ÇED

YERLİ VE YABANCI YATIRIMLARDAYERLİ VE YABANCI YATIRIMLARDA

ÇED SÜRECİÇED SÜRECİ

Doç. Dr. Osman TATAR

İl Çevre ve Orman Müdürü

Şubat 2010, Şubat 2010,

İZMİR, YAŞAR ÜNİVERSİTESİİZMİR, YAŞAR ÜNİVERSİTESİ

İZMİR ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

2

ÇED Nedir?

ÇED Yönetmeliği ve ÇED Süreci

Yaptırımlar

SUNUM İÇERİĞİ

3

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), yapılması planlanan bir projenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.

ÇED’in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

ÇED NEDİR?ÇED NEDİR?

4

ÇED YÖNETMELİĞİ VE ÇED SÜRECİÇED YÖNETMELİĞİ VE ÇED SÜRECİ

ÇED Süreci; Çevreye önemli etkileri olabilecek faaliyetlerle ilgili

projelerin planlama aşamasından başlayarak; Faaliyetin inşaat, işletme ve faaliyetin sona

erdirilmesinden sonra meydana gelebilecek etkilerinin, Proje hakkında karar alınmadan önce bilimsel yöntem ve

tekniklerle incelenmesi, Varsa olumsuz etkilerinin önlenmesi ve gerekli

önlemlerin belirlenmesi, Projenin tüm uygulama aşamalarında bu etkilerin ve

önlemlerin izlenmesi ve denetlenmesi sürecidir

5


ÇED Yönetmeliğinin Gelişimi

ÇED Yönetmeliği; 07.02.1993 tarihinde Yönetmelik olarak uygulamaya

geçilmiştir. 23.06.1997 revize 06.06.2002 revize 16.12.2003 revize Son olarak 17.07.2008 tarihinde revize edilerek

bugünkü şeklini almıştır. (17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.)

6


ÇED RaporuVe

Proje Tanıtım Dosyası (PTD)

ÇED Yönetmeliğinin Ek-I ve Ek-II Listesinde faaliyet türlerine göre projeler belirtilmiştir. Bu çerçevede ;

EK-I ‘de yer alan projeler için ÇED RAPORU

EK-II ‘de yer alan projeler içinPROJE TANITIM DOSYASI hazırlanarak yetkili mercilere sunulması zorunludur.

7

ÇED YÖNETMELİĞİ VE ÇED SÜRECİÇED YÖNETMELİĞİ VE ÇED SÜRECİÇevresel etki değerlendirmesi başvuru dosyası, çevresel etki değerlendirmesi raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlama yükümlülüğü MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki bir projeyi gerçekleştirmeyi planlayan gerçek ve tüzel kişiler; Çevresel Etki Değerlendirmesine tabi projeler için; Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu, Seçme Eleme Kriterlerine tabi projeler için proje tanıtım dosyası hazırlamak, ilgili makamlara sunmak ve projelerini verilen karara göre gerçekleştirmekle yükümlüdürler.

(2) Kamu kurum ve kuruluşları, bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilmesi sürecinde proje sahiplerinin isteyeceği konuya ilişkin her türlü bilgi, doküman ve görüşü vermekle yükümlüdürler.

(3) Bu Yönetmeliğe tabi projeler için "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça bu projelere hiç bir teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.

8


UYGULAMA YETKİSİ

Ek-I Listesinde yer alan projeler ile Ek-II Listesinde bulunup “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir” kararı verilen projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması zorunludur. Bu doğrultuda Yönetmelikle ilgili hükümler Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.

ÇED Yönetmeliği’nin 5. Maddesi gereğince EK-II SEÇME ELEME KRİTERLERİ UYGULANACAK PROJELER LİSTESİNE tabi projelere ilişkin uygulama yetkisi 17.07.2008 tarihinden itibaren Valiliklere verilmiştir.

9


ÇED Yönetmeliği çerçevesinde ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması Yönetmeliğin 26. Maddesi gereğince Bakanlıktan “Yeterlilik Belgesi” almış kurum ve kuruluşlara verilmiştir.

