71
TS. BS NGUYỄN VĂN THÀNH PCT HỘI LAO VÀ BỆNH PHỔI VIỆT NAM COPD – HIỂU ĐẦY ĐỦ

COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

TS. BS NGUYỄN VĂN THÀNH

PCT HỘI LAO VÀ BỆNH PHỔI VIỆT NAM

COPD – HIỂU ĐẦY ĐỦ

Page 2: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

COPD LÀ GÌ?

Q. Nếu hiểu theo nghĩa bệnh học, COPDlà gì?:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) ?

Là một bệnh trong nhóm bệnh phổi tắcnghẽn (Obstructive diseases) ?

Là bệnh tắc nghẽn luồng khí thở mạntính (CAL- chronic airflow limitation) ?

Là CAL với đa dạng hình thái và cănnguyên bệnh học ?

GB Morgani (Ý) mô tả

emphysema năm 1769

Page 3: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

KHÍ THŨNG TOÀN BỘ VÀ TRUNG TÂM TIỂU THÙY

Page 4: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

SINH BỆNH HỌC

Các men tiêu hủy

protein do viêm, do

nhiễm trùng

Kích thích phản

ứng phó giao cảm:

tăng tiết, co thắt,

giảm nhu động

lông chuyển.

Kích thích tăng

đáp ứng miễn dịch

không đặc hiệu và

đặc hiệu

Page 5: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tổn thương giải phẫu bệnh

Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Biến dạng, Mất lực kéo ly tâm)

Phá hủy cấu trúc phế nang

Nền tảng viêm thường trực (mạn

tính)

Page 6: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Bản chất bệnh học COPDAirflow

(volume/time –

spirometry )

Viêm và Tổn thương (marker)

Tác

động

của các

kích

thích

Phản ứng

của cơ thể

Page 7: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Bản chất bệnh học COPDFEV1

Tuổi (năm)

Không hút thuốc lá

Không nhậy cảm thuốc lá

Tử vong

Triệu chứng Hút thuốc lá

Page 8: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Non-smoker COPD

Nguy cơ quy thuộc cộng đồng COPD (population-attributable risk):44 - 45%.

22.4% COPD không hút thuốc

Các nguy cơ khác: Khói, bụi, second-smoker

Các khuyết tật di truyền gen

Hội chứng tắc nghẽn cơ chế sinh bệnh khác (hen, lao, dãn phế quản,viêm tiểu phế quản virus)

Thoái biến chức năng do lão hóa

1) Lundba¨ck B, Lindberg A, Lindstrom M, et al. Obstructive lung disease in Northern Sweden studies. Not 15 but 50% of smokers develop COPD? Report from the

Obstructive Lung Disease in Northern Sweden Studies. Respir Med 2003; 2) Mannino DM, Buist AS, Petty TL, et al. Lung function and mortality in the United States: data

from the first National Health and Nutrition Examination Survey follow up study. Thorax 2003; 3) L Shahab et al. Prevalence, diagnosis and relation to tobacco

dependence of chronic obstructive pulmonary disease in a nationally. representative population sample. Thorax 2006

Page 9: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Spirometry: airflow limitationFVC: Forced vital capacity; FEV1: Forced Expiratory volume/1 second

Page 10: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

LÂM SÀNG COPD

Lớn tuổi (đủ thời gian xuất hiện

triệu chứng lâm sàng)

Triệu chứng hô hấp mạn tính

Suy hô hấp mạn tính

Có các đợt viêm phế quản và

nhập viện

Các thoái biến toàn thân

Page 11: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

ĐẶC ĐIỂM VIÊM TRONG COPD:

TRÊN TẤT CẢ CÁC CẤU TRÚC PHỔI

Vị trí Viêm

Thành đường thở lớn

Lòng phế quản

Đường thở ngoại vi

Nhu mô phổi

Động mạch phổi

Tăng macrophages, T lymphocytes (nhất là CD8+ T lymphocytes), Neutrophils

(ở trường hợp nặng)

Neutrophils

Dị sản goblet cell và tạo nút nhầy; Phì đại cơ trơn; Xơ hóa; Xâm nhập tất cả

các loại tế bào viêm (nhất là CD8+ T lymphocytes).

