tsBute:.. Mr--S ISfe-- . kirJSj ;ftM; ":

.- -

. W-is- ;.Jia,va ' V"r??r fj G1 - i

HAWAII-pukaa-hOLOMU- A

BUKE I. HONOLULU, APERILA 16. 1S94. HELU 50.

KA NUPEPA FUKA-L- A

wwjm v. JLQWWm

Hoopnka man ia mai ka Poakahia ka Poalima, o keia me keiaMabiua e kaHui Hoolaha Nu-pe- pa

Hawaii Holomua.

23T Uku Popa, bo Kanaliraakoneta o ka Mabina. 2To ke kopohjokahi be 5 keneta.

E loaa no ka popa mai keena akua ma ka lima o na Luna.

Aole be pepa o boounaia mai keKeena aku no na kuaaimi, aiawale no a uku mua mai.

E boouna mai i na Mea Hon,na Kumumanao, Olelo Hoolabana Kanikau a me na Mele Inoaia

THOMAS, P. SPENCER,

ka Lunabooponopono o ka Pepa.

Aole loa e pai ia kekabi OleloHoolaba, Kanikau a Mele Inoapaba ke ole e bookaa mua ia kauku. Aole no boi e boouua iakekabi nupopa ma ka owili paka-b- i,

aia wale no a bookaa e ia kauku mamna.

3" O na Kanoba Nupepa ame na Hookaa Dala ana, e loaanku no na J3ilti Hookaa mai keKeena pololei aku a i na Luna, ai ole e boouua pololei ia aku

i na poe lawe pepa, ma kaoouna mua ana mai i ke ola o ka

Nupepa ia

ABRAHAM FERNANDEZ,

ka Lima Nui o ka Pepa.

Olelo JEah.ea!

Ovrau o ka mea nona ka inoanialalo ibo noi, ke kabea nei an ika poe a pau e makemike ana ehookomo mai i ka lakou maurabi bunahnna iloko o

ka "Hui Hookuonoono

Lahui Hawaii,"

Ua makaukau au e lawe mai i kahuina mai ka HOOKAHI DALAaku A PH AKU ILUNA, no kapono a me ka pomaikai o nakanaka Hawaii wale no. E loaano au ma ke Keeua o ka nupepa

Alauai Moi,.mai kakora 9 A. M.a'luiki i ka hora P. M.

4T E oluola e hoomanao maii ka uku o ka Bidx HoomanaoHoahu, he 25 KENETA no kaBUKE hookahi.

ABRAHAM FERNANDEZ, Kahu

No ka Hut Hookuonoono LahuiHawaii. jan 13-- tf

jSTa- - iSiEea 3?oliiliilii o

ke Kiilanakaulialeo Ladana, ke

KeikiaSii o Wale

A I OLEIA,

jVKss Letitia Paulina

Ka Hooilina Moi o Dne-lan- i,

a me ke Kaikama-hin- e

Kau-Li- o Hoolei-i-li

o na Kula Laula JLuoanoo Amezona.

KA HALE KALETONA.

0 keia rumi raoe o ko Keiki-ul- ii

o "Wale maloko o ka HaleKaletona, nona na luhiehu o kanani kilohana e kuuwelu anamaloko o kona mau paia, a ibooniaikeike ia aku ai ka mali-hi- ni

kipa maloko o ua rumi la,aia ma kekabi kihi o keia rumimoe pilikino o ke Keikialii o

Wale oia ka rumi o na hanapauuka, e ku ana kekabi moeuwea-ko- a nani loa i kiuohinohiia me ka pa-k- u palelole silikagula o ke kumukuai kiekie, amatnua pono mai o ka moe lwa-enako- uu

o ka rumi, e ku anakekahi pakadkau laau i okonio-kom- o

ia me na laau makamae oka aina o Peiekaue, a ua kinohiuohi ia kona mau kae me napohaku makamae loa o ke aonei. ' Aia tnaluna o keia pakau-ka- u

nani, e ku ana he omolewax momona, hnokahi omolewaiua, bookabi omole buranifsamasuj, a he lehulehu wale oua kiaba auiani liilii me nakiaha loloa.

0 ke pakaukau kahi lauoho eku mai ana ia inawaena o naipuka aniani elua ma ka aoaohikiua o ka rumi, a he anianigula nui ke ku ana maluna ponoibo nona ke kiekie i aneane epa iluna o ka rumi, a he huilakaula ke ku kokoke ana ma kaaoao o ka moe, no ka hiki kehoouwai ia ma ua aoao a pau ekupono ai i na ipuka anianielua a me keia raoe ke hiki maika wa hana keaka o ke keikialii,a e hiki ai hoi i ka malamalamao ka la a o ka mahina Diha kekotno mai kona kukuna a pailuna o keia raoe. a e ike Diha iaia ai hoi ka nani o Hanalei i kaua loku iloko o keia aniani ki-lo- hi.

Ma na papa uwai aoao p fce

pakaukau, e waiho ana keia maulako hana lehulehu ncT lakoukeia mau inoa:

He hookuhi kauua pakabi o

na pahi umiumi, balaki holoiniho, kahi uku, balaki lauoho,upa oki tnikiao lima, upa hopui na papaa ai iloko o na pukaihu, pilali aala no na umiumikanaka o lima me na umiumikanaka debolo ibo o lalo, ma kekowa o na pali o Kalalau, omoleaila lauoho me waiala, a me ke-

kahi mau lako e ce o ka hoohi-wabiw- a

i na mea pili i ke olakino he makena wale.

Aole i pau.

Moolelo JELoonaueue

3?m.iwai no

A I OLE IA, KA

Opio KamaaAniani,

Ka Moolelo Kaili Puuwai o

Helene maloko o ke AnainaHulahula.

Ka Manu Xuuu hooko kauohamai ka He-Kupap- au mai o

kona makuahine.

Ua puka mai Ia ke kaikama-hin- e

iwaho o ku hale malalo oke alakai ana a kona makuahi-ne, a ua hoopulou ia oia mekekahi lole silika ae-a- e pahee oka hinuhinu loa o Arabia, a ehele-o'- i ana ka hehi ana a ke-

kahi o kona kapuai wawae, aoia no hoi ka wawae ana i okikolohe ai i kona manamana nuima ke kauoha a ka makuahine,ua kokua ia aku oia me ke anopilikia maoli o kana hele a hikii ke kau apa iluna o ke kaaalil.

