Buraa mabaŋnu jiŋ ger mirni!

Kitab 2

Buraa mabaŋnu jiŋ ger mirni!

Kitab 2

Nindriyarnu: Abdoulaye Ali Dahab

Alkhassim Oumar Doris Weiss

Evodie Zürcher Fathimat Al-Zahra Hicham

Ousman Timsa Ali

Resim nirnu: Anjarak Hassan Bilal

Evodie Zürcher

Traduction du titre: Lisons ensemble la langue maba! Livret 2

Langue: maba, parlée dans les régions du Ouaddaï et du Ouadi Fira, Tchad. De la famille des langues nilo-sahariennes

Ce livret est le tome 2 du syllabaire maba. Il faut étudier d’abord le 1er livret pour connaître toutes les lettres.

Ce syllabaire est conçu pour des personnes qui ne savent pas encore lire et écrire, mais qui savent parler la langue maba.

Un livret de transition pour les personnes lettrées en français qui désirent lire leur langue existe également sous le titre:

Buraa meniinu midayni!

Livret d'introduction à l'orthographe du maba

Révisé et adapté à l’alphabet national du Tchad par : Antje Maass, Abdoulaye Issaakha Mahamat, Ousman Timsa Ali, Duudeen Ali Adam

© SIL Tchad, 2002

2ème édition révisée, tirage à 60 exemplaires

3ème édition révisée, 2017

Editeur: Volet Maba du Projet Nord et Est de SIL Tchad, B.P. 17, Abéché

Imprimeur: SIL Tchad, B.P. 4214, N'Djaména

4

Taybiin kaa? Kitab owwoliinu ger kir-nu, huruuf waŋgu dumnaan kasi: a d e g i k l m n nd ŋ ŋg o r s t u w y Met ger kirte: Tamuray enjii kokon tara. Taŋ tunuŋ-nan yayan, enjii gurigin taana. Yaaya jaa tooreynun-ner karan, tandam tanara. Aa ta-ka, Tamuray aa tirii: - Toorey nenee waŋ keree ti!

Kaŋ taadag waagu met ger kir-nu, wey huruuf kitab mbir kayaanun nindaanu met kasiŋte!

5

Deris 26 b B

Hawa bar inda, abilag tuyi.

bar abilag b bi b 1. d a b a

daba s i b d a a sibdaa

b a r bar

2. b barig B Barig

6

3. bugu suŋ! mugu lugu tugu

daba suŋ! danaa? daŋaa

bar kaar! mar

tobdaa tob su!

sibdaa sib suŋ!

kabdaa kab suŋ!

4. Daŋaa weniinugu daba wiri. Tamuray siŋnugu gis torŋo. Hawa eseenugu toŋgosi.

Hawa abilag tuyi-ka, Tamuray jaa sib tiri. Dumnaan tam worŋoo-nu, suugin naŋan wurkuurer-nu, daŋaa weniinugu daba woroŋte.

7

Deris 27 n̰ N̰

Yaaya kaa tir kan, n̰ereg n̰amag win̰i. n̰ereg n̰amag win̰i n̰e n̰a n̰i n̰ n̰ n̰

1. n̰ i l i i n̰ilii

k u n̰ i g kun̰ig

n̰ u u n̰uu

n̰ a m a a n̰amaa

2. n̰ n̰ereg N̰ N̰ereg

8

3. n̰aama taama kaama waama

kurig kunig kun̰ig kulig

n̰ee? ne le!

4. Yaaya edig teneginiŋ luwaa tanara.

Hawa tabug teneginiŋ dawaa tarkiri. Yaaya kaa tir kan, n̰ereg n̰amag suu n̰uu kan win̰i. Yow tiri! Tunuŋ weniginiŋ jaa n̰iliŋgalag wabbaana.

9

Deris 28 h H

Hawa hor hedim tire. Hawa hedim Ha he H h

1. h i l l e g hilleg

t a h u u n a tahuuna

h h a y a a hayaa

t a h u u r a a tahuuraa

2. h hedimee H Hedimee

10

3. hayaa waya yaya !

kayaa sayaa hayaa

hor boor dor

4. Kundan hillegin tata,

wen̰iŋ osurun tatay, sundar tahuuran taate.