Viêm (particularly CD8+ T lymphocytes); Phá hủy (tạo emphysema trung tâm

tiểu thùy và toàn bộ tiểu thùy), Xơ hóa.

Mất chức năng nội mạc; Dầy màng nội mạc; Viêm ngoại mạc (nhất là CD8+ T

lymphocytes)

Mária SZILASI et al. PATHOLOGY ONCOLOGY RESEARCH. 2006

Page 12: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Đại thể và vi thể COPD: VIÊM, PHÁ HỦY, THOÁI BIẾN CHỨC NĂNG

Page 13: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

CÁC

YẾU

TỐ

NGUY CƠ

Page 14: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Nam giới VN: 3.5%

Nữ giới VNL 1.1%

Tỷ lệ mắc

Page 15: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

TS. BS NGUYỄN VĂN THÀNH

PCT HỘI LAO VÀ BỆNH PHỔI VIỆT NAM

COPD – ĐÁNH GIÁ

Page 16: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

ĐÁNH GIÁ COPD:

TẠO SAO VÀ THẾ NÀO ?

Q. Cần xác định gì ở bệnh nhân COPD:

Mức độ nặng của tình trạng tắc nghẽn (FEV1)

Mức độ khó thở (mMRC)

Đặc điểm lâm sàng (kiểu hình): Viêm phế quản mạn tính, Khíphế thũng, Hen phế quản

Các bệnh đồng mắc (comorbidities)

Khả năng tuân thủ điều trị (hiểu biết, kỹ năng thực hiện, trạngthái tâm thần...)

Bạch cầu ái toan máu (hay đàm), mức độ khí thũng phổi trênXquang ngực (hoặc HRCT)

Page 17: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

GOLD STAGING

INSUFFICIENT

Page 18: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Kiểu hình - 1955

Pink puffer Blue bloater

TẮC NGHẼN

FEV1/FVC<0.7

1977

COPD: UMBRELLA

Page 19: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

HỒNG THỔI ≠ PHÙ TÍM ?

Page 20: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Venn ở “real population”

COPD

Thorax. 2008 September ; 63(9): 761–767 (44).

Page 21: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

HO KHẠC ĐÀM TIÊN LƯỢNG COPD

>5000 người (22-44 tuổi, không hen)

Roberto de Marco et al. Am J Respir Crit Care Med Vol 175. pp 32–39, 2007 (3)

Page 22: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

- TV. A (62 tuổi, không hút thuốc lá)

- T. BL (63 tuổi, hút thuốc lá nặng)

FEV1/FVC <70%

FEV1 45% predic

Page 23: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

ĐỢT CẤP: YẾU TỐ TIÊN LƯỢNGTỰ THÂN ĐỘC LẬP VỚI FEV1

2138 patients COPD

Page 24: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Phenotype nhiều đợt cấp-lâm sàng

Daniel J. Hassett et al. Journal of Microbiology (2014) (18)

Page 25: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

NHỮNG KẾT CỤC (OUTCOME) CẦN ĐÁNH GIÁ

Tiêu chí đánh giá Nội dung đánh giá Test đánh giá

Chức năng

Lâm sàng

Tình trạng sức khỏe tự

đánh giá

Diễn biến bệnh

Đặc điểm bệnh học

Sinh lý

Thể lực

Test tâm thần kinh

Triệu chứng hô hấp & Chất lượng sống

Đa đánh giá

Đợt cấp, Tử vong, Sử dụng dịch vụ y tế

Hình ảnh (Xquang ngực, nội soi, HRCT,

CT định lượng), Sinh thiết, Xét nghiệm

đàm (biomarker, tế bào)

Spirometry, Lung volume, Dung tích khuyếch tán, Khí máu

Test đi bộ 6p (6MWT), Xe đạp lực kế tăng dần, Medical

Research Council (MRC)

Shortness of Breath Questionnaire (SGRQ), Chronic

Respiratory Questionnaire (CRQ), Short Form 20-item

questionnaire (SF-20), SGRQ, COPD assessement test

(CAT), CT-CAT

Body mass index (B), degree of airflow Obstruction as

measured by FEV1 (O), Dyspnea (D), Exercise tolerance

measured by 6MW, distance (E) (BODE)

?

