187
1 E- 60 avtomagistralis zestafoni – quTaisi – samtrediis monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi WORLD EXPERIENCE FOR GEORGIA

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

1

E- 60 avtomagistralis zestafoni – quTaisi – samtrediis

monakveTis rekonstruqciis proeqti

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da

alternativebis analizi

WORLD EXPERIENCE FOR GEORGIA

Page 2: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

2

Sinaarsi

1. Sesavali. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.1. proeqtis winaistoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1.2. garemosdacviTi Sefasebis miznebi da amocanebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.3. kvlevis meTodologia da dokumentis struqtura. . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.4. sazogadoebasTan konsultaciebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2. saqarTvelos kanonmdebloba, dakavSirebuli garemosdacviTi nebarTvis gacemis procedurasTan da saerTaSoriso finansuri institutebis garemosdacviTi skriningis procedura . . . . . .

8

2.1. garemoze zemoqmedebis nebarTvasTan dakavSirebuli saqarTvelos kanonmdebloba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

2.2. gzS da garemosdacviTi skriningi saerTaSoriso finansuri institutebis gaidlainebis Tanaxmad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

2.3. isTb (JICA) –s garemosdacviTi da socialuri moTxovnebi. . . . . . . . 12

2.4. warmodgenili proeqtis garemosdacviTi skriningi. . . . . . . . . . . . . . . . . 14

3. zogadi informacia proeqtis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

3.1. proeqtis ganxorcielebis socialuri da ekonomikuri saWiroeba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

17

3.2. arsebuli satransporto moZraobis intensivoba da prognozebi. . . 18

3.3. saproeqto maxasiaTeblebi da teqnikuri standartebi da normebi. 18

3.4. generaluri gegma da gzis alternatiuli marSrutebi. . . . . . . . . . . . . 22

3.5. samSeneblo samuSaoebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3.6. damxmare Senoba-nagebobebi da samsaxurebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3.7. mSeneblobasTan dakavSirebuli narCenebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

3.8. mSeneblobis dros gamoyenebuli aRWurviloba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

3.9. proeqtis xangrZlioba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

4. garemosdacviTi receftorebi saproeqto teritoriaze. . . . . . . . . . . . . . 43

4.1. Sesavali. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4.2. garemosdacviTi sensitivebis mokle nusxa da aRweriloba. . . . . . . . . 44

4.3. informacia fonuri dabinZurebis Sesaxeb (niadagisa da wylis dabinZureba; xmauri; radiacia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

5. garemoze zemoqmedeba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

5.1. proeqtTan dakavSirebuli saqmianobisa da mosalodneli zemoqmedebis mokle mimoxilva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

5.2. atmosferul haerSi emisiebTan dakavSirebuli zemoqmedeba. . . . . . . . 60

5.3. xmaurTan dakavSirebuli zemoqmedeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

5.4. mSeneblobasTan dakavSirebuli sxva saxis zemoqmedebani. . . . . . . . . . 64

6. socialuri zemoqmedebis Sefaseba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

6.1. miwis SeZenasTan da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi. . . . . 72

6.2. proeqtis socio-ekonomikuri efeqtebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

7. alternatiuli variantebis analizi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

7.1. proeqtis arganxorcielebis varianti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

7.2. mTliani gzis alternatiuli marSrutebi . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Page 3: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

3

8. Semarbilebeli RonisZiebebi da garemosdacviTi menejmentis gegma. 92

8.1. Semarbilebeli RonisZiebebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

8.2. monitoringi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

8.3. monitoringis gegmis ganxorcieleba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

8.4 . gegmis ganxorcielebis xarjebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

danarTi 1. garemosdacviTi menejmentis sqema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

danarTi 2. garemosdacviTi monitoringis gegma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

9. sazogadoebrivi konsultaciebi da informirebuloba. . . . . . . . . . . 135

danarTi 1. saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdebloba da saerTaSoriso finansuri institutebis moTxovnebi

danarTi 2. saqarTvelos kanonmdebloba da saerTaSoriso finansuri institutebis direqtivebi miwis Sesyidvis da gansaxlebis sferoSi

danarTi 3. bunebrivi garemos arsebuli mdgomareobis daxasiaTeba

danarTi 4. informacia fonur dabinZurebaze

danarTi 5. atmosferuli haeri: foni, proeqtis gavlena, Semarbilebeli zomebi

danarTi 6. xmauri: foni, proeqtis gavlena, Semarbilebeli zomebi

danarTi 7. socialuri garemos arsebuli mdgomareobis daxasiaTeba

danarTi 8. gamoyenebuli literatura

danarTi 9. gzS-s momzadebaSi monawile eqspertTa sia

Page 4: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

4

akronimebi

akc arqeologiuri kvlevis centri

gdbrs garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

gzS garemoze zemoqmedebis Sefaseba

gis geografiuli sainformacio sistema

gmg garemosdacviTi menejmentis gegma

gsg gansaxlebis samoqmedo gegma

isTb (JIaC) iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis banki

kn kilometr-niSnuli (piketi)

sms soflis meurneobis saministro

Sss Sinagan saqmeTa saministro

Sjsds Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro

BP Bank Procedures (msoflio bankis saxelmZRvanelo

procedurebi)

GP Good Practices (sanimuSo praqtikebi)

OP Operational Policy (msoflio bankis saoperacio politika)

WB World Bank (msoflio banki)

TEM Trans European Motorway (Transevropuli saavtomobilo gzebis

standartebi)

zogierTi terminis ganmarteba

skopingi – proeqtis winaswari teqnikuri informaciis gacnobis, arsebuli literaturuli masalebis kvlevis da adgilis rekognoscirebis safuZvelze, garemoze zemoqmedebis Sesafaseblad aucilebeli damatebiTi kvlevebis moculobis da speqtris gansazRvra da teqnikuri davalebis momzadeba

skriningi – proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis da proeqtis

ganxorcielebis garemos Sesaxeb arsebuli sawyisi informaciis safuZvelze misi kategoriis gansazRvra da gzS-sa da garemoze zemoqmedebis nebarTvis aucileblobis dadgena.

Page 5: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

5

1. Sesavali

1.1. proeqtis winaistoria

saqarTvelos geografiuli mdebareoba imgvaria, rom igi moqceulia aRmosavleT-dasavleTisa (Savi zRva da kaspiis zRva) da CrdiloeT-samxreTis (ruseTsa da TurqeTs Soris) satranzito gzebis kveTaze. mezobel qveynebTan vaWrobac did rols TamaSobs qveynis ekonomikaSi. mxolod satranzito tvirTbrunva 2 miliard aSS dolarze metia. saqarTvelos mTavrobam, romelic qveynis saTaveSi 2002 wlis “vardebis revoluciis” Sedegad movida, upirveles prioritetad dasaxa transportis, energetikisa da qalaqis infrastruqturis ganviTareba. unda aRiniSnos, rom viTareba am sferoebSi 1990-iani wlebidan Zlier gauaresda. mTavrobam, acnobierebs ra infrastruqturis udides rols qveynis ekonomikis ganviTarebaSi ukanaskneli ori aTeuli wlis manZilze, SesZlo mniSvnelovnad gaezarda investiciebi zemoxsenebul sferoebSi.

mTavrobis erT-erTi prioritetia saqarTvelos, rogorc satranzito qveynis konkurentunarianobis amaRleba aRmosavleT-dasavleTis satransporto derefnis reabilitaciis gziT. saqarTvelos mTavrobam, acnobierebs ra, rom satranzito derefnis potenciali srulad ar aris gamoyenebuli, gadawyvita marSrutis modernizeba sarfSi TurqeTis sazRvridan Aazerbaijanis sazRvramde, e.w. “wiTeli xidis” sasazRvro-gamSveb punqtamde.

2003-2004 wlebSi frangulma kompaniam “lui bergerma” da saqarTvelos saproeqto institutma “transproeqtma” moamzades kavkasiis gzebis reabilitaciis kvleva, romelic dafinansda TACIS-is mier. kvlevis Sedegad miRebuli iqna didi raodenobiT monacemebi arsebuli gzis Sesaxeb da agreTve, SesaZlo rekonstruqciis “on-lain” strategia da damatebiTi, SemovliTi gzebis alternatiuli marSrutebis qalaqSi satransporto moZraobis mosalodneli sacobebisa da avariuli situaciebis Tavidan acilebis mizniT. es Seexeba im qalaqebs sadac jer kidev gadis arsebuli M27 gza.

aRmosavleT-dasavleTis derefnis rekonstruqciis Sesaxeb mTavrobis moTxovnis sapasuxod 2005 wels Sps “atkins konsultantsma” warmoadgina teqnikur-ekonomikuri da finansuri dasabuTebis angariSi, rac saqarTvelos mTavrobis miznebs Seesabameboda. mocemul proeqtSi Sesulia lui bergeris kvlevis Sedegad miRebuli mravali daskvna. kvlevis daskvniT nawilSi naTqvami iyo: “zogadad, gzis modernizaciis SemoTavazebuli proeqtis ganxorcielebis Sedegad miRebuli socialur-ekonomikuri sargebeli gamoxatuli iqneba cxovrebis donis saerTo amaRlebiTa da qveynis mosaxleobis misawvdomlobis zrdiT saarsebo saSualebebze. yvelaze mniSvnelovania: mTavari satransporto arteriis ukeTesi xarisxi, rac mniSvnelovan wvlils Seitans erovnuli ekonomikis ganviTarebaSi, gaumjobesebuli infrastruqtura, mzardi saxelmwifo Semosavali satranzito gadasaxadebis xarjze, ramac SeiZleba wvlili Seitanos socialuri uzrunvelyofis sistemis gaumjobesebis saqmeSi. adgilobrivi samuSao Zalis gamoyeneba uzrunvelyofs naRdi fulis modinebas adgilobriv biznesSi saavtomobilo trasis gaswvriv.”

Page 6: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

6

iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis banki (JICA) da saqarT-velos mTavroba, romelsac finansTa saministro (MoF), ekonomikuri ganviTarebis saministro (MoED) da ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamenti warmoadgenda. SeTamxmdnen, rom JICA

Caatarebda kvlevas magistraluri gzebis gaumjobesebis proeqtis formulirebis mizniT, rogorc dafiqsirebulia 2007 wlis 7 agvistos xelmowerili molaparakebis oqmSi. JICA-m sakonkurso proceduris safuZvelze, aRniSnuli kvlevis Catareba miando Sps EXE-ideas, PADECO

Co.Ltd da „samSeneblo proeqtis konsultantebi ink.‟–is konsorciums. ganisazRvra kvlevis Semdegi miznebi: (i) saqarTvelos transportis seqtorSi, kerZod, sagzao seqtorSi arsebuli mdgomareobis detaluri ganxilva; (ii) magistraluri gzebis gaumjobesebis proeqtis teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis momzadeba da (iii) rekomendaciebis SemuSaveba proeqtis saTanado ganxorcielebis, funqcionirebisa da movla-Senaxvis CarCo-RonisZiebebTan dakavSirebiT iaponiis ODA sasesxo proeqtisTvis.

2008 wels aRniSnulma konsorciumma warmoadgina proeqtis teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba (JICA sapiloto kvleva proeqtis – magistraluri gzebis gaumjobesebis proeqti – saqarTvelo, SesamuSaveblad). konsultantebma ganixiles ramdenime alternatiuli versia E-60 magistraluri gzis zestafoni-samtrediis monakveTis rekonstruqciisaTvis da SesTavazes optimalurad xelsayreli varianti. bankis mier proeqtis versiis damtkicebamde da detaluri dizainis mosamzadeblad da proeqtis ganxorcielebisaTvis saWiro fondebis gamoyofamde, JICA-m Txova saqarTvelos mTavrobas ganexorcielebina garemoze zemoqmedebis Sefaseba (gzS) JICA-is rekomendaciebis Sesabamisad, garemosdacviTi da socialuri kuTxiT proeqtis mizanSewonilobis dasadgenad da garemosdacviTi angariSi gansaxilvelad waredgina bankisTvis. saqarTvelos regionaluri ganviTarebisa da infrastruqturis saministros sagzao departamentma, saTanado konkursis safuZvelze, gzS kvlevis Catareba miando „Sps “envaironmental teqnolojiz” (garemosdacviTi teqnologiebi) da fondis „msoflio gamocdileba saqarTvelosaTvis‟ konsorciums.

1.2. garemosdacviTi Sefasebis miznebi da amocanebi

sagzao departamentTan dadebuli kontraqtis kompetenciis CarCos mixedviT davalebis amocanas Seadgens proeqtis garemoze zemoqmedebis Sefasebis (gzS) momzadeba. gzS unda momzaddes saqarTvelos kanonmdeblobis da JICA-is saxelmZrvanelo miTiTebebis Sesabamisad „garemosdacviTi da socialuri faqtorebis gaTvaliswinebis Taobaze‟. moTxovnili SoW moicavs Semdeg amocanebs:

1.3. kvlevis meTodologia da dokumentis struqtura

konsultantebis jgufma gamoiyena Teoriuli da adgilze kvlevis (nimuSebis aReba, daTvaliereba, winaswar mokvleuli monacemebis gadamowmeba da a.S.) meTodebis erToblioba. garemosdacviTi Sefasebis momzadebaSi CarTul eqspertTa umravlesoba ukve monawileobda EXE-

IDEA Ltd–is mier warmarTul proeqtis teqnikuri dasabuTebis momzadebaSi, da amdenad, kargad icnobs adgilobriv pirobebs. gzS dokumentSi gamoyenebul iqna proeqtis teqnikur dasabuTebaSi

Page 7: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

7

moyvanili monacemebi da nebismieri xelmisawvdomi informacia garemosdacviTi Tu socialuri kuTxiT.

dokumentis is nawilebi, romelic exeboda geologiur, hidrolo-giur da kulturuli memkvidreobis sakiTxebs, umniSvnelod Seicvala da ganaxlda. ekologiuri receftorebisa da zedapiruli wylebis resursebi sagrZnoblad ganivrco da Seivso axali monacemebiT mTavari mdinareebis hidrologiasa da wylis xarisxTan, saxmeleTo da wylis ekosistemebsa da daculi da gadaSenebis safrTxis winaSe mdgar mcena-reul da cxovelur jiSebTan mimarTebaSi. zedapiruli wylebis ZiriTa-di dabinZurebis Sefaseba ganxorcielda 6 mTavari da sxva SedarebiT msxvili mdinareebis gadakveTis adgilebSi. arsebuli zestafoni-samtrediis gzis mimdebare 6 SerCeul adgilze moxda nimuSebis aReba da analizi niadagis fonuri dabinZurebis Sesafaseblad.

fonuri xmauris kvleva-Sefaseba ganxorcielda 4 adgilze (saSualod 30 wuTis ganmavlobaSi diliT, SuadRisas da saRamos), xolo zedapiruli Sefaseba (erTjeradad 20 wuTis manZilze) mraval adgilas. xmauris gavlenis analizi xdeba cnobili xmauris regresiis formuliT. atmosferuli haeris nimuSebis aReba moxda imave adgi-lebSi, sadac ganxorcielda xmauris gazomva. radiaciuli fonis done Semowmda SeTavazebuli gzis versiis mTel sigrZeze. saavtomobilo moZraobis emisiis gavlena gaanalizda kompiuteruli programis “ekolog-magistralis” gamoyenebiT.

Seswavlil iqna sensitiuri garemosdacviTi da socialuri recef-torebi gzis yvela alternatiuli versiisTvis da optimalurad momge-biani variantebi iqna gaangariSebuli mosalodneli gavlenisa da zia-nis realurad Semcirebis kuTxiT. am mxriv, gzis SerCeuli variantisT-vis ufro detaluri analizi gakeTda. miwis SeZenisa da gansaxlebis sakiTxebi, konkretuli interesis adgilebTan dakavSirebuli sakada-stro informacia da fotoebi moyvanilia gansaxlebis CarCo politikis - calke dokumentis saxiT aris wardgenili. garemosadmi miyenebuli savaraudo zianis Semcirebis zomebis Sesaxeb sakiTxebi gadanawilda „garemosdacviTi menejmentisa‟ da „monitoringis gegmis‟ monakveTebze.

garemosdacviTi Sefasebis dokumenti Sedgeba ZiriTadi teqstisa da danarTebisgan. teqstis ZiriTad nawilSi lakonurad da logikura-daa moTxrobili Sesabamisi sensitiurobebis, SedarebiT Zlieri negatiuri gavlenis da misi potenciuri Semcirebis zomebis Sesaxeb da garemosdacvis marTvis gegmis (EMP) Taobaze. danarTebi ki gvawvdian ufro detalur informacias konkretul sakiTxebTan mimarTebaSi, ro-goricaa samarTlebrivi da administraciuli sistema, garemosdacviTi da socialuri foni, nimuSebis aReba, analizi da kompiuteruli mode-lirebis detalebi, miwis gamoyeneba da sakadastro monacemebi da a.S.

1.4. sazogadoebasTan konsultaciebi

sazogadoebasTan konsultaciebis gamarTva garemosdacviTi Sefasebis procesis sawyisi safexurebidanve mxedvelobaSi iyo miRebuli, rogorc samSeneblo proeqtebis warmatebuli ganviTarebis mniSvnelovani winapiroba da sazogadoebis TvalsazrisiT arsebuli garemosdacviTi da socialuri problemebis gaTvaliswineba. saozgadoebasTan konsultaciebi Catardeba saqarTvelos kanonmdeblobisa da JBIC –is moTxovnebis Tanaxmad. sazogadoebasTan konsultirebis procesis samarTlebrivi da proceduruli aspeqtebi aRwerilia winamdebare angariSis me-9 TavSi da I danarTSi.

Page 8: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

8

2. saqarTvelos kanonmdebloba, dakavSirebuli garemosdacviTi

nebarTvis gacemis procedurasTan da saerTaSoriso finansuri

institutebis garemosdacviTi skriningis procedura

Sesavali

danarT 1-Si mocemulia garemos dacvis Sesaxeb saqarTvelos

kanonmdeblobis ganxilva da iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankisa da sxva saerTaSoriso finansuri institutebis1 im savaldebulo garemosdacviTi procedurebis analizi, romlebic srulad gaTvaliswinebul unda iqnas xsenebuli donorebis mier dafinansebuli proeqtebis ganxorcielebisas. aqve aRwerilia saqarTvelos garemosdacviTi standartebi da normebi, mocemulia miTiTebebi im RonisZiebebis Sesaxeb, romlebic saWiroa garemosdacviTi Sefasebis gansaxorcieleblad. aRniSnuli analizi aseve moicavs adgilobrivi (raionuli) da erovnuli instituciebis pasuxismgeblobas nebarTvebis, licenziebis gacemis da garemos dacvis standartebis dacvis sferoSi. Mmocemul TavSi agreTve aRwerilia garemosdacviTi skriningis da garemoze zemoqmedebis Sefasebis samuSaoTa moculobis gansazRvris (skopingis) Sesaxeb.

qvemoT, Cven viZleviT mxolod garemoze zemoqmedebis nebarTvis da gzS- procedurebis mokle aRweras saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad (paragrafi 2.1) da warmodgenili proeqtis skrinings saerTaSoriso finansuri institutebis moTxovnaTa Sesabamisad (paragrafi 2.2 da 2.3). 2.1. garemoze zemoqmedebis nebarTvasTan dakavSirebuli

saqarTvelos kanonmdebloba

garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis procedurebi gawerilia saqarTvelos sam kanonSi:

(i) kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb (2005); (ii) kanoni „garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ (2008) da (iii) kanoni „ekologiuri eqspertizis Sesaxeb“ (2008).

2005 wlis 24 ivniss saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni “licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb“. xsenebuli kanoni: aregulirebs kanoniT nebadarTul saqmianobebs, romlebmac SeiZleba safrTxe Seuqm-nan adamianis sicocxles da janmrTelobas; iTvaliswinebs saxelmwifo Tu sazogadoebriv interesebs, bunebrivi resursebis gamoyenebasTan dakavSirebiT; areglirebs saqmianobebs, romlebic moiTxoven licenzias an nebarTvas; gansazRvravs licenziis da nebarTvis tips; adgens pro-cedurebs, romlebic unda gamoyenebul iqnas licenziebis da nebarT-vebis gacemis, gadaxedvis da gauqmebis dros (muxli 1, paragrafi 1). axali kanonis Tanaxmad, Sesworebebi, romlebic Sevida saqarTvelos garemoze zemoqmedebis Sefasebis procedurebSi da nebarTvebis gacemis moTxovnebSi ZalaSi iyo gardamaval etapze, sanam saqarTvelos parla-menti miiRebda axal kanons garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb.

2007 wlis 14 dekembers miRebul iqna da 2008 wlis 1 ianvridan ZalaSi Sevida saqarTvelos kanonebi „garemoze zemoqmedebis nebarTvis

1 msoflio banki; evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki; aziis ganviTarebis banki, “aTaswleulis gamowvevis fondi” da sxva

Page 9: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

9

Sesaxeb“ da „ekologiuri eqspertizis Sesaxeb“. am axal kanonebSi integrirebulia yvela is cvlileba, rac bolo oTxi wlis ganmavlo-baSi Setanil iqna „garemosadacviTi nebarTvis Sesaxeb“ da „saxelmwi-fo ekologiuri eqspertizis Sesaxeb“ 1996 wlis (aw gauqmebul) kano-nebSi.

„garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni gansazRvravssaqarTvelos teritoriaze savaldebulo ekologiuri eqspertizisadmi daqvemdebarebul saqmianobaTa srul nusxas da maT gansaxorcieleblad garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis, nebarT-vis gacemisas ekologiuri eqspertizis Catarebis, garemoze zemoqmede-bis Sefasebisa da nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis procesebSi sazogadoebis monawileobisa da misi informirebis samarT-lebriv safuZvlebs

ekologiuri eqspertizisadmi daqvemdebarebuli saqmianobis nusxaSi (kanonis me-4 muxli) xvdeba „Camdinare wylebis gamwmendi nagebobebis (dRe-RameSi 1000kub.m-isa da meti moculobis), agreTve magistraluri sakanalizacio koleqtoris ganTavseba“;

kanonis Tanaxmad, nusxaSi gaTvaliswinebul saqmianobebTan dakavSirebuli mSenebloba an arsebuli sawarmoo teqnologiis Secvla gansxvavebuli teqnologiiT, rac iwvevs eqspluataciis pirobebis Secvlas, ganixileba, rogorc ekologiuri eqspertizisadmi daqvemdebarebuli saqmianoba.

Tu kanonis me-4 muxlis pirveli punqtiT gaTvaliswinebuli saq-mianoba saWiroebs mSeneblobis nebarTvas, mSeneblobis nebarTvis gam-cemi administraciuli organo uzrunvelyofs mSeneblobis nebarTvis gacemis mizniT dawyebul administraciul warmoebaSi saministros CarTvas sxva administraciuli organos saxiT, „licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT. am SemTxvevaSi mSeneblobis nebarTvis gamcemi administraciuli organos mier saministroSi wardgenil dokumentaciaze saministro gascems ekologiuri eqspertizis daskvnas, romelic mtkicdeba garemos dacvisa da bunebrivi resursebis ministris administraciul-samarTlebrivi aqtiT. ekologiuri eqspertizis daskvna gaicema mSeneblobis nebarTvis gacemis meore stadiaze. ekologiuri eqspertizis daskvna aris mSeneblobis nebarTvis nawili da mSeneblobis nebarTvis maZieb-lisaTvis (an mflobelisaTvis) misi (ekologiuri eqspertizis daskvnis) pirobebis Sesruleba savaldebuloa. ekologiuri eqspertizis daskvnis piroba aris mSeneblobis nebarTvis piroba.

Tu muxli 4-is pirveli punqtiT gaTvaliswinebuli saqmianoba ar saWiroebs mSeneblobis nebarTvas, masze ekologiuri eqspertizis daskvnis safuZvelze gaicema nebarTva, romlis Taobazedac ministri gamoscems administraciul-samarTlebriv aqts. ekologiur eqspertizas saministro atarebs saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili procedu-rebis Sesabamisad. ekologiuri eqspertizis daskvnis piroba aris sanebarTvo piroba.

kanoni ar asaxavs skriningis proceduris detalebs da ar gansazRvravs amasTan dakavSirebiT mxareebis valdebulebebs. praqti-kidan gamomdinare, saproeqto winadadebebis skrinings da maTi gare-moze zemoqmedebis winaswar Sefasebas, iseve rogorc Serbilebis zome-bis strategiis SemuSavebas (skopingi), axorcielebs proeqtis warmom-dgeni mxare, garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministrosTan konsultaciebis safuZvelze.

Page 10: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

10

garemoze zemoqmedbis SefasebasTan dakavSirebuli sajaro konsultaciebi

kanonis me-6 muxlSi mocemulia garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb sajaro konsultaciebis procedurebis detalebi. kanoni aseve gansazRvravs informaciis gavrcelebis da ganxilvis drois ganrigs. keZod, kanonis me-6 muxlis Sesabamisad saqmianobis ganmxorcielebeli valdebulia nebarTvis gamcem administraciul organoSi wardgenamde, moawyos garemoze zemoqmedebis Sefasebis sajaro ganxilva. sajaro ganxilvis mowyobis mizniT saqmianobis ganmxorcielebeli valdebulia mis mier dagegmili saqmianobis Sesaxeb gamoaqveynos informacia, rogorc centralur periodul beWvdiT organoSi, aseve im raionis administraciuli teritoriis beWvdiT organoSi (aseTis arsebobis SemTxvevaSi), sadac dagegmilia saqmianobis gaxorcieleba. sajaro ganxilvebTan dakavSirebuli moTxovnebi ufro detalurad aRwerilia winamdebare gzS-s me-9 TavSi. gzS dokumentis oficialuri wardgena garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministrosaTvis

gzS-is angariSis sajaro ganxilvis mowyobis, misi Sedegebis ga-formebisa da gzS-is angariSis saboloo saxiT Camoyalibebis Semdeg, saqmianobis ganmaxorcielebeli uflebamosilia nebarTvis gamcem admi-nistraciul organos (xolo am kanonis me-4 muxlis me-3 punqtiT gaTva-liswinebul SemTxvevaSi – mSeneblobis nebarTvis gamcem administ-raciul organos) erTi wlis ganmavlobaSi, am kanoniTa da saqarTve-los kanonmdeblobiT

gansazRvruli wesiT warudginos gancxadeba nebarTvis (an mSeneblobis nebarTvis) miRebasTan dakavSirebiT.

kanonis me-8 muxlSi aRwerilia nebarTvis misaRebad warsadgeni sabuTebi:

1. saqmianobis ganmaxorcielebeli nebarTvis misaRebad sami-nistros warudgens werilobiT gancxadebas. nebarTvis miRebis Taobaze gancxadeba waredgineba, ganixileba da warmoebaSi miiReba “licenzie-bisa da nebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT.

2. saqmianobis ganmaxorcielebeli valdebulia, “licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoniT dadgenili informaciis garda, nebarTvis miRebis Taobaze gancxadebasTan erTad waradginos Semdegi dokumentacia:

a) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili normebis Sesabamisad Sedgenili gzS-is angariSi (5 egzemplarad da eleqtronuli versiiT);

b) dagegmili saqmianobis ganxorcielebis adgilis satuaciuri gegma (manZilebis miTiTebiT);

g) mosalodneli emisiebis moculoba da saxeebi (dabinZгrebis stacionaruli wyaroebis da maT mier gafrqveul/CaSvebul mavne nivTierebaTa inventarizaciis teqnikuri angariSi da mavne nivTierebaTa zRvrulad dasaSvebi gafrwvevis/CaSvebis normebis proeqti (4 egzemplarad);

d) mokle anotacia saqmianobis Sesaxeb (arateqnikuri reziumes saxiT);

e) gancxadeba wardgenili gancxadebis konfidencialuri nawilis Sesaxeb.

Page 11: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

11

garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis procedura

kanonis me-9 muxlSi aRwerilia nebarTvis gacemis wesi 1. saministro nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetilebas

iRebs saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis VI TaviT gansazRvruli martivi administraciuli warmoebis wesiT da “licen-ziebisa da nebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad, nebarTvis miRebis Taobaze gancxadebis registraciidan 20 dRis vadaSi.

2. saministro, “ekologiuri eqspertizis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad, uzrunvelyofs saqmianobis ganmaxorcieleblis mier wardgenil Sesabamis dokumentaciaze ekologiuri eqspertizis Catarebas,ris safuZvelzedac dgeba ekologiuri eqspertizis daskvna.

3. nebarTva gaicema mxolod ekologiuri eqspertizis dadebiTi daskvnis arsebobis SemTxvevaSi.

saqarTvelos mTavrobis N #160 dadgenilebiT (08/23/2006), Tu mSeneblobas awarmoebs saqarTvelos romelime saministro an misi saqveuwyebo dawesebuleba samSeneblo nebarTva formalurad ar gaicema, Tumca saproeqto dokumentacia da ganxilvis procedura unda Seesabamebodes saqarTvelos mTavrobis “mSeneblobis nebarTvebis gacemis wesebisa da pirobebis Sesaxeb” #140 dadgenilebaSi Camoyalibebul I, II da III etapebis Sesabamis procedurebs. es debuleba samarTliania saqarTvelos regionaluri ganviTarebisa da infrastruq-turis saministros saavtomobilo gzebis departamentis SemTxvevaSi. 2.2. gzS da garemosdacviTi skriningi saerTaSoriso finansuri

institutebis gaidlainebis Tanaxmad

saerTaSoriso finansuri organizaciebi anxorcieleben TiToeuli SemoTavazebuli proeqtis garemosdacviT skrinings, garemoze zemoqmedebis kvlevis masStabebis da xasiaTis dasadgenad. skriningis wesebi da procedurebi, iseve rogorc garemoze zemoqmedebis Sefasebis sxva konceptualuri da proceduruli detalebi, aRwerilia Sesabamis saxelmZRvanelo miTiTebebSi (mag. msoflio bankis BP/OP/GP 4.01 – “garemosdacviTi Sefaseba”; an iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankis gaidlainebi garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis saTanadodo gaTvaliswinebis dasadastureblad). bankebi SemoTavazebuli proeqts miakuTvneben samidan erT-erT kategorias. proeqtis klasifikacia damokidebulia proeqtis tipze, adgilmdebareobaze, adgilis sensitiurobaze da zemoqmedebis masStabebze, aseve garemoze potenciuri zegavlenis xangrZliobasa da Seqcevadobaze. banki gamoyofs proeqtebis sam kategorias. proeqti miekuTvneba A kategorias da saWiroebs garemoze zemoqmedebis Sefasebas, im SemTxvevaSi Tu mosalodnelia mniSvnelovani (masStaburi, Zlieri, xangrZlivi an Seuqcevadi) mavne zemoqmedeba sensitiur garemoze. A kategoriaSi Semavali proeqtisaTvis aucilebelia srulmasStabiani garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumentis momzadeba da am dokumentis sajaro ganxilva grZeldeba xangrZlivad (isTb-s SemTxvevaSi - aranakleb 120 dRisa). proeqtebi umniSvnelo zemoqmedebiT sensitiur garemoze an saSualo zemoqmedebiT arasensitiur garemoze ganekuTvnebian B kategorias. B kategoriis proeqtisaTvisac xorcieldeba garemoze zemoqmedebis Sefaseba, Tumca

Page 12: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

12

reducirebuli saxiT, da unda momzadebul iqnas garemosdacviTi menejmentis gegma. am garemosdacviTi dokumentebis sajaro ganxilvis vadebi naklebia, vidre A kategoriis proeqtebisaTvis. proeqti Sedis C

kategoriaSi, im SemTxvevaSi Tu mas ar gaaCnia mavne zemoqmedeba garemoze an aseTi mavne zegavlena minimaluria. aseTi proeqti ar moiTxovs garemoze zemoqmedebis Sefasebas. procedura dasruldeba skriningiT.

skriningis procedurebis damatebiTi kriteriumebi da proeqtebis saindikacio klasifikacia mocemulia GP – 4.01-is b danarTSi – “proeqtis tipebi da maTi tipiuri klasifikacia”. aRniSnul danarTSi moyvanilia Semdegi SeniSvna: ”msoflio bankisa da saerTaSoriso gamocdileba aCvenebs, rom qvemoT moyvanili klasifikacia warmoadgens sxvadasxva seqtoris da sxvadasxva tipis proeqtebis klasifikaciis saukeTeso nimuSs, romelic mocemulia mxolod magaliTis saxiT; amgvari klasifikacias mxolod sailustracio da damxmare mniSvneloba aqvs. skriningisas, ufro mniSvnelovania garemoze mavne zemoqmedebis xarisxi da ara maTi dargobrivi mikuTvneba, rac gansazRvravs, saboloo jamSi, proeqtis kategorias”.

saqarTvelos kanonmdeblobisa da saerTaSoriso safinanso organizaciebis mier gansazRvruli procedurebis detaluri mimoxilva moyvanilia danarTi #1- Si.

2.3. isTb (JBIC) –s garemosdacviTi da socialuri moTxovnebi

dafinansebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis dros, JBIC axorcielebs garemosdacviTi da socialuri faqtorebis gacxrilvasa da mimoxilvas, raTa darwmundes, rom moTxovnebi saTanadod aris daculi. JBIC yvela Rones xmarobs, raTa uzrunvelyos garemosdacviTi da socialuri faqtorebis sworad gaTvaliswineba, im proeqtis Tavise-burebis mxedvelobaSi miRebiT, romelsac JBIC afinansebs, sasesxo xelSekrulebebis saxiT, rogorc es miTiTebulia rekomendaciebSi.

proeqtis mesveurTa pasuxismgebloba moicavs proeqtis garemos-dacviTi da socialuri faqtorebis gaTvaliswinebas. JBIC adasturebs amgvar gaTvaliswinebas rekomendaciebis safuZvelze. JBIC warmarTavs

garemosdacviTi da socialuri faqtorebis gacxrilvasa da mimoxilvas principulad msesxeblebisa da sxva Sesabamisi mxareebis mier mowodebul informaciaze dayrdnobiT (dafinansebis eqsportis SemTxvevaSi, eqsportioris CaTvliT).

garemosdacviTi skriningi

proeqtis garemosdacviTi kuTxiT ganxilvis dawyebamde, JBIC

axdens proeqtis klasificirebas qvemoT CamoTvlili kategoriebidan erT-erTSi. aqedan gamomdinare, am konkretuli kategoriisTvis mizanSewonili Sesabamisi garemosdacviTi mimoxilva iqneba Catarebuli.

JBIC moiTxovs, rom msesxeblebma da Sesabamisma mxareebma mokle vadebSi waradginon saWiro informacia, raTa JBIC –m SeZlos gacxrilvis proceduris sawyis etapze Catareba.

gacxrilvis dros, JBIC axdens TiToeuli proeqtis klasificirebas misi potenciuri garemosdacviTi zemoqmedebis kuTxiT, sadac gaTvaliswindeba iseTi faqtorebi, rogoricaa: proeqtis seqtori da masStabi, garemoze gavlenis (problemis) arsi, xarisxi da albaToba da SemoTavazebuli proeqtis adgilmdebareobisa da

Page 13: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

13

mimdebare teritoriis garemosdacviTi da socialuri konteqsti. JBIC –s SeuZlia gadaxedos kategorizacias, saWiroebis SemTxvevaSi, magaliTad, Tuki gasaTvaliswinebeli garemosdacviTi faqtori Tavs iCens msesxebelTa da sxva Sesabamisi mxareebis mier mowodebuli informaciis safuZvelze Catarebuli gacxrilvis Semdeg.

kategoria A: SeTavazebuli proeqti klasificirdeba A

kategoriad, Tu mas savaraudod eqneba mniSvnelovani negatiuri gavlena garemoze. proeqti, romlis potenciuri gavlena kompleqsuria da Znelia misi Sefaseba, aseve klasificirdeba A kategoriad. A kategoriis proeqtebis gavlenas garemoze SeuZlia moicvas ufro farTo teritoria, vidre proeqtis ganxorcielebis adgilebi, an nagebobebia, romelic fizikurad Sendeba. A kategoriis proeqtebi, ZiriTadad, moicavs proeqtebs sensitivur seqtorebSi (anu, seqtorebSi, sadac garemoze negatiuri gavlenis aSkara riski arsebobs), an sensitivuri maxasiaTeblebiT (mag., maxasiaTeblebi, romlebic aucileblad gamoiwvevs mwvave garemosdacviT riskebs) da proeqtebi, romelTa ganxorcieleba igegmeba am sensitivuri zonebis siaxloves. sensitivuri seqtorebis, maxasiaTeblebis da teritoriebis sailustracio CamonaTvali mocemulia me-2 nawilis me-3 paragrafSi.

kategoria B: SeTavazebuli proeqti klasificirdeba B

kategoriad, Tuki misi potenciuri gavlena nakleb safrTxes Seicavs A

kategoriis proeqtebTan SedarebiT. Cveulebriv, es aris adgil-mdebareobis specifikaze damokidebuli, naklebad aragamousworebadi da, metwilad, SesaZlebelia riskis Semcirebis standartuli zomebis dagegmva. „sainJinro momsaxurebis sesxebis‟ mier dafinansebuli proeqtebi, romlebic warmoadgenen ienis sesxebs kvlevisa da daproeqtebisTvis, klasificirebulia B kategoriad, im gamonaklisebis garda, romlebic C kategoriad fasdeba.

kategoria C: SeTavazebuli proeqti klasificirdeba C

kategoriad, Tuki misi ganxorcieleba savaraudod minimalur gavlenas moaxdens garemoze, an sulac ar moaxdens negatiur gavlenas. yvela qvemoT CamoTvlili proeqti, garda im proeqtebisa, romlebic gamonaklisis saxiT Tavisi sensitivuri maxasiaTeblebis gamo an sensitivuri adgilmdebareobis gamo miekuTvnebian me-2 nawilis me-3 paragrafSi aRniSnul kategoriebs, moeqceva C kategoriaSi:

1) proeqtebi, sadac JBIC-is wilobrivi monawileoba ar aRemateba

SDR (sesxebis aRebis specialuri ufleba) 10 milions; 2) seqtorebi an proeqtebi, sadac faqtobrivad ar aris

mosalodneli garemoze rame konkretuli gavlena (mag: adamianuri resursebis Seqmna, saerTaSoriso sabalanso gadaxdebis uzrunvelyofis daxmareba, arsebuli saSualebebis movla-Senaxva, uflebebis an interesis (saprocento ganakveTis) mopoveba damarebiTi kapitaldabandebis gareSe); an

3) SemTxevebi, sadac mxolod umniSvneloa proeqtSi msesxeblis an JBIC –is monawileoba, an iseTi eqsport/importi an manqana/teqnikis an danadgarebis daqiraveba, romelic ar ukavSirdeba romelime konkretul proeqts da, sadac savaraudod umniSvnelo iqneba JBIC –is mier garemosdacviTi faqtoris Seswavla-ganxilvis saWiroeba.

kategoria FI: SeTavazebuli proeqti klasificirdeba FI

kategoriad, Tuki igi akmayofilebs Semdeg kriteriumebs: JBIC-is mier proeqtis dafinanseba uzrunvelyofilia finansuri SuamavlisTvis da a.S.; realuri qve-proeqtebis SerCeva da Sefaseba mniSvnelovanwilad

Page 14: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

14

ganxorcielebulia, mxolod JBIC-is mier dafinansebis damtkicebis Semdgom, organizaciis mier da, amdenad, qve-proeqtebi ver ganisazRvreba JBIC-is mier dafinansebis damtkicebamde (an proeqtis Sefasebamde); da is qve-proeqtebi, romlebic savaraudod, moaxdenen garkveul zemoqmedebas garemoze.

kategoria A: garemosdacviTi Sefaseba A kategoriis proeqtebisTvis amowmebs proeqtis potenciur dadebiT da uaryofiT zegavlenas garemoze. JBIC afasebs RonisZiebebs, romlebic aucilebelia potenciuri uaryofiTi zemoqmedebis prevenciisaTvis, minimizaciisaTvis, Semsubuqebis an kompensaciisaTvis, aseve RonisZiebebs dadebiTi zemoqmedebis xelSewyobisaTvis, Tu aseTi RonisZiebebis gatareba SesaZlebelia. msesxeblebma da maTTan dakavSirebulma mxareebma garemosdacviTi zemoqmedebis Sefasebas (EIA)

unda warudginos angariSebi (ix. nawili 2-is nakveTi 2) A kategoriis proeqtebisaTvis. proeqtebisaTvis, romlebic gamoiwveven farTomasStabian iZulebiT gadasaxlebas, unda waredginos Zireuli gadasaxlebis gegmebi. Tavis garemosdacviT mimoxilvas JBIC adgens EIA-is da sxva angariSebis safuZvelze, romlebic momzadebulia proeqtis rekomendatorebis mier da wardgenilia msesxeblis saSualebiT.

kategoria B: B kategoriis proeqtebisaTvis garemosdacviTi mimoxilvebis regulirebis sagani SeiZleba gansxvavdebodes sxvadasxva proeqtebSi, Tumca is ufro SezRudulia, vidre A kategoriis proeqtebisaTvis. B kategoriis proeqtebisaTvis garemosdacviTi mimoxilvebi hgavs A kategoriisas imiT, rom isini amowmebs proeqtis potenciur dadebiT da uaryofiT zegavlenas garemoze da afasebs RonisZiebebs, romlebic aucilebelia potenciuri uaryofiTi zemoqmedebis prevenciisaTvis, minimizaciisaTvis, Semsubuqebis an kompensaciisaTvis, aseve RonisZiebebs dadebiTi zemoqmedebis xelSewyobisaTvis, Tu aseTi RonisZiebebis gatareba SesaZlebelia. Tavis garemosdacviT mimoxilvebs JBIC adgens msesxeblebisa da dakavSirebuli mxareebisagan miRebuli informaciis safuZvelze. roca EIA-s procedurebi Catarebulia, SeiZleba gamoyenebuli iqnas EIA-is moxseneba, magram es ar aris savaldebulo moTxovna.

kategoria C: am kategoriis proeqtebisaTvis, garemosdacviTi angariSebi ar scildeba Sefasebis CarCoebs.

kategoria FI: finansuri Suamavlis saSualebiT JBIC atarebs Semowmebas imisaTvis, rom darwmundes aris Tu ara uzrunvelyofili am kategoriis proeqtebisaTvis direqtivebSi mocemuli Sesabamisi garemosdacviTi da socialuri faqtorebi.

EIA-is regulirebis sagani da detalizaciis done unda ganisazRvros proeqtis potenciuri zemoqmedebebis Sesabamisad. EIA-is angariSebi unda moicavdes Semdeg sakiTxebs (rigiTobis dacva aucilebeli ar aris):

- reziume: mniSvnelovani monacemebisa da rekomendirebuli qmedebebis mokle ganxilva.

- politikuri, iuridiuli da administraciuli CarCoebi: ganixilavs politikur, iuridiul da administraciul CarCoebs, romlis sazRvrebSic unda ganxorcieldes EIA-is moxseneba.

- proeqtis aRwera: aRwers SemoTavazebul proeqts da mis geografiul, ekologiur, socialur da gardamaval konteqsts, maT Soris, ofsaiT investiciebi, romlebic SeiZleba gaxdes saWiro (mag., milsadenebi, misadgomi gzaebi, eleqtrosadgurebi, wyalmomarageba,

Page 15: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

15

binaTmSenebloba da nedli masalisa da produqciis sasawyobo nagebobebi). miuTiTebs nebismieri gadasaxlebis an socialuri ganviTarebis gegmis aucileblobas.

Cveulebriv, moicavs rukas, romelzec asaxulia proeqtis samSeneblo zona da proeqtis zemoqmedebis qveS arsebuli teritoria.

- sabazo monacemebi: proeqtis gagrZelebamde, afasebs Sesaswavli teritoriis parametrebs da aRwers Sesabamis fizikur, biologiur da socio-ekonomikur mdgomareobebs, maT Soris, yvela mosalodnel cvlilebas. amasTan, iTvaliswinebs mimdinare da SemoTavazebul aqtivobebs proeqtis ganviTarebis adgilze, romlebic pirdapir ar ukavSirdeba proeqts. monacemebi yunda Seesabamebodes gadawvetilebebs, romlebic exeba proeqtis samuSao zonas, daproeqtebas, saeqspluatacio an Semamsubuqebel RonisZiebebs; nakveTi miuTiTebs monacemebis sizusteze, sandoobasa da wyaroebze.

- garemoze zemoqmedebebi: gansazRvravs da afasebs proeqtis SesaZlo dadebiT da uaryofiT zemoqmedebebs, raodenobrivad gansazRvrul vadebSi SesaZlo masStabSi. adgens Semamsubuqebel RonisZiebebs da nebismier uaryofiT zemoqmedebas garemoze, romlis Semsubuqeba SeuZlebelia. ikvlevs garemos gaumjobesebis SesaZleblobebs. adgens da gansazRvravs xelmisawvdomi monacemebis moculbasa da xarisxs, arsebiT monacemebSi arsebul xarvezebsa da bundovan nawilebs, romlebic exeba prognozebs, da gamoyofs sakiTxebs, romlebic ar moiTxovs Semdgom yuradRebas.

- alternativebis analizi: sistematiurad adarebs realur alternativebs SemoTavazebuli proeqtis samuSao zonasTan, teqnologiebTan, proeqtTan da eqspluataciasTan, maT Soris, `proeqtis gareSe~ mdgomareobas maTi potenciuri garemosdacviTi zemoqmedebebis TvalsazrisiT; am zemoqmedebebis Semsubuqebis realoba; maT kapitalur da mimdinare xarjebs; maT morgebulobas adgilobriv pirobebTan; da maT institucionalur, satreningo da samonitoro moTxovnebs. TiToeuli am alternativisaTvis, SeZlebisdagvarad gansazRvravs garemosdacviT zemoqmedebebs da urTavs ekonomikur Rirebulebebs, sadac SesaZlebelia. adgens konkretuli proeqtis SemoTavazebul dizains da sTavazobs rekomendirebuli emisiebis doneebis damtkicebas da winadadebebs dabinZurebis prevenciisa da SesustebisaTvis.

- garemosdacviTi menejmentis gegma (EMP): aRwers Semamsubuqebel, samonitoringo da institucionalur RonisZiebebs, romlebic unda gatardes mSeneblobisa da eqspluataciis dros, raTa aRmoifxvras uaryofiTi zemoqmedeba, dabalansdes isini an Semcirdes misaReb doneebamde.

- konsultaciebi: sakonsultacio Sexvedrebis oqmi, maT Soris, sainformacio konsultaciebi dazaralebuli pirebis, adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebisa da maregulirebeli saagentoebis Sexedulebebis gasacnobad.

2.4. warmodgenili proeqtis garemosdacviTi skriningi

saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnebi

garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb saqarTvelos kanonis (2008w.) Sesabamisad, erovnuli an saerTaSoriso mniSvnelobis saavtomobilo gzebis mSeneblobasTan an reabilitaciasTan

Page 16: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

16

dakavSirebuli proeqtebisaTvis aucilebelia srulmasStabiani gzS-is momzadeba da garemoze zemoqmedebis nebarTvis misaRebad aucilebeli procedurebis gavla (Tumca formalurad sgd-s, rogorc saminstros daqvemdebarebul uwyebas, nebarTva ar esaWiroeba).