Hawa hor hedim tiretee-naa hillegin tata. Bil tirte, tahuunagin esee naŋan toŋŋgoste, taŋ naran, kisar kurud toroŋte. Wey tug kan wuluyte.

11

Deris 29 mb Mb

Mermay kolii kamban̰ii mbaar tene. kamban̰ii mbaar mba mb mb 1. s u m b u r

sumbur e m b e e embee

k a m b a g kambag

t a m b a y tambay

2. mb mbaar Mb Mbaar

12

3. mbaar kaar! baar suŋ!

sugur sumbur sabur

embee ene esee

4. Silaa ambay, sukkar nambay,

kisar tambay, hedimee mambay.

1 teen

2 mbaar

3 kuŋaal

4 asaal

5 tuur

Hawa kolii sumbur tambay. Kalag kambag teg dettir tene. Aŋgun̰ii teneenu silaa lollii wene, sumbur tukunoo-nu, taŋan̰te. Silaa aŋgun̰giniŋnu koliinun aŋaa hor taa-nu, Hawa tasi.

13

Deris 30 dr Dr

Drabagu kodrogin tal tindi. Drabagu kodrogin Drabag kodrog Dra drog Dr dr 1. d r a k i r i

drakiri k u d r i y a a kudriyaa

2. dr drabag Dr Drabag

14

3. kuriyaa kudriyaa kuliyaa

kodoo kodroo kodoroo

drag suŋ! kag suŋ! tag suŋ!

4. Sukkar arkiri.

Kayaa drakiri. Chaayee tarkiri. Mandakal markiri.

Drabagu kodrogin tooli-ka, n̰uŋgusiinu jaa hillegin wow wiri.

Miskiriini: Drabagu kodrogin tooli-ka,

mandakalgu jaa hillegin nilan gurigin taya.

15

Deris 31 Nunjinii b abilag Hawa bar inda, abilag tuyi. h hor Hawa hor hedim tire. n̰ n̰ereg Yaaya kaa tir kan, n̰ereg

n̰amag win̰i. mb mbaar Mermay kolii kamban̰ii

mbaar tene. dr drabag Drabagu kodrogin tal tindi.

Elleŋ yeryerii Abeche-naanu kurkuroo teri. Kaŋ kurkurogin tayaa-nu, amarag kaa, alin kaa, tandam kaa, drabag kaa tukonte. Kaynu kurkurogu wattamaŋan-ner erniŋeenu lollii kaa wi.

16

Kaandisee!

1. Hilleg kenigu maa kaa suŋgoo dridriyaa lollii tenaa?

2. Kodrog hilleg keniginiŋgu drabag tenaa? Tandam kaa tindaa?

3. Kodrogu laan̰ii kaa, lortuu kaa lolli tenaa? Alin̰ii kaa tenaa? Elleŋ-naa nokoy taa?

4. Kurkurogu kaa, erniŋeenu kaa, kaa waa waŋ hor taa?

5. Ŋgaa tiŋ moroŋ-ka ndeeg, erniŋee nirŋaa waŋ: lan taa kaa, laar taa kaa, alin taa kaa, kolii menii-kelee wiriŋteenu?

N̰aa tiŋ kanaa waŋgu met loo loo taa nirtegu?

̥« Gar-ka, mbidisar-ka, kokon ndisar-ka, ndidisar-ka, kar andidisa! »

17

Deris 32 ch Ch

Muchoŋgu suugin chitaa tarki. Muchoŋgu chitaa choŋ chi ch ch 1. m a c h u u

machuu m a r c h e e marchee

c h a a y e e chaayee

m i n c h a g minchag

k o c h o m b o r kochombor

2. ch chitaa Ch Chitaa

18

3. chaayee hayaa sayaa yaya!

kuchuu kubuu kusuu koluu

chod nir hor ti dor boor nir

4. - Kochombor narkirgu n̰aa tiŋ?

