cong_nghe_phan_mem

8/3/2019 cong_nghe_phan_mem

1/180

1

LI NI U

Trong th gii hin i nh ngy nay v mai sau, my tnh c mt v phc v con

ngi mi lc, mi ni v trong mi lnh vc. Ta c th ni n khng th thiu c i

vi chng ta. c c s pht trin nh ngy nay chng ta khng th khng ni ncng lao ca ngnh cng nghip phn mm, n to ra mi phn khng th thiu c trong

mt h thng my tnh. l phn mm.

Nhp mn Cng Ngh Phn Mm l hc phn t r nh by nh ng kh i n i m

v k in thc c bn t rong lnh vc cng nghip phn mm. Qua mn hc ny

sinh vin c ci nhn khi qut v quy trnh pht trin phn mm, nm c ni dung

cn ph i thc hin trong cc giai on pht trin mt phn mm c th. T nhng kin

thc l thuyt , sinh vin c th thc hnh v qun l mt d n pht trin phn mm.

TI IU THAM KHO

1. Software Engineering

By Nguyn Xun Huy Institue of Information Technology

2. Nhp mn cng ngh phn mm

Nguyn Tin Huy H Khoa hc T Nhin

3. A Discipline for Software Engineering

Watts S. Humphrey

4. Qu trnh pht trin phn mm thng nht

Nguyn Tun Huy bin dch Nh xut bn thng k

5. Analyzing Requriements and Defining Solution Architechtures

Ian Lewis Bruce Nielson

6. MCSD Analyzing Requirements Study Guide

Tata McGraw-Hill Pusblishing Company Limited

7. Software Engineering

Roger S.PressMan

8. Mt s ti liu tham kho t internet: Khoa CNTT H KHTN, H BKHN, H

Cn Th, v mt s bi bo khoa hc.

- A Summary of Principles for User-Interface Design by Talin


2/180

2

- The Foundation for Verifiable Software Process Improvement

Chng 1: TNG QUAN V CNG NGH PHN MM

1. CC KHI NIM CBN

1.1. Phn mm

1.1.1. Cc khi nim

Chng trnh my tnh l mt trnh t cc ch th hng d!n my tnh lm vic nh"m

hon thnh mt cng vic no do con ngi yu cu.

Phn mm l mt h thng cc chng trnh c th thc hin trn my tnh nh"m h# tr

cc nh chuyn mn trong tng lnh vc chuyn ngnh thc hin tt nht cc thao tc nghip

v ca mnh. Nhim v chnh yu ca phn mm l cho php cc nh chuyn mn thc hincc cng vic ca h trn my tnh d dng v nhanh chng hn so vi khi thc hin cng

cng vic m khng s$ dng my tnh.

Hot ng ca mi phn mm l s m ph%ng li cc hat ng ca th gii thc

trong mt gc thu h&p no trn my tnh. Qu trnh s$ dng mt phn mm chnh l qu

trnh ngi dng thc hin cc cng vic trn my tnh hon tt mt cng vic tng

ng trong th gii thc.

Lp phn mm l h thng cc phn mm trn cng lnh vc hat ng no . Docng lnh vc hat ng nn cc phn mm ny thng c cu trc v chc n'ng (cng vic

m ngi dng thc hin trn my tnh) tng t nhau. Mc tiu ca ngnh cng ngh phn

mm l hng n khng nhng xy dng c cc phn mm c cht lng m cn cho

php xy dng d dng mt phn mm mi t cc phn mm c s(n trong cng lnh vc

(thm ch trong cc lnh vc khc).

STT Lp phn mm Cc phn mm

1 H# trgii bi tp lng gic, hnh hc, gii

tch, s hc,

2 Tr chi ccar, c tng, c vua,

xp hnh,

3 Xp lch biu thi u, thi kha biu, hi

ngh,

4 Xt tuyn nhn s, hc sinh lp 10

5 Bnh chn Sn ph)m, cu th,


3/180

3

6 Qun l hc sinh Mm non, trung hc, trung

tm

7 Bn hng thuc ty, vt liu xy

dng, my tnh

8 Qun l thu bao in, in thoi, nc,

9 Cho mn sch, truyn, phim,

Bng 1.1: Cc phn mm v lp phn mm tng ng

1.1.2. Phn loi

Phn mm h thng l nhng phn mm m nhn cng vic tch hp v iu khin cc

thit b phn cng *ng thi to ra mi trng thun li cc phn mm khc v ngi s$

dng c th thao tc trn nh mt khi thng nht m khng cn phi quan tm n nhngchi tit k+ thut phc tp bn di nh cch thc trao ,i d liu gia b nhchnh v a,

cch hin th v'n bn ln mn hnh, ...

Phn mm ng dng l nhng phn mm c dng thc hin mt cng vic xc

nh no . Phn mm ng dng c th ch g*m mt chng trnh n gin nh chng

trnh xem nh, hoc mt nhm cc chng trnh cng tng tc vi nhau thc hin mt

cng vc no nh chng trnh x$ l bng tnh, chng trnh x$ l v'n bn, ...

1.1.3. Kin trc phn mm

Sau khi c cc khi nim cbn nht v phn mm, tip sau y chng ta s-i su

vo tm hiu cu trc chi tit cc thnh phn bn trong phn mm. Phn mm bao g*m 3

thnh phn:

a) Thnh phn giao tip (giao din)

Cho php tip nhn cc yu cu v vic mun thc hin v cung cp cc d liu ngu*n

lin quan n cng vic hoc t cc thit b thu thp d liu (cn, o nhit , t bo

quang hc, )

Cho php trnh by cc kt qu ca vic thc hin cc yu cu cho ngi dng (kt qu

ca cng vic khi thc hin trn my tnh) hoc iu khin hat ng cc thit biu khin

(ng mc$a, bt mmy)

Mt cch tng qut thnh phn giao tip l h thng cc hm chuyn v vic nhp/xut

d liu (hm nhp/xut) cng vi hnh thc trnh by v t chc lu trd liu tng

ng, mc tiu chnh ca cc hm ny l a dliu tth gii bn ngoi phn mm vo

bn trong hoc ngc li.


4/180

4

Trong phm vi gio trnh ny ch gii hn xt n giao tip vi ngi s$ dng phn

mm v khi c tn gi c th hn l thnh phn giao din.

b) Thnh phn dliuCho php lu tr li (hm ghi) cc kt qu x$ l (vic mn sch c kim tra

hp l, bng lng thng c tnh) trn b nh ph vi t, chc lu tr c xc nhtrc (tp tin c cu trc, tp tin nh phn, csd liu).

Cho php truy xut li (hm c) cc d liu lu tr phc v cho cc hm x$ l

tng ng.

Mt cch tng qut thnh phn d liu l h thng cc hm chuyn vc ghi d liu(hm c/ghi) cng vi m hnh t chc dliu tng ng. Mc tiu chnh ca cc hmny l chuyn i dliu gia b nhchnh v b nhph.

c) Thnh phn xl

Kim tra tnh hp l ca cc d liu ngu*n c cung cp t ngi dng theo cc quy

trnh rng buc trong th gii thc (ch cho mn ti a 3 quyn sch, m#i lp hc c ti a

50 hc sinh, )

Tin hnh x$ l cho ra kt qu mong i theo quy nh tnh ton c s(n trong th gii

thc (quy tc tnh tin pht khi tr sch tr, quy tc tnh tin in, quy tc tr gp khi mua

nh) hoc theo thut gii t xut (xp thi kha biu tng, nn nh)

Vic x$ l da trn d liu ngu*n t ngi s$ dng cung cp (tnh nghim phng

trnh bc 2 da trn cc h s nhp) hoc d liu lu tr c s(n (tnh t*n kho thng da

trn cc phiu nhp xut lu tr) hoc c hai (tnh tin pht da trn ngy tr sch c

nhp vo v thng tin v loi sch c lu tr) ty vo x$ l c th. Tng t, vic x$

l cho ra kt qu c th dng xut cho ngi dng xem qua thnh phn giao din (trnh

by nghim, xut tin pht), hay c.ng c th lu tr li qua thnh phn d lu (s, sch hin

ang c mn ca mt c gi) hoc c hai (bng lng, bng t*n kho)

Mt cch tng qut, thnh phn x l l h thng cc hm chuyn v x l tnh

ton, bin i dliu. Cc hm ny s! dng d liu ngu"n tcc hm trong thnh phngiao din (hm nhp) hay thnh phn dliu (hm c dliu) kim tra tnh hp l (hm

kim tra) v sau tin hnh xl (hm x l) nu cn thit cho ra kt qu# m s!

c trnh by cho ng$i dng xem qua cc hm trong thnh phn giao din (hm xut)

hoc lu trli qua cc hm trong thnh phn dliu (hm ghi).

STT Thnh phn Hm ngha Ghi ch


5/180

5

1 Thnh phn giao

din

Hm nhp

Hm xut

Nhp yu cu, d liu

ngu*n. Xut kt qu

x$ l

Cn xc nh

hnh thc

nhp/xut v t,

chc d liu

tng ng2 Thnh phn x$ l Hm kim tra

Hm x$

L

Kim tra tnh hp l

ca d liu.

X$ l tnh ton, pht

sinh, bin ,i trn d

liu

S$ dng hm

nhp, hm c.

S$ dng hm

nhp, hm c,

hm xut, hm

ghi3 Thnh phn d liu Hm c

Hm ghi

c d liu t b nh

ph vo b nhchnh.

Ghi d liu t b nh

chnh vo b nhph

Cn xc nh

cchh thc t,

chc lu tr d

liuBng 1.2: Danh sch cc hm cng ngha tng ng

1.2. Cht lng phn mm

1.2.1. Tnh ng %nTnh ng n ca phn mm c th hin ch, sn ph)m thc hin y v

chnh xc cc yu cu ca ngi dng. Tnh ng n y cn phi hiu theo ngha rng l

chng trnh cn phi thc hin c trong c nhng trng hp m d liu u vo l

khng hp l.

V d, nu mt trong s cc chc n'ng ca phn mm l sp xp mt tp tin c s

lng m!u tin ty theo mt ct ty theo chiu t'ng hoc gim th nhng trng hp sau

l vi phm tnh ng n ca chng trnh:

Khng th thc hin c (treo my) khi tp tin r#ng (khng c m!u tin no).

Khng th thc hin hoc thc hin nhng cho kt qu sai khi cc m!u tin c hn

100 ct hoc c qu nhiu m!u tin. Khng th thc hin hoc cho kt qu sai khi cc ct c chiu di ln hn 125

bytes.

Khng th sp xp theo chiu t'ng dn.

Tnh ng n ca mt sn ph)m phn mm c xc minh qua cc c'n c sau y:

Tnh ng n ca thut ton.

Tnh tng ng ca chng trnh vi thut ton. Thut ton c thng nhng

chng trnh lp ra khng tng ng vi thut ton nn khi thc hin s- cho kt


6/180

6

qu sai.

Tnh ng n ca chng trnh c thc chng minh trc tip trong v'n bn ca

chng trnh.

Tnh ng n c.ng c thc kh/ng nh dn qua vic kim th$, vic p dng

chng trnh trong mt khong thi gian di trn din rng v vi tn sut s$

dng cao.1.2.2. Tnh tin ha

Cho php ngi dng c th khai bo cc thay ,i v qui nh vi phn mm ty theo

cc thay ,i trong th gii thc lin quan (thay qui nh v s sch mn ti a, cng thc

tnh tin pht, cng thc tnh tin in)

Sn ph)m c th mrng, t'ng cng v mt chc n'ng mt cch d dng.

1.2.3. Tnh hiu qu#Tnh hiu qu ca mt sn ph)m phn mm c xc nh qua cc tiu chu)n sau:

Hiu qu kinh t hoc ngha, gi tr thu c do p dng sn ph)m .

Tc x$ l ca phn mm (v) tnh b"ng t l gia khi lng i tng cn phi x$

l (m) v t,ng thi gian (t) cn thit x$ l cc i tng .

S$ dng ti u ti nguyn ca my tnh (CPU, b nh)

1.2.4. Tnh tin dng

Sn ph)m phi tnh n nhng yu t tm l sau y ca ngi dng:

D hc, c giao din trc quan t nhin.

D thao tc,

1.2.5. Tnh tng thch

Trao ,i d liu vi cc phn mm khc c lin quan (nhn danh mc sch t tp tin

Excel, g$i bo co t,ng kt n'm hc n phn mm WinFax, )

Giao tip ni b Giao tip bn ngoi

1.2.6. Tnh ti sdng

Sn ph)m phn mm c th p dng cho nhiu lnh vc theo nhiu ch lm vic

khc nhau.

Cc phn mm cng lp

Cc phn mm khc lp

1.3. Cng ngh phn mm


7/180

7

1.3.1. S&ra $i

Vo nhng n'm 1950 khi my tnh ra i (khng ch c dng trong cc phng th

nghim m bt u ng dng trong hat ng x hi) cc phn mm u tin c.ng c ra

i vi s lng cn rt t %i v ch yu phc v cho lnh vc tnh ton (c bit trong

quc phng).

n nhng n'm 1960, tri qua 10 n'm pht trin s lng cc phn mm t'ng ln rt

nhiu v c ng dng rng ri trong nhiu lnh vc. Vo thi im ny pht sinh mt vn

m cc chuyn gia gi l cuc khng hong phn mm. Cuc khng hong phn mm th

hin 2 yu t chnh:

- S lng cc phn mm t'ng vt (do s pht trin ca phn cng: t'ng kh n'ng, gi

thnh h)- C qu nhiu khuyt im trong cc phn mm c dng trong x hi

o Thc hin khng ng yu cu (tnh ton sai, khng ,n nh)

o Thi gian bo tr, nng cp qu lu, chi ph cao, hiu qu thp.

o Kh s$ dng

o Thc hin chm

o Kh chuyn ,i d liu gia cc phn mm

o ..

gii quyt vn trn, mt hi ngh c triu tp bn v cch gii quyt. Hi

ngh tin hnh xem xt, phn tch v xc nh nguyn nhn gy ra cuc khng hong phn

mm. Kt lun nh sau:

- Vic t'ng vt ca s lng phn mm l iu hp l v iu ny s- cn tip din.

