Vn

fx-570VN PLUSBaûng höôùng daãn söû duïng

Trang web giaùo duïc toaøn caàu CASIO

http://edu.casio.comDieãn ñaøn giaùo duïc CASIO

http://edu.casio.com/forum/

RJA527447-001V01

Muïc luïcThoâng tin quan troïng .......................................................... 2Thao taùc maãu ....................................................................... 2Khôûi ñaàu maùy tính tay ......................................................... 2Thaän troïng an toaøn ............................................................. 2Thaän troïng xöû lí ................................................................... 2Boû voû cöùng .......................................................................... 3Baät vaø taét nguoàn .................................................................. 3Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thò .................................... 3Nhaõn phím ........................................................................... 3Ñoïc hieån thò ......................................................................... 4Duøng menu .......................................................................... 5Xaùc ñònh phöông thöùc tính toaùn ........................................ 5Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay ................................... 6Ñöa vaøo bieåu thöùc vaø giaù trò ................................................ 7Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn ....................................... 11Chuyeån keát quaû tính toaùn ................................................. 15Tính toaùn cô sôû ................................................................. 16Tính toaùn coù soá dö .......................................................... 20Laáy thöøa soá nguyeân toá ...................................................... 20Tính haøm ............................................................................ 21Tính toaùn soá phöùc (CMPLX) ............................................. 26Duøng CALC ........................................................................ 27Duøng SOLVE ...................................................................... 28Tính toaùn thoáng keâ (STAT) ............................................... 30Tính toaùn cô soá n (BASE-N) ............................................ 34Tính toaùn phöông trình (EQN) .......................................... 36Tính toaùn ma traän (MATRIX) ............................................. 38Taïo ra baûng soá töø 2 haøm (TABLE) .................................... 41Tính toaùn veùc-tô (VECTOR) .............................................. 42Tính toaùn baát phöông trình (INEQ) .................................. 45Tính tæ soá (RATIO) .............................................................. 47Tính toaùn phaân phoái (DIST) .............................................. 48Haèng soá khoa hoïc ............................................................. 51Chuyeån ñoåi ñoä ño ............................................................. 53Mieàn tính toaùn, soá chöõ soá vaø ñoä chính xaùc ..................... 54Loãi ...................................................................................... 56Tröôùc khi coi maùy tính tay laøm vieäc sai... ....................... 57Thay theá pin....................................................................... 58Ñaëc taû ................................................................................. 58Caâu hoûi thöôøng gaëp .......................................................... 58

Vn-1

Vn-2

Thoâng tin quan troïng• Caùc hieån thò vaø minh hoaï (nhö caùc nhaõn phím) ñöôïc neâu trong Baûng

höôùng daãn söû duïng naøy chæ ñöôïc duøng vôùi muïc ñích minh hoaï, vaø coù theå khaùc vôùi caùc khoaûn muïc thöïc teá chuùng bieåu dieãn.

• Noäi dung cuûa taøi lieäu naøy laø chuû ñeà coù theå bò thay ñoåi khoâng ñöôïc baùo tröôùc.

• CASIO Computer Co., Ltd. khoâng chòu traùch nhieäm vôùi baát kì ai trong baát kì söï coá naøo veà nhöõng hö hoûng ñaëc bieät, phuï theâm, tình côø hay heä luî coù lieân quan tôùi hay phaùt sinh töø vieäc mua hay duøng saûn phaåm naøy vaø caùc khoaûn muïc ñi cuøng noù. Hôn nöõa, CASIO Computer Co., Ltd. seõ khoâng chòu traùch nhieäm veà baát kì lôøi khieáu naïi thuoäc baát kì loaïi naøo veà baát kì caùi gì bôûi baát kì beân naøo naûy sinh töø vieäc duøng saûn phaåm naøy vaø caùc khoaûn muïc ñi cuøng noù.

• Haõy chaéc chaén laø giöõ taát caûù caùc taøi lieäu ngöôøi duøng trong tay ñeå tham khaûo trong töông lai.

Thao taùc maãuThao taùc maãu trong taøi lieäu naøy ñöôïc chæ ra bôûi hình töôïng . Khi khoâng ñöôïc noùi rieâng, taát caû caùc thao taùc maãu ñeàu giaû ñònh raèng maùy tính tay ñöôïc thieát ñaët theo maëc ñònh khôûi ñaàu. Haõy duøng thuû tuïc ôû muïc “Khôûi ñaàu maùy tính tay” ñeå ñöa maùy tính tay trôû veà vieäc thieát ñaët maëc ñònh ban ñaàu cuûa noù.Ñeå bieát thoâng tin veà caùc nhaõn B, b, v, vaø V ñöôïc chæ ra trong thao taùc maãu, xem “Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay.”

Khôûi ñaàu maùy tính tayThöïc hieän thuû tuïc sau khi baïn muoán khôûi ñaàu maùy tính tay vaø trôû veà phöông thöùc tính toaùn vaø thieát ñaët caùc thieát ñaët maëc ñònh khôûi ñaàu. Löu yù raèng thao taùc naøy cuõng xoaù ñi taát caû döõ lieäu hieän thôøi trong boä nhôù maùy tính tay.!9(CLR)3(All)=(Yes)

Thaän troïng an toaøn

Pin• Ñeå pin ngoaøi taàm vôùi cuûa treû nhoû.• Chæ duøng kieåu pin chuyeân duïng cho maùy tính tay naøy ñöôïc neâu

trong taøi lieäu naøy.

Thaän troïng xöû lí• Cho duø maùy tính tay ñang hoaÏt ñoäng bình thöôøng, haõy thay pin ít

nhaát moät laàn cöù moãi hai naêm. Pin hoûng coù theå doø ræ, gaây hoûng vaø laøm maùy tính tay chaïy sai. Ñöøng bao

giôø ñeå pin hoûng trong maùy tính tay.• Pin ñi cuøng maùy tính coù xaû ñieän trong quaù trình giao haøng vaø caát giöõ.

Bôûi vaäy, coù theå caàn phaûi thay theá pin naøy sôùm hôn tuoåi thoï thöôøng ñöôïc troâng ñôïi cho pin.

Vn-3

• Khoâng duøng pin oxyride* hay baát kì kieåu pin chính coù nicken vôùi saûn phaåm naøy. Söï khoâng töông hôïp giöõa nhöõng pin ñoù vaø caùc ñaëc taû saûn phaåm coù theå laøm giaûm tuoåi thoï cuûa pin vaø laøm saûn phaåm vaän haønh truïc traëc.

• Traùnh duøng vaø caát giöõ maùy tính tay trong khu vöïc coù nhieät ñoä cöïc ñoan, vaø moâi tröôøng aåm öôùt vaø nhieàu buïi.

• Ñöøng ñeå maùy tính tay bò va chaïm, bò eùp hay uoán cong quaù möùc.• Ñöøng bao giôø thöû thaùo rôøi maùy tính tay ra.• Duøng vaûi meàm, khoâ ñeå lau beân ngoaøi maùy tính tay.• Baát kì khi naøo vöùt boû maùy tính tay hay pin, haõy chaéc laøm vaäy tuaân

theo luaät vaø qui ñònh cuûa khu vöïc baïn ôû.* Teân coâng ti vaø saûn phaåm ñöôïc duøng trong taøi lieäu naøy coù theå laø caùc

thöông hieäu ñaõ ñaêng kí hay caùc thöông hieäu cuûa caùc chuû nhaân töông öùng cuûa chuùng.

Boû voû cöùngTröôùc khi duøng maùy tính tay, haõy tröôït voû cöùng xuoáng ñeå boû noù ra, vaø roài gaén voû cöùng vaøo ñaèng sau maùy tính tay nhö ñöôïc veõ trong minh hoaï beân caïnh.

Baät vaø taét nguoànNhaán O ñeå baät maùy tính tay.Nhaán 1A(OFF) ñeå taét maùy tính tay.

Töï ñoäng taét nguoànMaùy tính tay cuûa baïn seõ töï ñoäng taét nguoàn neáu baïn khoâng thöïc hieän thao taùc naøo trong khoaûng 10 phuùt. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, nhaán phím O ñeå baät maùy tính tay trôû laïi.

Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thòHieån thò maøn hình CONTRAST baèng vieäc thöïc hieän thao taùc sau: 1N(SETUP)c8(]CONT'). Tieáp ñoù duøng d vaø e ñeå ñieàu chænh ñoä töông phaûn, Sau khi thieát ñaët laø ñuùng ñieàu baïn muoán, nhaán A. Ñieàu quan troïng: Neáu ñieàu chænh töông phaûn hieån thò khoâng caûi thieän tính deã ñoïc hieån thò, ñieàu ñoù coù theå laø nguoàn pin bò yeáu roài. Haõy thay pin.

Nhaõn phímNhaán phím 1 hay S tieáp theo sau laø phím thöù hai seõ thöïc hieän chöùc naêng thay phieân cuûa phím thöù hai. Chöùc naêng thay phieân ñöôïc chæ ra bôûi chöõ ñöôïc in treân phím naøy.Baûng sau chæ ra caùc maàu khaùc nhau cuûa chöõ treân phím chöùc naêng thay phieân nghóa laø gì.

sin–1 D

s

Chöùc naêng thay phieân

Chöùc naêng in treân phím

Vn-4

Neáu chöõ nhaõn cuûa phím coù maàu: Nghóa laø:

Vaøng Nhaán 1 vaø roài nhaán phím naøy ñeå truy nhaäp vaøo haøm aùp duïng ñöôïc

ÑoûNhaán S vaø roài nhaán phím naøy ñeå ñöa vaøo haøm, bieán soá, haèng soá hay kí hieäu aùùp duïng ñöôïc.

Maàu tím (hay ñöôïc bao trong ngaëc ngoaëc maàu tím)

Vaøo phöông thöùc CMPLX ñeå truy nhaäp chöùc naêng naøy.

Maàu luïc (hay ñöôïc bao trong daáu ngoaëc maàu luïc)

Vaøo phöông thöùc BASE-N ñeå truy nhaäp chöùc naêng naøy.

Ñoïc hieån thòHieån thò cuûa maùy tính tay cho hieän caùc bieåu thöùc baïn ñöa vaøo, caùc keát quaû tính toaùn, vaø caùc chæ baùo ña daïng.Bieåu thöùc ñöa vaøo Chæ baùo

Keát quaû tính toaùn

• Neáu moät chæ baùo ' xuaát hieän ôû beân phaûi cuûa keát quaû tính toaùn, ñieàu ñoù nghóa laø keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò coøn tieáp tuïc sang beân phaûi. Haõy duøng e vaø d ñeå cuoän hieån thò keát quaû tính toaùn.

• Neáu chæ baùo g xuaát hieän beân phaûi cuûa bieåu thöùc ñöa vaøo, ñieàu ñoù nghóa laø tính toaùn ñöôïc hieån thò coøn tieáp tuïc sang beân phaûi. Haõy duøng e vaø d ñeå cuoän hieån thò bieåu thöùc ñöa vaøo. Löu yù raèng neáu baïn muoán cuoän bieåu thöùc ñöa vaøo trong khi caû chæ baùo ' vaø g cuøng ñöôïc hieån thò, baïn seõ caàn nhaán A tröôùc heát vaø roài duøng e vaø d ñeå cuoän.

Caùc chæ baùo hieån thòChæ thò naøy: Nghóa laø:

SBaøn phím soá ñaõ ñöôïc dòch chuyeån baèng vieäc nhaán phím 1. Baøn phím soá seõ khoâng dòch chuyeån vaø chæ baùo naøy seõ bieán maát khi baïn nhaán moät phím.

APhöông thöùc ñöa vaøo kieåu chöõ ñaõ ñöôïc choïn baèng vieäc nhaán phím S. Phöông thöùc ñöa vaøo kieåu chöõ seõ toàn taïi vaø chæ baùo naøy seõ bieán maát khi baïn nhaán moät phím.

M Coù moät giaù trò ñöôïc löu giöõ trong boä nhôù ñoäc laäp.

STOMaùy tính tay ñang ñôïi ñöa vaøo moät teân bieán ñeå gaùn moät giaù trò cho bieán naøy. Chæ baùo naøy xuaát hieän sau khi baïn nhaán 1t(STO).

RCLMaùy tính tay ñang ñôïi ñöa vaøo moät teân bieán ñeå nhôù laïi giaù trò cuûa bieán ñoù. Chæ baùo naøy xuaát hieän sau khi baïn nhaán t.

Math Math

Vn-5

STAT Maùy tính tay ñang trong phöông thöùc STAT.

CMPLX Maùy tính tay ôû phöông thöùc CMPLX.

MAT Maùy tính tay ôû phöông thöùc MATRIX.

VCT Maùy tính tay ôû phöông thöùc VECTOR.

7 Ñôn vò goùc maëc ñònh laø ñoä.

8 Ñôn vò goùc maëc ñònh laø radian.

9 Ñôn vò goùc maëc ñònh laø grad.

FIX Soá coá ñònh caùc vò trí thaäp phaân ñang coù hieäu löïc.

SCI Soá coá ñònh caùc chöõ soá coù nghóa ñang coù hieäu löïc.

Math Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa laøm daïng thöùc hieån thò.

$`Döõ lieäu boä nhôù veà lòch söû tính toaùn laø saün coù vaø coù theå ñöôïc duøng laïi, hoaëc coù nhieàu döõ lieäu treân/döôùi maøn hình hieän thôøi.

Disp Hieån thò ñang hieän nhö keát quaû trung gian cuûa tính toaùn ña caâu leänh.

Ñieàu quan troïng: Vôùi moät soá kieåu tính toaùn caàn thôøi gian thöïc hieän laâu, hieån thò coù theå chæ cho hieän chæ baùo treân (khoâng coù giaù trò naøo) trong khi noù ñang thöïc hieän caùc tính toaùn beân trong.

Duøng menuMoät soá thao taùc cuûa maùy tính tay ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc duøng menu. Nhaán N hay w chaúng haïn, seõ hieån thò menu caùc haøm aùp duïng ñöôïc.Sau ñaây laø caùc thao taùc baïn neân duøng ñeå daãn laùi giöõa caùc menu:• Baïn coù theå löïa moät khoaûn muïc menu baèng vieäc nhaán phím soá töông

öùng vôùi soá ôû beân traùi cuûa noù treân maøn hình menu.• Chæ baùo $ ôû goùc treân beân phaûi cuûa menu nghóa laø coù menu khaùc phía

döôùi menu hieän thôøi. Chæ baùo ` nghóa laø coù menu khaùc phía treân. Haõy duøng cf ñeå chuyeån qua caùc menu.

• Ñeå ñoùng menu maø khoâng löïa caùi gì, nhaán A.

Xaùc ñònh phöông thöùc tính toaùnKhi baïn muoán thöïc hieän kieåu thao taùc naøy:

Haõy thöïc hieän thao taùc phím:

Tính toaùn chung N1(COMP)

Tính toaùn soá phöùc N2(CMPLX)

Tính toaùn thoáng keâ vaø hoài qui N3(STAT)

Tính toaùn coù heä thoáng soá rieâng (nhò phaân, baùt phaân, thaäp phaân, thaäp luïc phaân) N4(BASE-N)

Giaûi phöông trình N5(EQN)

Tính toaùn ma traän N6(MATRIX)

Sinh ra moät baûng soá döïa treân moät hay hai haøm N7(TABLE)

Vn-6

Tính toaùn veùc-tô N8(VECTOR)

Giaûi baát phöông trình Nc1(INEQ)

Tính tæ leä Nc2(RATIO)

Tính toaùn phaân phoái Nc3(DIST)

Löu yù: Phöông thöùc tính toaùn maëc ñònh laø phöông thöùc COMP.

Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tayTröôùc heát thöïc hieän thao taùc phím sau ñeå hieån thò menu thieát laäp: 1N (SETUP). Tieáp ñoù, duøng c vaø f vaø phím soá ñeå laäp caáu hình thieát ñaët baïn muoán.Thieát ñaët coù gaïch döôùi (__) laø maëc ñònh khôûi ñaàu.

1MthIO 2LineIO Xaùc ñònh daïng thöùc hieån thò.Hieån thò töï nhieân (MthIO) laøm cho phaân soá, soá voâ tæ vaø caùc bieåu thöùc khaùc ñöôïc hieån thò nhö chuùng ñöôïc vieát treân giaáy.MthIO: Löïa MathO hay LineO. MathO hieån thò caùi vaøo keát quaû tính toaùn baèng vieäc duøng cuøng daïng thöùc nhö chuùng ñöôïc vieát treân giaáy. LineO hieån thò caùi vaøo theo cuøng caùch nhö MathO, nhöng keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò theo daïng thöùc tuyeán tính.Hieån thò tuyeán tính (LineIO) laøm cho phaân soá, soá voâ tæ vaø caùc bieåu thöùc khaùc ñöôïc hieån thò treân moät haøng.

Löu yù: • Maùy tính tay töï ñoäng chuyeån sang Hieån thò tuyeán tính baát kì khi naøo baïn vaøo phöông thöùc STAT, BASE-N, MATRIX hay VECTOR. • Trong taøi lieäu naøy, kí hieäu B beân caïnh thao taùc maãu chæ ra Hieån thò töï nhieân (MathO), trong khi kí hieäu b chæ ra Hieån thò tuyeán tính.

3Deg 4Rad 5Gra Xaùc ñònh ñoä, radian hay grad laø ñôn vò goùc cho vieäc ñöa vaøo giaù trò vaø hieån thò keát quaû tính toaùn.Löu yù: Trong taøi lieäu naøy, kí hieäu v ñöùng caïnh thao taùc maãu chæ ra ñoä, trong khi kí hieäu V chæ ra radian.

6Fix 7Sci 8Norm Xaùc ñònh soá chöõ soá ñeå hieån thò keát quaû tính toaùn.Fix: Giaù trò baïn xaùc ñònh (töø 0 tôùi 9) kieåm soaùt soá caùc vò trí thaäp phaân cho keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò. Keát quaû tính toaùn ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh tröôùc khi ñöôïc hieån thò.Ví duï: b 100 ÷ 7 = 14,286 (Fix 3) 14,29 (Fix 2)Sci: Giaù trò baïn xaùc ñònh (töø 1 tôùi 10) kieåm soaùt soá caùc chöõ soá coù nghóa cho keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò. Keát quaû tính toaùn ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh tröôùc khi ñöôïc hieån thò.Ví duï: b 1 ÷ 7 = 1,4286 × 10–1 (Sci 5) 1,429 × 10–1 (Sci 4)Norm: Löïa choïn moät trong hai caùch thieát ñaët saün coù (Norm 1, Norm 2) xaùc ñònh ra mieàn maø keát quaû seõ ñöôïc hieån thò theo daïng thöùc khoâng luyõ thöøa. Beân ngoaøi mieàn ñaõ xaùc ñònh, caùc keát quaû ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng daïng thöùc luyõ thöøa.Norm 1: 10–2 > |x|, |x| > 1010 Norm 2: 10–9 > |x|, |x| > 1010

Math

Vn-7

Ví duï: b 1 ÷ 200 = 5 × 10–3 (Norm 1) 0,005 (Norm 2)

c1ab/c c2 d/c Xaùc ñònh hoaëc hoãn soá (ab/c) hoaëc phaân soá chöa toái giaûn (d/c) duøng ñeå hieån thò phaân soá trong keát quaû tính toaùn.

c3CMPLX 1a+bi ; 2r∠θ Xaùc ñònh hoaëc toaï ñoä chöõ nhaät (a+bi) hoaëc toaï ñoä cöïc (r∠θ) cho giaûi phöông thöùc EQN.

c4STAT 1ON ; 2OFF Xaùc ñònh coù hay khoâng ñeå hieån thò coät FREQ (taàn xuaát) trong chöông Boä soaïn thaœo thoáng keâ phöông thöùc STAT.

c5TABLE 1f(x) ; 2f(x),g(x) Xaùc ñònh chæ duøng haøm f(x) hay duøng 2 haøm f(x) vaø g(x) trong phöông thöùc TABLE.

c6Rdec 1ON ; 2OFF Xaùc ñònh lieäu coù hieån thò keát quaû tính toaùn duøng daïng thöùc thaäp phaân tuaàn hoaøn hay khoâng.

c7Disp 1Dot ; 2Comma Xaùc ñònh lieäu coù hieån thò daáu chaám hay daáu phaåy vaøo vò trí daáu chaám thaäp phaân. Daáu chaám bao giôø cuõng ñöôïc hieån thò trong khi ñöa vaøo.Löu yù: Khi daáu chaám ñöôïc löïa laøm daáu chaám thaäp phaân, daáu phaân caùch cho ra keát quaû laø daáu phaåy (,). Khi daáu phaåy ñöôïc löïa, daáu ngaên caùch laø chaám phaåy (;).

c8]CONT' Ñieàu chænh töông phaûn hieån thò. Xem “Ñieàu chænh ñoä töông phaûn hieån thò” ñeå bieát chi tieát.