Ua pau aku la ka ike ana aka lehulehu i ke anaina kii wa-hi- ne

a ka Moi no ke keikialiika hooilina Moi, a ua holo aena olelo pahaohao ma ka wahao na mea a pau e kamailio i kaluki nui o keia. ohan a no kamare aku o ke kaikamahine ike keikialii malalo o keia aelikekuahaua, a he kupanaha maolihoi na haawina o ka loaa ana i

kona wawae, ua kupono ia make komo poholo pu ana iloko o

keia kamaa aniani a ke keikialiii aloha ai, mai ka po mua o kaloaa ana laia iwaho o KapiolamPaka a hiki wale i keia hooka-hu- li

auptmi pakaha hilahila ole.0 ka elele ukah a ka Moi i

hoonna mai ai, aia no ia ma kanoho kiekie o mua o ke kaa'lii

me ka hookele kaa, a ua kunipoha aku la ku hu'u o kauav.uwepa Ioihi, u e kuupau ana naHo i ka holo kiau i like nku kamama me ke ku'e norae ana a.ke kaamahu halihali leta tnalu-

na o na lalaut kuuhiwi o MaunaPohaku ka pakika luuna o'bmai, a ma ke ala'iele a ko kuahalihali wahine e holo aku neino ka halealii, e raaalo ae analakou mawaho o ka ilinu au

o ka makuahine o Si-nida-rela,

oia hoi kana wahi ohele pinepine mau ai i na ma-na-

a pau e loaa ai iuia he wakaawale, a ua kanu oia i kekahilaau i ulu ae maluna pono o

o kona makuahine.ua ulu ae ia a kiekie c like maka humi oi iloko o ke aouli oka.puca o ka halepule o ka mnnno-i- o

ole wale o ka hoomana o Ko-rubub-ela

Uniona, halepule make kihi o na alanui Bentania-m-e

Rikeke o na poe Parisaio, ao kona mau lala hoi, ua uhum-a- e

ia maluna pono ibo o ka ho-kupup-

a oiui ke kaa hulibahiwahine wawae poomuku a. kekeiKialii e lawe ia la no ka halealii, aia ho manu kolohala e kaukehakeha ana iluna kekahi o-n-a

lala, a nona hoi ka eo le'aloa i ka himem e pakoli anaka leo mele uwehone o ka hoo-ha'ih- a'i

o huki-niai-ka-ulu- n, i '

na keia manu kolohala i pako!mai keia mau huuolelo maopopoe puiwa ai ka elele ukali o kaMoi no kana mau kamailio ana-mai- ,

penei;

(Eia iho ke Kii o ua Manu Nunula oiai oia e himeni mai ana me kaleo moakaka i keia mau lalatiimeto

0.0e walawala pa-- hu ai ke kupaa okekahi kanaka manao paakiki loao ka makapaa.)

Aole keia o k trabtoe pololei.lie nukn loaiho ke kamaa;

Aia he muliwai koko ke bmiini la,Ma! ke poomnkc wawae nui aka.

Ua hoomaha iho la ua manunei i kana hookani ana mailkana pila, a hanwri i na upa'ikuehu ana a kona mau eheu,oiai ka elele ukali o ke kaa alie hoomaopopo ana i keia mapolelo a ka manu i himeni mai'la, a poha mai la kona led hopeloa oiai ke kaa e kokoke aka anae nalowale ma keia 'aoao o Puowaina i keia mau e olelo o kanahimeni:

E hoi, e hoi, e hoi,Aia he koko. iloko o ke kitaaa; .He wahina srawae pooiauk keia,I kmpoco ole i JloixraMce eo ke aapanil

Able i pan.

& Li. Jwrj i " T amm

I,

I,

:

rl ft

Y

- J A'O J J A'O 0' PO BEL U'dEL U

Msninli o ka loia piriepino maiv na olelo bouhewa mai ko mukoiimuu pe lawo nupepa mai, e Dili

.ami 1 ka lawe pololei ole o kekahi--poe Iuna i nn nnppu. ke kail leo

-- .aku nei makou i ko Jafcou lokomnj- -j;ui e hoike knkc mui ii lono iamakou, a e huoponopono koke iano ia bemahema.

0 ka ufcu nupppa. ehookaakokeia n-a- i in, oiai, he 50 keneta waieno ka uku intthina. a he auhan

-- olun'.u Ion ia no kekahi mea e ukuai i keia manawa.

0 ka poe hnokai ole mai ana i

ka uku pfpa i keia pule, e paa anamakou i ka lakoti pepa.

Ara Jiula o In Nupepa Paha La.

Ko ka hookaa mua ana oia keia.malalo iho:Kqpc liookahi 5 keneta

TJIookalii Manina 50 "Jlookaa i ka nau ana o ka

mahina 75

Nupepa Puha Pule.

No ka hookaa mua ana oia keiarnalalo iho:Kope hookahi 10 KenetaEkolu Mahina 50 "Eono Mahina $1.00 'liookahi Makahiki. . . .2.00

No ka uku ana mahope o ka ma-

hina oit keia:Ekolu Mahina 75 KenetaEono Mahina $1.25Hookahi Makahiki... 2.50.

ABRAHAM FERNANDEZ,Luna Nui.

Ka Nupepa

ABRAHAM FERNANDEZ

Lima Nui.

THOS. P. SPENCER,

LwiuiJiooponopono.

Honolulu. Aperila 16, 1S94.

'IMO HOPE I0A.

--iKa Ninau o Hawaii Nei

:ka olelo hooholoImua o ka Aha Senate. ,

Ma kekahi lono i loaa raai iamakou i hiki ke hooiaio aku,ua pu-- a inai ka inalainalaina o

Iceia inau olelo i lawe loa ia

mai Amerika mai malalo o kahookana ana a Senetoa Whitei'kona mau hoa o ka Hale, uaboomaopopo ia ke kulana o kaolelo hooholo, penei :

O ka olelo hooholo e pili anai'ka ninau o Hawaii, aia ia ni-

nau imua o ka Aha Senate ikeia manawa, a ua hoomaopopoia kona alahele c kamailio ia lai keia manawa, me he mea la e

haawi ia ana kekahi koho ba-lo- ta

akea imua o ka lahui Ha-"wa- ii

i ke ano aupuni a lakou emakemake ai, a maluna o iakahua o Amerika e kakoo ai a.hooko i keia kumuhana o ke

oia o Hawaii, e rula ia paha e

kona Moiwahine i aloha nui ia,

a i ole, e haule pio aku pahainalalo o ka rula apaka a namarao mikanele hookamani o

ke aupuni pi gi.

