Budowa dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV

Bydgoszcz Zachód – Piła KrzewinaFolder inFormacyjny

ZWSE Rzeszów Sp. z o.o.

inwestor WyKonaWcainżyniER KontRaKtu

kto jest kim w inwestycji

Zakład WykonaWstWa sieci elektrycZnych rZesZóW sp. Z o.o. – lider konsorcjum www.zwse.rzeszow.plFirma wyspecjalizowana w tworzeniu i realizowaniu infrastrukturalnych pro-jektów energetycznych. Zajmuje się także modernizacją i konserwacją istnie-jących linii oraz stacji elektroenergetycz-nych. W ciągu 35 lat działalności wielo-krotnie współpracowała m.in. z PSE S.A. i PGE S.A., realizując szereg projektów kluczowych dla krajowej gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego. Wy-soka jakość usług świadczonych przez ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. została doce-niona przez niemiecką jednostkę certy-fikującą TUV SUD Management Sernice GmbH, która przyznała rzeszowskiej firmie certyfikaty ISO 9001 i ISO 14001.

BudoWnictWo elektroenergetycZne selpol s.a.www.selpol.pl

Firma prowadzi działalność dotyczącą projektowania, organizacji dostaw, reali-zacji produkcji budowlano-montażowej oraz serwisu linii i stacji elektroenerge-tycznych wysokich i najwyższych napięć, a także napowietrznych traktów światło-wodowych. Współpracuje z największy-mi polskimi przedsiębiorstwami z branży elektroenergetycznej i aktywnie uczestni-czy w projektach na rzecz operatorów sie-ci przesyłowej z Finlandii i Francji. Od po-nad 14 lat w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością oparty na między-narodowych normach ISO 14001: 2004 oraz ISO 9001:2000. Spółka zatrudnia wyspecjalizowanych pracowników po-siadających międzynarodowe certyfikaty International Management Association, a także Project Management Institute.

pile elBud krakóW sp. Z o.o.www.pile-elbud.pl

Spółka specjalizuje się w komplekso-wej realizacji zadań inwestycyjnych dla budownictwa elektroenergetycznego, począwszy od projektowania, przez wy-konawstwo i rozruch, aż do przekazania obiektu inwestorowi. Firma współpracu-je m.in. z PSE S.A. i TAURON Dystrybucja S.A., na których zlecenie buduje i  re-montuje linie przesyłowe, trakty świa-tłowodowe i stacje elektroenergetyczne wysokich i najwyższych napięć. Od ro-ku 2004 w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością – obecnie zgodny z normą ISO 9001:2008. Firma posiada doświadczenie i certyfikaty uprawniające do kierowania całym cyklem realizacji in-westycji w oparciu o metodykę i standar-dy zarządzania projektem International Project Management Association i Pro-ject Management Institute.

polskie sieci elektroenergetycZne s.a. www.pse.pl

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE) są operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej w Polsce. Spół-ka jest własnością Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla polskiej gospodarki. Forma prawna oraz zakres jej odpo-wiedzialności – jako OSP – określony jest w ustawie Prawo energetyczne. PSE zajmują się przesyłaniem energii elektrycznej siecią prze-syłową (400 kV i 220 kV oraz częstotliwości 50 Hz) do wszyst-kich regionów kraju. Są odpowiedzialne za wykonywanie szeregu obowiązków związanych z zapewnieniem bezpie-czeństwa pracy polskiego systemu elektroenergetycznego oraz rozwojem sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicz-nych z sąsiednimi systemami. PSE są właścicielem ponad 13400 kilometrów linii oraz ponad 100 stacji elektroenerge-tycznych najwyższych napięć.

inWestor

WykonaWca – konsorcjum firm

inżynier kontraktu

pse inWestycje s.a. www.pse-inwestycje.pl

Spółka należy do Grupy Kapitałowej Polskich Sieci Elektro-energetycznych. Wykonuje szereg działań wspierających re-alizację projektów, które pozwalają osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu Przesyłowego. Działalność PSE Inwestycje S.A. obejmuje nadzór inwestorski nad realizowany-mi inwestycjami oraz sporządzanie projektów sieci i urządzeń elektroenergetycznych.

spis treści

Rola linii elektroenergetycznych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym 2

