ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Tuig L No. 14

Hulyo 21, 2019

Dapat ubos-kusog nga batuan kag tapuson angpagginahum sang pungsodnon nga traidor nga siDuterte. Buasdamlag sang bug-os nga banwa

kag kabuhi sang kada Pilipino ang nakataya sa padayonnga pagluhod niya sa mga imperyalistang gahum.

Daw ginhalad na ni Duterte sa altar sang China angkadagatan kag dunang manggad sang pungsod kabaylosang mga matambok nga kontrata nga ginakitaan niyakag sang kapareho niya nga mga burukrata-kapitalista.Sa pihak nga bahin, labi pa niya nga ginpahugot ang pag-gamit sang US sa bilog nga Pilipinas bilang daku nga ba-se militar sini bilang balos sa nagapadayon nga ayudamilitar sa iya madugo nga teroristang gera “kontra-in-surhensya” kag “kontra-droga”.

Bangud sa ginaangkon niya nga benepisyo, bungol siDuterte sa singgit sang banwa para ipakig-away ang tu-nay nga kahilwayan kag pangapinan ang interes sangpungsod sa atubang sang nagabanggianay nga mga im-peryalistang gahum. Kon magapabilin sa poder si Duter-te, pat-ud nga labing magabug-at ang pas-an sang Pilipi-nas nga dumuluong nga dominasyon, magalubha ang gi-nahagmakan sini nga krisis kag magasingki ang pasistangpagpigos sa makabanwa kag demokratikong kahublagan.

Ang kahimtangan subong sang Pilipinas hugot nganakaangut sa kahimtangan subong sa bilog nga kalibutannga ginatampukan sang nagasingki nga banggianay sangmga imperyalistang gahum sa ekonomya kag balaligyaan,diplomasya, pulitika kag militar. Samtang nagadugay angdi malubad-lubad nga krisis sa pangkalibutanon nga sis-temang kapitalista, labing magagrabe ang mga kontra-diksyon nga ini kag labing magasingki ang bunal sini saPilipinas kag iban pang mga pungsod nga malakolonya oindi lubos nga hilway.

Sa tunga sang mga banggianay nga ini ang pangu-nahon nga mga imperyalistang gahum, una ang imper-yalismong US nga nagapabilin pinakagamhanan sa bilognga kalibutan bangud sa higanteng makinarya militar si-ni nga nakalapta sa bilog nga kalibutan. Mabaskog ngaginahangkat sang nagkalainlain nga imperyalistang ga-hum ang paghari sang US, labi na sang Russia sa patagsang militar, kag sang China sa patag sang ekonomya.

Sa desperasyon sang US nga mapangibabawan anginternal sini nga krisis sa ekonomya, nagakadasma ininga ibalik ang solohanon nga paghari. Ginabatuan sangUS ang natukod nga bag-ong pagtulunga sa kalibutan (sahalambalanon militar kag pamumuhunan) sa tunga sang

EDITORYAL

Tunay nga kahilwayan, ipakig-away!Pagginahum ni Duterte, tapuson!

Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN2

Ang Ang Bayan ginabantala duha ka beses kada bulan sang

Komite Sentral sang Partido Komunista ng Pi l ipinas

Ang Ang Bayan ginabantala sa

lenggwahe nga Pi l ipino, Bisaya, I loko,

Hi l igaynon, Waray kag Ingles.

Nagabaton ang Ang Bayan sang

mga kontribusyon sa porma sang mga

artikulo kag bal ita. Ginabuyok man

ang mga bumalasa nga magpaabot

sang mga saway kag rekomendasyon

sa ikauswag sang aton pahayagan.

Tuig L No. 13 | Hulyo 21, 2019

KaundanANG

instagram.com/progressiveviews

@prwc_info

cppinformationbureau@gmail.com

Editoryal:Tunay nga kahilwayan,ipakig-away! Pagginahum ni Duterte,tapuson! 1

Todo nga liberalisasyon 3

Kontrol sang US sa Pilipinas 4

Writ of kalikasan, pwersahan ginpaatras 5

#PayDayProtest, ginlunsar 5

63rd IB kag 87th IB, ginharas sg BHB 5

Litik sa alyansang Duterte, nagadalum 6

Tuyo nga pagdukot, ginpaslaw 8

Iskwelahang Lumad, ginapasara 8

Liberalisasyon sa bugas 8

mga imperyalista kon sa diin nabu-hinan ang mga patag nga daan saidalum sang iya kontrol.

Sa kasaysayan, permi nga mala-halon ang lugar sang Pilipinas saestratehiyang geopulitikal sang mgaimperyalistang pungsod. Ginakaibu-gan ini sang mga pangkalibutanonnga gahum bangud ara ini sa tungasang importante nga ruta sa bala-ligyaan, ilabi na pakadto kagpaggwa sa Indian Ocean padulongsa East kag Southeast Asia.

Sa nagligad nga masobra isa kasiglo, ginpataw sang imperyalis-mong US ang kagamhanan sini saPilipinas, una paagi sang direktangkolonisasyon kag, sa ulihi, sa paagisang di-direktang kontrol. Ang mgabase militar sang US sa Pilipinas gi-nagamit nga lunsaran sang mgapwersa militar para sa gerang agre-syon halin Vietnam tubtub MiddleEast, amo man, para sa pagpalapadsang merkado para sa mga produk-tong Amerikano sa Asia, ilabi na saChina. Halos tatlong dekada na ha-lin nga ginbungkag ang mga basenga ini, pero nagapabilin nga naka-istasyon ang ginatos nga suldadong

Amerikano sa Pilipinas kag padamunga padamu ang mga eksklusibo nilanga pasilidad sa sulod sang mgakampo sang AFP.

