Cu 1.T nm 1945 khi thnh lp nc Vit Nam Dn ch Cng ha (nay l nc Cng
ha x hi ch ngha Vit Nam) n nay, nc ta c my bn Hin php? Cc bn Hin
php c Quc hi thng qua vo ngy, thng, nm no?
T nm 1945 khi thnh lp nc Vit Nam Dn ch Cng ha (nay l nc Cng ha x
hi ch ngha Vit Nam) n nay, nc ta c 05 bn Hin php. C th nh sau:- Hin
php nm 1946, c Quc hi nc Vit Nam Dn ch Cng ha thng qua ngy
09/11/1946;- Hin php nm 1959, c Quc hi nc Vit Nam Dn ch Cng ha kho
th nht, k hp th 11 thng qua ngy 31/12/1959;- Hin php nm 1980, c Quc
hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam kho VI, k hp th 7 thng qua ngy
18/12/1980;- Hin php nm 1992, c Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit
Namkho VIII, k hp th 11 thng qua ngy 15/4/1992(c sa i, b sung ti
Ngh quyt s 51/2001/QH10 ngy 25/12/2001 ca Quc hi);- Hin php nm
2013, c Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam kha XIII, k hp th 6
thng qua ngy 28/11/2013.
Cu 2.Bn Hin php mi c Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam thng
qua ngy 28/11/2013 (Hin php nm 2013) c hiu lc t ngy, thng, nm no?
So vi Hin php nm 1992 (c sa i, b sung nm 2001) c bao nhiu iu c gi
nguyn? C bao nhiu iu c sa i, b sung? iu sa i, b sung no bn tm c
nht? V sao?
- Hin php nm 2013 c Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam thng
qua ngy 28/11/2013 c hiu lc t ngy 01/01/2014 (theo quy nh ti iu 1
Ngh quyt s 64/2013/QH13 ngy 28/11/2013 ca Quc hi) thay th Hin php
nm 1992 (sa i, b sung nm 2001);- Hin php nm 2013 bao gm 11 chng v
120 iu (gim 01 chng v 27 iu so vi Hin php 1992). Trong :+ Gi nguyn:
07 iu (iu 1, 23, 49, 86, 87, 91 v 97);+ B sung: 12 iu (iu 19, 34,
41, 42, 43, 55, 63, 78, 111, 112, 117 v 118);+ Sa i: 101 iu (Cc iu
cn li).- iu sa i, b sung em tm c nht: Quyn con ngi, quyn v ngha v c
bn ca cng dn: Thay i tn chng t Quyn v ngha v c bn ca cng dn thnh
Quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn; chuyn v tr t Chng V ln
Chng II v c t trang trng ngay sau Chng I Ch chnh tr. Bn cnh , cn c
s phn bit gia quyn con ngi v quyn cng dn. Hin php ghi nhn cc quyn t
nhin ca con ngi ,c Hin php v php lutcng nhn, tn trng, bo vvbo mthc
hin nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, cc quyn con ngi, quyn cng dn v
chnh tr, dn s, kinh t, vn ha, x hi c cng nhn, tn trng, bo v, bo m
theo Hin php v php lut(Khon 1 iu 14), m khng phi l quyn do Hin php
v lut quy nh nh iu 51 Hin php nm 1992Quyn v ngha v ca cng dn do Hin
php v lut quy nh.
Cu 3. iu 2 Hin php nm 2013 khng nh Nc Cng ha x hi ch ngha Vit
Nam do Nhn dn lm ch; tt c quyn lc nh nc thuc v Nhn dn. Bn hy nu v
phn tch ngn gn cc quy nh ca Hin php nm 2013 v nhng cch thc Nhn dn
thc hin quyn lc nh nc.
Khon 2 iu 2Hin php nm 2013 quy nhNc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam
do Nhn dn lm ch; tt c quyn lc nh nc thuc v Nhn dn m nn tng l lin
minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc.- Khon 2
iu 4 quy nhng Cng sn Vit Nam gn b mt thit vi Nhn dn, phc v Nhn
dn,chu s gim st ca Nhn dn, chu trch nhim trc Nhn dn v nhng quyt inh
ca mnh;- iu 14 quy nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, cc quyn con
ngi, quyn cng dn v chnh tr, dn s, kinh t, vn ha, x hi c cng nhn, tn
trng, bo v, bo m theo Hin php v php lut.Quyn con ngi, quyn cng dn
ch c th b hn ch theo quy nh ca lut trong trng hp cn thit v l do quc
phng, an ninh quc gia, trt t, an ton x hi, o c x hi, sc khe ca cng
ng;-iu 53quy nht ai, ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, ngun li vng
bin, vng tri, ti nguyn thin nhin khc v cc ti sn do Nh nc u t, qun l
l ti sn cng thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu v thng nht qun
