CNT08008-12-1-1-1 : Outstanding High Yield Rice Line with ...brrd.ricethailand.go.th/images/pdf/seminar-rice/... · which were 21 12 11 and 9% higher than RD61, Phitsanulok 2, RD41

การประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาว ครงท 36 พ.ศ. 2562

208

CNT08008-12-1-1-1: ขาวขาวพนแขงผลผลตสง ตานทานเพลยกระโดดสน าตาล และโรคไหม

CNT08008-12-1-1-1 : Outstanding High Yield Rice Line with Resistance to Brown Planthopper and Leaf Blast Suitable for White Rice Processing ชวนชม ดรศม1) ดวงกมล บญชวย1) ชยรตน จนทรหน1) ดวงพร วธรจตต1)

เบญจวรรณ พลโคต2) ภมร ปตตาวะตง2) สอาง ไชยรนทร2) บษกร มงคลพทยาธร2) พลเศรษฐ พรโสภณ2) มณฑชา ถงเงน2) ดวงอร อรยพฤกษ2) อจฉราพร ณ ล าปาง เนนพลบ2) เกษศณ พรโสภณ2) มงมาตร วงกะ3) วภาวด ทองเอก3) นยกร สงวนแกว3) ปวตร จนทรหอม3)

Chuanchom Deerusamee1) Doungkamon Boonchuay1) Chairat Channoo1)

Doungporn Vitoonjit1) Benjawan Phonkhod2) Phamorn Pattawatang2) Sa-ang Chairin2) Bussakorn Mongkolpittayatorn2) Poolset Pornsopon2) Monticha Toong-ngern2) Duang-orn

Ariyapruek2) Acharaporn Na Lampang Noenplab2) Kedsinee Pornsopon2) Moongmart Wangka3) Wiphawadee Thong-aek3) Naiyakorn Sanguankaew3) Pavit Junhom3)

Abstract

Yield losses in irrigated paddy fields frequently affected by outbreak of brown planthopper and blast disease due to continuous rice growing. To solve theseproblems, new rice promising line was developed; CNT08008-12-1-1-1 (PSBRc20/PSL00041-16-1-2-4//PSL00041-124-1-1-4), which photoperiod insensitive non-glutinous rice, moderately resistant to brown planthopper and resistant to leaf blast disease. Their average yield was 866 kg/rai which were 21 12 11 and 9% higher than RD61, Phitsanulok 2, RD41 and RD47, respectively. The maximum yield potential was 1,183 kg/rai, withmoderately sturdy culm approximately 102 cm height, 114 days to maturity when grown by transplanting. Its seed dormancy was approximately 6 weeks. Its brown rice had a slender shape of 7.72 mm x 2.15 mm x 1.80 mm (length x width x thickness), with good milling quality of 56.88 % head rice. It had high amylose 1) ศนยวจยขาวชยนาท อ.เมอง จ.ชยนาท 17000 โทรศพท 0 5601 9771 Chai Nat Rice Research Center, Mueang, Chai Nat 17000 Tel. 0 5601 9771 2) ศนยวจยขาวพษณโลก อ.วงทอง จ.พษณโลก 65130 โทรศพท 0 5531 1184 Phitsanulok Rice Research Center, Wang Thong, Phitsanulok 65130 Tel. 0 5531 1184 3) ศนยวจยขาวลพบร อ.โคกส าโรง จ.ลพบร 15120 โทรศพท 0 3644 1322


209

Lop Buri Rice Research Center, KhokSamrong, Lop Buri 15120 Tel. 0 3644 1322

content (27.15%),soft gel consistency (85 mm) and normal elongation ratio ( 1.74). Cooked rice was creamy white with hard texture and fluffy as same as Chai Nat 1. However, it should be noted that this line is susceptible to bacterial leaf blight. Keywords: rice, photoperiod insensitive, high yield, high amylose, brown planthopper, leaf blast,

resistance

บทคดยอ

พนทนาในระบบชลประทานสมบรณ เกษตรกรนยมท านาอยางตอเนอง 2-3 ครงตอป ท าใหเพลยกระโดดสน าตาล และโรคไหมเกดการระบาดอยางรนแรง สงผลใหผลผลตขาวเสยหาย เพอแกปญหาการระบาดของศตรขาวทง 2 ชนด จงไดพฒนาสายพนธขาวจากการผสมพนธ 3 ทาง ระหวางลกผสมชวท 1 ของ PSBRc20 กบ PSL00041-16-1-2-4 น ากลบไปผสมกบ PSL00041-124-1-1-4 คดเลอกไดสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 เปนขาวเจาไมไวตอชวงแสง ตานทานโรคไหม คอนขางตานทานเพลยกระโดด สน าตาล และมศกยภาพการใหผลผลตสง 1,183 กโลกรมตอไร ผลผลตเฉลย 866 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข61 (718 กโลกรมตอไร) พษณโลก 2 (774 กโลกรมตอไร)กข41 (781 กโลกรมตอไร) และ กข47 (791 กโลกรมตอไร) คดเปนรอยละ 21 12 11 และ 9 ตามล าดบ ขาวสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ล าตนคอนขางแขง สงประมาณ 102 เซนตเมตร อายเกบเกยว 114 วน เมอปลกโดยวธปกด า เมลดมระยะพกตวประมาณ 6 สปดาห ขาวกลองรปรางเรยวขนาดยาว 7.72 มลลเมตร กวาง 2.15 มลลเมตร หนา 1.80 มลลเมตร คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาวรอยละ 56.9 คณภาพการหงตมและรบประทานเปนขาวแขง ปรมาณอมโลสสง (27.2 เปอรเซนต) ความคงตวของแปงสกระยะทางการไหลของแปงสก 85 มลลเมตร อตราการยดตวของเมลดขาวสกปกต (1.74 เทา) ขาวเมอหงสกมสขาวนวล คอนขางแขง และรวนคลายกบพนธชยนาท 1 มขอควรระวงคอออนแอตอโรคขอบใบแหง ค าส าคญ: ขาวเจา ไมไวตอชวงแสง ผลผลต อมโลสสง เพลยกระโดดสน าตาล โรคไหม ความตานทาน

