Upload
dinhtuong
View
224
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
¿Cuá
les so
n las
hab
ilidad
es q
ue se
re
quier
en p
ara t
ener
éxito
en
socie
dade
s plu
rales
con
econ
omías
en
cons
tant
e tra
nsfo
rmac
ión?
Ric
hard
J. M
urna
ne
Esc
uela
de
Gra
duad
os e
n E
duca
ción
Uni
vers
idad
de
Har
vard
Aspe
ctos
clav
es d
e est
a pre
sent
ació
nLo
s ca
mbi
os
en
la
econ
omía
de
lo
s E
stad
os
Uni
dos
dete
rmin
an
a su
ve
z ca
mbi
os
en
las
habi
lidad
es q
ue re
quie
ren
los
traba
jado
res
El
sist
ema
educ
ativ
o en
lo
s E
stad
os
Uni
dos
nece
sita
cam
biar
Las
habi
lidad
es q
ue s
e re
quie
ren
para
pro
gres
ar
en e
l m
erca
do l
abor
al s
on l
as m
ism
as q
ue s
e re
quie
ren
para
con
tribu
ir a
la v
ida
cívi
ca e
n un
a de
moc
raci
a pl
ural
.La
s se
is l
ecci
ones
der
ivad
as d
e qu
ince
año
s de
re
form
a es
cola
r en
los
Est
ados
Uni
dos
¿Cuá
l es l
a rele
vanc
ia de
la ex
perie
ncia
de lo
s Es
tado
s Uni
dos p
ara C
olom
bia?
El c
ambi
o te
cnol
ógic
o ba
sado
en
com
puta
dora
s se
ob
serv
a en
toda
s pa
rtes
Los
avan
ces
en
las
tele
com
unic
acio
nes
está
n au
men
tand
o la
inte
grac
ión
econ
ómic
a m
undi
alM
ucho
s pa
íses
se
plan
tean
las
mis
mas
pre
gunt
as:
¿Cuá
les
son
las
habi
lidad
es
que
los
estu
dian
tes
debe
rán
adqu
irir p
ara
logr
ar u
na v
ida
adul
ta e
xito
sa?
¿Cóm
o pu
ede
ayud
ar e
l sis
tem
a ed
ucat
ivo
para
que
lo
s es
tudi
ante
s do
min
en
esta
s ha
bilid
ades
ta
n im
porta
ntes
?
¿Alg
unas
impl
icacio
nes p
ara C
olom
bia?
No
quie
ro p
resu
mir…
Logr
os re
cien
tes:
La e
xpan
sión
del
acc
eso
a ed
ucac
ión
pree
scol
arE
l inc
rem
ento
en
el n
úmer
o de
est
udia
ntes
de
bajo
s in
gres
os q
ue s
e in
scrib
en e
n es
cuel
as s
ecun
daria
s.N
o m
e qu
eda
duda
de
que
los
Est
ados
Uni
dos
podr
ían
apre
nder
de
la e
xper
ienc
ia c
olom
bian
a en
el
ám
bito
edu
cativ
oE
sper
o qu
e lo
con
trario
tam
bién
sea
una
real
idad
…
Salar
io p
or h
ora,
traba
jador
es h
ombr
es, p
or n
ivel e
duca
tivo,
19
79-2
006 (
2006
$)
Trab
ajad
ores
(Hom
bres
)
Men
os d
e ba
chill
erat
o
Gra
duad
o de
ba
chill
erat
o
Estu
dios
U
nive
rsita
rios
(4 a
ños)
Post
grad
o
$5.0
0
$10.
00
$15.
00
$20.
00
$25.
00
$30.
00
$35.
00
$40.
001979
1982
1985
1988
1991
1994
1997
2000
2003
2006
Año
Salario por Hora (2006 $)
Los
dato
s de
est
a gr
áfic
a fu
eron
obt
enid
os d
el In
stitu
to J
ared
Ber
nste
in, d
el
Inst
ituto
de
Polít
ica
Econ
ómic
a. L
os d
atos
cor
resp
onde
n a
la E
ncue
sta
de la
Po
blac
ión
Actu
al. L
a m
uest
ra in
cluy
e to
dos
los
sala
rios
y lo
s tr
abaj
ador
es
asal
aria
dos
de 1
8 a
64 a
ños.