- Muchoŋgu an kochombor narkirgu ti.

- Marchee narkirnu n̰aa kaa wiŋ? - Machuunu an marchee narkirnu wi.

Sug kullag Abeche-nagin gagaa taa-nu, machuu kaa muchoo kan lollii lal wire. Muchoonu chitaa kaa, tamaatim kaa, lodoo kaa warki. Machuunu jaa sug almaŋ-nagin ta keyi, marchee kaa, sukkar kaa, chaayee kaa warki.

19

Deris 33 f F

Fadul tafii fafaraa feriŋ-ner tanara. Fadul tafii feriŋ-ner Fa fii feriŋ F f fe f

1. f o ŋ o y foŋoy

f i y e e ! fiyee!

f a r j e e farjee

f i ŋ fiŋ

2. f fafaraa F Fafaraa

20

3. fafaraa tatari kakari wawari

siŋ siŋii! fiŋ su! miŋ suŋ! big siŋii!

dor boor tiri foor tiri

4. Drabagu tooli-ka, mandakalgu jaa sika

dreg-dreg tiri. Ŋorŋoriyogu kakatuu mbal-mbal taya.

Fadul Weer-ner tatar-nun, tafii fafaraa tanara. Baar suŋun ton̰go. Mermay-naa koliinugu turir-ka, kar won̰go. Tii jaa « fiyee » tir-ka, wibiya. Mermay tafii fafaraa tukunoo waŋ, aŋaa yow torŋo. Aŋaa funin tala!

21

Deris 34 ndr Ndr

Sib nirgu Mermay-naa ndrekee tindrii. ndrekee tindrii ndre ndrii ndr ndr

1. m i n d r i mindri

n i n d r i y a r g u nindriyargu

a n d r i andri

t o n d r o ŋ t e tondroŋte

2. ndr ndrekee Ndr Ndrekee

22

3. mindri mindi miri min̰i

toroŋte tondoŋte tondroŋte

4. N̰ereg andriyar-ka, mii jaa suunugu

ndriya! N̰ereg nindriyargu tin̰te.

Subbo Mermay kolii tenee kelee tunuŋginiŋ n̰ereg tindriyari. Fadul kaa kolii kan win̰ar-ka, Fadul jaa suugin tiŋte. Fadul kondokur tatar-nun, suugin-ner ndrekee dridriyaa muchoŋ teneginiŋ tanara. Mermay jaa ndrekee n̰endii teneenugu taya.

23

Deris 35 j J

Yaayagu nduunu fal tir-ka,

tircheenu jaa ajib wire. jaa ajib j jib

j

1. j u t u l o g jutulog

w u j a a wujaa

j i g jig

j a m a a jamaa

2. j jog J Jog

24

3. wujaa wuka! wura! wuya!

daŋaa yaŋaa jaŋar taŋaa?

koyee kojee koleg koon̰ii

4. Drabag teg, drabaajee lollii.

Tandam teg, tandamjee lollii. Mesee too, mestuu lollii. Baraa jaa too, bartuu lollii.

Yaayagu nduunu fal tir-ka, tircheenu jaa ajib wire-ka, jamaanu lal siren, jog wuyan, duwaa windrii. Kurtuunu jaa joginiŋ n̰uunugu wasi.

25

Deris 36 z Z

Zamzam biziree teneenu tokoytee-naa tata. Zamzam biziree Zam zi Z z 1. z i k i r i

zikiri z u r o zuro

z i k a a ? zikaa?

j i m m e e z e g jimmeezeg

2. z zib suŋ! Z Zib suŋ!

26

3. sikiri! zikirii?

zikaa? chitaa

zoŋte ndoŋte

4. Am osuro.

Mii zuro. Tii tusuro.

Am aski. Mii ziki. Tii tiski.