- Cc khuyt im ca phn mm c ngu*n gc chnh t phng php, cch thc tin hnh xy

dng phn mm:

o Cm tnh: m#i ngi theo mt phng php ring.

o Th s, n gin: ch tp trung vo vic lp trnh m t quan tm n cc cng

vic cn lm khc trc khi lp trnh (kho st hin trng, phn tch yu cu, thit

k).

o Th cng: cng c h# trchnh khi xy dng phn mm ch l trnh bin dch.

Vi cc kt lun nh trn, hi ngh xut khai sinh mt ngnh khoa hc mi: Cng

ngh phn mm vi nhim v chnh l nghin cu v cc phng php tin hnh xy dng

phn mm.

1.3.2. 'nh ngh(a


8/180

8

Cng ngh phn mm l mt mn hc nghin cu nh"m xut cc nguyn l, phng

php, cng c, cch tip cn phc v cho vic thit k, ci t cc sn ph)m phn mm t c

y cc yu cu v cht lng phn mm.

Do qu trnh tin ha ca ngnh cng ngh phn mm nn khi nim v n c.ng thay,i theo thi gian. Hn na do y l mt lnh vc mi nn cc khi nim v!n cn ph thuc r)t

nhiu vo quan im ch quan ca tng ngi khc nhau.

C thnh ngha tm tt v cng ngh phn mm nh sau: Cng ngh phn mm l

mt ngnh khoa hc nghin cu v vic xy dng cc phn mm c cht lng trong

khong thi gian v chi ph hp l.

Mc tiu nghin cu c chia thnh 2 phn r nt:

1/ Xy dng phn mm c cht lng.

2/ Xy dng phn mm trong thi gian v chi ph hp l.

1.3.3. i tng nghin cu

Hng n vic xy dng cc phn mm c cht lng nh nu, ngnh cng ngh

phn mm a ra 3 i tng nghin cu chnh: Qui trnh cng ngh, Phng php

pht trin, Cng c v mi tr$ng pht trin phn mm.

- Qui trnh cng ngh phn mm: H thng cc giai on m qu trnh pht trin phn mm

phi tri qua. Vi m#i giai on cn xc nh r mc tiu, kt qu nhn c t giai on

c.ng chnh l kt qu chuyn giao cho giai on kt tip.

- Phng php pht trin phn mm: H thng cc hng d!n cho php tng bc thc

hin mt giai on no trong qui trnh cng ngh phn mm.

- Cng c v mi trng pht trin phn mm: H thng cc phn mm tr gip chnh

trong lnh vc xy dng phn mm. Cc phn mm ny s- h# trcc chuyn vin tin hc

trong cc bc xy dng phn mm theo mt phng php no vi mt qui trnh

c chn trc.

2. QUI TRNH CNG NGH PHN MM

Nh ni xy dng c phn mm c cht lng qu trnh pht trin phi tri qua

rt nhiu giai on. M#i giai on c mc tiu v kt qu chuyn giao xc nh. Trnh t thc

hin cc giai on ny chnh l chu k0 sng ca mt phn mm.

Ni cch khc, chu k0 sng ca mt phn mm l khong thi gian m trong mt sn

ph)m phn mm c pht trin, s$ dng v m rng cho n khi sn ph)m phn mm

khng cn c s$ dng na.


9/180

9

Chu k0 sng ca phn mm c phn chia c phn chia thnh cc pha chnh nh:

xc nh, pht trin, kim th$, bo tr (vn hnh). Phm vi v th t cc pha khc nhau ty

theo tng m hnh c th.

2.1. Cc bc cb#n trong xy d&ng phn mm2.1.1. Xc 'nh

y l bc hnh thnh bi ton hoc ti. 1 bc ny thit k trng hoc phn tch

vin h thng phi bit c vai tr ca phn mm cn pht trin trong h thng, *ng thi

phi c lng cng vic, lp lch biu v phn cng cng vic.

Bn cnh chng ta phi bit ngi t hng mun g. Cc yu cu cn phi c thu

thp y v c phn tch theo chiu ngang (rng) v chiu dc (su). Cng c s$ dng

ch yu giai on ny l cc lc *, s* phn nh r cc thnh phn ca h thng vmi lin quan gia chng vi nhau.

2.1.2. Pht trin

Da vo cc ni dung xc nh c, nhm pht trin phn mm dng ngn ngc

t hnh thc (da trn cc kin trc ton hc) hoc phi hnh thc (ta ngn ng t nhin) hoc kt

hp c hai m t nhng yu t sau y ca chng trnh:

Gi tr nhp, gi tr xut.

Cc php bin ,i Cc yu cu cn t c m#i im ca chng trnh.

Phn c t ch quan tm ch yu n gi tr vo, ra ch khng quan tm n cu trc

v ni dung cc thao tc cn thc hin.

Sau bc thit k l bc trin khai cc c t chng trnh thnh mt sn ph)m phn

mm da trn mt ngn ng lp trnh c th. Trong giai on ny cc lp trnh vin s- tin

hnh ci t cc thao tc cn thit thc hin ng cc yu cu c c t.

Cng vic cui cng ca giai on pht trin l chng ta cn phi chng minh tnh

ng n ca chng trnh sau khi tin hnh ci t. Tuy nhin thng thng bc ny

chng ta coi cc chng trnh nh nhng hp en. Vn t ra l xy dng mt cch c ch

ch cc tp d liu nhp khc nhau giao cho chng trnh thc hin r*i da vo kt qu

thu c nh gi chng trnh. Cng vic nh trn c gi l kim th$ chng trnh.

Cng vic kim th$ nh"m vo cc mc tiu sau:

Kim tra pht hin l#i ca chng trnh. Lu r"ng kim th$ khng m bo

tuyt i tnh ng n ca chng trnh do bn cht quy np khng hon ton


10/180

10

ca cch lm.

Kim tra tnh ,n nh, hiu qu c.ng nh kh n'ng ti a ca chng trnh.

Ty theo mc ch m ngi ta thit k cc tp d liu th$ sao cho c th ph ht cc

trng hp cn quan tm.

2.1.3. B#o tr (Vn hnh)

Cng vic qun l vic trin khai v s$ dng phn mm c.ng l mt vn cn c

quan tm trong qui trnh pht trin phn mm. Trong qu trnh xy dng phn mm, ton b

cc kt qu phn tch, thit k, ci t v h* slin quan cn phi c lu tr v qun l c)n

thn nh"m m bo cho cng vic c tin hnh mt cch hiu qu nht v phc v cho

cng vic bo tr phn mm v sau.

Nh vy cng vic qun l khng ch dng li trong qu trnh xy dng phn mm m trili cn phi c tin hnh lin tc trong sut qu trnh sng ca n.

2.2. Mt s m hnh trin khai xy d&ng phn mm

C nhiu m hnh cn khc nhau trin khai cc bc c bn trong qu trnh pht

trin phn mm. M#i m hnh s- chia vng i ca phn mm theo mt cch khc nhau

nh"m m bo qui trnh pht trin phn mm s- d!n n thnh cng. Trong phn tip theo

ca gio trnh chng ta s- tm hiu qua cc m hnh pht trin phn mm tiu biu nht ang

c p dng.

2.2.1. M hnh thc nc:

M hnh thc nc l mt trong nhng m hnh u tin v ph, bin c p dng

trong qu trnh pht trin phn mm. M hnh ny chia qu trnh pht trin phn mm thnh

nhng giai on tun t ni tip nhau. M#i giai on s- c mt mc ch nht nh. Kt qu

cu giai on trc s- l thng tin u vo cho giai on tip theo sau. Ty theo qui m ca

phn mm cn pht trin m m hnh thc nc s- c nhng bin th khc nhau nh sau:

Qui trnh 2 giai on: L qui trnh n gin nht. Theo qui trnh ny vic pht trinphn mm ch tri qua 2 giai on:

o Xc nh yu cu: c tin hnh ngay khi c nhu cu v vic xy dng phn

mm.

- Mc tiu: Xc nh chnh xc cc yu cu t ra cho phn mm s- xy dng.

- Kt qu nhn: Thng tin v hot ng ca th gii thc.

- Kt qu chuyn giao: Danh sch cc yu cu (cng vic s- thc hin trn my

tnh) cng vi cc thng tin miu t chi tit v cc yu cu (cch thc thc


11/180

11

hin trong th gii thc).

o Lp trnh (ci t): c tin hnh ngay sau khi kt thc vic xc nh yu cu.

- Mc tiu: To lp phn mm mong mun theo yu cu.

- Kt qu nhn: Danh sch cc yu cu cng cc thng tin c lin quan.

- Kt qu chuyn giao: Chng trnh ngu*n ca phn mm vi cu trc c s

d liu tng ng (nu cn thit) v chng trnh thc hin c trn my

tnh (chng trnh ngu*n c bin dch)

Qui trnh 3 giai on: L qui trnh ci tin ca qui trnh 2 giai on b"ng cch b, sung

thm mt giai on trung gian mi gia xc nh yu cu v lp trnh (c s$a ,i)

o Xc nh yu cu: c tin hnh ngay khi c nhu cu v vic xy dng phn

mm.



- Kt qu chuyn giao: Danh sch cc yu cu (cng vic s- thc hin trn my

tnh) cng vi cc thng tin miu t chi tit v cc yu cu (cch thc thc

hin trong th gii thc)

o Thit k: c tin hnh ngay sau khi kt thc vic xc nh yu cu.

- Mc tiu: M t cc thnh phn ca phn mm (m hnh ca phn mm) trc khi

tin hnh ci t.- Kt qu nhn: Danh sch cc yu cu v thng tin lin quan.

- Kt qu chuyn giao:

M t thnh phn giao din: cc hm nhp/xut, cu trc d liu

nhp/xut.

M t thnh phn x$ l: cc hm kim tra x$ l.

M t thnh phn d liu: cc hm c/ ghi, t, chc lu tr trn b

nhph.

o Lp trnh (ci t): c tin hnh ngay sau khi kt thc vic thit k.

- Mc tiu: To lp phn mm theo yu cu.

- Kt qu nhn: M hnh phn mm

- Kt qu chuyn giao: Chng trnh ngu*n ca phn mm vi cu trc c sd

liu tng ng (nu cn thit) v chng trnh thc hin c trn my tnh

(chng trnh ngu*n c bin dch)

Qui trnh 4 giai on: L qui trnh ci tin ca qui trnh pha trc b"ng cch b, sung thm

mt giai on mi gia xc nh yu cu v thit k (c s$a ,i)


12/180

12

o Xc nh yu cu: c tin hnh ngay khi c nhu cu v vic xy dng phn mm.



- Kt qu chuyn giao: Danh sch cc yu cu (cng vic s- thc hin trn my tnh)

cng vi cc thng tin miu t chi tit v cc yu cu (cch thc thc hin trong

th gii thc)

o Phn tch: c tin hnh ngay sau khi kt thc vic xc nh yu cu.

- Mc tiu: M t li th gii thc thng qua cc m hnh (m hnh th gii thc)

trc khi thit k.


- Kt qu chuyn giao:

M hnh x$ l (h thng cc cng vic trong th gii thc cng vi quan

h gia chng)

M hnh d liu (h thng cc loi thng tin c s$ dng trong th

gii thc cng vi quan h gia chng)

Cc m hnh khc (khng gian, thi gian, con ngi) nu cn thit.

o Thit k: c tin hnh ngay sau khi kt thc vic phn tch.

-

Mc tiu: M t cc thnh phn ca phn mm (m hnh ca phn mm) trc khitin hnh ci t.

- Kt qu nhn: M hnh th gii thc.

- Kt qu chuyn giao:


nhp/xut.


M t thnh phn d liu: cc hm c/ghi, t, chc lu tr trn b nh

ph.


- Mc tiu: To lp phn mm theo yu cu

- Kt qu nhn: M hnh phn mm



(chng trnh ngu*n c bin dch)

Qui trnh 5 giai on: L qui trnh ci tin ca qui trnh pha trc b"ng cch b, sung


13/180

13

thm mt giai on mi sau giai on lp trnh nh"m t'ng cng tin cy ca phn

mm.

o Xc nh yu cu: c tin hnh ngay khi c nhu cu v vic xy dng phn mm.

-

Mc tiu: Xc nh chnh xc cc yu cu t ra cho phn mm s- xy dng.- Kt qu nhn: Thng tin v hot ng ca th gii thc.

- Kt qu chuyn giao: Danh sch cc yu cu (cng vic s- thc hin trn my tnh)

cng vi cc thng tin miu t chi tit v cc yu cu (cch thc thc hin trong

th gii thc)

o Phn tch: c tin hnh ngay sau khi kt thc vic xc nh yu cu.

- Mc tiu: M t li th gii thc thng qua cc m hnh (m hnh th gii thc)

trc khi thit k.


- Kt qu chuyn giao:

M hnh x$ l (h thng cc cng vic trong th gii thc cng vi quan

h gia chng)

M hnh d liu (h thng cc loi thng tin c s$ dng trong th

gii thc cng vi quan h gia chng)

Cc m hnh khc (khng gian, thi gian, con ngi) nu cn thit.

o Thit k: c tin hnh ngay sau khi kt thc vic phn tch.- Mc tiu: M t cc thnh phn ca phn mm (m hnh ca phn mm) trc khi

tin hnh ci t.

- Kt qu nhn: M hnh th gii thc.

- Kt qu chuyn giao:


nhp/xut.


M t thnh phn d liu: cc hm c/ ghi, t, chc lu tr trn bnhph.


- Mc tiu: To lp phn mm theo yu cu.

- Kt qu nhn: M hnh phn mm.



(chng trnh ngu*n c bin dch).


14/180

14

o Kim th$: c tin hnh ngay sau khi c kt qu (tng phn) ca vic lp trnh.

- Mc tiu: T'ng tin cy ca phn mm.

