CẦN GIẢI QUYẾT ĐÚNG ĐẮC CÁC MỐI QUAN HỆ QUẢN LÝ

TĂNG CƯỜNG CÁC MỐI QUAN HỆ TỐT ĐẸP TRONG QUẢN LÝTRƯỜNG HỌC NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC.

Nguyễn Văn Hảo – Sở Giáo dục và Đào tạo.

I- ĐẶT VẤN ĐỀ.

Hoạt động quản lý trường học mang tính đa dạng, phức tạp đòi hỏi

phương pháp quản lý thực sự khoa học, nghiêm túc, nhưng cũng cần có sự

vận dụng linh hoạt, sáng tạo tuỳ theo điều kiện, hoàn cảnh của từng đơn vị

trường học. Qua đó, cho thấy nghệ thuật lãnh đạo khéo léo tài giỏi của người

hiệu trưởng là rất cần thiết nhằm tập hợp sức mạnh của tập thể đoàn kết nhất

trí cao hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Vấn đề có tính nhạy cảm và bức xúc nhất hiện nay là việc giải quyết

đúng đắn các mối quan hệ giữa các thành viên trong nhà trường là có ý nghĩa

quyết định nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Các thành viên trong nhà trường luôn chịu sự tác động của nhiều mối

quan hệ trong quản lý. Có thể chia thành nhóm các mối quan hệ như sau:

- Các quan hệ trong quản lý mang tính nguyên tắc.

- Các quan hệ trong quản lý việc phân công nhiệm vụ.

- Các quan hệ trong quản lý nhằm thể hiện tính công khai dân chủ.

- Các quan hệ trong quản lý việc đánh giá, thi đua khen thưởng.

- Các quan hệ trong quản lý việc xây dựng môi trường sư phạm lành

mạnh, thân thiện, tiện ích…

- Các quan hệ trong ứng xử và giao tiếp,v.v…

Các quan hệ này có tính chất hỗ trợ hoà quyện với nhau tạo nên một

nhà trường thực sự tốt đẹp, có ý nghĩa giáo dục cao và thúc đẩy mọi thành

Tăng cường các mối quan hệ tốt đẹp trong quản lý trường học 1

viên cùng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Vì vậy, nhà quản lý cần phải làm gì

để đạt được những yêu cầu đó?

II- NỘI DUNG.

A- THỰC TRẠNG.

Việc thực hiện các mục tiêu nhiệm vụ quản lý của các nhà trường hiện

nay đã có nhiều tiến bộ, đảm bảo nề nếp, kỷ cương, phát huy tốt tính dân chủ

và đoàn kết tốt đã đem lại hiệu quả tích cực cho hoạt động dạy và học.

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận không nhỏ các nhà trường

trong từng lúc, từng nơi vẫn có biểu hiện hạn chế về nhiều mặt như việc chấp

hành tính nguyên tắc của công tác quản lý trường học, việc phát huy tính

công khai dân chủ, việc đảm bảo tính công bằng khách quan, môi trường sư

phạm chưa thực sự lành mạnh và thân thiện, quan hệ giao tiếp thiếu khéo léo

tế nhị, có biểu hiện mất đoàn kết và ngấm ngầm mâu thuẩn lẫn nhau.v.v…

Nguyên nhân của những khuyết điểm nói trên là do ý thức về việc thực

hiện nhiệm vụ của người đứng đầu đơn vị và cấp dưới quyền chưa tốt, do

chưa nắm vững các nguyên tắc, các quy định chuyên môn, cũng như do thiếu

tinh thần trách nhiệm và do nặng quyền lợi cá nhân mà dẫn đến sai phạm.

Có những người vì chưa nắm vững Luật Viên chức và các quy định về

chế độ chính sách mà phải chịu hình thức kỷ luật hoặc bị buộc thôi việc.

Có những cán bộ quản lý còn lúng túng trong việc thực hiện các thủ tục

pháp lý, thiếu công bằng trong phân công giao việc cũng như trong đánh giá,

thi đua khen thưởng nên đã xảy ra những thắc mắc khiếu nại, thậm chí dẫn

đến mất đoàn kết nội bộ.

Một số cán bộ, giáo viên chưa thực sự gương mẫu trong thể hiện tư

cách tác phong, cư xử thiếu hoà nhã, thiếu tôn trọng lẫn nhau Từ đó, chưa tạo


được mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp cũng như trong mối quan hệ với

học sinh. Đồng thời, một số thầy cô giáo cũng chưa quan tâm tốt việc giáo

dục rèn luyện đạo đức, hạnh kiểm cho học sinh và chưa chú ý xây dựng mối

quan hệ tốt đẹp giữa học sinh với nhau.

Một số người đứng đầu chưa thật sự quan tâm tốt đời sống của cấp

dưới, chưa có nhiều hình thức động viên khuyến khích, chưa có biện pháp hỗ

trợ kịp thời khi cấp dưới gặp khó khăn, chưa thật sự là trung tâm của sự đoàn

kết, cư xử đôi lúc thiếu công bằng, có biểu hiện ngấm ngầm đấu tranh, bằng

mặt nhưng không bằng lòng,…dẫn đến kết bè kéo cánh và chia rẽ nội bộ.