Una p
osib
le ex
plica
ción
para
el in
crem
ento
en la
dife
renc
ia de
ingr
esos
entre
gra
duad
os u
nive
rsita
rios y
de b
achi
llera
to
La
ofer
ta
de
traba
jado
res
con
estu
dios
un
iver
sita
rios
conc
luid
os s
e re
dujo
en
com
para
ción
co
n la
ofe
rta d
e tra
baja
dore
s qu
e se
gra
duar
on d
e ba
chill
erat
o ún
icam
ente
…
Logr
o ac
adém
ico
de la
pla
nta
labo
ral e
n lo
s Es
tado
s U
nido
s 36
2122
2127
12
3130
010203040
Sin
term
inar
Bac
hille
rato
Gra
duad
o de
Bac
hille
rato
Estu
dios
Univ
ersi
tario
s si
nco
nclu
ir
4 añ
os d
e es
tudi
osun
iver
sita
rios
om
ás
%
1980
2000
La ex
plica
ción
radi
ca en
que
hub
o ca
mbi
os en
la d
eman
da p
or
traba
jador
es co
n di
fere
ntes
logr
os es
colar
es…
¿Cuá
les
fuer
on
los
cam
bios
ec
onóm
icos
qu
e in
crem
enta
ron
el
valo
r de
lo
s tra
baja
dore
s co
n es
tudi
os u
nive
rsita
rios,
com
para
do c
on e
l va
lor
de
los
traba
jado
res
que
únic
amen
te
conc
luye
ron
el
bach
iller
ato?
Un
posi
ble
cam
bio:
Hay
más
com
puta
dora
s y
ésta
s so
n m
ás r
ápid
as,
lo q
ue c
ambi
óco
mo
se l
leva
n a
cabo
act
ivid
ades
cot
idia
nas…
24.4
%
37.3
%
46.6
%50
.6%
54.0
%
38.9
%
55.5
%
41.7
%
0%10%
20%
30%
40%
50%
60%
1984
1989
1993
1997
2001
2003
Porc
enta
je d
e tr
abaj
ador
es e
stad
ouni
dens
es u
sand
o un
a co
mpu
tado
ra y
/o In
tern
et e
n el
trab
ajo
, 198
4 - 2
003
¿Com
puta
dora
en
el tr
abaj
o?¿I
nter
net e
n el
trab
ajo?
Para
ent
ende
r de
mejo
r man
era
cuál
es
el tip
o de
tare
as q
ue lo
s se
res
hum
anos
lleva
rán
a ca
bo
en
un
mun
do
com
puta
rizad
o, e
s ne
cesa
rio id
entif
icar
qué
tipo
de
tare
as
hace
n bi
en
las
com
puta
dora
s y cu
áles n
o…
Tare
as q
ue la
s com
puta
dora
s hac
en b
ien…
Las
com
puta
dora
s so
n bu
enas
par
a ta
reas
que
pue
den
ser
desc
ritas
com
o “S
i suc
ede
A, e
nton
ces
hay
que
hace
r B”,
es d
ecir,
act
ivid
ades
con
una
lógi
ca b
asad
a en
regl
as…
Ent
re o
tras
tare
as s
e in
cluy
en:
Man
ejo
de a
rchi
vos
y co
ntab
ilida
dTr
ámite
s ad
min
istra
tivos
Com
erci
o de
val
ores
Alg
ún ti
po d
e tra
bajo
real
izad
o en
ser
ie
En re
sum
en: L
as c
ompu
tado
ras
son
buen
as e
n ta
reas
co
gniti
vas
y m
anua
les
de ti
po ru
tinar
io…
Tare
as q
ue n
o ha
cen
bien
las c
ompu
tado
ras
Aqu
élla
s qu
e nono
pued
en s
er d
escr
itas
com
o de
“Si s
uced
e A
, ent
once
s ha
y qu
e ha
cer B
”, po
rque
:
No
sabe
mos
cóm
o se
hac
en la
s co
sas
No
se c
onoc
en c
on a
ntic
ipac
ión
las
posi
bles
con
tinge
ncia
sA
pren
dem
os a
def
inir
las
tare
as q
ue h
acem
os y
cóm
o lo
grar
las
únic
amen
te a
trav
és d
e in
tera
ccio
nes
soci
ales
.