l.- iu 65 quy nht ai, ti nguyn nc, ti nguyn khong sn, ngun li vng
bin, vng tri, ti nguyn thin nhin khc v cc ti sn do Nh nc u t, qun l
l ti sn cng thuc s hu ton dn do Nh nc i din ch s hu v thng nht qun
l.- iu 69 quy nhQuc hi l c quan i biu cao nht ca Nhn dn, c quan
quyn lc nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam.Quc hi thc
hin quyn lp hin, quyn lp php, quyt nh cc vn quan trng ca t nc v gim
st ti cao i vi hot ng ca Nh nc.iu 6quy nh a dng hn v thc hin quyn
lc ca Nhn dn so vi Hin php nm 1992, c bit th hin quyn lc Nh nc bng
dn ch trc tip lm r hn, su sc hn vai tr lm ch ca Nhn dnNhn dn thc
hin quyn lc nh nc bng dn ch trc tip, bngdn ch i din thng qua Quc
hi, Hi ng nhn dn v thng qua cc c quan khc ca Nh nc,theo :- Cng dn
thc hin quyn lc nh nc bng dn ch trc tip c quy nh nh sau:+ Thc hin
quyn bu c, ng c vo Quc hi, Hi ng nhn dnCng dn mi tm tui tr ln c
quyn bu c v hai mi mt tui tr ln c quyn ng c vo Quc hi, Hi ng nhn
dn. Vic thc hin cc quyn ny do lut nh(iu 27);+ Thc hin tham gia kin
i vi D tho Hin php, v victhnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii
n v hnh chnh(Khon 2 iu 110, Khon 3 iu 120);+Tham gia qun l nh nc v
x hi, tham gia tho lun v kin ngh vi c quan nh nc v cc vn ca c s,a
phng v c nc(iu 28);+ Tham gia biu quyt khi Nh nc t chc trng cu dn
Cng dn mi tm tui tr ln c quyn biu quyt khiQuc hi quyt nhtrng cu
dn(iu 29, Khon 15 iu 70, Khon 13 iu 74, Khon 4 iu 120).- Cng dn thc
hin quyn lc nh nc bng dn ch i din:+ Thng qua Quc hi, Hi ng nhn dn v
thng qua cc c quan Nh nc khc (iu 6);+ Thng qua hot ng ca i biu Quc
hi, i biu Hi ng nhn dn.i biu Quc hi l ngi i din cho ch, nguyn vng
ca Nhn dn n v bu c ra mnh vca Nhn dn c nc. i biu Quc hi lin h cht
ch vi c tri, chu s gim st ca c tri; thu thp v phn nh trung thc kin,
nguyn vng ca c tri vi Quc hi, cc c quan, t chc hu quan; thc hin ch
tip xc v bo co vi c tri v hot ng ca i biu v ca Quc hi; tr li yu cu
v kin ngh ca c tri; theo di, n c vic gii quyt khiu ni, t co v hng
dn, gip vic thc hin quyn khiu ni, t co.(iu 79),i biu Hi ng nhn dn l
ngi i din cho ch, nguyn vng ca Nhn dn a phng; lin h cht ch vi c
tri, chu s gim st ca c tri, thc hin ch tip xc, bo co vi c tri v hot
ng ca mnh v ca Hi ng nhn dn, tr li nhng yu cu, kin ngh ca c tri;
xem xt, n c vic gii quyt khiu ni, t co. i biu Hi ng nhn dn c nhim v
vn ng Nhn dn thc hin Hin php v php lut, chnh sch ca Nh nc, ngh quyt
ca Hi ng nhn dn, ng vin Nhn dn tham gia qun l nh nc(Khon 1 iu
115);+ Thng qua vai tr ca Mt trn T quc Vit NamMt trn T quc Vit Nam
l c s chnh tr ca chnh quyn nhn dn; i din, bo v quyn v li ch hp php,
chnh ng ca Nhn dn; tp hp, pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, thc hin
dn ch, tng cng ng thun x hi; gim st, phn bin x hi; tham gia xy dng
ng, Nh nc, hot ng i ngoi nhn dn gp phn xy dng v bo v T quc(Khon 1iu
9);+ Thng qua vai tr caCng oan Vit Nam, Hi nng dn Vit Nam, on thanh
nin cng sn H Ch Minh, Hi lin hip ph n Vit Nam, Hi cu chin binh Vit
Nami din v bo v quyn, li ch hp php, chnh ng ca thnh vin, hi vin t
chc mnh; cng cc t chc thnh vin khc ca Mt trn phi hp v thng nht hnh
ng trong Mt trn T quc Vit Nam(Khon 2 iu 9);+ Thng qua vai tr ca Cng
on Vit Nami din cho ngi lao ng, chm lo v bo v quyn, li ch hp php,
chnh ng ca ngi lao ng; tham gia qun l nh nc, qun l kinh t - x hi;
tham gia kim tra, thanh tra, gim st hot ng ca c quan nh nc, t chc,
n v, doanh nghip v nhng vn lin quan n quyn, ngha v ca ngi lao ng;
tuyn truyn, vn ng ngi lao ng hc tp, nng cao trnh , k nng ngh nghip,
chp hnh php lut, xy dng v bo v T quc(iu 10).
Cu 4.Nhng quy nh no ca Hin php nm 2013 th hin t tng i on kt dn
tc?