Page 26: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

(1) CT image cắt ngang ở BN nam 66 tuổi. COPD,

FEV1, 40.8%. LAA (relative low-attenuation area with

attenuation of −950 HU or lower) 5.8%.

(2) Tương tự BN 69 tuổi, FEV1 87.8%), LAA 25.8%.

(4) CT dựng ảnh đứng

BN nam 62 tuổi LAA ưu

thế vùng đỉnh, 46.8%,

FEV1 56.8%.

(5) Tương tự nam 72

tuổi LAA ưu thế đáy

ngoại vi, 45.8% FEV1

45.6%.

CT định lượng tái hiện

cấu trúc và đo kích

thước đường thở định vị

Shin Matsuoka et al.

RadioGraphics 2010

(5)

Page 27: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

GOLDYÊU CẦU ĐÁNH GIÁ

Phân loại theo mức độ giảm

FEV1

Phân loại theo mức độ giảm

thể lực

Phân loại theo mức độ giảm

hoạt động thể lực và chất

lượng sống (triệu chứng)

Phân loại theo tần suất đợt

cấp

Page 28: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

GOLD THEO MỨC ĐỘ GIẢM FEV1

<50%

Page 29: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

CAT (COPD assessment test)

<10

Page 30: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Bảng điểm đánh giá khó thở khi gắng sức (Modified medical research council, mMRC)

Page 31: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

GOLD PHÂN NHÓM

Page 32: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tình hình đánh giá ở primary care (Spain)

Miguel Román-Rodríguez et al. npj Primary Care Respiratory Medicine (2016) (8)

<3%

<1%

Page 33: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

TS. BS NGUYỄN VĂN THÀNH

PCT HỘI LAO VÀ BỆNH PHỔI VIỆT NAM

COPD – ĐIỀU TRỊ

Page 34: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

BẮT ĐẦU TỪ ĐÂU: FEV1?

The clinical manifestations of COPD are highly variable and the degree of airflow limitation does not capture

the heterogeneity of the disease.

Agusti A, et al. Respir Res 2010; 11: 122 (9)

Page 35: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

KEY POINTS KHI ĐẶT VẤN ĐỀ ĐIỀU TRỊ

COPD là tình trạng tắc nghẽn không hoặc kém hồi phục: Vai tròcủa dãn phế quản không chủ yếu nhằm vào cơ chế tác dụng trêncơ trơn phế quản.

Có nhiều cơ chế tham gia thúc đẩy và duy trì tình trạng viêm trongCOPD. Sự phối hợp giải quyết các cơ chế này giúp làm cải thiệntiến triển bệnh và giảm triệu chứng.

Đợt cấp là một yếu tố quan trọng: 1) Dễ nhận biết, 2) Có tác độngquan trọng tới diễn biến bệnh và làm tăng triệu chứng. Tác độnglàm giảm đợt cấp là tiêu chí quan trọng trong điều trị và cần đượcxác định ngay trước điều trị.

Page 36: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

ERS/ATS guideline / Hen

Kian Fan Chung et al. Eur Respir J 2014 (40)

Page 37: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Niêm mạc – Miễn dịch – Thần kinh (64)

THỂ THẦN KINH –NIÊM MẠC

(neuroepithelial

bodies – NEB)

Kích hoạt các

tế bào chức năng

ở niêm mạc (chế

tiết, cơ trơn, lông

chuyển, miễn

dịch)

