ac ymlaen o wahanol ardaloedd Cymru yn 2002. Ceir data sy’n berthnasol i ranbarth TraCC am Bowys, De Orllewin Cymru (Ceredigion a Sir Benfro) a Gwynedd. Mae Tabl B13 yn cynnwys ystadegau allweddol. Ni ellir rhoi cyfanswm ar gyfer rhanbarth TraCC gan nad yw’n bosibl gwahanu’r data o ardaloedd SWWITCH a Taith.

��6��7'��(��#��!"�#��8(!��#�!� "!#��)�(��+��+��"�(��.��#��#��

��(!'� ��-#��(��!)#�� (!��

Cyfanswm Nwyddau ar y Ffyrdd (Tunelli metrig)

4728 12406 3572

Cyfanswm Nwyddau Allan ar y Ffyrdd (Tunelli metrig)

4266 11629 3695

Cyfanswm a Gludir

8994 24035 7267

% o Gyfanswm Cymru

8.0 21.3 6.4

Prif Darddiadau Powys

Gorllewin Canolbarth Lloegr

Canol y Cymoedd

38.4%

30.1%

9.8%

De-Orll. Cymru

Pen-y-Bont ar Ogwr a Chastell Nedd

Canol y Cymoedd

67.2%

7.2%

4.2%

Gwynedd

Conwy & Sir Ddinbych

Gog-Orll Lloegr

69.7%

8.9%

7.5%

Prif Gyrchfannau

Powys


Sir y Fflint a Wrecsam

42.6%

14.6%

9.8%

De-Orll. Cymru

Abertawe


71.6%

8.8%

4.3%

Gwynedd

Conwy a Sir Ddinbych

67.4%

11.3%

��

�

B39 Agwedd allweddol ar gludo nwyddau ar y ffyrdd i mewn ac allan o ardaloedd yn rhanbarth TraCC yw bod y cludo cyntaf yn digwydd o fewn y siroedd, ond wrth fynd a dod rhwng rhannau eraill o Gymru a Lloegr y mae’r llif rhwng y dwyrain a’r gorllewin yn bennaf. Mae llai o nwyddau’n cael eu cludo rhwng gogledd a de, heblaw am gludo o Ganol y Cymoedd i Bowys, ond hyd yn oed wedyn mae tair gwaith cymaint o dunelli o nwyddau yn teithio i mewn i Bowys o Orllewin Canolbarth Lloegr nag o Ganol Cymoedd De Cymru. Yn Ne Orllewin Cymru a Gwynedd, mae’r symudiadau mwyaf rhwng y gorllewin a’r dwyrain yn hytrach na rhwng y gogledd a’r de. Mae hyn yn pwysleisio pwysigrwydd y cysylltiadau rhwng y gorllewin a’r dwyrain yng Nghymru, a’r cysylltiadau gyda Lloegr - coridor yr M4, coridor yr A55 a’r coridor A44/A470/A489/A483/A458 sy’n cysylltu gyda’r A5/M54.

B40 Er bod llai o nwyddau’n cael eu cludo o fewn, ac i mewn ac allan o ranbarth TraCC na rhanbarthau eraill, y mae’n llif sylweddol iawn o draffig ar rwydwaith ffyrdd y rhanbarth. Mae effaith cerbydau masnachol ar rwydwaith ffyrdd is-safonol lle mae cyfleoedd i oddiweddyd yn brin yn achosi oedi i yrwyr eraill, yn effeithio ar ddibynadwyedd, yn effeithio ar gynhaliaeth y ffyrdd ac yn cael effaith niweidiol ar y pentrefi bychan a’r pentrefannau y mae’r lorïau yn pasio drwyddynt, yn arbennig gan fod llawer o’r tai yn union wrth ymyl y ffordd. Yn ychwanegol at hynny mae rhannau helaeth o’r rhwydwaith mân briffyrdd yng Nghanolbarth Cymru sy’n anaddas ar gyfer lorïau 44 tunnell fetrig.

B41 Ychydig o wybodaeth sydd ar gael yngl�n â pha fath o nwyddau sy’n cael eu symud yn y rhanbarth, ond y mae’r math yma o wybodaeth ar gael ar lefel Cymru. Ond mae’r prif lif o nwyddau fesul tunelli yn ardal TraCC yn debygol o fod yn gysylltiedig ag amaethyddiaeth (cynnyrch bwyd, porthiant anifeiliaid, da byw) mwynau, coed a deunyddiau adeiladu. Ond mae cyfran uchel o nwyddau yn y rhanbarth yn debygol o fod yn gynhyrchion bwyd a diod. Er mwyn datblygu strategaeth briodol i gludo nwyddau yn effeithlon ac annog defnyddio’r rheilffyrdd i gludo nwyddau, mae angen gwell dealltwriaeth yngl�n â’r nwyddau sy’n cael eu cario, yn ogystal â’r patrymau dosbarthu.

B42 Er mwyn cael dealltwriaeth o faterion cludo nwyddau fe godwyd nifer o faterion busnes, y ceir manylion pellach amdanynt yn Adran 9 – Ymgynghoriad ar Gynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol TraCC. Un o’r materion hyn yw bod lorïau sy’n cario coed heb eu llifio yn gerbydau arbenigol. Felly hefyd y lorïau sy’n cario coed sydd wedi cael eu llifio. Felly mae nifer sylweddol o lorïau gweigion yn teithio, heb fod ganddynt y dewis i gario llwyth arall yn ôl.

B43 Mae ymrwymiad Llywodraeth y Deyrnas Unedig i ehangu llawer mwy ar gynhyrchu ynni gwynt yn cael ei gefnogi trwy osod targedau gorfodol ar gyfer y diwydiant cyflenwi ac ar gyfer Cymru,. Mae cyngor cynllunio ar gyfer hyn yn “Nodyn Cyngor Technegol 8” (TAN 8). Mae diddordeb wedi cael ei fynegi mewn gosod dros 500 o dyrbinau a hynny dim ond yn ardal TraCC yn unig.

B44 Bydd datblygu ffermydd gwynt gyda’i gilydd yn creu’r prosiect seilwaith mwyaf erioed yng Nghymru a bydd creu safleoedd newydd neu ymestyn y safleoedd presennol o reifrwydd yn digwydd mewn safleoedd gwledig yn yr

��

�

uwchdiroedd lle mae mynediad yn wael. Comisiynodd Lywodraeth Cynulliad Cymru astudiaeth o lwybrau mynediad i safleoedd ffermydd gwynt arfaethedig ym Mhowys (Capita, 2008) a thynnodd hyn sylw at y problemau sy’n codi wrth symud darnau o “lwythau anarferol”. Byddai hyn yn amharu’n ddyddiol ar deithwyr a chymunedau sydd ar hyd ymyl y ffyrdd am dros bum mlynedd neu fwy. Byddai’n cael effaith grynodol sylweddol ar wyneb y ffyrdd a strwythurau eraill. Bydd y gwaith cysylltiedig o glirio coedwigoedd, adeiladu seiliau tyrbinau, llwybrau oddi ar y prif ffyrdd, gosod cydrannau a chysylltiadau ar gyfer y grid trydan hefyd yn achosi cynnydd sylweddol yn nifer y teithiau a wneir gan gerbydau nwyddau trwm ar hyd rhwydweithiau’r Cefnffyrdd a’r Ffyrdd Sirol.

B45 Er bod cefnogaeth i ddatblygu ffermydd gwynt mae pryderon yngl�n â symud darnau mawr o’r seilwaith ar hyd rhwydwaith ffyrdd sy’n annigonol ac yn anaddas.

"��B46 Mae gan ranbarth TraCC amgylchedd naturiol trawiadol, gan gynnwys

rhannau o Barciau Cenedlaethol Eryri a Bannau Brycheiniog, Arfordir Treftadaeth Ceredigion, Ardaloedd Cadwraeth Arbennig Arforol a Mynyddoedd Cambria. Mae’r amgylchedd adeiledig hefyd o ansawdd uchel, gyda llawer o drefi hanesyddol. Mae’r rhanbarth wedi denu mewnlifiad net o bobl yn y gr�p oedran 45 i 64, llawer ohonynt yn dymuno manteisio ar ansawdd uchel yr amgylchedd a chymeriad gwledig yr ardal.

B47 Yr agweddau amgylcheddol rhanbarthol y mae’n rhaid eu hystyried wrth ddatblygu’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol yw ansawdd yr aer, newid yn yr hinsawdd, defnyddio ynni ac iechyd dynol. Y mae hefyd materion sy’n codi ar lefel fwy lleol ac sy’n effeithio ar gynlluniau unigol. Ceir crynodeb o’r rhain ar ddiwedd yr adran. Mae’r waelodlin amgylcheddol ar gyfer y rhanbarth yn cael ei gosod yn fanwl yn Adroddiad Gwaelodlin Asesiad Amgylcheddol Strategol y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol (Mehefin 2007).

�� B48 Mae ffigurau monitro ansawdd yr aer yng Nghymru dros y blynyddoedd

diwethaf yn tueddu i ddangos gwelliant graddol dros amser10, gyda gostyngiad mewn llygredd amgylcheddol. Mae Ffigur B4 yn dangos sut y mae’r prif halogyddion aer wedi eu dosbarthu trwy Gymru.

10 Llygredd Aer yng Nghymru 2004 – Fforwm Ansawdd Aer Cymru 2005 http://www.welshairquality.co.uk/news_reports.php?n_action=report&t=2

��

�

��

"��#�3��*��#!��!�#!��!��8��!)#��#��!"�#�$%%3� =�C :�� $%%4&�

�

��

�

B49 Y mae’n rhesymol amlwg nad yw rhanbarth Canolbarth Cymru yn wynebu problemau cyffredinol o ansawdd yr aer, er bod gwahanol lefelau o oson (O3) yn bresennol. Ond yn wyneb y ffaith na ellir rheoli hyn yn lleol, nid yw O3 yn cael ei gynnwys yn Rheoliadau’r Deyrnas Unedig at ddibenion rheoli ansawdd yr aer yn lleol.

B50 Ar lefel leol, nid oes Ardaloedd Rheoli Ansawdd yr Aer (AQMAs) yn TraCC, er bod asesiadau manwl yn cael eu gwneud o Lôn Newydd yn y Drenewydd oherwydd lefelau ymylol uwch o NO2.

B51 Mewn gwrthgyferbyniad, mae allyriadau carbon deuocsid (CO2)11 yn

broblem llawer mwy eang trwy Gymru, gyda’r crynodiadau tu allan i’r prif ardaloedd trefol yn adlewyrchu’r prif lwybrau trafnidiaeth (Ffigur B5). Ond nid yw rhanbarth Canolbarth Cymru yn cael ei effeithio mor eang ag ardaloedd eraill o Gymru, oherwydd bod seilwaith y rhwydwaith yn llai, trwch y boblogaeth yn llai a lefel gweithgarwch diwydiannol yn isel. Mae hyn yn lleihau lefel yr allyriadau o’r sectorau domestig, diwydiannol a thrafnidiaeth12 i lefelau o dan 0.29 y km2 (Kt CO2 / Km2)

� � "��#�4��!"��'()��!#��#��+'��!)#�:�$%%6� =�C �$%%4&�

��

�

11 Llywodraeth Cynulliad Cymru 2003, “Amgylchedd Iach a Gweithredol i Gymru: Cyflwr Amgylchedd Cymru 2003”. http://www.wales.gov.uk/subenvironment/topics-e.htm

��

�

��&��

B52 O ganlyniad i gynnydd yn y defnydd o ynni a’r parhad yn y defnydd o danwydd seiliedig ar garbon yn y Deyrnas Unedig ac yn fyd-eang, mae’r effaith t� gwydr sy’n un o brif achosion newid yn yr hinsawdd yn mynd yn waeth. Mae’r senario a ragwelir ar gyfer Cymru yn cyfateb yn agos i weddill y Deyrnas Unedig, ac mae’r tymheredd blynyddol cymedrig 0.8oC yn uwch erbyn hyn na chyfartaledd 1961-199013.

B53 Ar hyn o bryd mae cyfartaledd allyriadau CO2 yng Nghymru yn 12.3 tunnell fetrig y person y flwyddyn14, sydd 33% yn uwch na chyfartaledd dinesydd unigol yn y Deyrnas Unedig a bron i 5 gwaith yn uwch na chyfartaledd un o drigolion unigol y ddaear. Mae daearyddiaeth Cymru, a’i thrafnidiaeth gyhoeddus wael yn creu problem gan fod pobl yn dibynnu ar eu car i fynd o le i le. Mae hyn yn arbennig o berthnasol i Ganolbarth Cymru, lle mae cyfartaledd y pellter teithio i’r gwaith ac at wasanaethau yn hirach a lle mae cerbydau yn h�n ac yn gollwng mwy o lygryddion a nwyon t� gwydr. Ystyriaethau pwysig i’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol fydd lleihau’r angen i deithio, gan ddefnyddio mwy ar y gyfundrefn drafnidiaeth gyhoeddus, gwella effeithlonrwydd tanwydd cerbydau a dod o hyd i danwydd amgen.

B54 Cyhoeddodd Lywodraeth Cynulliad Cymru y ddogfen ymgynghori Strategaeth Newid Hinsawdd - Rhaglen Weithredu ym mis Mehefin 2009. Bydd yn fuddiol i TraCC ac ar gyfer datblygu Strategaeth Fonitro y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol yn ystod 2009/10.

.�� B55 Yn 2000-2002 roedd disgwyliad oes yng Nghymru yn 75 mlwydd oed i

ddynion ac yn 80 i ferched, sy’n debyg iawn i ffigurau Lloegr15. Roedd cyfran y boblogaeth sy’n dweud bod eu cyflwr iechyd yn ‘dda’ (yn gorfforol ac yn feddyliol yn 2003-200516 yn 48.7%, gyda dynion ychydig yn fwy

12 Amcangyfrifon Allyriadau CO2 Lleol a Rhanbarthol ar gyfer 2003: (DEFRA) –

http://www.defra.gov.uk/environment/statistics/globatmos/regionalrpt/laregionalco2rpt20051021

13 Ystadegau Amgylcheddol Allweddol ar gyfer Cymru: Cyfarwyddiaeth Ystadegol, Cynulliad Cenedlaethol Cymru – ar gael o http://www.wales.gov.uk/keypubstatisticsforwalesheadline/content/environment/2005/hdw200501252-e.htm

14 Mid Wales Online: ��– http://www.midwalesonline.co.uk/news.cfm?id=9717

15 �� - http://www.wales.gov.uk/keypubstatsforwales/content/publication/health/2004/hsw2005-e.htm

16 Bwletin Ystadegol 51/2006: Thema – Iechyd a Gofal: Arolwg Iechyd Cymru 2003/05, Adroddiad Awdurdodau Lleol: ar gael ar lein ar – http://new.wales.gov.uk/topics/statistics/?lang=cy �

��

�

cadarnhaol na merched. Yn rhanbarth Canolbarth Cymru (Powys, Ceredigion a Gwynedd), roedd y canlyniadau ychydig yn uwch, gydag ychydig dros 49.3-50.2% yn dweud eu bod mewn iechyd ‘da’. Ar gyfartaledd, roedd canran is o oedolion yng Nghanolbarth Cymru yn dweud eu bod wedi cael triniaeth i’r galon neu salwch resbiradol na’r cyfartaledd cenedlaethol yng Nghymru.

B56 Ar ben hynny, yng Nghanolbarth Cymru y mae’r ganran isaf o oedolion sydd naill ai dros bwysau neu’n ordew o gymharu â chyfartaledd cenedlaethol Cymru. Mae tystiolaeth hefyd yn dangos bod lefel uwch o weithgarwch corfforol ymhlith y boblogaeth yng Nghanolbarth Cymru o gymharu â’r cyfartaledd cenedlaethol. Mae hyn yn debygol oherwydd cymeriad y tirlun lleol a hygyrchedd rhwydd i gefn gwlad agored. Gall hefyd adlewyrchu y gyfran uwch o bobl sy’n cerdded neu seiclo i’w gwaith o gymharu â chyfartaledd Cymru.

"��/��B57 Nodwyd ystyriaethau amgylcheddol allweddol eraill yn yr Adroddiad

Cwmpasu ar gyfer yr Asesiadau Amgylcheddol Strategol fel a ganlyn:

• Mae cyfran uchel o Ardaloedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) a chynefinoedd eraill mewn cyflwr anffafriol. Mae nifer o gynefinoedd wedi eu darnio oherwydd datblygu seilwaith, gan gynnwys ffyrdd. Peth arall sy’n effeithio ar gynefinoedd yw llygredd dwr sy’n rhedeg oddi ar y ffyrdd. Mae cyflwr gwael y cynefinoedd yn effeithio ar nifer o rywogaethau.

• Mae asideiddio pridd a d�r yn bryder parhaus. Mae’r broblem yn deillio’n rhannol o ollyngiadau llygredd i’r aer, sy’n cynnwys nitrogen a sylffwr ac sy’n amlwg yn y tir uchel.

• Mae risg gwirioneddol o lifogydd ar hyd arfordir Canolbarth Cymru ac ar hyd aberoedd a gorlifdir afonydd, yn bennaf oherwydd newid hinsawdd. Mae gan hyn oblygiadau i’r seilwaith trafnidiaeth heddiw ac yn y dyfodol.

• Mae s�n yn amharu mewn rhai lleoliadau ar hyd y ffyrdd, a hynny’n effeithio ar y cymunedau sy’n byw’n agos at y ffyrdd hynny.

• Mae datblygu’r seilwaith trafnidiaeth yn cael effaith sylweddol ar y dirwedd, ac mae datblygiadau o’r fath yn parhau i roi pwysau ar gefn gwlad.

• Mae datblygu’r seilwaith ffyrdd yn effeithio’n uniongyrchol ar asedau treftadaeth ddiwylliannol.

��

��

�

"�� "��

B58 Mae cyfanswm o 10,609 cilometr o ffyrdd yng Nghanolbarth Cymru (gan gynnwys y cyfan o Wynedd). Mae hyn yn cynrychioli bron i un o bob tair o holl ffyrdd Cymru. Dim ond 11% o’r rhain sydd mewn ardaloedd adeiledig, o gymharu ag un o bob tair yng Nghymru. Mae Ffigur B6 yn dangos sut y gwasanaethir Canolbarth Cymru gan y rhwydwaith cefnffyrdd a gynhelir gan Lywodraeth Cynulliad Cymru (gan gynnwys yr A470, A40, A479, A487, A44, A489, A494) a’r rhwydwaith a gynhelir gan yr awdurdod lleol (gyda’r prif ffyrdd A475, A482, A484, A485, A486, A4120, A483, A478, ac A496). Gydag ychydig eithriadau (er enghraifft Ffordd Osgoi Aberhonddu) mae pob ffordd yng Nghanolbarth Cymru yn gerbydffyrdd dwy lôn sengl. Prin yw’r cyfleoedd i oddiweddyd ac mae hynny’n creu rhwystredigaeth wrth deithio ac yn gwneud amseroedd teithio yn annibynadwy.

"��#�1��7�.�(!�(��"�""!#��!��.��#��#�

�

��

�

B59 Bu’n bolisi cadarn iawn yn Strategaethau Trafnidiaeth blaenorol Canolbarth Cymru bod angen safonau gofynnol ar gyfer y rhwydweithiau craidd (cefnffyrdd a ffyrdd sirol) yng Nghanolbarth Cymru. Byddai’r safonau gofynnol yn cyfeirio at led, aliniad, cyfleoedd i oddiweddyd a chyfleusterau ar ochr y ffordd. Mae’r polisi hwn wedi cael ei gymeradwyo gan y tri awdurdod lleol yng Nghanolbarth Cymru a bu’n bolisi cyson am nifer o flynyddoedd.

B60 Fe dderbynnir nad yw topograffi, ystyriaethau amgylcheddol a lefelau traffig (gan gynnwys llif traffig a ragwelir) yn gyffredinol yn cyfiawnhau adeiladu ffyrdd deuol, ond mae angen gosod safon a fydd yn rhoi sylw dyledus i anghenion y dyfodol ac a fydd yn gosod Canolbarth Cymru ar yr un lefel â rhanbarthau a gwledydd eraill.

B61 Mae’n siomedig fod rhai o’r cynlluniau cefnffyrdd a gyllidir neu a gynigir gan Lywodraeth Cynulliad Cymru yn darparu cerbydffyrdd 6.1 medr o ran lled yn unig. Mewn llawer ffordd mae hyn yn syrthio’n brin o ddarparu rhwydwaith ffyrdd strategol sy’n ddigon hygyrch, gan nad yw’n creu digon o le i ddau gerbyd nwyddau trwm basio’n ddiogel ar gyflymder normal ar gefnffordd wledig. Mae hyn yn creu gwasgleoedd ychwanegol ar y rhwydwaith ac yn hau problemau ychwanegol at y dyfodol. Mae cyfle i wneud gwelliannau a fydd yn codi safon y rhwydwaith cefnffyrdd i’r un lefel sylfaenol ag y byddid yn ei disgwyl yn unrhyw le arall, gan helpu i ddarparu rhwydwaith mwy dibynadwy, diogel ac effeithlon.

B62 Mae’r gefnffordd yn pasio trwy ganol nifer o drefi, er enghraifft Aberystwyth, Llanfair ym Muallt, Rhaeadr a’r Drenewydd. Mae hyn yn achosi problemau gyda thagfeydd lleol, yn ymestyn amser siwrneiau ac, yn eu tro, yn effeithio ar ansawdd yr amgylchedd ac ansawdd bywyd yn y dref. Fe all fod cyfleoedd i adeiladau ffyrdd lliniaru lleol a ffyrdd osgoi, er mwyn dod â budd i ganol y dref o safbwynt amgylcheddol a gwell symudedd.

B63 Mae’n rhaid cynnal a chadw’r rhwydwaith ffyrdd hirfaith o bron i 11.000 km, yn ogystal â 2,000 o bontydd a strwythurau eraill. Mae effeithiau’r tywydd, y dirwedd a’r straen a achosir gan gerbydau nwyddau trymion ar ffyrdd a strwythurau anaddas yn golygu bod cynnal y rhwydwaith, yn arbennig yn y gaeaf, yn gosod adnoddau’r awdurdodau priffyrdd o dan straen sylweddol. Mae arian yn wastad yn brin ac mae gan bob awdurdod waith cynnal sydd wedi hir-hel sy’n bwysig ar gyfer cynnal y rhwydwaith ffyrdd at y dyfodol. Hefyd mae rhwydwaith ffyrdd sydd wedi ei gynnal yn dda yn hollbwysig er mwyn diogelwch y ffyrdd, siwrneiau dibynadwy ac effeithlonrwydd. Bu’n rhaid blaenoriaethu yn y gorffennol, ac mae hynny wedi golygu er enghraifft fod llai o flaenoriaeth yn cael ei rhoi i adeiladwaith pontydd ar isffyrdd. Mae hyn yn fater o bryder i’r gymuned amaethyddol sy’n dibynnu ar y rhwydwaith is-ffyrdd er mwyn cludo nwyddau trymion.

B64 Mae Tabl B14 yn dangos yr amcangyfrifon diweddaraf o’r gwaith cynnal priffyrdd sydd wedi hir-hel, ar sail arolygon cyflwr y ffyrdd yn ardal TraCC.

��

�

��3��(��!��(�(��#0��

�(��!��(�(��#0�� A&��

"!#�� "!#�� "!#�� 0��'��#�� !"��'()�

Powys 1,262,760 9,079,901 14,073,177 14,755,263 39,171,101

Ceredigion 306,834 708,120 3,507,840 2,772,000 7,294,794

Gwynedd (1) 779,364 788,032 1,402,312 615,113 3,584,821

Ardal TraCC 2,348,958 10,576,053 18,983,329 18,142,376 50,050,716

Cymru 17,904,744 3610686 86030516 152878031 292983977

Sylwer. (1) Mae’r Ffigur ar gyfer Gwynedd yn cynrychioli un rhan o dair o gyfanswm y Sir

��

B65 Yn 2005 teithiwyd oddeutu 3.43 biliwn o gilomedrau cerbyd ar hyd ffyrdd tri awdurdod17 lleol TraCC. Mae hyn yn cyfateb i 13% o’r holl draffig yng Nghymru. Mae hyn yn gynnydd o 10% o 3.11 biliwn o gilomedrau cerbyd yn 1997. Roedd y cynnydd yn y traffig yng Nghymru gyfan dros yr un cyfnod yn uwch, sef 13%. Yn 2005, roedd 68% o’r traffig yn ardaloedd awdurdodau lleol TraCC yn defnyddio’r prif ffyrdd. Roedd y 35% arall yn defnyddio ffyrdd llai. Mae’r gyfran fwyaf o draffig yn defnyddio’r cefnffyrdd gwledig.

B66 Mae Ffigur B7 yn dangos faint o draffig sy’n defnyddio cefnffyrdd a phrif rwydwaith ffyrdd y rhanbarth. Ar gyfartaledd, roedd y llif dyddiol mwyaf yn 2006 ar rwydwaith cefnffyrdd y rhanbarth yn digwydd ar yr A483 a’r A489 yng nghyffiniau’r Drenewydd a’r Trallwng, ac ar yr A40 o amgylch Crughywel a’r A44 a’r A487 o amgylch Aberystwyth (pob un gyda llif 24 awr AADT o fwy na 10,000 o gerbydau). Dylid pwysleisio bod hyn i gyd ar gerbydffyrdd lôn sengl sydd heb lawer o gyfleoedd i oddiweddyd.

