Chương 5

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM; VỀ XÂY DỰNG CỘNG SẢN VIỆT NAM; VỀ XÂY DỰNG

NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂNNHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN

I. Những luận điểm chủ yếu của Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam

II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân

III. Xây dựng Đảng vững mạnh, xây dựng nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh

I. Những luận điểm chủ yếu của Hồ Chí Minh I. Những luận điểm chủ yếu của Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam [7 luận điểm]về Đảng cộng sản Việt Nam [7 luận điểm]

11. . Đảng cộng sản là nhân tố quyết định hàng Đảng cộng sản là nhân tố quyết định hàng đầu để đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợiđầu để đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi

Đến với CN Mác – Lênin, Bác

hiểu rõ hơn về:

Quần chúng nhân dân là người sáng tạo nên lịch sử, động lực của các cuộc CM

Sức mạnh của quần chúng chỉ phát huy đầy đủ, đúng đắn khi có sự lãnh đạo của một “đảng

cách mệnh” chân chính

Từ đó, Người khẳng định:

để trong thì vận động và tổ chức dân chúng

Muốn làm cách mạng

thì trước hết phải có đảng

cách mệnh

Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới

chạy

ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và VS giai cấp mọi nơi

Tư tưởng ấy đến nay vẫn còn nguyên giá trị

Nếu nhận thức mơ hồ, lệch lạc về vai trò lãnh đạo của

Đảng thì dễ rơi vào âm mưu của các thế lực thù địch, làm suy yếu sức

mạnh của Đảng và cách mạng

Nếu buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng sẽ đánh

mất niềm tin của quần chúng, cách mạng sẽ đi chệch hướng, gặp khó khăn, thậm chí

thất bại

22. . Đảng cộng sản Việt Nam là sản phẩm của Đảng cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác – Lênin với phong sự kết hợp chủ nghĩa Mác – Lênin với phong

trào công nhân và phong trào yêu nướctrào công nhân và phong trào yêu nước

Lênin: Đảng CS là sản phẩm của sự kết hợp CN Mác – Lênin với phong trào công nhân

Hồ Chí Minh: Ở nước ta, nếu kết hợp chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân thì chưa đủ, vì GCCN còn nhỏ bé, phong trào công nhân còn non yếu; trong khi đó, phong trào yêu nước

của nhân dân rất mãnh liệt

Vì vậy, Bác xác định lộ trình thành lập Đảng là:

Thứ nhất, đưa phong trào yêu nước

chuyển dần từ lập trường quốc gia sang

khuynh hướng mácxít, rồi từ đó chuyển sang lập trường cộng sản

Thứ hai, đưa phong trào công nhân

chuyển dần từ trình độ tự phát sang trình độ tự

giác

Nhân tố quyết định sự chuyển biến về chất của phong trào công nhân và phong trào yêu

nước Việt Nam là chủ nghĩa Mác – Lênin chủ nghĩa Mác – Lênin

Chính chủ nghĩa Mác – Lênin kết hợp với phong trào công nhân và phong trào yêu

nước đã dẫn tới việc thành lập Đảng cộng Đảng cộng sản Đông Dươngsản Đông Dương vào đầu năm 1930

Từ chủ CN yêu nước đến với CN Mác – Lênin là con đường mà Bác đã trải qua và cũng là

con đường đi của dân tộc ta đầu TK20

Ý nghiã của tư tưởng đó thể hiện ở hai điểm:Ý nghiã của tư tưởng đó thể hiện ở hai điểm:

- Đảng CSVN là đội tiền phong của GCCN và

dân tộc Việt Nam, phấn đấu cho độc lập dân tộc, tự do, hạnh phúc của nhân dân, vì sự

nghiệp dân giàu, nước mạnh, XH công bằng,

dân chủ, văn minh

- Nắm vững chủ nghĩa Mác – Lênin, đồng thời hiểu đầy

đủ thực tiễn của đất nước để vận dụng, phát triển đúng đắn là yêu cầu cần thiết của những người

cộng sản chân chính

33. . Đảng cộng sản Việt Nam – Đảng của giai cấp Đảng cộng sản Việt Nam – Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là của dân tộc Việt Namcông nhân, đồng thời là của dân tộc Việt Nam

- Đây là luận điểm mới của Hồ Chí Minh, bổ sung vào học thuyết Mác – Lênin về Đảng CS

Tại Đại Hội 2 của Đảng, 2/1952, Bác khẳng định: “Trong giai đoạn này, quyền lợi của

GCCN và nhân dân lao động và của dân tộc là một. Chính vì Đảng Lao động Việt Nam là

Đảng của GCCN và nhân dân lao động, cho nên nó phải là Đảng của dân tộc Việt Nam”

Năm 1961, Người nhắc lại luận điểm trên:

“Đảng ta là Đảng của giai cấp, đồng thời cũng là của dân tộc, không thiên tư, thiên vị”

Luận điểm này chỉ đạo cách thức tổ chức và hoạt động của Đảng CSVN, làm cho nó gắn

bó máu thịt với giai cấp, với dân tộc

Nó được nhân dân gọi là “Đảng ta”, “Đảng của Bác Hồ”, “Đảng mình”.