Truyền đạt

thông tin tới các

hạch bạch huyết

khu vực

Truyền đạt

thông tin tới thần

kinh phó giao

cảm và giao cảm

Kích thích

Page 38: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Mast cellhoạt động

như tế bào trung

tâm điều

phối và cảm

nhận kích thích

từ môi trường

P.Bradding et

al. Clinical &

Experimental

allergy. 2016

Các sản

phẩm từ

đáp ứng

miễn dịch

Các sản phẩm từ phá

hủy cấu trúc

Kích thích từ

microbiome

Page 39: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

PATHO-MULTICOMPONENT MULTIFACTORIAL TREATMENT

TẮC NGHẼN

VIÊM – BỆNH LÝ TOÀN THÂN: CHUYỂN HÓA, CƠ XƯƠNG, NỘI TIẾT

KHÍ PHẾ THŨNG KHÓ THỞ GẮNG SỨC

(DYNAMIC HYPERINFLATION)

BỆNH LÝ ĐƯỜNG THỞ NHỎ

TĂNG PHẢN ỨNG PHẾ QUẢN

M S

ẠC

H

ĐƯ

ỜN

G T

HỞ

Page 40: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

GOLDYÊU CẦU ĐÁNH GIÁ

Thuốc DPQ tác dụng ngắn

Thuốc DPQ tác dụng dài (có

hay không ICS)

Kết hợp các nhóm thuốc đặc

biệt (Theophylline, Kháng PDE4,

Carbocystein, Macrolide)

Page 41: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tác động tương hỗ của các trị liệu

Dãn phế quản,

Kháng viêm,

Giảm gắnh nặng vi khuẩn,

Giảm oxydative stress,

Giảm tiết đàm,

Tăng hiệu quả hệ thống nhầy lông chuyển,

Giảm trở kháng đường thở,

Tăng thải đàm,

HIỆU QUẢ DÃN PHẾ QUẢN TRONG COPD

- Dãn phế quản – Cải thiện thông khí thông khí – Giảm căng

phồng phổi

- Tăng hiệu quả ho

- Tăng thải đàm

- Giảm viêm, Giảm tiết đàm

- Giảm gánh nặng vi khuẩn

Page 42: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

PHỐI HỢP THUỐC

Tăng hiệu ứng đồng vận (synergic) Tăng cường các cơ chế tác dụng khác nhau

Dãn

ph

ế q

uản

Giả

m c

o th

ắt

ph

ế q

uản

Page 43: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Coch

ran

e D

ata

ba

se o

f S

yste

ma

tic R

evie

ws 2

01

4, Is

su

e 3

. A

rt. N

o.:

CD

01

08

44

. D

OI:

10

.10

02/

Phân tích meta so sánh bốn nhóm thuốc hít tác dụng dài cho COPD / cần nhiều hơn

short acting. Chất lượng cuộc sống và chức năng đã được cải thiện nhất khi kết hợp

(LABA và ICS) và ít nhất là trên ICS đơn độc lúc 6 và 12 tháng. LAMA và LABA có tác

dụng tương tự, đặc biệt là vào lúc 12 tháng. Có lợi ích khi ICS thêm vào LABA cho

những người đã có FEV1 <50% dự đoán.

Page 44: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Corticosteroids are often used in combination with beta2-agonist and anticholinergic bronchodilators

in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Corticosteroids activate the beta2-

receptor gene, increasing receptor number and decreasing desensitization. Long-acting beta2-

agonists prime the glucocorticoid receptor and enhance nuclear translocation via activation of CCAAT

enhancer binding protein-alpha. Corticosteroids can also increase prejunctional auto-inhibitory M2-

receptor gene expression in airway smooth muscle. There is evidence of a synergistic inhibition of

cytokine and chemokine release from alveolar macrophages, epithelial cells, and mucosal glands and

enhanced respiratory cytoprotection against viral and bacterial infection when a corticosteroid is

combined with salmeterol. In airway smooth muscle, corticosteroids inhibit the contractile effects of

acetylcholine, whereas M2-receptor antagonism increases the relaxant activity of isoproterenol.

Complementary interactions between corticosteroids and long-acting beta2-agonists and

between corticosteroids and anticholinergic bronchodilators may be important if these drugs

are combined in the treatment of COPD.

