Comprehensive Business and Financial Analysis

POZNAN UNIVERSITY OF ECONOMICS

COMPREHENSIVE BUSINESS & FINANCIAL ANALYSIS

OF A PHARMACEUTICAL COMPANY Jolanta Baran

T A B L E O F C O N T E N T S | S P I S T R E Ś C I

1. Wstęp……………………………………………………………………………… 4

2. Rozdział I. Prezentacja przedsiębiorstwa……………………………………… 6

3. Rozdział II. Analiza przychodów, wyniku finansowego i rentowności

przedsiębiorstwa………………………………………………………………… 10

2.1. Struktura przychodów według składników w przedsiębiorstwie „Farmacja” w

latach 2000-2002………………………………………………………………. 10

2.2. Analiza zysku z działalności gospodarczej przedsiębiorstwa…………………. 11

2.3. Poszczególne poziomy wyniku finansowego………………………………….. 15

2.4. Analiza rentowności……………………………………………………………. 17

2.5. Analiza wskaźnika całkowitej rentowności majątku w przedsiębiorstwie

„Farmacja” w roku 2002..............………………………………………………. 23

4. Rozdział III. Analiza sytuacji majątkowej i finansowej oraz pokrycia

finansowego majątku……………………………………………………………. 25

3.1. Analiza stanu i zmian składników majątku przedsiębiorstwa „Farmacja” oraz na

tej podstawie ocena jego sytuacji majątkowej………………………………… 25

3.2. Analiza stanu i zmian źródeł finansowania majątku oraz ocena jego sytuacji

finansowej……………………………………………………………………… 28

3.3. Analiza pokrycia finansowego…………………………………………………. 31

3.4. Analiza stopnia zadłużenia oraz możliwości jego obsługi……………………... 33

5. Rozdział IV. Analiza gospodarowania kapitałem obrotowym netto…………… 36

4.1. Ocena poziomu kapitału obrotowego netto przedsiębiorstwa

Farmacja w latach 2000-2002…………………………………………………… 36

4.2. Analiza efektywności gospodarowania zasobami obrotowymi przy

wykorzystaniu wskaźników obrotowości majątku i kapitału………………..... 38

4.3. Rekonstrukcja i ocena strategii inwestowania przedsiębiorstwa „Farmacja”

w aktywa obrotowe. …………………………………………………………… 40

4.4. Rekonstrukcja i ocena strategii finansowania aktywów obrotowych

przedsiębiorstwa „Farmacja”…………………………………………………… 43

2

4.5. Rekonstrukcja i ocena strategii gospodarowania kapitałem obrotowym

netto w przedsiębiorstwie „Farmacja”……………………………………………… 47

6. Rozdział V. Analiza płynności oraz siły finansowej przedsiębiorstwa………… 50

5.1. Analiza płynności finansowej w ujęciu statycznym……………………………. 50

5.2. Kształtowanie się przepływów pieniężnych netto w poszczególnych

rodzajach działalności badanego przedsiębiorstwa „Farmacja”………………… 53

5.3. Analiza stanu wygenerowanych środków pieniężnych, działalności

operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej oraz wpływu najistotniejszych

czynników determinujących te stany…………………………………………… 55

5.4. Ocena siły finansowej przedsiębiorstwa „Farmacja”…………………………… 58

7. Rozdział VI. Analiza progu rentowności………………………………………… 60

6.1. Analiza progu rentowności i wspomagania operacyjnego……………………… 60

6.2. Rentowność kapitału własnego – model analizy wskaźnikowej Du Ponta……. 66

8. Rozdział VII. Analiza symptomów zagrożenia przedsiębiorstwa upadłością… 70

7.1. Analiza symptomów zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa „Farmacja”

w latach 2000-2002…………………………………………………………….. 70

9. Rozdział VIII. Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie………………. 72

8.1. Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie „Farmacja”……………………72

8.2. Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie „Farmacja”

przy użyciu miernika rynkowej wartości dodanej (MVA). ……………………..77

10. Wnioski………………………………………………………………………………79

3

W S T Ę P

Jednym z ważniejszych narzędzi ułatwiających podejmowanie trafnych decyzji w

przedsiębiorstwie jest analiza finansowa. Umożliwia ona badanie i ocenę efektywności

działalności przedsiębiorstwa oraz jego sytuację finansową i majątkową. Analiza finansowa

staje się przydatna przedsiębiorstwu do lepszego wykorzystania zasobów, poprawy wyników

działalności, sprostania potrzebom rynku i oczekiwaniom właścicieli. Jednakże przede

wszystkim powinna ona ułatwiać podjęcie decyzji zapewniających efektywny rozwój

przedsiębiorstwa w przyszłości.

Niniejsza praca została przygotowana na Studium podyplomowym Rachunkowości i

Finansów.

Celem pracy jest ocena efektywności działalności przedsiębiorstwa „Farmacja” oraz

jej sytuacji finansowej i majątkowej w latach 2000-2002.

Narzędziami badań analitycznych prezentowanych w pracy są analiza przychodów,

wyniku finansowego i rentowności, sytuacji majątkowej i finansowej, pokrycia finansowego

majątku, gospodarowanie kapitałem obrotowym netto, płynności, symptomów zagrożenia

upadłością, tworzenia wartości oraz progu rentowności.

W badaniach empirycznych wykorzystano materiały źródłowe spółki „Farmacja”,

które znajdują się w „studium przypadku – Farmacja” w podręczniku „Analiza finansowa

przedsiębiorstwa. Ujęcie sytuacyjne.” pod redakcją naukową M. Hamrola, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2004.

Punktem wyjścia analizy przedsiębiorstwa są sprawozdania finansowe

przedsiębiorstwa „Farmacja”. Sprawozdania te obejmują: bilans, rachunek zysków i strat,

dodatkowe noty, rachunek przepływów pieniężnych i zestawienie zmian w kapitale

własnym.

Niniejsza praca składa się z ośmiu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiona

została charakterystyka przedsiębiorstwa „Farmacja”.

W rozdziale drugim przedstawiono analizę zmian w strukturze przychodów

przedsiębiorstwa i analizę zysku brutto z działalności gospodarczej. Zbadano relację

4

poszczególnych poziomów wyniku finansowego do jego poziomu netto oraz

przeprowadzono analizę całkowitych i cząstkowych wskaźników rentowności.

Rozdział trzeci przedstawia analizę sytuacji majątkowej i finansowej

przedsiębiorstwa, stanu i zmian źródeł finansowania majątku oraz pokrycia finansowego

majątku. Dokonano również pomiaru i oceny stopnia zadłużenia spółki „Farmacja”.

W rozdziale czwartym przedstawiono analizę gospodarowania kapitałem obrotowym

netto. Przeprowadzono rekonstrukcje strategii inwestowania w aktywa obrotowe,

finansowania aktywów obrotowych oraz gospodarowania kapitałem obrotowym netto w

przedsiębiorstwie „Farmacja”.

Rozdział piąty przedstawia analizę płynności oraz siły finansowej przedsiębiorstwa

„Farmacja”. Przedstawiono kształtowanie się przepływów pieniężnych netto w

poszczególnych rodzajach działalności przedsiębiorstwa oraz analizę stanu wygenerowanych

środków pieniężnych, działalności operacyjnej i finansowej.

W rozdziale szóstym przedstawiono analizę progu rentowności i wspomagania

operacyjnego przedsiębiorstwa „Farmacja” oraz model analizy wskaźnikowej Du Ponta.

Rozdział siódmy przedstawia analizę symptomów zagrożenia przedsiębiorstwa

upadłością

W rozdziale ósmym natomiast przedstawiono analizę tworzenia wartości w


5

Rozdział I

Prezentacja przedsiębiorstwa Farmacja.

Przedsiębiorstwo „Farmacja” powstało w wyniku komercjalizacji w 1992 roku

przedsiębiorstwa państwowego „Frampol”, a dalej udostępnienia akcji powstałej w ten

sposób jednoosobowej spółki skarbu państwa osobom trzecim. Akcje sprywatyzowanej

spółki zostały wprowadzone w 1995 roku do obrotu publicznego na Warszawskiej Giełdzie

Papierów Wartościowych. Początkowo skarb państwa posiadał około siedmioprocentowy

udział w kapitale akcyjnym spółki, w późniejszym okresie odsprzedał posiadane przez siebie

akcje.

Przedsiębiorstwo Farmacja jest jednym z głównych polskich producentów preparatów

farmaceutycznych. Przedmiot działalności spółki obejmuje:

- produkcję leków i środków farmaceutycznych;

- sprzedaż hurtową wyrobów farmaceutycznych;

- prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie nauk medycznych i farmacji.

Przedsiębiorstwo świadczy również w niewielkim zakresie usługi ciepłownicze na

rzecz pobliskiego miasta, co związane jest z wytwarzaniem nadwyżki energii cieplnej

podczas procesu produkcji.

Przedsiębiorstwo koncentruje swoją działalność na dwóch segmentach rynku

farmaceutycznego:

segmencie leków recepturowych (Rx)

segmencie leków sprzedawanych bez recepty (OTC)

Segmenty te charakteryzują się wysokimi marżami i dużym potencjałem wzrostu.

Przedsiębiorstwo wycofuje się natomiast z obszarów mniej rentownych, tj. sprzedaży

płynów infuzyjnych, odżywek produkowanych w ramach posiadanych licencji czy

produktów weterynaryjnych. W ostatnim okresie przedsiębiorstwo odnotowuje

systematyczny wzrost udziału leków recepturowych w łącznych przychodach ze sprzedaży.

6

Przychody generowane przez produkty z dwóch najważniejszych grup (Rx, OTC)

stanowiły na koniec 2002 roku 94,5% całkowitych operacyjnych przychodów

przedsiębiorstwa.

W strukturze przychodów w podziale na rynek krajowy i zagraniczny dominuje

sprzedaż na rynek rodzimy. Export generuje tylko 5% łącznej sumy przychodów.

Przedsiębiorstwo podejmuje działania zmierzające do zwiększenia udziału exportu w

sprzedaży ogółem. Cel ten realizowany jest między innymi poprzez wprowadzanie leków na

nowe rynki, zwiększanie liczby dystrybutorów na istniejących już rynkach oraz

rejestrowanie nowych farmaceutyków.

Polski rynek producentów leków należy do rozdrobnionych. Działa na nim około 300

przedsiębiorstw, przy czym według danych za 2002 rok tylko około 30 z nich posiada udział

w rynku przekraczający 1%. Pozwala to tej grupie na kontrolowanie blisko 66% krajowego

rynku aptecznego.

Udział poszczególnych producentów farmaceutyków w łącznej sprzedaży leków w

Polsce w ujęciu wartościowym przedstawia poniższy rysunek.

Rysunek nr 1. Struktura polskiego rynku farmaceutycznego.

4 największe spółki o udziałach

od 4,7 - 7,4%łącznie: 23,2%

6 spółek o udziale 2,7 - 2,9%

łącznie: 16,9%

7 spółek o udziale 2 -2,4% Farmacja łącznie: 13% 1,90%

Pozostali - około 280 spółek 45,00%

Źródło: Analiza Finansowa Przedsiębiorstwa, s. 276

7

Przedsiębiorstwo Farmacja jest określane mianem producenta „markowych

genetyków”. Strategia ta polega na kreowaniu marki własnych produktów poprzez

uzupełnianie leku o dodatkowe charakterystyki w stosunku do czystej substancji aktywnej

oraz prowadzeniu intensywnych działań marketingowych. Spółka plasuje się w górnym

segmencie cenowym swojej grupy produktowej.

Spółka stosuje wiele form promocji, takich jak udział w targach branżowych,

wystawach, publikacje reklam, promocję osobistą i bezpośrednią akwizycję sprzedaży oraz

promocje w Internecie.

Dzięki koncentracji na segmentach charakteryzujących się dużym potencjałem

wzrostu i wysoką marżą, spółka wzmocniła swoja pozycję konkurencyjną, co uwiarygodniło

ją jako partnera w relacjach z innymi podmiotami.

Przedsiębiorstwu udało się zrealizować program inwestycyjny pomimo braku

inwestora strategicznego. Zlikwidowano nierentowne oddziały, dokonano outsourcingu

części usług oraz utworzono prężnie działający pion sprzedaży i marketingu. Spółka

wybudowała nowoczesne obiekty produkcyjne, zakupiła maszyny i urządzenia oraz

wprowadziła system zapewniania jakości. Przeprowadzone działania inwestycyjne pozwoliły

zmodernizować park maszynowy, co przyczyniło się do obniżki kosztów i zwiększenia

możliwości produkcyjnych zróżnicowanej oferty.

W skład struktury organizacyjnej wchodzi wiele działów i obiektów. W 2002 roku

rozwinięto zintegrowany system zarządzania zasobami ludzkimi. Wprowadzono system

oceny kompetencji pracowników oraz system szkoleń i rozwoju. W latach 2000-2002

dokonano redukcji zatrudnienia w produkcji i administracji, co jest wynikiem modernizacji

posiadanego majątku oraz przekazania części usług dotychczas realizowanych

w przedsiębiorstwie na zewnątrz. Po roku 2001 nastąpił wzrost zatrudnienia w dziale handlu,

co związane jest z dynamicznym rozwojem pionu sprzedaży i marketingu. Ma to na celu

poprawę sprzedaży produktów i zminimalizowanie wpływu działań konkurencji.

Przedsiębiorstwo „Farmacja” ma wiele mocnych stron. Przede wszystkim dzięki

inwestycjom spółka posiada zakłady o zbliżonym do europejskiego poziomie

technologicznym. Posiada certyfikaty GMP i może pozyskać kapitał na giełdzie. Spółka

ma dobrą pozycję na rynku, jej szeroki asortyment cechuje wysoka jakość i atrakcyjna cena.

8

Zarządzana jest przez doświadczoną kadrę kierowniczą, marka oferowanych wyrobów jest

znana i rozpoznawalna.

Do słabych stron firmy należy zaliczyć podatność na ryzyko kursowe, brak inwestora

strategicznego oraz niski poziom sprzedaży za granicą.

Przedsiębiorstwo upatruje swoje szanse w poprawie koniunktury w kraju, szczególnie

w segmencie leków bez recepty. Szansą jest również wzrost spożycia leków w Polsce,

zniesienie ceł na surowce do produkcji leków lub poprawa przepisów związanych

z przyznawaniem bezcłowych kontyngentów. Kolejną szansą stwarzaną przez otoczenie jest

wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, co stworzy możliwość poszerzenia rynków zbytu.

Istnieją również zagrożenia, takie jak: zmiany na listach refundacyjnych i w systemie

odpłatności za leki, niepewność co do kierunku polityki regulacji cen leków przez państwo

oraz przebieg procesów rejestracyjnych nowych leków w krajach Unii i Wspólnoty

Niepodległych Państw. Niewątpliwie zagrożeniem są konkurenci w branży farmaceutycznej.

9

Rozdział II.

Analiza przychodów, wyniku finansowego i rentowności

przedsiębiorstwa.

2.1. Struktura przychodów według składników w przedsiębiorstwie „Farmacja”

w latach 2000-2002

Tabela 1.1. Struktura przychodów według składników w rozpatrywanym przedsiębiorstwie w latach 2000-

2002

w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkachPrzychody ogółem z tego: 198 622 100,00 196 862 100,00 218 185 100,00Przychody netto ze sprzedaży wyrobów got. 169 779 85,48 178 651 90,75 180 758 82,85Przychody netto ze sprzedaży usług 4 210 2,12 4 233 2,15 4 538 2,08Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 13 308 6,70 8 543 4,34 25 913 11,88Pozostałe przychody operacyjne 9 776 4,92 2 162 1,10 5 832 2,67Przychody finansowe 1 549 0,78 3 273 1,66 1 144 0,52

wyszczególnienie2000 2001 2002

Z danych zamieszczonych w tabeli 1.1 wynika, że w roku 2002 wystąpiły dość istotne

i na ogół korzystne zmiany w strukturze przychodów pod względem składników w

porównaniu z latami poprzednimi. Spadł udział w przychodach ogółem przychodów netto ze

sprzedaży wyrobów gotowych w stosunku do wielkości stanowiących podstawę porównania.

Udział przychodów netto ze sprzedaży usług w przychodach ogółem był w roku 2002 niższy

o 0,07 punktu procentowego w stosunku do roku 2001 i o 0,04 punktu procentowego w

stosunku do roku 2000. Odsetek przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów był w roku

2002 wyższy niż w latach 2000 i 2001 odpowiednio o 5,18 i 7,54 punktu procentowego.

Udział pozostałych przychodów operacyjnych w przychodach ogółem był w roku

2002 niższy o 2,25 punktu procentowego od tego wskaźnika w roku 2000, ale wyższy o 1,57

punktu procentowego niż w roku 2001. Odsetek przychodów finansowych w przychodach

10

ogółem spadł w roku 2002 w porównaniu z latami 2000 i 2001 odpowiednio o 0,26 i 1,14

punktu procentowego.

Można zatem stwierdzić, że zmiany w strukturze przychodów ogółem według

składników w roku 2002 w stosunku do podstawy porównania są pozytywne, bo świadczą

one o racjonalnym rozwijaniu działalności gospodarczej przez rozpatrywane

przedsiębiorstwo w latach 2000-2002.

2.2. Analiza zysku z działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.

Tabela 1.2. Przychody i ich składniki oraz koszty własne przychodów i ich składników w

przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002 (w tys. zł)

Przychody ogółem z tego: 198 622 196 862 218 185Przychody netto ze sprzedaży wyrobów got. 169 779 178 651 180 758Przychody netto ze sprzedaży usług 4 210 4 233 4 538Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 13 308 8 543 25 913Pozostałe przychody operacyjne 9 776 2 162 5 832Przychody finansowe 1 549 3 273 1 144Koszty własne przychodów ogółem z tego: 192 948 171 072 184 991Koszty własne przychodów ze sprzedaży wyr.got 163 942 146 631 154 194Koszty własne przychodów ze sprzedaży usług 3 850 3 908 4 082Koszty własne przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów

9 833 4 211 16 398

Koszty własne pozostałej działalności operacyjnej 3 028 7 763 4 029Koszty własne działalności finansowej 12 295 8 559 6 288

wyszczególnienie 2000 2001 2002

Kształtowanie się wielkości i dynamiki zysku z działalności gospodarczej oraz źródeł

jego powstawania w latach 2000-2002 przedstawia tabela 1.3.