Đó là cội nguồn sức mạnh của Đảng

Bởi thế

- Nói Đảng ta là “Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là của dân tộc Việt Nam”,

không có nghĩa là không thấy bản chất GCCN của Đảng. Nó vẫn mang bản chất GCCN

Vì+ Nền tảng tư tưởng của Đảng là

CN Mác - Lênin

+ Mục tiêu, đường lối của Đảng là vì độc lập dân tộc & CNXH

+ Đảng nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc của Đảng kiểu mới của GCCN

44. . Đảng cộng sản Việt Nam phải lấy Đảng cộng sản Việt Nam phải lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”

Trong Đường Kách mệnh, Bác chỉ rõ:

“Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng

phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn,

tàu không có bàn chỉ nam”

“Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn

nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lênin”

Vì nó chỉ ra cho Đảng mục tiêu, con đường giải phóng GCCN, nhân dân lao động và giải

phóng dân tộc, xây dựng XH mới tốt đẹp

Lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”, không Lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”, không phải là “tầm chương trích cú”, giáo điều, mà phải là “tầm chương trích cú”, giáo điều, mà

là nắm vững lập trường, quan điểm và là nắm vững lập trường, quan điểm và phương pháp của CN MLNphương pháp của CN MLN

Vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của Vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam để có đường lối CM đúngViệt Nam để có đường lối CM đúng

55. . Đảng cộng sản Việt Nam phải được Đảng cộng sản Việt Nam phải được xây dựng theo những nguyên tắc của xây dựng theo những nguyên tắc của

Đảng kiểu mới của giai cấp vô sảnĐảng kiểu mới của giai cấp vô sản

Đó là những nguyên tắc mà Lênin đã đề ranhững nguyên tắc mà Lênin đã đề ra

Bác đã khái quát

thành năm

nguyên tắc sau:

- Một là tập trung dân chủ- Một là tập trung dân chủ

Bác coi đây là nguyên tắc tổ chức của Đảng

Dân chủ để đi đến tập trung, là cơ sở của tập trung, chứ không phải là

sự phân tán, tuỳ tiện, vô tổ chức

Nội dung

củadânchủ

“Đối với mọi vấn đề, mọi người tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm

ra chân lý. Đó là một quyền lợi mà cũng là nghĩa vụ của mọi người.

Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hoá ra quyền tự do phục

tùng chân lý”

Người đặc biệt nhấn mạnh thực hiện dân chủ nội bộ, nếu không thì “nội bộ của Đảng âm u”

Nội dung

củatập

trung

Tập trung trên cơ sở dân chủ, chứ không phải tập trung quan liêu theo

kiểu độc đoán, chuyên quyền

Phải thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động

Thiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, mọi đảng viên phải chấp

hành vô điều kiện nghị quyết của Đảng

Từ đó, “Đảng ta tuy nhiều người, nhưng khi tiến hành đánh thì chỉ như một người”

- Hai là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách- Hai là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách

Bác coi đây là nguyên tắc lãnh đạo của Đảng

VìMột người dù tài giỏi cũng không thấy

hết được mọi mặt của một vấn đề, càng không thể thấy hết được mọi

việc, hiểu hết được mọi chuyện. Vậy, phải bảo đảm tập thể lãnh đạo

Cá nhân phụ trách sẽ tránh được thói dựa dẫm, ỷ lại, “nhiều sãi không ai đóng cửa chùa”

“Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc

đoán, chủ quan”

“Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi,

lộn xộn, vô chính phủ”

Kết quả là hỏng việc

Vậy, tập thể lãnh đạo, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách cá nhân phụ trách

phải đi đôi với nhau

Tập thể lãnh đạo là Tập thể lãnh đạo là dân chủ, cá nhân phụ dân chủ, cá nhân phụ

trách là tập trungtrách là tập trung

- Ba là tự phê bình và phê bình - Ba là tự phê bình và phê bình

Bác coi đây là nguyên tắc sinh hoạt Đảng, là quy luật phát triển của Đảng

“Một Đảng mà giấu

giếm khuyết điểm của

mình là một Đảng hỏng”

“Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình…rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó …là một Đảng tiến bộ, mạnh

dạn, chắc chắn, chân chính”

Thái độ Thái độ tự phê bình và phê bìnhtự phê bình và phê bình phải đúng đắn, nghiêm túc

Mỗi người phải trung thực, chân thành với bản thân cũng như

người khác

Chống thái độ thái độ thiếu trung thực, che giấu khuyết điểm của bản thân, sợ phê bình, phê bình, không dám phê bình,phê bình, nể nang né tránh, dĩ hoà vi quý, lợi dụng phê bình phê bình

để nói xấu, bôi nhọ, vùi dập, đả kích người khác

- Bốn là kỷ luật nghiêm minh và tự giác- Bốn là kỷ luật nghiêm minh và tự giác

Bác rất coi trọng việc xây dựng kỷ luật kỷ luật nghiêm minh và tự giácnghiêm minh và tự giác trong Đảng để

tạo nên sức mạnh

Nếu không

“Đảng sẽ xệch xoạc, ý kiến lung tung, kỷ luật lỏng lẻo, công việc

bế tắc”

Mỗi đảng viên phải nghiêm túc, tự giác chấp hành kỷ luật của Đảng, dù ở cương vị nào

- Năm là đoàn kết thống nhất trong Đảng- Năm là đoàn kết thống nhất trong Đảng

Bác coi đây là nòng cốt để xây dựng khối đoàn kết toàn dân

Cơ sở để xây dựng khối đoàn kết trong Đảng là đường lối, quan điểm, điều lệ của Đảng

Vì, nó tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, tổ chức đến hành động của toàn Đảng, toàn dân

Bảo đảm sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng như bảo vệ con ngươi của mắt mình

Cách thức xây dựng khốiCách thức xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảngđoàn kết thống nhất trong Đảng

Thực hiện và mở rộng dân chủ nội

bộ để cán bộ đảng viên có thể tham gia bàn bạc đến

nơi đến chốn những vấn đề hệ trọng của Đảng

Thường xuyên thực

hiện tự phê

bình và phê bình

Thường xuyên tu dưỡng

đạo đức CM,

chống CN cá nhân

6. Tăng cường và củng cố mối quan hệ 6. Tăng cường và củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dânmáu thịt giữa Đảng với dân

Để thực hiện ý đồ chính trị của mình, đảng phái nào cũng phải huy động sức dân

Đảng CS huy động dân là nhằm “lấy tài dân, sức dân, để làm những công việc có

lợi cho dân”, chứ không phải vì lợi ích của người lãnh đạo

Là Vì độc lập và tự do của dân tộc, hạnh phúc và dân chủ của nhân dân

Vậynên: Sự lãnh đạo của Đảng đồng

nghĩa là “đầy tớ” của nhân dân

Bác nhấn mạnh: Lãnh đạo có nghĩa là làm “đầy tớ”, chứ không phải người chủ của

dân, đứng trên dân, trên pháp luật

Nếu không thật sự là đầy tớ, thiếu gắn bó mật thiết với dân, Đảng sẽ mất đi sức

sống vốn có của mình

Vậy, Đảng phải lấy dân làm gốc

Bác yêu cầu: cán bộ, đảng viên phải thường xuyên đi sâu, đi sát quần chúng, tổng kết ý kiến của quần chúng biến thành chủ trương

lãnh đạo quần chúng. Nhưng tuyệt đối không được theo đuôi quần chúng

7. Đảng phải thường xuyên 7. Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mớitự chỉnh đốn, tự đổi mới

Để xứng đáng với một Đảng “vừa là đạo đức, vừa là văn minh”

Làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng

và tổ chứcMục tiêu

chỉnh đốn và

đổi mới

Đảng

Làm cho cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao phẩm chất và năng lực hoàn thành nhiệm vụ

Chỉnh đốn và đổi mới là công việc thường xuyên của Đảng cầm quyền, vì:

Một mặt, quyền lực có sức mạnh to lớn

để cải tạo cái cũ, xây dựng cái mới trên tất cả các lĩnh vực của

đời sống XH, khi biết sử dụng đúng

Mặt khác, quyền lực có sức phá hoại rất

ghê gớm, vì con người sử dụng nó có thể bị thoái hoá biến

chất, chạy theo quyền lực…

Người kết luận:

“Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn

lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa

vào chủ nghĩa cá nhân”

Đó là lời cảnh tỉnh có ý nghĩa rất sâu xa đối với Đảng CS, đối với mỗi đảng viên CS và

đối với mỗi chúng ta

II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân [4 nội dung]nước của dân, do dân, vì dân [4 nội dung]