ค าน า ประเทศไทยเปนผสงออกขาวรายใหญของโลก โดยขาวเจาขาวสงออกปรมาณมากทสดการจ าแนกขาวขาวตามคณภาพขาวสกไดเปน 2 กลมคอ ขาวเจาพนแขง (อมโลสสงกวา 25 เปอรเซนต) และขาวเจาพนนม (อมโลสต ากวา 25 เปอรเซนต) โดยปรมาณความตองการขาวเจาพนแขงจ านวน 3.5 ลานตนขาวสาร นอกจากการสงออกแลวขาวเจาพนแขงยงมปรมาณความตองการเพอบรโภคภายในประเทศจ านวน 1.32 ลานตนขาวสาร (ส านกนโยบายและยทธศาสตรขาว , 2561) จากรายงานของส านกงาน


210

เศรษฐกจการเกษตร (2561) พบวา สถานการณโดยรวมของการผลตขาวในประเทศไทย มพนทปลกขาวฤดนาป 2559/60 จ านวน 58.6 ลานไร ผลผลตเฉลย 446 กโลกรมตอไร ซงพนทปลกขาวสวนใหญเปนนาน าฝน โดยเฉพาะในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอตอนบน พนธ ขาวสวนใหญเปนพนธ ไวตอชวงแสง สวนฤดนาปรง 2560 ม พ น ทปลก ขาว 10.5 ล านไ ร ใ หผลผลต เฉ ลย 636 ก โลกรมตอไร โดยแหลงปลกขาวนาปรงทส าคญอยในเขตภาคเหนอตอนลางและภาคกลาง พนธขาวสวนใหญเปนพนธไมไวตอชวงแสง ใหผลผลตเฉลยตอไรคอนขางต า สาเหตส าคญเกดจาก การท าลายของโรคและแมลงศตรขาว ถงแมการใชพนธ ตานทานเปนวธการปองกนก าจดโรคและแมลงทไดผลดและเปนทยอมรบ แตพบวาหลงจากปลกขาวพนธตานทานอยางตอเนองกนเปนเวลานาน ท าใหโรคและแมลงสามารถปรบตวท าลายพนธขาวตานทานนนได (Gallagher et al., 1994) จงมความจ าเปนตองปรบปรงพนธขาวใหพรอมแกปญหาเมอเกดการระบาดของโรคและแมลงศตรขาวทระบาดเปนประจ า ซงโรคและแมลงศตรขาวทส าคญของประเทศไทย ไดแก โรคไหม (blast) และเพลยกระโดดสน าตาล (brown planthopper, Nilapavata lugens (Stål)) อจฉราพรและคณะ (2557) ไดตดตามสถานการณการระบาดของโรคขาวในพนทนาชลประทานภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก และภาคใตชวงป พ.ศ. 2554-2556 พบวาโรคไหมมแนวโนมระบาดเพมขนทกป ซงชชวาล และ สรพร (2552) พบวา การระบาดของโรคไหมท าใหผลผลตขาวเสยหายถงรอยละ 60 พบเพลยกระโดดสน าตาลแมลงศตรขาวส าคญในพนทนาชลประทานมานานกวา 20 ป ระบาดรนแรงในชวงปการผลต 2552-2555 เพอพฒนาพนธขาวสายพนธใหมใหมลกษณะตานทานตอการปรบตวของโรคและแมลงตออพชอาหารและสภาพแวดลอมทอาจมการเปลยนแปลง จงมความจ าเปนตองพฒนาสายพนธใหมใหสอดคลองกบสถานการณ เพอใหสามารถน าสายพนธทปรบปรงออกมาแนะน าไดทนตอเหตการณ

อปกรณและวธการ 1. การผสมพนธ และคดเลอกพนธ

ด าเนนการผสมพนธ 3 ทาง ระหวางลกผสมชวท 1 ของ PSBRc20 กบ PSL00041-16-1-2-4 น าไปผสมกบ PSL00041-124-1-1-4 ฤดนาปรง 2551 ทศนยวจยขาวชยนาท ปลกคดเลอกชวท 2 ถง 6 แบบสบตระกลทงฤดนาปรง และฤดนาป ตงแตฤดนาปรง 2552 ถง ฤดนาปรง 2554 ทศนยวจยขาวชยนาท จนไดสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 และปลกศกษาพนธในฤดนาปรง 2555 2. การเปรยบเทยบผลผลตภายในสถาน ด าเนนการปลกขาวทดสอบทศนยวจยขาวชยนาทในปพ .ศ. 2555-2556 วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block (RCB) จ านวน 4 ซ า สายพนธ ขาวทดสอบ 24 สายพนธ และพนธเปรยบเทยบ 2 พนธ คอ กข29 และ กข41 ปลกโดยวธปกด าดวยกลาอายประมาณ 22 วน สายพนธละ 6 แถว แถวยาว 5 เมตร กอละ 3-5 ตน ระยะ 20x20 เซนตเมตร ใสป ยรองพนกอนปกด า 1 วน อตรา 6-6-6


211

กโลกรม (N-P2O5-K2O) ตอไร และใสป ยแตงหนาหลงปกด า 30 วน อตรา 6 กโลกรมไนโตรเจนตอไร ปองกนก าจดศตรขาวและดแลรกษาตามค าแนะน าของกรมการขาว หลงออกดอก 30 วน เกบเกยว 4 แถวกลาง เวนกอหวทายขางละ 1 กอ นวด ฝด ตากใหแหง ชงน าหนก และวดความชนเมลด ค านวณผลผลตเปนกโลกรมตอไร ทความชน 14 เปอรเซนต 3. การเปรยบเทยบผลผลตระหวางสถาน

ด าเนนการปลกขาวทดสอบในปพ .ศ. 2556-2561 ทศนยวจยขาวพษณโลก ชยนาท และลพบร วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จ านวน 4 ซ า สายพนธขาวทดสอบ 22 สายพนธ และพนธเปรยบเทยบ คอ พษณโลก 2 กข41 และ กข61 ปลกโดยวธปกด า วธการจดการทดลอง การปลก การใสป ย การปฏบตดแลรกษา การบนทกขอมลและเกบเกยว ท าเชนเดยวกบการเปรยบเทยบผลผลตภายในสถาน 4. การเปรยบเทยบผลผลตในนาราษฎร