Bên cạnh đó, cũng có một số ít nhà trường chưa có mối liên hệ chặt chẽ

với địa phương, chưa tranh thủ sự đồng tình ủng hộ cao và sự động viên giúp

đỡ về nhiều mặt của các lực lượng xã hội ngoài nhà trường.

Nhiều trường đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng môi trường sư

phạm lành mạnh, thân thiện. Tuy nhiên, do điều kiện khó khăn về cơ sở vật

chất nên một số nơi vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiện ích, khang trang,

sạch đẹp phục vụ tốt cho hoạt động dạy và học nên đã ảnh hưởng nhiều đến

sức sáng tạo của thầy và trò. Đồng thời, làm mất đi hình ảnh tốt đẹp của nhà

trường trong tâm trí của mỗi người.

Vì vậy, ngoài việc xây dựng nề nếp kỷ cương học đường, người cán bộ

quản lý cần tạo nên mối quan hệ tốt đẹp giữa người và người, cũng như tạo

điều kiện thuận lợi cho mọi người gắn bó và có tinh thần trách nhiệm cao đối

với việc xây dựng nhà trường lành mạnh, thân thiện và có ý nghĩa giáo dục

tốt về rèn luyện nhân cách con người.

B- NỘI DUNG, BIỆN PHÁP VÀ HIỆU QUẢ CỦA VIỆC TĂNG

CƯỜNG CÁC MỐI QUAN HỆ TỐT ĐẸP TRONG NHÀ TRƯỜNG.


Từ việc phân tích thực trạng nói trên, việc xây dựng các mối quan hệ tốt

đẹp trong quản lý trường học bao gồm những vấn đề chủ yếu như:

1- Các quan hệ trong quản lý mang tính nguyên tắc.

Đây là những quy định quản lý có tính bắt buộc chung cho tất cả mọi

người bao gồm đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà

nước và quy định, quy chế chuyên môn của ngành mà tất cả mọi người phải

tuân theo. Nếu không thì sẽ vi phạm pháp luật, hoặc vi phạm quy chế.

Để thực hiện tốt yêu cầu quản lý có tính nguyên tắc này, đòi hỏi người

đứng đầu phải có trách nhiệm tuyên truyền vận động tất cả các thành viên

đều phải am hiểu một cách sâu sắc và đầy đủ. Đồng thời, bản thân mỗi người

đều phải có ý thức chấp hành và vận động mọi người cùng thực hiện tốt.

Tính nguyên tắc còn đòi hỏi người quản lý phải tuân thủ nghiêm nhặt

các quy định của cấp trên và cả nội quy đã được thống nhất trong tập thể. Từ

đó, mọi người không được tuỳ tiện phá vỡ các quy ước, cũng như buông lỏng

các nề nếp kỷ cương mà nhà trường đã thống nhất thực hiện gây mất lòng tin

của tập thể và cấp dưới.

Vì các yêu cầu quản lý này mang tính bắt buộc cho nên đòi hỏi người

đứng đầu phải triển khai nội dung thật chặt chẽ, cụ thể, tỉ mỉ. Quá trình thực

hiện phải đảm bảo đúng quy trình, kỹ thuật, đúng tiến độ thực hiện, có theo

dõi, kiểm tra đôn đốc thường xuyên, chấn chỉnh và xử lý kịp thời những sai

phạm nhằm mang tính răn đe cho mọi đối tượng. Đồng thời biểu dương khen

thưởng những tập thể và cá nhân chấp hành tốt.

Vì các quy định mang tính nguyên tắc, nhưng không phải ai ai cũng

nắm vững, cho nên người đứng đầu cần thường xuyên giúp đỡ những đối

tượng đang gặp khó khăn và cần thiết phải có sự hỗ trợ của nhà quản lý.


Chẳng hạn như gợi ý cho đối tượng có cách thực hiện phù hợp với hoàn cảnh

của mình mà không vi phạm quy định. Có như vậy họ mới cảm nhận sự quan

tâm của lãnh đạo và càng gắn bó với nhà trường nhiều hơn.

Ngược lại, nếu nhà quản lý có thành kiến cá nhân, có tư tưởng “vạch lá

tìm sâu”, trông chờ vào những khuyết điểm sai sót mà bắt tội cấp dưới mình

thì không khí làm việc của nhà trường sẽ trở nên căng thẳng. Đó cũng là điều

kiện thuận lợi để xảy ra mâu thuẩn xung đột trong nội bộ nhà trường.

Cho nên, nghệ thuật lãnh đạo trong trường hợp này đòi hỏi tính nguyên

tắc cao của nhà quản lý. Bản thân người lãnh đạo phải tự nghiêm khắc với

chính mình và buộc mọi người phải thực hiện. Nếu cá nhân cố tình vi phạm

thì phải mạnh dạn xử lý đến nơi đến chốn. Song cũng cần có sự vận dụng

linh hoạt vào từng hoàn cảnh cụ thể của từng đối tượng quản lý để có cách

ứng xử phù hợp thì sẽ đem lại hiệu quả tích cực.

2- Các quan hệ trong quản lý việc phân công nhiệm vụ.

Đây là hoạt động thể hiện rõ vai trò quản lý của hiệu trưởng hay nói

khác đi là thể hiện quyền lực của người lãnh đạo.

