CHARAKTERYSTYKA ODMIAN ZIEMNIAKA Opracowanie: mgr inż. Irena Stypa, IHAR – PIB, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie

Wstęp

W Polsce w 2015 r. w krajowym rejestrze (KR) znajduje się 114 odmian ziemniaka, 64 krajowych i 50 zagranicznych. W grupie odmian jadalnych najwięcej jest średnio wczesnych – 26, następnie wczesnych – 22, bardzo wczesnych – 13, średnio późnych – 9 i 1 późna. W KR są również odmiany przeznaczone do przetwórstwa – 17 oraz do przemysłu skrobiowego – 26. Od 1 maja 2004 mogą być uprawiane i reprodukowane odmiany z listy Wspólnotowego Katalogu Odmian roślin rolniczych (CCA). Katalog ten tworzą odmiany zarejestrowane w poszczególnych krajach członkowskich UE. Odmiany znajdujące się w CCA (1527 wg danych z 2012 r.) są dopuszczone do obrotu na całym terytorium Unii. W Polsce z roku na rok wzrasta ich liczba, w porównaniu z rokiem 2013 liczba odmian reprodukowanych w tej kategorii wzrosła z 86 do 114. Świadczy to o postępującej presji konkurencyjnej odmian zagranicznych, wpływającej na dużą ich rotację w reprodukcji i powodującej niekorzystne rozdrobnienie struktury odmianowej w naszym kraju. Dobór odmian w poszczególnych krajach i regionach powinien być dostosowany do lokalnych preferencji rynku, gdyż jest to istotny czynnik, decydujący o efektywności produkcji ziemniaków (Stypa I., Chotkowski J. 2012). Walory i stabilność cech odmian hodowli polskiej, mającej długą tradycję i osiągnięcia, uzasadniają podjęcie starań o odzyskanie przynajmniej części utraconego na rzecz hodowli zagranicznych krajowego rynku nasiennego.

Produkcja nasienna w Polsce

Kwalifikowany materiał nasienny dostarcza podstawowego środka produkcji i decyduje o jej efektywności we wszystkich kierunkach użytkowania ziemniaka. Najważniejszym zadaniem jakie stoi przed rynkiem nasiennym w Polsce jest jego odbudowa, również poprzez poprawę jakości oferowanych sadzeniaków (Kostiw 2013). W 2014 r. oceniono ogółem 5282 ha powierzchni nasiennej ziemniaka. Zakwalifikowano polowo 5243 ha, co stanowi 1,7% udziału, zmniejszonej o 60,1 tys. ha (17,8%) całkowitej powierzchni uprawy ziemniaka w Polsce, w porównaniu z rokiem 2013. Zwiększa się natomiast liczba odmian reprodukowanych i przekracza liczbę odmian zarejestrowanych o przeszło 50% (tab. 1).

Tabela 1

Udział odmian ziemniaka w nasiennictwie w 2014 roku

Dostawca, producent materiałów nasiennych

Liczba odmian w KR

Liczba odmian

w produkcji nasiennej

Powierzchnia reprodukcji nasiennej

(ha)

Struktura (%)

Hodowla polska Jadalne 40 35 1068 20,5 Przetwórstwo 1 1 0,7 0 Skrobiowe 23 20 563,6 10,5 Razem 64 56 1632 31 Hodowla zagraniczna Jadalne 31 18 1039,8 20 Przetwórstwo 16 11 720,3 13,5 Skrobiowe 3 3 95,2 2 Razem 50 32 1855 35,5 Hodowla zagraniczna (katalog CCA)

- 114 1756 33,5

Razem 114 202 5243 100

Odmiany dominujące w reprodukcji nasiennej

W Polsce 22 czołowe odmiany o najwyższym udziale w reprodukcji nasiennej (powyżej 1%) zajmują 63% powierzchni nasiennej. W tym skoncentrowanym areale produkcji nasiennej (3289,5 ha) odmiany jadalne, podobnie jak w ubiegłym roku, stanowią 50% (tab. 2, 6), przeznaczone do przetwórstwa spożywczego 43% (tab. 3, 5, 6) i skrobiowe tylko 7% (tab. 3). Dominujące, o największym udziale w rynku nasiennym ziemniaka (powyżej 3%) i najważniejsze z grupy odmian jadalnych to: znana, niemiecka wczesna Vineta, a następnie 3 odmiany polskiej hodowli – 2 bardzo wczesne Denar i Lord oraz średnio wczesna Tajfun. W przedziale tym, ale o nieco mniejszym udziale (poniżej 3%), mieszczą się 3 odmiany niemieckie: średnio wczesna Satina, wczesna Bellarosa i średnio późna Jelly. W tabeli 2 dobrą pozycję zajmują również 2 odmiany polskie – wczesna Owacja i średnio wczesna Irga, zarejestrowana w 1987 r. Każda z tych wyróżnionych odmian oprócz bardzo dobrego smaku i wysokiej plenności ma dobrą morfologię bulw: płytkie oczka i co najmniej dobrą regularność kształtu. Odmiany te reprezentują różne typy kulinarne: AB (miąższ o zwięzłej konsystencji i delikatnej strukturze) – Denar, Lord i Vineta, B (miąższ lekko mączysty, wilgotny o dość zwięzłej konsystencji) – Irga, Satina, Bellarosa i Jelly, a także B-BC (miąższ lekko mączysty – Tajfun i Owacja.

W następnej grupie odmian czołowych, przydatnych na produkty smażone, głównie na frytki lub chipsy, występują tylko odmiany zagraniczne. Są one akceptowane przez przemysł przetwórczy ze ściśle określoną technologią uprawy i specjalnymi parametrami co do partii surowca ustalonych warunków produkcji i odmiany określonej w umowie kontraktacyjnej. Dominująca odmiana z krajowego rejestru to Innovator, o 9-proc. udziale w reprodukcji, następnie Lady Rosetta, Hermes i Saturna, z katalogu wspólnotowego, niechronione prawem autorskim, o 2-3-proc. udziale w rynku nasiennym (tab. 5). Również dużą powierzchnię zajmują VR 808 z KR, następnie Verdi, Markies i Albatros z CCA. Tabela 4 przedstawia odmiany skrobiowe, mające najwyższy, ale spadkowy udział w rynku nasiennym w bieżącym sezonie. W tym sektorze dominują odmiany polskie wyróżniające się wysokim plonem skrobi: średnio wczesne Kuba i Glada oraz późna Inwestor.