T tng i on kt dn tc c th hin trong Hin php nm 2013 nh sau:- Li
ni uHin php nm 2013 khng nh truyn thng on kt ca dn tc Vit NamTri
qua my nghn nm lch s, Nhn dn Vit Nam lao ng cn c, sng to, u tranh
anh dng dng nc v gi nc, hun c nn truyn thng yu nc, on kt, nhn ngha,
kin cng, bt khut v xy dng nn nn vn hin Vit Nam;- iu 5 quy nhNc Cng
ha x hi ch ngha Vit Nam l quc gia thng nht ca cc dn tc cng sinh sng
trn t nc Vit Nam;Cc dn tc bnh ng, on kt, tn trng v gip nhau cng pht
trin; nghim cm mi hnh vi k th, chia r dn tc;Ngn ng quc gia l ting
Vit. Cc dn tc c quyn dng ting ni, ch vit, gi gn bn sc dn tc, pht
huy phong tc, tp qun, truyn thng v vn ha tt p ca mnh; Nh nc thc hin
chnh sch pht trin ton din v to iu kin cc dn tc thiu s pht huy ni
lc, cng pht trin vi t nc;- Khon 1 iu 9 quy nhMt trn T quc Vit Nam l
c s chnh tr ca chnh quyn nhn dn; i din, bo v quyn v li ch hp php,
chnh ng ca Nhn dn; tp hp, pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, thc hin
dn ch, tng cng ng thun x hi; gim st, phn bin x hi; tham gia xy dng
ng, Nh nc, hot ng i ngoi nhn dn gp phn xy dng v bo v T quc;-Khon 2
iu 9 quy nhCng oan Vit Nam, Hi nng dn Vit Nam, on thanh nin cng sn
H Ch Minh, Hi lin hip ph n Vit Nam, Hi cu chin binh Vit Nam l cc t
chc chnh tr - x hi c thnh lp trn c s t nguyn, i din v bo v quyn, li
ch hp php, chnh ng ca thnh vin, hi vin t chc mnh; cng cc t chc thnh
vin khc ca Mt trn phi hp v thng nht hnh ng trong Mt trn T quc Vit
Nam;- iu 10 quy nhCng on Vit Nam l t chc chnh tr - x hi ca giai cp
cng nhn v ca ngi lao ng c thnh lp trn c s t nguyn, i din cho ngi
lao ng, chm lo v bo v quyn, li ch hp php, chnh ng ca ngi lao ng;
tham gia qun l nh nc, qun l kinh t - x hi; tham gia kim tra, thanh
tra, gim st hot ng ca c quan nh nc, t chc, n v, doanh nghip v nhng
vn lin quan n quyn, ngha v ca ngi lao ng; tuyn truyn, vn ng ngi lao
ng hc tp, nng cao trnh , k nng ngh nghip, chp hnh php lut, xy dng v
bo v T quc;- iu 14 quy nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, cc quyn
con ngi, quyn cng dn v chnh tr, dn s, kinh t, vn ha, x hi c cng
nhn, tn trng, bo v, bo m theo Hin php v php lut. Quyn con ngi, quyn
cng dn ch c th b hn ch theo quy nh ca lut trong trng hp cn thit v l
do quc phng, an ninh quc gia, trt t, an ton x hi, o c x hi, sc khe
ca cng ng;- Quy nh trong quyn xc nh dn tc, s dng ngn ng (iu 42):Cng
dn c quyn xc nh dn tc ca mnh, s dng ngn ng m , la chn ngn ng giao
tip;- Quy nh trong lnh vc y t, chm sc sc khe choNhn dn,ng bo dn tc
thiu s, vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn (Khon 1 iu 58):Nh
nc, x hi u t pht trin s nghip bo v, chm sc sc khe ca Nhn dn, thc
hin bo him y t ton dn, c chnh sch u tin chm sc sc kho cho ng bo dn
tc thiu s, ng bo min ni, hi o v vng c iu kin kinh t - x hi c bit kh
khn;- Quy nh trong lnh vc vn ha (Khon 1 iu 60):Nh nc, x hi chm lo
xy dng v pht trin nn vn ha Vit Nam tin tin, m bn sc dn tc, tip thu
tinh hoa vn ha nhn loi;- Quy nh trong lnh vc gio dc (Khon 2, Khon 3
iu 61):Nh nc u tin u t v thu ht cc ngun u t khc cho gio dc; chm lo
gio dc mm non; bo m gio dc tiu hc l bt buc, Nh nc khng thu hoc phi;
tng bc ph cp gio dc trung hc; pht trin gio dc i hc, gio dc ngh
nghip; thc hin chnh sch hc bng, hc ph hp l; Nh nc u tin pht trin
gio dc min ni, hi o, vng ng bo dn tc thiu s v vng c iu kin kinh t -
x hi c bit kh khn; u tin s dng, pht trin nhn ti; to iu kin ngi
khuyt tt v ngi ngho c hc vn ho v hc ngh;- Quy nh trong v tr, vai
tr, chc nng, nhim v ca Hi ng dn tc v Ch tch Hi ng dn tc (Khon 2,
Khon 3 iu 75):Hi ng dn tc nghin cu v kin ngh vi Quc hi v cng tc dn
tc; thc hin quyn gim st vic thi hnh chnh sch dn tc, chng trnh, k
hoch pht trin kinh t - x hi min ni v vng ng bo dn tc thiu s. Ch tch
Hi ng dn tc c mi tham d phin hp ca Chnh ph bn v vic thc hin chnh
sch dn tc. Khi ban hnh quy nh thc hin chnh sch dn tc, Chnh ph phi
ly kin ca Hi ng dn tc.
Cu 5.Nhng im mi ca Hin php nm 2013 so vi Hin php nm 1992 (sa i,
b sung nm 2001) v quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn? im mi
no bn tm c nht? V sao?
Quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn c quy nh ti Chng II
Hin php nm 2013 vi 36 iu, y l chng c s iu quy nh nhiu nht (36/120
iu), c nhiu i mi v ni dung v cch thc th hin, c th nh sau:- Hin php
nm 2013 thay i tn v v tr ca Chng V "Quyn v Ngha v c bn ca cng dn"
trong Hin php nm 1992 thnh Chng II Quyn con ngi, quyn v ngha v c bn
ca cng dn ch sau chng v ch chnh tr;- Ln u tin Hin php nm 2013 xc nh
r v quy nh trch nhim ca Nh nccng nhn, tn trng, bao v v bo m quyn
con ngi, quyn cng dn"(iu 3);- Hin php nm 2013 c s phn bit gia quyn
con ngi v quyn cng dn. Khi quy nh quyn con ngi, quyn cng dn, hu ht
cc iu ca Hin php nm 2013 quy nh trc tip "mi ngi c quyn ...", "cng
dn c quyn ". Quyn con ngi, quyn cng dn c quy nh l cc quyn t nhin ca
con ngi, ca cng dn c Hin php ghi nhn v c Nh nc tn trng v bo v, nc
Cng ha x hi ch ngha Vit Nam, cc quyn con ngi, quyn cng dn v chnh
tr, dn s, kinh t, vn ha, x hi c cng nhn, tn trng, bo v, bo m theo
Hin php v php lut(Khon 1 iu 14), m khng phi l quyn do Hin php v lut
quy nh nh iu 51 Hin php nm 1992Quyn v ngha v ca cng dn do Hin php v
lut quy nh;- Ln u tin Hin php quy nhQuyn con ngi, quyn cng dn ch c
th b hn ch theo quy nh ca lut trong trng hp cn thit v l do quc
phng, an ninh quc gia, trt t, an ton x hi, o c x hi, sc khe ca cng
ng(Khon 2 iu 14), quy nh ny l cn thit nhm hn ch tnh trng lm dng cc
quy nh di lut hn ch quyn con ngi, quyn cng dn;- Hin php nm 2013
khng nh v lm r nguyn tc v quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng
dn Quyn cng dn khng tch ri ngha v cng dn; mi ngi c ngha v tn trng
quyn ca ngi khc; cng dn c trch nhim thc hin ngha v i vi Nh nc v x
hi; vic thc hin quyn con ngi, quyn cng dn khng c xm phm li ch quc
gia, dn tc, quyn v li ch hp php ca ngi khc(iu 15).- V nguyn tc bnh
ng trc php lut, Hin php nm 2013 quy nhMi ngi u bnh ng trc php lut.
Khng ai b phn bit i x trong i sng chnh tr, dn s, kinh t, vn ha, x
hi(iu 16), so vi Hin php nm 1992 quy nhMi cng dn u bnh ng trc php
lutth Hin php nm 2013 thay i cm t mi cng dn thnh mi ngi v b sung
quy nhKhng ai b phn bit i x trong i sng chnh tr, dn s, kinh t, vn
ha, x hi;-B sung quy nhCng dn Vit Nam khng th b trc xut, giao np
cho nh nc khc(Khon 2iu 17);-B sungquy nhMi ngi c quyn sng. Tnh mng
con ngi c php lut bo h. Khng ai bi tc oat tnh mng tri lut(iu 19);-B
sungquy nhMi ngi c quyn hin m, b phn c th ngi v hin xc theo quy nh
ca lut. Vic th nghim y hc, dc hc, khoa hc hay bt k hnh thc th nghim
no khc trn c th ngi phi c s ng ca ngi c th nghim(Khon 3 iu 20);-B
sungquy nhMi ngi c quyn bt kh xm phm v i sng ring t, b mt c nhn v b
mt gia nh; c quyn bo v danh d, uy tn ca mnh(Khon 1 iu 21);-V quyn t
do kinh doanh, Hin php nm 2013 quy nhMi ngi c quyn t do kinh doanh
trong nhng ngnh ngh m php lut khng cm(iu 33), so vi Hin php nm 1992
quy nhCng dn c quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lutth Hin
php nm 2013 thay i cm t mi ngi thnh cng dn v thay i quy nh t do
kinh doanh theo quy nh ca php lut thnh quyn t do kinh doanh trong
nhng ngnh ngh m php lut khng cm. Quy nh ny ph hp vi nguyn tc ca Nh
nc php quyn l ngi dn c lm nhng g m php lut khng cm;-B sung quyn c
bo m an sinh x hi ca cng dn (iu 34);-B sung quyn kt hn v ly hn ca
nam, n (iu 36);-B sungquy nhv tr emctham gia vao cac vn v tre
em.Nghim cm xm hi, hnh h, ngc i, b mc, lm dng, bc lt sc lao ng v
nhng hnh vi khc vi phm quyn tr em. Ngi cao tui c Nh nc, gia nh v x
hi tn trng, chm sc v pht huy vai tr trong s nghip xy dng v bo v T
quc(Khon 1, Khon 3 iu 37);-B sung quy nh v quyn hng th v tip cn cc
gi tr vn ho, tham gia vo i sng vn ha, s dng cc c s vn ha ca mi ngi
(iu 41);-B sung quy nh v quyn xc nh dn tc ca mnh, s dng ngn ng m ,
la chn ngn ng giao tip ca cng dn(iu 42);-B sung quy nh v quyn c sng
trong mi trng trong lnhv c ngha v bo v mi trngca mi ngi (iu 43);-B
sung quy nh v nhim v v quyn hncaChnh phBo v quyn v li ch ca Nh nc v
x hi, quyn con ngi, quyn cng dn; bo m trt t, an ton x hi(Khon 6 iu
96);-B sung quy nh v nhim v caTa n nhn dnbo v cng l, bo v quyn con
ngi, quyn cng dn, bo v ch x hi ch ngha, bo v li ch ca Nh nc, quyn v
li ch hp php ca t chc, c nhn(Khon 3 iu 102);-B sung quy nh v nhim v
caVin kim st nhn dnbo v php lut, bo v quyn con ngi, quyn cng dn, bo
v ch x hi ch ngha,bo v li ch ca Nh nc, quyn v li ch hp php ca t
chc, c nhn, gp phn bo m php lut c chp hnh nghim chnh v thng
nht(Khon 3 iu 107).- iu em tm c nht l ni dung v quyn c t tng cng
bng trong iu 72 Hin php nm 1992 c m rng ng k trong iu 31 Hin php nm
2013. c xt x cng bng l mt gi tr x hi quan trng trong ch nh php l v
quyn con ngi, quyn v ngha v ca cng dn. Trong Hin php nm 1992, quyn
c t tng cng bng ch bao gm cc yu t: suy on v ti; bi thng thit hi vt
cht v phc hi danh d cho ngi b oan sai trong t tng; x l nghim minh
ngi thi hnh t tng gy oan sai.Trong Hin php nm 2013, ngoi nhng ni
dung nu trn y cn bao gm nhng ni dung khc nh: xt x kp thi, cng bng,
cng khai; khng b kt n hai ln cho cng mt ti phm; quyn t bo cha hoc
nh lut s bo cha Vic m rng ni dung ny ph hp vi yu cu thc thi Lut nhn
quyn quc t v cc quy nh ca cc cng c quc t v quyn con ngi ti Vit
Nam.