En
sum
a: L
as c
ompu
tado
ras
no s
on b
uena
s en
tare
as
cogn
itiva
s y
man
uale
s no
rutin
aria
s.
Las
tare
as c
ogni
tivas
no
rutin
aria
s co
nsis
ten
de:
Pens
amie
nto
expe
rto
y co
mun
icac
ión
com
plej
a.
¿Qué
ocup
acio
nes
se
volvi
eron
m
ás
impo
rtant
es e
n lo
s Es
tado
s Un
idos
de
1969
a 19
99?
Est
o no
s po
dría
ayu
dar a
pre
deci
r los
ca
mbi
os
que
se
obse
rvar
án
en
la
dist
ribuc
ión
ocup
acio
nal
en
Latin
oam
éric
a du
rant
e lo
s si
guie
ntes
25
año
s…
Dis
trib
ució
n oc
upac
iona
l de
adul
tos
(196
9)
11.6
0
37.5
0
18.0
0
8.00
3.20
10.3
08.
40
0510152025303540
% de adultos empleados
Tra
baj
ado
res
de
Ser
vici
os
Ob
rero
sA
po
yo
adm
inis
trat
ivo
Ven
tas
Téc
nic
os
Pro
fesi
on
ista
sG
eren
tes
y A
dm
inis
trad
ore
s
Dis
trib
ució
n O
cupa
cion
al d
e A
dult
os, 1
969-
1999
11.6
37.5
18.1
8
3.2
10.3
8.4
13
.9
24
.7
14
11
.9
5.4
13
.11
4.2
0510152025303540
Trab
ajad
ores
de
serv
icio
Obr
eros
Apo
yoad
min
istr
ativ
oV
enta
sTé
cnic
osPr
ofes
ioni
stas
Gere
ntes
yad
min
istr
ador
es
% de adultos empleados
1969
1999
¿El r
ol d
e la s
ubco
ntra
tació
n?La
sub
cont
rata
ción
(o
terc
eriz
ació
n) d
e tra
bajo
s qu
e se
en
vían
a
país
es
con
sala
rios
bajo
s,
ha
com
plem
enta
do lo
s ef
ecto
s di
rect
os q
ue h
a te
nido
el
uso
inte
nsiv
o de
com
puta
dora
s.
Por
eje
mpl
o, lo
s tra
baja
dore
s en
paí
ses
con
bajo
s sa
lario
s qu
e pr
oces
an
petic
ione
s de
pa
go
a co
mpa
ñías
de
segu
ros
o bi
en q
ue r
ealiz
an o
tros
trám
ites
adm
inis
trativ
os d
e ru
tina,
trab
ajan
fren
te a
co
mpu
tado
ras
cone
ctad
as e
n re
d.
Tam
bién
el d
iseñ
o po
r co
mpu
tado
ra h
a pe
rmiti
do
prod
ucir
refa
ccio
nes
en o
tros
país
es c
on b
ajos
sa
lario
s, s
in re
duci
r la
calid
ad.
¿Por
que s
on im
porta
ntes
los c
ambi
os en
la d
istrib
ució
n lab
oral?
En
1969
, la
m
ayor
ía
de
los
egre
sado
s de
ba
chill
erat
o tra
baja
ban
en e
mpr
esas
de
man
ufac
tura
o
bien
com
o pe
rson
al a
dmin
istra
tivo
de a
poyo
.
¿Dón
de e
ncon
trará
n tra
bajo
aho
ra lo
s gr
adua
dos
de
educ
ació
n m
edia
?
Se
les
pres
enta
rán
buen
as
opci
ones
la
bora
les
sola
men
te s
i se
gra
dúan
lis
tos
para
ten
er é
xito
en
educ
ació
n su
perio
r…
Per
o pr
obab
lem
ente
te
ndrá
n m
alas
op
cion
es
labo
rale
s si
no
tiene
n es
a fo
rmac
ión.
..
¿Cuá
les so
n las
tare
as q
ue es
tán
alcan
zand
o m
ás
impo
rtanc
ia?