Ang pagpaidalum sang Pilipinassa kolonyal kag malakolonyal ngapagginahum sang US ang pinakada-ku nga sablag sa pag-uswag kagpagsulong sang Pilipinas. Ang eko-nomya sang Pilipinas ginagamhansang mga korporasyong Amerikanokag ginadiktahan sang USAID, sangIMF-WB kag mga bangko kag insti-tusyon sa pinansya nga uyat sangUS.

Nagtuhaw ang China bilang isanga kapitalistang gahum umpisakatung-anan sang dekada 2000. Gi-napaamag sini ang ginagatos kamilyon nga mamumugon nga manu-bo ang sweldo agud higupon angproduktibong kapital, labi na halinsa US. Wala nagdugay, pagabahaonsang barato nga mga produkto halinsa China ang pangkalibutanon ngamerkado. Sa subong, ginatublag angChina sang paghinay sang produk-syon bangud sa napuno ang merka-do sang sobra-sobra nga mga pro-duktong pangkonsumo kag pangka-

pital. Ang paspasan nga pag-eksport sang kapital sa porma sangpautang kag malaparan ngakonstruksyon pang-imprastrukturaamo ang tuyo nga punggan angpag-us-os sang China sa krisis.

Kabahin sang mga desperadongtikang nga ini ang pagpabaskogsang presensya sang China sa Pili-pinas sa nagtaliwan nga mga tuig,partikular na ang dalagkuan ngapaghukhuk sang mineral kag ibanpang dunang manggad sang pung-sod. Nakig-agawahan subong angChina sa US kag iban pang kapita-listang gahum sa pagsipot sangmanggad sang Pilipinas. Kadungansini, nagabuhos ini sang pautangpara sa mga proyekto pang-imprastruktura agud pangbakalsang sobra-sobra nga semento kagsalsalon halin sa ila.

Nahibal-an sang China nga angPilipinas balwarte militar sang USnga ginagamit sini nga dulungkaan,hulugpaan kag lunsaran sang mgasalakyan kag kagamitan panggera.Sa malaba nga panahon, gingamitsang US ang Pilipinas agud gamhanang South China Sea kag kontrolonang produkto nga nagaagi diri. Na-kita sang China ang importansyanga pabaskugon ang presensya kagpag-impluwensya sini sa Pilipinas saatubang sang nagasingki nga pa-kigpagbanggaan sini sa US. Ganiamo na lang ang pagpamilit sini ngakontrolon kag angkunon ang mala-pad nga kadagatan sa nakatundannga bahin sang Pilipinas, dambu-ngon ang manggad-dagat kag tu-kuron diri ang iya mga pasilidadmilitar.

Ang Pilipinas sa subong ara satunga sang nagabanggaan nga mgaimperyalistang gahum. Dapat pa-sanyugon sang pumuluyong Pilipinoang ila paghimakas para sa tunaynga pungsodnon nga kahilwayanhalin sa kontrol sang US kag batuksa pagpasilabot sang China.

Ang paghimakas nga ini sa su-bong nakatumod pangunahon batuksa pungsodnon nga traidor nga siDuterte. Dapat siya nga batuan,sukton kag pasabton sa ginhimo ni-

ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 3

ya nga pagbastos sa kahilwayan kagsoberanya sang Pilipinas.

Una, dapat pakamalauton angpagsurender niya sa China sangmga kinamatarung sa South ChinaSea, lakip ang soberanong kinama-tarung sa “exclusive zone” sangPilipinas. Dapat man siya nga pa-bayaron sa korapsyon kag pagpa-manggad sa ginsudlan niya ngamaanomalya nga mga kasugtanankag kontrata sa pautang.

Kadungan sini, dapat man todo-todo nga ibuyagyag ang pagsunud-sunod ni Duterte sa imperyalismongUS. Dapat ibuyagyag ini bilang pa-ngunahon nga imperyalistang ga-hum sa Pilipinas, ilabi na sa pagtuyosini nga gamiton ang protestangbayan batuk sa China para itago ohatagan-rason ang nagapabaskognga pagpasilabot kag paggamit saPilipinas para sa iya interes militar.

Dapat batuan, sukton kag pa-sabton si Duterte sa paghatag-da-lan niya sa pagpabaskog sang pre-sensya sang pwersa militar sang USsa pungsod, sa idalum sang Opera-tion Pacific Eagle-Philippines, kagsa paagi sang padamu nga padamunga mga ehersisyo kag maniobramilitar sang US sa Pilipinas. Dapatbatuan ang dikta sang US nga bag-uhon ang 1987 Konstitusyon paralubos nga ibukas ang ekonomyasang pungsod sa benepisyo sangdumuluong nga kapitalista, Ameri-kano man ukon Chinese. Ginasulongini subong ni Duterte agud ilusotang iya bogus nga pederalismo oiban nga pagbag-o para siguruhonang pagpalawig sa gahum sang iyapamilya.

Dapat pakamalauton ang USkag ang China sa paghatag suportasa tiraniko nga paghari ni Duterte,kag sukton ang mga ini, labi na angUS, sa pag-armas sa iya mga pa-sistang tinawo. Ang ginakuha ngasuporta militar ni Duterte halin saUS ang nagahatag sa iya sang ka-baskog sang buot nga padayunonang walay kaluoy nga madamuannga pagpatay, pangpulitika ngapaglagas kag pagpigos sa tanan nganagabato sa iya pagginahum.