17 Ystadegau Trafnidiaeth Cymru 2006

��

�

"��#�2��"��#�""��#�!�.�(!�(��"�""!#��!��.��#��#�

�

B67 Er bod maint y traffig yn isel o gymharu ag ardaloedd mwy trefol yng Nghymru, mae aliniad a lled y ffyrdd yn cyfyngu ar eu capasiti. Rhwng hynny a phrinder cyfleoedd i oddiweddyd mae amser siwrneiau yn faith ac yn aml yn llai dibynadwy.

B68 Nid yw tagfeydd traffig yn broblem fawr yn rhanbarth TraCC, heblaw o bosibl mewn ambell fan drwg yn y tymor gwyliau ac yn y trefi mwyaf, fel Aberystwyth a’r Drenewydd. Yn y mannau hynny gall fod problemau yn y cyfnod brig ar y llwybrau rheiddiol sy’n gwasanaethu’r berfeddwlad gyfagos, ffyrdd trefol anaddas a thagfeydd a achosir gan barcio ceir, yn arbennig yn Aberystwyth.

B69 Mae beiciau modur yn ddull cyfleus, economaidd ac ecogyfeillgar o deithio sy’n rhoi rhyddid i’r unigolyn. Maent yn cynnig ateb delfrydol i lawer o bobl sy’n byw’n rhy bell i feicio i’r gwaith o fewn amser rhesymol ac sydd heb wasanaeth trafnidiaeth gyhoeddus rhesymol. Mae ffigurau a ryddhawyd gan y Gymdeithas Diwydiant Beiciau Modur yn dangos bod gwerthiant beiciau modur wedi treblu yn y Deyrnas Unedig yn ystod y pum mlynedd

��

�

ddiwethaf ac mae gwerthiant mopedsddeg waith yn uwch. Mae cymudwyr sy’n chwilio am ffordd amgen o deithio er mwyn osgoi treulio amser gwerthfawr yn sownd mewn tagfeydd traffig wedi sylweddoli’r manteision a geir o ddefnyddio beiciau modur ac maent yn awr yn newid i’r dull hwn o deithio. Ond nid yw’r diffyg lleoedd parcio neilltuol ar gyfer beiciau modur yn annog pobl i ddefnyddio beiciau modur.

B70 Mae beiciau modur yn defnyddio tanwydd yn llawer mwy effeithlon na cheir ac mae hyd yn oed beiciau modur perfformiad uchel yn cymharu’n dda o ran defnyddio tanwydd. Hefyd mae beic modur yn cymryd oddeutu 16 - 46% yn llai o amser na char i wneud yr un siwrnai trwy dagfeydd. Canfu adroddiad gan Gr�p Allyriadau Cerbydau Modur y Comisiwn Ewropeaidd bod beiciau modur yn cyfrif am 14.6% o’r holl gerbydau modur yn yr Undeb Ewropeaidd. Ond maent yn cynhyrchu llai na 3.8% o’r CO, llai na 1.1% o’r CO2 a llai na 3.8% o’r NOx o gyfanswm allbwn llygredd aer.

"�� ,��$��B71 Mae’r rheilffyrdd yn ardal TraCC yn cynnwys Prif Reilffordd y Cambrian,

Rheilffordd Arfordir y Cambrian a Rheilffordd Calon Cymru. Mae rheilffordd Dyffryn Conwy yn ymestyn at Flaenau Ffestiniog yn ardal TraCC hefyd, ond mae cynigion ar gyfer y rheilffordd hon i’w gael eu cynnwys yng Nghynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Taith. Mae crynodeb o’r gwasanaethau rheilffordd hyn yn Nhabl B15.

B72 Mae Rheilffordd Calon Cymru yn rhedeg rhwng Craven Arms a Llanelli. Mae’n rheilffordd sengl gyda dolenni pasio yn Nhrefyclo, Llandrindod, Llanwrtyd, Llanymddyfri a Llandeilo. Mae’r trên yn teithio hyd at 60 milltir yr awr. Mae Asesiad Cynllunio Rheilffyrdd Cymru (WRPA) yn dweud ei bod yn cael ei rheoleiddio trwy ddefnyddio system o dalebau a weithredir gan y gyrrwr ac sy’n cael ei goruchwylio o gwt signalau ym Mhantyffynnon. Mae pedwar gwasanaeth y dydd i’r ddau gyfeiriad o ddydd Llun i ddydd Sadwrn a thri ar y Sul (haf 2007). Mae’n rhaid cynyddu amlder y gwasanaethau ar Reilffordd Calon Cymru ar unwaith. Yn yr amserlen a gynigir ar hyn o bryd mae bylchau o bron i bedair awr rhwng trenau, sy’n ei gwneud yn anodd i ran fwyaf o bobl eu defnyddio. Mae angen rhoi sylw hefyd i’r defnydd a wneir o drenau un cerbyd gan nad oes digon o le arnynt yn aml i ateb y galw. Byddai gwasanaeth amlach yn denu mwy o gwsmeriaid ac yn ymestyn ei rôl yn rhanbarth TraCC.

��

�

� ��4��#!��9#��(�'��.��""!#��

B73 Mae Prif Reilffordd y Cambrian yn rhedeg o’r Amwythig i Aberystwyth a Rheilffordd Arfordir y Cambrian o Gyffordd Dyfi ar hyd yr arfordir i Bwllheli. Mae’r cyflymder uchaf yn 80 milltir yr awr ar rannau dethol o Brif Reilffordd y Cambrian ac yn 55 m.y.a. ar Reilffordd yr Arfordir. Mae wyth gwasanaeth bob ffordd bob dydd o ddydd Llun i ddydd Sadwrn ar y naill reilffordd a’r llall, sy’n cyfateb i wasanaeth bob dwy awr. Mae chwe gwasanaeth y dydd rhwng Aberystwyth ac Amwythig bob dydd Sul a thri ar Reilffordd yr Arfordir. Credir bod gwasanaeth bob dwy awr yn cyfyngu’n ddifrifol ar apêl teithio ar y rheilffyrdd i bobl y rhanbarth. Bwriedir buddsoddi yn seilwaith Rheilffordd y Cambrian er mwyn datblygu System Rheoli Trafnidiaeth Rheilffyrdd Ewrop, darparu dolenni pasio a chodi lefel y cledrau yng Nghyffordd Dyfi er mwyn lleihau’r risg y bydd llifogydd yn amharu ar wasanaethau. Bydd hynny’n hybu gwasanaeth bob awr ar y lein. Mae cyfle i gefnogi gwasanaeth bob awr a’r posibilrwydd o agor gorsafoedd newydd ac ailagor hen orsafoedd er mwyn gwella’n sylweddol botensial y rheilffordd fel dull o deithio. Nid yw’r seilwaith presennol yn cael ei ddefnyddio hanner digon ac mae sgôp sylweddol i gael gwell gwasanaeth i deithwyr am ychydig iawn o gost cyfalaf ychwanegol. Fel y bydd amgylchiadau yn caniatáu, gellid hefyd cario nwyddau fel coed lleol a stociau ailgyflenwi i’r archfarchnadoedd ar hyd y llwybr fel a awgrymir uchod ar gyfer Prif Reilffordd y Cambrian.

B74 Mae Mesurau Perfformiad Cyhoeddus yn mesur pa ganran o drenau sy’n cyrraedd eu cyrchfan ar amser (o fewn 5 munud). Perfformiad Prif Reilffordd y Cambrian oedd yr isaf yng Nghymru yn 2006/07 gyda 69.2% yn cyrraedd ar amser o gymharu ag 87.6% o holl drenau Cymru (Arriva Trains

.��""�#�� D�� )��#��(�'��

Prif Reilffordd y Cambrian

Aberystwyth i’r Amwythig - drwy Borth, Cyffordd Dyfi, Machynlleth, Caersws, y Drenewydd a’r Trallwng

8 siwrnai bob ffordd (bob 2 awr) Aberystwyth / Amwythig Dydd Llun i Ddydd Sadwrn, 3 ar Ddydd Sul (Rhagfyr tan Fehefin)

Arfordir y Cambrian

Machynlleth i Bwllheli - drwy orsafoedd yn ardal TraCC gan gynnwys Aberdyfi, Tywyn, Abermaw, Harlech a Phenrhyndeudraeth

9 siwrnai bob ffordd (gan gynnwys 2 drên drwodd i Ganolbarth Lloegr (rhwng 1.5 a 3.5 awr i weddu gydag oriau ysgol)

Dyffryn Conwy Blaenau Ffestiniog i Gyffordd Llandudno

6 siwrnai bob ffordd (bob 3 awr), Dydd Llun i ddydd Sadwrn

Calon Cymru

Amwythig i Abertawe - drwy Craven Arms a Llanelli a gorsafoedd yn ardal TraCC gan gynnwys Trefyclo, Llandrindod, Ffordd Buallt a Llanwrtyd.

4 siwrnai bob ffordd Amwythig / Abertawe Llun - Sadwrn, 2 ar Ddydd Sul drwy gydol y flwyddyn

��

�

Wales). Gallai hyn fod oherwydd ystod eang o ffactorau, gan gynnwys y posibilrwydd bod trenau cyswllt yn rhedeg yn hwyr, y llwybrau oedd ar gael, gwaith peirianyddol, signalau, llifogydd a’r tywydd, ond mae hyn i gyd yn effeithio ar hyder y cwsmeriaid. Rhagwelir y bydd buddsoddi ar seilwaith y lein yn sicrhau y bydd gwelliant sylweddol yn nibynadwyedd y gwasanaeth.

B75 Ym mis Mawrth 2008 gwnaed arolwg gan Ffocws Teithwyr o 829 o deithwyr ar hyd Prif Reilffordd y Cambrian rhwng yr Amwythig a Machynlleth. Daethant i’r casgliad bod lefelau bodlonrwydd teithwyr yn isel iawn mewn meysydd allweddol, yn arbennig mewn perthynas ag amlder y gwasanaethau, prydlondeb / dibynadwyedd a chysylltiadau gyda thrafnidiaeth gyhoeddus arall. Canfu’r arolwg mai dim ond 41% o’r teithwyr sy’n fodlon gydag amlder y gwasanaethau ar Brif Reilffordd y Cambrian o gymharu â 80% ar gyfer rhwydwaith Arriva Trains Wales (ATW) yn ei gyfanrwydd. Yn yr un modd, mae bodlonrwydd gyda phrydlondeb / dibynadwyedd ar y llwybr yn 62%. Mae hyn eto yn llawer llai na’r sgôr o 83% ar gyfer rhwydwaith ATW. Mae bodlonrwydd o ran cysylltiadau gyda thrafnidiaeth gyhoeddus arall yn 41% ar Brif Reilffordd y Cambrian o gymharu â 59% ar draws rhwydwaith ATW. O ganlyniad i’r lefelau isel hyn o fodlonrwydd gyda nodweddion allweddol y gwasanaeth, mae bodlonrwydd cyffredinol o ran teithio ar Brif Reilffordd y Cambrian (71%) yn amlwg yn is na’r bodlonrwydd ar gyfer rhwydwaith ATW yn gyffredinol (83%) a’r ffigur drwy Brydain gyfan (80%).

B76 Y broblem fwyaf gyda siwrneiau rheilffordd yw amlder gwasanaethau i deithwyr, safonau’r seilwaith, diffyg amserlenni wyneb cloc, faint y gall y cerbydau ei ddal, parcio a chyfleusterau i deithwyr mewn rhai gorsafoedd a chysylltiadau gyda gwasanaethau bws. Hefyd mae nifer o groesfannau heb eu goruchwylio. Mae problemau gweithredu tu allan i Gymru yn effeithio ar y gwasanaeth hefyd. Er enghraifft mae llawer o achosion pan mae’r gwasanaeth i Firmingham yn terfynu yn Wolverhampton. Mae rhai o’r cysylltiadau rhwng Cymru a Lloegr yn achosi problem ar brydiau hefyd.

B77 Y broblem arall i’r rhwydwaith rheilffyrdd yw ansawdd a phriodoldeb y cerbydau. Er enghraifft mae cyfyngiad ar nifer y beiciau a’r paciau y gellir eu cario ar Brif Reilffordd y Cambrian. Mae hyn yn broblem arbennig oherwydd nifer fawr y myfyrwyr yn Aberystwyth sy’n dymuno defnyddio’r rheilffyrdd. Y mae hefyd yn cau’r drws ar ran o’r sector “twristiaeth werdd”.

��,��

B78 Rhwng 1995/6 a 2005/6 tyfodd nifer cwsmeriaid y rheilffyrdd yng Nghymru 38%, sydd oddeutu 7 siwrnai'r flwyddyn i bob un o’r boblogaeth. Roedd y cynnydd blynyddol ar Reilffordd Calon Cymru yn 6% ar gyfartaledd (er bod hyn yn seiliedig ar waelodlin isel), a bu cynnydd o 5% yn nifer defnyddwyr Rheilffordd y Cambrian. Mae’r data yngl�n â siwrneiau blynyddol teithwyr ar Reilffyrdd Canolbarth Cymru yn Asesiad Cynllunio Rheilffyrdd Cymru (2004/05) yn dangos bod 1.3 miliwn o siwrneiau wedi digwydd ar Brif Reilffordd y Cambrian a bod 68% ohonynt yn deillio ac yn diweddu ar y rheilffordd ei hunan. Roedd 18% yn mynd a dod o Orllewin Canolbarth Lloegr a 6% yn mynd a dod o Lundain a De-ddwyrain Lloegr. Mae hyn yn adlewyrchu’r berthynas agos sydd gan ranbarth TraCC tua’r dwyrain, a’r diffyg cysylltiadau rheilffordd rhwng de a gogledd.

��

�

B79 Ar gyfer Rheilffordd Calon Cymru amcangyfrifir y bu 151,500 o deithwyr yn 2004/05 gyda 39% yn teithio ar y rheilffordd ei hun. Roedd 26% yn dod o Ganolbarth neu Dde Cymru a 21% yn mynd neu’n dod o Orllewin Canolbarth Lloegr. Mae’r galw am deithio ar y rheilffordd yn dymhorol ar holl reilffyrdd Canolbarth Cymru, ond yn arbennig ar reilffordd arfordir Cambrian. Mae’r galw ym mis Awst hyd at dair gwaith yn uwch nag yw ym misoedd y gaeaf, oherwydd traffig twristiaid.

"�� &��B80 Lansiwyd rhwydwaith bysiau hirbell TrawsCambria yn 2004 ac mae’n creu

cysylltiad strategol rhwng rheilffyrdd ac ardaloedd sydd heb wasanaeth rheilffyrdd. Ar hyn o bryd mae 5 gwasanaeth allweddol a phob un ohonynt yn rhedeg yn rhannol neu’n llwyr o fewn ardal TraCC, fel y gwelir yn Ffigur B8.

"��#�?��.�(!�(��!'��#�('�)�#��9#�.�(!�(��.��""!#��

��

Ffynhonnell: http://www.pticymru.com/Traws.htm

��

�

Gwasanaethau TrawsCambria yw:

• X32 Bangor i Aberystwyth (oddeutu bob 2 awr)

• X40 Aberystwyth i Gaerfyrddin i Gaerdydd (oddeutu bob awr)

• X94 Wrecsam i Abermaw (oddeutu bob 2 awr)

• 704 Aberhonddu i’r Drenewydd (oddeutu bob 1-1½ awr)

• X50/X550 Aberystwyth i Aberteifi trwy Aberaeron (oddeutu bob 1½ awr)

B81 Roedd croeso mawr i gyflwyno gwasanaethau TrawsCambria. Mae angen cynnal a datblygu’r gwasanaeth, yn arbennig y cysylltiadau o Ganolbarth Cymru i Ogledd Cymru a rhoi tocynnau sy’n galluogi teithio gyda gwasanaethau eraill. Er ei bod yn anodd cael data yngl�n â’r defnydd, mae’r arwyddion yn awgrymu bod y gwasanaeth wedi denu cefnogaeth gref sydd wedi parhau i ddatblygu ers cyflwyno’r gwasanaeth.

� ��0��B82 Mae’r problemau mwyaf gyda thrafnidiaeth gyhoeddus yn deillio o’r ffaith

bod poblogaeth Canolbarth Cymru yn fychan iawn ac yn wasgaredig. Mae poblogaeth canolfannau gwasanaeth pwysig Aberhonddu, Aberteifi, Dolgellau, Llanbedr Pont Steffan, Llandrindod, y Drenewydd, y Trallwng ac Ystradgynlais yn llai na 20,000. Yn 2001 roedd poblogaeth Aberystwyth yn 17,000 (gan gynnwys myfyrwyr) a’r dref honno yw’r unig Ganolfan Ranbarthol. Y mae hefyd yn ganolfan genedlaethol mewn rhai meysydd.

B83 Dywed 70% o deuluoedd yng Nghanolbarth Cymru nad yw eu gwasanaeth bws yn cwrdd â’u hanghenion teithio yn ystod yr wythnos tra bod 90% o deuluoedd - boed ganddynt gar neu beidio, yn dweud nad yw eu gwasanaeth bws yn cwrdd â’r angen i deithio gyda’r nos neu ar ddydd Sul.

B84 Er mai bysiau yw’r prif gyfrwng trafnidiaeth gyhoeddus, mae gan drafnidiaeth gymunedol swyddogaeth bwysig. Nid gwasanaeth cymdeithasol yn unig yw trafnidiaeth gymunedol, y mae’n rhan hanfodol o’r ddarpariaeth cludiant cyhoeddus yn rhanbarth TraCC. Mae trafnidiaeth gymunedol yn gorfod darparu ar gyfer nifer o anghenion – rhai’n ymwneud â hygyrchedd gwledig, eraill yn ymwneud â gwasanaeth trafnidiaeth sy’n briodol i ddefnyddwyr arbennig (pobl sy’n cael anhawster i symud). Mae problemau o ran cyllido, cydgysylltu a datblygu’r gwasanaeth a bydd angen rhoi sylw i hynny yn y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol. Yn yr un modd bydd yn rhaid ystyried pa swyddogaeth sydd gan dacsis a cheir hurio preifat mewn ardaloedd gwledig.

B85 Yn wahanol iawn i ardal fwy trefol, mae trafnidiaeth gymunedol yng Nghanolbarth Cymru yn darparu gwasanaeth trafnidiaeth hanfodol yn yr ardaloedd gwledig aiwn i bobl nad oes ganddynt fynediad at wasanaethau bws confensiynol.

B86 Darperir gwasanaethau trafnidiaeth gymunedol i gwrdd â thair problem generig sydd o bwys arbennig yng Nghanolbarth Cymru:

• Pobl nad oes ganddynt gyswllt trafnidiaeth gyhoeddus gonfensiynol cyfleus ac ymarferol. Gall hyn gynnwys cynllun car, Olwynion I’r Gwaith, bws cymunedol, bws nos ac yn y blaen);

��

�

• Pobl nad yw trafnidiaeth gyhoeddus gonfensiynol yn briodol ar eu cyfer oherwydd pellter daearyddol neu bellter cerdded (cynllun car, Galw’r Gyrrwr, cerdyn tacsi, ond mae’n cynnwys Hyfforddiant Teithio, cynllun cyfeillio bysiau, shopmobility, gwasanaethau nos ac yn y blaen); a

• Galluogi grwpiau o bobl i deithio gyda’i gilydd ar gyfer gweithgareddau cymunedol a chydlyniant cymdeithasol (bws mini grwpiau, bws ieuenctid, ac yn y blaen).

B87 Mae trafnidiaeth gymunedol yn cwrdd ag anghenion teithio cymunedau lle nad yw’r anghenion hyn yn cael eu bodloni’n ddigonol neu ni ellir eu bodloni trwy drafnidiaeth gyhoeddus ac/neu fasnachol. Gall trafnidiaeth gymunedol amrywio o ddarparu trafnidiaeth hygyrch o ddrws i ddrws ar gyfer pobl o bob oed gyda phroblemau symud, i helpu i sicrhau cynhwysiant cymdeithasol ar gyfer ystod eang o bobl na fyddent fel arall yn gallu cymryd rhan mewn gweithgareddau arferol bywyd bob dydd, addysg, hyfforddiant a chyflogaeth. Mewn ardaloedd gwledig gall trafnidiaeth gymunedol leihau effeithiau bod yn ynysig yn ddaearyddol trwy roi gwell mynediad at ganolfannau lleol a rhanbarthol.

B88 Mae darparu’r gwasanaethau yn seiliedig ar dwy brif her: yr amgylchedd gwledig a phrin ei phoblogaeth, a’r diffyg buddsoddi / cynnal adnoddau ar gyfer trafnidiaeth gymunedol dros y blynyddoedd diwethaf. Mae proffil demograffig a nodweddion daearyddol Canolbarth Cymru, ynghyd â diffyg cyllido cyffredinol, yn cynnig heriau penodol o ran datblygu trafnidiaeth gymunedol.

B89 Mae trafnidiaeth gymunedol yn rhan hanfodol o system drafnidiaeth

integredig sy’n bwydo i mewn ac allan o brif goridorau a chyfnewidfeydd trafnidiaeth gyhoeddus. Mae nifer o wahanol ffyrdd o ddarparu trafnidiaeth gymunedol yn rhanbarth TraCC. Mae tabl B16 yn dangos y ddarpariaeth bresennol o wasanaethau trafnidiaeth gymunedol yn rhanbarth TraCC. Dyma’r gwahanol fathau o wasanaethau ar hyd a lled Canolbarth Cymru:

• 11 bws mini o ddrws i ddrws

• 21 cynllun car

• 9 cynllun cerdyn tacsi

• 12 o gyfleusterau trafnidiaeth gr�p

• 1 shopmobility

• 1 olwynion i’r gwaith. B90 Mae hyn wedi arwain at nifer fawr o gynlluniau ceir. Gyda’r cynlluniau hyn

mae llai o orbenion a gellir lleoli cerbydau ar draws ardal ehangach o fewn y siroedd. Mae defnyddio talebau tacsi yr un mor bwysig yn y pecyn o ddewisiadau trafnidiaeth gymunedol. Maent yn rhoi cymorthdal i bobl deithio gydag ystod o gwmnïau tacsi lleol. Mae’r Canolfannau Gwirfoddolwyr yn gwneud llawer o waith da, gyda chymorth rhai cynlluniau Galw’r Gyrrwr a Chardiau tacsi.

B91 Mae’r sector Trafnidiaeth Gymunedol yng Nghanolbarth Cymru yn gallu

rhoi cymorth i gefnogi a datblygu’r asiantaethau canlynol: • Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Ceredigion (CAVO)

• Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys (PAVO)

��

�

• Cymdeithas Trafnidiaeth Gymunedol (Cymru)

��1��7��#*�#��#�'��#�"��!)��!��.��#��#��

B92 Dechreuodd Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Ceredigion (CAVO) ar y

Prosiect Trafnidiaeth Gymunedol yn 2002, gan gynnig cefnogaeth i hyfforddi a datblygu i sector trafnidiaeth gymunedol Ceredigion. Mae Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys (PAVO) yn elusen annibynnol sy’n cynnig swyddogaethau cymorth a datblygu i sefydliadau gwirfoddol a grwpiau cymunedol yn y sir. Mae’r prosiect datblygu Trafnidiaeth

��

�

Gymunedol ym Mhowys a gynhelir gan PAVO yn rhoi cydlyniant a chefnogaeth i ystod o fentrau trafnidiaeth. Lansiwyd y Gymdeithas Trafnidiaeth Gymunedol ym 1986 ac mae ganddi dros 1300 o aelodau ar hyn y bryd, er bod llawer o’i gwasanaethau ar gael i bobl nad ydynt yn aelodau. Y Gymdeithas yw llais awdurdodol y sector Trafnidiaeth Gymunedol ac mae wedi ehangu ei gweithgareddau yn sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf. Sefydlwyd swyddfa Cymru ym 1998.

B93 Mae’r sector trafnidiaeth gymunedol yn gallu cael cymorth oddi wrth nifer fechan o gronfeydd��• Cymorth awdurdodau lleol trwy’r Grant Gwasanaethau Trafnidiaeth Leol

• Byrddau Iechyd Lleol

• Y Loteri a chronfeydd Ymddiriedolaeth Eraill

• Menter Tocynnau Teithio Rhatach Llywodraeth Cynulliad Cymru

• Cymorth arall gan awdurdodau lleol.