Tabela 2 Jadalne odmiany ziemniaka z KR, dostępne na rynku w sezonie 2014/2015,

o udziale w rynku przekraczającym 0,2% (zakwalifikowane w ocenie polowej)

Odmiana Właściciel odmiany,

przedstawiciel hodowcy

Udział w rynku (%)

Powierzchnia nasienna (ha)

Wskaźnik wzrostu powierzchni

nasiennej w 2014 r.

w porównaniu z 2013 (2013 = 100)

Vineta Europlant Niemcy 9,5 501,4 104 Denar HZ Zamarte 4,6 242,5 118 Lord HZ Zamarte 4,0 211,2 110 Tajfun PMHZ Strzekęcino 3,6 188,9 110 Satina Solana Niemcy 2,2 117,1 87 Bellarosa Europlant Niemcy 2,1 110,4 96 Jelly Europlant Niemcy 2,0 104,8 99 Owacja PMHZ Strzekęcino 1,6 82,1 134 Irga PMHZ Strzekęcino 1,5 79,8 133 Riviera Agrico Holandia 0,9 46,1 169 Carrera HZPC Holandia 0,7 38,8 112 Michalina HZ Zamarte 0,6 29,3 230 Impala Agrico Holandia 0,6 29,3 121 Miłek HZ Zamarte 0,5 27,7 93 Sagitta HZPC Holandia 0,4 23,6 130 Gwiazda HZ Zamarte 0,4 22,8 450 Arielle Agrico Holandia 0,4 20,2 70 Gawin PMHZ Strzekęcino 0,35 18,6 151 Cyprian PMHZ Strzekęcino 0,3 16,8 78 Bryza PMHZ Strzekęcino 0,3 15,8 126 Cekin PMHZ Strzekęcino 0,3 15,7 134

Tabela 3

Odmiany ziemniaka z KR do przetwórstwa spożywczego, dostępne na rynku w sezonie 2014/2015,

o udziale w rynku przekraczającym 0,2% (zakwalifikowane w ocenie polowej)

Odmiana Właściciel odmiany,

przedstawiciel hodowcy

Udział w rynku (%)

Powierzchnia nasienna (ha)

Wskaźnik wzrostu powierzchni

nasiennej w 2014 r. w porównaniu

z 2013 (2013 = 100) Innovator HZPC 9,1 475,4 112 VR 808 KWS Holandia 1,2 63,0 153 Fresco Agrico Holandia 0,9 48,0 120 Asterix HZPC Holandia 0,3 14,3 74 Victoria HZPC Holandia 0,3 14,8 134 Courlan SASA Holandia 0,25 13,6 78

Tabela 4

Skrobiowe odmiany ziemniaka z KR, dostępne na rynku w sezonie 2014/2015, o udziale w rynku przekraczającym 0,2% (zakwalifikowane w ocenie polowej)

Odmiana Właściciel odmiany,

przedstawiciel hodowcy

Udział w rynku (%)

Powierzchnia nasienna (ha)

Wskaźnik wzrostu powierzchni

nasiennej w 2014 r. w porównaniu

z 2013 (2013 = 100) Kuba HZ Zamarte 1,7 89,2 91 Inwestor PMHZ Strzekęcino 1,5 80,0 109

Glada PMHZ Strzekęcino 1,1 60,5 88 Hinga PMHZ Strzekęcino 0,9 49,8 125 Zuzanna Europlant Niemcy 0,9 46,1 108 Pasat PMHZ Strzekęcino 0,9 45,2 132 Jasia HZ Zamarte 0,8 41,5 98 Skawa HZ Zamarte 0,7 39,3 45 Kuras Agrico Holandia 0,7 39,3 129 Rudawa HZ Zamarte 0,7 37,8 55 Harpun PMHZ Strzekęcino 0,6 30,1 38 Ikar PMHZ Strzekęcino 0,4 22,2 124 Pasja Pomorska

PMHZ Strzekęcino 0,3 16,4 46

Jubilat PMHZ Strzekęcino 0,3 16,5 750 Gandawa HZ Zamarte 0,25 12,2 435

Tabela 5 Odmiany ziemniaka z CCA

o największym udziale w produkcji nasiennej Polski w 2014 r. – niechronione

Odmiana Powierzchnia ha

Udział (%) Przydatność użytkowa

Typ kulinarny

*

Lady Rosetta 173,0 3,3 przetwórstwo – chipsy, średnio wczesna

C

Hermes 142,8 2,7 przetwórstwo – chipsy, średnio wczesna do średnio późnej

BC

Saturna 113,0 2,2 przetwórstwo – chipsy, średnio wczesna do średnio późnej

BC

Russet Burbank 28,5 0,5 przetwórstwo – frytki, średnio wczesna do średnio późnej

CD

* typ kulinarny: BC (pośredni – ogólnoużytkowy do mączystego); C (mączysty); CD (pośredni – mączysty do bardzo mączystego)

Odmiany z katalogu wspólnotowego. W tabeli 6 wymieniono odmiany z katalogu wspólnotowego przydatne do wszystkich kierunków użytkowania, z podziałem na dystrybutorów (dostawców) materiałów rozmnożeniowych. W grupie o udziale w powierzchni reprodukcji nasiennej od <0,2 do 2,7%, zmniejszyła się liczba odmian jadalnych na korzyść przydatnych do przetwórstwa na frytki i chipsy, w każdej z tych grup znajduje się po 12 odmian, są również 2 odmiany skrobiowe. Wśród jadalnych kreacji najwięcej jest średnio wczesnych (6 odmian) oraz po 3 o krótkim okresie wegetacji (3 bardzo wczesne i 3 wczesne). W tym przedziale przydatności użytkowej dominują kreacje w typie kulinarnym B, ogólnoużytkowym (6 odmian) i po 3 odmiany w typie pośrednim AB, sałatkowym do ogólnoużytkowego oraz pośrednim BC, od ogólnoużytkowego do lekko mączystego.

Tabela 6 Odmiany z CCA o największym udziale w produkcji nasiennej Polski w 2014 r.

