24
Educa © Slim leren Colofon Slim leren Leren leren in de eerste graad in de 21ste eeuw Jonathan Delestinne

Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Educa © Slim leren

Colofon

Slim leren

Leren leren in de eerste graad in de 21ste eeuw

Jonathan Delestinne

Page 2: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Educa © Slim leren

2

Colofon

auteur: J. Delestinne

met dank aan L. Vandenhoven en J. Hendrickx

eindredactie en vormgeving: J. Delestinne

© 2017– Educa G.C.V.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag dan ook worden opgeslagen of vermenigvuldigd, op welke wijze dan ook, zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

ISBN: 978-90-827-3531-4 D/2017/Jonathan Delestinne, uitgever-auteur.

NUR: 848

www.educa.one

Bij dit werkboek horen

• een digitale handleiding (gratis te verkrijgen),

• digitale blanco modellen van de planningen en hulpkaders (gratis te verkrijgen).

Page 3: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Educa © Slim leren

3

Werken met Slim leren

Beste jongere,

Slim leren, daar heb ik nog nooit van gehoord! Kan dat, slim leren? Plannen en studeren zijn saai. Leren

leren heb ik al zo vaak geprobeerd en het lukt me maar niet…

Het zijn slechts enkele reacties die ik in de voorbije 15 jaar dat ik leerlingen binnen en buiten de school

begeleid, te horen kreeg.

En laten we eerlijk zijn: in het leven zijn er zaken die leuker zijn dan naar school gaan om te leren. Maar

als je er even over nadenkt, heb je in de voorbije jaren elke dag wel iets nieuws geleerd: als baby leerde je

kruipen, als peuter en kleuter leerde je je eerste woorden en leerde je langzaamaan

spreken, je leerde voetballen, kleuren, tellen, schrijven …

Eigenlijk komt het erop neer dat iedereen dagelijks leert, het leerproces voor een mens stopt nooit. En ja,

er zijn verschillen: de ene leert vlotter dan de andere. Toch geloof ik er sterk in dat iedereen kan leren

leren. Het is vooral een kwestie van jouw leerstijl te ontdekken.

In dit werkboek reik ik je stappenplannen, tips, oefeningen en voorbeelden aan.

De stappenplannen werden uitgewerkt volgens de OVUR-methode. Die vind je in heel wat leer(werk)-

boeken terug.

• Oriënteren: wat moet je doen? Wat wil je bereiken? Waarom wil je iets leren?

• Voorbereiden: welk materiaal heb je nodig? Hoe ga ik het aanpakken?

• Uitvoeren: je voert de stappen uit.

• Reflecteren: je controleert of je niets vergeten bent. Je gaat na wat goed en minder goed liep.

Het kan zijn dat bepaalde stappen of oefeningen niet meteen voor iedereen lukken. En dat mag geen

probleem zijn. In dit boekje probeer ik je duidelijk te maken dat iedere jongere op zijn of haar eigen

tempo mag groeien en uitproberen wat wel of niet werkt. De sleutel tot succes is dat je allerlei methodes

en tips een kans geeft en een tijdje uitprobeert. Werkt een bepaalde tip niet voor jou, dan probeer je iets

nieuws.

Bedoeling is dat je koffer aan studievaardigheden groter wordt. Als het ene niet (goed) werkt, heb je in

je koffer nog andere mogelijkheden om informatie en leerstof slim te verwerken.

Ik wens je veel succes in je zoektocht naar jouw leer-kracht!

