Upload
cevoracefora
View
229
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
SECTORFOTO 2015
SCHOONMAAK- EN DIENSTENCHEQUESECTOR
Cijfers en tendenzen
2
SECTORFOTO - ADDENDUM
SECTOR ............................................................................................................................................................. 3
Sector in cijfers ................................................................................................................................. 3
Lijst van de 30 grootste bedrijven .............................................................................................. 8
EVOLUTIES IN DE SECTOR ........................................................................................................................... 10
Dienstenchequesector: omgaan met discriminerende vragen .......................................... 10
Dienstenchequesector: regionalisering .................................................................................... 10
Professionele schoonmaak: duurzame sector ........................................................................ 11
Opkomst facility management ................................................................................................... 11
Link tussen facility en schoonmaak ......................................................................................... 11
TOEKOMST VAN DE SECTOR ....................................................................................................................... 13
Dienstenchequesector: verdere regionalisering .................................................................... 13
Dienstencheque- en schoonmaaksector: automatisering ................................................... 13
Schoonmaaksector: digitalisering .............................................................................................. 14
Facility management: digitalisering .......................................................................................... 14
OPLEIDINGEN ................................................................................................................................................. 15
Schoonmaaksector ......................................................................................................................... 15
Dienstenchequesector .................................................................................................................. 15
BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................................ 16
Internet bronnen ............................................................................................................................ 16
Dagbladen en magazines ............................................................................................................. 16
3
SECTORFOTO - ADDENDUM
SECTOR
Sector in cijfers
De schoonmaaksector telt 1.029 bedrijven en 4.624 bedienden. Zowel professionele
schoonmaakbedrijven als dienstenchequebedrijven zijn opgenomen in deze cijfers. Van de
bedrijven die beroep doen op de diensten van Cevora behoren 54% tot de dienstenchequesector en
46% tot de professionele schoonmaaksector. In de periode 2012-2014 is er elk jaar een lichte daling
van het aantal bedrijven merkbaar en tegelijkertijd een lichte stijging van het aantal bedienden in
de sector.
De bedrijven in de sector behoren maar voor 38% tot het APCB. Dit lage percentage is verklaarbaar
door het feit dat enkel commerciële dienstenchequebedrijven behoren tot het APCB.
Dienstenchequebedrijven die gelinkt zijn aan OCMW‟s, stadsbesturen of PWA‟s horen hier niet bij.
De bedienden in de sector behoren wel grotendeels (93%) tot het APCB.
4
SECTORFOTO - ADDENDUM
Wat betreft de geografische spreiding, bevindt 42% van de bedrijven zich in Vlaanderen, 31% in
Wallonië en 27% in het Brussels hoofdstedelijk gewest.
Merk wel op dat er in verhouding tot het aantal bedrijven die actief zijn in Vlaanderen, meer
bedienden werkzaam zijn in Vlaanderen (56%).
5
SECTORFOTO - ADDENDUM
De schoonmaaksector bestaat voor 66% uit kleine en middelgrote ondernemingen, de overige 34%
bestaat uit grote bedrijven. In de professionele schoonmaak zijn er enkele heel grote bedrijven
zoals ISS, Laurenty en GOM en ook in de dienstenchequesector komen er steeds grotere bedrijven.
Enkele grote spelers op dit moment zijn bijvoorbeeld Plus Home Services en Servihome.
6
SECTORFOTO - ADDENDUM
Het profiel van de bedienden ziet er voornamelijk als volgt uit: 72% zijn tussen 25 en 49 jaar oud,
68% zijn vrouwen en 70% werken voltijds. Qua leeftijd volgt de schoonmaaksector de tendens in het
APCB. De meerderheid van de bedienden is immers tussen 25 en 49 jaar oud.
Wat betreft het geslacht volgt de schoonmaaksector het APCB niet. De sector stelt namelijk vooral
vrouwen tewerk (68%). Dit is de omgekeerde tendens dan in de bedrijven van PC200, waar de
meerderheid van de bedienden mannen zijn (59%).
7
SECTORFOTO - ADDENDUM
Qua type prestatie werken de meeste bedienden in de schoonmaaksector voltijds (70%). Hiermee
volgen ze de tendens uit alle sectoren uit het APCB.
