66
Cervell i dolor Dr. Jordi Montero Secció de Neurofisiologia. Servei de Neurologia Unitat Multidisciplinar de Dolor Hospital Universitari de Bellvitge Universidad de Barcelona www.neuropatiaperiferica.com/es “Neurociencia” Curs de Formacio en NEUROLOGIA CLINICA Societat Catalana de Neurologia 12-Febrer-2014

Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

  • Upload
    lamkien

  • View
    217

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Cervell i dolor Dr Jordi Montero Seccioacute de Neurofisiologia Servei de Neurologia Unitat Multidisciplinar de Dolor Hospital Universitari de Bellvitge Universidad de Barcelona

wwwneuropatiaperifericacomes

ldquoNeurocienciardquo

Curs de Formacio en NEUROLOGIA CLINICA

Societat Catalana de Neurologia 12-Febrer-2014

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Concepto 1

LA EVOLUCIOacuteN DARWIN

No es una teoriacutea

600 400 200 0 Millones de antildeos

Nuacutemero de Familias de vertebrados e invertebrados

Animales con sistema Taacutelamo-cortical

Gran extincioacuten del Peacutermico

Primates

60

Vida en la tierra

RLewin 1999

3000

Nada tiene sentido en Biologiacutea si no es a la luz de la evolucioacuten Nada tiene sentido en Medicina si no es a la luz de la Biologia

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 2: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Concepto 1

LA EVOLUCIOacuteN DARWIN

No es una teoriacutea

600 400 200 0 Millones de antildeos

Nuacutemero de Familias de vertebrados e invertebrados

Animales con sistema Taacutelamo-cortical

Gran extincioacuten del Peacutermico

Primates

60

Vida en la tierra

RLewin 1999

3000

Nada tiene sentido en Biologiacutea si no es a la luz de la evolucioacuten Nada tiene sentido en Medicina si no es a la luz de la Biologia

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 3: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Concepto 1

LA EVOLUCIOacuteN DARWIN

No es una teoriacutea

600 400 200 0 Millones de antildeos

Nuacutemero de Familias de vertebrados e invertebrados

Animales con sistema Taacutelamo-cortical

Gran extincioacuten del Peacutermico

Primates

60

Vida en la tierra

RLewin 1999

3000

Nada tiene sentido en Biologiacutea si no es a la luz de la evolucioacuten Nada tiene sentido en Medicina si no es a la luz de la Biologia

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 4: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 1

LA EVOLUCIOacuteN DARWIN

No es una teoriacutea

600 400 200 0 Millones de antildeos

Nuacutemero de Familias de vertebrados e invertebrados

Animales con sistema Taacutelamo-cortical

Gran extincioacuten del Peacutermico

Primates

60

Vida en la tierra

RLewin 1999

3000

Nada tiene sentido en Biologiacutea si no es a la luz de la evolucioacuten Nada tiene sentido en Medicina si no es a la luz de la Biologia

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 5: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

600 400 200 0 Millones de antildeos

Nuacutemero de Familias de vertebrados e invertebrados

Animales con sistema Taacutelamo-cortical

Gran extincioacuten del Peacutermico

Primates

60

Vida en la tierra

RLewin 1999

3000

Nada tiene sentido en Biologiacutea si no es a la luz de la evolucioacuten Nada tiene sentido en Medicina si no es a la luz de la Biologia

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 6: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Prosimios

Monos del Nuevo Mundo

Monos del viejo Mundo

Hominoides (antropoides) Monos sin cola

Taacutersidos Mono arantildea Babuino

Orangutaacuten Gorila Homo

Chimpanceacute Bonobo

60

65

Millones de antildeos

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

ARBOL DE FAMILIA DE LOS PRIMATES

Han existido unas 6000 especies de Primates En la actualidad viven 183 (3 del total) Han existido unas 84 especies de homiacutenoides

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 7: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

60 20-30 65 35 25 15 01

Millones de antildeos

Primates

Separacioacuten Simios monos

Hominoides

Australopitecus Aferensis (bipedismo)

Crece el Enceacutefalo (instrumentos de piedra) Homo erectus

Homo sapiens

Roger Lewin ldquoEvolucioacuten humanardquo Salvat 1999

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 8: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 1 (Evolucioacuten)

Para saber maacutes

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Javier Sampedro Deconstruyendo a Darwin Drakontos 2009

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 9: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 2

REDES NEURONALES

Memoria Long Term Potentiation

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 10: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Long Term Potentiation

Long- lasting but not necessarily irreversible

increase in synaptic strength

Bliss TVP Collingride GL Nature 1993 36131 Malenka RC Bear MF Neuron 2004 445

Early phase last for up to three hours Not de-novo protein synthesis

Late phase Protein synthesis Three hours up to the life span of an animal

synaptic strength = magnitude of the postsynaptic response

Can increase if

1- Release of neurotransmitter is enhanced

2- Postsynaptic effects of the neurotransmitters become stronger

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 11: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Conexioacuten bi direccional TALAMO- CORTEX

10 veces maacutes de conexiones cortico-talaacutemicas que al reveacutes Solo 6-20 de sinapsis son de ldquopasordquo desde la periferia al cortex (moduladores y ldquodriversrdquo) Los eventos oscilatorios (ritmos) entre las neuronas corticales y talaacutemicas son los generadores de la cognicioacuten Dos grandes grupos de ritmos talaacutemicos toacutenico y en brotes (atencioacuten) Importancia de nuacutecleos intralaminares La ldquoRE-ENTRADArdquo como esencia de este sistema

Sherman SM Edelman GM y Tononi G

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 12: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

APRENDIZAJE A PARTIR DE LA EXPERIENCIA MEMORIA EXPLICITA (DECLARATIVA) MEMORIA IMPLICITA (INCONSCIENTE)

Eric RKandel Principios de Neurociencia 2000 Cap63

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 13: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Conocimiento 2008

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 14: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 2 (Redes)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 15: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 3

NEUROMODULACIOacuteN

Excitabilidad neuronal

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 16: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Neurotransmisor Receptor ELECTROTONO Canales ioacutenicos voltajedependientes POTENCIAL DE ACCION (todo o nada)

La neurona es un ldquopromediadorrdquo

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 17: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Neuromodulacion ldquocognitivardquo Neuromodulacioacuten farmacoloacutegica Neuromodulacioacuten por estimulacioacuten

El grado de excitabilidad es variable para cada neurona y cada sistema

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 18: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Neurostimulation Therapy Parkinson Disease Dystonia Obsesive-compulsive disorders Refractory Pain Trials in Progress Other movement disorders Other psychiatric disorders Epilepsy Migraine Stroke Hypertension

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 19: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Neurostimulation techniques Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) Peripheral Nerve Stimulation (PNS) Nerve Root Stimulation (NRS) Spinal Cord Stimulation (SCS) Deep Brain Stimulation (DBS) Epidural Motor Cortex Stimulation (MCS) Repetitive Transcraneal Magnetic Stimulation (rTMS)

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 20: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

J Physiol 58616 (2008) pp 3871ndash3879 3871

The physiological basis of the effects of intermittent theta burst stimulation of the

human motor cortex

V Di Lazzaro F Pilato M Dileone P Profice A Oliviero P Mazzone A Insola F Ranieri

M Meglio P A Tonali and J C Rothwell

Neuron Vol 45 201ndash206 January 20 2005

Theta Burst Stimulation of the Human Motor Cortex

Ying-Zu Huang Mark J EdwardsElisabeth Rounis Kailash P Bhatia

and John C Rothwell

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 21: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 3 (Neuromodulacioacuten)

Para saber maacutes

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 22: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 4

ARQUITECTURA Y JERARQUIAS DEL SISTEMA NERVIOSO

La conciencia como regalo evolutivo

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 23: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Las emociones (quienes las tratan )

Los psiquiatras Los curas Los Neuroacutelogos

orgullo Ira Ambicioacuten Lujuria Envidia Pereza Gula (pecados capitales)

Justicia Prudencia Templanza Fortaleza (virtudes cardinales)

Imitacioacuten (neuronas espejo)

Memorias dinaacutemicas

Memorias impliacutecitas

Dolor Asco Coacutepula Apego

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 24: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Patrones de accioacuten fijos Memoria impliacutecita (no declarativa)

Rodolfo RLlinaacutes El Cerebro y el mito del yo 2003

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 25: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

1

GM Edelman y G Tononi

El Universo de la Conciencia EdCriacutetica 2002

Circuitos de reentrada

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 26: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Concepto 4 (Arquitectura)

Para saber maacutes

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

ADamasio Y el Cerebro Creoacute al hombre Destino 2010

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 27: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Control Paciente

Imaacutegenes fRMN durante movimiento

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 28: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Auditory-motor coupling hypothesis

bull Auditory-motor coupling in music processing (Bangert et al 2001 2006)

Music processing requires fast integration mechanisms to control the execution

complex movement patterns under continuous auditory information which are

provided by feedback and feedforward connections between the auditory and motor

cortices

Non-Musicians Musicians Musicians

vs non-musicians

Bangert et al Neuroimage 2006

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 29: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

SPECT Fukuyama H et al Neuroimage 1996

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 30: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Morris JS et al Nature 1996

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 31: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Experiencia sensorial desagradable

asociada a dantildeo tisular real o potencial

o que es vivida como tal dantildeo

Merskey 1964 IASP (Pain 19863S1-226)

Evaluacioacuten cognitiva de la sensacioacuten de dantildeo

Arturo Goicoechea

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 32: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Dolor sistema de defensa

Dolor neuropaacutetico

Dolor croacutenico

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 33: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Dantildeo Sensacioacuten

ADamasio

Emocioacuten

JSerra

Movimiento

de huida

Planificacioacuten

conducta

Miedo

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 34: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

dolor

Wager TD et al Science 2004 3031162

SIMI contralateral

SII bilateral

Insula posterior contralateral

Insula anterior y media bilateral

Circunvolucioacuten Cingulada Anterior (ACC)

Taacutelamo (VL y MD) contralateral

Tronco cerebral

Cerebelo contralteral

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 35: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Proctalgia

Pancreatitis croacutenica

Cefalea croacutenica

Talalgia

Vulvodinia

Cistitis intersticial

Lumbalgia croacutenica

Precordialgia

Dispareumia

Coxalgia

Cervicalgia

ldquoDOLOR SINE MATERIArdquo

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 36: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term

Potentiation and Long-Term Depression in Humans

Thomas Klein12 Walter Magerl1 Hanns-Christian

Hopf2 Juumlrgen Sandkuumlhler3 and Rolf-Detlef Treede1

Journal of Neuroscience January 28 2004 24(4)964-971

1Institute of Physiology and Pathophysiology Johannes Gutenberg University D-55099 Mainz

Germany

2Department of Neurology Johannes Gutenberg University D-55101 Mainz Germany and 3Brain Research Institute Vienna University Medical School A-1090 Vienna Austria

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 37: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

De arriba a abajo

De abajo a arriba

Sensibilizacioacuten

Amplificacioacuten

Filtrado

SELECCIOacuteN (de entradas y salidas)

ldquoSignificadordquo

Transformacioacuten de

significados

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 38: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

De arriba abajo EFECTO PLACEBO

Dworkin et al 1983

Estimulo en pulpa dentaria + ldquooxido nitrosordquo

Instrucciones verbales distintas

Bayer et al 1991

Electrodos en las sienes Estimulacioacuten falsa

100 individuos

mas de 50 dolor 25 solicitaron analgesia

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 39: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Teoriacutea de la

Puerta de entrada

ldquoGate control systemrdquo)

Mellzack and Wall 1960s)

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 40: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

CRITICA A LA TEORIA DE LA PUERTA DE ENTRADA DE MELLZACK Y WALL

1- Diversos aferentes primarios responden al estiacutemulo nocioceptivo

2- El dantildeo excita neuronas del asta posterior (con distintos aferentes)

3- La estimulacioacuten intensa causa LTP e hiperexcitabilidad en neuronas

transmisoras de sensacioacuten de dantildeo en el asta posterior

4- La mayoriacutea de neuronas del aacuterea gelatinosa son excitadoras no inhibidoras

Su excitacioacuten intensa produce LTP

5- Algunas neuronas del aacuterea gelatinosa son inhibidoras pero no se ha

demostrado que puedan ser a su vez inhibidas por aferentes amieliacutenicos

6- No hay evidencia del papel de ldquotriggerrdquo de control central por parte de las

columnas dorsales

Howard LFields

Setting the Stage for Pain

En ldquoPain and its Transformationsrdquo

Harvard UnivPress 2007

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 41: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Neuropathic

Pain Excitacion anormal de las viacuteas nerviosas perifeacutericas o

centrales

Dolor iniciado por lesioacuten primaria o disfuncioacuten en el sistema nervioso perifeacuterico o central (IASP 1986)

ldquoPain arising as a direct consequence of a lesion or disease affecting the somatosensory systemrdquo

(Treede et al Neurology 2008)

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 42: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Ectopia

Efapsis

Postdescargas

Autoexcitacion

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 43: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

MECHANISM OF NEUROPATHIC PAIN

RECEPTOR Hypersensitivity (neurogenic inflamation)

AXONAL MEMBRANE

axonal ectopic discharges

Increased mechanosensitivity (Tinel)

Humoral sensitivity (chemical)

Efapsis ldquocross talkrdquo

Postdischarges or autoexcitation

Ganglionic ectopic discharges

PLASTIC CHANGES

Hypersensitivity of the WDR neurons

Supersensitivity by denervation

Dendriacutetic plastic changes

Inhibitory circuits changes

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 44: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Registrado por

JSerra Catafau

MCampero y

jOchoa

Registrado por

JSerra Catafau

Registrado por

JSerra Catafau

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 45: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

NOCICEPTORES AMIELINICOS

1)SENSIBLESPolimodales

Mecaacutenicos

De calor

2)INSENSIBLES (ldquosilentesrdquo) (M=mecaacutenico H=teacutermico)

CMi Hi

CMi H

CM Hi

1A CMH

1B Insensibles

2 Friacuteo

3

4 Simpaacuteticos

Serra J SEN 2004

JSerra Catafau et al JNeurophysiol 2004

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 46: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

HYPEREXCITABLE C NOCIOCEPTORS IN FIBROMYALGIA

Jordi Serra et al

Annals of Neurolog 2014 (in press)

Conclusions

A subgroup of patients with fibromyalgia has abnormal signs of C-

nociceptor function similar to those found in small fiber

neuropathy

Extreme activity-dependent slowing of conduction velocity was

only detected in fibromyalgia patients and may constitute a

distinctive feature of this condition

La neurona ganglionar y las del cuerno posterior

Forman parte de las redes centrales y se activan con la memoria de dolor

Jordi Serra et al J Neurophysiol 91 2770-2781 2004

Ergo

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 47: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

La ldquoDistrofia Simpaacutetica Reflejardquo

No es ldquoDistroacuteficardquo

No es ldquoSimpaacuteticardquo

No es ldquoReflejardquo

El ldquoDolor Regional Complejordquo

es un nombre sin significado fisiopatoloacutegico

Hipervigilancia

Atencioacuten

Inflamacioacuten neuroacutegena

Inmovilidad

Emocioacuten

Miedo

Compulsioacuten-Obsesioacuten

Medicalizacioacuten

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 48: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

The immune system as the sixth sense

Blalock JE Journal of Internal Medicine 2005 257126-138

Immune regulation of central nervous system

functions from sickness responses to

pathologic pain

Watkins LR and Maier SF Journal of Internal Medicine 2005

257139-155

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 49: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel Principios de Neurociencia Mc Graw Hill 2000

Rodolfo RLlinaacutes El cerebro y el mito del yo Belacqua 2003

ADamasio El error de Descartes Putman Book 1994

GMEdelman El Universo de la conciencia Drakontos 2002

Jeff Hawkins Sobre la Inteligencia Espasa 2005

SM Sherman (Thalamic relays and cortical functioning) PrBrR 149 2005

Giacomo Rizzolatti Las Neuronas Espejo Paidoacutes 2006

Marco Iacoboni Las Neuronas Espejo Katz Ed 2009

David Linden El cerebro Accidental Paidoacutes 2010

Roger Lewin Evolucioacuten Humana Salvat Ciencia 1994

Richard Dawkins El Gen Egoista Salvat Ciencia 2000

Cooke SF and Bliss TVP Plasticity in the human CNS Brain 129 (2006)

The Century of the

BRAIN

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 50: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Singer T et al Science 2004 3031157-1162

Eric RKandel In search of memory Norton and Company 2006

VSRamachandran Lo que el cerebro nos dice Paidoacutes 2011

Los laberintos del cerebro La Liebre de Marzo 2012

PChChurchland El cerebro moral Paidoacutes 2012

MSGazzaniga iquestQuieacuten manda aquiacute Paidoacutes 2012

The Century of the

BRAIN

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo

Page 51: Cervell i dolor - Home | Acadèmia de Ciències … Coxalgia Cervicalgia “DOLOR SINE MATERIA” Perceptual Correlates of Nociceptive Long-Term Potentiation and Long-Term Depression

Pain and its Transformations The Interface of Biology and Culture

Coakley S and Kaufman K Ed

Harvard University Press 2007

Clifford JWolf Deconstructing Pain A Deterministic Dissection of the Molecular Basis of Pain

Howard LFields Setting the Stage for Pain Allegorical Tales from Neuroscience ()

Grief and Pain The Mediation of Pain in Music

Pain Ritual and the Somatomoral Beyond the Individual

When is Pain not Suffering and Suffering not Pain Self Ethics and Trascendence

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

() laquoPain Transforms Meaning Meaning Transforms Painraquo