- Kt qu nhn:

Danh sch yu cu.

M hnh phn mm.

Phn mm.

- Kt qu chuyn giao: Phn mm vi tin cy cao ( tm v s$a l#i).

o Bo tr: Cng vic ca giai on bao g*m vic ci t v vn hnh phn mm trong

thc t.

- Mc tiu: m bo phn mm vn hnh tt

- Kt qu nhn: phn mm hon thng

- Kt qu chuyn giao: cc phn nh ca khch hng trong qu trnh s$ dng phnmm.

Nhn xt:

M hnh thc nc gip chng ta c th d dng phn chia qu trnh xy dng phn

mm thnh nhng giai on hon ton c lp nhau. Tuy nhin, cc d n ln him khi tun

theo dng chy tun t ca m hnh v thng phi lp li cc bc nng cao cht lng.

Hn na, khch hng him khi tuyn b ht cc yu cu trong giai on phn tch.

M hnh ny c.ng c mt hn ch l chng ta rt kh thc hin cc thay ,i mt khi

thc hin xong mt gii on no . iu ny lm cho vic xy dng phn mm rt khthay ,i cc yu cu theo mun ca khch hng. Do , phng php ny ch thch hp cho

nhng trng hp m chng ta hiu rt r cc yu cu ca khch hng.

Ch : M hnh thc nc c thc ci tin b"ng cch cho php quay lui khi pht

hin l#i trong giai on pha trc.

2.2.2. M hnh b#n m)u phn mm

Tng t nh m hnh thc nc vi vic b, sung vo cc giai on thc hin phn

mm m!u ngay khi xc nh yu cu nh"m mc tiu pht hin nhanh cc sai st v yu cu.


15/180

15

Cc giai on trong m hnh bn m!u phn mm c th tin hnh lp i lp li ch khng

nht thit phi theo trnh t nht nh.

Ngay sau khi giai on xc nh yu cu, nh pht trin phn mm a ra ngay mt bn

thit k sb v tin hnh ci t bn m!u u tin v chuyn cho ngi s$ dng. Bn m!u

ny ch nh"m miu t cch thc phn mm hot ng c.ng nh cch ngi s$ dng tng

tc vi h thng.

Ngi s$ dng sau khi xem xt s- phn h*i thng tin cn thit li cho nh pht trin.

Nu ngi s$ dng *ng vi bn m!u a th ngi pht trin s- tin hnh ci t thc

s. Ngc li c hai phi quay li giai on xc nh yu cu. Cng vic ny c lp li lin tc

cho n khi ngi s$ dng *ng vi cc bn m!u do nh pht trin a ra.

Nh vy y l mt hng tip cn tt khi cc yu cu cha r rng v kh nh gi

c tnh hiu qu ca cc thut ton. Tuy nhin, m hnh ny c.ng c nhc im l tnh

cu trc khng cao do khch hng d mt tin tng.

2.2.3. M hnh xo%n c

M hnh ny chnh l s kt hp ca m hnh bn m!u thit k v m hnh thc nc

c lp li nhiu ln. 1 ln lp tip theo h thng s-c tm hiu v xy dng hon thin

hn ln lp trc .

1 m#i ln lp cc yu cu ca ngi s$ dng s-c hiu ngy cng r rng hn v

cc bn m!u phn mm c.ng ngy mt hon thin hn. Ngoi ra cui m#i ln lp s- c

thm cng on phn tch mc ri ro quyt nh xem c nn i tip theo hng ny na

hay khng.


16/180

16

M hnh ny ph hpvi cc h thng phn mm ln do c kh n'ng kim sot ri ro

tng bc tin ha. Tuy nhin v!n cha c s$ dng rng ri nh m hnh thc nc hoc bn

m!u do i h%i n'ng lc qun l, n'ng lc phn tch ri ro cao.

3. CC PH*NG PHP XY D+NG PHN MM

3.1. Tng quan

3.1.1. Khi nim

tin hnh xy dng mt phn mm, chng ta c th p dng nhiu phng php

khc nhau. M#i phng php c nhng u v khuyt im ring v ph hp vi tng loi

phn mm c th.

M#i phng php s- c nhng hng d!n c th cc cng vic cn phi thc hin trong

tng giai on trong quy trnh xy dng phn mm.

Bn cnh m#i phng php c.ng s- quy nh nhng cch thc khc nhau trnh

by cc kt qu thu c trong qu trnh xy dng phn mm. Nhng quy nh ny c tnh

cht nh l ngn ng thng nht cc thnh vin tham gia xy dng phn mm c th trao

,i thng tin trong vic xy dng phn mm.

3.1.2. Phn loi

Cc phng php xy dng phn mm c chia lm 02 nhm khc nhau da vo tnh

cht ca cng vic cn thc hin.

Phng php xy dng:

Phng php hng chc n'ng

Phng php hng d liu


17/180

17

Phng php hng i tng

Phng php t, chc qun l

Xy dng phng n

T, chc nhn s

2c lng ri ro, chi ph

Lp v theo di k hoch trin khai.

Trong phn tip theo ca gio trnh ny, chng ta ch quan tm n cc phng php xy

dng. V phng php t, chc qun l chng ta c th tham kho trong gio trnh Qun

l d n xy dng cc h thng thng tin.

3.2. Cc phng php xy d&ng phn mm3.2.1. Cch tip cn

a) Ttrn xung

y l cch gii quyt vn theo hng phn tch. Khi tin hnh xy dng phn mm

theo cch ny, chng ta bt u vi nhng thnh phn chnh ca h thng. Sau , cc thnh

phn ny s-c phn tch thnh cc thnh phn chi tit v c th hn. Qu trnh phn tch

ny s- kt thc khi cc kt qu thu c c mc phc p ng vi mun ca nh xy

dng phn mm.

b) Tdi ln

Ngc li vi phng php t trn xung, phng php t di ln l cch gii quyt

vn theo hng t,ng hp. Vi phng php ny, chng ta tin hnh xy dng nhng thnh

phn chi tit, c th m m chng ta d tnh l s- c trong h thng. Sau , cc nh pht

trin phn mm s- tin hnh kt hp cc thnh phn chi tit ny li vi nhau to nn cc

thnh phn chnh m h thng cn phi c.

3.2.2. Cch tin hnh

a) Phng php hng chc nng

Vi phng php ny cng vic xy dng phn mm c thc hin da trn cc chc

n'ng m h thng cn thc hin. Hay ni cch khc chng ta ch trng n thnh phn x$ l

ca h thng:

Cc thao tc tnh ton

Cc thao tc pht sinh


18/180

18

Cc thao tc bin ,i.

Phng php chung gii quyt vn l p dng nguyn l chia tr. Khi tin

hnh xy dng phn mm theo phng php ny, chng ta s- chia cc cng vic ln m h

thng cn thc hin hnh cc cng vic nh% hn c lp nhau. Vic phn chia cc cng vic

c tin hnh cho n khi cc cng vic thu c nh% chng ta c th tin hnh xy

dng hon chnh. Hnh di: Minh ha cch tip cn theo hng chc n'ng.

Phng php hng chc n'ng ch trng n cch gii quyt vn nhng khng

c kh n'ng che du cc thng tin trng thi ca h thng. iu ny d!n n vic cc chc

n'ng trong h thng khng tng thch vi nhau trong vic thc hin thay ,i cc thng tin

trong h thng. Chnh v vy m cch tip cn ny ch thch hp khi trong h thng c rt t

thng tin cn phi qun l v chia s3 gia cc chc n'ng vi nhau. m hnh ha cch x$

l thng tin trong h thng dng lc * dng d liu (Data Flow Diagrams).

b) Phng php hng dliu

Ngc li vi phng php hng chc n'ng, phng php hng d liu ch trng

nhiu n thnh phn d liu cn phi x$ l trong h thng:

T, chc d liu

Khi lng lu tr

Tc truy xut

Khi tin hnh thit k theo phng php hng d liu chng ta bt u vi vic thit

k cc cu trc d liu cn thit c trong bi ton, sau mi tin hnh thit kt cc thao tc

vn hnh trn cc cu trc d liu thit k.

Phng php ny c bit ch thch hp trong cc loi phn mm ch c chc n'ng

chnh l lu tr v thao tc trn cc loi d liu. Hn ch ca n l khng quan tm n cc


19/180

19

chc n'ng m h thng cn phi p ng. iu ny d!n n vic c kh n'ng h thng sau khi

thit k khng c y cc chc n'ng cn thit.

Kt qu thu c sau khi thit k theo phng php hng d liu l m hnh thc th

kt hp (Entity Relationship Diagram). Mt m hnh thc th kt hp in hnh g*m c 2

thnh phn cbn: cc thc th v cc mi kt hp.

Mt thc th l mt i tng trong th gii thc m h thng c quan h, hoc

tng tc qua li. Cc thc thc biu din trong s* b"ng cc hnh vung

cng vi tn v c th c thm cc thuc tnh ca thc th.

Mi kt hp biu din s kt hp gia hai hay nhiu thc th. M#i mi kt hp

g*m c ba thnh phn cbn:

Mi kt hp gia cc thc thc biu din b'ng mt ng th/ng ni

gia hai thc th.

Tn ca mi lin h dng miu t ngha ca mi lin h.

Bn shai u ca mi kt hp dng xc nh con s ti a v ti

thiu cc thc th lin quan n mi kt hp.

c) Phng php hng i tng

Phng php thit k hng i tng l s kt hp ca phng php hng d liu v

phng php hng chc n'ng. Phng php ny ch trng n c thnh phn d liu v

chc n'ng ca h thng.

Theo phng php hng i tng th mt h thng phn mm l mt tp hp cc i

tng c kh n'ng tng tc vi nhau. Cc i tng chnh l cc s vt v hin tng vt l

c.ng nh tru tng m chng ta c trong th gii thc. M#i i tng c d liu ring c

che du vi th gii bn ngoi v cc thao tc m i tng c th thc hin trn cc thnh

phn d liu ca i tng.

Cc i tng lin lc, trao ,i thng tin vi nhau b"ng cch g$i cc thng ip cho

nhau. Cc thng ip m m#i i tng c th x$ l c gi l giao din ca i tng. Khi

mi thao tc lin quan n cc i tng c thc hin thng qua giao din ca i tng.

iu ny gip chng ta m bo r"ng cc thng tin bn trong cc i tng c bo

v mt cch chc chn.

4. CNG C, V MI TR*NG PHT TRI-N PHN MM

4.1. M.u

4.1.1. Khi nim


20/180

20

Cc cng c v mi trng pht trin phn mm l cc phn mm h# trchnh ngi

pht trin trong qu trnh xy dng phn mm. Cc phn mm ny c tn gi chung l CASE

(Computer Aided Software Engineering) tools.

Trong qu trnh pht trin phn mm theo cc quy trnh trn, cc CASE tools c th h#

trc th cho mt giai on no hay c.ng c th h# trmt s giai on, trong trng hp

ny tn gi chung thng l mi trng pht trin phn mm-SDE (Software Development

Environment).

Vic h# trca cc CASE tools trong mt giai on bao g*m 2 hnh thc chnh:

- Cho php lu tr, cp nht trn kt qu chuyn giao vi mt phng php no .

- Cho php pht sinh ra kt qu chuyn giao cho giao on k tip.

4.2. Phn mm h/ trth&c hin cc giai on4.2.1. Phn mm h/ trphn tch

- Cng vic h# trchnh

o Son tho cc m hnh th gii thc

o nh x vo m hnh logic

- Cc phn mm: WinA&D, Analyst Pro,

4.2.2. Phn mm h/ trthit k

- Cng vic h# trchnh

o Son tho cc m hnh logic

o nh x vo m hnh vt l

- Cc phn mm: QuickUML, Power Designer, Oracle Designer

4.2.3. Phn mm h/ trlp trnh

- Cng vic h# trchnh

o Qun l cc phin bn (D liu, chng trnh ngu*n, giao din)

o Bin dch

- Cc phn mm: Visual Basic, Visual C++,

4.2.4. Phn mm h/ trkim chng

- Cng vic h# trchnh

o Pht sinh tng cc b d liu th$ nghim

o Pht hin l#i

- Cc phn mm: WinRuner

4.3. Phn mm h/ trt chc, qu#n l vic tri0n khai

4.3.1. Xy d&ng phng n


21/180

21

- Cng vic h# trchnh

o To lp phng n

o Don ri ro

o Tnh chi ph

- Cc phn mm: MS Project, Visio

4.3.2. Lp k hoch

- Cng vic h# trchnh

o Xc nh cc cng vic

o Phn cng

o Lp lch biu

o Theo di thc hin

- Cc phn mm: MS Project, Visio


22/180

22

Chng 2: PHN TCH V 1C TYU CU

1. Tng quan

Phn tch yu cu l khu k+ thut u tin g*m nhiu bc nh%: nghin cu kh thi,phn tch m hnh ha, c t thm nh yu cu. Giai on ny c tin hnh phi hp gia

bn pht trin v khch hng v n c vai tr c bit quan trng trong tin trnh pht trin

phn mm.

y l bc hnh thnh bi ton hoc ti. 1 bc ny trng nhm thit k v ngi

phn tch h thng phi bit c ngi t hng mun g. Cc yu cu phi c thu thp

y v c phn tch theo chiu ngang (rng) v dc (su). Cng c s$ dng ch yu

giai on ny l cc lc *, s * phn nh r cc i tng ca h thng: lu *

(Flowchart), s* dng d liu (Data Flow diagram DFD), mng thc th-quan h (Entity-

Relationship Network), s* cu trc phn cp (Structural hierarchical schemes), mng ng

ngha (Semantic Network)

1.1 Qu trnh phn tch

1.1.1 Phn tch phm vi d&n

Ngi phn tch h thng dng thut ng phm vi ch trch nhim d n phi thc thi.

