IN15-04055 *IN15-04055* Pagina 1 van 15

Cultuur

& Kunst BEST

2016 en verder

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 2 van 15

Actieve cultuurparticipatie is voor alle leeftijden.

Iedere Nederlander moet in verschillende leeftijdsfasen voldoende mogelijkheden krijgen om zich cultureel te ontplooien.

Zo’n culturele levensloop stimuleert de creativiteit van het individu, bevordert sociale cohesie (samenspel en samenwerking)

en geeft maatschappelijke meerwaarde.

Raad voor Cultuur1

1 Meedoen is de Kunst – Raad voor Cultuur 2014

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 3 van 15

In

ho

ud

Cultuur en Kunst

Amateurkunst & volkscultuur

Bibliotheek

CULTUUR- en kunstEDUCATIE

Beeldende Kunst

-

-

4

7

8

11

13

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 4 van 15

Cultuur en Kunst

Deze Cultuur- en Kunstnota Best 2016 en verder geeft op hoofdlijnen de koers aan voor cultuur en kunst. In een veranderde

samenleving wordt van inwoners en organisaties verwacht dat ze zoveel mogelijk op eigen kracht werken. De gemeente heeft

hierbij een faciliterende rol. Alle zaken die uit eigen initiatief ontstaan laten we nadrukkelijk over aan de eigen kracht van

inwoners of organisaties van waaruit dit initiatief is ontstaan, waarbij we mogelijk wel faciliteren. We laten los in plaats van zaken

over te nemen. Dit betekent echter niet dat we als gemeente hieraan geen waarde hechten, in tegendeel, alleen vervult de

gemeente niet altijd een rol in alles wat waardevol is. We maken duidelijke keuzes over de inzet van de beschikbare middelen

(geld, tijd en andere faciliteiten). Uitgangspunt is dat we het goede willen behouden en waar noodzakelijk en mogelijk nieuwe

initiatieven op het gebied van cultuur ondersteunen. Het belangrijkste criterium dat we hierbij hanteren is dat we als gemeente

een taak hebben om te investeren in iets van culturele waarde voor de inwoner van Best als hierin niet wordt voorzien door

marktpartijen. Dit geldt bijvoorbeeld voor kunst in de openbare ruimte, bibliotheekwerk of Sinterklaas.

In deze Cultuur- en Kunstnota worden de culturele ambities van de gemeente Best benoemd op het gebied van cultuur en kunst.

Hierbij gaat het om wat we als gemeente willen bereiken op gebieden: Amateurkunst en Volkscultuur, Bibliotheek, Cultuur- en

Kunsteducatie en Beeldende Kunst. De ambities zijn aan het eind vaan ieder hoofdstuk te vinden in een kader. Deze Cultuur- en

Kunstnota dient als parapludocument zonder einddatum. Aan de Cultuurnota worden actieplannen per twee jaar gekoppeld. In

deze actieplannen worden de concrete activiteiten voor de komende twee jaar opgenomen, inclusief de benodigde middelen. Het

gaat om acties die bijdragen aan de in deze nota genoemde ambities. Te denken valt aan de realisatie van een nieuw kunstwerk,

het betrekken van specifieke doelgroepen bij cultuur en kunst of een tentoonstelling over het lokaal immaterieel erfgoed.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 5 van 15

Cultuur kan van heel breed gedefinieerd

worden: alles wat door menselijk handelen

is gemaakt, maar ook smaller wanneer het

alleen gaat om culturele uitingen als

gewoonten en gebruiken in een land,

kleding, feesten en eetgewoonten. Onder

kunst wordt in het algemeen verstaan: het

product van creatieve menselijke uitingen.

Het gaat dan om schilderen, tekenen,

fotografie, grafiek, beeldhouwen, moderne

media, theater, muziek en zang, dans,

film, bouwkunde of architectuur, literatuur

en poëzie.