Sự phân công giao việc của người quản lý vừa đảm bảo tính nguyên tắc,

tính công khai dân chủ, vừa đảm bảo phù hợp năng lực sở trường mỗi người,

vừa đảm bảo sự đồng tình cao của tập thể và cá nhân thực hiện.

Vì vậy, trước khi người lãnh đạo đưa ra những quyết định quản lý và

giao nhiệm vụ cho cấp dưới thì cần được bàn bạc một cách dân chủ trong nội

bộ và thủ trưởng là người quyết định cuối cùng trên cơ sở ý kiến đóng góp

của tập thể. Tuy nhiên, những quyết định quản lý này phải thực sự phù hợp

với đối tượng thực hiện và không có biểu hiện thiên vị, không trù dập, không

vì quyền lợi cá nhân thì nó sẽ mang tính thuyết phục cao và người chấp hành


sẽ thực hiện có hiệu quả tốt. Ngược lại, nếu quyết định thực thi mang tính

gượng ép, áp đặt chủ quan, miễn cưỡng, không phù hợp khả năng thì sẽ ảnh

hưởng xấu đến chất lượng công việc. Đồng thời, đó là một trong những

nguyên nhân sâu xa đưa đến tâm lý so bì, thắc mắc, khiếu nại dẫn đến mất

đoàn kết nội bộ.

Trong thực thi nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên thì còn đòi hỏi tinh

thần trách nhiệm cao và tấm lòng yêu nghề mến trẻ của nhà giáo thì mới có

thể đem hết khả năng của mình vì học sinh thân yêu. Song thực tế do cuộc

sống còn nhiều khó khăn, một số thầy cô phải bươn chải để mưu sinh, có

những người phải lo dạy thêm để kiếm sống. Do vậy, có đôi lúc họ chưa làm

hết trách nhiệm của mình khi đứng trên bụt giảng. Một số ít giáo viên có biểu

hiện thiên vị, vụ lợi, trù dập học sinh chỉ vì quyền lợi cá nhân. Từ đó, họ làm

xoáy mòn đi mối quan hệ tốt đẹp giữa thầy và trò cũng như gây mất lòng tin

với phụ huynh học sinh.

Đây là vấn đề khá phức tạp đòi hỏi các cán bộ quản lý phải có nhiều

giải pháp đồng bộ. Song nhiệm vụ quan trọng là vai trò giám sát thường

xuyên quá trình dạy và học của những người làm công tác chuyên môn,

thường xuyên kiểm tra đánh giá giờ dạy theo định kỳ hoặc đột xuất để chấn

chỉnh kịp thời những hạn chế của giáo viên, cũng như có những biện pháp

động viên khen thưởng những người có thành tích tốt, tận tuỵ với công việc

thì mới có thể góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Đối với việc điều chỉnh các chức danh và phân công chuyên môn trong

nhà trường thì đòi hỏi người hiệu trưởng cần phải dè dặt, khéo léo, tế nhị hơn

khi thay đổi nhiệm vụ của các thành viên.


Thực tế cho thấy đã có hiện tượng sốc về tâm lý do thay đổi chức danh

quản lý một cách đột ngột hay do người lãnh đạo thực hiện sai quy trình mà

lẽ ra phải nhắc nhỡ, phê bình, góp ý, kiểm điểm khi họ chưa hoàn thành tốt

nhiệm vụ để họ có cơ hội sửa chữa khắc phục tốt hơn. Nếu họ không chấn

chỉnh thì sẽ thực hiện các bước tiếp theo.

Mặc dù việc phân công nhiệm vụ và thay đổi chức danh là thẩm quyền

của hiệu trưởng, đây là mối quan hệ trong quản lý giữa người ra lệnh và

người chấp hành, song người lãnh đạo cần lường trước những tình huống khó

xử khi cấp dưới của mình chấp hành một cách miễn cưỡng, mang nặng tâm

lý bi quan chán nãn và ngấm ngầm trở thành đối tượng để chống đối hiệu

trưởng hoặc chia bè kéo cánh gây mất đoàn kết nội bộ.

Vì vậy, trong hoạt động quản lý, người lãnh đạo cần phải thường xuyên

kiểm định lại các quyết định quản lý của mình thông qua mối quan hệ giữa

mục tiêu và động lực. Một quyết định đúng đắn, phù hợp của người quản lý

thì nhất định sẽ khơi nguồn động lực sáng tạo của cả tập thể.

3- Các quan hệ trong quản lý nhằm thể hiện tính công khai dân

chủ.

Mọi hoạt động diễn ra trong nhà trường nhất thiết phải đảm bảo tính

công khai dân chủ. Qua đó, người thủ trưởng cần tranh thủ lấy ý kiến rộng rãi

trong tập thể trước khi quyết định những vấn đề quan trọng.

Vấn đề có tính nhạy cảm nhất trong nội bộ nhà trường vẫn là tính công

khai minh bạch khi thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi người.

Qua đó, mâu thuẫn nội tại sẽ phát sinh khi có biểu hiện thiếu công bằng

trong việc thực hiện các chế độ chính sách và phân phối thu nhập không rõ

ràng do điều hành của hiệu trưởng và những người có liên quan.