Khôûi ñaàu thieát ñaët maùy tính tayThöïc hieän thuû tuïc sau ñeå khôûi ñaàu maùy tính tay, seõ chuyeån phöông thöùc tính toaùn sang COMP vaø chuyeån taát caû caùc thieát ñaët khaùc, keå caû thieát ñaët menu thieát ñaët, veà maëc ñònh khôûi ñaàu cuûa chuùng.19(CLR)1(Setup)=(Yes)

Ñöa vaøo bieåu thöùc vaø giaù tròQui taéc ñöa vaøo cô baûnCaùc tính toaùn coù theå ñöa vaøo theo cuøng daïng nhö chuùng ñöôïc vieát. Khi baïn nhaán = trình töï öu tieân cuûa vieäc ñöa vaøo tính toaùn seõ ñöôïc töï ñoäng tính vaø keát quaû seõ xuaát hieän treân hieån thò.

4 × sin30 × (30 + 10 × 3) = 120

4 *s 30 )*( 30 + 10 * 3 )=

*1

*2 *3

*1 Phaûi ñöa vaøo daáu ngoaëc troøn ñoùng cho sin, sinh vaø caùc haøm khaùc coù chöùa daáu ngoaëc troøn.

*2 Nhöõng kí hieäu nhaân (×) coù theå ñöôïc boû ñi. Kí hieäu nhaân coù theå ñöôïc boû ñi khi noù xuaát hieän ngay tröôùc moät daáu ngoaëc troøn môû, ngay tröôùc sin hay haøm khaùc coù chöùa daáu ngoaëc troøn, ngay tröôùc haøm Ran# (soá ngaãu nhieân), hay ngay tröôùc bieán (A, B, C, D, E, F, M, X, Y), haèng soá khoa hoïc, π hay e.

*3 Daáu ngoaëc troøn ñoùng ngay tröôùc pheùp toaùn = coù theå ñöôïc boû ñi.

Math

Vn-8

Ví duï ñöa vaøo vaø boû caùc pheùp toaùn **2 vaø )*3 trong ví duï treân

4 s 30 )( 30 + 10 * 3 =

Ñieàu quan troïng: Neáu baïn thöïc hieän moät tính toaùn bao goàm caû pheùp chia vaø pheùp nhaân vaø trong ñoù moät daáu nhaân bò boû qua, thì daáu ngoaëc seõ töï ñoäng ñöôïc cheøn theâm nhö caùc ví duï beân döôùi.• Daáu nhaân seõ bò boû qua ngay tröôùc moät daáu ngoaëc môû hoaëc sau moät

daáu ngoaëc ñoùng. 6 ÷ 2 (1 + 2) � 6 ÷ (2 (1 + 2)) 6 ÷ A (1 + 2) � 6 ÷ (A (1 + 2)) 1 ÷ (2 + 3) sin(30) � 1 ÷ ((2 + 3) sin(30))• Daáu nhaân seõ bò boû qua ngay tröôùc moät bieán soá, moät haèng soá, v.v… 6 ÷ 2π � 6 ÷ (2π) 2 ÷ 2'2 � 2 ÷ (2'2) 4π ÷ 2π � 4π ÷ (2π)• Khi ñöa vaøo moät haøm coù duøng daáu phaåy (nhö Pol, Rec, vaø RanInt#,

v.v…), thì baïn phaûi nhaäp vaøo daáu ngoaëc ñoùng theo yeâu caàu cuûa bieåu thöùc. Neáu baïn khoâng nhaäp vaøo daáu ngoaëc ñoùng, thì daáu ngoaëc seõ khoâng töï ñoäng cheøn vaøo nhö moâ taû ôû treân.

Ñieàu quan troïng: Neáu baïn thöïc hieän moät tính toaùn, maø trong ñoù, moät daáu nhaân bò boû qua ngay tröôùc moät phaân soá (bao goàm caû hoãn soá), thì daáu ngoaëc seõ ñöôïc töï ñoäng cheøn vaøo nhö ví duï beân döôùi.

12 × 3

: B ' 1 c 3 dddd 2

=

4sin(30) × 5

: B

' 4 c 5 dddds 30 )

=

Löu yù: • Neáu tính toaùn trôû neân daøi hôn chieàu roäng maøn hình trong khi ñöa vaøo, maøn hình seõ töï ñoäng cuoän sang beân phaûi vaø chæ baùo ] seõ xuaát hieän treân hieån thò. Khi ñieàu naøy xaûy ra, baïn coù theå cuoän laïi sang beân traùi baèng vieäc duøng d vaø e ñeå di chuyeån con chaïy. • Khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa, nhaán f seõ laøm cho con chaïy nhaûy leân choã baét ñaàu cuûa tính toaùn, coøn nhaán c seõ laøm cho con chaïy nhaûy veà cuoái. • Khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, nhaán e trong khi con chaïy ôû cuoái cuûa tính toaùn ñöa vaøo seõ laøm cho noù nhaûy veà choã baét ñaàu, trong khi nhaán d khi con chaïy ôû choã baét ñaàu seõ laøm cho noù nhaûy veà cuoái. • Baïn coù theå ñöa vaøo tôùi 99 bytes cho moät tính toaùn. Töøng con soá, kí hieäu, hay haøm thöôøng duøng moät byte. Moät soá haøm ñoøi hoûi tôùi 13 byte. • Con chaïy seõ thay ñoåi hình daïng sang k khi coù 10 byte hay ít hôn cuûa phaàn coøn laïi ñöôïc pheùp ñöa vaøo. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy keát thuùc vieäc ñöa vaøo tính toaùn roài nhaán =.

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-9

Trình töï öu tieân tính toaùnTrình töï öu tieân cuûa tính toaùn ñöa vaøo ñöôïc tính theo qui taéc döôùi ñaây. Khi öu tieân cuûa hai bieåu thöùc laø nhö nhau, tính toaùn ñöôïc thöïc hieän töø traùi sang phaûi.Thöù nhaát Bieåu thöùc trong daáu ngoaëc troøn

Thöù hai

Caùc haøm yeâu caàu ñoái ôû beân phaûi vaø daáu ngoaëc troøn ñoùng “)” theo sau ñoái

Thöù ba

Caùc haøm coù ñi theo sau giaù trò ñöa vaøo (x2, x3, x–1, x!, °’ ”, °, r, g, %, 't ), luyõ thöøa (x^), caên (")

Thöù tö Phaân soá

Thöù naêm

Daáu aâm (–), kí hieäu cô soá n (d, h, b, o)Löu yù: Khi bình phöông moät giaù trò aâm (nhö –2), giaù trò ñöôïc bình phöông phaûi ñöôïc bao trong ngoaëc troøn ((- 2 )w=). Vì x2 coù öu tieân cao hôn daáu aâm, vieäc ñöa vaøo - 2 w= seõ gaây ra vieäc bình phöông 2 vaø do ñoù gaén theâm daáu aâm vaøo keát quaû. Bao giôø cuõng haõy löu taâm tôùi trình töï öu tieân, vaø bao caùc giaù trò aâm trong ngoaëc troøn khi ñöôïc yeâu caàu.

Thöù saùu

Leänh chuyeån ñoåi ñoä ño (cm 'in, v.v), caùc giaù trò ñöôïc öôùc löôïng theo phöông thöùc STAT (m, n, m1, m2)

Thöù baåy Pheùp nhaân ôû choã daáu pheùp nhaân bò boû ñi

Thöù taùm

Pheùp hoaùn vò (nPr), pheùp toå hôïp (nCr), kí hieäu toïa ñoä cöïc soá phöùc ( ∠ )

Thöù chín Daáu chaám nhaân (·)

Thöù möôøi Pheùp nhaân, pheùp chia (×, ÷), tính toaùn coù soá dö (÷R)

Thöù möôøi moät

Pheùp coäng, pheùp tröø (+, –)

Thöù möôøi hai

AND logic (and)

Thöù möôøi ba

OR, XOR, XNOR logic (or, xor, xnor)

Ñöa vaøo baèng hieån thò töï nhieânLöïa choïn Hieån thò töï nhieân laøm cho coù khaû naêng ñöa vaøo vaø hieån thò caùc phaân soá vaø nhöõng haøm naøo ñoù (log, x2, x3, x^, ), #, ", x–1, 10^, e^, ∫ , d/dx , Σ , Π, Abs) nhö chuùng ñöôïc vieát trong saùch giaùo khoa cuûa baïn.

2 + '21 + '2

B

' 2 +! 2 ee 1 +! 2 =

Math

Vn-10

Ñieàu quan troïng: • Moät soá kieåu bieåu thöùc coù theå laøm cho chieàu cao cuûa coâng thöùc tính toaùn lôùn hôn moät doøng hieån thò. Chieàu cao cho pheùp toái ña cuûa moät coâng thöùc tính toaùn laø hai maøn hình hieån thò (31 chaám × 2). Ñöa vaøo theâm nöõa seõ trôû thaønh khoâng theå ñöôïc neáu chieàu cao cuûa tính toaùn baïn ñöa vaøo vöôït quaù giôùi haïn ñöôïc pheùp. • Vieäc loàng caùc haøm vaø caùc daáu ngoaëc laø ñöôïc pheùp. Vieäc ñöa vaøo theâm nöõa seõ trôû thaønh khoâng theå ñöôïc neáu baïn loàng quaù nhieàu haøm vaø/hoaëc caùc daáu ngoaëc. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy chia tính toaùn thaønh nhieàu phaàn vaø tính töøng phaàn moät caùch taùch bieät.Löu yù: Khi baïn nhaán = vaø thu ñöôïc keát quaû tính toaùn baèng vieäc duøng Hieån thò töï nhieân, moät phaàn cuûa bieåu thöùc baïn ñöa vaøo coù theå bò caét maát. Neáu baïn caàn xem laïi toaøn boä bieåu thöùc ñöa vaøo, nhaán A vaø roài duøng d vaø e ñeå cuoän bieåu thöùc ñöa vaøo.

Duøng giaù trò vaø bieåu thöùc laøm ñoái (chæ Hieån thò töï nhieân)Giaù trò hay bieåu thöùc baïn ñaõ ñöa vaøo coù theå ñöôïc duøng nhö ñoái cuûa moät haøm. Sau khi baïn ñaõ ñöa vaøo chaúng haïn 7

6 , baïn coù theå laøm noù thaønh ñoái cuûa ', taïo thaønh 7

6' .

Ñöa vaøo 1 + 76 vaø roài ñoåi noù thaønh 1+ 7

6' B

1 + 7 ' 6

dddd1Y(INS)

!

Nhö chæ ra ôû treân, giaù trò hay bieåu thöùc ôû beân phaûi cuûa con chaïy sau khi 1Y(INS) ñöôïc nhaán trôû thaønh ñoái cuûa haøm ñöôïc xaùc ñònh tieáp ñoù. Mieàn ñöôïc bao quanh nhö ñoái laø moïi thöù cho tôùi daáu môû ngoaëc ñaàu tieân ôû beân phaûi, neáu nhö coù, hay moïi thöù cho tôùi haøm ñaàu tieân ôû beân phaûi (sin(30), log2(4), v.v.).Khaû naêng naøy coù theå ñöôïc duøng cuøng vôùi caùc haøm sau: ', &, 7, 17( F), 1&( 8), S&( 9), 16( "), 1l( $), 1i( %), !, 6, 1!( #), 1w(Abs).

Phöông thöùc ñöa vaøo ghi ñeø (chæ Hieån thò tuyeán tính)Baïn coù theå löïa hoaëc phöông thöùc ñöa vaøo cheøn theâm hoaëc ghi ñeø, nhöng chæ khi cheá ñoä Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa. Trong phöông thöùc ghi ñeø, vaên baûn baïn ñöa vaøo thay theá cho vaên baûn ôû vò trí con chaïy. Baïn coù theå chuyeån qua laïi giöõa caùc phöông thöùc cheøn theâm vaø ghi ñeø baèng vieäc thöïc hieän thao taùc: 1Y(INS). Con chaïy xuaát hieän nhö “I” trong phöông thöùc cheøn theâm vaø nhö “ ” trong phöông thöùc ghi ñeø.Löu yù: Hieån thò töï nhieân bao giôø cuõng duøng phöông thöùc cheøn theâm, cho neân thay ñoåi daïng thöùc hieån thò töø Hieån thò tuyeán tính sang Hieån thò töï nhieân seõ töï ñoäng chuyeån vaøo phöông thöùc cheøn theâm.

Math

Math

Math

Vn-11

Söûa chöõa vaø xoaù bieåu thöùcXoaù moät kí töï hay haøm: Chuyeån con chaïy ñeå noù naèm tröïc tieáp ngay beân phaûi cuûa kí töï hay haøm baïn muoán xoaù, vaø roài nhaán Y. Trong phöông thöùc ghi ñeø, chuyeån con chaïy ñeå cho noù naèm tröïc tieáp döôùi kí töï hay haøm baïn muoán xoaù, vaø roài nhaán Y.Ñeå cheøn moät kí töï hay haøm vaøo tính toaùn: Duøng d vaø e ñeå chuyeån con chaïy tôùi vò trí baïn muoán cheøn kí töï hay haøm naøy vaø roài ñöa noù vaøo. Bao giôø cuõng haõy chaéc chaén duøng phöông thöùc cheøn neáu Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.Xoaù taát caû tính toaùn baïn ñang ñöa vaøo: Nhaán A.

Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn Maùy tính tay cuûa baïn duøng soá thaäp phaân tuaàn hoaøn khi baïn ñöa vaøo giaù trò. Keát quaû tính toaùn cuõng coù theå ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng daïng thöùc thaäp phaân tuaàn hoaøn baát kì khi naøo aùp duïng ñöôïc.

Ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaønKhi ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn, nhaán a!(( k )) tröôùc khi ñöa vaøo daáu chaám cuûa noù vaø roài ñöa vaøo daáu chaám cho giaù trò keát thuùc. Ñeå ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn 0.909090...(0.(90)), thöïc hieän thao taùc sau: “0 .a!(( k )) 90”.Ñieàu quan troïng: • Neáu giaù trò baét ñaàu baèng phaàn nguyeân (nhö: 12,3123123...), ñöøng ñöa phaàn nguyeân vaøo khi ñöa vaøo chu kì (12,(312)). • Ñöa vaøo soá thaäp phaân tuaàn hoaøn laø coù theå chæ khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa.

Ñeå ñöa vaøo 0.33333... (0.(3)) B

0 .

a!(( k ))

3

Ñeå ñöa vaøo 1.428571428571... (1.(428571)) B

1 .a!(( k ))

428571

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-12

Ñeå tính 1,(021) + 2,(312) B

1 .a!(( k )) 021e+

2 .a!(( k )) 312=

Keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn: f

Löu yù: • Baïn coù theå xaùc ñònh tôùi 14 vò trí thaäp phaân cho chu kì thaäp phaân tuaàn hoaøn. Neáu baïn ñöa vaøo nhieàu hôn 14 vò trí thaäp phaân, giaù trò naøy seõ bò xöû lí nhö soá thaäp phaân keát thuùc vaø khoâng phaûi laø phaàn soá thaäp phaân tuaàn hoaøn. • Ñöa vaøo giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn coù theå ñöôïc thöïc hieän baát keå thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët.

Hieån thò keát quaû tính toaùn nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaønKeát quaû tính toaùn coù theå ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn seõ ñöôïc hieån thò nhö vaäy khi ON ñöôïc löïa cho thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët. Nhaán phím f seõ quay voøng giöõa caùc daïng thöùc keát quaû tính toaùn nhö ñöôïc neâu döôùi ñaây.

Phaân soá Soá thaäp phaân tuaàn hoaøn Giaù trò thaäp phaân töông öùng cho thieát ñaët hieån thò (Norm, Fix, Sci)

hay

Giaù trò thaäp phaân töông öùng cho thieát ñaët hieån thò (Norm, Fix, Sci)

Soá thaäp phaân tuaàn hoaøn Phaân soá

71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1) B

1 ' 7 =

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn: f

Giaù trò thaäp phaân töông öùng vôùi thieát ñaët Norm 1: f

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (phaân soá): f

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-13

1 ÷ 7 = 71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1) B

1 / 7 !=

Hieån thò nhö phaân soá: f

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn: f

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (Norm 1): f

71 = 0,(142857) = 0,1428571429 (Norm 1) b

1 ' 7 =

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn: f

Giaù trò thaäp phaân töông öùng vôùi thieát ñaët Norm 1: f

Cho laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (phaân soá): f

1 ÷ 7 = 0,1428571429 (Norm 1) = 0,(142857) = 71 b

1 / 7 =

Hieån thò nhö phaân soá: f

Hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn: f

Math

Math

Math

Math

Vn-14

Trôû laïi daïng thöùc hieån thò ban ñaàu (Norm 1) f

Ñieàu kieän hieån thò keát quaû tính toaùn nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaønNeáu keát quaû tính toaùn thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau, nhaán f seõ hieån thò noù nhö giaù trò thaäp phaân tuaàn hoaøn.• Toång soá chöõ soá ñöôïc duøng trong phaân soá coù hoãn soá (keå caû soá nguyeân,

töû soá, maãu soá, vaø kí hieäu phaân taùch) phaûi khoâng quaù 10.• Kích côõ döõ lieäu cuûa giaù trò ñöôïc hieån thò nhö soá thaäp phaân tuaàn hoaøn phaûi

khoâng lôùn hôn 99 bytes. Töøng giaù trò vaø daáu chaám thaäp phaân yeâu caàu moät byte, vaø töøng chöõ soá cuûa phaàn tuaàn hoaøn yeâu caàu moät byte. Chaúng haïn soá sau ñaây seõ yeâu caàu toaøn boä 8 byte (4 byte cho giaù trò, 1 byte cho daáu chaám thaäp phaân, 3 byte cho phaàn tuaàn hoaøn): 0,(123)

Löu yù: Ñeå bieát thoâng tin veà vieäc chuyeån daïng thöùc hieån thò cuûa keát quaû tính toaùn khi OFF ñöôïc löïa cho thieát ñaët Rdec treân menu thieát ñaët, xem “Chuyeån keát quaû tính toaùn”.

Ví duï veà soá thaäp phaân tuaàn hoaøn

0,(3) + 0,(45) = 0,(78) B

0 .a!(( k )) 3 e+

0 .a!(( k )) 45 =f

1,(6) + 2,(8) = 4,(5) B

1 .a!(( k )) 6 e+

2 .a!(( k )) 8 =f

Ñeå xaùc nhaän ñieàu sau: 0,(123) = 999123 , 0,(1234) =

99991234 ,

0,(12345) = 9999912345 B

123 ' 999 =

f

1234 ' 9999 =

f

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-15

12345 ' 99999 =

f

Chuyeån keát quaû tính toaùnKhi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, moãi laàn nhaán f seõ chuyeån keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò hieän taïi sang daïng thöùc phaân soá vaø daïng thöùc thaäp phaân cuûa noù, daïng thöùc caên ' vaø daïng thöùc thaäp phaân cuûa noù, hay daïng thöùc π vaø daïng thaäp phaân cuûa noù.

π ÷ 6 = 16

π = 0,5235987756 B

15(π)/ 6 = 16 π f 0.5235987756

('2 + 2) × '3 = '6 + 2'3 = 5,913591358 B

(! 2 e+ 2 )*! 3 = ''6 + 2'3 f 5.913591358

Khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa, töøng vieäc nhaán f seõ chuyeån keát quaû tính toaùn hieän thôøi sang caùc daïng thaäp phaân vaø daïng phaân soá cuûa noù.

1 ÷ 5 = 0,2 = 15

b

1 / 5 = 0.2 f 1{5

1 – 45

= 15

= 0,2 b

1 - 4 ' 5 = 1{5 f 0.2

Ñieàu quan troïng: • Tuyø theo kieåu tính toaùn ñang treân maøn hieån thò khi baïn nhaán phím f, quaù trình chuyeån ñoåi coù theå maát moät chuùt thôøi gian ñeå thöïc hieän. • Vôùi moät soá keát quaû tính toaùn, nhaán phím f seõ khoâng chuyeån ñoåi giaù trò ñaõ hieån thò. • Khi ON ñöôïc löïa cho Rdec treân menu thieát laäp, nhaán f seõ chuyeån keát quaû tính toaùn sang daïng thaäp phaân tuaàn hoaøn. Ñeå bieát chi tieát, xem “Tính toaùn thaäp phaân tuaàn hoaøn”. • Baïn khoâng theå chuyeån töø daïng thaäp phaân sang daïng hoãn soá neáu toång caùc chöõ soá trong hoãn soá (goàm caû soá nguyeân, töû soá, maãu soá vaø caùc kí hieäu phaân taùch) laø lôùn hôn 10.Löu yù: Vôùi Hieån thò töï nhieân (MathO), nhaán 1= thay vì = sau khi ñöa vaøo moät tính toaùn seõ cho hieån thò keát quaû tính toaùn döôùi daïng thaäp phaân. Nhaán f sau ñoù seõ chuyeån keát quaû tính toaùn sang daïng thaäp phaân tuaàn hoaøn, daïng phaân soá hay daïng π. Daïng ' cuûa keát quaû seõ khoâng xuaát hieän trong tröôøng hôïp naøy.

