CHƯƠNG III VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM

VŨ THỊ THU HIỀNVŨ THỊ THU HIỀN

CHƯƠNG IIICHƯƠNG III

VIRUTVIRUT

VÀ VÀ

BỆNH TRUYỀN NHIỄMBỆNH TRUYỀN NHIỄM

VŨ THỊ THU HIỀNVŨ THỊ THU HIỀN

BÀI 43

CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT

BÀI 29 CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT

I. KHÁI NIỆMI. KHÁI NIỆM

1. Sự phát hiện ra 1. Sự phát hiện ra virutvirut

Lá cây thuốc lá bệnhLá cây thuốc lá bệnh

TN của I.vanôpky (1892)

Nghiền

Dịch chiết

Soi dưới kính hiển vi quang học

Không thấy mầm bệnh

Lọc qua màng lọc VK

Dịch lọc

Nuôi trên mt thạch

Không thấy khuẩn lạc

Nhiễm vào lá cây lành

Cây vẫn bị bệnh (VR)




2. Đặc điểm của 2. Đặc điểm của virutvirut


Nghiền

Dịch chiết




Dịch lọc





- Kích thước - Kích thước siêu siêu

nhỏnhỏ (10 - 100 nm) (10 - 100 nm)






Nghiền

Dịch chiết




Dịch lọc





- Là một thực thể - Là một thực thể

chưa có cấu tạo tế chưa có cấu tạo tế

bàobào (một dạng (một dạng

sống)sống) sống kí sống kí

sinh bắt buộcsinh bắt buộc





- Có kích thước - Có kích thước siêu nhỏsiêu nhỏ (10 - 100 (10 - 100

nm) nm)

- Là một thực thể - Là một thực thể chưa có cấu tạo tế chưa có cấu tạo tế

bàobào (một dạng sống) (một dạng sống) sống kí sinh sống kí sinh

bắt buộcbắt buộc

- Cấu tạo - Cấu tạo rất đơn giảnrất đơn giản

Gồm lõi (1 loại axitnuclêic) Gồm lõi (1 loại axitnuclêic)

và vỏ (prôtêin)và vỏ (prôtêin)



II. HÌNH THÁI II. HÌNH THÁI

VÀ CẤU TẠOVÀ CẤU TẠO

1. Hình thái1. Hình thái

Dựa vào hình thái ngoài, chia Dựa vào hình thái ngoài, chia

virut làm 3 loạivirut làm 3 loại

- Cấu trúc xoắn (virut khảm Cấu trúc xoắn (virut khảm

thuốc lá)thuốc lá)

- Cấu trúc khối (virut ađênô và Cấu trúc khối (virut ađênô và

HIV)HIV)

- Cấu trúc hỗn hợp (phagơ T2)Cấu trúc hỗn hợp (phagơ T2)

Ñaëc ñieåmÑaëc ñieåm

Loaïi virutLoaïi virut

Hình Hình daïngdaïng

Axit Axit nucleâinucleâi

cc

Voû Voû proâteâinproâteâin

Voû Voû ngoaøingoaøi

Virut hình Virut hình truï xoaén truï xoaén

(TMV)(TMV)

Virut Virut khoákhoái ña i ña dieädieä

nn

Virut Virut AñeâAñeânoânoâ

Virut Virut HIVHIV

Virut daïng Virut daïng phoái hôïp phoái hôïp (Phage T2)(Phage T2)






a. Cấu trúc xoắn (virut khảm thuốc a. Cấu trúc xoắn (virut khảm thuốc

lá)lá)

- Hình daïng:Hình daïng: Hình truï Hình truï

- Axit nucleâic:Axit nucleâic: ARN xoaén ARN xoaén

ñônñôn

- Voû proâteâin:Voû proâteâin: Nhieàu Nhieàu

capsome gheùp ñoái xöùng capsome gheùp ñoái xöùng

vôùi nhau thaønh voøng vôùi nhau thaønh voøng

xoaénxoaén

- Voû ngoaøi:Voû ngoaøi: Khoâng coù Khoâng coù vỏ

ngoài



II. HÌNH THÁI VÀ II. HÌNH THÁI VÀ

CẤU TẠOCẤU TẠO


b. Cấu trúc khối b. Cấu trúc khối

*(virut ađênô)*(virut ađênô)