O kekahi o na manao ano

nui a Senetoa White i hoakakaai imua o ka Hale no keianinau o Hawaii, oia hoi koAmerilca hoike ana i kona

mana kakoo i ka aoao o kahapanui o ka lahui Hawaii, i

ole ai e loaa he mau kuam ehoohalahala ia ai kana olelo

hooholo e na mana aupuni e aei hoopaa ia ai o Hawaii nei me

na Aupuni Kuikahi hui o Ene-la- ni

a me Farani. A nolaila,

o ka waiho ana ia Hawaii nanae kono kqua mau lako haleponoi, he hoopakele ana ia

ia Amerika mai kana olelo hoo-

holo ponoi e haawi mai ai mai

kona Aha. Senate mai.

Ke noi nei makou i ka olu-ol- u

o na !Mana Lani, e hookoia ko Hawaii nei hopena imuao ke koho balota e like me kenoi a me ka makemake o kalahui Hawaii.

Ka Lima Hooia.

O ka Luua Hooia o ke Au-

puni, oia ke kanaka hilinai nuiia no ka pomaikai laula o kalahui, a ua hooholoia he kana-w-ai

no ia keena oihana mai keau mai o ka Moi Kalakaua, nakeia kanaka hookahi e aponona hana hoolilo dala a pau o keAupuni i kulike me ke kana-wa- i,

a oia waie no ke kiai a meka ipuka e heruo aku ai o nahana hooko mai ka hookeleana a na hoa o ka ManaHooko.

No kekahi mau makahiki ihala ae nei ka noho hookeleana o Mr. Ross iloko o keKeena Luna Hooia, a i keiakeia manawa, aia he mau koo-lolilo- li

o ua imi epa a ke aupunipi gi e olelo ana e hoemi ikona uku, he ma'i ia ka oia, a

e makemake ana e holo hoo-ma- ha

i ko na aina e, a pelaaku. He mau manao lalauwale no keia e hoonalonalo neimamuli o ka hiki ole ke kulikena hooko pili oihana a ka ManaHooko me ka Luna Hooia, ahe kanaka hiki ole loa hoi o

Mr. Hoss e punuku ia konawaha a alakai ia ma konapuka-ih- u, ina aia he mau hoo-

lilo kanawai a ke aupuni pi gle noho manawa nei i keia waina e makemake ia no ka hooko

aku, oiai, aohe ahaolelo lahui i

hooholoia e ka mana lehulehuno ia mau haawina o ke anopowa, e ae wale aku ka LunaHooia no na hana uhauha kuei ke kanawai.

He mea hiki ole i keia AhaKuhina o na pi gi ke ku ana

imua p kekahi ahaolelo kaulikeo na kanaka kuokoa, a hoikemai i kekahi mau kumu e

ahewa ia ai o Mr. Boss, a i ole

ia, loaa paha o kekahi kiko

eleele maluna o kona inoa ma

ia kulana malama waiwai o kalehulehu, aia no kana mau

buke e hoike moakaka mai anai ka malama ia o ka oihana me

ka maemae, ka pololei, a me kekaulike no na Alia Mana Hoo-

ko a pau mai kahiko mai a hikiiloko o keia la.

E hookohu ia aku ana ma

kona wahi o Mr. Law, he hoa-'lo- ba

pilnahele no na pi gi mai

ka inahiko mai o Wai-ekehe- e,

a oia no ka hoike oiaio no kalakou mau hana maa mau "oko na mamo mikanele ano mauno ia o ke kii, o ka hookomomai i ko lakou mau hipa ponoiiloko o ka pa, mai keia maka-

hiki poina ole mai o 1887."

Koike a Baraunu.

Na Ninau ia Lunakana-wa- i

Kiekie Alapaki,--MALUXA O KE

Kumuhana o --Hawaii.

IMamuli o ka loaa ana mai o ke-

kahi hoike a Balaunu ia makou e

pili ana i ka ninau o Hawaii nei,nolaila, ke waiho aku nei makou iko au-n- ui me ke au-i- ki o kaAlapaki Kauka mau olelo, no ka po-

maikai o na poe heluhelu, a naoukou no ia e wae ae a loaa ka i'oa me ka mole o kana ma" olelo, elike me ia ana l hoike piha aku aiia Komisina Balaunu, a waiho akuai hoi oia imua o kona aupuni noia mau olelo ko'iko'i a Alapaki makona kulana Lunakanawai Nui o

ko Hawaii nei Aha Kiekie, a oiakeia a makou e hoopuka aku neino ka hoomalamalama ana ia ka-k- ou

maluna o keia ninau lahui epili ana i ko kakou mau pono, a emaopopo ai hoi ke kahua a me ka

manaoio maoli o keia kumukana-w- ai

pauaka a na mikanele wahaheeo 1SS7 i olelo ai "He Kuinukana-wa- i

ia e oia ai o Hawaii a e holo-m- ua

ai ka aina;" aka, o ka meanae a kakou e ike-ma- ka nei ilokoo keia la, ua pau ka hie o ia mauolelo, a ua hoopunipuni maoli maika poai mikanele no ka lakou olelohoopaa mua i keia lahui, ma o kolakou makemake e hana i kumu-kaua- wai

hou malalo o ka manaokue a me ke apono ole o na kanakailawaii.

O keia malalo iho na kukai olelomawaena o Komisina Balaunu maka aoao o Amerika, a me Lunaka-nawai Alapaki (A. F, Jadd) ma kolakou aoao hoohui aina; a e hoo-

maopopo ia. o kahuapalapala "N,"oia ka ninau a Balaunu; a o kahuapalapala 'H," oia ka haina aAlapaki.

Na Ninau a me na Haina.

