Upload
others
View
38
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
CAPITVLVM DVODECIMVM CAP. XII
MILES ROMANVS
/ Qu ntus est fr ter M rc . I lia soror eius est. M rcus et
Qu ntus fr tr s I liae sunt. M rcus patrem et m trem,fr trem et sor rem habet. N men patris est 'Iulius',m tris 'Aemilia'; 'Qu ntus' est n men fr tris, 'I lia' so
5 r ris.
M rc una soror est. I liae duo fr tr s sunt. N mina
fr trum sunt 'M rcus' et 'Qu ntus'. Patri et m tr naf lia et duo fili sunt.
M tr 'Aemilia' n men est. Quod n men est patri? E 10 n men est 'L cius I lius Balbus'. Vir R m n tria
n mina sunt. 'LQcius' est praen men, id est n men pr mum; 'Balbus' cogn men est. F li sn mina sunt 'M rcus I lius Balbus' et 'Qu ntus I lius Balbus'. 'M rcus'
gladius
pllum
hasta
arma R m na
fr ter -tris msoror- ris/pater -tris mm ter-tris/n men -inis n
M rc (dat) na soror est= M rcus nam sor rem habet
prae-n men -inis n
cogn men -inis n
85
CAP. XII
praen mina Lat na:A. = AulusC. = G iusD. = DecimusL. = L ciusM. = M rcusR = P bliusQ. = Qu musSex. = SextusT. = Titus
avunculus -I m = fr term tris
trlstis <-+laetus
vester -tra -trum (= tuuset tuus)
mlles -itis m
fert = portatfert feruntarm tus -a -um •arma fert
: qu
pugnus - m
et 'Qu ntus' praen mina sunt fili rum. Alia praen mina Lat na sunt 'Aulus', 'Decimus', 'G ius', 'P blius', 15'Sextus', Titus'.
Aemiliae est nus fr ter, cui 'Aemilius' n men est(praen men T blius', cogn men Taulus'). Fr ter Aemiliae est avunculus l ber mm. Aemilius autem procul sor re su abest. Itaque tr stis est Aemilia, quae fr - 20trem suum amat.
M rcus et I lia m trem suam tr stem in hortum ex re
vident et patrem interrogant: "C r m ter nostra tristisest?"
I lius: "M ter vestra tristis est3quod Aemilius procul 25ab e abest. Aemilius avunculus vester est, id est fr term tris. M ter tristis est, quod fr trem suum vid re n npotest."
M rcus: "Ubi est avunculus noster?"I lius: "Avunculus vester est in Germ ni . Aemilius 30
m les est. In Germ ni mult sunt mllit s R m n ."
l lia: "Quid est mlles?"I lius: "M les est vir qu sc tum et gladium et p lum
fert. Scutum et gladius et p lum sunt arma m litis R m nl. M les est vir arm tus." 35
I lia: "Quid agunt mllit s R m n in Germ ni ?" //I lius: "M lit s nostr in Germ ni pugnant."Iulia: "Me quoque fr tr s pugnant."I lius: "Puer pugn s, n n arm s pugnant. M lit s
pugnant gladils, p l s,hast s." 40
86
CAP.XII
M rcus: "Num Aemilius et hastam et p lum fert?"I lius: "Aemilius p lum tantum fert, is enim pedes
est, n n eques. Eques est m lesqu ex equ pugnat; qu pedibus pugnat pedes est. Equit s hast s, pedit s pfla
45 ferunt. P lum n n tam longum est quam hasta, nequegladius peditis tam longus est quam gladius equitis.P lum Aemili sex ped s longum est."