JBIC-is moTxovnebi

proeqti iTvaliswinebs arsebuli gzisa da Senobebis arsebiT gaumjobesebasa da rekonstruqcias, aseve axali Senobebis agebas. sensitiur garemosdacviT adgilebs kveTs zogierTi alternatiuli marSruti. proeqtis ganxorcieleba dakavSirebulia kerZo mflobelobaSi arsebuli miwis Sesyidvisa da dazaralebuli ojaxebis garkveuli raodenobis fizikuri relokaciis aucileblobasTan. Sesabamisad, garemosdacviTi da socialuri faqtorebis ganmtkicebisaTvis, JBIC-is direqtivebis mixedviT, proeqti klasificirebulia, rogorc A kategoriis.

unda momzaddes srulmasStabiani gzS da Catardes sajaro ganxilva, saqarTvelos kanonmdeblobasa da JBIC-is direqtivebSi gawerili moTxovnebis Sesabamisad.

Page 17: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

17

3. zogadi informacia proeqtis Sesaxeb

3.1. proeqtis ganxorcielebis socialuri da ekonomikuri saWiroeba

saqarTvelos geografiuli mdebareoba imgvaria, rom igi moqceulia aRmosavleT-dasavleTisa (Savi zRva da kaspiis zRva) da CrdiloeT-samxreTis (ruseTsa da TurqeTs Soris) satranzito gzebis kveTaze. mezobel qveynebTan vaWrobac did rols TamaSobs qveynis ekonomikaSi. mxolod satranzito gadaadgilebis brunva 2 miliard aSS dolarze metia. saqarTvelos mTavrobam, romelic qveynis saTaveSi 2002 wlis “vardebis revoluciis” Sedegad movida, upirveles prioritetad dasaxa transportis, energetikisa da qalaqis infrastruqturis ganviTareba. unda aRiniSnos, rom viTareba am sferoebSi 1990-iani wlebidan Zlier gauaresda. mTavrobam, acnobierebs ra infrastruqturis udides rols qveynis ekonomikis ganviTarebaSi ukanaskneli ori aTeuli wlis manZilze, SesZlo mniSvnelovnad gaezarda investiciebi zemoxsenebul sferoebSi.

mTavrobis erT-erTi prioritetia saqarTvelos, rogorc satranzito qveynis konkurentunarianobis amaRleba aRmosavleT-dasavleTis satransporto derefnis reabilitaciis gziT. saqarTvelos mTavrobam, acnobierebs ra, rom satranzito derefnis potenciali srulad ar aris gamoyenebuli, gadawyvita marSrutis modernizeba sarfSi TurqeTis sazRvridan Azerbaijanis sazRvramde, e.w. “wiTeli xidis” sasazRvro-gamSveb punqtamde.

2003-2004 wlebSi luis bergerma da saqarTvelos saproeqto institutma “transproeqtma” moamzades kavkasiis gzebis reabilitaciis kvleva, romelic dafinansda TACIS-is mier. kvlevis Sedegad miRebuli iqna didi raodenobiT monacemebi arsebuli gzis Sesaxeb da agreTve, SesaZlo rekonstruqciis “on-lain” strategia da damatebiTi, SemovliTi gzebis alternatiuli marSrutebi qalaqSi satransporto moZraobis mosalodneli sacobebisa da avariuli situaciebis Tavidan acilebis mizniT, sadac jer kidev gadis arsebuli M27 gza.

aRmosavleT-dasavleTis derefnis rekonstruqciis Sesaxeb mTavrobis moTxovnis sapasuxod 2005 wels Sps “atkins konsultantsma” warmoadgina ekonomikuri da finansuri dasabuTebis angariSi, rac saqarTvelos mTavrobis miznebs Seesabameboda. mocemul proeqtSi Sesulia luis bergeris kvlevis Sedegad miRebuli mravali daskvna. kvlevis daskvniT nawilSi naTqvami iyo: “zogadad, gzis modernizaciis SemoTavazebuli proeqtis ganxorcielebis Sedegad miRebuli socialur-ekonomikuri sargebeli gamoxatuli iqneba cxovrebis donis saerTo amaRlebiTa da qveynis mosaxleobis misawvdomlobis zrdiT saarsebo saSualebebze. yvelaze mniSvnelovania: mTavari satransporto arteriis ukeTesi xarisxi, rac mniSvnelovan wvlils Seitans erovnuli ekonomikis ganviTarebaSi, gaumjobesebuli infrastruqtura, mzardi saxelmwifo Semosavali satranzito gadasaxadebis xarjze, ramac SeiZleba wvlili Seitanos socialuri uzrunvelyofis sistemis gaumjobesebis saqmeSi. adgilobrivi samuSao Zalis gamoyeneba uzrunvelyofs naRdi fulis modinebas adgilobriv biznesSi saavtomobilo trasis gaswvriv.”

E-60 gzis zestafoni-quTaisi-samtrediis monakveTis aRdgenas udidesi mniSvneloba aqvs mTeli proeqtis ganxorcielebisaTvis da

Page 18: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

18

miznad isaxavs mTeli satransporto derefnis rekonstruqcias azerbaijanis sazRvridan saqarTvelos Savi zRvis terminalebamde. 3.2. arsebuli satransporto moZraobis intensivoba da prognozebi

cxrili. satransporto moZraobis intensivobis prognozireba yovel monakveTze (manqana/dRe)

monakveTi rikoTi-zestafoni

179 km

zestafoni-quTaisi 215 km

quTaisi-samtredia 249 km weli

2007 5,917 7,039 6,262 2010 7,902 9,362 8,248 2015 11,393 13,490 11,662 2020 15,068 17,802 15,182 2025 18,760 22,124 18,665 2030 23,281 27,406 22,866

wyaro: JBIC kvlevis jgufi cxrili. SemovliTi satransporto moZraobis prognozireba

monakveTi

weli

zestafonis SemovliTi

gza

quTaisis SemovliTi

gza

zestafoni-samtrediis saavtomobilo gza

2007 5,026 5,067 3,873 2010 6,699 6,675 5,102 2015 9,632 9,438 7,214 2020 12,710 2,286 9,391 2025 15,796 15,105 11,545 2030 19,568 18,505 14,144

wyaro: JBIC kvlevis jgufi 3.3. saproeqto maxasiaTeblebi da

teqnikuri standartebi da normebi

transevropuli saavtomobilo gzis saproeqto normebi gamoiyeneba saavtomobilo gzis zestafoni-quTaisis mTels rekonstruirebul monakveTze. mocemuli standartebi vrceldeba saavtomobilo gzaze, romelic ganisazRvreba Semdegnairad:

specialurad daproeqtebuli da agebuli saavtomobilo moZraobisTvis momsaxureobis mosazRvre sakuTrebis gareSe;

uzrunvelyofilia, garda specialurad dadgenili adgilebisa an droebiTi RonisZiebis saxiT, satransporto moZraobis ori mimarTulebis calkeuli savali zolebiT SuaSi gamyofi zoliT (sarezervo zoliT);

misi arc erTi done ar ikeTeba saavtomobilo, sarkinigzo, tramvaisa da safexmavlo gziT;

aRWurvilia saavtomobilo gzisTvis gankuTvnili sagzao niSnebiT.

Page 19: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

19

garda zemoT miTiTebuli maxasiaTeblebisa, transevropuli saavtomobilo gzis SemTxvevaSi:

uzrunvelyofili unda iyos Sesaferisi siganis gverdulebiT avtomobilebis avariuli gaCerebisTvis;

estakadian gzajvaredinebs Soris unda iyos sakmarisi manZili;

gzaze unda arsebobdes sakuTari policia da teqnikuri momsaxureobis samsaxuri.

# ZiriTadi parametrebi erT. swori gorak-borcviani

1 saproeqto siCqare km/sT 120 120 2 savali zolebis raodenoba 4 4 3 savali zolis sigane m 3.75 3.75 4 gverdulis sigane m 3.5 3.5 5 gzis gamyofi zolis minimaluri sigane m 4 3.00-4.00 6 avariuli gaCerebisTvis gamiznuli

gverdulis sigane m

2.5

2.5

7 sarezervo zolis kide m 0.25 0.25 8 maqsimaluri grZivi qanobi % 4 5 9 minimaluri horizintaluri mrudi 7%

ganivi daxrilobisas m 650 450

10 vertikaluri amozneqili mrudebis minimaluri radiusi

m 12.000 6.000

11 siCqaris aCqarebisa da Senelebis zolis sigane

m 3.5 3.5

12 gaCerebis min. siCqare swor monakveTze m 200 150 13 gzis savali nawilis normaluri ganivi

qanobi % 2 2

14 viraJis maqsimaluri qanobi % 7 7 15 saproeqto xidqveSa

gabariti da estakadebi

horizontaluri m 12X2 12X2

vertikaluri m 4.5+0.20 4.5+0.20

16 gvirabebis saproeqto gabariti

vertikaluri m 4.5 4.5

momsaxureobis savali nawilis

sigane

m 0.75 0.75

17 estakadiani gzajvaredinebisa da gadakveTebis teqnikuri maxasiaTeblebi

saproeqto siCqare

km/sT 40 40

min. horizontaluri

mrudebi

m 50 40

18 gzis safaris struqtura

cementobetoni

wyaro: JBIC kvlevis jgufi Tumca, aris monakveTebi, sadac arsebuli 2-savalzoliani gzis 4

saval zolamde gafarToeba dagegmilia zestafonis SemovliTi gzis dasavleT bolosa da quTaisis arsebuli SemovliTi gzis dasavleT

Page 20: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

20

bolos Soris. didi xnis manZilze es monakveTebi uzrunvelyofen misadgomlobas mosazRvred mdebare sakuTrebaze. mocemuli monakveTebis rekonstruirebis mizniT, romlebmac unda daakmayofilos transevropuli saavtomobilo gzis standartebi, aucilebeli iqneba arsebuli erTdoniani gzajvaredinebis rekonstruireba sxvadasxva doneze gadamkveTi gzebis konstruqciebad da estakadian gzajvaredinebad. mocemuli procesi ganxorcieldeba etapobrivrad drosa da sivrceSi arsebul E-60 gzaze fexiT mosiaruleebis areulobisa da saavtomobilo moZraobis Seferxebis Tavidan acilebis mizniT adgilobrivi specifiuri pirobebis gaTvaliswinebiT.

gzis ganivi kveTi unda iZleodes saproeqto xarisxis momsaxureobis SesaZleblobas gzis mTels saeqspluatacio vadaSi. ganivi kveTi unda moicavdes erTi mimarTulebis or saval zols, romlebic erTmaneTisgan gayofili iqneba saWiro zomis Sualeduri zoliT anu sarezervo zoliT. erTi mimarTulebis yoveli savali zoli unda Sesdgebodes im raodenobis savali zolebisgan, rac Seesabameba satransporto moZraobis savaraudo intensivobas. gzis mTels sigrZeze ewyoba saWiro zomis gverduli. gverdulis nawili unda iyos mokirwyluli transportis avariuli gaCerebisTvis. im adgilebSi, sadac mTels monakveTze ar aris gaTvaliswinebuli avariuli gaCerebis zoli ekonomikuri Tu teqnikuri mosazrebidan gamomdinare, ewyoba gzispira moednebi saWiro intervalebiT. erTi mimarTulebis ori savali zolis SemTxvevaSi saavtomobilo moZraobis zolebis sigane unda iyos 3.75 m. kideebze moniSvna ar Sedis savali nawilebis siganis angariSSi.

suraTi. ormxrivi moZraobis 2-savalzoliani gza

sakvlev monakveTebze saproeqto siCqare gamoiTvleba TEM standartebis mixedviT da mocemulia Semdegi cxrilis saxiT: monakveTi topografia saproeqto

siCqare SeniSvnebi

zestafonis SemovliTi gza

gorak-borcviani

100 km/sT monakveTi rikoTis mTis mezoblad

zestafoni-quTaisis Sesasvleli

swori 120 km/sT proeqti Sesruldeba 120 km/sT saproeqto siCqaris gaTvalis-winebiT, magram moZraobis faq-tiuri siCqare SezRuduli iq-neba mimdebare miwis nakveTe-bidan misadgomlobis gamo.

Page 21: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

21

quTaisis SemovliTi gza aRmosavleTiT

swori 120 km/sT monakveTi: quTaisis SemovliTi gzis dasawyisidan md. rionis marjvena napiris gadakveTamde

quTaisis SemovliTi gza dasavleTiT

swori 120 km/sT monakveTi: md. rionis marjvena napiris gadakveTidan q. samt-rediamde. gafarToebuli mona-kveTis yvela variantisTvis gamoiyeneba saproeqto siCqare.

wyaro: JBIC kvlevis jgufi

dasrulebuli saavtomobilo gzis ganivi kveTi gamoiTvleba TEM standartebis mixedviT sarezervo zolis siganis cvlilebis SesaZleb-lobis gaTvaliswinebiT. ganivi kveTis zoma mocemulia punqtSi “5.3.3 ganivi kveTi”.

gafarToeba (zestafoni-quTaisis Sesasvleli) ZiriTadad xorcieldeba arsebuli gzis gaswvriv, misi zogierTi monakveTis gamoklebiT, romlebic saWiroeben rekonstruqcias. arsebuli saavtomobilo gzis ganivi kveTi icvleba. arsebuli E-60 gzis saSualo sigane SeiZleba mieTiTos suraTze. gafarToebuli gzis ganivi kveTi naCvenebia suraTze. gafarToebis mxare damokidebulia mdebareobaze, geografiul pirobebsa da mimdebared arsebul sakuTrebaze.

gzis safari

arsebuli E-60 gzis sagzao safari warmodgenilia asfalt-betonis masaliT, xolo im monakveTebis sagzao safari, romlebzec didi xani ar aris, rac satransporto moZraoba gaixsna, warmodgenilia cementobetonis konstruqciiT. sazogadod miRebulia, rom asfaltis safari ufro Sesaferisia saavtomobilo gadaadgilebisTvis, misi teqnikuri momsaxureoba SedarebiT martivia da mowyobis xarjebic sawyis etapze naklebia. meores mxriv, betonis safari asfaltis safarTan SedarebiT ufro gamZlea, Tumca Tavdapirveli dagebis xarji gacilebiT maRalia. asfalt-betonis safari teqnikur momsaxureobas saWiroebs eqspluataciaSi Sesvlidan daaxloebiT 10-15 wlis manZilze, rac damokidebulia satransporto moZraobis datvirTvasa da amindis

Page 22: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

22

pirobebze. betonis safari teqnikur momsaxureobas didi xnis manZilze ar saWiroebs, Tumca, betonis safaris SekeTeba masSi mcire zomis bzarebis gaCenis SemTxvevaSi SedarebiT did dros moiTxovs.

sawyisi xarjis odenobaze aseve, gavlenas axdens TiToeuli saxis safarisTvis saWiro masalebze xelmisawvdomloba. kargi xarisxis Semavseblis Sovna rogorc asfaltis, ise betonis safaris safuZvlisa da safuZvlis qveda fenis mosawyobad Zneli ar aris. saqarTveloSi asfaltis masala Semodis importiT, xolo cementis warmoeba adgilze xdeba. aRniSnuli faqtorebic gavlenas iqoniebs safaris saxis SerCevaze.

qarTvel inJinrebsa da saqarTvelos samSeneblo kompaniebs ukve aqvT betonis safaris mowyobis gamocdileba. amgvarad, gadawyda, axal saavtomobilo gzebze moewyos betobis safari.

safaris konstruqciebi ganisazRvreba qveda gruntis pirobebiT da mZime satransporto saSualebebis moZraobis saerTo intensivobiT saproeqto periodSi. safuZvlis qveda fenis gansazRvruli simtkicisa da xarisxiani drenaJis gaTvaliswinebiT, saproeqto safaris konstruqciebi naCvenebi iqneba Semdegnairad: SeniSvnebi: satransporto moZraobis saerTo intensivoba: 13-24 milioni avtomobili 20 weliwadSi. wyaro: JBIC kvlevis jgufi 3.4. generaluri gegma da gzis alternatiuli marSrutebi

1. zestafonis SemovliTi gza

zestafoni mdebareobs mdinare yvirilas xeobis gamosasvlelSi, romelic uerTdeba kolxeTis dablobs. amdenad, zestafonis SemovliTi gzis aRmosavleT nawili gadis mTagorian reliefze, xolo dasavleT nawili mdebareobs vake mindorze. “traseka”-s winaswari teqnikur-ekonomikuri dasabuTebiT warmodgenili ori alternatividan JBIC kvlevis jgufma SearCia “traseka”-s winaswari teqnikur-ekonomikuri dasabuTebiT rekomendebuli alternativa, anu “CrdiloeTis marSruti”. CrdiloeTis alternativisTvis JBIC kvlevis jgufma Seiswavla ori 5-17 sagzao trasa, rogorc aRniSnuli miTiTebulia danarTSi. orive marSruti kveTs mdinare yvirilas aRmosavleTidan mdinaris 15 ha farTobis mdinaris terasis mxridan, sadac mdebareobs aguris qarxana da satvirTo avtomobilebis parki. terasa warmoadgens erTaderT adgils, sadac sakmarisi adgilia estakadiani gadasasvlelis asagebad. rac Seexeba sxva adgilebs, isini SeWrilia gorakebiT orive mxridan. marSrutebma unda gaiaron sami-oTxi mcire zomis goraki.

dasavleTiT marSrutebi uerTdeba arsebul gzas, romelic Rvinis qarxnis Semdeg erTmaneTTan akavSirebs zestafonsa da quTaiss, Wris ra 9.3-9.5 km-ian SemovliT monakveTs daaxloebiT 9 km-iani monakveTiT. gzis es ori marSruti erTmaneTisgan ori faqtoriT gansxvavdeba. pirveli varianti gvirabebiT miznad isaxavs dasaxlebebis danawevrebis minimumamde dayvanas. meore varianti, romliTac gvirabis gayvana ar aris gaTvaliswinebuli, miznad isaxavs samSeneblo xarjebis maqsimalurad Semcirebas. pirveli varianti, saxelwodebiT “gvirabiani gza” dasaxlebebs kveTs or wertilSi, xolo meore varianti saxelwodebiT “gza gvirabis gareSe”, dasaxlebas kveTs sam adgilze.

Page 23: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

23

Tumca, gansxvaveba am or marSruts Soris gansaxlebis zomis TvalsazrisiT didi ar aris. 1) aTvlis ZiriTadi wertilebi zestafonis SemovliT gzaze

zestafonis SemovliT gzaze aTvlis ZiriTadi wertilebia:

saavadmyofo

sasaflao

foladis qarxana

Rvinis qarxana

dasaxlebebi. 2) gvirabiani gza

marSrutis es varianti kveTs mdinare yvirilas da mis marjvena napirze qarafad eSveba, ris gamoc saWiroa gvirabebis mSenebloba. gvirabi gadis ori Txemis qveS da gamodis meore xeobaSi. amis Semdeg gza tranSes saxiT gaiWreba saavadmyofos qvemoT da gadakveTs quCasa da dasaxlebas, icvlis mimarTulebas samxreTiT da aRwevs meore goraks, sadac mdebareobs sasaflao. gza sasaflaos gverds uvlis da ukan moitovebs ra foladis qarxanas, gaivakebs da gascdeba ra Rvinis qarxanas, sabolood uerTdeba zestafoni-quTaisis gzas. 3) gza gvirabis gareSe

meore marSrutis SemTxvevaSi gza ar gadis qarafze mdinare yvirilas marjvena napirze da marjvena napirs uerTdeba kldesTan qveda dinebis mosaxvevs qvemoT, sadac patara dasaxleba arsebobs. yvelaze metad savaraudo marSruti gaivlis dasaxlebis Sua nawilSi da pirveli variantis (gvirabiani gza) msgavsad, gadis saavadmyofos qvemoT, Tumca, nacvlad sasaflaos gorakisken gadaxvevisa, gza grZeldeba pirdapir da aerTebs erTmaneTis mimdebare or goraks, ris gamoc miwis Cayris samuSaoebi minimumamdea Semcirebuli. gza gvirabian gzas uerTdeba gorakis Semdeg. sawyisi wertili – 190+770 bolo wertili - 200+100 gzis monakveTis sigrZe (arsebuli gza) – 9,330 km gzis monakveTis sigrZe (daproeqtebuli monakveTi)– 8,940 km maqsimalurad dasaSvebi siCqare monakveTze - 100 km/sT minimaluri siCqare monakveTze – 25 km/sT gzis prognozirebuli gamtarunarianoba: 2007 weli - 5026 2030 weli - 19568

weli msubuqi avtomobilebi

mikro-avtobu-sebi

mcire tvirT-amweo-bis sat-virTo avtomo-bilebi

didi avto-busi

saSualo tvirT-amweobis satvir-To avto-mobili

didi tvirT-amweobis satvir-To av-tomo-bili

misab-meliani satvir-To avto-mobili

sxva zestafonis SemovliTi gza

2007 2663.78 1015.252 276.43 185.962 125.65 226.17 502.6 10.052 5026 2030 10371.04 3952.736 1076.24 724.016 489.2 880.56 1956.8 39.136 19568 53% 20,2% 5,5% 3,7% 2,5% 4,5% 10% 0,2%

Page 24: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

24

saproeqto gamtarunarianoba – 44000 avtomobili dReSi maqs. gamtarunarianoba - 77000 avtomobili dReSi savali zolebis raodenoba - 4 savali zolis sigane - 3,75m gverdulis sigane - 3,5m

zestafonis SemovliTi gza (CrdiloeTis varianti – gvirabis gareSe; samxreTis varianti - gvirabiT) 2. zestafoni-quTaisis marSrutis rekonstruqcia

es 22-km-iani monakveTi zestafonis SemovliTi gzis dasavleT gadakveTidan quTaisis SemovliTi gzis samxreT gadakveTamde warmoadgens mTavar gzas, romelic erTmaneTTan akavSirebs or qalaqs – zestafonsa da quTaiss.

quTaisi, romelic saqarTvelos meore udidesi qalaqia, warmoadgens regionaluri ekonomikis centrs, Tumca sabWoTa reJimis rRvevis Semdeg qalaqis ekonomika da infrastruqtura didad gauaresda. qarxnebi, romlebic erT dros ganapirobebdnen qalaq quTaisis ekonomikur didmniSvnelobas, umeteswilad mitovebulia. quTaisSi umuSevrobis done dResac maRalia. quTaisis, rogorc regionaluri centris aRorZinebas qveynis ekonomikis aRdgenis saqmeSi umniSvnelovanesia.

gza gadis mdinare yvirilas paralelurad 17 km-is manZilze mdinare WeSuras gadakveTamde adgilze, saxelwodebiT “naxSirRele”. zestafonidan naxSirRelemde monakveTSi gza gadis md. yvirilas marjvena napirze mdebare vake aluviur dablobze. gzis am monakveTis

Page 25: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

25

gasworis maxasiaTeblebi umeteswilad akmayofilebs TEM saproeqto standarts 120 km/sT moZraobis siCqarisTvis monakveTis umetes nawilze, Tu ar CavTvliT gasworis umniSvnelo cvlilebebs. gzis 30-50 m buferis farglebSi didi saxlebi da dawesebulebebi ar aris. amdenad, gansaxlebis saWiroeba gzis mocemuli monakveTis gafarToebis SemTxvevaSi TiTqmis ar aris.

naxSirReles Semdeg gzam unda gadakveTos mdinare WeSura, romlis orive mxares ori patara gorakia. am patara xeobaze gasavlelad saWiro gaxda gzis moxveva, rac ar akmayofilebs TEM standartebs. ase rom, amJamad aq avtomobilebi moZraoben SedarebiT naklebi – 50-70 km/sT siCqariT. amgvarad, ZiriTadi saproeqto cvlileba unda ganxorcieldes mocemuli monakveTis 4 km-ian monakveTze da aseve, saWiroa masStaburi samSeneblo samuSaoebis Catareba. gorakebi mdinare WeSuras gaswvriv SeiZleba gamoyenebul iqnas gruntis karierad, saidanac moxdeba samSeneblo gruntis gadazidva sxva saproeqto monakveTebze. sawyisi wertili – 200+100 bolo wertili - 222+500 gzis monakveTis sigrZe (arsebuli gza) –22,440 km gzis monakveTis sigrZe (daproeqtebuli monakveTi)– 22,270 km maqsimalurad dasaSvebi siCqare monakveTze - 120 km/sT minimalurad dasaSvebi siCqare monakveTze – 25 km/sT gzis prognozirebuli gamtarunarianoba: 2007 weli - 7039 avtomobili dReSi 2030 weli - 27406 avtomobili dReSi

weli msubuqi avtomo-bili

mikro-avto-busebi

mcire tvirT-amweo-bis sat-virTo avto-mobi-lebi

didi avto-busi

saSualo tvirT-amweobis satvir-To avtomo-bili

didi tvirTamweo-bis satvi-rTo avto-mobi-li

misabme-liani satvirTo avtomo-bili

sxva zesta-fonis Semov-liTi gza

2007 3730.67 1421.878 387.145 260.443 175.975 316.755 703.9 14.078 7039

2030 14525.18 5536.012 1507.33 1014.022

685.15 1233.27 2740.6 54.812 27406

53% 20,2% 5,5% 3,7% 2,5% 4,5% 10% 0,2%

saproeqto gamtarunarianoba – 44000 avtomobili dReSi maqs. gamtarunarianoba - 77000 avtomobili dReSi savali zolebis raodenoba - 4 savali zolis sigane - 3,75m gverdulis sigane - 3,5m

Page 26: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

26

zestafoni-quTaisis marSrutis rekonstruqcia (Wognaris tyeebamde)

Page 27: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

27

3. quTaisis SemovliTi gza (aRmosavleTiT)

1980-iani wlebSi agebuli 2-savalzoliani SemovliTi gza zestafoni-quTaisis gzaze arsebul aRmosavleT gadakveTas akavSirebda baRdadis gzasTan. SemovliTi gza Tavidanve dagegmili iyo, rogorc erTiani SemovliTi gza qalaq quTaisamde, romelsac unda daekavSirebina erTmaneTTan aRmosavleTiT mdebare zestafoni-quTaisis gza da dasavleTiT mdebare quTaisi-samtrediis gza. Tumca, mSenebloba naxevar gzaze gaCerda – quTaisi-baRdadis gadakveTaze 4.9 km-ze. amgvarad, satranzito moZraoba da adgilobrivi moZraoba gadis qalaqis centrSi mTavar aRmosavleT-dasavleTis gzaze. satransporto sacobebi jerjerobiT asatania, magram ramdenime weliwadSi mosalodnelia, rom sacobebis gamo qalaqSi gadaadgileba Zlier problemuri gaxdeba.

zestafonisa da quTaisis damakavSirebeli Zveli gza gadis sacxovrebel ubnebze. Zveli gzis sagzao pirobebi savalaloa teqnikuri momsaxureobis ararsebobis gamo da transportis moZraobis saSualo siCqare 30-50 km/sT-ia. Sedegad qalaqis centrisken mimavali avtomobilebis garkveuli raodenoba quTaisis SemovliTi gziT sargeblobs.

estakadiani gzajvaredini quTaisis Zvel gzasTan da quTaisis SemovliTi gza daproeqtebulia Y-formis gadasasvlelis saxiT. quTaisis arsebuli SemovliTi gza daigegma da aigo qalaqis centrSi satransporto sacobebis Semcirebis mizniT. Tumca, rogorc zemoT aRvniSneT, igi aSenda mxolod sanaxevrod. garda amisa, arsebuli SemovliTi gzis marSrutis nawili ar akmayofilebs TEM saproeqto standartebs, romlis Tanaxmadac satransporto moZraobis saproeqto siCqare 120 km/sT-ia.

mxolod 2-savalzoliani SemovliTi gzis agebis SemTxvevaSi, radgan mTavar mizans dasavleTiT quTaisis SemovliTi gzis darCenili rkalis dasruleba warmoadgens, yvelaze ekonomiuri varianti iqneba, xeluxleblad davtovoT quTaisis SemovliTi gzis arsebuli aRmosavleT monakveTi da aSendes mxolod misi darCenili nawili baRdadis gzis gadakveTidan md. rionis marjvena napiramde da SemovliTi gzis dasavleT rkalis darCenili nawili. 1) aTvlis ZiriTadi wertilebi quTaisis SemovliT gzaze aTvlis ZiriTadi wertilebi quTaisis SemovliT gzaze aris:

mdinare wyalwiTela

sportuli centri

specialuri pansioni

rionis hesis wyalgamSvebi arxi

saRorias tye

rkinigza, romelic miuyveba md. rionis marcxena napirs quTaisidan samxreTiT.

mdinare rioni.

didi zomis sacxovrebeli korpusi

rkinigza, romelic miuyveba md. rionis marjvena napirs quTaisidan samxreTiT.

gadamcemi xazebi

dasaxlebebi.

Page 28: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

28

SemovliTi gzis aRmosavleT nawili meCxerad aris dasaxlebuli, Tu ar CavTvliT benzingasamarT sadgurs. danarCeni nawili saZovrebad gamoiyeneba. baRdadis gza da wyalgamSvebi arxi gadis saRorias tyeze CrdiloeT-samxreTiT da garemoze garkveuli uaryofiT zemoqmedebiT xasiaTdeba. quTaisis aRmosavleTi

marSruti iwyeba aRmosavleTiT Y-formis gadakveTasTan, mcire SemaRlebidan da cicabod eSveba md. wyalwiTelamde. 135 m simaRlidan gza mkveTrad eSveba 100 m simaRlemde mdinaris marjvena napirze, gadis 800 m-me met manZils da adis ra 155 m simaRleze, gadis 1000 m manZils, sadac mdebareobs orive – baRdadis gzis gadamkveTi quCa da hesis wyalgamSvebi arxi. amgvarad, mTis wveris gadaWra gamosavali ar aris. radgan am monakveTze gzis mkveTrad daSveba-awevas aqvs adgili, erTaderT gadawyvetas warmoadgens mdinare wyalwiTelaze xidis niSnulis amaRleba daaxloebiT 120 m simaRleze, rac daakmayofilebs TEM standarts.

SemoTavazebuli gegmiT gaTvaliswinebulia SemovliTi gzis arsebuli monakveTis gafarToeba da axali marSruti arsebuli gzis sanacvlod da baRdadis gzamde sxvadasxvadoniani gzebis mierTebis mowyoba. axali marSrutis ageba gulisxmobs maRali yrilis mowyobas da grZeli xidis mSeneblobas, rac gazrdis samSeneblo xarjebs. baR-dadis gzis gaswvriv gamavali arxi problemebs warmoSobs dagegmvis procesSi da dagegmili saavtomobilo gzis qvemodan gavlis SesaZleb-lobas gamoricxvas. baRdadis gzis estakadian gadakveTas sakmaod gaar-Tulebs arsebuli arxi, romlis gadatana an dadableba baRdadis gzasTan mierTebis mowyobis mizniT SeiZleba, SeuZlebelic ki aRmoCn-des. dagegmilma trasam aucileblad unda gaiaros goraki miwis doneze (nulovan niSnulze) baRdadis gzis gadakveTis dadablebis gziT iseTi gzagamyvani konstruqciebis xarjze, rogoricaa sayrdeni kedlebi.

mocemuli marSruti ZiriTadad SeirCa im mosazrebiT, rom maqsimalurad Semcirebuliyo tyeze zemoqmedeba, romelic ZiriTadad muxis Zvirfasi jiSiT aris warmodgenili, romelic “wiTel wignSia” Setanili. am xeebis moWris Tavidan acilebis mizniT gza gaivlis qu-Taisis arsebuli SemovliTi gzidan daaxloebiT 100 m manZilze Crdi-loeTiT, gahyveba tyis pirs da miaRwevs md. rionis marjvena napirs. aigeba sarkinigzo gzisa da md. rionis gadamkveTi xidi. aigeba mdinaris meandrirebuli kalapotis gadamkveTi grZeli xidi grZeli malebiT. sawyisi wertili – 222+500 bolo wertili - (X) gzis monakveTis sigrZe (arsebuli gza) – 7,320km gzis monakveTis sigrZe (daproeqtebuli monakveTi) – 7,190 km maqsimalurad dasaSvebi siCqare monakveTze - 120 km/sT minimaluri siCqare monakveTze – 25 km/sT gzis prognozirebuli gamtarunarianoba 2007 weli - 5067 avtomobili dReSi 2030 weli - 18505 avtomobili dReSi

Page 29: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

29

weli msubuqi avto-mobili

mikroavtobu-sebi

mcire tvirT-amweo-bis satvir-To av-tomo-bilebi

didi avto-busi

saSualo tvirT-amweobis satvir-To avtomo-bili

didi tvirTamweo-bis satvi-rTo avto-mobili

misab-meliani satvirTo avtomo-bili

sxva zesta-fonis Semo-vliTi gza

2007 2685.51 1023.534 278.685 187.479 126.675 228.015 506.7 10.134 5067

2030 9807.65 3738.01 1017.775 684.685 462.625 832.725 1850.5 37.01 18505

53% 20,2% 5,5% 3,7% 2,5% 4,5% 10% 0,2%

saproeqto gamtarunarianoba – 44000 avtomobili dReSi maqs. gamtarunarianoba - 77000 avtomobili dReSi savali zolebis raodenoba - 4 savali zolis sigane - 3,75m gverdulis sigane - 3,5m

Page 30: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

30

marjvena – zestafoni: quTaisis marSrutis rekonstruqcia (Wognaridan baRdadis gzamde) centrSi: quTaisis SemovliTi gza aRmosavleTiT (CrdiloeTisa da samxreTis marSrutebi) marcxniv: quTaisis dasavleTi – samtredia (CrdiloeTis 1 da samxreTis 3 varianti)

Page 31: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

31

4. quTaisis dasavleTi – samtredia

1) marSruti CrdiloeTiT

es gza iwyeba md. rionis gadakveTasTan, kveTs rkinigzas da ZiriTadad gadis sasoflo-sameurneo miwis nakveTebze, sadac alag-alag gvxvdeba samosaxlo nakveTebi. mocemuli teritoriis topografia warmodgenilia maraos formis tipiuri aluviuri gruntiT, romelic Seqmnilia md. rionis xangrZlivi meandrirebis Sedegad. zogadad, dasaxlebis simWidrove Zalian dabalia, magram gzis gaswvriv gansaxlebis (sacxovrebeli saxlebis gadaadgilebis) sruliad ugulvebelyofac SeuZlebelia. trasis yvela konstruqciis yrilis saxiT mSeneblobas miwis udidesi maragi dasWirdeba. dabali yrilis koncefcia dagegmilia, Tumca ara rkinigzis gadakveTis adgilze, romlis mdebareobis Secvla an gzebis sxvadasxva doneze gadakveTis konstruqciis saxiT mowyoba rTulia. CrdiloeTis marSruti mTavrdeba arsebuli E-60 gzis gadakveTis wertilSi. arsebuli E-60 gzis gadakveTis Semdeg samtrediis mimarTulebiT arsebuli gza gafarTovdeba 4 saval zolamde, rodesac satransporto moZraobis intensivoba garkveul zRvars miaRwevs. 2) CrdiloeTis marSrutis gafarToeba

gzis monakveTi daigegma imgvarad, rom Tavidan iqnas acilebuli arsebuli gzis gaswvriv mWidrod dasaxlebuli ubnebis gafarToeba CrdiloeTis marSrutis gadakveTis Semdeg. marSruti gadis arsebul E-60 gzaze, gadakveTs sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebs da kvlav uerTdeba E-60 gzas. mTeli marSruti Sesdgeba CrdiloeTis marSrutisagan da CrdiloeTis marSrutis damatebiTi gafarToebisgan. arsebuli gza CrdiloeTis marSrutis gafarToebis bolodan ZiriTadad sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebze gadis, sadac gafarToeba SedarebiT martivad moxdeba. 3) samxreTis marSruti 1

marSruti iwyeba rionis gadakveTasTan da miemarTeba samxreTiT gansaxlebis masStabis maqsimalurad Semcirebis mizniT. gzis axali monakveTis saerTo sigrZe meti iqneba CrdiloeTis marSrutisa da CrdiloeTis marSrutis gafarToebis sigrZeze. marSruti gadis dasaxlebuli ubnebis kideze, sadac gza aigeba yrilis saxiT gzis qveS gadasvlis momsaxureobis mizniT. sacxovrebel ubnebze adgili eqneba garkveul uaryofiT ekologiur zemoqmedebas. 4) samxreTis marSruti 2

es marSruti warmoadgens samxreTis marSruti 1-is saxesxvaobas da dagegmilia, raTa Tavidan iqnas acilebuli dasaxlebuli ubnebis kideze gavla. amgvarad, misi saerTo sigrZe meti iqneba samxreTis marSruti 1-is sigrZeze. E-60 gzasTan kidev ufro samxreTiT SeerTebis gamo, romelic ufro axlos samtrediasTan aris, gafarToebis monakveTi mokle iqneba.

Page 32: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

32

5) samxreTis marSruti 3

es marSruti iwyeba rionis gadakveTidan da TiTqmis aRwevs zestafoni-samtrediis saavtomobilo gzas. axlomdebare sacxovrebleb-ze uaryofiT zemoqmedebas adgili ar eqneba, radgan gzis mSeneblobisTvis saWiro miwis udidesi nawili warmoadgens sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTebs an mitovebul miwas. es marS-ruti yvelaze grZeli axali konstruqciaa samtrediamde, romelic yvelaze ZviradRirebuli iqneba. marSrutis bolos, qalaq samtredias-Tan axlos adgili eqneba eroziis problemas mdinare rionis zegav-leniT. eroziisgan damcavi konstruqciebis agebis aucilebloba kidev ufro gazrdis samSeneblo xarjebs. sawyisi wertili – (X); bolo wertili – 267 + 700 gzis monakveTis sigrZe (arsebuli gza) – 34,440 km gzis monakveTis sigrZe (daproeqtebuli monakveTi) – 32,010 km maqsimalurad dasaSvebi siCqare monakveTze - 120 km/sT minimaluri siCqare monakveTze – 25 km/sT gzis prognozirebuli gamtarunarianoba: 2007 weli - 6262 avtomobili dReSi 2030 weli - 22866 avtomobili dReSi

weli msubuqi avtomo-bili

mikro-avto-busebi

mcire tvirT-amweobis satvir-To avtomo-bilebi

didi avto-busi

saSualo tvirT-amweobis satvir-To av-tomobi-li

didi tvirT-amweobis satvir-To av-tomobi-li

misab-meliani satvir-To avtomo-bili

sxva zesta-fonis Semo-vliTi gza

2007 3318.86 1264.924 344.41 231.694 156.55 281.79 626.2 12.524 6262

2030 12118.98 4618.932 1257.63 846.042 571.65 1028.97 2286.6 45.732 22866

53% 20,2% 5,5% 3,7% 2,5% 4,5% 10% 0,2%

saproeqto gamtarunarianoba – 44000 avtomobili dReSi maqs. gamtarunarianoba - 77000 avtomobili dReSi savali zolebis raodenoba - 4 savali zolis sigane - 3,75m gverdulis sigane - 3,5m

Page 33: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

33

quTaisis dasavleTi – samtrediis monakveTi (CrdiloeTis 1 da samxreTis 3 varianti)

Page 34: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

34

quTaisis dasavleTi – samtrediis monakveTi – samxreTis me-3 varianti bolo wertili

Page 35: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

35

3.5. samSeneblo samuSaoebi

miwis samuSaoebis moculoba ZiriTadad ganisazRvreba TiToeuli marSrutis kveTis Seswavlis safuZvelze kuburi metrebiT. savele kvlevebiTa da rukebis analiziT JBIC sakvlevma jgufma daadastura, rom zogierTi monakveTi (zestafonis SemovliTi gza, naxSirRele-quTaisis monakveTis rekonstruireba da quTaisis SemovliTi gza aRmosavleTiT) saWiroebs didi moculobis miwis samuSaoebis Catarebas. am monakveTebze miwis samuSaoebis moculoba gamoiTvleba kveTebis gaTvaliswinebiT.

miwis samuSaoebi iyofa or jgufad: “samuSaoebi adgilze miRebuli nayari gruntis gamoyenebiT” da “samuSaoebi sxva adgilidan moziduli gruntis gamoyenebiT”. pirveli maTgani gamoiyeneba monakveTebze, sadac miwis arsebuli done maRalia gegmiur doneze, xolo meore meTodi gamoiyeneba im monakveTebze, sadac miwis done naklebia gegmiur doneze. or dones Soris gansxvavebis mixedviT SeiZleba gamovTvaloT ganivi kveTis farTobi, romelic trapeciis formisaa. TiToeuli monakveTis manZilis gadamravlebiT gamoiTvleba miwis samuSaoebis moculoba.

sxva monakveTebis SemTxvevaSi JBIC sakvlevma jgufma dauSva, rom gzisTvis aigeba mxolod 0.5 m sisqis yrili, radgan am monakveTebis topografia swori reliefiT aris warmodgenili. rekonstruirebul monakveTebzec ki, sadac moewyoba axli safari, aigeba 0.5 m sisqis yrili. miwis samuSaoebis saangariSo moculobebi mocemulia qvemoT moyvanil cxrilSi.

xidebis asagebad saWiro miwis samuSaoebis moculobis gamoTvla xdeba xidebis Semdegi sami kategoriis mixedviT (xidebi kategoriebad iyofa simaRlis mixedviT): “10 metramde”, “10 metridan 20 metramde” da “20 metrze maRali”. xidebis safuZvlad gamoiyeneba ximinjovani safuZveli. xidis siganea 24.5 m (axali xidis agebis SemTxvevaSi) da 12.25 m arsebuli xidebis gafarToebis SemTxvevaSi. Tu arsebuli xididan zogierTi saWiroebs rekonstruqcias, maTi sigane ganisazRvreba 24.5 metriT. xidebis asagebad saWiro miwis samuSaoebis moculobebi naCvenebia qvemoT moyvanil cxrilSi.

sxva saxis samuSaoebis moculobebi fasdeba Semdegi meTodebis gamoyenebiT. qvemoT CamoTvlili samuSaoTa saxeobebi SeirCeva “traseka”-s winaswari teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis safuZvelze.

savele kvlevis Sedegsa da aerofotosuraTze dayrdnobiT JBIC kvlevis jgufi afasebs samuSaos zogierTi saxeobis moculobas. am saxeobebSi Sedis: “wriuli kveTis wyalsatari milebi”, “ferdobebis dacva”, “gzebis mSenebloba adgilobrivi satransporto moZraobisTvis” da “xmauris sawinaaRmdego mowyobilobebi”.

TiToeuli marSrutis kveTis SeswavliT JBIC kvlevis jgufi afasebs “sayrdeni kedlebis” moculobas.

“Senoba-nagebobebis ngrevis” moculoba da “dakavebuli miwebis Rirebuleba” fasdeba 2002 wlis sakadastro rukebis gamoyenebiT da savele kvlevis Sedegebze dayrdnobiT. fasdeba moculobebi marSrutis Sua zolidan orive mxares 20-metrian monakveTebze da met-naklebad farTovdeba yrilebis da Rrma damuSavebis ubnebze.

samuSaos zogierTi saxeobis moculobis Sefaseba xdeba TiToeuli monakveTis sigrZis mixedviT, rogorc aRniSnuls

Page 36: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

36

gviCvenebs “traseka”-s winaswari teqnikur-ekonomikuri dasabuTeba. aseTi samuSaoebia: “marSrutis da mosamzadebeli samuSaoebis gansazRvra”, “sagzao moniSvna da sagzao niSnebis dayeneba”, “saswrafo internet-zari” da “sagzao moZraobis marTva da saerTo monitoringi”.

“wylis gamwmendi konstruqciebis”, “foladis mavTulis Robeebisa” da “barierebis” samuSaos moculoba agreTve, fasdeba TiToeuli monakveTis sigrZis mixedviT. Tumca, am moculobebSi ar Sedis xidebisa da gvirabebis sigrZe, radgan wylis gamwmendi konstruqciebi, foladis mavTulis Robeebi da barierebi ar aris aucilebeli, mdebareobdes xidebisa da gvirabebis monakveTebze.