EK-I veya EK-II Listelerinde yer almayan işletmeler Yönetmelik çerçevesinde görüş almak için belirtilen evrakları hazırlayarak Valiliğe (İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne) kendileri de başvurabilirler.

Dilekçe İş akım şeması ve açıklama raporu Proje özeti(tesisin anlatımı, kapasite bilgileri, atıklar ve

bertaraf yöntemleri vb.) Mülkiyet belgesi (tapu, kira sözleşmesi, tahsis belgesi vb.) İmar durum belgesi, İmar haritası, 1/100000 ölçekli ÇDP Vaziyet planı, makine yerleşim planı

10

EK-I ÇED Raporu Gerektiren Faaliyetler Akım Şeması

PROJE TANITIM RAPORU EK III E GÖRE HAZIRLANARAK BAKANLIĞA SUNULUR

BAKANLIKÇA İNCELEME KOMİSYONU KURULUR.

HALKIN KATILIMI TOPLANTISI YAPILIR

KOMİSYON KAPSAM VE ÖZEL FORMAT BELİRLEME TOPLANTISI YAPAR

HAZIRLANAN RAROR KOMİSYONCA İNCELENEREK NİHAİ HARAR VERİLİR.

NİHAİ ÇED RAPORU VE EKLERİ BAKANLIĞA SUNULUR.


11

PROJE TANITIM DOSYASI EK IV ‘E GÖRE HAZIRLANIR

PROJE TANITIM DOSYASI VALİLİĞE SUNULUR, VALİLİK UYGUNLUK YÖNÜNDEN

İNCELER ( 5 İŞ GÜNÜ)

ÇED PROSEDÜRÜ UYGULANIR

ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARI

PROJE TANITIM DOSYASININ DEĞERLENDİRİLMESİ (15 İŞ GÜNÜ)

VALİLİĞİN KARAR VERMESİ (5 İŞ GÜNÜ)

ÇED GEREKLİDİR KARARI

EK-II PROJE TANITIM DOSYASI Gerektiren Faaliyetler Akım Şeması


12


ÇED Yönetmeliğine Tabi Tesisler Başlıca 7 Grupta toplanmıştır.

Atık ve Kimya Tesisleri

Enerji Yatırımları

Petrol ve Madencilik Yatırımları

Sanayi Yatırımları

Tarım ve Gıda Yatırımları

Turizm ve Konut Yatırımları

Ulaşım ve Kıyı Yatırımları

13



EK-I11- Tehlikeli ve Özel İşleme Tabi Atıklar:

b) Yakma kapasitesi 1000 kg/gün ve üzerinde olan tıbbi atıklar için projelendirilen yakma tesisleri,

ç) Yıllık işleme kapasitesi 2000 ton ve üzeri olan atık yağ geri kazanımı için projelendirilen tesisler,

7- Fonksiyonel olarak birbirine bağlı çeşitli birimleri kullanarak endüstriyel ölçekte üretim yapan kimya tesisleri

a) Organik kimyasalların üretimi,

b) İnorganik kimyasalların üretimi,

14



EK-II1- a) Kimyasalların üretimi, petrolden yağlama maddesi üretimi

veya ara ürünlerin işlenmesi için projelendirilen tesisler (proses kaynaklı atığı ve yan ürünü olmayan sadece karışım

yapan tesisler bu kapsamın dışındadır.),

5- Sabun veya deterjan üretimi yapan tesisler (hammaddesini hazır alıp sadece karışım yapan tesisler bu kapsamın

dışındadır.).

15


Enerji Yatırımları

EK-I16- Kurulu gücü 25 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller.

EK-II28- Kurulu gücü 0,5 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller.

29- 10 MW ve üzeri Rüzgâr enerji santralleri.