Hay
cua
tro ti
pos
de ta
reas
en
el tr
abaj
o
Cog
nitiv
a ru
tinar
ia (a
rchi
var)
Man
ual r
utin
aria
(ens
ambl
aje
en s
erie
)
Pen
sam
ient
o ex
perto
(ide
ntifi
car y
reso
lver
pr
oble
mas
)
Com
unic
ació
n co
mpl
eja
(gen
era
info
rmac
ión
críti
ca y
es
cap
az d
e co
mun
icar
la d
e m
aner
a co
nvin
cent
e a
otro
s)
Tend
enci
as e
n ta
reas
real
izad
as p
or la
fuer
za la
bora
l en
los
Esta
dos
Uni
dos
1969
- 19
98 (
1969
= 0
)
13.5
8.4
-7.5
-2.9
-8-6-4-202468101214 1969
1979
1989
1999
Cambio Porcentual
Pens
amie
nto
Expe
rto
Com
unic
ació
nC
ompl
eja
Cog
nitiv
aR
utin
aria
Man
ual
Cog
nitiv
a
Elem
ento
s clav
es d
el Pe
nsam
iento
Exp
erto
Con
ocim
ient
o so
bre
el
prob
lem
a m
uy
bien
or
gani
zado
y
desa
rrol
lado
(n
o m
emor
izad
o,
si
no
con
rela
cion
es
bien
co
mpr
endi
das)
Hab
ilida
des
para
re
cono
cer
patro
nes
en
la
info
rmac
ión
(der
ivad
as d
e te
ner m
ucha
prá
ctic
a)
Inic
iativ
a (te
ner
las
habi
lidad
es y
la
disp
osic
ión
para
pen
sar
cuid
ados
a y
crea
tivam
ente
)
Met
a-C
ogni
ción
(H
abili
dade
s pa
ra m
onito
rear
los
pro
blem
as
prop
ios
y en
tend
er s
i se
est
áen
el
cam
ino
corr
ecto
par
a so
luci
onar
los
o bi
en
para
in
tent
ar
otra
s op
cion
es
para
so
luci
onar
las)
Elem
ento
s clav
e de l
a Com
unica
ción
Com
pleja
Obs
erva
r y e
scuc
har
Gen
erar
info
rmac
ión
críti
ca.
Inte
rpre
tar l
a in
form
ació
n.
Com
unic
ar lo
que
inte
rpre
ta a
otro
s.
Logr
ar lo
ant
erio
r en
más
de
un id
iom
a
La
lect
ura,
es
critu
ra
y la
s m
atem
átic
as
no
deja
n de
se
r ta
n im
porta
ntes
com
o en
el p
asad
o.
¿Est
án
prep
arad
os
los
traba
jado
res
para
us
ar
esta
s he
rram
ient
as
y ad
quiri
r nue
vos
cono
cim
ient
os?
Impl
icacio
nes p
ara l
a edu
cació
n
Una
seg
unda
con
secu
enci
a pa
ra la
edu
caci
ón
es q
ue e
n un
mun
do ta
n pe
queñ
o, la
faci
lidad
pa
ra a
pren
der n
uevo
s id
iom
as e
s cr
ítica
par
a lo
grar
una
com
unic
ació
n co
mpl
eja…
Por e
so e
stoy
em
peña
do e
n ap
rend
er
espa
ñol…
Impl
icacio
nes p
ara l
a edu
cació
n
Impl
icacio
nes p
ara l
a edu
cació
nLa
s ha
bilid
ades
com
puta
cion
ales
no
debe
rían
ser
ense
ñada
s co
mo
una
mat
eria
in
depe
ndie
nte:
a l
os e
stud
iant
es s
e le
s de
be
ense
ñar
cóm
o us
ar
las
com
puta
dora
s y
el
Inte
rnet
par
a tra
baja
r co
n ot
ras
mat
eria
s ya
se
a m
atem
átic
as, e
spañ
ol o
cie
ncia
s.
Las
com
puta
dora
s so
n he
rram
ient
as q
ue s
e us
an ta
nto
para
obt
ener
y e
valu
ar in
form
ació
n co
mo
para
ex
pres
ar
idea
s de
m
aner
a qu
e ot
ras
pers
onas
les
encu
entre
n ut
ilida
d.