Deze Cultuur- en Kunstnota gaat over

kunst en cultuur. Wat verstaan wij in Best

onder Kunst en Cultuur? Het gaat om

amateurkunst, volkscultuur, de

bibliotheek, cultuureducatie en beeldende

kunst in de openbare ruimte. Onder

amateurkunst vallen de podiumkunsten

(theater, dans en muziek), letteren

(lezingen en literaire avonden) en

cultuurparticipatie (in de wijk of op

school). Onder volkscultuur wordt het

immaterieel erfgoed verstaan in de vorm van Sinterklaas, Carnaval, Koningsdag en herdenkingen en de bevrijding. Materieel

erfgoed is niet opgenomen in deze Cultuur- en Kunstnota.

De gemeente Best hecht waarde aan culturele activiteiten in Best. Een aantrekkelijk kunst- en cultuurklimaat is van belang omdat

het de inwoners de mogelijkheid geeft zich te verrijken en talenten te ontwikkelen. Daarnaast geeft het uitdrukking aan de

identiteit van de gemeente en haar inwoners. Het draagt bij aan de sociale cohesie en geeft impulsen voor innovatie en

vernieuwing. Specifiek is het belangrijk dat er in het centrum van Best reuring is en er daardoor mensen op de been gebracht

worden in het centrum van Best. Nieuwe initiatieven en extra activiteiten zorgen voor meer gezelligheid en levendigheid. Verder

N O T A

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 6 van 15

wil de gemeente ruimte bieden voor experimenten en vernieuwing, waardoor kunst en cultuur aansluiten bij de manier waarop

mensen kunst beleven. Bovendien wil de gemeente de samenwerking tussen culturele partijen vergroten.

Om bovenstaande doelstellingen te realiseren is door de gemeenteraad een besluit genomen om in het centrum van Best tot

realisatie te komen van een Culturele Hotspot. Deze plek biedt als culturele ontmoetingsplek meerwaarde voor het culturele

klimaat in Best, door culturele partijen bij elkaar te brengen en samenwerking, reuring en innovatie te stimuleren. Meer specifiek

biedt de Culturele Hotspot een plaats voor het geven en volgen van muziek-, dans- en dramaonderwijs, de vijf wettelijke taken

en overige activiteiten van de bibliotheek en educatieve activiteiten. Deze culturele activiteiten vinden uiteraard niet alleen in het

centrum plaats. Daarom faciliteert de gemeente ook een culturele locaties buiten het centrum, het multicultureel centrum ’t

Tejaterke.

De Gemeente Best vindt een aantrekkelijk kunst – en cultuurklimaat van belang, omdat:

- het de inwoners de mogelijkheid geeft zich te verrijken en talenten te ontwikkelen;

- het uitdrukking geeft aan de identiteit van de gemeente en haar inwoners;

- het bijdraagt aan de sociale cohesie;

- het impulsen geeft voor innovatie en vernieuwing.

Cultuur en kunst zijn zowel een doel als een middel. In de eerste plaats is cultuur en kunst een doel op zich. Actieve en passieve

cultuurparticipatie geeft een vrijetijdsbesteding Daarnaast kunnen inwoners zich hierdoor verrijken en ontwikkelen. Mensen

worden aan het denken gezet en het kan nieuwe inzichten opleveren. Aan de andere kant kunnen cultuur en kunst als middel

worden ingezet. Een cultuur- of kunstproject kan een middel zijn om elkaar beter te leren kennen of iets voor de buurt te

betekenen. Kunst in de openbare ruimte kan de kwaliteit van de leef- en woonomgeving verhogen.

Voor het opstellen van deze Cultuur- en Kunstnota is er een bijeenkomst met culturele partners geweest. Hierin zijn allerlei zaken

opgehaald die deze partners belangrijk vinden. De meeste waren gericht op de faciliterende rol van de gemeente en met name

op het niveau van de actieplannen. Dit wordt meegenomen en het veld wordt weer betrokken bij het opstellen van de

tweejaarlijkse actieplannen. Voor het onderdeel beeldende kunst is de Adviescommissie Beeldende Kunst betrokken bij het

opstellen bij het onderdeel beeldende kunst van deze nota.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 7 van 15

Amateurkunst & Volkscultuur

Best kent een levendig vrijwilligersleven met een breed aanbod van amateurkunst en cultuur. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om

koren, muziekkorpsen, toneel-, dans- en fotoverenigingen. Zij vormen een vitaal onderdeel van het culturele leven en dragen

wezenlijk bij aan de leefbaarheid van Best. Amateurkunst kweekt saamhorigheid en wederzijdse waardering, van jong tot oud.