B94 Mae Tabl B17 yn dangos rhai cymariaethau syml iawn rhwng y tair sir a’r ddarpariaeth trafnidiaeth gymunedol sy’n bodoli ar hyn o bryd. Mae’r rhan fwyaf o’r galw ym Mhowys yn cael ei ddiwallu gan brosiectau trafnidiaeth gymunedol, ac ym Mhowys mae’r nifer fwyaf o’r prosiectau hyn. Yng Ngwynedd y mae’r ddarpariaeth leiaf o gymharu â maint y boblogaeth> (Dylid nodi bod cynlluniau trafnidiaeth gymunedol traddodiadol mwy ar ardal nag y mae’r ddarpariaeth Cardiau Tacsi. Hefyd, all cwmnïau tacsi sy’n cymryd rhan yn y cynllun fod wedi eu lleoli’n bell oddi wrth ei gilydd. Yn yr un modd gall cynlluniau ceir fod â gwirfoddolwyr sydd wedi eu gwasgaru ar draws ardal ehangach, gydag un pwynt canolog ar gyfer cydgysylltu). ��2��#*�#��#�"��!)��)��#�""��#��!)#��

B95 Ymhlith problemau trafnidiaeth eraill yn ardal TraCC mae’r angen i gydgysylltu nifer o gwmnïau trafnidiaeth bychan gyda chwmnïau cenedlaethol sydd a’u canolfan y tu allan i’r rhanbarth. Mae hynny’n gwneud y gwaith cydgysylltu yn anodd. Mae aliniad gwael y priffyrdd yn gwneud ansawdd y daith yn wael ar fysus hir sydd â’u holwynion yn bell oddi wrth ei gilydd. Mae dibynadwyedd ac amlder y gwasanaethau yn gallu effeithio ar yr amser sydd ar gael mewn canolfan wasanaeth, ac mae’n anodd gwybod faint o amser fydd yn rhaid aros yno (er enghraifft wrth ymweld â chlaf yn yr ysbyty neu gadw apwyntiad fel claf allanol). Mae canslo gwasanaeth bob dwy awr yn cael llawer mwy o effaith na chanslo gwasanaeth gydag amlder o 10/15 munud.

��

�

B96 Mae pedair agwedd ar yr angen am drafnidiaeth gymunedol, fel a ganlyn:

• Trafnidiaeth Hygyrch - y drafnidiaeth sydd ei hangen ar bobl sy’n ei gweld hi’n anodd neu’n amhosibl defnyddio trafnidiaeth gonfensiynol, yn bennaf oherwydd anabledd neu am eu bod yn fregus oherwydd oed

• Ynysu daearyddol - y drafnidiaeth sydd ei hangen oherwydd y bylchau yng nghwmpas y gwasanaeth confensiynol; mae hyn yn bennaf, ond ddim yn llwyr, yn ystyriaeth yn yr ardaloedd gwledig

• Amddifadedd cymdeithasol – y drafnidiaeth sydd ei hangen i wrthsefyll amddifadedd cymdeithasol; efallai bod yn rhaid cael cymorth neu ddarpariaeth arbennig y gellir ei fforddio

• Cydlyniad cymunedol - y drafnidiaeth sy’n cefnogi bywyd cymunedol - yn bennaf trwy alluogi mudiadau ffydd a chymunedol gwirfoddol i weithredu’n effeithiol - gan fwyaf trwy ddarparu bysiau mini neu gerbydau mwy er mwyn galluogi aelodau i deithio gyda’i gilydd i wahanol weithgareddau.

B97 Un o’r problemau, nad yw’n anghyffredin mewn ardaloedd eraill hefyd, yw’r angen i edrych ar y canfyddiad sydd gan bobl o drafnidiaeth gyhoeddus. Maent yn ei hystyried yn wasanaeth costus, anghyfleus, anghyfforddus, anaml, isel ei statws cymdeithasol, heb awydd i wella a gyda cherbydau hynafol.

B98 Bydd yr amcanestyniadau poblogaeth a ragwelir yn cael effaith fawr ar nifer a natur y gwasanaethau trafnidiaeth ar hyd a lled Canolbarth Cymru, yn arbennig trafnidiaeth gymunedol (trafnidiaeth hygyrch). Mae’r cyfuniad o’r galw presennol sydd heb ei ddiwallu gyda’r newid a ragwelir yn y boblogaeth yn awgrymu targed twf cyffredinol o 250% yn fwy dros ddeng mlynedd na’r sefyllfa bresennol ar gyfer gwasanaethau hygyrch o ddrws i ddrws. Mae’r rhagolygon poblogaeth a ddangosir yn Nhabl B3 yn dangos, rhwng 2001-31:

• y bydd nifer y bobl 65 oed a mwy yn cynyddu 86%



��B99 Yng Nghymru amcangyfrifir bod oddeutu 26% o’r teithiau sy’n anelu i rywle

yn cael eu gwneud yn gyfan gwbl ar droed. Mae llawer o deithiau eraill yn dibynnu’n helaeth ar gerdded yn ôl ac ymlaen o lefydd parcio ceir, arosfannau bysiau a gorsafoedd rheilffordd ar y ffordd i siopau, gweithleoedd a chyfleusterau hamdden18.

B100 Mae 11% o bobl yn cerdded i’r gwaith yng Nghymru ac amcangyfrifir bod 45% o blant 5-16 oed yn cerdded i’r ysgol. Mae llai o seiclo nag o gerdded ond mae perchenogaeth beiciau wedi cynyddu yng Nghymru dros y 10

18 Strategaeth Cerdded a Beicio Cymru, Llywodraeth Cynulliad Cymru, 2003

��

�

mlynedd ddiwethaf. Amcangyfrifir bod 38% o deuluoedd yng Nghymru yn berchen beic a bod 1% o’r boblogaeth yn teithio i’r gwaith. Ym Mhrydain Fawr mae oddeutu 1% o’r teithiau i’r ysgol yn cael eu gwneud ar feic.

B101 Yn Rhanbarth TraCC, mae bron i 15% o’r bobl yn teithio i’r gwaith trwy gerdded neu seiclo. Mae hyn yn uwch na’r ffigwr ar gyfer Cymru gyfan. Ar ben hynny, er bod y pellter i’r gwaith yn hirach ar gyfartaledd yn rhanbarth TraCC, mae mwy o bobl yn teithio llai na 2km (23% o gymharu â 21% yng Nghymru gyfan). Mae hyn yn dangos fod cyfle mawr i ddatblygu rôl cerdded a seiclo fel dulliau o deithio i’r gwaith.

B102 Er mwyn hybu cerdded a seiclo o fewn cymunedau a rhwng cymunedau a’i gilydd mae’n rhaid creu llwybrau hygyrch a diogel. Yn aml, mae lled y ffyrdd yn gyfyng ac nid oes troedffyrdd yn rhan ohonynt, na digon o led i greu llwybr beiciau na llwybr seiclo penodol. Mewn nifer o gymunedau bach nid oes rhwydwaith troedffyrdd cysylltiedig, ac felly nid yw teithiau cerdded yn cael eu hannog. Mae gwahanol gyfleoedd yn codi, megis darparu llwybrau seiclo ochr yn ochr â rheilffyrdd, ond mae llawer o drefi a phentrefi lle nad oes llawer o gyfle i gerdded na seiclo i’r siopau, gwasanaethau a gweithleoedd.

B103 Ar ben hynny, prin iawn yn aml yw’r cyfleusterau ar gyfer cerdded neu seiclo i’r gwaith neu i siopa. Gan mai cyflogwyr bychan yw’r rhan fwyaf o fusnesau yn yr ardal, er enghraifft, mae’n llawer llai tebygol y bydd cawodydd, loceri a chyfleusterau parcio beic yn cael eu darparu. Ond nid yw cyflogwyr mawr bob amser yn darparu cyfleusterau. Prin iawn yw raciau i ddal beiciau yn y trefi, a phe baent yn cael eu darparu byddai angen arwyddion i gyfeirio seiclwyr i fynd yno.

B104 Mae cerdded a beicio yn ddulliau pwysig o deithio, nid yn unig ar gyfer trigolion lleol sy’n mynd i’r ysgol ac i’r gwaith ac i gyfleusterau lleol, ond mae cerdded a beicio at ddibenion hamdden yn weithgareddau pwysig i drigolion y rhanbarth ac maent hefyd yn rhan bwysig o economi rhanbarth TraCC.

B105 Mae Sustrans wedi bod wrth wraidd y dasg o sefydlu rhwydwaith o lwybrau seiclo hamdden yn y rhanbarth, fel rhan o’r Rhwydwaith Seiclo Cenedlaethol, sydd erbyn hyn yn cynnwys y llwybrau canlynol: • Lôn Las Cymru (De) (NCN 8): Cas-gwent/Caerdydd i Lanfair ym Muallt

a thrwy Aberhonddu a’r Clas ar Wy, gyda chyswllt i’r Gelli Gandryll

• Lôn Cambria (NCN 81): Aberystwyth i’r Amwythig

• Lôn Teifi (NCN 82): Aberystwyth i Abergwaun

• Llwybr Taf (NCN 8): Caerdydd i Aberhonddu

• Cylch Maesyfed: cylchdaith yn cysylltu Llandrindod a Rhaeadr Gwy

• Dolenni Dolgellau (NCN 8): Dolen Dolgellau i Fachynlleth a dolen Dolgellau i Benrhyndeudraeth

Mae cynigion i ddatblygu dolenni eraill, yn arbennig o:

• Drawsfynydd i’r Bala a Llangollen

��

�

• Machynlleth i Aberystwyth

• Aberystwyth i Dregaron

• Aberaeron i Lanbedr Pont Steffan

• Llanfair ym Muallt i Abertawe

B106 Byddai datblygu’r rhwydwaith ymhellach yn cynnig y cyfle i annog mwy o seiclo hamdden yn y rhanbarth a gyda rhai teithiau i’r gwaith neu’r ysgol gallai, i ryw raddau, helpu i sicrhau mynediad da i seiclwyr lleol.

B107 Mae llwybrau cerdded yr ardal hefyd yn bwysig, gan gynnwys rhai llwybrau cenedlaethol, fel llwybr Clawdd Offa sy’n dilyn y ffin rhwng Cymru a Lloegr, gan fynd trwy’r Trallwng, Trefyclo a’r Gelli Gandryll yn rhanbarth TraCC. Mae gan Lywodraeth Cynulliad Cymru nod polisi o sefydlu Llwybr Arfordirol Cymru Gyfan ac fel rhan o hyn mae Ceredigion a Chyngor Gwynedd wedi cyflwyno ceisiadau i Gyngor Cefn Gwlad Cymru i wella mynediad i’r arfordir. Byddai cwblhau’r llwybr troed, gyda dolenni a chysylltiadau ar hyd arfordir rhanbarth TraCC yn gam pwysig ymlaen i dwristiaeth a hamdden.

Hybu a Marchnata

B108 Mae nifer o gyfleoedd i hybu’r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus. Mae strategaeth gwybodaeth a marchnata effeithiol yn bwysig fel ffordd o annog newid dull o deithio a chaniatáu i breswylwyr ac ymwelwyr wneud penderfyniadau deallus yngl�n â’u dull o deithio.

Porthladdoedd

B109 Er bod cyfleusterau hwylio, pysgota a chwaraeon d�r, a chyfleusterau harbwr, lansio a glanio yma ac acw ar hyd yr arfordir, nid oes yr un ohonynt yn cynnig gwasanaeth wedi ei amserlennu i deithwyr nac ar gyfer cludo nwyddau yn rhanbarth TraCC. Yr unig wasanaeth a gynigir yw teithiau lleol i bysgota neu i weld y golygfeydd. Y prif borthladdoedd a ddefnyddir i fynd yn ôl a blaen o Ganolbarth Cymru yw Caergybi ac Aberdaugleddau ar gyfer cludo nwyddau, a Phenfro, Abergwaun a Chaergybi ar gyfer teithwyr i Iwerddon. Mewn trafodaethau gyda busnesau codwyd y ffaith bod porthladdoedd Hull a Southampton hefyd yn bwysig.

Meysydd Awyr a Gwasanaethau Awyr

B110 Nid oes unrhyw feysydd awyr yn rhanbarth TraCC yn cynnig gwasanaethau wedi eu hamserlennu, er bod maes awyr yn y Trallwng, Powys yn cario nwyddau. Mae posibiliadau ym maes awyr Llanbedr yng Ngwynedd. Mae cwmni siartr yn hedfan nwyddau a theithwyr yn ôl a blaen o hen faes awyr DERA ym Mlaenannerch yng Ngheredigion (Maes Awyr Gorllewin Cymru yn Aberporth) a byddai estyniad arfaethedig i’r rhedfa yn cynyddu capasiti fel bod modd amserlennu teithiau awyr. Tu allan i’r rhanbarth, yng Nghymru mae gwasanaethau awyr wedi eu hamserlennu ar gael yng Nghaerdydd ac i ryw raddau yn y Fali. Mae meysydd awyr Birmingham a Manceinion yn bwysig ar gyfer teithiau awyr rhyngwladol i deithwyr a busnesau yng Nghanolbarth Cymru. Mae meysydd awyr Lerpwl a Bryste yn dod yn gynyddol bwysig ar gyfer hedfan rhad.

��

�

��

�

��

��

�

��

�

Dadansoddiad o Fodelu Accession C1 Mae’r modelu hygyrchedd a wnaed hyd yma wedi dangos bod amrywiaeth

eang mewn hygyrchedd rhwng yr is-ardaloedd â phob un o’r gwasanaethau cyhoeddus allweddol, yn ogystal â rhwng y gwahanol ddulliau o deithio. Aberystwyth yw’r is-ardal fwyaf hygyrch gydag o leiaf 98% o’r boblogaeth yn gallu cyrraedd pob un o’r prif wasanaethau o fewn 30 munud o amser teithio naill ar drafnidiaeth gyhoeddus neu mewn car. Mae Ffigur C1 yn dangos pa mor hygyrch yeaddysg bellach ac addysg uwch yng Nghanolbarth Cymru.

C2 Ysbytai Damweiniau ac Achosion Brys yw’r lleiaf hygyrch o’r pum cyrchfan a fodelwyd ac mae mynediad at ysbyty damweiniau ac achosion brys yn amrywio’n sylweddol ar hyd a lled y rhanbarth. Dangosir hygyrchedd at ysbytai o’r fath (a elwir yn brif ysbytai) ar gyfer rhanbarth Canolbarth Cymru yn Ffigur C2. Nid oes gan boblogaeth Blaenau Ffestiniog fynediad at brif ysbyty o fewn siwrnai 30 munud mewn car na gyda thrafnidiaeth gyhoeddus o gymharu â ffigur o 98% ar gyfer poblogaeth Aberystwyth (Tabl C8 a C11).

C3 Mae mynediad at leoliadau cyflogaeth hefyd yn amrywio’n helaeth ar draws rhanbarth TraCC. Nid oes gan boblogaeth Blaenau Ffestiniog fynediad at unrhyw leoliadau cyflogaeth allweddol gyda thrafnidiaeth gyhoeddus o fewn 30 munud o gymharu â 42% o’r boblogaeth yn y Parth Arfordirol - De a 100% o boblogaeth Aberystwyth (Tabl C24). Ond mae gan 89% o boblogaeth Blaenau Ffestiniog fynediad at gyflogaeth gyda thrafnidiaeth gyhoeddus o fewn siwrnai amser teithio o 60 munud (Tabl C25).

C4 Mae’r dadansoddiad hygyrchedd wedi mesur y gwahaniaethau mewn amseroedd teithio ar gyfer siwrneiau a wneir gyda thrafnidiaeth gyhoeddus ac mewn car. Er enghraifft, ar gyfer unigolion sy’n byw yn Nyffryn Teifi dim ond 54% o’r boblogaeth sydd â mynediad i archfarchnadoedd o fewn siwrnai 60 munud gyda thrafnidiaeth gyhoeddus, o gymharu â 99% pan wneir y siwrnai mewn car.

��

�

"��#��!�!#+��!'��>(+��+��!'��+��)�(��#�

��

�

"��#�$��!�!#+�� #�"&�7'�!��)(��+��+��'��#!'�)�(��#�

�

��

�

Canlyniadau Modelu Hygyrchedd

Mae Tablau C2-C5 yn crynhoi canlyniadau modelu hygyrchedd. Defnyddiwyd lliw i gynrychioli’r gwerthoedd sy’n dod o fewn y trothwyon canran a ddangosir yn Nhabl C1.

� � ��#��!#��)'�#��!'��+��!��#�"��!��'�

75-100%

50-74%

0-49%

.�!��Hygyrchedd Addysg Bellach ac Addysg Uwch

��$��#��!��"�(��'�(#��6%�)��!'��+��!��#�"��!��'E��

�#(*��)��#�""��

��#��

�10$3��

�1023��

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100

Parth Arfordirol - De 5 6 5 5 5 6

Parth Arfordirol - Gogledd 34 35 35 35 32 37

Mynyddoedd Cambria 14 14 14 15 13 16

Dyffryn Teifi 21 43 21 20 19 18

Blaenau Ffestiniog 0 0 0 0 0 0

Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys 16 17 16 15 18 22

Dyffryn Hafren 26 32 26 27 27 31

Ardal Llandrindod 1 1 1 1 2 2

Bannau Brycheiniog 0 0 0 0 0 0

Ystradgynlais 0 0 0 0 0 0

�

��

�

��6��#��!��'!��"�(��1%�)��!'��+��#��#�"��!��'�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�10$3��

�1023��

��+()��'�� (!�� (!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100




Dyffryn Teifi 31 51 31 30 29 24


Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys

62 63 61 62 64 63





�

��3��#��!��"�(��'�(#��@%�)��!'��+��!��#�"��!��'E�

Parth 16-74 oed

Aberystwyth 100

Parth Arfordirol - De 39 Parth Arfordirol - Gogledd 91

Mynyddoedd Cambria 66

Dyffryn Teifi 43

Blaenau Ffestiniog 93 Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys 66

Dyffryn Hafren 55

Ardal Llandrindod 50

Bannau Brycheiniog 50

Ystradgynlais 99

�

�

�

�

�

�

�

��4��#��!��'!��"�(��6%�)��!'��+��)�(��+�#�

�#(*��)��#�""��#��

�!"��1��$3��

�1��23��

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100




Dyffryn Teifi 93 95 93 93 93 94







��1��#��!��'!��"�(��1%�)��!'��+��)�(��+�#

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

�1��23��

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100




Dyffryn Teifi 100 100 99 99 99 99



Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100 100

�

�

�

�

��2��#��!��'!��"�(��@%�)��!'��+��)�(��+�#

��#�� 1��23��

Aberystwyth 100

Parth Arfordirol - De 100 Parth Arfordirol - Gogledd 99


Dyffryn Teifi 99

Blaenau Ffestiniog 100 Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys 98

Dyffryn Hafren 100



Ystradgynlais 100

Ysbytai gyda Chyfleusterau Damweiniau ac Achosion Brys

��?��#��!��'!��"�(��6%�)��#��#�"��!��'��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"�� -��145� ��(!��

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�

Aberystwyth 98 98 98 98 98

Parth Arfordirol - De 5 5 5 5 6

Parth Arfordirol - Gogledd 10 11 9 9 15

Mynyddoedd Cambria 22 20 22 22 26

Dyffryn Teifi 0 0 0 0 0

Blaenau Ffestiniog 0 0 0 0 0

Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys 0 0 0 0 0

Dyffryn Hafren 1 0 1 0 1

Ardal Llandrindod 0 0 0 0 0

Bannau Brycheiniog 5 4 5 5 3

Ystradgynlais 0 0 0 0 0

��

�

��@��#��!��'!��"�(��1%�)��#��#�"��!��'��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'��

�#(*��)��#�""��#��

�!"�� -��145� ��(!��<��(+��

��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�








7 7 8 8 7





��%��#��!��'!��"�(��@%�)��#��#�"��!��'��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'��

��#�� (!��

Aberystwyth 98

Parth Arfordirol - De 30

Parth Arfordirol - Gogledd 27


Dyffryn Teifi 25

Blaenau Ffestiniog 99

Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys 28

Dyffryn Hafren 31



Ystradgynlais 88

�

��#��!��'!��"�(��6%�)��)�(��+�#��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"�� -��145� ��(!��

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100


Parth Arfordirol - Gogledd

22 23 21 20 34









�

��$��#��!��'!��"�(��1%�)��)�(��+�#��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'�

�#(*��)��#�""��#��

�!"�� -��145� ��(!��<��(+��

��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100







Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100

�

�

�

��

�

��6��#��!��'!�� "�(��@%�)�� )�(��+�#� ��!'�!��'!��,��(�'��)(��+��+��'��#!'��

��#�� (!��

Aberystwyth 100




Dyffryn Teifi 99



Dyffryn Hafren 100



Ystradgynlais 100

Unrhyw ysbyty

��3��#��!��'!��"�(��6%�)��#��#�"��!��'��#�!(�!'�!�!��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"�� -��145� ��(!��

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�




36 35 34 34 40





38 41 40 41 45





�

�

�

�

�

��

�

��4��#��!��'!��"�(��1%�)��#��#�"��!��'��#�!(�!'�!�!��

Grwpiau Demograffig

Parth Poblogaeth gyfan

Oed 65+ Pob Aelwyd

Salwch Hirdymor Amharus

Aelwydydd heb gar












��1��#��!��'!��"�(��6%�)��)�(��+�#��#�!(�!'�!�!��

�#(*��)��#�""��#��

�!"�� -��145� ��(!��<��(+��

��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100



99 99 99 99 99





100 100 100 100 100

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100

�

�

�

��2��#��!��'!��"�(��1%�)��)�(��+�#��#�!(�!'�!�!��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"�� -��145� ��(!��

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��(!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100







100 100 100 100 100

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100

Archfarchnad

��?��#��!��'!��"�(��6%�)��#��#�"��!��'��#+�"�#+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100

Parth Arfordirol - De 66 68 66 67 68 68 65

Parth Arfordirol - Gogledd 59 61 58 58 57 57 54

Mynyddoedd Cambria 32 35 29 31 33 31 38

Dyffryn Teifi 40 57 38 38 36 40 38

Blaenau Ffestiniog 100 100 99 100 100 100 100


25

Dyffryn Hafren 59 64 61 61 65 63 69

Ardal Llandrindod 53 57 57 56 53 55 56

Bannau Brycheiniog 56 59 58 58 57 57 51

Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

�

��

�

��@��#��!��'!��"�(��1%�)��#��#�"��!��'��#+�"�#+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100



90 90 88 88 88 87 85


Dyffryn Teifi 54 67 53 53 50 54 53



60 62 61 62 62 61 64

Dyffryn Hafren 69 73 70 71 72 72 75



Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

��$%��#��!��'!��"�(��@%�)��#��#�"��!��'��#+�"�#+��

��#�� -��145�

Aberystwyth 100




Dyffryn Teifi 53



Dyffryn Hafren 70



Ystradgynlais 99

�

�

�

�

�

�

��

�

��$��#��!��'!��"�(��6%�)��)�(��+�#��#+�"�#+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100

Parth Arfordirol - De 100 100 100 100 100 100 100 Parth Arfordirol - Gogledd

95 96 94 95 96 94 96


Dyffryn Teifi 99 99 99 99 99 99 99

Blaenau Ffestiniog 100 100 100 100 100 100 100 Meirionnydd/Gogledd Orllewin Powys

95 95 96 95 96 95 96

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100 100 100

��$$��#��!��'!��"�(��1%�)��)�(��+�#��#+�"�#+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100



99 99 99 99 99 99 99


Dyffryn Teifi 99 100 99 99 99 99 99



98 98 98 98 98 98 98

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100 100 100

��

��

�

��$6��#��!��'!��"�(��@%�)��)�(��+�#��#+�"�#+��

��#�� -��145�

Aberystwyth 100




Dyffryn Teifi 99



Dyffryn Hafren 100



Ystradgynlais 100

Mannau Cyflogi Cynrychioliadol

��$3��#��!��'!��"�(��6%�)��#��#�"��!��'��"��+!"��+!�#!+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3�� 1��23�� +()�

�'�� (!�� (!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100



26 28 25 25 24 30


Dyffryn Teifi 22 44 23 22 21 19







�

�

��

�

��$4��#��!��'!��"�(��1%�)��#��#�"��!��'��"��+!"��+!�#!+��

�#(*��)��#�""��#��

�!"�� 1��$3�� 1��23�� +()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100



Mynyddoedd Cambria

66 67 66 65 64 68

Dyffryn Teifi 44 60 44 42 43 43







�� $1�� #�� !� �� '!�� "�(�� 6%� )�� #� �#�"�� !��'� �� "��+!"��+!�#!+��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3�� 1��23�� +()�

�'�� (!�� (!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100



35 37 35 32 33 38


Dyffryn Teifi 23 45 24 23 21 20



31 35 31

31 33 37





�

�

�

��

�

�� $2�� #�� !� �� '!�� "�(�� 1%� )�� "�� +!"�� +!�#!+�� #� �#�"��!��'�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3�� 1��23�� +()�

�'�� (!�� (!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100




Dyffryn Teifi 49 64 49 46 48 46







�

��$?��#��!��'!��"�(��6%�)��"��+!"��+!�#!+��)�(��+�#�

�#(*��)��#�""��#��

�!"��1��$3�� 1��23�� +()�

�'�� (!�� (!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100



95 96 95 96 94 96


Dyffryn Teifi 99 99 99 99 99 99



97 97 97 97 97 97

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100 100

��

�

��$@��#��!��'!��"�(��1%�)��"��+!"��+!�#!+��)�(��+�#�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3�� 1��23�� +()�

�'�� (!�� (!�!��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100




Dyffryn Teifi 99 100 99 99 99 99



98 98 98 98 98 98

Dyffryn Hafren 100 100 100 100 100 100



Ystradgynlais 100 100 100 100 100 100

Llyfrgelloedd

�� 6%�� #�� !� �� '!�� "�(�� 6%� )�� !"#�� '�"!�� #� �#�"��!��'�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100


Parth Arfordirol - Gogledd 75 76 71 72 75 72 72


Dyffryn Teifi 50 64 49 48 44 51 49



0

Dyffryn Hafren 65 69 68 68 69 69 72



Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

�

�

��

�

�� 6�� #�� !� �� '!�� "�(�� 1%� )�� "�� +!"�� +!�#!+�� #��#�"��!��'�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100


92 92 91 91 90 90 88


Dyffryn Teifi 57 68 56 55 52 57 56



7 7 8 8 9 8 7

Dyffryn Hafren 70 73 71 72 73 73 76



Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

�� 6$�� #�� !� �� '!�� "�(�� @%� )�� !"#�� '�"!�� #� �#�"��!��'�

��#�� -��145�

Aberystwyth 100




Dyffryn Teifi 56



20

Dyffryn Hafren 71



Ystradgynlais 99

�

�

�

�

�

��

�

��66��#��!��'!��"�(��6%�)��!"#��'�"!��)�(��+�#�

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100



93 93 92 92 92 92 91


Dyffryn Teifi 72 80 71 70 70 71 71



75 76 76 77 76 77 77

Dyffryn Hafren 77 80 79 79 79 80 82



Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

��63��#��!��'!��"�(��1%�)��!"#��'�"!��)�(��+�#��

�#(*��)��#�""��

��#�� !"��

�1��$3��

-��145�

<��(+��#�!)�#��)��#�'�

��+()��'�� (!�� (!�!��

��#�

Aberystwyth 100 100 100 100 100 100 100


93 93 92 92 92 92 91


Dyffryn Teifi 73 80 71 71 70 72 71



76 76 77 77 76 77 77

Dyffryn Hafren 78 80 79 77 75 79 79



Ystradgynlais 99 99 99 99 99 99 99

��

��

�

��64��#��!��'!��"�(��@%�)��!"#��'�"!��)�(��+�#��

��#�� -��145�

Aberystwyth 100




Dyffryn Teifi 71



Dyffryn Hafren 79



Ystradgynlais 99

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

��

�

�

��

�

��

��

��

�

��

�

��

�

��

�

��

�

��

�

��

�

��

�

��/��

��

�

Cofrestr Dogfennau a Dderbyniwyd

� A Safer Way: Consultation on Making Britain’s Roads the Safest in the World (Department of Transport, 2009)

� Cynllun Gweithredu Cymru ar Gerdded a Beicio 2009-2013 (Llywodraeth Cynulliad Cymru)

� Cyngor ar Flaenoriaethu Cynlluniau Trafnidiaeth

� Cyngor ar Flaenoriaethu Cynlluniau Trafnidiaeth Llai (Yr Adran Drafnidiaeth, 2008)

� Cyngor ar Flaenoriaethu Cynlluniau Trafnidiaeth

� Gwerthfawrogi Bysiau

� Cynllun Lleol Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog (1996 i 2006)

� Cynllun Datblygu Trafnidiaeth Ymwelwyr Gynaliadwy Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog 2008-11

� Bus Users UK Good Practice Guide What Passengers want from a bus service (Bus Users UK)

� Camden Life Cycle Assessment of Vehicle Fuels and Technologies. Ecolane Transport Consultancy (London – 2006)

� Astudiaeth Gwmpasu a Chynllun Gweithredu Adfywio Bae Ceredigion (Llywodraeth Cynulliad Cymru, 2007/07)

� Cyngor Sir Caerfyrddin: Cynllun Cynnal a Chadw’r Gaeaf 2004/05

� Datganiad Interim Drafft Canol Cymru

� Astudiaeth Anheddu Canol Cymru

� Ceredigion 2020 – Y Strategaeth Gymunedol

� Cyngor Sir Ceredigion: Adroddiad Cynnydd Blynyddol y Cynllun Trafnidiaeth Lleol 2004

� Cyngor Sir Ceredigion: Cynllun Trafnidiaeth Lleol, Awst 2000

� Cynllun Datblygu Unedol Ceredigion 2001-2016

� Cynllun Gwasanaeth Gaeaf Ceredigion 2004/2005

� Dringo’n Uwch: Creu Cymru Egnïol – Cynllun Gweithredu Strategol 5 mlynedd Drafft Ymgynghorol

� Trafnidiaeth Gymunedol yn Rhwydwaith Trafnidiaeth Cymru (Gorffennaf 2002)

� Cynlluniau Seiclo i’r Gwaith

� Diffinio terfynau ardaloedd Cynllun Gofodol Cymru at ddibenion dadansoddi data ystadegol (Llywodraeth Cynulliad Cymru, 2007)

� Darparu Rheilffordd Gynaliadwy (Yr Adran Drafnidiaeth, 2007)

��

�

� Darparu Gwerth Gorau wrth Gynnal Rheilffyrdd

� Drafft- Prosiect gwella’r Cambria – 1 trên yr awr

� Arolwg Drafft o Barcio Lorïau a Choetsys ym Mhowys

� Drafft- Pecyn Cymorth Cludo Coed: Cludo coed ar briffyrdd cyhoeddus

� Cynllun Lleol Eryri

� Astudiaeth Achos Arferion Da – Partneriaeth Ansawdd Cludo Nwyddau

� Canllaw Arferion Da – Canllaw yngl�n â sut i sefydlu a gweithredu Partneriaethau Ansawdd Cludo Nwyddau

� Canllawiau ar Gynllunio Hygyrchedd mewn Cynlluniau Trafnidiaeth Lleol

� Cynllun Trafnidiaeth Lleol Cyngor Gwynedd

� Gwynedd Ynghyd – Strategaeth Gymunedol Gwynedd

� Gwynedd Yfory – ffordd newydd o weithio

� Cynllun Datblygu Unedol Gwynedd 2001-2016

� Gwella Cynaliadwyedd Darpariaeth Trafnidiaeth Gymunedol yng Nghanolbarth Cymru: Tasg Nodyn 1 – Dadansoddiad Gwaelodlin (Adroddiad TAS, Mehefin 2009)

� Gwella Cynaliadwyedd Darpariaeth Trafnidiaeth Gymunedol yng Nghanolbarth Cymru: Tasg Nodyn 2 – Ystyriaethau Rhanddeiliaid (Adroddiad TAS, Mehefin 2009)

� Gwella Cynaliadwyedd Darpariaeth Trafnidiaeth Gymunedol yng Nghanolbarth Cymru: Tasg Nodyn 3 – Y galw am Drafnidiaeth Gymunedol a Hygyrch o Ddrws i Ddrws (Adroddiad TAS, Mehefin 2009)

� Cynllun Trafnidiaeth Lleol – Adroddiad Cynnydd Blynyddol 2002/03

� Gwneud Cynlluniau Teithio Preswylwyr- Canllawiau Arferion Da

� Gwneud i Ddewisiadau Doethach Weithio

� Ymgynghoriad Mesur Morol (DEFRA, 2006)

� Ymgynghoriad Cynllun Peilot Cynllunio Gofodol Morol (2006)

� Strategaeth Drafnidiaeth Integredig Canolbarth Cymru

� Cynulliad Cenedlaethol Cymru, Adroddiad Cyfnod 1 Strategaeth Anheddu Canol Cymru

� Cynulliad Cenedlaethol Cymru, Adroddiad Cyfnod 2 Strategaeth Anheddu Canol Cymru

� Cynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol (Llywodraeth Cynulliad Cymru)

� Cymru’n Un: Rhaglen flaengar ar gyfer Llywodraethu Cymru

� Cymru’n Un: Cysylltu’r Genedl- Strategaeth Cludo Nwyddau Cymru

� Cymru’n Un: Cysylltu’r Genedl- Strategaeth Drafnidiaeth Cymru

��

�

� Cymru’n Un: Cenedl Un Blaned – Ymgynghoriad ar Gynllun Datblygu Cynaliadwy newydd ar gyfer Cymru

� Ffocws ar y Teithiwr- Parcio Ceir a Beiciau i gyrchu gwasanaethau rheilffyrdd

� Pobl, Lleoedd, Dyfodol: Ymgynghoriad Diweddaru Cynllun Gofodol Cymru 2008

� Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys - Adroddiad Dynwaredol ar Docynnau Teithio Rhatach trafnidiaeth gymunedol

� Strategaeth Gymunedol Powys

� Partneriaeth Strategaeth Gymunedol Powys, Mawrth 2004

� Cyngor Sir Powys: Cynllun Trafnidiaeth Lleol 2001/02-2005/06

� Cyngor Sir Powys: Cynllun Trafnidiaeth Lleol, Adroddiad Blynyddol o Gynnydd 2004

� Cyngor Sir Powys: Cynllun Datblygu Unedol (Datganiadau ysgrifenedig, cynigion a mapiau)

� Cyngor Sir Powys: Asesiadau Sgrinio a Diweddaru 2006

� Cyngor Sir Powys: Cynllun Darparu Gwasanaeth Gaeaf 2004/2005

� Hybu Cynhwysiant Ariannol mewn Ardaloedd Gwledig

� Strategaeth Trafnidiaeth Rhanbarthol, Pennod 9 Canllawiau Cynllunio Rhanbarthol yn y De Ddwyrain RPG9

� Adolygiad o’r Niferoedd sy’n defnyddio Dewisiadau Doethach mewn Cynlluniau Trafnidiaeth Lleol: Canfyddiadau Cychwynnol o Arolwg o Gynlluniau Trafnidiaeth Lleol

� Strategaeth Diogelwch y Ffyrdd Cymru: Cyflwyniad o’r Crynodeb Gweithredol

� Anfantais Wledig: Adolygu’r dystiolaeth

� Cynllunio Iechyd Gwledig – Cyflenwi gwasanaethau yn well ar draws Cymru

� SEWTA: Amlinelliad o’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol, Drafft Allanol v4 Cyfarwyddiaeth

� SEWTA: Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol, Amlinelliad Ionawr 07

� Dewisiadau Doethach – Newid ein Ffordd o Deithio. Adroddiadau ar Astudiaethau Achos

� Dewisiadau Doethach: Cymru (Llywodraeth Cynulliad Cymru, Chwefror 2007)

� Cynghrair Trafnidiaeth De Ddwyrain Cymru - Cynllun Ymgynghorol Trafnidiaeth Rhanbarthol: Drafft

� Cynulliad Rhanbarthol De Orllewin Lloegr: Developing the Regional Transport Strategy in the South West: Investment Priorities for the South West

��

�

� Adolygiad Stern ar Economeg Newid Hinsawdd

� Llwybrau Ffyrdd Strategol yng Ngheredigion: Adroddiad Drafft Tachwedd 2004

� Strategaeth ar gyfer Pobl H�n yng Nghymru (Llywodraeth Cynulliad Cymru)

� Cyflwyniad Diweddaru Gweithiau Ffyrdd

� Trafnidiaeth Gynaliadwy mewn Parciau Cenedlaethol – Cyflawniadau a Chyfleoedd

� SWWITCH Drafft o’r Strategaeth Trafnidiaeth Gyhoeddus

� SWWITCH Amlinelliad o’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Ionawr 08

� SWWITCH- Cynnydd mewn Partneriaeth – Cynllun Trafnidiaeth Ymgynghorol Drafft ar gyfer De Orllewin Cymru

� SWWITCH Strategaeth Trafnidiaeth Rhanbarthol 2005-2015

� TAITH Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol, Drafft ar Thema Trafnidiaeth Gynaliadwy, Mehefin 2007

� TAITH – Cwestiynau Trafnidiaeth ar gyfer Dyfodol Cynaliadwy (Crynodeb Ymgynghorol o Gynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Gogledd Cymru - 2008)

� Nodyn Cyngor Technegol (TAN) 18- Trafnidiaeth

� Nodyn Cyngor Technegol (TAN) 8 – Ynni Adnewyddadwy

� Canllawiau Technegol ar Fodelu Hygyrchedd (2007)

� Astudiaeth Trafnidiaeth Eddington

� Adolygiad King o geir carbon isel

� Cyfarwyddiaeth Trafnidiaeth Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Astudiaeth o Gysylltiadau Trafnidiaeth Gogledd - De Cymru - Crynodeb Gweithredol

� Y Trydydd Dimensiwn – Cynllun Gweithredu Strategol ar gyfer Cynllun y Sector Gwirfoddol

� Fframwaith Cynllun Gweithredu Cyfleoedd Twristiaeth: Gwella Twristiaeth Fewndirol yng Nghanol Cymru

� Adroddiad Trafnidiaeth Gyhoeddus Ranbarthol TraCC - 2003

� Rhwydwaith Traws Ewropeaidd – Trafnidiaeth. Cyflwyniad y Deyrnas Unedig

� Mesur Trafnidiaeth (Cymru)

� Trafnidiaeth Cefn Gwlad Yfory

� Asesiad Cynllunio Rheilffyrdd Cymru

� Strategaeth Defnyddio Llwybrau Ffyrdd Cymru – Drafft Ymgynghorol

� Cynllun Monitro Drafft Strategaeth Trafnidiaeth Cymru

��

�

� Strategaeth Trafnidiaeth Cymru, Adroddiad Cwmpasu Asesiadau Amgylcheddol Strategol Cyfrol1

� Cymru: Economi yn Ffynnu – Dogfen Ymgynghori

� Ôl Troed Ecolegol Cymru – Senarios hyd at 2020 (Sefydliad Amgylcheddol Stockholm, 2008)

� Canllawiau Llywodraeth Cynulliad Cymru ar Gynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol v3 (Mawrth 2007)

� Strategaeth Twristiaeth Arfordirol Cymru

� Canllawiau Cynllunio ac Arfarnu Trafnidiaeth Cymru (WelTAG)

� Rhaglen Gydgyfeirio Gorllewin Cymru a’r Cymoedd. Fframwaith Gofodol ar gyfer Canol Cymru. Drafft V2

� Drafft Gweithio Canllawiau Ymarfer i gefnogi’r Datganiad Polisi Cynllunio: Cynllunio a Newid Hinsawdd

� Cynllun Gofodol Cymru Datganiad Interim Drafft Gogledd Orllewin Cymru

��

�

��

�

��

� ��,��

��

�

��

�

!��

A44 Crossgates-Ffin Lloegr, Gwelliannau (6 chynllun)

A44 Ffordd osgoi De Rhaeadr

A438 Llowes a Fferm Lower House: Rhyngwyneb ar gyfer marchogaeth/beicio/ cerdded

A438 Clyro, Gwelliant Lower House

A475 Llanbedr Pont Steffan - Castellnewydd Emlyn

A481 Gwelliant Tremain – Llanfaredd

A482 Ffordd Osgoi – Llanbedr Pont Steffan

A482 Llanbedr Pont Steffan - Aberaeron

A484 Aberteifi - Castellnewydd Emlyn

A485 Llanbedr Pont Steffan - Llanfarian

A488 Adlinio Bleddfa Bank

A489 Gwelliannau Diogelwch y Drenewydd - y Ffin Sirol A490 Gwelliant y Trallwng, Raven Square- Groes Pluan

A493 Gwelliannau Sefydlogrwydd a Diogelwch Aberdyfi i Fachynlleth.

A493 Arthog i Friog. Sefydlogi a Lledu

A493 Allt Friog

A493 Llwyngwril

A493 Nant y Gwenlli. Sefydlogi a Lledu

A496 I’r dwyrain o dref Abermaw

A496 Ffordd osgoi Llanbedr. Gwelliannau i’r Bont a’r Ffordd

A496 Pont Bwthwnog Cyfnod 2

A496 Talsarnau i’r Ynys

A496 Rhan o bont Tal-y-Bont

A496 Theatr Ardudwy i Lanfair

A4067 Gwelliant Cnewr- Gihirych

A4067 Ger Craig-y-Nos, Safle Damweiniau

A4067 Craig-y-Nos- Rhyngwyneb marchogaeth, beicio a cherdded

A4067 Gwelliannau Diogelwch Abercraf – Dan-yr-Ogof,

A4120 Porth y De - Llanbadarn A4212 Y Bala Trawsfynydd trwy Gwm Prysor

A4215 Safle damweiniau ger Forest Lodge

B4333 Adpar - Aberporth

B4337 Llanrhystud - Llanybydder

B4343 Tregaron - Dyffryn Castell B4350 Gwelliant Troadau Sheephouse, y Gelli Gyffwrdd

B4358 Gwelliant troadau Troedrhiwdalar

B4402 Gogledd o Landderfel. Sefydlogi a Lledu

B4405 Abergynolwyn

B4405 Abergynolwyn Tal-y-Llyn Minffordd

B4405 Bryncrug Abergynolwyn (Dolgoch/T� Gwyn]

B4568/ A483(T) Cyswllt Croes Hafren

B4568 Ffordd Llanllwchaiarn, y Drenewydd

B4577 Tyncelyn - Aberarth

Parc y Llyn, Aberystwyth

��

�

��

�

��1��

��

��

�

�� A

dei

lad

u C

ymu

ned

au C

ynal

iad

wy

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is n

esaf

C

erri

g m

illti

r y

dyf

od

ol

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Cyn

llun

i ar

wai

n t

wf

a b

ud

dso

dd

iad

er

mw

yn

cefn

og

i a c

hyn

nal

ym

led

iad

cy

foet

h a

th

wf

cyn

alia

dw

y o

’r P

rif

An

edd

iad

au,

Cly

styr

au a

Ch

ano

lfan

nau

i’r

ber

fed

dw

lad

eh

ang

ach

g

an g

ynn

al h

yfyw

edd

cy

mu

ned

au g

wle

dig

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du U

wch

gynl

lun

Abe

ryst

wyt

h

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du A

stud

iaet

h D

yffr

yn H

afre

n

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du

stra

tega

etha

u ad

fyw

io ll

eol a

rh

anba

rtho

l ar

gyfe

r pr

if an

eddi

adau

cl

ysty

rau

a ch

anol

fann

au y

ng

Ngh

anol

Cym

ru

Y G

r�p

Llyw

io i

bend

erfy

nu a

r y

pros

iect

au a

llwed

dol s

ydd

i gae

l bl

aeno

riaet

h

Pro

siec

t cw

mpa

su a

r y

gwei

ll ar

gy

fer

glas

brin

t tra

fnid

iaet

h ar

gyf

er

Abe

ryst

wyt

h

Sef

ydlu

Gr�

p Ll

ywio

a p

hend

erfy

nu

ar g

ynllu

n gw

eith

redu

Mew

n pa

rtne

riaet

h â

chym

uned

au,

para

toi C

ynllu

niau

Adf

ywio

Ard

al

Leol

ar

gyfe

r 8

arda

l Gw

yned

d (f

el y

di

ffinn

ir hw

y yn

y C

ynllu

n D

atbl

ygu

Une

dol)

Tor

ri’r

Cyl

ch A

mdd

ifade

dd -

D

atbl

ygu’

r gw

aith

o d

eilw

rio

pros

iect

au s

trat

egol

a p

hros

iect

au

lleol

i ym

ateb

i of

ynio

n cy

mun

edau

an

ghen

us a

bre

gus

yn y

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

allw

eddo

l

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

n G

wei

thre

du

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

niau

A

dfyw

io A

rdal

Leo

l

Par

tner

iaet

h U

wch

gynl

lun

Abe

ryst

wyt

h

Par

tner

iaet

h D

yffr

yn H

afre

n

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is n

esaf

C

erri

g m

illti

r y

dyf

od

ol

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du M

ente

r M

ynyd

doed

d C

ambr

ia

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du’r

Rha

glen

M

yned

iad

i Was

anae

thau

yn

Sir

Gae

rfyr

ddin

gym

deith

as.

Dat

blyg

u R

hagl

en W

aith

Pen

odi s

wyd

dogi

on i

wei

thio

gyd

a ch

ymun

edau

i dd

ynod

i da

rpar

iaet

hau

a m

ecan

wei

thia

u po

sibl

ar

gyfe

r da

rpar

u gw

asan

aeth

au

Gw

eith

redu

’r R

hagl

en

Wai

th

Dar

paru

Gw

asan

aeth

au

Gr�

p Ll

ywio

M

ynyd

doed

d C

ambr

ia

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

a

Chy

mde

ithas

G

was

anae

thau

G

wirf

oddo

l Sir

Gae

rfyr

ddin

(C

AV

S)

Gal

luo

gi t

wf

pri

od

ol a

c in

teg

red

ig a

dat

bly

gia

d

mew

n c

ymu

ned

au g

wle

dig

a

gry

mu

so c

ymu

ned

au ll

eol

i fo

d y

n f

wy

cyn

alia

dw

y

Dyn

odi a

c ym

drin

ag

angh

enio

n ar

dalo

edd

gwle

dig

dwfn

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

n D

atbl

ygu

Gw

ledi

g

Sef

ydlu

Cyn

lluni

au G

wei

thre

du

Cym

uned

au’n

Nes

af m

ewn

Ard

aloe

dd C

ymun

edau

yn

Gyn

taf

Dat

blyg

u A

stud

iaet

h C

ymun

edau

G

wle

dig

Dw

fn

Gw

eith

redu

Pro

siec

tau

Hw

ylus

o a

chef

nogi

’r gw

aith

o

ddat

blyg

u a

chyf

lwyn

o cy

nigi

on i

Lyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

I’w b

ende

rfyn

u

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, A

wdu

rdod

au L

leol

Par

tner

iaet

hau

Lleo

l

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is n

esaf

C

erri

g m

illti

r y

dyf

od

ol

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du P

rosi

ect

Com

isiy

nu G

wle

dig

Dea

llus,

cyn

llun

peilo

t i d

datb

lygu

arb

enig

edd

com

isiy

nu y

mhl

ith g

rwpi

au y

n y

sect

or g

wirf

oddo

l a a

ll dd

atbl

ygu

gwas

anae

thau

cyn

alia

dwy

a gy

nigi

r i g

yrff

com

isiy

nu

CA

VS

Dar

par

u t

ai a

dd

as,

ffo

rdd

iadw

y ac

o a

nsa

wd

d

mew

n ll

eolia

dau

sy’

n

gyf

leu

s ar

gyf

er g

wai

th a

g

was

anae

thau

lleo

l gan

si

crh

au c

ymys

ged

d e

ang

a

chyn

alia

dw

y o

bo

blo

gae

th a

fy

dd

yn

cyn

nal

an

gh

enio

n

cym

dei

thas

ol a

c ec

on

om

aid

d e

han

gac

h y

r ar

dal

.

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du

Str

ateg

aeth

au T

ai

Gw

eith

redu

’r R

hagl

en T

ai

Ffo

rddi

adw

y -

gan

sicr

hau

bod

20%

o’

r un

edau

tai n

ewyd

d sy

’n c

ael

cani

atâd

cyn

lluni

o yn

dai

ffo

rddi

adw

y

Sic

rhau

bod

20%

o’r

uned

au ta

i ne

wyd

d sy

’n c

ael c

ania

tâd

cynl

luni

o yn

rha

i ffo

rddi

adw

y

Sic

rhau

bod

20%

o’r

uned

au ta

i new

ydd

sy’n

ca

el c

ania

tâd

cynl

luni

o yn

rha

i ffo

rddi

adw

y

Aw

durd

odau

Lle

ol

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is n

esaf

C

erri

g m

illti

r y

dyf

od

ol

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Myn

edia

d d

a i w

asan

aeth

au

iech

yd a

r d

raw

s yr

ard

al,

gan

ro

i syl

w i

ang

hyd

rad

do

ldeb

au

dae

aryd

do

l a

chym

dei

thas

ol m

ewn

ie

chyd

, go

fal c

ymd

eith

aso

l a

lles

a’r

ffac

tora

u

ehan

gac

h s

y’n

eff

eith

io a

r ie

chyd

, meg

is t

lod

i a t

hai

.