Việc công khai minh bạch còn đòi hỏi phải thực hiện trong quan hệ với

học sinh và phụ huynh học sinh. Chẳng hạn như việc thu tiền dạy thêm học

thêm, các khoản đóng góp trong nhà trường phải được thoả thuận mức thu

với sự thống nhất của toàn thể phụ huynh học sinh trên tinh thần tự nguyện tự

giác và không được gợi ý ép buộc.

Nếu không, việc làm này sẽ tạo ra dư luận không tốt đối với nhà trường

và các khoản thu này sẽ tạo nên gánh nặng cho gia đình học sinh, nhất là

những gia đình nghèo có hoàn cảnh khó khăn.

Vì vậy, ngoài việc công khai trong công việc, người lãnh đạo cần quan

tâm đặc biệt đến công khai tài chính ở tất cả các đối tượng có liên quan nhằm

tạo nên môi trường sư phạm thực sự trong sạch và là chỗ dựa đáng tin cậy,

của các thành viên trong nhà trường và gia đình học sinh.

4- Các quan hệ trong quản lý việc đánh giá, thi đua khen thưởng.

Việc đánh giá và thi đua khen thưởng có ý nghĩa quan trọng nhằm tạo

nên động lực thúc đẩy mọi hoạt động trong nhà trường.

Nếu được đánh giá tốt, người lãnh đạo sẽ chọn được đúng người và

giao nhiệm vụ đúng việc, cũng như đem lại hiệu quả cao vì đúng với sở

trường, phẩm chất và năng lực của người đó.

Ngược lại, nếu đánh giá không đúng sẽ tạo nên sự bất bình, thắc mắc

khiếu nại, không phát huy được nỗ lực cá nhân của mỗi người và làm cho tập

thể thiếu năng động, làm việc cầm chừng kém hiệu quả. Đặc biệt là trong

điều kiện hiện nay việc đánh giá còn liên quan trực tiếp đến việc sắp xếp đội

ngũ. Cho nên đòi hỏi người quản lý phải cân nhắc, thận trọng, trung thực,

khách quan và thực hiện đúng quy trình để đánh giá đúng mức phẩm chất và

năng lực của đối tượng mình quản lý. Tuyệt đối, không vì thành kiến cá nhân


đối với những người có va chạm hoặc ưu ái thiên vị đối với những người thân

cận với mình mà làm sai lệch kết quả đánh giá gây nên tình trạng mâu thuẩn,

mất đoàn kết dẫn đến khiếu kiện trong nội bộ.

Vấn đề này khá phức tạp đòi hỏi năng lực quản lý toàn diện của hiệu

trưởng và sự chỉ đạo sâu sát của cơ quan quản lý trực tiếp. Qua đó, cơ quan

quản lý trực tiếp phải nắm bắt tình hình chặt chẽ và phải thực sự cân nhắc,

công tâm khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Đối với việc đánh giá học sinh thì cần phải quan tâm nhiều hơn vì đã có

một số giáo viên có biểu hiện thiên vị hoặc trù dập trong đánh giá kết quả học

tập của học sinh gây dư luận không tốt đối với ngành giáo dục. Đây là vấn đề

bức xúc cần phải tiếp tục chấn chỉnh. Qua đó, việc đánh giá đúng mức năng

lực của học sinh sẽ giúp cho học sinh nỗ lực học tập, phát huy năng khiếu và

không ngừng vươn lên trở thành những người tài giỏi thực sự.

Thực tế đã có tình trạng học sinh ỷ lại vào việc dạy thêm học thêm, vào

việc dễ dãi trong đánh giá của giáo viên mà không nỗ lực phấn đấu cá nhân,

không phát huy được năng lực sáng tạo của mình. Cho nên, giáo viên cần

phải thực sự công tâm, nhiệt tình, trung thực, phải giữ vai trò hướng dẫn, dìu

dắt, giúp đỡ học sinh tích cực chủ động nắm bắt kiến thức thì mới đem lại kết

quả cao trong học tập.

Từ việc đánh giá đúng mức thì mới có cơ sở khen thưởng xứng đáng và

kịp thời cho hoạt động dạy và học trong nhà trường.

Trong thi đua khen thưởng thì nhất thiết người lãnh đạo phải xây dựng

cho được các tiêu chí thi đua một cách chi tiết, cụ thể nhằm định hướng đúng

mức yêu cầu nhiệm vụ do ngành và cấp trên đề ra.


Việc xét khen thưởng phải đảm bảo đúng quy trình và phải công bằng,

khách quan thì mới phát huy tác dụng là đòn bẩy kích thích các hoạt động.

Về mức độ khen thưởng phải xem nặng cả hai mặt vật chất và tinh thần.

Thực tế, do điều kiện kinh phí khó khăn, có những nhà trường khen thưởng

cho giáo viên và học sinh với mức vật chất quá thấp nên chưa kích thích thật

tốt sự nỗ lực phấn đấu của thầy và trò.

Vì vậy, người lãnh đạo cần biết đánh giá đúng người đúng việc cũng

như biết động viên khuyến khích, khen thưởng kịp thời, xứng đáng các đối

tượng thuộc quyền quản lý thì sẽ đem lại hiệu quả tích cực trong việc nâng

cao chất lượng giáo dục toàn diện cho nhà trường.