ด าเนนการปลกขาวทดสอบในแปลงนาเกษตรกรในปพ.ศ. 2558-2561 เพอทดสอบความสามารถในการใหผลผลตและการปรบตวของสายพนธ ขาวเมอปลกในสภาพแวดลอมของเกษตรกรทจงหวดพษณ โลก พจตร สโขทย นครสวรรค ก าแพงเพชร ชยนาท และสระบร วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block จ านวน 4 ซ า สายพนธขาวทดสอบ 8 สายพนธ และพนธเปรยบเทยบ คอ กข61 กข41 พษณโลก 2 และ กข47 ปลกโดยวธปกด า จ านวน 3 ตนตอกอ สายพนธละ 20 แถว ๆ ยาว 5 เมตร หรอขนาดแปลงยอยละ 4x6 เมตร ระยะปลก 20x20 เซนตเมตร ใสป ยรองพนสตร 16-20-0 หรอ 16-16-8 อตรา 30 กโลกรมตอไร ใสป ยครงท 2 ในระยะขาวก าเนดชอดอก ดวยป ยยเรย (46-0-0) อตรา 15 กโลกรมตอไร บนทกวนออกดอกเมอขาวทงแปลงยอยออกดอก 75 เปอรเซนต สมวดความสงและนบจ านวนรวงตอกอ แปลงยอยละ 10 กอ เกบเกยวผลผลตในพนท 2x4 เมตร นวด ท าความสะอาด ชงน าหนก และวดความชน แลวค านวณขอมลเปนกโลกรมตอไร ทระดบความชน 14 เปอรเซนต

5. ความตานทานตอโรคและแมลงศตรขาวทส าคญ 5.1 การทดสอบปฏกรยาของสายพนธขาวตอโรคไหม (blast, Pyricuralia oryzae Cavara)

ด าเนนการทดสอบตอโรคไหมระยะกลา (leaf blast) โดยวธ Upland short row ทศนยวจยขาวพษณโลก ชยนาท และลพบร ใหคะแนนอาการเกดโรคตาม Standard Evaluation System for Rice,SES (IRRI, 2014)

5.2 การทดสอบป ฏ ก รย าของสายพน ธ ข าวต อ โรคขอบ ใบแห ง (bacterial leaf blight, Xanthomonas oryzae pv. oryzae (ex Ishiyama) Swing)) โดยปลกขาวแบบ Systematic arrangement ทศนยวจยขาวพษณโลก และชยนาท ปลกเชอแบคทเรยสาเหต (inoculation) โดยวธการตดใบขาว (clipping method) ในระยะขาวแตกกอสงสดหรอเมอขาวอายประมาณ 45 วนหลงปกด า ตรวจผลการทดลองหลงปลกเชอ 3 สปดาห ใหคะแนนอาการเกดโรคตาม SES (IRRI, 2014)


212

5.3 การทดสอบปฏ ก รยาของสายพนธ ตอเพล ยกระโดดสน าตาล (brown plant hopper, Nilaparvata lugens(Stål)) และเพลยกระโดดหลงขาว ((whitebacked planthopper, Sogatella furcifera Horvath) ในสภาพเรอนทดลอง โดยวธ Seedbox screening test ด าเนนการทศนยวจยขาวพษณโลก ชยนาท และลพบร บนทกอาการท าลายหลงจากปลอยแมลงแลว 7-10 วน ตาม SES (IRRI, 2014) 6. การทดสอบคณภาพเมลดทางกายภาพและเคม

ด าเนนการทดสอบทศนยวจยขาวพษณโลก วเคราะหคณภาพเมลดทางกายภาพและเคม ไดแก สของขาวเปลอก สของขาวกลอง ขนาดรปรางเมลดของขาวเปลอก ขาวกลองและขาวสาร คาทองไข น าหนกขาวเปลอก 1,000 เมลด และคณภาพทางเคม ไดแก ปรมาณอมโลส วเคราะหดวยวธ Simplified assay for milled rice amylose ของ Juliano (1971) คาการสลายเมลดในดาง วเคราะหดวยวธของ Little และคณะ (1958) ความคงตวของแปงสก วเคราะหดวยวธของ Gagampang และคณะ (1973) อตราการยดตวของขาวสก วเคราะหดวยวธของ Juliano และ Perez (1984) ความหอม วเคราะหโดยวธประสาทสมผส 7. การทดสอบการตอบสนองตอปยไนโตรเจน ด าเนนการทดสอบทศนยวจยขาวพษณ โลก ชยนาท และลพบร วางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block 4 ซ า 5 กรรมวธ ไดแก ป ยอตรา 0-6-6, 6-6-6, 12-6-6, 18-6-6 และ 24-6-6 กโลกรม (N-P2O5-K2O) ตอไร ส าหรบป ยไนโตรเจนแบงใส 2 ครง ๆ ละเทากน คอ ใสเปนป ยรองพนกอนปกด า 1 วน และระยะก าเนดชอดอก โดยใสป ยฟอสฟอรสอตรา 6 กโลกรม P2O5 ตอไร และโพแทสเซยมอตรา 6 กโลกรม K2O ตอไร เปนป ยรองพน ปลกขาวดวยวธปกด า ระยะ 20x20 เซนตเมตร กลาอาย 22 วน ปกด า 3 ตนตอกอ ขนาดของแปลงยอย 4x6 เมตร พนทเกบเกยว 2x4 เมตร