8
SECTORFOTO - ADDENDUM
Lijst van de 30 grootste bedrijven
9
SECTORFOTO - ADDENDUM
Onderstaande kaart toont de geografische verdeling van de bedienden die werken bij de dertig
grootste bedrijven.
Een deel van de commerciële dienstenchequebedrijven zijn niet opgenomen in deze cijfers. Het gaat
om een aantal uitzendkantoren die een erkenning hebben als dienstenchequebedrijf. De gegevens
van deze bedrijven zijn opgenomen in de sectorfoto van de uitzendsector.
Tot de schoonmaaksector behoren zowel de professionele
schoonmaakbedrijven als de dienstenchequebedrijven. Er was een duidelijke
groei merkbaar tot 2012 wat betreft het aantal bedrijven en bedienden. Daarna
daalde het aantal bedrijven lichtjes, terwijl het aantal bedienden licht bleef
toenemen. Dit kan verklaard worden door enkele fusies in de sector.
!
10
SECTORFOTO - ADDENDUM
EVOLUTIES IN DE SECTOR
Dienstenchequesector: omgaan met discriminerende vragen
In februari 2015 was er grote opschudding in de dienstenchequesector. Uit een onderzoek van het
minderhedenforum bleek dat 2 op de 3 dienstenchequebedrijven ingaan op de vraag van hun
klanten om geen allochtone poetshulp te sturen1. Er werd een actieplan uitgewerkt om de
discriminatie in de dienstenchequesector aan te pakken. De focus van het actieplan ligt op positieve
en gedragen acties zoals sensibilisering, vorming en preventie2.
Dienstenchequesector: regionalisering
Door de zesde staatshervorming is de bevoegdheid rond dienstencheques sinds 1 juli 2014
overgedragen aan de regio‟s. Dit bevat onder meer subsidies voor erkende dienstencheque-
ondernemingen, fiscale aftrekbaarheid, openbare aanbesteding uitgiftemaatschappij en
administratieve regels met betrekking tot de tewerkstelling van dienstenchequewerknemers3.
Op 6 maart 2015 werd door de Vlaamse regering al een wijziging doorgevoerd. Het gaat om de
afschaffing van de verplichting voor dienstenchequebedrijven om bij de instroom van nieuwe
huishoudhulpen minstens voor 60% volledig uitkeringsgerechtigde werklozen of
leefloongerechtigden aan te werven4.
De Waalse regering heeft een studie laten uitvoeren over de economische houdbaarheid van het
dienstenchequesysteem. In september 2015 was de studie klaar en er waren twee aanbevelingen: de
kostprijs van een dienstencheque niet verhogen en het systeem van dienstencheques niet uitbreiden
naar andere activiteiten5.
In Brussel is er voorlopig nog niets gewijzigd. In december 2015 ontmoette de Brusselse minister
Gosuin een aantal dienstenchequebedrijven om van gedachten te wisselen over de toekomst van de
dienstenchequesector in Brussel6. De minister wees vooral op het belang van tewerkstelling voor
laaggeschoolden, terwijl de bedrijven vooral bezorgd zijn om de sector rendabel te houden.
1 «Enkel Vlaamse poetsvrouw gevraagd», in De Standaard, maandag 23 februari 2015, p. 4. 2 Schriftelijke vraag Vlaams parlement, p. 2, http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1126603
3 «12 beslissingen over dienstencheques», http://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-
regering/beslissingenvlaamseregering?search=dienstencheques&publication_date=&publication_date_1[min][date]=&publication_date_1[max][date]=&competence=&delivery_channel=&delivery_channel_1=&=Zoeken 4 «12 beslissingen over dienstencheques», http://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-
regering/beslissingenvlaamseregering?search=dienstencheques&publication_date=&publication_date_1[min][date]=&publication_date_1[max][date]=&competence=&delivery_channel=&delivery_channel_1=&=Zoeken 5 http://www.rtbf.be/info/societe/detail_quel-avenir-pour-les-titres-services-en-wallonie?id=9094201
6 «Minister Gosuin ontmoet de dienstenchequebedrijven bij Federgon» ,
http://www.federgon.be/newsletter/newsletter/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=722&cHash=d88e120b82e62a1b1f50ef514d34aec7
11
SECTORFOTO - ADDENDUM
Professionele schoonmaak: duurzame sector
De schoonmaaksector is volop bezig met een evolutie naar een duurzame sector. Dit blijkt uit
verschillende projecten zoals ECMR (European Cleaning Machines Recycling). Het ECMR neemt
afgedankte schoonmaakmachines terug, ontmantelt ze en recycleert de onderdelen7. Een ander
voorbeeld is het energielabel voor stofzuigers8.