Izzadin, Zamzam-naa kalagu, jimmeezegin tanan tuŋuna. Ab Tamuray jaa karan aa tirii: « Mii Izzadin, jimmeezegin-ner batag suru ta duŋuna? » Izzadin jaa aa tirii: « Kijiinu an werked andorŋo... » Zamzam jaa osurun-ner karan, Izzadin kaa Ab Tamuray kan jimmeezegin winda-ka tukunun, Izzadingu edigin ndoŋun, taŋ tanara. Taŋ naran, kalag tenegu aa tirii: « Wajaŋar zur-nu, ndoole zursan! »

27

Deris 37 Nunjinii

f fafaraa Fadul tafii fafaraa feriŋ-ner tanara.

z biziree Zamzam biziree teneenu tokoyte-naa osurun tata.

ch chitaa Muchoŋgu suugin chitaa kaa chaayee kaa tarkiri.

j jaa Yaayagu nduun fal tir-ka, tircheenu jaa ajib wire.

ndr ndrekee Sib nirgu Mermay-naa ndrekee tindrii.

Kaandisee: 1. Tafii fafaraanu nanaragu n̰aa tiŋ? 2. Ndrekee n̰endii nukunogu n̰aa tiŋ? 3. Jimmeezegin-ner nuŋunagu n̰aa tiŋ? 4. Osur teneenun Zamzam n̰eem tokoytee-

naa tata? 5. Suugin muchoŋgu n̰eem tarkiri?

28

Koliinu or wiri: - Eyiŋne, eyiŋne! - N̰aa ndala-ka, diŋne? - Talun-nag eyiŋne! - N̰aa ndala-ka, diŋne? - Lulun-nag eyiŋne! - N̰aa ndala-ka, diŋne?

- Moota-nag eyiŋne! - N̰aa ndala-ka, diŋne? - Minchag-nag eyiŋne! - N̰aa ndala-ka, diŋne?

- May may, ambabbayin-ka, eyiŋni!

Taadag waagu tukunii! Beer tiri kuchig naandag, laa turi jig naandag,

kodowin tekkeli karig naandag. N̰eg tiŋ, lutog waag?

29

Deris 38 nj Nj

Munjukulaagu onjulogin tuluy. Munjukulaagu onjulogin nju nju nj nj 1. e n j i i

enjii n j i r k a g njirkag

2. nj njinii Nj Njinii

30

3. enjii endi! eni! en̰ig

ojuu onjuu ottuk okkoo

4. Wonjon akaraa teri, wajaŋar akartaan!

Ahad, atinen, atalat, alarbaa, hemis,

jimaa, sebit. Waŋ wonjoo mendrii subuu-naanu wi.

Kuragu njirkaanu tajjaana-ka, munjukulaagu jaa onjulogin inda tokoy. Tamuray jaa tiŋgileg-naa enjii tanara.

31

Deris 39 tr Tr

Fadul suugin kokon kabaaboo trakan tanara. trakan tra tr

1. t r a m a ! trama!

t r a k a ! traka!

t r u f u n u n trufunun

2. tr traka! Tr Traka!

32

3. traka! draki tarki

trama! drami tarmi

4. Ŋonun dum halaawaa baa ar-ka ta,

andri andrii-ka ta, kolii n̰ilisirnu ambaŋan̰i.

6 sittaal

7 mendrii

8 iyyaa

9 oddoy

10 ottuk

Fadul suugin kokon, kabaaboo trakan tanara-ka, kalag teneg n̰iligu traman tossoya. Tunuŋ jaa ndrakan, trufunun naran, baar torŋo.

33

Deris 40 c C

Mermay-naa kalagu cul tiri. cul c

1. c u l a a culaa

c a l a g calag

c u c u m o g cucumog

2. c cakcakaarig C Cakcakaarig

34

3. cucumog dudumog lolomog

malag nalag calag

tul suŋ! cul su! kul suŋ!

4. Wen̰iŋ enjii calag tiriŋari. Mermay-naa kalagu cul tiri. Bee maab merteŋgeleŋ tene. Tin̰iŋ doktorgin tanaŋa-ka, dawaa ton̰o. Aafee hor tukunoo-nu, calag n̰an, cucumog tiite.