1. Xây dựng Nhà nước thể hiện quyền 1. Xây dựng Nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dân lao độnglàm chủ của nhân dân lao động

Vấn đề cơ bản của mọi cuộc CMXH là vấn đề chính quyền, còn vấn đề cơ bản của một chính quyền là ở chỗ nó thuộc

về ai, phục vụ quyền lợi cho ai

Thực chất là xây dựng Nhà nước Thực chất là xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dâncủa dân, do dân và vì dân

1.1. Thế nào là nhà nước của dân?1.1. Thế nào là nhà nước của dân?

Hiến pháp năm 1946:

Điều 1: “Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hoà. Tất cả quyền bính

trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không

phân biệt nòi giống, gái, trai, giàu nghèo, giai cấp,

tôn giáo”

Điều 32: “Những vịêc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân

dân phán quyết…”

Quy định ấy thực chất là chế độ trưng cầu dân ý – một hình thức dân chủ trực tiếp

Nhân dân uỷ quyền cho các đại diện do mình bầu ra; đồng thời có quyền bãi miễn nếu họ tỏ ra không xứng đáng

Nhà Nhà nước nước của của dândân

Dân là chủ: có quyền làm những việc mà pháp luật không cấm và có

nghĩa vụ tuân theo pháp luật

Nhà nước phải xây dựng thiết chế để thực thi quyền dân chủ của dân

VậyVậyCác vị đại diện, do dân cử ra, chỉ là thừa Các vị đại diện, do dân cử ra, chỉ là thừa uỷ quyền của dân, là “công bộc” của dânuỷ quyền của dân, là “công bộc” của dân

Nhưng có những “vị đại diện”vị đại diện” lại tưởng đó là quyền của mình nên sinh ra lộng quyền, cửa

quyền…dẫn tới bao chuyện đau xót

““Cậy thế mình ở trong ban Cậy thế mình ở trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng này ban nọ, rồi ngang tàng

phóng túng, muốn sao phóng túng, muốn sao được vậy, coi khinh dư được vậy, coi khinh dư

luận, không nghĩ đến dân”luận, không nghĩ đến dân”

““Quên rằng dân Quên rằng dân bầu ra mình để bầu ra mình để

làm việc cho dân, làm việc cho dân, chứ không phải để chứ không phải để

cậy thế với dân”cậy thế với dân”

1.2. Thế nào là nhà nước do dân?1.2. Thế nào là nhà nước do dân?

Đó là Đó là nhà nhà

nướcnước

Do dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mình

Do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế

Do dân phê bình, xây dựngCác Các cơ cơ

quan quan nhà nhà

nước nước phảiphải

Dựa vào dânDựa vào dân

Liên hệ với dânLiên hệ với dân

Chịu sự kiểm Chịu sự kiểm soát của dânsoát của dân

““Nếu Chính phủ Nếu Chính phủ làm hại dân thì làm hại dân thì

dân có quyền đuổi dân có quyền đuổi Chính phủ”Chính phủ”

1.3. Thế nào là nhà nước vì dân?1.3. Thế nào là nhà nước vì dân?

Đó là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần kiệm liêm chính

Theo Bác, chỉ có một nhà nước thực sự của Theo Bác, chỉ có một nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát thì dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát thì

mới có thể là nhà nước vì dân đượcmới có thể là nhà nước vì dân được

Từ Chủ tịch trở xuống đều là Từ Chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dâncông bộc của dân

Vậy nênVậy nên ““Việc gì có lợi cho dân, Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm…ta phải hết sức làm…

Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh…” Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh…”

Tất cả cán bộ ở bất kỳ cấp nào, ngành nào Tất cả cán bộ ở bất kỳ cấp nào, ngành nào cũng đều cũng đều vừa là người lãnh đạo, vừa là vừa là người lãnh đạo, vừa là

người đầy tớ thật trung thành của nhân dânngười đầy tớ thật trung thành của nhân dân, , chứ không phải là quan cách mạng chứ không phải là quan cách mạng

Để làm người thay mặt dân phải đủĐể làm người thay mặt dân phải đủ Đức Đức vàvà Tài, Tài, phải vừaphải vừa Hiền Hiền lại vừalại vừa Minh Minh

2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nướcnhân dân và tính dân tộc của Nhà nước

2.1. Bản chất giai cấp công nhân của 2.1. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

- Nhà nước là một bộ phận quan trọng - Nhà nước là một bộ phận quan trọng trong kiến trúc thượng tầng, nên nó là trong kiến trúc thượng tầng, nên nó là

thành tố cơ bản nhất của hệ thống chính trịthành tố cơ bản nhất của hệ thống chính trị