5- Các quan hệ trong quản lý việc xây dựng môi trường sư phạm

lành mạnh, thân thiện, tiện ích…

Môi trường sư phạm là nơi tạo ra những giá trị chân, thiện, mỹ của

những người làm công tác giáo dục. Vì vậy, người lãnh đạo cần quan tâm

tích cực trong việc xây dựng nhà trường thực sự lành mạnh, thân thiện, tiện

ích nhằm khơi dậy khả năng lao động sáng tạo của thầy và trò. Đồng thời tạo

nên tình cảm tốt đẹp của mỗi người khi nhớ về một thời cắp sách đến trường.

Môi trường sư phạm lành mạnh là không có tệ nạn xã hội xâm nhập học

đường cũng như những tác động xấu khác ảnh hưởng đến môi trường giáo

dục. Những tác động này không chỉ diễn ra trong nhà trường mà tiếp tục xảy

ra khi các em học sinh đi và về từ nhà đến trường. Do vậy việc ngăn chặn

những hiện tượng tiêu cực này không chỉ do nhà trường mà cần đến sự quan

tâm của chính quyền địa phương và các lực lượng ngoài xã hội.


Môi trường sư phạm thân thiện và tiện ích đòi hỏi người quản lý cần tạo

ra một không gian xanh, sạch, đẹp, đầy đủ các trang thiết bị hiện đại cần thiết

phục vụ cho hoạt động giảng dạy và giáo dục.

Thực tế, ở nhiều nơi do điều kiện cơ sở vật chất còn khó khăn và việc

chăm sóc nhà trường chưa thực sự tươi đẹp do ý thức bảo quản và giữ gìn vệ

sinh còn kém nên tạo ra những phản cảm của những người đến trường. Từ

đó, làm cho các thành viên có tâm lý chán nãn, chưa gắn bó với nhà trường

và chưa thực sự tâm huyết với nghề dạy học.

Môi trường làm việc thân thiện còn đòi hỏi người lãnh đạo cần tổ chức

và sắp xếp công việc thực sự khoa học, lôi cuốn, hấp dẫn, nhiều hoạt động đa

dạng, phong phú và không để lãng phí thời gian cũng như thời gian chết gây

vô vị, nhàm chán cho mọi người.

Vì vậy, để xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, thân thiện, tiện ích

đòi hỏi người lãnh đạo phải quan tâm đầu tư chăm sóc nhà trường thường

xuyên và nhắc nhỡ mọi người cùng tích cực tham gia. Qua đó, người hiệu

trưởng cần tích cực tham mưu với các cấp lãnh đạo và các lực lượng xã hội

nhằm huy động các nguồn lực để đầu tư, hỗ trợ, giúp đỡ nhà trường ngày

càng khang trang tươi đẹp, tạo tiền đề vững chắc cho việc nâng cao chất

lượng giáo dục toàn diện.

6- Các quan hệ trong ứng xử và giao tiếp.

Ứng xử và giao tiếp trong nhà trường có ý nghĩa quan trọng trong việc

xây dựng bầu không khí vui tươi phấn khởi, xây dựng nội bộ đoàn kết thương

yêu giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Đồng thời, ứng xử và giao tiếp tốt cũng

góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người và người, cũng như góp

phần hình thành nề nếp kỷ cương học đường ngày càng tốt hơn.


Thực tế đã có những nhà trường do hiệu trưởng cư xử thiếu khéo léo,

thiếu tế nhị nên đã tạo ra những mâu thuẩn, va chạm không cần thiết, tạo nên

không khí làm việc căng thẳng, không phát huy tính năng động sáng tạo của

các thành viên trong nhà trường.

Để có những hành vi ứng xử có văn hoá cần đòi hỏi trước tiên ở thái độ

tôn trọng lẫn nhau từ lời nói đến cách cư xử sao cho làm hài lòng người khác.

Đó có thể là hành vi hết sức giản đơn, nhưng nếu nó đụng chạm đến danh dự

và xúc phạm đến nhân phẩm người khác thì cũng cần phải hết sức tránh.

Trong nhà trường, ngoài cách ứng xử tốt đẹp giữa đồng nghiệp, người

quản lý cần chú ý việc xây dựng phong cách ứng xử tốt đẹp giữa giáo viên

với học sinh và giữa học sinh với nhau nhằm tạo nên môi trường sư phạm

lành mạnh trong sáng, đoàn kết thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau.

Đặc biệt là trong quy tắc ứng xử giữa giáo viên với học sinh cần giữ

mối quan hệ tốt đẹp với phương châm “ Thầy mẫu mực, trò chăm ngoan”.

Đồng thời hết sức tránh tình trạng thầy trò có cách ứng xử thiếu tôn trọng lẫn

nhau để đi đến những hậu quả đáng tiếc xảy ra và gây tai tiếng cho ngành

giáo dục.

Quan hệ ứng xử trong quản lý còn đòi hỏi người lãnh đạo phải thể hiện

mối quan hệ tốt đẹp với các đối tượng có liên quan đến nhà trường như phụ

huynh học sinh, các lực lượng ngoài xã hội và nhân dân. Đây là những nhân

tố quan trọng trong việc kết hợp 3 môi trường giáo dục: nhà trường, gia đình

và xã hội. Đặc biệt là vai trò chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương đối

với việc quan tâm đầu tư, cũng như hỗ trợ về vật chất và tinh thần đối với nhà

trường.