Adyenda nga lehislatibopara sa todo nga liberalisasyon

Sa maabot nga State of theNation Address ni Rodrigo

Duterte sa Hulyo 22, pat-ud ngaliwat siya magpakita sang ha-yag nga pagsunud-sunuransa iya imperyalistang amonga US paagi sa pagprayo-ritisa sa neoliberal ngamga reporma sa ekonom-ya. Ang mga reporma ngaini madugay na nga ginadu-so sang US sa idalum sangThe Arangkada Philip-pines Project (TAPP).

Katuyuan sangnasambit nga mga re-porma nga ilubos ang libera-lisasyon sang lokal nga ekonomyasa paagi sang pagpahalog o dalayonnga pagbungkag sang mga restrik-syon sa pamumuhunan sang mgamultinasyunal kag mga subsidyaryosini. Sa nagligad nga tatlo ka tuig,sunud-sunod nga nagpagwa si Du-terte sang mga mandu ehekutibo,amo man ang mga ahensya sanggubyerno, para paisa-isa nga ilusotang mga tikang nga neoliberal.

Pag-amyenda sa PSALakip sa mga target nga sudlon

sang mga multinasyunal ang sub-sektor sang telekomunikasyon kagtransportasyon nga kabahin sangpangpubliko nga mga yutilidad. Ba-se sa depinisyon sa reaksyunaryonglayi, ang pangpublikong mga yutili-dad amo yadtong mga “bagay o ser-bisyo nga kinahanglan sang isa kakomunidad.” Bangud ginabilang ngaestratehikong empresa, ginasaad sa1987 Konstitusyon nga indi mahimomagsobra sa 40% ang dumuluongnga pagpanag-iya sa mga pangpub-likong yutilidad. Amo man, walayhawid nga ginalapas ang layi nga inikag madamu sa mga kumpanya satelekomunikasyon kag transporta-syon ang uyat na sang dumuluongnga kapital. Nahimo ini paagi sangpagpautang kag sosyohan sa mga

lokal nga kumprador.Para dalayon nga bungkagon

ang nabilin pa nga proteksyon sasubsektor, ginaduso sang rehimenang pag-amyenda sa Public ServicesAct (PSA o layi sa pangpubliko ngamga serbisyo). Sandig sa rekomen-dasyon sang TAPP, pagakuhaon salistahan sang pangpubliko nga yu-tilidad ang telekomunikasyon kagtransportasyon. Igalimita na langang sakup sini sa “distribusyon kagtransmisyon sang kuryente, serbi-syong patubig kag sewerage.” Sapaagi sini pahanugutan na ang mgadumuluong nga lubos nga makapa-nag-iya kag magdumala sang mgakumpanya sa mga industriya ngaini. Napaslawan nga ilusot sang iyasupermayorya ang hagna nga iniantes magsara ang ika-17 ngaKongreso sadtong nagligad ngatuig.

Pag-amyenda sa FIAGinaduso man sang US nga am-

yendahan ang Foreign InvestmentAct (FIA o layi sa dumuluong ngapamuhunan) para sa mas masunsonnga pagrepaso kag pagpalip-ot lis-tahan sang mga negosyo kag pro-pesyon nga eksklusibong nakatalana

"Adyenda...," sundan sa pahina 4

Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN4

LABING NAGAHUGOT ANG uyat sang US sa Pilipinas sa nakaligad ngaika-8 Bilateral Strategic Dialoque (BSD) sa tunga sang duha ka pungsodsadtong Hulyo 15-16. Gintigayon ang tuigan nga BSD sa idalum sangUS-Philippines Mutual Defense Treaty. Gintambungan ini sang mgamataas nga upisyal sang gubyernong US kag sang Armed Forces ofthe Philippines.

Ang delegasyon halin sa US gin-pangunahan ni Ambassador SungKim, upod ang mga tiglawas sangState Department for East Asianand Pacific Affairs kag Departmentof Defense for Indo-Pacific SecurityAffairs. Gintalakay diri indi lang anghalambalanon sa patag sang pulitikakag ekonomya.

Gingamit sang US ang dayalogoagud padayon nga ipamilit ang ga-hum sini sa Asia, ilabi na sa atubangsang banggianay sini sa China. Gin-tulod sini ang Pilipinas nga isulongsa ASEAN (Association of SoutheastAsian Nations) ang isa ka konduktasa ginaagwan nga teritoryo saSouth China Sea agud kontrahonang pag-angkon sang China sa ka-dagatan nga ini. Nakasugtan mannga magaupod ang Pilipinas sa pag-

pakita sang kusog sang USsa tabon sang mga opera-syon “freedom of navigation”sa dagway sang paglayag sangmga barko-de-gera kag pagpalupadsang mga jet fighter sa teritoryosang pungsod.

Mas daku man ang pagahiwatonnga paghanas sang mga hukbongimpantri sang Pilipinas kag US samasunod nga tuig. Sa Salaknib2020, liwat pagahanason ang 1stBrigade Combat Team (BCT) ngagintukod sang militar sang US sad-tong 2018. Katumbas sang may1,500 tinawo sang BCT ang may1,700 suldado man halin sa USArmy Pacific Command. Tuyo sangSalaknib nga maayo ang pagmandosang militar sang US sa mga pwersasang AFP para sa mga gerang kum-bensyunal kag “kontra-terorismo”.

para sa mga Pilipino. Ang listahan nga ini ginatawag ngaforeign investment negative list (FINL) nagadumili sapagsulod kag bug-os nga pagpanag-iya sang mgatransnasyunal kag mga dumuluong sa nasambit nga mganegosyo kag propesyon.