Math

Math

Vn-16

Tính toaùn cô sôûTính toaùn phaân soáLöu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau, tuyø theo lieäu baïn ñang duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính.

2 + 1 = 73 2 6

B 2 ' 3 e+ 1 ' 2 = 76

hay ' 2 c 3 e+' 1 c 2 = 76

b 2 ' 3 + 1 ' 2 = 7{6

1 = 12 2

4 − 3 B 4 -1'(() 3 e 1 c 2 = 12

b 4 - 3 ' 1 ' 2 = 1{2

Löu yù: • Phaân soá coù hoãn soá vaø giaù trò thaäp phaân trong moät tính toaùn khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa seõ gaây ra keát quaû ñöôïc hieån thò nhö giaù trò thaäp phaân. • Phaân soá trong keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò sau khi ñöôïc ruùt goïn veà daïng nhoû nhaát cuûa chuùng.Ñeå chuyeån keát quaû tính toaùn giöõa phaân soá khoâng toái giaûn vaø daïng thöùc phaân soá hoãn soá: Thöïc hieän thao taùc chuû choát sau 1f(<).Ñeå chuyeån keát quaû tính toaùn giöõa phaân soá vaø daïng thöùc thaäp phaân: Nhaán f.

Tính phaàn traêmÑöa vaøo moät giaù trò vaø nhaán 1((%) laøm cho giaù trò ñöa vaøo trôû thaønh soá phaàn traêm.

150 × 20% = 30 150 * 20 1((%)= 30

Tính phaàn traêm naøo cuûa 880 laø 660. (75%)

660 / 880 1((%)= 75

Taêng 2500 leân 15%. (2875)

2500 + 2500 * 15 1((%)= 2875

Giaûm 3500 ñi 25%. (2625)

3500 - 3500 * 25 1((%)= 2625

Tính toaùn ñoä, phuùt, giaây (heä saùu möôi) Thöïc hieän pheùp coäng hay tröø giöõa caùc giaù trò heä saùu möôi, hay pheùp nhaân vaø chia giöõa caùc giaù trò heä saùu möôi vaø giaù trò thaäp phaân seõ laøm cho keát quaû ñöôïc hieån thò theo giaù trò heä saùu möôi. Baïn cuõng coù theå chuyeån ñoåi giöõa heä saùu möôi vaø thaäp phaân. Sau ñaây laø daïng thöùc ñöa vaøo cho giaù trò heä saùu möôi: {ñoä} $ {phuùt} $ {giaây} $.Löu yù: Baïn bao giôø cuõng phaûi ñöa vaøo caùi gì ñoù cho ñoä vaø phuùt, cho duø noù laø khoâng.

2°20´30˝ + 39´30˝ = 3°00´00˝

2 $ 20 $ 30 $+ 0 $ 39 $ 30 $= 3°0´0˝

Vn-17

Chuyeån 2°15´18˝ sang daïng töông ñöông thaäp phaân. 2 $ 15 $ 18 $= 2°15´18˝ (Chuyeån ñoåi heä saùu möôi sang thaäp phaân.) $ 2.255 (Chuyeån ñoåi heä thaäp phaân sang heä saùu möôi.) $ 2°15´18˝

Ña caâu leänhBaïn coù theå duøng kí töï hai chaám (:) ñeå noái hai hay nhieàu bieåu thöùc vaø thöïc hieän chuùng töø traùi sang phaûi khi baïn nhaá =.

3 + 3 : 3 × 3 3 + 3 S7(:) 3 * 3 = 6 = 9

Duøng kí phaùp kó ngheäMoät thao taùc phím ñôn giaûn bieán ñoåi giaù trò ñöôïc hieån thò sang kí phaùp kó ngheä.

Bieán ñoåi giaù trò 1234 sang kí phaùp kó ngheä, dòch chuyeån daáu chaám thaäp phaân sang phaûi. 1234 = 1234 W 1.234×103

W 1234×100

Bieán ñoåi giaù trò 123 sang kí phaùp kó ngheä, dòch chuyeån daáu chaám thaäp phaân sang traùi. 123 = 123 1W(←) 0.123×103

1W(←) 0.000123×106

Lòch söû tính toaùnTrong phöông thöùc COMP, CMPLX hay BASE-N, maùy tính tay nhôù xaáp xæ 200 byte döõ lieäu cho tính toaùn môùi nhaát. Baïn coù theå cuoän qua noäi dung lòch söû tính toaùn baèng vieäc duøng f vaø c.

1 + 1 = 2 1 + 1 = 2 2 + 2 = 4 2 + 2 = 4 3 + 3 = 6 3 + 3 = 6 (Cuoän ngöôïc laïi.) f 4 (Cuoän ngöôïc laïi nöõa.) f 2

Löu yù: Döõ lieäu lòch söû tính toaùn taát caû ñeàu bò xoaù khi baïn nhaán O, khi baïn thay ñoåi phöông thöùc tính toaùn khaùc, khi baïn thay ñoåi daïng thöùc hieån thò, hay baát kì khi naøo baïn thöïc hieän thao taùc ñaët laïi reset.

Chaïy laïiKhi keát quaû tính toaùn ñang treân maøn hieån thò, baïn coù theå nhaán d vaø e ñeå söûa ñoåi bieåu thöùc baïn ñaõ duøng cho tính toaùn tröôùc.

4 × 3 + 2,5 = 14,5 b 4 * 3 + 2.5 = 14.5 4 × 3 − 7,1 = 4,9 (Tieáp tuïc) dYYYY- 7.1 = 4.9

Vn-18

Löu yù: Neáu baïn muoán söûa moät tính toaùn khi chæ baùo ' ñang ôû beân phaûi cuûa hieån thò keát quaû tính toaùn (xem “Ñoïc hieån thò”), nhaán A vaø roài duøng d vaø e ñeå cuoän tính toaùn.

Boä nhôù traû lôøi (Ans)/Boä nhôù traû lôøi tröôùc (PreAns)Keát quaû tính toaùn cuoái cuøng thu ñöôïc laø ñöôïc löu trong boä nhôù Ans (traû lôøi). Keát quaû tính toaùn thu ñöôïc tröôùc keát quaû tính toaùn cuoái cuøng ñöôïc löu tröõ trong boä nhôù PreAns (boä nhôù tröôùc). Söï hieån thò keát quaû cuûa tính toaùn môùi seõ chuyeån noäi dung boä nhôù Ans hieän taïi ñeán boä nhôù PreAns vaø löu tröõ keát quaû cuûa tính toaùn môùi trong boä nhôù Ans. Boä nhôù PreAns chæ coù theå duøng trong phöông thöùc COMP. Noäi dung boä nhôù PreAns seõ ñöôïc xoùa baát cöù khi naøo maùy tính nhaäp vaøo phöông thöùc khaùc töø phöông thöùc COMP.

Ñeå chia keát quaû cuûa 3 × 4 cho 30 b

3 * 4 =

(Tieáp tuïc) / 30 =

123 + 456 = 579 B 123 + 456 =

789 – 579 = 210 (Tieáp tuïc) 789 -G=

Ñoái vôùi Tk+2 = Tk+1 + Tk (daõy soá Fibonacci), xaùc ñònh daõy soá töø T1 ñeán T5. Tuy nhieân caàn löu yù raèng T1 = 1 vaø T2 = 1. B

T1 = 1 1 =

(Ans = T1 = 1)

T2 = 1 1 =

(Ans = T2 = 1, PreAns = T1 = 1)

T3 = T2 + T1 = 1 + 1 G+SG(PreAns)=

(Ans = T3 = 2, PreAns = T2 = 1)

T4 = T3 + T2 = 2 + 1 =

(Ans = T4 = 3, PreAns = T3 = 2)

Math

Vn-19

T5 = T4 + T3 = 3 + 2 =

Keát quaû: Daõy soá laø {1, 1, 2, 3, 5}.

Caùc bieán (A, B, C, D, E, F, X, Y)Maùy tính tay cuûa baïn coù taùm bieán ñaët saün coù teân laø A, B, C, D, E, F, X vaø Y. Baïn coù theå gaùn giaù trò cho caùc bieán vaø cuõng coù theå duøng caùc bieán naøy trong tính toaùn.

Ñeå gaùn keát quaû cuûa 3 + 5 cho bieán A 3 + 5 1t(STO)y(A) 8

Ñeå nhaân noäi dung cuûa bieán A vôùi 10

(Tieáp tuïc) Sy(A)* 10 = 80

Ñeå nhôù laïi noäi dung cuûa bieán A (Tieáp tuïc) ty(A) 8

Ñeå xoaù noäi dung cuûa bieán A 0 1t(STO)y(A) 0

Boä nhôù ñoäc laäp (M)Baïn coù theå coäng keát quaû tính toaùn hay tröø keát quaû töø boä nhôù ñoäc laäp. Chöõ “M” xuaát hieän treân maøn hieån thò khi coù giaù trò khaùc khoâng ñöôïc löu trong boä nhôù ñoäc laäp.

Ñeå xoaù noäi dung cuûa M 0 1t(STO)l(M) 0

Ñeå coäng keát quaû cuûa 10 × 5 vaøo M (Tieáp tuïc) 10 * 5 l 50

Ñeå tröø keát quaû cuûa 10 + 5 töø M (Tieáp tuïc) 10 + 5 1l(M–) 15

Ñeå nhôù noäi dung cuûa M (Tieáp tuïc) tl(M) 35

Löu yù: Bieán M ñöôïc duøng cho boä nhôù ñoäc laäp.

Xoaù noäi dung cuûa moïi boä nhôùBoä nhôù Ans, boä nhôù ñoäc laäp, vaø noäi dung bieán ñöôïc duy trì cho duø baïn nhaán A, thay ñoåi phöông thöùc tính toaùn, hay taét maùy tính. Noäi dung boä nhôù PreAns vaãn ñöôïc tieáp tuïc duøng ngay caû khi baïn nhaán A vaø taét maùy tính maø khoâng thoaùt ra phöông thöùc COMP. Haõy thöïc hieän thuû tuïc sau khi baïn muoán xoaù noäi dung cuûa taát caû caùc boä nhôù.!9(CLR)2(Memory)=(Yes)

Vn-20

Tính toaùn coù soá dö Baïn coù theå duøng chöùc naêng ÷R ñeå tìm soá thöông vaø soá dö trong pheùp chia.

Ñeå tính soá thöông vaø soá dö cuûa 5 ÷ 2

B 5 a'(÷R) 2 =

Soá thöông Soá dö

b 5 a'(÷R) 2 =

Soá thöông Soá dö

Löu yù: • Chæ coù giaù trò soá thöông cuûa moät tính toaùn ÷R laø ñöôïc löu tröõ trong boä nhôù Ans. • Gaùn keát quaû cuûa moät pheùp chia soá dö cho moät bieán soá seõ chæ gaùn giaù trò soá thöông. Thöïc hieän thao taùc 5 a'(÷R) 2 !t(STO))(X) (gaùn keát quaû cuûa 5÷R2 cho X) seõ gaùn moät giaù trò cuûa 2 cho X. • Neáu tính toaùn ÷R laø moät phaàn cuûa tính toaùn nhieàu böôùc, thì chæ coù soá thöông laø ñöôïc thoâng qua ñeå ñeán böôùc tieáp theo. (Ví duï: 10 + 17 a'(÷R) 6 = → 10 + 2) • Thao taùc cuûa phím f vaø phím eø bò maát taùc duïng trong khi keát quaû pheùp chia coù soá dö vaãn coøn hieån thò treân maøn hình.

Tröôøng hôïp pheùp chia coù soá dö trôû thaønh pheùp chia khoâng coù soá döNeáu moät trong caùc ñieàu kieän sau ñaây toàn taïi khi baïn thöïc hieän thao taùc cuûa pheùp chia coù soá dö, thì tính toaùn seõ ñöôïc xöû lyù nhö pheùp chia bình thöôøng (khoâng coù soá dö). • Khi soá bò chia hay soá chia laø moät giaù trò lôùn Ví duï: 20000000000 a'(÷R) 17 = → Ñöôïc tính nhö: 20000000000 ÷ 17 • Khi soá thöông khoâng phaûi laø moät soá nguyeân döông, hay neáu soá dö khoâng

phaûi laø soá nguyeân döông hay giaù trò phaân soá aâm Ví duï: - 5 a'(÷R) 2 = → Ñöôïc tính nhö: –5 ÷ 2

Laáy thöøa soá nguyeân toáTrong phöông thöùc COMP, baïn coù theå laáy thöøa soá cho moät soá nguyeân coù tôùi 10 chöõ soá thaønh thöøa soá nguyeân toá tôùi ba chöõ soá.

Ñeå thöïc hieän laáy thöøa soá nguyeân toá vôùi 1014 1014 =

!e(FACT) Khi baïn thöïc hieän laáy thöøa soá nguyeân toá vôùi moät giaù trò coù chöùa moät thöøa soá nguyeân toá vôùi nhieàu hôn ba chöõ soá, phaàn khoâng theå ñöôïc laáy thöøa soá seõ ñöôïc bao trong daáu ngoaëc treân hieån thò.

Math

Vn-21

Ñeå thöïc hieän laáy thöøa soá nguyeân toá vôùi 4104676 (= 22 × 10132)

!e(FACT)

Baát kì moät trong caùc pheùp toaùn sau seõ ñöa ra hieån thò keát quaû cuûa vieäc laáy thöøa soá nguyeân toá.• Nhaán !e(FACT) hay =.• Nhaán baát kì moät trong caùc phím sau: . hay e.• Duøng menu thieát laäp ñeå thay ñoåi thieát ñaët ñôn vò goùc (Deg, Rad, Gra)

hay thieát ñaët chöõ soá hieån thò (Fix, Sci, Norm).Löu yù: • Baïn seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vieäc laáy thöøa soá nguyeân toá trong khi moät giaù trò thaäp phaân, phaân soá, hay keát quaû tính toaùn giaù trò aâm ñöôïc hieån thò. Coá laøm nhö vaäy seõ gaây ra loãi toaùn hoïc (Math ERROR). • Baïn seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vieäc laáy thöøa soá nguyeân toá trong khi keát quaû cuûa moät tính toaùn coù duøng Pol, Rec, ÷R ñöôïc hieån thò.

Tính haømVôùi caùc thao taùc thöïc taïi duøng töøng haøm, xem muïc “Ví duï” theo sau danh saùch döôùi ñaây.

ππ : π ñöôïc hieån thò laø 3,141592654, nhöng π = 3,14159265358980 ñöôïc duøng cho tính toaùn noäi boä.e : e ñöôïc hieån thò laø 2,718281828, nhöng e = 2,71828182845904 ñöôïc duøng cho tính toaùn noäi boä.sin, cos, tan, sin−1, cos−1, tan−1 : Caùc haøm löôïng giaùc. Xaùc ñònh ñôn vò goùc tröôùc khi thöïc hieän tính toaùn. Xem 1. sinh, cosh, tanh, sinh−1, cosh−1, tanh−1 : Caùc haøm hyperbolic. Ñöa vaøo haøm töø menu xuaát hieän khi baïn nhaán w. Thieát ñaët ñôn vò goùc khoâng aûnh höôûng tôùi tính toaùn. Xem 2.°, r, g : Caùc haøm naøy xaùc ñònh ñôn vò goùc. ° xaùc ñònh ñoä, r radian, vaø g grad. Ñöa vaøo moät haøm töø menu xuaát hieän khi baïn thöïc hieän thao taùc phím sau: 1G(DRG'). Xem 3. $, % : Haøm luyõ thöøa. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau tuyø thep lieäu baïn ñang duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 4. log : Haøm loâ ga rit. Duøng phím l ñeå ñöa vaøo logab nhö log(a, b). Cô soá 10 laø thieát ñaët maëc ñònh neáu baïn khoâng ñöa vaøo caùi gì cho a. Phím & cuõng coù theå ñöôïc duøng cho ñöa vaøo, nhöng chæ khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa. Trong tröôøng hôïp naøy, baïn phaûi ñöa vaøo moät giaù trò cho cô soá. Xem 5. ln : Loâ ga rit töï nhieân cô soá e. Xem 6. x2, x3, x^, ), #, ", x−1 : Luyõ thöøa, caên, vaø laáy nghòch ñaûo. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo cho x^, ), #, vaø " laø khaùc nhau tuyø theo lieäu baïn duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 7. Löu yù: • Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo theo trình töï keá tieáp: x2, x3, x^, x−1. Neáu baïn ñöa vaøo 2ww chaúng haïn, w cuoái cuøng seõ bò boû qua. Ñeå ñöa vaøo 2 2

2, ñöa vaøo 2w, nhaán phím d vaø roài nhaán w(B). • x2, x3, x−1 coù theå ñöôïc söû duïng trong caùc tính toaùn soá phöùc.

Vn-22

: Haøm ñeå thöïc hieän tích phaân soá duøng phöông phaùp Gauss-Kronrod. Cuù phaùp ñöa vaøo Hieån thò töï nhieân laø ∫a

b f(x), trong khi cuù phaùp ñöa vaøo Hieån thò tuyeán tính laø ∫ ( f(x), a, b, tol). tol xaùc ñònh dung sai, trôû thaønh

1 × 10–5 khi khoâng giaù trò naøo ñöôïc nhaäp vaøo cho tol. Neân xem caû “Thaän troïng tính toaùn tích phaân vaø vi phaân” vaø “Lôøi khuyeân veà tính tích phaân thaønh coâng” ñeå bieát theâm thoâng tin. Xem 8 .

F: Haøm tính xaáp xæ ñoä leäch döïa theo phöông phaùp sai bieät trung taâm.

Cuù phaùp ñöa vaøo Hieån thò töï nhieân laø dxd

( f (x)) � x=a, trong khi cuù phaùp

ñöa vaøo Hieån thò tuyeán tính toaùn laø dxd ( f (x), a , tol ). tol xaùc ñònh ra dung

sai, trôû thaønh 1 × 10 –10 khi khoâng giaù trò naøo ñöôïc nhaäp vaøo cho tol. Neân xem “Thaän troïng tính toaùn tích phaân vaø vi phaân” ñeå bieát theâm thoâng tin. Xem 9.

8: Haøm maø, vôùi moät phaïm vi xaùc ñònh cuûa f ( x ), xaùc ñònh toång Σ ( f (x))x=a

b

= f ( a ) + f ( a +1) + f ( a +2) + ...+ f ( b ). Cuù phaùp Hieån thò töï nhieân laø Σ ( f (x))x=a

b

, trong khi cuù phaùp Hieån thò tuyeán tính laø Σ ( f ( x ), a , b ). a vaø b laø soá nguyeân coù theå ñöôïc xaùc ñònh trong phaïm vi –1 × 10 10 � a � b � 1 × 10 10 . Xem

10.

Löu yù: Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f(x): Pol, Rec, ÷R. Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f(x), a hay b: ∫, d/dx, Σ, Π.

9: Xaùc ñònh tích soá cuûa f(x) vöôït quaù mieàn ñaõ cho. Coâng thöùc tính laø:

Π ( f (x))x=a

b = f(a) × f(a+1) × f(a+2) × ... × f(b). Cuù phaùp ñöa vaøo hieån thò

töï nhieân laø Π ( f (x))x=a

b, trong khi cuù phaùp ñöa vaøo hieån thò tuyeán tính laø

Π (f(x), a, b). a vaø b laø soá nguyeân trong mieàn –1 × 10 10 � a � b � 1 × 10 10 . Xem 11.