Una
cua
rta c
onse
cuen
cia
para
la e
duca
ción
es
que
el p
ensa
mie
nto
expe
rto y
la c
omun
icac
ión
com
plej
a no
son
tem
as n
uevo
s qu
e de
ban
ser
inco
rpor
ados
dire
ctam
ente
al c
urríc
ulum
. Est
os
tem
as
debe
rán
esta
r en
el
ce
ntro
de
la
en
seña
nza
de c
ada
una
de l
as m
ater
ias
que
ya s
e im
parte
n.
Impl
icacio
nes p
ara l
a edu
cació
n
¿En
quéf
echa
fue l
a bat
alla c
ontra
la A
rmad
a esp
añol
a?
Estu
dian
te u
no: F
ue e
n 15
88.
Preg
unta
: ¿C
ómo
supi
ste
esa
fech
a?
Fue
una
de la
s fe
chas
que
me
apre
ndíd
e m
emor
ia p
ara
el e
xam
en.
Preg
unta
. ¿Po
rqué
es im
port
ante
est
e ev
ento
?
No
lo s
é.
Estu
dian
te d
os: D
ebe
habe
r sid
o al
rede
dor d
el a
ño 1
590.
Preg
unta
: ¿C
ómo
supi
ste
esa
fech
a?Y
o sé
que
los
ingl
eses
em
peza
ron
a in
stal
arse
en
Virg
inia
cer
ca d
el a
ño 1
600,
au
nque
no
esto
y se
guro
de
la fe
cha
exac
ta. E
llos
no s
e hu
bier
an a
trevi
do a
inic
iar
expl
orac
ione
s en
el m
ar s
i los
esp
añol
es h
ubie
ran
teni
do to
daví
a el
con
trol.
Com
o se
gura
men
te le
s to
mó
un ti
empo
org
aniz
ar la
s ex
pedi
cion
es, I
ngla
terr
a de
bió
habe
r ga
nado
sup
rem
acía
nav
al e
n al
gún
mom
ento
al f
inal
del
sig
lo X
VI.
Preg
unta
. ¿Po
rqué
es im
port
ante
est
e ev
ento
?
Est
e ev
ento
repr
esen
tóun
cam
bio
sign
ifica
tivo
en la
impo
rtanc
ia q
ue t
enía
n E
spañ
a e
Ingl
ater
ra c
omo
pote
ncia
s eu
rope
as
y co
loni
zado
res
del n
uevo
mun
do.
Este
eje
mpl
o fu
e to
mad
o de
Bra
nsfo
rd, B
row
n y
Coc
king
(eds
.)
Tend
encia
s en
los
punt
ajes
en la
Pru
eba
Nacio
nal d
e Pr
ogre
so
Educ
ativo
, pro
med
io n
acio
nal, 1
3 año
s de e
dad
(8o
grad
o)
150
170
190
210
230
250
270
290
310
330
350
1973
1978
1982
1986
1990
1992
1994
1996
1999
2004
Añ
o
Escala de puntaje
Bla
nco
Neg
roLa
tino
Defin
iendo
el p
robl
ema c
orre
ctam
ente
El p
robl
ema
radi
ca e
n qu
e un
sis
tem
a ed
ucat
ivo
que
fue
buen
o pa
ra
fom
enta
r el
cr
ecim
ient
o ec
onóm
ico
y ge
nera
r in
gres
os d
ecen
tes
en l
os
años
set
enta
, ya
no
es lo
suf
icie
ntem
ente
bue
no
para
log
rar
lo a
nter
ior
en e
stos
día
s y
muc
ho
men
os p
ara
logr
arlo
en
el fu
turo
.¿P
orqu
ées
impo
rtant
e di
agno
stic
ar e
l pro
blem
a co
rrec
tam
ente
?
Sei
s le
ccio
nes
deriv
adas
de
quin
ce a
ños
de e
sfue
rzos
en
mat
eria
de
refo
rma
educ
ativ
a en
los
Est
ados
U
nido
s…
1. L
a cali
dad
de lo
s est
ánda
res y
la ev
aluac
ión
cuen
ta
Es
clav
e te
ner u
na c
lara
def
inic
ión
clar
a de
las
habi
lidad
es
y el
con
ocim
ient
o qu
e lo
s es
tudi
ante
s de
ben
dom
inar
en
cada
uno
de
los
dife
rent
es n
ivel
es e
duca
tivos
Las
eval
uaci
ones
deb
en a
linea
rse
con
los
está
ndar
es q
ue
se h
ayan
fija
do.