JBIC kvlevis jgufi yovel axladagebul marSrutze gansazRvravs erT ubans, rogorc “arqeologiur ubans”, romelic naxsenebia danarTSi 3. gansaxilveli monakveTebia zestafonis SemovliTi gza da quTaisis SemovliTi gza dasavleTiT.

cxrili: ZiriTadi samuSaoebis moculobebi zestafoni-quTaisis monakveTebze

# marSruti

zes

taf

oni

s

Semovl

iTi

gza

zes

taf

oni

-qu

Taisis

mo

nakveT

is

rekons

truqc

ia

quTaisis

Semovl

iTi

gza

quTaisis

Semovl

iTi

gza

monakveTi zes

taf

oni

-nax

Sir

Rel

e

naxSir

Rel

e-qu

Taisi

aRmosavleTi

dasavleTi

varianti

a) g

virab

iT

b) gvirab

is

gar

eSe

Crdil

oeT

is

Crdil

oeT

is

gaf

arToebuli

marSruti

monakveTis sigrZe km 9.1 9.0 17.0 5.2 7.2 8.5 13.9 1 marSrutisa da mosamzadebeli samuSaoebis

dadgena da:

- gorak-borcvian reliefze km 5.1 6.0 0.0 0.0 7.2 0.0 0.0 - vake reliefze km 4.0 4.0 17.0 6.2 0.0 8.5 13.9

2 Senoba-nagebobebis daSla: -saxlebis da meurneobebis

c. 27.0 27.0 13.0 1.0 0.0 3.0 6.0

3 dakavebuli miwebis Rirebuleba: - sasoflo-sameurneo miznebisTvis gamosadegi

ha 12.1 12.2 11.2 2.3 0.0 18.3 26.1

4 arqeologiuri ubnebi c. 1.0 1.0 0.0 0.0 0.0 1.0 1.0 5 samSeneblo operaciebis warmoeba adgilze

miRebuli nayari gruntis gamoyenebiT:

- gorak-borcvian reliefze 1000 m3 698.9 1,009.2 0.0 0.0 277.1 0.0 0.0 - vake reliefze 1000 m3 0.0 0.0 0.0 325.5 0.0 0.0 0.0 6 samSeneblo operaciebis warmoeba sxva

adgilidan moziduli gruntis gamoyenebiT 1000 m3 705.5 1,388.8 230.0 511.8 968.1 820.0 1,100.0

7 sagzao safari avtomobilis gasaCerebeli gzispira moednis gaTvaliswinebiT

a) axali konstruqcia, tipi I - rbil gruntSi

1000 m2 199.5 196.9 374.9 115.1 158.2 185.9 305.8

8 1.5 m diametris wriuli kveTis wyalsatari milebi

m 105.0 189.6 237.0 50.0 105.0 245.0 350.0

9 marTkuTxa kveTis mqone wyalsatari milebi, Riobebi:

- 2.5x2.65 m 0.0 0.0 133.0 40.0 0.0 0.0 43.0

- 4.0 x2.5m m 43.0 142.0 198.0 30.0 43.0 86.0 129.0

- 6.0 x4.5m m 35.0 35.0 0.0 101.0 35.0 35.0 35.0

Page 37: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

37

10 xidebis simaRle: a) 10 metramde: - ximinjebis safuZveli m2 0.0 0.0 3,087.0 0.0 1,890.2 735.0 1,715.0 b) 10 metridan 20 metramde:

- ximinjebis safuZveli m2 0.0 0.0 0.0 6,474.1 0.0 0.0 0.0

g) 20 metrze meti: - ximinjebis safuZveli m2 25,135.8 24,916.5 0.0 0.0 22,457.7 0.0 0.0

11 gzagamyvani

- 1-zoliani c. 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 3.0 4.0

- 2-zoliani c. 3.0 3.0 1.0 0.0 0.0 1.0 2.0

12 erTi mimarTulebis orsavalzoliani gvirabebi sigrZiT:

- 500 metrze meti m 1,427.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

13 sayrdeni kedlebi:

- zeda m3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- qveda m3 0.0 0.0 0.0 0.0 3,600.0 0.0 0.0 14 ferdobebis dacva gadarecxvisgan didi zomis

qvis wyobiT m3 0.0 0.0 0.0 0.0 36,000.0 0.0 0.0

15 estakadiani gadasasvlebebi:

a) saerTaSoriso da saxelmwifo gzebze - tipi I c. 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- tipi II b) adgilobriv gzebze

c. 0.0 0.0 0.0 0.0 1.0 0.0 0.0

- tipi III c. 2.0 1.0 0.0 0.0 1.0 1.0 1.0 16 mierTebebi:

a) saerTaSoriso da saxelmwifo gzebTan

- tipi IV c. 0.0 1.0 0.0 1.0 1.0 0.0 0.0 b) adgilobriv gzebTan - tipi V c. 0.0 0.0 1.0 0.0 0.0 0.0 0.0 17 gzebis mSenebloba adgilobrivi

moZraobisTvis:

- dasaxlebul ubnebSi km 0.5 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- dausaxlebel ubnebSi km 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.0

18 xmaursawinaaRmdego mowyobilobebi m 1,300.0 1,600.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1,000.0 19 wylis gamwmendi nagebobebi km 7.3 7.9 16.9 5.0 6.2 6.4 13.8 20 miwis samuSaoebi samSeneblo ubnebis

mosamzadeblad:

- teqnikuri momsaxureobis centri da policiis sadgurebi

1000 m2 0.0 0.0 30.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- momsaxureobis sadgurebi 1000 m2 0.0 0.0 45.0 0.0 0.0 0.0 0.0 21 foladis mavTulis Robeebi gzis gaswvriv km 15.4 15.9 33.7 9.9 12.4 16.8 27.7 22 barierebi km 15.4 15.9 33.7 9.9 12.4 16.8 27.7 23 gzis moniSvna da sagzao niSnebi km 9.1 9.0 17.0 5.2 7.2 8.5 13.9 24 saswrafo internet-zari, informaciis gacvlis

sistema, SuqniSnebi km 9.1 9.0 17.0 5.2 7.2 8.5 13.9

25 sagzao moZraobis marTva da satransporto moZraobis monacemebis zogadi monitoringi

km 9.1 9.0 17.0 5.2 7.2 8.5 13.9

Page 38: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

38

# marSruti quTaisis SemovliTi gza quTaisis SemovliTi gza (2 savali zoliT)

monakveTi dasavleTi aRmosavleTi

dasavleTi

varianti samxreTis 1 samxreTis 2 samxreTis 3 quTaisi CrdiloeTi

monakveTis sigrZe km 17.9 19.5 32.0 2.4 8.5 1 marSrutisa da mosamzadebeli

samuSaoebis dadgena da:

- gorak-borcvian reliefze km 0.0 0.0 0.0 2.4 0.0 - vake reliefze km 17.9 19.5 32.0 0.0 8.5

2 Senoba-nagebobebis daSla: -saxlebis da meurneobebis

c. 10.0 3.0 4.0 0.0 3.0

3 dakavebuli miwebis Rirebuleba: - sasoflo-sameurneo miznebisTvis gamosadegi

ha 19.3 15.3 17.5 0.0 18.3

4 arqeologiuri ubnebi c. 1.0 1.0 1.0 0.0 1.0 5 samSeneblo operaciebis warmoeba

adgilze miRebuli nayari gruntis gamoyenebiT:

- gorak-borcvian reliefze 1000 m3 0.0 0.0 0.0 58.2 0.0

- vake reliefze 1000 m3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

6 samSeneblo operaciebis warmoeba sxva adgilidan moziduli gruntis gamoyenebiT

1000 m3 1,000.0 640.0 560.0 203.3 674.0

7 sagzao safari avtomobilis gasaCerebeli gzispira moednis gaTvaliswinebiT

a) axali konstruqcia, tipi I - rbil gruntSi

1000 m2 394.0 428.8 704.2 26.6 93.0

8 1.5 m diametris wriuli kveTis wyalsatari milebi

m 770.0 910.0 805.0 64.5 150.5

9 marTkuTxa kveTis mqone wyalsatari milebi, Riobebi:

- 2.5x2.5m m 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- 4.0 x2.5m m 301.0 129.0 0.0 0.0 52.8

- 6.0 x4.5m m 35.0 0.0 0.0 0.0 21.5

10 xidebis simaRle: a) 10 metramde: - ximinjebis safuZveli m2 490.0 490.0 8,085.0 516.3 367.5 b) 10 metridan 20 metramde:

- ximinjebis safuZveli m2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

g) 20 metrze meti: 0.0 0.0

- ximinjebis safuZveli m2 0.0 0.0 0.0 6,447.1 0.0 11 gzagamyvani

- 1-zoliani c. 4.0 7 6.0 0.0 3.0

- 2-zoliani c. 2.0 1.0 2.0 0.0 1.0

12 erTi mimarTulebis orsavalzoliani gvirabebi sigrZiT:

- 500 metrze meti m 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

13 sayrdeni kedlebi:

- zeda m3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- qveda m3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 14 ferdobebis dacva gadarecxvisgan

didi zomis qvis wyobiT m3 0.0 0.0 0.0 36,000.0 0.0

15 estakadiani gadasasvlebebi:

a) saerTaSoriso da saxelmwifo gzebze

- tipi I c. 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- tipi II c. 0.0 0.0 0.0 1.0 0.0 b) adgilobriv gzebze 0.0 0.0

- tipi III c. 0.0 0.0 0.0 0.0 1.0 16 mierTebebi:

a) saerTaSoriso da saxelmwifo gzebTan

Page 39: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

39

rac Seexeba “samSeneblo ubnebis mosamzadeblad saWiro miwis samuSaoebs”, JBIC kvlevis jgufi awesebs teqnikuri momsaxureobis erT centrs da policiis sadgurs da momsaxureobis erT sadgurs zestafoni-quTaisis rekonstruirebis monakveTamde. zestafonis SemovliTi gzisTvis, zestafoni-quTaisis rekonstruirebuli monakveTisa da quTaisis SemovliTi gzisTvis JBIC kvlevis jgufis mier gansazRvruli yvela moculoba miTiTebulia qvemoT moyvanil cxrilSi. garda amisa, quTaisis 2-savalzoliani SemovliTi gzis samuSaos moculobebic gamoTvlilia quTaisis 4-savalzoliani SemovliTi gzis moculobebis safuZvelze. yvela moculoba miTiTebulia qvemoT moyvanil mocemul cxrilSi.

3.6. damxmare Senoba-nagebobebi da samsaxurebi

xidis gegma

saavtomobilo gzis dagegmili marSrutebi gadis Semdegi mTavari mdinareebis gaswvriv: mdinare yvirila qalaq zestafonSi da mdinare rioni qalaq quTaisSi. CrdiloeTis mTebis mxridan am mdinareebSi Caedineba ramdenime mdinare da nakaduli. bunebrivia, rom saavtomobilo gzis gaswvriv saWiroa mravali xidisa da milsadenis mSenebloba. maTgan ori udidesi xidi mdebareobs zestafonis SemovliTi gzis monakveTze da quTaisis SemovliTi gzis aRmosavleT monakveTze. rac Seexeba sxva xidebs, maTi umetesi nawili mdebareobs zestafonis SemovliTi gzis monakveTze, sadac marSruti gadis gorakebsa da velebze. xidis sigrZe damokidebulia konkretuli ubnis adgilobriv pirobebze. zogi xidi grZelia grZeli malebiT safuZvlis mdgomareobidan gamomdinare, xolo zogi xidi grZelia SedarebiT mokle malebiT. xidebis umetesoba zestafonis SemovliT gzaze daproeqtdeba, rogorc liTonis xidebi gamWoli wamweebiT maTi grZeli malis gamo.

saqarTvelos geomorfologiuri daraionebis mixedviT, sakvlevi teritoria Sedis saqarTvelos mTaTaSorisi daZirvis zonaSi da moicavs kolxeTis aluviuri dablobis aRmosavleT nawils. teritoriis zedapiri erodirebulia mdinare yvirilasa da Zirulas da

- tipi IV c. 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

b) adgilobriv gzebTan 0.0 0.0

- tipi V c. 1.0 1.0 1.0 0.0 0.0 17 gzebis mSenebloba adgilobrivi

moZraobisTvis:

- dasaxlebul ubnebSi km 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- dausaxlebel ubnebSi km 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

18 xmaursawinaaRmdego mowyobilobebi m 500.0 0.0 0.0 0.0 0.0

19 wylis gamwmendi nagebobebi km 17.9 19.5 31.7 1.9 8.4 20 miwis samuSaoebi samSeneblo ubnebis

mosamzadeblad:

- teqnikuri momsaxureobis centri da policiis sadgurebi

1000 m2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

- momsaxureobis sadgurebi 1000 m2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

21 foladis mavTulis Robeebi gzis gaswvriv

km 35.8 38.9 63.4 3.7 16.8

22 barierebi km 35.8 38.9 63.4 3.7 16.8 23 gzis moniSvna da sagzao niSnebi km 17.9 19.5 32.0 2.4 8.5 24 saswrafo internet-zari,

informaciis gacvlis sistema, SuqniSnebi

km 17.9 19.5 32.0 2.4 8.5

25 sagzao moZraobis marTva da satransporto moZraobis monacemebis zogadi monitoringi

km 17.9 19.5 32.0 2.4 8.5

Page 40: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

40

maTi Senakadebis zemoqmedebiT. dagegmili gzis monakveTebis safuZvlebis mdgomareoba, rogorc punqtidan “5.2.2 geologia” Cans, ZiriTadad warmodgenilia dabalmTiani terasuli reliefiT, romelic Sedgeba kirqvisa da qviSaqvis wyebebiTa da vulkanuri danaleqebiT (zestafonis teritoria). am ubanzexidis qveda naSeni saWiroebs sxvadasxva saxisa da sigrZis ximinjis safuZvlebs, rac ganisazRvreba geologiuri pirobebiT.

gasafarToebeli monakveTi moicavs mdinare yvirilas marjvena napirze Walis terasebis naleqebs kaWaris, qviSebisa da Tixnaris CanarTebiT. E-60 gzaze arsebuli xidebi agebulia ximinjovan safuZvlebze. naxSirReles raionis geologiuri pirobebi, sadac saWiroa gasworis rekonstruqcia, warmodgenilia kirqvis fenebis monacvleobiT, SuaSreebiTa da linzebiT, Tixuri kirqvebiT da mergelebiT. aRniSnuli xidic saWiroebs sxvadasxva saxisa da sigrZis ximinjovan safuZvlebs.

quTaisis SemovliTi gzis aRmosavleT nawili gaivlis kirqvisa da mergelebis Sreebis monacvleobasa da qviSaqvebisa da breqCia-konglomeratebis SuaSreebs, aseve, glaukonitur qviSaqvebsa da mergelovan konglomeratebs. mdinare wyalwiTelas gadamkveTi xidi saWiroebs sakmaod Rrma ximonjovan safuZvlebs myife niadagis gamo.

xidebi quTaisis SemovliTi gzis aRmosavleT monakveTze warmoadgens xidebs, romlebis kveTs mdinare rions.

safuZvlebi warmodgenilia eluviur-deluviuri Tixuri da Tixa-RorRovani formaciebiT simZlavriT 1-10 metramde da mZlavri aluviuri naleqebiT (aluvioniT), romelTa simZlavre aRwevs ramdenime aTeul metrs da ZiriTadad warmodgenilia kaWariT, kenWnariT, xreSiT, qviSebiTa da qviSnari niadagiT da Tixuri niadagis SuaSreebiTa da linzebiT zog adgilebSi. xidi saWiroebs iseTi saxis ximonjovan safuZvlebs, romliTac gaTvaliswinebuli iqneba iseTi rTuli niadagebi, rogoricaa kaWari da xreSi. qvemoT mocemuli suraTi gviCvenebs gvirabian gzaze mdinare yvirilas xidis sqematur gamosaxulebas.

sur. xidi mdinare yvirilaze gvirabiT

Page 41: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

41

sur. xidi mdinare yvirilaze gvirabis gareSe

sur. xidi mdinare rionze

gzagamtari konstruqciebis forma damokidebulia Wrilis simaRleze, rac imavdroulad xidis sigrZis ganmsazRvrelic aris. qvemoT mocemul suraTze warmodgenilia erT-erTi gadasasvleli xidi zestafonis SemovliTi gzis monakveTze.

Page 42: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

42

sur. WiaTura-zestafonis gadasasvleli

sxva damxmare konstruqciebi, rogoricaa sayrdeni kedlebi da ferdobebis damcavi nagebobebi, marTkuTxa kveTis mqone wyalsadeni milebi, sadrenaJo milebi da sxv., mocemulia punqtSi 3.5.

3.7. mSeneblobasTan dakavSirebuli narCenebi

narCenebi

3.5 punqtSi mocemuli miwis samuSaoebis normatiuli maCveneblebi (ix. pp. 5 da 6 cxrilSi) cxadyofs, rom narCenebis dagrovebas (1611000m3 - samuSaoebis warmoebisas adgilze mopovebuli nayari gruntis gamoyenebiT) aWarbebs inertuli masalebiT Sevsebis moTxovna (3900000 – 4200000m3 - samuSaoebis warmoebisas garedan mowodebuli gruntis gamoyenebiT). amdenad, mSeneblobis procesSi dagrovili narCenebis umetesi nawili gamoyenebuli iqneba, rogorc Semavsebeli. narCenebis mxolod is nawili, romlis gamoyenebac nayaris Casayrelad SeuZlebelia, gatanili iqneba samuSao ubnidan. 3.8. mSeneblobis dros gamoyenebuli aRWurviloba

mSeneblobis procesSi gamoyenebuli aRWurvilobis CamonaTvali mieTiTeba samuSao gegmiT. qvemoT viZleviT CamonaTvals, romelic Sedgenilia E-60 saavtomobilo gzis 12 km sigrZis aRaiani-igoeTis saproeqto dokumentaciis monacemebze dayrdnobiT.

# aRWurvilobis tipi da minimaluri

maxasiaTeblebi

saWiro aRWurvilobis minimaluri raodenoba

1 buldozeri gamafxvierebliT 4 2 frontaluri CamtvirTveli 3 3 TviTmcleli 6

Page 43: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

43

4 avtogreideri 2 5 satvirTo eqskavatori 1 6 ukuCamCiani eqskavatori 2 7 gzis vibraciuli satkepni 2 8 pnevmosatkepni 1 9 orvalciani sagzao satkepni 3 10 zedapiruli vibratori 1 11 samsxvrevela 1 12 srulad avtomatizirebuli

dozatori 1

13 srulad avtomatizirebuli Semrevi 1 14 sagzao safaris gamoyvanis manqana

eleqtrosensoriT 1

15 bitumis cisterna badiiTa da mfrqvevanaTi

2

16 bitumis sawyobi 1 17 kompresori 2 18 gadasatani generatori 2 19 wylis cisterna mfrqvevanaTi 2 20 amwe 1 21 betondamgebi eleqtronuli

sensoriT 1

3.9. proeqtis xangrZlioba

miCneulia, rom kreditis mosamzadebel samuSaoebs dasWirdeba 1 weliwadi, xolo proeqtis ganxorcielebas 4-5 weli, SeZenisa da mSeneblobis operaciebis CaTvliT. mSeneblobis periodi savaraudod, gagrZeldeba 2,5-3 weli, rac monakveTebis maxasiaTeblebzea damokidebuli. mSeneblobis periodSi erT-erTi umniSvnelovanesi momentia mdinare rionis xidis mSenebloba, romelic didi moculobis samSeneblo samuSaoebis Catarebas saWiroebs.

Page 44: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

44

4. garemosdacviTi receptorebi saproeqto teritoriaze

4.1. Sesavali

detaluri informacia garemos sabaziso mdgomareobebis TvalsazrisiT saproeqto zonebSi (maT Soris, yvela alternatiuli marSruti) warmodgenilia EIA-is mesame danarTSi. dabinZurebis sabaziso monacemebi asaxulia me-4 danarTSi. qvemoT warmogidgenT garemosdacviTi sensitiurobebis reziumes potenciuri zemoqmedebebis Semdgomi analizisaTvis.

garemosdacviTi mdgomareobis Sefasebis mTavari Sedegia is, rom ar Cndeba dabrkolebebi – adgilebi, sadac SeiZleba Seiqmnas seriozuli geografiuli safrTxeebi an SezRuduli zonebi (mag., daculi teritoriebi an ukiduresad sensitiuri garemosdacviTi receptorebi) – romelTac SesaZloa xeli SeuSalon proeqtis ganxorcielebas. erTaderTi mkacrad SezRuduli zona regionSi aris ajameTis bunebrivi nakrZali. SeswavlisaTvis SerCeuli monakveTebi ajameTis bunebrivi nakrZalidan moSorebulia. Tumca, zestafoni-samtrediis avtomagistralis SemTxvevaSi, marSruti am nakrZalis axlos gadis, amdenad, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces teritoriebs, romlebic nakrZalis axlosaa.

yvelaze sensitiuri adgilia sofel axalsofelTan axlos mdebare samSeneblo zona, sadac md. rioni metad daklaknilia da recxavs marjvena napirs. miwis viwro zoli (80-100 m siganisa) napirsa da uaxloes sacxovrebel saxlebs Soris nawilobriv dakavebulia gazis milsadenis RoW-iT. amdenad, sivrce gzatkecilis mSeneblobisaTvis SezRudulia da garkveuli napirdamcavi samuSaoebi aucilebelia SemdgomSi gverdiTi eroziis Tavidan asacileblad. es saWiroa ara mxolod infrastruqturis dacvis mizniT, aramed gadasaxlebis saWiroebis minimumamde dasayvanadac. gzatkecilis mSeneblobisaTvis aucilebeli gadasaxlebis masStabi mkveTrad gaizrdeba, Tu viwro derefani SemdgomSi kidev ufro Semcirdeba.

sxva sagulisxmo sensitiurobebi aris saRoriisa da Wognaris tyeebi. saRoriis tye (quTaisTan) bunebrivi tyea, romlis dacva da rekreaciuli Rirebuleba metad mniSvnelovania da (Tumca is ar aris daculi adgili) adgilobrivma xelisuflebam gvirCia, gverdi agvevlo am sensitiuri seqtorisaTvis. Wognaris tye (zestafoni-quTaisis monakveTi) ZiriTadad xelovnuria da naklebad Rirebulia dacvis TvalsazrisiT. gzis gafarToeba daazianebs am tyes. am zonaSi miwis gaTavisufleba da xeebis moWra akrZaluli ar aris, Tumca, unda daigegmos saTanado sakompensacio RonisZiebebi da aRebul iqnas Sesabamisi nebarTva saqarTvelos garemosdacvisa da bunebrivi resursebis saministros satyeo departamentisgan.

Seswavlis adgilas dgindeba sxvadasxva wylisSemcveli kompleqsebi, romlebSic Rrmad cirkulirebadi da wyalmarCxi miwisqveSa wylebia CarTuli. Tumca zonaSi ar aris mniSvnelovani miwisqveSa rezervebi da wylis fenebi, romlebic SesaZloa sensitiuri aRmoCndes proeqtis zemoqmedebis mimarT. SedarebiT sensitiuria anTropogenuri periodis aluviur-deluviuri depozitebis Semcvel wylisSemcvel kompleqsebSi, romlebic faravs mdinareebis: yvirila, Wolaburi, Zusa, Cxara, wyalwiTela da rioni xeobebsa da momijnave ferdobebs. am wylis fenebSo miwisqveSa wylebis siRrme SedarebiT dabalia da aRwevs 1-2 metrs. aluviur-deluviuri kompleqsebis wylebi

Page 45: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

45

kargi xarisxis sasmeli wylebia, magram SezRuduli gavrcelebis gamo mxolod adgilobrivi gamoyenebisTvisa. samSeneblo saqmianobis dros am wylis fenebis dabinZurebis riski dabalia.

zedapiruli wylebis rezervebi saproeqto zonaSi warmodgenilia zogierT mTavar da momcro mdinareebis, nakadulebisa da arxebis saxiT. detaluri aRweriloba mocemulia me-3 danarTSi. wylis xarisxis Sesaxeb monacemebi warmodgenilia me-4 danarTSi. analizi unda Cautardes zogierT mZime liTonsa (romlebic garkveul kavSirSia gzatkecilis dabinZurebasTan) da navTobis naxSirwyalbadebs mTlianad. am monacemebis mixedviT, mZime liTonebiT dabinZureba arc ise mniSvnelovani aRmoCnda, maSin roca navTobproduqtebiT dabinZureba mniSnvelovani iyo Semowmebuli mdinareebis umetesobaSi (6-dan 5-Si). es miuTiTebs zedapiruli wylebis resursebis aramdgradobaze, amdenad, yvela zedapiruli wylis resursi sensitiurad unda CaiTvalos.

yvela samSeneblo ubani unda CaiTvalos sensitiurad arqeologiuri resursebis TvalsazrisiT. zogierTi arqeologiuri ubani cnobilia, magram mTavari samSeneblo samuSaoebis dawyebamde aucilebelia sifrTxilis zomebis miReba sxva ubnebzec, sadac jer ar Catarebula sistematuri arqeologiuri kvlevebi. zogierTi arqeologiuri Sedevri dazianda am samuSaoebis dros. aqedan gakveTili unda viswavloT da samSeneblo saqmianobis dawyebamde movipovoT kulturis saministros nebarTva. es gansakuTrebiT mniSvnelovania axali samSeneblo moednebisaTvis, Tumca ar unda iyos ugulvebelyofili arc gzis gafarToebis adgilebSi.

4.2. garemosdacviTi sensitivebis mokle nusxa da aRweriloba

zestafonis asaqcevi gza

- mdinareebi yvirila da Colaburi (zedapiruli wylebi da wylis ekosistemebi)

- tyis masivi zestafonis saavadmyofosTan axlos (satyeo fondis sakuTreba)

- mTebi zestafonis CrdiloeTiT – zedapiruli mewyerebi da eroziis potenciuri riski

cnobili arqeologiuri Zeglebi:

Sorapani – md. yvirilasa da Zirulas SesarTavTan mdebare antikuri da adre Suasaukuneebis cixesimagre. sofeli qvemo sazani – antikuri dasaxlebis goraki, gviani brinjaos xana, adreuli rkinis xana sofeli argveTa – Zv.w.aR. V-IV ss-is nekropolisi. sofeli odilauri - Zv.w.aR. VI-IV ss-is nekropolisi (fisovani akldamebi) sofeli beJaTubani – brinjaos sagnebis saganZuri, Zv.w.aR. XII-VIII ss. sofeli qvemo saqara - brinjaos sagnebis saganZuri, Zv.w.aR. XII-VIII ss. samxreT imereTis mTisZirebi uerTdeba aWara-imereTis qedis

CrdiloeT ferdebsa da guriisa da imereTis mTebs. tenianoba dabalia

Page 46: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

46

da naleqebis sezonuri ganawileba ufro kontinenturia. gzatkecili

gadis kolxeTis dablobsa da rionis auzSi. zogadad, landSaftebi warmodgenilia mTa-gorakian zonaSi (Sorapnidan sofel argveTamde) landSaft 6-iT – vake-mTa-goris eroziul-akumulaciuri landSafti muxiT, ZelqviT, wiflisa da wablis da polidominanturi kolxuri tipis tyeebiT, maradmwvane buCqebiT. proeqtis adgilas landSafti Zlier saxecvlilia mWidro dasaxlebisa da sasoflo-sameurneo saqmianobis Sedegad. satyeo fondis sakuTrebaSi arsebuli tyis mcire koromebi SemorCenilia Zveli zestafonis saavadmyofos axlos da gaTvaliswinebuli unda iyos zusti dagegmvis dros detaluri daproeqtebis etapze.

sur. zestafonis Zveli saavadmyofos axlos mdebare tyis mcire masivebi

monakveTi zestafonidan quTaisamde

- mdinare yvirila da misi Senakadebi: Cxara, Zevrula, naxSirRele, WiSura, wyalwiTela da ramdenime ufro patara mdinare (wyali da wylis ekosistemebi)

- mTa sofel naxSirRelesTan, romelic unda moiWras. - Wognaris tye quTaisTan (xelovnuri). arsebuli gzis 2 km sigrZis

monakveTi kveTs Wognaris tyes. gzis SekeTeba moiTxovs daaxloebiT 4 ha tyis gaCexvas. tyes ar aqvs didi mniSvneloba dacvis TvalsazrisiT, Tumca aucilebelia saTanado sakompensacio RonisZiebebis gatareba.

arqeologiuri Zeglebi:

sofeli qvemo simoneTi - brinjaos sagnebis saganZuri, Zv.w.aR. XII-VIII ss. sofeli godogani – kolxuri brinjaos culebis saganZuri, Zv.w.aR. XII-VIII ss. sofeli godogani - qvis xanis Zegli `iasonis mRvime~ md. wyalwiTelas marjvena napirze, zestafoni-quTaisis magistralis marcxniv, godobanis xidTan. sofeli Wognari - `nasajvarebi borcvi~, Zv.w.aR. VIII-III ss-is kulturuli Sreebi.

gzatkecilis yvela sxva monakveTi sof. argveTadan sof.

farcxanayanebamde da sof. axalsoflamde mdebareobs landSaft 2-is

Page 47: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

47

sazRvrebSo – vake-dablobebis akumulaciuri landSaftebi imereTis muxis tyeebiT, zogan maradmwvane buCqnarebiT. gzatkecilis gaswvriv bunebrivi mwvane safari umetesad ganadgurebulia mWidro dasaxlebuli adgilebisa da soflis meurneobis ganviTarebis Sedegad.

sur. Wognaris tye quTaisTan axlos (xelovnuri)

sur. quTaisTan axlos Wognaris tyis 2 km-iani monakveTi

Page 48: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

48

quTaisis asaqcevi gza

- mdinare rioni (zedapiruli wylebi da eylis ekosistemebi) - saRoriis tye (wiTel wignSi Setanili muxis xeebis tye)

arqeologiuri Zeglebi:

sofeli qvemo mesxeTi - Zv.w.aR. IV-II ss-is nekropolisi (fisovani akldamebi) sofeli qvemo mesxeTi – monetebis saganZuri (kolxuri TeTri), Zv.w.aR. VI-IV ss. sofeli farcxanayanebi - mTa Zv.w.aR. VIII-VII ss-is antikuri dasaxlebebiT. sofeli farcxanayanebi - Zv.w.aR. IV-II ss-is nekropolisi (fisovani akldamebi) sofeli maRlaki - Zv.w.aR. IV-II ss-is nekropolisi (fisovani akldamebi) sofeli maRlaki - mTa Zv.w.aR. VIII-VII ss-is antikuri dasaxlebebiT. sofeli qvitiri – elinisturi xanis Zv.w.aR. IV-II ss-is nekropolisi (fisovani akldamebi) sofeli qvitiri – mTa Zv.w.aR. VIII-VII ss-is antikuri dasaxlebebiT.

saRoriis tye md. rionTan axlos quTasis gadakveTaze. tye

mniSvnelovani rekreaciuli zonaa quTasisTvis, garda amisa, is umTavresad struqturirebulia imeruli muxiT (Quercus Imeretina), romelic saqarTvelos wiTel wignSia Setanili. tyis nawili dazianebulia Warbi wylis gavleniT, rac nawilobriv gamowveulia rionhesis maregulirebeli arxis maxloblobiT. es tyes ukiduresad mowyvlads xdis. ganTvisebis zolis gaWra tyeSi da mis fragmentebSi gamoiwvevs xeebis dazianebas ara marto ganTvisebis zolSi, aramed mis miRmac.

sur. saRoriis tye

Page 49: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

49

quTaisidan samtrediamde monakveTi

- mdinareebi rioni, gubiswyali, arxebi (zedapiruli wylebi da wylis ekossitemebi)

- mdinare rioni – gverdiTi erozia sofl axalsofelTan axlos

arqeologiuri Zeglebi: sofeli Txawiri - mTa Zv.w.aR. VIII-VII ss-is antikuri

dasaxlebebiT. sofeli banoja - Zv.w.aR. IV-III ss-is nekropolisi (fisovani

akldamebi). sofeli banoja - Zv.w.aR. VIII-IV ss-is kulturuli Sreebi. sofeli jixaisi - mTa Zv.w.aR. VIII-VII ss-is antikuri

dasaxlebebiT.

sur. tipiuri landSafti quTaisi-samtrediis monakveTTan

sur. md. rioni – gevrdiTi erozia sof. axalsofelTan

Page 50: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

50

erTaderTi problematuri adgili samxreT 3 marSrutisTvis aris samSeneblo ubani sof. axalsofelTan, sadac md. rioni Zalian daklaknilia da recxavs marjvena napirs. miwis viwro zoli (80-100 m siganis) napirsa da uaxloes sacxovrebel saxlebs Soris nawilobriv dakavebulia gazis milsadenis RoW-iT. gazis milsadeni nawilobriv Camoirecxa da gaSiSvlda 2008 wels (ix. suraTi zemoT). amJamad, gazis milsadenis xsenebuli monakveTi dablokilia da gazis misawodeblad sxva milsadeni gamoiyeneba. mdinaris napirdacvis RonizZiebebi gatarebulia. Tumca, gasaTvaliswinebelia, rom sivrce gzatkecilis mSeneblobisaTvis SezRudulia da SesaZloa saWiro gaxdes ufro meti napirdamcavi zomebis miReba imisaTvis, rom daculi iyos gzatkecilis RoW SemdgomSi gverdiTi eroziisgan. es saWiroa ara mxolod infrastruqturis dacvis mizniT, aramed gadasaxlebis saWiroebis minimumamde dasayvanadac. gzatkecilis mSeneblobisaTvis aucilebeli gadasaxlebis masStabi mkveTrad gaizrdeba, Tu viwro derefani SemdgomSi kidev ufro Semcirdeba. problema mogvarebadia, magram saWiroebs mofiqrebas.

4.3. informacia fonuri dabinZurebis Sesaxeb

(niadagisa da wylis dabinZureba; xmauri; radiacia)

dabinZurebis ZiriTadi aspeqtebis Sefasebis mizani iyo arsebuli situaciis Sefaseba, romlis gamoyenebac Semdeg garemoze proeqtis gavlenis analizis dros, aseve sagzao moZraobasTan dakavSirebuli dabinZurebis samomavlo prognozebis gasakeTeblad iqneboda SesaZlebeli, iseve, rogorc monitoringis miznebisTvis.

nimuSebis aRebis/analizis meTodi, nimuSebis aRebis adgilebi da gazomvebis Sedegebi moyvanilia danarTSi 4. qvemoT mokled mogaxsenebT am analizis daskvnebis Sesaxeb.

gaizoma radiaciis fonuri done magistralis monakveTis SerCeuli marSrutis mTel sigrZesa da mimdebare arealSi. gazomvebi Catarda 2009 wlis 9, 10 da 11 marts rusuli warmoebis standartuli xelsawyoTi - “СРП 6801”. gazomvebi ganxorcielda manqaniT moZraobisas gzis monakveTis mTel sigrZeze da manqanis gaCerebiT gare 102 wertilSi. radiaciuli fonis done meryeobda 5-dan 13 mikro-rentgenamde/saaTSi sxvadasxva adgilze; adgilebis 98%-Si radiaciuli fonis donem Seadgina 8-10 mikro-rentgeni/saaTSi.

zedapiruli wylebis nimuSebi aRebul iqna 6 mdinaridan, romelTac gadakveTs gzis SerCeuli marSruti. es mdinareebia: yvirila; Colauri/Zevri; tiSura; rioni quTaisTan; wyalwiTela da gubiswyali. nimuSebis aReba ganxorcielda gadakveTis siaxloves. gaanalizda dabinZurebis integraluri parametrebi, romlebic gamoxataven avtomanqanebis moZraobis Sedegad teritoriis dabinZurebis dones: (benzinis naxSirwyalbadis jamuri (TPH), tyvia (Pb jamuri); TuTia (Zn2+);

qromi (Cr6+) da kadmiumi (Cd, jamuri). Sedegebma gviCvena, rom mZime liTonebis koncentracia, tyviis CaTvliT, maqsimaluri dasaSvebi koncentraciis farglebSia (MAC), romelic gansazRvrulia zedapiruli wylis standartisTvis. amave dros, mdinareebis benziniT gamowveuli dabinZureba mniSvnelovnad aRemateba MAC-s (maqsimalur dasaSveb koncentracias) 5 mdinareSi (3-6 MAC) da axloa 1 MAC-Tan mdinare rionisTvis. dabinZurebis wyaro ZiriTadad magistralze moZravi

Page 51: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

51

manqanebia, maTi samrecxaoebi, wylis damuSavebis mowyobilobebis ararseboba sxvadasxva momsaxurebis centrebsa da mcire sawarmoebSi.

niadagis nimuSebi aRebulia 6 adgilidan arsebuli magistralis mimdebare teritoriaze da SerCeuli samomavlo marSrutis gaswvriv, sadac amJamad gza ar arsebobs. gaanalizda dabinZurebis integraluri parametrebi, romlebic gamoxataven avtomanqanebis moZraobis Sedegad teritoriis dabinZurebis dones: (benzinis naxSirwyalbadis jamuri (TPH), tyvia (Pb jamuri); TuTia (Zn2+); qromi (Cr6+) da kadmiumi (Cd, jamuri).

Sedegebma gviCvena, rom mZime liTonebis koncentracia, tyviis CaTvliT, maqsimaluri dasaSvebi koncentraciis farglebSia (MAC), romelic gansazRvrulia zedapiruli wylis standartisTvis. Tumca, unda aRiniSnos, rom tyviisa da TuTiis kocentraciebi Zalzed maRalia da meryeobs TuTiis SemTxvevaSi 0,3 dan 0,5 MAC-mde xolo tyviis SemTxvevaSi - 0,5 dan 0,9 MAC-mde. es monacemebi unda iqnas gagebuli, rogorc fonuri dabinZurebis gamomxatveli parametrebi, savaraudod dakavSirebuli avtomanqanebis moZraobisas warmoqmnil emisiebTan da Seusabamo sawvavis (tyviis SemcvelobiT) wlebis manZilze gamoyenebasTan.

garemomcveli haeris nimuSebis aReba da xmauris gazomva ganxorcielda 4 adgilze dasaxlebul punqtebSi, romelsac gza gadakveTs. garda amisa, gaanalizda sagzao moZraobasZTan dakavSirebuli emisiebis nimuSebi, romelTa modelireba gakeTda rusuli [warmoebis] licenzirebuli “Ekolog-Magistral-City”. am ninuSebis maxasiaTelebis analizma gvaCvena, rom sagzao moZraobiT gamowveuli dabinZurebis done ar aris maRali axlomdebare dasaxlebebSi da mavne nivTierebaTa koncentraciebi mniSvnelovnad Camouvardeba MAC-s 25 da 50 metrSi arsebuli gzis orive mxridan. ufro dawvrilebiT emisiebis analizis Sedegebis da maTi gavlenis Taobaze ix. p. 5.2.

gaizoma fonuri xmauris done gaCerebebis imave wertilebSi, sadac haeris nimuSebi iqna aRebuli. gazomvebi xdeboda samjer (diliT, Suadgisas da saRamos) dReSi 0.5 saaTis manZilze. 30 gazomvis saSualo maCvenebeli (1 wuTSi) aRebul iqna gazomil saSualo sidided. garda amisa, xmauris done gazmil iqna gaCerebis sxva adgilebzec. am gazomvebis xangrZlivoba 10 wuTi iyo erTxel dReSi. es monacemebi gamoyenebul iqna 2009 wlis 7 martidan 12 martamde, standartuli rusuli mowyobilobis - “Шум 1М30” meSveobiT. fonuri xmauris saSualo done gzidan 5 metrSi meryeobda 60 dBA- dan 80 dBA-mde. rac gulisxmobs, rom sagzao moZraobiT gamowveuli xmauris done gzidan 150-200 metris moSorebiT dasaSvebi standartis farglebSia. ufro detaluri informacia am analizis Sedegebisa da gavlenis Sesaxeb ix. p 5.3.

Page 52: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

52

5. garemoze zemoqmedeba

paragrafSi 5.1 mocemulia “E-60 magistralis zestafoni – samtrediis monakveTis rekonstruqciis proeqtis dizainis, mSeneblobisa da eqspluataciis stadiaze mosalodneli zemoqmedebis mokle mimoxilva. paragrafebSi 5.2 da 5.3 (iseve, rogorc danarTebSi 5 da 6) Cven SevexebiT emisiebisa da xmauris faqtors, rac tipiuri zemoqmedebaa rogorc magistralebis mSeneblobisa da reabilitaciis dros, aseve misi eqspluataciis fazaSi. paragrafSi 5.4 moyvanilia ufro ganvrcobili aRwera im zemoqmedebisa, romelic mosalodnelia mSenebloobis fazaSi da sxvadasxva samSeneblo samuSaoebis adgilebs exeba: ganTvisebis zoli, karierebi, banakebis da nagavsayrelebi.

5.1 proeqtTan dakavSirebuli saqmianobisa da mosalodneli

zemoqmedebis mokle mimoxilva

5.1.1 garemoze zemoqmedeba – proeqtirebis da wina-samSeneblo faza

# I. dizainidan gamomdinare zemoqmedeba

diax/ara SeniSnva

1 gzis alternatiuli marSrutebi da mosalodneli gavlena:

geosafrTxeebis Secveli adgilebi;

sensitivuri ekosistemebi

arqeologia

miwis gamoyeneba

ara

sasurveli gzis marSruti SeirCa arsebuli alternativebis analizis safuZvelze (ix. EIA, gv. 7).

zestafoni-samtrediis gzis monakveZTis arc erTi alternatiuli gezi ar moicavs romelime geosafrTxes: mewyers, gruntis Cawolas an sxv.a riskebs.

gasaTvaliswinebeli garemosdacviTi sensitiuroba:

ajameTis nakrZali (zestafoni-samtrediis saavtomobilo gzisTvis)

saRorias tye (quTaisis gavliT)

md. rioni – marjvena napiris lateraluri erozia sof. axalsofelTan

miwis gamoyenebisa da gadasaxlebis sakiTxebi yvelazE mniSvnelovani komponentia marSrutis sworad dagegmisTvis.

2 miwis karierebis, nagavsaya-rebis, asfaltis mosazeli, mSenebelTa banakebis, sawva-vis Sevsebisa da Senaxvis da teqnika-danadgarebis ezoe-bis adgilebis alternative-bis SerCeva.

diax mtvris/haeris dabinZureba, wylis dabin-Zureba da landSaftis degradacia da-mokidebulia swor teritoriul da-gegmvaze mSeneblobis detaluri sain-Jinro dagegmvis adreul etapze.

3 miwis erozia – droebiTi da mudmivi sadrenaJo sisteme-bis, Semakavebeli kedlebis, Sverilebisa da napirebis, antieroziuli sainJinro gegmebisa da aRdgenebis

diax swori dapeoqtebs mniSvnelovania ero-ziis da meoradi zemoqmedebis minimi-zebisTvis: landSaftis degradacia da wylis dinebis Warbi Slamianoba, magistralis safaris neli rRveva.

Page 53: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

53

gegmis daproeqteba

4 adgilebis alternativebisa da winaRobebis dagegmareba da daproeqteba

diax adgilobrivi transportirebisa da misawvdomobis gauareseba; sagzao moZ-raobis usafrTxoeba.

5 saerTaSorieo saproeqto standartebTan Sesabamisoba

diax funqcionirebisa da movla-Senaxvis saqmianobis usafrTxoeba, efeqturoba

6 xmauri da sagzao moZraobi-sas emisiebis problemebi

diax xmauri da emisiebi sagzao moZraobis zonaSi sagrZnobia mWidrod dasaxle-bul punqtebSi, sadac sacxovrebeli saxlebi gzasTan axlos mdebareobs. SemovliTi gzebis dagegmva quTaisTan da zestafonTan am problemis gadaWris ZiriTadi gzaa. samtrediasTan SemovliTi gzebis da-gegmva garkveul problemebTan iqneba dakavSirebuli.

7 xidebi, viadukebi, alterna-tevebi da datborvisgan dam-cavi nagebobebi.

diax swori daproeqteba gansazRvravs gzis rRvevissa da usafrTxeobis riskebs datborvis, miwisZvrisa da a.S. SemTxve-vebSi. zestafoni-samtrediis gzis mona-kveTze ar aris savaraudo bunebrivi ka-taklizmebis albaToba, Tumca sadrena-Jo sistemebisa da alternativebis dagegmva mniSvnelovania usafrTxoebisa da movla-Senaxvis TvalsazrisiT.

8 infrastruqturuli elementebis ziani.

diax magistrali kveTs mraval mniSvnelovan infrastruqturul sistemas: 1. rkinigzas da gzebs

potenciuri gavlena:: rkinigzis dazianeba

saavtomobilo sagzao moZraobis da sarkinigzo transportirebis usafrTxoeba

2. eleqtrogadamcemi xazebi, gazsadeni milebi (kerZod, sof. axalsofelTan). potenciuri gavlena:: sxva infrastruqturli sistemebis dazianeba

3. sairigacio arxebi

potenciuri gavlena::

dazianeba gzis mSeneblobis dros

dabinZureba sagzao moZraobis Sedegad warmoqmnili mtvriT da eqsploataciis Sedegad emisiebiT

5.1.2.garemoze gavlena – mSeneblobis faza

# II. mSeneblobis faza.

potenciuri gavlena gzis sareabilitacio samuSaoebis dros

diax / ara

simwvave

zona

1 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) magistralis gamavaloba

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

Page 54: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

54

2 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) misasvlel (meorexarisxovan) gzebze, miwis karierebTan, nagavsayarebTan, mSenebelTa banakebi da teqnika-danadgarebis sadgomebi.

diax

saSualo

miwis karierebi, nagavsayarebi, mSenebelTa banakebi da teq-nika-danadgare-bis sadgomebis adgilebi unda ganisazRvros mSeneblobis de-taluri sainJin-ro dagegmvis adreul etapze

3 mewyrebi, gruntis dacurebebi, da masebis sxva moZraobebi gzis gaWris dros, rac mosalodnelia samSeneblo saqmianobisas.

ara ara

4 erozia gamowveuli gzis gaWriT da SevsebiT da bunebrivi sadrenaJo arxebis droebiTi Slamianoba. miwis erozia gzis kalapotis qveS romelic daxuruli an Ria sadrenaJo arxebidan gamomavali

koncentrirebuli nakadis zemoqmedebis qveS eqceva.

diax

saSualo

ZiriTadad -zestafonis SemovliTi gzis seqtorSi.

5 gazrdili Sewonili leqi dinebebSi, mSeneblobisa da miwis Wrebis zonaSi, aseve nagavsayarebze eroziiTaa gamowveuli. wylis gauaresebuli xarisxi da gazrdili leqianoba.

diax

mciredi

ZiriTadad -zestafonis SemovliTi gzis seqtorSi. md.yvirila

6 samSeneblo saqmianobis gavlena mdinareebis da nakadulebis wylis ekosistemaze, romelsac kveTs magistrali

ara daaxlioebiT 45 mdinare da arxi ikveTeba; 2 mTava-ri da mravlo-biTi mcire mdi-nare (ix. danarTi 3, p. 3.3.)

7 niadagisa da wylis dabinZureba mSeneblobis procesSi sawvaviT, labrikantebiT, saRebavebiT RoW-ze, SemovliT gzebze, mSenebelTa banakebSi, teqnika-danadgarebis sadgomebTan da asfaltis moreva-damzadebis adgilebSi. .

diax

mciredi

unda ganisazRv-ros mSeneblobis detaluri sain-Jinro dagegmvis adreul etapze

8 cudi sanitarul-higienuri pirobebi da myari narCenebis gauvnebelyofa mSenebelTa banakebis teritoriaze da samuSao adgilebSi. (kanalizacia, higiena, narCenebis marTva)

diax

saSualo

unda ganisazRv-ros mSeneblobis detaluri sain-Jinro dagegmvis adreul etapze

9 mSeneblobis narCenebi RoW –is gaswvriv da gzispira nagavi

diax

saSualo

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

10 haeris dabinZureba manqana-danadgarebis funqcioni-rebisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili mtveri

diax

mciredi /

saSualo

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

11 asfalis sawarmoebis mier haeris dabinZureba. diax

saSualo

momwodeblis zona

12 xmauriT dabinZureba teqnikis eqspluataciisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did

diax

mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

Page 55: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

55

qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili xmauri

13 mSenebeli muSebis brakonieroba ara an Zalze

mciredi

md. rioni

14 daavadebis gadamtani mwerebis droebiTi habitatebis gamravleba, mag: tborebi. tborebis warmoqmna karierebSi, miwis TxrilebSi xelsayrel garemos qmnis koRoebisa da sxva daavadebebis gadamtanebi mwerebis warmoqmna-gasamravleblad. infeqciasaSiSi biologiuri masalis rekontaminacia (mag.: jilexi) miwis samuSaoebis dros daavadebebis gavrcelebis wyaros axlos (anu, araregistrirebuli jilexis wyaro).

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

15 janmrTelobis safrTxeebi xmauris, haerSi emisiebis da mtvris arsebobiT da gamobolqviT moZravi manqanebidan mSeneblobis procesSi.

diax

saSualo

mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

16 arqeologiuri zonebze gavlena diax gzis gaswvriv mTel sigrZeze, didi albaToba cnobili adgilebis gaswvriv moyvanilia danarTSi 3.

17 safrTxis Semcveli samoZrao pirobebi adre arsebul gzebze, sadac mimdinareobs mSenebloba.

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

18 arsebuli infrastruqturis zemoqmedeba

magistrali kveTs an gverdiT misdevs axlo distan-ciaSi mraval mniSvnelovan infrastruqturul sis-temas: 1. rkinigzas

potenciuri gavlena:: rkinigzis dazianeba

saavtomobilo sagzao moZraobis da sarkinigzo transportirebis usafrTxoeba

2. eleqtrogadamcemi xazebi, 3. gazsadeni milebi (kerZod, ) potenciuri gavlena:: sxva infrastruqturli sistemebis dazianeba 4. navTobsadeni potenciuri gavlena:: sxva infrastruqturli sistemebis dazianeba

5. sairigacio arxebi

potenciuri gavlena::

dazianeba gzis mSeneblobis dros

saSualo an maRa-li

sof. Sorapani

quTaisi

sof. axalsofelTan

21 arxi, rionis hesis arxTan erTad

Page 56: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

56

dabinZureba sagzao moZraobis Sedegad warmoqmni-li mtvriT da eqsploataciis Sedegad emisiebiT

19 sagzao SemTxvevebis riski ganpirobebulia saavto-mobilo transportis sagzao moZraobiT, ramac SesaZloa gamoiwvios toqsikuri masalebis gaJonva, feTqebadi tvirTis detonacia, fizikuri ziani an gardacvaleba.

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze; sensitivuri zonebi. dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

garemoze potenciur zemoqmedebaTa xasiaTi - mSeneblobis etapi

saqmianoba zemoqmedeba

zemoqmedebis xasiaTi

pirdapir

i

arapir

dapir

i

dad

ebiT

i

uar

yofiT

i

Seqcevad

i

Seu

qcevad

i

droeb

iTi

nar

Ceni

gruntis gawmenda da gasworeba ganTvisebis derefanSi

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

axali savali gzis mSenebloba, safaris dageba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

karieris damuSaveba landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

Page 57: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

57

karierebidan qviSis da xreSis transportireba. samSenebo masalebis mowodeba .