ผลการทดลองและวจารณ 1. การเปรยบเทยบผลผลตภายในสถาน ด าเนนการทดทดสอบผลผลตทศนยวจยขาวชยนาท ปพ .ศ . 2555-2556 พบวา สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลต 931 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข29 (812 กโลกรมตอไร) และ กข41 (854 กโลกรมตอไร) รอยละ 15 และ 9 ตามล าดบ 2. การเปรยบเทยบผลผลตระหวางสถาน ด าเนนการทดสอบผลผลตทศนยวจยขาวพษณโลก ชยนาท และลพบร ใน ปพ.ศ. 2556-2561 พบวาสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 มศกยภาพในการใหผลผลตสง 1,208 กโลกรมตอไร ฤดนาปรง 2560 ทศนยวจยขาวพษณโลก โดยปพ.ศ. 2556 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 864 กโลกรมตอไร สงกวาพนธพษณโลก 2 (638 กโลกรมตอไร) และ กข41 (733 กโลกรมตอไร) รอยละ 36 และ 18 ตามล าดบ ปพ.ศ. 2557 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 839 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข41 (722


213

กโลกรมตอไร) และพษณโลก 2 (739 กโลกรมตอไร) รอยละ 16 และ 48 ตามล าดบ ปพ.ศ. 2558 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 704 กโลกรมตอไร ใกลเคยงกบพนธ กข41 (707 กโลกรมตอไร) สงกวาพนธ กข61 (577 กโลกรมตอไร) และพษณโลก 2 (631 กโลกรมตอไร) รอยละ 22 และ 12 ตามล าดบ ปพ.ศ. 2559 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 815 กโลกรมตอไร นอยกวาพนธ กข41 (885 กโลกรมตอไร) และพษณโลก 2 (991 กโลกรมตอไร) สงกวาพนธ กข61 (547 กโลกรมตอไร) รอยละ 49 ปพ.ศ. 2560 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 943 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข41 (714 กโลกรมตอไร) และพษณโลก 2 (715 กโลกรมตอไร) รอยละ 32 และในปพ.ศ. 2561 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 957 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข41 (724 กโลกรมตอไร) และพษณโลก 2 (762 กโลกรมตอไร) รอยละ 21 และ 16 ตามล าดบ (Table 1) ผลผลตเฉลยจากปพ.ศ. 2556-2561 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 849 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข61 (562 กโลกรมตอไร) พษณโลก 2 (752 กโลกรมตอไร) และ กข41 (755 กโลกรมตอไร) รอยละ 51, 13 และ 12 ตามล าดบ (Table 2) Table 1 Grain yields (kg/rai) of CNT08008-12-1-1-1 compared with RD41 Phitsanulok 2 (PSL2)

and RD41 at Phitsanulok, Chai Nat and Lop Buri Rice Research Centers in Inter-station yield trial, in dry season and wet season 2013–2018

Line/variety Phitsanulok Chai Nat Lop Buri

Avg. Index (%)

DS WS DS WS DS WS RD41 PSL2 RD61 2013

CNT08008 -1/ 374 a2/ -1/ 932 a -1/ 796 a 864 118 136 RD41 - 326 ab2/ - 795 b - 670 b 733 100 - Phitsanulok 2 - 270 b2/ - 582 c - 693 b 638 100

CV (%) 32.7 9.2 11.4

2014

CNT08008 835 a 798 a 863 a 980 a 462 a3/ 821 a 839 116 114 RD41 724 ab 605 b 845 a 881 a 381 a3/ 557 b 722 100 - Phitsanulok 2 765 b 601 b 782 a 898 a 379 a3/ 650 ab 739 100

CV (%) 7.1 16.4 5.5 7.9 29.3 7.9

2015

CNT08008 861 a 647 a 751 ab 649 a 567 a 746 a 704 100 112 122

RD41 806 ab - 789 a - 526 a - 707 100 - -

Phitsanulok 2 724 a - 690 b - 478 a - 631 100 -


214

RD61 - 545 a - 590 a 596 b 577 100

CV (%) 8.3 10.6 8.5 5.9 12.9 12.5

Table 1 (continued)

Line/variety Phitsanulok Chai Nat Lop Buri Avg

. Index (%)

DS WS DS WS DS WS RD41 PSL2 RD61 2015

CNT08008 861 a 647 a 751 ab 649 a 567 a 746 a 704 100 112 122 RD41 806 ab - 789 a - 526 a - 707 100 - - Phitsanulok 2 724 a - 690 b - 478 a - 631 100 - RD61 - 545 a - 590 a 596 b 577 100

CV (%) 8.3 10.6 8.5 5.9 12.9 12.5

2016 CNT08008 831 a 413 a4/ 644 a 1,017 a 677 a 907 b 815 92 82 149 RD41 - 290 b4/ - 880 b - 889 b 885 100 - - Phitsanulok 2 - 382 a4/ - 856 b - 1,123 a 991 100 - RD61 504 b - 496 b - 642 a - 547

CV (%) 9.8 17.8 8.1 6.9 20.1 10.9

2017

CNT08008 1,208 a 850 a 1,038 a 902 a 660 a 998 a 943 132 132 RD41 1,041 b 647 b 75 b6 594 b 612 a 636 b 714 100 - Phitsanulok 2 1,085 b 618 b 728 b 581 b 558 a 721 b 715 100

CV (%) 7.8 8.2 10.3 5.6 13.7 10.9

2018

CNT08008 1,058 a 704 a2/ 851 a 1,051 a 808 a 862 957 121 116 RD41 889 b 527 b2/ 837 a 716 b 670 b 732 724 100 - Phitsanulok 2 984 ab 485 b2/ 796 a 789 b 705 b 735 762 100

CV (%) 5.8 6.8 6.8 9.2 5.0 7.3

Means in the same column at each year and location followed by a common letter are not significantly different at 5% level by DMRT

1/not included 2/70 % bacterial leaf blight disease damage at booting stage


215

3/60 % drought damage at flowering stage 4/70 % blast disease damage at tillering stage - booting stage DS = Dry season WS = Wet season

Table 2 Grain yields (kg/rai) of CNT08008-12-1-1-1 compared with RD41 Phitsanulok 2 and RD61

in Inter-station yield trial, 2013-2018

Line/variety Year Index (%)

2013 2014 2015 2016 2017 2018 Avg. RD41 PSL2 RD61

CNT08008-12-1-1-1 864 839 704 815 943 927 849 112 113 151

RD41 733 722 707 885 714 767 755 100 - - Phitsanulok 2 638 739 631 991 715 800 752 100 - RD61 - - 577 547 - - 562 100