Thực tế đã có tình trạng cấp uỷ, chính quyền địa phương khoán trắng

nhiệm vụ giáo dục cho nhà trường, nhưng cũng có những nơi lại nhúng tay

quá sâu vào chuyên môn tạo ra những hiệu ứng trái chiều giữa quản lý theo

ngành và quản lý theo lãnh thổ. Từ đó, làm giảm hiệu lực quản lý đối với bộ

máy lãnh đạo nhà trường.

Để khắc phục tình trạng này, đòi hỏi người quản lý cần phải tích cực

tham mưu với địa phương, cần tạo ra mối quan hệ gắn bó, thường xuyên với

các cấp lãnh đạo để có sự am hiểu và giúp đỡ nhà trường ngày càng tiến bộ.

Thực tế, đã có những bộ máy quản lý nhà trường thực sự đoàn kết tốt,

quan hệ ứng xử hài hoà tốt đẹp từ trong ban giám hiệu đến tập thể giáo viên.

Đặc biệt là có sự ủng hộ tích cực của cấp uỷ, chính quyền, ban ngành đoàn

thể, phụ huynh học sinh và các lực lượng khác ngoài nhà trường nên họ đã tổ

chức thắng lợi mọi nhiệm vụ trong nhà trường và chất lượng giáo dục càng

ngày càng được nâng cao.

C- TÍNH KHẢ THI VÀ ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI ĐỂ TĂNG

CƯỜNG CÁC MỐI QUAN HỆ TỐT ĐẸP TRONG QUẢN LÝ TRƯỜNG

HỌC.

Trước hết, người cán bộ quản lý giáo dục cần tuyên truyền sâu rộng về

đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cũng như

những quy định của ngành đến toàn thể đội ngũ.

Qua đó, người lãnh đạo cần bám sát các văn bản quy định về nghĩa vụ

và quyền lợi của cán bộ công chức, của học sinh để xây dựng các mối quan

hệ trong quản lý thông qua nội quy, quy chế chuyên môn, quy tắc ứng xử văn

hoá, quy chế thi đua khen thưởng…Các quy định này mang tính bắc buộc

chung và phải được mọi thành viên trong nhà trường nghiêm chỉnh thực hiện.


Việc xác lập các mối quan hệ tốt đẹp trong nhà trường là vấn đề rất

phức tạp và rất nhạy cảm đòi hỏi cả quá trình phấn đấu và ý thức tự giác của

mỗi người trong việc rèn luyện đạo đức phẩm chất và tư cách tác phong để

trở thành những cán bộ mẫu mực, những người giáo viên hết lòng vì học sinh

thân yêu.

Việc chấp hành các quy định có tính nguyên tắc là điều bắt buộc hiển

nhiên mà người lãnh đạo có thể dùng quyền lực để buộc cấp dưới phải thực

hiện. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện nhiệm vụ, người lãnh đạo cần bám

sát nguyên tắc tập trung dân chủ. Mọi việc quan trọng đều phải được công

khai, bàn bạc dân chủ trong tập thể và thủ trưởng là người có trách nhiệm

quyết định cuối cùng.

Song việc thiết lập các mối quan hệ tốt đẹp trong quản lý còn đòi hỏi cả

nghệ thuật của người lãnh đạo. Trước nhất, người lãnh đạo phải có tâm trong

sáng, sống có nghĩa có tình, luôn rộng lượng khoan dung, luôn khiêm tốn,

trung thực, khách quan, luôn gương mẫu về mọi mặt... Về năng lực người

lãnh đạo cần có sự am hiểu sâu về chuyên môn, có năng lực lãnh đạo và tập

hợp mọi người, có năng lực quyết đoán, có tầm nhìn xa trông rộng...

Hơn thế nữa, người lãnh đạo phải là người am hiểu tâm tư nguyện

vọng, biết lắng nghe ý kiến của người khác để có cách ứng xử phù hợp nhất

và có sự cảm thông chia sẻ đối với họ.

Mặc dù người lãnh đạo luôn có yêu cầu cao về chất lượng công việc

của cấp dưới, song trong từng điều kiện hoàn cảnh cụ thể có những khó khăn

và hạn chế nhất định làm ảnh hưởng đến kết quả công việc là lẽ đương nhiên

mà người lãnh đạo nên thông cảm và cũng không nên quá cầu toàn làm cho

mối quan hệ của mình với cấp dưới trở nên căng thẳng không cần thiết.


Ở tầm bao quát hơn, người lãnh đạo cần quán xuyến mọi diễn biến

phức tạp từ tư tưởng đến hành động của các thành viên do mình quản lý. Cho

dù đó là những hoạt động diễn ra ngoài nhà trường, nhưng người lãnh đạo

cần phải theo dõi và nắm bắt đầy đủ những hành vi sai trái của cấp dưới mình

để có biện pháp chấn chỉnh và xử lý kịp thời. Nhất thiết không để những việc

làm sai trái này kéo dài trở thành hiện tượng tiêu cực gây tai tiếng cho nhà

trường mà người lãnh đạo không hề hay biết.