Odmiana Powierzchnia (ha)

Udział (%)

Przydatność użytkowa Typ kulinarny*

Przedstawiciel hodowcy „Solana Polska” Sp. z o.o. Verdi 142,3 2,7 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna BC

Lilly 46,9 0,9 jadalna, średnio wczesna BC Ludmilla 32,9 0,6 przetwórstwo – frytki, wczesna B Natascha 28,0 0,5 jadalna, wczesna B Belmonda 27,0 0,5 jadalna, średnio wczesna B Primadonna 20,4 0,4 jadalna, wczesna B Red Lady 17,7 0,3 jadalna, średnio wczesna B Miranda 13,1 0,25 przetwórstwo – frytki, wczesna C Przedstawiciel hodowcy Agrico Polska Sp. z o.o. Markies 94,9 1,8 przetwórstwo – frytki, późna BC Agata 32,2 0,6 jadalna, bardzo wczesna AB Madeleine 27,3 0,5 jadalna, wczesna do śr. wczesnej AB Arsenal 22,9 0,4 przetwórstwo – frytki, późna BC Przedstawiciel hodowcy Europlant Handel Ziemniakami Sp. z o.o. Omega 56,6 1,1 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna BC Eurostarch 14,0 0,3 skrobiowa, średnio późna do późnej - Nandina 12,6 0,25 jadalna, bardzo wczesna B Przedstawiciel hodowcy Norika Polska Sp. z o.o. Albatros 80,9 1,5 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna C Gala 50,2 1,0 jadalna, wczesna B Pirol 15,8 0,3 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna BC Przedstawiciel hodowcy HZPC Polska Sp. z o.o. Taurus 44,4 0,8 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna BC Volumia 23,6 0,5 jadalna, bardzo wczesna AB Bellini 13,3 0,25 jadalna, śr. wczesna B Przedstawiciel hodowcy Agriana Sp. z o.o. Lady Claire 79,7 1,5 przetwórstwo – chipsy, wczesna BC Melody 41,6 0,9 jadalna, średnio wczesna BC Przedstawiciel hodowcy KWS Polska Sp. z o.o. Przedstawiciel hodowcy PHU KARO Dominator 24,6 0,5 skrobiowa, średnio późna - Przedstawiciel hodowcy Pepsico Shelford 21,2 0,4 przetwórstwo – chipsy, śr. wczesna C Smiths Comet

20,5 0,4 przetwórstwo – chipsy, wczesna C

* typ kulinarny: AB (pośredni – sałatkowy do ogólnoużytkowego); B (ogólnoużytkowy)

DWUDZIESTA DRUGA EDYCJA KRAJOWYCH DNI ZIEMNIAKA W

WIELKOPOLSKIM OŚRODKU DORADZTWA ROLNICZEGO W MARSZEWIE Krajowe Dni Ziemniaka odbywają się po raz dwudziesty drugi w Polsce a po raz trzeci w Marszewie. Jest to region o centralnym znaczeniu w produkcji rynkowej ziemniaków w Polsce, stąd też miejsce tej specjalistycznej imprezy wystawowo-targowej jest ważne. Jej głównym celem jest prezentacja postępu biologicznego, technologicznego i ekonomiczno-organizacyjnego w uprawie, obrocie o przetwórstwie ziemniaków, wspieranie procesów unowocześniania branży, promocja krajowych odmian, ułatwienie kontaktów między uczestnikami rynku oraz integracja jednostek tego sektora agrobiznesu. Tematem przewodnim tegorocznej edycji jest – „Ziemniak – integrowana uprawa, jakość, spożycie.” Najważniejsze zagadnienia dotyczyć będą czynników doskonalenia jakości ziemniaków (głównie jadalnych), doskonalenia technologii produkcji (głównie integrowanych) oraz optymalizacji produkcji zdrowego materiału nasiennego i doboru odmian.

Tabela 7 Kolekcja polowa odmian ziemniaka w Marszewie – 2015 r.

Nazwa odmiany Grupa wczesności Przeznaczenie

Jadalne Arielle N bardzo wczesna jadalna Berber N bardzo wczesna jadalna Denar N bardzo wczesna jadalna Ingrid N bardzo wczesna jadalna Impala N bardzo wczesna jadalna Irys bardzo wczesna jadalna Justa N bardzo wczesna jadalna, chipsy Lord N bardzo wczesna jadalna Miłek N bardzo wczesna jadalna Riviera N bardzo wczesna jadalna Viviana N bardzo wczesna jadalna Altesse N wczesna jadalna Anabelle N wczesna jadalna Aruba N wczesna jadalna Bellarosa N wczesna jadalna Bila wczesna jadalna Carrera N wczesna jadalna Etola N wczesna jadalna, chipsy Gwiazda N wczesna jadalna Hubal N wczesna jadalna, frytki Ignacy N wczesna jadalna Michalina N wczesna jadalna Oman N wczesna jadalna Owacja N wczesna jadalna Vineta N wczesna jadalna Ametyst N średnio wczesna jadalna Bogatka N średnio wczesna jadalna Cekin N średnio wczesna jadalna Finezja N średnio wczesna jadalna, frytki Gawin N średnio wczesna jadalna, frytki Irga N średnio wczesna jadalna Jurek N średnio wczesna jadalna Laskara N średnio wczesna jadalna Legenda N średnio wczesna jadalna, chipsy Malaga N średnio wczesna jadalna Mazur N średnio wczesna jadalna Oberon N średnio wczesna jadalna Orchestra średnio wczesna jadalna Sagitta N średnio wczesna jadalna Satina N średnio wczesna jadalna Stasia N średnio wczesna jadalna Tajfun N średnio wczesna jadalna Tetyda N średnio wczesna jadalna Bryza N średnio późna jadalna

Eurostar N średnio późna jadalna, frytki Gustaw N średnio późna jadalna Jelly N średnio późna jadalna Mondeo N średnio późna jadalna Syrena N średnio późna jadalna Zenia N średnio późna jadalna Zagłoba N późna jadalna

Odmiany z katalogu „unijnego” Gala N wczesna jadalna El Mundo N średnio wczesna jadalna Everest N wczesna jadalna KWS 05 179 N średnio wczesna chipsy KWS 05 656 N średnio wczesna jadalna Lady Britta N wczesna chipsy Melody N średnio wczesna jadalna Wendy N średnio wczesna jadalna

Przetwórstwo Innovator Pa wczesna frytki Lady Claire N wczesna chipsy Asterix N średnio wczesna frytki Etiuda N średnio wczesna chipsy Honorata N średnio wczesna chipsy Ramos N średnio wczesna frytki Victoria N średnio wczesna frytki VR 808 N średnio wczesna chipsy