- = not conducted

3. การเปรยบเทยบผลผลตในนาราษฎร ด าเนนการทดสอบทจงหวดพษณโลก พจตร สโขทย นครสวรรค ชยนาท ก าแพงเพชร และสระบร พบวาผลผลตจากปพ.ศ. 2558 - 2561 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 866 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข61 (718 กโลกรมตอไร) พษณโลก 2 (744 กโลกรมตอไร) กข41 (781 กโลกรมตอไร) และ กข47 (791 กโลกรมตอไร) รอยละ 21, 12, 11 และ 9 ตามล าดบ (Table 3) ปพ.ศ. 2558 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 858 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข61 (728 กโลกรมตอไร) และ กข41 (794 กโลกรมตอไร) รอยละ 18 และ 8 ตามล าดบ ป 2559 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 804 กโลกรมตอไร สงกวาพนธ กข61 (708 กโลกรมตอไร) กข47 (728 กโลกรมตอไร) พษณโลก 2 (730 กโลกรมตอไร) และ กข41 (767 กโลกรมตอไร)รอยละ 14 10 10 และ 5 ตามล าดบ ปพ.ศ. 2560 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ใหผลผลตเฉลย 881 กโลกรมตอไร สงกวาพนธพษณโลก 2 (788 กโลกรมตอไร) และ กข47 (802 กโลกรมตอไร) รอยละ 12 และ 10 ตามล าดบ และในปพ.ศ. 2561 สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 มศกยภาพในการใหผลผลตสง 1,183 กโลกรมตอไร ทจงหวดนครสวรรค ผลผลตเฉลย 919 กโลกรมตอไร สงกวาพนธพษณโลก 2 (805 กโลกรมตอไร) และ กข47 (844 กโลกรมตอไร) รอยละ 14 และ 9 ตามล าดบ (Table 4) สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 มอายถงวนเกบเกยวประมาณ 114 วน ล าตนสง 102 เซนตเมตร จ านวนรวงตอกอ 11 รวง เมลดดตอรวง 133 เมลด และความยาวรวงเทากบ 26.4 เซนตเมตร


216

4. ความตานทานตอโรคและแมลงศตรขาวทส าคญ 4.1 การทดสอบปฏกรยาตอโรคไหม พบวาสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 แสดงปฏกรยา

ตานทานสงถงคอนขางตานทานตอเชอสาเหตทศนยวจยขาวพษณโลก ชยนาท และลพบร ในขณะทพนธ กข41 แสดงปฏกรยาตานทานสงถงออนแอ พนธพษณโลก 2 แสดงปฏกรยาตานทานสงถงออนแอมาก สวน กข47 แสดงปฏกรยาตานทานถงออนแอ (Table 5) 4.2 การทดสอบปฏกรยาตอโรคขอบใบแห ง พบวา สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 แสดงปฏกรยาคอนขางตานทานถงออนแอ ตอโรคเชอสาเหตในพนทจงหวดพษณโลกและชยนาท ในขณะทพนธพษณโลก 2 กข41 และ กข47 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอถงออนแอมาก (Table 5) Table 3 Grain yields (kg/rai) of CNT08008-12-1-1-1 compared with RD61 RD41 Phitsanulok 2

(PSL2) and RD47 in 7 locations of farmer’s field yield trial at lower North regions in 2015-2018

Line/variety Year Index (%)

2015 2016 2017 2018 Avg. RD61 RD41 PSL2 RD47

CNT08008-12-1-1-1 858 804 881 919 866 121 111 112 109

RD61 728 708 - - 718 100 - - -

RD41 794 767 - - 781 100 - -

Phitsanulok 2 - 730 788 805 774 100 -

RD47 - 728 802 844 791 100

- = not conducted

Table 4 Grain yields (kg/rai) of CNT08008-12-1-1-1 compared with RD61 RD41 Phitsanulok 2 (PSL2) and RD47 farmer’s field yield trial at lower North regions in 2015–2018

Line/variety Phitsanulok Phichit Sukhothai Nakhon Sawan Chai Nat

Kamphaeng Phet

Saraburi Avg.

Index (%)

DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS RD61 RD41 PSL2 RD47

2015

CNT08008 -1/ 879 a -1/ 1,023 a -1/ 917 a -1/ 870 a -1/ 809 a -1/ 743 a -1/ 766 a 858 118 108

RD61 - 715 b - 901 a - 733 b - 711 b - 691 b - 611 b - 736 a 728 100 -

RD41 - 848 a - 928 a - 890 a - 769 ab - 718 b - 711 a - 694 a 794 100

CV (%) 13.9 5.6 10.1 7.1 3.8 7.1 8.3

2016

CNT08008 -1/ -1/ 694 b 775 a 853 a 678 a 726 a 893 a 752 a 873 a 743 a 850 a -1/ 1,002 a 804 114 105 110 110

RD61 - - 738 b - 779 a - 718 a - 692 a - 611 b - - - 708 100 - - -

RD41 - - 917 a - 736 a - 733 a - 736 a - 711 a - - - 767 100 - -

Phitsanulok 2 - - - 743 a - 578 b - 735 b - 724 b - 745 a - 854 b 730 100 -

RD47 - - - 716 a - 532 b - 721 b - 740 b - 774 a - 882 b 728 100

CV (%) 8.3 4.3 9.2 11.6 7.2 5.6 5.4 5.9 7.1 4.2 9.2

2017

CNT08008 930 a -1/ 943 a 641 a2/ 936 a 732 a 1,140 a 805 a 873 a 743 a 850 a 718 a 1,002 a 835 a 881 112 110

Phitsanulok 2 891 a - 797 b 425 b2/ 816 ab 694 a 990 b 713 a 724 b 742 a 745 a 652 b 854 b 837 a 788 100 -

RD47 794 b - 867 ab 566 a2/ 771 b 768 a 1,008

b 730 a 740 b 719 a 774 a 749 a 882 b 822 a

802 100

CV (%) 8.4 5.9 9.9 3.2 5.8 4.5 4.0 5.9 4.8 4.2 5.9 9.2 13.3

Table 4 (continued)

Line/variety Phitsanulok Phichit Sukhothai Nakhon Sawan Chai Nat

Kamphaeng Phet

Saraburi Avg.