Ngc li, phm vi d n l nhim v ln v phc tp c thc hin bi chng trnh.

xc nh phm vi d n, b"ng xc nh qu trnh nghip vng dng s-i u.

l nhng phm vi vn ca ng dng. Ni chung, c hai phn i vi bt k0 gii php

nghip v: phn trin khai ng dng v phn thc hin bi con ngi hay chng trnh. nh

ra ranh gii ng dng tc l xc nh qui trnh trch nhim.

Mt khi nh ngha trch nhim ca d n:

Chia trch nhim thnh nhng nhim v con a ra tng cho chnh mnh v bao

nhiu m un chng trnh khc nhau yu cu?

Xc nh bao nhiu vng a l lin quan (chi nhnh v'n phng).

2c lng s ngi dng ng dng v thi gian ng dng c duy tr.

Tnh chnh xc.

Cui cng, hiu khch hng mong i d n c trin khai.

Ti thi im ny, chng ta c tng phm vi d n. Cn nhc ln d n i vi thi

gian v rng buc ngn sch. Nu d n qu ln v thi gian v tin bc cho chi tr th

bn bc vn vi khch hng a ra quyt nh thng lng cho tha ng. Chng ta


23/180

23

phi chn la hoc nhiu thi gian hn, hoc nhiu tin hn hoc c hai. Hoc chng ta phi

gim phm vi d n xung. Phn tch tt c nhng tnh hung giai on u ca d n s-

lm cho d n thnh cng nhiu hn.

1.1.2 Phn tch m.rng yu cu nghip va. Xc 'nh yu cu nghip v

M#i d n s- c mt hay nhiu yu cu nghip v. M#i yu cu nghip v l mt m t

tc nhim c th trong nghip v ca khch hng. V d. lu vt qu trnh u t. Mt tc v

nh kim sot u t cn chia nh% thnh nhng phn chc chn cho n khi m#i phn

m t cng vic chnh xc. Khi mc ca thnh phn chia nh% di mc ti thiu, xc

nh li trnh t thnh phn.

M#i tc vc gi l yu cu nghip v hay quy tc nghip v. Quy tc doanh nghip

c vit theo ngn ngc hiu bi nhng ngi khng chuyn my tnh sao cho ngi

dng c th kim tra lut mt cch chnh xc

b. Xc 'nh yu cu cht lng khch hng

M#i d n phn mm c th yu cu nhanh, bo mt, ph thuc, d dng, hay bug-free.

Trong th gii thc, thi gian v rng buc ti chnh lm cho khng th to ra nhng chng

trnh d n hon chnh. Thay vo , iu quan trng quyt nh da trn mc chp

nhn ca cht lng th%a mn khch hng.

V d: khi khch hng quyt nh ng dng phi s(n sng 23 gi trong ngy, b% qua

thi gian vn hnh khng gim. Cht lng khc bao g*m s ngi dng truy cp hin hnh,

thi gian ti a phi ch hon thnh cng vic trong ng dng (s phn h*i), bo mt

ng dng, hay hn na.

c.Phn tch h tng cs.hin hnh

Phn quan trng trong thit k gii php l phn tch k+ thut thay th. in hnh, gii

php phn mm c a vo hn l thay th h thng hin hnh. D n cn lm vic trn

phn cng v phn mm m ngi dng hin c. Bit c hiu hnh ang c ci trn

my ca ngi dng, loi mng ang s$ dng, v nu ngi dng ang chy phn mm

khng tng thch vi chng trnh mi hn. Nn b% thi gian tm hiu my ch hin hnh,

hiu hnh, phn mm ang chy.

Khi a gii php, nhr"ng csh tng hin hnh m bo gii php ca chng ta c th

tng thch.

d. Phn tch #nh h.ng k2 thut

Nu cn m rng chc n'ng cho h thng hin hnh, chng ta mong c thay ,i h


24/180

24

thng c. c vic ci thin h thng c. v tch hp d dng hn h thng mi. V d, chc

n'ng ca chng trnh k ton lu tr d liu nh% nh CSDL hng n tp tin Access.

to d liu truy xut hiu qu hn v tha mn yu cu ca gii php mi, chng ta mi

chuyn ton b d liu sang h qun tr csdl SQL Server. Vic suy ngh trc s- tit kim

thi gian sau : tri qua thi gian tm hiu s khc bit v giao tc, bo mt, v nhng chc

n'ng khc gia k+ thut c. v gii php mi.

Chng ta nn tm hiu th tc chuyn ,i d liu t k+ thut c. sang k+ thut mi. m

bo c php thc nghim nhng th tc ny, v c k hoch bo lu trong trng hp thc

hin vn ny b l#i. m bo chc chn nhng tc ng chuyn ,i trn mi thnh phn

ca h thng, khng ch phn t$ gn nht thay ,i.

1.1.3.Phn tch yu cu b#o mt

Khi h thng lu tr, truy xut d liu c nhn nh thng tin nhn s, th3 tn dng,

doanh s bn hay thng tin ring t, chng ta cn c bin php m bo an ton nhng d

liu ny.

a. Xc 'nh vai tr

Ton bng dng khng ch c 1 mc bo mt. Ngi dng cui ch cn quyn truy

xut gii hn vo h thng. Qun tr h thng, ngi thao tc vin cp nht, v ngi dng c

quyn truy cp cao hn mi cp . Bo mt da trn vai tr l k+ thut dng cp quyn

mc bo mt khc nhau tng ng quyn hn v chuyn nghip ca m#i ngi dng

trong h thng.

Lu : Nhn bit nhng lp chnh ca nhng ngi dng cn truy cp n ng dng

ca chng ta. Gn tn vai tr cho m#i lp ngi dng. Cui cng, gn mc ti thiu c th

truy xut n m#i vai tr. M#i lp ngi dng nn c quyn truy xut n cng vic ca

h, v khng nhiu hn.

b. Xc 'nh mi tr$ng b#o mt ng dng

bo mt khng b gii hn ngi dng h thng. Ch ngi dng 'ng nhp vo ng

dng, ng dnng phi login kim sot ti nguyn chia s3 nh tp tin, dch v h thng,

csd liu. Mc kim sot ca ng dng c gi l ng cnh bo mt. Chng ta cn

phi lm vic vi nhiu ngi dng khc nh qun tr mng, cp quyn truy xut ph hp

ng dng chia s3 ti nguyn.

c. Xc 'nh #nh h.ng b#o mt

Nu cng ty c s(n cch bo mt thay vo h thng ca chng ta nn iu chnh

cho ph hp vi cch c. Nu chng ta ang thc thi h thng bo mt mi hay mt h


25/180

25

thng khc, cn phi phn tch tc ng ca h thng trn h thng hin ti:

H thng mi c lm h%ng chc n'ng ca phn mm hin ti?

H thng i h%i phi h# trthm mt phn ngi dng 'ng nhp mrng ?

H thng s- kha mt vi ngi dng trn nhng tp tin hay nhng ti nguyn m hc quyn truy cp trc y

d. K hoch vn hnh

Khi t, chc pht trin v thay ,i, ngi dng mi c thm vo, ngi c.c cp

nht v b%i. Nhng thao tc ny i h%i thay ,i CSDL bo mt, l ni thng tin ngi

dng v quyn hn truy cp ca hc lu. Nhng thng tin ny c lu tr hin thi.

Nu ngi dng c v tra l khc nhau, v'n phng khc nhau, chng ta cn ln k

hoch ti to csd liu bo mt. S ti to l s thay ,i h thng d liu ti ni ny sao

chp n ni khc sao cho tt c thng tin bo mt c lu gi m#i ni. Thun li vic to

bn sao l ngi dng c th'ng nhp dng thng tin c lu v tr gn hn so vi v tr

a l. Nu mng WAN b ngng hot ng, v d ngi dng v!n c th'ng nhp. Vic

to bn sao cn c ln k hoch v vn hnh.

Lu : Chng ta ln k hoch cho iu kin kh)n cp phi lm g nu csdl bo mt b

ngt hay nu vic to bn sao b h%ng. i vi h thng bo mt b h%ng, chng ta c.ng nn

c c hai k hoch kh)n cp v th tc tng ch n nhng vn chung nh mng b

h%ng.

d. K hoch kim sot v 3ng nhp

Mt h thng bo mt tt khng l cch thng. Thay vo , cha chc n'ng tr

gip kim sot hot ng ca h thng cho vn bo mt. Vn chung ca chc n'ng ny

l nht k. Ton b thao tc ca h thng c thc ghi nhn hu nh ton b s kin lin

quan n bo mt h thng. C th ghi nhn m#i khi 'ng nhp, truy xut n mi ti nguyn

nhng iu ny him khi hiu qa; thng chng ta s- ghi nhn mt s tp thng tin ny nh

vic c gng 'ng nhp l#i.Lu : Nht k h thng t n th khng c ngha; chng ta phi k hoch kim sot

thng xuyn bi ta c th pht hin nhng nghi ng nhng m!u nht k hot ng. Ngi

kim sot c hun luyn nn phn tch nht k trn cs thng xuyn, a ra nhng

ngh nu c bt k0iu nghi ng.

e. Xc 'nh mc yu cu b#o mt

Bo mt c.ng ging nh nhng phn khc trong thit kng dng, l s cn nhc gia

hiu qu v chi ph. Nu h thng khng lu nhng d liu c tnh nhy cm cao. Cch tt


26/180


27/180

27

khi nt thc c nhn bit, bi v ch c ci thin nt tht lm nng tc ph hp. Chng

ta c th nhn bit nt tht b"ng cch s$ dng cng c bo co h thng nh Mn hnh iu

khin tc trn Window NT (Windows NT Performance Monitor).

Thut ng tc thng dng *ng ngha vi s phn h*i - s lng thi gian chim

gi phn h*i li hnh ng ca ngi dng. C th lm cho ng dng xut hin phn h*i

m khng cn t'ng tc . Tuy nhin, thi gian phn h*i trung bnh ca ng dng l c tnh

quan trng, chng ta phi kt hp cht ch- nhng mc tiu thi gian phn h*i i vi yu cu

chung thit k.

Khng th ni v tc trong nhng ng dng phn tn m khng phn bit quan

trng: gia nhu cu cao v trung bnh. Ti mt s thi im - ti hay cui tun c l-ng

dng s- phc v vi s lng nh% ngi dng, th tc n s- trn trung bnh. 1 thi im

khc, s lng ngi dng s- cao hn v tc ng dng cho php. Mc tiu tc bao

g*m c mc tiu tc trung bnh v cao.

1.1.5 Phn tch yu cu vn hnh

Chng ta c th gim bt chi ph vn hnh theo nhiu cch.Cch tt nht gim chi

ph vn hnh l m bo chng trnh c kim th$ v chy debug trc khi a vo trin

khai. Chi ph trin khai c thc gim bt bi phn phi trc tuyn hay nhng th tc t

ng ci t, v qui trnh vn hnh c th tng b"ng cc qui trnh tin hc. Mc v tr v

hun luyn i ng. l vn xem xt quan trng: i ng. nhn vin cng c hun luyn k+v su th vn cng nhanh chng c s$a ,i.

Trong trng hp phn cng, phn mm l thnh phn c mua ch khng c pht

trin, chng ta c th nhn s chp thun vn hnh t nh xng hay ngi y thc ca sn

ph)m. Vn hnh sn ph)m trung gian tit kim cho chng ta chi ph thu mn nhn vin

mi hay hun luyn li nhng nhn vin c. duy tr mt hay nhiu thnh phn ca h

thng.

Gim chi ph vn hnh i h%i s t tha mn li nhun trong thi ngn i vi nhngli ch trong tng lai. Gim chi ph vn hnh lu di thng i h%i u tn u trong t

ng ha phn cng v phn mm.

1.1.6 Phn tch kh# n3ng m.rng yu cu

Qua thi gian, nhng yu cu gii php s- thay ,i. Ngi dng cn nhng chc n'ng

mi, cc quy lut t ra s- b s$a ,i, v phn cng phn mm nn mi thay ,i theo. 4ng

dng thit k tt l c kh n'ng m rng c n c th uyn chuyn ci thin m khng

phi vit li hon ton. Kh n'ng mrng ca ng dng bo ngc so vi lng cng vic


28/180

28

cn hon thnh thm nhng c trng mi.

Kh n'ng m rng c tht c thng qua nhng ngha khc nhau. Mt cch t

nhng kh n'ng hn nh l lu tr thng tin quy lut t ra trong c s d liu hn l lp

trnh chng trong i tng nghip v. Theo cch , nu s quan trong hay th tc thay ,i,

n c th thay ,i trong CSDL m khng thay ,i m ngu*n. Cch khc l t m ngu*n vo

trong on script c lm r hn bin dch chng trnh; on script c th b thay ,i mt

cch d dng khng i h%i bt k0 bin dch hay ci t li tp tin nh phn

Lu : cch tt nht t c kh n'ng m rng l ngt ng dng thnh nhng i

tng thnh phn, m#i thnh phn hon thnh mt nhim v ring l3. Nu nhng yu cu ca

nhng nhim vc bit thay ,i, i tng tng ng c th b thay ,i v bin dch li m

khng gy nh hng bt k0i tng khc. Nhng i tng c thm vo d dng. i

tng nghip v c nhng thun li c lm hiu qu hn nhng phng php khc trong

khi v!n m bo tt kh n'ng mrng.

1.1.7. Phn tch nhng yu cu s4n c

Nhng ng dng phn tn c thit k chy m#i ngy. N cn thit cho s thnh

cng ca doanh nghip. Nh vy, chng c mc s(n sng cao nn trnh thng bo tr,

s$a cha, pht sinh khng theo k hoch.

R rng, i vi nhng ng dng mang tnh s(n sng, n khng c gy ra l#i. Khng

c ng dng no l khng c l#i, ng dng phi c bo lu chng c th hot ng

thm ch khi bug xy ra trong mt phn ca chng trnh. Th d, nu ngi dng gy ra l#i

cho chng trnh th ch mt phn chng trnh phc v cho ngi dng b h%ng, khng

nh hng ngi dng cn li ang ni kt. Bt k0 thnh phn ng dng no h%ng hay khng s(n

sng th nn khi ng li ngay khi c th.