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

arsebuli savali gzis reabilitaciis procesSi Zveli safaris nawilis daSla

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

zedmeti gruntis da narCenebis ganTavseba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

5.1.3 garemoze zemoqmedeba – funqcionirebis faza

# III. funqcionirebis faza

magistralis sareabilitacio proeqtis potenciuri xangrZlivi zemoqmedebis Sedegebi

(fizikuri faqtorebis – moZraobisa da avariebis zemoqmedeba)

diax/ ara

simwvave

zona

20 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) da miwis zolebi magistralis marjvena mxares

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

Page 58: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

58

21 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) misasvlel (meorexarisxovan) gzebze, miwis karierebTan, nagavsayarebTan, mSene-belTa banakebi da teqnika-danadgarebis sadgomebi.

diax

mciredi

unda ganisa-zRvros mSeneb-lobis deta-luri sainJin-ro dagegmvis adreul etapze

22 proeqtis ganxocielebiT gamowveuli mewyrebi, gruntis dacurebebi, da masebis sxva moZraobebi miwis Wrisas (xeebis Wra, da mcenareuli safaris moSoreba damrec kalTebze, drenaJis saxecvlile-bebi, reliefisa da niadagis simkvrivis Secvla da a.S.)

ara ara

23 miwis WriT da TxrilebiT gamowveuli eroziebi da droebiTi gazrdili Warbi leqi bunebriv sadre-naJo kalapotebSi. miwis erozia gzis kalapotis qveS, romelic daxu-ruli an Ria sadrenaJo arxebidan gamomavali

koncentrirebuli nakadis zemoqmedebis qveS eqceva.

diax

saSualo

ZiriTadad -zestafonis SemovliTi gzis seqtorSi.

24 landSaftis cvlileba sanapiro zolSi Rrma Wre-bis Sedegad, Txrilebisa da karierebis WriT. da-zianebuli landSafti (gzis WriT gamowveuli mewyrebi da gruntis dacureba, da a.S.)

diax

saSualo

gzis gaswvriv mTel sigrZeze;

karierebi

25 magistraliT gadakveTili mdinareebis da nakadu-lebis hidrologiuri saxecvlileba, gamowveuli xidebis mSeneblobiT, damcavi mopirkeTebiT, napir-damcavi nagebobebiT, da sxva teqnikuri daniS-nulebis mSenebllobebiT da msgavsi zemoqmedeba infrastruqturaze, sasoflo-sameurneo savargu-lebze da ekosistemebze gzis mimdebare terito-riebSi.

ara ara

26 miwiszeda da miwisqveSa sadrenaJo sistemis saxe-cvlilebebi (sadac gza kveTs wylis guburebs, wyaroebs da a.S. )

ara ara

27 gazrdili Sewonili leqi mdinaris dinebis ka-lapotebSi, gamowveuli samSeneblo zonaSi ero-ziiT da axali gzis, miwis WriT, TxrilebiT da nagavsayarebiT. gauarsebuli wylis xarisxi da gazrdiili leqianoba.

diax

mciredi

zestafonis SemovliTi gzis seqtorSi md.yvirila

28 niadagisa da wylis dabinZureba mSeneblobis procesSi sawvaviT, labrikantebiT, saRebavebiT magistralis monakveTis gaswvriv mTels sigrZeze

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

29 niadagisa da zedapiruli wylebis dabinZureba eqvemdebareba herbicidebis zemoqmedebiT mcenareuli safaris an qimikatebiT dabinZurebuli mtvris controls.

ara ara

30 movla-Senaxvis da saremonto samuSaoebis dros asfaltis warmoebiT haeris dabinZureba.

diax

mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

31 haeris dabinZureba manqana-danadgarebis funqcio- diax dasaxlebuli

Page 59: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

59

nirebisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili mtveri.

mciredi punqtebis kveTebSi

32 xmauriT dabinZureba teqnikis eqspluataciisas mSe-neblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis region-nebSi. adgilze warmoqmnili xmauri

diax

mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

33 gzispira nagavi diax

saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

34 axali xelsayreli garemos Seqmna daavadebebis ga-damtani mwerebisTvis, rac sazianoa adamianebisa da cxovelebisTvis..

diax

saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

35 daavadebebis, mavneblebis, sarevelebisa da sxva arasasurveli organizmebisTvis xelsayreli kori-doris warmoqmna.

diax

saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

36 moZravi avtomobilebidan gamobolqvili mtvriT gamowveuli janmrTelobis safrTxeebi

diax

mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

37 uSualod magistraluri gzis monakveTis gauvaloba, mosaxleobis gadaadgileba da iZulebiTi gadasaxleba

didi qalaqebis axlos da intensiuri fermeruli meurneobebis adgilebTan axlos xalxi SesaZloa dazaraldes

ix. p. 6.2 dasaxlebuli punqtebis kveTebSi;

gansakuTreb. mniSvneloba sof. axalsofelTan;

ix. p. 6.2

38 Caixergeba saxlebidan meurneobebamde misasvleli gzebi, gaizrdeba am gadaadgilebis xangrZlivoba

diax

mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi ix. p. 6.3

39 ara-saavtomobilo transportirebis gauareseba magistralis koridorSi gamavalobis Semcireba-Seferxebis gamo.

ara ara

40 gzispira komerciuli, industriuli, samosaxlo da arakontrolirebadi mSeneblobis stimulireba

diax

mciredi

diax mciredi

ix.p.6.3

41 dagegmili da ukanono Sesvla adgilobrivi mosax-leobis kuTvnil teritoriebze momxdurebisa da brakonierebis mxridan, rac seriozul socialur da ekonomikur dezintegracias gamoiwvevs

ara ara

#

eqspluataciis fazaSi mosalodnel sagzao SemTxvevebTan dakavSirebuli zemoqmedeba

diax / ara

simwvave

42 sagzao SemTxvevebis riski ganpirobebulia saavto-mobilo transportis sagzao moZraobiT, ramac SesaZloa gamoiwvios toqsikuri masalebis ga-Jonva, feTqebadi tvirTis detonacia, fizikuri ziani an gardacvaleba (ix. “saSiSi masalebis marTvis” nawili)(ix. “sazogadoebrivi jandacvisa da usafrTxoebis” nawili).

diax

saSualo

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

RoW –is mTel sigrZeze

Page 60: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

60

garemoze potenciur zemoqmedebaTa xasiaTi - mSeneblobis etapi

saqmianoba/faqtori zemoqmedeba

zemoqmedebis xasiaTi

pirdapir

i

arapir

dapir

i

dad

ebiT

i

uar

yofiT

i

Seqcevad

i

Seu

qcevad

i

droeb

iTi

nar

Ceni

xazovani nagebobebis fizikuri arseboba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + +

emisiebi

xmauri, vibracia

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

transportis moZraoba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + +

xmauri, vibracia + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

SekeTeba-aRdgeniTi samuSaoebi

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ +

emisiebi + + +

xmauri, vibracia + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

avariebi landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

Page 61: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

61

5.2. atmosferul haerSi emisiebTan dakavSirebuli zemoqmedeba

atmosferul haerSi emisiebTan dakavSirebuli zemoqmedeba da

Sesabamisi Semarbilebeli zomebi miekuTvneba im mniSvnelovan sakiTxTa wres, romlebic tipiur saavtomobilo gzebis proeqtebisaTvis. es sakiTxebi ufro detalurad aris ganxiluli danarT 5-Si. qvemoT Cven mogvyavs saavtomobilo moZraobis mimdinare da prognozirebuli inten-siobis pirobebSi avtotransportis emisiebis analizis mokle reziume.

ატმოსფერულ ჰაერზე ზემოქმედება არსებულ პირობებში.

მოძრაობის ინტენსივობის წარმოდგენილი მონაცემების საფუძველზე

შესრულებულია ავტოსატრანსპორტო ნაკადების მიერ ემისიის გაანგარიშებები

თვითეული მონაკვეთისათვის (I მონაკვეთი-ზესტაფონის ასაქცევი გზა; II

მონაკვეთი-ზესტაფონი-ქუთაისის გზა; III მონაკვეთი-ქუთაისის ასაქცევი გზა;

IV მონაკვეთი- ქუთაისი-სამტრედიის გზა).

თვითეული მონაკვეთისათვის გაანგარიშებები შესრულებულია 500 მეტრიანი

მონაკვეთებისათვის (რადგან მონაკვეთების სიგრძის მიუხედავად მოძრაობის

ინტენსივობა საპროექტო ტრასებზე მნიშვნელოვნად არ იცვლება) და

ძირითადი შედეგები მოცემულია ჩანართ № 1.1-1.4-ში (danarTi 5).

აღნიშნული გაანგარიშებებით შესრულებულია ტრასის მიმდებარე

ტერიტორიების ჰაერის ხარისხის მოდელირება არახელსაყრელ

მეტეოპირობებში საანგარიშო სწორკუთხედისათვის გეომეტრიული ზომებით

700 მ x 100 მ-ზე, ბიჯით 50 მ. საპროექტო ტრასის ღეძულა გამყოფი ხაზის ამ

სწორკუთხედში ცენტრალური განლაგებით. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა

ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციები დამატებით გაანგარიშებულია 2

საკონტროლო წერტილში ტრასის ღეძულა გამყოფი ხაზის მართობულად 25

(წერტ № 1) და 50 (წერტ № 2) მეტრის დაშორებით.

გაანგარიშებების გრაფიკული გამოსახულებები წარმოდგენილია ჩანართ № 2-

ში (danarTi 5).

როგორც გაბნევის ანგარიშის შედეგებიდან ჩანს (ჩანართი №3.1-3.4 ;

danarTi 5), დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ფორმირებული მაქსიმალური

კონცენტ-რაციების სივრცითი განაწილება საკონტროლო წერტილებში (№1 და

№ 2) შემდეგია: დამაბინძურებელი

ნივთიერებები

მონაკვეთის დასახელება

I II III IV

საკონტროლო წერტილის № 1 2 1 2 1 2 1 2

აზოტის დიოქსიდი 0,23 0,14 0,33 0,21 0,24 0,15 0,29 0,18

აზოტის ოქსიდი 0,0077 0,0048 0,01 0,007 0,0081 0,0051 0,0098 0,0062

ჭვარტლი 0,0016 0,001 0,0024 0,0015 0,0018 0,0011 0,002 0,0013

გოგირდის დიოქსიდი 0,0027 0,0017 0,0037 0,0024 0,0031 0,0019 0,0034 0,0021

ნახშირბადის ოქსიდი 0,04 0,02 0,05 0,03 0,04 0,02 0,05 0,03

ბენზ(ა)პირენი 0,0017 0,0011 0,0034 0,0021 0,0017 0,0011 0,0017 0,0011

ფორმალდეჰიდი 0,0039 0,0024 0,0063 0,0040 0,0049 0,0031 0,0053 0,0034

ბენზინის ფრაქცია 0,0042 0,0026 0,0056 0,0035 0,0042 0,0026 0,005 0,0031

ნავთის ფრაქცია 0,002 0,0012 0,0034 0,0021 0,0027 0,0017 0,0027 0,0017

ჯამური ზემოქმედების

ჯგუფი (აზოტისა და

გოგირდის დიოქსიდები)

0,23 0,14 0,33 0,21 0,25 0,16 0,29 0,18

Page 62: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

62

როგორც გაანგარიშებები ცხადყოფს, დამაბინძურებელ ნივთიერებათა

ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციები არ აჭარბებს ნორმირებულ

სიდიდეებს და საპროექტო ტრასების მიმდებარე ტერიტორიების ჰაერის ხარისხის

მნიშვნელოვანი გაუარესება არ არის მოსალოდნელი.

ატმოსფერულ ჰაერზე ზემოქმედება prognzirებულ პირობებში.

რაც შეეხება “ზესტაფონი-ქუთაისი- სამტრედიის გზის”პროექტში

პერსპექტიული ემისიის შედეგად ჰაერის ხარისხის მოდელირებას, შესაძლებელია Semdegi miaxloebiTi Sefasebis warmodgena:

“ჰაერის ხარისხი ტრასის მიმდებარე ტერიტორიებისათვის 2030 წლისათვის

პროგნოზირებადი მოძრაობის ინტენსივობის გათვალისწინებით შესაძლებელია

შეფასდეს არსებული მდგომარეობის ამსახველი მაჩვენებლების ხაზობრივი

ინტერპოლაციით და შედარების კონსერვატიული მიდგომით (არ შეიცვლება

ემისიის კოეფიციენტები). ასე მაგალითად, მონაკვეთების მიხედვით

1. ზესტაფონის ასაქცევი გზა

პროგნოზირებული მოძრაობა

2007 წელი 5026 ავტომობილი/დღეღამეში

2030 წელი 19568 ავტომობილი/დღეღამეში.

გადამყვანი კოეფიციენტი 3,89

2. ზესტაფონი – ქუთაისი მონაკვეთი

პროგნოზირებული მოძრაობა

2007 წელი - 7039 ავტომობილი/დღეღამეში

2030 წელი - 27406 ავტომობილი/დღეღამეში.

გადამყვანი კოეფიციენტი 3,89

3. ქუთაისის ასაქცევი გზა (აღმოსავლეთის მონაკვეთი)

პროგნოზირებული მოძრაობა

2007 წელი - 5067 ავტომობილი/დღეღამეში

2030 წელი - 18505 ავტომობილი/დღეღამეში.

გადამყვანი კოეფიციენტი 3,65

4. ქუთაისი სამტრედიის მონაკვეთი

პროგნოზირებული მოძრაობა

2007 წელი - 6262 ავტომობილი/დღეღამეში

2030 წელი - 22866 ავტომობილი/დღეღამეში

გადამყვანი კოეფიციენტი 3,65

აღნიშნული კოეფიციენტების გამოყენებით შედგენილია დამაბინძურებელ

ნივთიერებათა ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციების სივრცითი განაწილება

საკონტროლო წერტილებში (№1 და № 2)

Page 63: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

63

დამაბინძურებელი

ნივთიერებები

მონაკვეთის დასახელება

I II III IV

საკონტროლო წერტილის № 1 2 1 2 1 2 1 2

აზოტის დიოქსიდი 0,89 0,54 1,28 0,81 0,87 0,54 1,05 0,65

აზოტის ოქსიდი 0,03 0,02 0,04 0,03 0,029 0,018 0,035 0,022

ჭვარტლი 0,006 0,004 0,009 0,005 0,006 0,004 0,0073 0,0047

გოგირდის დიოქსიდი 0,01 0,006 0,014 0,009 0,017 0,007 0,012 0,008

ნახშირბადის ოქსიდი 0,155 0,077 0,19 0,11 0,146 0,073 0,18 0,11

ბენზ(ა)პირენი 0,0066 0,004 0,013 0,008 0,006 0,004 0,006 0,004

ფორმალდეჰიდი 0,015 0,009 0,024 0,015 0,017 0,011 0,019 0,012

ბენზინის ფრაქცია 0,016 0,010 0,021 0,013 0,015 0,009 0,018 0,011

ნავთის ფრაქცია 0,007 0,004 0,013 0,008 0,009 0,006 0,009 0,006

ჯამური ზემოქმედების

ჯგუფი (აზოტისა და

გოგირდის დიოქსიდები)

0,89

0,54 1,28 0,81 0,91 0,58 1,05 0,65

როგორც ცხრილის ანალიზი აჩვენებს, მაქსიმალური გადაჭარბება არ

აღემატება დასაშვების 28%-ს, თუმცა გასათვალისწინებელია ის გარემოება, რომ

2030 წლისათვის ემისიის არსებული კოეფიციენტები მნიშვნელოვნად შემცირდება

და ამასთან აზოტის დიოქსიდის დღეს არსებული ეროვნული სტანდარტი

(0,085მგ/მ3) უახლოეს პერიოდში (1-2 წელი) შესაბამისობაში მოვა ევროკავშირის

ნორმასთან (0,2 მგ/მ3), რის შესახებაც მისაღები გადაწყვეტილება უკვე ასახულია

საქართველოს კანონში “ატმოსფერული ჰაერის დაცვის შესახებ”, კერძოდ

“ატმოსფერული ჰაერის ხარისხის შეფასებისა და მართვის შესახებ” 1996 წლის 27

სექტემბრის № 96 /62/EC დირექტივის შესაბამისად.

გამომდინარე ზემოთაღნიშნულიდან საპროექტო გზის მონაკვეთების

მიმდებარე ტერიტორიებზე ჰაერის ხარისხი პერსპექტივაში არ გამოიწვევს

ნორმირებული სიდიდეების გადაჭარბებას”. sagzao emisiebis zegavlenis Semarbilebeli zomebi SeiZleba

daiyos adgilobriv/proeqtiT gaTvaliswinebul zomebad da sazogado regulatorul/centralizebul zomebad. adgilobrivi zomebi: gamwvanebis optimaluri dagegmva dasaxlebuli punqtebis siaxloveSi emisiis zemoqmedebisgan dacvis mizniT. zogadi zomebi: saxelmwifo kontroli sawvavis xarisxze, Zravis teqnikur momsaxureobasa da teqnikur pirobebTan Sesabamisobaze. mSeneblobasTan dakavSirebuli emisiebis zemoqmedebis da Serbilebis sakiTxebi ganxilulia p. 5.4-Si

Page 64: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

64

5.3. xmaurTan dakavSirebuli zemoqmedeba

xmauri Cveulebriv erT-erT yvelaze tipuri da mniSvnelovani gavlenaa damaxasiatebeli gzis sareabilitacio proeqtebisTvis. es sakiTxi ufro detalurad ganxilulia danarTSi 6. aq Cven mokled mogvyavs analizis Sedegebi.

mSeneblobis faza

mSeneblobasTan dakavSirebuli xmauris donis uxeSi gamoTvlebis

Sedegad, Segvilia vivaraudoT, rom xmauris zemoqmedebis are ar aRemateba 320 metris radiuss. es niSnavs, rom soflis dasaxlebebi ar iqneba dazianebuli am xmauriT. arc ekologiurad sensitivuri zonebi dazaraldebian am xmauriT. xmauris donis droebiTi umniSvnelo gazrda samSeneblo moednebidan 300 m radiusSi absoliturad misaRebi gavlenaa. Tumca, unda iTqvas, rom SesaZlebelia am gavlenis Serbileba-Semcireba Zravis movla-SEnaxis praqtikuli instruqciebis dacviT da arasaoperacio modulSi Zravis muSaobis aRkveTiT. erTaderTi SezRudva, rac rekomendebulia am SemTxvevaSi, aris Ramis samuSaoebis minimizeba gzis seqtorSi quTaisTan da sxva dasaxlebebTan siaxloves. Ramis samuSaoebis sxva adgilebi, romebic mdebareoben dasaxlebuli punqtebidan Sors, SesaZloa ganxorcieldes rame SezRudvebis gareSe.

funqcionirebis faza

sagzao moZraobiT gamowveuli xmauri ar igrZnoba magistralidan

ukve 160 metris moSorebiT. 2030 wlamdec ar aris mosalodneli zemoqmedebis sagangaSo mateba, sagzao moZraobis intensivobis dRevandelTan SedarebiT savaraudo zrdis miuxedavad. faqtobrivad, proeqtis ganxorcieleba gamoiwvevs xmauriT gamowveuli zianis SemcirebasTan dasaxlebul punqtebSi, ramdenadac yvelaze mWidrod dasaxlebuli zonebi, rogoricaa zestafoni da quTaisi, uzrunvelyofili iqneba SemovliTi gzebiT.

mxolod ori seqtori, sadac xmauriT gamowveuli zianis Serbileba iqneba saWiro specialuri saSualebebiT, aris Semdegi: a) zestafonis SemovliTi gza (700 m sigrZis gza ekvris mWidrod dasaxlebul punqtebs zestafonis Crdilo-aRmosavleTiT da 300 m gzis nawili sofel qvemo saqaras) da b) Seswavlili gzis bolo monakveTi sof. axalsofelTan (ori 400 m-iani qve-seqtori).

Page 65: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

65

sur. mWidriod dasaxlebuli zona zestafonis Crdilo-aRmosavleTiT

gazrdili sagzao moZraobis zemoqmedebiskompensireba moxdeba

garkveulwilad gzis maxasiaTeblebis gaumjobesebiT (geometriuli da safari) da moZraobis ukeTesi pirobebiT. zemoqmedebis damatebiTi Semarbilebeli zomebi SeiZleba iyos: a) moZraobis siCqaris limitireba; da b) Zravis movla-Senaxvis da remontis kontrolis meqanizmebiT.

5.4. mSeneblobasTan dakavSirebuli sxva saxis zemoqmedebani

5.4.1. mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedebani ganTvisebis zolSi

dabinZurebasTan da narCenebTan dakavSirebuli sakiTxebi

samSeneblo masalebsa da narCenebis arasworma gankargvam (Senaxvis, ganTavsebis da sxv. wesebi) SeiZleba Seqmnas samSeneblo ubanze da sasawyobe teritoriaze wylis/niadagis dabinZurebis saSiSroeba. aRWurvilobis araswori eqspluatacia, teqnikuri momsaxureoba (saremonto samuSaoebma) da sawvaviT Sevseba aseve, qmnis niadagis/wylis dabinZurebis potenciur safrTxes. niadagis dabinZureba

avtomagistralis reabilitaciis proeqtis farglebSi potenciuri damabinZurebeli agentebi (masalebi da nivTierebebi) SeiZleba warmod-genili iyos Semdeg ZiriTadi CamonaTvaliT (CamonaTvali ar aris sruli):

dizelis sawvavi, sazeT-sapoxi masalebi, antifrizi da sxv., rac SeiZleba daiRvaros samSeneblo manqana- meqanizmebidan;

sxvadasxva damabinZurebeli agentebi (mag., asfalti, cementi da betoni);

samSeneblo narCenebi (SesafuTi masala, qva da RorRi, cementisa da betonis narCenebi, xis nafotebi da sxv.);

saSiSi narCenebis Zalzed mcire raodenoba (mag., namuSevari zeTi, zeTiani naWrebi (ZonZebi), naxmari filtrebi,

Page 66: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

66

dabinZurebuli miwa da sxv.), rac narCenebis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens.

wylis dabinZureba

wylis dabinZurebis mizezi sxvadasxvaa, rac moicavs:

sawvavis, zeTis an sxva saSiSi nivTierebis daRvra/gaJonva gansakuTrebiT avtomobilis an manqana-danadgaris sawvaviT Sevsebis dros;

Camonaden wylebSi Setivtivebuli naleqi;

satransporto saSualebebisa da aRWurvilobis recxva an mdinaris/arxis napirsa da fskerze zemoqmedeba maTze mZime aRWurvilobisa da manqana-danadgarebis gadasvlisas;

meoradi dabinZureba adre dabinZurebuli gruntis gaSiSvlebis Sedegad

gaJonili/daRvrili damabinZurebeli nivTierebebi sakmaod

swrafad gadaadgildeba daxril zedapirze wyalsatevisa Tu mdinaris/ arxis mimarTulebiT. wyalSi moxvedris Semdeg misi Sekaveba rTuldeba da SeiZleba mdinaris dinebiT gadatanil iqnas qveda welSi (anu gahyves dinebas da daabinZuros wylis didi farTobi). aqedan ga-momdinare, wylis dabinZurebis SemTxvevaSi saswrafo zomebis miRebas sasicocxlo mniSvneloba aqvs.

samSeneblo ubanze (zolze) niadagis zeda fenis moWris Semdeg niadagis qveda fena SiSvldeba, ramac wvimebis dros SeiZleba gamoiw-vios samuSao ubnidan myari Camonadenis mniSvnelovani zrda samSeneblo saqmianobasTan dakavSirebuli narCenebi (samSeneblo narCenebi) nayari da sxva samSeneblo narCenebi inertuli samSeneblo narCenebi

inertuli narCenebis SesaZlo wyaroebi:

bunebrivi masala (grunti da qva-RorRi, kldovani namsxvrevi masala);

dabinZurebuli niadagi. (mcire albaToba da mcire raodenobebi)

miwis samuSaoTa balansis Sesabamisad nayari praqtikulad mTlianad gamoyenebul iqneba miwayrilebis mosawyobad. Sesabamisad saboloo nayarSi SeiZleba darCes mxolod mcire odenobiT iseTi masala, romelic ver iqneba gamoyenebuli miwayrilebisaTvis. sxva arasaxifaTo samSeneblo narCenebi

sazogadod, arasaxifaTo samSeneblo narCenebs ganekuTvneba Semdegi:

xe-tye (moWrili xeebi da moCexili buCqebi mcire raodenobiT);

liTonis sagnebi (jarTisa da mavTulebis CaTvliT) - SesaZlebelia samSeneblo adgilze metad mcire raodenobiT liTonis narCenebis dagroveba.

saxifaTo samSeneblo narCenebi

Page 67: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

67

saxifaTo narCenebis mcire raodenoba ZiriTadad satransporto saSualebebis teqnikuri momsaxureobis Sedegad grovdeba.

saxifaTo samSeneblo narCenebs ganekuTvneba Semdegi:

Txevadi sawvavis narCeni;

sazeT-sapoxi masalebi, hidravlikuri sistemebisTvis gankuTvnili sapoxi zeTebi;

qimiuri nivTierebebi, rogoricaa antifrizi;

dabinZurebuli niadagi;

gaJonvaze reagirebis operaciebSi gamoyenebuli daRvrili navTobisa da qimiuri nivTierebebis Semwovi masalebi (absorbentebi ;

manqanebis/Zravebis mfiltravi elementi (vazna);

zeTiani ZonZebi, naxmari filtrebi, dabinZurebuli niadagi da sxv.

saxifaTo narCenebi yvela saxis narCenis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens. Sromis, jandacvisa da socialuri dacvis ministris 24.02.2003 wlis brZaneba #36/n–iT gansazRvrulia saxifaTo narCenebis kokretuli saxeobebi, romelTa ganTavseba nebadarTulia municipalur nagavsayrelebze. saxifaTo narCenebis ganTavsebis nage-bobebi da maTi gadamuSavebis danadgarebi saqarTveloSi amJamad ar arsebobs. imis gaTvaliswinebiT, rom mSeneblobis procesSi warmoqmni-li saxifaTo narCenebi ar ganekuTvneba saSiSroebis maRal klass da saxifaTo narCenebis metad mcire raodenobis pirobebSi, miRebuli praqtikaa samSeneblo narCenebis ganTavseba municipaluri myari narCe-nebis nagavsayrelebze. meoradi biologiuri dabinZurebis da saSiSi daavadebebis gavrcelebis riski

arsebobs samarxebis (maT Soris araregistrirebulis) maxloblo-baSi (mag. jilexis samarxebi) miwis samuSaoebis Sesrulebisas biologiuri masalebiT niadagis an wylis xelmeore dabinZurebis da personalisa da axlomaxlo mcxovrebi adamianebis daavadebis riski.

gasaTvaliswinebelia aseve samSeneblo ubnebze gamravlebisaTvis xelsayreli droebiTi bunebrivi habitatebis Seqmna infeqciis gadamtani mwerebisaTvis (xelovnuri guburebi da a.S.) dagubebuli wyalsatevebis warmoqmna karierebSi da a.S. es xels uwyobs koRoebis gamravlebas da infeqciebis gadatanas.

niadagis humusovani fenis danakargebi niadagis fenis moWris Sedegad

moWrili niadagis humusovani da qveda fenis Serevis Sedegad nayofieri fenis dakargva

niadagis fenis gadarecxva araswori Senaxvisa da aRdgenis operaciebis Sedegad;

naleqis Cadineba wyalsatevebSi/mdinareebSi/arxebSi;

niadagis dabinZureba. flora. potenciuri zemoqmedeba minimaluria, Tumca proeqti iTvaliswinebs teritoriis gawmendas xeebisgan. marSrutis SerCevisas mxedvelobaSi iqna miRebuli yvelaze sensitiuri ekologiuri receptorebis (ajameTis nakrZali; saRorias tye) gverdis avla. SerCeuli marSrutis landSafti umeteswilad Zlier gardaqmnilia da

Page 68: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

68

ar gaaCnia ekologiuri Rirebuleba. Tumca, zestafonis SemovliTi gzis mSeneblobam SeiZleba, iqonios uaryofiTi zemoqmedeba tyis momcro monakveTze saavadmyofos Zvel SenobasTan axlos. saWiroa mocemuli ubnis gverdis avla an zemoqmedebis Semcireba mTeli marSrutis gaswvriv detaluri daproeqtebis etapze. gzis gafarToeba zestafoni-quTaisis monakveTze uciloblad gamoiwvevs Wognaris tyis viwro zolis CamoWras arsebuli gzis mosazRvred. gzis rekonstruqciisTvis saWiro gaxdeba tyis daaxloebiT 4 ha farTobis gaCexva. tye ar aris maRali sakonservacio Rirebulebis, Tumca sakompensacio zomebis miReba saWiro iqneba. fauna. potenciuri zemoqmedeba iqtiofaunaze ukavSirdeba mdinareebis SesaZlo dabinZurebas naleqis gazrdili moculobiT CamonadeniT miwis samuSaoebis warmoebisas da sawvavisa da narCenebis araswori marTvis Sedegad. upirveles yovlisa, mxedvelobaSia misaRebi mdinareebi yvirila da rioni. mSeneblobiT gamowveuli xmauri da gamonabolqvi wylis frinvelebisTvis zedmetad Semawuxebeli ar aris. momuSaveTa mxridan brakonierobis albaToba wylis frinvelebTan dakavSirebiT mcirea (naklebad mosalodnelia). zemoqmedebis aRniSnuli saxeebi naklebad savaraudoa, aris droebiTi, umniSvnelo da marTvadi. biologiuri garemos TvalsazrisiT, unda aRiniSnos, rom arsebuli gzis rekonstruqcia (zestafoni-quTaisis gza), proeqtis mixedviT, ar gamoiwvevs faseuli habitatis an eko-sistemebis gaqrobas an amJamad xeluxlebeli bunebrivi habitatebis xelaxal danawevrebas. axali SemovliTi gzebis mSenebloba raime SesamCnevi zemoqmedebaiT ar xasiaTdeba, radgan marSruti kveTs qalaqisa da soflis Zlier gardaqmnil landSaftebs. landSafti. proeqtis ganxorcielebis gegma ar iTvaliswinebs maRali Rirebulebis mqone landSaftis mniSvnelovnad Secvlas. erTaderTi Seuqcevadi zemoqmedebaa miwis nakveTis damatebiT gawmenda xeebisgan, raca aucilebelia saavtomobilo trasis damatebiTi savali nawilis gasayvanad Wognaris tyis monakveTTan da patara tyis maxloblad, romelic mdebareobs zestafonis Zveli saavadmyofos maxloblad. wyalmoxmareba. wylis moxmareba saWiro gaxdeba proeqtiT gaTvaliswinebuli teqnikuri momsaxureobis samuSaoebisTvis procesSi da mtvrisgan dacvis mizniT (wylis satvirTo cisternebis gamoyenebiT). am miznisTvis wylis saWiro raodenoba didi ar aris da wylis mozidva SesaZlebelia proeqtis samuSao ubnebTan axlos mdebare teritoriidan (kerZod, mdinareebidan). Tumca, wylis moxmarebisa da xarjvis zRvrebis gaangariSeba da Sesabamisi dadgenilebebis dacva aucilebelia. zemoqmedeba arqeologiur ubnebze. miwis gawmendis, mosworebisa da Txris samuSaoebi ukavSirdeba miwisqveSa arqeologiuri naSTebis dazianebis safrTxes. mocemul teritoriaze metad savaraudo arqeologiuri adgilebi miTiTebulia danarTSi 3. Tumca, meores mxriv, arqeologiuri ubnebi, romlebic ar aris danarTSi miTiTebuli, SeiZleba iseTive sensitiuri iyos samSeneblo samuSaoebisadmi, rogorc nacnobi adgilebi, radgan me-3 danarTSi mocemuli istoriuli mimoxilvis Tanaxmad (p. 3.7), proeqtis ganxorcielebis mTeli teritoria warmoadgens istoriuli da arqeologiuri interesis obieqts. nacnobi adgilebis dadgena moxda ZiriTadi samSeneblo

Page 69: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

69

samuSaoebis dros, kerZod, arsebuli saavtomobilo trasis mSeneblobisas. rac Seexeba sxva ubnebs, maTi sistematuri Seswavla ar ganxorcielebula. sabWoTa periodSi trasis mSeneblobisas materialuri kulturis zogierTi arqeologiuri Zegli ganadgurda. amdenad, gansakuTrebuli yuradRebaa saWiro ara mxolod mSeneblobis axal ubnebze, aramed ubnebze, sadac arsebuli 2-savalzoliani saavtomobilo gza unda gafarTovdes 4 saval zolamde. satransporto moZraobiT gamowveuli zemoqmedeba uxeSi angariSiT, samSeneblo derefnis saWiro ubnebze saWiro raodenobis inertuli masalis misawodeblad saWiro gaxdeba didi tvirTamweobis satvirTo avtomobilis daaxloebiT 250000 reisi. am mimarTebiT mosalodnelia sxvadasxva saxis zemoqmedeba:

xmaurisa da vibraciis gavlena

satransporto sacobebi (Sewuxeba)

haeris dabinZureba (mtveri, gamonabolqvi)

talaxi gzebze

satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba, teqnikuri momsaxureoba da recxva da am operaciebTan dakavSirebuli niadagisa da wylis dabinZurebis safrTxe.

saavtomobilo moZraobis Seferxeba. uxeSi angariSiT, samSeneblo derefnis saWiro ubnebze saWiro raodenobis inertuli masalis misawodeblad saWiro gaxdeba didi tvirTamweobis satvirTo avtomobilis daaxloebiT 250000 reisi. samSeneblo ubnebi garkveul safrTxes uqmnis mosaxleobis usafrTxoebas da amdenad, usafrTxoebis wesebis dacva mniSvnelovania. adgilobriv satransporto moZraobaze SeiZleba, gavlena iqonios proeqtis ganxorcielebasTan dakavSirebulma satransporto saqmianobam. zemoqmedebis es saxe droebiTia, umniSvnelo da marTvadi. xangrZlivi zemoqmedeba adgilobriv satransporto moZraobaze unda iyos sasargeblo.

infrastruqtura. identificirebuli mTavari infrastruqturis elementebi SesaZloa daziandes qvemoCamoTvlili samSeneblo samuSaoebis ganxorcielebis Sedegad:

rkinigza rkinigza (erTi rTuli kveTa mdebareobs gzis dasawyis monakveTSi, md. yvirilas gadakveTisTanave sofel SorapanTan).

Page 70: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

70

sur: rkinigzis gadakveTa – dagegmili xidi md. yvirilaze sof, SorapanTan

meore rTuli rkinigzis kveTa mdebareobs md. rionis gada-kveTasTan (rkinigza gasdevs rionis marcxena sanapiros) quTaisTan (SemovliTi gza).

mesame rTuli kveTa mdebareobs md. rionis gadakveTis wertilTan momaval magistralze quTaisis dasavleTiT – samtrediisken gzaze. zusti kveTis adgili gansazRvruli da moniSnuli iqneba detaluri proeqtirebis etapze. arxebi

magistrali sul 21-mde sarwyav arxs kveTs Tavisi marSrutis sigrZeze. miuxedavad imisa, rom arxebis umetesi nawili mobetonebulia da wyali daculia kontaminirebuli gruntidan infiltraciis an kalapotidan gadmosvlis dros dabinZurebisgan, sacaraudod mosalodnelia magistralze avtomanqanebis mimosvlis dros warmoqmnili mtvrisgan da emisiisgan dabinZurebuli naleqebis mizeziT wylis arasasurveli dabinZureba. es ar aris ZiriTadi sakiTxi, Tumca aucileblad unda iqnas gaTvaliswinebuli safrTxeebis Semcireba-Serbilebis RonisZiebebis dagegmvisas.

Page 71: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

71

sur. magistralis samxreTis me-3 qveseqtorSi arsebuli arxi

milsadenebi. gazis milsadeni RoW magistralis marSrutis xazis bolo monakveTTan – sof. axalsoflis midamoebSi gadis. miwis samuSaoebis dros mosalodnelia milsadenis dazianebis riski.

sur. axalsoflis midamoebSi gamavali milsadeni usafrTxoeba da misawvdomoba. gaZneldeba mSenebelobis adgilebTan misvla da mimdebare teritoriebis misawvdomoba da safrTxe SeeqmnebaT fexiTa da transportiT mosiaruleebs mSeneblobis mimdinareobis manZilze.

Page 72: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

72

5.4.2 mSeneblobasTan dakavSirebuli ekologiuri safrTxeebi inertuli samSeneblo masalebis karierebze

miwis karierebis mdebareoba unda ganisazRvros inJinerTa jgufis mier proeqtis dizainis adreul safexurze. miwis karierebis Semowmeba unda ganxorcieldes licenzirebuli kimpaniebis mier an mSenebel kontraqtors unda hqondes sakuTari licenzia. unda gaTvaliswindes miwis karierebze intensiuri muSaobis potenciuri gavlena mdinaris kalapotze da wyaldidobasaSiS landSaftze, ixtiofaunasa da gruntis wylebze.

4200.000 m3 inertuli masalaa aucilebeli proeqtis saWiroebebisTvis: daxloebiT 1600000 m3 masala SesaZloa daifaros masalebis raodenobebis SemcirebiT. darCenili 2600000 m3 inertuli masala unda iqnas mopovebuli miwis karierebidan.

uxeSi gaTvliT, 250000 gza datvirTuli manqanaa saWiro am moculobis masalis mosawodeblad moTxovnil adgilebze samSenebelo koridorSi. mtvrisa da emisiis gavlena unda gaTvaliswindes riskebis Semcirebis RonisZiebebis dagegmvisas, iseve, rogor mdinaris savaraudo dabinZureba sawvavis Sevsebisa da satransporto operaciebis arasaTanado warmarTvis gamo. (ix. 5.3.1) samenejmento gegmaSi unda iqnas gaTvaliswinebuli xsenebuli damatebiTi savaraudo riskebi.

5.4.3 mSeneblobasTan dakavSirebuli ekologiuri safrTxeebi mSenebelTa droebiTi banakis adgilze

mSenebelTa banakis adgilmdebareoba unda ganisazRvros proeqtis

detaluri dizainis stadiaSi. banakis mSeneblobisa da funqcionirebis potenciuri gavlena SesaZloa amgvarad gaviazroT:

miwis zeda fenebis potenciuri dazianeba

sawvavis Senaxvasa da SevsebasTan dakavSirebuli dabinZureba

kanalizaciasTan dakavSirebuli dabinZureba

narCenebis marTva

5.4.4 mSeneblobasTan dakavSirebuli ekologiuri safrTxeebi asfaltis sawarmoo adgilebze

mSenebel kontraqtors asfaltiT uzrunvelyofs momwodeblebi,

da, gamomdinare aqedan, asfaltis sawarmoebis garemoze gavlenis faqtori ar CaiTvleba uSualod proeqtis gavlenad garemoze. Tumca, unda iTqvas, rom asfaltis mwarmoebeli qarxnebis gavlena garemoze (kerZod, emisiebi, narCenebis ganTavseba da dabinZureba) unda CaiTvalos proeqtis arapirdapir gavlenad, arsebuli sawarmoebis mier asfaltis gazrdili warmoebis gamo.

asfaltis sawarmoebis pirdapiri gavlena (landSaftis degradacia, emisiebi da mtvei, xmauri, a.S.) gaTvaliswindeba im SemTxvevebSi, Tuki mSenebeli kompania gadawyvets sakuTari asfaltis moZravi (mobiluri) sawarmos gamoyenebas. aseT SemTxvevaSi unda momzaddes Sesabamisi garemosdacviTi Sefaseba da garemoze gavlenis nebarTva unda iqnas aRebuli am sawarmos montaJisa da funqcionirebisaTvis.

Page 73: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

73

6. socialuri zemoqmedebis Sefaseba

6.1. miwis SeZenasTan da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi

miwis Sesyidvis zemoqmedeba da masStabi da gansaxlebis

procedurebis xarjebi miaxloebiT Sefasda teqnikuri daxmarebis gundis mier gzis marSrutebis SemoTavazebul variantebis, 2002 wlis sakadastro rukebisa da adgilze gasvlis Sedegebis mixedviT. gansaxlebis skringingis Sedegad gakeTda daskvna, rom proeqtis gansaxorcieleblad saWiroa kerZo sakuTrebaSi arsebuli 600-ze meti miwis nakveTis Sesyidva, mosaxleobis fizikuri gadaadgileba da Sesabamisad, gansaxlebis samoqmedo gegmis SemuSaveba. samuSao ubanze samSeneblo samuSaoebi ar daiwyeba zemoqmedebis qveS myof pirebze kompensaciis srul gacemamde. gacemuli kompensacia unda akmayofilebdes zemoqmedebis qveS myofi pirebis moTxovnas, unda Seesabamebodes saqarTvelos kanonmdeblobasa da saerTaSoriso finansuri institutebis-s dadgenilebebs.

zemoqmedebis buferi (derefani), saproeqto gundis monacemebis mixedviT, warmoadgens 40 m siganis samSeneblo derefans (20 m Sua gamyofi xazis orive mxares), romelic met-naklebad gafarTovdeba yrilisa da Rrma gayvanis ubnebze.

qvemoT mocemul cxrilSi mogvyavs monacemebi sxvadasxva SemoTavazebuli alternativebis Sesaxeb. gansaxlebis kompensaciis xarjis miaxloebiT Sefasebas safuZvlad udevs is mosazreba, rom soflebSi kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwis nakveTebis umetesoba, romlebzec unda gaiaros gzam, sasoflo-sameurneo daniSnulebisaa.

quTaisisa da zestafonis meriebis mier miTiTebuli saorientacio sabazro fasebi SeiZleba gamoyenebul iqnas miwis Sesyidvis xarjisa da dangreul Senobebze gasacemi kompensaciis miaxloebiT Sesafaseblad. soflebi farcxanayanevi da qvitiri kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwis Rirebuleba saavtomobilo trasasTan axlos (mis gaswvriv) – 5-7 aSS dolari/kv.m. soflis centrSi - 1 -1,5 Gel/kv.m. 2-sarTuliani saxlebis Rirebuleba – 15000-17000 aSS dolari/kv.m. soflebi zemo da qvemo mesxeTi - kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwis Rirebuleba - 1 lari/kv.m. 2-sarTuliani saxlebi - 20000 aSS dolari sofeli naxSirRele kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwis Rirebuleba - 055-0,66 lari/kv.m. 2-sarTuliani saxlebi - 12000 - 15000 aSS dolari miaxloebiTi Sefasebis safuZvlebi: kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwis Rirebuleba - 1 aSS dolari/kv.m. kerZo saxlis Rirebuleba – 20000 aSS dolari saxelmwifos sakuTrebaSi arsebul saxlebze kompensaciis gacema saWiro ar aris.

Page 74: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

74

mdebareoba (km.

niSnuli)

sigrZe (m) raodenoba

zemoqmedebis

qveS myofi

kerZo miwis

nakveTebi

saerTo

farTobi,m2

zemoqmedebis

qveS myofi

kerZo miwis

nakveTebi

buferiT

CamoWrili

farTobi,m2

zemoqmedebis

qveS myofi

kerZo miwis

nakveTebi

Senobebis

raodenoba

zemoqmedebis

qveS myofi

kerZo miwis

nakveTebze

buferiT

CamoWrili

miwis

Rirebuleba

zemoqmedebis

qveS myofi

kerZo miwis

nakveTebi

aSS dolari

Senobebis

Rirebuleba

aSS

dolari

gansaxlebis

saerTo

Rirebuleba

aSS

dolari

dasawyisi dasasruli axali

marSruti

arsebuli

gza

zestafonis

SemovliTi

gzis

varianti

gvirabiani

gza

190+600 200+100 9,070 9,500 165 411 304 120 936 27 120 936 540000 660936

gza gvirabis

gareSe

190+770 200+100 8,940 9,330 91 499 992 121 678 27 121 678 540000 661678

zestafoni-

quTaisis

monakveTi

zestafoni -

naxSirRele

200+100 217+100 17,040

17,040 227 708 957 111 527 13 111 527 260000 371527

naxSirRele -

quTaisi

217+100 222+500 5,230

5,400 12 56 469 22 667 1 22 667 20000 42667

quTaisis

SemovliTi

gza –

aRmosavleT

varianti

2-

savalzoliani

Crd.

227+400 N.L. 2,420 2,430*

4-

savalzoliani

Crd.

222+500 N.L. 7,190 7,320* 0 0 0 0 0 0 0

4-

savalzoliani

samxr.

222+500 N.L. 7,280 7,320* 0 0 0 0 0 0 0

quTaisis

dasavleTi

samtrediis

gzamde

Crd.

pirvandeli

N.L. 244+00 8,450 10,640† 144 692 738 183 289 3 183 289 60000 243289

Crd.

gafarToeba

244+00 248+900 5,450 4,940 71 286 720 77 331 3 77 331 60000 137331

samxreTis 1 N.L. 253+400 17,910 20,740† 109 1 141 052 192 505 10 192 505 200000 392505

samxreTis 2 N.L. 253+400 19,490 20,740† 111 2 057 777 153 102 3 153 102 60000 213102

samxreTis 3 N.L. 268+00 32,010 35,340† 189 2 267 332 174 505 4 174 505 80000 254505

Page 75: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

75

6.2. proeqtis socio-ekonomikuri efeqtebi

socialuri garemos arsebuli mdgomareoba aRwerilia me-7 danarTSi. janmrTelobasa da usafrTxoebasTan dakavSirebuli sakiTxebi dafarulia bunebriv garemoze zemoqmedebis nawilSi (p. 5.1 da 8.1.2). teqnikur-ekonomikuri Sefasebis stadiaze gansaxlebis sakiTxebis garda ganxilul iqna proeqtis SesaZlo zemoqmedeba Semdeg socialur aspeqtebze:

1. dasaxlebebis izolireba: axali marSrutis gayvanis Sedegad SeiZleba moxdes dasaxlebebis erTmaneTisgan gamoyofa, rac uxerxulobas Seuqmnis mosaxleobas gadaadgilebis da erTmaneTTan komunikaciis TvalsazrisiT,.

2. adgilobrivi satransporto moZraobis Seferxeba: saavtomobilo trasam SeiZleba Seaferxos adgilobrivi satransporto moZraoba axali marSrutis gadakveTis wertilidan.

3. adgilobrivi saqmianobis mogeba-wageba: axalma marSrutma SeiZleba, gamowivios proeqtis zemoqmedebis qveS myof teritoriaze vizitorebis raodenobis gazrda an Semcireba, rac Sesabamisad, gazrdis an Seamcirebs adgilobrivi saqmianobis Semosavals.

qvemoT Cven mogvyavs Cveni Sefasebebi igive parametrebis da kriteriumebis gamoyenebiT.