Skrobiowe Cedron N wczesna skrobiowa Boryna N średnio wczesna skrobiowa Glada średnio wczesna skrobiowa Harpun NB średnio wczesna skrobiowa Jubilat N średnio wczesna skrobiowa Kaszub N średnio wczesna skrobiowa Kuba N średnio wczesna skrobiowa Pasat N średnio wczesna skrobiowa Rumpel N średnio wczesna skrobiowa Szyper N średnio wczesna skrobiowa Widawa N średnio wczesna skrobiowa Zuzanna N średnio wczesna skrobiowa Ikar B średnio późna skrobiowa Pasja Pomorska B średnio późna skrobiowa Gandawa N późna skrobiowa Hinga B późna skrobiowa Inwestor NB późna skrobiowa Jasia NN późna skrobiowa Kuras N późna skrobiowa Pokusa N późna skrobiowa Rudawa N późna skrobiowa Skawa N późna skrobiowa

Sonda NB późna skrobiowa

Tabela 8

ODMIANY ZIEMNIAKÓW Charakterystyka tabelaryczna

Nazwa odmiany

Rok rejestracji

Dostawca (producent) materiałów elitarnych

Plon handlowy dt/ha

Średnia zawartość skrobi

Kształt bulw

Regularność kształtu

Wielkość bulw

Głębokość oczek

Barwa miąższu

Smak

Ciemnienie miąższu surowego

Ciemnienie miąższu gotowanego

Typ kulinarny

JADALNE – KRAJOWY REJESTR Bardzo wczesne

Arielle 2006 Agrico Holandia

454 (219)

12,3 ow 7,5 8 7 jż 7,5 8 8,5 B

Berber 2006 HZPC Holandia

398 (198)

12,5 oow 7,5 7 7,5 jż 7,5 8 8,5 B

Denar 1999 HZ Zamarte 519 (210)

11,6 oow 7 9 7 jż 7 8,5 8,5 AB

Impala 2003 Agrico Holandia

488 (192)

11,4 ow 8 9 7,5 jż 7 8,5 8,5 AB

Ingrid 2009 HZPC Holandia

390 (187)

12,0 oow 7,5 7 7,5 jż 7 8 8,5 B

Irys 1975 HR Szyldak 390 (188)

12,9 owp 7 6 6,5 b 7 7,5 8 B

Justa 2006 HZ Zamarte 406 (176)

13,1 oow 7 8 7 ż 7 8 8 B-BC

Lord 1999 HZ Zamarte 491 (205)

11,4 oow 6,5 8 7 jż 7 8 8,5 AB

Miłek 2006 HZ Zamarte 466 (216)

13,0 oow 7 8 6,5 jż 6,5 7,5 8 BC

Riviera 2015 Agrico Holandia

443 11,0 o-oow

7,5 7 7,5 jż 6,5 8,5 8,5 AB

Viviana 2010 Europlant Niemcy

442 (200)

11,2 oow 7,5 8 7 jż 7 8,5 8,5 AB

Wczesne Altesse 2009 GROCEP

Francja 422 12,4 ow 7,5 8 7,5 ż 7 7 8,5 AB

Annabelle 2007 HZPC Holandia

357 11,5 p 7 3 7,5 ż 7,5 8 9 AB

Aruba 2007 HZ Zamarte 445 14,6 ow 7,5 6 7,5 kr 6,5 7 8 B Bellarosa 2006 Europlant

Niemcy 495 12,4 oow 7,5 9 7 ż 7 8 8 B

Bila 1994 HZ Zamarte 459 13,0 oow 7 9 7 ż 7 8 8,5 B Carrera 2006 HZPC

Holandia 485 11,0 oow 7,5 9 7,5 jż 7 7,5 8,5 AB-

B Etola 2009 HZ Zamarte 440 15,9 o 7 9 6,5 ż 7 7,5 8 B-

BC Gwiazda 2011 HZ Zamarte 503 11,3 oow 7 9 7 jż-ż 7 8 8,5 B Hubal 2011 HZ Zamarte 484 13,5 ow 7 8 7 jż 6,5 AB-

B

Ignacy 2012 PMHZ Strzekęcin

516 12,0 oow 7 8 7 jż 6,5 7,5 8 B

Michalina 2010 HZ Zamarte 501 11,5 oow 7 9 6,5 jż 7 8 8,5 AB-B

Oman 2005 HZ Zamarte 442 14,4 ow 7 7 7,5 jż 7,5 8 8,5 B Owacja 2006 PMHZ

Strzekęcin 498 13,6 oow 7 9 7 jż 7 8 8,5 B-

BC Vineta 1999 Europlant

Niemcy 490 12,8 oow 7 8 7 ż 7 8 8,5 AB

Średnio wczesne Ametyst 2009 PMHZ

Strzekęcin 569 14,2 oow 6,5 8 7 kr 6 6,5 7 BC

Bogatka 2013 HZ Zamarte 488 12,4 ow 6,5 8 8 jż 7 8 8,5 AB-B

Cekin 2004 HR Szyldak 490 15,3 oow 7 8 7 jż 7 7,5 8 BC-C

Finezja 2007 HZ Zamarte 508 14,5 oow 7 8 7 jż 6,5 7,5 8 BC Gawin 2010 HR Szyldak 490 15,9 oow 7 7 6,5 jż 6,5 8 8 B-

BC Irga 1987 HR Szyldak 452 13,8 oow 7 6 7 kr 6,5 7,5 8 B Jurek 2012 HZ Zamarte 535 12,4 oow 6,5 9 7 ż 7 8 8 B Laskara 2013 PMHZ