Znaczenie inwestycji 4

Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia 6

Oddziaływanie linii napowietrznej na środowisko 8

Procedura lokalizacyjna 13

Najczęściej zadawane pytania 16

Sylwetka słupa kratowego E33

2

ROLA LINII ELEKTROENERGETYCZNYCH W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

Zanim energia elektryczna wytworzona w elektrow-niach dotrze do odbiorców, w tym do naszych do-mów, przesyłana jest siecią linii o różnych poziomach napięć. Kluczowe znaczenie mają w tym względzie linie najwyższych napięć (220 kV i 400 kV), którymi prąd elektryczny z elektrowni przepływa do tzw. sys-temowych stacji transformatorowych o tym samym napięciu. Następnie liniami o napięciu 110 kV energia elektryczna przesyłana jest do stacji rozdzielczych o napięciu górnym 110 kV, gdzie następuje obniże-nie napięcia do wartości 6, 10, 15, 20 lub 30 kV (tzw. napięcia średnie). Poprzez sieć linii napowietrznych i kablowych średniego, a następnie niskiego napięcia (400/230 V) prąd elektryczny dopływa do odbiorców, spośród których znaczącą grupę tworzą gospodar-stwa domowe wykorzystujące energię elektryczną o napięciu 400/230 V.

Wspomniana infrastruktura techniczna (tj. linie i sta-cje elektroenergetyczne o różnym poziomie napięć) tworzy tzw. Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE).

Wzajemne powiązanie linii i stacji elektroenergetycz-nych w systemie przesyłowym powoduje, że awaria jednego z tych elementów wywołuje poważne skutki u wielu odbiorców energii elektrycznej. Bez możli-wości przesłania energii elektrycznej innymi liniami, z ominięciem linii, która uległa awarii, trzeba liczyć się z długotrwałymi przerwami w zasilaniu, nie tylko u pojedynczych odbiorców, lecz całych regionów, w tym dużych aglomeracji miejskich.

Stąd konieczność stałego rozbudowywania krajo-wego systemu elektroenergetycznego o nowe linie najwyższych napięć. Budowa linii napowietrznej 400 kV relacji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina pozwoli zamknąć pierścień łączący kluczowe sys-temowe stacje elektroenergetyczne znajdujące się w tym regionie.

3

Rys. 1. „Droga” energii elektrycznej od wytwórcy do odbiorcy

20 kV 10 kV15 kV

ElEktRownia

Stacja ElEktRoEnERgEtyczna w pobliżu ElEktRowni

SyStEmowa Stacja ElEktRoEnERgEtyczna 220/110

lub 400/220/110 kV

oDbioRcy EnERgii ElEktRycznEj

główny punkt zaSilania

(gpz) 110/20 kV

Stacja tRanSfoRmatoRowa

20/0,4 kV

główny punkt zaSilania

(gpz) 110/10 kV

Stacja tRanSfoRmatoRowa

10/0,4 kV

główny punkt zaSilania

(gpz) 110/15 kV

Stacja tRanSfoRmatoRowa

15/0,4 kV

liniE napowiEtRznE 110 kV

liniE napowiEtRznE lub kablowE śREDniEgo napięcia

liniE napowiEtRznE lub kablowE niSkiEgo napięcia

linia napowiEtRzna 220 lub 400 kV

ZNACZENIE INWESTYCJI

Ważną częścią Krajowego Systemu Elektroenerge-tycznego jest układ zasilania odbiorców w woje-wództwach wielkopolskim i kujawsko-pomorskim, gdzie od lat obserwuje się stale rosnące zapotrze-bowanie na energię elektryczną. Wzrastającego popytu na energię elektryczną w tym rejonie nie są już w stanie pokryć nieliczne linie o napięciu 220 kV, które projektowane były ponad 40 lat te-mu na znacznie mniejsze zdolności przesyłowe. Co więcej, najważniejsze linie 220 kV łączące sta-cje elektroenergetyczne Bydgoszcz Zachód (BYD), Piła Krzewina (PKW), Żydowo (ZYD), Gdańsk (GDA) oraz Grudziądz (GRU) są mocno wyeksploatowane i wymagają remontu. Bez uruchomienia nowych połączeń pomiędzy wspomnianymi stacjami elek-troenergetycznymi przeprowadzenie remontu funkcjonujących linii 220 kV nie będzie możliwe, ponieważ obecnie ich wyłączenie spowoduje po-ważne niedobory w dostawie prądu elektryczne-