No Section sazogadoebebis izolacia (xarisxi 0 - 3)

adgilobrivi satransporto moZraobis Seferxeba (xarisxi 0 -3 )

adgilobrivi saqmianobis mogeba-wageba (xarisxi -1 - +1)

1 zestafonis SemovliTi gza 1 0 0

2 zestafoni-quTaisi 0 0 1

3 quTaisis SemovliTi gza 1 0 1

4 quTaisi-samtredia Crdilo varianti quTaisi-samtredia samxreTi 1 da samxreTi 2 variantebi

1

2

1 1

5 quTaisi-samtredia samxreTi 3 varianti

0 0 1

6 zestafoni-samtredia varianti 0 0 -1

dasaxlebebis danawevrebas da adgilobrivi satransporto moZraobis Seferxebas SeiZleba adgili hqondes quTaisi-samtrediis CrdiloeT marSrutis (soflebi qvemo da zemo mesxeTi) an samxreTis 1 da 2 variantebis (sof. farcxanayanevi) ganxorcielebis SemTxvevaSi. quTaisi-samtrediis samxreTis marSruti 3 ar qmnis dasaxlebebis dayofisa da adgilobrivi satransporto moZraobis Seferxebis safrTxes.

zestafoni-samtrediis variantma SeiZleba garkveuli uaryofiTi zemoqmedeba iqonios adgilobriv saqmianobaze. aRniSnuli ZiriTadad ukavSirdeba biznes-SesaZleblobebis dakargvas gzispira dawesebulebebis adgilobrivi mesakuTreebis mier. quTaisSi warmoebul saqmianobaze mcire masStabis zemoqmedeba arsebuli satransporto nakadis qalaqidan daaxloebiT 10 km manZilze gadanacvlebis gamo imdenad mniSvnelovani ar aris, radgan SemaerTebeli gzis infrastruqtura sakmaod ganviTarebulia

Page 76: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

76

da SeiZleba misi martivad rekonstruireba ise, rom quTaisi ZiriTadi satransporto qselidan ar amovardes.

meores mxriv, quTaisi-samtrediis CrdiloeTisa da samxreTis 1 da 2 variantebis ganxorcielebam SeiZleba, gamoiwvios qalaqis dagegmarebisa da qalaq quTaisis Semdgomi gafarToebis SezRudva samxreTis mimarTulebiT (nikeis quCidan samxreTiT). garkveulwilad, mocemuli zemoqmedeba exeba quTaisi-samtrediis samxreT variants 3. zestafoni-samtrediis variantebi aseTi uaryofiTi zemoqmedebiT ar xasiaTdebian. daskvnis saxiT SegviZlia vTqvaT, rom samxreTis 3 da zestafoni-samtrediis marSrutebi met-naklebad misaRebia socialuri zemoqmedebis TvalsazrisiT. Tumca, zestafoni-samtrediis marSruti ukavSirdeba momatebul ekologiur risks, radgan igi kveTs ajameTis dacul teritoriasTan Zalzed axlomdebare ubans.

saerTod, E-60 saavtomobilo trasis rekonstruqcia saxelmwifo da adgilobrivi saqmianobisTvis udavod sasargeblo iqneba:

gzis gaumjobesebuli infrastruqtura xels Seuwyobs Semosavlian satranzito nakads;

gzis gaumjobesebuli infrastruqtura xels Seuwyobs turizmis ganviTarebas regionSi

adgilobriv mwarmoeblebis (mag., soflis meurneobis produqciis) xelmisawvdomloba bazrebze gaadvildeba da ufro saimedo gaxdeba.

Page 77: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

77

7. alternatiuli variantebis analizi

7.1 proeqtis arganxorcielebis varianti

proeqtis socialur-ekonomiuri sargebloba gamovlinda misi

praqtikuli TvalsazrisiT gamoyenebis Seswavlis dros, romelic Catarda 2003-2004 wlebSi luis bergeris da “transproeqt roudz-“is (Transprojekt

Roads) angariSis da dizainis institutis mier, da 2005 wels – “atkins konsultantsis” (Atkins Consultants Ltd) mier. am Seswavlis Sedegad dadasturda, rom – “ZiriTadad, SemoTavazebuli gzis modernizaciis proeqtis ganxor-cieleba dadebiTad aisaxeba socialur –ekonomikur sferoze, rac gamo-ixateba erovnuli mosaxleobis mTliani ekonomiuri mdgomareobis maCve-neblis zrdaze. ZiriTadi sargebloba gamoixateba imaSi, rom mTavari sat-ransporto arteriis xarisxis gaumjobeseba dadebiT wvlils Seitans erov-nul ekonomikaSi, infrastruqtura iqneba ukeTesi da satranzito gadasaxa-debis mateba mTavrobas saSualebas miscems gaaumjobesos socialuri momsaxureba. adgilobrivi mosaxleoba dasaqmdeba, rac gamoiwvevs Semosuli Tanxebis gamoyenebas adgilobrivi ekonomikis ganviTarebaSi”.

rogorc aRvniSneT, garemosdacviTi Sefasebis mixedviT, romelic Catarda konsultantebis jgufis mier garemos dacvis sakiTxebSi, uaryo-fiTi gavlena mgrZnobiare adgilebSic ki, SesaZloa mogvardes ferdobis gamagrebis teqnologiebis gamoyenebiT, TEM dizainis, samSeneblo standartebis da garmosdacviTi praqtikis gaTvaliswinebiT. amitom raime gansakuTrebuli xarjebi ar dasWirdeba saWiro zomebis miRebas.

saboloo daskvnis mixedviT proeqtis arganxorcielebis varianti gamoiricxa da moxdeba mxolod gzis alternatiuli variantebis Semdgomi analizi.

7.2. mTliani gzis alternatiuli marSrutebi

Sesavali

gansaxilvelad mocemulia zestafoni-samtrediis mTliani trasis

alternatiuli marSrutebis ganlagebis Semdegi segmentebi: adgilmdebareoba(km.Post) Aaxali

ganlageba

dasawyisi dasasruli

zestafonis asaqcevis variantebi

marSruti gvirabiT 190+600 200+100 9,070

marSruti gvirabis gareSe 190+770 200+100 8,940

zestafoni-quTaisis monakveTi

zestafoni - NnaxSirRele

200+100 217+100 17,040

naxSirRele - KquTaisi

217+100 222+500 5,230

quTaisis asaqcevi, aRmosavleTi varianti

Mme-2 rigi CrdiloeTiT 227+400 X 2,420

Mme-4 rigi CrdiloeTiT 222+500 X 7,190

Mme-4 rigi samxreTiT 222+500 X 7,280

KquTaisis dasavleTiT, samtrediis gzisken

arsebuli(originali) xazi CrdiloeTiT

X 244+00 8,450

CrdiloeTiT ganfeniloba 244+00 248+900 5,450

samxreTi 1 X 253+400 17,910

samxreTi 2 X 253+400 19,490

samxreTi 3 X 268+00 32,010

Page 78: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

78

alternatiuli marSrutebis Sedareba moxdeba xarisxiani mraval-kriteriumiani analizis CatarebiT, romelic Caiwereba gzis praqtikuli Seswavlis angariSis daskvnaSi Sesabamisi saerTaSoriso standartebis ZiriTadi teqnikuri moTxovnebis da saqarTvelos mTavrobis moTxovnis Sesabamisad.

. sxvadasxva ganlagebis marSrutebis Sedarebis kriteriumi

proeqtis miznebSi unda aisaxos:

savaldebuloa TEM teqnikur standartebTan da saqarTvelos da

iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankis (JBIC) garemosdacviT gaidlainebTan SesabamisobaSi yofna

garemosdacviTi da socialuri gavlenebi unda Serbildes da kompensacia moxdes Sesabamis doneze

gasaTvaliswinebelia damatebiTi miaxloebiTi xarjebi (im SemTxvevaSi Tu misaRebia/miuRebelia) romelic gamowveulia riskis Serbilebis saWiroebiT

SeniSvnebi meTodologiuri midgomis dros

Sefasebis mimdinare etapze konsultantis mizania Caataros swrafi analizi alternatiuli marSrutebis 4-rigian trasad gardaqmnis, rac gaTvaliswinebulia sagzao departamentis (RDMED) mier. konsultanti Seagrovebs arsebul informacias da Seamowmebs mowodebuli alternatiuli variantebis praqtikulobas da Sesabamisobas. konsultantebi darwmundebian, rom alternatiuli variantebi sruliad akmayofileben bankis moTxovnebs garemosdacviTi Sefasebis da xelaxali dasaxlebis TvalsazrisiT. amis Sedegad konsultantebma unda SeZlon daamtkicon an komentari gaakeTon alternatiuli marSrutebis Sesaxeb, romlebic ganxilulia mTavrobis mier. am etapze konsultantebs ar moeTxovebaT didi, mravalkriteriumiani analizis Catareba potenciuri sargeblobis motanis gamosakvlevad ekonomikaSi, socialur, urbanul, garemosdacviT da sxva sferoebSi, aramed mxolod komentaris gakeTeba alternatiul marSrutebze, romelTa SerCeva moxda mTavrobasTan konsultaciebiT. am midgomis mixedviT Cven gTavazobT xarisxian mravalkriteriumian analizs, romelic, Cveni azriT uzrunvelyofs gadawyvetilebis miRebas. damatebiTi miaxloebiTi xarjebi (im SemTxvevaSi Tu misaRebia/miuRebelia) romelic gamowveulia Serbilebis (mitigation) da kompensaciis saWiroebiT CvenTvis misaRebi da sakmarisia moTxovnebis gaTvaliswinebis Sesabamisad. xarjebis raodenobiTi analizi aris zedmeti da ar aris saWiro gadawyvetilebis misaRebad, aseve ar aris gaTvaliswinebuli proeqtis kompetenciis farglebSi.

teqnikuri moTxovnebi

teqnikuri moTxovnebi da standartebi, romelic dacul unda iqnes proeqtis ganviTarebis yvela etapze, da aseve gamosadegi unda iyos alternatiuli marSrutebis Sesadareblad, ganxilulia mocemuli moxsenebis me-3 TavSi, 3.3 paragrafSi.

Page 79: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

79

zestafonis asaqcevis variantebi

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

marSruti gvirabiT – CrdiloeTis varianti (1 varianti) md. yvirilas gadakveTis Semdeg xidi Sedis 2km. sigrZis gvirabSi

sawyisi wertili Bbolo

wertili sigrZe

marSruti gvirabiT(CrdiloeTi) 190+600 200+100 9,070 marSruti gvirabis gareSe(samxreTi)

190+770 200+100 8,940

Page 80: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

80

Ffaqtorebi 1 varianti(CrdiloeTi) gvirabis varianti

2 varianti (samxreTi) Ggvirabis gareSe varianti

teqnikuri SezRudvebi Pproeqtis miznebis Sesabamisi SezRudvebi (2x2rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specialuri dizainis RonisZiebebi proeqtis miznis gansaxorcieleblad

2km. sigrZis gvirabi misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

SezRudvebi SesabamisobaSi TEM

standartebTan

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi; misaRebi fasebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi; misaRebi fasebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is standartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis limiti (2x2

rigiani trasa)

md. yvirilas napirebze qviani gorakebi

ar aris SezRudvebi

specifiuri dizainis cvlilebebi, saWiro teritoriuli SezRudvebis gadasalaxavad

2km sigrZis gvirabis saWiroeba

ar aris SezRudvebi

mdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

md. yvirila md. yvirila

teqnikuri gadawyvetilebebi xidi xidi Ggeo-saSiSi adgilebi ara ara geo-saSiSi adgilebis Serbileba

ar saWiroebs ar saWiroebs

erozia mcire mcire eroziis Serbileba ara (ZiriTad ferdobebs

gvirabi Cauvlis) Cveulebrivi anti-koroziuli zomebis miReba mSeneblobis dros

garemosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba ar aris mwvave ar aris mwvave Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli

eroziis damcavi zomebis miReba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis miReba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara

Mmewyerebis Serbileba ar saWiroebs ar saWiroebs gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

zestafonis saavadmyofosTan axlos mdebare tyis patara nakveTi

zestafonis saavadmyofosTan axlos mdebare tyis patara nakveTi

Page 81: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

81

Serbilebis zomebis miReba

zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba;

zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba

Ggavlena wylis cxovelebze

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

Serbilebis zomebis miReba

samuSaoebis sezonuri dagegmva; mSeneblobis saukeTeso praqtika da standartebi

samuSaoebis sezonuri dagegmva; mSeneblobis saukeTeso praqtika da standartebi

Ggavlena wylis resursebze

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi;

Serbileba Ggaremos dabinZurebis xelisSemSleli da narCenebis marTvis gegmebi;

Pgaremos dabinZurebis xelisSemSleli da narCenebis marTvis gegmebi;

Page 82: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

82

socialuri SezRudvebi

xelaxla dasaxlebis gavlena

Ddazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 165, teritoria - 120 936 m2, Senobebi -27

Ddazianebuli miwis nakveTebis raodenoba1, teritoria - 121 678 m2, Senobebi -27

Kkompensaciis Rirebuleba

660936 aSS $ 661678 aSS $

gavlena kulturul memkvidreobaze

Ddabali riski Ddabali riski

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris nawili, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmauris Sesamcirebeli zomebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros dar-Cenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleoba-ze, rodesac Catarebu-lia SesaZlo Semarbi-lebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

riskis Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

TEM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

Ppotenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze Ppotenciuri gavlena arxebze

Ppotenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze Ppotenciuri gavlena arxebze

riskis Serbileba Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad

daskvna Sesadarebeli Sesadarebeli

Page 83: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

83

alternativebis Sedareba

xelaxali dasaxlebis sakiTxebi aris yvelaze mniSvnelovani yvela marSrutisTvis. zestafonis asaqcevis variantis SemTxvevaSi, ar aris mniSvnelovani gansxvaveba imaSi iqneba marSruti gvirabiT Tu gvirabis gareSe, es ar moaxdens gavlenas Casaxlebaze. gvirabis variantis SemTxvevaSi zemoqmedeba miwis nakveTebze ufro meti iqneba, magram Senobebis raodenoba da miwis nakveTebis farTi, romelTa kompensacia unda moxdes Sedarebulia. (TiTqmis Tanabaria)

erTaderTi mgrZnobiare adgili am teritoriaze, romelic gasaTvaliswinebelia aris md. yvirila da patara tyis monakveTi zestafonis saavadmyofosTan. aRniSnul receptorebze gzis orive varianti erTi da imave masStabiT moaxdens gavlenas. arqeologiuri adgilebis mixedviTac Sefasebulia gavlena da orive variantis SemTxvevaSi erTnairia. aRniSnuli teritoriis SezRudvebi moiTxovs sxvadasxva teqnikuri gadawyvetilebebis miRebas (mag. gvirabs - CrdiloeTis varianti) da es gavlenas axdens mSeneblobis fasebze. erozia da wyalmarCxi mewyerebi ar warmoadgens gansakuTrebul problemas, romelic didad Secvlis variantebis fasebs.

Page 84: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

84

quTaisis asaqcevi, aRmosavleTi varianti

sawyisi wertili Bbolo wertili sigrZe

Page 85: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

85

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

2 rigi CrdiloeTiT 227+400 N.L. 2,420

4 rigi CrdiloeTiT 222+500 N.L. 7,190

4 rigi samxreTiT 222+500 N.L. 7,280

Ffaqtorebi 1 da 2 variantebi CrdiloeTiT

3 varianti samxreTiT

teqnikuri SezRudvebi Pproeqtis miznebis Sesabamisi SezRudvebi (2x2rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specialuri dizainis RonisZiebebi proeqtis miznis gansaxorcieleblad

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

SezRudvebi SesabamisobaSi

TEM standartebTan

standartuli ganlagebis maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

standartuli ganlagebis maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is stan-dartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis

limiti (2x2 rigiani trasa)

kveTs mdinare

kveTs mdinare

specifiuri dizainis cvli-lebebi, saWiro teritoriu-li SezRudvebis gadasa-laxavad

xidi xidi

Mmdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

md. rioni md. rioni

teqnikuri gadawyveta xidi xidi geo-saSiSroeba ara ara geo-saSiSroebis Serbileba ara ara erozia mdinaris gverdiTi napiris

erozia mdinaris gverdiTi napiris erozia

Eeroziis Serbileba damcavi sainJinro zomebis miReba

damcavi sainJinro zomebis miReba

GgaremosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba ara ara Eeroziis serbileba sayovelTaod miRebuli

eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara

Mmewyerebis Serbileba Aar saWiroebs Aar saWiroebs gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

Ggverds uvlis saRorias tyes. araviTari zegavlena

saRorias tye. wiTel siasi Sesuli muxis xeebi. dasaTvalierebeli adgili. variantad ar ganixileba. (uaryofilia)

Page 86: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

86

socialuri SezRudvebi Ggavlena xelaxal dasaxlebaze

ara ara

Kkompensaciis fasi ara ara Ggavlena kulturul memkvidreobaze

Ddabali riski Ddabali riski

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris gavlena mosaxleobaze, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmauris Sesamcirebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros darCenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleobaze, rodesac Catarebulia SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Serbileba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

TEM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis

Serbilebis RonisZiebebi zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba

gadakveTis SemTxvevaSi ar aris efeqturi Semarbi-lebeli RonisZiebebi

Ggavlena wylis binadrebze mSeneblobis dros zemoqme-deba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

mSeneblobis dros zemoqme-deba md. yvirilaze; ara mwvave; droebiTi, Seqcevadi

Serbilebis RonisZiebebi samuSaoebis sezonuri da-gegmva; mSeneblobis sauke-Teso praqtika da standartebi

samuSaoebis sezonuri da-gegmva; mSeneblobis sauke-Teso praqtika da standartebi

Ggavlena wylis resursebze mSeneblobis dros zemoqmedeba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

mSeneblobis dros zemoqmedeba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

riskis Serbileba Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Page 87: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

87

gzebze potenciuri gavlena arxebze

gzebze potenciuri gavlena arxebze

Serbileba dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad

daskvna

upiratesoba eniWeba fasdaklebuli

alternatiuli variantebis Sedareba

. samxreTis marSruti uaryofilia, radgan is kveTs saRorias tyes, sadac aris wiTel siaSi Sesuli muxis xeebi da warmoadgens popularul gasarTob-dasasvenebel adgils quTaisSi mcxovrebTaTvis. garda amisa, marSruti kveTs oboli bavSvebis specialur skolas, romelic agebulia saerTaSoriso mxardaWeriT, yru-munj bavSvTa skolas da popularuli fexburTis gundis “torpedo-quTaisis” sawvrTnel bazas. CrdiloeTis marSruti gverds uvlis yvela am mgrZnobiare adgils da kveTs Zvel, mitovebul traqtorebis qarxnis teritorias.

Page 88: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

88

KquTaisis dasavleTiT, samtrediis gzisken

Page 89: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

89

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

sawyisi wertili Bbolo wertili sigrZe CrdiloeTi arsebuli (originali)

N.L. 244+00 8,450

CrdiloeTiT ganfenili 244+00 248+900 5,450 samxreTiT 1 N.L. 253+400 17,910 samxreTiT 2 N.L. 253+400 19,490 samxreTiT 3 N.L. 268+00 32,010

Page 90: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

- 90 -

alternatiuli marSrutebis forma

faqtorebi Aarsebuli gzis Crdi-loeTis mimarTu-lebiT gafarToeba

samxreTi 1 varianti

samxreTi 2 varianti

samxreTi 3 varianti

teqnikuri SezRudvebi proeqtis miznebis Sesaba-misi SezRudvebi (2x2rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specialuri dizainis Ro-nisZiebebi proeqtis miz-nis gansaxorcieleblad

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini

SezRudvebi SesabamisobaSi TEM

standartebTan

mTliani gzis standar-tuli maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is standartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini standartuli dizaini

standartuli dizaini

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis li-miti (2x2 rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specifiuri dizainis cvlilebebi, saWiro teri-toriuli SezRudvebis gadasalaxavad

standartuli dizaini standartuli dizaini

standartuli dizaini

standartuli dizaini

mdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

teqnikuri gadawyveta standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini

Ggeo-saSiSi adgilebi ara ara ara ara

Ggeo-saSiSi adgilebis Serbileba

Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs

erozia mcire mcire mcire mcire

Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Page 91: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

91

garemosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba Aara mwvave Aara mwvave Aara mwvave Aara mwvave

Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara ara ara

Mmewyerebis Serbileba Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs

gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

ara ara ara ara

Serbilebis zomebis miReba

SezRuduli SezRuduli SezRuduli SezRuduli

Ggavlena wylis resursebze

ara ara ara ara

Serbilebis zomebis miReba

ara ara ara ara

Ggavlena wylis resursebze

arxebi arxebi arxebi arxebi

riskis Serbileba Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

sociauluri SezRudvebi

xelaxla dasaxlebis gavlena

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 215, teritoria - 260620 m2, Senobebi - 6

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 109;

teritoria - 192 505m2,

Senobebi - 10

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 111; ;

teritoria - 153 102m2,

Senobebi - 3

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 189;

; teritoria - 174 505m2,

Senobebi - 4

kompensaciis Rirebuleba 380620 aSS $ 392505 aSS $ 213102 aSS $ 254505 aSS $

Ggavlena kulturul memkvidreobaze

Mmcire riskebi Mmcire riskebi Mmcire riskebi Mmcire riskebi

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneb-lobis dros.napovni Zeg-lebis konservacia minima-luri Zalisxmeva da resursebi

Page 92: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

92

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris nawili, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmau-ris Sesamcirebeli zomebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros darCenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleobaze, rodesac Catarebulia SesaZlo Se-marbilebeli RonisZiebebi

N Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Riskis Serbileba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

Serbileba dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

daskvna

Sesadarebeli Sesadarebeli Sesadarebeli Sesadarebeli

alternatiuli variantebis Sedareba . teqnikuri da garemosdacviTi SezRudvebi ar aris ZiriTadi saukeTeso variantis SerCevaSi. mTavari mniSvnelovani sakiTxia xelaxali dasaxleba.

Page 93: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

93

8. Semarbilebeli RonisZiebebi da garemosdacviTi

menejmentis gegma

8.1. Semarbilebeli RonisZiebebi

8.1.1 mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedebebis Serbileba dabinZurebis aRkveTis zomebi:

dabinZurebis prevencia da narCenebis marTva:

wylis/niadagis dabinZureba. samSeneblo ubanze wylisa da niadagis dabinZurebis Tavidan acilebis mizniT aucilebelia gansakuTrebuli Semarbilebeli zomebis gatareba:

satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis srulad ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze.

kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris kalapotidan an xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. stacionaruli cisternebis arsebobis SemTxvevaSi, yvela cisterna unda moTavsdes betonis saZirkvelze (betoniT naSen an SemozRudul rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. damcavi rezervuari unda iyos wyalgaumtari da ar unda hqondes sadrenaJo milebi an defeqtebi, romlebic mis hermetulobas arRvevs. aseT SemozRudul areSi (rezervuarSi) dagrovili wvimis wyali amoitumbeba da Caedineba an gare sadrenaJo sistemaSi an miwaze, Tu es ukanaskneli dabinZurebuli ar aris. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli are unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT.

sawvavis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT.

dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze sawvavis Senaxva an satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevseba. sawvaviT Sevsebisas dauSvebelia satransporto saSualebis uyuradRebod datoveba. samSeneblo ubanze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas aucilebelia absorbciuli (Semwovi) safenebis da/an Calis gamoyeneba, raTa minimumamde Semcirdes miwaze navTobis daRvra. aseTi safenebi da/an Cala daefineba miwaze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebamde. dabinZurebuli miwis fenis dauyovnebliv mocileba Seamcirebs an Tavidan agvacilebs gruntis wylebisa da zedapiruli wylebis dabinZurebis risks. saWiroa dabinZurebuli miwis fenisa da sorbentebis, rogorc saSiSi narCenebis gatana, Senaxva da damuSaveba. mniSvnelovani masStabis daRvris (gaJonvis) SemTxvevaSi aucilebeli xdeba uflebamosili da

Page 94: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

94

pasuxismgebeli piris informireba momxdaris Sesaxeb da samuSaoebis Sewyveta dabinZurebis riskis aRmofxvramde. satransporto saSualebebisa da aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas savaldebuloa saTanado, am miznisaTvis gaTvaliswinebuli mowyobilobis gamoyeneba (mag., Sesaferisi zomis sacmebi) da aRniSnuli samuSao mxolod gamocdili da Sesabamisad gawvrTnili personalis (operatorebis) mier unda Sesruldes. aucilebelia sawvavis miwodebis aRWurvilobis sistematuri Semowmeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli sawvavis Sevsebis aRWurvilobis gaumarTaobiT gamowveuli gaJonva. aRWurviloba da saTavsoebi unda iyos izolirebuli da daculi, raTa Tavidan iqnas acilebuli qurdobis da vandaluri aqtebi. yvela moZravi aRWurviloba, raSic igulisxmeba, mag. amweebi, kompresorebi, generatorebi, buldozerebi, eqskavatorebi da sxv. da Sesanaxi cisternebi, unda gamoyenebul iqnas muSaobisas da garemontdes saWiroebis SemTxvevaSi imgvarad, rom masalebis daRvra-gaJonvis albaToba minimumamde iqnas dayvanili. aRWurvilobis yoveldRiuri Semowmeba (satransporto saSualebebis teqnikuri momsxaxureobis procedura) aucilebelia, raTa Tavidan iqnas acilebuli daRvra-gaJonvis safrTxe. satransporto saSualebebis remonti, wmenda, sazeT-sapoxi masalis mocileba da teqnikuri momsaxureobis sxva samuSaoebi unda tardebodes myar (mdgrad) gruntze da ara miwayrilze. dauSvebelia satransporto saSualebebisa Tu aRWurvilobis saremonto punqtis mowyoba wyalsatevidan, Widan an xevidan 50 metris radiusSi. dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan, mdinaris amomSrali kalapotidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze potenciurad saSiSi masalebis Senaxva an moZravi aRWurvilobis sawvaviT Sevseba da saremonto samuSaoebis Catareba.

samSeneblo samuSaoebis msvlelobisas aucilebelia eroziis kontrolis zomebis miReba, raTa Tavidan iqnas acilebuli myari natanis gazrdili raodenobiT wyalsatevebSi moxvedra. aseve, kontraqtori valdebulia uzrunvelhyos amoTxrili miwis, niadagis humusuri fenisa da niadagis qveda fenis Senaxva imgvarad, rac minimumamde Semcirdes zedapiruli wylebSi myari natanis Cadineba; kontraqtorebs moeTxovebaT miiRon saTanado zomebi da gadaxuron niadagis dasawyobebis teritoria saTanado safari masalebiT da ecadon gamoiyenon niadagis dasawyobebisaTvis is teritoriebi, saidanac wyali Tavisufali dinebiT ar Caedineba wyalsatevebSi.

im SemTxvevaSi, Tu arsebobs samSeneblo ubanidan Carecxili naleqiT zedapiruli wylis obieqtis (md. rioni, yvirila da a.S.) dabinZurebis riski, mosalodneli dabinZurebis Tavidan asacileblad aucilebeli xdeba efeqturi zomebis miReba, raSic Sedis:

naleqebis gavrcelebis barierebis gamoyeneba;

Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba.

Page 95: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

95

xsenebuli gansakuTrebiT mniSvnelovania Txrilebidan amotumbuli wylis mdinareSi CaSvebisas.

dauSvebelia biTumis, sveli cementis da/an betonis mdinareSi, wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. samuSao ubnebze ZiriTadad ar aris mosalodneli uaryofiTi zemoqmedeba gruntis wylebze. gruntis wylebis siRrme miwis zedapiridan gzis vakisis ubnebze 5 m-de Seadgens. ferdobuli wylebi ufor maRlaa ganlagebuli da drenirebas saWiroebs.

zedmeti gruntisa da qvebis gatana

3.5 punqtSi mocemuli miwis samuSaoebis normatiuli maCveneblebi (ix. pp. 5 da 6 cxrilSi) cxadyofs, rom narCenebis dagrovebas (1611000m3 - samuSaoebis warmoebisas adgilze mopovebuli nayari gruntis gamoyenebiT) aWarbebs inertuli masalebiT Sevsebis moTxovna (3900000 – 4200000m3 - samuSaoebis warmoebisas garedan mowodebuli gruntis gamoyenebiT). amdenad, mSeneblobis procesSi dagrovili narCenebis umetesi nawili gamoyenebuli iqneba, rogorc Semavsebeli. Tumca, SeiZleba iseTi narCenebis arseboba, romlis gamoyenebac nayaris Casayrelad SeuZlebelia.

neba daerTos adgilobriv macxovreblebs, gamoiyenon zedmeti qvebi, romlebic SeiZleba darCes xelmeored gamoyenebis Semdeg. masalebTan Sesabamisi misadgomlobis mowyoba SesaZlebelia adgilobriv organoebTan SeTanxmebiT da sazogadoebis wevrebTan konsultaciis Semdeg.

yvela sxva narCeni gadatanil iqnas narCenebis ganTavsebis uaxloes ubnebze adgilobrivi xelisuflebis ekologiur samsaxurebTan da garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeTanxmebiT. aRniSnuli RonisZiebis ganxorcielebisas mTavari mizania, ar daziandes maRali Rirebulebis mqone landSaftebi da grunti da sxva ekologiurad sensitiuri ubnebi. qvebis gasatanad (saWiroebis SemTxvevaSi) SesaZlebelia licenzirebuli rezervebis gamoyeneba. qvis sayari ormoebi, sadac moxdeba qvebis sabolood ganTavseba, unda akmayofilebdes garemos dacvis saministros moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis an teqnogenuri qvebis rezervebis Sesaxeb da SeTanxmebuli unda iyos garemos dacvis saministrosTan. narCenebis gadasayrelad SeiZleba SeirCes erodirebuli da daxramuli ubnebi da SeTanxmdes garemos dacvis saministrosTan, xolo narCeni masala SeiZleba gamoyenebul iqnas reliefis keTilmosawyobad da erodirebuli ubnebis aRsadgenad. qvebis gatanis xarji kerZo rezervebSi unda SeTanxmdes konkretul mesakuTreebTan. erodirebul ubnebze narCenebis gatanis xarji Seadgens mxolod narCenebis gadatanisa da erodirebuli ubnebis aRdgenis samuSaos Rirebulebas.

mSenebeli kontraqtori valdebulia:

garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeaTanxmos narCenebisa da qvebis gatanis ubnebi;

saWiroebis SemTxvevaSi SeimuSaos narCenebisa da qvebis gatanis gegmebi garemos dacvis saministros regionaluri samsaxurebis

Page 96: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

96

moTxovnebis dacviT (gatanis gegma, keTilmowyobis gegma da a.S. garemos dacvis saministros moTxovnisamebr).

narCenebisa da qvebis gatanis xarji unda Sediodes mSenebeli kontraqtoris mier satendero winadadebis warmodgenil xarjTaRricxvaSi da asaxuli unda iyos kontraqtSi.

samuSao ubnebze unda xdebodes narCenebis Segroveba specialur

konteinerebSi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes axlomdebare

dasaxlebuli punqtebis adgilobriv mmarTvelobisi Sesabamis samsaxurebis mier miTiTebul adgilebze. gamoyenebul unda iyos narCenebis ganTavsebis momsaxurebis gamwevi specialuri organizaciebi (“sandasufTavebis” organizaciebi da a.S.), romlebic awarmoeben municipalur nagavsayrelebze narCenebis ganTavsebas.

saxifaTo narCenebi yvela saxis narCenis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens. Sromis, jandacvisa da socialuri dacvis ministris 24.02.2003 wlis brZaneba #36/n –iT gansazRvrulia saxifaTo narCenebis konkretuli saxeobebi, romelTa ganTavseba nebadarTulia municipalur nagavsayrelebze. saxifaTo narCenebis ganTavsebis nagebobebi da maTi gadamuSavebis danadgarebi saqarTveloSi amJamad ar arsebobs. imis gaTvaliswinebiT, rom mSeneblobis procesSi warmoqmnili saxifaTo narCenebi ar ganekuTvneba saSiSroebis maRal klass da saxifaTo narCenebis metad mcire raodenobis pirobebSi, miRebuli praqtikaa samSeneblo narCenebis ganTavseba municipaluri myari narCenebis nagavsayrelebze.

personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi ganTavsebis CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (ga)damuSaveba; da

narCenebis droebiTi ganTavseba. samSeneblo ubanze narCenebis dawva dauSvebelia garda

xeebis/buCqebis wvrili totebisa, romelTa dawvac rekomendebulia, raTa Tavidan iqnas acilebuli mavneblebis gamravleba. xmauri, mtveri da gamonabolqvi

dasaxlebebze mSeneblobiT gamowveuli gamonabolqvi mniSvnelovnad zemoqmedebas ar axdens, radgan saavtomobilo trasis axali marSrutebi ZiriTadad gverds uvlis mWidrod dasaxlebul ubnebs. Tumca, samSeneblo operaciebSi gamoyenebuli mZime meqanizmebis gamonabolqvis kontroli aucilebelia iseTi zomebis gamoyenebiT, rogoricaa Zravis teqnikuri momsaxureoba da maRali xarisxis sawvavis gamoyeneba. gamoricxuli unda iyos Zravis uqm reJimSi muSaoba.

SedarebiT didia mtvris zemoqmedeba, romlis raodenobrivad gansazRvra rTulia. Tumca, cxadia, rom miwis samuSaoebisa da kariere-bidan RorRisa da sxva inertuli masalebis transportirebis Sedegad warmoqmnili mtveri Semawuxebeli iqneba. es zemoqmedeba droebiTia da misi Serbileba SesaZlebelia samuSao ubnebis perioduli morwyviT.

xmauris modelirebis Sedegebis Tanaxmad (danarTi 6), xmauri dasaxlebebsa da ekologiurad sensitiur ubnebs ar Seawuxebs. xmauris

Page 97: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

97

droebiTi da umniSvnelo mateba samSeneblo moedanTan axlos 300 m radiusSi misaRebi zemoqmedebaa. Tumca, am zemoqmedebis Serbileba SesaZlebelia Zravis teqnikuri momsaxureobis xarjze da Zravis uqm reJimSi muSaobis Tavidan acilebiT. erTaderTi rekomendebuli Ronis-Zieba Ramis saaTebSi muSaobis minimumamde Semcirebaa quTaisis aRmosav-leT SemovliT gzasTan da soflebTan (sof. axalsofeli) axlos. rac Seexeba Ramis saaTebSi muSaobas sxva ubnebze, maTi warmoeba SeuzRudavad aris SesaZlebeli.

satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba da drouli SekeTeba), raTa teqnikis gaumarTaobiT gamowveuli zedmeti xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT.

dizelis Zravebis SekeTeba aucilebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamonabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis (moZravis Tu stacionaluris) regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi funqcionirebdnen da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi.

satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia).

haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTobis SemTxvevaSi, gansakuTrebiT mSral pirobebSi, aucilebeli xdeba specialuri Semarbilebeli zomebis gatareba, rac unda daigegmos da ganxorcieldes samSeneblo samuSaoebis xelmZRvanelTan (menejerTan) SeTanxmebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT gadaadgileba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneblo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danamva, raTa SevamciroT mtvris warmoqmna. saWiroebis SemTxvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba).

mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba aucilebeli, rodesac adamianebis sacxovreblebi da gareul cxovelTa binadrobis adgilebi mSeneblobis zolidan 300 metriT an naklebiT arian daSorebulni.

karierebis garemos dacva

karierebis eqspluatacia ganxorcieldeba licenzirebuli kompaniebis mier. im SemTxvevaSi, Tu mSenebeli kompania moisurven\bs TviTon daamuSaos karieri, man unda moipovis saTanado licenziebi amaze.

Page 98: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

98

unda iqnas gaTvaliswinebuli proeqtis SesaZlo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtiofaunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xarisxze da landSaftze. 2600000 m3 inertuli samSeneblo masala aris saWiro avtomagistralis sareabilitacio samuSaoebisaTvis. mZime teqnikis daaxloebiT 250000 reisi iqneba saWiro am raodenobis masalis samSeneblo ubnebze transportirebisaTvis.

gacemuli licenziebis validuroba aris sawindari imisa, rom samSeneblo masalebis mopovebasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa umetesi nawili damakmayofileblad iqneba Serbilebuli (rogorc wesi licenziebi gaicema garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros mier winaswari kvlevis da dagegmvis safuZvelze). garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxurebi da gdi akontroleben karierebis kanonierad eqspluataciis sakiTxs.

mtveri da emisiebi karieris adgilze da gzebze, iseve rogorc mdinaris SesaZlo dabinZureba (sawvav-sapoxi masalebiT; amRvreva) da rac mTavaria mdinaris kalapotis da Walis mdgradoba, gaTvaliswinebul unda iqnas Semarbilebeli RonisZiebebis dagegmvisas. amgvari zemoqmedebis Semarbilebeli zomebi CarTul unda iqnas garemosdacviTi menejmentis gegmaSi. sgd-m unda ganaxorcielos monitoringi karierebis eqspluataciasTan dakavSirebiT. sairigacio arxebis dacva

avtomagistralis savaraudo tras kveTs 21 arxs. permanentuli monitoringi mSeneblobis procesSi da SemTxveviT arxis dazianebisas misi sruli aRdgena aris aucilebeli moTxovna samSeneblo samusaoebis warmoebisaTvis. yuradReba unda miqces samSeneblo teqnikis moZraobis minimizacias arxis maxloblobaSi, rogorc misi dazianebis Tavidan acilebis mizniT, aseve mtveriTa da sawva-sapoxi masalebiT misi dabinZurebis riski Sesamcireblad. niadagis dacva da eroziis prevencia niadagis humusovani fenis dacva

kontraqtori niadagis humusur fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

niadagis fena gayinulia;

wvimis an Tovis dros

niadagis fena gaJRenTilia wyliT; niadagis humusovani fenis dasawyobeba (Senaxva)

niadagis humusovani fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis zvinulebad (grovebad), romelTa ferdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 450°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis qveda fenebis grovebisagan;

Page 99: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

99

dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs mocemuli teritoriis datborvis da niadagis garecxvis safrTxe;

niadagis humusovani fenis garecxvisagan dacvis mizniT, dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze (adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT).

im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos koreqciis Sesabamis qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba zvinulebis gadasafaravad). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis zvinulebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (damcavi zvinulebis) an analogiuri saSualebis ganlagebiT im adgilebis garSemo, romelTa dacvac saWiroa.

niadagis humusovani fenis zvinulebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

anaerobuli pirobebis SemTxvevaSi - gadmoatrialeT humusovani fenis zvinulis beltebi an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

eroziis dros - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis SemoRobva. niadagis qveda fenis dasawyobeba (Senaxva)

qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis humusovani fenis grovebisagan;

im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena

mudmivi obieqtebis (gzis vakisis gafarToebis ubnebi2) moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare im teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad gadanawildeba mimdebare teritoriaze. gzis derefanSi moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba derefanis aRsadgenad samuSaoebis dasrulebis Semdeg. niadagis humusovani fenis aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis nayofiereba Tavisi sawyisi

2 aqve aRsaniSnavia, rom gzis vakisis gafarToeba, im ubnebze romlebic gafarToebas saWiroeben, ZiriTadad xdeba kldovan ferdSi SeWriT da, Sesabamisad, niadagis kargva minimaluria.

Page 100: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

100

maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis dasawyobebuli zvinulebisaken riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi (mSeneblobis procesSi)

zomebi, romelTa gamoyenebiTac kontraqtori uzrunvelyofs gzis derefnisa da sxva obieqtebis mimdebare “ferdobebis” dacvas eroziisgan maT saboloo aRdgenamde, aRwerilia mocemul nawilSi. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba saWiroebis SemTxvevaSi; amasTan, gansakuTrebuli yuradReba eqceva Semdegs: samSeneblo samuSaoebs, romlebic zrdis ferdobebis eroziis intensiobas da Sedegad mdinareebSi/arxebSi naleqis Cadinebis zrdas.

eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba im momentamde, sanam ar moxdeba ferdobebis stabiluri mdgomareobis miRweva. eroziasTan brZolis droebiTi zomebis mizania:

zedapiruli wylebis modinebis Semcireba;

wylis modinebis siCqaris Semcireba dasaSveb maCveneblamde;

wylis gadagdeba damcavi dambebis gamoyenebiT;

samSeneblo ubnebidan naleqis wyalsatevebisaken Carecxvis Tavidan acileba/Semcireba;

Calis bardanebisgan aRmarTuli barierebi im adgilebSi, romlebic saWiroeben naleqisagan dacvas;

samuSao ubnebis saboloo aRdgena

samuSao ubnis yvela monakveTi (garda monakveTebisaa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba xelovnuri nagebobebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari). saWiroebis SemTxvevaSi, aucilebelia antieroziuli RonisZiebebis gatareba: antieroziuli TvalsazrisiT efeqtiani mcenareuli safari, drenaJi, bermebi da sxva damxmare sainJinro nagebobebi. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad da vinaidan proeqti ar iTvaliswinebs didi raodenobiT xeebisa da buCqebis moWras, amiT mcenareuli safaris aRdgenis mniSvnelovani komponenti Sesrulebuli iqneba. landSaftis dagegmva da eko-kompensaciis zomebi

arsebuli gzis 2 km sigrZis monakveTi kveTs Wognaris tyes. gzis rekonstruqciisTvis saWiro gaxdeba tyis daaxloebiT 4 ha farTobis gaCexva. tye ar aris maRali sakonservacio Rirebulebis, Tumca sakompensacio zomebis miReba saWiro iqneba. saqarTveloSi moqmedi dadgenilebebis Tanaxmad (saqarTvelos mTavrobis 11.08.2005 wlis #132 dadgenileba), tyiT dafarul farTobze miwis gawmendis samuSaoebis

Page 101: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

101

dawyebamde saWiroa derefnis zusti moniSvna derefanSi arsebuli xeebis dawvrilebiTi sakadastro aRwerilobis Sesadgenad da yvela mosaWreli xis moniSvna. yvela am operacias asrulebs mSenebeli kontraqtori garemos dacvis saministrosTan konsultaciis safuZvelze da garemos dacvis saministros satyeo departamentis regionaluri warmomadgenlebis monawileobiT. xis moWra nebadarTulia mxolod garemos dacvis saministros mier Sesabamisi Tanxmobis gacemis safuZvelze, romelic efuZneba moniSnul derefanSi Catarebuli sakadastro kvlevebis Sedegebs da iTvaliswinebs moTxovnas sakompensacio zomebis ganxorcielebis.

kulturuli memkvidreobis dacva

miuxedavad imisa, rom samSeneblo ubnebi ar mdebareobs romelime cnobil miwis qveS mdebare ZeglTan an arqeologiuri interesis ubnebTan axlos, mSeneblobis procesSi arqeologiuri fenebis dazianebis SesaZlebloba mainc arsebobs. am riskis Tavidan acilebis mizniT miwis samuSaoebis warmoebisas saWiroa winaswari prevenciuli kvlevebisa da arqeologiuri zedamxedvelobis ganxorcieleba. zedamxedvelobis procedurebi da yvela sxva saWiro RonisZieba unda SeTanxmdes kulturis saministrosTan samSeneblo nebarTvis miRebis momentSi nebarTvis gacemis wesis Tanaxmad. “kulturuli memkvidreobis” Sesaxeb kanonis me-14 muxlis Tanaxmad, mompoveblobiTi saqmianobis warmoebaze da saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT gansakuTrebuli mniSvnelobis obieqtis mSeneblobaze nebarTva gaicema kompetenturi organos mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros dadebiTi gadawyvetilebis safuZvelze. daskvnis safuZvels warmoadgens Sesabamisi teritoriis arqeologiuri kvleva im piris mier, romelsac surs miwis samuSaoebis warmoeba. piri, romelic apirebs miwis samuSaoebis warmoebas, valdebulia, saministros warudginos dokumentacia mocemuli teritoriis arqeologiuri kvlevis Sesaxeb. winaswari kvleva moicavs savele da laboratoriul kvlevas. sakvlev teritoriaze arqeologiuri obieqtis aRmoCenis SemTxvevaSi daskvna arqeologiuri kvlevis Sesaxeb unda Seicavdes Semdeg informacias: (a) sakvlev teritoriaze arqeologiuri fenebisa da aRmoCenili obieqtebis amomwurav savele kvleva Tanamedrove meTodebiT; (b) rekomendaciebi saproeqto teritoriaze aRmoCenili obieqtebis konservaciisa da samSeneblo samuSaoebis dagegmvis Sesaxeb. arsebuli praqtikis mixedviT, arqeologiuri kvlevebi warmoebs daproeqtebis detaluri xelSekrulebis safuZvelze samSeneblo nebarTvis miRebis etapze.

mSeneblobis etapze saWiroa arqeologiuri monitoringis warmoeba mSenebeli kontraqtoris mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros zedamxedvelobiT. arqeologiuri zedamxedvelobisa da sxva SeTanxmebuli samuSaoebisTvis saWiro biujeti mieTiTeba samSeneblo samuSaoebis Sefasebis uwyisSi.

rac Seexeba momwodeblebs, nebadarTulia mxolod iuridiulad registrirebul momwodeblebTan TanamSromloba, romlebsac gaaCniaT yvela saWiro nebarTva da licenzia.

aRniSnuli gancxadeba exeba gruntis karieris operatorebs da asfaltis momwodeblebs. nebarTvisa da licenziis moTxovnebTan Sesabamisobis Semowmeba warmoadgens erTaderT garantias, rom proeqti ganxorcieldeba efeqturad da misi ganxorcielebiT Serbildeba momwodeblebis saqmianobiT gamowveuli zemoqmedeba. Tu samSeneblo

Page 102: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

102

kompania gadawyvets karierebis Seswavlas, igi valdebulia, moipovos garemos dacvis saministros Sesabamisi nebarTva.

mSenebelma kontraqtorma SeiZleba, miiRos gadawyvetileba asfaltis Serevis danadgarebis dadgmis Sesaxeb operaciebisTvis saWiro asfaltis sawarmoeblad. aseT SemTxvevaSi saWiroa specialuri gzS-sa da garemoze zemoqmedebis nebarTvis mopoveba. usafrTxoeba da misadgomloba.

avtomobilebisa da fexiT mosiaruleebisTvis uzrunvelyofili iqneba alternatiuli gzebi. Sesabamisad, gamoyenebuli iqneba SuqniSnebi da sagzao niSnebi. 8.1.1.-is rezume

mSenebeli kontraqtoris valdebuleba, romelic gulisxmobs winamdebare garemosdacviTi menejmentis gegmiT (gmg) gaTvaliswinebuli garemos dacvis marTvis moTxovnebis dacvas, gaTvaliswinebuli unda iqnas kontraqtiT (mag., rogorc varianti, winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegma SeiZleba Tan daerTos kontraqts danarTis saxiT).

winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegmis safuZvelze (kontraqtoris marTvis gegma), mSenebeli kontraqtori valdebulia, Seadginos garemos dacvis RonisZiebebis sakuTari gegma (kontraqtoris ganxorcielebis gegma), sadac damatebiT miuTiTebs dawvrilebiT monacemebs (grafiki, personali, saWiro resursebi da sxv.).