Proc Am Thorac Soc Vol 2. pp 320–325, 2005 (58)

Page 45: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

2.485 bn

Conclusions

In patients with severe COPD receiving tiotropium plus salmeterol,

the risk of moderate or severe exacerbations was similar

among those who discontinued inhaled glucocorticoids and those

who continued glucocorticoid therapy. However, there was a

greater decrease in lung function during the final step of

glucocorticoid withdrawal.

WISDOME STUDY

Respiratory Medicine (2014) 108, 593-599 (57)

Page 46: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Yamada and Ichinose COPD Research and Practice (2015) 1:5 (10)

Page 47: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

- Xác định kiểu hình bằng xác định các kết cục lâm sàng

- Xác định kiểu hình bằng tính lập lại của kết cục lâm sàng và xét nghiệm sinh học

- Xác định bằng sự khác biệt bằng các dấu hiệu sinh học ngay từ đầu và theo dõi đáp ứng lâm

sàng về sau

MeiLan K. Han et al. Am J Respir Crit Care Med Vol 182. pp 598–604, 2010

Page 48: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

COST: kết hợp thuốc theo phác đồ

Tuân thủ điều trị theo GOLD guidelines hiện nay làm giảm chi phí điều trị trên bệnh nhân

COPD từ trung bình tới nặng với LAMA + LABA, LABA + ICS hoặc LAMA + LABA/ICS

Carl Victor Asche et al. International Journal of COPD 2012

Page 49: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Manage Stable COPD: Pharmacologic Therapy(Medications in each box are mentioned in alphabetical order, and therefore not necessarily in order of preference.)

Patient RecommendedFir

st choice

Alternative choice Other Possible

Treatments

A

SAMA prn

or

SABA prn

LAMA

or

LABA

or

SABA and SAMA

Theophylline

B

LAMA

or

LABA

LAMA and LABASABA and/or SAMA

Theophylline

C

ICS + LABA

or

LAMA

LAMA and LABA or

LAMA and PDE4-inh. or

LABA and PDE4-inh.

SABA and/or SAMA

Theophylline

D

ICS + LABA

and/or

LAMA

ICS + LABA and LAMA or

ICS+LABA and PDE4-inh. or

LAMA and LABA or

LAMA and PDE4-inh.

Carbocysteine

SABA and/or SAMA

Theophylline

Page 50: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

VATLD – PRESDIS 2016-2017 (chưa công bố)

Page 51: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tiếp cận điều trị theo phenotype

- Thuốc giãn phế quản là điều trị cơ sở không phân biệt các kiểu hình lâm sàng.

- ICS được chỉ định trong phenotype nhiều đợt cấp và ACOS.

- Mucolytics có thể được sử dụng trong phenotype nhiều đợt cấp, nhất là kiểu hình VPQM và hoặc khi ICS

không được chỉ định.

- Roflumilast (PDE4 inh) được chỉ định trong phenotype VPQM với nhiều đợt cấp.

- Các trường hợp có nhiều đợt cấp mặc dù đã điều trị tối ưu, có thể là ứng cử viên cho điều trị kháng sinh dài

hạn với theo dõi sát.

Eur Respir J 2013; 41: 1252–1256 (6)

Page 52: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Phương án tiếp cận thuốc

Đợt cấp

Giảm

FEV1

Short acting

Kết hợp Short acting

Kết hợp Short acting + Long acting

Kết hợp Long acting

Kết hợp ICS + Long acting

Kết hợp ICS (PDE4) + LABA - LAMA

Triệu chứng

… Không căn cứ FEV1

Page 53: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

The concept of control of COPD in clinical practice

Juan José Soler-Cataluña et al. International Journal of COPD 2014

Page 54: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

VIỆT NAMPRESDIS 2016 - Phân tuyến

++

Page 55: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

TS. BS NGUYỄN VĂN THÀNH

PCT HỘI LAO VÀ BỆNH PHỔI VIỆT NAM

COPD – ĐỢT CẤP

Page 56: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tác động của đợt cấp trên BN COPD