Vic bo tr c k hoch c.ng tc ng n tnh s(n sng. Mt my ch cha ng dng

l tng lun c bn sao lu c th khi ng khi my ch bo tr. ng dng c mc s(n

sng cao c cch lun phin kt ni mng trong trng hp mng WAN, LAN ngng hotng

Lu : Tnh s(n sng lin quan n nghip v. Tnh s(n sng ca ng dng cng cao,

gi tr ca ng dng cng cao. Chng ta phi xc nh bao nhiu gitrong ngy ng dng cn

c thao tc; gino l quan trng so vi cc gitrong ngy. Cn nhc gi tr ca vic t'ng

tnh s(n sng i vi gi tr d n ca thi gian down ng dng. Nhng h thng trng yu,

gi tri vi cng ty bt k0 thi im down no hon ton iu chnh chi ph thit k 100

% ng dng s(n sng. 4ng dng khc n gin cn trnn s(n sng hu ht mi lc.


29/180

29

1.1.8. Phn tch yu t con ng$i

Thit kng dng c gim st bi nhiu ngi lp trnh l phn quan trng ca yu

t con ngi. Chng ta nn xc nh kinh nghim g m chng ta mun ngi dng c. Vi bt

cng dng no khc, kinh nghim ngi dng cng tt th chi ph cng cao.

Bt u nh ngha mc tiu ca ngi dng. Xc nh ngi dng vi nhng nhu cu

c bit nh th no. Chng ta cn iu tit ngi dng qua vic iu tit nghe v nhn, hay

ngi dng ni ting nc ngoi. Ph thuc vo v tra l ca ngi s$ dng. Chng ta cn

s$a ,i ng dng thch ng theo v tr a l. Cn iu chnh nhu cu lt qua ca ngi

dng, ngi khng cn s ni kt chc chn hay kh n'ng tr li li.

Xem xt mc chuyn nghip gia ngi dng. Vi chuyn vin hc nhanh hn vi

giao din thit k tt v trgip trc tuyn Help online. Ngi dng vi k+ n'ng km hn

t'ng tc qua s$ dng wizard, trgip online, hay ch d!n. Hun luyn khch hng trong ng

dng c.ng nn cn nhc chn la.

1.1.9. Phn tch yu cu tch hp

Nu gii php giao tip vi ng dng k tha, vic truy xut CSDL t*n ti, hay vic

chuyn ,i d liu c. sang khun dng mi, bn cn phi a k hoch tch hp ng dng

vi phn mm c.. iu ny c lm thng qua kt ni ca hng trung gian nh trnh iu

khin thit b kt ni csdl (ODBC), nhng chng ta c.ng cn vit kt ni v nhng tin ch

chuyn ,i

Khi pht sinh nhu cu ln hn, csd liu phi thit k li. K+ thut d liu mi hay

v l a nhu cu ci thin CSDL bn di ng dng. Nhng ci tin phi c c)n thn bi

chng ph v tt c m ngu*n CSDL hin ti. Trc khi ci tin khung d liu, m bo

nhng phn m ngu*n hin ti c th truy xut n CSDL. Tt c m ngu*n hin ti phi

c sot li, c th vit li.

1.1.10. Phn tch th&c ti0n nghip v t"n ti

Phn nh ngha trong qui tc nghip v lin quan n s hiu bit ng cnh trong

nhng qui tc thao tc. Hiu c nhng thc t nghip v ca doanh nghip c th gip

chng ta trnh c sai st thm ch gip tm cch tt hn, hiu qu hn ca tng ha tin

trnh nghip v. Hiu c vn hp l di m#i tin trnh c th ng'n bn gy ra l#i mt

cch ngy ng d!n n tranh chp.

Hiu c cu trc t, chc v s* lm vic nghip v l quyt nh. Khng hiu r

rng s * t, chc, khng th em li s chp thun ph hp cho thit k ng dng ca

chng ta hay thng tin theo kp trn thit k hay nhng vn trin khai. * hnh t, chc


30/180

30

c.ng gip cho tm kim thng tin ngi )n danh phn h*i li chc n'ng ca ng dng m

khng dng bt ca chnh h.

C c ng dng t giai on pht trin n sn ph)m i h%i s hiu bit mng v

chnh sch h tng ca cng ty. Bit c ai l ngi chu trch nhim bo tr, bo mt, tnh

ton v&n, kh n'ng phn h*i tng tc trn mng. Hc nhng tin trnh v chnh sch lin

quan chy trn ng dng mi. Tm ra loi kim sot cht lng v dch v kim th$ s(n sng

trong khi chng ta kim th$ trn chnh phn mm, ta c th tng ti nguyn hay dnh cho

b phn kim tra cht lng ty s$ dng. Chng ta c th yu cu phng php thit kc

bit hay trin khai thc t. Chng at c.ng i h%i chc chn k hoch c kt cht vi ngn

sch

Cui cng, gi nhng nguyn tc ct l%i: Hc nhu cu khch hng, c gng thc hin

chng. iu ny c th trnn kh khi khch hng khng bit nhu cu ca h l g, nhng

l cch d!n n ng dng thnh cng.

1.1.11.Phn tch yu cu kh# n3ng quy m

Nu ng dng thnh cng s- hp d!n ngi dng hn. c bit, nu ng dng chy

trn mi trng web nh Internet th s thnh cng *ng ngha vi t'ng nhu cu. 4ng dng

phi c thit k c quy m- n phi h# trnng cp cho php phc v nhiu ngi hn.

Mt cch n gin nng cao ng dng l mua CPU nhanh hn, nhiu RAM, kt ni

mng tt hn. Tuy nhin vic t'ng cng my n chy nhanh hn. Thc s nhng ng dng

c th nng cp phi thm vo nhiu dch v pha my ch. iu ny c ngha ng dng c th

chy trn nhiu my tnh cng mt lc, s phn phi vic ti xung ca ngi dng v x$

l thi gian qua nhiu my ch. iu ny s- gia t'ng ng k tnh phc tp, v vy mt ln

na tnh thun tin kh n'ng quy m phi c cn nhc i vi gi tr cung cp. Tuy nhin,

ng dng nh Miscrosoft Transaction Server gim ng k chi ph pht trin ng dng phn

tn bi qun l v mt logic ca phn tn tng.

1.2 Xc 'nh yu cuMc tiu ca vic xc 'nh yu cu:

Xc nh tht chnh xc v y cc yu cu t ra cho phn mm s-c xy dng.

Kt qu# nhn c sau giai on xc 'nh yu cu:

1. Danh sch cc cng vic sc thc hin trn my tnh

2. Nhng m t chi tit vcc cng vic ny khi c thc hin trong thgii thc.

Qua bc u hnh thnh thng tin khi qut vcc hotng trong thgii thc.


31/180

31

1.2.1 Yu cu v m t# yu cu

Yu cu (hay yu cu phn mm) l cng vic mun thc hin trn my tnh. Nhng

cng vic ny phi xut pht t thc t ch khng thun ty tin hc

M t yu cu l m ty cc thng tin lin quan n cng vic tng ng. Ccm t ny dng lm c s nghim thu v nh gi phn mm khi c chuyn

giao.

Cc yu cu ca phn mm cn c m t tht r rng, c th, y v chnh xc cc

thng tin lin quan n cng vic tng ng. Vic m t ssi, mh* yu cu phn mm

s- d!n n vic hiu nhm gia chuyn vin tin hc (ngi thc hin phn mm) v khch

hng (ngi t hng thc hin phn mm). Nhiu cng sc v chi ph phi hao tn do cc

hiu nhm nh th.

Cc loi thng tin chnh cn c quan tm khi xc nh yu cu phn mm:

Tn cng vic ng vi tng yu cu

Ngi hoc b phn s- thc hin cng vic

a im thc hin cng vic

Thi gian thc hin cng vic

Cch thc tin hnh cng vic cng vi cc quy nh lin quan

Sau y, tng loi thng tin s- ln lt c xem xt chi tit:a. Tn cng vic.

Cn xc nh c th, trnh dng cc tn chung chung, mh*

V d: xt mt s tn cng vic sau:

Qun l c gi: chung chung, mh*; c th nh vic 'ng k mn sch, gia hn th3

c gi, tr sch

Qun l sch: chung chung, mh*; c th nh nhp sch vo kho, tra cu sch, cho

mn sch, nhn tr sch, thanh l sch.

b. Ngi thc hin.

Cn xc nh chnh xc ngi hoc b phn s- thc hin cng vic trn my tnh (cn gi

l ngi dng phn mm hay ngi dng).

Nhng ngi dng c vai tr v cng vic thc hin tng t nh nhau s- c xp

vo cng mt loi ngi dng (thng thng mt loi ngi dng s- tng ng vi mt b

phn trong th gii thc).


32/180

32

Cng mt cng vic c th c nhiu loi ngi dng khc nhau thc hin v ngc li,

mt loi ngi dng c th thc hin nhiu cng vic khc nhau.

c. Thi gian, a im.

Cn xc nh chnh xc a im, thi im tin hnh cng vic. Cc thng tin ny s-c ngha nht nh trong mt s trng hp c th.

d. Cch thc tin hnh v cc quy nh lin quan.

y l phn chnh yu khi tin hnh m t yu cu. i vi loi thng tin ny cn c

bit quan tm n mt s yu t sau:

i. Cc quy nh cn kim tra khi thc hin cng vic ghi nhn thng tin

V d: Quy nh v vic mn sch khi cho c gi mn sch: ch cho mn sch i

vi nhng c gi c th3c gi cn hn, s sch ang mn cha n 2 v khng c sch

mn qu hn.

V d: Quy nh tnh hp l ca phn s trong vic ghi nhn bi ca gio vin v bi

gii ca hc sinh: phn s phi c m!u s khc 0

ii. Cc quy nh, cng thc tnh ton khi thc hin cng vic tnh ton

V d: Quy nh tnh tin pht tr sch tr khi thc hin vic tr sch: m#i ngy tr tr

pht 1500 *ng/ngy. T ngy tr tr th 10 tri s- pht 5000 *ng/ngy v thu h*i th3c

gi 2 tun.

V d: Quy nh tin lng khi thc hin cng vic tnh lng nhn vin cho 1 cng ty

* Lng ca nhn vin thuc b phn v'n phng c tnh theo cng thc:

Tin_Lng = (S_Ngy * Mc_Lng )/22 + Tin_Thng

+ Tin_Pht

m#i ngy lm thm thng 30.000

m#i ngy ngh vic pht 50.000

* Lng ca nhn vin thuc b phn sn xut c tnh theo cng thc:

Tin_Lng = S_Sn_Ph)m * n_Gi

Bit r"ng mt sn ph)m phi tri qua 3 cng on sn xut:

cng on 1: 200 *ng/sn ph)m



1.2.2 Phn loi yu cu


33/180

33

S* cy phn loi yu cu

YU C5U

(1)Yucuchcn'ng

(2)Yucuphichcn'ng

(3)Yucuchc

n'ngnghipv

(4)Yucuchcn'nghthng

(5)Linquann

ngidng

(6)Linquann

chuynvintinhc

(7)Lutr (11)Mitrng (16)Tnhtinha (20)Tis$dng

(8)Tracu (12)Mph%ng (17)Tnhtindng (21)Tnhbotr

(9)Tnhton (13)Tng (18)Tnhhiuqu

(10)Ktxut (14)Phnquyn (19)Tnhtngthch

(15)Saolu


34/180

34

c t chi tit tng loi yu cu:

(1) Yu cu chc n'ng l danh sch cc cng vic s-c thc hin trn my tnh cng vi cc

thng tin m t tng ng.

(2) Yu cu phi chc n'ng l cc yu cu lin quan n cht lng phn mm, l s rng buc

cch thc thc hin cc yu cu chc n'ng.

(3) Yu cu chc n'ng nghip v l cc chc n'ng ca phn mm tng ng vi cng vic c

tht trong th gii thc.

(4) Yu cu chc n'ng h thng l cc chc n'ng phn mm c pht sinh thm khi thc hin

cng vic trn my tnh thay v trong th gii thc hoc cc chc n'ng khng tng ng vi

bt k0 cng vic no trong th gii thc.

(7) Chc n'ng lu tr: Tng ng vi cng vic ghi chp thng tin trn s, sch (km theo cc

quy nh khi ghi chp).

V d:

- Ghi nhn vic cho mn sch ca mt th vin theo quy nh mn.

- Ghi nhn bi gii bi tp v phn s theo quy nh v phn s,cch bin ,i phn s

tng ng, cc php tnh trn phn s,

(8) Chc n'ng tra cu: Tng ng vi cng vic tm kim, theo di hot ng v xem thng tin

v mt i tng.

V d:

- Tm ti khon v xem tnh hnh g$i rt.

- Tm sch v xem tnh trng sch

- Tm hng ha v xem tnh trng ca hng ha (s lng t*n kho, lng nhp, thi gian

nhp,).

- Tm bi ging l thuyt v phng trnh, bt phng trnh v xem ni dung tng ng.

(9) Chc n'ng tnh ton: Tng ng vi cng vic tnh ton (theo quy nh v cng thc cho

trc).

V d:

- Tnh im trung bnh mn hc ca hc sinh theo quy nh h s cho cc t kim tra.


35/180

35

- Xp th hng cho cc i bng sau mt lt thi u theo quy nh ca ban t, chc gii.

- Tnh tin pht tr sch tr theo quy nh pht ca th vin.

- Tm nghim ca phng trnh bc hai theo phng php gii phng trnh bc hai.

(10) Chc n'ng kt xut : Tng ng vi cng vic lp bo co (theo biu m!u cho trc)

V d:

- Lp bng xp hng cc i bng sau mt lt u.

- Lp bo co thng k v s lt mn sch theo tng th loi trong n'm.

- Lp bo co thng k v t6 l xp loi hc sinh theo tng lp, tng khi.