“narCenebisa da qvebis gadayris gegmas” (anu proeqti) da eko-kompensaciis proeqts (Tu aRniSnuls iTxovs garemos dacvis saministro) SeimuSavebs mSenebeli kontraqtori da Sesabamisi xarjebi aisaxeba saerTo samSeneblo biujetiT. “narCenebisa da qvebis gadayris gegmis” daskvniTi versia da gadayris ubnebi SeTanxmdeba garemos dacvis saministrosTan. “narCenebisa da qvebis gadayris gegma” da eko-kompensaciis gegma unda Sevides garemos dacvis RonisZiebebis daskvniT gegmaSi (kontraqtoris ganxorcielebis gegma). gegmis daskvniTi nawili unda SeTanxmdes sagzao departamentTan. 8.1.2. grZelvadian da eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcireba

eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcirebis garkveuli zomebi unda ganxorcieldes saproeqto/samSeneblo etapze. Cvens SemTxvevaSi aRniSnuli exeba xmauris Semcirebis zomebs. xmauris Semcireba

saavtomobilo moZraobiT gamowveuli xmauri saavtomobilo trasidan vrceldeba 40-50 m radiusiT. aRniSnuli zemoqmedeba mniSvnelovani arc 2030 welSi ar iqneba, rodesac prognozis Tanaxmad, saavtomobilo moZraobis intensivoba mniSvnelovnad gaizrdeba dRes arsebulTan SedarebiT. gzis garkveul monakveTebze xmauris Semcirebis zomebi (xmis barierebisa da siCqaris SezRudvis niSnebis dayeneba) iZleva xmauris Semcirebis saSualebas 12 db-mde. mxolod ori monakveTi, sadac SeiZleba saWiro gaxdes xmauris Semcireba specialuri saSualebebis gamoyenebiT, aris: a) zestafonis SemovliTi gza (700 m sigrZis qve-

Page 103: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

103

monakveTi q. zestafonis Crdilo-aRmosavleTiT mWidrod dasaxlebuli ubnis mimdebared da 300 m sigrZis monakveTi sofelSi qvemo saqara) da b) sakvlevi marSrutis bolo sof. axalsofelTan axlos (ori 400 m sigrZis qve-monakveTi).

sacxovrebeli saxlebi SeiZleba ganTavsdes saavtomobilo trasidan 10-20 m manZilze. xmis barierebis dayenebis SemTxvevaSi xmauris saSualo done Semcirdeba prognozirebuli 68-65 db-dan dasaSveb 55 db-mde. xmis barierebis zusti adgilmdebareoba da maTi proeqti dadgindeba samuSao gegmis SemuSavebis etapze.

gazrdili saavtomobilo transportis zemoqmedebis garkveuli kompensacia iqneba gzis maxasiaTeblebis gaumjobeseba (geometriuli maxasiaTeblebi da gzis safari) da mgzavrobis ukeTesi pirobebi. damatebiTi Semarbilebeli zoma iqneba: a) saavtomobilo moZraobis siCqaris SezRudva; b) Zravis teqnikuri momsaxureobis marTvis meqanizmebis ganxorcieleba.

qvemoT moviyvanT Semarbilebel zomebs, romlebic unda ganxorcieldes eqspluataciis etapze. am zomebis umetesoba (upiratesad teqnikuri momsaxureobis samuSaoebi) unda ganxorcieldes sagzao departamentis mier saxelmwifo biujetis fondis, sesxebis, grantebisa da sxva finansuri wyaroebis gamoyenebiT.

eroziisa da gruntis mdgradobis kontroli da “landSaftis menejmenti.” sgd-m unda uzrunvelhyos eroziuli procesebis da gruntis mdgradobis kontroli da mSeneblobis dasrulebis Semdeg landSaftis aRdgenis monitoringi, iseve rogorc koreqtivebis drouli Setana. koreqtivebi moicavs (magram ar amoiwureba) sadrenaJo sistemebis aRdgena-Senaxvas, da anti-eroziuli RonisZiebebis gatarebas (bermebi, reliefis da mcenareuli safaris aRdgena da a.S.), rodesac amis aucilebloba iqmneba.

gzispira nagavi da sawvaviT dabinZureba. sgd-m unda ganaxorcielos

koordinireba da organizeba gauwios saTanado samsaxurebis muSaobas (avtogasamarTi sadgurebi; narCenebis marTvis samsaxuri da a.S.) da saTanado saSualebebis danergvas.

atmosferuli haeris dabinZureba emisiebiT, xmauri da dabinZureba

dakavSirebuli SekeTebiT samuSaoebTan. sgd-m unda uzrunvelhyos SekeTebiTi samuSaoebis ganxorcielebisas iseTive wesebis dacva, rac aRwerilia winamdebare samenejmento gegmaSi samSeneblo samuSaoebisaTvis.

avariuli situaciebis Sedegad toqsikuri masalebis daRvrasTan

dakavSirebuli janmrTelobis riskebis da zaralis prevencia da Serbileba. avariuli situaciebisadmi mzadyofna. sgd-m monawileoba unda miiRos da xeli unda Seuwyos Sinagan saqmeTa saministros sagangebo situaciebze reagirebis samsaxurs msgavs avariul situaciebze reagirebis samoqmedo gegmebis da maTi implementaciisaTvis aucilebeli sakanonmdeblo aqtebis SemuSavebasa da danergvaSi, iseve rogorc saxifaTo masalebis transportirebis maregulirebeli kanonmdeblobis SemuSavebaSi. RonisZiebaTa sistema unda moicavdes rogorc minimum Semdeg komponentebs:

usafrTxoebis RonisZiebebis da reagirebis gegmebis SemuSaveba da danergva toqsikuri nivTierebebis daRvris Sedegad zaralis prevenciisa da Serbilebis mizniT

specialuri marSrutebis dagegmva saxifaTo nivTierebebis transportirebisaTvis

Page 104: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

104

safrTxis Semcirebis mizniT, mkacri kontrolis daweseba saxifaTo nivTierebebis transportirebaze

toqsikuri narCenebis transportirebis akrZalva sensitiur teritoriebze

zemoTxsenebuli RonisZiebebi unda daigegmos saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad, kerZod Semdegi kanonis gaTvaliswinebiT: saqarTvelos kanoni saSiSi qimiuri nivTierebebis Sesaxeb (1998). adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis gavrcelebis prevencia

mgzavrebis da tvirTebis transportirebasTan dakavSirebiT adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis SesaZlo gavrcelebis kontrolze pasuxismgebeli organizaciebi aris: sabaJo samsaxuri, da soflis meurneobis saministros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erovnuli samsaxuri”.

8.2. monitoringi

proeqtis monitoringis gegma Sejamebulia qvemoT danarTSi 2.

monitoringis zomebSi Sedis samSeneblo ubnis zedamxedveloba, nebarTvebis Semowmeba, kontraqtoris samuSaoebisa da garemoze moqmedi iseTi faqtorebis dadgenil maCveneblebTan Sesabamisobis monitoringi, rogoricaa: xmauri, mtveri, niadagisa da wylis dabinZureba, atmosferuli gamonabolqvi da sxv.

sgd-is kvalifikaciasa da gamocdilebas, awarmoos garemosdacviTi aspeqtebis monitoringi, dadebiTi Sefaseba mieca. proeqtze zedamxedvelobis gansaxorcieleblad da kerZod,avtomagistralis zestafoni-samtrediis monakveTis rekonstruqciis proeqtis garemosdacviTi monitoringisaTvis, sgd Seisyidis saTanado momsaxurebas.

8.3. monitoringis gegmis ganxorcieleba

gmg-is koordinaciasa da ganxorcielebaze pasuxismgebloba ekisreba

sgd-s, romelic pasuxismgebelia adgilobriv garemosdacviT uwyebebTan, municipalur samsaxurebTan, winamdebare dokumentis b TavSi CamoTvlil yvela uflebamosil uwyebasTan, adgilobriv sazogadoebasTan, kontraqtorebTan kavSirze da maT koordinirebaze da kontraqtorebisaTvis garemosdacviTi miTiTebebis SemuSavebaze.

sgd valdebulia uzrunvelyos Semdegi: (a) saqarTvelos kanonmdebloba garemosdacviT dargSi da iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankis miTiTebebi daculia; (b) garemosdacviTi nebarTvebi aRebulia; (g) narCenebi ganTavsebuli iqneba saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad garemos dacvis da bunebrivi resursebis saministros mier SeTanxmebul adgilebze. (d) nebismieri sxva moTxovna, dadgenili garemos dacvis saministros mier da SeTanxmebuli sgd-Tan, daculia; da (e) garemosdacviTi qmedebebisa da garemos xarisxis (mdgomareobis) monitoringis gegmebi xorcieldeba.

kulturisa da sportis saministros arqeologiuri kvlevebis centrs ekisreba pasuxismgebloba samSeneblo samuSaoebis zedamxedvelobaze arqeologiuri memkvidreobis dacvis mizniT.

Page 105: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

105

soflis meurneobis saministros veterinarul samsaxurs ekisreba pasuxismgebloba kompleqsuri sanitaruli zomebis miRebaze miwis samuSaoebis procesSi saflavebis aRmoCenisas. informacia saeWvo saflavebis Sesaxeb unda gadaeces veterinarul samsaxurs samSeneblo samuSaoebis mwarmoebeli kontraqtorisa (savele garemosdacviTi eqsperti) da sgd-is savele oficris mier.

garemos dacvis saministros evaleba haeris dabinZurebaze da xmauris xarisxze monitoringis pasuxismgebloba (gansakuTrebiT, sacxovreblebTan axlos).

garemos dacvis saministrosa da Sinagan saqmeTa saministos ekis-rebaT kritikul mdgomareobebSi Sesaferisi strategiebisa da gegmebis SemuSavebisa da sagangebo situaciebisadmi mzadyofnis pasuxismgebloba. 8.4. gegmis ganxorcielebis xarjebi

mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi zomebis xarjebi

gaTvaliswinebuli iqneba samSeneblo samuSaoebis kontraqtiT. mcire damatebiTi xarjebia gasaTvaliswinebeli gzS-isa da “garemosdacviTi qmedebebis marTvis gegmis” (gmg) Sesaxeb sazogadoebasTan konsultaciebis Catarebaze, rasac organizebas gauwevs sgd.

gamomuSavebuli gruntisa da lodebis ganTavsebis fasi ufro variabeluria da misi gansazRvra SesaZlebelia mxolod konkretuli proeqtis dasrulebisas. gamomuSavebuli gruntis ganTavseba erozirebul ubnebze an sxva gamoyofil adgilze dajdeba ZiriTadad transportirebis fasi da garkveulwilad - adgilis mosworebis da landSaftTan harmonizirebasTan dakavSirebuli samuSaoebis Rirebuleba.

Page 106: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

106

danarTi 1. garemosdacviTi menejmentis sqema

mSeneblobis faza

mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedeba

zemoqmedeba ubnebi SemarBilebeli zomebi Rirebuleba pasuxismgebeli

implementaciaze pasuxismgebeli monitoringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi

zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

mTel sigrZeze Wognaris monakveTi

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba. marSrutis varianti optimaluria (mniSvnelovani ekosistemebis da Rirebuli landSftebis gareSe),. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry

survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). Wognaris monakveTze tyis kafvis win misi kadastruli aRwera satyeo departamentis monawileobiT, saministros nebarTvis miReba da eko-kompensaciis gegmis SemuSaveba. xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

ganTvisebis zolis winasamSeneblo ekologiuri kvleva 3 eqsperti

mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi.

2600000 m3 inertuli samSeneblo masala unda iqnas mopovebuli da transportirebuli samSeneblo ubnebze zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

banaki karierebi

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba. adgilis optimaluri SerCeva. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry

survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

gaTvaliswinebulia zemoTmoyvanil xarjebSi

proeqtanti;

mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 107: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

107

erozias provocireba gzis mSeneblobasTan dakavSirebuli miwis samuSaoebiT da bunebri-vi drenaJis arxebis rRvevis an dagolvis gamo (nataniT droebiT amovsebis Sedegad) zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis Camo-Wrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSv-nelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

ZiriTadad zestafonis asaqcevi gza

Semamsubuqebeli RonisZiebebis stra-tegia: prevencia droebiTi antihero-ziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

miwis samuSaoebis SezRudva mSra-li periodiT (wvimaSi muSaobis SezRudva)

yvelaze mowyvladi niadagis safa-ris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

sadrenaJo arxebis dacva berme-bis, Calis an geoteqstilis bariere-biT;

saleqari auzebis mowyoba, erozi-is riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

erozia gzis vakisis qveS, gamowveuli zedapiruli an miwisqveSa sadrenaJo arxebidan mimarTuli wylis koncentrirebuli nakadiT

ZiriTadad zestafonis asaqcevi gza

sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

wyalmimRebis zedapiris qvebiTa de betoniT mosaxva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

niadagis humusovani fenis dakargva misi araswori dasawyobebis da dacvis Sedegad.

gzis mTeli sigrZe; banakebi;

niadagis fenis dacva kontraqtori niadagis fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

niadagis fena gayinulia;

mocemul teritoriaze aRiniSneba naleqis mudmivi vardna;

niadagis fena gaJRenTilia; an

samuSaoebis Catarebis SemTxvevaSi daziandeba niadagis fenis struqtura. niadagis fenis dasawyobeba (Senaxva) niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 45°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos qve-niadagis grovebisagan;

dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs mocemuli teritoriis datborvis safrTxe;

dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 108: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

108

nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze, adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT. im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis grovebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (zvinulebis) an analogiuri saSualebis dadgmiT garSemo, im adgilebze, sadac saWiroa. niadagis grovebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

anaerobuli pirobebi - gadmoatrialeT grova an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

erozia - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis SemoRobva. qve-niadagis dasawyobeba (Senaxva) qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, ro-melTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelo-baSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis fenis grovebisagan; im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena gzatkecilze moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad

Page 109: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

109

gadanawildeba mimdebare teritoriaze. niadagis fenis aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis noyieri fena Tavisi sawyisi maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis grovebisaken, riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros.

Sewonili natanis moculobis zrda zedapiruli wylis obieqtebSi (mdinareebi, Releebi, tbebi) – samSeneblo samuSaoebTan dakavSirebiT gaZlierebuli eroziis da miwayrilebis garecxvis Sedegad. wylis xarisxis gauareseba da natanis moculobis zrda

zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis CamoWrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSvnelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

mdinareebis siaxloves

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: prevencia droebiTi antieroziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

eroziis riskis mqone zedapirebis dacva mulCirebiT an geoteqstiliT da maTze saswrafod mcenareebis dargva.

mcenareuli safaris rac SeiZleba swrafad aRdgena eroziisadmi midrekil zedapirebze;

nataniT mdinareebis dabinZurebis Sesamcireblad Semakavebeli saleqarebis mowyoba mdinareebis an Releebis siaxloves.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

niadagisa da wylis dabinZureba zeTiT, sapoxi masalebiT, sawvaviTa da saRebavebiT (samSeneblo derefani; aRWurvilobis sawyobebi da asfaltis qarxnebi)

.gzis mTeli sigrZe

sapoxi masalis Segroveba da gadamuSaveba

Sesabamisi prevenciuli zomebis gatarebiT daRvris Tavidan acileba

mdinareebis da zedapiruli wylis obieqtebis siaxloves sawvaviT gamarTvis akrZalva

manqanebis Semowmeba (sawvavis Jonva da a.S.)

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 110: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

110

naleqebis gadamRobebis gamoyeneba;

Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba. dauSvebelia asfaltis an sveli cementis da/an betonis wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli miwayrili unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT. dabinZurebuli miwa da sorbentebi dagrovebul iqneba da ganTavsdeba saxifTo narCenebis ganTavsebis wesebis Sesabamisad. sawvavis/naxSirwyalbadis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT. satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze. kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. yvela cisterna unda moTavsdes betonis sazirkvelze (rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. personali gaivlis treiningebs da

Page 111: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

111

miiRebs instruqciebs sawvavis d sapoxi masalebi moxmarebis wesebis Sesaxeb.

myari narCenebis ganTavsebis aradamakmayofilebeli pirobebi da sazogadod cudi sanitaruli mdgomareoba samSeneblo banakebSi da samSeneblo ubnebze (kanalizacia, sanitaruli pirobebi, narCenebis menejmenti)

yvela samuSao adgili; banakebi;

SesaZlebelia adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis nebarTva. aseT narCenebTan misasvleli gzebis Sesaxeb SeiZleba SeTanxmeba adgilobriv saxelmwifo organoebTan adgilobriv mosaxleobasTan molaparakebis Semdeg;

darCenili masala gadaitaneT uaxloes oficialur nagavsayrelze. nagavsayreli Txrilebi, romlebic aseTi narCenebis sabolood gadayris mizniT gamoiyeneba, unda akmayofilebdes garemos dacvis saministros mier dadgenil moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis Sesaxeb. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (gada)damuSaveba; da

narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba).

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

samSeneblo narCenebi derefnSi da gzaze arsebuli nagavi. qvebisa da kldis naSalis ganTavseba. 1600000 m3 inertuli samSeneblo narCenebi unda iqnas gamoyenebuli miwayrilebis mosawyobad. mxolod nayaris is nawili, romelic ar gamodgeba miwayrilebisaTvis unda ganTavsebul iqnas.

gansaTavsebeli adgilebi, SeaTanxmeT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan

adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis ufleba

darCenili masala gadaitaneT uaxloes gansaTavsebel adgilas, romelic winaswar SeTanxmebuli iqneba garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan. ZiriTadi amocana am etapze iqneba Rirebuli landSaftebis da niadagis nayofieri fenis dacva da ekosistemebis dazianebis prevencia.. kldovani namsxvrevebis da msxvili qvebis gansaTavseblad SesaZlebelia gamomuSavebuli (licenzirebuli) karierebis gamoyeneba. am SemTxvevaSi gansaTavseblad SerCeuli karierebi unda akmayofilebdnen garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros moTxovnebs “inertuli masalebis sayrelebisaTvis” an

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 112: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

112

kldovani masalebis teqnogenuri depozitebisaTvis da winaswar SeTanxmebuli unda iyos masalebis aq ganTavsebis pirobebi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes erovnuli garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad, am mizniT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxuris mier gamoyofil adgilebze. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (gada)damuSaveba; da

narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba). samSeneblo narCenis dawva akrZalulia, garda gauqerqavi xeebis totebisa da buCqebis, romelTa dawva umjobesia mSeneblobis derefanSi, raTa ar moxdes mcenareTa parazitebis gavrceleba.

samSeneblo teqnikiT da manqanebiT gamowveuli haeris dabinZureba (emisiebi) im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi. mtveri samSeneblo adgilebze da misasvlel gzebze .

dasaxlebuli punqtebis siaxloves

Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

droebiTi gzebis periodulad dasveleba an zeTis Txeli feniT dafarva mtveris Sesamcireblad.

transportis moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba; satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba remontis mizniT), raTa xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT. saWiroa yvela satransporto saSualebis Semowmeba da saWiroebis SemTxvevaSi - SekeTeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli transportis nawilebis gaumarTaobiT gamowveuli momatebuli xmauri. dizelis Zravebis SekeTeba auci-lebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamo-nabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. mimdinare teqnikuri

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

Page 113: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

113

momsaxureoba unda iyos maRali standartisa, raTa satransporto saSualebebis eqspluatacia iyos usafrTxo da maTgan gamowveuli xmauri minimumamde iqnas dayvanili. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi iyos da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi. satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia). mSral pirobebSi an haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTo-bis SemTxvevaSi aucilebeli xdeba Semarbilebeli zomebis miReba, rac unda moxdes samSe-neblo samuSaoebis xelmZRva-nelTan (menejerTan) SeTanx-mebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT gadaadgi-leba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneb-lo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danam-va, raTa SevamciroT mtvris warmoSoba. saWiroebis SemT-xvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba). saWiroebis SemTxvevaSi muSebs daurigde-baT individualuri dacvis saSualebebi da moxdeba yvela satransporto saSualebis Semowmeba da Seremonteba, raTa Tavidan iqnas acilebu-li zedmeti gamonabolqvi satransporto saSualebis gaumarTavi nawilebis gamo. mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba,

Page 114: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

114

rodesac adamianebi da cxovelebi gzis mSeneblobis zolidan 300 metriTa arian daSorebulni avtomagistralis derefnidan (dasaxlebuli punqtebi avtomagistralis gaswvriv).

haeris dabinZureba asfaltis danadgarebis mier mimdinare saremonto samuSaoebis dros

asfaltis momwodeblis teritoria

kontraqtis gaformeba mxolod licenzirebul organisaziasTan, romelsac gaaCnia yvela saTanado nebarTva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

manqanebis xmauriT gamowveuli mavne zemoqmedeba im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi

dasaxlebuli punqtebis axlos

aRWurvilobaze xmaurmayuCebis dayeneba da gamoyeneba

aRWurvilobis regularuli Semowmeba da movla/SekeTeba Zravebis gamartulobis da xmauris donis Semcirebis uzrunvelsayofad.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

infrastruqtura. ZiriTadi infrastruqturuli elementi, romelzec SeiZleba zemoqmedeba iqonios proeqtma, aris maxloblad ganlagebuli sairigacio arxebis qseli. mSeneblobis procesSi arxebis dazianeba ar aris gamoricxuli.

21 arxi mudmivi monitoringi mSeneblobis procesSi (rom ar moxdes arxis dazianeba). sruli da drouli aRdgena dazianebis SemTxvevaSi. mtveriTa da sawvavi SesaZlo dabinZurebis prevencia mSeneblobis procesSi arxis uSualo maxloblobaSi transportis moZraobis SezRudviT. samSeneblo banaki axlos iqneba ganlagebuli arxis da gzis gadakveTis aresTan da, Sesabamisad, aucilebelia damatebiTi zomebis miReba sawvaviT dabinZurebisagan Tavis asarideblad. sawvaviT gamarTvis operaciebi unda ganxorcieldes arxisagan moSorebiT (30-50m).

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

soflis

meurneobis saministro

karierebi unda iqnas gaTvaliswi-nebuli proeqtis SesaZ-lo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtio-faunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xaris-xze da landSaftze.

2600000 m3 inertuli samSeneblo masala aris saWiro avtomagistralis sareabilitacio samuSaoebisaTvis

gansasazRvria detaluri proeqtirebis etapze

gasakontrolebelia licenziebis validuroba (licenziebi gaicema mopovebis limitebis da dacvisa da aRdgenis pirobebis gansazRvriT) gasakontrolebelia mZime teqnikis eqsploataciisas wesebi dacva. maqsimalurad SeizRudos mdinaris gadakveTa avtotransportiT. gamoiricxos sawvavis da sapoxi masalebis gaJonva. regularulad Semowmdes avtoteqnikis teqnikuri gamarTuloba.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

samSeneblo banaki adgili jer gansazRvruli ar aris. Teoriulad, garemoze Semdegi zemoqmedeba SeiZleba vivaraudoT

gansasazRvria detaluri proeqtirebis etapze

narCenebis marTvis wesebis dacva

sakanalizacio sistemebi standartebis mixedviT

dabinZurebisagan dacvis strategia, sawvavis Sevsebis organizeba, narCenebis marTva

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 115: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

115

banakis funqcionirebasTan dakavSirebiT:

gzispira xelovnuri mwvane nargavebis moWra banakis ubanze

niadagis humusovani fenis dazianeba

garemos dabinZureba sawvav/sapoxi masalebis Senaxvis da teqnikis gamarTvis procesSi

kanalizaciasTan dakavSirebuli dabinZureba

narCenebis araswor marTvasTan dakavSirebuli dabinZureba

niadagis humusovani fenis wesebis Sesabamisad dasawyobeba da Senaxva

niadagis da mcenareuli safaris aRdgena

mwvane nargavebis dargva

gamravlebisaTvis xelsayreli droebiTi bunebrivi habitatebis Seqmna infeqciis gadamtani mwerebisaTvis (xelovnuri guburebi da a.S.) dagubebuli wyalsatevebis warmoqmna karierebSi da a.S. xels uwyobs koRoebis gamravlebas da infeqciebis gadatanas

mTels sigrZeze; yvela xelovnuri guburis drouli moSla da reliefis da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena. infeqciis gadamtanebisaTvis saarsebo garemos Seqmnis Tavidan acileba

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

satransporto saSualebebis mier janmrTelobisTvis mavne xmauris, haeriSi gamonabolqvis gamoyofa da mtvris dayeneba samSeneblo samuSaoebisas.

dasaxlebul punqtebTan

mtvris kontroli wylis an qimiuri saSualebebis gamoyenebiT aRWurvilobaze xmaurmayuCebis dayeneba dRis samuSaoebis dros

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori

zemoqmedeba arqeologiur Zeglebze

mTels sigrZeze; mSeneblobis nebarTvis miRebamde – kulturis saministros Tanxmoba, romelic saTanado kvlevas unda eyrdnobodes. permanentuli monitoringi miwis samuSaoebis ganxorcielebisas (mcenareuli safaris gawmeda da niadagis fenis moWra). samuSaoebis dauyovnebliv SeCereba arqeologiuri Zeglebis an narCenebis aRmoCvnis SemTxvevaSi. aucilebeli arqeologiuri samuSaoebis dasruleba mSeneblobis ganaxlebamde. arqeologiuri Zeglebis konservacia.

umniSvnelo

winaswar ar aris cnobili

arqeologiur kvlevaTa centri mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori arqeologiuri kvlevis centri

meoradi biologiuri dabinZureba samarxebis maxloblad miwis

mTels sigrZeze permanentuli monitoringi niadagis moWris da miwis samuSaoebis Sesrulebisas.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

Page 116: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

116

samuSaoebis ganxorcielebisas. (mag. jilexis samarxebi)

samuSaoebis SeCereba samarxebis aRmo-Cenis SemTxvevaSi. veterinariis depar-tamentis adgilobrivi warmomadgen-lebis mowveva, mokkvleva samuSaoebis ganaxlebamde. saWiroebis SemTxvevaSi – sadezinfeqcio samuSaoebi.

samSeneblo transport-tis moZraobis saxifaTo pirobebis Seqmna iq, sadac mSenebloba Seexeba moqmed gzebs.

mTels sigrZeze sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa. mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

saboloo aRdgena da xangrZlivi anti-eroziuli RonisZiebebi

mTels sigrZeze yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruq-turuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli sa-fari). niadagis humusovani fenis aRd-gena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

arsebuli gamwvanebis dacva;

mTels sigrZeze moWrili xeebi unda daregistrire-bul iqnas da kompensacia unda gan-xorcieldes erovnuli kanonmdeblo-bis Sesabamisad. xeebis Wra unda gan-xorcieldes garemos dacvisa da bu-nebrivi resursebis saministros re-gionaluri samsaxurebisaTvis winas-wari Setyobinebis Semdeg. kompensa-ciis forma aris axali mwvane nargavebis dargva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

eko-kompensaciis gegmis SemuSaveba gaCexili tyeebis kompensirebis mizniT; landSaftis menejmenti

Wognaris tyeiani monakveTi;

samSeneblo saqmianobis dasrulebis Semdeg unda ganxorcieldes ekokompensaciis da landSaftis marTvis proeqti ori ubnisaTvis: Wognaris tyis ubanze da zestafonis asaqcev gzaze, sadac xelovnuri tyis mcire koromis gadakveTa xdeba.

daaxloebiT 40000 -lari

mSenebeli kontraqtoris subkontraqtori an sgd-s mier daqiravebuli kontratori

sgd

mSenebeli kontraqtori

manqanebTan da sxva sa-xis transportTan dakav-Sirebuli ubeduri SemT-xvevebis riski, romleb-mac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra, feTqebadi tvir-Tis afeTqeba, adamiane-bis daRupva an dasaxiC-reba (ix. `saSiSi masa-lebs menejmenti~), ada-mianebis daRupva an da-saxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

mTels sigrZeze; dqsaxlebul punqtebTan

usafrTxoebis zomebisa da ava-riuli gegmis SemuSaveba-ganxorcie-leba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare adgilebSi.

sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa.

mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori

eqsploataciis faza

avtomagistralis mSeneblobasTan da mis operirebasTan dakavSirebuli xangrZlivi zemoqmedeba da misi Serbileba (eqsploataciis fazaSi)

Page 117: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

117

zemoqmedeba ubnebi Semarbilebeli zomebi Rirebu

leba pasuxismgebeli implementa-ciaze

pasuxismge-beli moni-toringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruqturuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari, .biorestavracia, vizualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi.

ubnebi: banakebi; karierebi;

teritoriis reliefis da landSafti Tavdapirveli mdgomareobis aRdgena da biorestavracia (iq da imdenad, ramdenadac es SesaZlebelia). niadagis humusuri fenis da mcenareuli safaris aRdgena visualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva da a.S.).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

eroziuli procesebis gaZliereba avtomagistralis derefanSi da mimdebare teritoriaze: eroziuli procesebi stimulirebuli gzis mSeneblobis Sedegad reliefis cvlilebiT an eroziis gamomwvevi sxva faqtorebiT, romlebic dakavSirebulia proeqtTan (xeebis moWra, ferdobebis wmenda mcenareulobisagan, hidrografiuli qselis konfiguraciis Secvla, cvlilebebi reliefsa da niadagis simkvriveSi da sxva). erozia gzis vakisis qveS Ria an daxuruli sadrenaJo arxebidan wylis koncentrirebuli nakadebis mimarTvis gamo bunebrivi sadrenaJo gzebis droebiTi amovseba nataniT. zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmendam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia; .

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia:

xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

xangrZlivad moqmedi sadrenaJo arxebis mowyoba da permanentuli monitoringi

saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

wyalmimRebis zedapiris qvebiTa dd betoniT mosaxva.

xangrZlivi monitoringi da aRdgeniTi samuSaoebi

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

landSaftis damaxinjeba je-birebiT, araesTetikuri sa-inJinro nagebobebiT, grun-

mTel sigrZeze;

ubnebi::

gzispira mcenareulobis SenarCuneba da/an aRdgena;

arqiteqturuli proeqtirebis gamoyeneba

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd

sgd

gdbrs-s

Page 118: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

118

tis gaTxriT da mcenareuli safaris degradaciis Sede-gad. darCenili miwayrilebi da mouvleli karierebi. dazianebuli landSafti (ar aRdgenili mSeneblobis ad-gilebi, samuSaoebiT gamo-wveuli mewyerebis da ero-ziis Sedegad degradirebu-li landSafti)

landSaftTan harmoniis misaRwevad;

damaxinjebul zedapirebze mcenareebis xelaxla dargva.

xangrZliv perspeqtivaSi

regionaluri samsaxuri

Sewonili natanis moculo-bis zrda wyaroebSi, Rele-ebSi da mdinareebSi gzis mSeneblobiT stimulirebu-li eroziis zemoqmedebis gamo. wylis xarisxis gaua-reseba da natanis moculo-bis zrda.

zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmen-dam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia;

mdina-reebTan

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia:

xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

gdbrs-s regionuli samsaxuri

niadagisa da wylis dabinZu-reba zeTiT, sapoxi masale-biT, sawvaviTa da saRebave-biT magistralis gaswvriv (avtotransportis moZrao-bis intensifikaciis Sedegad)

mTel sigrZeze

magistralis gaswvriv standartuli benzingasamarTi sadgurebisa da sare,onto saxelosnoebis mowyobis xelSewyoba

umniSvnelo

sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

haeris dabinZureba asfal-tis qarxnebis mier mimdina-re remontis samuSaoebis dros

soflebi, standartebis Sesabamisi gamarTuli danadgarebi, licenzirebuli organizaciebi

umniSvnelo

sgd mSenebeli kontraqtori

sgd

transportis moZraobis intensifikacis Sedegad haeris dabinZurebis zrda (mtveri, mavne nivTierebaTa emisiebi)

soflebi, haeris xarisxis da transporTan dakavSirebuli emisiebis monitoringi (avtomobilebis emisiebis registrireba)

politikis da kanonmdeblobis ganviTareba transportTan dakavSirebuli emisiebis Semcirebis

Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

droebiTi gzebis periodulad dasveleba

nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba

umniSvnelo

gdbrs

sgd xangrZliv perspeqtivaSi mSenebeli kontraqtori;

sgd

transportis moZraobis in-tensifikaciasTan dakavSire-buli manqanebis xmauris zrda (gansakuTrebiT, dasax-lebul adgilebSi, romel-sac kveTs magistrali, raionuli centrebis da mWidrod dasaxlebuli soflebis zonaSi).

soflebi Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standar-tebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba

sazogadoebrivi transportisa da moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

avtomagistralis gaswvriv gazrdili gzispira nagvis raodenoba

mTel sigrZeze

nagavsayrelebis mowyoba;

danagvianebis sawinaaRmdego kanonebisa da dadgenilebebis SemoReba

umniSvnelo

adgilobrivi municipaluri samsaxurebi

sgd

gdbrs-s

Page 119: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

119

da sgd uz-runvelyofs saTanado sa-Sualebebs da gdbrs-s regi-onuli samsa-xuri axorcie-lebs monito-rings saTana-do normebTan

regionaluri samsaxuri

infrastruqtura. ZiriTadi infrastruqturuli elementi, romelzec SeiZleba zemoqmedeba iqonios proeqtma, aris maxloblad ganlagebuli sairigacio arxebis qseli.

21 arxi

monitoringi gzis mSeneblobis an aRdegenis procesSi; SemTxveviT dazianebis SemTxvevaSi arxiebs sruli aRdgena;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori

adamianebis da cxovelTa daavadebebis gadatanis axali gzebis (infeqciuri veqtorebis) Seqmna daavadebebis, parazitebis, sarevelebis da sxva mavne organizmebis gadatanis axali gzebis Seqmna

mTel sigrZeze

mcenareebisa da cxoevelbis sanitaruli samsaxurebis Camoyalibeba da Sesabamisi sakontrolo punqtebis Seqmna (ara lokalurad saproeqto monakveTze, aramed sazogadod avtomagistralis gaswvriv, iq sadac kompetenturi uwyebebi saWirod Catvlian)

umniSvnelo

dkec da sof-lis meurneo-bis saminist-ros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erov-nuli samsaxuri”

sgd

saSiSroeba mosaxleobis janmrTelobisaTvis dakavSi-rebuli transportis moZ-raobis intensifikaciis Se-degad haeris dabinZurebasa (emisiebi, mtveri).

soflebi, mtvris zemoqmedeba minimaluria asfaltiT dafarul avtomagistralze.. avtotransportis gamarTulobis kontroli emisiebis minimizaciisaTvis.

umniSvnelo

sgd sgd

gasxvisebis zolSi mcxovrebi adamianebis gadaadgileba an iZulebiT gadasaxleba. (qalaqebsa da mdidar fer-merul regionebSi es SeiZ-leba mraval adamians Seexos)

soflebi, gansaxlebis minimizirebagzis marSrutis swori SerCeviT da proeqtirebiT. mosamzadebelia gansaxlebis samoqmedo gegma; aucilebelia safuZvliani konsultaciebis adgilobriv mosaxleobasTan. gansaxlebis samoqmedo gegma srulad unda iqnas ganxorcielebuli;

mniSv-nelo-vani

sgd

adgilobrivi xelisufleba

sgd

adgilobrivi xelisufleba

marSrutebis gadatana saxlebidan fermebisaken da sxva, rac iwvevs mgzavrobis drois zrdas

daproeqtebuli gadakveTebis mSenebloba (saS. yovel 3 km-Si) uzrunvelyofs am prblemis gadaWras.

gaTva-liswi-nebulia mSeneb-lobis xarjeb-Si

mSenebeli kontraqtori

sgd

inducirebuli ganviTareba. gzis piras komerciuli, industriuli, sacxovrebeli infrastruqtura da mimdibare teritoriebis arakontrolirebadi mSenebloba

umniSv-nelo

sgd

dagegmili ganviTareba da adgilobrivi mosaxleobis miwebze sxvebis ukanono

umniSv-nelo

sgd

Page 120: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

120

SemoWra, rac seriozul socialur da ekonomikur afeTqebas gamoiwvevs mwvane nargavebis dargvis da landSaftis menejmentis gegma

gzispira zolis ganviTareba mwvane nargavebis darg-visa da landSaftis adeqvaturi dagegmviT. yurad-Reba unda mieqces vizualur-esTetikur mxares da dasaxlebuli punqtebis emisiebisagan “ekranirebis” aspeqtebs.

umniSv-nelo

sgd

sgd

manqanebTan da sxva saxis transportTan dakavSirebuli ubeduri SemTxvevebis riski, romlemac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra ( ix. `saSiSi masalebi~), adamianebis daRupva an dasaxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

saxifaTo masalebis transportirebis maregulire-beli sakanonmdeblo dokumentebis da maiZulebeli aRmasrulebeli meqanizmebis Seqmnis xelSewyoba. avariuli situaciebisadmi mzadyofnis da avariul situaciebze reagirebis dargobrivi gegmis (sgd) da bunebriv da teqnogenur avariebze reagirebis erovnuli gegmebis (Sinagan saqmeTa sministro) SemuSavebis da implementaciis xelSewyoba.

usafrTxoebis zomebisa da avariuli gegmis SemuSaveba-ganxorcieleba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare da mWidrod dasaxlebul ubnebze

umniSv-nelo

gdbrs

Sss

sgd

sgd

gdbrs

Sss

. sxvadasxva ganlagebis marSrutebis Sedarebis kriteriumi

proeqtis miznebSi unda aisaxos:

savaldebuloa TEM teqnikur standartebTan da saqarTvelos da

iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankis (JBIC) garemosdacviT gaidlainebTan SesabamisobaSi yofna

garemosdacviTi da socialuri gavlenebi unda Serbildes da kompensacia moxdes Sesabamis doneze

gasaTvaliswinebelia damatebiTi miaxloebiTi xarjebi (im SemTxvevaSi Tu misaRebia/miuRebelia) romelic gamowveulia riskis Serbilebis saWiroebiT

SeniSvnebi meTodologiuri midgomis dros

Page 121: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

121

Sefasebis mimdinare etapze konsultantis mizania Caataros swrafi analizi alternatiuli marSrutebis 4-rigian trasad gardaqmnis, rac gaTvaliswinebulia sagzao departamentis (RDMED) mier. konsultanti Seagrovebs arsebul informacias da Seamowmebs mowodebuli alternatiuli variantebis praqtikulobas da Sesabamisobas. konsultantebi darwmundebian, rom alternatiuli variantebi sruliad akmayofileben bankis moTxovnebs garemosdacviTi Sefasebis da xelaxali dasaxlebis TvalsazrisiT. amis Sedegad konsultantebma unda SeZlon daamtkicon an komentari gaakeTon alternatiuli marSrutebis Sesaxeb, romlebic ganxilulia mTavrobis mier. am etapze konsultantebs ar moeTxovebaT didi, mravalkriteriumiani analizis Catareba potenciuri sargeblobis motanis gamosakvlevad ekonomikaSi, socialur, urbanul, garemosdacviT da sxva sferoebSi, aramed mxolod komentaris gakeTeba alternatiul marSrutebze, romelTa SerCeva moxda mTavrobasTan konsultaciebiT. am midgomis mixedviT Cven gTavazobT xarisxian mravalkriteriumian analizs, romelic, Cveni azriT uzrunvelyofs gadawyvetilebis miRebas. damatebiTi miaxloebiTi xarjebi (im SemTxvevaSi Tu misaRebia/miuRebelia) romelic gamowveulia Serbilebis (mitigation) da kompensaciis saWiroebiT CvenTvis misaRebi da sakmarisia moTxovnebis gaTvaliswinebis Sesabamisad. xarjebis raodenobiTi analizi aris zedmeti da ar aris saWiro gadawyvetilebis misaRebad, aseve ar aris gaTvaliswinebuli proeqtis kompetenciis farglebSi.

teqnikuri moTxovnebi

teqnikuri moTxovnebi da standartebi, romelic dacul unda iqnes proeqtis ganviTarebis yvela etapze, da aseve gamosadegi unda iyos alternatiuli marSrutebis Sesadareblad, ganxilulia mocemuli moxsenebis me-3 TavSi, 3.3 paragrafSi.

zestafonis asaqcevis variantebi

Page 122: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

122

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

marSruti gvirabiT – CrdiloeTis varianti (1 varianti) md. yvirilas gadakveTis Semdeg xidi Sedis 2km. sigrZis gvirabSi

sawyisi wertili Bbolo

wertili sigrZe

marSruti gvirabiT(CrdiloeTi) 190+600 200+100 9,070 marSruti gvirabis gareSe(samxreTi)

190+770 200+100 8,940

Ffaqtorebi 1 varianti(CrdiloeTi)

gvirabis varianti 2 varianti (samxreTi) Ggvirabis gareSe varianti

teqnikuri SezRudvebi Pproeqtis miznebis ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

Page 123: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

123

Sesabamisi SezRudvebi (2x2rigiani trasa) specialuri dizainis RonisZiebebi proeqtis miznis gansaxorcieleblad

2km. sigrZis gvirabi misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

SezRudvebi SesabamisobaSi TEM

standartebTan

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi; misaRebi fasebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi; misaRebi fasebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is standartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis limiti (2x2

rigiani trasa)

md. yvirilas napirebze qviani gorakebi

ar aris SezRudvebi

specifiuri dizainis cvlilebebi, saWiro teritoriuli SezRudvebis gadasalaxavad

2km sigrZis gvirabis saWiroeba

ar aris SezRudvebi

mdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

md. yvirila md. yvirila

teqnikuri gadawyvetilebebi xidi xidi Ggeo-saSiSi adgilebi ara ara geo-saSiSi adgilebis Serbileba

ar saWiroebs ar saWiroebs

erozia mcire mcire eroziis Serbileba ara (ZiriTad ferdobebs

gvirabi Cauvlis) Cveulebrivi anti-koroziuli zomebis miReba mSeneblobis dros

garemosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba ar aris mwvave ar aris mwvave Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli

eroziis damcavi zomebis miReba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis miReba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara

Mmewyerebis Serbileba ar saWiroebs ar saWiroebs gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

zestafonis saavadmyofosTan axlos mdebare tyis patara nakveTi

zestafonis saavadmyofosTan axlos mdebare tyis patara nakveTi

Serbilebis zomebis miReba

zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba;

zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba

Ggavlena wylis cxovelebze

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara

Page 124: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

124

mwvave, droebiTi, Seqcevadi

mwvave, droebiTi, Seqcevadi

Serbilebis zomebis miReba

samuSaoebis sezonuri dagegmva; mSeneblobis saukeTeso praqtika da standartebi

samuSaoebis sezonuri dagegmva; mSeneblobis saukeTeso praqtika da standartebi

Ggavlena wylis resursebze

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

Ggavlena md. yvirilaze mSeneblobis dros. ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi;

Serbileba Ggaremos dabinZurebis xelisSemSleli da narCenebis marTvis gegmebi;

Pgaremos dabinZurebis xelisSemSleli da narCenebis marTvis gegmebi;

Page 125: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

125

socialuri SezRudvebi

xelaxla dasaxlebis gavlena

Ddazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 165, teritoria - 120 936 m2, Senobebi -27

Ddazianebuli miwis nakveTebis raodenoba1, teritoria - 121 678 m2, Senobebi -27

Kkompensaciis Rirebuleba

660936 aSS $ 661678 aSS $

gavlena kulturul memkvidreobaze

Ddabali riski Ddabali riski

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris nawili, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmauris Sesamcirebeli zomebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros dar-Cenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleoba-ze, rodesac Catarebu-lia SesaZlo Semarbi-lebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

riskis Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

TEM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

Ppotenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze Ppotenciuri gavlena arxebze

Ppotenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze Ppotenciuri gavlena arxebze

riskis Serbileba Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad

daskvna Sesadarebeli Sesadarebeli

Page 126: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

126

alternativebis Sedareba

xelaxali dasaxlebis sakiTxebi aris yvelaze mniSvnelovani yvela marSrutisTvis. zestafonis asaqcevis variantis SemTxvevaSi, ar aris mniSvnelovani gansxvaveba imaSi iqneba marSruti gvirabiT Tu gvirabis gareSe, es ar moaxdens gavlenas Casaxlebaze. gvirabis variantis SemTxvevaSi zemoqmedeba miwis nakveTebze ufro meti iqneba, magram Senobebis raodenoba da miwis nakveTebis farTi, romelTa kompensacia unda moxdes Sedarebulia. (TiTqmis Tanabaria)

erTaderTi mgrZnobiare adgili am teritoriaze, romelic gasaTvaliswinebelia aris md. yvirila da patara tyis monakveTi zestafonis saavadmyofosTan. aRniSnul receptorebze gzis orive varianti erTi da imave masStabiT moaxdens gavlenas. arqeologiuri adgilebis mixedviTac Sefasebulia gavlena da orive variantis SemTxvevaSi erTnairia. aRniSnuli teritoriis SezRudvebi moiTxovs sxvadasxva teqnikuri gadawyvetilebebis miRebas (mag. gvirabs - CrdiloeTis varianti) da es gavlenas axdens mSeneblobis fasebze. erozia da wyalmarCxi mewyerebi ar warmoadgens gansakuTrebul problemas, romelic didad Secvlis variantebis fasebs.

Page 127: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

127

quTaisis asaqcevi, aRmosavleTi varianti

sawyisi wertili Bbolo wertili sigrZe

Page 128: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

128

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

2 rigi CrdiloeTiT 227+400 N.L. 2,420

4 rigi CrdiloeTiT 222+500 N.L. 7,190

4 rigi samxreTiT 222+500 N.L. 7,280

Ffaqtorebi 1 da 2 variantebi CrdiloeTiT

3 varianti samxreTiT

teqnikuri SezRudvebi Pproeqtis miznebis Sesabamisi SezRudvebi (2x2rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specialuri dizainis RonisZiebebi proeqtis miznis gansaxorcieleblad

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

SezRudvebi SesabamisobaSi

TEM standartebTan

standartuli ganlagebis maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

standartuli ganlagebis maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is stan-dartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini misaRebi fasebi

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis

limiti (2x2 rigiani trasa)

kveTs mdinare

kveTs mdinare

specifiuri dizainis cvli-lebebi, saWiro teritoriu-li SezRudvebis gadasa-laxavad

xidi xidi

Mmdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

md. rioni md. rioni

teqnikuri gadawyveta xidi xidi geo-saSiSroeba ara ara geo-saSiSroebis Serbileba ara ara erozia mdinaris gverdiTi napiris

erozia mdinaris gverdiTi napiris erozia

Eeroziis Serbileba damcavi sainJinro zomebis miReba

damcavi sainJinro zomebis miReba

GgaremosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba ara ara Eeroziis serbileba sayovelTaod miRebuli

eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara

Mmewyerebis Serbileba Aar saWiroebs Aar saWiroebs gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

Ggverds uvlis saRorias tyes. araviTari zegavlena

saRorias tye. wiTel siasi Sesuli muxis xeebi. dasaTvalierebeli adgili. variantad ar ganixileba. (uaryofilia)

Page 129: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

129

socialuri SezRudvebi Ggavlena xelaxal dasaxlebaze

ara ara

Kkompensaciis fasi ara ara Ggavlena kulturul memkvidreobaze

Ddabali riski Ddabali riski

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblobis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris gavlena mosaxleobaze, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmauris Sesamcirebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros darCenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleobaze, rodesac Catarebulia SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Serbileba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

TEM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis

Serbilebis RonisZiebebi zusti marSrutis SerCeva, daTesvisgan Tavis arideba

gadakveTis SemTxvevaSi ar aris efeqturi Semarbi-lebeli RonisZiebebi

Ggavlena wylis binadrebze mSeneblobis dros zemoqme-deba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

mSeneblobis dros zemoqme-deba md. yvirilaze; ara mwvave; droebiTi, Seqcevadi

Serbilebis RonisZiebebi samuSaoebis sezonuri da-gegmva; mSeneblobis sauke-Teso praqtika da standartebi

samuSaoebis sezonuri da-gegmva; mSeneblobis sauke-Teso praqtika da standartebi

Ggavlena wylis resursebze mSeneblobis dros zemoqmedeba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

mSeneblobis dros zemoqmedeba md. yvirilaze; ara mwvave, droebiTi, Seqcevadi

riskis Serbileba Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Page 130: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

130

gzebze potenciuri gavlena arxebze

gzebze potenciuri gavlena arxebze

Serbileba dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

Ddizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad

daskvna

upiratesoba eniWeba fasdaklebuli

alternatiuli variantebis Sedareba

. samxreTis marSruti uaryofilia, radgan is kveTs saRorias tyes, sadac aris wiTel siaSi Sesuli muxis xeebi da warmoadgens popularul gasarTob-dasasvenebel adgils quTaisSi mcxovrebTaTvis. garda amisa, marSruti kveTs oboli bavSvebis specialur skolas, romelic agebulia saerTaSoriso mxardaWeriT, yru-munj bavSvTa skolas da popularuli fexburTis gundis “torpedo-quTaisis” sawvrTnel bazas. CrdiloeTis marSruti gverds uvlis yvela am mgrZnobiare adgils da kveTs Zvel, mitovebul traqtorebis qarxnis teritorias.