Bên cạnh đó, có những vấn đề rất cần đến sự quyết đoán và mạnh dạn

xử lý của người lãnh đạo để ngăn ngừa tiêu cực. Tuy nhiên, có đôi lúc cũng

cần có sự thuyết phục và thái độ ân cần động viên của người lãnh đạo để có

sự đồng tình ủng hộ cao của tập thể đối với bản thân mình. Có như vậy, việc

chỉ đạo của người hiệu trưởng sẽ thuận lợi và đem lại hiệu quả cao.

Trong điều kiện mặt trái của nền kinh tế thị trường và môi trường làm

việc hiện nay, người giáo viên luôn chịu áp lực từ nhiều phía, với nhiều

nguồn thông tin tác động khá phức tạp, trong khi yêu cầu ngày càng cao về

chuyên môn nên họ dễ rơi vào trạng thái căng thẳng và phân tâm. Vì vậy,

người lãnh đạo cần có biện pháp động viên khuyến khích kịp thời. Đồng thời,

cần đưa ra những thông tin chọn lọc nhằm định hướng đúng đắn về tư tưởng

cho tập thể cán bộ công nhân viên nhà trường giúp họ yên tâm công tác tốt.

Đặc biệt là vai trò giám sát toàn diện, thường xuyên, liên tục của người

hiệu trưởng là có tác dụng thúc đẩy sự nỗ lực của các thành viên trong nhà

trường. Điều đó lý giải vì sao những tiết dạy có người dự giờ thì chất lượng

sẽ nâng cao hơn nhiều so với tiết dạy bình thường.

Trong quan hệ ứng xử của người lãnh đạo, ngoài phẩm chất đạo đức toả

sáng mẫu mực của người lãnh đạo còn đòi hỏi cách cư xử đúng mực, công


tâm khách quan và luôn luôn thể hiện sự quan tâm chăm sóc chu đáo đến tất

cả mọi thành viên trong nhà trường. Vì một sơ sót nhỏ trong cách xử sự cũng

có thể gây xích mích với người lãnh đạo và nếu không được khắc phục hoà

giải thì lâu ngày sẽ trở thành những mâu thuẫn ngấm ngầm để chống đối

người lãnh đạo.

Qua đó, cho thấy người lãnh đạo cần phải am hiểu sâu sắc và nắm bắt

mọi tình huống xảy ra gây bất lợi cho mình để kịp thời ngăn chặn bằng biện

pháp động viên thuyết phục. Nhất là khi xuất hiện nhóm đối tượng không

chính thức thường xuyên tụ tập, bàn tán, dèm pha, nói xấu lãnh đạo và có

biểu hiện chống đối, gây bè kéo cánh, dẫn đến mất đoàn kết nội bộ, làm giảm

sút uy tín của người lãnh đạo.

Vì vậy, những cuộc gặp gỡ giao lưu thông qua các hoạt động tham

quan, ngoại khoá, văn thể mỹ, vui chơi giải trí,…và những cuộc tiếp xúc

ngoài đời thường là điều kiện thuận lợi để người lãnh đạo giao tiếp tốt, am

hiểu đồng nghiệp, am hiểu học sinh, gây thiện cảm, hoà đồng và đoàn kết gắn

bó hơn với cấp dưới của mình.

Bên cạnh đó, việc thường xuyên sâu sát ở cơ sở, việc nắm bắt thông tin

phản hồi từ các đối tượng có liên quan là rất cần thiết nhằm giúp cho người

lãnh đạo đánh giá đúng đắn hơn đối tượng mình quản lý và có dịp soi rọi lại

các quyết định quản lý của mình. Nếu quyết định quản lý chưa phù hợp thì

cần phải điều chỉnh kịp thời.

Để tăng cường các mối quan hệ tốt đẹp trong quản lý trường học, ngoài

việc chấp hành nghiêm chỉnh các quy định có tính nguyên tắc, người lãnh

đạo cần phát huy tốt tính dân chủ trong mọi tình huống. Trong quản lý, người


lãnh đạo cần am hiểu chính mình và hiểu biết người khác một cách sâu sắc để

có cách ứng xử phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể.

Bên cạnh đó, người lãnh đạo luôn tạo nên môi trường làm việc thật sự

vui tươi phấn khởi, tiện ích, luôn khơi dậy tính năng động sáng tạo của mỗi

người thông qua sự động viên khuyến khích về tinh thần cùng với sự kích

thích về vật chất bằng việc kết hợp hài hoà các lợi ích, trong đó lợi ích tập thể

là trên hết và lợi ích cá nhân là động lực trực tiếp.

Có như vậy, người lãnh đạo sẽ tạo nên bộ máy quản lý thực sự trong

sạch vững mạnh, có năng lực điều hành mọi hoạt động nhà trường đảm bảo

đạt hiệu quả cao nhất, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ do ngành và địa

phương đề ra.

III- KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.

A- KẾT LUẬN.

Lao động của nghề dạy học là hoạt động mang tính sư phạm, khoa học,

nghệ thuật và sáng tạo với đối tượng là con người và mục tiêu vì con người.

Vì vậy suy cho cùng, quản lý giáo dục là quản lý con người để phục vụ cho

con người với những mục tiêu đã đặt ra của ngành giáo dục.