(11) Chc n'ng mi trng : nh cu hnh thit b, ngy gi, s ngi lm vic,

V d: S lng ngi lm vic, chn loi my in, kh, giy, nin kha hin hnh,

(12) Chc n'ng m ph%ng: M ph%ng hot ng ca th gii thc

V d: - M ph%ng mt tai nn my bay, xe t, trn ng t

(13) Chc n'ng tng: Tng thng bo, nhc nhngi dng.

V d:

- Nhc nhth th g$i giy bo i sch khi c c gi mn qu hn.

- Bo ng khi khch hng thiu nqu lu hay s tin nqu ln.

(14) Chc n'ng phn quyn : Phn quyn s$ dng gia cc loi ngi dng.

V d: Phn quyn cho 3 loi ngi s$ dng trong phn mm qun l th vin:

+ Qun tr h thng: c quyn s$ dng tt c cc chc n'ng.

+ Th th: ch s$ dng cc chc n'ng lin quan n vic cho mn v tr sch.

+ c gi: ch s$ dng chc n'ng tra cu.

Trong phn mm qun l bn hng, vic phn chia kh n'ng truy cp d liu nhp xut

cho tng nhm ngi s$ dng s- trnh vic iu chnh s liu khng thuc phm vi qun l ca

ngi s$ dng nh nhn vin thu ngn chc php lp v iu chnh cc ha n bn hng

trong ca lm vic ca mnh. Ca trng v b phn qun l quy c th tham kho lng hng

t*n kho nhng khng c php iu chnh lng hng nhp, khng c tham kho vn hng

xut, kt qu kinh doanh,


36/180

36

(15) Chc n'ng sao lu : Sao lu, phc h*i d liu.

V d: Sao lu thng tin v cc hc sinh ra trng v ch phc h*i li khi cn thit

(16) Tnh tin ha: y l cc yu cu lin quan n vic cho php ngi dng thay ,i li cch

m t ca mt yu cu chc n'ng (cc quy nh, quy tc tnh ton), mt biu m!u no khiang dng phn mm c chuyn giao. iu ny i h%i phi c d kin v cc thay ,i

trn thnh phn d liu v x$ l.

V d:

- Cho php thay ,i quy nh v s sch cho mn ti a, hay mc pht khi tr tr.

- Cho php thay ,i cc bin trong quy nh v xp loi hc sinh.

(17) Tnh tin dng: l cc yu cu lin quan n hnh thc giao din ca phn mm, th hin

s t nhin, d s$ dng, d hc, y thng tin,...

V d:

- Giao din nhp ha n bn hng dng form, dng nhp th hin b"ng sng v bo l#i

khi s liu nhp lm s lng t*n kho m (phn mm qun l hng ha).

(18) Tnh hiu qu : y l yu cu lin quan n thi gian thc hin cc chc n'ng phn mm,

dung lng lu tr, chi ph s$ dng ti nguyn h thng nh s$ dng ti u cc khng gian, thao

tc thc hin nhanh ...

V d: Thi gian tra cu sch, tra cu c gi khng qu 10 giy.

(19) Tnh tng thch: l cc yu cu lin quan n vic chuyn ,i d liu gia phn mm ang

xt v cc phn mm khc, s nht qun gia cc mn hnh trong h thng.

V d: - Cho php chuyn tt c cc bo co sang nh dng file Excel

- Cho php nhp thng tin sch mi t tp tin Excel hay t thit bc m vch.

- Cho php thc hin chc n'ng b"ng ging ni.(20) Tnh ti s$ dng: (do chuyn vin tin hc m trch)


37/180

37

(21) Tnh bo tr: (do chuyn vin tin hc m trch) l cc yu cu cho php thay ,i m khng

lm nh hng n phn mm

1.2.3 Cc bc xc 'nh yu cu

Qu trnh thc hin xc nh yu cu: g*m 2 bc chnh nh sau

Bc 1: Kho st hin trng, kt qu nhn c l cc bo co v hin trng.

Bc 2: Lp danh sch cc yu cu, kt qu nhn c l danh sch cc yu cu s-c

thc hin trn my tnh.

i tng tham gia xc nh yu cu: g*m 2 nhm ngi:


38/180

38

Chuyn vin tin hc: nhng ngi hiu r v kh n'ng ca my tnh. H phi tm

hiu tht chi tit v cng vic ca nh chuyn mn nh"m trnh s hiu nhm cho

nhng bc phn tch sau ny.

Nh chuyn mn: nhng ngi hiu r v cng vic ca mnh. H cn lng nghe

kin ca cc chuyn vin tin hc m bo cc yu cu ca h l c th thc

hin c vi chi ph v thi gian hp l.

Hai nhm ngi ny cn phi phi hp tht cht ch- c th xc nh y v chnh

xc cc yu cu.

Sau y, chng ta s- phn tch chi tit tng bc quy trnh thc hin.

1.2.3.1 Kh#o st hin trng

Cc chuyn vin tin hc s- tm hiu hin trng v cc cng vic ca cc nh chuyn mn.

a. Cc hnh thc th&c hin ph bin:

Quan st: theo di cc hot ng ang din ra th gii thc c lin quan, c th tin

hnh ghi m, ghi hnh i vi nhng tnh hung mang tnh phc tp, quan trng, cn s

chnh xc cao.

V d:

- Ghi hnh qu trnh giao dch ca mt nhn vin ngn hng vi khch hng ti mt ngn

hng X.- Quan st thao tc cho mn sch ca mt th th ti mt th vin Y

Ph%ng vn trc tip: t, chc ph%ng vn bt u t cp lnh o dn xung cc v

tr cng vic. C th s$ dng cc bng cu h%i c s(n cc cu tr li cho i tng

c ph%ng vn la chn,

Thu thp thng tin, ti liu: cc cng thc tnh ton, quy nh; cc bng biu, m!u

giy tc t nhiu lin quan.

V d:

- M!u ha n v cc quy nh lp ha n bn hng ti mt c$a hng Y.

- Phiu mn sch ti th vin ca trng i hc Z.

b.Quy trnh th&c hin:

Tm hiu t,ng quan v th gii thc: bao g*m


39/180

39

- Quy m hot ng.

- Cc hot ng m n v c tham gia.

Tm hiu hin trng t, chc (ccu t, chc)

Ngi tin hnh kho st hin trng cn hiu r ccu t, chc cc b phn ca th gii

thc, c bit l 2 yu t: trch nhim v quyn hn. S hiu r ccu t, chc gip xc

nh b phn no s- s$ dng phn mm c th ln k hoch tip tc kho st chi tit

hn b phn .

Ccu t, chc bao g*m:

- i ni.

- i ngoi.

- Cc chc danh (V d: nhn vin nhp liu, th th, nhn vin bn hng, ).

S$ dng cc * hnh v- li ccu t, chc.

Tm hiu hin trng nghip v

Thng din ra ti cc v tr cng vic. Vi b phn c chn kho st chi tit, ngi

thc hin kho st cn lp danh sch cc cng vic m b phn ny ph trch, sau tm

hiu cc thng tin chi tit cho tng cng vic (thng tin m t yu cu phn mm).

Vic tm hiu da trn cc sau:

- Thng tin u vo.

- Qu trnh x$ l.

- Thng tin kt xut.

Sau tin hnh xp loi cc nghip v vo 4 loi sau nh"m trnh thiu xt khi tm hiu

cc thng tin:

- Nghip v lu tr.

- Nghip v tra cu.

- Nghip v tnh ton.

- Nghip v t,ng hp, thng k

1.2.3.2 Lp danh sch cc yu cu

c c danh sch y v chnh xc cc, qu trnh lp danh sch cc yu cu cu

theo cc bc sau:

Xc nh yu cu chc n'ng nghip v


40/180

40

Xc nh yu cu chc n'ng h thng

Xc nh yu cu phi chc n'ng

a. Xc 'nh yu cu chc n3ng nghip v.

Cch tin hnh: Nh chuyn mn xut v chuyn vin tin hc s- xem xt liBc tin hnh :

1. Xc nh b phn (ngi dng) s- s$ dng phn mm

2. Xc nh cc cng vic m ngi dng s- thc hin trn phn mm theo tng loi cng vic

sau:

- Lu tr

- Tra cu

- Tnh ton- Kt xut

Ln lt lp bng yu cu chc n'ng nghip v, bng quy nh/Cng thc v cc biu m!u

c m t chi tit nh sau:

*M!u 1: Bng yu cu chc n'ng nghip v

B phn (ngi thc hin): M s: ...

stt Cng

vic

Loi

cng

vic

Quy nh/

Cng thc

lin quan

Biu m!u

lin quan

Ghi

ch

1

2

* M!u 2: Bng Quy nh/ Cng thc lin quan

stt M s Tn Quy nh/Cng thc

M t chi tit Ghi ch

1 Q 1

2 Q 2

Cc biu m!u c m t chi tit ngay sau bng quy nh/Cng thc


41/180

41

V d: Xt phn mm qun l th vin

B phn: Th th. M s: TT

stt Cng vic Loi cng

vic

Quy 'nh/Cng thc lin quan Biu m)u

lin quan

Ghi

ch

1 Cho mn

sch

Lu tr TT_Q 1 TT_BM 1

2 Nhn tr

sch

Lu tr Ch nhn li nhng sch cho mn TT_BM 1

3 Tnh tin

pht

Tnh ton M#i ngy tr tr pht :

- 1000 *ng/ngy : t ngy

th nht n ngy th 5

- 3000 *ng/ngy : t ngy

th 6 tri.

4 Tnh tin n Tnh ton Tin n cho sch b mt da trn gi th

trng ti thi im hin hnh.

5. Tra cu sch Tra cu Vic tm sch da trn cc thng tin :

tn sch, tn tc gi, nh xut bn, n'm

xut bn

6. G$i giy bo

i sch

Kt xut Sch mn qu hn 3 ngy s- tng

g$i giy bo cho n khi sch c tr

hoc tnh xong tin n sch

TT_BM 2


42/180

42

Bng yu cu chc n'ng nghip v

stt M s Tn Quy 'nh/ M t# chi tit Ghi ch

Cng thc

1 Q 1 Quy nh cho

mn sch

Ch cho mn sch khi :

- Th3c gi cn

hn

- c gi cha mn

ht s sch quy nh

- c gi khng c

sch mn qu hn

- Sch hin khng c

ngi mn

c gi mn sch

s- phi g$i li th3

c gi ti b phn

bn c, nhn phiu

mn sch

(TT_BM 1, tm

kim m s sch

mn v in cc

sch cn mn vo

phiu, xong g$i cho

th th.

Bng Quy nh/ Cng thc lin quan

TT_BM 1:

PHI7U M28N SCH

S th3: S phiu mn:

H v tn: Ngy mn:

[ ] Mn v nh [ ] c ti ch#

STT M sch Tn sch Tc gi M

loi

1

2

Ngy ... thng ... n'm ...


43/180

43

TT_BM 2:

GI9Y BO M28N SCH QU H:N

Thn g$i:

a ch:

Chng ti xin thng bo r"ng, anh (ch) mn ca th vin chng ti

nhng quyn sch sau:

STT M sch Tn sch Ngy mn n hm nay

qu hn

1

2

Vy thng bo anh(ch) vui lng em sch n tr. V mang theo s tin

*ng tr ph sch tr.

B phn: c gi#. M s: G

STT Cng

vic

Loi cng

vic

Quy nh/ Cng thc

lin quan

Biu

m!u lin

Ghi ch

1 Tm

sch

Tra cu Vic tm sch da

trn cc thng tin: tn

sch, tn tc gi, nh

xut bn, n'm xut

bn

2 'ng

k

mn

sch

Lu tr c gi phi c th3

c gi.

TT_BM 1 Mi c gi c

th3 mn sch

u c th 'ng k

mn sch.

Tuy nhin, h

thng s- thng

bo khi th3 mn


44/180

44sch ca c gi

ht hn s$

dng.

B phn: Qu#n l c gi#. M s : QLG

STT Cng

vic

Loi

vic

Quy 'nh/ Cng thc lin

quan

Biu m)u

lin quan

Ghi ch

1 Lm

th3

c

gi

mi

Lu

tr

Ch cp th3 c gi c

tu,i t 18 tr ln v c

chng minh th.

L ph lm th3 c gi l5000 *ng/th3.

Mt s chng minh th ch

c th c duy nht mt th3

c gi

QLDGBM1

QLDGBM2

c gi c yu

cu lm th3

mn sch s-

c nhn

phiu 'ng k

in thng

tin vo

(QLDG_BM 1),

sau b phn

qun l c gi

tin hnh cp

th3 v thu l phtheo quy nh

(QLDG_BM 2)

2 Gia

hn

th3

c

gi

Lu

tr

Gia hn th3 theo yu cu ca

c gi v thi gian qu hn

khng c qu 3 thng. Sau

thi gian 3 thng, nhng th3

ht hn s- b hy.

3 Hu6 th3

c gi

Lu

tr

Hy b% cc th3c gi

qu hn 'ng k 3 thng.


45/180

45

QLDG_BM 1:PHI7U ;NG K LM TH< M28N SCH

H v tn: N'm sinh:a ch thng tr:Ngh nghip:Ngy 'ng k:

QLDG_BM 2:TH

H v tn:

Trng: Lp:

a ch:

Ngy ___ thng ___ n'm __

B phn: Qu#n l sch. M s: QLS

STT Cng

vic

Loi Quy nh/ Cng

thc lin quan

Biu m!u

lin quan

Ghi ch

1. Nhn

sch

mi vo

kho

sch.

Lu

tr

QLSBM 1 Khi c sch mi nhp v, b phn

qun l sch c trch nhim r xt

xem s sch c hay cha,

nu cha th lp th3 qun l sch

v nh m s sch mi. Nu c

r*i th gi li th3 c. cp nht b,

sung s lng.

2. Thanh l

sch c.