11

Tabela 1.3. Wielkość i dynamika zysku z działalności gospodarczej oraz źródeł jego

powstawania w latach 2000-2002.

w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkach 2001 2002 2002Zysk z działalności gospodarczej z tego:

5 674 100,00 25 790 100,00 33 194 100,00 454,5 585,0 128,7

Zysk ze sprzedaży wyrobów 5 837 102,87 32 020 124,16 26 564 80,03 548,6 455,1 83,0Zysk ze sprzedaży usług 360 6,34 325 1,26 456 1,37 90,3 126,7 140,3Wynik Finansowy ze sprzedaży towarów i materiałów

3 475 61,24 4 332 16,80 9 515 28,66 124,7 273,8 219,6

Wynik Finansowy z pozostałej działalności operacyjnej

6 748 118,93 -5 601 x 1 803 5,43 X 26,7 X

Strata z działalności finansowej -10 746 x -5 286 x -5 144 x 49,2 47,9 97,3

Wyszczególnienie 2000 2001 2002 Wskaźniki dynamiki

Dane zawarte w tabeli 1.3. wskazują, że decydującą rolę w strukturze zysku z

działalności gospodarczej odgrywał zysk osiągnięty ze sprzedaży wyrobów gotowych, która

stanowiła podstawowy składnik przychodów ze sprzedaży przedsiębiorstwa „Farmacja”.

Jego stosunek do zysku z działalności gospodarczej wynosił 80,3% w roku 2002, wobec

124,16% w roku 2001 i 102,87% w roku 2000. Stosunek ten był niższy w roku 2002 niż w

latach 2000-2001. Powodem tego było zmniejszenie zysku ze sprzedaży wyrobów gotowych

w roku 2002 w stosunku do roku 2001.

Drugą co do wielkości wśród źródeł powstawania zysku z działalności gospodarczej

pozycją w roku 2002 był zysk osiągnięty ze sprzedaży towarów i materiałów, którego

stosunek do zysku z działalności gospodarczej zmniejszył się z 61,24% w roku 2000 do

28,66% w roku 2002. Bezwzględna wielkość wyniku finansowego ze sprzedaży towarów i

materiałów miała tendencję wzrostową.

Najbardziej zdecydowany wpływ na spadek zysku z działalności gospodarczej miała

strata na działalności finansowej, której bezwzględna wielkość malała przez wahania w

badanym okresie. Bezwzględna wielkość tej straty była niższa o 52,13% w roku 2002 niż w

roku 2000 i o 2,69 niż w roku 2001. Powodem takiego kształtowania się wyniku

finansowego na działalności finansowej w roku 2002 i w latach poprzednich był

12

zdecydowanie wyższy poziom kosztów własnych działalności finansowej niż przychodów

finansowych.

Istotną rolę w kształtowaniu zysku z działalności gospodarczej osiągniętym przez

przedsiębiorstwo „Farmacja” w latach 2001 i 2002 odgrywał zysk ze sprzedaży towarów i

materiałów.

Zauważyć można, że koszty własne sprzedaży towarów i materiałów miały wolniejsze

tempo wzrostu, niż tempo wzrostu przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów. Miało to

pozytywny wpływ na wzrost roli zysku wypracowanego w tej dziedzinie w strukturze zysku

z działalności gospodarczej. Wynik finansowy z pozostałej działalności operacyjnej miał

również istotny wpływ na zysk z działalności operacyjnej. Jego stosunek do zysku

z działalności gospodarczej zmalał ze 118,93% w roku 2000 do 5,43% w roku 2002.

Zysk z pozostałej działalności operacyjnej wystąpił tylko w latach 2000 i 2002 i

stanowił odpowiednio aż 118,93 i 5,43% zysku z działalności gospodarczej. W roku 2001

przedsiębiorstwo poniosło stratę na działalności operacyjnej.

Z danych w tabeli 1.3 wynika, że zysk z działalności gospodarczej był wyższy

o 28,71% w roku 2002 w porównaniu z rokiem poprzednim i o aż 485,02% wyższy niż

w roku 2000. Powodem takiego kształtowania się zysku z działalności gospodarczej w roku

2002 w stosunku do jego wielkości stanowiących podstawę porównania był większy wzrost

łącznych przychodów w roku 2002 o 9,85% w porównaniu z rokiem 2000 i 10,83%

w porównaniu z rokiem 2001. Towarzyszył temu większy wzrost łącznych kosztów

własnych przychodów ogółem w roku 2002 w stosunku do roku 2001 niż wzrost tych

kosztów w roku 2002 w stosunku do roku 2000.

13

Tabela 1.4. Dynamika przychodów ogółem i ich składników oraz kosztów własnych przychodów w

latach 2000-2002

Wskaźniki dynamiki

2000=100% 2001=100% Wyszczególnienie 2001 2002 2002

Przychody ogółem, z tego: 99,11 109,85 110,83

Przychody netto ze sprzedaży wyrobów gotowych 105,23 106,47 101,18

Przychody netto ze sprzedaży usług 100,55 107,79 107,21

Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 64,19 194,72 303,32

Pozostałe przychody działalności operacyjnej 22,12 59,66 269,75

Przychody działalności finansowej 211,30 73,85 34,95

Koszty własne przychodów ogółem, z tego: 88,66 95,88 108,14

Koszty własne przychodów ze sprzedaży wyrobów gotowych 89,44 94,05 105,16

Koszty własne przychodów ze sprzedaży usług 101,51 106,03 104,45

Koszty własne przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów 42,83 166,76 389,41

Koszty własne pozostałej działalności operacyjnej 256,37 133,06 51,90

Koszty własne działalności finansowej 69,61 51,14 73,47

14

2.3. Poszczególne poziomy wyniku finansowego.

Tabela 1.5. Komponenty poszczególnych poziomów wyniku finansowego w przedsiębiorstwie

Farmacja w latach 2000-2002 (w tys. zł).

Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 187 299 191 427 211 209

Koszty własne przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 99 816 71 362 78 871

Koszty sprzedaży 45 112 60 785 77 362Koszty ogólnego zarządu 32 697 22 603 18 441Pozostałe przychody operacyjne 9 776 2 162 5 832Pozostałe koszty operacyjne 3 028 7 763 4 025Przychody finansowe 1 549 3 273 1 144Koszty finansowe 12 295 8 559 6 288Zyski nadzwyczajne 508 0 0Straty nadzwyczajne 432 312 0Obowiązkowe obciążenia WF 1 185 7 271 10 933


Tabela 1.6. Poszczególne poziomy zysku oraz ich relacje do zysku netto w latach 2000-2002 i

dynamika w latach 2001-2002.

2001=100%w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkach w tys. zł w odsetkach 2001 2002 2002

Zysk brutto ze sprzedaży 87 483 1 915,55 120 065 659,44 132 338 594,38 137,2 151,3 110,2Zysk ze sprzedaży 9 674 211,82 36 677 201,44 36 535 164,09 379,1 377,7 99,6Zysk z dzialalności operacyjnej 16 422 359,58 31 076 170,68 38 342 172,21 189,2 233,5 123,4Zysk z dzialalności gospodarczej 5 676 124,28 25 790 141,65 33 198 149,10 454,4 584,9 128,7Zysk brutto 5 752 125,95 25 478 139,94 33 198 149,10 442,9 577,2 130,3Zysk netto 4 567 100,00 18 207 100,00 22 265 100,00 398,7 487,5 122,3

Wyszczególnienie2000 2001 2002 Wskaźniki dynamiki

2000=100%

Jak wynika z danych zawartych w tabeli 1.6. najkorzystniejsze relacje zysku brutto

oraz zysku ze sprzedaży do zysku netto wystąpiły w rozpatrywanym przedsiębiorstwie w

roku 2002. Najmniej korzystnie kształtowały się owe relacje w 2000 roku. Wskaźnik relacji

zysku brutto ze sprzedaży do zysku netto wyniósł 594,38% w roku 2002, wobec 659,44% w

roku 2001 i aż 1915,55% w roku 2000. Oznacza to, że aby osiągnąć 100 zł zysku netto,

należało wygospodarować zysk brutto ze sprzedaży w wysokości 594,38 zł w roku 2002,

659,44 zł w roku 2001 i aż 1915,55 zł w roku 2000.

15

Wskaźnik relacji zysku ze sprzedaży do zysku netto wynosił 164,09% w roku 2002,

wobec 201,44% w roku 2001 i aż 211,82 w roku 2000. Rozpiętość tego wskaźnika w latach

2000-2002 była zdecydowanie mniejsza niż wskaźnika relacji zysku brutto ze sprzedaży do

zysku netto.

Nieco wyższym poziomem od wskaźnika relacji zysku ze sprzedaży do zysku netto

charakteryzował się wskaźnik relacji zysku z działalności operacyjnej do zysku netto.

Wzrósł on z 211,82% w roku 2000 i 164,09% w roku 2002 do 359,58% w roku 2000 i

172,21% w roku 2002.

Pozytywnie należy ocenić wyższy poziom w latach 2000 i 2002 wskaźnika relacji

zysku z działalności operacyjnej do zysku netto niż wskaźnika relacji zysku ze sprzedaży do

zysku netto. Świadczy to bowiem o osiągnięciu dodatniego wyniku finansowego z pozostałej

działalności operacyjnej przez spółkę „Farmacja” w tych latach. Ponieważ w roku 2001

przedsiębiorstwo poniosło stratę na tej działalności, dlatego wskaźnik relacji zysku ze

sprzedaży był wyższy od wskaźnika relacji zysku z działalności operacyjnej do zysku netto.

Niekorzystnym zjawiskiem był w roku 2002 i w latach stanowiących podstawę

porównania niższy poziom wskaźnika relacji zysku brutto z działalności gospodarczej do

zysku netto niż wskaźnik relacji zysku z działalności operacyjnej do zysku netto. Świadczy

to bowiem o poniesieniu straty z działalności finansowej w całym badanym okresie przez

przedsiębiorstwo „Farmacja”. Na negatywną ocenę zasługuje również niższy poziom

wskaźnika relacji zysku z działalności gospodarczej do zysku netto w roku 2002 (149,10%)

od poziomu owego wskaźnika w latach 2000 (124,28%) i 2001 (141,65).

Wskaźnik relacji zysku brutto do netto wyniósł 149,10% w roku 2002 wobec

139,94% w roku 2001 i 125,95% w roku 2000.

Zysk netto wzrósł w roku 2002 o 387,5% w porównaniu z rokiem 2000 i o 22,3% w

stosunku do roku 2001. W obu przypadkach był to wzrost niższy niż zysku brutto, co

zasługuje na ocenę negatywną.

16

2.4. Analiza rentowności.

Dane niezbędne do analizy rentowności rozpatrywanego przedsiębiorstwa

przedstawia tabela 1.7. Tabela 1.7. Komponenty wskaźników rentowności i wskaźnika produktywności majątku w

przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002 (w tys. zł).

P rzy ch o dy ze sp rzedaży wy ro bó w go t o wy ch , usług, t o waró w i m at er ia łó w

1 8 7 2 9 7 1 9 1 4 2 7 2 1 1 2 0 9

K o szt y własn e p rzy ch o dó w ze sp rzedaży wy ro bó w go t o wy ch , usług, t o waró w i m at er ia łó w

1 7 7 6 2 5 1 5 4 7 5 0 1 7 4 6 7 4

P o dat ek ak cy zo wy 0 0 0P o zo st a łe p rzy ch o dy o p eracy jn e 9 7 7 6 2 1 6 2 5 8 3 2P o zo st a łe k o szt y o p eracy jn e 3 0 2 8 7 7 6 3 4 0 2 9P rzy ch o dy f in an so we 1 5 4 9 3 2 7 3 1 1 4 4K o szt y f in an so we 1 2 2 9 5 8 5 5 9 6 2 8 8Średn i st an wart o ści brut t o m ają t k u t rwa łego 2 2 8 5 3 3 2 0 4 8 3 3 1 7 6 9 5 8Średn i st an m aja t k u o bro t o wego 6 4 4 6 4 6 0 6 4 4 7 1 6 5 7Średn i st an do t y ch czaso wego um o rzen ia m ają t k u t rwa łego

8 6 8 5 1 7 6 6 5 2 6 2 7 1 8

Z y sk i n adzwy czajn e 5 0 8 0 0St ra t y n adzwy czajn e 4 3 2 3 1 2 0P o dat ek do ch o do wy 1 1 8 5 7 2 7 1 1 0 9 3 3Z y sk n et t o ro k u o bro t o wego 4 5 6 5 1 8 2 0 7 2 2 2 6 1Średn ia liczba o gó lu p raco wn ik ó w 5 7 6 5 1 1 5 3 1W y n agro dzen ia o gó łu p raco wn ik ó w 3 5 6 5 6 2 8 5 3 8 3 1 7 5 7A m o rt y zacja 1 4 3 4 3 1 4 5 1 1 1 4 7 6 8Średn i st an k ap it a łu własn ego (bez zy sk u n et t o ro k u o bro t o wego )

1 0 1 3 2 6 1 0 4 1 1 8 1 0 5 9 4 9

Średn i st an k ap ia t łu p o dst awo wego 2 9 8 5 2 2 5 7 7 5 1 7 3 0 0Średn i st an k ap it a łu o bcego 1 0 0 2 3 2 8 9 2 7 2 8 8 1 0 7O dset k i zap łaco n e o d k ap it a łu o bcego 7 3 0 1 2 9 1 4 1 0

W y s z cz e g ó l n i e n i e 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2

Na podstawie w/w danych obliczono całkowite przychody netto przedsiębiorstwa

Farmacja, przychody netto ze sprzedaży wyrobów gotowych, koszty własne przychodów i

poszczególne poziomy wyniku finansowego osiągniętego przez badane przedsiębiorstwo

oraz ustalono dynamikę poszczególnych poziomów wyniku finansowego i pozostałych

komponentów wskaźników rentowności. Przedstawia to tabela 1.8.

17

Tabela 1.8. Wielkość i dynamika poszczególnych poziomów wyniku finansowego i tworzących je

komponentów oraz pozostałych komponentów wskaźników rentowności w przedsiębiorstwie Farmacja

w latach 2000-2002 (wartość w tys. zł).

2001=100%2001 2002 2002

1. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

187 297 191 427 211 209 102,21 112,77 110,33

2. Podatek akcyzowy 0 0 0 0 0 0

3. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (poz. 1-2)

187 297 191 427 211 209 102,21 112,77 110,33

4. Koszty wlasne przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

177 625 154 750 174 674 87,12 98,34 112,87

5. Zysk ze sprzedaży (poz. 3-4) 9 672 36 677 36 535 379,21 377,74 99,616. Pozostałe przychody operacyjne 9 776 2 162 5 832 22,12 59,66 269,757. Pozostałe koszty operacyjne 3 028 7 763 4 029 256,37 133,06 51,908. Zysk z działalności operacyjnej (poz. 5+6-7) 16 420 31 076 38 338 189,26 233,48 123,379. Przychody finansowe 1 549 3 273 1 144 211,30 73,85 34,9510. Koszty finansowe 12 295 8 559 6 288 69,61 51,14 73,47

11. Zysk z działalnosci gospodarczej (poz. 8+9-10)

5 674 25 790 33 194 454,53 585,02 128,71

12. Zyski nadzwyczajne 508 0 0 0 0 013. Straty nadzwyczajne 432 312 0 72,22 0 014. Zysk brutto (poz. 11+12-13) 5 750 25 478 33 194 443,10 577,29 130,2815. Podatek dochodowy 1 185 7 271 10 933 613,59 922,62 150,3616. Zysk netto (poz. 14-15) 4 565 18 207 22 261 398,84 487,65 122,2717. Przychody netto (poz. 3+6+9) 198 622 196 862 218 185 99,11 109,85 110,8318. Koszty własne przychodów (poz. 4+7+10) 192 948 171 072 184 991 88,66 95,88 108,1419. Średnia liczba ogółu pracowników 576 511 531 88,72 92,19 103,9120. Wynagrodzenia ogółu pracowników 35 656 28 538 31 757 80,04 89,06 111,2821. Średni stan wartości brutto majątku trwałego 228 533 204 833 176 958 89,63 77,43 86,3922. Średni stan wartości netto majatku trwałego 141 682 128 181 114 240 90,47 80,63 89,1223. Średni stan majątku obrotowego 64 464 60 644 71 657 94,07 111,16 118,16

24. Średni stan wartości brutto majatku całkowitego (poz. 21+23)

292 997 265 477 248 615 90,61 84,85 93,65

25. Średni stan wartości netto majątku całkowitego (poz. 24+33)

379 848 342 129 311 333 90,07 81,96 91,00

26. Amortyzacja 14 343 14 511 14 768 101,17 102,96 101,7727. Nadwyżka finansowa (poz. 16+26) 18 908 32 718 37 029 173,04 195,84 113,18

28. Średni stan kapitału własnego (bez średniego stanu zysku netto)

101 326 104 118 105 949 102,76 104,56 101,76

29. Średni stan kapitału podstawowego 29 852 25 775 17 300 86,34 57,95 67,1230. Średni stan kapitału obcego 100 232 89 272 88 107 89,07 87,90 98,69

31. Średni stan kapitału łącznego (bez zysku netto roku obrotowego poz. 28+30)

201 558 193 390 194 056 95,95 96,28 100,34

32. Średni stan dotychczasowego umorzenia majątku trwałego

86 851 76 652 62 718 88,26 72,21 81,82

33. Odsetki zapłacone od kapitału obcego 9 732 6 649 2 913 68,32 29,93 43,81

2000 2001 2002Wskaźniki dynamiki

2000=100%Wyszczególnienie

18

Całkowite i cząstkowe wskaźniki rentowności oraz wskaźnik efektu dźwigni

finansowej i wskaźnik produktywności majątku przedsiębiorstwa Farmacja przedstawia

tabela 1.9. Tabela 1.9. Wskaźniki rentowności (w%) i wskaźnik produktywności majątku (w zł.) w latach

2000-2002 oraz ich dynamika w latach 2001-2002.