M rcus: "Quam longus est gladius eius?"I lius: "Du s ped s longus est,"
50 M rcus: "Du s ped s tantum? C r tam brevis estgladius?"
I lius: "Quod gladius brevis n n tam gravis est quamgladius longus. Gladius equitis longior et gravior estquam peditis. Pedes, qu pedibus it multaque alia arma
55 fert, gladium longum et gravem ferre n n potest; itaquegladius eius brevis et levis est — brevior et levior quam
is qu ab equite fertur. Etiam gladi qu Germ n s
feruntur longi r s et gravi r s sunt quam R m n rumac pfla e rum longi ra et gravi ra quam nostra sunt."
60 I lia: "Qu sunt Germ n ?"
I lius: "Germ n sunt homin s barbari qu Germ niam incolunt. Germ nia est magna terra n n procul Galli ; Gallia autem pr vincia R m na est, ut Hisp nia,Syria, Aegyptus. Pr vincia est pars imperi R m n , ut
65 membrum pars corporis est; R ma enim caput imperi est, pr vinciae membra sunt. Germ nia n n est pr vincia R m na. Fl men Rh nus Germ niam Galli pr
pedes -itis m
eques -ius m
ip s[=29y6cm]
brevis «- longus
gladius brevis n n tamgravis est quam gladiuslongus
ferre ( nf)= port re
levis <- gravis
fertur ferunturGerm n - rum m pl
ac = atqueatqueante a,^i>,w,Aadatque ante c ter slitter s
barbarus -a -um = necR m nus nec Graecus
incolere: terram i. =in terr habit re
pars (< parts)partis/
87
CAR XII
d vidcre
patria -ae/: p. nostra= terra/oppidum patrum nostr rum
contr prp+acc
p r re/imper re + dat
hostis -is m <- am cusbellum -I n
op-pugn re = pugn recontr
exercitus - s m:sing n m exercitus
acc exercitumgen exercit sdat exercitmabl exercitw
dux ducismmetuere = tim re
pl r n m exercitwsacc exercit sgen exercituwmdat excTcitibtisabl ext titibus
Hisp nl - rum mplGalll-drumm/?/
m lit re = mlles esse
arcus- sm
castra - rum npl (voc bulum pl r le tantum)
vinci d vidit. Rh nus ac D nuvius fl mina, quae Germ niam ab imperi R m n d vidunt, f n s imperi nostri sunt. Germ nia est patria Germ n rum, ut R ma 70nostra patria est."
I lia: "C r mllit s R m n contr Germ n s pugnant? Suntne Germ nl homin s improb ?"
I lius: "M lit s nostri contr Germ n s pugnant,quod Germ n am c R m n rum n n sunt nec R m - 75
n sp rent. Germ nl host s R m n rum sunt, ac bellumest inter Germ n s et R m n s. Germ n exercitum
nostrum oppugnant."I lia: "Quid est 'exercitus'?"I lius: "Exercitus est magnus numerus m litum qu 80
contr host s d citur. Qu exercitum d cit dux exercit s est. Dux exercitu imperat, exercitus duc su p ret,nam dux ab exercit metuitur.
"In Germ ni et in Britanni sunt magn exercit s
R m n qu contr exercitus hostium pugnant. M lit s 85et duc s exercituum R m n rum ab hostibus metuun
tur. In Hisp ni et in Galli n n mult sunt m lit s
R m n , nam Hisp n et Gall , qu e s pr vinci s inco
lunt, iam exercitibus nostris p rent. In exercitibus R m n s etiam Hisp n et Gall mult m litant, qu et alia 90
arma et arc s sagitt sque ferunt.^I lia: uUbi habitat Aemilius?" ///
I lius: "Aemilius in castr shabitat m llepass s fine
imperi . Castra sunt mflitum oppidum."
88
CAP. XII
castra R m na
95 M rcus: "Quam longus est passus?"
I lius: " nus passus est qu nque ped s, erg mlllepass s sunt qu nque m liapedum. In castris Aemilil sexm lia m litum habitant. N llae feminae aut pueri ill chabitant, nec enim feminae puerique m lit repossunt.