Strzekęcin 498 15,5 oow 6,5 9 6 jż 6,5 7,5 8 B-

BC Legenda 2010 PMHZ

Strzekęcin 487 16,6 oow 7 8 7,5 jbż 6,5 7,5 8 BC-

C Malaga 2013 HZ Zamarte 518 12,2 ow 7 8 8 jż 7 8 8 B Mazur 2014 PMHZ

Strzekęcin 522 16,0 ow 7 8 6,5 jż 7 8 8 BC

Oberon 2012 HZ Zamarte 507 12,1 ow 7 8 6,5 jż 7 8 8 AB Orchestra 2009 C.Meijer

Holandia 512 11,2 oow 7 9 7,5 jż 6,5 8,5 8,5 AB

Sagitta 2009 HZPC Holandia

500 13,7 ow 7 9 7,5 jż 6,5 7 8,5 B

Satina 2000 Saka-Ragis Niemcy

485 13,3 oow 7,5 9 7,5 ż 7,5 8,5 8,5 B

Stasia 2010 HZ Zamarte 520 13,6 oow 7 9 7 ż 7 8 8,5 B Tajfun 2004 PMHZ

Strzekęcin 516 16,0 ow 7 9 7 jż 7 8 8,5 B-

BC Tetyda 2008 HZ Zamarte 551 12,5 oow 7 9 7,5 jż 7,5 8 8,5 B

Średnio późne Bryza 1976 PMHZ

Strzekęcin 440 15,0 o 6,5 8 6 ż 7,5 8 8,5 BC

Eurostar 2013 KWS Holandia

456 14,6 oow 7 9 7 jż 7 8,5 8,5 B-BC

Gustaw 2010 HR Szyldak 496 15,4 oow 7 9 6,5 kr 6 8 BC Jelly 2005 Europlant

Niemcy 502 13,9 ow 8 9 7,5 ż 7,5 8 8,5 B

Mondeo 2013 KWS Holandia

560 14,8 oow 7 9 7 kr 6,5 8,5 8 B-BC

Syrena 2002 PMHZ Strzekęcin

500 14,0 ow 7 9 7 ż 7 8 8,5 B

Zenia 2010 HZ Zamarte 480 12,5 oow 7 8 7,5 ż 6,5 8 8 AB-B

Późne Zagłoba 2007 HZ Zamarte 565 12,4 oow 7 9 6,5 ż 7 8 8,5 B

Odmiany z Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA) Gala – wczesna, jadalna, wysoko plenna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym – B (o dość zwięzłej konsystencji, lekko mączystym, lekko wilgotnym miąższu, o małej skłonności do rozgotowywania),o dobrym smaku. Wielkość bulw średnia, o regularnym kształcie, okrągło-owalne do owalnych, o płytkich oczkach i żółtym miąższu. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Odporna na wirus Y, podatna na wirus liściozwoju, bardzo podatna na zarazę liści. Kraj wyhodowania: Niemcy, pełnomocnik hodowcy: Norika Polska. El Mundo – średnio wczesna, jadalna, wysoko plenna, w typie konsumpcyjnym pośrednim – AB (sałatkowy do sałatkowo-ogólnoużytkowy), o dobrym smaku. Bulwy duże, podłużno owalne o regularnym kształcie, płytkich oczkach, jasnożółtym miąższu i gładkiej skórce. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Dość odporna na wirus Y, podniesiona odporność na zarazę liści predysponuje odmianę do ekologicznego systemu uprawy. Kraj wyhodowania: Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: KWS Polska. Everest – wczesna, dobrze reagująca na podkiełkowanie, jadalna, plenna, w typie konsumpcyjnym pośrednim – AB, o dobrym smaku. Bulwy duże, wyrównane, o regularnym kształcie, okrągłe, o dość płytkich oczkach. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Średnio podatna na wirus Y, podatna na zarazę liści. Tolerancyjna na okresowy brak wody oraz warunki stresowe. Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: KWS Polska. KWS 05 179 – Levinata – średnio wczesna, przeznaczona do produkcji chipsów. Krzyżówka VR 808 x Lady Jo. Wysoka zawartość suchej substancji – około 24 %. Bulwy duże, okrągłe, o regularnym kształcie, płytkich oczkach i żółtej barwie miąższu. Odmiana dość odporna na wirus Y(6). Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: KWS Polska. KWS 05 656 – Bonnata – średnio wczesna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym – B. Bulwy owalne o regularnym kształcie, bardzo gładkiej skórce i płytkich oczkach. Barwa miąższu jasno żółta. Odmiana polecana do mycia i pakowania. Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: KWS Polska. Lady Britta – wczesna, przeznaczona do produkcji chipsów. Wysoka zawartość suchej substancji – około 24 %. Bulwy okrągło owalne, średniej wielkości, o regularnym kształcie, dość płytkich oczkach i żółtej barwie miąższu. Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: Agriana Polska. Melody – średnio wczesna, jadalna, w typie konsumpcyjnym pośrednim - BC (ogólnoużytkowy do mączystego). Bulwy owalne, wyrównane, o regularnym kształcie, bardzo gładkiej skórce i płytkich oczkach. Barwa miąższu jasno żółta. Odmiana polecana do mycia i pakowania. Dobra wartość przechowalnicza ze względu na długi okres spoczynku. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Kraj wyhodowania: Holandia, pełnomocnik hodowcy: Agriana Polska. Wendy – średnio wczesna, jadalna, plenna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym – B, średnia zawartość skrobi – 13%, o dobrym smaku. Wielkość bulw średnia, o regularnym kształcie, owalne, o płytkich oczkach i żółtym miąższu. Dobra wartość przechowalnicza ze względu na długi okres spoczynku. Odporna na mątwika ziemniaczanego. Odporna na wirus Y, podatna na zarazę liści. Kraj wyhodowania: Niemcy, pełnomocnik hodowcy: Norika Polska.