Cu 6.Nhng im mi, quan trng v v tr, chc nng ca Quc hi, Chnh ph,
Ta n nhn dn trong Hin php nm 2013. Phn tch im mi v mi quan h gia cc
c quan trong thc hin quyn lc Nh nc?
V v tr, chc nng ca Quc hi, Chnh ph, Ta n nhn dn c quy nh trong
Hin php nm 2013 c nhiu im mi quan trng: Quc hi l c quan thc hin
quyn lp hin, lp php (iu 69), Chnh ph l c quan thc hin quyn hnh php
(iu 94), Ta n nhn dn l c quan thc hin quyn t php (iu 102) m bo
nguyn tcQuyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp, kim sot gia
cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t
php(Khon 3 iu 2),c th nh sau:1. Quc hi (Chng V)a) V v tr, chc nng
ca Quc hi- Quc hi l c quan i biu cao nht ca nhn dn, c quan quyn lc
nh nc cao nht ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam (iu 69);- Quy nh
chc nng ca Quc hi thc hin quyn lp hin, quyn lp php, quyt nh cc vn
quan trng ca t nc v gim st ti cao i vi hot ng ca Nh nc (iu 69);-
Hin php nm 2013 khng nh Quc Hi l c quan thc hin quyn lp hin (iu
69), so vi Hin php nm 1992, Quc hi khng cn l c quan duy nht c
quynlp hin, lp php m l c quan thc hin quyn lp hin, lp php v quyt nh
tin hnh trng cu dn v Hin php ph hp vi iu kin, tnh hnh thc tin ca t
nc (Khon 4 iu 120).b) V nhim v, quyn hn ca Quc hi- Trong vic thc
hin quyn lp hin, lp php:Tip tc quy nh Quc hi lm Hin php v sa i Hin
php, lm lut v sa i lut,b quy nh v quyt nh chng trnh xy dng lut, php
lnh(Khon 1 iu 70).- Trong vic thc hin quyn gim st ti cao:B sung quy
nh v xt bo co cng tc ca Hi ng bu c quc gia, Kim ton nh nc v c quan
khc do Quc hi thnh lp(khon 2 iu 70).- Trong vic thc hin quyn quyt
nh nhng vn quan trng ca t nc:+ Sa i nhim vquyt nh mc tiu, ch tiu v
nhim v c bn pht trin kinh t - x hica t nc(khon 3 iu 70);+ Sa i nhim
vquyt nh chnh sch c bn vti chnh, tin t quc gia(khon 4 iu 70);+ B
sung thm quynquyt nh phn chia cc khon thu v nhim v chi gia ngn sch
trung ng v ngn sch a phng; quyt nh mc gii hn an ton n quc gia, n
cng, n chnh ph(khon 4 iu 70).- Trong vic quy nh t chc v hot ng ca b
my nh nc:+ B sung thm quyn quy nh t chc v hot ng caHi ng bu c quc
gia, Kim ton nh nc, v c quan khc do Quc hi thnh lp(khon 6 iu 70);+
B sung thm quynbu, min nhim, bi nhim Ch tch Hi ng dn tc, Ch nhim y
ban ca Quc hi(khon 7 iu 70);+ B sung thm quynbu, min nhim, bi nhim
Ch tch Hi ng bu c quc gia, Tng Kim ton nh nc, ngi ng u c quan khc
do Quc hi thnh lp(khon 7 iu 70);+ B sung thm quynph chun ngh b
nhim, min nhim, cch chc Thm phn Ta n nhn dn ti caochoph hp vi yu cu
i mi m hnh Ta n nhn dnnhm lm r hn vai tr ca Quc hi trong mi quan h
vi c quan thc hin quyn t php, ng thi nng cao v th ca Thm phn theo
tinh thn ci cch t php(khon 7 iu 70);+B sung thm thmquynph chun danh
sch thnh vin Hi ng bu c quc gia(khon 7 iu 70);+ B sung thm quyngii
th n v hnh chnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng, n v hnh chnh - kinh
t c bit; b sung thm quyn thnh lp, bi b c quan khc theo quy nh ca
Hin php v lut(khon 9 iu 70).- Trong lnh vc i ngoi:Sa i, b sung thm
quyn ca Quc hi trong vicph chun, quyt nh gia nhp hoc chm dt hiu lc
caiu c quc t lin quan nchin tranh, ha bnh, ch quyn quc gia, t cch
thnh vin ca Cng ha x hi ch ngha Vit Nam ti cc t chc quc t v khu vc
quan trng, iu c quc t v quyn con ngi, quyn v ngha v c bn ca cng dn
viu c quc t khc tri vi lut, ngh quyt ca Quc hi(khon 14 iu 70).-
Trong vic bo v Hin php v sa i Hin php:+B sung quy nhtrch nhim bo v
Hin php ca Quc hi, cc c quan ca Quc hi(Khon 2 iu 119);+B sung quy
nhQuc hi quy nh (bng lut) v c ch bo v Hin php(Khon 2 iu 119).+B
sung quy nhQuc hi thnh lp y ban d tho Hin php; quyt nh thnh phn, s
lng thnh vin, nhim v, quyn hn ca y ban d tho Hin php(Khon 2 iu
120);+B sung quy nhQuc hi quyt nh vic trng cu dn v Hin php v Quc hi
quyt nh thi hn cng b, thi im c hiu lc ca Hin php(Khon 4 v Khon 5 iu
120).2.Chnh ph (Chng VII)a) V v tr, chc nng ca Chnh phSo vi Hin php
nm 1992, Hin php nm 2013 c nhng im mi quan trng sau:- Khng nhChnh
ph l c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit
Nam, thc hin quyn hnh php, l c quan chp hnh ca Quc hi(iu 94);- B
sung quy nhB trng, Th trng c quan ngang b l thnh vin Chnh ph v l
ngi ng u b, c quan ngang b, lnh o cng tc ca b, c quan ngang b; chu
trch nhim qun l nh nc v ngnh, lnh vc c phn cng; t chc thi hnh v
theo di vic thi hnh php lut lin quan n ngnh, lnh vc trong phm vi
ton quc(Khon 1 iu 99);- B sung quy nhB trng, Th trng c quan ngang b
chu trch nhim c nhn trc Th tng Chnh ph, Chnh ph v Quc hi v ngnh,
lnh vc c phn cng ph trch, cng cc thnh vin khc ca Chnh ph chu trch
nhim tp th v hot ng ca Chnh ph(Khon 4 iu 95);b) V nhim v, quyn hn
ca Chnh ph- Sa i, b sung quy nh xut, xy dng chnh sch trnh Quc hi, y
ban thng v Quc hi quyt nh hoc quyt nh theo thm quyn thc hin nhim v,
quyn hn quy nhti iu 96; trnh d n lut, d n ngn sch nh nc v cc d n
khc trc Quc hi; trnh d n php lnh trc y ban thng v Quc hi(Khon 2 iu
96);- Quy nh r hn nhim v, quyn hn ca Chnh ph trong vic t chc thi
hnh Hin php v php lut (Khon 1); thi hnh cc bin php cn thit khc bo v
T quc, bo m tnh mng, ti sn ca Nhn dn (Khon 3 iu 96)- B sung quyn
ban hnh vn bn php quy ca Chnh ph nh mt nhim v, quyn hn c lp thc hin
chc nng hnh php (iu 100);- Quy nh r Chnh ph gm Th tng Chnh ph, cc
Ph Th tng Chnh ph, cc B trng v Th trng c quan ngang b; b cm t cc
thnh vin khc trong Hin php 1992; b sung quy nh v c cu, s lng thnh
vin Chnh ph do Quc hi quyt nh (Khon 1 iu 95);- Quy nh thm quyn ca
Chnh ph trong vicT chc m phn, k iu c quc t nhn danh Nh nc theo y
quyn ca Ch tch nc; quyt nh vic k, gia nhp, ph duyt hoc chm dt hiu
lciu c quc t nhn danh Chnh ph, tr iu c quc t trnh Quc hi ph
chunvQuytnh chnh sch c bn v i ngoi; ph chun, quyt nh gia nhp hoc
chm dt hiu lc caiu c quc t lin quan nchin tranh, ha bnh, ch quyn
quc gia, t cch thnh vin ca Cng ha x hi ch ngha Vit Nam ti cc t chc
quc t v khu vc quan trng, iu c quc t v quyn con ngi, quyn v ngha v
c bn ca cng dn viu c quc t khc tri vi lut, ngh quyt ca Quc hi(Khon
14 iu 70, Khon 7 iu 96).3. Ta n nhn dn (Chng VIII)a) V v tr, chc
nng ca Ta n nhn dnHin php nm 2013 khng nhTa n nhn dn l c quan xt x
ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, thc hin quyn t php(Khon 1 iu
102).b)V nguyn tc t chc v hot ng ca Ta n nhn dn- Hin php nm 2013
quy nh h thng t chc Ta n nhn dn theo hng khng xc nh cp Ta n c th
trong Hin php m lut nh, lm c s hin nh cho vic tip tc i mi hot ng t
php Ta n nhn dn gm Ta n nhn dn ti cao v cc Ta n khc do lut nh(Khon
2 iu 102);- B sung nhim v ca Ta n nhn dn trong vicbo v cng l, bo v
quyn con ngi, quyn cng dn, bo v ch x hi ch ngha, bo v li ch ca Nh
nc, quyn v li ch hp php ca t chc, c nhn(Khon 3 iu 102);- Khon 2 iu
103 Hin php nm 2013 quynh Thm phn, Hi thm xt x c lp v ch tun theo
php lutm khng gii hn thi gian Khi xt x nh quy nh ti iu 103 Hin php
nm 1992Khi xt x, Thm phn v Hi thm c lp v ch tun theo php lut;- B
sung quy nhnghim cm c quan, t chc, c nhn can thip vo vic xt x ca
Thm phn, Hi thmtrong cng tc xt x (Khon 2 iu 103).- B sung nguyn tc
tranh tng trong xt x c bo m (Khon 5 iu 103);- B sung quy nh v ch xt
x s thm, phc thm c bo m (Khon 6 iu 103);- B sung trng hp ngoi l
trong quy nh v xt x tp thTa n nhn dn xt x tp th v quyt nh theo a s,
tr trng hp xt x theo th tc rt gn(Khon 1 iu 103);- B quy nhKhi xt x,
Hi thm ngang quyn vi Thm phnnh quy nh ti iu 129 Hin php nm
1992.4.im mi v mi quan h gia Quc hi, Chnh ph, Ta n nhn dn trong thc
hin quyn lc nh ncHin php nm 2013 phn cng quyn lc nh nc theo hng Quc
hi l c quan thc hin quyn lp hin, lp php (iu 69); Chnh ph l c quan
thc hin quyn hnh php (iu 94); Ta n nhn dn l c quan thc hin quyn t
php (iu 102). ng thi b sung thm mt s quy nh mi v chc nng, nhim v,
quyn hn ca cc c quan ny m bo cc c quan ny hot ng c s phn cng v kim
sot ln nhau quyn lc Nh nc l thng nht theo quy nh, m bo nguyn tcQuyn
lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp, kim sot gia cc c quan nh
nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t php(Khon 3 iu
2).