100 Circum castra fossa et v llum longum et altum est."M rcus: "Quam altum est v llum castr rum."I lius: "Prope decem ped s altum est, et duo m lia
passuum longum. Quattuor portae per v llum in castrad cunt. Inter du s port s est via l ta, quae castra in
105 du s part s dlvidit; ea via centum ped s l ta est."In bell portae castr rum clauduntur. Cum exerci
tus Germ n rum castra oppugnat, R m n castra d fendunt: v llum ascendunt ac p lain Germ n s iaciunt.Ill autem nec p la in castra iacere possunt, quod fossa
no nimis l ta et v llum nimis altum est, nec v llum ascen
dere, quod R m n p l set gladils v llum d fendunt.Host s castra nostra expugn re n n possunt.
"Ecce portae aperiuntur atque equit tus noster inhost s impetum facit. Barbar perterrit , qu im
115 petum equit t s sustin re n n possunt, arma ad terramiaciunt atque in magn s silv s fugiunt.
v llum- n
fossa-ae/
passus - s m: i passus= vped s [l,48tn]
m lia-ium npl (+ gen pt)\mille (m)homin s; duomlia (mm/i!)homin«w
pueri = pueri et puellae
altus -a -um
l tus -a -um
in bell = cum bellumest
d fendere ++ oppugn re
iacere -it -iuntin (+ acc) « contr
ex-pugn reequit lus - s m = cquitum numerus (parsexercit s)
impetus - sm: impetumfacere in hostem =hostem armls petere,oppugn re
ftigere -it -iunt
89
CAP. XII
raetus - s m = timor
impetus hostium
"Mfles R m nus, qu hostem arm tum accurrere videt, n n ab e fugit, sed arm s s d fendit. M lit s R m n fort s sunt. M les fortis hostem n n metuit, sed
sine met impetum in hostem facit. Aemilius, avuncu- 120lus vester, mlles fortis est.
"Circum imperium R m num mult sunt host s.Castra et oppida nostra ab hostibus oppugnantur nequeexpugnantur, nam m lit snostri pr vinci s ac patriamnostram Germ n s et ab ali s hostibus d fendunt." 125
M rcus: "Etiam Germ n suam patriam d fendunt." lius: "Sed patria nostra pulchrior est quam ill rum!
Atque Germ n homin s barbar sunt."M rcus: "N nne fort s sunt Germ n ?"
I lius: "Fort s sunt ill , sed R m n forti r s sunt, 130
nec arma Germ n rum tam bona sunt quam nostra.Scutum e rum nimis parvum est, p lum nimis longumet grave; nec enim p lum tam grave procul iac potest.
Itaque p lum nostrum breve et leve est — brevius etlevius quam p lum Germ n rum. M lit s R m n bene 135
pugnant, quod p lae rum brevia et levia sunt, n n longa et gravia ut Germ n rum. Patria nostra bon s arm sd fenditur. N llus hostis R mam expugn re potest."
M rcus: uC r R m n Germ niam n n expugnant?"I lius: "Germ nia n n s lum arm s d fenditur, sed 140
etiam alt s montibus, magnis silvls atque l t s et alt sfl minibus."
90
CAR XII
145
150
GRAMMATICA LATINAD cl n ti qu rta
'Exercitus' (m) d cl n turh c mod (vid exempla in versibus 80-89 huius capitull):
Singul ris Pl r lisN min t vus exercit|w$ exercit| sAcc s t vus exercit|wm exercit| $Genet vus exercit| s exercit|MwmDat vus exercit|m exercit|i&usAbl t vus exercit|w exercit|ifotf
Ut 'exercitus' d cl nanturmascullna: arcus, passus, equit tus, impetus, metus, versus, c t.; feminlnum: manus.
155 Adiect vum
[1/11]D clln ti pr ma et secunda.M ns altws. Arbor alta. V llum altwm.'Alt|«s -a -utri est adiectlvum primae et secundae d cl
n ti nis. Mascullnum 'altws' d cl n tur ut 'servus', femin 160 num 'alta' ut 'femina', neutrum 'altMm'ut 'oppidum'.