2001=100%2001 2002 2002

1. Wskaźnik eksploatacyjnej rentownosci majatku całkowitego

3,30 13,82 14,70 418,52 445,17 106,37

2. Wskaźnik operacyjnej rentowności majatku całkowitego

5,60 11,71 15,42 208,88 275,16 131,74

3. wskaźnik gospodarczej rentowności majatku całkowitego

1,94 9,71 13,35 501,65 689,46 137,44

4. Wskaźnik całkowitej rentowności majatku całkowitego

1,96 9,60 13,35 489,03 680,34 139,12

5. wskaźnik bilansowej rentownosci majatku całkowitego

1,56 6,86 8,95 440,18 574,70 130,56

6. wskaźnik eksploatacyjnej rentowności kapitału łącznego

4,80 18,97 18,83 395,22 392,34 99,27

7. wskaźnik operacyjnej rentowności kapitału 8,15 16,07 19,76 197,25 242,51 122,95

8. wskaźnik gospodarczej rentowności kapitału łącznego

2,82 13,34 17,11 473,73 607,64 128,27

9. wskaźnik całkowitej rentowności kapitału 2,85 13,17 17,11 461,81 599,60 129,84

10. wskaźnik całkowitej rentowności kapitału łącznego wraz z odsetkami

7,68 16,61 18,61 216,28 242,24 112,00

11. wskaźnik bilansowej rentowności kapitału 2,26 9,41 11,47 415,68 506,50 121,85

12. wskaźnik bilansowej rentowności kapitału łącznego z uwzględnieniem odsetek

7,09 12,85 12,97 181,20 182,89 100,93

13. Wskaźnik eksploatacyjnej rentowności przychodów netto

4,87 18,63 16,74 382,60 343,87 89,88

14. Wskaźnik operacyjnej rentowności przychodów netto

8,27 15,79 17,57 190,95 212,55 111,31

15. Wskaźnik gospodarczej rentowności przychodów netto

2,86 13,10 15,21 458,59 532,57 116,13

16.j

przychodów netto 2,89 12,94 15,21 447,06 525,53 117,5517. Wskaźnik bilansowej rentowności 2,30 9,25 10,20 402,40 443,92 110,32

18. Wskaźnik bulansowej rentowności przychodów netto z uwzględnieniem

9,52 16,62 16,97 174,58 178,28 102,12

19. Wskaźnik eksploatacyjnej rentowności kosztów własnych przychodów

5,01 21,44 19,75 427,70 393,99 92,12

20.Wskaźnik operacyjnej rentowności kosztów własnych przychodów 8,51 18,17 20,72 213,46 243,53 114,09

2000 2001 2002wskaźniki dynamiki

2000=100%Wyszczególnienie

19

21. Wskaźnik gospodarczej rentowności kosztów własnych przychodów 2,94 15,08 17,94 512,65 610,18 119,02

22. Wskaźnik całkowitej rentowności kosztów własnych przychodów 2,98 14,89 17,94 499,76 602,12 120,48

23. Wskaźnik bilansowej rentowności kosztów własnych przychodów 2,37 10,64 12,03 449,84 508,62 113,07

24. Wskaźnik operacyjnej rentowności zaangażowanego czynnika pracy (w zł) 28,51 60,81 72,20 213,33 253,27 118,72

25. Wskażnik bilansowej rentowności zaangażowanego czynnika pracy (w zł) 344,83 385,25 410,89 111,72 119,16 106,66

26. Wskaźnik operacyjnej rentowności zużytego czynnika pracy

46,05 108,89 120,72 236,46 262,15 110,86

27. Wskaźnik bilansowej rentowności zużytego czynnika pracy

12,80 63,80 70,10 498,32 547,52 109,87

28. Wskaźnik operacyjnej rentowności zaangażowanego majątku trwałego 7,18 15,17 21,67 211,15 301,53 142,80

29. Wskażnik bilansowej rentowności zaangażowanego majątku trwałego 2,00 8,89 12,58 444,99 629,77 141,53

30. Wskaźnik operacyjnej rentowności zużytego majątku trwałego 114,48 214,15 259,60 187,07 226,76 121,22

31. Wskaźnik bilansowej rentowności zużytego majatku trwałego 31,83 125,47 150,74 394,22 473,61 120,14

32. Wskaźnik operacyjnej rentowności zaangażowanego majątku obrotowego 25,47 51,24 53,50 201,18 210,05 104,41

33. Wskaźnik bilansowej rentowności zaangażowanego majątku obrotowego 7,08 30,02 31,07 423,96 438,69 103,48

34. Wskaźnik całkowitej rentowności kapitału własnego 5,67 24,47 31,33 431,21 552,10 128,03

35. Wskaźnik bilansowej rentowności kapitału własnego 4,51 17,49 21,01 388,14 466,37 120,15

36. Wskaźnik operacyjnej rentowności kapitału akcyjnego 55,00 120,57 221,61 219,19 402,89 183,80

37. Wskaźnik bilansowej rentowności kapitału akcyjnego 15,29 70,64 128,68 461,93 841,46 182,16

38. Wskaźnik efektu dżwigni finansowej 0,74 1,47 1,68 199,38 227,92 114,3139. W aźnik produktywności majątku 0,66 0,64 0,74 97,85 112,99 115,47sk

20

Dane z tabeli 1.9. wskazują, iż wszystkie całkowite wskaźniki rentowności wzrosły,

choć w różnym stopniu, w roku 2002 w porównaniu z latami poprzednimi.

Wszystkie wskaźniki rentowności kapitału łącznego oraz wskaźniki rentowności

majątku wzrosły w roku 2001 w stosunku do roku 2000, co jest zjawiskiem korzystnym,

ponieważ wskaźniki te są najważniejszymi wskaźnikami dla przedsiębiorstwa wśród

wskaźników rentowności. Informują one bowiem jak skutecznie pracowało

przedsiębiorstwo, wykorzystując cały kapitał tj. kapitał własny i obcy oraz cały majątek tj.

majątek trwały i majątek obrotowy. Wskaźniki rentowności kapitału łącznego charakteryzują

również siłę dochodową przedsiębiorstwa niezależnie od struktury kapitału. Również w roku

2002 wskaźniki te wzrosły w stosunku do roku 2001, z tym że wskaźnik eksploatacyjnej

rentowności kapitału łącznego spadł o 0,14 punktu procentowego w stosunku do 2001 roku.

Wskaźniki rentowności majątku całkowitego, obliczone za pomocą różnych rodzajów

wyniku finansowego wzrosły w porównaniu z latami 2000 i 2001, przy czym ich wzrost był

zróżnicowany. Najniższy poziom rentowności majątku całkowitego badane przedsiębiorstwo

uzyskało przy zastosowaniu obliczeń zysku netto, najwyższy – przy zastosowaniu obliczeń

wyniku finansowego z działalności gospodarczej. Z danych wynika, że na 1 zł

zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku całkowitego przypadło 8,95 zł zysku netto w

2002, 6,86 zł w 2001 roku i tylko 1,56 zł w roku 2000.

Wśród całkowitych wskaźników rentowności największym wzrostem w roku 2002 w

stosunku do lat poprzednich charakteryzowały się wskaźniki gospodarczej rentowności, a

więc oparte na zysku z działalności gospodarczej. Spowodowane było to silnym wzrostem

zysku z działalności gospodarczej o 28,71% w roku 2002 niż w roku 2001 i o 485,02 % w

porównaniu z rokiem 2000. Największym spadkiem w roku 2002 w porównaniu z latami

poprzednimi charakteryzowały się wskaźniki eksploatacyjnej rentowności, oparte na zysku

ze sprzedaży.

Wśród wskaźników rentowności przychodów netto tylko wskaźnik eksploatacyjnej

rentowności przychodów netto był najniższy w roku 2002. Było to skutkiem stale rosnących

przychodów netto w latach 2001 i 2002 w stosunku do roku poprzedniego oraz wzrostu

zysku ze sprzedaży w badanym okresie.

Korzystny jest wzrost wskaźników rentowności kosztów własnych przychodów, które

najsilniej wzrosły w roku 2001 w porównaniu z rokiem 2000, oraz w roku 2002 w stosunku

21

do roku 2001. Wśród całkowitych wskaźników rentowności kosztów własnych przychodów

najsilniej wzrosły w roku 2002 w porównaniu z latami poprzednimi wskaźniki gospodarczej

i całkowitej rentowności kosztów własnych przychodów, które były wyższe o ponad 500%

w porównaniu z rokiem 2000 i o odpowiednio 19,02% i 20,48%, wobec prawie 3% w roku

2002 i prawie 18% w roku 2001.

Silniejszym wzrostem w roku 2002 charakteryzowały się wskaźniki rentowności

zaangażowanego majątku trwałego niż wskaźniki rentowności zaangażowanego majątku

obrotowego. Tempo wzrostu średniego stanu zaangażowanego majątku obrotowego w 2002

roku wyprzedzało tempo wzrostu średniego stanu wartości brutto zaangażowanego majątku

trwałego w tym roku, co jest zjawiskiem negatywnym.

Pozytywnym zjawiskiem jest wolniejsze tempo wzrostu w roku 2002 wskaźników

rentowności zużytego majątku trwałego niż wskaźników rentowności zaangażowanego

majątku trwałego. Może to świadczyć o korzystnych zmianach w strukturze majątku

trwałego, polegających na spadku w nich udziału głównie budynków i maszyn, które

charakteryzują się niższymi stawkami amortyzacyjnymi niż pozostałe rodzaje środków

trwałych. Dzięki tym zmianom, w analizowanym przedsiębiorstwie, tempo wzrostu

amortyzacji wyprzedzało tempo wzrostu średniego stanu wartości brutto majątku trwałego,

co potwierdzają dane w tabeli 1.8.

Kształtowanie się wskaźników rentowności czynnika pracy wzrosło w roku 2002,

zwłaszcza w wypadku wskaźników rentowności zaangażowanego czynnika pracy. Powodem

tego był silniejszy wzrost w roku 2002 w stosunku do lat poprzednich wyników finansowych

niż wielkości stanowiących dla nich podstawę porównania, co jest zjawiskiem korzystnym

dla rozpatrywanego przedsiębiorstwa.

Rentowność kapitału własnego mierzona wskaźnikiem całkowitej rentowności

kapitału własnego zwiększyła się w roku 2002 w porównaniu z latami poprzednimi (o

452,6% w stosunku do roku 2000 i o 28% w porównaniu z rokiem 2001), a wyrażona za

pomocą wskaźnika bilansowej rentowności kapitału własnego wzrosła w roku 2002 aż o

365,9% w stosunku do roku 2000 i o 20,01% w porównaniu z rokiem 2001. Umocniło to

pozycje finansową badanego przedsiębiorstwa.

O znaczeniu wskaźnika całkowitej rentowności kapitału łącznego z uwzględnieniem

odsetek i wskaźnika całkowitej rentowności kapitału własnego w ocenie efektywności netto

22

przedsiębiorstwa świadczy także to, iż relacja wskaźnika drugiego do wskaźnika pierwszego

jest wskaźnikiem efektu dźwigni finansowej. Wskaźnik efektu dźwigni finansowej w

przedsiębiorstwie Farmacja był wysoki w roku 2002 (1,6838), a ponadto wzrósł istotnie w

stosunku do lat poprzednich (o 127,92% w stosunku do roku 2000 i o 14,31% w stosunku do

roku 2001). Ponieważ wskaźnik efektu dźwigni jest prawie dwukrotnie wyższy od jedności,

można stwierdzić, że finansowanie rozpatrywanego przedsiębiorstwa kapitałem obcym

korzystnie oddziaływało na poziom rentowności kapitału własnego, przy czym to

oddziaływanie było niższe w roku 2002 niż w latach poprzednich.

Właściciele przedsiębiorstwa, którymi w rozpatrywanym przedsiębiorstwie są

akcjonariusze powinni być również zainteresowani kształtowaniem się wskaźnika

operacyjnej rentowności kapitału akcyjnego i wskaźnika bilansowej rentowności kapitału

akcyjnego. Wskaźnik pierwszy wzrósł aż o 302,89% w roku 2002 w stosunku do roku 2000 i

o 83,80% w stosunku do roku 2001. Wskaźnik drugi wzrósł natomiast jeszcze bardziej w

roku 2002 zarówno w stosunku do roku 2000 (aż o 741,46%) i o 82,16% w stosunku do roku

2001. Kształtowanie się tych wskaźników rentowności kapitału akcyjnego w roku 2002

zasługuje na ocenę pozytywną.

Korzystnym zjawiskiem był również wysoki poziom w roku 2002 wskaźnika

bilansowej rentowności kapitału akcyjnego w porównaniu z poziomem wskaźnika

bilansowej rentowności kapitału własnego. Przewyższa go bowiem ponad sześciokrotnie

(128,68% wobec 21,01%). Świadczy to dużym udziale kapitału rezerwowego i zapasowego

w kapitale własnym w rozpatrywanym przedsiębiorstwie w roku 2002.

2.5. Analiza wskaźnika całkowitej rentowności majątku w przedsiębiorstwie

„Farmacja” w roku 2002.

Za podstawę odniesienia przyjęto kształtowanie się tego wskaźnika w roku 2001 oraz

zastosowano metodę łańcuchowych podstawień.

Odchylenie bezwzględne wskaźnika całkowitej rentowności majątku w roku 2002 od

jego poziomu w roku 2001 wynosi:

23

13,35% - 9,60% = 3,75%

Odchylenie bezwzględne wskaźnika całkowitej rentowności majątku w roku 2002 zostało

spowodowane:

A) zmianą wysokości wskaźnika całkowitej rentowności zużytych środków

( 17,94 * 0,644) – (14,89 * 0,644) = + 1,96%

B) zmianą wskaźnika szybkości krążenia środków

(17,94 * 0,744) – (17,94 * 0,644) = + 1,79%

_____________

Odchylenie bezwzględne wskaźnika rentowności + 3,75%

Z pierwszego podstawienia wynika, ze gdyby przedsiębiorstwo „Farmacja”

zachowało szybkość krążenia środków z roku 2001, to przy wskaźniku całkowitej

rentowności zużytych środków z roku 2002 osiągnęłoby poprawę wskaźnika całkowitej

rentowności majątku (o 1,96 punktu procentowego). Zwiększenie szybkości krążenia

środków w roku 2002 w porównaniu z rokiem poprzednim spowodowało wzrost wskaźnika

całkowitej rentowności majątku, wynoszący 1,78 punktu procentowego. Mimo wszystko

głównym źródłem poprawy wskaźnika rentowności majątku był wzrost wskaźnika

całkowitej rentowności zużytych środków.

24

Rozdział III.

Analiza sytuacji majątkowej i finansowej oraz pokrycia finansowego

majątku.

3.1. Analiza stanu i zmian składników majątku przedsiębiorstwa „Farmacja”

oraz na tej podstawie ocena jego sytuacji majątkowej.

Tabela 2.1. Wielkość struktura i dynamika aktywów przedsiębiorstwa Farmacja w latach 2000-

2002 (ujęcie analityczne).

31 XII 2001=100%

2000 2001 2002 2000 2001 2002 2001 2002 2002I. AKTYWA TRWAŁE 145,007 143,056 142,209 73.06 67.84 65.32 98.65 98.07 99.411. Wartości niematerialne i prawne 895 13,631 23,904 0.45 6.46 10.98 1523.02 2670.84 175.362. Rzeczowe aktywa trwałe 138,598 121,682 111,897 69.83 57.70 51.40 87.79 80.73 91.963. Należności długoterminowe 0 105 2 0 0.05 0 0 0 1.904. Inwestycje długoterminowe 338 370 1,414 0.17 0.18 0.65 109.47 418.34 382.165. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 5,176 7,268 4,992 2.61 3.45 2.29 140.42 96.45 68.68II. AKTYWA O BRO TO WE 53,460 67,828 75,486 26.94 32.16 34.68 126.88 141.20 111.291. Zapasy 22,498 17,149 15,372 11.34 8.13 7.06 76.22 68.33 89.642. Należności krótkoteminowe 27,610 44,013 53,881 13.91 20.87 24.75 159.41 195.15 122.42

3. Inwestycje krótkoterminowe2,806 6,081 5,227 1.41 2.88 2.40 216.71 186.28 85.96

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 546 585 1,006 0.28 0.28 0.46 107.14 184.25 171.97

AKTYWA O GÓŁEM 198,467 210,884 217,695 100.00 100.00 100.00 106.26 109.69 103.23

Wskaźniki dynamiki

31 XII 2000=100%

Wskaźniki struktury (w %)

Stan na 31 grudnia (w tys. z ł)AKTYWA

25

Z danych zawartych w tabeli 2.1. wynika, że majątek przedsiębiorstwa wzrósł w

badanym okresie o 9,69%, czemu towarzyszył wzrost przychodów ze sprzedaży o 12,77%,

co należy uznać za zjawisko bardzo korzystne.

Porównując wskaźniki dynamiki poszczególnych elementów majątku rozpatrywanego

przedsiębiorstwa miedzy sobą i ze wskaźnikami dynamiki majątku całkowitego, można

stwierdzić relatywnie nieduże zmiany w strukturze majątku przedsiębiorstwa. Dane

zamieszczone w powyższej tabeli dowodzą, że udział aktywów trwałych w majątku

całkowitym był niższy na koniec roku 2002 o 7,74 punktu procentowego w porównaniu z

rokiem 2000. Spadkowi udziału aktywów trwałych towarzyszy wzrost udziału aktywów

obrotowych w aktywach ogółem. Wzrost ten był spowodowany przede wszystkim wzrostem

należności krótkoterminowych, których udział wzrósł w roku 2002 w porównaniu z rokiem

2000 o 10,84 punktu procentowego.

Należy tu podkreślić, iż powyższe stwierdzenia mają charakter wstępny i nie mogą

stanowić wystarczających podstaw do formułowania sądów wartościujących. Konieczne są

bowiem dalsze pogłębione badania.

W badaniu struktury majątku przedsiębiorstwa wykorzystuje się wskaźniki

wyposażenia przedsiębiorstwa w środki gospodarcze. Najważniejsze wskaźniki służące

ocenie sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa przedstawia tabela 2.2.

Tabela 2.2. Kształtowanie się wskaźników sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa Farmacja w latach

2000-2002 (w %).

Podstawowy wskaźnik struktury aktywów 271.24 210.91 188.39

Wskaźnik udziału aktywów trwałych w aktywach ogółem

73.06 67.84 65.32

Wskaźnik udziału aktywów obrotowych w aktywach ogółem

26.94 32.16 34.68

Wskaźnik udziału zapasów w aktywach obrotowych

42.08 25.28 20.36

Wskaźnik udziału należności krótkoterminowych w aktywach obrotowych

51.65 64.89 71.38

Wskaźnik udziału inwestycji krótkoterminowych w aktywach obrotowych

5.25 8.97 6.92

200220012000wyszczególnienie

26

Analiza danych zawartych w tabeli 2.2. potwierdza wnioski sformułowane na

podstawie pierwszej tabeli. Należy podkreślić spadek o 82,85 punktu procentowego

podstawowego wskaźnika struktury aktywów, co oznacza wzrost elastyczności majątku oraz

zmniejszenie okresu zamrożenia kapitału. Można jednocześnie postawić hipotezę, że obniżył

się poziom ryzyka operacyjnego.

Analizując wskaźniki charakteryzujące strukturę majątku obrotowego należy

zauważyć systematyczny wzrost udziału należności w majątku obrotowym, który dla lat

krańcowych badanego okresu wynosi 10,84 punktu procentowego. Towarzyszy temu spadek

udziału zapasów o 4,28 punktu procentowego oraz spadek inwestycji krótkoterminowych w

stosunku do roku 2001 o 0,48 punktu procentowego. Może to świadczyć o wzroście

sprawności gospodarowania zapasami oraz wydłużeniu okresu windykacji należności.

Przypuszczenia te jednak wymagają weryfikacji, która zostanie dokonana w ramach analizy

gospodarowania kapitałem obrotowym.

Wśród wskaźników sprawności gospodarowania majątkiem przedsiębiorstwa należy

wyróżnić wskaźniki produktywności aktywów i majątku trwałego, określające zdolność

przedsiębiorstwa do generowania przychodów. Kształtowanie się tych wskaźników w

badanym przedsiębiorstwie przedstawia tabela 2.3.