35

Deris 41 p P

Wii hilleg Chukuma-nagin pompig hor tindi. pompig pom pig p p 1. p u s

pus p e g s u ! peg su!

2. p pompig P Pompig

36

3. pus tus mus nus

meg peg su! leg suŋ! big suŋ!

4. Bee maab enjii lollii laŋanda-ka ta, wen̰iŋ kijiinu ndeneyaa? Maabaa nduunun wujaa nambayaa?

Ab Tamuray tiŋgeeri: « Yaaya, n̰ee mii wen̰iŋ peg kaa zaandi? » Aa ta-ka, Yaaya aa tirii: « Wii Chukuma pompig nimireg okori-ka, maŋ kaa ileg nokoy hilleg menigin mindriitee miday. Waŋ tiyoo-nu, enjii sasalaa maŋtee ti. Annaa-naa ta gad ere... »

37

Deris 42 kh Kh

Fadul-naa kalagu kitabnu khatim torŋo.

khatim kha kh 1. k h a d a r

khadar k h i t i m khitim

k h a t a khata

k h u b z a khubza

2. kh khitim Kh Khitim

38

3. khadar chadar

khatar latar

khitim yitin

4. Tii tatay-tiŋ, drabag liŋaagin tukunoo teri. Tii tatar-waŋ, kaynu hob wurŋoo ti. Fadul-naa kalag kullaagu kitabnu khatim torŋoo-naŋ, fekig tenegu furkaayeg giraayee tam torŋoo-nag khitim ndoŋun ton̰o.

39

Deris 43 Nunjinii

tr traka! Fadul suugin kokon kabaaboo trakan tanara.

c cul su! Mermay-naa kalagu cul tiri. nj onjulog Munjukulaagu onjulogin tuluy. p pompig Wii hilleg Chukuma-nagin

pompig hor tindi. kh khatim Fadul-naa kalagu kitabnu

khatim torŋo.

Kantuu waŋ-naa numbuloŋnugu kaandisee! Wag nokoy: hilleg kullag hilleg n̰ilig

mesee manjil mesee _______? kodrog minji kodrog _______? bereg kullag bereg ________? tormbog cucumog tormbog ______? kalag ninjireg kalag ________? ndrekeg nimireg ndrekeg ______?

40

Almaŋ taŋ-naanu kaa, erniŋeenu kaa, too masiŋni: Almaŋ t a ŋ-n a a Erniŋee joosii dee n̰uŋgusii beer menjisii edisii tormbosii kerkesee kochomborjee

tandamjee alin̰ii lortuu sagarii amarkasii drabajee jikisii meketuu uson̰ii

N̰aa tiŋ kanaa waŋgu met loo loo taa nirtegu? « Jig jug jumugin taya-ka, jamaa Jamis-naa wonjoo jimaanun, jaamiyegin jimmeezegin jaraajee kan, jeŋ suŋun, jege jege suŋun, jaa jaa siŋin, Jimee-naa jaa jaa wabbaana. »

41

Deris 44 Huruf too Wey huruuf mabaŋnugu dumnaanu masiŋa. Kutub toonun jaa, huruufnu ŋgalaa dreb ketib wire:

a b ch d dr j e f a b ch d dr j e f

a b ch d dr j e f

a b ch d dr j e f

g h i k kh l m mb n g h i k kh l m mb n

g h i k kh l m mb n

g h i k kh l m mb n

nd ndr nj n̰ ŋ ŋg o p nd ndr nj n̰ ŋ ŋg o p

nd ndr nj n̰ ŋ ŋg o p

nd ndr nj n̰ ŋ ŋg o p

42

r s t tr c w y z r s t tr c w y z

r s t tr c w y z

r s t tr c w y z

Huruuf ger mirnun-naa, lollii chabbaa wire:

beer dee lortuu joosii ŋorŋorii beer dee lortuu joosii ŋorŋorii

beer dee lortuu joosii ŋorŋorii

beer dee lortuu joosii ŋorŋorii

Hor yokoyii, kuŋaal waŋ dettir an waŋgin-ner dreb ketib wire:

a g k a g k

43

a = a Tamuray tata. Yaaya taŋ taya. Riyalii naraa?