Es
impo
rtant
e ta
mbi
én te
ner e
stán
dare
s cl
aram
ente
de
finid
os p
ara
logr
ar u
na e
nseñ
anza
efe
ctiv
a.
2. La
calid
ad d
e la e
nseñ
anza
cuen
taA
lgun
os m
aest
ros
son
muc
ho m
ás e
fect
ivos
.
El d
esem
peño
doc
ente
mej
ora
tras
los
dos
prim
eros
añ
os d
e co
ntra
taci
ón.
El t
ipo
de fo
rmac
ión
mag
iste
rial a
ntes
de
ser
cont
rata
dos
no p
redi
ce e
l des
empe
ño d
ocen
te.
Mej
orar
la c
alid
ad re
gula
ndo
los
insu
mos
no
ha
func
iona
do.
Liga
r los
sal
ario
s y
la p
erm
anen
cia
labo
ral a
l de
sem
peño
es
una
nuev
a fro
nter
a.
3. In
cent
ivos y
el d
esar
rollo
de c
apac
idad
es so
n do
s ele
men
tos f
unda
men
tales
Los
ince
ntiv
os p
or s
ísol
os n
o m
ejor
arán
el
dese
mpe
ño d
e lo
s m
aest
ros.
Inve
rtir ú
nica
men
te e
n el
des
arro
llo d
e ca
paci
dade
s no
llev
ará
auto
mát
icam
ente
a
mej
oras
en
la e
nseñ
anza
.
Los
ince
ntiv
os y
el d
esar
rollo
de
capa
cida
des
debe
n ir
de la
man
o pa
ra m
ejor
ar e
l des
empe
ño
doce
nte.
4. Co
labor
ació
n en
tre p
ares
y la
revis
ión
de p
rogr
amas
Un
proc
eso
trans
pare
nte
y rig
uros
o pa
ra s
elec
cion
ar
“mae
stro
s gu
ías”
o “a
seso
res”
.
Se
iden
tific
an d
ocen
tes
que
no s
on e
fect
ivos
.
Los
doce
ntes
que
no
son
efec
tivos
reci
ben
un a
ño d
e ay
uda
inte
nsiv
a.
Aqu
éllo
s qu
e al
térm
ino
del a
ño d
e ay
uda
no a
lcan
zan
un
dese
mpe
ño
de
acue
rdo
con
está
ndar
es
bási
cos
de
ense
ñanz
a, s
on d
espe
dido
s.
El
prog
ram
a se
enc
uent
ra d
irigi
do p
or u
n co
mité
con
repr
esen
taci
ón
parit
aria
de
l si
ndic
ato
y de
lo
s ad
min
istra
dore
s.
5. La
form
ació
n de
los d
ocen
tes h
ace l
a dife
renc
iaC
once
ntra
rse
en m
ejor
ar l
a en
seña
nza
de u
n co
nten
ido
clar
amen
te d
efin
ido
Los
mae
stro
s de
ben
hace
r, no
so
lam
ente
es
cuch
ar.
Obs
erva
r ava
nces
mot
iva.
El s
egui
mie
nto
es e
senc
ial.
Un
buen
des
earr
ollo
pro
fesi
onal
es
un p
roce
so,
no u
n ev
ento
ais
lado
6. R
esol
ver e
l pro
blem
a de l
a dist
ribuc
ión
de la
calid
ad
Los
niño
s qu
e ne
cesi
tan
a lo
s m
ejor
es m
aest
ros
son
los
que
men
os
prob
abili
dad
tiene
n de
ob
tene
rlos
Los
ince
ntiv
os fi
nanc
iero
s ha
cen
una
dife
renc
ia.