Tabela 2.3. Kształtowanie się wskaźników produktywności aktywów ogółem oraz majątku trwałego w

przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002

2000 2001 2002

0.88 0.94 0.99

1.26 1.32 1.47

wskażnik produktywności aktywów

wskażnik produktywności majątku trwałego

Wyszczególnienie

Powyższe dane pozwalają stwierdzić, że w badanym okresie rozpatrywane

przedsiębiorstwo charakteryzowało się dość stabilną produktywnością majątku trwałego i

majątku ogółem. Jedna złotówka majątku całkowitego generowała sprzedaż na poziomie

około jednego złotego (od 0,88 zł w roku 2000 do 0,99 zł w roku 2002), zaś złotówka

27

majątku trwałego około 1,50 zł przychodów ze sprzedaży (od 1,32 w roku 2001 do 1,47 w

roku 2002).

3.2. Analiza stanu i zmian źródeł finansowania majątku oraz ocena jego sytuacji

finansowej.

Analizę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa należy rozpocząć od zbadania

wielkości, struktury i dynamiki pasywów. Niezbędne dane przedstawia tabela 2.4.

Tabela 2.4. Wielkość, struktura i dynamika pasywów przedsiębiorstwa Farmacja w latach 2000-2002

(ujęcie analityczne)

31 XII 2001=100

%2000 2001 2002 2000 2001 2002 2001 2002 2002

I. KAPITAŁ WŁASNY 108,825 121,982 130,383 54.83 57.84 59.89 112.09 119.81 106.891. Kapitał podstawowy 27,852 23,698 10,902 14.03 11.24 5.01 85.09 39.14 46.002. Kapitał zapasowy 62,260 67,311 86,867 31.37 31.92 39.90 108.11 139.52 129.053. Kapitał z aktualizacji wyceny 9,832 8,450 6,037 4.95 4.01 2.77 85.94 61.40 71.444. Pozostałe kapitały rezerwowe 4,316 4,316 4,316 2.17 2.05 1.98 100.00 100.00 100.005. Zysk netto 4,565 18,207 22,261 2.30 8.63 10.23 398.84 487.65 122.27ĄREZERWY NA 89,642 88,902 87,312 45.17 42.16 40.11 99.17 97.40 98.211. rezerwy na zobowiązania 14,152 22,900 23,104 7.13 10.86 10.61 161.81 163.26 100.892. Zobowiązania długoterminowe 34,431 17,000 5,250 17.35 8.06 2.41 49.37 15.25 30.883. Zobowiązania krótkoterminowe 41,044 48,975 58,948 20.68 23.22 27.08 119.32 143.62 120.364. Rozliczenia międzyokresowe 15 27 10 0.01 0.01 0.00 180.00 66.67 37.04PASYWA O GÓŁEM 198,467 210,884 217,695 100.00 100.00 100.00 106.26 109.69 103.23

Stan na 31 grudnia (w tys. z ł)PASYWA

Wskaźniki dynamiki

31 XII 2000=100%

Wskaźniki struktury (w %)

Z danych zawartych w tabeli 2.4. wynika, że w badanym przedsiębiorstwie miały

miejsce dość istotne zmiany w wielkości i strukturze kapitału. Kapitał własny wzrósł w

badanym okresie o 19,81%, czemu towarzyszył spadek kapitałów obcych o 2,60%. Wzrost

28

kapitału własnego ma swoje źródło w generowanym przez przedsiębiorstwo „Farmacja”

zysku netto, zaś spadek kapitałów obcych w zmniejszeniu zobowiązań długoterminowych,

których udział w pasywach zmniejszył się o 14,94 punktu procentowego.

Zmiany wielkości poszczególnych źródeł finansowania majątku rozpatrywanego

przedsiębiorstwa spowodowały, że udział kapitału własnego w pasywach zwiększył się o

5,06 punktu procentowego.

Przedstawione wyżej zmiany w obrębie pasywów pozwalają stwierdzić, że w

badanym okresie zwiększyła się stabilność finansowa przedsiębiorstwa poprzez wzrost

kapitału własnego w pasywach ogółem oraz nieco zmniejszyło się ryzyko finansowe na

skutek spadku udziału kapitału obcego.

Należy podkreślić, że tak jak w przypadku analizy sytuacji majątkowej - powyższe

stwierdzenia mają charakter wstępny i nie mogą stanowić wystarczających podstaw do

formułowania sądów wartościujących. Konieczne są bowiem dalsze pogłębione badania.

Głębsza analiza sytuacji majątkowej wymaga zastosowania wskaźników, które

prezentuje tabela 2.5.

29

Obliczenia dodatkowe: 2000 2001 2002

KAPITAŁ O BCY DŁUGO TERMINO WY 44,475 39,470 26,544Zobowiązania długoterminowe 34,431 17,000 5,250 rezerwa z tyt. odroczonego podatku dochodowego

3,051 9,024 9,861

długotrminowa rezerwa na świadcz. emeryt. i podobne

2,978 3,738 4,024

pozostałe rezerwy długoterminowe 0 0 0zobow. z tyt. dostaw i usług o okresie wymagalnosci powyżej 12 miesiecy

4,015 9,708 7,409

ujemna wartosć firmy 0 0 0inne rozl. miedzyokresowe długoterminowe 0 0 0

KAPITAŁ O BCY KRÓ TKO TERMINO WY 45,167 49,432 60,768Zobowiązania krótkoterminowe 41,044 48,975 58,948krótkoter. rezerwa na swiadczenia emeryt. i podobne

155 123 128

pozostałe rezerwy krótkoterminowe 7,968 10,015 9,091zobow. z tyt. dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy

-4,015 -9,708 -7,409

inne rozl.miedzyokresowe krótkoterminowe 15 27 10

KAPITAŁ DŁUGO TERMINO WY STAŁY 153,300 161,452 156,927kapitał własny 108,825 121,982 130,383kapitał obcy długoterminowy 44,475 39,470 26,544

Tabela 2.5. Kształtowanie się wskaźników sytuacji finansowej w przedsiębiorstwie Farmacja w latach

2000-2002.

Podstawowy wskaźnik struktury pasywów 121.40 137.21 149.33

Wskaźnik zadłużenia ogółem kap. własnego 82.37 72.88 66.97Wskaźnik udziału kapitału długoterminowego w pasywach 77.24 76.56 72.09Wskaźnik udziału kapitału krótkoterminowego w pasywach 22.76 23.44 27.91Wskaźnik udziału kapitałów rezerwowych w pasywach 40.80 46.61 54.88Wskaźnik relacji kapitałów rezerwowych do kapitału podstawowego 290.73 414.74 1095.95


30

Z danych zawartych w tabeli 2.5. wynika, że w rozpatrywanym okresie podstawowy

wskaźnik struktury pasywów wzrósł ze 121,40% do 149,33%, co oznacza wzrost stabilności

finansowej przedsiębiorstwa, a co za tym idzie spadek ryzyka finansowego. Znajduje to

potwierdzenie w wielkości wskaźnika zadłużenia, który zmalał o 15,4 punktu procentowego

tj. z 82,37% do 66,97%. Oznacza to, że na złotówkę kapitału własnego przypadało w roku

2000 – 0,82 zł kapitału obcego, a w roku 2002 już tylko 0,66 zł.

Korzystna struktura źródeł finansowania znajduje swoje odbicie w rentowności

kapitału własnego, którego wielkość została w istotny sposób ukształtowana w wyniku

pozytywnego efektu dźwigni finansowej. Wskaźnik efektu dźwigni finansowej kształtuje się

bowiem na poziomie powyżej 1 (1,6838 w roku 2002 ). Oznacza to, że kapitał obcy

wypracował zysk przewyższający jego koszt. Powstała w ten sposób nadwyżka została

przejęta przez kapitał własny, dzięki czemu jego rentowność uległa zwiększeniu.

Niekorzystnym jednak zjawiskiem jest rosnący udział kapitału krótkoterminowego w

kapitale łącznym, który wzrósł o 5,15 punktu procentowego, czemu towarzyszy spadek o

tyle samo udziału kapitału długoterminowego. Można przypuszczać, ze jest to wynikiem

spadku środków pieniężnych w analizowanym okresie.

3.3. Analiza pokrycia finansowego.

Rozwinięciem analizy pionowej majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania

jest analiza pozioma bilansu. Polega ona na zbadaniu powiązań między składnikami

pasywów a składnikami aktywów, czyli zgodności stopnia wymagalności pasywów ze

stopniem płynności aktywów. Kształtowanie się wskaźników pokrycia finansowego majątku

przedsiębiorstwa Farmacja przedstawia tabela 2.6.

31

Tabela 2.6. Kształtowanie się wskaźników pokrycia finansowego majątku oraz ich komponentów w

przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002.

majątek trwały (w tys. zł) 145,704 143,826 143,127majatek obrotowy (w tys. zł) 52,763 67,058 74,568kapitał własny (w tys. zł) 108,825 121,982 130,383kapitał obcy długoterminowy (w tys. zł) 44,475 39,470 26,544kapitał stały (w tys. zł) 153,300 161,452 156,927kapitał obcy krótkoterminowy (w tys. zł) 45,167 49,432 60,768kapitał obcy (w tys. Zł) 89,642 88,902 87,312

wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym (w %) 74.69 84.81 91.10wskaźnik pokrycia majatku trwałego kapitałem stałym (w %) 105.21 112.26 109.64wskaźnik pokrycia majatku obrotowego kapitałem obcym krótkoterminowym (w %) 85.60 73.72 81.49



Analiza danych z tabeli 2.6. wskazuje na dość korzystne relacje w obrębie pokrycia

finansowego majątku rozpatrywanego przedsiębiorstwa. Należy przede wszystkim

podkreślić, że została zachowana w całym okresie złota zasada finansowania, tzn., że

majątek trwały miał pełne pokrycie w kapitale stałym. Najbardziej korzystna sytuacja

wystąpiła w ostatnim roku badanego okresu, kiedy to udział kapitału stałego w finansowaniu

aktywów obrotowych wynosił 18,51%. Również wskaźnik pokrycia majątku trwałego

kapitałem własnym wzrósł w roku 2002 w porównaniu do lat ubiegłych, co oznacza, że

kapitał własny finansował majątek trwały w 91,10%.

Analizy pokrycia finansowego majątku przedsiębiorstwa można dokonać również za

pomocą wskaźnika pokrycia finansowego majątku. Kształtowanie się tego wskaźnika w

badanym przedsiębiorstwie przedstawia tabela 2.7.

32

Tabela 2.7. Kształtowanie się wskaźnika pokrycia finansowego majątku oraz jego komponentów w

przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002.

Wyszczególnienie 2000 2001 2002

Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym (w %)

74,69 84,81 91,10

Wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałem obcym (w %)

169,90 132,57 117,09

Wskaźnik pokrycia finansowego majątku 0,44 0,64 0,78

Wielkość wskaźnika pokrycia finansowego majątku, który w roku 2002 kształtuje się

na poziomie 0,78 oraz jego rosnąca tendencja świadczy o korzystnych tendencjach w obrębie

relacji majątek przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania. W roku 2001 zmniejszył się

udział kapitałów obcych krótkoterminowych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa o

11,9 punktu procentowego w stosunku do roku 2000, jednak w roku 2002 udział ten był

niższy już tylko o 4,1 punktu procentowego.

3.4. Analiza stopnia zadłużenia oraz możliwości jego obsługi.

Celem analizy zadłużenia przedsiębiorstwa jest pomiar stopnia zasilania

przedsiębiorstwa przez kapitał obcy oraz zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu.

Kształtowanie się wskaźników niezbędnych do analizy wspomagania finansowego

przedsiębiorstwa „Farmacja” przedstawia tabela 2.8.

33

Tabela 2.8. Kształtowanie się wskaźników zadłużenia i zdolności do jego obsługi oraz ich

komponenty w przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-2002.

zobowiązania ogółem (w tys. zł) 89,642 88,902 87,312Aktywa (w tys. zł) 198,467 210,884 217,695Kapitał obcy długoterminowy (w tys. zł) 44,475 39,470 26,544kapitał własny (w tys. zł) 108,825 121,982 130,383Kapitał obcy krótkoterminowy (w tys. zł) 45,167 49,432 60,768Zysk brutto (w tys. zł) 5750 25478 33194Odsetki (w tys. zł) 9732 6649 2913raty kapitałowe (w tys. zł) 12940 14000 22400Amortyzacja (w tys. zł) 14343 14511 14768Stawka podatku dochodowego od osób prawnych (w %)

28 28 28

kapitał obcy (w tys. Zł) 89,642 88,902 87,312

wskaźnik ogółnego zadłużenia (w %) 45.17 42.16 40.11wskaźnik zadłużenia długoterminowego kapitału własnego (w %)

40.87 32.36 20.36

wskaźnik zadłużenia krótkoterminowego kapitału własnego (w %)

41.50 40.52 46.61

wskaźnik zdolności przedsiębiorstwa do pokrycia odsetek zyskiem

1.59 4.83 12.40

wskaźnik zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu (w %) 0.95 1.64 1.08



Dane zawarte w tabeli 2.8. wskazują, że wszystkie wskaźniki kształtują się na koniec

rozpatrywanego okresu korzystniej a niżeli w roku bazowym. Na uwagę zasługuje fakt, iż

spadkowi wskaźnika ogólnego zadłużenia o 5,06 punktu procentowego towarzyszy spadek

wskaźnika zadłużenia długoterminowego kapitału własnego aż o 20,51 punktów

procentowych. Niekorzystnym zjawiskiem jest wzrost wskaźnika zadłużenia

krótkoterminowego o 5,11 punktu procentowego.

Pozytywnie należy również ocenić zdolność przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia.

Na taką ocenę pozwala kształtowanie się wskaźnika zdolności przedsiębiorstwa do pokrycia

odsetek zyskiem oraz wskaźnik zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu. Wielkość

pierwszego ze wskaźników w analizowanym okresie jest zdecydowanie wyższa niż progowa

wielkość (200 %). Drugi z wymienionych wskaźników kształtował się na bardzo wysokim

34

poziomie i w latach 2001 i 2002 osiągnięty zysk operacyjny pozwalał na pełne pokrycie

płatności związanych z obsługą zadłużenia.

35

Rozdział IV.

Analiza gospodarowania kapitałem obrotowym netto.

4.1. Ocena poziomu kapitału obrotowego netto przedsiębiorstwa „Farmacja” w

latach 2000-2002.

Przekształcenie bilansu sprawozdawczego w bilans analityczny na potrzeby

obliczenia kapitału pracującego przedstawia tabela 3.1.

Tabela 3.1. Wybrane pozycje bilansu przedsiębiorstwa Farmacja za lata 2000-2002 (w tys. Zł)

I. Aktywa trwałe 145,007 143,056 142,209

II. Aktywa obrotowe, w tym: 53,460 67,828 75,486

należności z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy

697 770 918

Aktywa ogółem 198,467 210,884 217,695

PASYWA 2000 2001 2002

I. Kapitał własny 108,825 121,982 130,383

II. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, w tym: 89,642 88,902 87,312

1. Rezerwy na zobowiązania, w tym: 14,152 22,900 23,104krótkoterminowa rezerwna na świadczenia emerytalne i rentowe 155 123 128

krótkoterminowa pozostała rezerwa 7,968 10,015 9,091

2. Zobowiązania krótkoterminowe, w tym:41,044 48,975 58,948

zobowiązania z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyzej 12 miesięcy

4,015 9,708 7,409

3. Krótkoterminowe inne rozliczenia międzyokresowe bierne

15 27 10

Pasywa ogółem 198,467 210,884 217,695

AKTYWA 2000 2001 2002

36

Na podstawie powyższych danych można obliczyć wielkość kapitału obrotowego

netto rozpatrywanego przedsiębiorstwa Farmacja w badanym okresie, co przedstawia tabela

3.2.

Tabela 3.2 Wielkość kapitału obrotowego netto (w tys. zł)

2000 2001 2002kapitał obrotowy netto wg formuły krótkoterminowej, majątkowej 7,596 17,626 13,800

wyszczególnieniekapitał obrotowy netto

Z danych zawartych w tabeli 3.2. wynika, że rozpatrywane przedsiębiorstwo Farmacja

w całym badanym okresie osiągało dodatnią wielkość kapitału obrotowego netto. Zwiększenie

kapitału obrotowego z ponad 7 mln. zł w roku 2000 do ponad 17 mln. zł w roku 2001 i ponad

13 mln. zł w roku 2002 wymaga pogłębionej oceny w zakresie gospodarowania kapitałem

obrotowym netto. W tym celu należy dokonać pomiaru udziału kapitału obrotowego netto w

sumie bilansowej, co przedstawia tabela 3.3.

Tabela 3.3. Udział kapitału netto w aktywach ogółem (w %)


Udział kapitału netto w aktywach ogółem 3.83 8.36 6.34

W badanym przedsiębiorstwie nastąpiło prawie dwukrotne zwiększenie kapitału

obrotowego netto w 2002 roku w porównaniu z rokiem 2000. Jednakże w porównaniu z

rokiem 2001 kapitał obrotowy netto zmniejszył się o prawie 4 mln zł. Jest to efektem

wzrostu zobowiązań krótkoterminowych o 10 mln zł.

Na podstawie danych zawartych w tabeli 3.3. można zauważyć, że w latach 2000 –

2001 poziom kapitału obrotowego netto w aktywach ogółem kształtował się na poziomie

poniżej 10% odpowiednio: 3,83%, 8,36% oraz 6,34%. Tak więc, w badanym

przedsiębiorstwie nastąpił wzrost kapitału obrotowego netto w porównaniu z rokiem 2000.

Towarzyszy temu wzrost zysku netto o 387% w porównaniu z rokiem 2000.

37

W celu analizy efektywności gospodarowania zasobami obrotowymi wykorzystuje się

wskaźniki obrotowości majątku i kapitału.

4.2. Analiza efektywności gospodarowania zasobami obrotowymi przy

wykorzystaniu wskaźników obrotowości majątku i kapitału.

Kształtowanie się wskaźników obrotowości majątku i kapitału przedsiębiorstwa

„Farmacja” przedstawia tabela 3.4. Tabela 3.4. Kształtowanie się wskaźników obrotowości w przedsiębiorstwie Farmacja w latach 2000-

2002

1.Wskaźnik obrotowości majatku obrotowego

3.50 2.82 2.80

2. Cykl konwersji zapasów materiałów (w dniach)

70.8 54.7 40.5

3. Cykl konwersji zapasów produkcji w toku (w dniach)

9.0 2.9 1.0

4. Cykl konwersji zapasów wyrobów gotowych (w dniach)

37.8 43.9 35.1

5. Cykl konwersji towarów (w dniach)

14.4 92.2 71.2

6. Cykl konwersji zapasów (w dniach)

94.1 100.0 74.2

7. Cykl konwersji należności (w dniach)

50.5 79.4 91.3

8. Cykl konwersji zobowiązań (w dniach)

66.1 139.4 142.6

9. Cykl brutto kapitału obrotowego 144.6 179.4 165.5

10. Cykl konwersji gotówki 78.5 40.0 22.8


Z danych zawartych w tabeli 3.4. wynika, że w rozpatrywanym przedsiębiorstwie

„Farmacja” w badanym okresie miała miejsce stabilizacja efektywności gospodarowania

zasobami obrotowymi przedsiębiorstwa.