Gw

eith

redu

Str

ateg

aeth

au Ie

chyd

, G

ofal

Cym

deith

asol

a L

les

Dat

blyg

u C

ynllu

n Ie

chyd

Gw

ledi

g

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, B

yrdd

au Ie

chyd

Ll

eol

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

�� H

ybu

Eco

no

mi C

ynal

iad

wy

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

arw

ein

iol

Diw

ydia

nt

amae

thyd

do

l p

roff

idio

l, cy

stad

leu

ol a

ch

ynal

iad

wy

sy’n

ym

ateb

i o

fyn

ion

y c

wsm

er, y

n

hel

pu

i g

ynn

al

amg

ylch

edd

Cym

ru a

c yn

cyn

nal

cym

un

edau

g

wle

dig

iach

a c

hyt

bw

ys

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du B

wyd

F

ferm

io a

Che

fn G

wla

d –

Ade

iladu

Str

ateg

aeth

ar

gyfe

r D

yfod

ol D

ioge

l

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du

Str

ateg

aeth

Cym

orth

i N

ewyd

d-dd

yfod

iaid

i F

ferm

io

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

n D

atbl

ygu

Gw

ledi

g

Ym

gysy

lltu

â G

r�p

Cyn

llun

Gof

odol

Can

ol C

ymru

wrt

h ym

gyng

hori

Ym

gysy

lltu

â G

r�p

Cyn

llun

Gof

odol

Can

ol C

ymru

wrt

h ym

gyng

hori

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

I’w b

ende

rfyn

u

I’w b

ende

rfyn

u

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

Par

tner

iaet

hau

Lleo

l

Eco

no

mi g

wyb

od

aeth

ar

loes

ol s

y’n

gw

neu

d y

g

ora

u o

arb

enig

edd

ac

ased

au C

ano

l Cym

ru

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du’r

Ast

udia

eth

Dae

ar, A

mgy

lche

dd,

Tir

a M

ôr, g

an fa

ntei

sio

i’r e

ithaf

ar

yr

ymch

wil

a’r

cyfle

oedd

sy’

n co

di o

uno

Prif

ysgo

l Abe

ryst

wyt

h gy

dag

IGE

R (

IBE

RS

) a’

r cy

nghr

eiria

d gy

da P

hrify

sgol

B

ango

r

Ym

gym

ryd

ag A

stud

iaet

h D

icho

nold

eb i

ymch

wili

o i’r

cy

fleoe

dd o

dda

tbly

gu’r

clw

stw

r D

aear

, Am

gylc

hedd

, Tir

a M

ôr

yn fw

y m

anw

l

Dat

blyg

u rh

agle

n ce

fnog

i cl

wst

wr

ar g

yfer

bus

nesa

u yn

y

I’w b

ende

rfyn

u yn

dily

n ca

nlyn

iada

u’r

Ast

udia

eth

Dic

hono

ldeb

Gw

eith

redu

’r rh

agle

n ce

fnog

i clw

stw

r ar

gyf

er

busn

esau

yn

y se

ctor

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

/IBE

RS

/Prif

ysgo

l B

ango

r /H

EF

CW

a

phar

tner

iaid

allw

eddo

l

Gr�

p G

wyd

dor

For

ol B

ridge

(m

ewn

part

neria

eth

â Ll

ywod

raet

h C

ynul

liad

Cym

ru

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

arw

ein

iol

Dat

blyg

u ar

beni

gedd

Par

c A

berp

orth

mew

n C

erby

dau

Aw

yr

Di-g

riw

Dar

paru

Cef

noga

eth

Fus

nes

Inte

gred

ig a

r dr

aws

arda

l Can

ol

Cym

ru

sect

or G

wyd

dora

u M

orol

.

Gw

eith

redu

’r rh

agle

n F

S4B

Gw

eith

redu

’r R

hagl

en H

ybu

New

id y

n yr

Eco

nom

i Gw

ledi

g tr

wy

Arlo

esi

Dat

blyg

u’r

Rha

glen

Dat

blyg

u S

ecto

r A

llwed

dol

Gw

eith

redu

’r G

ronf

a G

allu

ogi

Gw

yddo

rau

Mor

ol

SE

AC

AM

S -

Dat

blyg

u’r

sect

or G

wyd

dor

For

ol

gan

gynn

wys

can

olfa

n ne

wyd

d ym

Mhr

ifysg

ol

Ban

gor

ar g

yfer

yr

Ysg

ol G

wyd

dor

Cef

nfor

oedd

.

Gw

eith

redu

’r R

hagl

en

FS

4B

Gw

eith

redu

’r rh

agle

n H

ybu

New

id y

n yr

E

cono

mi G

wle

dig

Trw

y A

rloes

i.

Gw

eith

redu

’r G

ronf

a G

allu

ogi W

ledi

g

ac A

wdu

rdod

au L

leol

)

Prif

ysgo

l Ban

gor

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, C

yngo

r C

ered

igio

n

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

arw

ein

iol

Men

ter

Wle

dig

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du C

ynllu

n C

yflo

gaet

h M

eirio

nnyd

d, g

an

ymat

eb i

golli

sw

yddi

yng

N

gors

af Y

nni N

iwcl

ear

Tra

wsf

ynyd

d.

Dat

blyg

u P

ecyn

Cyl

lid D

atbl

ygu

Bus

nes

i Fus

nesa

u B

ach

a C

hano

lig a

bus

nesa

u ne

wyd

d ga

n gy

nnw

ys, o

nd h

eb e

i gy

fyng

u i,

sect

orau

twf y

ng

Ngw

yned

d, Y

nys

Môn

a

Cho

nwy

Dat

blyg

u C

ronf

a A

llwed

dol

Adf

ywio

Cym

uned

ol e

r m

wyn

ad

eila

du c

apas

iti’r

tryd

ydd

sect

or i

ddat

blyg

u m

ente

r ar

dr

aws

y G

ogle

dd O

rllew

in

Dat

blyg

u’r

Pro

siec

t Dat

blyg

u E

cono

mi G

wle

dig.

Mae

’r ce

rrig

m

illtir

allw

eddo

l yn

cynn

wys

pe

nodi

sw

yddo

gion

a

mar

chna

ta’r

gwas

anae

th,

dyno

di m

icro

fusn

esau

i dd

efny

ddio

’r gw

asan

aeth

a

datb

lygu

rha

glen

ni m

ente

r

Gw

eith

redu

’r pr

osie

ct

Dat

blyg

u’r

Eco

nom

i G

wle

dig

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Sir

Yny

s M

ôn

Men

ter

Môn

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

arw

ein

iol

Dar

par

u s

afle

oed

d a

c ad

eila

dau

pri

od

ol o

an

saw

dd

uch

el a

r g

yfer

cy

fleo

edd

cyf

log

aeth

ar

dra

ws

Can

ol C

ymru

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du

Ffr

amw

aith

Str

ateg

aeth

Eid

do a

r gy

fer

Cym

ru

Dar

paru

Saf

leoe

dd a

c A

deila

dau

Cyf

loga

eth

ar d

raw

s G

ogle

dd

Orll

ewin

Cym

ru

Gw

eith

redu

Cyn

llun

Gra

ntia

u

Cae

l can

iatâ

d cy

nllu

nio

ar g

yfer

y

safle

cyf

loga

eth

stra

tego

l yng

N

ghap

el B

ango

r yn

g N

gogl

edd

Cer

edig

ion.

Dal

i dr

afod

gyd

a ph

erch

enog

ion

y tir

a c

heis

io a

m

aria

n o

ragl

en G

ydgy

feiri

o yr

U

ndeb

Ew

rope

aidd

.

Cae

l can

iatâ

d i y

mes

tyn

Par

c B

usne

s C

law

dd O

ffa y

n y

Tra

llwng

Dat

blyg

u’r

strw

ythu

r cy

floga

eth

ar d

raw

s G

ogle

dd O

rllew

in

Cym

ru m

ewn

ymat

eb i

brin

der

uned

au a

thir

cyflo

gaet

h a

was

anae

thir

yng

Ngw

yned

d

Pen

odi s

wyd

dogi

on a

lans

io’r

row

nd g

ynta

f o g

eisi

adau

Dat

blyg

iad

parh

aus

Cap

el B

ango

r, g

an

gynn

wys

dat

blyg

u’r

safle

, gw

asan

aeth

au a

c yn

y b

laen

Pry

nu a

dec

hrau

ar

seilw

aith

y s

afle

, yn

amod

ol a

r ga

el c

yllid

o

dan

ragl

en

Cys

tadl

eued

d yr

Und

eb

Ew

rope

aidd

.

Dat

blyg

u ad

eila

dwai

th

cyflo

gaet

h ar

dra

ws

Gog

ledd

Orll

ewin

C

ymru

mew

n ym

ateb

i br

inde

r un

edau

a th

ir cy

floga

eth

a w

asan

aeth

ir yn

g N

gwyn

edd

Y c

ylch

cei

siad

au n

esaf

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, A

wdu

rdod

au L

leol

, Y S

ecto

r P

reifa

t

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, A

wdu

rdod

au L

leol

, Y S

ecto

r P

reifa

t

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

arw

ein

iol

Tro

si G

wle

dig

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

Arf

ord

ir h

ygyr

ch s

y’n

cy

fran

nu

at

flae

no

riae

thau

ec

on

om

aid

d a

c am

gyl

ched

do

l yr

ard

al

gan

gyn

nw

ys m

eysy

dd

tw

rist

iaet

h, y

r am

gyl

ched

d a

new

id

hin

saw

dd

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du’r

Str

ateg

aeth

Tw

ristia

eth

Arf

ordi

rol

Sef

ydlu

Gr�

p C

yngh

ori

Rha

nbar

thol

ar

Dw

ristia

eth,

yn

gyfr

ifol a

m d

dyno

di a

gw

eith

redu

bl

aeno

riaet

hau

Par

hau

i wei

thre

du

blae

noria

etha

u

Par

tner

iaet

h T

wris

tiaet

h C

anol

bart

h C

ymru

Twri

stia

eth

few

nd

iro

l w

ell a

mw

y am

ryw

iol i

’r

ard

al, g

yda

mar

chn

ad

drw

y’r

flw

ydd

yn g

ron

w

edi e

i ch

ano

li ar

g

ano

lfan

nau

tw

rist

iaet

h

stra

teg

ol a

llwed

do

l, yn

g

wer

thfa

wro

gi a

hyb

u’r

am

gyl

ched

d a

c yn

si

crh

au’r

bu

dd

ec

on

om

aid

d g

ora

u y

gal

l y

sect

or

hw

n e

i gyn

nig

.

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du C

ynllu

n G

wei

thre

du T

wris

tiaet

h F

ewnd

irol C

anol

Cym

ru

Dat

blyg

u R

hagl

en T

wris

tiaet

h G

ynal

iadw

y B

anna

u B

rych

eini

og

Dat

blyg

u C

wsm

eria

id

Sef

ydlu

Gr�

p C

yngh

ori

Tw

ristia

eth

Ran

bart

hol,

yn

gyfr

ifol a

m d

dyno

di a

gw

eith

redu

bl

aeno

riaet

hau

Par

hau

i wei

thre

du

blae

noria

etha

u

Dat

blyg

u’r

Sec

tor

Aw

yr

Ago

red

yng

Ngw

yned

d

Par

tner

iaet

h T

wris

tiaet

h C

anol

bart

h C

ymru

Cyn

gor

Gw

yned

d

Par

c C

ened

laet

hol B

anna

u B

rych

eini

og

Ffo

rwm

Hyf

ford

di T

wris

tiaet

h

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o

’r

gwei

thg

ared

d,

amse

rlen

gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

m

illti

r d

ros

y 12

m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Mar

chn

ad la

fur

a sy

lfae

n

sgili

au s

y’n

syl

wed

do

li p

ote

nsi

al y

r ec

on

om

i g

wyb

od

aeth

a c

hyf

leo

edd

g

wai

th s

gili

au u

chel

a

chyf

log

uch

el

Dat

blyg

u bl

aeno

riaet

hau

i w

yneb

u’r

cwes

tiwn

addy

sg

a sg

iliau

Ade

iladu

ar

y

gwai

th

a w

naet

hpw

yd

gan

y G

r�p

Gor

chw

yl

a G

orffe

n A

ddys

g a

Sgi

liau

a se

fydl

u m

ecan

wei

thia

u a

blae

noria

etha

u.

Ado

lygu

A

ddys

g U

wch

radd

a

hyffo

rddi

ant

ac a

ddys

g ôl

-16

yng

Ngw

yned

d ac

Yny

s M

ôn

Dat

blyg

u S

trat

egae

th

a R

hagl

en

Wai

th S

gilia

u G

wyn

edd

ac Y

nys

Môn

.

Rho

i Gen

esis

Cym

ru a

r w

aith

, ga

n da

rged

u ce

fnog

aeth

i

help

u un

igol

ion

sy’n

an

wei

thga

r yn

ec

onom

aidd

i o

resg

yn r

hwys

trau

i

hyffo

rddi

ant a

chy

floga

eth.

Gw

ella

cyf

leoe

dd i

bla

nt a

pho

bl

ifanc

, ga

n gy

nnw

ys

adol

ygu

gwas

anae

thau

, da

tbly

gu

Cyn

llun

Pla

nt a

Pho

bl I

fanc

am

lasi

anta

eth

a gw

eith

redu

S

trat

egae

th

I’w b

ende

rfyn

u

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, P

artn

eria

id

Cyn

gor

Gw

yned

d a

Chy

ngor

Yny

s M

ôn

Cyn

ghor

au G

wyn

edd

ac Y

nys

Môn

Cyn

ghor

au

Gw

yned

d, Y

nys

Môn

a

Cho

nwy

Cyn

gor

Gw

yned

d

�� D

eilli

ann

au

Pro

siec

tau

a m

entr

au

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o

’r

gwei

thg

ared

d,

amse

rlen

gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

m

illti

r d

ros

y 12

m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Cyf

rano

giad

P

lant

a

Pho

bl

Ifanc

yn

ogy

stal

â d

atbl

ygu

ymyr

iada

u i

dorr

i’r c

ylch

tlod

i pla

nt.

Sef

ydlu

Can

olfa

n S

gilia

u G

alw

edig

aeth

ol a

Men

ter

Mei

rionn

ydd

Dw

yfor

Cyn

gor

Gw

yned

d

Mw

y o

gyf

leo

edd

i b

ob

l leo

l ar

os

yn y

r ar

dal

neu

d

dyc

hw

elyd

yn

o

Ade

iladu

ar

lwyd

dian

t Llw

ybro

a’r

Rha

glen

Llw

yddo

’n L

leol

a

drei

alw

yd d

an R

agle

n G

wei

thre

du

Cym

uned

ol G

wle

dig

Llyw

odra

eth

y C

ynul

liad

Sef

ydlu

gw

asan

aeth

gan

Gyn

gor

Gw

yned

d i d

denu

a c

hefn

ogi p

obl

ifanc

a th

eulu

oedd

sy’

n dy

chw

elyd

i W

yned

d.

Mae

gw

erth

usia

d o

Llw

ybro

ar

y gw

eill

ar h

yn o

bry

d

Mab

wys

iadu

ac

ymes

tyn

Rha

glen

Ll

wyd

do’n

Lle

ol (

Hyb

u m

ente

r a

datb

lygi

ad m

ewn

arda

loed

d gw

ledi

g)

Ym

chw

ilio

i gyf

leoe

dd i

gael

cyl

lid

er m

wyn

i Ll

wyd

do’n

Lle

ol b

arha

u o

dan

yr a

rian

Cyd

gyfe

irian

t

Gw

eith

gare

ddau

dat

blyg

u ga

n gy

nnw

ys s

efyd

lu c

ronf

a dd

ata

o bo

bl if

anc

sy’n

byw

neu

’n g

wei

thio

tu

alla

n i’r

ard

al: y

mch

wili

o i

ddul

liau

cyfa

thre

bu a

gw

eith

gare

ddau

dat

blyg

u ad

das.

I’w b

ende

rfyn

u

Gw

eith

redu

’r rh

agle

n Ll

wyd

do’n

Lle

ol

I’w b

ende

rfyn

u

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Gw

yned

d (m

ewn

part

neria

eth

gyda

Chy

ngho

rau

Yny

s M

ôn, C

onw

y a

Sir

Ddi

nbyc

h a

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

)

Cyn

gor

Gw

yned

d

�� S

icrh

au H

ygyr

ched

d C

ynal

iad

wy

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Na

fyd

d h

ygyr

ched

d

bel

lach

yn

rh

wys

tr i

gyn

hw

ysia

nt

cym

dei

thas

ol

a g

wei

thg

arw

ch

eco

no

mai

dd

mew

n

ard

alo

edd

gw

led

ig, g

yda

seilw

aith

dra

fnid

iaet

h

hyb

lyg

ac

ymat

ebo

l, o

an

saw

dd

uch

el

�

Cyn

hyrc

hu a

gw

eith

redu

’r C

ynllu

niau

Tra

fnid

iaet

h R

hanb

arth

ol

Bud

dsod

di s

ylw

eddo

l i u

wch

radd

io

prif

reilf

ford

d y

Cam

bria

n a

thre

ialu

’r E

RT

MS

Dat

blyg

u A

stud

iaet

hau

Tra

fnid

iaet

h ar

gyf

er y

prif

ane

ddia

dau,

cly

styr

au

a ch

anol

fann

au y

ng N

ghan

ol

Cym

ru.

Uw

chra

ddio

Rhe

ilffo

rdd

Dyf

fryn

C

onw

y

Aild

datb

lygu

Pon

t Briw

et,

Y C

ynllu

niau

Tra

fnid

iaet

h R

hanb

arth

ol T

erfy

nol i

gae

l eu

cyflw

yno

i Lyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

erb

yn m

is R

hagf

yr 2

008.

Y g

wai

th y

n pa

rhau

, gan

ane

lu a

t or

ffen

ym m

is H

ydre

f 200

9

Ast

udia

etha

u ar

y g

wei

ll ar

hyn

o

bryd

yn

cano

lbw

yntio

ar

y D

rene

wyd

d a

Llan

fair

ym M

uallt

. Y

n ed

rych

i m

ewn

i fat

erio

n tr

afni

diae

th a

r hy

n o

bryd

a

bwrie

dir

cynn

al g

wei

thda

i i

rand

deili

aid

ym m

is M

edi /

Hyd

ref

2008

Wrt

hi’n

dat

blyg

u’r

pros

iect

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

niau

T

rafn

idia

eth

Rha

nbar

thol

I’w b

ende

rfyn

u

Con

sort

ia

Tra

fnid

iaet

h

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, N

etw

ork

Rai

l

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, N

etw

ork

Rai

l

Net

wor

k R

ail/

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Pen

rhyn

deud

raet

h

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du c

ynllu

niau

tr

afni

diae

th g

ymun

edol

Gw

neud

y g

orau

o g

yllid

syd

d ar

ga

el tr

wy’

r C

ynllu

n D

atbl

ygu

Gw

ledi

g ar

gyf

er C

ynllu

niau

T

rafn

idia

eth

Cyh

oedd

us

Gw

eith

redu

bro

ceria

eth

bws

a gw

efan

Dol

en T

eifi

Gw

asan

aeth

Bw

cabu

s yn

cae

l ei

ddar

paru

– c

ynllu

n pe

ilot 3

bl

yned

d yn

ane

lu a

r dd

arpa

ru

traf

nidi

aeth

i bo

bl s

y’n

byw

mew

n cy

mun

edau

gw

ledi

g ac

syd

d al

lan

o gy

rrae

dd c

yflo

gaet

h, a

ddys

g a

hyffo

rddi

ant.

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Par

hau

i dda

rpar

u’r

gwas

anae

th B

wca

bus

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

Par

tner

iaet

hau

Lleo

l

Sei

lwai

th T

GC

h p

rio

do

l ar

dra

ws

Ard

al C

ano

l Cym

ru,

gan

leih

au, a

dile

u ll

e b

o

mo

dd

, y b

wlc

h d

igid

ol y

ng

n

gh

efn

gw

lad

, gan

fa

nte

isio

ar

bo

b c

yfle

i d

def

nyd

dio

TG

Ch

gan

fu

snes

au a

def

nyd

dio

Ar

y cy

d ef

o rh

anba

rth

Sir

Ben

fro,

da

tbly

gu d

ull n

eu fo

del i

dde

lio â

m

ater

ion

TG

Ch

yn y

r ar

dal

Ym

esty

n se

ilwai

th T

GC

h cy

flym

Gw

aith

cw

mpa

su i

gael

ei w

neud

i w

eld

sut i

fynd

â’r

gwai

th y

n ei

fla

en.

Gw

neud

ym

chw

il i g

anfo

d m

aint

y

galw

a’r

dew

isia

dau

ar g

yfer

I’w b

ende

rfyn

u

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, P

artn

eria

id L

leol

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

TG

Ch

i d

del

io a

g

amd

dif

aded

d g

wle

dig

yn

g N

gwyn

edd

Dar

paru

cef

noga

eth

o gy

mun

edau

ar

gyf

er d

efny

ddio

i’r

eith

af y

se

ilwai

th T

GC

h sy

dd a

r ga

el

Sic

rhau

pob

cyf

le c

yllid

ol s

ydd

ar

gael

trw

y’r

Cyn

llun

Dat

blyg

u G

wle

dig

ar g

yfer

sei

lwai

th s

ylfa

enol

, ga

n gy

nnw

ys a

r gy

fer

seilw

aith

T

GC

h

darp

aru

esty

niad

o s

eilw

aith

TG

Ch

cyfly

m i

gano

lfann

au a

saf

leoe

dd

allw

eddo

l yng

Ngw

yned

d.

Gw

neud

cai

s o

dan

y R

hagl

en

Gyd

gyfe

irio

Gw

eith

redu

’r pr

osie

ctau

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

Par

tner

iaet

hau

Lleo

l

�� G

wer

thfa

wro

gi e

in H

amg

ylch

edd

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Ad

das

u a

llin

iaru

ar

gyf

er

New

id H

insa

wd

d, o

sa

fbw

ynt

yr h

eria

u a

’r

cyfl

eoed

d i’

r ar

dal

(p

eryg

l o

lifo

gyd

d, d

al a

st

ori

o/g

wrt

hbw

yso

car

bo

n,

eryd

u a

rfo

rdir

ol)

gan

g

ano

lbw

ynti

o y

n a

rben

nig

ar

dd

efn

ydd

io a

rh

eoli

tir

yn

y d

yfo

do

l ac

edry

ch a

t w

ella

b

ioam

ryw

iaet

h a

’r g

allu

i ym

ateb

i n

ewid

hin

saw

dd

a

hyb

u n

ewid

ym

dd

ygia

d e

r m

wyn

llei

hau

’r d

efn

ydd

o

adn

od

dau

an

gh

ynal

iad

wy

Gw

eith

redu

’r S

trat

egae

th

Am

gylc

hedd

ol, g

an g

anol

bwyn

tio

yn a

rben

nig

ar a

llu’r

rhan

bart

h i

adda

su a

c ym

ateb

i ne

wid

hi

nsaw

dd

Dat

blyg

u rh

agle

n w

aith

yn

amlin

ellu

mey

sydd

bla

enor

iaet

h.

Byd

d y

mey

sydd

bla

enor

iaet

h cy

chw

ynno

l yn

cynn

wys

gos

twng

le

fela

u C

O2,

ailg

ylch

u, r

hago

riaet

h ym

chw

il a

datb

lygu

sgi

liau.

Cw

blha

u C

anlla

wia

u D

atbl

ygu

i ym

ateb

i lin

iaru

Ase

siad

A

mgy

lche

ddol

Str

ateg

ol a

c fe

l sai

l i d

datb

lygi

adau

yn

y dy

fodo

l.

Ym

chw

ilio

i effe

ithia

u lle

ihau

ca

rbon

ym

mey

sydd

ynn

i a

gwas

traf

f, yn

arw

ain

at d

datb

lygu

gw

aelo

dlin

ar

gyfe

r al

lyria

dau

CO�

a da

tbly

gu s

trat

egae

th a

r gy

fer

lleih

au’r

ôl tr

oed

carb

on

Gw

eith

redu

cyn

llun

peilo

t i w

ella

cy

nllu

nio

stra

tego

l a g

wel

la

gwas

anae

thau

trw

y ba

rato

i dar

lun

man

wl o

effe

ithia

u te

bygo

l new

id

hins

awdd

Gw

eith

redu

bl

aeno

riaet

hau

Is-g

r�p

yr

Am

gylc

hedd

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Dat

blyg

u rh

wyd

wai

th o

saf

leoe

dd i

ailg

ylch

u a

rheo

li gw

astr

aff y

ng

Ngo

gled

d O

rllew

in C

ymru

, a fy

dd

yn g

allu

ogi G

wyn

edd,

Yny

s M

ôn a

C

honw

y i w

ella

eu

perf

form

iad

yn

sylw

eddo

l mew

n ai

lgyl

chu

a ch

ompo

stio

Gw

eith

redu

Rha

glen

Wei

thre

du

Bio

amry

wia

eth

Tyw

i Afo

n yr

O

esoe

dd -

sy’

n cy

nnw

ys

hyffo

rddi

ant s

gilia

u gw

ledi

g,

gwei

thga

redd

au g

wirf

oddo

l a

chyn

lluni

au g

rant

iau

cyfa

laf i

di

rfed

dian

wyr

gw

ledi

g a

grw

piau

cy

mun

edol

Ase

su e

ffeith

iau

econ

omai

dd,

cym

uned

ol a

c am

gylc

hedd

ol o

os

od T

reul

ydd

Ane

robi

g yn

g N

gerd

di B

otan

eg C

ened

laet

hol

Cym

ru, f

el ff

ordd

o g

ynhy

rchu

ynn

i o

was

traf

f org

anig

Gw

eith

redu

pro

siec

t Cym

uned

au

Cyn

ghor

au

Gw

yned

d, Y

nys

Môn

a

Cho

nwy

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

AD

AS

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Car

bon

Ser

o, s

y’n

rhoi

cym

orth

i gy

mun

edau

dde

lio â

new

id

hins

awdd

ar

lefe

l leo

l, ga

n dd

atbl

ygu

astu

diae

thau

di

chon

olde

b

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

�� P

arch

u N

od

wed

dio

n U

nig

ryw

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Hyr

wyd

do

mw

y ar

d

irw

edd

, tre

ftad

aeth

ac

ased

au ie

ith

ydd

ol a

d

iwyl

lian

no

l un

igry

w y

r ar

dal

, gan

sic

rhau

ec

on

om

i byw

iog

a

chyn

alia

dw

y i’r

rh

anb

arth

.