Partikular nga ginaduso ang probisyon para pahanu-gutan ang mga dumuluong nga propesyunal, ilabi nayadtong halin sa imperyalistang pungsod, nga magtraba-ho sa Pilipinas para sila ang iempleyo sa dumuluong ngamga kumpanya kag lokal nga subsidyaryo. Pamahug inisa trabaho sang mga Pilipino nga abugado, duktor, syen-tista, inhinyero kag iban pang propesyunal nga mapilitannga magsanto sa dumuluong nga mga rekisito sa ngalansang “internasyunal nga talaksan”.

Sadtong Oktubre 2018, ginpagwa ni Duterte angExecutive Order 65 nga nagapatuman sa ginpakitid ngaFINL. Ginkuha sini sa listahan ang lima ka patag sa pa-mumuhunan kag aktibidad lakip ang mga negosyo sa in-ternet; pagtudlo sa kolehiyo sang mga asignatura ngaindi pangpropesyunal; mga sentro para sa teknikal kagbokasyunal nga paghanas nga indi kabahin sang pormalnga sistemang pang-edukasyon; mga kumpanya sa pi-nansya; mga wellness center. Ginpataas man ang mahi-mo nga mapanag-iyahan sang mga dumuluong sa mgakontrata sa konstruksyon o pagkumpunir sang pangpub-

liko nga imprastruktura kag proyekto pangkauswaganhalin 25% pakadto 40%; kag sa pribadong kumpanyasang radyo halin 20% pakadto 40%.

Sa gilayon, makabenepisyo sa agresibong mga tikangnga ini ang pagsulod sang kapital kag tinawo halin saChina santo sa mga kundisyon sang pautang sini sa re-himen.

Iban pang mga tikangLakip gihapon sa mga rekomendasyon sang US ang

pag-amyenda sa Retail Trade Liberalization Act (layi saliberalisasyon sang pagretayl). Tuyo sini nga labing pa-nubuon ang minimum nga kapital nga igapuhunan sangmga dumuluong nga kumpanya sa pagretayl halin $2.5milyon pakadto $200,000.

Samtang, gina-apura man ni Duterte ang pagpasarsa ikaduha nga pakete sang layi nga TRAIN nga ginata-wag Trabaho Bill. Katuyuan sini panubuon ang buhis sakita sang mga korporasyon halin 30% pakadto 20% kagbuhinan ang mga insentibo nga ginahatag sa mga kor-porasyon sa mga espesyal nga mga sona pang-ekonom-ya.

Sa pangkabilugan, halin nga magpungko si Dutertesa poder nagpatuman na siya sang indi magnubo sa 10mandu nga ehekutibo nga nagahatag dalan sa hayagannga liberalisasyon sa ekonomya.

Paghanda ini para sa dalag-kuan nga mga inaway, su-

no sa tagapamaba sangPhilippine Army nga siLt. Col. Ramon Zagala.

Antes pa man angBSD, nagtalana na ang

US sang $145.6 milyon ngaayuda para gamiton sang AFP

sa 2019. Wala pa naisip diri angmakuha nga bahin sang militar sangPilipinas sa gin-aprubahan ni USPresident Donald Trump nga $1.5bilyon nga ayuda militar sa mgapungsod sa Asia Pacific halin 2019-2023.

Kadungan sang BSD, gin-umpi-sahan man ang Marine AviationSupport Activity (MASA) sa MarineBase Gregorio Lim sa Ternate,Cavite. Duha ka beses kada tuig gi-nahiwat ang MASA nga ginapasa-kupan sang Marine kag Air Forcesang US kag Pilipinas. Isa lang angMASA sa nakahilera nga 280 ginti-ngub nga paghanas nga nakatalanahimuon sa pungsod sa 2019.

"Adyenda...," halin sa pahina 3

Kontrol sang US sa pungsod, padayon nga nagahugot

ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 5

63rd IB kag 87th IB,

ginharas sang BHB

DUHA KA BESES NGA ginharassang Bagong Hukbong Bayan(BHB-Western Samar) ang mgaelemento sang 63rd IB sadtongHunyo 16 sa Barangay Bay-ang,San Jorge, Samar. Duha ka sul-dado ang napatay. Tatlo ka tropaman sang 87th IB ang napatay saoperasyong haras sang BHB sad-tong Hunyo 27 sa Barangay Sto.Nino, Paranas.

Samtang, naglunsar sangpunitibong aksyon ang BHB batukkay Sonny Moreno, myembrosang Military Intelligence Batta-lion (MIB) sa Poblacion, San Josede Buan sadtong Hulyo 7. Nanginaktibo siya sa pagpasurendersang mga sibilyan. Si Moreno ki-lala nga aktibong kontra-rebolu-syonaryo nga tinawo sang anaymeyor nga si Ananias Rebato.Ginsilutan sang BHB si Rebatosadtong Oktubre 2018.

Protestang #PayDay, ginlunsar

GINLUNSAR SANG MGA mamumugon sa idalum sang Kilusang Mayo Uno ang#PayDayProtest sadtong Hulyo 15, isa ka semana antes ang State of the NationAddress ni Rodrigo Duterte. Ginkundenar nila ang pagpangbarat sang rehimengDuterte sa mga mamumugon, nagapadayon nga polisiya sang kontraktwalisa-syon kag pangkabilugan nga kawad-on sang trabaho sa bilog nga pungsod.