Bản Bản chất chất

GCCN GCCN của của Nhà Nhà nước nước

ta ta được được biểu biểu hiệnhiện

Do Đảng của GCCN lãnh đạo bằng Do Đảng của GCCN lãnh đạo bằng những chủ trương, đường lối, những chủ trương, đường lối,

thông qua tổ chức của mình trong thông qua tổ chức của mình trong Quốc hội, Chính phủ và các ngành, Quốc hội, Chính phủ và các ngành,

các cấp của Nhà nướccác cấp của Nhà nước

Ở tính định hướng đưa đất nước Ở tính định hướng đưa đất nước quá độ đi lên CNXHquá độ đi lên CNXH

Ở nguyên tắc tổ chức cơ bản của Ở nguyên tắc tổ chức cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủnó là nguyên tắc tập trung dân chủ

““Nhà nước ta phát huy dân chủ đến cao Nhà nước ta phát huy dân chủ đến cao độ…thì mới động viên được tất cả lực lựợng độ…thì mới động viên được tất cả lực lựợng

của nhân dân đưa CM tiến lên. Đồng thời của nhân dân đưa CM tiến lên. Đồng thời phải tập trung đến cao độ để thống nhất lãnh phải tập trung đến cao độ để thống nhất lãnh

đạo nhân dân xây dựng CNXH”đạo nhân dân xây dựng CNXH”

Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là ai chuyên chính với ai?…Như cái hòm đựng ai chuyên chính với ai?…Như cái hòm đựng

của cải thì phải có khoá…Dân chủ là của của cải thì phải có khoá…Dân chủ là của quý nhất của nhân dân, chuyên chính là cái quý nhất của nhân dân, chuyên chính là cái

khoá…Thế thì dân chủ cũng cần phải có khoá…Thế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủchuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ

2.2. Bản chất GCCN thống nhất với 2.2. Bản chất GCCN thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộctính nhân dân, tính dân tộc

BiểuBiểuhiện:hiện:

- Nhà nước ta ra đời là kết quả của - Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ với sự cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ với sự hy sinh xương máu của bao thế hệ CMhy sinh xương máu của bao thế hệ CM

- Nhà nước ta vừa mang bản chất GCCN - Nhà nước ta vừa mang bản chất GCCN vừa có tính nhân dân và tính dân tộc vìvừa có tính nhân dân và tính dân tộc vì nó bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của

dân tộc làm nền tảng

- Nhà nước ta vừa mới ra đời đã phải đảm - Nhà nước ta vừa mới ra đời đã phải đảm nhiệm nhiệm vụ lịch sử là tổ chức cuộc nhiệm nhiệm vụ lịch sử là tổ chức cuộc

kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc để bảo vệ thành quả cách mạngđể bảo vệ thành quả cách mạng

Nhờ biết phát huy sức mạnh khối đại đoàn Nhờ biết phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc, trên cơ sở liên minh công nông, kết dân tộc, trên cơ sở liên minh công nông, do Đảng lãnh đạo mà Nhà nước ta đã đánh do Đảng lãnh đạo mà Nhà nước ta đã đánh

thắng hai đế quốc Pháp và Mỹ, giữ vững thắng hai đế quốc Pháp và Mỹ, giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, tiến độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, tiến

lên xây dựng CNXHlên xây dựng CNXH

3. Tư tưởng Hồ Chí Minh 3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽvề một Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ

3.1. Xây dựng một nhà nước hợp hiến3.1. Xây dựng một nhà nước hợp hiến

Nhà nước hợp hiến là nhà nước Nhà nước hợp hiến là nhà nước do nhân dân bầu rado nhân dân bầu ra

Vậy nên chỉ 1 ngày sau khi đọc “Vậy nên chỉ 1 ngày sau khi đọc “Tuyên ngôn Tuyên ngôn độc lập”, độc lập”, trong phiên họp đầu tiên của Chính trong phiên họp đầu tiên của Chính

phủ lâm thời, Bác đã đề nghị tổ chức tổng phủ lâm thời, Bác đã đề nghị tổ chức tổng tuyển cử để lập Quốc hội rồi từ đó lập ra tuyển cử để lập Quốc hội rồi từ đó lập ra

Chính phủChính phủ

TheoTheođóđó

Ngày 20/9/1945, Bác ký sắc lệnh số Ngày 20/9/1945, Bác ký sắc lệnh số 34 thành lập UB dự thảo Hiến pháp 34 thành lập UB dự thảo Hiến pháp

của nước VNDCCHcủa nước VNDCCH

Cuộc tổng tuyển cử được tiến hành trong cả Cuộc tổng tuyển cử được tiến hành trong cả nước chỉ 4 tháng sau ngày Độc lập, đưa lực nước chỉ 4 tháng sau ngày Độc lập, đưa lực lượng chính trị của nhân dân lên cầm quyền lượng chính trị của nhân dân lên cầm quyền

““Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ. Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ. Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm

càng hay cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ càng hay cuộc tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu”thông đầu phiếu”

Bối Bối cảnh cảnh bầu bầu cửcử

Nam bộ chống Pháp gây hấnNam bộ chống Pháp gây hấn

Bắc bộ chống Tưởng gây rốiBắc bộ chống Tưởng gây rối

Hơn Hơn 90% 90% cử tri cử tri đi bầuđi bầu

Hàng trăm cán bộ và đồng bào đã hy sinh Hàng trăm cán bộ và đồng bào đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ bầu cửtrong khi làm nhiệm vụ bầu cử

KếtKếtquảquả

35 đại biểu trúng cử. Phiên họp Quốc 35 đại biểu trúng cử. Phiên họp Quốc hội đầu tiên, ngày 2/3/1946 quyết định hội đầu tiên, ngày 2/3/1946 quyết định thêm 50 ghế cho VNQD Đảng, 20 ghế thêm 50 ghế cho VNQD Đảng, 20 ghế

cho VNCM đồng minh hộicho VNCM đồng minh hội

3.2. Quản lý đất nước bằng pháp luật và chú 3.2. Quản lý đất nước bằng pháp luật và chú trọng đưa pháp luật vào trong cuộc sốngtrọng đưa pháp luật vào trong cuộc sống

Nhà nước dân chủNhà nước dân chủ

Pháp Pháp luậtluật

Dân Dân chủchủ

Là bà đỡ Là bà đỡ

Trong khuôn khổTrong khuôn khổ

Đảm bảo cho chính quyền vững mạnhĐảm bảo cho chính quyền vững mạnh

Là Là Nhà Nhà nước nước dân dân chủ, chủ, thìthì

Mọi quyền dân Mọi quyền dân chủ của người chủ của người dân phải được dân phải được

thể chế hoá thể chế hoá thành hiến thành hiến

pháp và pháp pháp và pháp luậtluật

Hệ thống pháp Hệ thống pháp luật phải đảm luật phải đảm

bảo cho quyền bảo cho quyền tự do, dân chủ tự do, dân chủ của người dân của người dân được tôn trọng được tôn trọng trong thực tếtrong thực tế

Xây dựng một nền pháp chế XHCN đảm bảo Xây dựng một nền pháp chế XHCN đảm bảo được việc thực hiện quyền lực của nhân dân được việc thực hiện quyền lực của nhân dân

là mối quan tâm suốt đời của Báclà mối quan tâm suốt đời của Bác

Để có nhà nước pháp quyền, phải:Để có nhà nước pháp quyền, phải:

Xây dựng, hoàn Xây dựng, hoàn thiện Hiến pháp thiện Hiến pháp

và hệ thống và hệ thống pháp luậtpháp luật

Tuyên truyền Hiến Tuyên truyền Hiến pháp và pháp luật pháp và pháp luật cho nhân dân biết cho nhân dân biết

để thực hiệnđể thực hiện

““Làm sao cho dân biết hưởng quyền dân Làm sao cho dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám

nói, dám làm”nói, dám làm”

3.3. Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, 3.3. Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của Nhà nước đủ đức và tàicông chức của Nhà nước đủ đức và tài

Chống:Chống:

“ “Ai hẩu với mình thì dù nói không đúng Ai hẩu với mình thì dù nói không đúng cũng nghe, tài không có cũng dùng. Ai cũng nghe, tài không có cũng dùng. Ai

không thân với mình thì dù họ có tài cũng không thân với mình thì dù họ có tài cũng tìm cách dìm họ xuống, họ nói phải mấy tìm cách dìm họ xuống, họ nói phải mấy

cũng không nghe” cũng không nghe”

VD: Vụ Bùi Tiến Dũng…VD: Vụ Bùi Tiến Dũng…

4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước 4. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu quảtrong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu quả

4.1. Đề phòng và khắc phục những tiêu 4.1. Đề phòng và khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nướccực trong hoạt động của Nhà nước

- Một - Một là, là,

đặc đặc quyền quyền

đặc đặc lợilợi

Phải tẩy trừ thói cậy mình là Phải tẩy trừ thói cậy mình là người trong cơ quan chính người trong cơ quan chính

quyền để cửa quyền, hách dịch quyền để cửa quyền, hách dịch với dânvới dân

Lạm quyền để vơ vét tiền của, Lạm quyền để vơ vét tiền của, làm lợi cho cá nhân mìnhlàm lợi cho cá nhân mình