Jonathan Delestinne

Page 4: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Inhoudsopgave

Educa © Slim leren 4

Hoofdstuk 1 Een tien voor… organisatie 5

1.1 Het tienerbrein 6

1.2 Plan je vrij 7

1.3 De ideale schooltas 9

1.4 S.O.S. papier 10

1.5 Opgeruimd staat netjes 11

1.6 Groepswerken 13

1.7 Voorbereiding op de examens 14

Hoofdstuk 2 Studeren kun je leren 16

2.1 Studeren begint in de klas 17

2.2 4-fasen stappenplan 19

2.3 Verkennen of ‘van ver kennen’ van informatie 21

2.4 Verwerken van informatie 24

2.5 Kennen: memoriseren 34

2.6 Controleren 35

2.7 Digitips 36

2.8 Omgaan met infobronnen 38

Jouw leerstijl 40

Bijlagen 42

Page 5: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 1

Educa © Slim leren 5

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

In dit hoofdstuk leer je

• over hoe je tienerbrein werkt,

• een dag- en weekplanning opstellen,

• hoe je je schooltas/rugzak lichter kunt maken,

• zorg dragen voor je rug,

• documenten sorteren en je studieplek ordelijk te houden,

• je voorbereiden op examens en een planning opstellen

• hoe je groepswerken kunt aanpakken.

Een tien voor … organisatie

Page 6: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 1

Educa © Slim leren 6

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 2

Breng alle weekactiviteiten in beeld.

Als je een goed beeld van je activiteiten hebt, kun je je vrije tijd en leertijd evenwichtig(er) verdelen.

• Kleur of arceer de schooltijd blauw.

• Kleur of arceer je hobby’s die wekelijks terugkeren groen.

• Kleur of arceer je studietijd geel.

Hoeveel tijd besteed je gemiddeld aan je schoolwerk? ____________________

‘Een planning maken kost tijd en is verloren moeite’ hoor je vaak. Het tegendeel is echter waar…

We pakken de zaak meteen aan!

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag

08.00 – 09.00 u

09.00 – 10.00 u

10.00 – 11.00 u

11.00 – 12.00 u

12.00 – 13.00 u

13.00 – 14.00 u

14.00 – 15.00 u

15.00 – 16.00 u

16.00 – 17.00 u

17.00 – 18.00 u

18.00 – 19.00 u

19.00 – 20.00 u

20.00 – 21.00 u

21.00 – 22.00 u

legende:

schooltijd studietijd opruimtijd

hobby’s

1.2 Plan je vrij!

Page 7: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 1

Educa © Slim leren 7

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 4

Ga volgens dezelfde manier als voor de dagplanning te werk. Neem er ook je overzicht van de week-activiteiten bij.

Wie veel hobby’s heeft, zal zich in het weekend wellicht meer voorbereiden omdat hij in de weekdagen minder tijd voor school heeft. Je kiest dan best voor een model waarmee je de week ‘begint’ met zaterdag en zondag.

Eens je met de dagplanning overweg kunt, is het handig om een weekplanning op te stellen. Wie veel buitenschoolse activiteiten heeft, zal zijn tijd anders moeten verdelen dan iemand met minder hobby’s.

Het gebruiken van een weekplanning heeft nog een bijkomend voordeel: schoolopdrachten en lessen vooraf afwerken of instuderen. Het verwerken van leerstof verloopt immers in verschillende fasen. Hier-over leer je meer in hoofdstuk 2.

Heeft je rug ook genoeg van een loodzware schooltas?

Kijk naar de reportage. Beantwoord nadien onderstaande opdrachten.

Opdracht 5

A Hoeveel mag je schooltas of rugzak maximaal wegen? ______________

B Geef 3 tips om een zware rugzak tegen te gaan:

• __________________________________________________________________________

• __________________________________________________________________________

• __________________________________________________________________________

C Wat moet je met de riemen van je rugzak doen, wil je rugklachten vermijden?

Je moet de riemen goed _______________________.

Opdracht 6

Maak je schooltas leeg. Wat heb je nodig en wat helemaal niet?

1.3 De ‘ideale’ schooltas

Page 8: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 1

Educa © Slim leren 8

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 8

Wat gebruik je waarvoor? Schrijf de juiste benaming in de tweede kolom. Soms zijn er meerdere antwoorden mogelijk.

Je wilt je opzoektempo verhogen.

Je wilt iets noteren om het niet te vergeten (geheugensteuntje).