38

Poprawa efektywności gospodarowania kapitałem obrotowym netto wymaga

skracania długości cyklu konwersji gotówki. Można to osiągnąć dzięki:

a) Skróceniu cyklu konwersji zapasów.

W przedsiębiorstwie „Farmacja” szczególnie korzystna sytuacja miała miejsce w

gospodarowaniu zapasami. W badanym okresie cykl konwersji zapasów charakteryzował się

tendencją malejącą ze 100 dni w roku 2001 do 74 dni w roku 2002. Cykl konwersji zapasów

w ciągu dwóch lat ostatecznie skrócił się o ponad 19 dni.

b) Wydłużeniu cyklu konwersji zobowiązań.

Okres regulowania zobowiązań również uległ wydłużeniu w 2002 roku w stosunku do

roku poprzedniego o 3 dni, z ponad 79 do ponad 91 dni, co oznacza że przedsiębiorstwo

„Farmacja” o 3 dni dłużej reguluje swoje zobowiązania. Cykl konwersji zobowiązań w ciągu

dwóch lat ostatecznie wydłużył się o 76 dni.

c) Skracaniu cyklu konwersji należności.

Okres spływu należności charakteryzował się w badanym okresie tendencją rosnącą i

wydłużył się z 50 dni w roku 2000 do 91 dni w roku 2002. Wydłużenie wskaźnika okresu

spływu należności oznaczało liberalizację polityki kredytowej. Oznacza to, że

przedsiębiorstwo „Farmacja” kredytuje odbiorców.

Cykl konwersji gotówki charakteryzował się stałą tendencją do skracania, z ponad 78

dni w roku 2000 do 22 dni w roku 2002. Skrócenie cyklu konwersji gotówki w roku 2002 o

ponad 55 dni w stosunku do roku 2000 jest zjawiskiem pozytywnym, gdyż oznacza to, że

przedsiębiorstwo coraz krócej czeka na gotówkę, a to oznacza, że nie wymaga to

angażowania kapitału długoterminowego w działalność przedsiębiorstwa.

Wskaźnik obrotowości majątku obrotowego zmniejszył się z 3,5 w 2000 roku do 2,8

w roku 2002. Obniżenie się wskaźnika obrotowości majątkiem obrotowym oznacza

pogorszenie gospodarowania cyklem operacyjnym, który w badanym okresie wyniósł

odpowiednio: 144,6; 179,4; 165,5 dni, co należy ocenić negatywnie z punktu widzenia

sprawności gospodarowania. Oznaczało to, że w 2002 roku przedsiębiorstwo „Farmacja”

musiało zgromadzić dodatkowy kapitał długoterminowy na sfinansowanie dłuższego cyklu

operacyjnego o prawie 21 dni.

39

Reasumując, można stwierdzić, że przedsiębiorstwo „Farmacja” gospodaruje

posiadanymi zasobami obrotowymi w sposób coraz bardziej efektywny. Przy czym należy

zauważyć, że zarządzanie należnościami powinno być bardziej szczegółowo

przeanalizowane w latach następnych, gdyż może ono stanowić symptom pogorszenia

efektywności.

4.3. Rekonstrukcja i ocena strategii inwestowania przedsiębiorstwa „Farmacja” w

aktywa obrotowe.

Porównanie strategii konserwatywnej i agresywnej aktywów obrotowych przedstawia

tabela 3.5.

Tabela 3.5. Porównanie konserwatywnej i agresywnej strategii aktywów obrotowych.

1. Udział zapasów w aktywach obrotowych wyższy niższy2. Udział należności w aktywach obrotowych wyższy niższy

3. Udział środków pieniężnych w aktywach obrotowych

wyższy niższy

4. Udział inwestycji krótkoterminowych (bez środków pieniężnych) w aktywach obrotowych

wyższy niższy

5. Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach obrotowych

wyższy niższy

6. Udział majątku operacyjnego w aktywach ogółem niższy wyższy

Wielkość wskaźnika w stosunku do Benchmark

WskaźnikiStrategia

konserwatywnaStrategia

agresywna

40

Benchmark to punkt odniesienia, względem którego będzie odnoszona strategia

inwestowania w aktywa obrotowe. W przypadku przedsiębiorstwa „Farmacja”

benchmarkiem jest strategia inwestowania w aktywa obrotowe przedsiębiorstwa „Farmacja”

z końca 2000 roku.

Tabela 3.6. zawiera dane bilansowe niezbędne do zrekonstruowania i oceny strategii

inwestowania w aktywa obrotowe, natomiast tabela 3.7. przedstawia wskaźniki

charakteryzujące strategię inwestowania w aktywa obrotowe.

Tabela 3.6. Wybrane pozycje z bilansu przedsiębiorstwa Farmacja w latach 2000-2002 (w tys. zł)

1. Wartości niematerialne i prawne 895 13631 239042. Rzeczowe aktywa trwałe 138598 121682 1118973. Aktywa obrotowe 53460 67828 754864. Aktywa ogółem 198467 210884 2176955. Zapasy 22498 17149 153726. Należności 27610 44013 538817. Środki pieniężne 2806 6081 52278. Inwestycje krótkoterminowe (bez środków pieniężnych) 0 0

2002wyszczególnienie 2000 2001

0

41

Tabela. 3.7. Wskaźniki charakteryzujące strategię inwestowania w aktywa obrotowe przedsiębiorstwa.

1. Udział zapasów w aktywach obrotowych

0.42 0.25 agresywna 0.20 agresywna

2. Udział należności w aktywach obrotowych

0.52 0.65 konserwatywna 0.71 konserwatywna

3. Udział środków pieniężnych w aktywach obrotowych


4. Udział inwestycji krótkoterminowych (bez środków pieniężnych) w aktywach obrotowych

0 0 0

5. Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach obrotowych


6. Udział majątku operacyjnego w aktywach ogółem 0.27 0.32 agresywna 0.35 agresywna

2002

wskaźnik strategiawskaźnik strategiaBenchmark

2001wyszczególnienie

Dysponując powyższymi danymi można sporządzić wykres charakteryzujący strategię

inwestowania w aktywa obrotowe rozpatrywanego przedsiębiorstwa „Farmacja” względem

benchmarka.

Rysunek 2. Strategia inwestowania w aktywa obrotowe przedsiębiorstwa Farmacja.

1,0

0,52002

20012000

0,00,0 0,5 1,0

Udział majątku operacyjnego w

aktywach ogółem

Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach obrotowych

Konserwatywna

Umiarkowana

Umiarkowana

Agresywna

42

Analiza powyższych danych wskazuje, że przedsiębiorstwo Farmacja w całym

badanym okresie wykorzystywało umiarkowaną strategię inwestowania w aktywa obrotowe.

Skala zmian strategii inwestowania w aktywa obrotowe rozpatrywanego przedsiębiorstwa

„Farmacja” była niewielka, aczkolwiek istotna z punktu widzenia agresywności strategii.

Przemiany wskaźnika poziomu majątku operacyjnego miały charakter agresywny, co

oznacza, że rozpatrywane przedsiębiorstwo zwiększyło przede wszystkim nakłady

inwestycyjne w wartości niematerialne i prawne. Ponadto wzrost majątku operacyjnego

oznacza wzrost majątku zwiększającego wartość dla właścicieli.

Z kolei wskaźnik natychmiastowej płynności charakteryzował się tendencją

spadkową, co przełożyło się na bardziej konserwatywne podejście do zarządzania

natychmiastową płynnością w stosunku do roku 2001.

W przypadku zarządzania zapasami to zarówno w roku 2001 jak i w roku 2002

przedsiębiorstwo Farmacja zarządzało zapasami w sposób agresywny:

- zapasy wykazują tendencję spadkową w ujęciu bezwzględnym.

Środkami pieniężnymi przedsiębiorstwo „Farmacja” gospodarowało w sposób

bardziej konserwatywny, gdyż zwiększyły się o 2 421 (tys.) w stosunku do benchmarka, co

przekłada się na zwiększenie udziału i znaczenia gotówki w aktywach obrotowych.

Jeśli chodzi o należności to przedsiębiorstwo „Farmacja” gospodarowało nimi

również w sposób bardziej konserwatywny wykazując tendencję wzrostową o 26 271 (tys.)

w stosunku do benchmarka, co oznacza wyraźny wzrost kredytowania klientów oraz

liberalizację polityki kredytowej.

4.4. Rekonstrukcja i ocena strategii finansowania aktywów obrotowych przedsiębiorstwa

Farmacja.

Zestawienie cech konserwatywnej i agresywnej strategii finansowania aktywów

obrotowych przedstawia tabela 3.8.

43

Tabela 3.8. Porównanie konserwatywnej i agresywnej strategii finansowania aktywów obrotowych

1. Udział krótkoterminowych kredytów bankowych i pożyczek w

niższy wyższy

2. Udział zobowiązań z tytułu dostaw i usług w aktywach ogółem

niższy wyższy

3. Udział zobowiązań długoterminowych w aktywach

wyższy niższy

4. Udział kapitałów własnych w aktywach ogółem

wyższy niższy

5. Udział zobowiązań krótkoterminowych w aktywach

niższy wyższy

6. Udział krótkoterminowych zobowiązań z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkoterminowych

niższy wyższy

Strategia konserwatywna

Strategia agresywna

Wskaźniki


Na podstawie tabeli 3.8. zrekonstruowano i oceniono strategię finansowania aktywów

obrotowych dla rozpatrywanego przedsiębiorstwa „Farmacja” w odniesieniu do benchmarka,

którym jest strategia finansowania aktywów obrotowych przedsiębiorstwa z końca 2000

roku. Tabele 3.9. i 3.10. zawierają niezbędne dane bilansowe oraz zestawienie wskaźników

strategii finansowania aktywów obrotowych.

Tabela 3.9. Wybrane pozycje z bilansu przedsiębiorstwa farmacja (w tys. Zł)

1. Zobowiązania krótkoterminowe 41 044 48 975 58 9482. Aktywa ogółem 198 467 210 884 217 6953. Zobowiązania z tytułu dostaw 14 301 17 934 23 8414. Kapitał własny 108 825 121 982 130 3835. Zobowiązania długoterminowe 34 431 17 000 5 2506. Zapasy 22 498 17 149 15 3727. Krótkoterminowe kredyty bankowe i pożyczki 12 940 14 000 22 400


44

Tabela 3.10. Wskaźniki strategii finansowania aktywów obrotowych przedsiębiorstwa Farmacja.

1. Udział krótkoterminowych kredytów bankowych i pożyczek w aktywach ogółem

0.07 0.07 bez zmian 0.10 agresywna

2. Udział zobowiązań z tytułu dostaw i usług w aktywach ogółem


3. Udział zobowiązań długoterminowych w aktywach ogółem


4. Udział kapitałów własnych w aktywach ogółem


5. Udział zobowiązań krótkoterminowych w aktywach ogółem


6. Udział krótkoterminowych zobowiązań z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkoterminowych


2002

wskaźnik strategia wskaźnik strategiawyszczególnienie Benchmark

2001

Dysponując powyższymi danymi można sporządzić wykres charakteryzujący strategię

finansowania aktywów obrotowych rozpatrywanego przedsiębiorstwa Farmacja względem

benchmarka.

45

Rysunek 3. Strategia finansowania aktywów obrotowych przedsiębiorstwa Farmacja

1.0

0.52001

20022000

0.00.0 0.5 1.0

Agresywna

Udział zobowiązań krótkoterminowych w aktywach ogółem

Udział zobowiązań z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkoterminowych

Umiarkowana

Konserwatywna Umiarkowana

Analizując powyższy wykres można stwierdzić, że przedsiębiorstwo „Farmacja” w

całym badanym okresie wykorzystywało umiarkowaną strategię finansowania aktywów

obrotowych.

Wskaźnik zobowiązań krótkoterminowych w aktywach ogółem w badanym okresie

uległ zwiększeniu w 2002 roku zarówno w stosunku do roku 2001 jak i 2000, oznacza to

zwiększenie stopnia agresywności strategii, co powoduje zmniejszenie konserwatywnego

podejścia w zarządzaniu zobowiązaniami krótkoterminowymi. W efekcie tego nastąpiło

zwiększenie udziału zobowiązań krótkoterminowych w aktywach ogółem.

Analiza struktury wewnętrznej finansowania aktywów obrotowych (tabela 3.10)

potwierdza powyższe wnioski. W roku 2001 wskaźniki udziału zobowiązań z tytułu dostaw i

usług w aktywach ogółem, udziału zobowiązań długoterminowych w aktywach ogółem,

udział zobowiązań krótkoterminowych w aktywach ogółem i udział zobowiązań

krótkoterminowych z tytułu dostaw i usług w zobowiązaniach krótkoterminowych

świadczyły o agresywnym charakterze strategii finansowania aktywów obrotowych. W roku

2002 w stosunku do roku 2001 tendencja rozwojowa tych wskaźników świadczyła o jeszcze

większym stopniu agresywności. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w rysunku 2, gdzie

46

punkt wyznaczający strategię w roku 2002 przesunął się znacząco w prawo ku jeszcze

bardziej agresywnemu podejściu.

Reasumując, spółka „Farmacja” stosowała umiarkowany charakter strategii

finansowania aktywów obrotowych, przy czym w roku 2001 była to strategia umiarkowana o

niższym stopniu agresywności, a niżeli miało to miejsce w roku 2002.

4.5. Rekonstrukcja i ocena strategii gospodarowania kapitałem obrotowym netto w


Porównanie strategii konserwatywnej i agresywnej kapitału obrotowego netto

przedstawia tabela 3.11.

Tabela 3.11. Porównanie konserwatywnej i agresywnej strategii kapitału obrotowego netto.

1. Udział aktywów obrotowych bez inwestycji krótkoterminowych w aktywach ogółem

wyższy niższy


niższy wyższy


WskaźnikiStrategia

konserwatywnaStrategia

agresywna

Na podstawie powyższych wskaźników zrekonstruowano strategię gospodarowania

kapitałem obrotowym netto dla przedsiębiorstwa „Farmacja” w odniesieniu do benchmarka,

którym jest strategia tego przedsiębiorstwa z końca 2000 roku. Tabele 3.12. i 3.13. zawierają

niezbędne dane bilansowe oraz zestawienie wskaźników strategii gospodarowania kapitałem

obrotowym netto.

Tabela 3.12. Wybrane pozycje bilansu przedsiębiorstwa Farmacja (w tys. Zł)

Aktywa obrotowe 53 460 67 828 75 486Inwestycje krótkoterminowe 2 806 6 081 5 227


47

Aktywa ogółem 198 467 210 884 217 695Zobowiązania krótkoterminowe 41 044 48 975 58 948

Tabela 3.13. Wskaźnik strategii kapitału obrotowego netto przedsiębiorstwa Farmacja

1. Udział aktywów obrotowych bez inwestycji krótkoterminowych w aktywach ogółem

0,26 0,29 konserwatywna 0,32 konserwatywna


0,21 0,23 agresywna 0,27 agresywna

2002

wskaźnik strategia wskaźnik strategiawyszczególnienie Benchmark

2001

Dysponując powyższymi danymi sporządzono wykres charakteryzujący strategię

gospodarowania kapitałem obrotowym netto rozpatrywanego przedsiębiorstwa „Farmacja”

względem benchmarka.

Rysunek 4. Strategia gospodarowania kapitałem obrotowym netto przedsiębiorstwa Farmacja.

1.0Strategia aktywów

0.5

20012002

2000

0.00.0 0.5 1.0

Umiarkowana

Strategia pasywów

Konserwatywna Umiarkowana

Agresywna

48

Analizując wykres strategii gospodarowania kapitałem obrotowym netto można

stwierdzić, że rozpatrywane przedsiębiorstwo „Farmacja” w całym badanym okresie

stosowało strategię umiarkowaną.

Umiarkowany charakter strategii gospodarowania kapitałem obrotowym netto

przedsiębiorstwa „Farmacja” zarówno w roku 2001 jak i 2002 był agresywny, co

spowodowane było wzrostem zobowiązań krótkoterminowych.

Strategia majątkowo-finansowa spółki „Farmacja” w latach 2001-2002 w stosunku do

roku 2000 miała charakter umiarkowany. Przy czym rekonstrukcja strategii wykazała, że w

2002 roku była to strategia umiarkowana o przewadze cech agresywnego podejścia w

umiarkowanej strategii gospodarowania kapitałem obrotowym netto.

49

Rozdział V.

Analiza płynności oraz siły finansowej przedsiębiorstwa.

5.1. Analiza płynności finansowej w ujęciu statycznym.

Niezbędne dane do obliczenia wskaźników płynności finansowej przedsiębiorstwa

„Farmacja” przedstawia tabela 4.1.

Tabela 4.1. Dane niezbędne do obliczenia wskaźników płynności finansowej przedsiębiorstwa Farmacja

w latach 2000-2002 (w tys. zł).

Suma środków pieniężnych na koniec roku 2,806 6,081 5,227

Aktywa płynne (należności i inwestycje krótkoterminowe)

29,719 49,324 58,190

Aktywa bieżące 52,763 67,058 74,568Zobowiązania bieżące, z tego: 45,167 49,432 60,768Rata kredytu długoterminowego 12,940 14,000 22,400Aktywa obrotowe skorygowane 47,423 64,778 73,792Zobowiązania bieżące skorygowane 32,544 37,375 44,048


Tabela 4.2. przedstawia kształtowanie się tych wskaźników w latach 2000–2002 w


50

Tabela 4.2. Kształtowanie się wskaźników płynności finansowej w latach 2000-2002.

Wskaźnik bieżącej płynności (w %) 150-200 116.82 135.66 122.71

Skorygowany wskaźnik bieżącej płynności finansowej (w %)

> wskaźnik III stopnia

145.72 173.32 167.53

Wskaźnik płynności szybkiej (w %) 100-120 65.80 99.78 95.76Wskaźnik wypłacalności gotówkowej (w %)

do 20 6.21 12.30 8.60

Wskaźnik zobowiązań natychmiast wymagalnych (w %)

wzrost 8.62 16.27 11.87

Wielkość kapitału pracującego (w tys. Zł)

wzrost 7,596 17,626 13,800

Wskaźnik udziału kapitału pracującego w aktywach bieżących (w %)

wzrost 14.40 26.28 18.51

2002wyszczególnienie wartość pożądana 2000 2001

Dane zawarte w tabelach 4.1. i 4.2. wskazują, że badane przedsiębiorstwo w latach

2000-2002 charakteryzowało się nieregularną tendencją w zakresie kształtowania się

płynności finansowej w ujęciu statycznym.

Płynność finansowa bieżąca rozpatrywanego przedsiębiorstwa w całym okresie

badanym kształtowała się w granicach 116,82-135,66%. Oznacza to, że aktywami bieżącymi

przedsiębiorstwo mogło pokryć zobowiązania bieżące w stu procentach i ponadto

pozostawało jemu jeszcze w badanym okresie od 16,82-35,66% nadwyżki tych aktywów na

inne potrzeby.