PRZETWÓRSTWO – KRAJOWY REJESTR Nazwa odmiany

Rok rejestracji

Dostawca (producent) materiałów elitarnych

Plon handlowy dt/ha

Średnia zawartość skrobi

Kształt bulw

Regularność kształtu

Wielkość bulw

Głębokość oczek

Barwa miąższu

Smak

Ciemnienie miąższu surowego

Ciemnienie miąższu gotowanego

Typ kulinarny

Innovator Pa

2002 HZPC Holandia

442 14,6 owp 7,5 9 7,5 kr 7 8 8,5 B

Lady Claire N

2001 C.Meijer Holandia

380 15,8 ow 7,5 8 7,5 jż 7 7,5 8,5 BC

Asterix N 2002 HZPC Holandia

469 15,1 ow 7,5 7 7,5 jż 7 8,5 8,5 B

Etiuda N 2011 HZ Zamarte 432 15,5 o 7 9 6 kr 6,5 7,5 7,5 C-CD

Honorata N

2012 Europlant Niemcy

423 15,9 oow 7 7 6,5 j.ż 6,5 8 8 BC

Ramos N 2004 KWS Holandia

480 14,5 owp 7,5 9 7,5 j.ż. 7 8 8,5 B

Victoria N 2002 HZPC Holandia

481 14,0 ow 7,5 8 8 ż 7 8 8,5 B

VR 808 N 2012 KWS Holandia

406 16,9 o 7,5 7 7 ż 6 8 8 BC

SKROBIOWE – KRAJOWY REJESTR Nazwa odmiany

Rok rejestracji

Dostawca (producent) materiałów elitarnych

Plon ogólny dt/ha

Średnia zawartość skrobi %

Plon ogólny skrobi dt/ha

Barwa

kwiatu

Kształt bulw

Wielkość bulw

Głębokość oczek

Barwa miąższu

Smak

Typ kulinarny

wczesne Cedron N 1997 HZZ Zamarte 391 18,4 71,9 b ow 6 6,5 ż 6 BC

średnio wczesne Boryna N 2012 PMHZ

Strzekęcin 447 20,1 90,0 czf o 8 6 b 6 C-CD

Glada 1994 PMHZ Strzekęcin

458 19,5 95,0 czf+ oow 7 6 jż 6 C

Harpun NB

1993 PMHZ Strzekęcin

407 19,4 80,3 b oow 7 6 kr 6 C

Jubilat N 2011 PMHZ Strzekęcin

455 19,4 88,7 b oow 7 7 kr - -

Kaszub N 2012 PMHZ Strzekęcin

426 21,3 92,3 czf o 7 7 kr 6 C-BC

Kuba N 1999 HZZ Zamarte 468 19,7 92,1 b oow 7 6,5 ż 6,5 C Mieszko N 2015 PMHZ

Strzekęcin 428 20,0 85,6 oow 6-7 - jż - -

Pasat N 2002 PMHZ Strzekęcin

503 19,2 96,8 b oow 8 6,5 kr 6,5 C

Rumpel N 2000 PMHZ Strzekęcin

495 18,6 92,6 b oow 8 6 b - -

Szyper N 2014 PMHZ Strzekęcin

498 20,1 99,3 b oow 7,5 7 jż 6,5 C-BC

Widawa N 2015 HZZ Zamarte 416 19,6 82,0 o - - kr - - Zuzanna N 2007 Europlant,

Niemcy 448 18,7 83,8 b o 7 6,5 jż 6,5 CD

średnio późne Ikar B 1996 PMHZ

Strzekęcin 440 21,9 95,2 czf+ oow 7 5,5 kr - -

Pasja Pomorska B

2000 PMHZ Strzekęcin

484 20,0 96,0 b oow 7 6,5 ż - -

późne Gandawa N

2004 HZZ Zamarte 505 19,0 86,8 b ow 8 6,5 kr - -

Hinga B 1996 PMHZ Strzekęcin

45 22,0 100,0 czf+ ow 7 5,5 jż - -

Inwestor NB

2005 PMHZ Strzekęcin

487 19,6 87,6 b oow 6 6,5 kr 6,5 C

Jasia NN 1999 HR Szyldak 519 19,4 92,7 b oow 8 6 jż 6,5 BC Kuras N 2007 Agrico

Holandia 502 19,2 96,4 b o 9 6 kr 6 CB

Pokusa N 2006 PMHZ Strzekęcin

520 18,4 81,7 czf oow 8 7 jż 7 BC

Rudawa N 2002 HR Szyldak 427 21,1 87,5 czf+ oow 7 6,5 kr - - Skawa N 2000 HR Szyldak 492 21,7 97,7 nf+ o 8 6,5 jż - - Sonda NB 2002 PMHZ

Strzekęcin 504 19,6 99,0 b oow 7 6,5 b 6 C

Charakterystyka odmian jadalnych (ciąg dalszy tab.8)

Nazwa odmiany

Odporność na wirusy Odporność na: Gładkość skórki

Y L M zarazę ziemniaka

czarną nóżkę

parch zwykł

y

uszkodzenia

mechaniczne

liści bulw Bardzo wczesne

Arielle N 3,5 5,5 2 4 6 7 śr.gładka Berber N 3,5 5,5 3 4,5 5 5 gładka Denar N 7 7 4,5 3 4 5 5 7 śr. gładka Impala N 4 6 2 2 4 6 6,5 7 gładka Ingrid N 3-4 5-6 2 4,5 5 5 gładka Irys 5,5 4 3,5 3 3 2 6 6 śr. gładka Justa N 5,5 5,5 3 4 6 5 5 gładka Lord N 7 7 4 3 4 6 6 7 gładka Miłek N 7 5-6 2 4 6 6 6 gładka Riviera N 8 2 5 7x gładka Viviana N 5-6 5-6 2 4,5 5 5x gładka

Wczesne Altesse N 3-4 3-4 3 4 5 6x gładka Annabelle N 3-4 5-6 2 4 5,5 5x gładka Aruba N 8 5-6 4 4,5 5,5 6 6 gładka Bellarosa N 5,5 7 2 4 2 6 7 chropowata Bila 7 6 4 3 4 5,5 7 7 śr. gładka Carrera N 3-4 3-4 3 4,5 6 6x gładka Gwiazda N 7 7 3 4 6 6 6 śr. gładka Hubal N 7 5-6 3,5 4 6 5 7x gładka Ignacy N 7 7 3 7 5x gładka Michalina N 7 3-4 3 4 6 6 7 śr. gładka Oman N 5-6 5-6 3 4 6,5 5,5 7 gładka Owacja N 9 7 4 6,5 8 śr.

chropowata Vineta N 7 8 4 2 4 6 6 7 śr.

chropowata Średnio wczesne

Ametyst N 8 5-6 6 7x 5 śr. gładka Bogatka N 8 5-6 3,5 4 7 6 5x gładka

Cekin N 5 5,5 3 4 7 6 6 śr. chropowata

Finezja NN 8 7 4,5 5 6 6,5 6x śr.gładka Gawin N 7 7 3 5 6 śr. gładka Irga N 7 8 5 2 4 5,5 6 5 gładka Jurek N 8 5-6 4,5 5 6 6 7x śr.

chropowata Laskara N 5-6 5-6 4,5 7x 6x śr. gładka Legenda N 8 5-6 5 7x 5x śr.

chropowata Malaga N 8 7 3,5 4 7 6 6x śr. gładka Mazur N 7 7 4,5 7x śr. gładka Oberon N 8 5-6 3,5 5 6 6,5 7x gładka Orchestra N 8 3-4 2 3 4 7,5 7 gładka Sagitta N 8 3-4 4 5 4 5,5 7 gładka Satina N 5 7 4 3 5 6 6,5 6 śr. gładka Stasia N 8 7 4 4 6 7 6x gładka Tajfun N 7 7 2,5 5 7 6 6 śr. gładka Tetyda N 8 5-6 5 5 5 6,5 7 śr.chropowat

a Średnio późne c.d.