16


Petrol ve Madencilik YatırımlarıEK-I1- Rafineriler:a) Ham petrol rafinerileri,b) 500 ton/gün üzeri taşkömürü ve bitümlü maddelerin

gazlaştırılması ve sıvılaştırılması projeleri,

28- Madencilik projeleri;Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın,a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı

toplamı olarak) açık işletme ve cevher hazırlama tesisleri,b) 150 hektarı aşan (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) çalışma

alanında açık işletme yöntemi ile kömür çıkarma ve cevher hazırlama tesisleri,

17


Petrol ve Madencilik YatırımlarıEK-II42- Madencilik projeleri Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın;a) Madenlerin çıkarılması (Ek-I’de yer almayanlar),b) 5.000 m3/yıl ve üzeri kapasiteli blok ve parça

mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve yıllık 250.000 m2 ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri,

c) 1.000.000 m3/yıl ve üzerinde metan gazının çıkartılması ve depolanması,

18



EK-I4- Demir ve çeliğin ergitilmesi ile ilgili tesisler:

a) Cevherden hadde mamulü üreten tesisler,

b) Hurdaya dayalı sıvı çelik üreten tesisler (50.000 ton/yıl ve üzeri),

c) Haddehaneler (50.000 ton/yıl ve üzeri),

ç) Döküm tesisleri (50.000 ton/yıl ve üzeri),

d) Demir dışı metal tesisleri (ergitme veya haddeleme veya döküm) (25 000 ton/yıl ve üzeri).

36- İhtisas Sanayi Bölgeleri (EK-I ve EK-II Listelerinde yer alan faaliyetler).

39- Motorlu taşıtların üretimi.

19



EK-II8- Demir çelik veya demir dışı metal tesisleri (1.000 ton/yıl ve üzeri

kapasiteli):a) Demir çeliğin veya demir dışı metallerin ergitildiği, üretildiği tesisler,b) Haddeleme tesisleri (sıcak veya soğuk) veya Haddeleme işlemi yapılmayan

anma ısıl gücü ≥10 MW olan tavlama fırınını içeren tesisler,c) Döküm fabrikaları,ç) Boru üretimi yapan tesisler,

10- Tekstil Tesisleria) Boyama (kimyasal veya kök boya kullanılarak), kasar veya baskı işlemi

yapan iplik, kumaş veya halı fabrikaları,b) Yün veya tiftiğin ovalanması, yağının alınması veya ağartmasının yapıldığı

endüstriyel tip tesisler,

20



EK-I18- Et Ürünleri Üretim Tesisleri (Kesimin ve et ürünleri üretiminin birlikte

yapıldığı tesisler):

a) Büyükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (500 adet/gün ve üzeri),

b) Küçükbaş hayvan kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (1500 adet/gün ve üzeri),

c) Kanatlı hayvanların kesimi ve et ürünlerinin üretildiği tesisler (200.000 adet/gün ve üzeri tavuk ve eşdeğeri diğer kanatlılar).

19- Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri (10000 adet ve üzeri büyükbaş, 20000 adet ve üzeri küçükbaş kapasiteli).

21



EK-II23- Bitkisel ürünlerin üretimi ile ilgili projeler:

a) Bitkisel ham yağ veya rafine yağ elde eden tesisler,

b) Nişasta üretimi yapan tesisler,

c) Fermantasyon ile alkollü içki üreten tesisler veya malt tesisleri,

26- Hayvan Yetiştirme Tesisleri:

a) Büyükbaş ve/veya küçükbaş hayvan besi tesisleri (500–10000 adet büyükbaş, 1000–20000 adet küçükbaş kapasiteli),

b) Tavuk veya piliç yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda 20.000 ile 60.000 adet arası tavuk, 30.000 ile 85.000 adet arası piliç veya eş değeri diğer kanatlılar),

22



EK-I10- Suyolları, limanlar ve tersaneler:

a) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının geçişine izin veren kıta içi suyollarının yapımı ve kıta içi su trafiği için yapılacak olan limanlar,

b) 1.350 DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının yanaşabileceği ticari amaçlı liman, iskele ve rıhtımlar (güneşlenme ve sportif amaçlı iskeleler hariç),

ç) Yat Limanları.

23



EK-II33- Toplu halde projelendirilen konutlar (200 konut ve üzeri).