We wszystkich latach badanego okresu poziom bieżącej płynności finansowej

rozpatrywanego przedsiębiorstwa kształtował się poniżej dolnej granicy normy teoretycznej,

która wynosi 150%. Z tego też względu można by założyć, że przedsiębiorstwo mogło

borykać się we wszystkich latach badanego okresu z trudnościami w zakresie pełnego i

terminowego realizowania zobowiązań. Szczególnie dotyczy to roku 2000 i 2002 kiedy to

poziom bieżącej płynności był niższy w stosunku do roku 2001.

Z uwagi na fakt, że poziom bieżącej płynności finansowej obarczony jest wieloma

niedoskonałościami nie może on przesądzać ostatecznie o ocenie zdolności do

wywiązywania się ze zobowiązań bieżących.

Skorygowana płynność finansowa bieżąca ukształtowała się na wysokim poziomie, to

jest w granicach od 145,52 do 173,32% w całym badanym okresie. Oznacza to, że zdolność

51

rozpatrywanego przedsiębiorstwa do wywiązywania się ze zobowiązań bieżących plasowała

się w roku 2001 i roku 2002 w przedziale norm teoretycznych, mimo że w roku 2002

nieznacznie spadła.

Poziom płynności szybkiej rozpatrywanego przedsiębiorstwa w badanym okresie

charakteryzował się w przedziale 67,01-100,96%, przy czym najwyższy poziom

analizowanego zjawiska przypada na rok 2001. Jedynie w roku 2001 wartość tego wskaźnika

kształtowała się pożądanym przedziale. W roku 2000 i 2002 kształtuje się poniżej wartości

pożądanej (szczególnie w roku 2000) i niższą wartością w roku 2002 w stosunku do roku

2001. Jednakże nie miało to istotnego wpływu na zdolność rozpatrywanego przedsiębiorstwa

do wywiązywania się ze zobowiązań bieżących. Należy tu zaznaczyć, że spadek poziomu

płynności finansowej szybkiej odnotowano w latach 2000 i 2002, w którym to okresie

przedsiębiorstwo przeznaczyło większą cześć nakładów na przedsięwzięcia inwestycyjne i

restrukturyzacyjne. W takim przypadku należy uznać szybką płynność finansową za

zadowalającą.

W badanym okresie płynność gotówkowa wzrosła z 6,21% do 12,30% w roku 2001, a

z kolei w roku 2002 spadła do poziomu 8,60%. Spadek ten spowodowany był przede

wszystkim spłatą zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów.

Płynność natychmiastowa w latach 2000-2001 osiągnęła odpowiednio poziom 8,62%

i 16,27%, co oznacza, że w takim odsetku zobowiązania natychmiast wymagalne mogły być

spłacone posiadaną gotówką. W roku 2002 zdolność ta obniżyła się do 11,87%. Obniżenie

się tego poziomu zostało spowodowane wzrostem należności o 22,4% w roku 2002 w

stosunku do roku 2001.

W przypadku rozpatrywanego przedsiębiorstwa zarówno wielkość kapitału

pracującego jak i jego udział w aktywach bieżących w poszczególnych latach badanego

okresu w obu przypadkach ukazuje wzrost w roku 2001w stosunku do roku 2000 (z 14,40%

do 26,28%). Natomiast w roku 2002 następuje spadek do 18,51%, co spowodowane jest

wzrostem i nasileniem się inwestycji.

Można stwierdzić zatem, że rozpatrywane przedsiębiorstwo w żadnym roku badanego

okresu 2000-2002 nie utraciło zdolności do wywiązywania się z zobowiązań bieżących.

52

5.2. Kształtowanie się przepływów pieniężnych netto w poszczególnych rodzajach

działalności badanego przedsiębiorstwa „Farmacja”.

Charakter zmian w generowanych strumieniach pieniężnych oraz zmiany w wielkości

zgłaszanego zapotrzebowania na gotówkę w przedsiębiorstwie w sposób syntetyczny

odzwierciedlają kwoty przepływów pieniężnych netto w poszczególnych segmentach

rachunku przepływów pieniężnych. Kształtowanie się przepływów pieniężnych netto

przedstawia tabela 4.3.

Tabela 4.3. Przepływy pieniężne netto w działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej

przedsiębiorstwa Farmacja w latach 2000-2002 (w tys. zł).

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

15,180 40,052 33,203

Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej

3,295 -8,902 -14,566

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej

-17,832 -27,875 -19,491

Przepływy pieniężne netto razem 643 3,275 -854


Jak wynika z powyższej tabeli rozpatrywane przedsiębiorstwo charakteryzowało się

takimi przepływami pieniężnymi w poszczególnych obszarach działalności, które generalnie

odpowiadają warunkom realizowania szerokiego, ale i dynamicznego procesu inwestowania

w aktywa rzeczowe oraz wartości niematerialne i prawne. Prezentacja tych przepływów

znajduje się w tabeli 4.4. Tabela 4.4. Charakter przepływów pieniężnych przedsiębiorstwa Farmacja w latach 2000-2002.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej + + +

Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej + - -

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej - - -

Przepływy pieniężne netto razem + + -


53

Jak wynika z tabeli 4.3. w latach 2000-2002 przedsiębiorstwo „Farmacja” osiągało

dodatnie, choć o zróżnicowanym poziomie przepływy pieniężne netto z działalności

operacyjnej. Oznacza to, że w każdym roku badanego okresu działalność operacyjna

wygenerowała gotówkę netto, co należy ocenić bardzo pozytywnie, zwłaszcza, że w latach

2000-2002 przedsiębiorstwo realizowało program inwestycyjny i modernizacyjny.

Realizowane w latach 2000-2002 inwestycje zwłaszcza w rzeczowe aktywa trwałe

oraz wartości niematerialne i prawne wiązały się z wysokimi nakładami inwestycyjnymi, co

w rezultacie w rachunku przepływów środków pieniężnych potwierdzone zostało wyższymi

wydatkami od wpływów gotówki w latach 2001-2002.

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej we wszystkich latach badanego

okresu osiągały wartości ujemne, oznacza to, że wydatki były znacznie wyższe od wpływów.

Powodem tego były między innymi spłata kredytów i wysokich odsetek.

W roku 2002 przedsiębiorstwo Farmacja osiągnęło najwyższy poziom zysku netto.

Wydatki inwestycyjne były znaczące i przekraczały wpływy gotówkowe. Z kolei przepływy

finansowe netto z działalności finansowej wykazały saldo ujemne, które w rezultacie

zdecydowało o tym, że na działalności ogółem wydatkowano więcej gotówki niż wynosiły

wpływy. Wystąpiło więc ujemne saldo przepływów pieniężnych ogółem, które

spowodowało zmniejszenie stanu gotówki na koniec roku 2002 w stosunku do bilansu

otwarcia. Jednakże przedsiębiorstwo Farmacja w roku 2002 wypracowało nadwyżkę

finansową, która pozwoliła na realizację zamierzeń inwestycyjnych przewidzianych na ten

rok, jak również umożliwiła nabycie akcji własnych i wypłatę dywidendy dla właścicieli.

Ujemne przepływy netto środków pieniężnych wszystkich rodzajów działalności

spowodowały jedynie zmniejszenie stanu gotówki na koniec badanego okresu.

54

5.3. Analiza stanu wygenerowanych środków pieniężnych, działalności operacyjnej,

inwestycyjnej i finansowej oraz wpływu najistotniejszych czynników

determinujących te stany.

A). Najistotniejsze dane dotyczące wygenerowanej gotówki netto z działalności

operacyjnej w latach 2000-2002 zawiera tabela 4.5.

Tabela 4.5. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej w latach 2000-2002 (w tys. zł.).

2000 2001 2002Przepływy srodków pienięznych netto z działalnosci operacyjnej, z tego: 15,180 40,052 33,203 100.00 100.00 100.00

zysk netto 4,565 18,207 22,261 30.07 45.46 67.05korekty razem, z tego: 10,615 21,845 10,942 69.93 54.54 32.95amortyzacja 14,511 14,511 14,768 95.59 36.23 44.48zmiana stanu zapasów 7,169 5,349 1,777 47.23 13.36 5.35zmiana stanu należności 16,136 -16,508 -9,765 106.30 -41.22 -29.41zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych (bez kredytów i pożyczek) -28,367 6,871 1,573 -186.87 17.16 4.74

Wskaźniki dynamikiwyszczególnienie 2000 2001 2002

Z powyższych danych wynika, że poziom wygenerowanej gotówki netto z

działalności operacyjnej w poszczególnych latach badanego okresu był najniższy w roku

2000, najwyższy w roku 2001 i nieco niższy w roku 2002 w stosunku do roku 2001. W roku

2000 operacyjna gotówka netto stanowiła 38% gotówki z roku 2001, zaś gotówka z roku

2002 była niższa o 17,1 punktu procentowego od gotówki z roku 2001.

Szczególnie istotne znaczenie dla poziomów wygenerowanej gotówki operacyjnej

netto w poszczególnych latach badanego okresu miały czynniki, które kształtowały owe

stany środków pieniężnych.

W roku 2001 gotówka operacyjna netto (40 052 tys. zł) w 81,7% została

wygenerowana dzięki osiągniętemu zyskowi netto na poziomie 18 207 tys. zł oraz

amortyzacji, która wynosiła 14 511 tys. zł. Na dobro gotówki operacyjnej netto z

działalności operacyjnej wpływał również wzrost stanu zobowiązań krótkoterminowych bez

55

kredytów i pożyczek. Bardzo znaczne zmniejszenie poziomu gotówki operacyjnej w roku

2001 należy przypisać wzrostowi stanu należności o 16 508 tys. zł,. co jest zjawiskiem

negatywnym. Z kolei pozytywnym objawem było zmniejszenie stanu zapasów zarówno w

roku 2001 jak i 2002, co przyczyniło się również do uwolnienia gotówki.

W roku 2000 na niższy poziom środków pieniężnych netto z działalności operacyjnej

o 24 872 tys. zł. niż w roku 2001 najistotniejszy wpływ miał zdecydowanie niższy poziom

osiągniętego zysku netto, który był o 74,9 punktu procentowego niższy, czyli 4 565 tys. zł.

Ponadto na zmniejszenie poziomu gotówki operacyjnej w roku 2000 wpływał spadek stanu

zobowiązań krótkoterminowych.

Z kolei w roku 2002 gotówka operacyjna netto została wygenerowana dzięki

osiągniętemu zyskowi netto (najwyższemu w badanym okresie) na poziomie 22 261 tys. zł

oraz amortyzacji, która wynosiła 14 768 tys. zł. Poziom środków pieniężnych netto z

działalności operacyjnej wyniósł 33 203 tys. zł i był niższy od sumy zysku netto i

amortyzacji (37 029 tys. zł) o 3 826 tys. zł. Ponadto na zwiększenie gotówki operacyjnej

netto wpływał również wzrost stanu zobowiązań krótkoterminowych bez kredytów i

pożyczek, aczkolwiek w mniejszym stopniu niż w roku 2001, ponadto pozytywny wpływ w

roku 2002 miało również zmniejszenie stanu zapasów.

Reasumując, kształtowanie się wielkości gotówki operacyjnej netto z działalności

operacyjnej należy ocenić pozytywnie, biorąc pod uwagę fakt, że w całym badanym okresie

realizowano programy inwestycyjno – modernizacyjne. Jednakże wzrost należności w latach

2001-2002 decydował o przejściowych znacznych obniżkach wpływów gotówki do

przedsiębiorstwa „Farmacja”, co pogarszało jego płynność finansową, którą i tak ocenia się

jako zdecydowanie zadowalającą.

B). Najistotniejsze dane dotyczące przepływów pieniężnych netto z działalności

inwestycyjnej i finansowej oraz wpływu czynników na kształtowanie się gotówki netto

w tych obszarach działalności zawiera tabela 4.6.

56

Tabela 4.6. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej i finansowej w latach 2000-2002 (w tys.

zł).

2000 2001 2002

Przepływy srodków pieniężnych netto z działalności inwestycyjnej, w tym:

3,295 -8,902 -14,566 100.00 100.00 100.00

Wpływy, w tym: 27,535 2,070 14,179 100.00 100.00 100.00zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

26,684 779 13,538 96.91 37.63 95.48

Wydatki, w tym: 24,240 10,972 28,745 100.00 100.00 100.00

nabycie wartosci niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

24,002 10,940 27,490 99.02 99.71 95.63

Przepływy srodków pieniężnych netto z działalności finansowej, w tym:

-17,832 -27,875 -19,491 100.00 100.00 100.00

Wpływy, z tego: 7,133 3,060 1,366 100.00 100.00 100.00kredyty i pożyczki 7,133 2,865 734 100.00 93.63 53.73emisja dłużnych papierów wartościowych 0 0 0 0 0 0Wydatki, w tym: 24,965 30,935 20,857 100.00 100.00 100.00nabycie akcji (udziałów) własnych 4,000 4,154 12,796 16.02 13.43 61.35dywidendy na rzecz właścicieli 6,439 896 1,064 25.79 2.90 5.10spłata kredytów i pożyczek 4,551 19,236 4,084 18.23 62.18 19.58wykup dłużnych papierów wartościowych 0 0 0 0 0 0odsetki 9,732 6,649 2,913 38.98 21.49 13.97

Działalność inwestycyjna

Działalność finansowa

wyszczególnienie 2000 2001 2002Wskaźniki dynamiki

Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej tylko w roku 2000 osiągnęły

poziom dodatni (wpływy przewyższały wydatki), natomiast w latach 2001-2002 poziom

przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej był ujemny, co spowodowane był

realizowanym programem inwestycyjnym. W rezultacie saldo ujemnych przepływów

byłoby w każdym roku wyższe, gdyby przedsiębiorstwo „Farmacja” nie osiągało wpływów

gotówki z tytułu zbycia wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów

trwałych. Wpływy te stanowiły od 95,48% do 96,91% ogółu wpływów z działalności

inwestycyjnej oraz 7,1% w roku 2001 i 49,2% w roku 2002 wydatków na nabycie wartości

niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych.

W działalności finansowej rozpatrywane przedsiębiorstwo we wszystkich latach

osiągało ujemne saldo przepływów środków pieniężnych.

Głównymi źródłami dopływu środków pieniężnych w działalności finansowej były

kredyty i pożyczki bankowe.

57

Analiza wydatków działalności finansowej ukazuje, że szczególnie w roku 2001

zmniejszono poziom zadłużenia w postaci kredytów bo aż o 19 236 tys. zł., jak również

wydatki w roku 2002 zwiększyło nabycie (akcji) udziałów własnych, co spowodowało

zmniejszenie środków pieniężnych netto z działalności finansowej o 12 796 tys. zł.

5.4. Ocena siły finansowej przedsiębiorstwa „Farmacja”.

Poziom nadwyżki finansowej osiągany przez przedsiębiorstwo „Farmacja” w latach

2000-2002 ustalono jako sumę zysku netto, amortyzacji oraz zmianę stanu rezerw.

Nadwyżka w poszczególnych latach badanego okresu kształtowała się następująco:

Rok 2000 23 769Rok 2001 41 466Rok 2002 37 233

Poziomy wskaźników siły finansowej przedsiębiorstwa przedstawia tabela 4.7.

Tabela 4.7. Wskaźniki siły finansowej rozpatrywanego przedsiębiorstwa w latach 2000-2002

Wskaźnik nadwyżki finansowej do przychodów ze sprzedaży

12.7 21.7 17.6

Pieniężna stopa zwrotu z kapitału własnego 23.5 39.8 35.1

Wskaźnik stopnia wewnętrznego finansowania inwestycji

98.1 377.9 129.5

Dynamiczny wskaźnik płynności finansowej 41.6 92.1 69.0


Dane z tabeli 4.7. dowodzą, że rozpatrywane przedsiębiorstwo najwyższą zdolność

do generowania nadwyżki finansowej osiągnęło w 2001 roku. W roku 2002 zdolność ta

obniżyła się, czego skutkiem było nasilenie procesów inwestycyjno – restrukturyzacyjnych.

58

Pieniężna stopa zwrotu z kapitału własnego, która w roku 2002 wyniosła 35,1%,

mimo że niższa od roku 2001 to zasługuje na ocenę pozytywną.

Jedynie w roku 2000 przedsiębiorstwo wymagało zasilenia zewnętrznego na pełne

sfinansowanie inwestycji w wysokości 1,9% ogółu poniesionych wydatków inwestycyjnych.

W roku 2001 i 2002 nadwyżka nad kosztami inwestycji wynosiła już odpowiednio 277,9% i

29,5% kwoty tych wydatków i mogła być spożytkowana na inne cele.

Bardzo korzystnie kształtował się również dynamiczny wskaźnik płynności. W roku

2002 osiągnął on poziom 69%, co oznacza, że zobowiązania o krótkim okresie zapadalności

w bardzo wysokim stopniu są pokryte nadwyżką finansową. Jeszcze wyższy poziom tego

wskaźnika wystąpił w roku 2001.

Ogólnie siłę finansowa przedsiębiorstwa Farmacja należy ocenić bardzo pozytywnie.

Kształtowanie się wskaźników siły finansowej przedsiębiorstwa w bardzo korzystnym

świetle przedstawia możliwości rozpatrywanego przedsiębiorstwa w zakresie zdolności do

regulowania swoich zobowiązań.

59

Rozdział VI.

Analiza progu rentowności.

6.1. Analiza progu rentowności i wspomagania operacyjnego.

Obliczenie progu rentowności wymaga pewnych założeń:

- wielkość wytworzonej produkcji danego wyrobu leku opakowania „T” jest równa

wielkości sprzedaży;

- całkowite koszty stałe pozostają nie zmienione w badanym przedziale rozmiarów

produkcji;

- jednostkowe koszty zmienne zwiększają się proporcjonalnie do wzrostu wielkości

produkcji.

Ilościowy próg rentowności wynosi:

Pri ≈ 27 000 000 szt.

Badane przedsiębiorstwo musi wyprodukować i sprzedać 27 000 000 szt. leku

opakowania „T”. Wówczas przychody ze sprzedaży będą równe całkowitym kosztom

własnym poniesionym na wytworzenie tego wyrobu.

Próg rentowności można obliczyć również w ujęciu wartościowym (Prw ):

Prw ≈ 135 000 000 zł.

Przedsiębiorstwo musi sprzedać 27 000 000 szt. wyrobów, aby przychody ze sprzedaży

wynoszące 136 780 zł pokryły wszystkie koszty.

Wielkość produkcji leku opakowania „T”:

Wp ≈ 37 000 szt.

Aby zysk ze sprzedaży wyniósł 32 000 000 zł, analizowane przedsiębiorstwo musi

wyprodukować 37 000 000 szt.

Planowana wielkość zysku ze sprzedaży:

Ps ≈ 185 000 000 zł.