N m.Acc.
165 Gen.Dat.Abl.
Singul risMasc.alt|i«altumaltjtalt altj
F m.altaalt amah\aealt\aealta
Neutr.2\\\um2\\\umaltjfalt| alt|
Pl r lisMasc.alt|Falt| 5ah\ rumaltjfsalt|fs
F m.alt a^alt| 5a\l\ rumalt|t5alt| 5
Neutr.alt|aalt|a2\\\ rumalt|tsaltj s
H c mod d cl nantur haec adiectlva: albus, bonus, fessus, foedus, r tus, laetus, l tus, longus, magnus, malus,
170 meus, novus, pl nus, primus, s nus, tuus, c t.; (-er -ra-rum:) pulcher, aeger, niger, ruber, noster, vester, c t.[III] D cl n ti tertia.
Gladius brevis. Via brevzs. P lum brev^.'Brevw -e' est adiect vum tertiae d cl n tionis. Mascul num
175 et femin num 'brevw' d clln tur ut *ovis' (sed abl. sing. -f),neutrum 'brev^' ut ^mare'.
versus - s m: cap. xil142vers s habet
-ns
-um
- s
-u
-
- s
- s
-uum
-ibus
-ibus
ad-iect vum - n (adi)
ikusaltaaltum
-us-um- - -
-a-ctm-ae-ae- - - s- Twn-is-ts
-um~wn- - - -ae- s- TWU- S~ S
-a~a- ntm- s-ts
-er -ra -rum
brevisbreve
d cl. iii: fem. = masc.
91
CAR XII
•is
-em
-is
-
-
-e
-e
-is
-
-
-es
-es
-ium
-ibus
-ibus
-ia-ia-ium
-ibus
-ibus
N m.Acc.Gen.DauAbl.
Singul risMasc.lF m.brev|esbxtv\embrev|isbrev|fbrevlf
Neutr.brev|ebrev|ebrev|tsbrevjfbrevlf
Pl r lisMasc.lF m.brev|&brev|^sbrev|tMmbrev\ibusb tv\ibus
Neutr.brev|tabrtv\iabrev|mmbrev|t'6w5brevlifcws
compar t vus (comp)
aluoraltms
-wr -ius-i rem -ius-wris -i ris-wn -x n'i re -i re
-i r s-i r s-i rum
-i ra-i ra-i rum
-i ribus -idribus-i ribus -i ribus
180
Hoc mod d cl nantur haec adiectlva: brevis, fortis, gravis, levis, tenuis, tr stis, c t. 185
Exempla:Pedes fortis R m nws gladium brev^w et lev^m, sc tum
magnwm et grave fert; eques hastam fert longam et gravem.Peditl fort R m n est gladius brevis et levis, sc tum magnum et grav*; equit hasta longa et gravw est. Pedes gladi 190brev? et levf, sc t magn et grav arm tus est; eques hast longa et gravf pugnat.
Pedit s fort^s R m n gladi s brev^s et lev^s, sc ta magnaet gravta ferunt; equit s hast s ferunt long s et graws. Peditibus (or bus R m n s sunt gladi breves et lev^s, sc ta magna 195et gravia; equitibus hastae \ongae et grav^ sunt. Pedit s gladils brtvibus et levibusy sc t s magn s et gravi&wsarm t sunt;equit s hastls long s et gravffrwspugnant.
Compar t vusHic m rus altfor est quam ille. 200Hoc v llum altms est quam illud.'Ahior -ius*compar t vusest. Compar tlvusest adiectl
vum d cl n ti nis tertiae:Singul ris: Pl r lis:MascJFem. Neutr. Masc./Fem. Neutr. 205
N m. ahior ahius altt r|^5 alttor|aAcc. z\\i r\em vXiius altt r|^s altzor|aGen. ahi r\is <i r\is d\ r\um altzor|wmDat. v\\i r\ altt r|f alli r\ibus altior|i6w5Abl. d\li r\e ahi r\e 2\\i r\ibus d\\i r\ibus 210
92
CAP. XII
Exempla: brevior, fortior, gravior, levior, longior, pulchrior.