Je wilt overzicht hebben over de inhoud van je map.

Je wilt vermijden dat blaadjes uit je map geraken.

Je wilt structuur in je map brengen door ze in te delen.

herkenbaarheid werkbaarheid

• vaste kleuren

• etiketten (in kleur)

• kleurenstickertjes

• post-its

• hoesjes

• verstevigingsringen

• tussenschotten

• nummeren van bladzijden

• inhoudsopgave

• post-its index

‘dunne’ mappen brede mappen

+ handig (alles per vak)

+ eenvoudig

+ overzichtelijk

- veel mapjes, mogelijk zwaardere schooltas

- sneller iets vergeten

+ handig (alles in een of twee map(pen)

+ overzichtelijk, mits structuur

- zelf duidelijke structuur in brengen

- gevaar om dagelijks te veel mee te nemen (zwaardere schooltas)

Hoe breng je structuur en overzicht in je werkplek, mappen en gerei?

Tip 1: gebruik vaste kleuren per vak. Dat werkt handiger. Bovendien kunnen smart-schoolgebruikers hun vakken in de digitale agenda in dezelfde kleur vullen.

Tip 2: voorzie elke map van je naam, klas en het vak.

opbergboxen met vakken

sorteerlades

Page 9: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 1

Educa © Slim leren 9

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

VAK: Nederlands

THEMA/LES/DEEL/HOOFDSTUK

TE KENNEN/KUNNEN BLZ. STRATEGIE/OEFENINGEN

CONTROLE WANNEER?

thema 1, les 1

BLOK 1: woordenschat pauze BLOK 2:het zelfstandige naamwoord

5 -10

woordenlijsten in kolommen, per thema en woordsoort (wrts.nl) kopieën

ma,1/12

thema 1, les 2

de persoonsvorm en het onder-werp

11-17 definities + voorbeeld-zinnen sleutelvragen WB blz. 14-17 extra oefeningen + toets

di, 2/12

thema 1, les 3 + thema 2, les 4

BLOK 1: tegenwoordige tijd pauze BLOK 2: verleden tijd pauze BLOK 3: herhaling

18 - 24 + 70 - 76

hulpkaarten oefeningen blz. 20-24 + 73-76 www.leer-actief.nl/

za, 6/12

thema 2, les 2

teksttypes, tekstdoelen leesstrategieën

blz. 50 - 59

woorden kunnen schrijven (3 x) WB blz. 50 - 54, krant/tijdschrift WB blz. 56-59 mindmap

za, 6/12

thema 2, les 5

BLOK 1: spreekwoorden uitdrukkingen pauze BLOK 2: werken met het woordenboek

77-80 + 81-85

woordenboek (hulpkaart) 2 kolommen situaties bedenken (schriftelijk/mondeling )+ toets

zo, 7/12

voorbeeldkader

VAK: aardrijkskunde

THEMA/LES/DEEL/HOOFDSTUK

TE KENNEN/KUNNEN BLZ. STRATEGIE/OEFENINGEN

CONTROLE WANNEER?

Thema 1, les 1, les 2 en les 3

BLOK 1: landschap en foto’s pauze BLOK 2: landschap en kaart pauze BLOK 3:oriënteren en lokaliseren

blz. 11-19 blz. 20-25 blz. 26-35

atlas/kleurpotloden/stiften/ windroos/oefeningen /Smartschool Les 1 = mindmap Les 2 + 3 definities + kaartoefeningen toetsen

☺ za,30/11

Thema 1, les 4 en 5

BLOK 1: afstanden op kaart pauze BLOK 2: werken met kaarten

blz. 36 –48 blz. 49 - 52

hulpkaart ‘omrekenen lengtematen’ atlas stappenplan: werken met de atlas blz. 49 – 52 toetsen

☺ woe, 3/12

Thema 1, les 6 en 7

BLOK 1: referentiekaarten van de eigen leefruimte, België en Europa pauze BLOK 2: Het gradennet op de wereldbol en wereld-kaart

blz. 53 -63 blz. 64 -73

atlas + schets + blanco kaarten (Smartschool) toetsen online oefeningen www.toporopa.eu/nl/

