14
BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ MODÜL 3 DESTEK SÜREÇLERi ÖĞRENME NEDİR ve NASIL GERÇEKLEŞİR? BURSA - 2016 “Geleceğiniz, geleceğimizdir…” KİTAPÇIK NO : 1 BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI PROJESİ http://bursa.meb.gov.tr/oges

BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

M

OD

ÜL

3

DE

ST

EK

RE

ÇL

ER

i

ÖĞRENME

NEDİR ve NASIL

GERÇEKLEŞİR?

BURSA - 2016

“Geleceğiniz, geleceğimizdir…”

KİT

APÇ

IK

N

O : 1

BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI PROJESİ

http://bursa.meb.gov.tr/oges

Page 2: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

2

Bu kitap ve Bursa Temel Eğitim Sonrası Kariyer Danışmanlığı Projesi

kapsamında geliştirilen diğer içerikler (kitap, sunu, bülten)

Kasım 2015 - Mart 2016 tarihleri arasında

yanda belirtilen komisyon tarafından

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü

adına yazılmıştır…

Her hakkı saklıdır…

Bursa, 2016

PROJE KOMİSYONU

VELİ SARIKAYA Bursa İl Milli Eğitim Müdürü

ARZU AYYILDIZ Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı

MEHMET KÖYLÜ Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Temel Eğitim Şubesi Proje Koordinatörü

KEMAL AKAR Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Fatih Projesi İl Eğitmeni

ZAFER AĞAOĞLU Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Müdürü

HÜSEYİN İCAL Osmangazi Şehit Deniz Piyade Er Tahsin Şen Ortaokulu Müdürü

YUNUS FIRAT ERKEK Yıldırım Şehit Piyade Er Rahim Keskin Ortaokulu Müdürü

İLHAN SARIGÜL Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu Müdürü

ERHAN AĞBABA Osmangazi Hamitler Adnan Türkay Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

ENİSE CANTAŞ Yıldırım Rehberlik Araştırma Merkezi Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

GÖKAY MUTLU Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

İBRAHİM İBRAM Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

GÜLŞAH ER Nilüfer Karamehmet Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

SEVAL ULVİYE AKYOL Nilüfer Dilek Özer Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

SERAP ÖZÜDOĞRU Nilüfer Süleyman Cura Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

Bursa, 2016

Page 3: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

3

T.C.

BURSA VALİLİĞİ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER

DANIŞMANLIĞI PROJESİ

MODÜL 3

DESTEK SÜREÇLERİ

MODÜLÜ

KİTAPÇIK NO: 1

ÖĞRENME NEDİR ve

NASIL GERÇEKLEŞİR?

BURSA, 2016

İÇİNDEKİLER

KONULAR S

1. BÖLÜM

4

ÖĞRENME NEDİR?

1 Öğrenme Nedir? 4

2. BÖLÜM

7 ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN

FAKTÖRLER

1 Öğrenenle İlgili Faktörler 7

2 Yöntemle İlgili Faktörler 10

3 Öğrenme Malzemesi İle

İlgili Faktörler 11

3. BÖLÜM

13 ETKİLİ ÖĞRENME İÇİN

ÖNERİLER

1 Etkili Öğrenme İçin

Öneriler 13

Page 4: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

4

1. BÖLÜM

ÖĞRENME

NEDİR?

Öğrenme, tekrar ya

da yaşantı yoluyla

organizmanın

davranışlarında meydana

gelen kalıcı ya da izli

değişikliklerdir.

Öğrenme, duyu

organlarımız aracılığıyla

gelen uyarıcıların seçilerek

anlamlı hale getirilmesini,

bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde geri

çağrılmasını içeren bir süreçtir.

Öğrenme, yaşantı ürünü, kalıcı ve izlidir. Bir duruma

öğrenme diyebilmemiz için davranış değişikliği meydana

gelmelidir.

Doğuştan getirilen davranışlar öğrenme kabul

edilemeyeceği gibi sadece büyüme veya olgunlaşma sonucu

oluşan davranışlar da öğrenme kabul edilemez.

Öğrenme sürecinin dört aşaması vardır:

1) Giriş (Input) : Gelen bilgilerin duyu organları vasıtası ile

algılanması ve beyne iletilmesidir.