Đẩy nhanh tốc độ suy giảm

chức năng phổi

Tăng triệu chứng hô hấp, giảm

chất lượng sống, tăng nhập

viện cấp cứu và tử vong

Tăng gánh nặng y tế, xã hội

Page 57: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Tác động của AE trên CNP

FEV1

Thời gian (năm)

Page 58: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Phenotype nhiều AECOPD

Yếu tố nhậy cảm

(susceptible)

John R. Hurst. Am J Respir Crit Care Med Vol 184. pp 625–630, 2011 (71)

ĐỢT CẤP VÀ PHENOTYPE KHÔNG PHẢI LÀ NHỮNG YẾU TỐ ĐỘC LẬP

Page 59: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Exacerbation Phenotyping in COPD

Đợt cấp

Vi khuẩn

Phenotype ???: Sputum IL-1beta, serum CXCL10, and peripheral eosinophils

are biomarkers of bacteria, virus, or eosinophil associated exacerbations of COPD

Mona Bafadhel et al. Am J Respir Crit Care Med Vol 184. pp 662–671, 2011

Page 60: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

XỬ TRÍ ĐỢT CẤP COPD THƯỜNG LÀ VIỆC CỦA THẦY THUỐC ĐA KHOA

(R. Andrew McIvor. Canadian Family Physician. 2009)

Page 61: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

5 Câu hỏi thông thường về AECOPD

1) Khi triệu chứng hô hấp tăng lên, đó là dấu hiệu của

đợt cấp hay là diễn biến thông thường của bệnh ?

2) Những trị liệu nào là cần thiết đầu tiên ?

3) Systemic steroids có phải là trị liệu hiệu quả ?

4) Khi nào cần cho kháng sinh?

5) Có thể phòng AECOPD?

Page 62: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

THẾ NÀO LÀ ĐỢT CẤP ?

Time course of symptoms of increased dyspnea, nasal congestion, and cough for 504 exacerbations in 91 patients.

Proportion of exacerbations with any one symptom over the 14 d before to 35 d after onset of exacerbation,

expressed as a percentage of the total number of exacerbations.

Page 63: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

(hoitho-cuocsong.org.vn) (http://pathways.nice.org.uk/pathways/chronic-obstructive-pulmonary-disease)

Page 64: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

TÓM TẮT CÁC KHUYẾN CÁO CHÍNH

Bệnh nhân được khuyến xử trí ngay bằng tăng thuốc dãn phế quản,CRS uống và kháng sinh (nếu đàm đục) và liên lạc hỏi ý kiến bác sỹ.

Nên khuyến khích mô hình bệnh viện tại nhà: Theo dõi hỗ trợ của ytế điều trị tại nhà và xuất viện sớm theo dõi tiếp tại nhà

Theo dõi ngoài bệnh viện nên ít nhất được đánh giá SpO2

Khi nhập viện cần khám: Xquang ngực, khí máu (hay ít nhất SpO2),các xét nghiệm máu cơ bản, ECG, định lượng theophyllin nếu có thể,xét nghiện vi trùng học nếu sốt và trong bệnh cảnh nặng.

Chọn dụng cụ hít thuốc thích hợp với bệnh nhân. Nên thở Oxy nénnếu có tăng CO2 và nếu được thì qua xông mũi (lưu ý không sử dụngoxy dẫn thuốc khi chỉ định nebulizer).

Page 65: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

KHÁNG SINH KHI NGHI NGỜ TÁC NHÂN NHIỄM KHUẨN

Ba triệu chứng cơ bản: Tăng khó thở, Tăng lượng đàm và Đàm mủ (purulent sputum).

CRP tăng (>15mg/L)(*)

Đợt cấp không có đàm mủ thì không cần thiết cho kháng sinh trừ khi có biểu hiện lâm sàng hay Xquang nghi ngờ viêm phổi (**)

Kháng sinh thông thường, bao gồm: Amoxicillin (+/- betalactamase inh.) , Macrolides, RFQ (***).