Cu 7.Cp chnh quyn a phng quy nh trong Hin php nm 2013 gm nhng c
quan no? Bn hy nu nhim v, quyn hn v trch nhim ca chnh quyn a phng i
vi Nhn dn.
Hin php nm 2013 quy nh cp chnh quyn a phng theo hng mChnh quyn a
phng c t chc cc n v hnh chnh ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. Cp
chnh quyn a phng gm c Hi ng nhn dn v y ban nhn dn c t chc ph hp vi
c im nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit do lut nh(iu
111).1. V n v hnh chnh lnh thHin php nm 2013b sung quy nh v n v hnh
chnh - kinh t c bit, n v hnh chnh tng ng vi qun, huyn, th x thuc
thnh ph trc thuc Trung ng.C thv n v hnh chnh lnh th c duy nhti iu
110 nh sau:- Nc chia thnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng;- Tnh chia
thnh huyn, th x vthnh ph thuc tinh;thnh ph trc thuc trung ng chia
thnh qun, huyn, th xv n v hnh chnh tng ng;- Huyn chia thnh x, th
trn; th x vthnh ph thuc tinh chia thnh phng va x; qun chia thnh
phng.-n v hnh chnh - kinh t c bit do Quc hi thnh lp.ng thi, Hin php
nm 2013 b sung quy nh v trnh t, th tc thnh lp, gii th, nhp, chia,
iu chnh a gii n v hnh chnh, theo Vic thnh lp, gii th, nhp, chia, iu
chnh a gii n v hnh chnh phi ly kin Nhn dn a phng v theo trnh t, th
tc do lut nh(Khon 2 iu 110).2. V t chc cp chnh quyn a phngHin php
nm 2013 quy nh Cp chnh quyn a phng gm c Hi ng nhn dn v y ban nhn dn
c t chc ph hp vi c im nng thn, th, hi o, n v hnh chnh- kinh t
cbitdo lut nh(iu 111).Nh vy, vic t chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn
c th tng n v hnh chnh s c quy nh trong Lutvt chc chnh quyn a phng;
khng bt buc tt c cc n v hnh chnh u phi t chc cp chnh quyn hon chnh
bao gm Hi ng nhn dn v y ban nhn dn.3. V nhim v,quyn hn ca chnh quyn
a phng i vi Nhn dn- Chnh quyn a phng t chc v bo m vic thi hnh Hin
php v php lut ti a phng; quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; chu s
kim tra, gim st ca c quan nh nc cp trn(Khon 1 iu 112);- Nhim vu,
quyn han ca chnh quyn a phng c xc nh trn c s phn nh thm quyn gia cc
c quan nh nc trung ng v a phng v ca mi cp chnh quyn a phng(Khon 2
iu 112);- Trong trng hp cn thit, chnh quyn a phng c giao thc hin mt
s nhim v ca c quan nh nc cp trn vi cc iu kin bo m thc hin nhim v
(Khon 3 iu 112);- Hi ng nhn dni din ch, nguyn vng v quyn lm ch ca
Nhn dn, do Nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc Nhn dn a phng v c
quan nh nc cp trn; Quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; gim st vic
tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh quyt ca Hi ng
nhn dn(iu 113);- y ban nhn dnl c quan chp hnh ca Hi ng nhn dn, c
quan hnh chnh nh nc a phng, chu trch nhimtrc Hi ng nhn dn v c quan
hnh chnh nh nc cp trn; t chc vic thi hnh Hin php v php lut a phng;
t chc thc hin ngh quyt ca Hi ng nhn dn v thc hin cc nhim v do c
quan nh nc cp trn giao(iu 114);- Thc hin ch thng bo tnh hnh ca a
phng cho Mt trn T quc Vit Nam v cc on th nhn dn, lng nghe kin, kin
ngh ca cc t chc ny v xy dng chnh quyn v pht trin kinh t - x hi a
phng; phi hp vi Mt trn T quc Vit Nam v cc on th nhn dn ng vin Nhn
dn cng Nh nc thc hin cc nhim v kinh t - x hi, quc phng, an ninh a
phng(Khon 1 iu 116).
Cu 8.Hin php nm 2013 quy nh nh th no v trch nhim ca i biu Quc
hi, i biu Hi ng nhn dn i vi c tri v Nhn dn?