☺ do, 4/12

Thema 2, les 1

Reliëf in landschap en op kaart BLOK 1: in landschap pauze BLOK 2: op kaart

blz. 75 - 84

conceptmap + foto’s verwerken van definities ezelsbruggetje voor reliëfelementen

☺ zo, 7/12

Page 10: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 10

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

In dit hoofdstuk leer je

• informatie verwerken volgens de OVUR-methode, • woordenschat verwerken, • een studietekst aanpakken, • structuur brengen en verbanden leggen in je leerstof

(inzichtelijk leren), • mindmappen of conceptmappen maken, • omgaan met multimedia voor en tijdens het studeren, • opdrachten begrijpen en ontleden.

Studeren kun je leren

Page 11: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 11

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Het klinkt wellicht cliché, maar wie goed meewerkt en oplet tijdens de les heeft vaak het werk voor thuis gehalveerd.

Een leraar geeft tijdens de lessen heel wat extra tips om de leerstof beter te kunnen begrijpen. Op het moment van de uitleg vind je het misschien allemaal logisch en makkelijk, maar eens je de les diezelfde avond of een paar dagen later moet verwerken, stel je vast dat je heel wat vragen bij de leerstof hebt.

Met een potlood in de hand kom je beslist een heel eind verder! Enkele tips op een rijtje:

• Schrijf extra uitleg in kernwoorden (in de kantlijn) op.

• Gebruik symbolen om de verbanden, structuren ... duidelijk te maken.

Je wilt kernwoorden rond eenzelfde thema noteren.

Je wilt een vergelijking maken. Je wilt een vergelijking maken.

Je wilt aantekeningen maken, maar kunt ze niet meteen indelen.

Je wilt een verloop, chronologie schetsen.

Pijlen, opsommingstekens, lijnen … kunnen je helpen.

2.1 Studeren begint in de les

Page 12: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 12

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 3

Door titels en tussentitels mee te studeren houd je overzicht op het geheel. Ze vormen de staander en armen van de kapstok om later de kleren (de leerstof zelf) aan op te hangen.

Heel wat jongeren proppen hun geheugen eerst met de details vol om daarna eigenlijk een groot deel te vergeten. Beperk je in de eerste fase van het leren tot het memoriseren van de structuur en hoofdzaken. De inhoudsopgave helpt je hierbij.

A Neem er een les aardrijkskunde, natuurwetenschappen, geschiedenis … bij.

B Markeer de titels en tussentitels. Gebruik een vaste kleurencode voor alle vakken.

Bv. hoofdtitel : roze

tussentitel 1: groen

tussentitel 2: blauw

C Lees tijdens het markeren de (tussen)titels. Waarover zal de leerstof gaan? Formuleer in gedachten een vraag. Schrijf ze in potlood onder de (tussen)titels op. (zie blz. 18) (Moest je helemaal fout zitten, kun je ze gemakkelijk weggommen.)

TIP 1: Gebruik je een handboek waarin je niet mag schrijven? Neem de titels dan over op een blad.

TIP 2: Is er een inhoudsopgave beschikbaar? Neem ze erbij.

voorbeeld van een werkboek geschiedenis, J. Hendrickx © Inhoud:

H 9: Kunst bij de Hellenen

A Bouwkunst 1 Griekse bouwkunst in het teken van eredienst 2 Kenmerken van een Griekse tempel 2.1 symmetrische bouw (…)

B Beeldbouwkunst (…)

Page 13: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 13

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 4

Opdracht 5

2.3.2 Voorbereiden van opdrachten

• Wat heeft ervoor gezorgd dat het goed liep?

Los onderstaande opdrachten op.

Duid in onderstaande opdrachten de deelopdrachten aan.