2) İşlem (Entegrasyon) : Beyne iletilen bilginin kaydedilmesi,

organize edilmesi, anlaşılması ve işleme konulup

Page 5: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

5

yorumlanmasıdır. Bu aşamada bilgiyi sıraya koyma,

ilişkilendirme, soyutlama, organize etme işlemleri gerçekleşir.

3)Bellek (Depolama):

Anlaşılan bilgi tekrar

kullanılmak üzere

depo edilir. Bu depo

kendi içinde iyi

organize edilmiş, daha

önce oluşturulan

binlerce şema ve

haritalardan oluşan bir

kayıt arşividir.

4) Çıkış (Output): Beynin bilgiyi mesaj olarak hücrelere, kaslara,

dil ya da motor etkinlik alanlarına göndermesi sürecidir. Bir

anlamda işlenen bilginin kullanılmak üzere bilince gelmesidir.

Bu dört aşamalı süreci biraz

açarsak:

Öğrenmenin ilk basamağı

çevreden gelen uyarıcıları fark etmektir.

Bu işlem duyu organlarımız tarafından

gerçekleştirilir. Duyu organlarına gelen

uyarıcılar duyusal kayıt yoluyla sinir

sistemine iletilir. Örneğin sınıfta öğretmenin sesi (işitsel uyarıcı),

tahtada yazılı bir kelime ya da bir grafik (görsel uyarıcı) ilgili

duyu organı tarafından fark edilir ve duyusal bir kayıt

oluşturulur.

Bu kayıt kısa süreli belleğe ve oradan da organize edilerek

depolanmak üzere uzun süreli belleğe gönderilir. Kısa süreli

belleğin bilgiyi saklama süresi çok az olduğundan gelen

uyarıcının seçici dikkatle kodlanması uzun süreli belleğe

gönderilen bilginin depolanmasını ve geri çağrılmasını

kolaylaştırır.

Örneğin bir ders sırasında konu hakkında konuşan

öğretmenin vurguladığı noktaları, konuyla ilgili önemli ipuçlarını

seçici dikkatle algılamak veya ders çalışırken konuyla ilgili

Page 6: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

6

anahtar kavramları belirlemek bilginin organize edilmesini

kolaylaştıracaktır.

Kısa süreli bellekteki bilgilerin uzun süreli belleğe geçmesi

için bilginin çok iyi gruplanması gerekir. Bunun için öğrenilen

bilgiler rastgele değil de benzerlikleri ve anlam ilişkileri

yönünden belli çerçeveler içinde düzenlenmelidir. Örneğin yeni

edinilen bir bilgi ile eskiden sahip olduğunuz bilgi arasında bir

ilişki kurmak, bu bilgiyi eskiden sahip olduğunuz bilgi şemasına

eklemek veya yeni bir bilgi şeması oluşturmak bilgiyi

gruplamaktır. Bir bilgi ne kadar çok başka bilgiyle ilişkilendirilirse,

bilgiye ulaşma yolu da o kadar çok olur. Ulaşma yolu ne kadar

çok olursa, o bilgi o kadar kolay hatırlanır.

Bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe

gönderilmesinde tekrar çok önemlidir. Örneğin; bir telefon

numarasını ezberleyinceye kadar tekrar etme; Arapça bir sözcüğü

doğru telâffuz edinceye kadar tekrar etme, bir konunun belli

aralıklarla tekrar edilmesi. Özetle bilgileri hatırlayabilmemiz

bilgilerin ne kadar iyi depolandığı ve ne kadar sık tekrar

edildiğiyle doğru orantılıdır.

Gruplama ve tekrarla

uzun süreli belleğe kaydedilen

bilgiler gerektiğinde kullanılmak

üzere geri çağrılır. Buna

hatırlama denir. Uzun süreli

bellekte bilgiler kaybolmaz,

ancak bilgi, uygun biçimde

kodlanmamış ve uygun yere

yerleştirilmemişse, geri

getirmede zorluklarla

karşılaşılır. Hatırlamamız için

bellekte depolanmış bilgiye ulaşmamızı sağlayacak ipuçları

gerekmektedir.