X. E oluolu oe e hai mai, i heakoa wahi i hanau ai?

H. I Honolulu nei, i Iannari 7,1S3S.

X. O keia anei kou homo ijnawa a pau? J

H. Ae, roawaho ae o na maka-

hiki eha o'u i noho ai i Amerika,oia hoi, he elua makahiki ma Iale,a ho elua ma Ke Kula Ao Kanawaio Havada. I Hawaii nei ko'uwahi i hoomaamaa ai imua o naaha kanawai i ka ISG-i- ; he eluamanawa i komo ai i ka Ahaolelo, i

ka lS6i, he k;namafcaai(b:Onana

no Kona Hema; a i ka 1S70,

no Honolulunei. I ka IS 73. ua kohoia au i

Loio Kuhina e Lunalilo, a i kona

make ana i ka IS'iA a noho mai o

Kalakaua, ua kohoia au i HokuaLunafcanawai no ka Aha Kiekie, a

mai ia makahiki mai ko'u noho

ana iloko oka oihaiia lunakanawai a hiki i keia manawa a kaua e

kamailio nei.N. Pehea ke ano o ke koho'ia

ana o na lunakanawai mamua akuo ke Kumukanawai (elau-p- u)

H. Ua hookohu maoli ia akulakou.

N. Nawai lakou i hookohu aku?H. Na ka Moi i hookohu, a oia-k- a

mea maa mau o na lunakana-wai o ka Aha Kiekie mamua aku o

ia manawa, na na Moi wale no L

hookohu na lunakanawai o ka wai hala.

N. Owai ka Kalakaua lunakana-wai mua loa i koho ai no ka AhaKiekie?

H. 0 lunakanawai Alani, aka,i Amerika nae oia i ka wa i kohoiaai o Kalakaua i Moi. O kekahimau lunakanawai e ao i kohoia,.oia no o Hakawela me rilimana,a o Hailaki a me a'u na kokualunakanawai.

N. 0 keia mau inoa au i hoikemai nei, he koko Hawaii no aneikekahi iloko o lakou?

H. Aole, he poe haole wale no '

lakou mai na aina e mai.N. He poe kanaka Hawaii maoli

anei kekahi i kohoia ma keia ku-

lana iloko o keia aupuni?H. Ae, he elua wale no kanaka

Hawaii.N. Nawai laua i hookohu? -

H. Na Kamehameha III. a meKamehameha Y. O ka inoa mua,oia o lunakanawai Ii, he kanakaHawaii maoli; o ka inoa elua, oiao lunakanawai R. P. Davies, hohapa-hao- le.

N. Pehea ke ano o ko oukouAhaolelo mamua aku o ke Kumukanawai o 1SS7?

H. He Ahaolelo ko makou i hoo-hui-ia

iloko o hookahi haleoia hoi,o na alii i kohoia e ka Moi, a meni lunamakaainana i kohoia e.kalahui.

N. Pehea ko ano o ke kohoiaana o na alii?

H. Kohoia e ka Moi ma o ka,waiho ana mai a ka Aha Kuhina ikona inoa.

Ua powaia kekahi Pake kalaiwapio, ma ka po Poaono iho nei, mauka o Kalihi. Ua kaalo mua aeka Pake ma keia haleaina makaiiho o ka hale rama, huma o Nuu-a- nu

me Hotele, ua kahea mai lakekahi haole i ka Pake e lawe iaia.i Kalihi. ia laua i hiki ai i Kalihi,ua bill ia ke poo o ka Pake e kahaole i ka hao, a hao ia iho a lilohe $4.25 mai ka Pake aku. TJahoikia aku keia mea i ka Halewai,ua akaaka wale mai la no ka poe o-k- e

keena kiai. Aole loa i loheiako na P.G., hoao ana e imi i keiakolohe. He wahi ano hoehaehaaku no keia i na Pake.

!

wiS!sSi2ifciSaafefeiu ii"HiMW

" jc

'it

!".

I

K j ;V"rtp--

4- -

fc

fc

Hoi Nele o W. Aki.

AOHE OLIVAWAHA.HXAKILA SKElfd O XAWAIEHA JOHNKEALOALLf.

Ownn kekahi eo pakeko olea mokiuhi Malulani o ku la 12o Aperila, 1S91, ra-i- i ko awao Hookeua, a i leleana0 Kenuhnu, na mohaha laau ia J. K. Kealoalii e baioleloana o na kanaka oKahnluua me Keauhou, maluna o ka-

nawai aenhaukae e hoopahulitneiHawaii a Niihau. na

olelo ano a Kealoalii:"Ena hoalolm makaainana a

o Ho" au i ka km.iwai o

W. C. i ka hapai memouo aeno oia ka pookela

mi ka kanawai. I ko uaG. haakei ana ma

haiolelo ma ka uwpo o ke awa oTIailua, ma ka Poaha, la 12 o Ape

Ua o C. ina kuanka i makemakoia o na kanaka o Kona1 minute ana e in.hu ao 1 na be 19 a ko Puki-k- i

e kokoke ana ma a e

haiolelo a i la o Kealo-

alii akaaka ao la na iko baiolelo naaupo o Aki." Ala-

lia, belubolu la o beno Alapaki Kauka ma ko

apana pepa, a la:na nlakii a Ise-korio- ka:

E boakaka in oukoue kakauinoa oukou a boohiki e

me kanawai a ka Aha-hoo- ko

P. G. hekanaka hookahi i puni ia o

mau he 19 ke uwa ana.I mauawa i poba maiai ka

o Nawaieba mo mauolelo:

E na kanaka puuwai oAkau o hahai oukou

ia'u, e baiolelo ana au maloko o

ke o ka pa o Kaelemakule.Ua la na kanaka

ia J. Kealoalii, a haalele ia laoAki a na Pukiki, enoi ana paha, oia i na e hoo-bi- ki

a e j ka balota o

na obaha amikololohua i ai i ka u:

E na kanaka Hawaii loa e

ana ma kupolua ika Ua hoonohoia oukou ma

hewahewa a ka i

ai. "O kaiopu i

ka etc.He puuwai aloba i ka hai-

olelo palaualelo a baakeio Honolulu i akaaka ia nei e

na a ke Pukiki, i ka heluheluole i ka kanawai o ka Eua-neli- o

penei:

boolei i ka oukou momio na o waleia ila-l- o,

0 ke kanawaiElele a ka Ahakuka o ke aupuni

G. ho kanawai noho a he pauku no.O ko oukou pakahi i ka-paia- eke

oukou makua, no

oukou poiioi no ia ia hemoraki ia no ka o

I na e kakau oukou ai ka hoohiki me ke

ana a kanawai pupukaalaila, no oukou e hoopaiia

ma ke kanawai aina, ma

ke dala, a no ma ka

oolea. Ua loa kanawailapuwale i ka lunaikehala o ke ka-

naka.(I manawa i ae ai a

kan.ailio ia aila.)E "Wailu, ka hop9 Ku-hi- na

o ke aupuni P. G. kekumu kanawai la oukou i

puka'i ina pnlap'ila Hopu esna Karaima a me nahoopii waiwai o ke ma

me ke kanawai o ka pn1S37, alaila. ua me ke kau

iho i kumukinawai maltino o

ke kumukanawai no a oukou i

ponoi ai. keia,ia ma kanawai ka la eai ka Ahaelele. e hoo-maop- opo

e kakauinoaana oukou, alaila. oia ka mea

he mea ole ka hoohiki anaoia pap.iinoa ke kapiliia maloko o

ki Hoohuiaina, na nahoopuninuni mua l ko

huina he S.577 o na kanakaHawaii i kakau koloho ia ma na

o kaukanawai o

Amorika a me ka pilapala hoopiia ka Moiwabine Liliuokalani, oi:i

na puupuu i ia i na maka o

ka hoolmi e pokaakaama na a o na

mokupuui o Hawaii not. Ua ma-ka-po

na maki, e

a ke mai-ne- i malunao na pali o Kalahvn i Kauai. Ke

nui ke alanuie ai a i Amerika?ka leo hope loa o J. K. Kealoalii:

E mau a me a'u maumoopnnn. na o ke kiha-p- ai

o Hawaii E hoomau i

ka malie, ua hanohanoloa e ka o kaAloha huina S,577

i mailani i ka leo o Liliuololoku-kaonohilani-o-Kin- au.

E malamai ka a e me ka maluhiao ko makou hoolohe. 0leo nahenahe o ka Moiwahine, oia

ka ikaika o Hawaii i mau la.Aloha oukou.

LONG OrAIO ANEI?

Ua ia kekahi e

ana i kekahi mau o kaaoao hoohuiaina a me ke i kaMoiwahine, o ka AhabuiKinai Hoomanamana a heluhelaBaipala o Honolulu mamulika o ka boopuka ana o kekahio ia Ahahui i ka e anai na wahine o Kaleponi.

aloha no ke kakoo anai na makuahine o ka Lahui Hawaiia me aloha, mai na

hailiili e AlapakiKauka o Komisina Blount;mamuli ka hoopukaiaanao kekahi kupono oJe i ko la

boopilimeaal, ke make-mak- e

nei lakou e oki a e hookatwale ka Ahabui mamu-li o ke kumu, be i ka mea

o keo na a o

anahui e hookaawale i ko

lakou hoahanau, o kano i hoolilo i ko lakou a

i hoike i ko lakon i kaMoiwahine ia e loa nei e

Aka, o ka makou eleo i na aloha a

o ahahni: e akahele kooukou ma ke kuikahi puana e i ka hoahanau, no ka

o haana iho ka o ka mea hookahi,no ka o makuahine Hawaii

a E akahle naaloha a maikoho pu

me na kipi.

?njm 2tclu glalunn.APERILA, 1S91.

Suj ljj 7 s hoa3

1: 2! 3: 4 5i G, 7. Hnpahamna8 11 12 13' " 12

151Gil7!18l9!2021ilInap,ha..10

22 23!24i-2- o 2(i'27 Hapahn l

nn'nn, I . i Mzy ou

NtlIlou Ivuiloko.Ua ku nei ka mokuahi

Ke ia nei ka o kekau-l- a

o makou.

E hauoli e ko ka Holomua maumakamaka, i ka oukounonoi.

kn ae i Kapalakiko ka mokuKauoha, U S.Grant, no kai Hawaii

Iuthine, i ai ka meku-k- ua

Amerika AcLnui no ke o

Berina.

'?"" makemakeia i

kulana ma naE e ninau i

keena. tfE ana no Mulokai i

la kekahi miu o kaa e hoi ana ma ka

Poakolu ae

I a i ka la apopo paha,ka mokuahi Kina,

me nu o kaHikina

Ua ku inehinei mo

Kalaudine, Mikala, Iwalani,"Waialeale, Lehua, Pele, Maui,Hawaii a me Kauai

I ka Poaono nei l ia aio ke Kia o ka mokukana Ame-

rika Piladelepia ka o Adima-ra- la

"Woka, a ua puunaue lana pukumahi o na mokukaua o keawa i ko lakou ohohia.

Ua ae ka Adavataisa o nei

kakahiaka, he Pukiki i akoa-ako- a

ae i ka halawai publ paka akukahekahe a lakou onehinai, a o

ha ua mokuabana, mamuli o

ko booiaio anake kolobe ia nei e loa i

ka mao ke kii o naIapana a me na Pake, e

Ua kukala ka nupepa PeAdavatis i o ka Poaono e

koi ikaika ana i ke aupuni kuika-w- a,

e hoopau ia ka Kuka, a e

hoololi ia na ka Lahui e O

ka a ku ke ka-na- wi

Ahaelele Kto halawai wikani o

ka po Poakahi i

Ehiku mau ma Alanui Ho-t-ole

i maluna o ka lakoupapaaina, ma ke ahiabi Poaono i

hala, a la i ka lakoumea ai. a me ka mukiki

ana i na ano lakou e ai ua ano

e la oloko, poniniu la, amea i bauie a ua

kamau iki ae a la,a o ke koena akaka o ka

Inehinei, ma Niuhelewai, Kapa-la- ma,

ua kekahi makuakinei i ka

hoauau, he heokabi meao ekolu makahiki, haalele

la i ma kula, a ikiua liuliu i

ka hana, ua nalowalekahi meaia 1 ka huli, la,

oa make, ua ka la ke poqi kekahioolea.

gj& 0 na do1 a komakou H. Dole, oia e

nei i ka pilikia e oluolue kli i ka muu

nuaepa ma ko Keena nei nomau la. E boolohe i e namacamakn.