Cho nên người lãnh đạo nhà trường phải thực sự là tấm gương mẫu

mực về nhiều mặt, có phẩm chất tốt, có năng lực giỏi và có đầy đủ bản lĩnh

để lãnh đạo tập thể nhà trường thực sự trong sạch vững mạnh, đoàn kết nhất

trí cao và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.

Qua đó, người lãnh đạo phải xây dựng cho được bộ máy quản lý thực

sự có năng lực, hoạt động nhịp nhàng, có nề nếp trật tự kỷ cương, có mối

quan hệ tốt đẹp trong quản lý, có văn hoá ứng xử hoà nhã thân ái, tôn trọng

lẫn nhau, có môi trường làm việc thực sự hứng thú hấp dẫn…


Có như vậy việc quản lý con người sẽ đem lại hiệu quả thiết thực trong

việc phát hiện, khai thác và nuôi dưỡng những tiềm năng, những nhân tố tích

cực nhằm phục vụ tốt nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục trong nhà trường.

Muốn như vậy, người quản lý cần quan tâm nhiều hơn đến đời sống

giáo viên, đến các mối quan hệ tốt đẹp giữa người và người trong quản lý.

Đồng thời, người lãnh đạo cần tạo mọi điều kiện thuận lợi và khuyến khích

mọi năng lực sáng tạo của các thành viên, làm sao cho mọi người được cống

hiến ngày càng nhiều, để được hưởng thụ ngày càng nhiều hơn mọi nhu cầu

chính đáng cả trong đời sống vật chất lẫn tinh thần.

Qua đó, việc tăng cường các mối quan hệ tốt đẹp trong quản lý trường

học là góp phần giúp cho nhà trường ngày càng lớn mạnh, góp phần giáo dục

và rèn luyện nhân cách con người ngày càng tốt hơn, góp phần ngăn chặn

những tiêu cực xã hội xâm nhập học đường cùng những suy thoái về đạo đức

lối sống có ảnh hưởng đến môi trường giáo dục.

Từ đó, nhà trường trở thành môi trường giáo dục thực sự lành mạnh, có

chất lượng cao, góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, bồi dưỡng

nhân lực, đào tạo nhân tài cho đất nước cũng như cho địa phương.

B- KIẾN NGHỊ.

1- Cần xây dựng chặt chẽ hơn quy chế phối hợp giữa ngành và địa

phương đối với những đơn vị vừa chịu sự quản lý chuyên môn của ngành vừa

chịu sự quản lý của địa phương. Qua đó, chú ý tăng cường hơn nữa vai trò

quản lý chuyên môn của ngành để đảm bảo chất lượng giáo dục ngày càng

được nâng cao.

2- Cần tăng cường hơn nữa các mối quan hệ tốt đẹp trong quản lý

trường học thông qua việc xây dựng chặt chẽ hơn và cụ thể hơn các nội quy,


quy chế làm việc, các quy định nề nếp chuyên môn, các quy tắc ứng xử, các

quy định về đánh giá, thi đua khen thưởng… Đồng thời cần thường xuyên

kiểm tra, chấn chỉnh và sơ kết, tổng kết việc thực hiện các quy định này.

Tóm lại, trong nhiều năm qua, ngành giáo dục tỉnh nhà luôn được các

cấp lãnh đạo quan tâm đầu tư nhiều về cơ sở vật chất trang thiết bị và tăng

cường đào tạo bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ nên chất lượng giáo dục

từng bước được nâng lên và lập được nhiều thành tích đáng khích lệ.

Tuy nhiên, bên cạnh đó việc quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ, động viên về vật

chất và tinh thần cho đội ngũ cũng còn những hạn chế nhất định. Chưa có

nhiều biện pháp tích cực để khơi dậy tiềm năng lao động sáng tạo của thầy và

trò. Từ đó, đã có một bộ phận giáo viên vẫn chưa thật sự tâm huyết với nghề,

chưa thực sự yên tâm công tác tốt, thiếu động cơ phấn đấu, còn có tâm lý

chán nãn, chưa đoàn kết gắn bó với nhà trường, chưa hết lòng vì học sinh

thân yêu, còn đầu tư nhiều cho lợi ích vật chất mà ít quan tâm đến hoạt động

chuyên môn. Đó cũng là một trong những nguyên nhân tạo nên những hạn

chế, hụt hẫng của ngành giáo dục.

Vì vậy, trách nhiệm của nhà trường là phải xây dựng cho được môi

trường giáo dục thực sự lành mạnh, trong sáng, đoàn kết thương yêu giúp đỡ

lẫn nhau, là chỗ dựa tinh thần và vật chất cho toàn thể đội ngũ. Qua đó, nhà

trường phải làm tốt hơn nữa nhiệm vụ dạy chữ gắn liền với dạy người. Đồng

thời chất lượng giáo dục toàn diện phải càng ngày càng được nâng cao hơn.

Muốn như vậy, người lãnh đạo cần tăng cường hơn nữa công tác quản

lý, quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp trong và

ngoài nhà trường nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp để hoàn thành xuất sắc

mọi nhiệm vụ do ngành và địa phương đề ra.


Documents

CẦN GIẢI QUYẾT ĐÚNG ĐẮC CÁC MỐI QUAN HỆ QUẢN LÝ