Los
mae
stro
s ne
cesi
tan
para
tene
r may
or é
xito
:
Una
jorn
ada
esco
lar m
ás la
rga
Un
año
esco
lar m
ás la
rgo
Una p
regu
nta d
e tar
ea…
Exa
min
en la
tare
a qu
e de
jan
los
mae
stro
s en
un
típic
o dí
a de
cl
ases
:
¿La
tare
a qu
e de
jan
fom
enta
ent
re lo
s al
umno
s el
des
arro
llo d
e ha
bilid
ades
de
pens
amie
nto
expe
rto?
(sol
ució
n de
pro
blem
as n
o ru
tinar
ios…
)
¿Qué
fom
enta
en
cuan
to a
las
habi
lidad
es d
e co
mun
icac
ión?
¿Se
les
pide
a lo
s es
tudi
ante
s qu
e ha
gan
las
mis
mas
act
ivid
ades
que
la
s co
mpu
tado
ras
podr
ían
hace
r? (B
asad
as e
n re
glas
…)
La re
spue
sta
a es
tas
preg
unta
s le
s di
rálo
s tip
os d
e tra
bajo
s pa
ra lo
s qu
e la
esc
uela
est
ápr
epar
ando
a s
us a
lum
nos.
..
¿Qué
suce
de c
on l
as h
abilid
ades
que
ay
udar
ían a
res
olve
r lo
s pr
oblem
as q
ue
aque
jan a
nues
tras d
emoc
racia
s?
Los
ciud
adan
os n
eces
itan
ser c
apac
es d
e:E
nten
der
las
caus
as d
e lo
s pr
oble
mas
, co
mo
por
ejem
plo
el d
año
al a
mbi
ente
.E
valu
ar
las
prop
uest
as
para
re
solv
er
los
prob
lem
asId
entif
icar
bue
nas
preg
unta
sE
xplic
ar lo
que
pie
nsa
a ot
ras
pers
onas
Habi
lidad
es
de
pens
amien
to
expe
rto y
com
unica
ción
com
pleja
Las
habi
lidad
es
nece
saria
s pa
ra
cont
ribui
r a
reso
lver
pro
blem
as s
ocia
les
en u
na d
emoc
raci
a so
n la
s m
ism
as h
abili
dade
s qu
e se
nec
esita
n pa
ra
ser e
xito
sos
en e
cono
mía
s ca
mbi
ante
s.
El
reto
qu
e re
pres
enta
ay
udar
a
que
los
estu
dian
tes
adqu
iera
n es
tas
habi
lidad
es
es
enor
me.
E
l fu
turo
de
nu
estra
s so
cied
ades
de
pend
erá
de n
uest
ro é
xito
en
logr
ar q
ue e
ste
reto
se
cum
pla…
Fina
lmen
te…
No
hay
duda
de
que
nos
enfre
ntam
os a
un
reto
de
scom
unal
…
Per
o ta
mbi
én a
una
opo
rtuni
dad
extra
ordi
naria
…
¡Muc
has
grac
ias
por
su
paci
enci
a al
es
cuch
arm
e!
Preg
unta
s clav
e…1.
¿E
n q
uése
ntid
os s
on la
s ha
bilid
ades
crit
icas
par
a e
l éxi
to e
n C
olom
bia
sim
ilare
s y
en
qué
sent
idos
dife
rent
es a
las
hab
ilidad
es c
ritic
as e
n lo
s E
stad
os
Uni
dos?
2.
¿C
omo
se
esta
pr
eper
ando
ac
tual
men
te
el
sist
ema
educ
ativ
o C
olom
bian
o pa
ra
afro
ntar
lo
s re
tos
del
sigl
o 21
?
3. ¿
Qué
cam
bios
en
el s
iste
ma
educ
ativ
o d
e C
olom
bia
son
nece
sario
s pa
ra p
repa
rar
a lo
s al
umno
s de
ten
er é
xito
en
el s
iglo
21
y pr
omov
er lo
s va
lore
s de
moc
ratic
os?
4. ¿
Es
posi
ble
iden
tific
ar c
asos
exi
toso
s de
ins
trucc
ion
en h
abili
dade
s cr
itica
s en
prim
aria
, se
cund
aria
y e
duca
cion
sup
erio
r C
olom
bian
as q
ue
sirv
an c
omo
ejem
plo
para
otra
s es
cuel
as y
con
text
os?