Löu yù: Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f(x): Pol, Rec, ÷R. Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f(x), a hay b: ∫, d/dx, Σ, Π.Pol, Rec : Pol chuyeån ñoåi toïa ñoä chöõ nhaät sang toïa ñoä cöïc, trong khi Rec chuyeån ñoåi toïa ñoä cöïc sang toïa ñoä chöõ nhaät. Xem 12 .Pol(x, y) = (r, θ) Rec(r, θ) = (x, y)

Toaï ñoä chöõ nhaät Toaï ñoä cöïc (Pol)(Rec)

Xaùc ñònh ñôn vò goùc tröôùc khi thöïc hieän tính toaùn.Keát quaû tính toaùn cho r vaø θ vaø cho x vaø y töøng phaàn töû ñöôïc gaùn töông öùng cho caùc bieán X vaø Y. Keát quaû tính toaùn θ ñöôïc hieån thò trong phaïm vi –180° < θ < 180°.

x ! : Haøm giai thöøa. Xem 13 . Abs : Haøm giaù trò tuyeät ñoái. Löu yù raèng phöông phaùp ñöa vaøo laø khaùc nhau tuyø theo lieäu baïn duøng Hieån thò töï nhieân hay Hieån thò tuyeán tính. Xem 14 .

Vn-23

Ran# : Sinh ra soá giaû ngaãu nhieân 3 chöõ soá beù hôn 1. Keát quaû ñöôïc hieån thò nhö phaân soá khi Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa. Xem 15 . RanInt# : Laøm caùi vaøo cuûa haøm coù daïng RanInt#(a, b), haøm sinh ra soá nguyeân ngaãu nhieân beân trong phaïm vi a tôùi b. Xem 16 . nPr, nCr : Haøm hoaùn vò (nPr) vaø haøm toå hôïp (nCr). Xem 17 . Rnd : Ñoái cuûa haøm naøy ñöôïc taïo neân töø giaù trò thaäp phaân vaø roài ñöôïc laøm troøn töông öùng vôùi soá hieän thôøi cuûa thieát ñaët caùc chöõ soá hieån thò (Norm, Fix, hay Sci). Vôùi Norm 1 hay Norm 2, ñoái ñöôïc laøm troøn tôùi 10 chöõ soá. Vôùi Fix vaø Sci, ñoái ñöôïc laøm troøn tôùi chöõ soá ñaõ xaùc ñònh. Khi Fix 3 laø thieát ñaët chöõ soá hieån thò chaúng haïn, keát quaû cuûa 10 ÷ 3 ñöôïc hieån thò laø 3,333, trong khi maùy tính tay vaãn giöõ giaù trò 3,33333333333333 (15 chöõ soá) beân trong cho tính toaùn. Trong tröôøng hôïp cuûa Rnd(10 ÷ 3) = 3,333 (vôùi Fix 3), caû hai giaù trò ñöôïc hieån thò vaø giaù trò beân trong cuûa maùy tính tay ñeàu trôû thaønh 3,333. Bôûi vì ñieàu naøy moät chuoãi caùc tính toaùn seõ taïo ra caùc keát quaû khaùc nhau tuyø theo lieäu Rnd ñöôïc duøng (Rnd(10 ÷ 3) × 3 = 9,999) hay khoâng ñöôïc duøng (10 ÷ 3 × 3 = 10,000). Xem 18.

GCD, LCM : GCD xaùc ñònh öôùc soá chung lôùn nhaát cuûa hai giaù trò, trong khi LCM xaùc ñònh boäi soá chung nhoû nhaát. Xem 19.

Int : Khai caên phaàn soá nguyeân cuûœa moät giaù trò. Xem 20.

Intg : Xaùc ñònh soá nguyeân lôùn nhaát khoâng vöôït quaù moät giaù trò. Xem 21.

Löu yù: Duøng caùc haøm coù theå laøm chaäm vieäc tính toaùn, ñieàu coù theå laøm treã hieån thò keát quaû. Ñöøng thöïc hieän thao taùc keá tieáp naøo trong khi chôø ñôïi keát quaû tính toaùn xuaát hieän. Ñeå ngaét tính toaùn ñang dieãn ra tröôùc khi keát quaû xuaát hieän, nhaán A.

Thaän troïng tính toaùn tích phaân vaø vi phaân • Tính toaùn tích phaân vaø vi phaân coù theå ñöôïc thöïc hieän chæ trong phöông

thöùc COMP ( ,1). • Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f ( x ): Pol, Rec, ÷R. Caùc haøm

sau khoâng theå ñöôïc duøng trong f ( x ), a, b hay tol: ∫, d/dx, Σ, Π. • Khi duøng haøm löôïng giaùc trong f ( x ), haõy xaùc ñònh Rad laø ñôn vò goùc. • Giaù trò tol nhoû hôn laøm taêng ñoä chính xaùc, nhöng noù cuõng laøm taêng

thôøi gian tính toaùn. Khi xaùc ñònh tol, haõy duøng giaù trò laø 1 × 10 –14 hay lôùn hôn.

Thaän troïng chæ cho tính toaùn tích phaân • Tích phaân thoâng thöôøng ñoøi hoûi thôøi gian ñaùng keå ñeå thöïc hieän. • Vôùi f ( x ) � 0 trong ñoù a � x � b (nhö trong tröôøng hôïp cuûa ∫0

1 3 x 2 – 2 =

–1), tính toaùn seõ taïo ra keát quaû aâm. • Tuyø theo noäi dung cuûa f ( x ) vaø mieàn laáy tích phaân, loãi tính toaùn vöôït quaù

dung sai coù theå bò sinh ra, laøm cho maùy tính tay hieån thò thoâng baùo loãi. Thaän troïng chæ cho tính toaùn vi phaân • Neáu khoâng theå tìm ñöôïc hoäi tuï veà nghieäm khi caùi vaøo tol bò thieáu, giaù trò

tol seõ ñöôïc töï ñoäng ñieàu chænh ñeå xaùc ñònh ra nghieäm. • Caùc ñieåm khoâng keá tieáp, thaêng giaùng baát thöôøng, nhöõng ñieåm cöïc lôùn

hay cöïc nhoû, ñieåm uoán, vaø vieäc bao haøm caùc ñieåm khoâng theå vi phaân ñöôïc, hay caùc ñieåm vi phaân hay keát quaû tính vi phaân gaàn tôùi khoâng coù theå laøm cho ñoä chính xaùc keùm hay sinh loãi.

Vn-24

Lôøi khuyeân veà tính tích phaân thaønh coângKhi moät haøm tuaàn hoaøn hay khoaûng laáy tích phaân laøm naûy sinh giaù trò haøm f ( x ) döông vaø aâm Thöïc hieän caùc tích phaân taùch bieät cho töøng chu kì, hay cho phaàn döông vaø phaàn aâm rieâng, vaø roài toå hôïp caùc keát quaû.

Khi caùc giaù trò tích phaân thaêng giaùng roäng do dòch chuyeån nhoû trong khoaûng laáy tích phaân Chia khoaûng laáy tích phaân thaønh nhieàu phaàn (theo caùch chia caùc mieàn thaêng giaùng roäng thaønh caùc phaàn nhoû), thöïc hieän laáy tích phaân treân töøng phaàn, vaø theá roài toå hôïp caùc keát quaû.

Ví duï

sin 30°= 0,5 bv s 30 )= 0.5 sin−10,5 = 30° bv 1s(sin−1) 0.5 )= 30

sinh 1 = 1,175201194 wb(sinh) 1 )= 1.175201194 cosh–1 1 = 0 wf(cosh−1) 1 )= 0

π /2 radian = 90°, 50 grad = 45° v

(15(π)/ 2 )1G(DRG')c(r)= 90 50 1G(DRG')d(g)= 45

Ñeå tính toaùn e5 × 2 tôùi ba chöõ soá coù nghóa (Sci 3)

1N(SETUP)7(Sci)3

B 1i(%) 5 e* 2 = 2.97×102

b 1i(%) 5 )* 2 = 2.97×102

log101000 = log 1000 = 3 l 1000 )= 3 log216 = 4 l 2 1)(,) 16 )= 4 B & 2 e 16 = 4

Ñeå tính ln 90 (= loge 90) tôùi ba chöõ soá coù nghóa (Sci 3)1N(SETUP)7(Sci)3 i 90 )= 4.50×100

Mieàn DöôngMieàn AÂm

∫ ∫a

c f(x)dx + (–

c

b f(x)dx)

Phaàn Döông(Mieàn Döông)

Phaàn AÂm(Mieàn AÂm)

ba x1 x2 x3 x4

x0

f (x)

a

b f(x)dx =

a

x1

f(x)dx + x1

x 2

f(x)dx + .....∫ ∫ ∫x4

b f(x)dx∫+

1

2

3

4

5

6

Vn-25

1,2 × 103 = 1200 B 1.2 * 10 6 3 = 1200 (1+1)2+2 = 16 B ( 1 + 1 )6 2 + 2 = 16 (5 2 ) 3 = 15625 ( 5 x)1w( x 3 ) = 15625 32

5 = 2 B 16(") 5 e 32 = 2 b 516(") 32 )= 2 Ñeå tính '2 × 3 (= 3'2 = 4,242640687...) tôùi ba vò trí thaäp phaân (Fix 3)1N(SETUP)6(Fix)3 B ! 2 e* 3 = 3'2 1= 4.243 b ! 2 )* 3 = 4.243

∫1

eln( x ) = 1

B 7iS)(X) )e 1 eS5( e ) = 1 b 7iS)(X) )1)(,)

1 1)(,) S5( e ) )= 1

Ñeå thu ñöôïc suy daãn taïi ñieåm x = π /2 cho haøm y = sin( x ) V

B 17( F) sS)(X) )

e'15( π ) e 2 = 0 b 17( F) sS)(X) )

1)(,) 15( π ) ' 2 )= 0

Σx = 1

5

( x + 1) = 20

B 1&( 8) S)(X) + 1 e 1 e 5 = 20 b 1&( 8) S)(X) + 1 1)(,) 1

1)(,) 5 )= 20

Πx = 1

5

( x + 1) = 720

B S&( 9)S)(X) +1e1e5= 720 b S&( 9)S)(X) +11) (,) 1 1) (,) 5)= 720

Ñeå chuyeån ñoåi toaï ñoä chöõ nhaät ('2 , '2 ) sang toaï ñoä cöïc v B 1+(Pol)! 2 e1)(,)! 2 e)= r=2,θ =45 b 1+(Pol)! 2 )1)(,)! 2 ))= r= 2 θ = 45 Ñeå chuyeån ñoåi toaï ñoä cöïc ('2 , 45°) sang toaï ñoä chöõ nhaät v

B 1-(Rec)! 2 e1)(,) 45 )= X=1, Y=1

(5 + 3) ! = 40320 ( 5 + 3 )1E(x!)= 40320

|2 – 7| × 2 = 10 B 1w(Abs) 2 - 7 e* 2 = 10 b 1w(Abs) 2 - 7 )* 2 = 10

7

8

9

10

11

12

13

14

Vn-26

Ñeå thu ñöôïc soá nguyeân ba chöõ soá ngaãu nhieân 1000 1.(Ran#)= 459 = 48 = 117

(Keát quaû ñöôïc neâu ôû ñaây chæ vôùi muïc ñích minh hoaï. Keát quaû thöïc seõ khaùc.)

Ñeå sinh ra soá nguyeân ngaãu nhieân trong phaïm vi 1 tôùi 6 S.(RanInt) 1 1)(,) 6 )= 2 = 6 = 1

(Keát quaû ñöôïc neâu ôû ñaây chæ vôùi muïc ñích minh hoaï. Keát quaû thöïc seõ khaùc.)

Ñeå xaùc ñònh soá caùc hoaùn vò vaø toå hôïp coù theå khi löïa boán ngöôøi töø moät nhoùm 10 ngöôøi Hoaùn vò: 10 1*(nPr) 4 = 5040 Toå hôïp: 10 1/(nCr) 4 = 210

Ñeå thöïc hieän caùc tính toaùn sau ñaây khi Fix 3 ñöôïc löïa cho soá caùc chöõ soá hieån thò: 10 ÷ 3 × 3 vaø Rnd(10 ÷ 3) × 3 b

1N(SETUP)6(Fix)3 10 / 3 * 3 = 10.000 10(Rnd) 10 / 3 )* 3 = 9.999

Ñeå xaùc ñònh öôùc soá chung lôùn nhaát cuûa 28 vaø 35 S*(GCD) 28 1)(,) 35 )= 7 Ñeå xaùc ñònh boäi soá chung nhoû nhaát cuûa 9 vaø 15 S/(LCM) 9 1)(,) 15 )= 45

Ñeå khai caên phaàn soá nguyeân cuûa –3,5

S+(Int)- 3.5 )= –3

Ñeå xaùc ñònh soá nguyeân lôùn nhaát khoâng vöôït quaù –3,5

S-(Intg)- 3.5 )= –4

Tính toaùn soá phöùc (CMPLX) Ñeå thöïc hieän tính toaùn soá phöùc, tröôùc heát nhaán N2(CMPLX) ñeå vaøo phöông thöùc CMPLX. Baïn coù theå duøng hoaëc toïa ñoä chöõ nhaät ( a + b i ) hoaëc toïa ñoä cöïc ( r ∠θ ) ñeå ñöa vaøo soá phöùc. Keát quaû tính toaùn soá phöùc ñöôïc hieån thò töông öùng theo thieát ñaët daïng thöùc soá phöùc treân menu thieát ñaët.

(2 + 6 i ) ÷ (2 i ) = 3 – i (Daïng thöùc soá phöùc: a + b i ) ( 2 + 6 W( i ) )/( 2 W( i ) )= 3– i

2 ∠ 45 = '2 + '2 i Bv (Daïng thöùc soá phöùc: a + b i ) 2 1-( ∠ ) 45 = '2 +'2 i

15

16

17

18

19

20

21

Vn-27

'2 + '2 i = 2 ∠ 45 Bv (Daïng thöùc soá phöùc: r ∠θ ) ! 2 e+! 2 eW( i ) = 2 ∠ 45

Löu yù: • Neáu baïn laäp keá hoaïch thöïc hieän ñöa vaøo vaø hieån thò keát quaû tính toaùn theo daïng thöùc toïa ñoä cöïc, haõy xaùc ñònh ñôn vò goùc tröôùc khi baét ñaàu tính toaùn. • Giaù trò θ cuûa keát quaû tính toaùn ñöôïc hieån thò trong mieàn –180° � θ � 180°. • Hieån thò keát quaû tính toaùn trong khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa seõ chæ ra a vaø b i (hay r vaø θ) treân caùc doøng taùch bieät.

Ví duï tính theo phöông thöùc CMPLX (1 – i ) –1 = 1

212

+ i B (Daïng thöùc soá phöùc: a + b i ) ( 1 -W( i ) )E= 12

12

+ i

(1 + i ) 4 + (1 – i ) 2 = – 4 – 2i B

( 1 +W( i ) )6 4 e+( 1 -W( i ) )w= –4–2i

Ñeå thu ñöôïc soá phöùc lieân hôïp cuûa 2 + 3i (Daïng thöùc soá phöùc: a + b i )

12(CMPLX) 2(Conjg) 2 + 3 W( i ) )= 2–3 i

Ñeå thu ñöôïc giaù trò tuyeät ñoái vaø ñoái cuûa 1 + i Bv

Giaù trò tuyeät ñoái: 1w(Abs) 1 +W( i ) = '2 Ñoái: 12(CMPLX) 1(arg)1 +W( i ) )= 45

Duøng leänh ñeå xaùc ñònh daïng thöùc keát quaû tính toaùn Moät trong hai leänh ñaëc bieät ( 'r ∠θ hay 'a + b i ) coù theå ñöôïc ñöa vaøo ôû cuoái tính toaùn ñeå xaùc ñònh daïng thöùc hieån thò cuûa keát quaû tính toaùn. Leänh naøy thay theá cho thieát ñaët daïng thöùc soá phöùc cuûa maùy tính tay.

'2 + '2 i = 2 ∠ 45, 2 ∠ 45 = '2 + '2 i Bv

! 2 e+! 2 eW( i ) 12(CMPLX) 3( 'r ∠ θ ) = 2 ∠ 45 2 1-( ∠ ) 45 12(CMPLX) 4( 'a + b i ) = '2 +'2 i

Duøng CALCCALC cho baïn caát giöõ caùc bieåu thöùc tính toaùn coù chöùa bieán, maø baïn coù theå nhôù laïi chuùng vaø thöïc hieän trong phöông thöùc COMP ( N1) vaø phöông thöùc CMPLX ( N2). Phaàn sau moâ taû caùc kieåu bieåu thöùc baïn coù theå löu giöõ vôùi CALC.

• Bieåu thöùc: 2X + 3Y, 2AX + 3BY + C, A + B i • Ña caâu leänh: X + Y : X (X + Y) • Caùc ñaúng thöùc vôùi moät bieán ôû beân traùi vaø bieåu thöùc chöùa caùc bieán ôû beân

phaûi: A = B + C, Y = X 2 + X + 3 (Duøng Ss(=) ñeå ñöa vaøo daáu baèng cuûa ñaúng thöùc.)

Vn-28

Ñeå löu giöõ 3A + B vaø roài theá vaøo caùc giaù trò sau ñeå thöïc hieän tính toaùn: (A, B) = (5, 10), (7, 20)

3 S-(A) +Se(B)

s Nhaéc ñöa vaøo giaù trò cho A Giaù trò hieän thôøi cuûa A

5 = 10 =

s (hay =)

7 = 20 =

Ñeå ra khoûi CALC: A

Ñeå löu giöõ A + B i vaø roài xaùc ñònh '3 + i , 1 + '3 i duøng toïa ñoä cöïc ( r ∠ θ ) v

N2(CMPLX)

S-(A) +Se(B) W( i ) 12(CMPLX) 3( 'r ∠θ )

s! 3 )= 1 =

s (hay =) 1 =! 3 )=

Ñeå ra khoûi CALC: A

Löu yù: Trong thôøi gian keå töø luùc baïn nhaán s cho tôùi khi baïn ra khoûi CALC baèng vieäc nhaán A, baïn neân duøng thuû tuïc ñöa vaøo Hieån thò tuyeán tính cho vieäc ñöa vaøo.

Duøng SOLVE SOLVE duøng Luaät Newton ñeå xaáp xæ nghieäm phöông trình. Löu yù raèng SOLVE coù theå ñöôïc duøng chæ trong phöông thöùc COMP ( N1).Ñieàu sau ñaây moâ taû caùc kieåu phöông trình coù nghieäm coù theå thu ñöôïc baèng vieäc duøng SOLVE.

• Phöông trình chöùa bieán X: X 2 + 2X – 2, Y = X + 5, X = sin(M), X + 3 = B + C SOLVE giaûi cho X. Bieåu thöùc nhö X 2 + 2X – 2 ñöôïc xöû lí laø X 2 + 2X – 2 = 0.

Math

Math

Math

Math

Math

MathCMPLX

Vn-29

• Ñöa vaøo phöông trình baèng vieäc duøng cuù phaùp sau: {phöông trình}, {bieán nghieäm}

SOLVE giaûi cho Y, chaúng haïn, khi phöông trình ñöôïc ñöa vaøo laø: Y = X + 5, Y

Ñieàu quan troïng: • Neáu phöông trình chöùa haøm vaøo coù chöùa daáu ngoaëc môû (kieåu nhö haøm sin vaø log), ñöøng boû caùc daáu ngoaëc ñoùng. • Caùc haøm sau khoâng ñöôïc pheùp ôû beân trong cuûa phöông trình: ∫ , d / dx , Σ , Π, Pol, Rec, ÷R.

Ñeå giaûi y = ax 2 + b cho x khi y = 0, a = 1, vaø b = –2

Sf(Y) Ss(=) S-(A)

S)(X) w+Se(B)

1s(SOLVE)

Nhaéc ñöa vaøo giaù trò cho Y Giaù trò hieän thôøi cuûa Y

0 = 1 =- 2 =

Giaù trò hieän thôøi cuûa X

Ñöa vaøo giaù trò khôûi ñaàu cho X (ÔÛ ñaây, ñöa vaøo 1): 1 =

Ñeå ra khoûi SOLVE: A Maøn hình nghieäm

Löu yù: Trong thôøi gian töø khi baïn nhaán 1s(SOLVE) cho tôùi khi baïn ra khoûi SOLVE baèng vieäc nhaán A, baïn neân duøng thuû tuïc ñöa vaøo Hieån thò tuyeán tính cho caùi vaøo. Ñieàu quan troïng: • Tuyø theo caùi baïn ñöa vaøo cho giaù trò khôûi ñaàu cho X (bieán nghieäm), SOLVE coù theå khoâng coù khaû naêng thu ñöôïc nghieäm. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy thöû thay ñoåi giaù trò khôûi ñaàu ñeå cho chuùng gaàn vôùi nghieäm hôn. • SOLVE coù theå khoâng coù khaû naêng xaùc ñònh nghieäm ñuùng, ngay caû khi nghieäm toàn taïi. • SOLVE duøng Luaät Newton, cho neân neáu coù ña nghieäm, chæ moät trong chuùng seõ ñöôïc cho laïi. • Do giôùi haïn trong Luaät Newton, nghieäm coù xu höôùng khoù thu ñöôïc cho caùc phöông trình kieåu nhö sau: y = sin( x ), y = e x , y = 'x .