Lu

tr

Cc sch h,

khng c c

3. Lp bo

co cc

sch cn

Kt

xut

QLS_BM

2

thanh l

4. Lp bo

co sch

mn

Kt

xut

QLS_BM

3


46/180

46QLS_BM 1:

TH5 QUN L SCH

Tn sch:

Tp: S trang:

S lng: N'm xut bn:

M ngn ng: Ngn ng:

M nh xut bn: Nh xut bn:

M phn loi: Phn loi:

M tc gi: ___________________Tc gi:

M v tr: Khu: ___ K: ___ Ng'n: ___

QLS_BM 2:

DANH SCH CC SCH CN THANH L

stt M

sch

Tn

sch

Tc

gi#

N3m

s#n xut

Ngy

nhp kho

Tnh

trng

1

2

Ngy lp bo co:

Ng$i lp:


47/180

47

QLS_BM 3:

BO CO TH6NG K SCH M*7N

Tngy n ngy

stt M sch Tn sch Tc gi# S lt mn

1.

2.

Ngy lp bo co:

Ng$i lp:

b. Xc 'nh yu cu chc n3ng h thng v yu cu cht lng

* Cch tin hnh:

Chuyn vin tin hc v nh chuyn mn cng xut v cng xem xt li cc yu cu.

* Bc tin hnh:

Bc 1: Xem xt cc yu cu chc n'ng h thng c bn, thng dng (yu cu pht

sinh thm do thc hin cc cng vic trn my tnh): phn quyn, sao lu, phc h*i, nh cu

hnh h thng,

Bc 2: Xem xt cc yu cu chc n'ng h thng chuyn bit (yu cu v cc cng

vic mi, ch c th tin hnh khi thc hin trn my tnh.

Bc 3: Xem xt cc yu cu v cht lng theo tng loi tiu chu)n sau:

- Tin ha

- Tin dng

- Hiu qu

- Tng thch


48/180

48Sau lp bng yu cu tng ng theo m!u sau:

STT Ni dung M t# chi tit Ghi ch

1.

M!u 3: Bng yu cu chc n'ng h thng.

STT Ni dung Tiu chu8n M t#

chi tit

Ghi

ch

1.

2.

M!u 4: Bng yu cu v cht lng.

V d: Xt phn mm qun l th vin (gi s$ phn mm c xy dng nh"m phc v

cho 4 b phn l: c gi, th th, ban gim c v qun tr h thng ).

Bng yu cu chc n'ng h thng:

stt Ni dung M t# chi tit Ghi

ch

1 Phn

quyn s$

dng

- Ngi qun tr: c php s$ dng tt c

cc chc n'ng

- c gi: ch tra cu sch v 'ng k mn

sch

- Ban gim c: ch tra cu sch v lp cc

bo co thng k

- Th th: tt c cc chc n'ng, ngoi

tr chc n'ng phn quyn, sao lu v phc h*i d liu

Bng yu cu v cht lng h thng:


49/180

49

stt Ni dung Tiu

chu8n

M t# chi tit Ghi ch

1 Cho php thay ,i quy

nh tnh tin pht

Tin ha Ngi dng phn mm c

th thay ,i n gi pht v

bin cc mc pht.

2 Hnh thc tra cu tht

tin dng, t nhin, trc

quan.

D s$ dng cho c nhng

ngi khng chuyn tin

hc.

Tin

dng

H# trkh n'ng tra cu gn

ng, tra cu theo ni

dung,...

3 Cho php nhp sch mi

t tp tin Excel c s(n.

Cc mn hnh c s nht

qun chung

Tng

thch

C th nhp trc tip danh

sch cc sch mi c trc

trn tp tin Excel vi cu

trc hp l.

4 Tc thc hin vic

cho mn v tra cu

sch nhanh

Hiu

qu

Ti a 30 giy cho m#i phiu

mn sch. H# trthit b

c m vch.

Ti a 10 giy phi c kt

qu tra cu.


50/180

501.2.4 Kh#o st mt s phn mm tiu biu minh ha cho giai on xc 'nh yu cu.

A. Phn mm h/ trgi#i bi tp phn s.

B phn: Gio vin. M s: GV

ST

T

Cng vic Loi cng

vic

Quy 'nh/Cng

thc lin quan

Biu m)u

lin quan

Ghi

ch

1 Son tm tt l thuyt

v v d minh ha

Lu tr

2 Son bi tp Lu tr GV_Q 2 GV_BM 2

3 Son p n Lu tr GV_Q 3 GV_BM 3

4 Chm im Tnh ton GV_Q 4

stt M s Tn Quy 'nh/

Cng thc

M t# chi tit Ghi

ch

1. GV_Q2 Quy nh son

bi tp

bi c gii hn ch l biu thc

cc php ton trn phn s vi ti a 4

phn s thnh phn.

C 3 mc bi tp:

1. Ch g*m 2 phn s v 1 php ton.

2. Ch g*m 3 phn s v 2 php ton.

3. H#n hp nhiu phn s ( ti a 4 phn

s ) vi nhiu php ton

C 4 loi php ton : + - * /

2. GV_Q

3

Quy nh son

p n bi tp

(c.ng l quynh son bi

gii ca hc

sinh)

M#i bc gii chc php rt gn biu

thc b"ng cc thc hin php tnh trn 2 phn

s.

Th t thc hin php tnh theo quy tc u

tin nh sau :

2u tin 1 : nhn chia cao hn cng tr.

2u tin 2 : bi ton u tin bn phi


51/180

51Ring i vi bi gii ca hc sinh cho php

b% qua cc bc trung gian.

3. GV_Q

4

Quy nh

chm im

C p n cui cng ng

Thc hin hn hoc b"ng 50% cc

bc so vi p n :o rt gn : 10

o Cha rt gn : 8

Thc hin di 50% cc bc so

vi p n :

o rt gn : 9

o Cha rt gn : 7

C p n cui cng sai

Thc hin hn hoc b"ng 70%

cc bc so vi p n : 5

Thc hin t 50% n di

70% cc bc so vi p n : 3

Thc hin t 50% cc bc so

vi p n : 0

GV_BM 2: bi tp ca gio vin.

Thc hin cc php tnh trn biu thc cc phn s :

[php ton] [php ton] ...

GV_BM 3:

p n ca gio vin ( bi gii ca hc sinh )

bi:

Cc bc bin ,i tng ng :

Bc 1: ...

Bc 2: ...

Bc 3: ...

p s: ...


52/180

52

B phn: Hc sinh. M s: HS

stt Cng vic Loi cng

vic

Quy 'nh lin

quan

Biu m)u

lin quan

Ghi ch

1 Chn bi tp Tra cu GV_Q 2 GV_BM 2

2 Gii bi tp Lu tr GV_Q 3 GV_BM 3

3 Xem tm tt

l thuyt

Kt xut

4 Xem nh gi

v p n

Kt xut GV_Q 3

GV_Q 4

GV_BM 3

2. M hnh ha yu cu h thng

Cc m t yu cu trong giai on xc nh yu cu ch m t ch yu cc thng tin lin

quan n vic thc hin cc nghip v trong th gii thc cha v cha th hin r nt vic

thc hin cc nghip v ny trn my tnh. M t thng qua cc v'n bn d gy ra nhm l!n

v khng trc quan.

V d: Xt yu cu lp ha n bn sch, yu cu ny ch m t biu m!u v ha n,

qui nh lp ha n v cha th hin cch thc lp ha n trn my tnh

Mc tiu ca m hnh ha: Cho php ta hiu 1 cch chi tit hn v ng cnh vn cn

gii quyt mt cch trc quan v bn cht nht (thng tin ct li) yu cu.

Kt qu: cho mt m hnh m t li ton b hot ng ca h thng thc. M#i phng

php phn tch a ra mt kiu s* hay m hnh xy dng h thng.

K+ thut phn tch l cch tin hnh sao cho thu thp c nhng yu cu ca ngi s$

dng t trnh by li nhu cu trn m hnh, chi tit ha s* hay m hnh b"ng c t

chc n'ng, c t d liu thng qua phn tch gc nhn, phn tch i tng, phn tch d liuthu thp c cc bc trn. Trc khi i vo tm hiu cc phng php biu din b"ng m

hnh, chng ta hy xem qua mt s nguyn l phn tch.

2.1 Cc nguyn l m hnh ha

a. M hnh ha min thng tin (nguyn l phn tch 1)


53/180

53Phi hiu v biu din c min thng tin

nh danh d liu (i tng, thc th)

nh ngha cc thuc tnh

Thit lp cc mi quan h gia cc d liu

b. M hnh ha chc n3ng (nguyn l phn tch 2)

Bn cht ca phn mm l bin ,i thng tin

nh danh cc chc n'ng (bin i thng tin)

Xc nh cch thc d liu (thng tin) di chuyn trong h thng

Xc nh cc tc nhn to d liu v tc nhn tiu th d liu

c. M hnh ha hnh vi (nguyn l phn tch 3)

Phn mm (h thng) c trng thi (hnh vi)

Xc nh cc trng thi h thng

v d: giao din * ha, section trong ng dng web

Xc nh cc d liu lm thay ,i hnh vi h thng

v d: bn phm, chut, cc c,ng thng tin

d. Phn hoch cc m hnh (Nguyn l phn tch 4)

Lm mn, phn hoch v biu din cc m hnh cc mc khc nhau

Lm mn cc m hnh d liu

To cy (m hnh) phn r chc n'ng

Biu din hnh vi cc mc chi tit khc nhau

e. Tm hiu vn b#n cht (Nguyn l phn tch 5)

Nhn nhn bn cht ca yu cu

Khng quan tm n cch thc ci t

2.3 S" phn r chc n3ng

S* phn r chc n'ng - Function Decomposition Diagram - FDD: Nu ln cc chc

n'ng thng qua vic m t cc tnh cht ca u vo v u ra

Xc nh phm vi ca h thng

Phn hoch chc n'ng

To nn tng cho thit k kin trc h thng


54/180

54V d: S* phn r chc n'ng

2.3 M hnh b#n m)u (protoype)

Khi xc nh yu cu, nh pht trin phn mm da trn cc tng hay yu cu ca

khch hng a ra mt bn thit k sb mt s mn hnh giao din v tin hnh m ph%ng

hay gi lp sb mt s chc n'ng, C th xem y bc ci t bn m!u u tin v chuyn

cho ngi s$ dng. Bn m!u ny ch nh"m m t cch thc phn mm hot ng c.ng nh

cch ngi s$ dng tng tc vi h thng. Nh"n gip cho ngi dng hnh dung c din

mo ban u ca yu cu m ht ra. M hnh ny c.ng cn c s h# trgia k+ s phn

tch v k+ s thit k phn mm phi hp thc hin.

Ngi s$ dng khi xem xt bn m!u s-a ra kin ng gp v phn h*i thng tin

*ng hay khng *ng phng n thit k ca bn m!u a ra. Nu ngi s$ dng *ng

vi bn m!u a th ngi pht trin s- tin hnh ci t thc s. Ngc li c hai phi

quay li giai on xc nh yu cu. Cng vic ny c lp li lin tc cho n khi ngi s$

d

ng*

ng v

i cc bn m

!u do nh pht tri

n

a ra.

2.4 S" lu"ng dliu

S* lu*ng d liu - Data flow diagram DFD

y l m hnh cho php xem ton b s* lu*ng d liu bn trong h thng. Cch

thc d liu c x$ l bn trong h thng.C nhiu mc chi tit khc nhau. C nhiu bin

th mrng khc nhau. Xem chi tit chng k tip thit k phn mm. Ngoi ra cn c m

hnh thc th kt hp c trnh by trong hu ht cc cun sch Csd liu hoc Thit k

CSDL.

2.5 M hnh hng i tng

Phng php phn tch hng i tng hnh thnh gia thp nin 80 da trn tng

lp trnh hng i tng. Phng php ny pht trin, hon thin v hin nay rt ph,

dng. N da trn mt s khi nim cbn sau:

i tng (Object): g*m d liu v th tc tc ng ln d liu ny.


55/180

55

ng gi (Encapsulation): Khng cho php tc ng trc tip ln d liu ca i tng

m phi thng qua cc phng php trung gian.

Lp (Class): Tp hp cc i tng c chung mt cu trc d liu v cng mt phngphp

K tha (Heritage): tnh cht k tha l c tnh cho php nh ngha mt lp mi t cc

lp c b"ng cch thm vo nhng d liu mi, cc phng php mi c th k tha

nhng c tnh ca lp c..

a. M hnh n%m b%t yu cu hng i tng b9ng UML

Mc ch ca hot ng nm bt yu cu l xy dng m hnh h thng m s-c xy

dng b"ng cch s$ dng cc use-case. Cc im bt u cho hot ng ny kh a dng:

T m hnh nghip v (business model) cho cc ng dng nghip v.

T m hnh lnh vc (domain model) cho cc ng dng nhng (embeded) T c t yu cu ca h thng nhng c to bi nhm khc v hoc dng cc

phng php c t khc (th d hng cu trc.

Tim no n"m gia cc im xut pht trn.

M hnh use-case:

Actor: ngi/ h thng ngoi/ thit b ngoi tng tc vi h thng

Use-case: cc chc n'ng c ngha ca h thng cung cp cho cc actor

- lu*ng cc s kin (flow of events)- cc yu cu c bit ca use-case

c t kin trc

Cc thit k m!u giao din ngi dng

b. M hnh phn tch hng i tng vi UML

Mc ch ca hot ng phn tch yu cu l xy dng m hnh phn tch vi cc c

im sau:

Dng ngn ng ca nh pht trin miu t m hnh

Th hin gc nhn t bn trong h thng

c cu trc t cc lp phn tch v cc package phn tch

c dng ch yu cho cc nh pht trin hiu cch thc to hnh dng h thng

Loi tr mi chi tit d tha, khng nht qun

Pht ha hin thc cc cht n'ng bn trong h thng


56/180

56

nh ngha cc d!n xut use-case, m#i d!n xut use-case cp phn tch miu t s

phn tch 1 use-case

M hnh phn tch= h thng phn tch

Cc class phn tch: lp bin, lp thc th, lp iu khin

Cc d!n xut use-case cp phn tch: cc lc * lp phn tch, cc lc * tngtc, lu*ng s kin, cc yu cu c bit ca use-case

Cc package phn tch

c t kin trc

Lu : Cc m hnh hng i tng cho tng giai on pht trin phn mm c trnh by

gio trnh khc. Xem chi tit c thgio trnh mn Phn tch thit k hng i tng vi

UML.