Nakig-isa sa protesta ang mgamamumugon sa uma sang HaciendaBuenconsejo, E.B. Magalona, NegrosOccidental. Suno sa mga mamumu-gon, wala na sang unod ang ila mgakahita. Iligal nga nagsara ang mgaasyenda kag ginpahalin ang mgamamumugon. Ang abereyds nila ngaginasweldo amo ang P150/adlaw la-mang samtang ang minimum ngasweldo para sa mga mamumugon saNegros P365/adlaw. Mayorya sa ilamay tatlo tubtub 24 tuig nga nagat-rabaho sa asyenda.

Sa Cebu, nagpasakup sa protes-ta ang mga drayber agud kundena-hon ang peke nga modernisasyonsang mga dyip nga sa esensya pag-patay sa ila pangabuhian. Sa Davao

City, iligal nga ginhalughog sangmga pulis ang mga gamit sang mganagaprotesta nga aktibista sa atu-bang sang lokal nga upisina sangDepartment of Labor and Employ-ment.

Pila ka adlaw antes ang protes-ta, nagpiket ang mga mamumugonsang Pepsi Cola sa pagpanguna sangPepsi Cola Workers Unity sa atubangsang pabrika sa Muntinlupa Citysadtong Hulyo 12. Siling nila, naga-bungol-bungulan ang maneydsmentsa ila demanda sa natabo nga nego-sasyon sang Collective BargainingAgreement. Lakip sa ila panawaganang dugang nga sweldo kag regula-risasyon sang 1,000 kontraktwal ngamamumugon.

Writ of kalikasan, pwersahan nga ginpaatras

PWERWSAHAN NGA GINPAATRAS SANG mga abugado sang rehimeng Dutertesadtong Hulyo 9 ang nagpetisyon nga mga mangingisda sang Masinloc, Zam-bales kag Palawan para sa writ of kalikasan sa West Philippine Sea (WPS).

Nagpasaka sa Korte Supremasadtong Abril ang nasambit nga mgamangingisda katuwang ang mgaabugado sang Integrated Bar of thePhilippines sang kaso batuk sa pag-panamad sang China sa mga bahurakag coral sa WPS. Ang writ of kalika-san amo ang isa ka ligal nga remedyopara pwersahon ang gubyerno ngahatagan-proteksyon ang kinamata-rung konstitusyunal sang mga Pilipi-no para sa isa ka mapagros nga ka-palibutan sandig sa 1987 Konstitu-syon.

Ginpasaka sang mga mangingis-da ang petisyon para punggan angreklamasyon nga ginahimo sang Chi-na para tukuran sang mga istrukturamilitar sa kadagatan sang Pilipinas.Resulta sang reklamasyon ang mala-paran nga pagkasamad sang mgabahura, partikular sa bahin sang

Zambales kag Palawan.Una na nga nagpaggwa sang de-

sisyon ang Korte Suprema pabor samga mangingisda sadtong Mayo.Ginmanduan sini ang rehimeng Du-terte nga protektahan ang WPS kagmaghimo sang mga tikang agudpunggan ang paglapas sa mga layi sakapalibutan ilabi na sa eksklusibongsona pang-ekonomya sa kadagatansang Pilipinas. Ginpahayag ni ChelDiokno, abugado sang mga mangi-ngisda, nga ginpamatud-an sangnauna nga desisyon sang korte ngalehitimo ang petisyon sang mga ma-ngingisda. Siling niya, ang ila pag-atras amo bangud sa pagpang-ipitsang rehimen. Bangud diri, ginkan-selar sang korte ang ikaduha ngapagbista kon sa diin magaatubangang mga mangingisda kag mga tig-lawas sang gubyerno.

Sa pag-atras sang mga mangi-ngisda sa petisyon, ginkuha sangrehimen ang ligal nga sablag parasa pagpandambong sang China sakadagatan sang Pilipinas.

Samtang, bilang pagdumdumsa ikatlo nga tuig halin nga mag-desisyon ang Arbitral Tribunal pa-bor sa Pilipinas batuk sa China ba-hin sa ginaagawan nga West Phi-lippine Sea, ginatos ang nagmartsasadtong Hulyo 12 pakadto ChineseEmbassy agud kundenahon angpadayon nga pagpasilabot sangChina sa teritoryong dagat sangpungsod.

Suno sa P1NAS, ang desisyonsang Arbitral Tribunal sadtong2016 makabulig sa iban pang mgapungsod nga batuan ang pagpasi-labot sang China tagsa-tagsa nilanga teritoryong dagat. Resultasang pagpasilabot, nakumpletosang China ang pagtukod sini sangbase militar nga sakup sang kada-gatan sang Pilipinas.

Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN6

Litik sa alyansang Duterte, nagadalum

Nagadalum ang litik sa alyansang Duterte-Arroyo-Marcos. Lutaw ini sanagapadayon nga banggianay sang mga tinawo sini para sa pinakama-

taas nga pusisyon sa Kongreso. Direkta na nga nagpasilabot si Duterte sabanggianay kag gin-endorso sadtong Hulyo 8 sanday Alan Peter Cayetano kagLord Allan Velasco para magbulos-bulos bilang Speaker. Pero pila ka adlawpagkatapos sini, baliskad sa ginalauman ni Duterte, indi gihapon lubos nganagaisa ang mga kongresista.

Tubtub sa bisperas sang pagbu-kas sini, wala pa sa magkaribal ngakongresista ang nakapat-ud ngamakuha nila ang mayoryang boto.