Index (%)

DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS DS WS PSL2 RD47

2018

CNT08008 714 a 781 a 944 a -1/ 859 a 839 a 1,002 a 1,183 a 1,103 a 877 792 a 930 a 929 a 992 a 919 114 109

Phitsanulok 2 654 a 663 b 867 a - 765 ab 627 b 871 b 997 b 1,015 a 795 ab 713 a 827 a 879 a 787 c 805 100 -

RD47 569 b 720 ab 917 a - 741 b 746 a 998 a 1074 b 1,034 a 762 b 743 a 890 a 888 a 893 b 844 100

CV (%) 5.9 6.1 4.9 6.3 5.7 4.8 7.1 3.9 4.7 4.9 6.0 6.4 11.6

Means in the same column at each location and season followed by a common letter are not significantly different at 5% level by DMRT 1/not included in yield trial 2/70% bacterial leaf blight disease damage tillering stage - booting stage DS = Dry season WS = Wet season


218

Table 5 Reaction of CNT08008-16-1-1-1 to blast and bacterial blight under field condition in 2015-2017

Scored by Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2014) HR = highly resistant R = resistant MR = moderately resistant MS = moderately susceptible S = susceptible HS = highly susceptible

Locations: PSL = Phitsanulok Rice Research Center CNT = Chainat Rice Research Center

Line/variety Blast Bacterial leaf blight

PSL CNT LBR PSL CNT 2015 CNT08008-12-1-1-1 HR MR HR S MR RD41 S MS R MS MS Phitsanulok 2 S HS MR HS S RD47 MS MS MR S S Hahng Yi 71 (blast resistant check) HR MR HR - - KDML105 (blast susceptible check) HS HS HS - - RD7 (bacterial leaf blight resistant check) - - - MR S RD9 (bacterial leaf blight susceptible check) - - - HS HS 2016 CNT08008-12-1-1-1 R MR MR S MS RD41 R MS MR HS S Phitsanulok 2 HS MS R HS S RD47 S S R HS S Hahng Yi 71 (blast resistant check) HR HR HR - - KDML105 (blast susceptible check) HS HS HS - - RD7 (bacterial leaf blight resistant check) - - - MR S RD9 (bacterial leaf blight susceptible check) - - - HS HS 2017 CNT08008-12-1-1-1 - HR HR MS S RD41 - S HR HS HS Phitsanulok 2 - HR R HS HS RD47 - MS MR S S Hahng Yi 71 (blast resistant check) - HR HR - - KDML105 (blast susceptible check) - HS HS - - RD7 (bacterial leaf blight resistant check) - - - MR HS RD9 (bacterial leaf blight susceptible check) - - - MS HS


219

LBR = Lopburi Rice Research Center

4.3 การทดสอบปฏกรยาตอเพลยกระโดดสน าตาล พบวา สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 แสดงปฏกรยาตานทาน ถงคอนขางตานทาน ตอประชากรเพลยกระโดดสน าตาล จากจงหวดพษณโลก ชยนาท และลพบร ปพ.ศ. 2557-2560 ยกเวนในปพ.ศ. 2558 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอ ตอประชากรจงหวดพษณโลก และชยนาท ในขณะทพนธพษณโลก 2 และ กข47 ทแสดงปฏกรยาตงแตตานทานจนถงออนแอ (Table 6) 4.4 การทดสอบปฏกรยาตอเพลยกระโดดหลงขาว พบวาสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 แสดงปฏกรยาคอนขางออนแอตอประชากรเพลยกระโดดหลงขาว จงหวดพษณโลก เชนเดยวกบพนธพษณโลก 2 และ กข47 (Table 6) 5. คณภาพเมลดทางกายภาพและคณภาพการส สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 เปนขาวเจาเมลดยาว เปลอกสฟาง ขาวเปลอกมความยาวเฉลย 10.0 มลลเมตร กวาง 2.58 มลลเมตร หนา 2.03 มลลเมตร มน าหนก 1,000 เมลด 27.21 กรม น าหนกขาวเปลอก 10.58 กโลกรมตอถง ขาวกลองสขาว ความยาวขาวกลองเฉลย 7.72 มลลเมตร กวาง 2.15 มลลเมตร หนา 1.80 มลลเมตร รปรางเมลดเรยว ทองไขนอย (รอยละ 0.33) คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาวรอยละ 56.9 มสวนประกอบเปนขาวสารเมลดยาวชน 1 ระหวาง 92-100 เปอรเซนต ไมมขาวเมลดสน ขาวสายพนธนสามารถผลตเปนขาวสาร 100เปอรเซนตชน 1 ได (Table 7) 6. คณภาพเมลดทางเคม สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 เปนขาวอมโลสสง (27.15 เปอรเซนต) อณหภมแปงสกปานกลาง ความคงตวของแปงสกออน ระยะทางการไหลของแปงสก 85 มลลเมตร อตราการยดตวของเมลดขาวสกปกต (1.74 เทา) ไมหอม (ขาวใหม อายเกบรกษาไมเกน 3 เดอน) (Table 8) 7. การตอบสนองตอปยไนโตรเจน ฤดนาป 2561 ผลการทดสอบทศนยวจยขาวพษณโลก พบวา ขาวสายพนธ CNT08008-12-1-1-1 ไมตอบสนองตอป ยไนโตรเจน เมอใสป ยไนโตรเจน 0, 6, 12, 18 และ 24 กโลกรมไนโตรเจนตอไร โดยใหผลผลตเทากบ 826, 891, 858, 869 และ 772 กโลกรมตอไร ตามล าดบ และไมแตกตางกนทางสถต (Table 9) ทศนยวจยขาวชยนาท พบวาขาวสายพนธนตอบสนองตอป ยไนโตรเจนระดบ 12 กโลกรมไนโตรเจนตอไร ใหผลผลตเฉลย 794 กโลกรมตอไร มรปแบบการตอบสนองเปนเสนโคง (Ŷ = 696+10.52*x-0.32*x2 , R2 = 0.88*) สวนทศนยวจยขาวลพบร พบวาขาวสายพนธ นตอบสนองตอป ยไนโตรเจนระดบ 24 กโลกรมไนโตรเจนตอไร ใหผลผลตเฉลย 901 กโลกรมตอไร มรปแบบการตอบสนองเปนเสนตรง (Ŷ = 461 +18.08**x ,R² = 0.99**)


