DÜNYA’NIN ĠKLĠM ZENGĠNLĠĞĠ(ĠKLĠM TĠPLERĠ)

*** L1 Coğrafya ders kitabı sayfa 83 – 89 arasında konu anlatımı bulunmaktadır.

MAKROKLĠMA ĠKLĠM TĠPLERĠ

SICAKLIKLARINA GÖRE

*Sıcak Kuşak İklimleri

- Ekvatoral

- Savan ( Yazları yağıĢlı

tropikal iklim )

- Muson

- Çöl

*Ilıman Kuşak İklimleri

- Akdeniz

- Ilıman okyanus

- Step ( Ilıman Karasal -

Bozkır )

- Gerçek Karasal ( Soğuk

Karasal )

* Soğuk Kuşak İklimleri

- Tundra ( Kutupaltı

Ġklimi)

- Kutup ( Soğuk Ġklim)

YAĞIġ REJĠMLERĠNE

GÖRE

*Her mevsim bol yağışlı

- Ekvatoral

- Ilıman Okyanusal

* Yazı yağışlı , kışı kurak

- Savan

- Muson

-Karasal

- Tundra

* Kışı yağışlı , yazı kurak

- Akdeniz

* En yağışlı mevsimi

ilkbahar olan

- Step ( orta kuĢak)

*Yağış zamanı belirsiz

olanlar

- Çöl

- Kutup

(YağıĢ rejimleri yok)

AĢağıdaki soruları yanıtlayarak yukarıdaki iklim grafiğinin hangiiklim tipine ait olduğunu ve Dünya’da nerede görülebileceğinibulunuz.

ĠKLĠM GRAFĠĞĠ ÇALIġMASI

A B

Hangiyarımkürededir ?

Denizel mi ,karasal mı ?

Hangi kuĢaktayer alır?

YağıĢ rejimidüzenli mi?

Düzensiz ise hangimevsimi kurak , hangi mevsimiyağıĢlı ?

Yıllık yağıĢ tutarınagöre özelliği nedir ?

ĠKLĠM TĠPLERĠ * AĢağıdaki haritalarda gösterilen makroklima iklim tiplerini

haritanın altına yazınız.

1-................KUTUP.................................. 2- .......TUNDRA................................

3-............GERÇEK KARASAL................ 4-........ILIMAN KARASAL ( STEP).....

5-.............ÇÖL................................. 6- ....MUSON................................

7-.................EKVATORAL( TROPİKAL)......... 8-....AKDENİZ...................

9-........OKYANUSAL ............................... 10-SAVAN( YAZLARI YAĞIŞLI TROPİKAL İKLİM)

ĠKLĠM TĠPLERĠ

Makroklima:

Sıcaklık, basınç ve nemlilik özellikleri benzerlik gösteren, geniş alanlarda etkili olan

büyük iklim tipleridir. Örneğin; Akdeniz, Savan, Karasal, Muson gibi.

Büyük iklim tiplerinin belirlenmesinde temel etken …kara ve denizlerin dağılışıdır

Mikroklima:

Büyük iklim tipleri içinde etki alanı daha …dar..olan, …küçük...iklim gruplarıdır. Etki

alanı …geniş….olmayan bu iklimlerin oluşmasında temel etken ……yüzey ..şartlarıdır.

Örneğin; Rize yöresi, Iğdır yöresi gibi.

YağıĢ rejimlerine göre

Düzenli rejimliler;1. Ekvatoral İklim2. Okyanusal iklim

Düzensiz rejimliler;1. ………………. iklimi2. ……………… iklimi3. ……………….. İklimi4. ………………. İklimi5. ………………. İklimi6. …………....... iklim7. ……………… iklimi8. .................. iklimi

10

Sıcaklık kuşaklarına göre

*Sıcak Kuşak İklimleri

- Ekvatoral- ...Savan..... ( Yazları yağışlı

tropikal iklim )- Muson- .Çöl...........

*Ilıman Kuşak İklimleri

- Akdeniz- Ilıman okyanus- ..Step.... ( Ilıman Karasal -

Bozkır )- Gerçek Karasal ( ..soğuk

karasal........)

* Soğuk Kuşak İklimleri

- ...Tundra........ ( Kutupaltıİklimi)

- Kutup ( Soğuk İklim)

11

Her mevsim …yağış..alır.Yani yağış rejimi düzenlidir.. Fakat en fazla yağış güneş ışınlarının Ekvatora dik geldiği …ekinoks……tarihlerinde görülür.

Yıllık yağış miktarı 2000 mm. den fazladır.

Yağışlar oluşum bakımından yükselim…(konveksiyonel)……yağışlarına örnektir.Bitki örtüsü …yağmur ….ormanlarıdır.

EKVATORAL ĠKLĠM Yaklaşık …10K ile…10G enlemleri arasında görülür. G. Amerika’da Amazon havzası, Kuzey Afrika’da …Kongo .havzası ve …Güney Doğu Asya…….adalarında görülür.