Planując zysk ze sprzedaży na poziomie 32 000 000 zł przedsiębiorstwo musi

wyprodukować 37 000 000 szt. wyrobów opakowania „T” oraz osiągnąć 185 000 000 zł

60

przychodów ze sprzedaży. Biorąc pod uwagę zdolność produkcyjną przedsiębiorstwa

wynoszącą 45 000 000 szt., można założyć, że istnieje techniczna i technologiczna

możliwość wyprodukowania 37 000 000 szt. wyrobu, co odpowiada planowanej wielkości

zysku ze sprzedaży.

Rozpatrywane przedsiębiorstwo zaplanowało obniżyć cenę sprzedaży leków. W okresie

przed zmianami ilościowy próg rentowności wynosi:

Pri1 ≈ 27 000 000 szt.

W okresie drugim, po obniżce ceny sprzedaży ilościowy próg rentowności wynosi:

Pri2 ≈ 29 000 000 szt.

Wartościowy próg rentowności wynosi:

- w okresie 1 Prw1 ≈ 135 000 000 zł,

- w okresie 2 Prw2 ≈ 139 200 000 zł.

Wielkość produkcji zapewniająca realizację 32 000 000 zł zysku ze sprzedaży wynosi:

- w okresie 1 Wp ≈ 37 000 000 szt,

- w okresie 2 Wp ≈ 39 000 000 szt.

Do zrealizowania 32 000 000 zł zysku ze sprzedaży konieczna jest wartość sprzedaży

w wysokości:

- w okresie 1 Ps1 ≈ 185 000 000 zł,

- w okresie 2 Ps2 ≈ 187 200 000 zł.

Powyższe obliczenia wskazują, że próg rentowności w wyniku przyjęcia strategii

obniżenia ceny sprzedaży (okres 2) wyznacza wielkość 29 000 000 szt. tego produktu przy

wartości sprzedaży wynoszącej 139 200 000 zł. Jednocześnie badane przedsiębiorstwo

założyło osiągnięcie zysku ze sprzedaży w wysokości 32 000 000 zł. W związku z tym musi

wyprodukować 39 000 000 szt. wyrobu i sprzedać go za kwotę 187 200 000 zł. Przy

założonej wielkości produkcji na poziomie 37 000 000 szt. nie osiągnie zaplanowanego

zysku ze sprzedaży. Przy tym poziomie produkcji zysk wyniesie:

- w okresie 1 Zp1 ≈ 31 000 000 zł,

- w okresie 2 Zp2 ≈ 24 000 000 zł.

Analizowane przedsiębiorstwo osiągnie zysk ze sprzedaży w wysokości 24 000 000 zł

obniżając cenę o 0,2 zł.

61

Aby osiągnąć zaplanowany zysk przedsiębiorstwo obniża koszty. Koszt zmienny

jednostkowy obniżono do wysokości 1,65 zł oraz podwyższono całkowite koszty stałe do

kwoty 98 000 000 zł. Planowane zmiany ceny sprzedaży, jednostkowego kosztu zmiennego

i całkowitych kosztów stałych znajdują odzwierciedlenie w poziomie progu rentowności,

który wynosi:

- w okresie 1, przed zmianą:

Pri1 ≈ 27 000 000 szt,

- w okresie 3, po zmianach:

Pri3 ≈ 31 000 000 szt.

Próg rentowności w ujęciu wartościowym wynosi:

- w okresie 1, przed zmianą:

Prw1 ≈ 135 000 000 zł,

- w okresie 3, po zmianach:

Prw3 ≈ 148 800 000 zł.

Próg rentowności uległ przesunięciu ze sprzedaży 27 000 000 szt. do 31 000 000 szt.

Obniży się kwota zysku ze sprzedaży w porównaniu z planowaną wielkością:

Zs3 ≈ 18 550 000 zł.

Z obliczeń wynika, że zmiany ceny sprzedaży i kosztów własnych spowodowały zmianę

progu rentowności, który zwiększył się z 27 000 000 szt. do 31 000 000 szt. sprzedaży

wyrobu. Przy stałej wielkości produkcji na poziomie 37 000 000 szt. zysk ze sprzedaży

zmniejszył się z 31 000 000 zł do kwoty 7 650 000 zł w okresie 3, czyli o 40,16 %. Wynika

z tego, że przedsiębiorstwo w większym stopniu obniżyło cenę sprzedaży niż koszty

zmienne.

Analizowane przedsiębiorstwo zakłada, że w każdym okresie osiągnie zysk ze sprzedaży

w wysokości 32 000 000 zł. Wielkość produkcji i sprzedaży zapewniająca wypracowanie

planowanego zysku ze sprzedaży przy obniżce ceny sprzedaży i zmianie kosztów wynosi:

- wielkość produkcji; Wp3 ≈ 41 000 000 szt.

- wartość sprzedaży; Ps3 ≈ 196 800 000 zł.

Analizowane przedsiębiorstwo przy założonych zmianach, chcąc wypracować

zaplanowaną kwotę zysku ze sprzedaży, musi wyprodukować i sprzedać 41 000 000 szt. leku

opakowania „T” za kwotę 196 800 000 zł.

62

W zależności od poziomu kształtowania się ceny sprzedaży, kosztów stałych i kosztów

zmiennych zmienia się próg rentowności. Przy przyjętych założeniach oblicza się odchylenie

progu rentowności w wypadku zmiany ceny sprzedaży:

- obniżka ceny o 10% jako zmiana niekorzystna:

OPr = 87,18 %

- zwyżka ceny o 10 %, jako zmiana korzystna:

OPr = 64,18 %

- zwyżka ceny o 5 %, jako zmiana umiarkowana:

OPr = 68,71 %

Odchylenie progu rentowności w wypadku zmiany jednostkowych kosztów

zmiennych wynosi:

- zwyżka jednostkowych kosztów zmiennych o 10 % - zmiana niekorzystna:

OPr = 77,99 %

- obniżka jednostkowego kosztu zmiennego o 10 % - zmiana korzystna:

OPr = 70,28 %

Odchylenie progu rentowności w wypadku zmiany całkowitych kosztów stałych

wynosi:

- zwyżka jednostkowych kosztów stałych o 10 % - zmiana niekorzystna:

OPr = 81,33 %

- obniżka jednostkowego kosztów stałych o 10 % - zmiana korzystna:

OPr = 66,54 %

Powyższe obliczenia zestawiono w tabeli 5.1.

Tabela 5.1. Wyniki analizy wrażliwości progu rentowności

Zmiany progu rentowności Wyszczególnienie minimalne maksymalne

Odchylenie w wyniku zmiany ceny sprzedaży 64,18 87,18 Odchylenie w wyniku zmiany jednostkowego kosztu zmiennego 70,28 77,99 Odchylenie w wyniku zmiany całkowitych kosztów stałych 66,54 81,33

63

Tabela 5.1. przedstawia, że największe odchylenie wielkości progu rentowności

wystąpiło przy zmianie ceny sprzedaży. Z punktu widzenia siły oddziaływania na poziom

rentowności kolejnym czynnikiem jest zmiana całkowitych kosztów stałych, kolejnym

czynnikiem jest wpływ zmiany w jednostkowym koszcie zmiennym. Zauważa się większą

różnicę w wartościach pomiędzy wpływem cen sprzedaży i jednostkowych kosztów

zmiennych. Świadczy to o małym wpływie zmian relacji między kosztami stałymi i

zmiennymi. Przedsiębiorstwo bardziej musi obawiać się zmiany cen sprzedaży.

Powyższa analiza ustaliła, że czynnikiem obarczonym największą niepewnością są

zmiany cen sprzedaży oraz graniczne wielkości czynników stanowiących największe

zagrożenie dla przedsiębiorstwa. Przeprowadzone badania pokazały graniczne wielkości

czynników zapewniające opłacalność przedsiębiorstwa.

Wielkość granicznego poziomu cen sprzedaży (Cg) leku opakowania „T”:

Cg = 4,14 zł,

Wielkość granicznego poziomu jednostkowego kosztu zmiennego (K zg) leku

opakowania „T”:

Kzg = 2,57 zł,

Wielkość granicznego poziomu kosztów całkowitych stałych (K sg) leku opakowania

„T”:

Ksg = 121 730 000 zł.

Graniczny poziom cen sprzedaży leku opakowania „T” wynosi 4,14 zł. Oznacza to, że

przy tym poziomie ceny sprzedaży przedsiębiorstwo osiąga zerowy zysk ze sprzedaży.

Maksymalna wielkość jednostkowego kosztu zmiennego wynosi 2,57 zł, a całkowitych

kosztów stałych 121 730 000 zł.

Powyższa analiza zakładała, ze jeśli analizuje się wpływ danego czynnika to pozostałe

nie ulegną zmianie. Przyjmując zmiany czynników wpływających na poziom progu

rentowności, obliczymy odchylenia: Pr = 73,93 %

- w wariancie optymistycznym (bez zmian kosztów stałych, cena sprzedaży i koszty

zmienne wzrastają o 10%):

OPr = 67,21 %

- w wariancie pesymistycznym (bez zmian ceny sprzedaży, koszty stałe i koszty

zmienne wzrastają o 10%):

64

OPr = 85,79 %

W wariancie optymistycznym próg rentowności wynosi 67,21 %, a więc obniżył się

o 6,72 punktu procentowego. Jest to przesunięcie korzystne. W wariancie pesymistycznym

próg rentowności zwiększył się o 11,86 punktu procentowego, czyli uległ niekorzystnej

zmianie.

Stopień dźwigni operacyjnej (SDO) określa jaki nastąpi wzrost poziomu zysku ze

sprzedaży przy przyroście wartości sprzedaży. Przedsiębiorstwo zakłada zwiększenie

przychodów ze sprzedaży o 20 %. Obecnie zysk wynosi 32 000 000 zł. Przy założeniu stałej

wielkości produkcji zysk ze sprzedaży zwiększy się z 32 000 000 zł do 56 000 000 zł

(37 000 000x(5-1,71)x120% - 90 000 000), czyli o 75 %. Stopień dźwigni operacyjnej

wynosi:

SDO = 75/20 = 3,75

Każdy wzrost wartości przychodów ze sprzedaży o 1% ponad kwotę 185 000 000 zł

przynosi wzrost zysku ze sprzedaży o 3,75 %. Jeśli przedsiębiorstwo zakłada wzrost

przychodu ze sprzedaży o 20 %, to spowoduje to wzrost zysku ze sprzedaży o 75 %.

Analizę progu rentowności można przeprowadzić również dla produkcji

wieloasortymentowej. Jednostkowa marża brutto poszczególnych leków wynosi:

- dla leków Rx: Mb1 = 2,95 zł,

- dla leków OTC: Mb2 = 4,55 zł,

- dla pozostałych leków: Mb3 = 2,61 zł.

Całkowita marża brutto dla danej wielkości produkcji według poszczególnych

asortymentów leków wynosi:

- dla leków Rx: 2,95 x 26 000 000 = 76 700 000 zł,

- dla leków OTC: 4,55 x 8 500 000 = 38 675 000zł,

- dla pozostałych leków: 2,61 x 2 500 000= 6 525 000 zł.

Razem marża brutto wynosi 121 900 000 zł.

Wartość przychodów ze sprzedaży poszczególnych asortymentów leków wynosi:

- dla leków Rx: 4,30 x 26 000 000 = 111 800 000 zł,

- dla leków OTC: 6,00 x 8 500 000 = 51 000 000 zł,

- dla pozostałych leków: 4,50 x 2 500 000= 11 250 000 zł.

Razem wartość przychodów ze sprzedaży wynosi 174 050 000 zł.

65

Wartościowy próg rentowności dla produkcji ogółem wynosi:

Prw ≈ 128 500 000 zł.

Przedsiębiorstwo, sprzedając swoje wyroby za ogólną wartość powyżej

128 500 000 zł, osiągnie zysk ze sprzedaży.

Próg rentowności dla poszczególnych leków:

- dla leków Rx:

128 500 000/4,30 ≈ 29 900 000 szt.,

- dla leków OTC:

128 500 000/6,00 ≈ 21 400 000 szt.,

- dla pozostałych leków:

128 500 000/4,50 ≈ 28 500 000szt.

Średnia cena sprzedaży wynosi 4,70 zł. Ilościowy próg rentowności dla produkcji łącznej

wynosi 27 340 000 szt. Analizowane przedsiębiorstwo, aby zapewnić zysk ze sprzedaży

musi przekroczyć wartość przychodów ze sprzedaży ponad kwotę 174 050 000 zł, to znaczy

musi sprzedać średnio powyżej 27 340 000 sztuk leków łącznie.

6.2. Rentowność kapitału własnego – model analizy wskaźnikowej Du Ponta.

Do analizy rentowności kapitału własnego wykorzystano tzw. model analizy

wskaźnikowej Du Ponta. Wykorzystując podstawowe badania przyczynowe można ustalić

wpływ najważniejszych wskaźników cząstkowych na syntetyczny wskaźnik rentowności

kapitału własnego.

Dane liczbowe i obliczenia niezbędne do analizy czynników wpływających na zmianę wskaźnika

rentowności kapitału własnego ujęte zostały w tabeli 5.2.

66

Tabela 5.2

Wyszczególnienie 2000 2001 2002Zysk netto (w tys. zł) 4,565 18,207 22,261Kapitał własny (w tys.zł) 108,825 121,982 130,383Przychody ze sprzedaży (w tys. zł) 187,297 191,427 211,209Aktywa (w tys. zł) 198,467 210,884 217,695Wskaźnik rentowności kapitału własnego (w %) 4.19 14.93 17.07Wskaźnik rentowności sprzedaży (w %) 2.44 9.51 10.54Obrotowość majątku 0.94 0.91 0.97Mnożnik kapitałowy 1.82 1.73 1.67Wskaźnik rentowności majątku (ROA) 2.30 8.63 10.23

Na zmianę wskaźnika rentowności kapitału własnego w roku 2002 w większym

stopniu wpłynął wzrost wskaźnika rentowności majątku niż mnożnik kapitału własnego.

W celu pogłębienia analizy przyczynowej wykorzystano formułę trzyczynnikową. Wówczas

wskaźnik rentowności kapitału własnego zapiać można jako iloczyn:

Wskaźnik rentowności

kapitału własnego

= rentownośćsprzedaży

Xobrotowość majątku X mnożnik

kapitałowy

Aby ustalić wpływ powyższych czynników na spadek przyrostu rentowności kapitału

własnego wykorzystano metodę kolejnych podstawień.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego oraz wpływ kolejnych czynników na

zmianę rentowności kapitału własnego ukształtowały się następująco:

Tabela 5.3.

Wyszczególnienie 2000-2001 2001-2002 2000-2002

odchylenie 10.73 2.15 12.88rentownoś sprzedaży (A) 12.17 1.61 13.95produktywność majątku (B) -0.62 1.14 0.51mnożnik kapitałowy ( C) -0.82 -0.60 -1.58

67

Jak wynika z tabel 5.2. i 5.3. w badanym przedsiębiorstwie następował wzrost

wskaźnika rentowności kapitału własnego w badanym okresie. I tak w 2000 roku wynosił on

4,19%, w roku 2001 wzrósł aż o 10,73% - do 14,93%, a w 2002 roku wynosił 17,07 %.

Wzrost wskaźnika rentowności kapitału własnego w roku 2001 w stosunku do roku 2000 o

10,73% spowodowany był:

a) wzrostem rentowności sprzedaży o 12,17%

b) spadkiem produktywności majątku o 0,62%

c) spadkiem zadłużenia o 0,82%.

Podstawowym czynnikiem wzrostu rentowności kapitału własnego w roku 2001 w

stosunku do roku 2000 był wzrost rentowności sprzedaży, nastąpił spadek produktywności

majątku oraz wystąpił ujemny wpływ zadłużenia.

Wzrost rentowności kapitału własnego w roku 2002 w stosunku do roku 2000 o

12,88% został spowodowany:

a) wzrostem rentowności sprzedaży o 13,95%

b) wzrostem produktywności majątku o 0,51

c) spadkiem zadłużenia o 1,58.


stosunku do roku 2000 był wzrost rentowności sprzedaży, nastąpiła minimalna poprawa

zarządzania majątkiem oraz wystąpił ujemny wpływ zadłużenia.

Wzrost wskaźnika rentowności kapitału własnego w roku 2002 w stosunku do roku

2001 o 2,15% spowodowany był:

a) wzrostem rentowności sprzedaży o 1,61%.

b) wzrostem produktywności majątku o 1,14%

c) spadkiem zadłużenia o 0,6%


stosunku do roku 2001 był wzrost rentowności sprzedaży, nastąpiła poprawa zarządzania

majątkiem w stosunku do roku 2001, wystąpił ujemny wpływ zadłużenia.

68

Znajomość czynników kształtujących rentowność kapitałów własnych może ułatwić

spółce podejmowanie odpowiednich przedsięwzięć prowadzących do poprawy tej

rentowności. W wyborze przedsięwzięć powinna się kierować zasadą racjonalnego działania,

to znaczy: jeśli dysponuje ograniczonymi zasobami kapitału, powinna podejmować

działania, które przy danym kapitale umożliwią zwiększenie zysku, a jeśli wyczerpała

wszystkie możliwości wzrostu zysku powinna dążyć do minimalizowania zasobów

niezbędnego kapitału do osiągnięcia zysku, czyli pozbyć się niewykorzystanego majątku.1

1 W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005, s. 247.

69

Rozdział VII.

Analiza symptomów zagrożenia przedsiębiorstwa upadłością.

7.1. Analiza symptomów zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa „Farmacja” w

latach 2000-2002.

Na podstawie danych charakteryzujących przedsiębiorstwo Farmacja zbadano i

oceniono, czy było ono zagrożone upadłością w badanym okresie. Oceny dokonano na

podstawie modelu A. Hołdy. Komponenty parametrów oraz parametry cząstkowe wskaźnika

Hołdy (Z2) oraz wartości wskaźnika (Z2) przedstawiają tabele 6.1. i 6.2. Tabela 6.1. Kształtowanie się parametrów wskaźnika Z2 oraz jego komponentów w

rozpatrywanym przedsiębiorstwie w latach 2000-2002

Wyszczególnienie

2000

2001

2002

Majątek obrotowy 52 763 67 058 74 568 Zobowiązania bieżące 45 167 49 432 60 768 Kapitał obcy 89 642 88 902 87 312 Pasywa ogółem 198 467 210 884 217 695 Zysk brutto 5 750 25 478 33 194 Średnia wartość aktywów ogółem

211 994 204 676 214 290

Średnia wartość zobowiązań bieżących

53 792

47 300

55 100

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów, towarów i materiałów

99 816

71 362

78 871

Przychody ogółem 198 622 196 862 218 185 parametr X1 1,168 1,357 1,227 parametr X2 45,167 42,157 40,107 parametr X3 2,712 12,448 15,490 parametr X4 194,006 238,612 251,499 parametr X5 0,937 0,962 1,018

70

Tabela 6.2. Kształtowanie się wskaźnika Z2 w rozpatrywanym przedsiębiorstwie w latach

2000-2002

Wyszczególnienie

2000

2001

2002 0,6050000 0,6050000 0,6050000 0,6050000

X1 * 0,6810000 0,7955278 0,9238246 0,8356505 X2 * -0,0196000 -0,8852773 -0,8262738 -0,7861068 X3 * 0,0096900 0,0262826 0,1206211 0,1501006 X4 * 0,0006720 0,1303723 0,1603472 0,1690075 X5 * 0,1570000 0,1470969 0,1510065 0,1598541 Wskaźnik Z2 0,8190023 1,1345256 1,1335059

Z danych obu tabel wynika, ze rozpatrywane przedsiębiorstwo w badanym okresie nie

było zagrożone bankructwem. Wartość wskaźnika Z2 w roku 2000 była najniższa, ale i tak

była powyżej wartości granicznej, co oznacza, że ryzyko bankructwa przedsiębiorstwa nie

występowało. W latach 2001 i 2002 wartość wskaźnika znacznie wzrosła, co oznacza

niezagrożoną zdolność do kontynuacji działalności przedsiębiorstwa w badanym okresie.