57/180

57

Chng 3: THI:T K: PHN MM

1. Tng quan v thit k

Trong thit k, chng ta nh hnh h thng v tm dng thc ca n (k c kin trc)

m p ng c mi yu cu, c yu cu phi chc n'ng v cc rng buc khc - c t ra

cho h thng . Mt u vo cbn cho thit k l kt qu thu c t phn tch, l m

hnh phn tch.

Mc tiu ca phn ny l gii thiu mt s phng php v k+ thut chnh trong thit

k, i vi vic trin khai mt h thng thnh nhiu h thng con v h thng con thnh nhiu

thnh phn (components), v qun l nhng vn lin quan n cu trc ni ti ca nhng

thnh phn h thng. u tin chng ta s- xt qua mt vi k+ thut thit k, phng php nn

tng mt cch chi tit v mt s v d minh ha. Thm vo , chng ta bn qua nhng kha

cnh thit k nh thit k giao din ngi dng v m un ha.

1.1 K2 thut thit k

Thit kc ti n k+ thut ct li ca tin trnh cng ngh phn mm.

Thit kc t xem xt nhng m hnh ca tin trnh phn mm c s$ dng.

Thit k phn mm l bc u tin trong ba hot ng k+ thut: thit k, pht sinh

m ngu*n, v th$ nghim, l nhng yu cu trong xy dng v pht trin phn

mm.

Mt trong nhng im mu cht chnh i vi phc tp ca h thng phn mm ls tru tng. C hai phng php chnh: thit k Top-down v thit k bottom-up

1.1.1 Thit k trn xung (Top-down)

-Thit k bt u vi vic phn tch nhng nh ngha yu cu v khng nn xem xt

vic thc hin chi tit u tin.

- Mt d n c trin khai thnh nhng d n nh%, th tc ny phi c lp li cho

n khi nhng nhim v con trnn n gin sao cho mt thut ton c tnh ton v gii

quyt.

1.1.2 Thit k tdi ln (Bottomup)

tng nn tng: Hiu c phn cng v tng trn ca n nh mt cch tru tng.

K+ thut: Thit k t di ln bt u c cho bi my c th v lin tip pht trin

mt my tru tng sau khi nhng my khc c thm vo nhng thuc tnh cn thit cho


58/180

58n khi mt my t c kt qu m cung cp nhng chc n'ng ngi dng yu cu.

1.1.3 Thit k b#n m)u (prototype)

Thit k bn m!u ngha l a ra cc mn hnh giao din sb, hay cc bn thit k

phc tho nhp cho ngi dng tham kho trc khi i vo thit k chi tit, hay chc n'ng c

th. Cc bn thit k ny c son tho di dng su liu hoc mt s phn mm c kh

n'ng thit k nhanh giao din, cc k+ s thit k c th s$ dng mt s phn mm chuyn

dng son tho nhanh nh MS Visual Basic, Visual C++, MS Visual Studio vi trang

web th c th dng Front Page, MS Visual Interdev ch vi nhng on chng trnh n

gin c ci t. y c.ng c th coi l bc m cbn trc khi i vo ci t chi tit cho

tng chng trnh con hay mun con v.v.

1.1.4 Phn r thit k

Tin trnh thit k khng chnh hng n phng php thit k m cn nh hng

n tiu chu)n c s$ dng phn r h thng.

Phn ln nhng yu t cbn ca phn r c ra.

Phng php phn loi phn r

1.1.4.1 Phn r hng chc n3ng

- Kha cnh ca h thng hng chc n'ng to nn ct li ca thit k

- Da trn nhng yu cu chc n'ng cha trong nhng nh ngha yu cu, phn r

hng n tc nhim ca ton b h thng c t, chc

S* phn r chc n'ng - Function Decomposition Diagram - FDD: Nu ln cc chc

n'ng thng qua vic m t cc tnh cht ca u vo v u ra

Xc nh phm vi ca h thng

Phn hoch chc n'ng

To nn tng cho thit k kin trc h thng

V d: S" phn r chc n3ng


59/180

59

1.1.4.2 Phn r hng dliu

Tin trnh thit k tp trung trn kha cnh h thng hng n d liu. Chin lc thit

k hng n chnh d liu c thc hin. Phn r nhng b phn h thng t vic phn tch

d liu

1/ S lung dliuS* lu*ng d liu - Data flow diagram - DFD

Cho php xem ton b s* lu*ng d liu bn trong h thng. Cch thc d liu c

x$ l bn trong h thng.C nhiu mc chi tit khc nhau. C nhiu bin th m rng khc

nhau

a. Khi nim v k hiu

Tc nhn ngoi: i tng bn ngoi h thng, ngu*n pht sinh hay thu nhn d liu

Tin trnh: Thao tc i vi thng tin hay khi d liu

Lu*ng d liu: lu*ng thng tin di chuyn trong h thng

Kho d liu:ni lu tr d liu

Cc k hiu:

b. Cc nguyn tc v bc xy dng m hnh DFD


60/180

60

Cc bc xy dng DFD:

Phn r chc n'ng h thng

Lit k cc tc nhn, cc khon mc d liu

V- DFD cho cc mc

Nguyn tc: Cc tin trnh phi c lu*ng vo lu*ng ra

Khng c lu*ng d liu trc tip gia cc tc nhn vi tc nhn v kho d liu

Lu*ng d liu khng quay li ni xut pht

Bt u b"ng DFD mc 0, lit k cc tc nhn ngoi mc 0

Cc mc(cp) s*:

o mc 0: Ton b phn mm l khi x$ l

o mc 1: S* mc 0 c th phn r thnh nhiu s* mc 1, cc s* mc

1ny phi m bo th hin y ngha s* mc 0 (tc nhn, thit b,

lu*ng d liu, x$ l, b nhph)

o mc 2: M#i s* mc 1 c th phn r thnh nhiu s* mc 2 tng ng

nh vic phn r ca s* mc 0

o

Trnh by s*: Trong m#i cp c 2 hnh thc trnh by s*

- Dng t,ng hp : Ch c mt khi x$ l chung, tt c cc lu*ng d liu ch tp

trung lin quan n khi x$ l chung ny

- Dng chi tit: Bao g*m nhiu khi x$ l vi lu*ng d liu ring bit cho tng

khi x$ l

V d DFD h thng bn v

mc 0:

mc 1: DFD mc 1


61/180

61

2/ Cc hng tip cn lp s lung dliu

C nhiu hng tip cn to lp cc s* lu*ng d liu. Gio trnh ny gii hn

xem xt 3 cch tip cn chnh

+ Hng tip cn t trn xung di (topdown)

+ Hng tip cn t di ln trn (bottomup)

+ Hng tip cn phi hp

Tip cn ttrn xung:

Qu trnh thc hin theo hng tip cn ny nh sau:

- Lp s* lu*ng d liu cp 0 (xem xt tt c cc lu*ng d liu nhp xut, tt c cc

yu cu x$ l ca phn mm- Phn r s* lu*ng d liu cp 0 thnh nhiu s* lu*ng d liu cp 1. C 2 cch

phn r:

+ Phn r cc x$ l ca phn mm thnh nhiu x$ l con v quyt nh cc lu*ng d

liu tng ng trn cc x$ l con ny.

+ Phn r cc lu*ng d liu nhp xut thnh nhiu lu*ng d liu con v quyt nh cc

x$ l tng ng vi cc lu*ng d liu con ny.

- Qu trnh kt thc khi t n cc s* khng th tip tc phn r c (s* l).Thng thng y l s* tng ng vi cng vic c th ca mt nh chuyn mn

trong th gii thc.

nh gi

- Tip cn ny thch hp vi cc phn mm c s lng ngi dng, s lng cc yu

cu t (nu ngc li s* cp 0 s- rt phc tp v kh lp chnh xc).


62/180

62

- Tip cn ny c bit thch hp vi cc loi phn mm m v l do no cc h

thng yu cu cha c xc nh r ngay tu (v d cc phn mm h thng).

- Thng thng cch tip cn ny t c s$ dng.

Hng tip cn t di ln (bottomup)

Qu trnh thc hin theo hng tip cn ny nh sau

- Lp s* lu*ng d liu mc cao nht. Cc s* ny s- khng c tin hnh phn

r thnh cc s* c cp ln hn (thng thng y l s*ng vi mt cng vic

c th ca mt ngi dng no trong th gii thc)

+ Tch hp cc s* ny to lp cc s* c cp nh% hn (thng thng cc s*

c chn tch hp theo mt tiu ch c th: cng mt ngi s$ dng, cng mt loi

yu cu, v.v). C 2 cch tch hp:

+ Tch hp cc x$ l ca cc s* cp k vo s* cp k-1 v gi nguyn cc lu*ng

d liu ca cc s* cp k

+ Tch hp *ng thi cc x$ l v cc lu*ng d liu ca cc s* cp k to lp s

* cp k-1.

- Qu trnh kt thc khi t n cc s* cp 0

nh gi

- Tip cn ny rt thch hp vi cc phn mm c h thng yu cu chi tit, c th v c

qui m yu cu (s lng ngi dng, s lng yu cu) thuc mc trung bnh (cc *

n mn hc

- Tip cn ny s- kh kh'n nu qui m yu cu ln v cha tht r rng chi tit

- Cch tip cn ny s-c s$ dng trong gio trnh vi cc * n mn hc v cc v d

minh ha

Hng tip cn phi hp:

Qu trnh thc hin theo hng tip cn ny nh sau:

- Lp s* lu*ng d liu cp k theo mt tiu ch xc nh (s* cho tng ngi dng,

s* cho mt b phn, s* cho mt loi yu cu, v.v)- Phn r s* cp k thnh nhiu s* cp k+1 tip tc cho n khi t c cc s*

l

- Tch hp cc s* cp k thnh cc s* cp k-1 tip tc cho n khi t c s*

cp 0

nh gi


63/180

63

- Tip cn ny thch hp cho cc phn mm c qui m yu cu ln, phc tp

- Tip cn ny c s$ dng rt thng xuyn trong thc t.

3/ Lp s lung dliu cho tng cng vic

Do cc gii hn nu pha trn vic lp cc s* lu*ng d liu ton b phn mm

ch qui v lp s* lu*ng d liu cho tng cng vic (sau ch thc hin n ginmt bc tch hp c s* cp 0)

Qu trnh lp s* lu*ng d liu cho mt cng vic c tin hnh qua cc bc nh

sau

- Bc 1: Xc nh d liu nhp

- Bc 2: Xc nh d liu xut

- Bc 3: M t x$ l

Bc 1: Xc 'nh dliu nhp

- D liu nhp t ngi dng s$ dng c xc nh da vo biu m!u c lin quan vi

cc lu sau:

+ Khng nhp vo cc d liu c th tnh ton c da trn qui nh hay cng thc

c.

+ Khng nhp vo cc d liu c lu tr trc (qua mt cng vic khc).

- D liu nhp t thit b nhp (khc bn phm) chc xem xt khi c yu cu c

bit trong mt sng dng c bit (h thng thi gian thc, h thng bn *, nhp

thng qua s$ dng in thoi t,ng i in thoi trong qun l khch sn, v.v).

- D liu nhp (c) t b nhphc xc nh da trn cc qui nh cng thc lin

quan vi mt s lu :

+ Chc d liu tht s cn thit cho vic thc hin x$ l tng ng (thng tin nhp

cha x$ l).


64/180

64

+ ci tin cht lng phn mm(c bit tnh tin ha) c thc thm cc tham

s phc v cho vic x$ l t b nhph (bng qui nh n gi pht khi tr sch tr

hn, bng nh mc v n gi tin in, v,v). Tuy nhin trong giai on ny ch nn

tp trung vo tnh ng n (cc cht lng khc s-c xem xt chi tit trong giai

on thit k).

Bc 2: Xc 'nh dliu xut

- D liu xut cho ngi dng c xc nh da trn biu m!u lin quan vi mt s

lu nh sau

+Cc thng bo v vic x$ l c thc hin c hay khng l lun lun phi c v

khng cn thit th hin trn s* (thng bo vic mn sch l khng hp l, thng

bo l#i khi tnh im trung bnh m c mn cha c im, v.v)

+ t'ng tnh tin dng, trong tt c cc x$ l u phi xut cho ngi dng nhiu

thng tin (k c x$ l lu tr, x$ l tnh ton). Tuy nhin vn ny ch; xem xt v

th&c hin trong cc giai on sau, nu ch qu sm n vn ny s! lm phc

tp s" v d0 phm cc sai lm trong tnh ng %n.

- D liu xut ra thit b xut (khc mn hnh) thng thng l my in, t'ng tnh tin

dng c th tun theo nguyn tc sau Tt c d liu xut ra mn hnh u cho php

ngi dng xut ra my in (c th vi cch trnh by khc). Tuy nhin vn ny

c.ng c th di li xem xt chi tit trong giai on thit k. Cc loi thit b xut khc

ch c trong cc loi ng dng c bit hoc do yu cu tnh tng thch.- D liu xut (ghi) vo b nhphc xc nh da trn biu m!u lin quan vi mt

s lu nh sau:

+ Ghi cc d liu kt qu mi to lp hoc cc d liu c nhng b thay ,i trong

qu trnh thc hin x$ l.

+ t'ng tnh hiu qu c th ghi cc thng tin b, sung c lin quan n cc yu cu

khc. Tuy nhin tt nht vn n ny c xem xt chi tit trong giai on thit k.

Bc 3: M t# xl

M t qu trnh s$ dng d liu nhp D1, D2, D3 to ra cc d liu xut D4, D5, D6

vi cc lu sau:

- Ch m t x$ l m khng cn lu n cch thc hin nhp xut (hnh thc nhp, t,

chc lu tr trn b nhph, cu lnh c thc, ghi).

Documents

cong_nghe_phan_mem