Tamuray tata.

Yaaya taŋ taya.

Riyalii naraa?

g = g Ŋguma gagay? Ŋguma gagay?

Enjii gurigin taani. Enjii gurigin taani.

k = k Kutubay kolii kokon̰ii kuŋaal tene. Kutubay kolii kokon̰ii kuŋaal tene.

44

Ger mirni:

Fadul suugin kokon, kabaaboo trakan tanara-

ka, kalag teneg n̰iligu traman tossoya. Tunuŋ

jaa ndrakan, trufunun naran, baar torŋo.

Kalagu lollii tooliri. Tafiinu onjulogin tinda-

ka, fiyan koŋ turŋo.

Tin̰iŋ osurun-ner taraa-nun, koŋ siŋin tinda-

ka, tukuno.

45

Deris 45 Nunjinii

1. Taadag drabag kaa sagar kan wenegu

ger mirni:

Sagargu suŋgogin tanan aa tirii:

- Dun̰aa!!!

Drabagu jaa tiŋgeeri:

- Dun̰aa wiriinu n̰ee tiŋ?

Sagargu aa tirii:

- Dun̰aanugu mbidistee gidiyaa?

- Ha, andidisa!

Sagargu jaa:

- Kokon andalii naar!

Kokon tanara.

- Kokon enjii kaa naar!

Enjii kaa tanara.

- Andaliinugu tokom su! tir-ka, drabagu tokom sun

tala.

- Enjii kan wutu!

Tuteri.

- Enjii waanan ndeeg kemsigin forgo su!

Enjii waanan forgo torŋo.

- Tiigunun kan̰iŋ fiya!

Kan̰iŋ tibiya.

- Wey joko om-om suŋ!

Joko koŋ turŋo-ka, sagargu jaa ndraŋan aa tirii:

- Mii lutoo kanii ndrukuler terii?

46

- Laalala, lutoo ondrukulaandi.

- Kundan-ner bad lutog kanig n̰aamandaa?

- Hmm, hmm... Am lutog teg okoyaandi yag jaa,

adin̰aagin ta juŋgulag fetis tinda-ka, an̰amaa teri.

Sagargu jaa:

- Haa, wey meleenu beernun takan, too jaa jaŋ wiyey-

ka, mbidi wawari. Loo loo wuraŋ!

Turaŋ-nun jaa, koynu forol siŋin kodrogin tussaana-ka,

drabagu daariŋ teneenu kukuy nindrii, n̰aaman wattala

tata.

- Haa, waŋ an dun̰aa wiriinu ti!

Wonjoo tiŋ-ner, sagargu kaa drabagu kan

wandakalchandi. Teg denaŋ dreb dreb windasi!

(Taadagu taa nirgu Ahwad Muhaajir ti.)

47

2. Kaandisee!

1. N̰ee sagargu « Dun̰aa! » tiri?

2. N̰ee drabagu lutoo sagargu tidaynugu dumnaan tindrii?

3. N̰ee juŋgulaagu taama?

4. See ta-ka, juŋgulag meleenu drabagu kidii waraa teraa?

5. Ŋgaa siŋin ma drabaginiŋ daariŋnu pog turŋo?

6. Dun̰aa wiriinu, n̰ee tiŋ?

Miskiriini!

N̰ug liŋaay koko kanjig manjil tukunun n̰aaman

drim sire tinjiŋi.

Kaynu jaa wiŋgeeri:

- Mii n̰ee drim zire?

Tii aa tirii:

- Kanjiginiŋ n̰amugu kasigin onduuna-ka,

drim ere.

48

3. N̰aa tiŋ met nindriigu?

Kantuu chabbaa nireenu barig teg lal sii:

Tamuray usongu tuya.

Yaaya gulen tata.

Kuchkuchee kodrogin tal tooli.

Drabagu beer wiri.

Kolii kokon̰ii kanjig tinjiŋi.