Page 7: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

7

2. BÖLÜM

ÖĞRENMEYİ

ETKİLEYEN

FAKTÖRLER

İstendik yönde bir öğrenmenin gerçekleşebilmesi çeşitli

faktörlere bağlıdır. Bu faktörlerin bir kısmı doğuştan getirilen ve

değiştirilemeyen özellikler iken bir kısmı ise kontrol edilebilir ve

değiştirilebilir çevresel durumlardır. Özet halinde vermek

gerekirse öğrenmeyi etkileyen faktörleri üç ana başlık altında

toplayabiliriz.

a. Öğrenen İle İlgili Faktörler

Öğrenen ile ilgili faktörler, öğrencinin iyi öğrenme

yapabilmesi için sahip olması gereken özellikleri ifade eder. Bu

faktörleri tek tek inceleyelim:

Öğrenen İle

İlgili Faktörler

Türe Özgü

Hazıroluş

Olgunlaşma

Genel Uyarılmışlık

Hali

Güdü

(Motivasyon)

Öğrenmenin

Aktarılması

Dikkati Odaklama

Yöntemle İlgili

Faktörler

Öğrenilen

Konunun Yapısı

Öğrenmeye Ayrılan Zaman

Geribildirim

Katılım

Öğrenme

Malzemesi İle

İlgili Faktörler

Algısal Ayırt

Edilebilirlik

Anlamsal Çağrışım

Kavramsal

Gruplandırma

Page 8: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

8

I. Türe Özgü Hazıroluş

Organizmanın öğrenilecek davranışı öğrenebilmek için

gerekli biyolojik donanıma sahip olmasıdır. Örneğin bir kargaya

konuşmayı öğretemeyiz çünkü böyle bir biyolojik donanım söz

konusu değildir. Buna karşılık insanda uçmayı öğretmeyiz. İnsan

da her davranış için gerekli biyolojik donanıma sahip değildir.

II. Olgunlaşma

İnsan vücut organlarının kendinden beklenen görevleri

yerine getirebilecek olgunluğa veya gelişmişlik düzeyine

ulaşmasıdır. Olgunlaşma, yaş ve zeka açısından ele alınabilir.

Örneğin 3 aylık bir bebek yürümek için gerekli olgunluğa

erişmediği için yürüyemez.

III. Genel Uyarılmışlık Hali ve Kaygı Düzeyi

Uyarılmışlık düzeyi, bireyin dışarıdan gelen uyarıcıları

alma derecesidir. Bireyin kaygı düzeyi, uykululuk ve açlık

durumu gibi kişinin kendisine bağlı nedenler uyarılmışlık düzeyini

etkiler. Öte yandan ısı, ışık, gürültü gibi çevresel etkenlerde

uyarılmışlık düzeyini yoğun derecede etkiler.

IV. Güdü (Motivasyon)

Organizmayı harekete geçiren güçtür. Güdülerin kaynağı

ihtiyaçlarımız, sonucu ise davranışlarımızdır.

Güdüler kendi içlerinde

birincil güdüler ve ikincil

güdüler olmak üzere ikiye

ayrılır. Birincil güdüler, biyolojik

dengeyi sağlayan (açlık,

susuzluk, cinsellik gibi)

dürtülerle ilişkilidir. İkincil

güdüler, (Başarılı olma, beğenilme, takdir edilme gibi) doğuştan

getirilmeyip sonradan öğrenilmiştir.

Güdüler, güdü kaynağının bireye göre bulunduğu yer

açısından içsel güdüler ve dışsal güdüler olarak ikiye ayılır.

İçsel güdülerde, güdülenmenin kaynağı yani bireyi

davranışa iten güç yine bireyin kendisindedir. Bu nedenle bütün

birincil güdüler, aynı zamanda içsel güdüdür. Ayrıca merak,

isteklilik, başarma arzusu, estetik gibi ihtiyaçlar da içsel güdüler

arasında yer alır.

Page 9: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

9

Dışsal güdülerde, güdülenmenin kaynağı, bireyin içinde

yaşadığı çevredir. Sınavlarda yüksek not alma, öğretmenin

beğenisini kazanma, statü elde etme dışsal güdülere örnek

verilebilir.