De amateurkunst in zijn geheel heeft een belangrijke positie in het sociaal, cultureel en economisch leven.

Naast de eerdergenoemde culturele verenigingen, maken in Best ook activiteiten op het gebied van volkscultuur onderdeel uit

van kunst en cultuur. Het gaat dan om Carnaval, Koningsdag en Sinterklaas. Dit immaterieel erfgoed zijn tradities en rituelen die

wij belangrijk vinden en niet verloren willen laten gaan. Immaterieel erfgoed is levend erfgoed. Je kunt immaterieel erfgoed niet

conserveren en restaureren, zoals monumenten, archiefstukken en museumvoorwerpen. Zonder hedendaagse betekenis worden

tradities en rituelen niet meer gebruikt en verdwijnen ze. Daarom is het belangrijk dat immaterieel erfgoed meegaat met zijn tijd.

Immaterieel erfgoed is de schakel tussen heden, verleden en toekomst. Het is cultuur van nu, maar geeft ook een gevoel van

verbondenheid met vorige generaties en is tegelijkertijd ook toekomstgericht omdat mensen het willen doorgeven aan volgende

generaties. Cultuurhistorie geeft aan waar we vandaan komen en maakt onderdeel uit van onze identiteit. Vandaar dat ook

herdenkingen en de bevrijding onderdeel uitmaken van de volkscultuur.

In een aantal gevallen is er sprake van ondersteuning van de amateurkunsten door de gemeente door middel van een jaarlijkse

subsidie. Daarnaast is er een mogelijkheid om een incidentele subsidie aan te vragen voor een eenmalige culturele activiteit in

Best. Voor beide soorten subsidies is er de Nadere regeling subsidieverstrekking Vrijwilligersorganisaties cultuur.

Behouden en versterken

- Behouden en versterken van het bestaande culturele aanbod en

nieuwe initiatieven waar mogelijk en gewenst ondersteunen.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 8 van 15

Bibliotheek

Onze bibliotheek is een plaatselijke en publieke toegangspoort tot informatie en cultuur en speelt een grote rol bij de bevordering

van lezen en de leescultuur en bij de brede verspreiding van literatuur. Het biedt laagdrempelig toegang tot kennis en kan daarbij

bijdragen aan levenslang leren, het zoeken, vinden en beoordelen van informatie en de culturele ontwikkeling van individuen en

maatschappelijke groeperingen.

De Bibliotheekwet uit 2015 legt vast aan welke eisen een bibliotheek moet voldoen:

a. Functioneren vanuit publieke waarden.

- Deze waarden zijn: betrouwbaarheid, onafhankelijkheid,

authenticiteit, pluriformiteit en toegankelijkheid. -

b. Vervullen van vijf maatschappelijke functies.

De lokale fysieke bibliotheek dient bij te dragen aan de ontwikkeling en

verbetering van de maatschappelijke kansen van het algemene publiek

door het:

- ter beschikking stellen van kennis en informatie.

- bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie.

- bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur.

- organiseren van ontmoeting en debat.

- kennis laten maken met kunst en cultuur.

Door met name door de toevoeging van de laatste twee punten is de functie van de bibliotheek verbreed ten opzichte

van de vorige wet.

c. Invulling geven aan een aantal activiteiten.

De openbare bibliotheken functioneren als een netwerk. Om de gewenste samenwerking tussen de deelnemers in dit

netwerk te bereiken zijn zes activiteiten verplicht gesteld aan de lokale bibliotheekvoorzieningen. Alle deelnemers

moeten:

- gebruik maken van de Nationale bibliotheekcatalogus.