Bryza N 5 7 5 4 4 3 4 6 śr. chropowata

Eurostar N 3-4 5-6 4 5,5 6 5 6 gładka Gustaw N 8 7 5 5 5x śr. gładka Jelly N 5 5 5 4 5,5 6,5 6x gładka Mondeo N 3-4 3-4 4 5 7 6 gładka Syrena N 8 5 3 5 3 5,5 5 5 gładka Zenia N 8 3-4 4 4 6 6 6x gładka

Późne Zagłoba N 5-6 5-6 5 6 6,5 6 7x śr. gładka

Tabela 9

Charakterystyka odmian przydatnych do przetwórstwa Nazwa

odmiany Odporność na wirusy Odporność na: Gładkość

skórki Y L M zarazę

ziemniaka czarną nóżkę

parch zwykł

y

uszkodzenia

mechaniczne

liści bulw wczesne

Innovator Pa

4 5,5 3 3 4 5,5 6 5 chropowata

Lady Claire N

4 4 2 2 4 5 6 5x gładka

średnio wczesne Asterix N 5 3,5 2,5 3,5 5 7,5 6 7 śr. gładka Etiuda N 8 5-6 3 5 7 6,5 5x śr. gładka Honorata N 5-6 5-6 3 gładka Ramos N 4 6 3 4 7 6,5 6 śr.gładka Victoria N 4 5,5 4 3 5 6 6,5 6,5 gładka VR 808 N 3-4 3-4 3 6 6,5 śr. gładka

Tabela 10

Charakterystyka odmian skrobiowych Nazwa odmiany

Odporność na:

Wirusy zarazę ziemniaka czarną nóżkę

parch zwykły

uszkodzenia mechaniczne

Y L M liści bulw Wczesne

Cedron N 6,5 6,5 3 3 4 5 6 2 średnio wczesne

Boryna N 7 7 5,5 3x Glada 7 5,5 3 5 5 7 6 5 Harpun NB

7 7 5 4 4 5 6 4

Jubilat N 7 5-6 5 4 6 5x

Kaszub N 7 7 5 4x

Kuba N 9 6,5 5 5 4 6 6 3

Mieszko N 8 6

Pasat N 9 5 4 5 4,5 6,5 5 2

Rumpel N 9 6,5 3,5 5 5 6 5,5 2

Szyper N 8 5-6 5 5,5x 4x

Widawa N 8 6

Zuzanna N 9 5-6 3 4

Średnio późne

Ikar B 7 5,5 3,5 5,5 4 5,5 7 3

Pasja 8 7 2 5 5 5 6 2

Późne

Gandawa N

8 6,5 3 6,5 5 6,5 6 4

Hinga 9 5,5 2 7 4,5 5 5,5 4

Inwestor N 7 5-6 7 6 3

Jasia N 9 7 4 7 4 6 5 3

Kuras N 9 3-4 8 5 5

Pokusa N 7 5,5 6 5 4

Rudawa N 9 6,5 3,5 6 6,5 5 6 2

Skawa N 9 7 3 6 4,5 5 5,5 2

Sonda NB 9 4 2 7 4 5,5 4,5 3

Charakterystyka odmian jadalnych (ciąg dalszy tab.8)

Nazwa odmiany

Przechowywalno

ść

Stopień trudn.

w nasien- nictwie

Wymagania glebowe

Wymagania

wodne

Wymagania nawozowe kg N/ha **

Przydatność użytkowa

Bardzo wczesne

Arielle N btr 50 120-130 J Berber N btr śr-d śr-d 50 130-150 J Denar N 7,5 śrtr śr-d śr-d 60 110 J,K Impala N tr śr 60 100 J,K Ingrid N 9 btr 60 J Irys 6 tr śr śr 80 120-140 J,K Justa N 6 tr Śr śr 70 120 J,Cz Lord N 8 śrtr śr śr 80 140-150 J,K Miłek N 9 śrtr śr śr-d 80 105 J Riviera N J,K Viviana N 8 tr śr-d śr 60 110x J,K

Wczesne Altesse N 8 btr śr-d śr-d 120 J,K Annabelle N 8x btr śr-d śr-d 110 J,K Aruba N 8 ł śr śr 120x J Bellarosa N 9 tr śr śr 120 J Bila 8 śrtr śr śr-d 100 J Carrera N 9 btr śr-d śr-d 120 J,K Gwiazda N 7 śrtr śr 120x J Hubal N 6 śrtr 120x J,F Ignacy N 6 śrtr śr 110x J Michalina N 7 śrtr śr 130x J,K Oman N 6,5 tr śr-d śr-d 130 J Owacja N 9 ł śr śr-d 120 J Vineta N 9 śrtr śr śr 130 J,K

Średnio wczesne

Ametyst N 3 ł m śr 120 J Bogatka N 7 ł J,K Cekin N tr śr śr-d 130-140 J Finezja N 6 ł 120 J, F Gawin N 8 dł 130 J, F Irga N 2 dł śr-d śr-d 120-140 J Jurek N 8 dł śr śr 130x J Laskara N tr J Legenda N 3 ł m śr 120 J,Cz Malaga N 7 ł śr śr J Mazur N J Oberon N 9 ł śr-d śrx 120x J,K Orchestra N dł J,K Sagitta N 7 śrtr śr-d śr-d 140 J Satina N 8 tr śr-d śr-d 110 J Stasia N 6 ł śr toler. 100 J Tajfun N 8 dł śr-m toler. 120 J Tetyda N 6,5 dł śr-m toler. 100 J

Średnio późne

Bryza N 2 tr śr śr 120 J Eurostar N btr śr J, F Gustaw N 6 ł śr śr 120-140 J

Jelly N 2 tr d śr-d 130 J Mondeo N btr śr J Syrena N 5 dł śr toler. 120 J Zenia N 6 dł śr śr 100 J

Późne

Zagłoba N 8 śrtr śr-m śr 120 J

Charakterystyka odmian przydatnych do przetwórstwa (ciąg dalszy tab.9)

Nazwa

odmiany Przechowywalno

ść

Stopień trudn.

w nasien- nictwie

Wymagania glebowe

Wymagania

wodne

Wymagania nawozowe kg N/ha **

Przydatność użytkowa

wczesne

Innovator Pa

9 tr śr d 140-150 F,J

Lady Claire N

8 btr śr-d śr-d 130 Cz,JS

średnio wczesne Asterix N 8 tr śr-d toler. 120 F,J Etiuda N 7 ł śr śr-d 120x Cz,J Honorata N tr śr d 150 P,Cz Ramos N tr d d 140 F,J Victoria N 8 tr d d 130 F,J VR 808 N btr śr śr-d 130 Cz

Charakterystyka odmian skrobiowych (ciąg dalszy tab.10)