Dürtü ise organizmanın biyolojik olarak dengede

kalmasını sağlayan, fizyolojik ihtiyaç alanlarıdır. Açlık, susuzluk,

uyku, ısı dengesinin korunması gibi dürtülerimizin yaşamsal

önemi var iken, sevilme, üstünlük gibi dürtülerimizin yaşamsal

önemi yoktur. Ancak ister yaşamsal öneme sahip olsun, ister

olmasın bu dürtülerden herhangi birine ilişkin ihtiyaç hali

karşılanmazsa organizmanın denge durumu bozulmaktadır.

Dürtü ile güdü arasındaki farka gelecek olursak dürtü

organizmanın bir ihtiyacı olduğunu fark etmesi, güdü ise

organizmanın bu ihtiyaca yönelik davranışta bulunmasıdır.

Örneğin susamak bir dürtüdür; su içmek ise güdüdür.

V. Öğrenmenin Aktarılması (Eski Yaşantılar)

Öğrenmenin aktarılması

kendi içinde üç başlığa

ayırabiliriz. Kısaca açıklarsak:

Olumlu Aktarım (Pozitif

Transfer): Bir alandaki

öğrenmenin, başka bir alandaki

öğrenmeyi ya da başka bir

deyişle önceki

öğrenmelerimizin bugünkü

öğrenme sürecini

kolaylaştırmasıdır. Matematik dersinin yazılı sınavına çok çalışan

Ahmet, özel bir çaba göstermediği halde Fen ve Teknoloji

dersinin sınavından da yüksek puan almıştır.

Olumsuz Aktarım (Negatif Transfer): Bir alandaki

öğrenmenin, başka bir alandaki öğrenmeyi ya da başka bir

deyişle önceki öğrenmelerimizin bugünkü öğrenme sürecini

zorlaştırmasıdır. Düz vites araç kullanan birisinin, otomatik vites

araç kullanmakta zorluk yaşaması buna örnek verilebilir.

Ket Vurma: Gerçekleştirdiğimiz bir öğrenmenin,

kendinden önceki ya da sonraki öğrenmeleri engellemesi -

unutturmasıdır. Kendi içerisinde ileriye ket vurma ve geriye ket

vurma olmak üzere ikiye ayrılır.

İleriye ket vurma, önceki öğrenmenin yeni öğrenmeyi

unutturmasıdır. Yani yeni öğrendiğimiz bilgiye ihtiyaç

duyduğumuzda hatırlamada zorlanıyorsak ya da yerine eski

Öğrenmenin

Aktarılması (Eski

Yaşantılar)

Olumlu Aktarım

(Pozitif Transfer)

Olumsuz Aktarım

(Negatif Transfer) Ket Vurma

Page 10: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

10

bilgiyi kullanıyorsak ileriye ket vurma durumu gerçekleşir. Ev

adresi değişen Enise Hanımın, adresini soranlara eski adresini

söylemesi buna örnek gösterilebilir.

Geriye ket vurma ise, yeni öğrenmenin önceki öğrenmeyi

unutturmasıdır. Yani eski öğrendiğimiz bilgiye ihtiyaç

duyduğumuzda hatırlamada zorlanıyorsak ya da yerine yeni

bilgiyi kullanıyorsak geriye ket vurma durumu gerçekleşir. Ev

adresi değişen Enise Hanımın, eski adresini unutarak soranlara

yeni adresini söylemesi buna örnek gösterilebilir.

VI. Dikkati

Odaklama

(Konsantrasyon)

Bilincin belli

bir noktada

toplanmasıdır. İnsan

çevresinde onlarca

uyarıcıya söz

konusudur ve

hepsine odaklanması

mümkün değildir. Bu

nedenle birey istediği bir uyarıcıya yoğunlaşır bilince aktarır. İşte

bu güce dikkat denir. Karnı aç olan bir insanın çevresinde ki

lokantaları hemen fark etmesi buna örnek verilebileceği gibi

sınavın önemli olduğunu düşünen bir öğrencinin derste

öğretmenini can kulağı ile dinlemesi de örnek verilebilir.

b. Öğrenmenin Yöntemi İle İlgili Faktörler

Öğrenmeyi etkileyen faktörlerin bir diğeri ise öğrenmenin

yöntemi ile ilgili faktörlerdir. Bu faktörleri başlıklar halinde

sıralarsak;

I. Öğrenilen Konunun Yapısı

Öğrenilen konunun

yapısına göre öğrenme

yöntemleri, parçalara bölerek

çalışma ve bütün halinde çalışma

olarak ikiye ayrılabilir. Hangisinin

daha yararlı olduğu ele alınan

konuya göre değişmektedir.