Page 131: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

131

KquTaisis dasavleTiT, samtrediis gzisken

Page 132: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

132

variantebis mokle teqnikuri aRweriloba:

sawyisi wertili Bbolo wertili sigrZe CrdiloeTi arsebuli (originali)

N.L. 244+00 8,450

CrdiloeTiT ganfenili 244+00 248+900 5,450 samxreTiT 1 N.L. 253+400 17,910 samxreTiT 2 N.L. 253+400 19,490 samxreTiT 3 N.L. 268+00 32,010

Page 133: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

- 133 -

alternatiuli marSrutebis forma

faqtorebi Aarsebuli gzis Crdi-loeTis mimarTu-lebiT gafarToeba

samxreTi 1 varianti

samxreTi 2 varianti

samxreTi 3 varianti

teqnikuri SezRudvebi proeqtis miznebis Sesaba-misi SezRudvebi (2x2rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specialuri dizainis Ro-nisZiebebi proeqtis miz-nis gansaxorcieleblad

standartuli dizaini, xidi misaRebi fasebi

standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini

SezRudvebi SesabamisobaSi TEM

standartebTan

mTliani gzis standar-tuli maxasiaTeblebi;

misaRebi fasebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

mTliani gzis standartuli maxasiaTeblebi

specifiuri dizainis standartebi TEM-is standartebis Sesabamisad

standartuli dizaini misaRebi fasebi

standartuli dizaini standartuli dizaini

standartuli dizaini

teritoriuli SezRudvebi

teritoriuli SezRudvis mixedviT mSeneblobis li-miti (2x2 rigiani trasa)

ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi ar aris SezRudvebi

specifiuri dizainis cvlilebebi, saWiro teri-toriuli SezRudvebis gadasalaxavad

standartuli dizaini standartuli dizaini

standartuli dizaini

standartuli dizaini

mdinaris da wyalsadenis gadakveTebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

mxolod patara irigaciuli arxebi

teqnikuri gadawyveta standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini standartuli dizaini

Ggeo-saSiSi adgilebi ara ara ara ara

Ggeo-saSiSi adgilebis Serbileba

Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs

erozia mcire mcire mcire mcire

Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Page 134: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

134

garemosdacviTi SezRudvebi

Eeroziis gaaqtiureba Aara mwvave Aara mwvave Aara mwvave Aara mwvave

Eeroziis Serbileba sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

sayovelTaod miRebuli eroziis damcavi zomebis gatareba mSeneblobis dros

Ggaaqtiurebuli mewyerebi da qvebis cvena

ara ara ara ara

Mmewyerebis Serbileba Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs Aar saWiroebs

gavlena terestriul ekosistemebze da habitatebze

ara ara ara ara

Serbilebis zomebis miReba

SezRuduli SezRuduli SezRuduli SezRuduli

Ggavlena wylis resursebze

ara ara ara ara

Serbilebis zomebis miReba

ara ara ara ara

Ggavlena wylis resursebze

arxebi arxebi arxebi arxebi

riskis Serbileba Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

Ggaremos dabinZurebis prevencia da narCenebis marTvis gegma

sociauluri SezRudvebi

xelaxla dasaxlebis gavlena

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 215, teritoria - 260620 m2, Senobebi - 6

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 109;

teritoria - 192 505m2,

Senobebi - 10

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 111; ;

teritoria - 153 102m2,

Senobebi - 3

dazianebuli miwis nakveTebis raodenoba 189;

; teritoria - 174 505m2,

Senobebi - 4

kompensaciis Rirebuleba 380620 aSS $ 392505 aSS $ 213102 aSS $ 254505 aSS $

Ggavlena kulturul memkvidreobaze

Mmcire riskebi Mmcire riskebi Mmcire riskebi Mmcire riskebi

Kkulturul memkvidreobaze gavlenis Serbileba

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneblo-bis dros.napovni Zeglebis konservacia minimaluri Zalisxmeva da resursebi

zedamxedveloba mSeneb-lobis dros.napovni Zeg-lebis konservacia minima-luri Zalisxmeva da resursebi

Page 135: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

135

trefikis moZraobasTan dakavSirebuli xmauris nawili, im SemTxvevaSi Tu gatardeba SesaZlo xmau-ris Sesamcirebeli zomebi

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

xmauris Semcireba Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

Mmaregulirebeli moTxov-nebi transportis kargad SesakeTeblad, trefikis siCqaris limitis dasadgenad, xmauris barierebis gamoyeneba

trefikis dros darCenili gamonabolqvis zegavlena mosaxleobaze, rodesac Catarebulia SesaZlo Se-marbilebeli RonisZiebebi

N Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Ndabalidan saSualomde misaRebia, magram iTxovs Semdgom Sefasebas da kontrols

Riskis Serbileba Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

Mmaregulirebeli moTxovnebi transportis kargad SesakeTeblad da sawvavis xarisxi

trefikTan dakavSirebuli usafrTxoebis zomebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi

TEMM-is standartebis Sesabamisad. sofelTan siaxlove.gadaadgilebis pirveli done saSualo donis riskebi.

trefikis riskis Serbileba

Ggavlena infrastruqturaze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

potenciuri gavlena rkinigzaze da soflis gzebze potenciuri gavlena arxebze

Serbileba dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

dizainis da mSeneblobis standartebis Sesabamisad;

daskvna

Sesadarebeli Sesadarebeli Sesadarebeli Sesadarebeli

alternatiuli variantebis Sedareba . teqnikuri da garemosdacviTi SezRudvebi ar aris ZiriTadi saukeTeso variantis SerCevaSi. mTavari mniSvnelovani sakiTxia xelaxali dasaxleba.

Page 136: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

136

8. Semarbilebeli RonisZiebebi da garemosdacviTi

menejmentis gegma

8.1. Semarbilebeli RonisZiebebi

8.1.1 mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedebebis Serbileba dabinZurebis aRkveTis zomebi:

dabinZurebis prevencia da narCenebis marTva:

wylis/niadagis dabinZureba. samSeneblo ubanze wylisa da niadagis dabinZurebis Tavidan acilebis mizniT aucilebelia gansakuTrebuli Semarbilebeli zomebis gatareba:

satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis srulad ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze.

kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris kalapotidan an xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. stacionaruli cisternebis arsebobis SemTxvevaSi, yvela cisterna unda moTavsdes betonis saZirkvelze (betoniT naSen an SemozRudul rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. damcavi rezervuari unda iyos wyalgaumtari da ar unda hqondes sadrenaJo milebi an defeqtebi, romlebic mis hermetulobas arRvevs. aseT SemozRudul areSi (rezervuarSi) dagrovili wvimis wyali amoitumbeba da Caedineba an gare sadrenaJo sistemaSi an miwaze, Tu es ukanaskneli dabinZurebuli ar aris. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli are unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT.

sawvavis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT.

dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze sawvavis Senaxva an satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevseba. sawvaviT Sevsebisas dauSvebelia satransporto saSualebis uyuradRebod datoveba. samSeneblo ubanze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas aucilebelia absorbciuli (Semwovi) safenebis da/an Calis gamoyeneba, raTa minimumamde Semcirdes miwaze navTobis daRvra. aseTi safenebi da/an Cala daefineba miwaze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebamde. dabinZurebuli miwis fenis dauyovnebliv mocileba Seamcirebs an Tavidan agvacilebs gruntis wylebisa da zedapiruli wylebis dabinZurebis risks. saWiroa dabinZurebuli miwis fenisa da sorbentebis, rogorc saSiSi narCenebis gatana, Senaxva da damuSaveba. mniSvnelovani masStabis daRvris (gaJonvis) SemTxvevaSi aucilebeli xdeba uflebamosili da

Page 137: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

137

pasuxismgebeli piris informireba momxdaris Sesaxeb da samuSaoebis Sewyveta dabinZurebis riskis aRmofxvramde. satransporto saSualebebisa da aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas savaldebuloa saTanado, am miznisaTvis gaTvaliswinebuli mowyobilobis gamoyeneba (mag., Sesaferisi zomis sacmebi) da aRniSnuli samuSao mxolod gamocdili da Sesabamisad gawvrTnili personalis (operatorebis) mier unda Sesruldes. aucilebelia sawvavis miwodebis aRWurvilobis sistematuri Semowmeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli sawvavis Sevsebis aRWurvilobis gaumarTaobiT gamowveuli gaJonva. aRWurviloba da saTavsoebi unda iyos izolirebuli da daculi, raTa Tavidan iqnas acilebuli qurdobis da vandaluri aqtebi. yvela moZravi aRWurviloba, raSic igulisxmeba, mag. amweebi, kompresorebi, generatorebi, buldozerebi, eqskavatorebi da sxv. da Sesanaxi cisternebi, unda gamoyenebul iqnas muSaobisas da garemontdes saWiroebis SemTxvevaSi imgvarad, rom masalebis daRvra-gaJonvis albaToba minimumamde iqnas dayvanili. aRWurvilobis yoveldRiuri Semowmeba (satransporto saSualebebis teqnikuri momsxaxureobis procedura) aucilebelia, raTa Tavidan iqnas acilebuli daRvra-gaJonvis safrTxe. satransporto saSualebebis remonti, wmenda, sazeT-sapoxi masalis mocileba da teqnikuri momsaxureobis sxva samuSaoebi unda tardebodes myar (mdgrad) gruntze da ara miwayrilze. dauSvebelia satransporto saSualebebisa Tu aRWurvilobis saremonto punqtis mowyoba wyalsatevidan, Widan an xevidan 50 metris radiusSi. dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan, mdinaris amomSrali kalapotidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze potenciurad saSiSi masalebis Senaxva an moZravi aRWurvilobis sawvaviT Sevseba da saremonto samuSaoebis Catareba.

samSeneblo samuSaoebis msvlelobisas aucilebelia eroziis kontrolis zomebis miReba, raTa Tavidan iqnas acilebuli myari natanis gazrdili raodenobiT wyalsatevebSi moxvedra. aseve, kontraqtori valdebulia uzrunvelhyos amoTxrili miwis, niadagis humusuri fenisa da niadagis qveda fenis Senaxva imgvarad, rac minimumamde Semcirdes zedapiruli wylebSi myari natanis Cadineba; kontraqtorebs moeTxovebaT miiRon saTanado zomebi da gadaxuron niadagis dasawyobebis teritoria saTanado safari masalebiT da ecadon gamoiyenon niadagis dasawyobebisaTvis is teritoriebi, saidanac wyali Tavisufali dinebiT ar Caedineba wyalsatevebSi.

im SemTxvevaSi, Tu arsebobs samSeneblo ubanidan Carecxili naleqiT zedapiruli wylis obieqtis (md. rioni, yvirila da a.S.) dabinZurebis riski, mosalodneli dabinZurebis Tavidan asacileblad aucilebeli xdeba efeqturi zomebis miReba, raSic Sedis:

naleqebis gavrcelebis barierebis gamoyeneba;

Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba.

Page 138: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

138

xsenebuli gansakuTrebiT mniSvnelovania Txrilebidan amotumbuli wylis mdinareSi CaSvebisas.

dauSvebelia biTumis, sveli cementis da/an betonis mdinareSi, wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. samuSao ubnebze ZiriTadad ar aris mosalodneli uaryofiTi zemoqmedeba gruntis wylebze. gruntis wylebis siRrme miwis zedapiridan gzis vakisis ubnebze 5 m-de Seadgens. ferdobuli wylebi ufor maRlaa ganlagebuli da drenirebas saWiroebs.

zedmeti gruntisa da qvebis gatana

3.5 punqtSi mocemuli miwis samuSaoebis normatiuli maCveneblebi (ix. pp. 5 da 6 cxrilSi) cxadyofs, rom narCenebis dagrovebas (1611000m3 - samuSaoebis warmoebisas adgilze mopovebuli nayari gruntis gamoyenebiT) aWarbebs inertuli masalebiT Sevsebis moTxovna (3900000 – 4200000m3 - samuSaoebis warmoebisas garedan mowodebuli gruntis gamoyenebiT). amdenad, mSeneblobis procesSi dagrovili narCenebis umetesi nawili gamoyenebuli iqneba, rogorc Semavsebeli. Tumca, SeiZleba iseTi narCenebis arseboba, romlis gamoyenebac nayaris Casayrelad SeuZlebelia.

neba daerTos adgilobriv macxovreblebs, gamoiyenon zedmeti qvebi, romlebic SeiZleba darCes xelmeored gamoyenebis Semdeg. masalebTan Sesabamisi misadgomlobis mowyoba SesaZlebelia adgilobriv organoebTan SeTanxmebiT da sazogadoebis wevrebTan konsultaciis Semdeg.

yvela sxva narCeni gadatanil iqnas narCenebis ganTavsebis uaxloes ubnebze adgilobrivi xelisuflebis ekologiur samsaxurebTan da garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeTanxmebiT. aRniSnuli RonisZiebis ganxorcielebisas mTavari mizania, ar daziandes maRali Rirebulebis mqone landSaftebi da grunti da sxva ekologiurad sensitiuri ubnebi. qvebis gasatanad (saWiroebis SemTxvevaSi) SesaZlebelia licenzirebuli rezervebis gamoyeneba. qvis sayari ormoebi, sadac moxdeba qvebis sabolood ganTavseba, unda akmayofilebdes garemos dacvis saministros moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis an teqnogenuri qvebis rezervebis Sesaxeb da SeTanxmebuli unda iyos garemos dacvis saministrosTan. narCenebis gadasayrelad SeiZleba SeirCes erodirebuli da daxramuli ubnebi da SeTanxmdes garemos dacvis saministrosTan, xolo narCeni masala SeiZleba gamoyenebul iqnas reliefis keTilmosawyobad da erodirebuli ubnebis aRsadgenad. qvebis gatanis xarji kerZo rezervebSi unda SeTanxmdes konkretul mesakuTreebTan. erodirebul ubnebze narCenebis gatanis xarji Seadgens mxolod narCenebis gadatanisa da erodirebuli ubnebis aRdgenis samuSaos Rirebulebas.

mSenebeli kontraqtori valdebulia:

garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeaTanxmos narCenebisa da qvebis gatanis ubnebi;

saWiroebis SemTxvevaSi SeimuSaos narCenebisa da qvebis gatanis gegmebi garemos dacvis saministros regionaluri samsaxurebis

Page 139: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

139

moTxovnebis dacviT (gatanis gegma, keTilmowyobis gegma da a.S. garemos dacvis saministros moTxovnisamebr).

narCenebisa da qvebis gatanis xarji unda Sediodes mSenebeli kontraqtoris mier satendero winadadebis warmodgenil xarjTaRricxvaSi da asaxuli unda iyos kontraqtSi.

samuSao ubnebze unda xdebodes narCenebis Segroveba specialur

konteinerebSi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes axlomdebare

dasaxlebuli punqtebis adgilobriv mmarTvelobisi Sesabamis samsaxurebis mier miTiTebul adgilebze. gamoyenebul unda iyos narCenebis ganTavsebis momsaxurebis gamwevi specialuri organizaciebi (“sandasufTavebis” organizaciebi da a.S.), romlebic awarmoeben municipalur nagavsayrelebze narCenebis ganTavsebas.

saxifaTo narCenebi yvela saxis narCenis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens. Sromis, jandacvisa da socialuri dacvis ministris 24.02.2003 wlis brZaneba #36/n –iT gansazRvrulia saxifaTo narCenebis konkretuli saxeobebi, romelTa ganTavseba nebadarTulia municipalur nagavsayrelebze. saxifaTo narCenebis ganTavsebis nagebobebi da maTi gadamuSavebis danadgarebi saqarTveloSi amJamad ar arsebobs. imis gaTvaliswinebiT, rom mSeneblobis procesSi warmoqmnili saxifaTo narCenebi ar ganekuTvneba saSiSroebis maRal klass da saxifaTo narCenebis metad mcire raodenobis pirobebSi, miRebuli praqtikaa samSeneblo narCenebis ganTavseba municipaluri myari narCenebis nagavsayrelebze.

personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi ganTavsebis CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (ga)damuSaveba; da

narCenebis droebiTi ganTavseba. samSeneblo ubanze narCenebis dawva dauSvebelia garda

xeebis/buCqebis wvrili totebisa, romelTa dawvac rekomendebulia, raTa Tavidan iqnas acilebuli mavneblebis gamravleba. xmauri, mtveri da gamonabolqvi

dasaxlebebze mSeneblobiT gamowveuli gamonabolqvi mniSvnelovnad zemoqmedebas ar axdens, radgan saavtomobilo trasis axali marSrutebi ZiriTadad gverds uvlis mWidrod dasaxlebul ubnebs. Tumca, samSeneblo operaciebSi gamoyenebuli mZime meqanizmebis gamonabolqvis kontroli aucilebelia iseTi zomebis gamoyenebiT, rogoricaa Zravis teqnikuri momsaxureoba da maRali xarisxis sawvavis gamoyeneba. gamoricxuli unda iyos Zravis uqm reJimSi muSaoba.

SedarebiT didia mtvris zemoqmedeba, romlis raodenobrivad gansazRvra rTulia. Tumca, cxadia, rom miwis samuSaoebisa da kariere-bidan RorRisa da sxva inertuli masalebis transportirebis Sedegad warmoqmnili mtveri Semawuxebeli iqneba. es zemoqmedeba droebiTia da misi Serbileba SesaZlebelia samuSao ubnebis perioduli morwyviT.

xmauris modelirebis Sedegebis Tanaxmad (danarTi 6), xmauri dasaxlebebsa da ekologiurad sensitiur ubnebs ar Seawuxebs. xmauris

Page 140: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

140

droebiTi da umniSvnelo mateba samSeneblo moedanTan axlos 300 m radiusSi misaRebi zemoqmedebaa. Tumca, am zemoqmedebis Serbileba SesaZlebelia Zravis teqnikuri momsaxureobis xarjze da Zravis uqm reJimSi muSaobis Tavidan acilebiT. erTaderTi rekomendebuli Ronis-Zieba Ramis saaTebSi muSaobis minimumamde Semcirebaa quTaisis aRmosav-leT SemovliT gzasTan da soflebTan (sof. axalsofeli) axlos. rac Seexeba Ramis saaTebSi muSaobas sxva ubnebze, maTi warmoeba SeuzRudavad aris SesaZlebeli.

satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba da drouli SekeTeba), raTa teqnikis gaumarTaobiT gamowveuli zedmeti xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT.

dizelis Zravebis SekeTeba aucilebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamonabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis (moZravis Tu stacionaluris) regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi funqcionirebdnen da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi.

satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia).

haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTobis SemTxvevaSi, gansakuTrebiT mSral pirobebSi, aucilebeli xdeba specialuri Semarbilebeli zomebis gatareba, rac unda daigegmos da ganxorcieldes samSeneblo samuSaoebis xelmZRvanelTan (menejerTan) SeTanxmebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT gadaadgileba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneblo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danamva, raTa SevamciroT mtvris warmoqmna. saWiroebis SemTxvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba).

mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba aucilebeli, rodesac adamianebis sacxovreblebi da gareul cxovelTa binadrobis adgilebi mSeneblobis zolidan 300 metriT an naklebiT arian daSorebulni.

karierebis garemos dacva

karierebis eqspluatacia ganxorcieldeba licenzirebuli kompaniebis mier. im SemTxvevaSi, Tu mSenebeli kompania moisurven\bs TviTon daamuSaos karieri, man unda moipovis saTanado licenziebi amaze.

Page 141: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

141

unda iqnas gaTvaliswinebuli proeqtis SesaZlo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtiofaunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xarisxze da landSaftze. 2600000 m3 inertuli samSeneblo masala aris saWiro avtomagistralis sareabilitacio samuSaoebisaTvis. mZime teqnikis daaxloebiT 250000 reisi iqneba saWiro am raodenobis masalis samSeneblo ubnebze transportirebisaTvis.

gacemuli licenziebis validuroba aris sawindari imisa, rom samSeneblo masalebis mopovebasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa umetesi nawili damakmayofileblad iqneba Serbilebuli (rogorc wesi licenziebi gaicema garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros mier winaswari kvlevis da dagegmvis safuZvelze). garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxurebi da gdi akontroleben karierebis kanonierad eqspluataciis sakiTxs.

mtveri da emisiebi karieris adgilze da gzebze, iseve rogorc mdinaris SesaZlo dabinZureba (sawvav-sapoxi masalebiT; amRvreva) da rac mTavaria mdinaris kalapotis da Walis mdgradoba, gaTvaliswinebul unda iqnas Semarbilebeli RonisZiebebis dagegmvisas. amgvari zemoqmedebis Semarbilebeli zomebi CarTul unda iqnas garemosdacviTi menejmentis gegmaSi. sgd-m unda ganaxorcielos monitoringi karierebis eqspluataciasTan dakavSirebiT. sairigacio arxebis dacva

avtomagistralis savaraudo tras kveTs 21 arxs. permanentuli monitoringi mSeneblobis procesSi da SemTxveviT arxis dazianebisas misi sruli aRdgena aris aucilebeli moTxovna samSeneblo samusaoebis warmoebisaTvis. yuradReba unda miqces samSeneblo teqnikis moZraobis minimizacias arxis maxloblobaSi, rogorc misi dazianebis Tavidan acilebis mizniT, aseve mtveriTa da sawva-sapoxi masalebiT misi dabinZurebis riski Sesamcireblad. niadagis dacva da eroziis prevencia niadagis humusovani fenis dacva

kontraqtori niadagis humusur fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

niadagis fena gayinulia;

wvimis an Tovis dros

niadagis fena gaJRenTilia wyliT; niadagis humusovani fenis dasawyobeba (Senaxva)

niadagis humusovani fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis zvinulebad (grovebad), romelTa ferdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 450°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis qveda fenebis grovebisagan;

Page 142: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

142

dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs mocemuli teritoriis datborvis da niadagis garecxvis safrTxe;

niadagis humusovani fenis garecxvisagan dacvis mizniT, dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze (adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT).

im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos koreqciis Sesabamis qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba zvinulebis gadasafaravad). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis zvinulebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (damcavi zvinulebis) an analogiuri saSualebis ganlagebiT im adgilebis garSemo, romelTa dacvac saWiroa.

niadagis humusovani fenis zvinulebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

anaerobuli pirobebis SemTxvevaSi - gadmoatrialeT humusovani fenis zvinulis beltebi an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

eroziis dros - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis SemoRobva. niadagis qveda fenis dasawyobeba (Senaxva)

qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis humusovani fenis grovebisagan;

im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena

mudmivi obieqtebis (gzis vakisis gafarToebis ubnebi3) moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare im teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad gadanawildeba mimdebare teritoriaze. gzis derefanSi moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba derefanis aRsadgenad samuSaoebis dasrulebis Semdeg. niadagis humusovani fenis aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis nayofiereba Tavisi sawyisi

3 aqve aRsaniSnavia, rom gzis vakisis gafarToeba, im ubnebze romlebic gafarToebas saWiroeben, ZiriTadad xdeba kldovan ferdSi SeWriT da, Sesabamisad, niadagis kargva minimaluria.

Page 143: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

143

maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis dasawyobebuli zvinulebisaken riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi (mSeneblobis procesSi)

zomebi, romelTa gamoyenebiTac kontraqtori uzrunvelyofs gzis derefnisa da sxva obieqtebis mimdebare “ferdobebis” dacvas eroziisgan maT saboloo aRdgenamde, aRwerilia mocemul nawilSi. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba saWiroebis SemTxvevaSi; amasTan, gansakuTrebuli yuradReba eqceva Semdegs: samSeneblo samuSaoebs, romlebic zrdis ferdobebis eroziis intensiobas da Sedegad mdinareebSi/arxebSi naleqis Cadinebis zrdas.

eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba im momentamde, sanam ar moxdeba ferdobebis stabiluri mdgomareobis miRweva. eroziasTan brZolis droebiTi zomebis mizania:

zedapiruli wylebis modinebis Semcireba;

wylis modinebis siCqaris Semcireba dasaSveb maCveneblamde;

wylis gadagdeba damcavi dambebis gamoyenebiT;

samSeneblo ubnebidan naleqis wyalsatevebisaken Carecxvis Tavidan acileba/Semcireba;

Calis bardanebisgan aRmarTuli barierebi im adgilebSi, romlebic saWiroeben naleqisagan dacvas;

samuSao ubnebis saboloo aRdgena

samuSao ubnis yvela monakveTi (garda monakveTebisaa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba xelovnuri nagebobebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari). saWiroebis SemTxvevaSi, aucilebelia antieroziuli RonisZiebebis gatareba: antieroziuli TvalsazrisiT efeqtiani mcenareuli safari, drenaJi, bermebi da sxva damxmare sainJinro nagebobebi. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad da vinaidan proeqti ar iTvaliswinebs didi raodenobiT xeebisa da buCqebis moWras, amiT mcenareuli safaris aRdgenis mniSvnelovani komponenti Sesrulebuli iqneba. landSaftis dagegmva da eko-kompensaciis zomebi

arsebuli gzis 2 km sigrZis monakveTi kveTs Wognaris tyes. gzis rekonstruqciisTvis saWiro gaxdeba tyis daaxloebiT 4 ha farTobis gaCexva. tye ar aris maRali sakonservacio Rirebulebis, Tumca sakompensacio zomebis miReba saWiro iqneba. saqarTveloSi moqmedi dadgenilebebis Tanaxmad (saqarTvelos mTavrobis 11.08.2005 wlis #132 dadgenileba), tyiT dafarul farTobze miwis gawmendis samuSaoebis

Page 144: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

144

dawyebamde saWiroa derefnis zusti moniSvna derefanSi arsebuli xeebis dawvrilebiTi sakadastro aRwerilobis Sesadgenad da yvela mosaWreli xis moniSvna. yvela am operacias asrulebs mSenebeli kontraqtori garemos dacvis saministrosTan konsultaciis safuZvelze da garemos dacvis saministros satyeo departamentis regionaluri warmomadgenlebis monawileobiT. xis moWra nebadarTulia mxolod garemos dacvis saministros mier Sesabamisi Tanxmobis gacemis safuZvelze, romelic efuZneba moniSnul derefanSi Catarebuli sakadastro kvlevebis Sedegebs da iTvaliswinebs moTxovnas sakompensacio zomebis ganxorcielebis.

kulturuli memkvidreobis dacva

miuxedavad imisa, rom samSeneblo ubnebi ar mdebareobs romelime cnobil miwis qveS mdebare ZeglTan an arqeologiuri interesis ubnebTan axlos, mSeneblobis procesSi arqeologiuri fenebis dazianebis SesaZlebloba mainc arsebobs. am riskis Tavidan acilebis mizniT miwis samuSaoebis warmoebisas saWiroa winaswari prevenciuli kvlevebisa da arqeologiuri zedamxedvelobis ganxorcieleba. zedamxedvelobis procedurebi da yvela sxva saWiro RonisZieba unda SeTanxmdes kulturis saministrosTan samSeneblo nebarTvis miRebis momentSi nebarTvis gacemis wesis Tanaxmad. “kulturuli memkvidreobis” Sesaxeb kanonis me-14 muxlis Tanaxmad, mompoveblobiTi saqmianobis warmoebaze da saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT gansakuTrebuli mniSvnelobis obieqtis mSeneblobaze nebarTva gaicema kompetenturi organos mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros dadebiTi gadawyvetilebis safuZvelze. daskvnis safuZvels warmoadgens Sesabamisi teritoriis arqeologiuri kvleva im piris mier, romelsac surs miwis samuSaoebis warmoeba. piri, romelic apirebs miwis samuSaoebis warmoebas, valdebulia, saministros warudginos dokumentacia mocemuli teritoriis arqeologiuri kvlevis Sesaxeb. winaswari kvleva moicavs savele da laboratoriul kvlevas. sakvlev teritoriaze arqeologiuri obieqtis aRmoCenis SemTxvevaSi daskvna arqeologiuri kvlevis Sesaxeb unda Seicavdes Semdeg informacias: (a) sakvlev teritoriaze arqeologiuri fenebisa da aRmoCenili obieqtebis amomwurav savele kvleva Tanamedrove meTodebiT; (b) rekomendaciebi saproeqto teritoriaze aRmoCenili obieqtebis konservaciisa da samSeneblo samuSaoebis dagegmvis Sesaxeb. arsebuli praqtikis mixedviT, arqeologiuri kvlevebi warmoebs daproeqtebis detaluri xelSekrulebis safuZvelze samSeneblo nebarTvis miRebis etapze.

mSeneblobis etapze saWiroa arqeologiuri monitoringis warmoeba mSenebeli kontraqtoris mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros zedamxedvelobiT. arqeologiuri zedamxedvelobisa da sxva SeTanxmebuli samuSaoebisTvis saWiro biujeti mieTiTeba samSeneblo samuSaoebis Sefasebis uwyisSi.

rac Seexeba momwodeblebs, nebadarTulia mxolod iuridiulad registrirebul momwodeblebTan TanamSromloba, romlebsac gaaCniaT yvela saWiro nebarTva da licenzia.

aRniSnuli gancxadeba exeba gruntis karieris operatorebs da asfaltis momwodeblebs. nebarTvisa da licenziis moTxovnebTan Sesabamisobis Semowmeba warmoadgens erTaderT garantias, rom proeqti ganxorcieldeba efeqturad da misi ganxorcielebiT Serbildeba momwodeblebis saqmianobiT gamowveuli zemoqmedeba. Tu samSeneblo

Page 145: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

145

kompania gadawyvets karierebis Seswavlas, igi valdebulia, moipovos garemos dacvis saministros Sesabamisi nebarTva.

mSenebelma kontraqtorma SeiZleba, miiRos gadawyvetileba asfaltis Serevis danadgarebis dadgmis Sesaxeb operaciebisTvis saWiro asfaltis sawarmoeblad. aseT SemTxvevaSi saWiroa specialuri gzS-sa da garemoze zemoqmedebis nebarTvis mopoveba. usafrTxoeba da misadgomloba.

avtomobilebisa da fexiT mosiaruleebisTvis uzrunvelyofili iqneba alternatiuli gzebi. Sesabamisad, gamoyenebuli iqneba SuqniSnebi da sagzao niSnebi. 8.1.1.-is rezume

mSenebeli kontraqtoris valdebuleba, romelic gulisxmobs winamdebare garemosdacviTi menejmentis gegmiT (gmg) gaTvaliswinebuli garemos dacvis marTvis moTxovnebis dacvas, gaTvaliswinebuli unda iqnas kontraqtiT (mag., rogorc varianti, winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegma SeiZleba Tan daerTos kontraqts danarTis saxiT).

winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegmis safuZvelze (kontraqtoris marTvis gegma), mSenebeli kontraqtori valdebulia, Seadginos garemos dacvis RonisZiebebis sakuTari gegma (kontraqtoris ganxorcielebis gegma), sadac damatebiT miuTiTebs dawvrilebiT monacemebs (grafiki, personali, saWiro resursebi da sxv.).

“narCenebisa da qvebis gadayris gegmas” (anu proeqti) da eko-kompensaciis proeqts (Tu aRniSnuls iTxovs garemos dacvis saministro) SeimuSavebs mSenebeli kontraqtori da Sesabamisi xarjebi aisaxeba saerTo samSeneblo biujetiT. “narCenebisa da qvebis gadayris gegmis” daskvniTi versia da gadayris ubnebi SeTanxmdeba garemos dacvis saministrosTan. “narCenebisa da qvebis gadayris gegma” da eko-kompensaciis gegma unda Sevides garemos dacvis RonisZiebebis daskvniT gegmaSi (kontraqtoris ganxorcielebis gegma). gegmis daskvniTi nawili unda SeTanxmdes sagzao departamentTan. 8.1.2. grZelvadian da eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcireba

eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcirebis garkveuli zomebi unda ganxorcieldes saproeqto/samSeneblo etapze. Cvens SemTxvevaSi aRniSnuli exeba xmauris Semcirebis zomebs. xmauris Semcireba

saavtomobilo moZraobiT gamowveuli xmauri saavtomobilo trasidan vrceldeba 40-50 m radiusiT. aRniSnuli zemoqmedeba mniSvnelovani arc 2030 welSi ar iqneba, rodesac prognozis Tanaxmad, saavtomobilo moZraobis intensivoba mniSvnelovnad gaizrdeba dRes arsebulTan SedarebiT. gzis garkveul monakveTebze xmauris Semcirebis zomebi (xmis barierebisa da siCqaris SezRudvis niSnebis dayeneba) iZleva xmauris Semcirebis saSualebas 12 db-mde. mxolod ori monakveTi, sadac SeiZleba saWiro gaxdes xmauris Semcireba specialuri saSualebebis gamoyenebiT, aris: a) zestafonis SemovliTi gza (700 m sigrZis qve-

Page 146: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

146

monakveTi q. zestafonis Crdilo-aRmosavleTiT mWidrod dasaxlebuli ubnis mimdebared da 300 m sigrZis monakveTi sofelSi qvemo saqara) da b) sakvlevi marSrutis bolo sof. axalsofelTan axlos (ori 400 m sigrZis qve-monakveTi).

sacxovrebeli saxlebi SeiZleba ganTavsdes saavtomobilo trasidan 10-20 m manZilze. xmis barierebis dayenebis SemTxvevaSi xmauris saSualo done Semcirdeba prognozirebuli 68-65 db-dan dasaSveb 55 db-mde. xmis barierebis zusti adgilmdebareoba da maTi proeqti dadgindeba samuSao gegmis SemuSavebis etapze.

gazrdili saavtomobilo transportis zemoqmedebis garkveuli kompensacia iqneba gzis maxasiaTeblebis gaumjobeseba (geometriuli maxasiaTeblebi da gzis safari) da mgzavrobis ukeTesi pirobebi. damatebiTi Semarbilebeli zoma iqneba: a) saavtomobilo moZraobis siCqaris SezRudva; b) Zravis teqnikuri momsaxureobis marTvis meqanizmebis ganxorcieleba.

qvemoT moviyvanT Semarbilebel zomebs, romlebic unda ganxorcieldes eqspluataciis etapze. am zomebis umetesoba (upiratesad teqnikuri momsaxureobis samuSaoebi) unda ganxorcieldes sagzao departamentis mier saxelmwifo biujetis fondis, sesxebis, grantebisa da sxva finansuri wyaroebis gamoyenebiT.

eroziisa da gruntis mdgradobis kontroli da “landSaftis menejmenti.” sgd-m unda uzrunvelhyos eroziuli procesebis da gruntis mdgradobis kontroli da mSeneblobis dasrulebis Semdeg landSaftis aRdgenis monitoringi, iseve rogorc koreqtivebis drouli Setana. koreqtivebi moicavs (magram ar amoiwureba) sadrenaJo sistemebis aRdgena-Senaxvas, da anti-eroziuli RonisZiebebis gatarebas (bermebi, reliefis da mcenareuli safaris aRdgena da a.S.), rodesac amis aucilebloba iqmneba.

gzispira nagavi da sawvaviT dabinZureba. sgd-m unda ganaxorcielos

koordinireba da organizeba gauwios saTanado samsaxurebis muSaobas (avtogasamarTi sadgurebi; narCenebis marTvis samsaxuri da a.S.) da saTanado saSualebebis danergvas.

atmosferuli haeris dabinZureba emisiebiT, xmauri da dabinZureba

dakavSirebuli SekeTebiT samuSaoebTan. sgd-m unda uzrunvelhyos SekeTebiTi samuSaoebis ganxorcielebisas iseTive wesebis dacva, rac aRwerilia winamdebare samenejmento gegmaSi samSeneblo samuSaoebisaTvis.

avariuli situaciebis Sedegad toqsikuri masalebis daRvrasTan

dakavSirebuli janmrTelobis riskebis da zaralis prevencia da Serbileba. avariuli situaciebisadmi mzadyofna. sgd-m monawileoba unda miiRos da xeli unda Seuwyos Sinagan saqmeTa saministros sagangebo situaciebze reagirebis samsaxurs msgavs avariul situaciebze reagirebis samoqmedo gegmebis da maTi implementaciisaTvis aucilebeli sakanonmdeblo aqtebis SemuSavebasa da danergvaSi, iseve rogorc saxifaTo masalebis transportirebis maregulirebeli kanonmdeblobis SemuSavebaSi. RonisZiebaTa sistema unda moicavdes rogorc minimum Semdeg komponentebs:

usafrTxoebis RonisZiebebis da reagirebis gegmebis SemuSaveba da danergva toqsikuri nivTierebebis daRvris Sedegad zaralis prevenciisa da Serbilebis mizniT

specialuri marSrutebis dagegmva saxifaTo nivTierebebis transportirebisaTvis

Page 147: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

147

safrTxis Semcirebis mizniT, mkacri kontrolis daweseba saxifaTo nivTierebebis transportirebaze

toqsikuri narCenebis transportirebis akrZalva sensitiur teritoriebze

zemoTxsenebuli RonisZiebebi unda daigegmos saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad, kerZod Semdegi kanonis gaTvaliswinebiT: saqarTvelos kanoni saSiSi qimiuri nivTierebebis Sesaxeb (1998). adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis gavrcelebis prevencia

mgzavrebis da tvirTebis transportirebasTan dakavSirebiT adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis SesaZlo gavrcelebis kontrolze pasuxismgebeli organizaciebi aris: sabaJo samsaxuri, da soflis meurneobis saministros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erovnuli samsaxuri”.

8.2. monitoringi

proeqtis monitoringis gegma Sejamebulia qvemoT danarTSi 2.

monitoringis zomebSi Sedis samSeneblo ubnis zedamxedveloba, nebarTvebis Semowmeba, kontraqtoris samuSaoebisa da garemoze moqmedi iseTi faqtorebis dadgenil maCveneblebTan Sesabamisobis monitoringi, rogoricaa: xmauri, mtveri, niadagisa da wylis dabinZureba, atmosferuli gamonabolqvi da sxv.

sgd-is kvalifikaciasa da gamocdilebas, awarmoos garemosdacviTi aspeqtebis monitoringi, dadebiTi Sefaseba mieca. proeqtze zedamxedvelobis gansaxorcieleblad da kerZod,avtomagistralis zestafoni-samtrediis monakveTis rekonstruqciis proeqtis garemosdacviTi monitoringisaTvis, sgd Seisyidis saTanado momsaxurebas.

8.3. monitoringis gegmis ganxorcieleba

gmg-is koordinaciasa da ganxorcielebaze pasuxismgebloba ekisreba

sgd-s, romelic pasuxismgebelia adgilobriv garemosdacviT uwyebebTan, municipalur samsaxurebTan, winamdebare dokumentis b TavSi CamoTvlil yvela uflebamosil uwyebasTan, adgilobriv sazogadoebasTan, kontraqtorebTan kavSirze da maT koordinirebaze da kontraqtorebisaTvis garemosdacviTi miTiTebebis SemuSavebaze.

sgd valdebulia uzrunvelyos Semdegi: (a) saqarTvelos kanonmdebloba garemosdacviT dargSi da iaponiis saerTaSoriso TanamSromlobis bankis miTiTebebi daculia; (b) garemosdacviTi nebarTvebi aRebulia; (g) narCenebi ganTavsebuli iqneba saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad garemos dacvis da bunebrivi resursebis saministros mier SeTanxmebul adgilebze. (d) nebismieri sxva moTxovna, dadgenili garemos dacvis saministros mier da SeTanxmebuli sgd-Tan, daculia; da (e) garemosdacviTi qmedebebisa da garemos xarisxis (mdgomareobis) monitoringis gegmebi xorcieldeba.

kulturisa da sportis saministros arqeologiuri kvlevebis centrs ekisreba pasuxismgebloba samSeneblo samuSaoebis zedamxedvelobaze arqeologiuri memkvidreobis dacvis mizniT.

Page 148: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

148

soflis meurneobis saministros veterinarul samsaxurs ekisreba pasuxismgebloba kompleqsuri sanitaruli zomebis miRebaze miwis samuSaoebis procesSi saflavebis aRmoCenisas. informacia saeWvo saflavebis Sesaxeb unda gadaeces veterinarul samsaxurs samSeneblo samuSaoebis mwarmoebeli kontraqtorisa (savele garemosdacviTi eqsperti) da sgd-is savele oficris mier.

garemos dacvis saministros evaleba haeris dabinZurebaze da xmauris xarisxze monitoringis pasuxismgebloba (gansakuTrebiT, sacxovreblebTan axlos).

garemos dacvis saministrosa da Sinagan saqmeTa saministos ekis-rebaT kritikul mdgomareobebSi Sesaferisi strategiebisa da gegmebis SemuSavebisa da sagangebo situaciebisadmi mzadyofnis pasuxismgebloba. 8.4. gegmis ganxorcielebis xarjebi

mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi zomebis xarjebi

gaTvaliswinebuli iqneba samSeneblo samuSaoebis kontraqtiT. mcire damatebiTi xarjebia gasaTvaliswinebeli gzS-isa da “garemosdacviTi qmedebebis marTvis gegmis” (gmg) Sesaxeb sazogadoebasTan konsultaciebis Catarebaze, rasac organizebas gauwevs sgd.

gamomuSavebuli gruntisa da lodebis ganTavsebis fasi ufro variabeluria da misi gansazRvra SesaZlebelia mxolod konkretuli proeqtis dasrulebisas. gamomuSavebuli gruntis ganTavseba erozirebul ubnebze an sxva gamoyofil adgilze dajdeba ZiriTadad transportirebis fasi da garkveulwilad - adgilis mosworebis da landSaftTan harmonizirebasTan dakavSirebuli samuSaoebis Rirebuleba.

Page 149: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

149

danarTi 1. garemosdacviTi menejmentis sqema

mSeneblobis faza

mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedeba

zemoqmedeba ubnebi SemarBilebeli zomebi Rirebuleba pasuxismgebeli

implementaciaze pasuxismgebeli monitoringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi

zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

mTel sigrZeze Wognaris monakveTi

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba. marSrutis varianti optimaluria (mniSvnelovani ekosistemebis da Rirebuli landSftebis gareSe),. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry

survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). Wognaris monakveTze tyis kafvis win misi kadastruli aRwera satyeo departamentis monawileobiT, saministros nebarTvis miReba da eko-kompensaciis gegmis SemuSaveba. xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

ganTvisebis zolis winasamSeneblo ekologiuri kvleva 3 eqsperti

mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 150: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

150

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi.

2600000 m3 inertuli samSeneblo masala unda iqnas mopovebuli da transportirebuli samSeneblo ubnebze zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

banaki karierebi

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba. adgilis optimaluri SerCeva. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry

survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

gaTvaliswinebulia zemoTmoyvanil xarjebSi

proeqtanti;

mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

erozias provocireba gzis mSeneblobasTan dakavSirebuli miwis samuSaoebiT da bunebri-vi drenaJis arxebis rRvevis an dagolvis gamo (nataniT droebiT amovsebis Sedegad) zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis Camo-Wrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSv-nelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

ZiriTadad zestafonis asaqcevi gza

Semamsubuqebeli RonisZiebebis stra-tegia: prevencia droebiTi antihero-ziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

miwis samuSaoebis SezRudva mSra-li periodiT (wvimaSi muSaobis SezRudva)

yvelaze mowyvladi niadagis safa-ris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

sadrenaJo arxebis dacva berme-bis, Calis an geoteqstilis bariere-biT;

saleqari auzebis mowyoba, erozi-is riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 151: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

151

daTesva an dargva; erozia gzis vakisis qveS, gamowveuli zedapiruli an miwisqveSa sadrenaJo arxebidan mimarTuli wylis koncentrirebuli nakadiT

ZiriTadad zestafonis asaqcevi gza

sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

wyalmimRebis zedapiris qvebiTa de betoniT mosaxva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

niadagis humusovani fenis dakargva misi araswori dasawyobebis da dacvis Sedegad.

gzis mTeli sigrZe; banakebi;

niadagis fenis dacva kontraqtori niadagis fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

niadagis fena gayinulia;

mocemul teritoriaze aRiniSneba naleqis mudmivi vardna;

niadagis fena gaJRenTilia; an

samuSaoebis Catarebis SemTxvevaSi daziandeba niadagis fenis struqtura. niadagis fenis dasawyobeba (Senaxva) niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 45°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos qve-niadagis grovebisagan;

dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 152: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

152

mocemuli teritoriis datborvis safrTxe;

dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze, adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT. im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis grovebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (zvinulebis) an analogiuri saSualebis dadgmiT garSemo, im adgilebze, sadac saWiroa. niadagis grovebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

anaerobuli pirobebi - gadmoatrialeT grova an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

erozia - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis SemoRobva. qve-niadagis dasawyobeba (Senaxva) qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, ro-melTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelo-baSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

Page 153: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

153

qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis fenis grovebisagan; im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena gzatkecilze moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad gadanawildeba mimdebare teritoriaze. niadagis fenis aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis noyieri fena Tavisi sawyisi maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa

Page 154: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

154

da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis grovebisaken, riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros.