Akahi no a boomaopopoka 0 pu kahiko o ke Kuokoo, B

'

ana Ka "holommi" i nu-

pepa alakai no ka e puai i na apuka a na

Mikanele ana e hilpoi a iLpuwule, ua hui aa. oia mea me A'oln Ai:.a. he mau nupepa i

hilinai o!e ia, ke hailuku mai neii ka "Huhimua" ho.iknhi

no e ku nei ina hope o kaLahui.

He mau i uamakou i ke kaupaoni

mau ia o ko makou mau 6

na knkoe o ke aupuni pi aua boomaka e ik.i Holomua, ma ke kii anu i

na limahana no kiekie, ua aeole na limahana, a ua hooraanwa

pu iho la makou e kakoo anamahope o ka Lahui. A ia makou 1

ai i na kumuhana o ka po Po-

akahi i e ana i nao ka heleuluulu. Ua kaka Holomua ia ua

kapaia makou he lahui.loa makou he por puni a

apaua kahiki o ka muhcee ae waleai i na kipeia.

HELEFEWAUa i ka POAOXO

ma Manoa, he liono a maluna a

mau hoailouu:eleele, ano e,

kapuai keokeojniahopea he keokeo ma ka

0 ka irea e kipaoia ma ka halepa'i o ka Holo-

mua, a g, no nu rnalaila.E ana ka mea ka lio i

na o boolaha, a me kao malama ana.

Kaanana.Manoa

. aprlGtf.

OLELO HOOLAHA.Ke ia akn nei na poe mea hol&-Iiolo-

e hele ana o ka aina knla oKahala, Waialae, i hele ole nif.i i kala hano ka aina i na elaa i h.ila ao nei, ekii mai i ko man holoholona ona la he nmiknmamnlimii mai keia lao ka mea kii ole mai a hala keia man la, e

no au ia man holoholona a hoopaa maka Pa Anpnni ma ke ano helo

Ma ke knnohi,SAMUEL. KAIL1,

Kahala, Aperila 2,apr5-2m- l

ECQOILAT-T-A. BZA- -

aLUuSrA. PA A.U--VTTjNX

E ike na Eia mka Pa Anpnni oMakiki nei, ho 2 lio hele

ho kcokco, elna wawaemihope. ttao tapala.

1 lio hao EM uha

O ka mea a man mea no keialio, e kii mai ae o koana. 12 o ka POAONO, Aperflo 3.

JAMES KDKONA.Pa Anpnni o Makiii- -

Makiki, Aperila 14,

HOOLAHA I KAOXALFIO.

hoolaha ia nei mae kii ka mea ka lioi waiho ma ko'nhalelio i ka la7 o Maraki, JS94, o na alanuiKamika me Pauahi Honolulu, helio keokeo me - nrohbrhsioA, i malama a hanai

e na ia-he-45 lae kudala ia ana ma

Mogwun ia,

ana etboihoiia. mai.ako'u ,

hani a.mefk.eia; hoolahae ka mea

e kUjinai.oiajrqa, ke 50 kenatio ka lajjo malama a.hanai.ana,

ka

Alanui Jvamika me Pauahu

r--

?.&:'

mmmM.;fc

'smmj'-'VA .spy

C.

LAU MA KA

LOA

ohua

maiko'u iukaike aku

imuakela

mai Eianui

pau Kona Akau anoi nuiike kuu keiki

Akiiaia iho, loio

loa ike"W. Aki kina

rila. olelo mai TV. Akiolelo ole

naauao nei.kela liki ana,

puaakahi Aki

nei, mai"Ko puaa

mai Aki wahimanaokahi olelo mai''Eia imnao Iuda

aku

like keiaAolo loa wahi

Aki,kela puaa

keiaelelo keia

kila Ko-

na nei, nni

knoihahai aku apau

akuraena puaa

puaalawe Aki.

Eia olelo keia keikipane aku

apaunobo keia aina

lai.keia aina naninobo alii Kona

lai," etc,ko'u

kihi loio

maipuaa

Buke

Maiimua pua3, hehi

etc, etc kobo

3?. poo ole, aolehiu, waena wale

mau inoamau

inoa, aolemea wale ponoJiai. ole

lawe ole elike

koi keia ino,aole

o.ka aoleaole hoi hana

kue keia

keia hullMr.

Mr. LoioMa

hea boopiii

ina hihiakau Jiure

Kau?Ina elau

likehou

hana Eia aole iikekeia nobo

Eia ka'unei. Ina

nuiloa,

Buke lako'iolelo lakou

inoa

paia kela Hale

ku'ipoe aina

hele noi wahi pan

oia keia hahamai nei kolo

olelo mai nei, auheahele hiki Eia

kuu keikiopuu pua

naninoho oiai,oukou poe iloko Hui

Aina nona kela

pono noholahui keia

keia

Koka Boy.

HE

lawe mai lonopili lala

kipioloko

nei,lala

manao pilihaole He

manao hoi

kona Moi ole-

loimua

okaolelo

kou manao

iaia mai mai,hoike

oiaio imua akea.Aole "wale lala pau kela

kai akeaka, poe

wale ainamanao kipi

ake nuioki iaia. kau

aku nei lala ainapau kela

noonoooki

mea, kana nana ai, aolopono aka,

ponoAina oiaio pan.lala aina pan,

jj;' SlabinaApr

9:10

23!, hope

mai Kina

imi mane

aole nele

TJa

Lawe

misiona nei.

holo akuKai

TJa poe kei-

ki eleti, maamtiaolelo elua. kipa maikeia

.holo akukeia lala PapaOia, huli mai

nei.

keia la,hoca mai mai

mai, houmai

mai keia poe

ku:mai

mai.

huki ilu-- ua

haemai

hoike200

nui.lakou maoli iho,

lakou nelehana ole, nuiia

lawe mai.

maiGana nei,

Ahakoho.

hele aku koe walehana kumu niu.

hua keia kelahala.