Opkomst facility management
Midden jaren negentig is Facility Management als vakdomein een eerste keer in België genoemd9. In
2000 werd IFMA Belgian Chapter opgericht, als Belgische afdeling van de wereldwijd actieve
beroepsvereniging voor de Facility Manager.
De facilitaire diensten zijn alle ondersteunende diensten die ervoor zorgen dat een bedrijf en zijn
werknemers hun kerntaken optimaal kunnen uitvoeren. Het gaat dus bijvoorbeeld om diensten als
receptie, schoonmaak, catering, gebouwenonderhoud, enz. Uiteraard bestaan facilitaire diensten al
veel langer dan de jaren negentig maar nu wordt ernaar gestreefd om dit veel professioneler,
efficiënter en goedkoper te organiseren.
De facilitaire diensten kunnen enerzijds intern opgevolgd worden. Zeker in kleine bedrijven wordt
niet altijd een aparte functie zoals „facility coördinator‟ gecreëerd. In dit geval kan dit een
administratief bediende zijn die deze taken er deels bij krijgt, zoals bv de directiesecretaresse die
ook het wagenpark beheert. Anderzijds is het ook mogelijk dat sommige of alle facilitaire diensten
uitbesteed worden aan een extern bedrijf dat gespecialiseerd is in facility management. In België
zijn er verschillende grote schoonmaakbedrijven uit PC200 die zich richten op het aanbieden van
facilitaire diensten.
Link tussen facility en schoonmaak
In 2015 is er, in opdracht van IFMA, voor de eerste keer een trendrapport over facility management
opgemaakt dat een duidelijk beeld geeft van de verschillende deelmarkten en de belangrijkste
spelers in de markt. De deelmarkten binnen facility management zijn:
Cleaning
Catering
Technisch onderhoud
Onthaal
Beveiliging
Groenonderhoud
Total Facility Management (TFM)
De top 3 van de uitbestede facilitaire diensten bestaat uit schoonmaak (32%), catering (25%) en
technisch onderhoud (17%)10.
7 «Elke machine wordt tot de laatste schroef ontmanteld», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 4, p. 14.
8 «Energielabel voor stofzuigers», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 4, p. 30.
9 IFMA, «FM-Trendrapport België 2015», p.14,
http://www.ifma.be/gallery/documents/2015/marktstudie/ifma-procos-fmtrendrapport-belgia-12-2015-online.pdf, 10
IFMA, «FM-Trendrapport België 2015», p.32, http://www.ifma.be/gallery/documents/2015/marktstudie/ifma-procos-fmtrendrapport-belgia-12-2015-online.pdf
12
SECTORFOTO - ADDENDUM
Grote schoonmaakbedrijven bieden naast schoonmaak ondertussen ook andere facilitaire diensten
aan. Bijvoorbeeld ISS, de marktleider in schoonmaak in België, biedt naast schoonmaak ook
catering, receptie, onderhoud en beveiliging aan of kan instaan voor al deze facilitaire diensten
samen11. Deze evolutie is ook merkbaar in veel andere schoonmaakbedrijven. In de
schoonmaaksector heerst er scherpe concurrentie en staan de prijzen erg onder druk.
Schoonmaakbedrijven bieden dan ook andere diensten aan waar er meer groeimarge is.
11
http://www.be.issworld.com/diensten-be/facility-management
13
SECTORFOTO - ADDENDUM
TOEKOMST VAN DE SECTOR
Dienstenchequesector: verdere regionalisering
Door de regionalisering zullen er in elke regio waarschijnlijk andere accenten gelegd worden. Voor
de dienstenchequebedrijven is het een uitdaging om die verschillen te vertalen naar de operationele
realiteit. Hierbij een overzicht van de situatie op 1 januari 201612
.