Sewonili natanis moculobis zrda zedapiruli wylis obieqtebSi (mdinareebi, Releebi, tbebi) – samSeneblo samuSaoebTan dakavSirebiT gaZlierebuli eroziis da miwayrilebis garecxvis Sedegad. wylis xarisxis gauareseba da natanis moculobis zrda

zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis CamoWrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSvnelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

mdinareebis siaxloves

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: prevencia droebiTi antieroziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

eroziis riskis mqone zedapirebis dacva mulCirebiT an geoteqstiliT da maTze saswrafod mcenareebis dargva.

mcenareuli safaris rac SeiZleba swrafad aRdgena eroziisadmi midrekil zedapirebze;

nataniT mdinareebis dabinZurebis Sesamcireblad Semakavebeli saleqarebis mowyoba mdinareebis an Releebis siaxloves.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 155: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

155

niadagisa da wylis dabinZureba zeTiT, sapoxi masalebiT, sawvaviTa da saRebavebiT (samSeneblo derefani; aRWurvilobis sawyobebi da asfaltis qarxnebi)

.gzis mTeli sigrZe

sapoxi masalis Segroveba da gadamuSaveba

Sesabamisi prevenciuli zomebis gatarebiT daRvris Tavidan acileba

mdinareebis da zedapiruli wylis obieqtebis siaxloves sawvaviT gamarTvis akrZalva

manqanebis Semowmeba (sawvavis Jonva da a.S.)

naleqebis gadamRobebis gamoyeneba;

Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba. dauSvebelia asfaltis an sveli cementis da/an betonis wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli miwayrili unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT. dabinZurebuli miwa da sorbentebi dagrovebul iqneba da ganTavsdeba saxifTo narCenebis ganTavsebis wesebis Sesabamisad. sawvavis/naxSirwyalbadis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 156: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

156

sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT. satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze. kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. yvela cisterna unda moTavsdes betonis sazirkvelze (rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. personali gaivlis treiningebs da miiRebs instruqciebs sawvavis d sapoxi masalebi moxmarebis wesebis Sesaxeb.

myari narCenebis ganTavsebis aradamakmayofilebeli pirobebi da sazogadod cudi sanitaruli

yvela samuSao adgili; banakebi;

SesaZlebelia adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis nebarTva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s

Page 157: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

157

mdgomareoba samSeneblo banakebSi da samSeneblo ubnebze (kanalizacia, sanitaruli pirobebi, narCenebis menejmenti)

aseT narCenebTan misasvleli gzebis Sesaxeb SeiZleba SeTanxmeba adgilobriv saxelmwifo organoebTan adgilobriv mosaxleobasTan molaparakebis Semdeg;

darCenili masala gadaitaneT uaxloes oficialur nagavsayrelze. nagavsayreli Txrilebi, romlebic aseTi narCenebis sabolood gadayris mizniT gamoiyeneba, unda akmayofilebdes garemos dacvis saministros mier dadgenil moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis Sesaxeb. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (gada)damuSaveba; da

narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba).

regionaluri samsaxuri

samSeneblo narCenebi derefnSi da gzaze arsebuli nagavi. qvebisa da kldis naSalis ganTavseba. 1600000 m3 inertuli samSeneblo narCenebi unda iqnas gamoyenebuli miwayrilebis mosawyobad. mxolod nayaris is nawili, romelic ar gamodgeba

gansaTavsebeli adgilebi, SeaTanxmeT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan

adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis ufleba

darCenili masala gadaitaneT uaxloes gansaTavsebel adgilas, romelic winaswar SeTanxmebuli iqneba garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 158: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

158

miwayrilebisaTvis unda ganTavsebul iqnas.

samsaxurebTan. ZiriTadi amocana am etapze iqneba Rirebuli landSaftebis da niadagis nayofieri fenis dacva da ekosistemebis dazianebis prevencia.. kldovani namsxvrevebis da msxvili qvebis gansaTavseblad SesaZlebelia gamomuSavebuli (licenzirebuli) karierebis gamoyeneba. am SemTxvevaSi gansaTavseblad SerCeuli karierebi unda akmayofilebdnen garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros moTxovnebs “inertuli masalebis sayrelebisaTvis” an kldovani masalebis teqnogenuri depozitebisaTvis da winaswar SeTanxmebuli unda iyos masalebis aq ganTavsebis pirobebi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes erovnuli garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad, am mizniT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxuris mier gamoyofil adgilebze. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

narCenebis (gada)damuSaveba; da

narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba). samSeneblo narCenis dawva akrZalulia, garda gauqerqavi xeebis

Page 159: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

159

totebisa da buCqebis, romelTa dawva umjobesia mSeneblobis derefanSi, raTa ar moxdes mcenareTa parazitebis gavrceleba.

samSeneblo teqnikiT da manqanebiT gamowveuli haeris dabinZureba (emisiebi) im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi. mtveri samSeneblo adgilebze da misasvlel gzebze .

dasaxlebuli punqtebis siaxloves

Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

droebiTi gzebis periodulad dasveleba an zeTis Txeli feniT dafarva mtveris Sesamcireblad.

transportis moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba; satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba remontis mizniT), raTa xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT. saWiroa yvela satransporto saSualebis Semowmeba da saWiroebis SemTxvevaSi - SekeTeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli transportis nawilebis gaumarTaobiT gamowveuli momatebuli xmauri. dizelis Zravebis SekeTeba auci-lebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamo-nabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. mimdinare teqnikuri momsaxureoba unda iyos maRali standartisa, raTa satransporto saSualebebis eqspluatacia iyos

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

Page 160: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

160

usafrTxo da maTgan gamowveuli xmauri minimumamde iqnas dayvanili. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi iyos da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi. satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia). mSral pirobebSi an haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTo-bis SemTxvevaSi aucilebeli xdeba Semarbilebeli zomebis miReba, rac unda moxdes samSe-neblo samuSaoebis xelmZRva-nelTan (menejerTan) SeTanx-mebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT

Page 161: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

161

gadaadgi-leba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneb-lo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danam-va, raTa SevamciroT mtvris warmoSoba. saWiroebis SemT-xvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba). saWiroebis SemTxvevaSi muSebs daurigde-baT individualuri dacvis saSualebebi da moxdeba yvela satransporto saSualebis Semowmeba da Seremonteba, raTa Tavidan iqnas acilebu-li zedmeti gamonabolqvi satransporto saSualebis gaumarTavi nawilebis gamo. mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba, rodesac adamianebi da cxovelebi gzis mSeneblobis zolidan 300 metriTa arian daSorebulni avtomagistralis derefnidan (dasaxlebuli punqtebi avtomagistralis gaswvriv).

haeris dabinZureba asfaltis danadgarebis mier mimdinare saremonto samuSaoebis dros

asfaltis momwodeblis teritoria

kontraqtis gaformeba mxolod licenzirebul organisaziasTan, romelsac gaaCnia yvela saTanado nebarTva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

manqanebis xmauriT gamowveuli mavne zemoqmedeba im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli

dasaxlebuli punqtebis axlos

aRWurvilobaze xmaurmayuCebis dayeneba da gamoyeneba

aRWurvilobis regularuli Semowmeba da movla/SekeTeba Zravebis gamartulobis da xmauris donis Semcirebis uzrunvelsayofad.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori;

Page 162: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

162

centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi

infrastruqtura. ZiriTadi infrastruqturuli elementi, romelzec SeiZleba zemoqmedeba iqonios proeqtma, aris maxloblad ganlagebuli sairigacio arxebis qseli. mSeneblobis procesSi arxebis dazianeba ar aris gamoricxuli.

21 arxi mudmivi monitoringi mSeneblobis procesSi (rom ar moxdes arxis dazianeba). sruli da drouli aRdgena dazianebis SemTxvevaSi. mtveriTa da sawvavi SesaZlo dabinZurebis prevencia mSeneblobis procesSi arxis uSualo maxloblobaSi transportis moZraobis SezRudviT. samSeneblo banaki axlos iqneba ganlagebuli arxis da gzis gadakveTis aresTan da, Sesabamisad, aucilebelia damatebiTi zomebis miReba sawvaviT dabinZurebisagan Tavis asarideblad. sawvaviT gamarTvis operaciebi unda ganxorcieldes arxisagan moSorebiT (30-50m).

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

soflis

meurneobis saministro

karierebi unda iqnas gaTvaliswi-nebuli proeqtis SesaZ-lo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtio-faunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xaris-xze da landSaftze.

2600000 m3 inertuli samSeneblo masala aris saWiro avtomagistralis sareabilitacio samuSaoebisaTvis

gansasazRvria detaluri proeqtirebis etapze

gasakontrolebelia licenziebis validuroba (licenziebi gaicema mopovebis limitebis da dacvisa da aRdgenis pirobebis gansazRvriT) gasakontrolebelia mZime teqnikis eqsploataciisas wesebi dacva. maqsimalurad SeizRudos mdinaris gadakveTa avtotransportiT. gamoiricxos sawvavis da sapoxi masalebis gaJonva. regularulad Semowmdes avtoteqnikis teqnikuri gamarTuloba.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

samSeneblo banaki adgili jer gansazRvruli ar aris.

gansasazRvria detaluri proeqtirebis etapze

narCenebis marTvis wesebis dacva

sakanalizacio sistemebi standartebis mixedviT

dabinZurebisagan dacvis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s

Page 163: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

163

Teoriulad, garemoze Semdegi zemoqmedeba SeiZleba vivaraudoT banakis funqcionirebasTan dakavSirebiT:

gzispira xelovnuri mwvane nargavebis moWra banakis ubanze

niadagis humusovani fenis dazianeba

garemos dabinZureba sawvav/sapoxi masalebis Senaxvis da teqnikis gamarTvis procesSi

kanalizaciasTan dakavSirebuli dabinZureba

narCenebis araswor marTvasTan dakavSirebuli dabinZureba

strategia, sawvavis Sevsebis organizeba, narCenebis marTva

niadagis humusovani fenis wesebis Sesabamisad dasawyobeba da Senaxva

niadagis da mcenareuli safaris aRdgena

mwvane nargavebis dargva

regionaluri samsaxuri

gamravlebisaTvis xelsayreli droebiTi bunebrivi habitatebis Seqmna infeqciis gadamtani mwerebisaTvis (xelovnuri guburebi da a.S.) dagubebuli wyalsatevebis warmoqmna karierebSi da a.S. xels uwyobs koRoebis gamravlebas da infeqciebis gadatanas

mTels sigrZeze; yvela xelovnuri guburis drouli moSla da reliefis da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena. infeqciis gadamtanebisaTvis saarsebo garemos Seqmnis Tavidan acileba

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

satransporto saSualebebis mier janmrTelobisTvis mavne xmauris, haeriSi

dasaxlebul punqtebTan

mtvris kontroli wylis an qimiuri saSualebebis gamoyenebiT aRWurvilobaze xmaurmayuCebis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori

Page 164: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

164

gamonabolqvis gamoyofa da mtvris dayeneba samSeneblo samuSaoebisas.

dayeneba dRis samuSaoebis dros

zemoqmedeba arqeologiur Zeglebze

mTels sigrZeze; mSeneblobis nebarTvis miRebamde – kulturis saministros Tanxmoba, romelic saTanado kvlevas unda eyrdnobodes. permanentuli monitoringi miwis samuSaoebis ganxorcielebisas (mcenareuli safaris gawmeda da niadagis fenis moWra). samuSaoebis dauyovnebliv SeCereba arqeologiuri Zeglebis an narCenebis aRmoCvnis SemTxvevaSi. aucilebeli arqeologiuri samuSaoebis dasruleba mSeneblobis ganaxlebamde. arqeologiuri Zeglebis konservacia.

umniSvnelo

winaswar ar aris cnobili

arqeologiur kvlevaTa centri mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori arqeologiuri kvlevis centri

meoradi biologiuri dabinZureba samarxebis maxloblad miwis samuSaoebis ganxorcielebisas. (mag. jilexis samarxebi)

mTels sigrZeze permanentuli monitoringi niadagis moWris da miwis samuSaoebis Sesrulebisas. samuSaoebis SeCereba samarxebis aRmo-Cenis SemTxvevaSi. veterinariis depar-tamentis adgilobrivi warmomadgen-lebis mowveva, mokkvleva samuSaoebis ganaxlebamde. saWiroebis SemTxvevaSi – sadezinfeqcio samuSaoebi.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

samSeneblo transport-tis moZraobis saxifaTo pirobebis Seqmna iq, sadac mSenebloba Seexeba moqmed gzebs.

mTels sigrZeze sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa. mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

saboloo aRdgena da xangrZlivi anti-eroziuli RonisZiebebi

mTels sigrZeze yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruq-

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

Page 165: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

165

turuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli sa-fari). niadagis humusovani fenis aRd-gena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad

arsebuli gamwvanebis dacva;

mTels sigrZeze moWrili xeebi unda daregistrire-bul iqnas da kompensacia unda gan-xorcieldes erovnuli kanonmdeblo-bis Sesabamisad. xeebis Wra unda gan-xorcieldes garemos dacvisa da bu-nebrivi resursebis saministros re-gionaluri samsaxurebisaTvis winas-wari Setyobinebis Semdeg. kompensa-ciis forma aris axali mwvane nargavebis dargva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd

mSenebeli kontraqtori

eko-kompensaciis gegmis SemuSaveba gaCexili tyeebis kompensirebis mizniT; landSaftis menejmenti

Wognaris tyeiani monakveTi;

samSeneblo saqmianobis dasrulebis Semdeg unda ganxorcieldes ekokompensaciis da landSaftis marTvis proeqti ori ubnisaTvis: Wognaris tyis ubanze da zestafonis asaqcev gzaze, sadac xelovnuri tyis mcire koromis gadakveTa xdeba.

daaxloebiT 40000 -lari

mSenebeli kontraqtoris subkontraqtori an sgd-s mier daqiravebuli kontratori

sgd

mSenebeli kontraqtori

manqanebTan da sxva sa-xis transportTan dakav-Sirebuli ubeduri SemT-xvevebis riski, romleb-mac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra, feTqebadi tvir-Tis afeTqeba, adamiane-bis daRupva an dasaxiC-reba (ix. `saSiSi masa-lebs menejmenti~), ada-mianebis daRupva an da-saxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

mTels sigrZeze; dqsaxlebul punqtebTan

usafrTxoebis zomebisa da ava-riuli gegmis SemuSaveba-ganxorcie-leba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare adgilebSi.

sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa.

mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori

Page 166: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

166

eqsploataciis faza

avtomagistralis mSeneblobasTan da mis operirebasTan dakavSirebuli xangrZlivi zemoqmedeba da misi Serbileba (eqsploataciis fazaSi)

zemoqmedeba ubnebi Semarbilebeli zomebi Rirebu

leba pasuxismgebeli implementa-ciaze

pasuxismge-beli moni-toringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruqturuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari, .biorestavracia, vizualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi.

ubnebi: banakebi; karierebi;

teritoriis reliefis da landSafti Tavdapirveli mdgomareobis aRdgena da biorestavracia (iq da imdenad, ramdenadac es SesaZlebelia). niadagis humusuri fenis da mcenareuli safaris aRdgena visualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva da a.S.).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

eroziuli procesebis gaZliereba avtomagistralis derefanSi da mimdebare teritoriaze: eroziuli procesebi stimulirebuli gzis mSeneblobis Sedegad

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia:

xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 167: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

167

reliefis cvlilebiT an eroziis gamomwvevi sxva faqtorebiT, romlebic dakavSirebulia proeqtTan (xeebis moWra, ferdobebis wmenda mcenareulobisagan, hidrografiuli qselis konfiguraciis Secvla, cvlilebebi reliefsa da niadagis simkvriveSi da sxva). erozia gzis vakisis qveS Ria an daxuruli sadrenaJo arxebidan wylis koncentrirebuli nakadebis mimarTvis gamo bunebrivi sadrenaJo gzebis droebiTi amovseba nataniT. zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmendam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia; .

niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

xangrZlivad moqmedi sadrenaJo arxebis mowyoba da permanentuli monitoringi

saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

wyalmimRebis zedapiris qvebiTa dd betoniT mosaxva.

xangrZlivi monitoringi da aRdgeniTi samuSaoebi

landSaftis damaxinjeba je-birebiT, araesTetikuri sa-inJinro nagebobebiT, grun-tis gaTxriT da mcenareuli safaris degradaciis Sede-gad. darCenili miwayrilebi da mouvleli karierebi. dazianebuli landSafti (ar aRdgenili mSeneblobis ad-gilebi, samuSaoebiT gamo-wveuli mewyerebis da ero-ziis Sedegad degradirebu-li landSafti)

mTel sigrZeze;

ubnebi::

gzispira mcenareulobis SenarCuneba da/an aRdgena;

arqiteqturuli proeqtirebis gamoyeneba landSaftTan harmoniis misaRwevad;

damaxinjebul zedapirebze mcenareebis xelaxla dargva.

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 168: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

168

Sewonili natanis moculo-bis zrda wyaroebSi, Rele-ebSi da mdinareebSi gzis mSeneblobiT stimulirebu-li eroziis zemoqmedebis gamo. wylis xarisxis gaua-reseba da natanis moculo-bis zrda.

zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmen-dam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia;

mdina-reebTan

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia:

xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

gdbrs-s regionuli samsaxuri

niadagisa da wylis dabinZu-reba zeTiT, sapoxi masale-biT, sawvaviTa da saRebave-biT magistralis gaswvriv (avtotransportis moZrao-bis intensifikaciis Sedegad)

mTel sigrZeze

magistralis gaswvriv standartuli benzingasamarTi sadgurebisa da sare,onto saxelosnoebis mowyobis xelSewyoba

umniSvnelo

sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

haeris dabinZureba asfal-tis qarxnebis mier mimdina-re remontis samuSaoebis dros

soflebi, standartebis Sesabamisi gamarTuli danadgarebi, licenzirebuli organizaciebi

umniSvnelo

sgd mSenebeli kontraqtori

sgd

transportis moZraobis intensifikacis Sedegad haeris dabinZurebis zrda (mtveri, mavne nivTierebaTa emisiebi)

soflebi, haeris xarisxis da transporTan dakavSirebuli emisiebis monitoringi (avtomobilebis emisiebis registrireba)

politikis da kanonmdeblobis ganviTareba transportTan dakavSirebuli emisiebis Semcirebis

Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

droebiTi gzebis periodulad dasveleba

nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba

umniSvnelo

gdbrs

sgd xangrZliv perspeqtivaSi mSenebeli kontraqtori;

sgd

Page 169: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

169

transportis moZraobis in-tensifikaciasTan dakavSire-buli manqanebis xmauris zrda (gansakuTrebiT, dasax-lebul adgilebSi, romel-sac kveTs magistrali, raionuli centrebis da mWidrod dasaxlebuli soflebis zonaSi).

soflebi Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standar-tebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba

sazogadoebrivi transportisa da moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd

avtomagistralis gaswvriv gazrdili gzispira nagvis raodenoba

mTel sigrZeze

nagavsayrelebis mowyoba;

danagvianebis sawinaaRmdego kanonebisa da dadgenilebebis SemoReba

umniSvnelo

adgilobrivi municipaluri samsaxurebi da sgd uz-runvelyofs saTanado sa-Sualebebs da gdbrs-s regi-onuli samsa-xuri axorcie-lebs monito-rings saTana-do normebTan

sgd

gdbrs-s regionaluri samsaxuri

infrastruqtura. ZiriTadi infrastruqturuli elementi, romelzec SeiZleba zemoqmedeba iqonios proeqtma, aris maxloblad ganlagebuli sairigacio arxebis qseli.

21 arxi

monitoringi gzis mSeneblobis an aRdegenis procesSi; SemTxveviT dazianebis SemTxvevaSi arxiebs sruli aRdgena;

umniSvnelo

mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori

adamianebis da cxovelTa daavadebebis gadatanis axali gzebis (infeqciuri veqtorebis) Seqmna daavadebebis, parazitebis, sarevelebis da sxva mavne organizmebis gadatanis axali gzebis Seqmna

mTel sigrZeze

mcenareebisa da cxoevelbis sanitaruli samsaxurebis Camoyalibeba da Sesabamisi sakontrolo punqtebis Seqmna (ara lokalurad saproeqto monakveTze, aramed sazogadod avtomagistralis gaswvriv, iq sadac kompetenturi uwyebebi saWirod Catvlian)

umniSvnelo

dkec da sof-lis meurneo-bis saminist-ros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erov-

sgd

Page 170: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

170

nuli samsaxuri”

saSiSroeba mosaxleobis janmrTelobisaTvis dakavSi-rebuli transportis moZ-raobis intensifikaciis Se-degad haeris dabinZurebasa (emisiebi, mtveri).

soflebi, mtvris zemoqmedeba minimaluria asfaltiT dafarul avtomagistralze.. avtotransportis gamarTulobis kontroli emisiebis minimizaciisaTvis.

umniSvnelo

sgd sgd

gasxvisebis zolSi mcxovrebi adamianebis gadaadgileba an iZulebiT gadasaxleba. (qalaqebsa da mdidar fer-merul regionebSi es SeiZ-leba mraval adamians Seexos)

soflebi, gansaxlebis minimizirebagzis marSrutis swori SerCeviT da proeqtirebiT. mosamzadebelia gansaxlebis samoqmedo gegma; aucilebelia safuZvliani konsultaciebis adgilobriv mosaxleobasTan. gansaxlebis samoqmedo gegma srulad unda iqnas ganxorcielebuli;

mniSv-nelo-vani

sgd

adgilobrivi xelisufleba

sgd

adgilobrivi xelisufleba

marSrutebis gadatana saxlebidan fermebisaken da sxva, rac iwvevs mgzavrobis drois zrdas

daproeqtebuli gadakveTebis mSenebloba (saS. yovel 3 km-Si) uzrunvelyofs am prblemis gadaWras.

gaTva-liswi-nebulia mSeneb-lobis xarjeb-Si

mSenebeli kontraqtori

sgd

inducirebuli ganviTareba. gzis piras komerciuli, industriuli, sacxovrebeli infrastruqtura da mimdibare teritoriebis arakontrolirebadi mSenebloba

umniSv-nelo

sgd

dagegmili ganviTareba da adgilobrivi mosaxleobis miwebze sxvebis ukanono SemoWra, rac seriozul socialur da ekonomikur afeTqebas gamoiwvevs

umniSv-nelo

sgd

Page 171: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

171

mwvane nargavebis dargvis da landSaftis menejmentis gegma

gzispira zolis ganviTareba mwvane nargavebis darg-visa da landSaftis adeqvaturi dagegmviT. yurad-Reba unda mieqces vizualur-esTetikur mxares da dasaxlebuli punqtebis emisiebisagan “ekranirebis” aspeqtebs.

umniSv-nelo

sgd

sgd

manqanebTan da sxva saxis transportTan dakavSirebuli ubeduri SemTxvevebis riski, romlemac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra ( ix. `saSiSi masalebi~), adamianebis daRupva an dasaxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

saxifaTo masalebis transportirebis maregulire-beli sakanonmdeblo dokumentebis da maiZulebeli aRmasrulebeli meqanizmebis Seqmnis xelSewyoba. avariuli situaciebisadmi mzadyofnis da avariul situaciebze reagirebis dargobrivi gegmis (sgd) da bunebriv da teqnogenur avariebze reagirebis erovnuli gegmebis (Sinagan saqmeTa sministro) SemuSavebis da implementaciis xelSewyoba.

usafrTxoebis zomebisa da avariuli gegmis SemuSaveba-ganxorcieleba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare da mWidrod dasaxlebul ubnebze

umniSv-nelo

gdbrs

Sss

sgd

sgd

gdbrs

Sss

Page 172: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

172

danarTi 2. garemosdacviTi monitoringis gegma

samSeneblo faza

faza ra?

(monitoringo parametrebi) sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitordeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba

pasuxismgebeli instituti

masalebis miwodeba

oficialuri nebarTvis gacema an saqmianobis moqmedi licenzia

masalebis mimwodebeli (asfalti, cementi da RorRi)

inspeqtireba licenziebis Semowmeba

xelSekrulebis gaformebamde

j,u,g. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

ar esa-dageba

sawarmos operatori mSenebeli kontraq-tori

masalebis transportireba grafikisa da gadatvirTvis SerCeuli gzebis sqemis Tanaxmad

satvirTo manqanis tvirTi gadafarebulia/datenanebulia haeris dabinZureba masalebis gadatanasTan dakavSirebuli mtveriTa da gamonabolqviT

samSeneblo ubani zedamxedveloba; mtveri; mtveris Sesamcirebeli procedurebis dacva

winaswar ganucxadebeli Semowmebebi samuSao saaTebSi

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa; usafrTxoebis uzrunvelyofa da moZraobisTvis xelSeSlis minimizeba.

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraqtori

niadagis zeda fenis moxsnis stadia. saboloo aRdgena.

niadagis zeda fenis Senaxva, aRdgena. eroziis kontroli. landSaftis dazianeba; vizualuri zemoqmedeba;

samSeneblo ubani zedamxedveloba; niadagis humusovan fenasTan mopyrobis procedurebis dacva)

perioduli, winas-war ganucxadebe-li Semowmebebi samuSao saaTebSi; samuSaoTa dam-Tavrebis Semdeg.

samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg debu-lebebTan Sesabamis-obis uzrunvelyofa;

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraq-tori

samSeneblo samuSaoebis saaTebSi

xmauris done; aRWurviloba;

samSeneblo ubani inspeqtireba xmauris gazomvs; gmg-s debulebaTa dacva

perioduli (saSualod TveSi erTxel); saCivrebis kvaldakval

janmrTelobis, usafrTxoebis da garemosdacviTi

(j,u,g.). moTxovnebTan Sesabamisobia

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraq-tori

samSeneblo samuSaoebis saaTebSi

vibracia samSeneblo ubani inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

winaswar ganucxa-debeli Semowme-bebi; saCivrebis kvaldakval

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

minima-luri

mSenebeli kontraq-tori

Page 173: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

173

sgd samSeneblo samuSaoebis saaTebSi

mtveri da haeris dabinZureba (myari nawilakebi, Sewonili nawilakebi, mfrinavi mZime liTonebis nawilakebi)

samSeneblo ubanze an mis siaxloves

zedamxedveloba; mtveri; mtveris Sesamcirebeli procedurebis dacva

masalebis miwodebisas da periodulad, mSral amindSi mSeneblobis procesSi

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa, garemosdacviT normebTan da gmg debulebebTan Sesabamisobis uzrunvelyofa.

minima-luri

mSenebeli kontraq-tori

sgd

faza ra? (monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba pasuxismgebeli instituti

mSeneblobis mTeli periodi

satransporto moZraobis usafrTxoeba/ manqanebi/ gada-sasvlelis mxedvelobis areSi yofna/ Sesabamisi maCveneblebi

samSeneblo ubani inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

kvirSi erTxel saRamos

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraqtori

mSeneblobis mTeli periodi

masalebisa da narCenebis dasawyobebis adgilebis movla, naxmari wylisa da niadagis xarisxi (Sewonili nawilakebi, zeTebi, da sxv.)

masalebisa da nar-Cenebis dasawyo-bebis adgilebi; gaJonva ubnis farg-lebidan; gamorecxvadi ubnebi;

inspeqtireba narCenebis da masalebis marTvis, niadagis dasawyobebis gmg-s debulebaTa dacva

masalebis miwode-bisas da perio-dulad, mSeneblo-bis procesSi (saS. 1/kviraSi), gansakuTrebiT na-leqebis mosvli-sas (wvima/Tovli/ sxv).

dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa;

samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg debu-lebebTan Sesabamis-obis uzrunvelyofa;

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraqtori

mSeneblobis mTeli periodi

narCenebis marTva yvela samSeneblo ubani, banakebi

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

kvirSi erTxel dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa;

samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg debu-lebebTan Sesabamis-obis

sgd

mSenebeli kontraqtori

Page 174: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

174

uzrunvelyofa; mSeneblobis mTeli periodi

aRWurvilobis movla da sawvaviT gamarTva wylisa da niadagis xarisxi (Sewonili nawilakebi, myari nawilakebi, zeTebi, sawvavi, da sxv.)

sawvaviT gasamarTi da aRWurvilobis movlis saSuale-bebi; gaJonva ubnis farg-lebidan; masalebis dasawyobebis adgilebi; gamorecxvadi ubnebi;

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

masalebis miwode-bisas da perio-dulad, mSeneblo-bis procesSi (saS. 1/kviraSi), gansakuTrebiT na-leqebis mosvli-sas (wvima/Tovli/ sxv).

dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa

minima-luri

sgd

mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

zemoqmedeba arqaeologiur ubnebsa da naSTebze

miwis samuSaoebis yvela ubani

inspeqtireba; arqeologiuri artefaqtebi miwis samuSaoebisas; gmg-s debulebaTa dacva

uwyveti/yoveldRiuri kulturuli memkvidreobis dacvis uzrunvelyofa

akc

warmomadge-neli. sgd

mSenebeli kontraq-tori

faza ra?

(monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba pasuxismgebeli instituti

mSeneblobis mTeli periodi

biologiuri dabinZureba miwis samuSaoebisas niadagis infeqciebis samarxebsi (mag. jilexi) siaxloves

miwis samuSaoebis yvela ubani

inspeqtireba; samarxebisa da cxovelebis mTliani ConCxis naxva miwis samuSaoebisas; gmg-s debulebaTa dacva

uwyveti/yoveldRiuri jandacvis uzrunvelyofa

sgd

mSenebeli kontraqtori “kvebis pro-duqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erov-nuli samsa-

Page 175: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

175

xuri” mSeneblobis mTeli periodi

infrastruqturuli elementebis dacva

sairigacio arxebis gadakveTa

arxebis inspeqtireba mSeneblobisas; gmg-s debulebaTa dacva

mSeneblobis procesSi Sesabamis adgilze

infrastruqturis dacvis uzrunvelyofa

minimaluri CarTuli unda iyos zedamxedvelobis kontraqtSi;

sgd mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

infrastruqturuli elementebis dacva

maRali Zabvis gadamcemi anZebis ubnebze milsadenebis kveTis ubanze

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva satyeo departamentTan SeTanxmebuli procedurebis dacva

mSeneblobis procesSi Sesabamis adgilze

infrastruqturis dacvis uzrunvelyofa

minimaluri CarTuli unda iyos zedamxedvelobis kontraqtSi;

sgd mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

damcavi aRWurviloba. satransporto moZraobis gadayvanis organizeba

samSeneblo ubani inspeqtireba mSeneblobisas; gmg-s debulebaTa dacva

winaswar ganucxa-debeli Semowme-bebi samuSaoebis mimdenareobisas

HSE. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

minima-luri Constructing

Contractor ;

sgd

Page 176: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

176

saoperacio faza

faza ra? (monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo

parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT

monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis

tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebu-leba

pasuxismgebeli instituti

mTeli saoperacio periodi

bunebrivi landSaftis grZelvadiani degradireba miwis zolsa da ferdobebze avtomagistralis siaxloves. mewyrebis, qvaTacvenis da sxva saSiSi geologiuri procesebis ganviTareba.. vizualuri zemoqmedeba. sadrenaJe maxasiaTeblebis Secvla, erozia, mcenareuli safaris degradireba

mTel gasworze zedamxedveloba; kriteriumi: erozia; qvaTacvena; mewyruli procesebi; lanSaftis Sedareba proeqtamdel landSaftTan;

kvartalurad eroziuli dacvis, aRdgenisa vizualuri zemoqmedebis Serbilebis uzrunvelyofa;

ar esa-dageba

mTeli saoperacio periodi

mTeli saoperacio periodi

eroziis zemoqmedebas moqceuli nakadebSi Sewoni-li danaleqis donis aweva

mTel trasaze

zedamxedveloba; kriteriumi: erozia; Camonadenis xasiaTi;

kvartalurad wylis dacvis uzrunvelyofa;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

movlis samuSaoebis periodSi

haeris dabinZureba asfaltis danadgarebiT movlis samuSaoebis periodSi.

mTel trasaze

zedamxedveloba; asfaltis damgebi teqnikis gamarTuloba da wesebis dacva;

erTxel movlis samuSaoebis dawyebisas

dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

movlis samuSaoebis periodSi

mTeli saoperacio periodi

narCenebisa da dabinWurebis rutinuli marTva; gzispiras miyrili sagnebida sawvaviT umniSvnelo dabinZureba;

mTel trasaze

zedamxedveloba; narCenebiT da sawvaviT dabinZurebis kvali;

yovelTviurad narCenebis marTva da dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

mTeli saoperacio periodi

haeris dabinZureba moZravi manqanebiT

soflebis siaxloves;

zedamxedveloba; sinjebis aReba da analizi;

kvartalurad/ wliurad

dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

mTeli moZravi manqanebis xmauri soflebis xmauris analizi kvartalurad/ xmaurisagan dacva minima- mTeli

Page 177: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

177

saoperacio periodi

siaxloves;

wliurad da j,u,g. moTxov-nebTan Sesabamisoba

luri saoperacio periodi

mTeli saopera-cio periodi; gansakuTrebuli yuradReba epi-demiebisa da mcenareTa daava-debebis gavrcl-sas;

mcenareuli/saveterinaro sanitariuli zomebi

sagangebo Semowmebis punqtebi

specialuri procedurebi; tvirTis sertifikatebis kontroli;;

daavadebebis gavrcelebis prevencia

minima-luri

mTeli saopera-cio periodi; gansakuTrebuli yuradReba epide-miebisa da mcena-reTa daavadebe-bis gavrcl-sas;

mTeli saoperacio periodi

gadaudebeli mzadyofna sagangebo situaciebis samsaxuri; imitaciuri treiningebi;

reagirebis gegma; treiningebi da mzadyofna

yovelwliurad gadaudebeli mzadyofna; samaSvelo operaciebi; dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

Page 178: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

178

9. sazogadoebrivi konsultaciebi da informirebuloba

9.1. moTxovnebi sazogadoebrivi ganxilvis Sesaxeb

JICA ( iaponiis saerTaSoriso urTierTobebis asociaciis) moTxovnebi sazogadoebis informirebulobis Sesaxeb informaciis gavrceleba saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis bankis

mier ekologiuri da socialuri mosazrebebis dadasturebis Sesaxeb

(1) ZiriTadi principebi

saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki miesalmeba dainteresebuli organizaciebisa da monawileebis mier informaciis mowodebas, rac miscems mas saSualebas, mravali sxvadasxva mosazreba da monacemi gaiTvaliswinos ekologiur mimoxilvaSi da proeqtis zedamxedvelobis procesSi. saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis bankisadmi dainteresebuli organizaciebisa da monawileebis mier informaciis adreul etapze wardgenis xelSesawyobad da am informaciis angariSvaldebulebisa da gamWvirvalobis uzrunvelsayofad ekologiuri mimoxilvis procesSi, saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki aqveynebs mniSvnelovan informacias ekologiuri mimoxilvis Sesaxeb mocemuli proeqtis Sesabamisad jer kidev ekologiuri mimoxilvis SemuSavebis procesSi. saWiroebis SemTxvevaSi saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis bankma SeiZleba, saWirod CaTvalos dainteresebuli organizaciebisa da monawileebis azris gaTvaliswinebac. garda zemoT xsenebuli principebisa, mesame mxaris moTxovnisamebr, saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki miawodebs maT informacias ekologiur da socialur sakiTxebTan dakavSirebiT sakuTari kompetenciis farglebSi. saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki pativs scems msesxeblebisa da mesame mxareebis komerciul da sxva saxis uflebebs da amavdroulad, icavs informaciis gavrcelebisa da aseTi konfidencialobis principebs. (2) informaciis gamoqveynebis grafiki da gamoqveynebuli informaciis Sinaarsi

dafinansebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebamde da proeqtis monacemebze dayrdnobiT, saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki avrcelebs qvemoT mocemuli Sinaarsis informacias miTiTebuli periodulobiT. saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki cdilobs, informacia gamoaqveynos imgvarad, rom dafinansebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebamde arsebobdes sakmarisi dro:

proeqtis skriningis dasrulebis Semdeg saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki rac SeiZleba, swrafad aqveynebs Semdeg monacemebs: proeqtis dasaxeleba, qveyana, adgilmdebareoba, proeqtis mimoxilva da seqtori, klasifikacia, romelsac proeqtis kategoria ganekuTvneba da klasificirebis safuZvlebi.

AAda B kategoriebis proeqtebisTvis saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki aqveynebs msesxeblebisa da Sesabamisi mxareebis mier

Page 179: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

179

momzadebuli ekologiur da socialur sakiTxebTan dakavSirebuli ZiriTadi dokumentebis statuss, rogoricaa gzS angariSebi da ekologiuri zemoqmedebis sertifikatebi da sxva, adgilobrivi mTavrobis mier gacemuli dokumentebi. aRniSnuli dokumentebi qveyndeba saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis bankis veb-gverdze operatiulad.

sasesxo xelSekrulebis gaformebis Semdeg saerTaSoriso

TanamSromlobis iaponiis banki aqveynebs A, B da FI kategoriebis proeqtebis ekologiuri mimoxilvis Sedegebs sazogadoebis sayuradRebod bankis veb-gverdze.

saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banki jerovan yuradRebas aqcevs msesxeblebisa da Sesabamisi mxareebis komerciuli da sxva saxis sakiTxebs da iTvaliswinebs maT konkurentunarian kavSirebs, xels uwyobs maT, aseTi konfidencialuri informacia ar daafiqsiron ekologiur sakiTxebTan dakavSirebul iseT dokumentebSi, romlebic momavalSi SeiZleba gamoqveyndes. informacia, romlis gamoqveynebac akrZalulia saerTaSoriso TanamSromlobis iaponiis banksa da msesxebels Soris gaformebuli xelSekrulebis Tanaxmad, SeiZleba gamoqveyndes mxolod msesxeblebisa da Sesabamisi mxareebis TanxmobiT an kanonieri moTxovnebis Tanaxmad.

Page 180: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

180

informacia mosaxleobasTan Sexvedris Sesaxeb

saqarTvelos regionaluri ganviTarebis da infrastruqturis saministros saavtomobilo gzebis departamentma q. quTaisSi, qalaqis meriis saaqto dabazSi 2009 wlis 7 maiss Caatara “E 60 Cqarosnuli avtomagistralis zestafoni-quTaisi-samtrediis monakveTis rekonstruqciisa da mSeneblobis proeqtis" garemoze zemoqmedebis Sefasebis (gzS) sajaro ganxilva, romelsac eswreboda adgilobrivi mosaxleoba, arasamTavrobo organizaciebis da adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebi.

Sexvedras Tavmjdomareobda imereTis gubernatori batoni mixael CogovaZe. eswrebodnen zestafonis, quTaisis da samtrediis adgilobrivi TviTmarTvelobis warmomadgenlebi aseve am regionSi mcxovrebi mosaxleobis warmomadgenlebi, saavtomobilo gzebis departamentis Tavmjdomare ramaz nikolaiSvili, saavtomobilo gzebis departamentis Tavmjdomaris moadgile irakli liTaniSvili, saavtomobilo gzebis departamentis teqnikuri politikis sammarTvelos TanamSromlebi oTari xatiaSvili da luiza bubaSvili. aseve Sexvedras eswreboda garemosdacviTi konsultanti batoni medgari WeliZe da iaponiis saerTaSoriso urTierTobebis asociaciis (JICA) warmomadgeneli batoni masaaki nagata.

Sexvedra gaxsna imereTis gubernatorma, batonma mixael CogovaZem, sityviT gamovida sagzao departamentis Tavjdomare batoni ramaz nikolaiSvili, man aRniSna, rom qveynis xelisuflebam gaacnobiera ra infrastruqturis udidesi roli qveynis ekonomikis ganviTarebaSi. garemosdacviTi sakonsultacio kompaniis "envaironmental tqnologiz" eqspertma medgar WeliZem, damswreebs warudgina garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumenti.

prezentacias mohyva kiTxva-pasuxis sesia. sxvadasxva monawile mxareebis kiTxvebze da komentarebze pasuxebi gasces – m. WeliZem da i. liTaniSvilma.

danarTi:

Sexvedris oqmi; monawileTa sia da fotosuraTebi.

Page 181: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

181

saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministro

saqarTvelos saavtomobilo gzebis departamenti

oqmi

sajaro konsultaciebi

7 maisi, 2009

oqmi mommzadda 2009 wlis 10 maiss qeTi dgebuaZe, sazogadoebasTan urTierTobis konsultanti

Environmental Technologies

sazogadoebrivi konsultaciebi q. quTaisSi

Sesavali: saqarTvelos regionaluri ganviTarebis da infrastruqturis saministros saavtomobilo gzebis departamentma q. quTaisSi, qalaqis meriis saaqto dabazSi 2009 wlis 7 maiss Caatara garemoze zemoqmedebis Sefasebis (gzS) sajaro ganxilva, “E 60 Cqarosnuli avtomagistralis zestafoni-quTaisi-samtrediis monakveTis rekonstruqciisa da mSeneblobis proeqtis" farglebSi romelsac eswreboda adgilobrivi mosaxleoba, arasamTavrobo organizaciebis da adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebi.

Sexvedras Tavmjdomareobda imereTis gubernatori batoni mixael CogovaZe. eswrebodnen zestafonis, quTaisis da samtrediis adgilobrivi TviTmarTvelobis warmomadgenlebi aseve aseve am regionSi mcxovrebi mosaxleobis warmomadgenlebi (sakrebuloebi) da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi ( "speqtri", "asa", "miwis mesakuTreTa asociacia", "saCino", "axalgazrda iuristTa asociacia:. )

Page 182: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

182

Sexvedras eswrebodnen damkveTis mxridan: saavtomobilo gzebis departamentis Tavmjdomare ramaz nikolaiSvili, saavtomobilo gzebis departamentis Tavmjdomaris moadgile irakli liTaniSvili, saavtomobilo gzebis departamentis teqnikuri politikis sammarTvelos TanamSromlebi oTari xatiaSvili da luiza bubaSvili. aseve Sexvedras eswreboda garemosdacviTi sakonsultacio kompaniis "envaironmental tqnologiz" eqsperti medgar WeliZe da iaponiis saerTaSoriso urTierTobebis asociaciis (JICA) warmomadgeneli batoni masaaki nagata.

sul Sexvedras eswreboda 50 adamiani ( danarTis saxiT ixileT TandarTuli sia da fotosuraTebi)

prezentaciebi: Sexvedra gaxsna imereTis gubernatorma, batonma mixael CogovaZem, romelmac damswreT madloba gadauxada mobrZanebisaTvis da imedi gamoTqva proeqtis warmatebiT ganxorcielebasaTan dakavSirebiT, radgan, rogorc man aRniSna, gzis aRniSnul monakveTis droul da efeqtur reabilitacias didi ekonomikuri da socialuri mniSvneloba aqvs regionisaTvis. Semdeg sityviT gamovida sagzao departamentis Tavjdomare batoni ramaz nikolaiSvili. man aRniSna, rom qveynis xelisuflebam gaacnobiera ra infrastruqturis udidesi roli qveynis ekonomikis ganviTarebaSi, ukanaskneli ori aTeuli wlis manZilze SesZlo mniSvnelovnad gaezarda investiciebi zemoxsenebul sferoebSi. gamomsvlelma aseve aRniSna, rom dReisaTvis qveynis prioritets warmoadgens saqarTvelos, rogorc satranzito qveynis konkurentunarianobis amaRleba aRmosavleT-dasavleTis satransporto derefnis reabilitaciis gziT. imisaTvis, rom saqarTvelos satranzito derefnis potenciali srulad iyos gamoyenebuli, saqarTvelos mTavrobam gadawyvita marSrutis modernizeba sarfSi TurqeTis sazRvridan Aazerbaijanis sazRvramde, e.w. “wiTeli xidis” sasazRvro-gamSveb punqtamde. swored aRniSnuli Cqarosnuli gzis erT-erT mniSvnelovan monakveTs warmoadgens warmodgenili zestafoni-samtrediis gzis reabilitacia/mSeneblobis proeqti. Semdegma gamomsvlelma, sagzao departamentis Tavjdomaris moadgilem batonma irakli liTaniSvilma isaubra proeqtis teqnikuri da socio-ekonomikuri aspeqtebis Sesaxeb da ganixila proeqtis mizanSewoniloba, agreTve proeqtis alternatiuli marSrutebi da SerCeuli marSrutis upiratesoba. detalurad ganixila gzis aRniSnuli monakveTis teqnikuri proeqtiT gaTvaliswinebuli gansaxorcielebeli qmedebebi.

garemosdacviTi sakonsultacio kompaniis "envaironmental tqnologiz" eqspertma medgar WeliZem, damswreebs warudgina garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumenti, kerZod, man damswreebs gaacno proeqtis garemosdacviTi, socialuri da gansaxlebis sakiTxebi. dasabuTebul iqna SerCeuli marSrutis upiratesoba garemosdacviTi da socialuri TvalsazrisiT, ganxilul iqna proeqtis SesaZlo zemoqmedeba bunebriv da socialur garemoze da aucilebeli Semarbilebeli RonisZiebebi. Semarbilebeli RonisZiebebi warmodgenil iqna samenejmento gegmis saxiT.

Page 183: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

183

Sexvedras aseve, eswrebodnen: mxareTa gamgeblebi, oficialuri pirebi, arasamTavrobo organizaciis warmomadgenlebi, masmediis warmomadgenlebi da adgilobrivi soflebis/qalaqebis mosaxleoba. prezentacias mohyva kiTxva-pasuxis sesia. sxvadasxva monawile mxareebis kiTxvebze da komentarebze pasuxebi gasces – m. WeliZem da i. liTaniSvilma. kiTxvebi da pasuxebi mocemulia cxrilSi 1.

cxrili # 1.

Catarebis adgili: q. quTaisi, qalaqis meriis saaqto darbazi.

Catarebis dro: 7 maisi, 2009 weli, 15:00 saaTi.

monawileebi:

kiTxva-pasuxis sesia:

# kiTxva/komentari avtori eqspertTa komentarebi

1. daaxloebiT ramdeni kolometri trasis reabilitacia ganxorcieldeba da ramdeni kilometri axali gza aSendeba?

zaza xelaZe, asociacia “asa”.

irakli liTaniSvili: aRniSnuli monakveTis saerTo sigrZea 70 kilometri. aqedan daaxloebiT 35km-is reabilitacia ganxorcieldeba. aRsaniSnavia gzis axali monakveTis aSenebis Semdeg monakveTis saerTo sigrZe ar mcirdeba, Tumca trasis teqnikuri maxasiaTeblebis gaumjobesebis gamo mkveTrad Semcirdeba transportirebis dro.

2. ra vadebSia dagegmili proeqtis ganxorcieleba?

zaza xelaZe, asociacia “asa”.

irakli liTaniSvili: gegmiT proeqti unda ganxorcieldes sam weliwadSi. minda aseve xazi gavusva im faqts, rom aRniSnuli monakveTis mSenebloba reabilitacia ar daiwyeba, sanam dakmayofilebuli ar iqneba yvela is mosaxle, romelzedac aRniSnuli proeqti moaxdens zegavlenas.

Page 184: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

184

3. ra iqneba erTi kilometris fasi?

zaza xelaZe – asociacia “asa”.

zusti fasis Tqma am etapze SeuZlebelia, radgan es damokidebulia mTel rig faqtorebze. mSneblobis Rirebuleba dazustebuli iqneba detaluri proeqtirebis dasrulebis Semdeg.

4. xom ar jobda jer momxdariyo mTeli trasis daproeqteba da amis Semdeg dawyebuliyo reabilitaciis procesi?

nodar jiqia – “axalgazrda ekonomistTa asociacia”

ramaz nikolaiSvili: gzebis daproeqteba xdeba etapobrivad, - Tanxebis moZiebis paralelurad, e.i sanam ar xdeba Tanxebis moZieba, gzis Semdegi monakveTis daproeqteba SeuZlebelia.

5. ramdenadaa adgilobrivi mosaxleoba CarTuli procesSi?

nodar jiqia – “axalgazrda ekonomistTa asociacia”

ramaz nikolaiSvili, medgar WeliZe: informacia proeqtis mimdinareobis Sesaxeb miewodeba yvela dainteresebul mxares. amis magaliTia, Tundac dRevandeli Sexvedra. Sexvedrebi gansaxlebis sakiTxebTan dakavSirebiT Catardeba TviToeul regionSi da TviToeul ubanze. mosaxleoba miiRebs sargebels aRniSnuli proeqtis, rogorc mSeneblobis periodSi, aseve axali trasis eqsplotaciisas.

6. Cveni asocoacoa anxorcielebs adgilobrivi biznesis mxardamWer proeqts, amitom gvainteresebs zustad sad gaivlis trasa.?

kaxa gvancelaZe axalgazrda ekonomistTa asociacia

ramaz nikolaiSvili: trasis detaluri, maRali sizustiT rukis mowodeba SesaZlebeli iqneba wlis bolos, detaluri proeqtirebis stadiaze.

7. ra damatebiTi zomebi iqneba miRebuli gzis geguTis da baSis monakveTebis gayvanis dros?

zaza xelaZe – asociacia “asa”-

medgar WeliZe: baSis Warbteniani monakveTis Seswavla detalurad moxdeba detaluri proeqtirebisas konsulntantis mier da gaTvaliswinebuli iqneba saTanado sadrenaJo sistemebi. arqeologiuri

Page 185: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

185

memkvidreoba daculi iqneba kanonis Sesabamisad. ganxorcieldeba winasamSeneblo arqeologiuri kvleva. winaswari kvleva aCvenebs, aris Tu ara saWiro mSeneblobis dawyebamde eqstensiuri arqeologiuri samuSaoebis Catareba.

daskvniT nawilSi, sityviT gamovida aseve iaponiis saerTaSoriso urTierTobebis asociaciis (JICA) warmomadgeneli batoni masaaki nagata, romelmac didi madloba gadauxada damswreebs da aRniSna rom banki did yuradRebas aqcevs msgavsi Sexvedrebis maRal doneze Catarebas da is moxarulia, rom Sexvedras amdeni xalxi eswreba. imereTis regionis gubernatorma xazi gausva regionisaTvis or metad mniSvnelovan problemas da moiTxova, rom proeqtirebis procesSi aucileblad unda gamaxvildes yuradReba Semdeg or sakiTxze:

1. kopitnaris aeroporti – regionis ganviTarebis gegma iTvaliswinebs

kopitnaris aeroportis gadidebas da momsaxureobis saerTaSoriso

standartebTan SesabamisobaSi moyvanas. momavalSi dagegmilia

aeroportisaTvis 100 ha miwis gamoyofa. man aRniSna, rom Sexvedra

qonda avstriis elCTan aRniSnul sakiTxze da aRniSnuli proeqti

misi azriT ar aris Soreuli perspeqtiva. amitom, trasa, rogorc

regionaluri aeroportis erT-erTi aucilebeli infrastruqtura,

ukve am etapze unda iTvaliswinebdes aeroportis momavali

ganviTarebis gegmebs.

2. baSis teritoria – teritoria ganicdis mudmiv datborvas da

proeqtantma am monakveTis daproeqtebas gansakuTrebiT didi

mnivneloba unda mianiWos.

Page 186: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

186

Page 187: bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis … · 2014-02-27 · monakveTis rekonstruqciis proeqti bunebriv da socialur garemoze zemoqmedeba da alternativebis analizi

187