Noäi dung maøn hình nghieäm Nghieäm bao giôø cuõng ñöôïc hieån thò theo daïng thöùc thaäp phaân.

Phöông trình (Phöông trình baïn ñöa vaøo) Bieán caàn ñöôïc giaûi cho Nghieäm

(Veá traùi) – (Veá phaûi) keát qua

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-30

“(Veá traùi) – (Veá phaûi) keát quaû” chæ ra keát quaû khi veá phaûi cuûa phöông trình ñöôïc tröø ñi töø veá traùi, sau khi gaùn giaù trò thu ñöôïc cho bieán caàn ñöôïc giaûi. Keát quaû naøy caøng gaàn khoâng, ñoä chính xaùc cuûa nghieäm caøng cao.

Maøn hình tieáp tuïc SOLVE thöïc hieän hoäi tuï theo moät soá laàn ñaët saün. Neáu noù khoâng theå tìm ñöôïc nghieäm, noù hieån thò moät maøn hình xaùc nhaän cho hieän “Continue: [=]”, hoûi lieäu baïn coù muoán tieáp tuïc khoâng.Nhaán = ñeå tieáp tuïc hay A ñeå caét boû thao taùc SOLVE.

Ñeå giaûi y = x 2 – x + 1 cho x khi y = 3, 7, vaø 13

Sf(Y) Ss(=)

S)(X) w-S)(X) + 1

1s(SOLVE)

3 =

Ñöa vaøo giaù trò khôûi ñaàu cho X (ÔÛ ñaây, ñöa vaøo 1): 1 =

= 7 ==

= 13 ==

Tính toaùn thoáng keâ (STAT)Ñeå baét ñaàu tính toaùn thoáng keâ, haõy thöïc hieän thao taùc phím N3(STAT) ñeå ñöa vaøo phöông thöùc STAT vaø roài duøng maøn hình xuaát hieän ñeå löïa kieåu tính toaùn baïn muoán thöïc hieän.Ñeå löïa kieåu tính toaùn thoáng keâ:

(Coâng thöùc hoài qui ñöôïc neâu trong ngoaëc) Nhaán phím naøy:

Bieán ñôn (X) 1(1-VAR)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui tuyeán tính (y = A + Bx) 2(A+BX)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui baäc hai (y = A + Bx + Cx2) 3( _+CX2)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui loâgarit ( y = A + Blnx) 4(ln X)

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-31

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm muõ e ( y = AeB x ) 5(e^X)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm muõ ab ( y = ABx) 6(A•B^X)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui haøm luyõ thöøa ( y = AxB) 7(A•X^B)

Bieán ñoâi (X,Y), hoài qui nghòch ñaûo ( y = A + B/x) 8(1/X)

Nhaán baát kì phím treân (1 tôùi 8) cho hieån thò Boä soaïn thaûo thoáng ke.Löu yù: Khi baïn muoán thay ñoåi kieåu tính toaùn sau khi vaøo phöông thöùc STAT, haõy thöïc hieän thao taùc phím 11(STAT/DIST)1(Type) ñeå hieån thò maøn hình löïa kieåu tính toaùn.

Ñöa döõ lieäu vaøoDuøng Boä soaïn thaûo thoáng keâ ñeå ñöa döõ lieäu vaøo. Thöïc hieän thao taùc phím sau ñeå hieån thò Boä soaïn thaûo thoáng keâ: 11(STAT/DIST)2(Data).Boä soaïn thaûo thoáng keâ cung caáp 80 doøng cho vaøo döõ lieäu khi coù moät coät X, 40 doøng khi coù coät X vaø FREQ hay coät X vaø Y, hay 26 doøng khi coù coät X, Y vaø FREQ.Löu yù: Duøng coät FREQ (taàn xuaát) ñeå ñöa vaøo soá löôïng (taàn xuaát) cuûa caùc khoaûn muïc döõ lieäu ñoàng nhaát. Hieån thò coät FREQ coù theå ñöôïc baät leân (ñöôïc hieån thò) hay taét ñi (khoâng ñöôïc hieån thò) baèng vieäc duøng thieát ñaët daïng thöùc Stat treân menu thieát ñaët.

Ñeå löïa hoài qui tuyeán tính vaø ñöa vaøo döõ lieäu sau: (170, 66), (173, 68), (179, 75)

N3(STAT)2(A+BX)

170 = 173 = 179 =ce

66 = 68 = 75 =

Ñieàu quan troïng: • Taát caû döõ lieäu hieän ñöa vaøo trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ ñeàu bò xoaù ñi baát kì khi naøo baïn ra khoûi phöông thöùc STAT, chuyeån giöõa kieåu tính toaùn thoáng keâ bieán ñôn vaø bieán ñoâi, hay thay ñoåi thieát ñaët daïng thöùc Stat treân menu thieát ñaët. • Thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi Boä soaïn thaûo thoáng keâ: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R vaø ña caâu leänh cuõng khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo vôùi Boä soaïn thaûo thoáng keâ.Ñeå thay ñoåi döõ lieäu trong moät oâ: Trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ, chuyeån con chaïy tôùi oâ coù chöùa döõ lieäu baïn muoán thay ñoåi, ñöa vaøo döõ lieäu môùi, vaø theá roài nhaán =.Ñeå xoaù moät doøng: Trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ, chuyeån con chaïy tôùi doøng baïn muoán xoaù vaø roài nhaán Y.Ñeå cheøn theâm moät doøng: Trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ, chuyeån con chaïy tôùi vò trí baïn muoán cheøn doøng vaø roài thöïc hieän thao taùc phím sau: 11(STAT/DIST)3(Edit)1(Ins).

1

STAT

STAT

STAT

Vn-32

Ñeå xoaù taát caû noäi dung cuûa Boä soaïn thaûo thoáng keâ: Trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ, thöïc hieän thao taùc phím sau: 11(STAT/DIST)3(Edit)2(Del-A).

Thu laáy giaù trò thoáng keâ töø döõ lieäu vaøoÑeå thu laáy giaù trò thoáng keâ, nhaán A khi trong Boä soaïn thaûo thoáng keâ vaø theá roài nhôù bieán thoáng keâ (σx, Σx2 v.v.) baïn muoán. Caùc bieán thoáng keâ ñöôïc hoã trôï vaø caùc phím baïn phaûi nhaán ñeå nhôù chuùng ñöôïc neâu döôùi ñaây. Vôùi caùc tính toaùn thoáng keâ bieán ñôn, caùc bieán ñöôïc ñaùnh daáu baèng daáu sao (*) laø coù saün.

Sum: Σx2*, Σx*, Σy2, Σy, Σxy, Σx3, Σx2y, Σx4

11(STAT/DIST) 3(Sum) 1 tôùi 8Soá caùc khoaûn muïc: n*, Trung bình: o*, p, Ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu: σx*, σy, Ñoä leäch chuaån maãu: sx*, sy

11(STAT/DIST) 4(Var) 1 tôùi 7Heä soá hoài qui: A, B, Heä soá töông quan: r, Giaù trò öôùc löôïng: m, n11(STAT/DIST) 5(Reg) 1 tôùi 5Heä soá hoài qui cho Hoài qui baäc hai: A, B, C, Giaù trò öôùc löôïng: m1, m2, n 11(STAT/DIST) 5(Reg) 1 tôùi 6• Xem baûng ôû choã baét ñaàu cuûa muïc naøy cuûa taøi lieäu naøy veà caùc coâng thöùc

hoài qui.• m, m1, m2 vaø n khoâng phaûi laø bieán. Chuùng laø caùc chæ leänh coù kieåu nhaän

moät ñoái ngay tröôùc chuùng. Xem “Tính giaù trò öôùc löôïng” ñeå bieát theâm thoâng tin.

Giaù trò toái thieåu: minX*, minY, Giaù trò toái ña: maxX*, maxY 11(STAT/DIST) 6(MinMax) 1 tôùi 4Löu yù: Khi tính toaùn thoáng keâ moät bieán ñöôïc löïa, baïn coù theå ñöa vaøo haøm vaø leänh ñeå thöïc hieän tính toaùn phaân boá chuaån töø menu xuaát hieän khi baïn thöïc hieän thao taùc phím sau: 11(STAT/DIST) 5(Distr). Xem “Thöïc hieän tính toaùn phaân boá chuaån” veà chi tieàt.

Ñeå ñöa vaøo döõ lieäu bieán ñôn x = {1, 2, 2, 3, 3, 3, 4, 4, 5}, duøng coät FREQ ñeå xaùc ñònh soá laëp cho töøng khoaûn muïc {xn; freqn} = {1;1, 2;2, 3;3, 4;2, 5;1}, vaø tính giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu.1N(SETUP)c4(STAT)1(ON)

N3(STAT)1(1-VAR)

1 = 2 = 3 = 4 = 5 =ce

1 = 2 = 3 = 2 =

A11(STAT/DIST)4(Var)2(o)=

A11(STAT/DIST)4(Var)3(σx)=

Keát quaû: Trung bình: 3 Ñoä leäch chuaån khoâng gian maãu: 1,154700538

Ñeå tính toaùn caùc heä soá töông quan hoài qui tuyeán tính vaø hoài qui loâgarit cho döõ lieäu bieán ñoåâi sau vaø xaùc ñònh coâng thöùc hoài qui cho töông quan maïnh nhaát: (x, y) = (20, 3150), (110, 7310), (200, 8800), (290, 9310). Xaùc ñònh Fix 3 (ba vò trí thaäp phaân) cho keát quaû.

2

STAT

3

Vn-33

1N(SETUP)c4(STAT)2(OFF)

1N(SETUP)6(Fix)3

N3(STAT)2(A+BX)

20 = 110 = 200 = 290 =ce

3150 = 7310 =8800 = 9310=

A11(STAT/DIST)5(Reg)3(r)=

A11(STAT/DIST)1(Type)4(In X)

A11(STAT/DIST)5(Reg)3(r)=

A11(STAT/DIST)5(Reg)1(A)=

A11(STAT/DIST)5(Reg)2(B)=

Keát quaœ: Heä soá töông quan hoài qui tuyeán tính: 0,923 Heä soá töông quan hoài qui loâgarit: 0,998 Coâng thöùc hoài qui loâgarit: y = –3857,984 + 2357,532lnx

Tính giaù trò öôùc löôïngDöïa treân coâng thöùc hoài qui thu ñöôïc baèng tính toaùn thoáng keâ bieán ñoâi, giaù trò öôùc löôïng cuûa y coù theå ñöôïc tính toaùn theo giaù trò x ñaõ cho. Giaù trò x töông öùng (hai giaù trò, x1 vaø x2, trong tröôøng hôïp hoài qui baäc hai) cuõng coù theå ñöôïc tính toaùn cho giaù trò cuûa y trong coâng thöùc hoài qui.

Ñeå xaùc ñònh giaù trò öôùc löôïng cho y khi x = 160 trong coâng thöùc hoài qui ñöôïc taïo ra bôûi hoài qui loâgarit cuûa döõ lieäu trong 3, xaùc ñònh Fix 3 cho keát quaû. (Thöïc hieän thao taùc sau ñaây sau khi hoaøn thaønh thao taùc trong 3).A 160 11(STAT/DIST)5(Reg)5(n)=

Keát quaœ: 8106,898

Ñieàu quan troïng: Tính toaùn heä soá hoài qui, heä soá töông quan, vaø giaù trò öôùc löôïng coù theå toán thôøi gian ñaùng keå khi coù soá lôùn caùc khoaûn muïc döõ lieäu.

Thöïc hieän tính toaùn phaân boá chuaån Khi tính toaùn thoáng keâ moät bieán ñöôïc löïa, baïn coù theå thöïc hieän tính toaùn phaân boá chuaån baèng vieäc duøng caùc haøm ñöôïc neâu döôùi ñaây töø menu xuaát hieän khi baïn thöïc hieän thao taùc phím sau: 11(STAT/DIST) 5(Distr). P, Q, R: Nhöõng haøm naøy nhaän ñoái t vaø xaùc ñònh xaùc suaát cuûa phaân boá chuaån nhö ñöôïc minh hoaï sau ñaây.

't : Haøm naøy ñöôïc ñöùng tröôùc bôûi ñoái X, vaø xaùc ñònh bieán thieân ñaõ chuaån hoaù .

STAT FIX

4

P (t) Q (t) R (t)

0 t 0 t 0 t

Vn-34

Vôùi moät döõ lieäu bieán thieân { x n ; freq n } = {0;1, 1;2, 2;1, 3;2, 4;2, 5;2, 6;3, 7;4, 9;2, 10;1}, xaùc ñònh bieán thieân ñaõ chuaån hoaù ( 't ) vôùi x = 3, vaø P( t ) taïi ñieåm ñoù laáy tôùi ba vò trí thaäp phaân (Fix 3).

1N(SETUP) c4(STAT) 1(ON)

1N(SETUP) 6(Fix) 3N3(STAT) 1(1-VAR)

0 = 1 = 2 = 3 = 4 = 5 = 6 = 7 = 9 =

10 =ce1 =2 =1 =2 =2 =2 =3 =

4 = 2 = 1 =

A 3 11(STAT/DIST) 5(Distr) 4( 't ) =

11(STAT/DIST) 5(Distr) 1(P() G)=

Keát quaû: Bieán thieân ñaõ chuaån hoaù ( 't ): –0,762 P( t ): 0,223

Tính toaùn cô soá n (BASE-N) Nhaán N4(BASE-N) ñeå vaøo phöông thöùc BASE-N khi baïn muoán thöïc hieän caùc tính toaùn duøng caùc giaù trò thaäp phaân, thaäp luïc phaân, nhò phaân vaø/hoaëc baùt phaân. Phöông thöùc soá maëc ñònh khôûi ñaàu khi baïn vaøo phöông thöùc BASE-N laø thaäp phaân, nghóa laø keát quaû ñöa vaøo vaø tính toaùn ñeàu duøng daïng thöùc soá thaäp phaân. Nhaán moät trong caùc phím sau ñeå chuyeån phöông thöùc soá: w(DEC) cho soá thaäp phaân, 6(HEX) cho soá thaäp luïc phaân, l(BIN) cho soá nhò phaân, hay i(OCT) cho soá baùt phaân.

Ñeå vaøo phöông thöùc BASE-N, chuyeån sang phöông thöùc nhò phaân, vaø tính 112 + 12

N4(BASE-N)

l(BIN)

11 + 1 =

Tieáp tuïc töø treân, chuyeån sang phöông thöùc thaäp luïc phaân vaø tính 1F 16 + 1 16

A6(HEX) 1 t(F) + 1 =

Tieáp tuïc töø treân, chuyeån sang phöông thöùc baùt phaân vaø tính 78 + 18

Ai(OCT) 7 + 1 =

5

STAT FIX

STAT FIX

STAT FIX

Vn-35

Löu yù: • Duøng caùc phím sau ñeå ñöa vaøo chöõ A tôùi F cho caùc giaù trò thaäp luïc phaân: -(A), $(B), w(C), s(D), c(E), t(F). • Trong phöông thöùc BASE-N, caùi vaøo cuûa giaù trò vaø phaàn muõ phaân soá (thaäp phaân) khoâng ñöôïc hoã trôï. Neáu moät keát quaû tính toaùn coù phaàn phaân, noù seõ bò chaët ñi. • Mieàn caùi vaøo vaø caùi ra laø 16 bit cho caùc giaù trò nhò phaân, vaø 32 bit cho caùc kieåu giaù trò khaùc. Ñieàu sau ñaây chæ ra chi tieát veà mieàn caùi vaøo vaø caùi ra.

Phöông thöùc cô soá n Mieàn caùi vaøo/caùi ra

Nhò phaân Döông: 0000000000000000 � x � 0111111111111111 AÂm: 1000000000000000 � x � 1111111111111111

Baùt phaân Döông: 00000000000 � x � 17777777777 AÂm: 20000000000 � x � 37777777777

Thaäp phaân –2147483648 � x � 2147483647

Thaäp luïc phaân

Döông: 00000000 � x � 7FFFFFFF AÂm: 80000000 � x � FFFFFFFF

Xaùc ñònh phöông thöùc soá cuûa giaù trò ñöa vaøo ñaëc bieät Baïn coù theå ñöa vaøo moät leänh ñaëc bieät ngay sau moät giaù trò xaùc ñònh phöông thöùc soá cuûa giaù trò ñoù. Leänh ñaëc bieät laø: d (thaäp phaân), h (thaäp luïc phaân), b (nhò phaân), vaø o (baùt phaân).

Ñeå tính 10 10 + 10 16 + 10 2 + 10 8 vaø hieån thò keát quaû nhö giaù trò thaäp phaân

Aw(DEC) 13(BASE) c1(d) 10 +

13(BASE) c2(h) 10 +

13(BASE) c3(b) 10 +

13(BASE) c4(o) 10 = 36

Chuyeån ñoåi keát quaû tính toaùn sang kieåu giaù trò khaùc Baïn coù theå duøng baát kì moät trong caùc thao taùc phím sau ñeå chuyeån ñoåi keát quaû tính toaùn hieän thôøi sang kieåu giaù trò khaùc: x(DEC) (thaäp phaân), 6(HEX) (thaäp luïc phaân), l(BIN) (nhò phaân), i(OCT)(baùt phaân).

Ñeå tính 15 10 × 37 10 trong phöông thöùc thaäp phaân, vaø roài chuyeån ñoåi keát quaû sang thaäp luïc phaân, nhò phaân vaø baùt phaân

Ax(DEC) 15 * 37 = 555 6(HEX) 0000022B l(BIN) 0000001000101011 i(OCT) 00000001053

Pheùp toaùn logic vaø phuû ñònh Maùy tính tay cuûa baïn cung caáp cho baïn caùc toaùn töû logic (vaø - and, hoaëc - or, hoaëc loaïi tröø - xor, hoaëc khoâng loaïi tröø - xnor) vaø caùc haøm

Vn-36

(Not, Neg) cho caùc pheùp toaùn logic vaø phuû ñònh treân caùc giaù trò nhò phaân. Duøng menu xuaát hieän khi baïn nhaán 13(BASE) ñeå ñöa vaøo caùc toaùn töû vaø pheùp toaùn logic naøy. Taát caû nhöõng ví duï sau ñeàu ñöôïc thöïc hieän trong phöông thöùc nhò phaân ( l(BIN)).

Ñeå xaùc ñònh pheùp vaø logic AND cuûa 10102 vaø 11002 (10102 and 11002)

A 1010 13(BASE)1(and) 1100 = 0000000000001000

Ñeå xaùc ñònh pheùp hoaëc logic OR cuûa 10112 vaø 110102 (10112 or 110102)

A 1011 13(BASE)2(or) 11010 = 0000000000011011

Ñeå xaùc ñònh pheùp hoaëc loaïi tröø logic XOR cuûa 10102 vaø 11002 (10102 xor 11002)

A 1010 13(BASE)3(xor) 1100 = 0000000000000110

Ñeå xaùc ñònh pheùp hoaëc khoâng loaïi tröø logic XNOR cuûa 11112 vaø 1012 (11112 xnor 1012)

A 1111 13(BASE)4(xnor) 101 = 1111111111110101

Ñeå xaùc ñònh phaàn buø theo bit cuûa 10102 (Not(10102)) A13(BASE)5(Not) 1010 )= 1111111111110101

Ñeå phuû ñònh (laáy phaàn buø cuûa hai) cuûa of 1011012 (Neg(1011012))

A13(BASE)6(Neg) 101101 )= 1111111111010011

Löu yù: Trong tröôøng hôïp giaù trò nhò phaân, baùt phaân hay thaäp luïc phaân phuû ñònh, maùy tính tay chuyeån giaù trò naøy sang nhò phaân, laáy phaàn buø hai, vaø roài chuyeån ngöôïc veà cô soá goác. Vôùi giaù trò thaäp phaân (cô soá-10), maùy tính tay ñôn thuaàn theâm daáu tröø.

Tính toaùn phöông trình (EQN)Baïn coù theå duøng thuû tuïc sau trong phöông thöùc EQN ñeå giaûi phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi hai hay ba aån, phöông trình baäc hai, vaø phöông trình baäc ba.1. Nhaán N5(EQN) ñeå vaøo phöông thöùc EQN.2. Treân menu xuaát hieän, löïa kieåu phöông trình.