Vraag- en instructiewoorden helpen je op weg.

opdracht aantal deel-opdrachten

Werk op de kaart van Europa. Benoem de hoofdsteden, aangeduid met letters A, B en C. Overtrek en benoem volgende rivieren: Seine, Thames, Po en Donau. Arceer Noorwegen in het groen.

Benoem het teksttype. Vervoeg in dezelfde tekst de infinitieven tussen haakjes in de tegenwoordige tijd. Lees de tekst en formuleer ten slotte het centraal thema.

Kleur het orgaan dat galsap vormt groen en benoem het op de schets. Welke voedings-stof wordt door galsap in kleine druppels verdeeld?

Lis bien les messages et cherche pour chaque personne un adjectif différent. Ensuite, traduis-le et mets-le à la bonne place et à la bonne forme.

Bespreek de Egyptenaren in het Oude Nabije Oosten. Wie waren ze? Waar leefden ze? Hoe was hun samenleving georganiseerd? In welke goden geloofden ze?

Teken een rechthoek van 2 bij 6 cm, duid de rechte hoeken aan en bereken de opper-vlakte.

A Som alle jongensnamen van je klas op. Omcirkel de namen die beginnen met de letters A, B, D of G en markeer 3 jongensnamen waarin de letter ‘e’ voorkomt. Noteer de namen in een groene kleur.

B Los de bewerking op. Schrijf de uitkomst naast het vakje en onderstreep ze.

10 . 5 - 8 =

Page 14: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 14

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Opdracht 6

2.4.1 Verwerken van woordenschat

Net zoals in de tabel met cijfers aan het begin van dit hoofdstuk is het belangrijk om een eigen leerstijl te ontwikkelen. Probeer daarom zoveel mogelijk verschillende manieren uit en kijk wat je het beste ligt. Feit is wel dat je voor het verwerken van woordenschat best zowel mondeling als schriftelijk studeert.

Als je informatie tijdens het leerproces via verschillende zintuigen (ogen, oren …) waarneemt en verschillende verwerkingsmethodes combineert, activeer je verschillende delen in je hersenen. Daardoor zul je (nieuwe) informatie sneller en makkelijker onthouden. We spreken ook wel van het ‘breinleren’. We nemen de proef op de som!

Neem er een les Frans bij. Verwerk de woordenschat door ze

A een paar keer mondeling op te zeggen.

B te groeperen. Gebruik voor elke groep een andere kleur. Vul de voorbeelden aan:

PER WOORDGESLACHT

MANNELIJK (masculin) VROUWELIJK (féminin)

PER WOORDSOORT

ZELFSTANDIG NW (substantif) BIJVOEGLIJK NW (adjectif) WERKWOORD NW (verbe)

2.4 Verwerken van informatie

Page 15: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 15

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

conceptmappen

Hoe ga je te werk?

Materiaal:

• blanco blad

• potlood, balpen

1. Leg je blad horizontaal of verticaal.

2. Neem je werkblad of studietekst erbij.

3. Lees de tekst eenmaal door. Waarover gaat de tekst? Wat is het hoofdonderwerp? Beantwoord bondig de W/H-vragen. Welke woorden begrijp je niet? Zoek de betekenis ervan op en schrijf deze erbij.

4. Lees de tekst een tweede maal. Zoek verbanden.

• Wat is de oorzaak? Wat is het gevolg?

• Welk probleem wordt genoemd? Welke oplossing wordt er gegeven?

• Waarom oefent A invloed uit op B?

• Wat heeft X met Y te maken?

• ...

5. Vertrek vanuit een rechthoek en vul aan met een sleutelwoord.

6. Vervolledig de conceptmap met sleutelwoorden en maak de relaties duidelijk met pijlen.

voorbeeld van een conceptmap van de tekst op de volgende bladzijde

Page 16: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 16

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

inzichtelijk werken

Hele (les)teksten samenvatten of overschrijven is tijdrovend. Je kunt het verwerkingstempo opdrijven door in de studieteksten zelf te werken. Gebruik zo veel mogelijk zintuigen om de tekst te verwerken. Je kunt bijvoorbeeld werken met kleuren en/of symbolen. Hieronder vind je een uitgewerkt voorbeeld.