Ba thứ “giặc” này, dù vô tình hay cố ý, đều là Ba thứ “giặc” này, dù vô tình hay cố ý, đều là bạn đồng minh của thực dân, phong kiếnbạn đồng minh của thực dân, phong kiến

“…“…nó làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí nó làm hỏng tinh thần trong sạch và ý chí khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức khắc khổ của cán bộ ta. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính”cách mạng của ta là cần, kiệm, liêm, chính”

Tội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian, mật thámTội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian, mật thám

- Hai là, tham ô, lãng phí, quan liêu- Hai là, tham ô, lãng phí, quan liêu

- Ba là, “tư túng”, “chia rẽ”, “kiêu ngạo”- Ba là, “tư túng”, “chia rẽ”, “kiêu ngạo”

Vì, xuất phát từ nền kinh tế tiểu nông nên dân Vì, xuất phát từ nền kinh tế tiểu nông nên dân ta quen sống theo luật tục hơn là pháp luậtta quen sống theo luật tục hơn là pháp luật

Chẳng hạn:Chẳng hạn: Lệ làng, phép nướcLệ làng, phép nước

Phép Vua thua lệ làngPhép Vua thua lệ làng

Lệnh ông không bằng cồng bàLệnh ông không bằng cồng bà

4.2. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy 4.2. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạngmạnh giáo dục đạo đức cách mạng

Bác rất đề cao phép nước,Bác rất đề cao phép nước,““nhân trị” đi đôi với “pháp trị”nhân trị” đi đôi với “pháp trị”

Tự mình Tự mình gương mẫu gương mẫu chấp hành chấp hành kỷ cương kỷ cương

phép nướcphép nước

Kiên trì giáo dục Kiên trì giáo dục đạo đức cho cán bộ, đạo đức cho cán bộ,

đảng viên, nhất là đảng viên, nhất là những người có những người có chức, có quyềnchức, có quyền

Kẻ nào làm hại dân, hại nước, hại Đảng, Kẻ nào làm hại dân, hại nước, hại Đảng, thì dù họ là gì đi nữa, vẫn phải đưa ra thì dù họ là gì đi nữa, vẫn phải đưa ra

xét xử theo pháp luật để giữ phép nướcxét xử theo pháp luật để giữ phép nước

Ví Ví dụ:dụ:

Vụ Vụ Chu Bá Phượng, Chu Bá Phượng, Bộ trưởng Bộ kinh Bộ trưởng Bộ kinh tế, đại biểu của Quốc dân đảng, buôn tế, đại biểu của Quốc dân đảng, buôn lậu khi đi dự Hội nghị Phôngtennơblô, lậu khi đi dự Hội nghị Phôngtennơblô,

được đưa ra Quốc hội (11/1946)được đưa ra Quốc hội (11/1946)

Vụ Vụ Trần Dụ Châu, Trần Dụ Châu, Cục trưởng cục Quân nhu Cục trưởng cục Quân nhu can tội tham ô, sống phè phỡn, trụy lạc…bị xử can tội tham ô, sống phè phỡn, trụy lạc…bị xử tử hình. tử hình. Trần Dụ ChâuTrần Dụ Châu và gia đình kháng án, và gia đình kháng án, xin được khoan hồng. Sau nhiều trăn trở, Bác xin được khoan hồng. Sau nhiều trăn trở, Bác ký lệnh bác đơn của ký lệnh bác đơn của Trần Dụ Châu. Trần Dụ Châu. Và vụ án Và vụ án

được thi hànhđược thi hành

III. Xây dựng Đảng vững mạnh, xây dựng nhà III. Xây dựng Đảng vững mạnh, xây dựng nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh [3 việc]mạng mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh [3 việc]

1. Chú trọng hơn nữa xây dựng Đảng về 1. Chú trọng hơn nữa xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chứcchính trị, tư tưởng và tổ chức

- Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhằm thực - Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhằm thực hiện tư tưởng của Bác: “Đảng ta là đạo đức hiện tư tưởng của Bác: “Đảng ta là đạo đức

là văn minh”là văn minh”

Đảng phải là Đảng đạo đức theo gương Đảng phải là Đảng đạo đức theo gương đạo đức Hồ Chí Minh thì mới xứng đáng đạo đức Hồ Chí Minh thì mới xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ thật vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ thật

trung thành của nhân dântrung thành của nhân dân

Văn minh có thể hiểu là trí tuệ. Đảng phải là Văn minh có thể hiểu là trí tuệ. Đảng phải là Đảng của trí tuệ tiên phong ngang tầm thời Đảng của trí tuệ tiên phong ngang tầm thời