Pakenoho iho

naonuu ihomau liilii

miha wai laau pale fiva,oiai ana, wela

mai maielua make mua,

kahi make akuiho. aohe

pono.

lawohaole kana mau keiki ekolu

wahiuukuiho kahi heleaku 13, loa, hoea mai

iki,noke iho loaa aku

mea

lawe pepaluna oiai wa-i- ho

ma'i,lakou mai lakou

keiakoia

poao

lilo akulahui opa

aku ham memoji-- i, hio

Ka Leo

lakouwale iho

pule hala nku nei,hoike aku

mannopoe gi,

koke lakou kulaimai

uku

nui

ikehala, kue hana

onou pookoo koke mea.

imi kuoAole wale

uwalauku

Lit)loaa ia'u nei,

hele hewa mo.napono pan ona, nonakeia

Lio kane hao kun-- i

elua wawaeloihi lae.nona keia lio,

mailoaa

uku nonalilo keia ?uhi

ko'uSaji.

Apr 16, 1894.

kauohamalan.i

malamalakon iloko

akn,

hopnhewa.

Lnna Aina.1SW.

.A.

ananei kanaka apan.

hewa--1 wahinekeokeo knni

wahine eleele, knnihope hema.

paha lakonkoke mamna feudal

horaasDt.

Lnna1SDI. aur-U- tt

Ke aku k?:a,koke mai nona

maikihi

;ka knnina'u iaia.

Ina hala mai keiaaku, knai akukahi-- JcF a.nja kuai

nunlilo ana.

Ink kii mai nona keialjo,

kaflib- -.

Kihi

$ " vtt;SSe35Btrj!raiiri. v L?S'r&3Zrfi KT- - - .a 'a-..-v -

5--j ' i Sgf jg: ta

'1S3S5-- ,w '

C. HOCK: CELA.TVPONOGARAPA !

Hale Sana UwatiUani M. S. LEVY.Helu 513Robikanii Block, alunui Hotele.

Pahuolelo hon Edigona Helu 405 Alanni M i,- - ma kekahirumi iho kit Halepat, (Ma kekabi rural iho o Onlvvay & Potter)

Aia ma kahi o IIolomua.

tj.iS,

.5

3K?1.i1

m

E -

r

VITOA & AKI--RV- MI HOIKE

Kihi o na a'anui Hotele arae Betola.

E loaa no l ka mea hoolohe kahauoli palena olo i ka wa ona elnhc at i na leo mele houhene Iaiokf ano bo;), oia na leo h meni,na Burn, a me na lr'nieni ohohiac ae o Hawaii nei.

' E lona man mai nna na leoinelema na moktiahi a pau.

ELIMH KEITETAka uka hoolohe o ke mele hooknliia e kipa n a', na tuukam.ika n lobepepeiao auunei. mar26 tf

IIOOLAHA A KE KAHU

MALAJiA WAIWAI.

Ke hoolaha ia aku mei ma keiai na poe a pau i hooaie ia S. K.Kamakaia a me Lidia Piikoi Ka-inakai- a.

kana wahine mare, mala-lo .o ka'u kauoha ana, e boounakoke mai laKou i ka l.ikou mauliila aie ia'u ma ke ano he kahuinalama waiwai mamua ae o ka la31 o Maraki. 1394.

A ke kauoha pu ia aku nei napoe a pau e hoolimalima nei ma nahale a me na aini a pau, e ukupololei mai lakou ia'u aole i kekabi

iea e ne.ABRAHAM FERNANDEZ,

KahuM.irl2-3-w

IIOOLAHA I ISA

POE MAKAIKAh'

. NA POE AHAAINA,

A ME KA5 J

LEH'ULEHU H0L00K0A,

Uk HALIHALI OHUA 0 KAMIKA

iMa Alanni Moi.

'Ma kekahi aoao ihoo ka

U ALE KUAI BIPI 0 WALA MA.

O jco Kamika m.ia Kaa Halihali Ohua,o:an kaa holopono loa no na'poe holokaaiuidoko o keia knlanakauhHla, & inal&ila notloaa'ai na kaa holoholo liilit a nunni.

ixf E kip nina ma' m i ko niakou haletan nei mamua o na bale e ae.

Mutuala Tetefoaa, : : : 408mar 22-3- ra dly

M EtoHALE KUAI O NA LAKO

LOLE NANI.

iAlanni Nuuauu.

w Eia ma ko'u halekoai na lole, ehumu ia ma ke keena Tela Loleme kn pilipono loa, mai ka $14 apii uku ilana."0 na Papale Kane me Wdhite,

be 50 keneta a pii aku ilona.E kips mat e na makamaka

JDuraua n ke kipa sua aku ikekahi bale e ae.

Mr20-- tf

lj'tBB

E LOAA no ma ko'u hale ham.UWATI, na uwati na uno a pan,n.i pi), puhu-pili- i. daimaiu, t.a lakodata, nittku utuant. n pela aku.

Mar20-- tf

J.Hopp&CoKillI 0 Na

AJairui IVXoi me IB e telaHonolulu,

HALEKUAI

RONO HALE NUI!

Ke kono ia aku nei na maka-maka a me na boaloha no ke kipamai a me ka makaikai ana i naWaiwai Nnni no ka Hoolako anai na Home me na Lako HaleMaikai o ke ano Hou Loaoia boi na

PONO RUMI MOE, oka;

PAKAUKAU POEPOE,

PAHU TJME, KOKI,

PAKAHKAU-HWAI-I-K- A- LOA

MOE BEBE, a pela aku.

Loko Heie l- -e me Ohe

I Hana Maiaa ia mo kaNoeau Loa.

Na BELA MOE me ULIJNA,

Oia hoi na Bela Uwea, Lauobo,Huluhipa, Mau--u a me

Limu.

TJluna Hulu Koloa, a pela aku.

23" E boao mua mai ia makoumamua o kn liele ana i kekabibale okoa aku. a e ike tnaka nooukou i ka baabaa maoli no i aakuinnkuai maloko o keif Hale-ku- ai

Lako Hale Nui. Naue inai.

KULiA HULAHULA.

E wehe ana o Dan. Lyons i papakula hulahula haole no na Hawaiiopiopio me oo, i ka

AUWIXA LA POAHA.

Aperila 12. hora 3, ma ArionaHale, tnahope ino o ka Hale MeieHou.

He 25 keneta ka uku kula o kahaawiua no ka baumanx

apr5-tf-d.