TIP: Let erop dat het overzichtelijk blijft! Je kunt natuurlijk ook een extra blad waarop je aantekeningen maakt naast de lestekst leggen. Werk dan op beide documenten.

Opdracht 9

Vervolledig de tabel met kernwoorden met behulp van bovenstaande tekst. Je leest de tekst niet, maar maakt gebruik van de aantekeningen en symbolen.

Wanneer? Wie? Wat? Waar?

Page 17: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 17

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

2.4.3 wiskundig denken

Het kan handig zijn om bepaalde wiskundige notaties eens op een andere manier te ordenen. Hieronder vind je enkele voorbeelden.

rekenen met breuken

zoeken van een onbekende ‘x’

rekenen met breuken

herleiden van een veelterm

Page 18: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 18

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

2.4.4 definities

Opdracht 11

Bij vakken als wiskunde, natuurwetenschappen, aardrijkskunde … krijg je vaak te maken met woorden en definities die je letterlijk van buiten moet leren.

Met de nodige tussenstappen en door het gebruiken van verschillende zintuigen en methodes lukt het je zeker (het ‘breinleren’).

Hoe ga je te werk?

We nemen als voorbeeld het begrip legende (aardrijkskunde, geschiedenis):

Een legende is een verklarende lijst voor de kleuren, symbolen, afkortingen op een kaart.

1. Lees de definitie minstens eenmaal. Begrijp je alle woorden? (Raadpleeg een woordenboek.)

2. Hoe is de definitie opgebouwd? het begrip - werkwoord ‘zijn’ - de uitleg of omschrijving van het begrip

3. Uit hoeveel delen bestaat de omschrijving? voor dit voorbeeld: 4 kernwoorden: kleuren, symbolen, afkortingen en kaart

4. Begrijp je wat er met de definitie bedoeld wordt?

5. Probeer de woorden in beelden om te zetten: - Gebruik een mindmap. - Teken de definitie. - Gebruik kleuren. - Bestaat er een filmpje van?

6. Zeg de definitie in eigen woorden.

7. Zeg en schrijf de definitie minstens driemaal letterlijk op. Let ook op kleine woorden zoals lidwoor-den (een, de/het). Ze kunnen een belangrijk betekenisverschil uitdrukken waardoor de definitie helemaal fout geleerd en begrepen wordt.

8. Studeer er tot slot enkele voorbeelden bij. Dat maakt de woorden ook concreter.

Probeer het uit met volgende begrippen en definities. Neem er de nodige hulpmiddelen bij.

VAK BEGRIP DEFINITIE

aardrijkskunde reliëf Reliëf is de afwisseling van hoogtes en laagtes in het landschap.

Nederlands bijvoeglijk voornaam-woord

Een woord dat meer uitleg geeft over een zelfstandig naamwoord is een bijvoeglijk naamwoord of adjectief.

wiskunde vierkant Een vierkant is een vierhoek met 4 gelijke hoeken en 4 even lange zijden.

Page 19: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 19

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

2.5 Kennen

geheugensteuntjes

Ondertussen heb je wel door hoe het werkt. Bedenk zelf ezelsbruggetjes voor termen, formules, rijtjes …

TIP: Noteer in een schriftje per vak de ezelsbruggetjes en bewaar het zolang je studeert. Maak gebruik van de blanco tabel.

Opdracht 12

VAK EZELSBRUGGETJE TE ONTHOUDEN (TERMEN)

Nooit Opstaan Zonder Wekker (Ken je er nog?)

Nederlands

vervoegingen van het werk-woord (VT)

Hoe Moeten We Van Die Onvoldoendes Afkomen?

volgorde van bewerkingen

geschiedenis Dorisch - Ionisch - Korintisch

geschiedenis SPA

Frans Plukt Kleine Appels in de Hoge Boom ‘S morgens.