II. Öğrenmeye Ayrılan Zaman

Zaman, öğrencilerin çalışmaya ayırdıkları süreyi bildiren

bir yöntem olarak aralıklı çalışma ve toplu çalışma olmak üzere

ikiye ayrılır.

Toplu çalışma sınavdan hemen önce ya da bir-iki gün

önce konuların çalışılmasıdır. Toplu çalışma sınav yaklaştığında

yapıldığından öğrenme için gereken güdülenmeyi sağlayabilir.

Ayrıca bazen, bilgiler sınava çok yakın tekrar edildiği ya da

öğrenildiği için sınav sırasında hatırlamanın kolay olmasını,

böylece sınavda başarılı olunmasını sağlayabilir. Ancak bu şekilde

çalışmak her öğrenci için uygun olmadığı gibi uzun vadede kalıcı

Page 11: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

11

bir öğrenme için de uygun değildir. Kalıcı ve uzun süreli

öğrenmeler için düzenli aralıklarla çalışmak ve çalışma aralarında

dinlenmek daha verimli olacaktır.

III. Geribildirim (Dönüt)

Konunun öğretimi sürecinde

düzenli ve sık bir şekilde

geribildirimler verilmelidir. Çünkü

geribildirimler, öğrencinin konuyu

ne derece öğrenip ne derece

öğrenmediğini ya da hangi

konularda başarılı olup hangi

konuları tekrar etmesi gerektiği

konusunda en önde gelen fikir kaynağıdır. Geribildirim mümkün

olduğunca çabuk - hemen - verilirse, etkisi daha da artar.

Yapılan bir çalışmada, sınıf içindeki öğrenciler iki gruba

ayrılmış; birinci gruba yıl boyunca girdiği sınavların sonuçlan

bildirilmiş, diğer gruba ise herhangi bir bildirimde

bulunulmamıştır. Yılsonunda, sınav sonuçları bildirilen birinci

grubun, ikinci gruba göre çok daha başarılı olduğu görülmüştür.

IV. Öğrenci-Öğretmen Etkinliği (Etkin Katılım)

Etkili öğrenmede öğreten kadar öğreneninde sürecin

içinde etkin olması gerekir. Bu nedenle öğrenme süreci karşılıklı

etkileşim gerektirir. “Anlatırsan, unutabilirim, gösterirsen,

anımsayabilirim, beni işin içine katarsan asla unutmam,

öğrenirim.”

c. Öğrenme Malzemesi İle İlgili Faktörler

Öğrenmenin malzemesine yönelik olumlu değişiklikler

öğrenme sürecini doğrudan etkiler. Günümüzde öğrenme

materyallerinin çeşitliliği ve dikkat çekici alt yapılarla sunulması

buna örnek verilebilir.

I. Algısal Ayırt Edilebilirlik

Öğrenme malzemesinin çevredeki diğer uyarıcılardan ayırt

edilebilecek özelliklerinin olması gerekir. Bu ayırt edilme durumu

Page 12: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

12

bireyin kolay fark etmesini ve algılamasını sağlar. Örneğin,

okuduğunuz bir kitapta hâkim olan temel yazı tipinin yanı sıra,

başlıklar koyu ve pembe olarak, temel yazı tipinin içindeki

önemli yerler ise farklı bir karakterle yazılmışsa bu farklı

olan uyarıcılar diğerlerine göre daha rahat algılanmaktadır.

II. Anlamsal Çağrışım

Ele alınan konu

başka bazı bilgi

birikimleriyle ilgili

olmalıdır. Örnek için,

bir kelime

söylendiğinde,

öğrencinin aklına ilgili

diğer kelimeler

gelebilmelidir.