Sang gin-endorso ni Dutete san-day Cayetano kag Velasco paramagbulos-bulos nga Speaker, gin-endorso man niya bilang pinunosang mayorya sang kapulunggan siMartin Romualdez, ang manok sangbloke ni Arroyo. Nagdaug si Cayeta-no sa pagkuha sang basbas ni Du-terte bangud sa iya pangako ngaisulong ang Charter change o cha-cha sa Kongreso. Bisan pa man, ma-damu gihapon ang kontra sa planonga papungkuon siya nga Speaker.Una na nga ginbalibaran sang PDP-Laban ang tanyag nga pagtungasang termino. Indi man sugot sa pa-dihut nga ini ang tatlo pang bloke saKongreso, lakip ang bloke nga gina-tukod sang mag-utod nga Sara kagPaolo Duterte.

Bag-o nga pakete,daan nga padihut

Ara sa likod sang pagpili ni Du-terte kay Cayetano ang iya todo-to-do nga pangako nga isulong angcha-cha. Sa pihak sang iya super-mayorya sa nagligad nga Kongreso,napaslawan si Duterte nga iratsadaang padihut nga ini bangud sabanggianay sang Senado kag Kong-reso sa yabing mga probisyon nganahanungod sa transisyon padulongsa pederal nga sistema sang gub-yerno.

Agud ibwelo ang cha-cha,ginputos ini sang Inter-AgencyTask Force on Federalism andConstitutional Reform sa bag-ong pakete nga nagatum-ok samga probisyon pang-ekonomyapara labing “ibukas ang ekonom-ya, sang tanan nga may pagla-

um”. Sa idalum sang islogan nga ini,pat-ud nga labi pang iduso ang mgapolisiya nga neoliberal nga madugayna nga ginapangayo sang AmericanChamber of Commerce nga ibutangsa konstitusyon sang pungsod.

Ginatulod man sang Task Forceang “pederalismo”, pero bangudbal-an ni Duterte nga wala sangmabaskog nga pagsuporta diri, gin-deklarar niya nga “indi man kamo sapederalismo, bag-uhon pa gihaponninyo ang konstitusyon”. Suno sapinuno sini nga si Eduardo Ano,sekretaryo sang Department ofInterior and Local Government,mahimo pa nga magbag-o ang di-reksyon sang cha-cha sa masunodnga tatlo ka tuig.

Wala pang detalye ang ginadusosang Task Force nga pagbag-o sangkonstitusyon. Pero kon pagabasehanang Resolution of Both Houses No.15 nga ginpasar sadtong Disyembre2018 sa Kongreso, pat-ud nga la-bing magalaut ang konstitusyonsang Pilipinas. Nakapasulod diri angpagkuha sang mga probisyon nganagahatag proteksyon sa interessang lokal nga mga negosyante kagpumuluyong Pilipino kag pagbukassa lokal nga ekonomya sa mgatransnasyunal nga korporasyon.Amo man, ginahatagan si Dutertesang gahum lehis-latibo kag

paghatag sa iya sang solo nga ga-hum sa bilog nga gubyerno. Sa“bag-o” nga konstitusyon ni Duter-te, pagalimitahan ang mga kinama-tarung sang pumuluyo, kag indi nasila mahimo nga magpatalsik ang isanga nakapungko nga presidente.

Pagpanglubag sa pangpulitikanga oposisyon

Sa tunga sang banggianay sangiya mga alyado, ginasiguro ni Du-terte nga indi makatindog o maka-kuha sang suporta sa Kongreso kagiban pang sanga sang estado angmga kaaway sa pulitika. SadtongHulyo 18, ginpasakaan ni Duterteang oposisyon pulitikal, lakip angbise presidente sang Pilipinas nga siLeni Robredo kag 35 iban pa, sangkasong sedisyon. Lakip diri ang mgasenador sang LP, mga kandidatosang Otso Diretso (luwas kay MarRoxas), pila ka pari kag obispo, mgaabugado kag ila mga tagasuporta.

Gintawag sang Partido Komu-nista sang Pilipinas nga “pagpang-ipit kag pagpahadlok” batuk sapangpulitika nga oposisyon paramagserbi nga warning sa mga ma-gakontra sa adyenda niya nga “cha-cha”. “Basura”, “indi mapatihan”,“sobrang pagpang-ipit kag pag-panglubag”—ini naman ang reak-syon sang mga senador kag obisponga ginaakusahan sang rehimensang sedisyon. Ginbase ang kaso sanaggwa nga nakabidyo nga pahayagni Peter Advincula (alyas Bikoy) nganag-imbwelto sa bilog nga pamilyani Duterte sa iligal nga baligyaanay

sang shabu. Maathag ngapagpang-ipit ang katuyu-

an sang pagkaso agud labipang ipiton kag paatrason ang

oposisyon sa pagbato sa iya mgapadihut. Warning man ang pagkasosa mga alyado ni Duterte nga ma-

gatuyo nga makig-isa sa oposi-syon. Antes sini, nagpahayag

ang LP nga “bukas” ini ngamag-entra sa supermayorya

nga pagatukuron ni Cayetanosa Kongreso.

ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 7

Isa ka hunta nga sibil-militar ang nagapadalagan sa si-bilyang burukrasya sang rehimeng US-Duterte. Sining

Hulyo, nagalab-ot sa 64 nga pusisyong sibilyan sa gubyer-no ang uyat sang retiradong mga militar kag pulis. Napu-lo’g isa sa ila ara sa kabinete kag nagapamuno sa mayornga mga ahensya. Madugangan pa ang ila kubay sa igata-lana ni Rodrigo Duterte nga anay suldado para pamunuanang Department of Agriculture.