Gladius equitis longior et gravtor est quam pedilis. Equesgladium longi rem et gravi rem fert quam pedes. Eques gla
215 di longi re et gravi re pugnat.Gladi equitum longi r s et gravi r s sunt quam peditum.
Equit s gladi s longi ribus et gravi ribus pugnant.P lum bievius et levins est quam hasta. Hla brevi ra et
tevi ra sunt quam hastae.220 D lia ancilla pulchiw est quam Syra. L ander, qu ancil
lae pulchri ris am cusest, ancillae pulchrwn rosam dat. Quidpulchriws est quam rosa?
Mllit s R m n ioxxi r ssunt quam host s. Dux R m nusmllitibus forli ribus imperat quam dux hostium. Ille dux ml
225 litum forti rum est.
PENSVM AP lum man- iacitur, sagitta ex arc-. In exercit- R m nlsmulti Galll mllitant, qu arc- ferunt. Equit t- sine metimpet- in host s facit, neque host s impet- equit t- sustin re possunt. Mllle pass- sunt qulnque mllia pedum. ViaLat na CL[150: centum qu nqu gint ] m lia pass- long- est.
R mus tenu- puerum crass- sustin re n n potest, nampuer crass- grav- est. num m lum grav- n n est, nec duom la grav- sunt, sed saccus pl n- m l rum grav- est. L ander saccum magn- et grav- portat In sacc grav- suntm la. Serv sacc s grav- portant. In sacc s grav- sunt m laet pira.
Saccus L andri grav- est quam Syr ,nam m la grav- suntquam pira. Via Appia long- est quam via Latlna. Via Appiaet via Aur lia long- sunt quam via Lat na. Qu ntus crass- estquam M rcus. L ander saccum grav- quam Syrus portat. Insacc grav- m la sunt.
Hoc p lum long- et grav- est quam illud. Haec p lalonget grav- sunt quam illa.
Voc bula nova:fr tersororn menpraen mencogn menavunculusm lessc tumgladiusp lumarmaarcussagittapugnushastapedesequesparsfinispatriahostisbellumexercitusduxcastrapassusfossav llum
93
CAP.XII
equit tusimpetusmetusversusm liatr stisarm tusbrevisgravislevisbarbarusaltusl tusfortisvesterferrepugn reincolered vidercoppugn remetuercm lit red fendereiacereexpugn refugcrecontr acadiectlvumcomparat vus
PENSVM BM rcus — Qu nt est. Qulntus num fr trem et nam —habet. 'I lia' — sor ris est. Fr ter Aemiliae est — l ber rum.Qu ntus: "Ubi est avunculus noster?" I lius: "Avunculus —est in Germ ni ."
Pr vincia est — imperi R m n . Rh nus Germ niam abimperi R m n —; Rh nus — imperil est. In Germ ni mulll — R m n sunt, qu contr Germ n s —; Germ n enim — R m n rum sunt. Milit s R m n sc ta et — et p la—. Mflit s in — habitant. Circum castra est — et —, quod xped s — est. M lit spatriam ab hostibus —.
PENSVM CNum 'M rcus' cogn men est?Quot fr tr s habet Aemilia?Quid agit Aemilius in Germ ni ?Quae arma pedes R m nus fert?Quam longum est pflum Aemilil?Ubi habitant milit s R m nl?Qul sunt Germ nl et Gall ?Estne Germ nia pr vincia R m na?Quod fl men Germ niam Galli d vidit?C r host s castra expugn re n n possunt?Num m les fortis ab hoste fugit?C r hasta procul iac n n potest?
94