- deelnemen aan het Interbibliothecair leenverkeer.

- gebruik maken van het gemeenschappelijk collectieplan.

- deelnemen aan de gemeenschappelijke digitale infrastructuur.

- gebruik maken van de uniforme ledenadministratie en algemene voorwaarden.

- ondersteuning bieden aan het onderwijs.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 9 van 15

De gemeente is met de Bibliotheekwet verantwoordelijk gemaakt voor het lokale bibliotheekwerk. Maar de gemeente is niet

verplicht om een bibliotheek in stand te houden of deze te subsidiëren. Het idee er achter is dat dit zich niet verdraagt met het

karakter van de wet, die decentraal en vrijwillig is en weinig verplichtingen bevat. De rol van de gemeente is om de lokale

bibliotheek te stimuleren om aan de wet te voldoen en om deel te nemen aan het bibliotheeknetwerk. Er zijn in de Bibliotheekwet

echter geen verplichtingen opgenomen voor gemeenten voor de inhoudelijke invulling van deze taak. De digitale bibliotheek is

een taak geworden van de Koninklijke Bibliotheek.

Door de Bibliotheekwet is er een verbreding van de verantwoordelijkheden van de lokale bibliotheek. Deze gaat verder dan enkel

het uitlenen van boeken en andere informatiedragers. De bibliotheek heeft een breed takenpakket gekregen om als het ware als

huiskamer te fungeren. De uitdaging zit hem de komende jaren in het hervormen van het huidige aanbod en het verder

uitwerken van de nieuwe functies binnen de bibliotheek. Maar ook buiten de fysieke vestiging, in de samenleving. Samenwerking

met andere culturele spelers is een belangrijke voorwaarde voor het al dan niet hierin slagen. Daarnaast is de digitale component

en de verbinding met de landelijke digitale bibliotheekvoorziening (koninklijke Bibliotheek) een gegeven.

De consequenties van bovenstaande ontwikkelingen moeten de komende jaren door de lokale bibliotheek verder worden

uitgewerkt in samenspraak met de gemeente. Er liggen uitdagingen om de transformatie van collectie naar connectie te maken.

De bibliotheek moet conform de vijf taken een knooppunt voor kennis, ontmoeting en cultuur worden. Landelijk zijn er al een

aantal voorbeelden waarbij de verbreding is uitgewerkt. Bij deze landelijke voorbeelden is de educatieve functie uitgebouwd als

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 10 van 15

aanbieder van informatie om laagdrempelig in aanraking te komen met boeken en lezen. Maar ook bijvoorbeeld door het

aanbieden van cursussen en workshops. Deze kunnen gericht te zijn op het versterken van de zelfredzaamheid en de eigen

kracht van mensen en vergroot daarmee de mogelijkheden van mensen om mee te doen in de maatschappij. Te denken valt aan

aanbod om mediawijsheid en digitale vaardigheden aan te leren of te versterken. Door de nieuwe taken verder uit te breiden en

te verdiepen, kan een wezenlijke bijdrage geleverd worden aan de gemeentelijke taken binnen het sociaal domein en daarmee

een brede meerwaarde hebben voor de gemeente Best en haar inwoners. De gemeentelijke nota’s en uitvoeringsdocumenten

(o.a. wat betreft jeugd en Wmo) binnen het sociaal domein en de daarin opgenomen ambities en doelstellingen zijn op dit gebied

leidend.

Verder is de samenhang met het onderwijs van belang. Hier wordt immers de basis voor leesvaardigheden gelegd. Volgens de

Bibliotheekwet is de bibliotheek verplicht de relatie met het onderwijs uit te bouwen. Te denken valt ook aan verbindingen met

andere maatschappelijke en educatieve organisaties zoals kinderopvang. De bibliotheek wordt betrokken bij de Lokaal Educatieve

Agenda en de daarin opgenomen actiepunten. Hierdoor is de bibliotheek in Best niet alleen de samenwerking met partners op het

gebied van onderwijs aan het versterken, maar wordt tevens aangehaakt bij concrete acties bijvoorbeeld op het gebied van

taalachterstand.