De standenmaatschappij in Egypte: Farao, Priesters, Koop-lieden, Ambtenaren, Handwerk-lieden, Boeren, Slaven

Wil je bepaalde termen (al dan niet in een bepaalde volgorde) onthouden, dan helpen volgende geheugen-steuntjes (ezelbruggetjes) je zeker. Vul de tabel verder aan zodat het een handig hulpmiddel voor jou wordt!

Page 20: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Hoofdstuk 2

Educa © Slim leren 20

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

2.7 Digitips

Nederlands: spelling

Aardrijkskunde

Op Youtube vind je filmpjes met lessen over bijvoorbeeld

• de tegenwoordige tijd: https://www.youtube.com/watch?v=IiBIYp2lnMQ

• de verleden tijd: https://www.youtube.com/watch?v=pLXL1C5E_h8

• het voltooid deelwoord: https://www.youtube.com/watch?v=2qa5Ki0mwF4

• het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord: https://www.youtube.com/watch?v=E_nbH9blFFo

Ze kunnen je helpen bij het verwerken van de leerstof en het maken van oefeningen.

www.scholieren.com

www.wikikids.nl

Mindmapping

www.emindmaps.nl

Landen van Europa: http://online.seterra.com/nl/vgp/3007

Kaarten over rivieren, reliëf, zeeën … : http://www.toporopa.eu/nl/

Algemeen

Smartphones, tablets, laptops… multimedia zijn niet meer weg te denken in onze samenleving. Ook niet bij het leren leren. Kom jij ook vaak in de verleiding om te ‘appen’, te surfen op Facebook of een filmpje op YouTube te bekijken?

Op zich is daar niets mis mee, maar tijdens het studeren maakt het dat je afgeleid bent. Daardoor rek je je leertijd thuis en loop je het gevaar dat je bijvoorbeeld helemaal geen zin meer hebt. Dat kan de dag nadien voor stress op school zorgen omdat je weet dat je niet alles (even grondig) verwerkt hebt.

Hoe pak je dit nu aan voor wat betreft je leertijd thuis?

VOOR TIJDENS NA

• Schakel je smartphone uit en leg hem op een plekje waarvoor je moeite moet doen om hem te gebruiken (bv. in de keukenla-de).

• Laat anderen weten dat je ‘bezet’ bent.

• Heb je vragen over lessen of taken? Schrijf ze op een post-it.

• Bouw een momentje in voor het posten/mailen van je vragen.

• Respecteer anderen: 1 berichtje sturen is vol-doende!

• Heb je op al je vragen aan je klasgenoten een antwoord gekregen?

• Controleer of je al je schoolwerk gedaan hebt.

Page 21: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Educa © Slim leren

21

Hoofdstuk 3

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Website 1 is geschreven door …

Website 2 is geschreven door …

Op website 1 vind ik volgende informatie

(noteer sleutelwoorden)

Op website 2 vind ik volgende informatie

(noteer sleutelwoorden)

bruikbaarheid: onvoldoende / voldoende/ goed

betrouwbaarheid: weinig - veel

raadplegen van extra website nodig: ja / neen

bruikbaarheid: onvoldoende / voldoende/ goed

betrouwbaarheid: weinig - veel

raadplegen van extra website nodig: ja / neen

extra website:

geschreven door:

bron:

sleutelwoorden:

extra website:

geschreven door:

bron:

sleutelwoorden:

Hulpkader

Page 22: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Bijlagen

Educa © Slim leren 22

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Proefkatern ‘Slim leren’ © Educa—www.edca.one—alle rechten voorbehouden - kopiëren verboden