Trch nhim ca i biu Quc hi, i biu Hi ng nhn dn i vi c tri v Nhn
dn c quy nh trong Hin php nm 2013 nh sau:1. Trch nhim ca i biu Quc
hi i vi c tri v Nhn dn-i din cho ch, nguyn vng ca Nhn dn n v bu c
ra mnh vca Nhn dn c nc(Khon 1 iu 79);-Lin h cht ch vi c tri, chu s
gim st ca c tri; thu thp v phn nh trung thc kin, nguyn vng ca c tri
vi Quc hi, cc c quan, t chc hu quan; thc hin ch tip xc v bo co vi c
tri v hot ng ca i biu v ca Quc hi; tr li yu cu v kin ngh ca c tri;
theo di, n c vic gii quyt khiu ni, t co v hng dn, gip vic thc hin
quyn khiu ni, t co(Khon 2 iu 79);-Ph bin v vn ng Nhn dn thc hin Hin
php v php lut(Khon 3 iu 79);-Cht vn Ch tch nc, Ch tch Quc hi, Th
tng Chnh ph, B trng v cc thnh vin khc ca Chnh ph, Chnh n To n nhn
dn ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao, Tng Kim ton nh
nc(Khon 1 iu 80);-Yu cu c quan, t chc, c nhn cung cp thng tin, ti
liu lin quan n nhim v ca c quan, t chc, c nhn . Ngi ng u c quan, t
chc hoc c nhn c trch nhim tr li nhng vn m i biu Quc hi yu cu trong
thi hn lut nh(Khon 3 iu 80);-i biu Quc hi c trch nhim thc hin y
nhim v i biu Quc hi, c quyn tham gia lm thnh vin ca Hi ng dn tc hoc
y ban ca Quc hi(Khon 1 iu 82);2. Trch nhim ca i biu Hi ng nhn dn i
vi c tri v Nhn dn-i din cho ch, nguyn vng ca Nhn dn a phng; lin h
cht ch vi c tri, chu s gim st ca c tri, thc hin ch tip xc, bo co vi
c tri v hot ng ca mnh v ca Hi ng nhn dn, tr li nhng yu cu, kin ngh
ca c tri; xem xt, n c vic gii quyt khiu ni, t co(Khon 1 iu 115);-
Vn ng Nhn dn thc hin Hin php v php lut, chnh sch ca Nh nc, ngh quyt
ca Hi ng nhn dn, ng vin Nhn dn tham gia qun l nh nc(Khon 1 iu
115);-Chtvn Ch tch y ban nhn dn, cc thnh vin khc ca U ban nhn dn,
Chnh n To n nhn dn, Vin trng Vin kim st nhn dn v Th trng c quan
thuc U ban nhn dn(Khon 2 iu 115);- Kin ngh vi cc c quan nh nc, t
chc, n v a phng. Ngi ng u c quan, t chc, n v ny c trch nhim tip i
biu, xem xt, gii quyt kin ngh ca i biu(Khon 2 iu 115).
Cu 9.Nhn dn Vit Nam xy dng, thi hnh v bo v Hin php ny v mc tiu
dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh (trch Li ni u Hin php nm
2013)Theo bn, Nh nc v mi ngi dn c trch nhim lm g v lm nh th no thi
hnh v bo v Hin php?
Hin php l mt b phn, nhng l b phn quan trng nht ca php lut. Trong
h thng cc vn bn php lut ca nh nc ta th Hin php c xem l lut c bn, n
l mt vn bn duy nht quy nh vic t chc quyn lc nh nc, l hnh thc php l
th hin mt cch tp trung h t tng ca giai cp lnh o, tng giai on pht
trin, hin php l vn bn, l phng tin php l th hin t tng ca ng di hnh
thc nhng quy phm php lut. V vy, thi hnh v bo v Hin php l mt vic ht
sc quan trng. bo m hiu lc thi hnh ca Hin php, Quc hi ban hnh Ngh
quyt s 64/2013/QH13 ngy 28/11/2013 quy nh mt s im thi hnh Hin php,
trong xc nh r trch nhim ca cac c quan hu quan trong vic t chc thi
hanh Hin phap; kip thi trin khai cac bin phap cn thit nhm bo m thi
hanh Hin phap. Quc hi sm ban hnh Lut v t chc chnh quyn a phng, Lut
Trng cu dn, cc vn bn quy nh v Hi ng bu c quc gia, Kim ton Nh nc.
Chnh ph xy dng v thi hnh cc chng trnh xy dng lut, php lnh v cc vn
bn quy phm php lut, m bo cc vn bn c ban hnh kp thi sa i, b sung, bi
b cc vn bn khng cn ph hp vi Hin php. Cc vn bn c ban hnh phi m bo ph
hp vi quy nh ca Hin php nm 2013, m bo tnh thng nht, hiu lc, hiu qu,
kh thi;+ T chc tuyn truyn, ph bin su rng Hin php ti c quan, t chc v
a phng, nng cao nhn thc v Hin php v thc chp hnh Hin php ca ngi dn.
Nng cao hn na chuyn mn, nghip v ca i ng cn b, cng chc, vin chc Nh
nc. Kp thi pht hin v x l nghim minh cc hnh vi vi phm Hin php v php
lut.i vi mi ngi dn, ngi dn phi tn trng, chp hnh Hin php v php lut;
tham gia qun l, gim st hot ng ca cc c quan Nh nc thng qua Quc hi,
Hi ng nhn dn v cc c quan khc ca Nh nc; Tham gia thc hin quyn bu c,
ng c theo quy nh, la chn ngi xng ng i din cho mnh tham gia vo b my
nh nc; Tham gia gp cc vn bn php lutv cc vn khi c Nh nc t chc ly
kin, tham gia khi c t chc trng cu dn; on kt, yu thng, gip ln nhau,
lao ng cn c, sng to gp phn vo cng cuc pht trin kinh t - x hi ca t
nc...
Vic thi hnh v bo v Hin php l mt nhim v thng xuyn v lin tc ca mi
ngi dn nc CHXHCN Vit Nam. Mi cng dn cn c thc t gic thc hin theo Hin
php tng bc xy dng mt t nc dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch vn
minh.