Vlaanderen Wallonië Brussel
Continuïteit
Handhaving prijs ✔ ✔ ✔
Handhaving fiscale aftrek ✔ 10 % ✔
60%-regel
Afgeschaft ✔ ✔
Rentabiliteit
Onderzoek Indexatie 100% ?
Uitdagingen
Uitgiftemaatschappij ? ? ?
Doelgroepenbeleid ? ? ?
Erkenningsregeling ? ? ?
Dienstencheque- en schoonmaaksector: automatisering
Wat betreft automatisering en robotisering is het nog niet duidelijk hoe dit zal evolueren voor de
bedienden uit de schoonmaak. Voor leidinggevenden zoals schoonmaakinspecteurs of consulenten
bestaat er volgens bepaalde studies een grote kans op automatisering13. In een Engelstalige studie
worden ze omschreven als cleaning housekeeping manager & supervisor14. Ook de uitvoerende
functies zoals huishoudhulpen hebben volgens sommige studies een grote kans op robotisering15. Er
moet echter een kanttekening gemaakt worden bij deze voorspellingen. Voor de leidinggevenden, is
er minder kans op automatisering omdat die functies veel sociale vaardigheden vragen bij het
omgaan met klanten en medewerkers. Ook bij de uitvoerende functies is het niet zeker dat de
automatisering snel zal plaatsvinden. In dezelfde studie wordt opgemerkt “However, manipulation
in unstructured environments — like the tasks that must be performed by a house cleaner — are still
beyond the scope of automation for the foreseeable future”16.
12 «Duurzame ontwikkeling van de dienstenchequesector»,
http://www.federgon.be/jaarverslag/nl/federatie/detail_dossier1-2.php
13 «Will a robot take your job?» , http://www.bbc.com/news/technology-34066941
14 «Will a robot take your job?» , http://www.bbc.com/news/technology-34066941
15 Cevora, De technologische revolutie, 2015, p. 10
16 «Will a robot take your job?» , http://www.bbc.com/news/technology-34066941
14
SECTORFOTO - ADDENDUM
Schoonmaaksector: digitalisering
In de schoonmaaksector is digitalisering aan een sterke opmars bezig. Bedienden als
schoonmaakinspecteurs volgen hun werven vaak op via hun tablet of smartphone. Voor
kwaliteitsbeheer en -controles komt er vaak geen papier meer aan te pas. Ondertussen bestaan er
ook al apps specifiek voor de schoonmaaksector. Een voorbeeld is een dks-app (dagelijks
controlesysteem voor schoonmaak) met mogelijkheden om er checklists, rapporteringen,
bezoekverslagen en meldingen aan te koppelen17. De apps worden meestal op maat gemaakt van de
schoonmaakbedrijven.
Tijdens een interview met Trends vertelt de CEO van Iris Cleaning dat hij ook gelooft dat de mobiele
technologie de schoonmaaksector ingrijpend zal veranderen. Het bedrijf investeert sterk in nieuwe
IT-systemen en mobiele technologie. Met mobiele technologie kunnen de werknemers rechtstreeks
rapporteren en via een portaalsite kan de klant ook volgen. “Dat is een heel transparante manier
van werken en vermijdt ook conflicten”, zegt de CEO18. Hij verwacht dat de mobiele technologie het
imago van de sector zal oppoetsen. De sector is immers een professionele industrie geworden met
een heel hoge productiviteit op de vloer.
Op dit moment worden digitale tools meestal gebruikt op het niveau van leidinggevenden. De
uitdaging voor de toekomst is om ook de schoonmakers te laten werken met smart devices. Een
mogelijk obstakel is dat sommige schoonmakers moeite zullen hebben met het gebruik van smart
devices en de aankoop van een groot aantal toestellen voor de schoonmaakbedrijven. Een
ontwikkelaar van een schoonmaakapp voorspelt dat over drie tot vijf jaar elke schoonmaker een
smart device zal hebben19.
Facility management: digitalisering
Bedrijven die facilitaire diensten aanbieden geven aan dat de technologische evoluties een grote
impact zullen hebben in de komende jaren. FMIS (Facility Management Information System), BIM
(Building Information Model), de integratie FMIS-BIM en Big Data zijn de belangrijkste
technologische topics die een invloed hebben op het facilitaire departement20.