220

Table 6 Reaction of CNT08008-12-1-1-1 to brown planthopper and whitebacked planthopper under greenhouse condition during 2014-2017

Scored by Standard Evaluation System for Rice (IRRI, 2014) HR = highly resistant R = resistant MR = moderately resistant MS = moderately susceptible S = susceptible HS = highly susceptible Locations and Insect population used:

Line/variety brown planthopper whitebacked planthopper

PSL CNT LBR PSL 2014 CNT08008-16-1-1-1 MR MR R MS Phitsanulok 2 MR MS MR MS RD47 MS MR R MS Rathu Heenati (resistant check) MR MR R MR PTB33 (resistant check) R R R MR TN1 (susceptible check) HS HS HS S 2015 CNT08008-16-1-1-1 MS MS MR MS Phitsanulok 2 S MS MS MS RD47 S MS MS MS Rathu Heenati (resistant check) MR R - MS PTB33 (resistant check) MR MR R MR TN1 (susceptible check) HS HS HS S 2016 CNT08008-16-1-1-1 R MR MR MS Phitsanulok 2 MS MS R MS RD47 MS MS MS MS Rathu Heenati (resistant check) MR R - MS PTB33 (resistant check) R MR R MS TN1 (susceptible check) HS HS HS HS 2017 CNT08008-16-1-1-1 MR MR R MS Phitsanulok 2 MS MS MR MS RD47 MS MS MR MS Rathu Heenati (resistant check) R MS - MR PTB33 (resistant check) R MR HR MR TN1 (susceptible check) HS HS HS HS


221

PSL = Phitsanulok Rice Research Center CNT = Chai Nat Rice Research Center LBR = Lop Buri Rice Research Center

Table 7 Grain physical quality of CNT08008-12-1-1-1 compared with Phitsanulok 2 and RD47 in 2017

1/Average of 13 samples ± standard deviation Chalkiness : < 1.0 = small 1.0 – 1.5 = medium 1.6 – 2.0 = moderately high > 2.0 = high Whole grains + Head rice: < 31 = poor

Characters CNT08008-12-1-1-11/ Phitsanulok 21/ RD471/

Color Paddy straw straw straw

Brown rice white white white

Grain size (mm.) Paddy Length 10.01 ± 0.42 10.58 ± 0.17 10.69 ± 0.16 Width 2.58 ± 0.04 2.65 ± 0.04 2.62 ± 0.05 Thickness 2.03 ± 0.04 2.09 ± 0.03 2.06 ± 0.03 Brown rice Length 7.72 ± 0.20 8.23 ± 0.06 8.14 ± 0.11 Width 2.15 ± 0.06 2.18 ± 0.04 2.14 ± 0.02 Thickness 1.80 ± 0.04 1.86 ± 0.03 1.80 ± 0.02 Length/Width 3.57 ± 0.12 3.78 ± 0.08 3.80 ± 0.06 Milled rice Length 7.49 ± 0.12 7.95 ± 0.13 7.88 ± 0.09 Width 2.08 ± 0.02 2.13 ± 0.04 2.09 ± 0.03 Thickness 1.75 ± 0.02 1.81 ± 0.03 1.76 ± 0.03 Rice classification >7 mm 92-100 97-100 96-100 6.6-6.9 mm 0-8 0-3 0-4 6.2-6.5 mm 0-2 0-1 1 < 6.2 mm 0 0 0 Grain shape slender slender slender Chalkiness 0.33 ± 0.18 0.15 ± 0.09 0.19 ± 0.19 Paddy grain weight (g/1,000 grains) 27.21 ± 2.02 30.18 ± 0.63 28.42 ± 3.39 (kg/20 liters) 10.58 ± 0.41 10.62 ± 0.32 10.32 ± 0.41 Milling quality (%) Head rice Husk Bran

56.88 ± 3.49 22.20 ± 0.96 7.90 ± 1.65

52.87 ± 3.99 22.60 ± 1.24 7.50 ± 1.22

51.83 ± 3.73 24.10 ± 1.35 8.20 ± 1.60


222

31 – 40 = medium 41 – 50 = good > 50 = very good Table 8 Chemical grain quality and cooking quality of CNT08008-12-1-1-1 compared with

Chainat 1 Phitsanulok 2 and RD47 in 2013-2017

Characters CNT08008 Chainat 1 Phitsanulok 2 RD47 Amylose content (%) 27.15 ± 1.27 28.08 ± 1.61 27.54 ± 1.13 26.93 ± 1.55 Gel consistency (mm) 85 ± 11.97 86 ± 4.35 84 ± 5.94 85 ± 7.85 Alkali test (1.7%) 4.56 ± 0.88 4.42 ± 0.83 7.00 ± 0.00 7.00 ± 0.00 Gelatinization temperature Intermediate Intermediate

Low

Low

Elongation ratio 1.74 ± 0.06 1.61 ± 0.05 1.65 ± 0.04 1.62 ± 0.12 Aroma 0 0 0 0

Amylose content :< 20 % = low amylose 20 – 25 % = intermediate amylose > 25 % = high amylose

Gel consistency : evaluated from the distance that gel moved (mm) 40 mm = hard 41 – 60 mm = medium 61 – 100 mm = soft

Alkaline test (KOH 1.7%) 1 – 3 = high temperature (> 75 oc) 4 – 5 = intermediate temperature (70-75 oc) 6 – 7 = low temperature (> 70 oc)

Elongation ration < 1.9 = normal

> 1.9 = good

Table 9 Average yield (kg/rai) of CNT08008-12-1-1-1 different rates of nitrogen at Phitsanulok, Chai Nat and Lop Buri Rice Research Centers, wet season 2018