Yıllık sıcaklık ortalaması 25 °C’nin üstündedir

Yıllık ve günlük sıcaklık farkı en az olan iklimdir (1-2 °C civarında). Nedenleri : Yüksek nemlilik.ve güneş ışınlarının düşme açısının az değişmesidir.)

Yıllık sıcaklık farkı 5ºC yi geçmez

Örnek:

Cevap: C

Örnek:

Cevap: C

Ekvatoral iklim (yıllık yağış mm.)

0

50

100

150

200

250

300

350

O Ş M N M H T A E E K A

Ekvatoral iklim (Yıllık Sıcaklık)

21

22

23

24

25

26

27

O Ş M N M H T A E E K A

12

YAZI YAĞIġLI TROPĠKAL (SAVAN) ĠKLĠM…Ekvatoral iklim ile …Çöl.iklimi arasında görülür ( 10-…20..kuzey ve güney enlemleri arasında görülür) Bu iklim bölgesinde güneş ışınları yılda …2….kez dik açıyla düşer.Güneş ışınlarının dik geldiği yaz .dönemi yağışlı , kış…..kuraktır Sıcaklık ortalaması bütün yıl …20°C nin üstündedir Yıllık sıcaklık farkı 5-10ºC arasında değişir.Bitki örtüsü …savanlardır. …Savanlar.uzun süre yeşil kalan , gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır.

Savan iklim (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

O Ş M N M H T A E E K A

Savan iklim (yıllık yağış mm.)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

O Ş M N M H T A E E K A

Örnek:

Cevap: C

Örnek:

Cevap: E

Örnek:

Cevap: B

13

MUSON ĠKLĠMĠ

Muson iklimi (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

35

O Ş M N M H T A E E K A

Muson iklimi (yıllık yağış mm.)

0

100

200

300

400

500

O Ş M N M H T A E E K A

Oluşumunda Dünyanın …yıllık. hareketi ve …eksen.eğikliği ile …kara..ve …denizlerin…farklı ısınma özellikleri etkili olmuştur. Asya kıtası ve Hint okyanusunun farklı ısınma özellikleri …sıcaklık..farkına, oluşan bu sıcaklık… farkı da ……Muson Rüzgarlarına neden olur.* Sıcaklık değerleri ....enleme.............ve ...yükseltiye......... göre değişir. Kış mevsimi …kuraktır.. (Nedeni …kış.musonları) Yaz mevsimi …yağışlıdır.. (Nedeni …yaz…musonları) Yağış rejimi …düzensizdir… .Oluşan yağış tipi …yamaç….yağışlardır. Bitki örtüsü …yapraklarını döken geniş yapraklı ormanlardır..... ……Güney…. ve Güney doğu… Asya kıyılarında görülür (Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Çin, Kore, Japonya)

Örnek:

Cevap: C

14

ÇÖL ĠKLĠMĠ

…30..enlemlerinde …DYB.basınç alanlarında görülür. Oluşum nedeni …alçalıcı hava hareketlerine bağlı oluşan nem….azlığıdır. Yıllık ortalama sıcaklık …yüksektir. Dünyada …günlük sıcaklık farklarının en fazla olduğu yerlerdir. Yıllık yağış …250……..mm. den azdır. Vahalar…dışında yerleşik hayat yoktur. Görüldüğü yerler Afrika kıtasının kuzeyinde Sahra….çölü, güneyinde Kalahari.çölü; Asya’da …Arap.yarımadası ve Orta….Asya çölleri, K. Amerika’da ……………..çölleri , G. Amerika’da ....Atakama......ve Avustralya kıtasının ortasındaki. ve batısındaki çöller. ( Örn. ......Büyük Viktorya............................)

Çöl iklimi (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

35

O Ş M N M H T A E E K A

Çöl iklimi (yıllık yağış mm.)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

O Ş M N M H T A E E K A

AKDENĠZ ĠKLĠMĠ

Orta kuşakta …özel….konuma bağlı oluşan iklim tipidir. Yazlar sıcak ve kuraktır (Nedeni …DYB………basınçların etkisi) Kışlar ılık ve yağışlıdır (Nedeni DAB ile DYB ‘ın karşılaşma alanında olması) Yağış rejimi …düzensizdir……… …kar…….ve don…….olaylarına nadiren rastlanır. Bitki örtüsü …makidir…………. ( Zakkum, defne,……delice….,…keçiboynuzu,…sandal……..) Görüldüğü yerler Akdeniz….kıyıları, G. Amerika’da …Şili…, K. Amerika’da …Kaliforniya,Avustralya kıtasının …Güneydoğu….kıyıları, G. Afrika’da …Kap...., Kuzey Afrika’da …Fas,Cezayir kıyıları……

Akdeniz iklimi (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

O Ş M N M H T A E E K A

Akdeniz iklimi (yıllık yağış mm.)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

O Ş M N M H T A E E K A

15

Örnek:

Cevap: D

Örnek:

Cevap: C

Örnek:

Cevap: B

Örnek:

Cevap: E

Örnek:

Cevap: E

Örnek:

Cevap: E

ILIMAN OKYANUS ĠKLĠMĠ

…Orta….kuşak karalarının …batı.kıyılarında …Batı…..rüzgarlarının ve .sıcak.................. okyanus akıntılarının etkisiyle oluşur.…Nem.oranı fazla olduğu için yıllık sıcaklık farkı …azdır………… Sıcaklıklar yıl boyu ……sıfırın..altına düşmediği için …kar…..ve don…..olaylarına nadiren rastlanır. Yağış rejimi …düzenlidir…..ancak en fazla yağış aldığı dönem…kıştır…………… Aldığı yağış tipi ……cephe…………………… Bitki örtüsü …karma…………… ormanlardır. Görüldüğü yerler …Batı…………ve …Kuzeybatı….. Avrupa kıyıları (…İspanya.,Fransa…….,Hollanda…., Norveç……….) ve K. Amerika’da …Kanada’nın…..batı kıyıları

Ilıman Okyanus iklimi (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

O Ş M N M H T A E E K A

Ilıman Okyanus iklimi (yıllık yağış mm.)

0

50

100

150

200

250

O Ş M N M H T A E E K A

STEP (ILIMAN KARASAL) ĠKLĠM

…Orta….kuşak karalarının ...alçak..........enlemlerinde …nem………azlığı ile oluşmuştur. nem….oranı az olduğu için yıllık sıcaklık farkı …çoktur………… Yazlar …sıcak…………ve…kurak…………. Kışlar …uzun………ve……soğuktur………….. Yıllık yağış miktarı …250-500 mm arasındadır.……………. Yağışlar …ilkbahar....döneminde artar. Aldığı yağış tipi ……konveksiyoneldir……… Bitki örtüsü…bozkır… ve ormanların tahrip edildiği alanlarda ……antropojen bozkırdır….. Görüldüğü yerler Asya’nın …iç……kesimleri, K. Amerika’da ABD’nin …iç……. kesimleri

Örnek:

Cevap: D

Örnek:

Cevap: B

Step iklimi (Yıllık Sıcaklık)

0

5

10

15

20

25

30

O Ş M N M H T A E E K A

Step iklimi (yıllık yağış mm.)

0

20

40

60

80

100

O Ş M N M H T A E E K A

SERT KARASAL ĠKLĠM …Orta.kuşağın …soğuk kuşağa komşu bölgelerinde ......karasallığa........ bağlı olarak oluşur, Yazlar kısa…ve serindir. Kış ....soğuk....... ve uzundur.. İlk bahar ve sonbahar mevsimleri …kısa.sürer. Dünyada …yıllık..sıcaklık farklarının en fazla olduğu iklim tipidir. Karın yerde kalma süresi uzundur. En fazla yağış …sıcaklık..artışına bağlı olarak …yaz..aylarında görülür ve oluşan yağış tipi …konveksiyoneldir.…………… Bitki örtüsü iğne yapraklı…..ormanlar ve ……dağ…çayırlardır. Buradaki …iğne.yapraklı ormanlar Sibirya ve Kuzey Kanada’da …TAYGA.ormanları adını alır. Görüldüğü yerler Sibirya.,Kanada ve alçak enlemlerin ....yüksek........... kesimleridir.

Karasal iklim (Yıllık Sıcaklık)

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

O Ş M N M H T A E E K A

Karasal iklim (yıllık yağış mm.)

0

20

40

60

80

100

O Ş M N M H T A E E K A

Örnek:

Cevap: E

Örnek:

Cevap: C

TUNDRA ĠKLĠMĠ

…Orta .kuşağın kuzey sınırları ile…kutup…ikliminin yayılış alanı arasındaki bölgelerde görülür. Yıllık ortalama sıcaklığı …10……derecenin altındadır. En fazla yağış sıcaklık..artışına bağlı olarak …yaz..aylarında görülür ve oluşan yağış tipi ……konveksiyoneldir.……… Bitki örtüsü …tundra..........adı verilen yosun türü bitki örtüsüdür. Görüldüğü yerler …Kuzey Amerika................ve Avrupa……kıtasının kuzey kıyıları ile …Grönland .adasının güneyidir.

Tundra iklimi (Yıllık Sıcaklık)

-40

-30

-20

-10

0

10

20

O Ş M N M H T A E E K A

Tundra iklimi (yıllık yağış mm.)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

O Ş M N M H T A E E K A

Örnek:

Cevap: D

Örnek:

Cevap: E

Örnek:

Cevap: C

Örnek:

Cevap: C

KUTUP ĠKLĠMĠ

....Kutup...... Daireleri içinde görülür.Yıllık ortalama sıcaklığı 0oC…derecenin altındadır. Yağış rejimi ......yoktur..........................Kurak.............. iklimdir. Yıllık yağış tutarı ......250..........mm. den azdır. Bitki örtüsü ……yoktur............ Görüldüğü yerler Orta..... Grönland ile Güney ..yarımkürede.....Antartika ........kıtasıdır.

*Coğrafya- 9.sınıf etkinlik kitabı- Doğu Ateş-Ekip yayınlarından alınmıştır.

Montevideo

İrkuts

Hartum

Moskova

ParisNanking

San Francisko

Marsilya