Bijlage 1 : je weekoverzicht /activiteitenkalender

maandag dinsdag woensdag donder-dag

vrijdag zaterdag zondag

08.00 – 09.00 u

09.00 – 10.00 u

10.00 – 11.00 u

11.00 – 12.00 u

12.00 – 13.00 u

13.00 – 14.00 u

14.00 – 15.00 u

15.00 – 16.00 u

16.00 – 17.00 u

17.00 – 18.00 u

18.00 – 19.00 u

19.00 – 20.00 u

20.00 – 21.00 u

21.00 – 22.00 u

Legende:

schooltijd studietijd opruimtijd

hobby’s

maandag dinsdag woensdag donder-dag

vrijdag zaterdag zondag

07.30 – 08.30 u

08.30 – 09.30 u

09.30 – 10.30 u

10.30 – 11.30 u

11.30 – 12.30 u

12.30 – 13.30 u

13.30 – 14.30 u

14.30 – 15.30 u

15.30 – 16.30 u

16.30 – 17.30 u

17.30 – 18.30 u

18.30 – 19.30 u

19.30 – 20.30 u

20.30 – 21.30 u

Legende:

schooltijd studietijd opruimtijd

hobby’s

Page 23: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Educa © Slim leren

23

Bronnen

Met betrekking tot sommige teksten en/of illustratiemateriaal is het de uitgever, ondanks zorg-

vuldige inspanningen daartoe, niet gelukt eventuele rechthebbenden te achterhalen.

Mocht u van mening zijn (auteurs)rechten te kunnen doen gelden op de teksten en/of illustratie-

materiaal in deze uitgave en/of bezwaar hebben tegen gebruik van afbeeldingen of teksten in dit

leerwerkboek, dan wordt u vriendelijk verzocht contact op te nemen via [email protected] .

Beeld– en audiomateriaal

Het digitale beeld– en audiomateriaal dat in deze leermethode gebruikt wordt, is afkomstig van

volgend platform: www.onderwijs.hetarchief.be

Het is enkel toegankelijk via persistente links, verkrijgbaar in de digitale handleiding. De links zullen

met andere woorden enkel toegang verlenen aan rechtmatige gebruikers van dit platform (i.e. leer-

krachten actief in een door de Vlaamse Overheid erkende, gefinancierde of gesubsidieerde onder-

wijsinstelling). Elke gebruiker van deze methode verklaart zich automatisch akkoord met de toe-

gangs- en gebruiksvoorwaarden zoals aangegeven in de link in de handleiding of op de website van

het platform. Ouders en leerlingen hebben geen toegang tot het aanvullende beeld- en audio-

materiaal.

www.onderwijs.hetarchief.be is een realisatie van VIAA.

Page 24: Colofon Slim leren - educa.oneeduca.one/onewebmedia/Slim leren definitief drukker... · en woordsoort (wrts.nl) kopieën ma,1/12 thema 1, les 2 de persoonsvorm en het onder-werp 11-17

Slim leren focust zich op sleutelvaardigheden bij het leren studeren van jongeren uit de eerste graad.

Ook voor jongeren met specifieke leerbehoeften biedt deze methode een houvast.

Het werkboek bestaat uit 2 grote delen:

• plannen en organiseren

• verwerken van informatie/leerstof

uitgewerkt met stappenplannen volgens de OVUR-strategie.

In dit boekje zijn ook verschillende modellen van studieplanners opgenomen zodat de jongere

langzamerhand kan ontdekken welke manier van organiseren hem het beste ligt.

Blanco modellen zijn digitaal verkrijgbaar.

Al doende ontdekken jongeren door de concrete tips hun leerstijl en leren ze hun tienerbrein zo optimaal

mogelijk te gebruiken.

Het verwerken van informatie/leerstof bestaat uit volgende deelonderwerpen:

• verwerken van woordenschat,

• verwerken van studieteksten (leerstof) door mindmapping, conceptmappen en inzichtelijk leren

met teksten,

• stimuleren van het wiskundig denken,

• studeren van definities,

• werken met geheugensteuntjes,

• digitale ondersteuning.

Naast tips werden concrete voorbeelden opgenomen. Extra materiaal is verkrijgbaar in de digitale handleiding.

www.educa.one | [email protected] | leer– en taalcoaching