Ở Việt Nam, chỉ định kháng như trên là hợp lý căn cứ trên các báo cáo kết quả MIC vi khuẩn phổ biến (VATLD 2012).

(*) Peng C, et al. Am J Med Sci. 2013 (10); (**) NICE 2016 (9); (***) Fanny W. Ko et al. Respirology 2016 (8)

Page 66: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Bằng chứng về vai trò corticosteroids

Aaron cs (1) (RCT): AECOPD vào ED điều trị 10 ngày (40 mg) prednisone làmgiảm nguy cơ tái phát gần 40%, cải thiện điểm khó thở và chức năng phổi.

Niewoehner & cs(2) (RCT) AECOPD nặng cần nhập viện được khởi đầu điềutrị với methylprednisolone (125 mg IV mỗi 6 giờ) sau đó tiếp tục với 2 hoặc 8tuần corticosteroid uống. Điều trị bằng CRS cải thiện FEV1 nhanh hơn có ýnghĩa, thất bại điều trị ít hơn và xuất viện trung bình 1 ngày sớm hơn. Kéo dàiđiều trị 8 tuần không làm tăng hiệu quả mà làm tăng tác dụng ngoại ý.

Singh & cs (meta analysis)(3) kết luận trong đợt cấp của COPD có vai trò quantrọng của CRS với liều không cần cao và trong khoảng 2 tuần.

ACCP (2001) khuyến cáo CRS trong AECOPD (4). Thời gian không nên quá 14ngày (NICE 2006).

1.Aaron SD et al. N Engl J Med. 2003; 2.Niewoehner DE et al. N Engl J Med. 1999; 3.Singh JM et al. a systematic review. Arch Intern Med. 20024. Bach PB et al. Ann Intern Med. 2001

Trị liệu ngắn ngày corticosteroid (CRS) cải thiện được cả chức năng phổi và lâm sàng trong AECOPD

Page 67: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Lợi ích của kháng sinh

Page 68: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Theophylline tĩnh mạch

Theophylline tĩnh mạch chỉ nên sử dụng như mộtthuốc hỗ trợ trong điều trị khi không đáp ứng đầyđủ với thuốc dãn phế quản dạng khí dung.

Độc tính và tương tác thuốc cần được theo dõi,nhất là khi đã sử dụng thuốc uống trước đó.

Theo dõi nồng độ thuốc huyết thanh 24 giờ làcần thiết (nếu có điều kiện)

Page 69: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

XỬ TRÍ TRONG BỆNH VIỆN

Lúc vào: Đánh giá bệnh nhân (toàn thân và hô

hấp) và xử trí thông thường: thở Oxy (dựa trên

SpO2), CRS (u) và tăng trị liệu dãn phế quản so

với hàng ngày và KS nếu cần

Trong 24 giờ: Chẩn đoán xác định và loại trừ

các yếu tố kết hợp

Trong 48-72 giờ: Xử trí duy trì và xét ra viện

Đến 5 ngày: Ra viện khi đã chuẩn bị đầy đủ cơ

sở theo dõi điều trị tiếp

Khí máu, NIV, Nước, Điện giải, Dinh dưỡng

Sự cố tim-mạch, TKMP, Gãy xương sườn,

Dinh dưỡng, Vận động và Các đánh giá hiệu quả

Thuốc, nguồn Oxy, dinh dưỡng, kế hoạch tái khám

Page 70: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

Evidence-Based Medicine

ACCP, CTS Guideline 2015

PHÒNG ĐỢT CẤP

PICO: population, intervention, comparator, outcome

Page 71: COPD –HIỂU ĐẦY ĐỦhoitho-cuocsong.org.vn/wp-content/uploads/2016/10/1... · 2020-02-24 · Tổn thương giải phẫu bệnh Thu hẹp lòng đường thở (Quá tiết,

CÁM ƠN !

C: Chán vì phải gặp nhau hoài !

O: Ớn vì chữa không khỏi !

P: Phải đọc, học, nghe nhiều mà vẫn còn chuyện để nói !

D: Đó chỉ là hội chứng mà không phải là bệnh !