Można stwierdzić, że w żadnym okresie nie istniało zagrożenie upadłością

przedsiębiorstwa Farmacja. Na podstawie analiz badanego okresu wskaźnik ma tendencję

rosnącą, a więc można stwierdzić, że niskie jest również ryzyko bankructwa w najbliższych

latach.

71

Rozdział VIII.

Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie.

8.1. Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie „Farmacja”.

Dane uzupełniające do analizy tworzenia wartości w rozpatrywanym

przedsiębiorstwie w latach 2000-2002 przedstawia tabela 7.1.

Tabela 7.1. Dane uzupełniające.

Wyszczególnienie 31.XII.1999 31.XII.2000 31.XII.2001 31.XII.2002

1.Skumulowane saldo zysków i strat nadzwyczajnych (w tys. Zł) -592 -516 -828 -828

2. Rezerwa na zagrożone należności (w tys. Zł) 4021 2 422 6 210 3 223

3. Rentowność 52 tyg. Bonów skarbowych (średnioroczna w %) - 17,81 14,77 8,18

4. Współczynnik beta dla spółki - 0,558 0,558 0,558 5. Premia za ryzyko rynkowe (w%) - 6,50 6,50 6,50

Sposób obliczenia skorygowanego kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwie

Farmacja przedstawia tabela 7.2.

72

Tabela 7.2. Obliczenie skorygowanego kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwie Farmacja na 31

grudnia w latach 2000-2002.

Wyszczególnienie 31.XII.1999 31.XII.2000 31.XII.2001 31.XII.2002

1. Kapitał własny 114 699 108 825 121 982 130 383 2. Ekwiwalenty kapitału własnego, z tego: 11 022 13 957 26 077 23 003

a) rezerwa związana z wyceną zapasów metodą LIFO 0 0 0 0

b) rezerwa na odroczony podatek dochodowy 6 211 3 051 9 024 9 861

c) skumulowane umorzenie wartości firmy 0 0 0 0

d) skumulowane saldo zysków i strat nadzwyczajnych 592 516 828 828

e) rezerwa na zagrożone należności 4 021 2 422 6 210 3 223 f) pozostałe rezerwy 198 7 968 10 015 9 091 3. Skorygowana wartość księgowa kapitału własnego (1+2) 125 721 122 782 148 059 153 386

4. Kapitał obcy oprocentowany, z tego: 44 789 47 371 31 000 27 650

a)długoterminowe kredyty bankowe i pożyczki 27 943 34 431 17 000 5 250

b) krótkoterminowe kredyty bankowe i pożyczki 16 846 12 940 14 000 22 400

c) krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe 0 0 0 0

5. Ekwiwalenty kapitału obcego 0 0 0 0 6. Skorygowana wartość księgowa kapitału obcego oprocentowanego (4+5)

44 789 47 371 31 000 27 650

7. Skorygowany kapitał zainwestowany (3+6) 170 510 170 153 179 059 181 036

Jak wynika z tabeli 7.2. skorygowany kapitał zainwestowany w przedsiębiorstwie

„Farmacja” w roku 2000 był niższy o 357 tys. zł w stosunku do roku 1999 i był on najniższy

w całym badanym okresie. W roku 2001 wzrósł on o 8 906 mln. zł. w stosunku do roku

2000, i w roku 2002 osiągnął najwyższą wartość w badanym okresie, bowiem wzrósł jeszcze

o 1 977 mln. zł w stosunku do roku 2001.

73

Kolejnym krokiem w obliczaniu ekonomicznej wartości dodanej jest wyznaczenie

skorygowanego zysku operacyjnego po opodatkowaniu. Dla rozpatrywanego

przedsiębiorstwa prezentuje to tabela 7.3.

Tabela 7.3. Obliczenie skorygowanego zysku operacyjnego po opodatkowaniu w przedsiębiorstwie

Farmacja w latach 2000-2002.


1. Zysk operacyjny 16 420 31 076 38 338 2. Zmiana ekwiwalentów kapitału własnego: 3 011 11 808 -3 074

a) zmiana rezerwy związanej z wyceną zapasów metodą LIFO 0 0 0

b) zmiana rezerwy na odroczony podatek dochodowy -3 160 5 973 837

c) umorzenie wartości firmy w okresie 0 0 0

d) zmiana rezerwy na zagrożone należności -1 599 3 788 -2 987

e) zmiana pozostałych rezerw 7 770 2 047 -924 3. Zmiana ekwiwalentów kapitału obcego 0 0 0

4. Skorygowany zysk operacyjny (1+2+3) 19 431 42 884 35 264

5. Efektywna stopa podatkowa 20,61% 28,54% 32,94% 6. Skorygowany zysk operacyjny po opodatkowaniu 15 427 30 646 23 649

Z powyższej tabeli wynika, że skorygowany zysk operacyjny po opodatkowaniu

wzrósł w roku 2001 o 15 219 mln. zł. w stosunku do roku 2000, jednakże w roku 2002

zmalał o 6 996 mln. zł w stosunku do roku 2001.

Ostatnią wartością niezbędna do obliczenia ekonomicznej wartości dodanej jest średni

ważony koszt kapitału. Jego oszacowanie w rozpatrywanym przedsiębiorstwie przedstawia

tabela 7.4.. Za stopę zwrotu wolną od ryzyka przyjęto średnią rentowność 52- tygodniowych

bonów skarbowych, odnotowaną w latach 2000-2002.

74

Tabela 7.4. Oszacowanie średniego ważonego kosztu kapitału w przedsiębiorstwie Farmacja w latach

2000-2002.


A. Efektywny koszt kapitału obcego 1. Koszt kapitału obcego 21,12% 16,97% 9,93% a) Odsetki zapłacone (w tys. Zł) 9 732 6 649 2 913 b) Średni stan kapitału obcego oprocentowanego (w tys. Zł) 46 080 39 185,5 29 325

2. Efektywna stopa podatkowa 20,61% 28,54% 32,94% B. Koszt kapitału własnego w % 21,44 18,40 11,81 1. Rentowność 52 tyg. bonów skarbowych 17,81 14,77 8,18

2. Współczynnik beta dla spółki 0,558 0,558 0,558 3. Premia za ryzyko rynkowe 6,50 6,50 6,50 C. Udział skorygowanego kapitału obcego oprocentowanego w skorygowanym kapitale zainwestowanym

27,84% 17,31% 15,27%

D. Udział skorygowanego kapitału własnego w skorygowanym kapitale zainwestowanym

72,16% 82,69% 84,73%

E. Średni ważony koszt kapitału (WACC) 20,14% 17,31% 11,02%

Po oszacowaniu wszystkich elementów składowych formuły, można obliczyć

ekonomiczna wartość dodaną, która wyraża efektywność działania przedsiębiorstwa,

pozwala ona bowiem odpowiedzieć na pytanie jaki efekt przyniosło w danym okresie

zainwestowanie w spółkę określonej kwoty kapitału na początku tego okresu. Niezbędne

obliczenia prezentuje tabela 7.5.

Tabela 7.5. Obliczenie ekonomicznej wartości dodanej (EVA) w przedsiębiorstwie Farmacja w

latach 2000-2002.


A. Skorygowany zysk operacyjny po opodatkowaniu (w tys. Zł) 15 427 30 646 23 649 B. Średni ważony koszt kapitału (WACC) 20,14% 17,31% 11,02% C. Skorygowany kapitał zainwestowany na początek okresu (w tys. Zł) 170 510 170 153 179 059 D. Ekonomiczna wartość dodana (EVA) (w tys. Zł) -18 914 1 192 3 917

75

Z powyższej tabeli wynika, że w roku 2000 spółka osiągnęła ujemną EVA, co

oznacza że nie wytworzyła ona dodatkowej wartości tylko osiągnęła stratę ekonomiczną.

Ponadto ujemna EVA świadczy o tym, że spółka „skonsumowała” cześć powierzonego jej

przez właścicieli kapitału, nie tylko nie zwiększyła wartości przedsiębiorstwa, ale ja

zmniejszyła.

Zupełnie inaczej sytuacja kształtuje się w latach 2001 i 2002, kiedy to

przedsiębiorstwo osiągnęło ekonomiczną wartość dodaną odpowiednio w wysokości 1,2

mln. i 3,9 mln. zł. Oznacza to, że przedsiębiorstwo wykreowało dodatkową wartość, a tym

samym zwiększyło bogactwo swoich właścicieli.

Jeśli podstawową formułę obliczeniową ekonomicznej wartości dodanej

przekształcona zostanie do postaci EVA= (Rk – WACC)*K, to formuła ta wskazuje, że

osiąganie przez przedsiębiorstwo zysku netto nie musi być równoznaczne z tworzeniem

wartości. Bo aby bogactwo właścicieli było pomnażane, rentowność zainwestowanego w

przedsiębiorstwo kapitału musi przewyższać jego koszt. Przedsiębiorstwo będzie osiągać

dodatnie wartości EVA, jeśli realizować będzie przedsięwzięcia inwestycyjne

charakteryzujące się dodatnia zaktualizowaną wartością netto. Sposób obliczenia EVA wg

tej formuły przedstawia tabela 7.6.

Tabela 7.6. Obliczenie ekonomicznej wartości dodanej (EVA) w przedsiębiorstwie Farmacja w

latach 2000-2002.


A. Rentowność zainwestowanego kapitału (Rk) 9,05% 18,01% 13,21% B. Średni ważony koszt kapitału (WACC) 20,14% 17,31% 11,02% C. Skorygowany kapitał zainwestowany na początek okresu (w tys. Zł) 170 510 170 153 179 059 D. Ekonomiczna wartość dodana (EVA) (w tys. Zł) -18 914 1 192 3 917

Z danych zawartych w tabeli 7.6. wynika, że pomimo iż wskaźnik rentowności

zainwestowanego kapitału (Rk) w rozpatrywanym przedsiębiorstwie w roku 2001 osiągnął

76

wartość wyższą niż w roku 2002, to wyższe EVA została wypracowana w roku 2002.

Oznacza to, że pomimo wyższej rentowności zainwestowanego kapitału w roku 2001, w

roku 2002 wykreowano w przedsiębiorstwie wyższą dodatkową wartość.

Dostarczyciele kapitału powierzyli przedsiębiorstwu swój kapitał, oczekując

uzyskania odpowiedniej stopy zwrotu. Dawcy kapitału obcego oczekują w zamian za

pożyczenie kapitału określonej kwoty. Również dawcy kapitału własnego w zamian za

powierzony przedsiębiorstwu kapitał oczekują określonej rekompensaty, wyrażonej za

pomocą oczekiwanej stopy zwrotu. Średni ważony koszt kapitału wyraża żadna dawców

kapitału, co do stopy zwrotu. W tych warunkach tylko uzyskanie przez przedsiębiorstwo

stopy zwrotu wyższej od oczekiwanej (Rk>WACC) powoduje tworzenie dodatkowej

wartości.

Z danych zawartych w tabeli 7.6. wynika, że tylko w roku 2000 spółka nie sprostała

wymaganiom dostarczycieli kapitału, dlatego też uzyskała ujemną EVA.

8.2. Analiza tworzenia wartości w przedsiębiorstwie Farmacja przy użyciu miernika

rynkowej wartości dodanej (MVA).

Dodatkowe dane niezbędne do przeprowadzenia analizy zawiera tabela 7.7.

Tabela 7.7. Dane uzupełniające.

1. Cena giełdowa akcji na ostatniej sesji w roku (w zł)

54.50 130.00 159.00

2. Liczba akcji (w szt.) 2,331,863 1,916,483 1,817,000

wyszczególnienie 31.XII.2000 31.XII.2001 31.XII.2002

Dopełnieniem EVA jest rynkowa wartość dodana (MVA). O ile EVA mierzy

efektywność przedsiębiorstwa w zakresie tworzenia wartości w ramach danego okresu i jest

obliczana za dany okres, o tyle MVA jest miernikiem obliczanym za dany moment i

77

przedstawia efekt kreacji wartości w przedsiębiorstwie od początku jego istnienia. Wyniki

obliczeń MVA dla przedsiębiorstwa Farmacja przedstawia tabela 7.8.

Tabela 7.8. Kształtowanie się rynkowej wartości dodanej (MVA) w przedsiębiorstwie Farmacja

na dzień 31 grudnia w latach 2000-2002.

Wyszczególnienie 31.XII.2000 31.XII.2001 31.XII.2002

1. Cena giełdowa akcji na ostatniej sesji w roku (w zł) 54,50 130,00 159,00

2. Liczba akcji (w szt.) 2 331 863 1 916 483 1 817 000 3. Skorygowana wartość księgowa kapitału własnego (w zł) 122 782 000 148 059 000 153 386 000

4. Rynkowa wartość dodana (MVA) (w zł) 4 304 534 101 083 790 135 517 000

Analiza kształtowania się MVA wskazuje na korzystne tendencje w zakresie

tworzenia wartości w spółce. Rynkowa wartość dodaną charakteryzuje bowiem trend

wzrostowy. Wysoka dynamika wzrostu MVA wynika głównie ze wzrostu ceny giełdowej

akcji (pomimo spadku liczby akcji), a co za tym idzie wzrostu rynkowej wartości kapitału

własnego przedsiębiorstwa. Wysoka i rosnąca MVA świadczy o wykreowanej przez

przedsiębiorstwo wartości dla właścicieli. Efektem tego jest to, że rynkowa wartość kapitału

dostarczonego przez właścicieli znacznie przewyższa jego wartość księgowa. Należy przy

tym, zauważyć, że wartość rynkowa kapitału własnego zależy od oceny perspektyw

rozwojowych przedsiębiorstwa, której dokonują inwestorzy. Rosnąca w badanym okresie

MVA informuje zatem o dobrym postrzeganiu przedsiębiorstwa przez rynek kapitałowy.

Dodatniej rynkowej wartości dodanej na koniec roku 2000 towarzyszy towarzyszy

ujemna ekonomiczna wartość dodana w roku 2000. Oznacza to, że pomimo słabych

wyników z punktu widzenia kreacji dodatkowej wartości w roku 2000, inwestorzy

korzystnie ocenili przyszłość rozpatrywanego przedsiębiorstwa. W latach 2001-2002 rosnąca

zarówno MVA jak i EVA oznacza, że perspektywy rozwojowe przedsiębiorstwa, a co za tym

idzie – oczekiwane przepływy pieniężne oceniane są coraz lepiej.

78

W N I O S K I

Celem pracy była ocena efektywności działalności przedsiębiorstwa „Farmacja” oraz

jego sytuacji finansowej i majątkowej w latach 2000-2002. Z przeprowadzonej analizy

finansowej przedsiębiorstwa wynika jednoznacznie, że głównie w roku 2000

przedsiębiorstwo charakteryzowało się słabszymi wynikami, rok 2001 i 2002 wykazują dużo

wyższą poprawę w efektywnym zarządzaniu spółką.

Ocena sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa „Farmacja” w roku 2002

zasługuje ogólnie na ocenę pozytywną. Świadczą o tym między innymi rosnący stopień

dźwigni finansowej, co oznacza, że finansowanie przedsiębiorstwa kapitałem obcym

korzystnie oddziaływało na poziom rentowności kapitału własnego.

W całym badanym okresie została zachowana złota reguła finansowania, a to oznacza

że majątek trwały miał pełne pokrycie w kapitale stałym. Również rosnąca tendencja

wskaźnika pokrycia finansowego majątku świadczy o korzystnych tendencjach w obrębie

relacji majątek i jego źródła finansowania. Pozytywnie należy ocenić zdolność

przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia.

Prowadzona agresywna polityka zarządzania zapasami jak i zobowiązaniami

przyczyniła się do znacznej poprawy gospodarowania kapitałem obrotowym.

Ponadto w 2002 roku przedsiębiorstwo „Farmacja” osiągnęło najwyższą w badanym

okresie ekonomiczną wartość dodaną (EVA), a to oznacza, że wykreowało ono dodatkową

wartość, a tym samym zwiększyło bogactwo swoich właścicieli. Również rynkowa wartość

dodana (MVA) była najwyższa w roku 2002, a to oznacza wzrost rynkowej wartości kapitału

własnego przedsiębiorstwa, a ponadto świadczy o dobrym postrzeganiu przedsiębiorstwa

przez rynek kapitałowy.

Ponadto przedsiębiorstwo w badanym okresie nie było zagrożone upadłością.

Istnieją jednak obszary, którymi podejmujący decyzje kluczowe i strategiczne w

przedsiębiorstwie mogliby zarządzać bardziej efektywnie. Należą do nich przede wszystkim

zarządzanie należnościami. Przedsiębiorstwo przyjęło agresywną politykę zarządzania

zapasami i zobowiązaniami, ale jednocześnie wydłużyło cykl konwersji należności. I choć

strategia liberalnej polityki wobec odbiorców w zakresie należności prawdopodobnie ma na

79

celu zwiększenie przewagi nad konkurencją to stałe zwiększanie cyklu konwersji należności

i stosowanie takiej strategii w dłuższym okresie może przedsiębiorstwu zaszkodzić, bowiem

obniża to dopływ gotówki do przedsiębiorstwa. Gdyby spółka „Farmacja” nieznacznie

skróciła cykl konwersji należności mogłaby dzięki temu zwiększyć efektywność

gospodarowania kapitałem obrotowym netto oraz spowodować zwiększenie wpływów

gotówki do spółki, co z kolei mogłoby mieć wpływ na poprawę płynności finansowej.

Ponadto spółka „Farmacja” mogłaby rozważyć decyzje o znalezieniu inwestora

strategicznego lub o pozyskaniu dodatkowych źródeł gotówki z zewnątrz przedsiębiorstwa

(np. emisja dłużnych papierów wartościowych), co w przypadku tak wysokich nakładów

inwestycyjnych mogłoby znacznie poprawić jakościowo działalność finansową spółki.

Dzięki dokonanym inwestycjom spółka posiada zakłady o poziomie technologicznym

zbliżonym do europejskiego oraz szeroki asortyment wyrobów o wysokiej jakości, dlatego

też dzięki członkostwu Polski w Unii Europejskiej spółka powinna rozważyć możliwość

ekspansji na rynki Wspólnoty.

80

Documents

Comprehensive Business and Financial Analysis