Atg

yfne

rthu

a c

hynn

al y

r ia

ith

Gym

raeg

trw

y w

eith

gare

dd a

dfyw

io

Gw

eith

redu

Iaith

Paw

b

Gw

neud

y g

orau

o g

yfle

oedd

cyl

lido

o da

n y

Cyn

llun

Dat

blyg

u G

wle

dig

ar

gyfe

r ca

dwra

eth

ac u

wch

radd

io

tref

tada

eth

wle

dig

Men

ter

Tre

fwed

d T

refta

daet

h D

olge

llau,

gan

gyn

nwys

adf

ywio

rh

anna

u ha

nesy

ddol

y d

ref,

anno

g pa

rtne

riaet

h i d

rwsi

o a

gwne

ud

gwai

th a

rall

ar a

deila

dau

hane

sydd

ol, a

gw

ella

ans

awdd

by

wyd

i ba

wb

sy’n

byw

a g

wei

thio

yn

y dr

ef a

c ym

wel

wyr

.

Ym

ateb

i’r

lleih

ad y

ng n

ghan

ran

siar

adw

yr C

ymra

eg y

ng N

gwyn

edd.

Rha

glen

adf

ywio

a g

yhoe

ddw

yd

gan

y D

irprw

y W

eini

dog

Adf

ywio

i ge

fnog

i a c

hynn

al y

r ia

ith

Gym

raeg

, yn

cwm

pasu

Ll�

n a

Gog

ledd

Mei

rionn

ydd

(cyn

llun

peilo

t i g

ael e

i dre

ialu

ym

Mla

enau

F

fest

inio

g). G

wei

thio

gyd

a’r

gym

uned

a p

hart

neria

id a

llwed

dol

i dda

tbly

gu c

ynllu

n gw

eith

redu

.

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Cai

s C

yfno

d 2

i gae

l ei g

yflw

yno

ym m

is H

ydre

f 200

8. C

yfno

d 2

i dd

echr

au y

m m

is E

brill

200

9.

Mab

wys

iadu

Str

ateg

aeth

Iaith

, da

tbly

gu r

hagl

en o

wei

thga

redd

au

i hyb

u’r

iaith

Gym

raeg

ar

draw

s

Gw

eith

redu

’r C

ynllu

n G

wei

thre

du

Gw

eith

redu

pro

siec

tau

Par

hau

i wei

thre

du’r

fent

er

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

, B

wrd

d yr

Iaith

G

ymra

eg, A

wdu

rdod

Ll

eol

Par

tner

iaet

hau

Lleo

l

Aw

durd

od P

arc

Cen

edla

etho

l Ery

ri (g

yda

phar

tner

iaid

lle

ol, r

hanb

arth

ol a

ch

ened

laet

hol)

Cyn

gor

Gw

yned

d

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Y R

hagl

en C

ymun

edau

Cyn

hyrc

hiol

Dat

blyg

u a

gwei

thre

du P

rosi

ect

Dat

blyg

u N

odw

eddi

on U

nigr

yw

Cre

u C

anol

fan

Ade

iladu

Cyn

alia

dwy

Tra

ddod

iado

l yn

Ffe

rm D

inef

wr,

Sir

Gae

rfyr

ddin

Gw

eith

redu

pro

siec

t Tyw

i Afo

n yr

O

esoe

dd

Cre

u C

anol

fan

Gre

fftau

Sir

Gae

rfyr

ddin

pob

sect

or a

dat

blyg

u cy

nllu

n cy

mat

hu m

ewnf

udw

yr

Gw

eith

redu

Rha

glen

gan

gyn

nwys

de

fnyd

d cy

nydd

ol o

gyn

nyrc

h lle

ol,

datb

lygu

rhw

ydw

aith

o

Gan

olfa

nnau

Gw

ybod

aeth

i Y

mw

elw

yr a

dat

blyg

u cy

fleus

tera

u i w

ylio

byw

yd g

wyl

lt lle

ol

Pen

odi S

wyd

dog

a da

tbly

gu

rhag

len

o w

eith

gare

ddau

gyd

a ch

ymun

edau

Par

hau

i wei

thre

du’r

rhag

len

Cyf

lenw

i’r r

hagl

en

wei

thre

du

Cyn

gor

Gw

yned

d

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

a C

AV

S

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

��

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

gw

eith

red

u

(Dis

gri

fiad

o’r

Gw

eith

gar

edd

, A

mse

rlen

Gyf

fred

ino

l)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Cyn

gor

Sir

Cae

rfyr

ddin

�� G

wei

thio

Gyd

a’n

Cym

do

gio

n

Dei

llian

nau

P

rosi

ecta

u a

men

trau

g

wei

thre

du

(Dis

gri

fiad

o’r

gw

eith

gar

edd

, am

serl

en g

yffr

edin

ol)

Cer

rig

mill

tir

dro

s y

12 m

is

nes

af

Cer

rig

mill

tir

y d

yfo

do

l

(1-5

mly

ned

d)

Par

tner

iaid

ar

wei

nio

l

Cyd

wei

thio

tra

wsf

fin

iol

effe

ith

iol w

rth

dd

atb

lyg

u

po

lisïa

u a

dar

par

u

gw

asan

aeth

au, r

hw

ng

y

Go

rlle

win

Can

olb

arth

L

loeg

r a

Ch

ano

l Cym

ru, g

an

gyf

eiri

o’n

arb

enn

ig a

t an

edd

iad

au a

ch

ymu

ned

au’r

ffi

n

Gw

eith

redu

Mem

oran

dwm

o

Dde

alltw

riaet

h rh

wng

Can

ol

Cym

ru a

Gor

llew

in C

anol

bart

h Ll

oegr

.

Ado

lygu

str

wyt

hura

u da

rpar

u a

dyno

di a

gw

eith

redu

bl

aeno

riaet

hau

a gy

flaw

nir,

yn

ôl th

emâu

ac

ange

n lle

ol

Gof

alu

bod

y do

gfen

nau

polis

i a

stra

tega

eth

pert

hnas

ol y

n ga

darn

ar

ddw

y oc

hr y

ffin

Sic

rhau

bod

Gor

llew

in C

anol

bart

h Ll

oegr

yn

llofn

odi e

u cy

tund

eb

mew

n ym

ateb

i dd

iwed

d y

Cyn

ullia

dau

Rha

nbar

thol

Cyn

nal D

igw

yddi

ad T

raw

sffin

iol i

hy

bu’r

gwai

th a

fu h

yd y

ma

Par

hau

i wei

thre

du’r

blae

noria

etha

u Ll

ywod

raet

h C

ynul

liad

Cym

ru/C

ynul

liad

Rha

nbar

thol

G

orlle

win

Can

olba

rth

Lloe

gr

Gr�

p Ll

ywio

Tra

ws

Ffin

iol a

Pha

rtne

riaid

Cyn

ullia

d R

hanb

arth

ol

Gor

llew

in C

anol

bart

h Ll

oegr

Llyw

odra

eth

Cyn

ullia

d C

ymru

/Cyn

ullia

d R

hanb

arth

ol

Gor

llew

in C

anol

bart

h Ll

oegr

Gr�

p Ll

ywio

Tra

ws

Ffin

iol a

Pha

rtne

riaid

��

�

��

�

��&�"��

��

�

��

�

!"�#"��.��0��'��$%%1�

�#""�D�<�"!��Prifysgol Aberystwyth Cyngor Gwynedd

Arriva y Gogledd Orllewin a Chymru Fforwm Rheilffordd Calon Cymru

Partneriaeth Rheilffordd y Cambrian Partneriaeth Canolbarth Cymru

Ymddiriedolaeth Rheilffyrdd y Cambrian Network Rail

Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Ceredigion (CAVO) Cymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Powys (PAVO)

Cyngor Sir Ceredigion Cyngor Sir Powys

Bwrdd Iechyd Lleol Ceredigion PTI Cymru

Y Gymdeithas Trafnidiaeth Gymunedol Sewta

Cymdeithas Cludiant Cymunedol Cymru Llywodraeth Cynulliad Cymru

!"�#"��.��;��'��(#�$%%? �

�#F*��!'��:��+�!�:��!'�:�<��(�'��!)��'�� $4��(#��$%%@&��#""�D�<�"!��

Anabledd Powys Veolia

Bus Users UK Swyddog Contractau Gofal Sylfaenol – Meddygol

Bysiau Arriva Cymru Bwrdd Iechyd Lleol Powys

Canolfan Byd Gwaith Fforwm Trafnidiaeth Cymru

CTA Cymru Traveline Cymru

Cyngor Gwynedd Llywodraeth Cynulliad Cymru

Cyngor Sir Ceredigion Sarah Leyland Jones

Partneriaeth Strategaeth Gymunedol Ymddiriedolaeth Datblygu Dyffryn Tanat a’r Gororau

Prifysgol Aberystwyth Lloyds Coaches

Prifysgol Llanbedr Pont Steffan

Rheolwr Gwasanaeth Ceir Ambiwlans Partneriaeth Gofal Cymdeithasol Canolbarth Cymru

Yr Ymddiriedolaeth Ambiwlans Cyngor Sir Powys

�#""�D�<�"!��

Awdurdod Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog Cyngor Sir Henffordd

BSW Timber Un Llais Cymru

Bus Users UK Bwrdd Iechyd Lleol Powys

Comisiwn Coedwigaeth Cymru Llywodraeth Cynulliad Cymru

Community Transport Association UK SWWITCH

Confor TAITH

Cyngor Cefn Gwlad Cymru Sustrans

Cymdeithas Rheilffordd y Cambrian PTI Cymru

Gr�p Gweithredu Gorsaf Carno Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri

Heddlu Dyfed Powys UPM Tilhill

Partneriaeth Rheilffordd y Cambrian Cyngor Sir Amwythig

Prifysgol Aberystwyth Freight Transport Association

Trenau Arriva Cymru Fforwm Rheilffordd Calon Cymru

��

�

�#F*�$��#�"��!)�� $4��(#��$%%@&��#""�D�<�"!��

CAVO Cyngor Sir Powys

CTA Cymru Fforwm Trafnidiaeth Cymru

Cyngor Sir Ceredigion Ymddiriedolaeth Datblygu Dyffryn Tanat a’r

Rheolwr Gwasanaeth Ceir Ambiwlans Cyngor Gwynedd

Y Bartneriaeth Strategaeth Gymunedol TAS

Yr Ymddiriedolaeth Ambiwlans PAVO

��#F*�6��"!(��:�!'!��.��#��8(!�� $1��(#��$%%@&�

�#""�D�<�"!��

BSW Cyngor Sir Powys

Confor SWWITCH

Cyngor Sir Ceredigion Rail Freight Group

Freight Transport Association Taith

Gr�p Gweithredu Beiciau Modur Llywodraeth Cynulliad Cymru

Gweithgynhyrchu Canolbarth Cymru Ymddiriedolaeth Datblygu Dyffryn Tanat a’r

Un Llais Cymru

��#F*�3��.��""!#�� $1��(#��$%%@&�

�#""�D�<�"!��

Cangen Leol Railfuture Branch

Gr�p Gweithredu Gorsaf Carno Rail Freight Group

Confor Ymddiriedolaeth Datblygu Dyffryn Tanat a’r Gororau

Cyngor Sir Ceredigion Aelod o SARPA

Cymdeithas Teithwyr Rheilffordd Calon Cymru Fforwm Trafnidiaeth Cymru


Partneriaeth Rheilffyrdd y Cambrian Cyngor Sir Powys

Trenau Arriva Cymru Ffocws Teithwyr

��#F*�4��7#��)�!�+��:��(#�'��:��#��+�� 6%��(#��$%%@&�

�#""�D�<�"!��

Cyngor Cefn Gwlad Cymru Sustrans

Cyngor Diogelu Cymru Wledig Ymddiriedolaeth Datblygu Dyffryn Tanat a’r Gororau


Cyngor Sir Ceredigion Mynediad Cefn Gwlad Cyngor Sir Powys

Eco Dyfi Partneriaeth Twristiaeth Canolbarth Cymru

Partneriaeth Rheilffyrdd y Cambrian Fforwm Rheilffordd Calon Cymru

��#F*�1��(+��(+��#'�� 6%��(#��$%%@&�

�#""�D�<�"!��

Cyngor Sir Ceredigion Llywodraeth Cynulliad Cymru

Cyngor Sir Powys Heddlu Gogledd Cymru

��

�

��

�

��.��

#��

��

�

��

�

��2�� $��

��

�

��

�

&��3�� Meini Prawf Asesu

- Ardal Effaith Cymru

Asesiad Dosbarthiad Arwyddocâd

Economi

Effeithlonrwydd

Economaidd

Trafnidiaeth

(T.E.E.)

£89,000 y km = + 20% ar gyfer adeiladu llwybr beiciau

Hyd y llwybr 1.2 km

Cyfanswm cost £150,000

Angen amser digonol i brynu tir – yn amodol ar beidio mynd am Orchymyn Prynu Gorfodol gallai gymryd 3 i 6 mis

Costau cynnal a chadw yn ansylweddol am y 10 mlynedd gyntaf heblaw bod amgylchiadau eithriadol

Arbed oddeutu 30 i 45 munud i gerddwyr, beicwyr a marchogwyr

Mae’r ffynonellau cyllid eraill yn cynnwys Llwybr Arfordir Cymru

Arfordir De Ceredigion

Effeithiau ar Weithgarwch Economaidd a Lleoliad

(E.A.L.I.)

Cynyddu’r defnydd a wneir o Lwybr Arfordir Cymru a Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol gan feicwyr a cherddwyr gan ddod â buddion amgylcheddol uniongyrchol

Cynnydd mewn trafnidiaeth cymudo cynaliadwy.

Y sector twristiaeth yn cael mwy o fudd o ddefnyddio’r llwybr.

Gwella busnesau lleol wrth i dwristiaeth weithgar leol gael mynediad cynaliadwy i gyflogaeth a gwasanaethau.

Amgylchedd

S�n Cyfryngau tawel yn unig Cyfyngedig i’r hen Niwtral

��

�

reilffordd leol

Ansawdd Aer Lleol

Posiblrwydd o gynnydd mewn cyfryngau cynaliadwy yn defnyddio llwybrau beicio a cherdded, gan gael effaith gadarnhaol

Cyfyngedig i’r hen reilffordd leol

Budd cymedrol

Allyriadau Nwyon T� Gwydr

Gostyngiad oherwydd cynnydd yn y dulliau teithio cynaliadwy

Budd cymedrol

Tirwedd a Threfwedd

Dyluniad i gymathu â’r tirwedd a’r rheilffordd bresennol

I’w weld yn lleol yn unig.

Niwtral

Bio-amrywiaeth

Afon Teifi a’i haber yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig

Yr ardal adeiladu Ychydig yn negyddol

(dros dro yn ystod y cyfnod

adeiladu)

Treftadaeth

Gwelliannau i amwynderau gweledol llwybr glannau’r afon yn Ardal Gadwraeth Aberteifi

Pen Aberteifi a glannau’r afon

Budd cymedrol

Amgylchedd D�r Llwybr glan yr afon a gorlifdir yr hen reilffordd

Niwtral

Pridd

Strwythur adeiledig ar hyd yr afon, gan gynnwys gwely’r rheilffordd

Cyfyngedig i’r hen reilffordd leol

Ychydig yn negyddol

Cymdeithas

Diogelwch Trafnidiaeth

Dileu’r angen i gerdded na beicio ar hyd ffordd brysur yr B4546

cynnig gwyriad o’r B4546

Buddiol Iawn

Diogelwch Personol

Dileu’r bygythiad a achosir gan fodurwyr trwy ddefnyddio ffyrdd tawelach sy’n cael eu cysylltu gyda’r hen reilffordd

Fel uchod Buddiol Iawn

Athreiddedd

Cysylltu cymunedau Cilgerran ac Abeteifi


��

�

Ffitrwydd Corfforol Cynnal dilyniant y llwybr cerdded a beicio ac yn arbennig y Llwybr Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru.

Preswylwyr

Cymudwyr

Ymwelwyr â’r ardal

Buddiol Iawn

Cynhwysiant Cymdeithasol

Cysylltedd a gwelliannau hygyrch i’r gymuned a thwristiaid ddefnyddio cyfnewidfeydd trafnidiaeth a’r arfordir

Defnyddwyr y llwybr

Buddiol Iawn

Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Hawliau Dynol

Nid yw’r gwahaniaethu yn erbyn unrhyw garfan o gymdeithas

Pawb sy’n defnyddio’r llwybr

Niwtral

Amcanion Cynllunio Trafnidiaeth

Lleihau allyriadau CO2 Buddiol Iawn

Gwella mynediad i gyflogaeth, addysg, iechyd a gwasanaethau i holl gymunedau amrywiol Canolbarth Cymru

Gwneud y llwybr o Gilgerran yn fwy hygyrch

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella ansawdd a darpariaeth trafnidiaeth cludo teithwyr trwy Ganolbarth Cymru ac i mewn ac allan o’r Rhanbarth.

Ddim yn berthnasol Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Hwyluso cario nwyddau yn effeithlon i gefnogi diwydiant a masnach y Rhanbarth a’i swyddogaeth fel


Ddim yn berthnasol

��

�

porth rhyngwladol.

Darparu, hyrwyddo a gwella dulliau trafnidiaeth a seilwaith cynaliadwy er mwyn lleihau effeithiau negyddol trafnidiaeth ar yr amgylchedd lleol a byd-eang.

Bydd yr hen reilffordd yn hygyrch i bawb sy’n defnyddio dulliau trafnidiaeth cynaliadwy

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella diogelwch pob dull teithio

Lleihau yn sylweddol perygl gwrthdrawiad i gerddwyr a beicwyr a oedd gynt yn defnyddio’r A493. Bydd y bont hefyd yn lleihau’r perygl o ymosodiad gan ddefnyddwyr eraill y briffordd.

Defnyddwyr y llwybr cerdded a beicio.

Budd cymedrol

Gwella effeithlonrwydd y rhwydwaith trafnidiaeth a’r defnydd a wneir ohono

Bydd y rheilffordd yn ddewis uniongyrchol, mwy diogel a mwy atyniadol i gerddwyr a beicwyr sy’n teithio rhwng Cilgerran ac Aberteifi, naill ai’n lleol neu ar y Llwybr Beicio Cenedlaethol, ac yn rhoi mynediad i Lwybr Arfordir Cymru

Defnyddwyr y rhwydwaith cerdded a beicio presennol

Budd cymedrol

Uwchraddio a chynnal y seilwaith trafnidiaeth gan wneud darpariaeth newydd lle bo angen

I ddarparu gwell mynediad ar hyd yr hen reilffordd a glannau’r afon bydd angen gwaith peirianyddol i ddiogelu seilwaith glannau’r afon yn lle’r seilwaith is-safonol sy’n bodoli ar hyn o bryd


Budd cymedrol

Derbynioldeb i’r cyhoedd

Mae’r cynllun arfaethedig hwn yn cael ei dderbyn yn gyffredinol gan y gymuned leol; gan fod cerddwyr yn gallu cerdded ar lan yr afon ar hyn o bryd a beicwyr yn defnyddio’r hen reilffordd. Mae’r cynllun wedi cael ei drafod gan Bwyllgor Rheoli Trafnidiaeth Ceredigion.

Derbynioldeb i randdeiliaid eraill

Er y bydd angen cyflwyno’r cynllun i gyrff cyhoeddus ni ragwelir y bydd unrhyw wrthwynebiad. Bydd angen caffael rhywfaint o dir ym mhen Aberteifi o’r llwybr lle mae’r llwybr yn gadael y B4546 ger Pont Aberteifi, a gallai fod gwrthwynebiad gan berchenogion yr adeiladau masnachol.

Dilysrwydd technegol a

Ni raglwelir unrhyw broblemau technegol na gweithredol oni bai bod problemau’n dod i’r amlwg yn y cynlluniau dichonoldeb a dylunio.

��

�

gweithredol

Fforddiadwyedd a’r gallu i gyflawni

Ni fydd dyluniad ar gyfer uwchraddio’r llwybr yn rhy uchelgeisiol a bydd yn addas i’r lleoliad. Bydd yn economaidd i’w gynnal ac yn addas i’w bwrpas. Gan hynny bydd yn fforddiadwy yn ariannol yn ôl meini prawf Llywodraeth y Cynulliad.

Risgiau

Y risg pennaf yw na fydd perchennog adeiladau masnachol ar hyd Afon Teifi yn barod i drafod gwerthu tir. Pe na bai materion tir ac eiddo yn dwyn ffrwyth rhagwelir y byddid yn dilyn trefn ffurfiol er mwyn gallu symud ymlaen. Mae’r amserlen ar gyfer hyn wedi cael ei rhaglennu fel na fyddir yn amharu ar y gallu i wireddu’r prosiect yn llwyddiannus.

��

�

#��3�� 3��Meini Prawf Gwerthuso -

Ardaloedd Effaith Cymru


Economi

Effeithlonrwydd

Economaidd

Trafnidiaeth

(T.E.E.)

Amcangyfrifir costau cyfalaf o £300,000 (yn amodol ar fwy o waith dichonoldeb).

Fawr o gostau cynnal a chadw am y 10 mlynedd cyntaf heblaw bod amgylchiadau eithriadol

Arbed amser i gerddwyr, beicwyr a marchogwyr – oddeutu 45 i 60 munud.

Mae Llwybr Arfordir Cymru ymhlith y ffynonellau cyllidol eraill.

Arfordir de Meirionnydd

Budd Bychan


(E.A.L.I.)

Cynyddu defnydd beicwyr a cherddwyr o Rwydwaith Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru at ddibenion hamdden, gan achosi budd amgylcheddol uniongyrchol.

Gwella trafnidiaeth gynaliadwy i gymudwyr

Budd i’r sector twristiaeth oherwydd bod y llwybr yn cael ei ddefnyddio fwy. Busnesau lleol yn gwella oherwydd bod cyflogaeth yn fwy hygyrch a gwasanaethau ar gael i dwristiaeth gweithgareddau lleol.

Budd Bychan

Amgylchedd

S�n Dulliau tawel yn unig Yng nghyffiniau’r bont yn unig

Niwtral

Ansawdd Aer Lleol

Cynnydd posibl mewn dulliau cynaliadwy o deithio gan ddefnyddio llwybrau beicio a cherdded gan achosi budd

Yng nghyffiniau’r bont yn unig

Niwtral

��

�

cadarnhaol


Fawr ddim effaith gyda chynnydd posibl mewn dulliau cynaliadwy


Niwtral

Tirwedd a Threfwedd Bydd y bont yn cael ei dylunio i fod yn gymathus gyda’r dirwedd a gyda’r bont reilffordd bresennol

I’w gweld yn yr ardal yn unig.

Niwtral

Bio-amrywiaeth

Mae Afon ac Aber Dysynni gan gynnwys yr afon ac aber Dysynni gan gynnwys Broadwater yn Ardal o Ddiddordeb Naturiol Arbennig

Yr ardal adeiladu

Niwtral

Treftadaeth

Dim tai cyfagos - Niwtral

Amgylchedd D�r Bydd y bont yn croesi Afon Dysynni Yng nghyffiniau’r bont yn unig

Budd Bychan

Pridd

Strwythur adeiledig na fydd ar dir amaethyddol


Niwtral

Cymdeithas


Dileu’r angen i ddefnyddio priffordd brysur wrth seiclo tua’r gogledd

Y bont yn gynnig gwyriad posibl oddi ar yr A497

Buddiol Iawn

Diogelwch Personol

Diddymu’r bygythiad a achosir gan gerbydau’n pasio, trwy ddefnyddio ffyrdd mwy tawel a gysylltir gan y bont

Fel uchod Budd Bychan

Athreiddedd

Cysylltu cymunedau o bopty Afon Dysynni.


Ffitrwydd Corfforol Cynnal dilyniant y llwybr beicio a cherdded ac yn arbennig y Llwybr Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru

Trigolion Cymudwyr

Ymwelwyr â’r

Budd Bychan

��

�


Gwneud y llwybr ar hyd yr arfordir yn fwy hygyrch i nifer llawer mwy o bentrefi a chymunedau

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan


Nid yw’n gwahaniaethu yn erbyn unrhyw garfan o gymdeithas

Holl ddefnyddwyr y llwybr

Niwtral


Gwella mynediad i gyflogaeth, addysg, iechyd a gwasanaethau i holl gymunedau amrywiol Canolbarth Cymru

Gwneud y llwybr yn ôl ac ymlaen o Dywyn yn fwy hygyrch

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella ansawdd a darpariaeth trafnidiaeth cludo teithwyr trwy Ganolbarth Cymru ac i mewn ac allan o’r Rhanbarth.


Niwtral

Hwyluso cario nwyddau yn effeithlon i gefnogi diwydiant a masnach y Rhanbarth a’i swyddogaeth fel porth rhyngwladol.