WS?' Qe

HALE TELA LOLE XVI.

Alanni Nnnunu, ma kekahi aoaomai o Kaini Emi Hale,

Honolulu.

E HIKI no ke loaa na paa lolehoiopono lo ma ko'u hale muika3.00 a pii aku iluna.

Mr03m

CddpAjJ f Vwi Like ole' e ke oe ole

NALAKO LEDE, KANE ME Ivamua, papale,

E hoomuka ana ke kuai HoopakiKa uni i ka POAKAHIi M'R. 19ia e huornuuci uku una a hiki l Mei. .

HOOLAHA.

Ua haawi ia aku na kanoha ia J. M.'Silva o ka llaleknai Iapann o

ulunui Hotele, e kuai hoopau aku i na waiwai Inpaua me ka hookoo

ole, a malalo hoi o ke kuraulilo. Noluila, e kij moi e na maka

maka a ike maka no oukou iho. Mar22-tf- d

C. IT. A.KJSrA..

TEU LOLE NOEAU,

Helu 324 Alanui Nuuanu '

UA HI Kike HanaianaLole onaano Kulana Maikai Loa a me

ka Nani i oi aku i ko naauwahi e ae.

HE POOKELA NA PAIKINI.

E kipa mai a e ike pono i kaiini a loko o kinikohu ai ka manaomamna o ka hele ana aku i na halee ae. nov.25tf

IwakaniShoten(KErANl)

Alanni Hotele, ma kelnjiooo mai o keKaa Poninnin, nalooa ma

HE MAU WAIWAI HOU

Mai Inpana mai. malnna mai o kaMoknuhi Oceanica, oia na

Xole Iapana HonA ME NA

Hamaka Silikao na ano a pan, a c kuai ia

atn ana not

MA KE KUMTJKUAI HAA-HA- A

LOA.feU 3m

Leta Akea.E na makamaka mai Haraii o Keawe a

hiki akn i Kauai o ilano, i Ioohia mo napopilikia o ka sia'i fiya, a me kekahi manano ma'i e ae e maliu mai a hoolohe x ka'cman hoakaka no kapalekana a me kapo-maik- ai

oka loaa hou ana o ke oia, mai nlawehtwe lapaan ana a KAOKA C. T. AKA-K-

ma ke alanni Xnuann, helu 324, iaiho keia malalo nei:

Ko kekahi manavaloihi ikaahope ae nei,naloohu ia an me kekahi ma'i fiva ikaika

mai i ko'a kinoloa, a nana i hoona-sraliw&l- i

e iho man aku ana Qoko o ke kulana hopeloa o ko ke kanaka oia ana, a ua hoo iana laan lanaat o na ano span, aole i loaha wahi oluolu ki, nol&ua, ma ke konoa kekahi hoaloha o e hoao ia KAUKAC. T. AKAKA, na hookoio aku au malaloo kana latwau an, a 2oke o keia la, n.

loaa ia'n ka pomaikai nui o ia hoomama L

ana o ko'u ma'i fiva, me ka hanoli nn.an e kakau inoa neii keiapalapalihoonrai-ka- i

no KAUKA C. T. AKAKA. aboikeakeaaku imun o kalebalehu, ana hiki loa iaake lapaau a hoola i na poe i Ioohia i kaYiaI a me ka niaalahi, a ke keno ii akunei oi:kou e kipa ae i ona la, a e loaa no ka

nni no ko oukou mau olx. iino,a oia m&alahi me ke kino o ka Unakila.

Chran no me ka ciaio,I. W. KAAHIKI.

Pusnui, 3Car 33 1391. Mar. 17 lax

KAMALIX. etc.

Henry May & Co'Mea Kuai Ti,

Hoomoo Kope,

Mea Ai, $c.HELU 5S ALANUI PAPU, HONOLULU,Mea Ai Hou Maikai

o na ano a pau o loaamau mai nna ma na

'Mokuahi mai Kaleponi mai.

YEE CHAN,MEA KUAI O NA

Lako Lole o na Ano a pau.

Na Hainaka Silika Pake me Iapana.

Na Pahu Lole Koa, Pa Dale,

Etc., Etc., Etc.

Na Lolewawae. mai ka $1 a ka ?4.Papale kane, mnmalu, a pela

aku. e kuai ia aku no malalo oke kumukuai haahaa loa

me ka holopono, mamuao kekahi

Helu 31 me 33 Alanni Nuuanu, HonoluluPahu Leta 253. mar 16-t-f.

HOOLAHA I KE AKEA.

E na Hoa'loha a me na Maka-maka maikai, e nobo ana ma namokupuni o ko Hawaii Paeaina,-ma- i

na kane, wahine a me ua keikii loaaia i na hoopilihua a ka maia me ka ehaeha i kn oukou kino.Ke kono ia aku oei oukou e helemat ma ko'u keena ma ke alanuiKaroika a me Hotele, helu 317. Ika poe i loaa ia i na ano mai a paukaeba oke poo, hui kekino, ebaika uruauma. a mai wahine, a mena ano mai eue ia, pela no boi meka mai hookiawaleobana. .Ua hikiloa ia'u ke lapaau i na ano mai apau, a me ka hoomaemne pu ana ike kino. Nolaila, e na boa'loha ehele mai imua o'u i hiki ai ia'u kelapaau aku i ko oukou pilikia. Heoluolu ka auhan ma ka'u lawelaweana, eui ae ninau iho i ka poe ika poe i kamaaina ia'u, na lakou ihai mai i ka oiaio, a e hele no hoema ko'u keeaa i pau ai ke kuhihewa, o ka ole ka lahe pepeiao, alaila.f hele mai a pau loa. i pau i kakuhihswa no ia'u, L. Akina, Kau-- ka

Leong Keng Tong. E au, a owiki e na hoa. mai kali a mai nlolobi aku, o ka leo keia 6 ke oia, ekahea aku ana ia oukou e na makamoka maikai, o ka lohe ke oia, ao ke kuli ka make, e nana pono ina maka ma ke kihi mauka.

Owau no ka oukou kauwa me kahaahaa. DR. L. AKINA.

Helu 40 me 317 kihi o na huinao Blanui Kamika me Hotele. -

ieblO ly

" H

S

z t T

AI