In de dienstenchequesector zullen vooral de gevolgen van de
regionalisering duidelijk te voelen zijn. In de schoonmaaksector zullen
zowel leidinggevenden als arbeiders de werven opvolgen via smart
devices. Ook in facility management zal de digitalisering belangrijk zijn
in het opvolgen van de facilitaire diensten met systemen als FMIS en BIM.
17
«App bevordert samenwerking», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 1, p. 28-29. 18
«Technologie zal het imago van de schoonmaker oppoetsen», in Trends, 12 november 2015, p. 44. 19
« App bevordert samenwerking», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 1, p. 30. 20
http://www.ifma.be/gallery/documents/2015/marktstudie/ifma-procos-fmtrendrapport-belgia-12-2015-online.pdf, p.44.
2020
15
SECTORFOTO - ADDENDUM
OPLEIDINGEN
Schoonmaaksector
Schoonmaakinspecteur : basistechnieken 408N1A
Schoonmaakinspecteur : materialen en producten 408N1B
Schoonmaakinspecteur : organisatie en opvolging van werven 408N2
Schoonmaakinspecteur : kwaliteitscontroles uitvoeren 408N3
Schoonmaakinspecteur : relatiebeheer met klant, personeel en bedrijf 408N4
Schoonmaakinspecteur : ergonomie 408N5
Schoonmaakinspecteur : s ociale wetgeving 408N6
Veiligheid voor leidinggevenden 409N
Schoonmaken in voedselverwerkende bedrijven 410N
Schoonmaken in ziekenhuizen 411N
Schoonmaken van stofarme ruimtes 412N
Handleiding voor een geslaagde externe kwaliteitscontrole 413N
Klantgerichte attitude 096N
Offerteberekening : oppervlakte- en tijdsberekeningen 151N
Leer uw multicultureel schoonmaakteam beter aan te sturen 235N
Hoe beter omgaan met conflicten 236N
Dienstenchequesector
Manage uzelf en uw huishoudhulpen - Module 1(van 3) 414N1
Hoe uw huishoudhulpen motiveren - Module 2(van 3) 414N2
Uw huishoudhulpen coachend leiden, ook op afstand - Module 3(van 3) 414N3
Schoonmaaktechnieken en organisatie 415N
Sociale wetgeving 416N
Diversiteit : hoe reageren op discriminerende vragen? DL1280N
16
SECTORFOTO - ADDENDUM
BIBLIOGRAFIE
Internet bronnen
Schriftelijke vraag Vlaams parlement, p. 2, http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1126603
«12 beslissingen over dienstencheques», http://www.vlaanderen.be/nl/vlaamse-
regering/beslissingenvlaamseregering?search=dienstencheques&publication_date=&publication_
date_1[min][date]=&publication_date_1[max][date]=&competence=&delivery_channel=&delivery_c
hannel_1=&=Zoeken
«Quel avenir pour les titres-services en Wallonie ?»,
http://www.rtbf.be/info/societe/detail_quel-avenir-pour-les-titres-services-en-
wallonie?id=9094201
IFMA, «FM-Trendrapport België 2015»,
http://www.ifma.be/gallery/documents/2015/marktstudie/ifma-procos-fmtrendrapport-belgia-
12-2015-online.pdf,
http://www.be.issworld.com/diensten-be/facility-management
«Duurzame ontwikkeling van de dienstenchequesector»,
http://www.federgon.be/jaarverslag/nl/federatie/detail_dossier1-2.php
«Minister Gosuin ontmoet de dienstenchequebedrijven bij Federgon» , http://www.federgon.be/newsletter/newsletter/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=722&cHash=d88e120
b82e62a1b1f50ef514d34aec7
Dagbladen en magazines
«Enkel Vlaamse poetsvrouw gevraagd», in De Standaard, maandag 23 februari 2015, p. 4.
«Elke machine wordt tot de laatste schroef ontmanteld», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr
4, p. 14.
«Energielabel voor stofzuigers», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 4, p. 30.
«App bevordert samenwerking», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 1, p. 28-29.
«Technologie zal het imago van de schoonmaker oppoetsen», in Trends, 12 november 2015, p.
44.
« App bevordert samenwerking», in Proper magazine, Jaargang 2015, Nr 1, p. 30.