Ñeå löïa kieåu tính toaùn naøy: Nhaán phím naøy:Phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi hai aån

1(anX + bnY = cn)

Phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi vôùi ba aån

2(anX + bnY + cnZ = dn)

Phöông trình baäc hai 3(aX2 + bX + c = 0)

Phöông trình baäc ba 4(aX3 + bX2 + cX + d = 0)

3. Duøng Boä soaïn thaûo heä soá xuaát hieän ñeå ñöa vaøo caùc giaù trò heä soá.• Ñeå giaûi 2x2 + x – 3 = 0, chaúng haïn, nhaán 3 ôû böôùc 2, vaø roài ñöa vaøo

ñieàu sau cho caùc heä soá (a = 2, b = 1, c = –3): 2=1=-3=.

Vn-37

• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn ñaõ ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán =.

• Nhaán A seõ xoaù taát caû caùc heä soá thaønh khoâng.Ñieàu quan troïng: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi Boä soaïn thaûo heä soá: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R, ∫, d/dx vaø ña caâu leänh cuõng khoâng theå ñöôïc ñöa vaøo baèng Boä soaïn thaûo heä soá.

4. Sau khi taát caû caùc giaù trò baïn muoán ñaõ ñöôïc ñöa vaøo, nhaán =.• Ñieàu naøy seõ hieån thò nghieäm. Moãi laàn nhaán = seõ cho hieån thò moät

nghieäm khaùc. Nhaán = khi nghieäm cuoái cuøng ñöôïc hieån thò seõ trôû laïi Boä soaïn thaûo heä soá.

• Baïn coù theå cuoän giöõa caùc nghieäm baèng vieäc duøng caùc phím c vaø f.

• Ñeå trôû veà Boä soaïn thaûo heä soá trong khi baát kì nghieäm naøo ñöôïc hieån thò, nhaán A.

Löu yù: • Cho duø Hieån thò töï nhieân ñöôïc löïa, nghieäm cuûa phöông trình tuyeán tính ñoàng thôøi khoâng ñöôïc hieån thò baèng vieäc duøng baát kì daïng naøo coù chöùa '. • Caùc giaù trò khoâng theå ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh kí phaùp kó ngheä treân maøn hình nghieäm. • Moät thoâng baùo xuaát hieän cho baïn bieát khi khoâng coù ñaùp soá hay ñaùp soá voâ haïn. Nhaán A hay = seõ quay laïi Boä soaïn thaûo heä soá.

Gaùn moät keát quaû cho moät bieán soá Trong khi moät giaù trò cuûa keát quaû pheùp tính coøn hieån thò, nhaán 1t(STO)y(A) ñeå gaùn keát quaû naøy cho bieán A.Löu yù: • Baïn coù theå gaùn moät giaù trò keát quaû cho baát kyø bieán soá saün coù naøo (A, B, C, D, E, F, X, Y, M). • Baïn coù theå gaùn moät keát quaû cho moät bieán soá ngay caû khi noù laø moät soá aûo. Löu yù raèng soá aûo ñoù ñöôïc gaùn cho moät bieán soá chæ ñöôïc chaáp nhaän neáu baïn gaùn töø phöông thöùc EQN ñeán phöông thöùc CMPLX. Nhaäp vaøo baát cöù phöông thöùc naøo khaùc seõ laøm cho soá aûo ñöôïc gaùn cho bieán soá bò xoùa.

Thay ñoåi thieát ñaët kieåu phöông trình hieän thôøi Nhaán N5(EQN) vaø roài löïa moät kieåu phöông trình töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu phöông trình laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá Boä soaïn thaûo heä soá bò ñoåi thaønh khoâng.

Ví duï tính toaùn phöông thöùc EQN

x + 2y = 3, 2x + 3y = 4

N5(EQN)1(anX + bnY = cn)

1 = 2 = 3 =

2 = 3 = 4 =

= (X=) –1 c (Y=) 2

Math

Vn-38

x – y + z = 2, x + y – z = 0, –x + y + z = 4

N5(EQN)2(anX + bnY + cnZ = dn)

1 =- 1 = 1 = 2 =

1 = 1 =- 1 =0 =

- 1 = 1 = 1 = 4 =

= (X=) 1 c (Y=) 2 c (Z=) 3

2x2 – 3x – 6 = 0 B

N5(EQN)3(aX2 + bX + c = 0)

2 =- 3 =- 6 == (X1=) 3 4+ 57

c (X2=) 3 4− 57

c (X-Value Minimum=)* 34

c (Y-Value Minimum=)* 578

−

* Giaù trò toái thieåu ñòa phöông ñöôïc hieån thò khi a > 0. Giaù trò toái ña ñòa phöông ñöôïc hieån thò khi a < 0.

x2 – 2'2x + 2 = 0 B

N5(EQN)3(aX2 + bX + c = 0)

1 =- 2 ! 2 )= 2 == (X=) '2

x3 – 2x2 – x + 2 = 0

N5(EQN)4(aX3 + bX2 + cX + d = 0)

1 =- 2 =- 1 = 2 == (X1=) –1 c (X2=) 2 c (X3=) 1

Tính toaùn ma traän (MATRIX) Duøng phöông thöùc MATRIX ñeå thöïc hieän tính toaùn coù chöùa ma traän tôùi 3 haøng vaø 3 coät. Ñeå thöïc hieän tính toaùn ma traän, tröôùc heát baïn gaùn döõ lieäu cho caùc bieán ma traän ñaëc bieät (MatA, MatB, MatC), vaø roài duøng caùc bieán naøy trong tính toaùn nhö ñöôïc neâu trong ví duï döôùi ñaây.

Ñeå gaùn 2 11 1

cho MatA vaø 2 –1–1 2

cho MatB, vaø roài thöïc hieän

caùc tính toaùn sau: ×2 11 1

2 –1–1 2

(MatA × MatB), +2 11 1

2 –1–1 2

(MatA+MatB) 1. Nhaán N6(MATRIX) ñeå vaøo phöông thöùc MATRIX.

Math

1

Vn-39

2. Nhaán 1(MatA) 5(2 × 2). • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò Boä soaïn thaûo

ma traän ñeå ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa ma traän 2 × 2 baïn xaùc ñònh cho MatA.

“A” vieát taét cho “MatA”.

3. Ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa MatA: 2 = 1 = 1 = 1 =. 4. Thöïc hieän thao taùc phím sau: 14(MATRIX) 2(Data) 2(MatB) 5

(2 × 2). • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò Boä soaïn thaûo ma traän ñeå ñöa vaøo caùc phaàn

töû cuûa ma traän 2 × 2 baïn xaùc ñònh cho MatB. 5. Ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa MatB: 2 =- 1 =- 1 = 2 =. 6. Nhaán A ñeå ñöa leân maøn hình tính toaùn, vaø thöïc hieän tính toaùn ñaàu

tieân (MatA × MatB): 14(MATRIX) 3(MatA) *14(MATRIX) 4(MatB) =. • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò maøn hình MatAns vôùi keát quaû tính toaùn.

“Ans” vieát taét cho “MatAns”.

Löu yù: “MatAns” vieát taét cho “Matrix Answer Memory - Boä nhôù traû lôøi ma traän”. Xem “Boä nhôù traû lôøi ma traän” ñeå bieát theâm thoâng tin.

7. Thöïc hieän tính toaùn tieáp (MatA+MatB): A14(MATRIX) 3(MatA) +14(MATRIX) 4(MatB) =.

Boä nhôù traû lôøi ma traän Baát kì khi naøo keát quaû cuûa tính toaùn ñöôïc thöïc hieän trong phöông thöùc MATRIX maøn hình seõ cho xuaát hieän keát quaû. Keát quaû naøy cuõng seõ ñöôïc gaùn cho bieán coù teân “MatAns”.

Bieán MatAns coù theå ñöôïc duøng trong tính toaùn nhö ñöôïc moâ taû döôùi ñaây.

• Ñeå cheøn bieán MatAns vaøo trong moät tính toaùn, thöïc hieän thao taùc phím sau: 14(MATRIX) 6(MatAns).

• Nhaán baát kì moät trong nhöõng phím sau ñaây trong khi maøn hình MatAns ñöôïc hieån thò seõ töï ñoäng chuyeån sang maøn hình tính toaùn: +, -, *, /, E, w, 1w( x 3 ). Maøn hình tính toaùn seõ cho hieän bieán MatAns ñöôïc theo sau bôûi toaùn töû hay haøm baïn vöøa nhaán phím.

Gaùn vaø soaïn thaûo döõ lieäu cho bieán ma traänÑieàu quan troïng: Caùc pheùp toaùn sau ñaây khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi Boä soaïn thaœo ma traän: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R vaø ña caâu leänh cuõng khoâng ñöôïc laø caùi vaøo beân trong Boä soaïn thaûo ma traän. Ñeå gaùn döõ lieäu môùi cho bieán ma traän: 1. Nhaán 14(MATRIX) 1(Dim), vaø roài, treân menu xuaát hieän ra, löïa

bieán ma traän maø baïn muoán gaùn döõ lieäu vaøo. 2. Treân menu tieáp xuaát hieän ra, löïa chieàu ( m × n ).

MAT

→MATMAT

→MATMAT

Vn-40

3. Duøng Boä soaïn thaûo ma traän xuaát hieän ra ñeå ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa ma traän.

Ñeå gaùn 1 0 –10 –1 1

cho MatC

14(MATRIX)

1(Dim) 3(MatC) 4(2 × 3)

1 = 0 =- 1 = 0 =- 1 = 1 =

Ñeå soaïn thaûo caùc phaàn töû cuûa bieán ma traän: 1. Nhaán 14(MATRIX) 2(Data), vaø roài, treân menu xuaát hieän ra, löïa

bieán ma traän baïn muoán soaïn thaûo. 2. Duøng Boä soaïn thaûo ma traän xuaát hieän ra ñeå soaïn thaûo caùc phaàn töû cuûa

ma traän. • Chuyeån con chaïy tôùi oâ chöùa phaàn töû baïn muoán thay ñoåi, ñöa vaøo giaù

trò môùi, vaø roài nhaán =. Ñeå sao noäi dung bieán ma traän (hay MatAns): 1. Duøng Boä soaïn thaûo ma traän ñeå hieån thò ma traän baïn muoán sao.

• Neáu baïn muoán sao MatA, chaúng haïn, thöïc hieän thao taùc sau: 14 (MATRIX) 2(Data) 1(MatA).

• Neáu baïn muoán sao noäi dung MatAns, thöïc hieän ñieàu sau ñeå hieån thò maøn hình MatAns: A14(MATRIX) 6(MatAns) =.

2. Nhaán 1t(STO), vaø roài thöïc hieän moät trong nhöõng thao taùc phím sau ñeå xaùc ñònh nôi sao vaøo: -(MatA), $(MatB), hay w(MatC). • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò Boä soaïn thaûo ma traän vôùi noäi dung cuûa baûn

sao.

Ví duï tính ma traänVí duï sau ñaây duøng MatA = 2 1

1 1 vaø MatB = 2 –1–1 2 töø 1, vaø

MatC = 1 0 –10 –1 1 töø 2. Baïn coù theå ñöa bieán ma traän vaøo moät thao taùc

phím baèng vieäc nhaán 14(MATRIX) vaø roài nhaán vaøo moät trong caùc phím soá sau: 3(MatA), 4(MatB), 5(MatC).

3 × MatA (nhaân voâ höôùng vôùi ma traän).

A 3 *MatA =

Laáy ñònh thöùc cuûa MatA (det(MatA)).

A14(MATRIX) 7(det) MatA )= 1

Laáy chuyeån vò cuûa MatC (Trn(MatC)).

A14(MATRIX) 8(Trn) MatC )=

Laáy ma traän ñaûo ngöôïc cuûa MatA (MatA –1 ).

Löu yù: Baïn khoâng theå duøng 6 cho caùi vaøo naøy. Duøng phím E ñeå ñöa vaøo “ –1”.

AMatA E=

2MAT

3

4

5

6

Vn-41

Laáy giaù trò tuyeät ñoái cuûa töøng phaàn töû cuûa MatB (Abs(MatB)).

A1w(Abs) MatB )=

Xaùc ñònh bình phöông vaø laäp phöông cuûa MatA (MatA 2 , MatA 3 ).

Löu yù: Baïn khoâng theå duøng 6 cho vieäc ñöa vaøo naøy. Duøng w ñeå xaùc ñònh bình phöông, vaø duøng 1w(x3) ñeå xaùc ñònh laäp phöông.

AMatA w=

AMatA 1w( x 3 ) =

Taïo ra baûng soá töø 2 haøm (TABLE)TABLE sinh ra moät baûng soá döïa treân moät hay hai haøm. Baïn coù theå duøng haøm f(x) hay hai haøm f(x) vaø g(x). Xem “Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay” ñeå bieát theâm thoâng tin. Thöïc hieän caùc böôùc sau ñeå sinh ra baûng soá.1. Nhaán N7 (TABLE) ñeå vaøo phöông thöùc TABLE.2. Duøng bieán soá X ñeå ñöa vaøo 2 haøm, moät laø trong daïng thöùc f(x) vaø bieán

soá khaùc trong daïng thöùc g(x).• Haõy chaéc ñöa vaøo bieán X (S)(X)) khi sinh ra moät baûng soá. Baát

kì bieán naøo khaùc X ñeàu ñöôïc xöû lí nhö moät haèng.• Neáu baïn söû duÏng moät soá ñôn, thì chæ ñöa moät haøm vaøo daÏng thöùc

f(x).• Caùc haøm sau khoâng theå ñöôïc duøng trong haøm naøy: Pol, Rec, ∫ , d / dx ,

Σ , Π.

3. Ñaùp laïi lôøi nhaéc xuaát hieän, haõy ñöa vaøo caùc giaù trò baïn muoán duøng, nhaán = sau moãi giaù trò.

Vôùi lôøi nhaéc: Ñöa vaøo:

Start? Ñöa vaøo giôùi haïn döôùi cuûa X (maëc ñinh = 1).

End? Ñöa vaøo giôùi haïn treân cuûa X (maëc ñònh = 5).Löu yù: Haõy chaéc chaén raèng trò End luoân luoân lôùn hôn trò Start.

Step?

Ñöa vaøo böôùc taêng (maëc ñònh = 1).Löu yù: Step xaùc ñònh caùch giaù trò Start phaûi tuaàn töï taêng leân khi baûng soá ñöôïc sinh ra. Neáu baïn xaùc ñònh Start = 1 vaø Step = 1, X seõ tuaàn töï ñöôïc gaùn caùc giaù trò 1, 2, 3, 4 vaân vaân ñeå sinh ra baûng soá cho tôùi khi giaù trò End ñöôïc ñaït tôùi.

• Ñöa vaøo giaù trò Step roài nhaán = sinh ra vaø hieån thò baûng soá töông öùng vôùi caùc tham bieán baïn xaùc ñònh.

• Nhaán A khi maøn hình baûng soá ñöôïc hieån thò seõ trôû laïi maøn hình ñöa vaøo haøm ôû böôùc 2.

7

8

Vn-42

Ñeå sinh ra moät baûng soá cho haøm f(x) = x2 + 12

vaø haøm g(x) = x2 – 12

trong mieàn –1 � x � 1, ñöôïc taêng theo böôùc cuûa 0,5 B

N7(TABLE)

1N(SETUP)c5(TABLE)2(f(x),g(x))

S)(X)x+ 1 ' 2

=

• Nhaán = maø khoâng ñöa vaøo baát kyø soá naøo cho g(x) seõ taïo ra moät baûng soá chæ döïa vaøo f(x).

S)(X)x- 1 ' 2

=- 1 = 1 = 0.5 =

Löu yù: • Soá lôùn nhaát cuûa caùc doøng trong baûng soá ñöôïc sinh ra, seõ phuï thuoäc vaøo vieäc caøi ñaët baûng menu thieát laäp. Treân 30 doøng thì seõ ñöôïc hoã trôï caøi ñaët “f(x)”, trong khi 20 doøng ñöôïc hoã trôï caøi ñaët “f(x),g(x)”. • Baïn coù theå duøng maøn hình baûng soá chæ ñeå xem caùc giaù trò. Noäi dung baûng khoâng theå ñöôïc söûa ñoåi. • Thao taùc sinh baûng soá laøm cho noäi dung cuûa bieán X bò thay ñoåi.Ñieàu quan troïng: Haøm baïn ñöa vaøo cho vieäc sinh baûng soá bò xoaù ñi baát kì khi naøo baïn hieån thò menu thieát laäp trong phöông thöùc TABLE vaø chuyeån giöõa Hieån thò töï nhieân vaø Hieån thò tuyeán tính.

Tính toaùn veùc-tô (VECTOR)Duøng phöông thöùc VECTOR ñeå thöïc hieän caùc tính toaùn veùc-tô 2 vaø 3 chieàu. Ñeå thöïc hieän moät tính toaùn veùc-tô, baïn tröôùc heát gaùn döõ lieäu cho caùc bieán veùc-tô ñaëc bieät (VctA, VctB, VctC), vaø roài duøng caùc bieán naøy trong tính toaùn nhö ñöôïc neâu trong ví duï döôùi ñaây.

Gaùn (1, 2) vaøo VctA vaø (3, 4) vaøo VctB, vaø roài thöïc hieän tính toaùn sau: (1, 2) + (3, 4)

1. Nhaán N8(VECTOR) ñeå vaøo phöông thöùc VECTOR. 2. Nhaán 1(VctA) 2(2).

• Ñieàu naøy seõ hieån thò Boä soaïn thaûo veùc-tô ñeå ñöa vaøo veùc-tô 2 chieàu cho VctA.

“A” vieát taét cho “VctA”.

3. Ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa VctA: 1 = 2 =.

Math

Math

Math

Math

Math

1

VCT

Vn-43

4. Thöïc hieän thao taùc phím sau: 15(VECTOR) 2(Data) 2(VctB) 2(2). • Ñieàu naøy seõ hieån thò Boä soaïn thaûo veùc-tô ñeå ñöa vaøo veùc-tô 2 chieàu

cho VctB. 5. Ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa VctB: 3 = 4 =. 6. Nhaán A ñeå ñöa leân maøn hình tính toaùn, vaø thöïc hieän tính toaùn (VctA +

VctB): 15(VECTOR) 3(VctA) +15(VECTOR) 4(VctB) =. • Ñieàu naøy seõ hieån thò maøn hình VctAns vôùi keát quaû tính toaùn.

“Ans” vieát taét cho “VctAns”.

Löu yù: “VctAns” vieát taét cho “Vector Answer Memory - Boä nhôù traû lôøi veùc-tô”. Xem “Boä nhôù traû lôøi veùc-tô” ñeå bieát theâm thoâng tin.

Boä nhôù traû lôøi veùc-tôBaát kì khi naøo keát quaû cuûa tính toaùn ñöôïc thöïc hieän trong phöông thöùc VECTOR laø moät veùc-tô, maøn hình VctAns seõ xuaát hieän cuøng keát quaû. Keát quaû cuõng ñöôïc gaùn cho bieán coù teân “VctAns”.

Bieán VctAns coù theå ñöôïc duøng trong tính toaùn nhö ñöôïc xaùc ñònh sau ñaây. • Ñeå theâm bieán VctAns vaøo trong tính toaùn, thöïc hieän thao taùc phím sau:

15(VECTOR) 6(VctAns). • Nhaán baát kì moät trong caùc phím sau trong khi maøn hình VctAns ñang

ñöôïc hieån thò seõ töï ñoäng chuyeån sang maøn hình tính toaùn: +, -, *, /. Maøn hình tính toaùn seõ bieåu thò bieán VctAns ñi sau laø toaùn töû cho phím baïn vöøa nhaán.

Gaùn vaø soaïn thaûo döõ lieäu bieán veùc-tôÑieàu quan troïng: Thao taùc sau khoâng ñöôïc Boä soaïn thaûo veùc-tô hoã trôï: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R vaø ña caâu leänh cuõng khoâng theå laø caùi vaøo cho Boä soaïn thaûo veùc-tô.Ñeå gaùn döõ lieäu môùi cho bieán veùc-tô: 1. Nhaán 15(VECTOR) 1(Dim), vaø roài, treân menu xuaát hieän ra, löïa

bieán veùc-tô maø baïn muoán gaùn döõ lieäu. 2. Treân menu tieáp xuaát hieän ra, löïa chieàu ( m ). 3. Duøng Boä soaïn thaûo veùc-tô xuaát hieän ra ñeå ñöa vaøo caùc phaàn töû cuûa

veùc-tô.