Öğrencinin zihnindeki

diğer kelimelerle

bağlantısı olmayan

kelimelerin

öğrenilmesi zor olur

ve kolayca

unutulabilir. Bu özelliği öğrenmede transfer ile bağdaştırmak

mümkündür. Benzer uyarıcıların birbirlerinin öğrenilmelerini

kolaylaştırdıkları olumlu aktarma durumunun oluşturulmaya

çalışılması gerekir. Anlamsal çağrışım dizileri çoğaldıkça, yani bir

kavram diğer bir kavramı, o kavram da başka bir kavramı, vb.

çağrıştırdıkça, öğrenme ihtimali derece derece artar.

III. Kavramsal Gruplandırma

Kavram haritası,

bir konunun içerisinde

yer alan alt başlıkların

hiyerarşik olarak sıraya

dizilmesiyle

oluşturulan, iki

boyutlu, bağlantıları

içeren şemalardır.

Kavram haritaları

bilginin zihinde somut ve görsel bir şekilde düzenlenmesini ve

öğrenilmesini sağlar. Böylece kavramlar arasındaki ilişkiler

şemalandırılarak ve ilişkiler somutlaştırılarak anlamlı öğrenmeyi

sağlar.

Kavram Haritalarının faydalarını sıralarsak:

Bilgiyi organize eder.

Bilginin sentezlenmesini kolaylaştırır.

Bilginin ilişki ağının somut bir şekilde görünmesine

olanak sağlar.

Bilginin sistematik bir şekilde öğrenilmesini

kodlanmasını sağlar.

Başka öğrenmelere zemin hazırlar.

Page 13: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

13

3. BÖLÜM

ETKİLİ ÖĞRENME

İÇİN ÖNERİLER

a. Genel uyarılmışlık hali için beslenme, uyku, dinlenme, kaygı

düzeyi vb. durumlar konusunda doğru yaşam alışkanlıkları

edinmelisiniz. Doğru yaşam planı ile değişkenler kontrol

altına alınırken gevşeme egzersizleri gibi yöntemlerle istemsiz

değişkenlerle mücadele edebilirsiniz.

b. Motivasyon öğrenmenin en temel olgusudur ve bu nedenle

sınava hazırlık sürecine motive olmalısınız.

c. Dikkat ve konsantrasyon konusunda farkındalık

kazanmalısınız ve kendinizi bu konuda geliştirmelisiniz.

d. Etkili öğrenme için not almalı, etkin dinlemeli ve tekrar

yapmalısınız.

e. Derse ve hatta dersin konularına göre doğru ders çalışma

yöntemleri kullanmalısınız.

f. Etkili öğrenme için zamanı etkili kullanmalısınız.

g. Etkili öğrenme için öğrendikleriniz konusunda farkındalık

kazanmalısınız. Bunun için ölçme deneyimleri ile kendinize

geri dönüt vermelisiniz.

h. Etkili öğrenme için öğrenilen konu ve öğreten kişi ile doğru

ilişkiler kurmalısınız. Katılımcı olmalısınız.

i. Ön hazırlık yaparak derse girip ders sonrasında periyodik

aralıklarla tekrar yapmalısınız.

j. Öğrenme sürecini kolaylaştıracak teknikler konusunda destek

almalısınız. Hafıza teknikleri gibi…

Page 14: BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI …img.eba.gov.tr/608/2f7/97e/86d/a63/0c4/b0a/b15/205/999/ae3/15e/6… · bilginin organize edilmesini, depolanmasını ve gerektiğinde

DESTEK SÜREÇLERİ MODÜLÜ

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

14

KAYNAKÇA

Adair, J. (2003). Etkili Motivasyon. İstanbul: Babıali Kültür

Batlaş, Acar. (2007).Üstün Başarı. İstanbul: Remzi Kitabevi

Batlaş, Acar. (2015). Akılsız Duyguların Cezasını Kararlar Çeker. İstanbul: Remzi

Kitabevi

Batlaş, Acar. (2012). Hayalini Yorganına Göre Uzat. İstanbul: Remzi Kitabevi

Baltaş, A ve Baltaş, Z. (2005).Stres Ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi

Kitabevi

Baltaş, Z. (2016). Ah Bu Öğrenme. İstanbul: Remzi Kitabevi

Bacanlı, H. (2005). Gelisim ve Öğrenme, Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım

Bird, P. (2011). Herkes İçin Zaman Yönetimi. İstanbul : Optimist

Cücenoğlu, D. (2000). İnsan İnsana. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

Delen, F. (2016). Süper Hafıza Teknikleri. İstanbul: Yediveren Kitabevi

Demir, M. ve Demir M. (2012) Etkin Öğrenme İçin Hafıza Teknikleri. İstanbul :

Vizyoner Yayıncılık

Değirmenci, Y. (2006) Başarmak İçin Zaman Yönetimi. İstanbul : Zambak

Doğru , P ve Üzümcü, T.E (2014). Kendin Ol, Hayatı Keşfet. İstanbul: Remzi

Kitabevi

Dumont, T. (2013). Konsantrasyonun Gücü. İstanbul: Tutku Kitabevi

Erdoğan, İ. (2006). 99 Sayfada Verimli Ders Çalışma. İstanbul: İş Bankası Kültür

Yayınları

Gün, N. (2011). Amaç Belirlemenin Gücü. İstanbul : Kuraldışı Yayınları

Keskin, T. (2016). Hafıza Teknikleri. İstanbul: Tutku Kitabevi

Kolektif. (2014). Öğrenme ve Motivasyon Psikolojisi. İstanbul: Türkiye

Enformasyon Bürosu Yayınları

Madi, B. (2011). Öğrenme Beyinde Nasıl Oluşur?. İstanbul: Efil Yayınevi

Oktaylar, H. C. (2006). KPSS Eğitim Bilimleri Sınava Hazırlık Kitabı. Ankara: Yargı

Yayınevi

Özakpınar, Y. (2001). Verimli Ders Çalışmanın Psikolojik Koşulları. İstanbul:

Epsilon Yayınları

Özer, K. (2007). Kaygı - Sınanma Duygusuyla Baş Edebilme. İstanbul: Sistem

Yayıncılık.

Özer, K. (2008). İletişimsizlik Becerisi. İstanbul: Galata Yayıncılık

Özmen, E. (2011) . Kendini Tanıma Rehberi. İstanbul: Psikoloji/Psikiyatri kitapları

yayınları

Özyürek, R. (2013). Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Kuramları. İstanbul : Nobel

Akademik Yayınları

Roland, V. (2015). Okulda Motivasyon. İstanbul : Anı Yayınları

Roesch, R. (2007). Yoğun İnsanlar İçin Zaman Yönetimi. İstanbul : Beyaz

Yayınları

Selçuk, Ziya. (2004). Gelişim ve Öğrenme. İstanbul: Nobel Yayınları

Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Ankara: Gazi Kitapevi,

Shapiro, F. (2012). EMDR Terapisi Teknikleri ile Acı Anıları Silmek. İstanbul :

Kuraldışı Yayınları

Şeker, B. (2012). Metitasyon Motivasyon. İstanbul: İmaj

Tekin, H.. (2004). Eğitim de Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi

Telmol, C. (2011). Başarıya Giden Yolda Meslek Seçimi. İstanbul: Epsilon Yayınları

Yavuzer, Haluk. (2011). Ana-Baba Okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi

Yılmaz, H. (2003). Gençler bu kitap Sizin için. İstanbul: Çizgi Kitabevi

Yeşilyaprak, B. (E) (2011). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı. Ankara :

Pegem Akademi Yayınları

http://tead.med.ege.edu.tr/Dosyalar/29/EUTF-SoruBank-CSS-

ACIKLAMALARv2012.pdf

http://oguzcetin.gen.tr/coktan-secmeli-dersler.html

http://tip.kocaeli.edu.tr/docs/soru_hazirlama.pdf

http://kayseri.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_09/27124124_soru_hazirlama_t

eknikleri.pdf

http://www.iskur.gov.tr/

http://mesbil.meb.gov.tr/

http://mbs.meb.gov.tr/

http://dogm.meb.gov.tr/

http://mtegm.meb.gov.tr/

http://ogm.meb.gov.tr/

http://odsgm.meb.gov.tr/

http://orgm.meb.gov.tr/

http://ttkb.meb.gov.tr/

http://tegm.meb.gov.tr/

http://www.eba.gov.tr/

http://simple-fix.blogspot.com.tr/2007/01/tips-to-improve-concentration.html