- Hình daïng:Hình daïng: 20 maët, moãi 20 maët, moãi

maët laø moät tam giaùc ñeàumaët laø moät tam giaùc ñeàu

- Axit nucleâic:Axit nucleâic: ADN xoaén ADN xoaén

keùpkeùp

- Voû proâteâin:Voû proâteâin: Moãi tam Moãi tam

giaùc ñeàu ñöôïc caáu taïo bôûi giaùc ñeàu ñöôïc caáu taïo bôûi

chuoãi capsomechuoãi capsome

- Voû ngoaøi:Voû ngoaøi: Khoâng coù Khoâng coù vỏ

ngoài

Virut b¹i liÖt (Ađênô)






b. Cấu trúc khối b. Cấu trúc khối

*virut HIV*virut HIV

- Hình daïng:Hình daïng: Hình caàu Hình caàu

- Axit nucleâic:Axit nucleâic: 2 sôïi ARN 2 sôïi ARN

ñôn ñôn

- Voû proâteâin:Voû proâteâin: Capsome Capsome

gheùp vôùi nhaugheùp vôùi nhau

- Voû ngoaøi:Voû ngoaøi: Coù voû Coù voû

glicoâproâteâinglicoâproâteâinVirut HIV






c.c.Cấu trúc hỗn hợp Cấu trúc hỗn hợp (phagơ (phagơ

T2)T2)- Hình daïng: Hình daïng: Ñaàu hình Ñaàu hình

khoái ña dieän. Ñuoâi hình khoái ña dieän. Ñuoâi hình truïtruï

- Axit nucleâic:Axit nucleâic: ADN xoaén ADN xoaén keùpkeùp

- Voû proâteâin:Voû proâteâin: Ñaàu do Ñaàu do caùc capsome hình tam caùc capsome hình tam giaùc gheùp laïi giaùc gheùp laïi

- Voû ngoaøi:Voû ngoaøi: Khoâng coù Khoâng coù vỏ ngoài

Ñaëc ñieåmÑaëc ñieåm

Loaïi virutLoaïi virut

Hình Hình daïngdaïng

Axit Axit nuclenucle

âicâic

Voû Voû proâteâinproâteâin

Voû Voû ngoaøingoaøi

Virut hình Virut hình truï xoaén truï xoaén

(TMV)(TMV)

-Hình truï Hình truï ARN ARN xoaén xoaén ñônñôn

Nhieàu Nhieàu capsome gheùp capsome gheùp ñoái xöùng vôùi ñoái xöùng vôùi nhau thaønh nhau thaønh voøng xoaénvoøng xoaén

Khoâng Khoâng coùcoù

Virut Virut khoái khoái

ña ña dieädieä

nn

Virut Virut AñeâAñeânoânoâ

-20 maët, -20 maët, moãi maët moãi maët laø moät laø moät tam giaùc tam giaùc ñeàu, ñeàu,

ADN ADN xoaén xoaén keùpkeùp

Moãi tam giaùc Moãi tam giaùc ñeàu ñöôïc ñeàu ñöôïc caáu taïo bôûi caáu taïo bôûi chuoãi chuoãi capsomecapsome


Virut Virut HIVHIV

-Hình caàu -Hình caàu 2 sôïi 2 sôïi ARN ARN ñônñôn

Capsome Capsome gheùp vôùi gheùp vôùi nhau.nhau.

Coù voû Coù voû glicoâproâglicoâproâteâinteâin

Virut daïng Virut daïng phoái hôïp phoái hôïp (Phage T2)(Phage T2)

-Ñaàu hình Ñaàu hình khoái ña khoái ña dieän. dieän. -Ñuoâi hình Ñuoâi hình truïtruï

ADN ADN xoaénxoaén

keùpkeùp

Ñaàu do caùc Ñaàu do caùc capsome hình capsome hình tam giaùc tam giaùc gheùp laïigheùp laïi


Cấu tạo của virut gồm mấy phần?