Ñeå gaùn (2, –1, 2) cho VctC

15(VECTOR) 1(Dim) 3(VctC) 1(3)

2 =- 1 = 2 =

Ñeå soaïn thaûo caùc phaàn töû cuûa bieán veùc-tô: 1. Nhaán 15(VECTOR) 2(Data), vaø roài, treân menu hieän ra, löïa bieán

veùc-tô baïn muoán soaïn thaûo. 2. Duøng Boä soaïn thaûo veùc-tô xuaát hieän ra ñeå soaïn thaûo caùc phaàn töû cuûa

veùc-tô. • Chuyeån con chaïy tôùi oâ coù chöùa phaàn töû baïn muoán thay ñoåi, ñöa vaøo

giaù trò môùi, vaø roài nhaán =.

→VCTVCT

2VCT

Vn-44

Ñeå sao noäi dung bieán veùc-tô (hay VctAns): 1. Duøng Boä soaïn thaûo veùc-tô ñeå hieån thò veùc-tô baïn muoán sao.

• Neáu baïn muoán sao VctA, chaúng haïn, thöïc hieän thao taùc phím sau: 15(VECTOR) 2(Data) 1(VctA).

• Neáu baïn muoán sao noäi dung VctAns, thöïc hieän ñieàu sau ñeå hieån thò maøn hình VctAns: A15(VECTOR) 6(VctAns) =.

2. Nhaán 1t(STO), vaø roài thöïc hieän moät trong caùc thao taùc phím sau ñeå xaùc ñònh nôi sao vaøo: -(VctA), $(VctB), hay w(VctC). • Ñieàu naøy seõ hieån thò Boä soaïn thaûo veùc-tô vôùi noäi dung cuûa nôi sao

vaøo.

Ví duï tính veùc-tô Caùc ví duï sau ñaây duøng VctA = (1, 2) vaø VctB = (3, 4) töø 1, vaø VctC = (2, –1, 2) töø 2. Baïn coù theå ñöa vaøo bieán veùc-tô trong thao taùc phím baèng caùch nhaán 15(VECTOR) vaø roài nhaán moät trong caùc phím soá sau ñaây: 3(VctA), 4(VctB), 5(VctC).

3 × VctA (Nhaân voâ höôùng veùc-tô), 3 × VctA – VctB (Ví duï tính toaùn duøng VctAns)

A 3 *VctA =

-VctB =

VctA • VctB (Daáu chaám nhaân veùc-tô)

AVctA 15(VECTOR) 7(Dot) VctB =

VctA × VctB (Daáu nhaân veùc-tô)

AVctA *VctB =

Thu ñöôïc giaù trò tuyeät ñoái cuûa VctC.

A1w(Abs) VctC )=

Xaùc ñònh goùc ñöôïc taïo neân bôûi VctA vaø VctB theo ba vò trí thaäp phaân (Fix 3). v

(cos θ = (A • B)�A��B�

, maø trôû thaønh θ = cos –1 (A • B)�A��B�

)

1N(SETUP) 6(Fix) 3

A(VctA 15(VECTOR) 7(Dot) VctB )/

3

VCT

VCT

4VCT

5VCT

6VCT

7

Vn-45

(1w(Abs) VctA )1w(Abs)

VctB ))=

1c(cos –1 ) G)=

Tính toaùn baát phöông trình (INEQ)Baïn coù theå duøng thuû tuïc sau ñeå giaûi baát phöông trình baäc hai hay baát phöông trình baäc ba.1. Nhaán Nc1(INEQ) ñeå vaøo phöông thöùc INEQ.2. Treân menu xuaát hieän, löïa kieåu baát phöông trình.

Ñeå löïa kieåu baát phöông trình naøy: Haõy nhaán phím naøy:

Baát phöông trình baäc hai 1(aX2 + bX + c )

Baát phöông trình baäc ba 2(aX3 + bX2 + cX + d )

3. Treân menu xuaát hieän, duøng caùc phím 1 tôùi 4 ñeå löïa kieåu kí hieäu baát phöông trình vaø höôùng.

4. Duøng Boä soaïn thaûo heä soá xuaát hieän ra ñeå ñöa vaøo caùc giaù trò heä soá.• Ñeå giaûi x2 + 2x – 3 < 0 chaúng haïn, ñöa vaøo caùc heä soá a = 1, b = 2, c

= –3 baèng vieäc nhaán 1= 2 =- 3 =.• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn vöøa ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích

hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán =.• Nhaán A seõ xoaù taát caû caùc heä soá veà khoâng.Löu yù: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi Boä soaïn thaûo heä soá: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R, ∫ , d / dx , vaø ña caâu leänh cuõng khoâng ñöôïc ñöa vaøo baèng Boä soaïn thaûo heä soá.

5. Sau khi taát caû caùc giaù trò ñaõ laø nhö baïn mong muoán, nhaán =. • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò nghieäm.• Ñeå trôû veà Boä soaïn thaûo heä soá trong khi nghieäm ñang ñöôïc hieån thò,

nhaán A. Löu yù: Caùc giaù trò khoâng theå ñöôïc chuyeån ñoåi sang kí phaùp kó ngheä treân maøn hình nghieäm.

Thay ñoåi kieåu baát phöông trìnhNhaán Nc1(INEQ) vaø theá roài löïa choïn kieåu baát phöông trình töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu baát phöông trình laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá trong Boä soaïn thaûo heä soá ñoåi thaønh khoâng.

VCT FIX

VCT FIX

Vn-46

Ví duï tính toaùn theo phöông thöùc INEQ

x2 + 2 x – 3 < 0 B

Nc1(INEQ)1(aX2 + bX + c)

2(aX2 + bX + c < 0)

1 = 2 =- 3 =

=

x2 + 2 x – 3 � 0 B

Nc1(INEQ)1(aX2 + bX + c)

3(aX2 + bX + c � 0)

1 = 2 =- 3 =

=

Löu yù: Nghieäm ñöôïc hieån thò nhö ñöôïc neâu ôû ñaây khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.

2x3 − 3 x2 � 0 B

Nc1(INEQ)2(aX3 + bX2 + cX + d)

3(aX3 + bX2 + cX + d � 0)

2 =- 3 =

=

3x3 + 3 x2 – x � 0 B

Nc1(INEQ)2(aX3 + bX2 + cX + d)

1(aX3 + bX2 + cX + d � 0)

3 = 3 =- 1 =

=

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Math

Vn-47

eee

Löu yù: Caùc nghieäm ñöôïc hieån thò nhö neâu ôû ñaây khi Hieån thò tuyeán tính ñöôïc löïa.

Hieån thò nghieäm ñaëc bieät• “All Real Numbers” xuaát hieän treân maøn hình nghieäm khi nghieäm cuûa baát

phöông trình taát caû ñeàu laø soá.

x2 � 0 B

Nc1(INEQ)1(aX2 + bX + c) 3(aX2 + bX + c � 0)

1 = 0 = 0 ==

• “No-Solution” xuaát hieän treân maøn hình nghieäm khi khoâng coù nghieäm cho baát phöông trình (nhö X2 < 0).

Tính tæ soá (RATIO)Phöông thöùc RATIO cho pheùp baïn xaùc ñònh giaù trò cuûa X trong bieåu thöùc tæ soá a : b = X : d (hay a : b = c : X) khi caùc giaù trò a, b, c vaø d ñaõ ñöôïc bieát. Ñieàu sau ñaây chæ ra thuû tuïc chung ñeå duøng RATIO.1. Nhaán Nc2(RATIO) ñeå vaøo phöông thöùc RATIO.2. Treân menu xuaát hieän, löïa 1(a : b=X : d) hay 2(a : b=c : X). 3. Treân maøn hình Boä soaïn thaûo heä soá xuaát hieän, ñöa vaøo cho tôùi 10 chöõ

soá cho töøng giaù trò ñöôïc yeâu caàu (a, b, c, d).• Ñeå giaûi 3 : 8 = X : 12 cho X, chaúng haïn, nhaán 1 ôû böôùc 1, vaø roài ñöa

vaøo ñieàu sau cho caùc heä soá (a = 3, b = 8, d = 12): 3 = 8 = 12 =.• Ñeå thay ñoåi giaù trò heä soá baïn vöøa ñöa vaøo, chuyeån con chaïy tôùi oâ thích

hôïp, ñöa vaøo giaù trò môùi, vaø roài nhaán =.• Nhaán A seõ xoaù taát caû caùc heä soá thaønh khoâng.Löu yù: Caùc thao taùc sau khoâng ñöôïc hoã trôï bôûi Boä soaïn thaûo heä soá: m, 1m(M–), 1t(STO). Pol, Rec, ÷R, ∫ , d / dx , vaø ña caâu leänh cuõng khoâng ñöôïc ñöa vaøo baèng Boä soaïn thaûo heä soá.

4. Sau khi taát caû caùc giaù trò ñaõ laø nhö baïn mong muoán, nhaán =. • Ñieàu naøy seõ cho hieån thò nghieäm (giaù trò cuûa X). Nhaán = laàn nöõa seõ

trôû laïi Boä soaïn thaûo heä soá.Ñieàu quan troïng: Loãi Math ERROR seõ xuaát hieän neáu baïn thöïc hieän tính toaùn trong khi 0 laø caùi vaøo cho moät heä soá.

Thay ñoåi kieåu bieáu thöùc tæ soáVaøo laïi phöông thöùc RATIO vaø löïa kieåu bieåu thöùc tæ soá baïn muoán coù töø menu xuaát hieän. Thay ñoåi kieåu bieáu thöùc tæ soá laøm cho caùc giaù trò cuûa moïi heä soá cuûa Boä soaïn thaûo heä soá ñoåi thaønh khoâng.

Math

Math

Vn-48

Ví duï tính toaùn phöông thöùc RATIO

Ñeå tính X trong tæ soá 1 : 2 = X : 10

,c2(RATIO)

1(a : b=X : d) 1 = 2 = 10 =

=

Ñeå tính X trong tæ soá 1 : 2 = 10 : X

,c2(RATIO)

2(a : b=c : X) 1 = 2 = 10 =

=

Tính toaùn phaân phoái (DIST)Baïn coù theå duøng caùc böôùc sau ñaây ñeå thöïc hieän baûy loaïi tính toaùn phaân phoái khaùc nhau.1. Nhaán phím Nc3(DIST) ñeå nhaäp vaøo phöông thöùc DIST.2. Caùc loaïi tính toaùn seõ xuaát hieän treân menu, baïn haõy choïn moät loaïi tính

toaùn phaân phoái.Ñeå choïn loaïi tính toaùn naøy: Haõy nhaán phím naøy:Maät ñoä xaùc suaát bình thöôøng 1(Normal PD)Phaân phoái tích luõy bình thöôøng 2(Normal CD)Phaân phoái tích luõy bình thöôøng nghòch ñaûo 3(Inverse Normal)

Xaùc suaát nhò thöùc 4(Binomial PD)Phaân phoái tích luõy nhò thöùc c1(Binomial CD)Xaùc suaát Poisson c2(Poisson PD)Phaân phoái tích luõy Poisson c3(Poisson CD)

Math

Math

Math

Math

Vn-49

3. Nhaäp vaøo caùc giaù trò cho caùc bieán soá.• Vôùi Binomial PD, Binomial CD, Poisson PD, vaø Poisson CD, baïn coù

theå ñöa vaøo döõ lieäu maãu vaø thöïc hieän tính toaùn.4. Sau khi ñöa vaøo caùc giaù trò cho taát caû caùc bieán soá, nhaán =.

• Hieån thò caùc keát quaû tính toaùn.• Nhaán = hay A trong khi keát quaû cuûa tính toaùn ñaõ hieån thò seõ trôû

laïi treân maøn hình ñöa vaøo cuûa bieán soá ñaàu tieân.Löu yù: • Ñeå thay ñoåi loaïi tính toaùn phaân phoái sau khi baïn nhaäp vaøo phöông thöùc DIST, nhaán !1(STAT/DIST)1(Type) vaø choïn loaïi phaân phoái baïn muoán. • Ñoä chính xaùc cuûa tính toaùn phaân phoái ñaït ñeán 5 chöõ soá coù yù nghóa.

Bieán soá ñöôïc pheùp ñöa vaøoSau ñaây laø caùc bieán soá tính toaùn phaân phoái ñöôïc ñöa vaøo caùc giaù trò.Normal PD ........................... x, σ, �Normal CD ........................... Lower, Upper, σ, �Inverse Normal .................... Area, σ, � (Caøi ñaët Tail luoân ôû beân traùi)Binomial PD, Binomial CD ... x (hay List), N, pPoisson PD, Poisson CD ..... x (hay List), �x: döõ lieäu, σ: ñoä leäch chuaån (σ � 0), �: giaù trò trung bình, Lower: bieân döôùi, Upper: bieân treân, Tail: ñaëc taû Tail cuûa giaù trò xaùc suaát, Area: giaù trò xaùc suaát (0 � Area � 1), List: danh saùch döõ lieäu maãu, N: soá thöû nghieäm, p: xaùc suaát thaønh coâng (0 � p � 1)

Maøn hình danh saùch (Binomial PD, Binomial CD, Poisson PD, Poisson CD)Vôùi Binomial PD, Binomial CD, Poisson PD, vaø Poisson CD, duøng maøn hình danh saùch cho döõ lieäu maãu nhaäp. Baïn coù theå ñöa vaøo 25 döõ lieäu maãu cho moãi bieán soá. Caùc keát quaû cuûa tính toaùn cuõng ñöôïc hieån thò treân maøn hình danh saùch.

Loaïi tính toaùn phaân phoái

Giaù trò taïi vò trí con troû maøn hình hieän taïi

X: Döõ lieäu maãu Ans: Nhöõng keát quaû tính toaùnSöûa döõ lieäu maãu: Di chuyeån con troû maøn hình ñeán oâ chöùa caùc döõ lieäu maãu maø baïn muoán söûa, nhaäp vaøo döõ lieäu maãu môùi, vaø nhaán =.Xoùa döõ lieäu maãu: Di chuyeån con troû maøn hình ñeán döõ lieäu maãu baïn muoán xoùa vaø nhaán D.Cheøn döõ lieäu maãu: Di chuyeån con troû maøn hình ñeán vò trí baïn muoán cheøn döõ lieäu maãu, nhaán !1(STAT/DIST)2(Edit)1(Ins), vaø sau ñoù ñöa vaøo döõ lieäu maãu.Xoùa taát caû döõ lieäu maãu: Nhaán !1(STAT/DIST)2(Edit)2(Del-A).

Ví duï veà tính toaùn phöông thöùc DIST

Ñeå tính maät ñoä xaùc suaát bình thöôøng khi x = 36, σ = 2, � =35

Nc3(DIST)

Vn-50

1(Normal PD)

36 =

2 =

35 =

Keát quaû: 0,1760326634• Nhaán = hay A trôû veà maøn hình ñöa vaøo x.

Ñeå tính xaùc suaát nhò thöùc cho döõ lieäu maãu {10, 11, 12, 13, 14} khi N=15 vaø p=0,6

Nc3(DIST)4(Binomial PD)

Hieån thò maøn hình danh saùch: 1(List)

• Ñeå xaùc ñònh döõ lieäu duøng daïng thöùc tham soá, nhaán 2(Var).

10 = 11 = 12 = 13 = 14 =

=

15 =

0.6 =

Vn-51

ecccc

Keát quaû: x = xaùc suaát nhò thöùc cuûa 10 � 0,18594 x = xaùc suaát nhò thöùc cuûa 11 � 0,12678 x = xaùc suaát nhò thöùc cuûa 12 � 0,063388 x = xaùc suaát nhò thöùc cuûa 13 � 0,021942 x = xaùc suaát nhò thöùc cuûa 14 � 4,7018 × 10−3

• Nhaán = ñeå trôû laïi maøn hình nhaäp N. Nhaán A trôû laïi maøn hình danh saùch (döõ lieäu maãu ñöa vaøo ñöôïc löu tröõ).

Löu yù: • Tröôøng hôïp sau ñaây khoâng theå duøng trong caùc tính toaùn phaân phoái: Pol, Rec, ÷R, ∫, d/dx. • Khi döõ lieäu ñöôïc ñònh roõ duøng daïng thöùc tham soá, caùc keát quaû cuûa tính toaùn seõ ñöôïc löu tröõ trong boä nhôù Ans. • Thoâng baùo loãi seõ xuaát hieän neáu giaù trò ñöa vaøo naèm beân ngoaøi phaïm vi cho pheùp. “ERROR” seõ xuaát hieän trong coät Ans cuûa maøn hình danh saùch khi giaù trò nhaäp vaøo cho döõ lieäu maãu töông öùng naèm ngoaøi mieàn cho pheùp.

Haèng soá khoa hoïc Maùy tính tay cuûa baïn coù tôùi 40 haèng soá khoa hoïc coù theå ñöôïc duøng trong baát kì phöông thöùc naøo beân caïnh BASE-N. Töøng haèng khoa hoïc ñeàu ñöôïc hieån thò nhö moät kí hieäu duy nhaát (nhö π) coù theå ñöôïc duøng beân trong caùc tính toaùn. Ñeå ñöa moät haèng soá khoa hoïc vaøo trong tính toaùn, nhaán 17(CONST) vaø roài ñöa vaøo moät soá coù 2 chöõ soá töông öùng vôùi haèng baïn muoán.

Ñeå ñöa vaøo haèng soá khoa hoïc C 0 (toác ñoä aùnh saùng trong chaân khoâng), vaø hieån thò giaù trò cuûa noù

A17(CONST)

28(C 0 ) =

Ñeå tính C 0 = 1ε0μ0

B

A' 1 c!17(CONST) 32( ε 0 )

17(CONST) 33( � 0 ) =

Math

Math

Vn-52

Sau ñaây laø caùc soá coù hai chöõ soá daønh cho töøng haèng soá khoa hoïc.

01: (mp) khoái löôïng proton 02: (mn) khoái löôïng neutron

03: (me) khoái löôïng ñieän töû 04: (m � ) khoái löôïng muon

05: (a 0 ) baùn kính Bohr 06: (h) haèng soá Planck

07: ( � N) töø tính haït nhaân 08: ( � B) töø tính Bohr

09: ( h) haèng soá Planck, hôïp lí hoaù 10: ( α ) haèng caáu truùc mòn

11: (re) baùn kính ñieän töû coå ñieån 12: ( λ c) chieàu daøi soùng Compton

13: ( γ p) tæ leä töø hoài chuyeån proton 14: ( λ cp) chieàu daøi soùng proton Compton

15: ( λ cn) chieàu daøi soùng neutron Compton 16: (R ∞ ) haèng Rydberg

17: (u) ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû 18: ( � p) moâ men töø proton

19: ( � e) moâ men töø ñieän töû 20: ( � n) moâ men töø neutron

21: ( �� ) moâ men töø muon 22: (F) haèng Faraday

23: (e) ñieän tích sô caáp 24: (NA) haèng Avogadro

25: (k) haèng Boltzmann 26: (Vm) khoái löôïng phaân töû gam cuûa khí lí töôûng (273,15K, 100kPa)

27: (R) haèng khí phaân töû gam 28: (C 0 ) toác ñoä aùnh saùng trong chaân khoâng

29: (C 1 ) haèng phaùt xaï thöù nhaát 30: (C 2 ) haèng phaùt xaï thöù hai

31: ( σ ) haèng Stefan-Boltzmann 32: ( ε 0 ) haèng ñieän töû

33: ( � 0 ) haèng töø 34: ( φ 0 ) löôïng töû luoàng töø

35: (g) taêng toác haáp daãn chuaån 36: (G 0 ) löôïng töû daãn ñieän

37: (Z 0 ) trôû khaùng ñaëc tröng cuûa chaân khoâng

38: (t) nhieät ñoä Celsius

39: (G) haèng haáp daãn Newton 40: (atm) aùp suaát chuaån

Caùc giaù trò naøy ñeàu döïa treân caùc giaù trò ñöôïc CODATA (2010) khuyeán caùo.

Vn-53

Chuyeån ñoåi ñoä ño Caùc leänh chuyeån ñoåi ñoä ño coù saün cuûa maùy tính tay naøy laøm cho vieäc chuyeån ñoåi caùc giaù trò töø ñôn vò naøy sang ñôn vò khaùc thaønh ñôn giaûn. Baïn coù theå duøng caùc leänh chuyeån ñoåi ñoä ño trong baát kì phöông thöùc tính toaùn naøo ngoaïi tröø BASE-N vaø TABLE. Ñeå ñöa moät leänh chuyeån ñoåi vaøo trong moät tính toaùn, nhaán 18(CONV) vaø roài ñöa vaøo moät soá coù hai chöõ soá töông öùng vôùi leänh baïn muoán.