Niwtral


Bydd y bont yn hygyrch i bob defnyddiwr gwasanaeth sy’n defnyddio dulliau trafnidiaeth cynaliadwy

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella diogelwch pob dull teithio.

Lleihau yn sylweddol y perygl i gerddwyr a beicwyr a oedd gynt yn defnyddio’r A493. Bydd y bont hefyd yn lleihau’r perygl o ymosodiad gan ddefnyddwyr eraill y briffordd.

Defnyddwyr y llwybr cerdded a beicio.

Buddiol Iawn

��

�

Gwella effeithlonrwydd y rhwydwaith trafnidiaeth a’r defnydd a wneir ohono.

Bydd pont yn rhoi dewis mwy uniongyrchol, diogel a mwy atyniadol i gerddwyr, beicwyr a marchogwyr sy’n teithio ar hyd arfordir Meirionnydd naill ai yn lleol neu ar y Llwybr Beicio Cenedlaethol neu Lwybr Arfordir Cymru.


Budd Bychan

Uwchraddio a chynnal y seilwaith trafnidiaeth gan wneud darpariaeth newydd lle bo angen.

Darparu pont newydd yn lle’r adeiledd blaenorol


Budd Bychan

��

�


Mae’r cynllun a gynigir yn cael ei dderbyn yn gyffredinol gan y gymuned leol. Mewn arolwg cymunedol blaenorol i ganfod anghenion lleol cynllun y bont oedd y dewis cyntaf.


Er y bydd angen cyflwyno’r cynllun i gyrff cyhoeddus ni ragwelir y bydd unrhyw wrthwynebiad.

Dichonoldeb technegol a gweithredol

Ni ragwelir y bydd unrhyw broblemau technegol na gweithredol oni bai bod materion yn codi yn dod i’r amlwg yn sgil gwaith dichonoldeb a dylunio.


Mi fydd y bont ymarferol a gynigir yn or-uchelgeisiol o ran dyluniad a bydd yn gweddu i’r lleoliad. Bydd yn rhad ei chynnal ac yn addas i’w phwrpas. Yn hyn o beth bydd yn fforddiadwy yn ôl meini prawf Llywodraeth Cynulliad Cymru.

Risgiau

O gyfeiriad perchennog y tir o amgylch y llwybr mynediad a’r ategwaith ar lan ogleddol yr afon y daw’r risg mwyaf. Oni bai bod modd datrys materion cyfriethiol a materion tir trwy drafodaeth rhagwelir y byddir yn dilyn proses ffurfiol er mwyn gallu symud ymlaen. Mae’r amserlen ar gyfer hyn wedi cael ei rhaglennu fel bod modd cyflawni’r prosiect yn llwyddiannus.

��

�

�4+5�� 3��Meini Prawf Gwerthuso - Ardaloedd Effaith Cymru


Economi

Effeithlonrwydd

Economaidd

Trafnidiaeth

(T.E.E.)

Amcangyfrifir y bydd y costau cyfalaf yn £500,000 (yn amodol ar fwy o waith ar ddichonoldeb).

Fawr ddim costau cynnal am y 10 mlynedd gyntaf heblaw bod amgylchiadau eithriadol

Arbed oddeutu 20 i 40 munud o amser i gerddwyr, beicwyr a marchogwyr

Mae’n debygol y bydd y Grant Diogelwch y Ffordd a Llwybrau Diogel yn y Gymuned yn ffynonellau cyllido posibl eraill

Arfordir de Meirionnydd

Budd Bychan


(E.A.L.I.)

Cynnydd yn y defnydd a wneir gan gerddwyr a beicwyr o’r Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru gan ddod â budd amgylcheddol uniongyrchol.

Cynnydd mewn trafnidiaeth gynaliadwy gan gymudwyr ac mewn trafnidiaeth gynaliadwy.

Budd i’r sector twristiaeth o wneud mwy o ddefnydd o’r llwybr.

Gwella busnesau lleol wrth i’r pecyn twristiaeth gweithgareddau gael mynediad cynaliadwy i gyflogaeth a gwasanaethau.

Budd Bychan

Amgylchedd

S�n Dulliau teithio tawel yn unig Yn lleol i’r coridor priffyrdd

Niwtral

Ansawdd Aer Lleol

Cynnydd posibl mwen dulliau teithio cynaliadwy gan ddefnyddio’r llwybr beicio â cherdded, gan gael effaith gadarnhaol.

Yn lleol i’r coridor priffyrdd

Niwtral


Fawr ddim effaith, a chynnydd posibl mewn dulliau cynaliadwy.

Yn lleol i’r coridor priffyrdd

Niwtral

��

�

Tirwedd a Threfwedd

Bydd ymyl y ffordd yn cael ei ddylunio fel ei fod yn gymathus â’r dirwedd a’r bont reilffordd bresennol.

I’w weld yn y cyffiniau yn unig

Niwtral

Bio-amrywiaeth

Mae afon ac aber Dysynni, yn ogystal â Broadwater yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbenng, ond maent yn bell o goridor y briffordd.

Yr ardal adeiladu

Niwtral

Treftadaeth

Dim adeiladu rhestredig yn agos at y cynllun.

- Niwtral

Amgylchedd D�r

Dim effaith ar gyrsiau d�r - Niwtral

Pridd

Nid yw’r adeiledd ar dir amaethyddol Yn lleol i’r coridor priffyrdd.

Niwtral

Cymdeithas


Wedyn ni fydd yn rhaid i feicwyr a cherddwyr gerdded a beicio ar y gerbydffordd

Bydd cyfleuster ymyl y ffordd yn creu llwybr uniongyrchol ar wahân i’r gerbydffordd.

Buddiol Iawn

Diogelwch Personol

Lleihau’r perygl oddi wrth fodurwyr trwy ddarparu ymyl i’r ffordd

Fel uchod Budd Bychan

Athreiddedd

Cysylltu Tywyn gyda’r cymunedau lleol Fel uchod Buddiol Iawn

Ffitrwydd Corfforol

Cynnal dilyniant y llwybr cerdded a beicio ac yn arbennig y Llwybr Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru

Preswylwyr

Cymudwyr

Ymwelwyr

Budd Bychan


Trwy ddarparu llwybr diogel ac uniongyrchol bydd yn bosibl beicio a cherdded i nifer mwy o bentrefi a chymunedau. Bydd gwelliant mwen cynhwysiant cymdeithasol a gwell darpariaeth ar gyfer pobl sydd ag anawsterau symudedd.

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

��

�


Ddim yn gwahaniaethu yn erbyn unrhyw garfan o gymdeithas.

Pawb sy’n defnyddio’r llwybr

Niwtral


Gwella mynediad i gyflogaeth, addysg, iechyd a gwasanaethau i holl gymunedau amrywiol Gogledd Cymru

Gwneud y llwybr yn ôl ac ymlaen o Dywyn yn fwy hygyrch

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella ansawdd a darpariaeth trafnidiaeth cludo teithwyr trwy Gogledd Cymru ac i mewn ac allan o’r Rhanbarth.


Niwtral

Hwyluso cario nwyddau yn effeithlon i gefnogi diwydiant a masnach y Rhanbarth a’i swyddogaeth fel porth rhyngwladol.


Niwtral

��

�


Bydd pawb sy’n defnyddio dulliau teithio cynaliadwy yn gallu defnyddio cyfleuster ymyl y ffordd.

Defnyddwyr y llwybr

Budd Bychan

Gwella diogelwch pob dull teithio

Bydd y cyfleuster yn lleihau’r perygl i gerddwyr a beicwyr a oedd gynt yn defnyddio’r gerbydffordd rhag cael eu taro gan gerbydau

Bydd y bont hefyd yn lleihau’r perygl o ymosodiad gan ddefnyddwyr eraill y briffordd.

Defnyddwyr y llwybr cerdded a beicio

Buddiol

Iawn

Gwella effeithlonrwydd y rhwydwaith trafnidiaeth a’r defnydd a wneir ohono

Bydd cyfleuster ymyl y ffordd yn ddewis mwy uniongyrchol, diogel ac atyniadol i gerddwyr, beicwyr a marchogwyr sy’n teithio rhwng Tywyn, Bryncrug a chymunedau eraill. Bydd y cyfleuster hefyd yn gwasanaethu’r Llwybr Beicio Cenedlaethol a Llwybr Arfordir Cymru.


Budd Bychan

Uwchraddio a chynnal y seilwaith trafnidiaeth gan wneud darpariaeth newydd lle bo angen

Bydd darparu cyfleuster ymyl y ffordd yn gwella’r ddarpariaeth briffyrdd bresennol yn sylweddol.


Budd Bychan


Mae’r cynllun a gynigir yn cael ei dderbyn yn gyffredinol gan y gymuned leol. Mewn arolwg cymunedol blaenorol i ganfod anghenion lleol cafodd y cynllun hwn ei danlinellu.


Er y bydd angen cyflwyno’r cynllun i gyrff lleol ni ragwelir y bydd gwrthwynebiad.

Dichonadwyedd technegol a

Ni ragwelir unrhyw broblemau technegol na gweithredol oni bai bod rhagor o waith dichonadwyedd a gwaith dylunio ychwanegol yn amlygu

��

�

gweithredol problemau


Gwnaethpwyd gwaith dichonadwyedd. Er bod y costau a gyflwynir yn uchel, credir y bydd y swm yma yn lleihau o ganlyniad i’r broses dendro. Ar ben hynny, y nod yw rhoi pecyn cyllid at ei gilydd. O ganlyniad rhagwelir y bydd yn fforddiadwy yn ôl meini prawf Llywodraeth Cynulliad Cymru.

Risgiau

Does dim risgiau mawr. Roedd y gwaith dichonoldeb sydd wedi cael ei wneud yn cynnwys ymgynghori gyda pherchenogion tir allweddol. Ymgorfforir eu barn yn yr adroddiad.

Yn amlwg, y mae cost yn un mater pwysig, ond gellir delio â hynny trwy roi pecyn cyllido at ei gilydd, a dilyn proses dendro.

��

�

��6�� -� ��Meini Prawf Gwerthuso - Ardaloedd Effaith Cymru


Economi

Effeithlonrwydd

Economaidd

Trafnidiaeth

(T.E.E.)

Amcangyfrifir y bydd y cynllun hwn yn costio £70,000 ar gyfer seilwaith a £135,000 ar gyfer costau cyfalaf

Pob carfan o gymdeithas

Budd Bychan


(E.A.L.I.)

Ddim yn berthnasol Ddim yn

berthnasol Ddim yn

berthnasol

Amgylchedd

S�n Mae’n debygol y bydd y trên ffordd yn achosi cynnydd bychan yn s�n traffig, ond mae’n debygol y bydd hyn yn cael ei wrthbwyso gan mai bwriad y trên yw annog pobl i fynd arni yn lle defnyddio car. Bydd hynny’n lleihau s�n traffig a gynhyrchir gan geir. Bydd lleihau nifer y siwrneiau ceir o amgylch canol y dref yn achosi gwelliant bychan o ran s�n.


Budd Bychan

Ansawdd Aer Lleol

Mae’n bosibl y bydd cynnydd bychan yn nifer y bobl sy’n defnyddio’r trên ffordd yn hytrach na gyrru o amgylch Cei Newydd yn chwilio am le parcio. Bydd y lleihad yn nifer y siwrneiau yn cael effaith fechan ar ansawdd aer lleol.


Budd Bychan


Mae’n debygol y bydd lleihad bychan mewn allyriadau nwyon t� gwydr oherwydd y lleihad yn y defnydd o geir.


Budd Bychan

��

�

Tirwedd a Threfwedd

Mae’r llwybr arfaethedig ar gyfer y trên ffordd yn dilyn y rhwydwaith ffyrdd presennol ac ni fydd hyn yn golygu unrhyw newid o ran tirwedd a threfwedd. Bwriedir darparu cyfleusterau i deithwyr fel rhan o’r cynllun ffordd a bydd y rhain wedi eu dylunio i ansawdd uchel ac yn gwella’r amgylchedd lleol.


Budd Bychan

Bio-amrywiaeth

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Treftadaeth

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Amgylchedd D�r


berthnasol Ddim yn

berthnasol

Pridd

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Ddim yn berthnasol

Cymdeithas


Byddai darparu trên ffordd yn hybu symudiad diogel cerddwyr ac yn annog twristiaid i ddefnyddio llai ar eu ceir wrth deithio trwy Cei Newydd.


Buddiol Iawn

Diogelwch Personol

Bydd gan y trên ffordd yrrwr ei hun a bydd ar gael i hybu diogelwch personol wrth ddefnyddio’r trên.


Budd cymedrol

Athreiddedd

Bydd y trên ffordd yn cysylltu’r meysydd parcio gydag ardaloedd allweddol o Gei Newydd, gan gynnwys ardal yr harbwr a’r traeth. Bydd hyn yn welliant mawr i hwyluso symudiad cerddwyr.


Buddiol Iawn

Ffitrwydd Corfforol


berthnasol Ddim yn

berthnasol


Bydd y trên ffordd yn gwella cysylltedd a hygyrchedd i dwristiaid a’r gymuned fel y bydd yn haws mynd i ardal yr harbwr a’r traeth.


Buddiol Iawn

��

�


Bydd y trên ffordd wedi cael ei ddylunio i gydymffurfio â Deddf Gwahaniaethu ar Sail Anabledd a bydd yn agored i bawb heb wahaniaethu yn erbyn unrhyw garfan o gymdeithas.


Buddiol Iawn


ACT 1: Lleihau effaith symudiad traffig yng Nghei Newydd

Bydd y trên ffordd yn annog pobl i adael eu ceir gan leihau nifer y ceir sy’n gyrru o amgylch canol y dref. Bydd hyn yn achosi gwelliant bychan o ran s�n ac ansawdd yr aer yng nghanol y dref ac yn ei gwneud yn fwy diogel i bobl gerdded yno.


Buddiol Iawn

ACT 2: Gostwng lefel CO2 ac allyriadau eraill o drafnidiaeth

Mae’n debygol y bydd lleihad bychan mewn allyriadau nwyon t� gwydr oherwydd y gostyngiad yn nifer y siwrneiau ceir.


Budd cymedrol

ACT 3: Gwella diogelwch personol a diogelwch eiddo defnyddwyr trafnidiaeth

Byddai cyflwyno’r trên ffordd yn hybu symudiad diogel cerddwyr ac yn anogaeth i dwristiaid beidio â defnyddio eu ceir yng Nghei Newydd.


Buddiol Iawn

ACT 4: Gwella hygyrchedd dulliau trafnidiaeth cynaliadwy

Bydd y trên ffordd yn anogaeth i bobl ei ddefnyddio yn lle ceir gan leihau nifer y teithiau car o amgylch canol y dref.


Buddiol Iawn

ACT 5: Gofalu nad oes ynysu o fewn cymunedau.

Bydd y trên ffordd yn anogaeth i bobl ei ddefnyddio yn lle ceir gan leihau nifer y teithiau car o amgylch canol y dref.


Budd Bychan


Mae’r cynllun a gynigir yn cael ei dderbyn yn gyffredinol gan y gymuned leol gan y gobeithir lleihau’r tagfeydd a achosir gan ymwelwyr ym misoedd yr haf.


Mae’r cynllun wedi cael ei roi gerbron nifer o randdeiliaid. Ni ragwelir y bydd unrhyw wrthwynebiad.

Dichonadwyedd technegol a gweithredol

Ni ragwelir y bydd problemau technegol na gweithredol oni bai fod gwaith dichonadwyedd a gwaith dylunio ychwanegol yn amlygu problemau.


Gwneir cais am gyllid i dalu’r costau.

��

�

Risgiau

Nid oes unrhyw risgiau mawr y gwyddom amdanynt. Gwnaethpwyd astudiaeth dichonoldeb a oedd yn cynnwys ymgynghoriadau ac mae hynny wedi ei gynnwys yn yr adroddiad.

�

��

�

#��0��3��

�Meini Prawf Gwerthuso - Ardaloedd Effaith Cymru


Economi

Effeithlonrwydd

Economaidd

Trafnidiaeth

(T.E.E.)

Amcangyfrif o gost - £200,000

Yr opsiwn gorau fyddai prynu ychydig o dir ychwanegol ond gellid addasu’r dyluniad i osgoi hynny os na ellir dod i gytundeb. Byddai prynu gorfodol yn golygu na fyddai’r cynllun yn hyfyw.

Byddai’r cynllun yn ategu gwelliannau a wnaethpwyd eisoes gan Gyngor Sir Ceredigion a Llywodraeth Cynulliad Cymru ac yn darparu gwell cyfleusterau ar gyfer cerdded, beicio a thrafnidiaeth gyhoeddus. Oherwydd eu natur byddai’r cyfleusterau hyn yn cael eu defnyddio gan staff ac ymwelwyr tri bloc o swyddfeydd a’r uned llysoedd cyfun (amcangyfrif o oddeutu 2000 – 2500 o bobl bob diwrnod gwaith) ynghyd â phobl sy’n pasio heibio. Yn amodol ar ofynion ymgymerwyr statudol a chyfleustodau cyhoeddus gellid dechrau ar waith ar y safle ar unwaith gan fod y rhan fwyaf o’r cynllun o fewn terfynau presennol y briffordd, felly mae lleoliad y gwasanaethau tanddaearol eisoes yn hysbys. Byddai’r cynllun yn lleihau’r cerdded, sglefr-fyrddio a beicio afreolus sy’n digwydd ar y gerbydffordd ar hyn o bryd. Byddai hefyd yn lliniaru ciwiau o gerbydau mewn lleoliadau critigol ar dair braich o gylchfan y ffordd sirol. Mae bwriad i wneud y gylchfan a dwy fraich ohoni yn gefnffordd yn y dyfodol, felly byddai’r cynllun hwn yn ysgafnhau’r oedi a achosir i drafnidiaeth gan dagfeydd o’r fath. Byddai costau cynnal a chadw yn isel iawn am y 25 mlynedd cyntaf oni bai bod amgylchiadau eithriadol.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr

Buddiol Iawn

Effeithiau ar Weithgarwch Economaidd a

Byddai’n gwella hygyrchedd a chysylltedd gwasanaethau hanfodol llywodraeth ganol a llywodraeth leol, gan gynnwys gweinyddu cyfiawnder. Bydd yn lleihau

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y

Buddiol Iawn

��

�

Lleoliad

(E.A.L.I.)

tagfeydd traffig trefol a’r llygredd i’r awyrgylch a fyddai’n cael ei achosi gan allyriadau egsost yn sgil hynny. Byddai hyn yn gwella’r amgylchedd trefol i gerddwyr, beicwyr a defnyddwyr trafnidiaeth gyhoeddus.

gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth

Amgylchedd

S�n Byddai’n lleihau s�n trafnidiaeth trwy leihau’r angen i aros ac ailgychwyn mewn tagfeydd, ac annog mwy o bobl i gerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth

Budd cymedrol

Ansawdd Aer Lleol

Byddai’n gwella ansawdd yr aer lleol trwy leihau’r angen i aros ac ailgychwyn mewn tagfeydd a thrwy annog mwy o bobl i gerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth

Budd cymedrol


Byddai’n lleihau gollyngiadau nwyon t� gwydr trwy leihau’r angen i aros ac ailgychwyn mewn tagfeydd a thrwy annog mwy o bobl i gerdded, beicio neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth

Budd cymedrol

Tirwedd a Threfwedd

Byddai’n creu cyfle i blannu mwy o goed a gadael i lysdyfiant ddatblygu’n naturiol heb

Ffordd Parc y Llyn,

Budd cymedrol

��

�

gael ei dorri yn lle bod yr ymyl braidd yn foel ac yn aml yn cael ei gamddefnyddio trwy osod byrddau hysbysebu answyddogol, baneri ac arwyddion sêl cist car.

Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth

Bio-amrywiaeth

Byddai’n creu cyfle i adfer yn rhannol y coridor bywyd gwyllt rhwng yr afon a’r rheilffordd.


Budd cymedrol

Treftadaeth

Byddai’n cydweddu ag ardaloedd cadwraeth trefol a gwledig.

Uwchgynllun Aberystwyth (Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth)

Budd cymedrol

Amgylchedd D�r

Gallai fod yn safle addas ar gyfer dulliau SDCau o ddraenio seilwaith priffyrdd gan ategu cynlluniau SDCau sy’n cael eu defnyddio mewn rhannau eraill o Ystâd Parc y Llyn.

Cynllun Lleol Cyngor Sir Ceredigion, Cynllun Datblygu Unedol Cyngor Sir Ceredigion, polisïau a strategaethau a ffafrir Cyngor Sir Ceredigion,

Budd cymedrol

Pridd

Gallai fod yn safle arddangos ar gyfer gwella pridd trwy bolisïau tirweddu a draenio.

Cynllun Lleol, Cyngor Sir Ceredigion, strategaethau a

Budd cymedrol

��

�

ffafrir

Cymdeithas


Dileu’r angen i gerdded, sglefrfyrddio a beicio ar gerbydffordd brysur.


Buddiol Iawn

Diogelwch Personol

Dileu’r risg o ladrad a pherygl personol i yrwyr a theithwyr mewn cerbydau sy’n sefyll mewn tagfeydd.


Budd cymedrol

Athreiddedd

Gwella athreiddedd ffordd Parc y Llyn fel un o brif wythiennau’r dref, wedi ei chysylltu â darpar gefnffordd sy’n osgoi canol y dref.


Budd cymedrol

Ffitrwydd Corfforol

Annog a chreu mwy o gyfle i gerdded a beicio fel prif ddulliau o deithio a lleihau llygredd amgylcheddol o dagfeydd a chiwiau traffig.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; a phob cyrchfan a man cychwyn sy’n hygyrch neu’n gyraeddadwy ohonynt

Budd cymedrol


Byddai’r cynllun yn gwneud y rhan yma o’r briffordd yn fwy cydnaws â’r Ddeddf Gwahaniaethu ar Sail Anabledd ac yn galluogi pobl sydd heb gar i fynd yn ôl ac

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y

Budd cymedrol

��

�

ymlaen o’r orsaf bysiau a threnau trwy ddefnyddio cludiant gyhoeddus neu lwybrau cerdded a beicio.

gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr Llanbadarn Fawr; Porth y De; ac Aberystwyth


Nid yw’r cynllun yn gwahaniaethu yn erbyn neb – dim hyd yn oed yn erbyn defnyddwyr car un teithiwr.


Budd cymedrol


1. Lleihau’r galw am deithio.

Mae’r cynllun yn cefnogi patrwm o aneddiadau cynaliadwy, sy’n golygu datblygu’r lleoliadau sydd orau i’w datblygu trwy deithio yn y ffordd fwyaf cynaliadwy, gan ddod â chyfleusterau ynghyd mewn lleoliadau hygyrch eraill.

Aberystwyth, Ceredigion, Canolbarth Cymru, Cymru, y Deyrnas Unedig, Ewrop, y Byd

Budd cymedrol

2. Gwrthdroi effaith teithio ar amgylcheddau lleol a byd-eang

Byddai’r cynllun yn lleihau CO2 ac allyriadau eraill o drafnidiaeth ac yn lleihau ffurfiau eraill o lygredd amgylcheddol.

Aberystwyth, Ceredigion, Canolbarth Cymru, Cymru, y Deyrnas Unedig, Ewrop, y Byd

Budd cymedrol

3. Gwella diogelwch pesonol a diogelwch eiddo defnyddwyr trafnidiaeth

Byddai’r cynllun yn darparu cyfleusterau mwy diogel ar gyfer cerddwyr, beicwyr a bysiau ac yn hybu diogelwch y ffyrdd trwy leihau risgiau tagfeydd.


Budd cymedrol

4. Gwneud trafnidiaeth yn fwy hygyrch ar gyfer gwasanaethau,

Byddai’r cynllun yn lleihau rhwystrau o ran hygyrchedd trafnidiaeth a chysylltedd pob gwasanaeth, cyfleuster a chyflogaeth trwy ddarparu mynediad mwy diogel a chyfleus i gerddwyr, beicwyr a

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De

Budd cymedrol

��

�

cyfleusterau a swyddi.

thrafnidiaeth gyhoeddus a lleihau tagfeydd.

– Llanbadarn Fawr; a phob cyrchfan a man cychwyn sy’n hygyrch neu’n gyraeddadwy ohonynt

6. Darparu, hyrwyddo a gwella dulliau cynaliadwy o deithio.

Byddai’r cynllun yn darparu seilwaith fwy diogel a helaeth ar gyfer cerddwyr, beicwyr a thrafnidiaeth gyhoeddus gan ei gwneud yn llawer mwy tebygol y bydd staff ac ymwelwyr yn teithio trwy’r dulliau hynny yn ôl ac ymlaen o’r adeiladau.

Ffordd Parc y Llyn, Aberystwyth, a chyffordd y gylchfan gyda’r A4210 Porth y De – Llanbadarn Fawr; a phob cyrchfan a man cychwyn sy’n hygyrch neu’n gyraeddadwy ohonynt

Budd cymedrol

��

�


Ni chyfeirir yn benodol at y cynllun hwn yn Uwchgynllun Aberystwyth gan nad yw hwnnw’n mynd i’r fath fanylder tu allan i ganol y dref. Ond mae’r cynllun yn gyson â gweledigaeth, amcanion a blaenoriaethau’r Uwchgynllun, a luniwyd mewn ymgynghoriad â’r cyhoedd, a gyflwynwyd mewn arddangosfeydd cyhoeddus, a drafodwyd ar y cyfryngau ac sy’n ffurfio rhan o strategaeth a fframwaith polisi dogfennau swyddogol niferus, gan gynnwys Fframwaith Darparu Cynllun Gofodol Cymru a Chynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol TraCC.