N̰uugu onjulogin tuluy.

Munjukulaagu toorey wawa.

Kolii kamban̰ii esee ŋgalaa woŋgosi.

Tirmbil manjilgu liŋaagin teliri.

Amarkaseenu treŋ tiri.

Doktorgu mig win̰ari.

49

Deris 46 Nunjinii 1. Taadag sagar kaa n̰ug kan wenegu ger mirni:

N̰uugu sagargu tiŋgeeri:

- Mii ray neneenu ŋgoniŋ wiŋ?

Aa tir-ka, sagargu:

- Am ray embegu teg ti!

Sagargu jaa n̰uugu aa tirii:

- Mii ray neneenu ŋgoniŋ wiŋ?

- Dakagin-ner teg kaay.

- Ha, maŋ jiŋ ndrii min̰tee miday.

Waway-ka jaa, n̰uugu aa tirii:

- Drabaginiŋ laanun kar mayni!

Wey drabaginiŋ kolii mbaar winda-ka, win̰tee

widay! Win̰te widay-ka, drabag tunuŋgu jaa tara.

Waŋ wey ilii suŋun windi.

50

Sagargu n̰uugu aa tirii:

- Ray waŋ nokoy lollii nee yaag, waŋ-ner teg taa

kaa ndiŋertaandaa? Barig menig wag hor taan,

miŋni!

N̰uugu sikinan aa tirii:

- Am met taa artaan...

Aa tir-ka, sagargu jaa:

- Waŋ tiyaandi. Kanaa neneenu an tiyaandaa?

Wey bur su!

- Hmm... Hmm...

Sagargu drabagu:

- Mii gindaa? tir-ka...

- Oy, andi.

- Taŋ nenen mamari. Taŋ-nag nenegu kolii

sumbur tun̰ari, aa wir-ka ta, maŋ juŋgulag

n̰aaman, mbuŋgoytee-naa mamar-ka jaa, enjii

foor torŋo-ka, mirgu kan taŋ nenen mondromso.

Aa ta-ka, juŋgulagu feriŋ kuchun mabbaana. Mir

wag kokon n̰aaman tatarni!

Aa tir-ka, drabagu:

- Kokon n̰aaman kaar!

N̰uugu tiŋin tujunaandi.

51

Sagargu jaa aa tirii:

- Juŋgulagu bee maab harna tir-ka, met

tanaraandi...

Aa tir-ka, drabagu jaa:

- Koko, daba zoŋ-ka ndeeg, jiŋ n̰aaman keree!

Aa tir-ka, sagargu kaa tiŋin tujunaandi. Drabagu

tulsi-ka, tulsi-ka, narag kaay...

Sagargu n̰uugu aa tirii:

- Ray nenee waŋ, amgu nafa ondoraŋtaan, embee

too waŋ kan dettir ndrii an̰te!

Aa suŋun ta, n̰uugu kan woforŋo.

(Taadag waagu taa nirgu Ahwad Muhaajir ti.)

2. Kaandisee:

1. Ray lollii nenegu n̰aa tiŋ? 2. Drabaginiŋ laanun n̰eem widay? 3. N̰ee kolii drabaginiŋnugu met win̰andi? 4. Drabagin-ner n̰aa tiŋ aŋaa nisikgu? 5. N̰aa tiŋ waŋgin-nag ray nenegu?

52

Wey dum ti!

Kaŋ hor ger sun, wey ta huruuf

mabaŋnu dumnaan kasiŋa!

Kubuna!

Lutoo kasiŋaanugu kuŋgaani!

Kutub lollii ger sii!

Wujaa juwaabaat mabaŋ kan ketib sii!

53

Huruf waŋ an kitab menig mbiir kayaanun ger mirnu ti:

b B bereg

n̰ n̰ n̰ereg

h H hilleg

mb Mb mbaar

dr Dr drabag

ch Ch chaayee

f F farjen̰ii

ndr Ndr ndrekee

j J jig

z Z zibdag

nj Nj njirkaa

tr Tr treŋdag

c C caaka

p P pompig