Van collectie naar connectie

- Een aantrekkelijke bibliotheek als onderdeel van de Culturele Hotspot.

- De bibliotheek schept voorwaarden voor en levert een bijdrage aan de verbetering van de zelfredzaamheid, de

participatie van inwoners en de mogelijkheden om een leven lang te leren. Dit doet zij door invulling te geven

aan haar vijf kerntaken: ter beschikking stellen van kennis en informatie, bieden van mogelijkheden tot

ontwikkeling en educatie, bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur, organiseren van

ontmoeting en debat en het kennis laten maken met kunst en cultuur.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 11 van 15

cultuur- en

kunsteducatie

Het belang van cultuur- en kunsteducatie wordt ook in Best

onderkend. Het draagt bij aan de ontwikkeling en

ontplooiing van kinderen. Cultuur- en kunsteducatie

stimuleert kinderen om andere ‘talen te spreken’, waardoor

onvermoede talenten boven kunnen komen. Leerlingen met

een taalachterstand blijken bijvoorbeeld grote

toneeltalenten te zijn. Hiernaast is creativiteit van groot

belang voor onze kenniseconomie. Creativiteit wordt

bevorderd door cultuur- en kunsteducatie.

Door cultuur- en kunsteducatie te verankeren in ons

onderwijs wordt het creatieve vermogen van leerlingen

sterker ontwikkeld. Cultuur- en kunsteducatie draagt

immers op een andere wijze bij aan de ontwikkeling en

ontplooiing van kinderen dan die door het onderwijs en de

kinderopvang wordt geboden. Hiermee versterken de beide

gebieden elkaar. In Best worden kinderen op verschillende

manieren in het basis- en het voorgezet onderwijs in

contact gebracht met kunst en cultuur. Kinderen kunnen op

jonge leeftijd al kennismaken met een breed aanbod van

culturele disciplines en dit zorgt ervoor dat een interesse

voor kunst en cultuur wordt gewekt. Door kunst en cultuur

via het reguliere onderwijs aan te bieden komen alle

kinderen in Best hiermee in aanraking. Ook kinderen van

ouders die om wat voor reden dan ook niet (kunnen) kiezen

voor kunst- en cultuuronderwijs. De gemeente participeert

mede om deze reden in de combinatiefunctionarissen-

regeling. Hierbij trekken gemeente, culturele partners en

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 12 van 15

het onderwijs gezamenlijk op om door de inzet van extra cultuur- en kunstdocenten, kunst en cultuur een stevigere verankering

in het onderwijs te geven. Met als doel te bevorderen dat de jeugd tot 18 jaar vertrouwd raakt met één of meer kunst- en

cultuurvormen en het stimuleren van actieve kunstbeoefening onder jongeren.

Naast deze kennismaking via scholen, zijn er in Best verschillende andere mogelijkheden voor jeugdigen om kennis te maken met

kunst en cultuur of om de aangeboorde culturele talenten verder te ontwikkelen. Zo is er een breed aanbod van muziek-, dans en

dramaonderwijs. Verder zijn er diverse andere kunst- en cultuurcursussen. Naast een leuke en leerzame vrijetijdsbesteding die de

deelnemers plezier bezorgt, dragen ook deze cursussen bij aan de ontwikkeling en ontplooiing van kinderen in Best.

De gemeentelijke rol is in deze een faciliterende. De gemeente zorgt, met het Rijk en het culturele veld, voor de bekostiging van

een aantal combinatiefunctionarissen Cultuur. Daarnaast zijn er diverse budgetten beschikbaar om het culturele aanbod van

vrijwilligersorganisaties te subsidiëren.

Ontwikkeling en ontplooiing

- Ieder kind krijgt een basis voor een

cultureel leven mee.