Ni chyfeirir yn benodol at y cynllun hwn yn Uwchgynllun Aberystwyth gan nad yw hwnnw’n mynd i’r fath fanylder tu allan i ganol y dref. Ond mae’r cynllun yn gyson â gweledigaeth, amcanion a blaenoriaethau’r Uwchgynllun, a luniwyd mewn ymgynghoriad â rhanddeiliaid, a gyflwynwyd mewn cyfarfodydd rhanddeiliaid, a drafodwyd ar y cyfryngau ac sy’n rhan o strategaeth a fframwaith polisi dogfennau swyddogol niferus, gan gynnwys Fframwaith Darparu Cynllun Gofodol Cymru a Chynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol TraCC. Yn ychwanegol at hynny bu Cyngor Sir Ceredigion a Llywodraeth Cynulliad Cymru yn cydweithio i wneud y gwaith gwelliant sydd wedi cael eu cwblhau yn barod ac maent yn parhau i gydweithio i ddyfeisio Cynlluniau Teithio boddhaol ar gyfer y swyddfeydd newydd.

Dichonoldeb technegol a gweithredol

Ni ragwelir y bydd problemau technegol na gweithredol oni bai fod gwaith dichonadwyedd a gwaith dylunio ychwanegol yn amlygu problemau.


Mae sicrhau fforddiadwyedd a’r gallu i wireddu’r cynllun wedi bod yn brif thema trwy holl hanes y rhan yma o Ystâd Parc y Llyn. Yn wreiddiol, cynlluniwyd i ddarparu ffordd ddeuol gyda throedffyrdd llydan ar y rhan yma o Ffordd Ystâd Parc y Llyn, yn wynebu swyddfeydd a llysoedd. Mae maint y cynllun wedi cael ei leihau er mwyn gwneud lle i dai fforddiadwy a datblygiadau busnes darparadwy wrth ochr y safle. Mae’r cynllun ar gyfer gweddill y tir rhwng y safle a’r A4120 wedi cael ei leihau er mwyn darparu cerbydffordd sengl i ddau gyfeiriad ynghyd â lon fws a throedffordd o led rhesymol ar un ochr yn ogystal â llwybr ar gyfer cerdded a beicio ar yr ochr arall. Mae modd darparu hyn i gyd o fewn y tir sydd wedi cael ei ddal yn ôl gan ddatblygwr y stad i’w ddefnyddio fel priffordd.

Risgiau

Yr unig risgiau yw na allai’r darnau bach o dir ychwanegol sydd eu hangen fod ar gael yn hawdd, ac y gallai cyhoeddi gorchymyn ar gyfer ymgymerwyr statudol a chyfleustodau cyhoeddus ddangos bwriad i osod cyfarpar. Gallai unrhyw un o’r rhain ohirio dechrau’r gwaith, ond mae gennym ddigon o hyblygrwydd ar yr ochr ddylunio i wneud cynllunio wrth gefn ar gyfer y posibiliadau hynny.

��

�

�

��7��,��

��%&��'(()*�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��0�"��!��

"��'((+��

�

"��"��0��

Trafnidiaeth Canolbarth Cymru (TraCC) yw Consortiwm Trafnidiaeth Lleol yr awdurdodau lleol yng Nghanolbarth Cymru. Mae’n bartneriaeth wirfoddol rhwng Ceredigion, Gwynedd a Phowys. Trwy Gytundeb Cyfreithiol, y mae’r awdurdodau lleol wedi dirprwyo pwerau i Fwrdd TraCC (Cydbwyllgor) i baratoi Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol ar eu rhan.

Yn ei gyfarfod ar 4 Medi 2009, penderfynodd Bwrdd TraCC y byddai’n briodol cyflwyno ymateb cyfun (rhanbarthol) TraCC i’r Cynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol, gan gydnabod nad oedd hyn mewn unrhyw ffordd yn atal awdurdodau lleol unigol rhag ymateb eu hunain. Gan hynny, mae TraCC yn cyflwyno’r ymateb hwn i’r sylwebaeth a’r ymrwymiadau sydd yng Nghynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Llywodraeth Cynulliad Cymru. Mae’r nodiadau hyn hefyd yn rhestru nifer o fylchau polisi mewn meysydd sy’n bwysig i’r rhanbarth ac y teimlwn y dylid rhoi sylw iddynt.

Fel y dywedwyd uchod, cynhaliwyd cyfarfod o Fwrdd TraCC ar 4 Medi 2009 a rhoddwyd ystyriaeth i Ddrafft y Cynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol. Croesawyd y ddogfen fel cyhoeddiad cryno a fydd yn creu cysylltiad rhwng Strategaeth Trafnidiaeth Cymru a Chynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol y Consortiwm ei hun, a gwnaethpwyd nifer o sylwadau eraill a adlewyrchir yn yr ymateb hwn. Mae ffurf y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol yn crynhoi’n hwylus yr ymyriadau a gynigir ynddo, yn ôl cyfrwng teithio ac yn ôl coridorau. Mae TraCC yn cefnogi amcanion economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol Strategaeth Trafnidiaeth Cymru ac felly yn cefnogi’r un gwerthoedd a fynegir yng Nghynllun Trafnidiaeth Cymru. Ond er mwyn gweithredu’r amcanion hyn mewn lleoliad gwledig iawn o ansawdd amgylcheddol eithriadol gyda phoblogaeth wasgaredig, h�n, isel o ran nifer - a phroblemau mawr o ran sicrhau mynediad cynaliadwy i wasanaethau a chyfleoedd - mae’n rhaid pwysleisio y bydd angen i Lywodraeth Cynulliad Cymru ryddhau digon o adnoddau i sicrhau bod y Cynllun yn cael ei weithredu’n llwyddiannus ar lefel cenedlaethol a rhanbarthol.

Mae corff ein hymateb, gan ddilyn rhifau’r ddogfen wreiddiol, fel a ganlyn:-

#��8�!�� Awgrymir newid yr ail frawddeg er mwyn adlewyrchu pwysigrwydd darparu mynediad i

gyfleoedd cyflogaeth, fel a ganlyn: “Mae trafnidiaeth hefyd yn hybu cyfranogiad economaidd a chydlyniad cymdeithasol, trwy ddarparu mynediad i gyflogaeth, cyfleoedd a gwasanaethau, megis iechyd ac addysg, ac i siopau a chyfleusterau hamdden.”

1.2 Lleihau allyriadau cywerth carbon o drafnidiaeth: Oherwydd prinder a maint yr ardaloedd trefol yng Nghanolbarth Cymru, a chyfyngiadau’r rhwydwaith ffyrdd o ran maint a daearyddiaeth, nid oes llawer o gyfle i gymhwyso’r trefniadau ar gyfer lonydd Defnydd Uchel a lonydd blaenoriaeth i drafnidiaeth gyhoeddus yn y rhanbarth. Gan hynny bydd yn arbennig o bwysig sicrhau bod cyfleusterau o ansawdd uchel ar gyfer beicio a cherdded ar gael, gyda bysiau a threnau yn eu cysylltu gyda chyfnewidfeydd amlgyfryngau trafnidiaeth Mae gwaith eisoes ar y gweill i ddatblygu strategaeth ar gyfer cyfnewidfeydd a gobeithir y bydd Llywodraeth y Cynulliad yn cymryd hyn i ystyriaeth wrth ystyried Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol TraCC.

�

1.6 Monitro: Yr ydym yn cymryd y bydd y Cynllun Monitro drafft a ddatblygwyd ar gyfer Strategaeth Trafnidiaeth Cymru yn amodol ar ymgynghori pellach gyda’r pedwar consortiwm trafnidiaeth rhanbarthol fel y bydd swyddogaeth Adroddiadau Monitro Blynyddol y Cynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol yn datblygu.

#��'�1�� 2.1 Trefi teithio cynaliadwy: Mae TraCC yn frwd iawn ei gefnogaeth i fwriad Llywodraeth y Cynulliad i ddatblygu cyfres o brosiectau arddangos Trefi Teithio Cynaliadwy ar draws Cymru ac yn awyddus iawn i un o drefi mwyaf Canolbarth Cymru gael ei dewis ar gyfer yr ail rownd o gyllid, ar ôl gwireddu’r cysyniad yng Nghaerdydd. Fe fyddwn wrth gwrs yn gweithio gyda Llywodraeth y Cynulliad i wneud y gwaith paratoi angenrheidiol, darparu tystiolaeth a gwneud yr achos a fydd yn galluogi hyn i ddigwydd. Yn wyneb ein sylwadau yn ail baragraff yr ymateb hwn yr ydym yn pwyso’n gryf am i adnoddau gael eu neilltuo yn unol â’r bwriad i sicrhau “gwell integreiddiad mewn cyfnewidfeydd, er enghraifft gwasanaethau bysiau lleol a gorsafoedd rheilffyrdd.” Fe all y bwriad i “gynyddu’r ddarpariaeth o lwybrau diogel a chyfleusterau i feicwyr” (yn ogystal ag i gerddwyr) fod yn gymhleth i’w weithredu a, lle bo modd, disgwylir y bydd y gyfundrefn cynllunio gofodol yn cefnogi a hyrwyddo’r amcan hon trwy “Adran 106”, neu ei olynydd posibl yn yr Ardoll Seilwaith Cymunedol. Mae TraCC hefyd o’r farn bod cynlluniau trafnidiaeth yn offeryn hanfodol i ddatblygu trefi teithio cynaliadwy ac y bydd angen i Lywodraeth y Cynulliad sicrhau bod arian ar gael i’w datblygu, eu cynnal, a’u monitro.

2.5 Gwella gwasanaethau rheilffordd: Yr ydym yn cefnogi holl nodau Llywodraeth y Cynulliad i wella gwasanaethau rheilffyrdd ar system Cymru a’r Gororau. Yn arbennig, mae TraCC o’r farn bod gweithredu’n fuan i weithredu’r ymrwymiad i ddarparu gwasanaeth bob awr ar brif Reilffordd y Cambrian rhwng Aberystwyth ac Amwythig o flaenoriaeth uchaf i ddatblygiad economaidd a chymdeithasol rhanbarth canolbarth Cymru. Mae TraCC hefyd yn croesawu’r ymrwymiad i ddechrau cael gwared ar y step uchel sydd rhwng trenau a’r platfform trwy ddefnyddio’r ‘Harrington Hump’ fel ychwanegiad ysgafn o wydr ffibr i’r platfform, gan fod cymaint o’r platfformau mor isel yn yr ardal. Mae TraCC hefyd o’r farn bod y bwriad i weithio gyda Network Rail a Threnau Arriva Cymru i weithredu’r Rhaglen Gwella Gorsafoedd Cenedlaethol yn ystod “Cyfnod Rheoli 4” yn hollbwysig. Nid yw’r rhan fwyaf o orsafoedd rheilffordd Canolbarth Cymru yn ‘addas i’w pwrpas’ erbyn hyn yn yr unfed ganrif ar hugain. Gobeithir y bydd yr NSIP, ac o bosibl arian cyfatebol o ffynonellau eraill, yn gallu dechrau troi’r sefyllfa hon o chwith

Mae croeso arbennig i’r ymrwymiad i ailwampio a buddsoddi mewn cerbydau rheilffordd. Mae angen adnewyddu toiledau a thu mewn yr unedau disel lluosog dau gerbyd dosbarth 158 a ddefnyddir ar Reilffordd y Cambrian a’r unedau 153 sengl a ddefnyddir ar reilffyrdd Calon Cymru a Dyffryn Conwy. Nid ydynt yn cynnig profiad da i deithwyr er bod gwaith cynnal a chadw lleol wedi eu gwneud yn fwy dibynadwy. Byddai’n bosibl ystyried trefniadau eraill ar gyfer cyllido, er enghraifft prydlesu.

2.7 Rheoli ein seilwaith ffyrdd: Yr ydym yn derbyn bod cyfyngiadau cyflymder lleol yn briodol ac yn ddymunol yng nghyffiniau ysgolion ac ardaloedd sensitif eraill o’r fath, a dyna’r drefn mewn llawer o leoliadau yn barod. Ond byddai cyfyngiad cyflymder cenedlaethol is na 60 milltir yr awr ar gyfer cerbydffyrdd sengl yn hir-ymestyn yr amseroedd teithio sy’n bodoli yng nghanolbarth Cymru. Yn groes i’n greddf yr ydym braidd yn bryderus y gallai’r cyfyngiad cyflymder o 50 milltir yr awr sydd wedi cael ei

�

gynnig ar gyfer cerbydffyrdd sengl achosi lefelau uwch o flinder a straen i yrwyr mewn rhai ardaloedd a thrwy hynny, o bosibl ysgogi ymddygiad peryglus wrth yrru a reidio, megis goryrru a goddiweddyd. Yr ydym hefyd yn bryderus y byddai gostwng y cyfyngiad cyflymder cenedlaethol yn niweidiol o ran mynediad at nwyddau a gwasanaethau yn yr ardal hon, sydd eisoes yn wael. Gallai hyn arwain at ddifrod economaidd trwy ymestyn amseroedd teithio i fusnesau a thwristiaid ac ar gyfer cludo nwyddau.

��1. Ffermydd gwynt: Mae TraCC yn cefnogi ymrwymiad Llywodraeth Cynulliad Cymru i ffynonellau ynni cynaliadwy. Ond ar hyn o bryd mae nifer fawr o geisiadau cynllunio am ffermydd gwynt yn y rhanbarth, naill ai dan ystyriaeth neu yn yr arfaeth. Oherwydd y nifer fawr o gynigion amlygwyd y niwed y gellid ei achosi trwy gario’r cydrannau anferthol sydd eu hangen, ar hyd system gefnffyrdd annigonol; Canolbarth Cymru. Mae hyn yn cynnwys achosi oedi i draffig, a cholli hyblygrwydd y ffyrdd pe bai unrhyw ddamweiniau. Hefyd byddai clirio’r safleoedd ar gyfer y ffermydd gwynt yn creu traffig ychwanegol i gario coed. Oherwydd nifer fawr y symudiadau sy’n cael eu cynnig dros y deg mlynedd nesaf fe ofynnwn i Lywodraeth y Cynulliad wneud arolwg strategol o’r system gefnffyrdd yn y ‘mannau cyfyng.’

2. A483 / A5 ‘Coridor Swydd Amwythig’ Llanymynech – Croesoswallt – Y Waun: Mae’r ffaith bod Llywodraeth y Cynulliad wedi gwario ar orsaf rheilffordd Amwythig wedi sefydlu’r egwyddor o wario ar seilwaith drafnidiaeth gwledydd cyfagos lle bydd hynny o fudd i ddefnyddwyr o Gymru (Nodyn: Wrth grybwyll hyn yr ydym yn awgrymu y gall y cynnydd mewn globaleiddio olygu na ddylid cyfyngu’r egwyddor hon i Loegr yn unig yn y dyfodol).

Mae’r A483 o’r de orllewin i ogledd ddwyrain Cymru yn Swydd Amwythig yn strategol bwysig i ganolbarth Cymru, gan ddarparu cysylltiad gyda gogledd ddwyrain Cymru, Swydd Gaer, Glannau Mersi, Manceinion Fwyaf a thraffyrdd M56, M6 a M62 yng ngogledd Lloegr. Mae’r rhan sy’n rhedeg trwy Swydd Amwythig yn cysylltu Sir Powys a Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Mae aliniad y ffordd hon yn y coridor rhwng Llanymynech a Chroesoswallt yn wael ac mae’n wael hefyd o ran nifer y damweiniau. Mae TraCC yn bryderus nad yw’r llwybr hwn yn cael ei ystyried yn flaenoriaeth (cenedlaethol na rhanbarthol) gan Lywodraeth y Cynulliad ac mae hyn yn effeithio’n negyddol ar drafnidiaeth rhwng canolbarth a gogledd ddwyrain Cymru, a thu hwnt. Yr ydym yn pwyso ar Lywodraeth y Cynulliad i ystyried rhyddhau arian i wneud gwelliannau i’r cyswllt pwysig hwn sydd “tu allan i’r wlad”. Hyd yma, aflwyddiannus fu ymgais awdurdodau lleol TraCC i ddatrys y methiant i symud ymlaen yn y Gr�p Gweithredu Traws Ffiniol a thrwy’r grwpiau a sefydlwyd yn ardal Cynllun Gofodol Canol Cymru.

3. Cynllun Cysylltu’r A487 â Cheredigion: Mae’r gwelliannau i A487 a chwblhau cynllun Ffordd Gyswllt Ceredigion yn hollbwysig i yrru economi Ceredigion. Mae’r rhain yn llwybrau strategol ar gyfer gwasanaeth TrawsCambria Aberystwyth, Aberteifi a Chaerfyrddin a hefyd yn cysylltu â gwasanaethau rheilffordd yn Aberystwyth a Chaerfyrddin. Ar ben hynny, yr A487 yw coridor ategol arfordir gorllewinol yr A470 o’r de i’r gogledd. Mae’r A487 yn dioddef o dagfeydd lle mae’n rhedeg trwy ganol Aberystwyth ac mae hynny’n arafu siwrneiau trwy’r dref a theithiau bysiau a cheir lleol yn yr ardal drefol. Y mae hefyd yn achosi diraddiad amgylcheddol sylweddol yng nghanol masnachol a chanolfan breswyl y dref.

�

Mae datblygiadau pellach yn yr ardal drefol, er enghraifft swyddfeydd rhanbarthol newydd y Cynulliad yn debygol o waethygu’r problemau hyn, sy’n awgrymu i TraCC y dylai Llywodraeth y Cynulliad ystyried Aberystwyth yn ymgeisydd cryf iawn i gael statws Tref Teithio Gynaliadwy. Er mwyn i Aberystwyth allu gweithredu’n effeithiol fel prif dref ranbarthol ar gyfer Canolbarth Cymru mae TraCC yn pwyso ar Lywodraeth y Cynulliad i brysuro’r cynnig i diddymu statws cefnffordd yr A487 trwy Aberystwyth a darparu ffordd osgoi i’r gorllewin fel bod yr A487, yr A44, yr A485 a’r A4120 yn cysylltu gyda’i gilydd tu allan i’r ardal drefol.

Mae’r A487 hefyd yn dioddef o fod ag aliniad is-safonol, siwrneiau annibynadwy a phroblemau diogelwch ac amgylcheddol i’r gogledd ac i’r de o Aberystwyth. Mae’r rhain yn faterion pwysig o ran eu heffeithiau economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol. Mae TraCC o’r farn y dylai Llywodraeth y Cynulliad roi sylw i’r problemau hyn fel blaenoriaeth, yn ogystal â dileu statws cefnffordd yr A487 yn Aberystwyth fel a amlinellir uchod. Mae diogelwch holl ddefnyddwyr y ffyrdd wedi dod yn ystyriaeth wirioneddol bwysig, gyda nifer o wrthdrawiadau rhwng cerbydau ar yr A487. Mae’n siomedig bod cynlluniau gwella wedi cael eu gohirio a bod llwybrau diogel i gerdded a beicio (ar yr A487, A44 a’r A489) ddim yn cael eu gweld yn flaenoriaethau neu’n cael eu cyflawni ‘fesul tamaid’ ar y tro yn hytrach nag fel un cynllun cyfan. Mae TraCC hefyd yn gadarn o’r farn bod angen cynllun i liniaru effaith yr achosion mwy niferus o lifogydd ar yr A487 ym Mhont Dyfi ym Machynlleth a’r rheidrwydd i gau’r pontydd yn sgil hynny, a’r dargyfeiriadau hirfaith ar hyd rhannau anaddas o ffyrdd sirol.

Mae’r awdurdod priffyrdd lleol wedi parhau i ddatblygu cynllun Cyswllt Ceredigion damaid wrth damaid, er mwyn lleihau’r amser teithio rhwng Aberystwyth a Chaerfyrddin a gwella diogelwch y coridor ar yr un pryd. Mae pryder yn aros yngl�n â materion yn ymwneud ag osgoi Synod Inn a’r bwriad i droi’r ffyrdd yn gefnffyrdd ar ôl eu gwella. Mae angen datrys y cwestiynau hynny cyn gynted ag y bo modd oherwydd eu pwysigrwydd strategol i ranbarth TraCC.

4. Yr A44 i’r dwyrain o Crossgates: Mae’r ffordd sirol bwysig hon yn gysylltiad pwysig rhwng Ceredigion a Phowys a de Orllewin Canolbarth Lloegr yn Leominster a Worcester, y Cotswolds a Rhydychen. I’r dwyrain o Crossgates (ger Llandrindod) hyd at y ffin gyda Lloegr, y mae ansawdd y ffordd yn amrywio. Oherwydd gwerth strategol y ffordd i ranbarth TraCC gobeithir y bydd Llywodraeth y Cynulliad yn ystyried rhyddhau adnoddau trwy’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol i sicrhau bod modd cyrraedd y safonau angenrheidiol gofynnol ar hyd y coridor gorllewin - dwyrain er budd i gerbydau nwyddau trymion a thrafnidiaeth gyhoeddus. Yn y tymor hir byddai’n ddymunol gwneud y ffordd yn gefnffordd ar ei hyd, mewn cydweithrediad ag awdurdodau priffyrdd Lloegr.

5. Cyllid: Mae TraCC yn siomedig mad yw’r manylion cenedlaethol llawn yngl�n â threfniadau cyllido’r Cynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol yn cael eu rhestru ac yn annog yn gryf y dylid eu cynnwys yn y fersiwn terfynol. Ar ben hynny mae rhai blaengareddau yn y Cynllun, nad yw’r trefniadau cyllidol ar eu cyfer yn glir o gwbl, er y gallant effeithio’n sylweddol ar y consortiwm, yn arbennig os oes ganddynt oblygiadau o ran cefnogaeth refeniw. Mae’r “cerdyn hawl” a gynigir yn un enghraifft o hyn. Ar hyn o bryd mae nifer o linynnau cyllidol ar gyfer trafnidiaeth, yn gyfalaf ac yn arian refeniw. Byddai’n help pe bai cyfanswm y gwariant cyhoeddus ar drafnidiaeth gan y cynulliad ac asiantaethau eraill, yn cael ei gyhoeddi ar gyfer pob un o ardaloedd y consortiwm.

Mae’r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol a gyflwynir gan TraCC yn rhoi manylion am raglen bum mlynedd o ymyriadau, ar dair gwahanol lefel. Mae’r Cynllun Trafnidiaeth

�

Cenedlaethol yn cynnwys nifer o ymrwymiadau i ganolbarth Cymru (fel a nodir yn yr Atodiad isod) ond fel y nodir uchod, nid yw’n cynnwys rhaglen genedlaethol wedi ei phrisio ar gyfer y cynllun cyfan. .

��9�.��1��1�"�� 0�� %��*�Coridor Gogledd - De: Yn ogystal â gwelliannau i’r gwasanaeth rheilffordd rhwng De a Gogledd, datblygu rhwydwaith bysiau hirbell TrawsCambria ac adolygu gwasanaeth awyr mewnol Cymru, mae gan Lywodraeth Cynulliad Cymru ymrwymiad i ddechrau gweithio ar raglen o gynigion, erbyn 2011, i ddelio ag aliniad is-safonol, dibynadwyedd siwrneiau, diogelwch a materion amgylcheddol lleol yn:

• yr A470 o Gwmbach i Bontnewydd-ar-Wy; • yr A470 yn Alltmawr; • yr A483 yn Four Crosses.

ac i ddechrau gweithio ar y rhaglen o gynigion, erbyn 2014, i ddelio ag aliniad is-safonol, dibynadwyedd siwrneiau, diogelwch a materion amgylcheddol lleol yn:

• yr A470 yn Rhaeadr Gwy; • yr A470 a’r A483 trwy Lanfair ym Muallt; • yr A483 yn y Drenewydd.

Coridor Dwyrain - Gorllewin (Canolbarth Cymru): Yn ogystal â chyflwyno gwasanaeth trenau bob awr rhwng Aberystwyth a’r Amwythig, erbyn 2011, a datblygu cynlluniau i gyflwyno gwasanaethau ychwanegol i Reilffordd Calon Cymru, mae ymrwymiad i:

• Weithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig i gyflawni’r ymyriad a nodir ar gyfer yr A458 o Buttington Cross i Wollaston Cross;

• Dechrau ar y rhaglen waith, erbyn 2014, i’r A470 a’r A483 trwy Lanfair ym Muallt a’r A483 trwy’r Drenewydd (fel rhan o’r cynigion ar gyfer coridor De-Gogledd).

�

��

��%'((+*��

�

Documents

Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol Atodiadau...Patrwm Poblogaeth ac Anheddu B1 Mae gan Ranbarth TraCC boblogaeth oddeutu 235,295 (yn 20011), sef 74,941 yng Ngheredigion, 126,354 ym Mhowys