Fertilizer rate (kg/rai N2 - P2O5 - K2O) Yield

Phitsanulok Chai Nat Lop Buri

0-6-6 826 ab 697 b 475 d

6-6-6 891 a 739 b 560 cd

12-6-6 858 a 794 a 663 c

18-6-6 869 a 766 ab 793 b

24-6-6 772 b 769 ab 901 a


223

CV (%) 4.78 7.54 10.06

Means in the same column at each location followed by a common letter are not significantly different at 5% level by DMRT

สรปผลการทดลอง

สายพนธ CNT08008-12-1-1-1 เปนขาวเจาไมไวตอชวงแสง อายเกบเกยวประมาณ 114 วน เมอปลกโดยวธปกด า มลกษณะทรงกอตง สงประมาณ 102 เซนตเมตร ใหผลผลตเฉลย 866 กโลกรมตอไร ล าตนคอนขางแขง ใบสเขยวเขม มมปลายใบตงตรง ใบธงยาว 36.7 เซนตเมตร กวาง 1.4 เซนตเมตร มมใบธงตงตรง รวงยาว 26.4 เซนตเมตร รวงแนนปานกลาง คอรวงโผลเลกนอย จ านวนเมลดดตอรวง 133 เมลด เมลดรวงงาย ขาวเปลอกสฟางขนาดเมลดยาว 10.01 มลลเมตร กวาง 2.58 มลลเมตร หนา 2.03 มลลเมตร ขาวกลอง รปรางเรยว ยาว 7.72 มลลเมตร กวาง 2.15 มลลเมตร หนา 1.80 มลลเมตร ขาวสารยาว 7.49 มลลเมตร กวาง 2.08 มลลเมตร หนา 1.75 มลลเมตร ระยะพกตว 6 สปดาห คณภาพการสดมาก ไดขาวเตมเมลดและตนขาวรอยละ 56.9 เปนขาวอมโลสสง (27.2 เปอรเซนต) ความคงตวของแปงสกออน (ระยะทางการไหลของแปง 85 มลลเมตร) อณหภมแปงสกปานกลาง ขาวเมอหงสก มลกษณะสขาวนวล คอนขางรวน คลายกบพนธชยนาท 1 ตานทานโรคไหม และคอนขางตานทานเพลยกระโดดสน าตาล ออนแอตอโรคขอบใบแหง ขาวสายพนธนเหมาะส าหรบปลกในพนทนาชลประทานภาคเหนอตอนลางและภาคกลาง ทมปญหาการระบาดของเพลยกระโดดสน าตาล และโรคไหม


224

เอกสารอางอง

ชชวาล จนทราสรยารตน และสรพร เกตงาม. 2552. โรคไหมในขาวและสถานการณปจจบนของงานวจยดานยนตานทานโรคไหมในขาว. แกนเกษตร. 37: 69-78.

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2561. สถตการเกษตรของประเทศไทย ป 2560. สบคนจาก : http://www.oae.go.th/assets/portals/1/files/yearbook60.pdf. 14 มกราคม 2562.

ส านกนโยบายและยทธศาสตรขาว. 2561. การประชมสมมนาการวางแผนการผลตขาวประจ าป ภายใตแผนการผลตและการตลาดขาวครบวงจร. 27-29 มนาคม 2561. ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร ซต จอมเทยน จงหวดชลบร. 69 หนา.

อจฉราพร ณ ล าปาง เนนพลบ, รศม ฐตเกยรตพงศ, วชชดา รตนากาญจน, วนพร เขมมกด, สทธ ใจสงฆ, พนนภา ยาใจ, ปยะวรรณ ใยด, นจรนทร จงขนธ, กรสร ศรนล, ธราพร ยนยงค, ดวงกมล บญชวย, อนรรฆพล บญชวย, ดวงพร วธรจตต, นตยา รนสข, เฉลมขวญ ฉมวย, เฉลมชาต ฤาไชยคาม, กนกอร ดอกไมเทศ , วรรณพรรณ จนลาภา , ทสดาว เกตเนตร , เฉลมพล เฉลมพลโยธน , สมหมาย ศรวสทธ, นภดล ประยรสข, ชนสรน กลนมณ และเสาวนย ศรบว. 2557. ผลของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมตอชนดของเชอสาเหตและการระบาดของโรคขาวในนาชลประทานทปลกตอเนอง. ใน : การประชมวชาการขาวและธญพชเมองหนาว ครงท 31 พ.ศ. 2557 วนท 21- 23 พฤษภาคม 2557. โรงแรมรอยลพลาคลฟฟบชรสอรทแอนดสปา อ าเภอบานฉาง จงหวดระยอง.หนา 241-262.

Gagampang, G.B., C.M. Perez and B.O Juliano. 1973. A gel consistency test for eating quality of rice. J. Sci. Fd. Agr. 24:1589-1594. Gallagher, K.D., Peter E. Kenmore and Kazushige Sogawa. 1994. Judicial Use of Insecticides

Deter Planthopper Outbreaks and Extend the Life of Resistant Varieties in Southeast Asian Rice. In Planthoppers pp 599-614.

IRRI. 2014. Standard Evaluation System for Rice (SES). International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines. 57 p. Juliano B.O. 1971. A simplified assay for milled rice amylose. Cereal Sci. 16:334-360. Juliano B.O. and C.M. Perez. 1984. Result of a collaborative test on the measurement of grain

elongation ratio of milled rice during cooking. Journal of Cereal Science 2: 281-292. Little, R.R., G.B. Hilder and E.H. Dawson. 1958. Differential effect of dilute alkali on 25 varieties of milled white rice. Cereal Chemistry 35: 111-126.

http://www.oae.go.th/assets/portals/1/files/yearbook60.pdf.%2014%20มกราคม%202562

Documents

CNT08008-12-1-1-1 : Outstanding High Yield Rice Line with ...brrd.ricethailand.go.th/images/pdf/seminar-rice/... · which were 21 12 11 and 9% higher than RD61, Phitsanulok 2, RD41