- Het stimuleren van actieve en

passieve kunstbeoefening onder

jongeren.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 13 van 15

Beeldende Kunst

Dit hoofdstuk geeft een visie voor initiatieven, plannen en projecten die behoren tot het publieke domein van de beeldende en

toegepaste kunst. Beeldende kunst is alle kunst waarbij door middel van beeldvorming een boodschap wordt overgedragen van

de kunstenaar naar het publiek. Het zijn visuele uitingen, dat wil zeggen dat het gaat om kunstwerken die je kunt zien. Vormen

van beeldende kunst zijn: beeldhouwkunst, schilderkunst, textiele kunst, grafiek, fotografie en film. Toegepaste kunst is

esthetische vormgeving van functionele voorwerpen zoals gebouwen, meubels, kleding, drukwerk en dergelijke. In tegenstelling

tot de niet-functionele, autonome uitingen van beeldende kunst hebben ontwerpen van toegepaste kunst ook een praktisch nut,

een functie. Ook toegepaste kunst kan in sommige gevallen gerekend worden tot de beeldende kunst.

De ambitie van Best is om via beeldende kunstuitingen binnen de eigen grenzen het culturele klimaat verder te stimuleren.

Beeldende kunst is bij uitstek een discipline die zich leent voor experimenten en innovaties. Deze discipline kan een belangrijke

bijdrage leveren aan een dynamisch en prikkelend kunstklimaat. Kunstwerken verfraaien de openbare ruimte en brengen mensen

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 14 van 15

op een laagdrempelige wijze in aanraking met kunst. Beeldende kunst in de openbare ruimte werkt daarmee als een museum

zonder deuren of drempels. Beeldende kunst maakt het dorp mooier, geeft haar identiteit en voorziet haar van monumentale

herdenkings- en markeringspunten. En beeldende kunst kan een ruimte een bijzondere betekenis geven. Deze vorm van kunst

vertelt inwoners iets over het verleden, het heden, de omgeving en de bewoners. Op die manier versterken kunstwerken de

herkenbaarheid van Best en dragen bij aan de zich voortdurend ontwikkelende identiteit van deze gemeente. Een goed

kunstbeleid verhoogt het welzijn van de bewoners, creëert een aantrekkelijk vestigingsklimaat, inspireert en nodigt uit tot

betrokkenheid bij de samenleving.

De hierboven geschetste ambitie is vertaald in een aantal uitgangspunten:

Beeldende kunst draagt bij aan de visuele kwaliteit van de (woon-)omgeving.

Beeldende kunst levert een bijdrage aan de identiteit van de (woon-)omgeving.

De Adviescommissie Beeldende Kunst wordt om advies gevraagd bij alle zaken aangaande beeldende Kunst. Dit onder

andere met het oog op de autonome kwaliteit.

Bij nieuwbouwplannen en ontwikkelingsprojecten wordt de commissie tijdig ingeschakeld om te onderzoeken of en hoe

beeldende kunst op een zinvolle manier kan worden ingepast.

De eigenschappen en het karakter van de omgeving vormen het vertrekpunt bij de formulering van een opdracht.

Inwoners worden op het juiste moment en op de juiste wijze betrokken bij de aanschaf, locatie en totstandkoming van

kunstwerken.

Een evenwichtige spreiding van beeldende kunst over Best.

Beeldende kunst wordt nadrukkelijk onder de aandacht gebracht.

We stimuleren innovatie, experimenten en tijdelijke kunstuitingen.

Van beeld naar kunst

- Het verfraaien van de openbare ruimte.

- Mensen op een laagdrempelige wijze in aanraking brengen met kunst.

IN15-04055 IN15-04055

Pagina 15 van 15

Bronvermelding foto’s:

Pagina 2 Dansendemens

Pagina 4 Ell-is

Pagina 7 Sinterklaasstichting

Pagina 8 De bibliotheek aan de Vliet

Pagina 9 Rechtbuigen

Pagina 10 Truusenbregje.nl

Pagina 11 Edmund van Groningen

Pagina 12 Thinkstock

Pagina 13 Website gemeente Best