Duguon, sunud-sunuran sa ilaamo nga US kag naputos sang ko-rapsyon ang rekord sang mga sulda-do kag pulis nga ginpwesto ni Duter-te sa iya gubyerno. Ginhatagan niyaang mga ini sang kagamhanan sibilpara padayunon ang makahas ngaprogramang kontra-insurhensya ngadaan na nila nga dala. Kadam-an saila nagserbi nga mga hepe sang ba-talyon, dibisyon o kumand sa Minda-nao kag sa sini may inisyal nga pa-kigrelasyon kay Duterte sadtongmeyor pa siya sa Davao City.

Militarisado nga buruLima sa 21 (bakante ang isa)

buru sang gubyernong Duterte di-rektang uyat sang retiradong mgasuldado. Nakapungko naman sa De-partment of Agrarian Reform angisa ka gradweyt sa Philippine Mili-tary Academy pero wala nag-aktibonga suldado.

Nagapanguna sa mga militaristaang sekretaryo sang Department ofNational Defense nga si Ret. Gen.Delfin Lorenzana. Masupog siya ngatagasuporta sang mayor nga mgapolisiya sang US sa sulod sangArmed Forces of the Philippines(AFP) halin nga magserbi siya ngaDefense Attache sa Washington DCsadtong 2002. Nangin katuwang niDuterte si Lorenzana sadtong ulihinga dekada 1980 sang siya nanginkumander sang Second Scout Ra-nger Battalion sa Davao City.

Ginpamunuan naman ni Ret.Gen. Roy Cimatu ang Department ofEnvironment and Natural Reso-urces. Ginbansagan si Cimatu bilang“General Pacman” bangud sa pag-

pamuno niya sa“todo-gera” saMindanao sad-tong pangulo siJoseph Estrada.Amo man, sapanahon nga Chief of Staff,naimbwelto si Cimatu sa pagbatonsang “pabalon”, nga ginatantya P50milyon, sang siya magretiro sa pag-kasuldado.

Si Eduardo Ano, beterano sapaniktik-militar, ang nagatindog ngasekretaryo sang Department ofInterior and Local Government kagmay uyat sa badyet sang PhilippineNational Police (PNP). Responsablesiya sa pagdukot sa aktibista nga siJonas Burgos sadtong nakapungkobilang hepe sang IntelligenceService of the Armed Forces of thePhilippines. Si Ano man ang kuman-der sang 10th ID sang patyon sangwala sang inugbato ang may balati-an nga si Leoncio Pitaardo (Ka Pa-rago) sadtong 2015.

Nakapungko bilang sekretaryosang Department of Informationand Communication Technology siGregorio Honasan. Kabahin si Ho-nasan sa mga suldado nga naglun-sar sang kudeta batuk sa daan ngapresidente nga si Corazon Aquino.Samtang, uyat ni Ret. Gen. RolandoBautista, nakaretiro lang nga hepe-militar ni Duterte, ang Departmentof Social Welfare and Development.

Iban nga sibilyan nga pusisyonGinhatag ni Duterte pati ang

pila ka sibilyan nga pusisyon ngagwa sa kabinete. Lakip diri ang Bu-reau of Customs (BoC) nga naga-

tindog nga Komisyoner si Ret. Gen.Rey Leonardo Guerrero. Ginbaylu-han niya si Ret. P/Gen. Isidro La-pena pagkatapos nga maimbweltosa “paglusot” sang P6.4 bilyon ngakantidad nga shabu halin sa China.

Walay sapayan nga naimbweltosa anomalya, liwat ginpapungko niDuterte si Lapena bilang direktorsang Technical Education and SkillsDevelopment Authority. Ang daannaman nga gintalana sa BoC nga siNicanor Faeldon nga napilitan mannga ginpapanaog sa pwesto ginta-lana sa Bureau of Corrections, angdaan nga pusisyon sang hepe sangPNP nga si Ronald Dela Rosa antesini magdalagan bilang senador.Imbwelto si Faeldon sa duha ka ku-deta batuk sa anay presidente ngasi Gloria Arroyo.

Samtang, uyat ni CarlitoGalvez, Jr ang Office of the Presi-dential Adviser on the Peace Pro-cess pagkatapos ibagsak ni Duterteang sugilanon pangkalinungan satunga sang GRP kag National De-mocratic Front of the Philippines.Daan siya nga hepe-militar ni Du-terte kag imbwelto sa kudeta sad-tong 1989.

Ang iban pang mga ahensya ngauyat sang militar amo ang Housingand Urban Development Coordina-ting , Metropolitan Manila Deve-lopment Authority, National Secu-rity kag iban pa.

Pagpangibabaw sang huntanga sibil-militar

Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN8

Tuyo nga pagdukot, ginpaslaw sang tagabaryo

Napunggan sang mga residente sang Barangay Bito-on sa Jaro District,Iloilo City ang tuyo nga pagdukot sang isa nga kilala nga lider-masa si-

ning bulan. Ululupod nga napangapinan sang iya mga kalapit-balay si Wilfredo“Tay Pido” Panuela, 65, isa sa mga lider sang Katilingban sang mga Imol saSyudad (Kaisog) batuk sa duha ka ahente paniktik sang estado.

Gin-abangan sang tagabaryoang duha ka ahente kag gindala sabarangay hall. Nag-ako ang duhanga sila mga ahente sang PhilippineArmy kag National Bureau of Inves-tigation pero wala nakapakita sangpagkakilala. Daan na nga ginainitansi Panuela kag iya asawa nga si Jo-sephine bangud sa ila pagpasakupsa mga paghimakas sang komuni-dad.

Nagapati si Maura Abellon, pi-nuno sang Kalipunan ng DamayangMahihirap sa Panay at Guimaras,nga hungod nga plano sang gubyer-no nga dukuton, atakehon o pahu-gon ang mga lider sang imol sa syu-

dad nga aktibo nga nagabato sa de-molisyon kag sa pagkundenar samga kaso sang paglapas sa mgatawhanong kinamatarung. SadtongHulyo 8, nagprotesta ang grupo sagwa sang hedkwarters sang pulis saIloilo City.

Samtang, ginpatay sang militarsi Salvador Romano, tagapangapinsang tawhanong kinamatarung saNegros sadtong Hulyo 7. Ginlut-hang si Romano samtang sakaysang iya motorsiklo sa Aglipay St.,Poblacion, Manjuyod, Negros Ori-ental. Daan siya nga istap sangKarapatan-Negros kag subongmyembro sang Iglesia Filipino

Liberalisasyon sang bugas,

kalamidad sa mangunguma

SA PRE-STATE OF the Nation Address Economicand Infrastructure Forum sang mga upisyal saekonomya, gintawag nila nga isa ka “pinakadakunga naagum nga lehislatura” ang Republic ActEngkon nga 11203 o Rice Liberalization Act. Isaini nga daku nga tinonto bangud ang kamatuoran,ang ginabilang nga “kadalag-an” daku nga kala-midad para sa masang mangunguma sa humay.

Gin-aprubahan sang nasambit nga layi sad-tong Disyembre 2018 para kuno matabangan angpagtaas sang presyo sang bugas sa lokal ngamerkado. Pero baliskad sa promisa nga panubuonsang husto ang presyo sang bugas, nagnubo langini sang P1-2 halin sang ginpatuman ang liberali-sasyon. Nagapabilin sa P30-70 ang baligyaanaysini sa mga merkado kag tindahan.

Ini sa pihak sang nakalista nga rekord sanggubyerno nga ara sa P18-25/kilo sang importednga bugas nga nagasulod sa pungsod.

Sa pihak nga bahin, nagsadsad ang presyosang lokal nga humay halin abereyds nga P20/kilosa temprano nga bahin sang tuig pakadto P12-17/kilo sining Hunyo. Halos katumbas na lang inisa gasto sa produksyon sang mga mangunguma sahumayan. Bunga sini, gintantya nga maputo angmga mangunguma sang tubtub P114 bilyon su-bong nga tuig, malayo nga mas mataas sangsa gi-napabugal nga P5.9 bilyon nga matipon nga taripasang layi sa liberalisasyon.

Independente (IFI). Ika-48 siya samga aktibista nga ginpatay saNegros sa idalum sang rehimengDuterte.

Nagapadayon man ang pag-pang-ipit sa mga tawong simbahannga nagapakamalaut sa mga krimenkag paglapas sang rehimeng Dutertesa mga tawhanong kinamatarung saisla. Duha sa ila, sanday Rev. JoelBengbeng sang United MethodistChurch (UMC) sa Canlaon City kagsi Rev. Brian Ascuit sang UMC saSan Pedro, Sta. Cruz ang ginapa-ngita sang militar para kuno sugila-nunon.

Sa Ilocos, ginaipit man sangmilitar ang IFI, UMC kag UnitedChurch of Christ in the Philippinessa tabon nga “pagbisita” sang mgasuldado sa balayon sang JointCampaign Plan Kapanatagan.

Pagpasara sa mga eskwelahang

Lumad, ginkundenarNAGPROTESTA ANG MGA estudyante kag manunudlo sangmga eskwelahang Lumad sa idalum sang Save Our Schools(SOS) Network sa atubang sang upisina sang Department ofEducation sa Pasig City sadtong Hulyo 17 agud kundenahonang tuyo nga pagpasara sa mga eskwelahang Lumad sa Min-danao. Partikular nila nga ginpakamalaut ang pagsuspinder sa55 eskwelahan nga ginapadalagan sang Salugpongan Ta’ TanuIgkanugon Community Learning Center Inc. Sandig sa manduni National Security Adviser Hermogenes Esperon, Jr nga ipa-sara ang mga ini.

Sa lista sang Save Our Schools, may 215 na nga mga bu-luthuan sa Mindanao ang pilit nga nagsara halin 2016. Otsentadiri ang nagsara bangud sa pagkampo sang mga suldado sakomunidad kag sistematikong pag-atake kag pagpanamad sangmga suldado sa ila mga pasilidad.

Madugay na nga ginaakusahan ni Duterte ang Salugpongankag iban pang eskwelahang Lumad bilang mga eskwelahan sangBagong Hukbong Bayan. Sa iya State of the Nation Addresssadtong 2017, nagpamahug siya nga bombahon ang nasambitnga mga eskwelahan. Sa tuig nga ini, may 30 buluthuan Lumadang nagsara kon sa diin 1,300 tumuluon ang nauntat sa pag-tuon bangud sa nagapadayon nga pagpang-atake sang militar.

Suno sa Partido Komunista sang Pilipinas, ginapakita sangmandu sang DepEd kon paano nga ginatalana sang militar samga polisiya sang mga ahensya sibil. Dugang ini sa mga polisi-ya nga anti-Lumad sang rehimeng Duterte lakip na ang pag-a-gaw sang ila dutang ansestral para ibukas sa pagmina kag mgaplantasyon.