Nazwa odmiany

Przechowy-

walność

Stopień trudn. w

nasiennictwie

Wymagania

glebowe

Wymagania

wodne

Wymagania nawozowe

kg N/ha

Przydatność użytkowa

wczesne Cedron N 6 śrtr śr-d śr 140-150 P,Cz,S

średnio wczesne Boryna N 7x 140-160x P, F Glada 7 dł śr śr 120-140 P Harpun NB

3 dł śr toler. 120-140 P

Jubilat N 7x śr-d 100-130 P Kaszub N 6x 140-150 P Kuba N 7,5 ł śr-d śr-d 120-140 P,S, Cz Mieszko N P Pasat N 5 dł śr śr 100-130 P Rumpel N 4 ł śr-d śr-d 100-130 P,Cz Szyper N 6x ł P Widawa N P Zuzanna N 7 dł śr-d śr-d 140-155 P,S

średnio późne Ikar B 1 śrtr śr-d śr 100-130 P Pasja Pomorska

1 ł śr śr 140-150 P

późne

Gandawa N

6 ł 100-125 P

Hinga 4 dł śr toler. 120-140 P Inwestor N 5x dł 120-140 P,S Jasia N 7,5 ł śr śr-d 100-130 P Kuras N 6x śrtr śr-d śr-d 100-130 P,S Pokusa dł d d 105-135 P,F Rudawa N 6,5 ł śr 105-135 P,Cz Skawa N 7,5 ł śr d 130-140 P Sonda NB tr śr śr 130-150 P

Źródło: Wyniki doświadczeń COBORU oraz IHAR-PIB

Objaśnienia do tabeli 1-10 :

Ocena wartości i cech odmian: skala 9-1, gdzie 9 oznacza wartość najlepszą, 5,5 – wartość średnią, 1- najgorszą N – odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego Ro1, Pa odmiana odporna na agresywny szczep mątwika , B – odporna na agresywne biotypy raka ziemniaka Rok rejestracji – w stosunku do odmian zagranicznych podano rok rejestracji w Polsce Plon handlowy (bulwy o średnicy powyżej 40 mm, na bardzo wczesny zbiór powyżej 30 mm) – wyszacowano na podstawie wyników doświadczeń IHAR-PIB i COBORU za lata 2007-2014 Zawartość skrobi – na podstawie wyników doświadczeń IHAR-PIB i COBORU za lata 2007-2014 Kształt bulw: o – okrągły, oow – okrągłoowalny, ow – owalny, owp – owalnopodłużny, p. – podłużny Regularność zarysu kształtu: 9 – idealna (prawie całkowita jednorodność kształtu; 8 – bardzo dobra (wyraźna przewaga jednego typu kształtu, wcięcie stolonowe lub wierzchołkowe o głębokości do 1 mm; 7 - dobra (wyraźna przewaga jednego lub dwóch sąsiednich typów kształtu. Dopuszczalne jedno wcięcie o głębokości do 2 mm, a drugie do 1,5 mm); 6 – dość dobra (mogą być różne typy kształtu, jedno wcięcie do głębokości 2.5, drugie do 1.5 mm Wielkość bulw: określono w skali 9-1, gdzie 9 oznacza bardzo duże bulwy; 7 – średnio duże o średnicy 10 cm i ciężarze 150-200 gram Głębokość oczek: 9 - bardzo płytkie, niewyczuwalne pod palcem; 8 - bardzo płytkie, do 1 mm: 7 – płytkie (1.1 – 1.5 mm); 6 - średnio płytkie, wymagające niewielkich poprawek po mechanicznym obieraniu (1.6 – 2.5 mm), do 3.0 mm dla bulw dużych Barwa miąższu: ż – żółty, jż – jasno żółty, b – biały, kr – kremowy Barwa skórki : odmiana Bellarosa, Cecile, Oberon, Rosalind, Roko – czerwona; Irga– różowa, pozostałe odmiany – skórka żółta Smak : określono w skali 9-1, gdzie 7,5 - 8 – ziemniak o bardzo dobrym smaku; 7 – o dobrym smaku; 6,5 – o dość dobrym smaku Ciemnienie miąższu surowego: po 4 godzinach, Ciemnienie miąższu gotowanego: średnia ocen po 10 min. i 24 godz. Do oceny wykorzystywane są barwne tablice duńskie (ocenę 9o przyjmuje się dla miąższu nie ciemniejącego). Typ konsumpcji: AB – zwięzły (sałatkowy), B - lekko zwięzły, BC – lekko mączysty, C – mączysty Wymagania glebowe i wodne: (m.-śr) – małe do średnich, (śr-d) – średnie do dużych, tol.- tolerancyjne Przydatność użytkowa: J – jadalne, F- przydatne do produkcji frytek, Cz – czipsów, P – przetwórstwo skrobiowe, S – suszów spożywczych, K – konserw, sałatek i produktów mrożonych Odporność na choroby i szkodniki: 9 - skrajnie odporny, 8 – bardzo odporny,7 – odporny, 6 – dość odporny, 5 – średnio odporny, 4 – dość podatny, 3 – podatny, 2 bardzo podatny Stopień trudności w nasiennictwie : ł - łatwa, dł - dość łatwa, śrtr - średnio trudna, tr -trudna x – oznacza ocenę wstępną (badania w toku)

**- nawożenie maksymalizujące plon przy pełnej dawce obornika lub przyoranych poplonach dla gleb o uregulowanej kwasowości; w przypadku nawadniania dawki zwiększyć o 30-50 kg N/ha; przy uprawie odmian wczesnych na wczesny zbiór stosować dawki 50-80 kg N/ha; na glebach lekkich stosować dolne granice dawek Literatura 1. Kostiw M. 2013. Przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki oraz ich wpływ na produkcję nasienną ziemniaka. Wieś Jutra 1: 28-29 ; 2. Nowacki W. (red) 2014: Charakterystyka Krajowego Rejestru Odmian Ziemniaka. Wyd. IHAR-PIB, Jadwisin; 3.Str Inter. www.europa.eu.int/eurlex/en/index); (www.piorin.gov.pl, (www.coboru.pl); hzz@zamarte.com, pmhz@pmhz.pl, www.kws.pl; www.norika.pl; 4. Stypa I., Chotkowski J. 2012. Kryteria doboru odmian ziemniaka do produkcji i użytkowania. W: Produkcja i rynek ziemniaka, Wieś Jutra 2012r. 89-100; 5. Żalejko K. 2014. Bank informacji o sprzedaży sadzeniaków jesień 2014/wiosna 2015. – Ziem. Pol. 4: 53-60.