Ñeå chuyeån 5 cm sang inch b

A 5 18(CONV)

02(cm 'in) =

Ñeå chuyeån 100 g sang ounce b

A 100 18(CONV) 22(g 'oz) =

Ñeå chuyeån –31°C thaønh Fahrenheit b

A- 31 18(CONV) 38(°C '°F) =

Baûng sau chæ ra caùc soá coù 2 chöõ soá cho töøng leänh chuyeån ñoåi ñoä ño. 01: in ' cm 02: cm ' in 03: ft ' m 04: m ' ft

05: yd ' m 06: m ' yd 07: mile ' km 08: km ' mile

09: n mile ' m 10: m ' n mile 11: acre ' m 2 12: m 2 ' acre

13: gal (US) 'R 14: R ' gal (US) 15: gal (UK) 'R 16: R ' gal (UK)

17: pc ' km 18: km ' pc 19: km/h ' m/s 20: m/s ' km/h

21: oz ' g 22: g ' oz 23: lb ' kg 24: kg ' lb

25: atm ' Pa 26: Pa ' atm 27: mmHg ' Pa 28: Pa ' mmHg

29: hp ' kW 30: kW ' hp 31: kgf/cm 2 ' Pa 32: Pa ' kgf/cm 2

33: kgf • m ' J 34: J ' kgf • m 35: lbf/in 2 ' kPa 36: kPa ' lbf/in 2

37: °F ' °C 38: °C ' °F 39: J ' cal 40: cal ' J

Döõ lieäu coâng thöùc chuyeån ñoåi döïa treân “NIST Special Publication 811 (2008)”. Löu yù: Leänh J 'cal thöïc hieän chuyeån ñoåi cho caùc giaù trò ôû nhieät ñoä 15°C.

Vn-54

Mieàn tính toaùn, soá chöõ soá vaø ñoä chính xaùcMieàn tính toaùn, soá chöõ soá ñöôïc duøng cho tính toaùn beân trong, vaø ñoä chính xaùc phuï thuoäc vaøo kieåu tính toaùn baïn thöïc hieän.

Mieàn tính toaùn vaø ñoä chính xaùcMieàn tính toaùn ±1 × 10–99 tôùi ±9,999999999 × 1099 hay 0

Soá chöõ soá cho tính toaùn beân trong 15 chöõ soá

Ñoä chính xaùc Noùi chung, ±1 taïi chöõ soá thöù 10 cho tính toaùn ñôn. Ñoä chính xaùc cho hieån thò muõ laø ±1 taïi chöõ soá ít yù nghóa nhaát. Sai soá bò tích luyõ trong tröôøng hôïp tính toaùn lieân tieáp.

Mieàn ñöa vaøo tính toaùn haøm vaø ñoä chính xaùcHaøm Mieàn ñöa vaøo

sinxDEG 0 � |x| � 9 × 109

RAD 0 � |x| � 157079632,7GRA 0 � |x| � 1 × 1010

cosxDEG 0 � |x| � 9 × 109

RAD 0 � |x| � 157079632,7GRA 0 � |x| � 1 × 1010

tanxDEG Nhö sinx, ngoaïi tröø khi |x| = (2n–1) × 90.RAD Nhö sinx, ngoaïi tröø khi |x| = (2n–1) × π/2.GRA Nhö sinx, ngoaïi tröø khi |x| = (2n–1) × 100.

sin–1x0 � |x| � 1

cos–1x

tan–1x 0 � |x| � 9,999999999 × 1099

sinhx0 � |x| � 230,2585092

coshx

sinh–1x 0 � |x| � 4,999999999 × 1099

cosh–1x 1 � x � 4,999999999 × 1099

tanhx 0 � |x| � 9,999999999 × 1099

tanh–1x 0 � |x| � 9,999999999 × 10–1

logx/lnx 0 � x � 9,999999999 × 1099

10x –9,999999999 × 1099 � x � 99,99999999

ex –9,999999999 × 1099 � x � 230,2585092

'x 0 � x � 1 × 10100

x2 |x| � 1 × 1050

Vn-55

x –1 |x| � 1 × 10100 ; x G 03'x |x| � 1 × 10100

x! 0 � x � 69 (x laø soá nguyeân)

nPr 0 � n � 1 × 1010, 0 � r � n (n, r laø soá nguyeân)1 � {n!/(n–r)!} � 1 × 10100

nCr 0 � n � 1 × 1010, 0 � r � n (n, r laø soá nguyeân)1 � n!/r! � 1 × 10100 hay 1 � n!/(n–r)! � 1 × 10100

Pol(x, y)|x|, |y| � 9,999999999 × 1099

x2 + y2 � 9,999999999 × 1099

Rec(r, θ) 0 � r � 9,999999999 × 1099

θ: Nhö sinx

°’ ”

|a|, b, c � 1 × 10100

0 � b, cHieån thò giaù trò giaây laø chuû ñeà sai soá �1 taïi vò trí thaäp phaân thöù hai.|x| � 1 × 10100

Chuyeån ñoåi thaäp phaân ↔ heä saùu möôi0°0´0˝ � |x| � 9999999°59´59˝

xy

x � 0: –1 × 10100 � ylogx � 100x = 0: y � 0x � 0: y = n,

m2n+1 (m, n laø soá nguyeân)

Khi x laø moät soá phöùc: |y| � 1 × 1010 (y laø moät soá nguyeân)Tuy nhieân: –1 × 10100 � ylog |x| � 100

x'y

y � 0: x G 0, –1 × 10100 � 1/x logy � 100y = 0: x � 0y � 0: x = 2n+1, 2n+1

m (m G 0; m, n laø soá nguyeân)

Tuy nhieân: –1 × 10100 � 1/x log |y| � 100

a b/cToaøn boä soá nguyeân, töû soá vaø maãu soá phaûi laø 10 chöõ soá hay ít hôn (keå caû daáu chia).

RanInt#(a, b) a � b; |a|, |b| � 1 × 1010; b – a � 1 × 1010

• Ñoä chính xaùc veà caên baûn laø nhö ñaõ moâ taû taïi “Mieàn tính toaùn vaø ñoä chính xaùc” ôû treân.

• Caùc haøm kieåu xy, x'y, 3', x!, nPr, nCr ñoøi hoûi tính toaùn beân trong lieân tieáp, ñieàu coù theå gaây ra tích luyõ sai soá thöôøng xuaát hieän cho töøng tính toaùn.

• Sai soá ñöôïc tích luyõ coù xu höôùng lôùn leân trong laân caän cuûa ñieåm kì dò vaø ñieån buøng phaùt cuûa haøm.

• Mieàn keát quaû tính toaùn coù theå ñöôïc hieån thò döôùi daïng π khi duøng Hieån thò töï nhieân laø |x| < 106. Tuy nhieân, löu yù raèng sai soá tính toaùn beân trong coù theå gaây ra khoâng hieån thò ñöôïc moät soá keát quaû tính toaùn döôùi daïng π. Noù cuõng coù theå laøm cho keát quaû tính toaùn ñaùng phaûi ôû daïng thaäp phaân laïi xuaát hieän döôùi daïng π.

Vn-56

LoãiMaùy tính tay seõ hieån thò thoâng baùo loãi baát kì khi naøo loãi xuaát hieän bôûi baát kì lí do naøo trong quaù trình tính toaùn. Coù hai caùch ñeå ra khoûi hieån thò thoâng baùo loãi: Nhaán d vaø e ñeå hieån thò vò trí cuûa loãi, hay nhaán A ñeå xoaù thoâng baùo vaø tính toaùn.

Hieån thò vò trí loãiTrong khi thoâng baùo loãi ñang ñöôïc hieån thò, nhaán d vaø e ñeå trôû veà maøn hình tính toaùn. Con chaïy seõ ñöôïc ñònh vò taïi vò trí nôi loãi xuaát hieän, saün saøng cho vieäc ñöa vaøo. Haõy laøm nhöõng söûa chöõa caàn thieát cho tính toaùn vaø thöïc hieän laïi noù.

Khi baïn ñöa nhaàm vaøo 14 ÷ 0 × 2 = thay vì 14 ÷ 10 × 2 = B

14 / 0 * 2 =

e (hay d)

d 1 =

Xoaù thoâng baùo loãiKhi thoâng baùo loãi ñöôïc hieån thò, nhaán A ñeå trôû veà maøn hình tính toaùn. Löu yù raèng ñieàu naøy cuõng xoaù tính toaùn coù chöùa loãi.

Thoâng baùo loãiMath ERRORNguyeân nhaân: • Keát quaû trung gian hay cuoái cuøng cuûa tính toaùn baïn ñang thöïc hieän vöôït quaù mieàn tính toaùn cho pheùp. • Caùi vaøo cuûa baïn vöôït quaù mieàn caùi vaøo cho pheùp (ñaëc bieät khi duøng caùc haøm). • Tính toaùn baïn ñang thöïc hieän chöù thao taùc toaùn hoïc khoâng hôïp thöùc (nhö chia cho khoâng).Haønh ñoäng: • Kieåm tra caùc giaù trò vaøo, giaûm bôùt soá chöõ soá, vaø thöû laïi. • Khi duøng boä nhôù ñoäc laäp hay bieán laøm ñoái cho haøm, haõy chaéc chaén raèng boä nhôù hay giaù trò bieán ôû beân trong mieàn cho pheùp ñoái vôùi haøm ñoù.

Stack ERRORNguyeân nhaân: • Tính toaùn baïn ñang thöïc hieän ñaõ gaây ra khaû naêng choàng soá hay choàng leänh bò vöôït quaù. • Tính toaùn baïn ñang thöïc hieän ñaõ laøm cho dung löôïng cuûa choàng ma traän hay veùc-tô bò vöôït quaù.Haønh ñoäng: • Ñôn giaûn hoaù bieåu thöùc tính toaùn ñeå cho noù khoâng vöôït quaù khaû naêng cuûa choàng. • Thöû chia tính toaùn thaønh hai hay nhieàu phaàn.

Syntax ERRORNguyeân nhaân: Coù vaán ñeà vôùi daïng thöùc cuûa tính toaùn baïn ñang thöïc hieän.Haønh ñoäng: Laøm söûa chöõa caàn thieát.

Math

Math

Math

Vn-57

Argument ERROR Nguyeân nhaân: Coù vaán ñeà vôùi ñoái cuûa tính toaùn baïn ñang thöïc hieän.Haønh ñoäng: Laøm söûa ñoåi caàn thieát.

Dimension ERROR (Chæ caùc phöông thöùc MATRIX hay VECTOR) Nguyeân nhaân: • Ma traän hay veùc-tô baïn ñang ñònh duøng trong tính toaùn ñaõ ñöôïc ñöa vaøo maø khoâng xaùc ñònh chieàu cuûa noù. • Baïn ñang coá gaéng thöïc hieän tính toaùn vôùi ma traän hay veùc-tô coù chieàu khoâng ñöôïc pheùp cho kieåu tính toaùn ñoù. Haønh ñoäng: • Xaùc ñònh chieàu cuûa ma traän hay veùc-tô vaø roài thöïc hieän laïi tính toaùn. • Kieåm tra caùc chieàu ñöôïc xaùc ñònh cho ma traän hay veùc-tô ñeå xem lieäu chuùng coù töông hôïp vôùi tính toaùn khoâng.

Variable ERROR (Chæ tính naêng SOLVE) Nguyeân nhaân: • Baïn ñaõ khoâng xaùc ñònh bieán nghieäm, vaø khoâng coù bieán X trong phöông trình baïn ñöa vaøo. • Bieán nghieäm baïn xaùc ñònh khoâng coù chöùa trong phöông trình baïn ñöa vaøo. Haønh ñoäng: • Phöông trình baïn ñöa vaøo phaûi chöùa moät bieán X khi baïn khoâng xaùc ñònh bieán nghieäm. • Xaùc ñònh moät bieán ñöôïc ñöa vaøo trong phöông trình baïn ñöa vaøo nhö bieán nghieäm.

Loãi Can’t Solve (Chæ tính naêng SOLVE)Nguyeân nhaân: Maùy tính tay khoâng theå thu ñöôïc nghieäm. Haønh ñoäng: • Kieåm tra caùc loãi trong phöông trình baïn ñöa vaøo. • Ñöa vaøo moät giaù trò cho bieán nghieâm gaàn vôùi nghieäm ñöôïc mong ñôïi vaø thöû laïi.

Loãi Insufficient MEMNguyeân nhaân: Thöû sinh ra moät baûng soá trong phöông thöùc TABLE laø ñieàu kieän laøm giaù trò vöôït quaù soá lôùn nhaát cuûa caùc doøng ñöôïc cho pheùp. Soá lôùn nhaát cuûa caùc doøng laø 30 khi “f(x)” ñöôïc choïn ñeå caøi ñaët baûng menu thieát laäp vaø laø 20 khi “f(x),g(x)” ñöôïc choïn.Haønh ñoäng: Thu heïp mieàn tính toaùn cuûa baûng baèng caùch thay ñoåi Start, End vaø nhöõng giaù trò Step, roài thöû laïi laàn nöõa.

Time Out Error Nguyeân nhaân: Tính toaùn vi phaân hay tích phaân hieän thôøi chaám döùt maø khoâng chaám döùt ñieàu kieän phaûi ñaùp öùng. Tính toaùn phaân phoái hieän thôøi chaám döùt maø khoâng chaám döùt ñieàu kieän phaûi ñaùp öùng. Haønh ñoäng: Tính toaùn tích phaân hay vi phaân: Thöû taêng giaù trò tol leân. Löu yù raèng ñieàu naøy cuõng laøm giaûm ñoä chính xaùc cuûa nghieäm .

Tröôùc khi coi maùy tính tay laøm vieäc sai...Haõy thöïc hieän caùc böôùc sau baát kì khi naøo loãi xuaát hieän trong tính toaùn hay khi keát quaû tính toaùn khoâng phaûi laø ñieàu baïn troâng ñôïi. Neáu moät böôùc khoâng söûa ñöôïc vaán ñeà, haõy chuyeån sang böôùc tieáp.Löu yù raèng baïn phaûi laøm caùc baûn sao taùch rieâng cuûa döõ lieäu quan troïng tröôùc khi thöïc hieän caùc böôùc naøy.1. Kieåm tra bieåu thöùc tính toaùn ñeå ñaûm baûo raèng noù khoâng chöùa loãi naøo.2. Ñaûm baûo raèng baïn ñang duøng ñuùng phöông thöùc cho kieåu tính toaùn

baïn ñang thöû thöïc hieän.3. Neáu caùc böôùc treân khoâng söûa ñöôïc vaán ñeà cuûa baïn, nhaán phím O.

Ñieàu naøy seõ laøm cho maùy tính tay thöïc hieän moät trình kieåm tra lieäu haøm tính toaùn coù vaän haønh ñuùng khoâng. Neáu maùy tính tay phaùt hieän ra baát kì baát thöôøng naøo, noù töï ñoäng khôûi ñaàu laïi phöông thöùc tính toaùn vaø xoaù

Vn-58

noäi dung boä nhôù. Chi tieát veà thieát ñaët ñöôïc khôûi ñaàu, xem trong “Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay”.

4. Khôûi ñaàu taát caû caùc phöông thöùc vaø thieát ñaët baèng vieäc thöïc hieän thao taùc sau: 19(CLR)1(Setup)=(Yes).

Thay theá pinPin yeáu ñöôïc chæ ra bôûi hieån thò môø, cho duø ñaõ ñieàu chænh ñoä töông phaûn, hay ñöôïc chæ ra bôûi vieäc khoâng hieän hình treân maøn hieån thò ngay sau khi baïn baät maùy tính tay. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, haõy thay pin baèng pin môùi.Ñieàu quan troïng: Vieäc thaùo pin ra seõ laøm cho taát caû noäi dung boä nhôù cuûa maùy tính tay bò xoaù heát. 1. Nhaán 1A(OFF) ñeå taét maùy tính tay.2. Thaùo voû boïc nhö ñöôïc veõ trong minh hoaï

vaø thay pin, caån thaân laép ñuùng cöïc döông (+) vaø cöïc aâm (–).

3. Laép laïi voû.4. Khôûi ñaàu maùy tính tay: O19(CLR)3(All)=(Yes)• Ñöøng boû qua böôùc treân!

Ñaëc taûYeâu caàu nguoàn: pin côõ AAA R03 (UM-4) × 1Tuoåi thoï pin xaáp xæ: 17 000 giôø (hieån thò lieân tuïc hay con chaïy nhaáp nhaùy)Tieâu thuï nguoàn: 0,0002 W Nhieät ñoä vaän haønh: 0°C cho tôùi 40°C Kích thöôùc: 13,8 (C) × 80 (R) × 162 (D) mmTroïng löôïng xaáp xæ: 100 g keå caû pin

Caâu hoûi thöôøng gaëpk Laøm sao toâi coù theå thöïc hieän ñöa vaøo vaø hieån thò keát quaû theo cuøng

caùch toâi ñaõ laøm treân moâ ñen khoâng coù Hieån thò saùch töï nhieân? Haõy thöïc hieän thao taùc phím sau 1N(SETUP)2(LineIO). Xem

“Laäp caáu hình thieát ñaët maùy tính tay” ôû trang Vn-6 ñeå bieát theâm thoâng tin.

k Laøm sao toâi coù theå thay ñoåi ñöôïc daïng thöùc phaân soá sang daïng thöùc thaäp phaân? Laøm sao toâi coù theå thay ñoåi keát quaû daïng thöùc phaân soá ñöôïc taïo ra bôûi pheùp chia cho daïng thöùc thaäp phaân?

Xem “Chuyeån keát quaû tính toaùn” ôû trang Vn-15 veà thuû tuïc naøy.k Boä nhôù Ans, boä nhôù PreAns, boä nhôù ñoäc laäp, boä nhôù bieán soá khaùc

nhau nhö theá naøo? Moãi moät trong caùc kieåu boä nhôù ñeàu haønh ñoäng nhö “bình chöùa” cho

vieäc löu giöõ taïm thôøi moät giaù trò. Boä nhôù Ans: Löu giöõ keát quaû cuûa tính toaùn cuoái cuøng ñöôïc thöïc hieän.

Duøng boä nhôù naøy ñeå mang keát quaû cuûa tính toaùn naøy sang tính toaùn khaùc.

Ñinh vít Ñinh vít

Vn-59

Boä nhôù PreAns: Löu tröõ keát quaû pheùp tính tröôùc keát quaû tính toaùn cuoái cuøng. Boä nhôù PreAns chæ ñöôïc duøng trong phöông thöùc COMP.

Boä nhôù ñoäc laäp: Duøng boä nhôù naøy ñeå coù toång caùc keát quaû cuûa nhieàu tính toaùn.

Bieán: Boä nhôù naøy coù ích khi baïn caàn duøng cuøng moät giaù trò nhieàu laàn trong moät hay nhieàu tính toaùn.

k Thao taùc phím naøo ñöa toâi töø phöông thöùc STAT hay TABLE sang phöông thöùc toâi coù theå thöïc hieän tính toaùn soá hoïc?

Nhaán N1(COMP).k Laøm sao toâi coù theå ñöa maùy tính tay trôû veà thieát ñaët maëc ñònh khôûi

ñaàu cuûa noù? Haõy thöïc hieän caùc thao taùc sau: 19(CLR)1(Setup)=(Yes)k Khi toâi thöïc hieän moät tính toaùn haøm, taïi sao toâi thu ñöôïc keát quaû

tính toaùn hoaøn toaøn khaùc vôùi caùc moâ ñen maùy tính tay CASIO cuõ hôn?

Vôùi moâ ñen Hieån thò saùch töï nhieân, ñoái cuûa haøm duøng caùc daáu ngoaëc troøn phaûi coù theo sau moät daáu ngoaëc ñoùng. Khoâng nhaán ) sau ñoái ñeå ñoùng daáu ngoaëc laïi coù theå taïo ra nhöõng giaù trò khoâng mong muoán ñöôïc ñöa vaøo nhö moät phaàn cuûa ñoái.

Ví duï: (sin 30) + 15 v Moâ ñen S-VPAM cuõ: s 30 + 15 = 15.5 Moâ ñen Hieån thò saùch töï nhieân: b s 30 )+ 15 = 15.5 Khoâng nhaán ) ôû ñaây nhö ñöôïc neâu döôùi ñaây seõ taïo ra tính toaùn cuûa sin 45. s 30 + 15 = 0.7071067812

Manufacturer:CASIO COMPUTER CO., LTD.6-2, Hon-machi 1-chome Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

Responsible within the European Union:CASIO EUROPE GmbHCasio-Platz 1 22848 Norderstedt, Germany

Daáu hieäu naøy chæ aùp duïng ôû caùc quoác gia khoái AÂu Chaâu.

CASIO COMPUTER CO., LTD.

6-2, Hon-machi 1-chomeShibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan

SA1212-A Printed in China

© 2013 CASIO COMPUTER CO., LTD.