2. Cấu tạo2. Cấu tạo

a. Cấu trúc chínha. Cấu trúc chính

- Lõi (hệ gen): chỉ chứa ADN hoặc chỉ chứa ARN

- Vỏ prôtêin: được cấu tạo từ nhiều đơn vị protein (capsome), mang các thành phần kháng nguyên gây bệnh và bảo vệ lõi

b. Cấu trúc phụ b. Cấu trúc phụ

- - Vỏ ngoàiVỏ ngoài (hợp chất Lipit và protein) (hợp chất Lipit và protein)

- - Gai glicoproteinGai glicoprotein (chứa thụ thể) (chứa thụ thể)





III. PHÂN LOẠI III. PHÂN LOẠI

VIRUTVIRUT

Cơ sở phân loại tuỳ theo mục đích Cơ sở phân loại tuỳ theo mục đích nghiên cứu:nghiên cứu:

- Loại Axitnucleic- Loại Axitnucleic

- Vỏ protein- Vỏ protein

- Vật chủ- Vật chủ

- Phương tiện lây truyền…- Phương tiện lây truyền…






VIRUTVIRUT

Vật chủVật chủ

Phân Phân loạiloại

Virut ở Virut ở thực vậtthực vật

Virut ở Virut ở vi sinh vi sinh

vậtvật

Virut ở Virut ở người và người và động vậtđộng vật

Axit Axit nucleicnucleic

Ví dụVí dụ






VIRUTVIRUT

Vật chủVật chủ

Phân Phân loạiloại

Virut ở Virut ở thực vậtthực vật

Virut ở Virut ở vi sinh vi sinh

vậtvật

Virut ở Virut ở người và người và động vậtđộng vật

Axit Axit nucleicnucleic

Thường Thường là ARNlà ARN

Thường là ADN, một Thường là ADN, một số là ARNsố là ARN

Ví dụVí dụ






VIRUTVIRUT

IV. MỘT SỐ IV. MỘT SỐ

KHÁI NIỆM KHÁI NIỆM

LIÊN QUANLIÊN QUAN

VirionVirion (hạt virut): là virut ở bên ngoài (hạt virut): là virut ở bên ngoài

tế bào chủtế bào chủ

ViroitViroit: là những phân tử ARN đơn, : là những phân tử ARN đơn,

dạng vòng, không có vỏ capsit, gây dạng vòng, không có vỏ capsit, gây

nhiều bệnh ở thực vật nhiều bệnh ở thực vật

PrionPrion: Là phân tử protein không chứa : Là phân tử protein không chứa

axit nucleic hoặc chứa phân tử axit axit nucleic hoặc chứa phân tử axit

nucleic quá ngắn, gây bệnh ở người nucleic quá ngắn, gây bệnh ở người

và động vật (bò điên)và động vật (bò điên)

Củng cố

Câu 1. Ý nào chưa đúng khi nói về virutCâu 1. Ý nào chưa đúng khi nói về virut

A. Mỗi virut đều chứa cả ADN và ARNA. Mỗi virut đều chứa cả ADN và ARN

B. Sống kí sinh bắt buộcB. Sống kí sinh bắt buộc

C. Chưa có cấu tạo tế bàoC. Chưa có cấu tạo tế bào

D. Cấu tạo rất đơn giản, gồm lõi axit nucleic và vỏ proteinD. Cấu tạo rất đơn giản, gồm lõi axit nucleic và vỏ protein

Củng cố

Câu 2. Virut ở thực vật có vật chất di truyền chủ yếu làCâu 2. Virut ở thực vật có vật chất di truyền chủ yếu là

A. ADN hai mạchA. ADN hai mạch B. ARNB. ARN

C. ProteinC. Protein D. ADN một mạchD. ADN một mạch

MỘT SỐ LOẠI VIRUT


Virut d¹i Virut viªm n·o


Documents

CHƯƠNG III VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM