Lektore: MA. Armida ISAKAJ.Lektore: MA. Armida ISAKAJ.

Kosto totaleKosto totale

Kosto/njesi=Nr. i njesive

Kosto/njesi

Koncept teorik i thjeshte

Praktikisht llogaritja eshte e veshtire

Llogaritja e kostos per njesi ka rendesi:

Per vleresimin e Inventarit (aset ne BK)Gjendja inventarit = nr. njesive (gjendje ne magazine) * kosto prodhuese /njesi

Per vleresimin e KPSH-se (shpenzim ne PASH)KPSH = nr. i njesive te shitura * kosto /njesi

Per vendimmarrje te ndryshme psh: Vendosja e cmimit te produkteve, ose hedhja ne treg e nje produkti te ri, pranimi ose refuzimi i nje porosie etj.

Njihen dy sisteme kontabel te percaktimit te kostos te cilat jane:

Ne zgjedhjen e sistemit kontabel te llogaritjes se kostos ndikojne keta faktore kryesore:

1.Natyra e procesit te prodhimit

2.Lloji I informacionit qe kerkohet

3.Kostoja e perdorimit te vete sistemit kontabel

Sistemi I kostos per porosi Sistemi I kostos per prodhimin e vazhdueshem

1.Nje game e gjere produktesh te dallueshem nga njeri tjetri.

1.Produkte homogjene.

2.Kostot grumbullohen sipas porosive.

2.Kostot grumbullohen sipas procesit ose repartit.

3.Kosto/njesi llogaritet duke pjesetuar koston totale te porosise me njesite e prodhuara te kesaj porosie.

3.Kosto/njesi llogaritet duke pjesetuar kostot e procesit per periudhen me njesite e perpunuara gjate kesaj periudhe.

4.Kosto/ njesi eshte e ndryshme per njesi te ndryshme te perfunduara ne te = periudhe

4.Kosto/njesi eshte e pandryshueshme per cdo njesi te prodhuar ne te = periudhe

Shembuj: ndertimi i apartamenteve, prodhimi I mobiljeve, riparim makinash , sallonet e bukurise

Shembuj: industria ushqimore, cimentos, naftes etj

Karakteristike kryesore eshte se kostoja e nje porosie ndryshon nga kostoja e nje porosie tjeter.

Dokumenti kryesor i ketij sistemi eshte pasqyra e evidentimit te kostos, ku jepen informacione ne lidhje me:

Materialet direkte (MD) Puna direkte (PD) Shpenzimet e pergjithshme te prodhimit (SHPP)Qe jane harxhuar per prodhimin e nje

porosie.

Dihet se KTP=MD+PD+SHPP

Kosto e MD dhe PD mund te percaktohen lehtesisht sipas produkteve nepermjet evidentimit direkt te tyre.

1. Kosto e MD eshte kosto e lendes se pare qe perdoret ne procesin e prodhimit.

Kjo zakonisht eshte lehtesisht e percaktueshme permes Flete Daljeve.

2. Kosto e PD, eshte kosto e pageses se punetoreve qe marrin pjese ne procesin e prodhimit.

Kjo evidentohet lehtesisht permes karteles se kohe-punes Kosto e PD=Ore pune* pagen/ore pune

SHPP jane te veshtira per tu percaktuar sepse:

1. SHPP jane nje kosto indirekte per porosine ose produktin

2. SHPP perbehen nga zera te ndryshem qe jane variabel, fikse ose mikse.

3. SHPP kane tendence te mbeten relativisht konstante edhe pse prodhimi mund te kete luhatje per shkak te faktoreve sezonale ose te tjere.

Per keto arsye eshte i nevojshem procesi I shperndarjes se SHPP.

Ky proces realizohet duke zgjedhur bazen e shperndarjes qe eshte e perbashket per te gjitha produktet/sherbimet

Hapi 1- Parashikohen shpenzimet e pergjithshme te prodhimit qe mendohet se do kryhen/do ndodhin ne nje qender kostoje (psh: fabrike)

Hapi 2 –Zgjidhet nje baze shperndarjeje e SHPP-ve. •ai faktor kostoje qe shkakton

konsumimin e SHPP

•supozohet se produktet i konsumojne burimet e SHPP ne perpjestim me bazen e shperndarjes

•Oret e PD, oret e makinerive, kosto e MD, kosto e PD.

Hapi 3 – Llogaritja e koeficentit te rendimit

SHPP te planifikuara SHPP te planifikuara (hapi 1)(hapi 1)

Koef. rendimit = Koef. rendimit = njesite e planifikuara te bazes se shperndarjes njesite e planifikuara te bazes se shperndarjes

(ha(hapi2)

Hapi 4 – Behet shperndarja e shpenzimeve SHPP sipas produkteve

SHPP SHPP per cdo produkt per cdo produkt = = koef. rendimit koef. rendimit * * njesite faktikenjesite faktike te bazes te bazes se se

shperndarjes shperndarjes

Si baze shperndarjeje zgjidhet ai faktor kostoje ose treguesit e faktoreve shkakore qe shkaktojne konsumin e SHPP.

Psh : Ore pune direkte , Ore pune makinerieOre pune kompjuteri ,Oret e fluturimit etj.

Nese ndodh qe faktori qe zgjidhet te mos kete shume ndikim ne SHPP kjo sjell nje llogaritje jo te sakte te SHPP dhe si pasoje dhe te KTP.

Psh: nqs OPD perdoren si baze shperndarje e SHPP-ve, por ne

fakt keto SHPP lidhen shume pak me OPD, atehere produktet qe harxhojne nje sasi me te madhe te OPD do ngarkohen padrejtesisht me nje kosto te larte dhe e kunderta.

Kohet e fundit ka ndryshime ne strukturen e kostos. Ne te kaluaren PD zinte 60% te kostos se produktit, sot eshte zvogeluar pesha e kostos se PD ne koston totale prodhuese. Kjo per shkak te 1) automatizimit, 2) produkte me komplekse.

Pse koeficent i planifikuar dhe jo faktik?

1. Drejtimi i njesise ekonomike mund te kete nevoje per informacion kontabel mbi KPP ose KPSH perpara se te mbaroje periudha kontabel, pra ne kohene duhur

2. Nqs SHPP llogariten me shpesh, atehere faktore te ndryshem sezonale mund te ndikojne ne luhatje te koef. te rendimit. Shembull.

3. Perdorimi i koeficentit te planifikuar thjeshton shume procesin e regjistrimit kontabel.

Kur flasim per rrjedhen e kostove kemi parasysh menyren e evidentimit te kostove nga momenti qe kryhen e deri ne momentin qe njihen ne pasqyren e fitimit. Ketu futen:

1. Kontabilizimi I MD

2. Kontabilizimi I PD

3. Kontabilizimi I SHPP

4. Kontabilizimi I PG

5. Kontabilizimi I KPSH

6. Evidentimi I kostove joprodhuese

Kontabilizimi I MD:

1. blerja e MD me pagese te mevonshme Materiale direkte te furnitori/llog te pagueshme

2. Hedhja e MD ne prodhim Prodhimi te Materiale direkte

3. Kontabilizimi I PD Prodhimi te paga te pagueshme

Kontabilizimi I SHPP-ve

Ketu kemi SHPP faktike dhe SHPP te planifikuara/ vleresuara (sipas koef te rendimit)

4. SHPP faktike

SHPP faktike te Furnitori/ Arka/Banka

5. SHPP e vleresuara

Prodhimi te SHPP te vleresuara

6. Kontabilizimi I PG

Produkti Gatshem te Prodhimi

7. Kontabilizimi I kostos se Produkteve te shitura Kosto e Produkteve te Shitura te Produkte te Gatshme Klienti/llog te arketueshme te Te ardhura nga Shitja

8. Sistemimi I shmangjes se SHPP

Kosto e produkteve te Shitura te SHPP te prodhimit

Ose SHPP te prodhimit te Kosto e produkteve te Shitura

D Mat. Kryesore K D Prodhimi K D Prod. Gatshme K

1) Blerje e MD Dalja e MD per (2 2) kosto e MD Kosto e 6) 6) KPP KPSH 7) prodhim Produktit te

3) Kosto e PD Perfunduar (KPP) 5) SHPP te llogaritura

D Paga pagueshme K Paga per tu 3) paguar D KPSH K

7) KPSH D SHPP K

4) SHPP SHPP 5) faktike lllogaritura (me ane te koeficentit)

T.D T.K

RASTI 1:Nqs SHPP faktike > SHPP te vleresuara

SHPP jane te nenvleresuara

Llog. ka teprice debitore

Kosto e prod. Shitura te SHPP

RASTI 2:Nqs SHPP faktike < SHPP vleresuara

SHPP jane te mbivleresuara

Llog. ka teprice kreditore

SHPP te Kosto e prod. shitura

7. kontabilizimi I kostove jo prodhuese

Ne keto lloj kostosh futen kostot e shitjes dhe te administrimit te cilat jane kosto te periudhes.

Shpenzime te shitjesShpenzime te administrimit te llogari te pagueshme te paga te pagueshme

Ne shoqerite e vogla mund te perdoret vetem 1 koeficent rendimi.

Ne shoqerite e medha perdoren koeficente te ndryshem rendimi, psh per cdo repart.

Kjo sjell shperndarje me te sakte te SHPP sipas objekteve te kostos, rrjedhimisht edhe llogartitje me te sakte te kostos prodhuese.