đại thì mới đưa dân tộc giữ vững được đại thì mới đưa dân tộc giữ vững được định hướng XHCN, mới giành thắng lợi cho định hướng XHCN, mới giành thắng lợi cho

sự nghiệp CNH, HĐH đất nướcsự nghiệp CNH, HĐH đất nước

- Xây dựng Đảng trên cả ba mặt:- Xây dựng Đảng trên cả ba mặt:

Về chính Về chính trị: có trị: có

đường lối đường lối chính trị chính trị

đúng đắn, đúng đắn, có bản lĩnh có bản lĩnh vững vàng vững vàng trong mọi trong mọi

tình huốngtình huống

Về tư tưởng: Về tư tưởng: lấy CN MLN, lấy CN MLN,

TTHCM làm nền TTHCM làm nền tảng, thực tiễn tảng, thực tiễn VN làm điểm VN làm điểm xuất phát, kế xuất phát, kế thừa tinh hoa thừa tinh hoa

văn hoá dân tộc văn hoá dân tộc và nhân loạivà nhân loại

Về tổ chức: Về tổ chức: trong sạch, trong sạch, vững mạnh, vững mạnh,

đoàn kết, đoàn kết, dám hy sinh dám hy sinh vì sự nghiệp vì sự nghiệp

CM của CM của Đảng và của Đảng và của

dân tộcdân tộc

2. Xây dựng Nhà nước ngang tầm nhiệm 2. Xây dựng Nhà nước ngang tầm nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mớivụ của giai đoạn cách mạng mới

2.1. 2.1. Nhà nước đảm bảo quyền làm chủ thật sự của nhân dân

““Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho

cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”

Bởi Bởi vậyvậy

“Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân. Tuyệt đối không được

lên mặt “quan CM” ra lệnh ra oai”

Thực hiện quản lý Thực hiện quản lý XH bằng pháp XH bằng pháp luật, theo pháp luật, theo pháp

luật.luật.

Tiếp tục thể chế hoá Tiếp tục thể chế hoá bằng pháp luật các bằng pháp luật các quyền dân chủ của quyền dân chủ của

người dânngười dân

Đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật. Đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật. Mọi hành vi vi phạm pháp luật phải được xử Mọi hành vi vi phạm pháp luật phải được xử

lý nghiêm minh để giữ gìn “phép nước”lý nghiêm minh để giữ gìn “phép nước”

2.2. Kiện toàn bộ máy hành chính 2.2. Kiện toàn bộ máy hành chính Nhà nướcNhà nước

Đây Đây là là

yêu yêu cầu cầu bức bức xúcxúc

Không có nền hành chính mạnh, có Không có nền hành chính mạnh, có hiệu lực thì đường lối, chính sách, hiệu lực thì đường lối, chính sách,

pháp luật không thể đi vào cuộc sốngpháp luật không thể đi vào cuộc sống

Nhân dân mong được sống, làm ăn Nhân dân mong được sống, làm ăn trong môi trường an ninh, trật tự, dân trong môi trường an ninh, trật tự, dân chủ, không bị sách nhiễu, phiền hà, chủ, không bị sách nhiễu, phiền hà,

hành dân là chínhhành dân là chính

Những việc cần làm ngay:Những việc cần làm ngay:

Cải cách Cải cách thủ tục thủ tục hành hành chính, chính,

ban hành ban hành và hoàn và hoàn thiện chế thiện chế độ công độ công

vụvụ

Đề cao trách Đề cao trách nhiệm giải nhiệm giải

quyết khiếu quyết khiếu kiện của kiện của

dân, không dân, không đùn đẩy, đùn đẩy,

“kính “kính chuyển” chuyển” vòng vovòng vo

Sắp xếp lại Sắp xếp lại đội ngũ cán đội ngũ cán

bộ, công bộ, công chức theo chức theo đúng chức đúng chức danh, tinh danh, tinh giản biên giản biên

chế, chống chế, chống tham nhũngtham nhũng

3. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo 3. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nướccủa Đảng đối với Nhà nước

Đảng ta là Đảng cầm quyền. Sự lãnh đạo Đảng ta là Đảng cầm quyền. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định chất lượng, của Đảng là nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước

Để chỉnh đốn bộ máy Nhà nước, Đảng phải Để chỉnh đốn bộ máy Nhà nước, Đảng phải tự chỉnh đốn mình. Chỉ có sự lãnh đạo của tự chỉnh đốn mình. Chỉ có sự lãnh đạo của một Đảng trong sạch, vững mạnh mới đưa một Đảng trong sạch, vững mạnh mới đưa

cải cách bộ máy nhà nước đi đến thành côngcải cách bộ máy nhà nước đi đến thành công