34- Turizm konaklama tesisleri (100 oda ve üzeri oteller, tatil köyleri, turizm kompleksleri, ve benzeri.).

35- Eğitim kampusleri.

36- 50.000 m2 ve üzeri daimi kamp ve karavan alanları.

37- Temalı parklar (halkın eğlenmek amacı ile para ödeyerek girdiği, geniş alanlara kurulu parklar).

38- Kayak alanları ve mekanik tesisler.

39- Arabalar ve motosikletler için kalıcı yarış ve test sahaları.

40- Spor kompleksleri ve hipodromlar.

41- Golf tesisleri.

24


Ulaşım ve Kıyı Yatırımları

EK-I9- Yollar, geçişler ve havaalanları:

a) Şehirlerarası demiryolu hatları,

b) Pist uzunluğu 2.100 m ve üzeri olan havaalanları,

c) Otoyollar, ekspres yollar ve devlet yollarının yapımı,

ç) Dört ve üzeri şeritli yolların yapımı, iki ya da daha az trafik şeridi bulunan mevcut yolların dört ya da daha fazla şeritli olacak şekilde yenilenmesi ya da genişletilmesi, yeniden yapılan ya da genişletilen bölümün sürekli uzunluğunun 10 km ya da daha uzun olacak şekilde uzatılması.

10- Suyolları, limanlar ve tersaneler:

c) Yük ve yolcu gemilerinin yapım, bakım, söküm ve onarımı amaçlı tersaneler ile 24 m üzerinde yat imalatı yapan tesisler,

25


Ulaşım ve Kıyı YatırımlarıEK-II27- Alt yapı tesisleri:b) Kıta içi suyollarının yapımı (EK-I’de yer almayanlar),c) Akarsu yataklarının düzenlenmesi (kuru dereler ve mevsimsel akış gösteren

dereler hariç),ç) Limanlar, iskeleler, rıhtımlar (EK-I’de yer almayanlar),e) Denizden 10.000 m2 ve üzerinde alan kazanılması projeleri,g) Demiryolu hatları (EK-I’de yer almayanlar),ı) Havaalanları (Ek-I’de yer almayanlar),i) İl yolları,j) Dip tarama projeleri,k) Çekek Yerleri (Yat ve teknelere karaya çekme, bakım, onarım, konaklama,

denize indirme hizmetleri sunan, tekne veya 24 m uzunluğa kadar yat imalatı yapan tesisler),

n) Derin deniz deşarjı projeleri.

26

YAPTIRIMLARYAPTIRIMLAR

Yönetmeliğe aykırı uygulamaların durdurulması

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki projelerde;a) Çevresel Etki Değerlendirmesi incelemesi yapılmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, proje tanıtım dosyası hazırlanmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" ya da "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmaz. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.

b) "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı ya da "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı verildikten sonra, proje sahibi tarafından nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda söz konusu taahhütlere uyulması için projeyle ilgili Bakanlıkça/Valilikçe bir defaya mahsus olmak üzere süre verilebilir. Bu süre sonunda taahhüt edilen hususlara uyulmaz ise yatırım durdurulur. Yükümlülükler yerine getirilmedikçe durdurma kararı kaldırılmaz. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.

27

ÇEVRE KANUNDA YER ALAN ÇED İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

Madde 10 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/7 md.)Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.

Petrol, jeotermal kaynaklar ve maden arama faaliyetleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dışındadır.

Çevresel Etki Değerlendirmesine tâbi projeler ve Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tâbi plân ve programlar ve konuya ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.


28

ÇEVRE KANUNDA YER ALAN ÇED İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

İdari nitelikteki cezalar:Madde 20 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/14 md.)İdarî nitelikteki cezalar şunlardır:

e) Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi oranında idarî para cezası verilir.

Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlüdür.

Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara, her bir ihlal için 10.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir. (2010 yılı için bu miktar 13.226 TL olarak belirlenmiştir)


29

TEŞEKKÜRLER

İZMİR ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

Documents

ÇED