go do całego regionu. Wyłączenie linii 220 kV zasi-lających wspomniane stacje elektroenergetyczne spowodować może znaczne pogorszenie stopnia bezpieczeństwa pracy całego Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Przeprowadzone analizy wykazały, że budowa dwu-torowej linii napowietrznej o napięciu 400 kV rela-cji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina w znacznym stopniu poprawi bezpieczeństwo zasilania odbior-ców rozlokowanych na obszarze województw wiel-kopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Dlatego też budowa wspomnianej linii wpisana została do „Pla-nu rozbudowy KSE” – dokumentu opisującego kie-runki rozwoju systemu przesyłowego w Polsce. Linia ta jest jedną z blisko dziesięciu inwestycji liniowych planowanych do zrealizowania w tym regionie do 2025 roku.

Dodatkowo, po uruchomieniu linii Bydgoszcz Za-chód – Piła Krzewina możliwe będzie przekazanie do systemu elektroenergetycznego większych niż obecnie mocy ze stacji elektroenergetycznych Byd-

Przejście linii napowietrznych nad terenami rolnymi

PIŁA KRZEWINA

BYDGOSZCZ ZACHÓD

Rys. 2. Fragment Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) z zaznaczeniem planowanej linii 400 kV Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina

istniejące linie 220 kV

istniejące linie 400 kV

PIŁA KRZEWINA

BYDGOSZCZ ZACHÓDplanowane linie 400 kV

goszcz Zachód oraz Piła Krzewina, do których pla-nuje się przyłączenie liniami 110 kV nowych farm wiatrowych Chwiram i  Margonin powstających w tym rejonie.

CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA

TRASA LINII

Planowaną długość odcinków linii 400 kV relacji Byd-goszcz Zachód – Piła Krzewina w poszczególnych gminach prezentuje tabela 1.

Trasę linii napowietrznej wyznaczono w taki sposób, aby na przeważającej długości (ok. 80%) linia prze-biegała przez tereny leśne, przede wszystkim w celu ominięcia obszarów zabudowy mieszkaniowej.

CO ZYSKAJĄ GMINY I  ICH MIESZKAŃCY DZIĘKI INWESTYCJI

Linie energetyczne takie jak Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina nie służą bezpośrednio do zasilania indy-widualnych odbiorców. Takie połączenia wykorzy-stywane są do przesyłania energii z elektrowni do regionów, które wymagają zasilania. Dopiero za po-średnictwem lokalnej sieci dystrybucyjnej prąd trafia do mieszkań, firm, szpitali, szkół, itp.

Jednak bez połączeń takich, jak Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina nie sposób wyobrazić sobie działanie sieci dystrybucyjnej. Zrealizowanie inwestycji stwa-rza ogromne możliwości rozbudowy lokalnych sieci dystrybucyjnych, co przekłada się na niezawodność zasilania gmin położonych wzdłuż nowej linii. Może to przynieść poprawę warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, co w efekcie prowadzi do powsta-nia nowych miejsc pracy.

To nie są jedyne korzyści z inwestycji. Do budżetu każdej z gmin objętych inwestycją trafiają co roku podatki – fundusze odpowiadające wartości 2% kosz-tów inwestycji na terenie gminy.

6

Rys. 3. Trasa linii 400 kV Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina

7

Planowana długość odcinków linii 400 kV relacji Bydgoszcz zachód – Piła krzewina

w Poszczególnych gminach

l.p. gmina Planowana długość odcinka linii (km) powiat województwo

1 Białe Błota 7,60bydgoski

kujawsko-pomorskie

2 Sicienko 8,40

3 Nakło nad Notecią 14,00

nakielski4 Mrocza 0,25

5 Sadki 13,90

6 Wyrzysk 12,20

pilski wielkopolskie

7 Bialośliwie 4,85

8 Wysoka 3,20

9 Miasteczko Krajeńskie 8,90

10 Kaczory 9,70

suma 83,00

8

Znaczy to, że im dłuższy odcinek linii przypada na gminę, tym większy otrzyma podatek. Należy przy-jąć, że 10-kilometrowy odcinek linii zagwarantu-je rocznie około pół miliona złotych dodatkowych wpływów do budżetu gminy.

ROZWIĄZANIA TECHNICZNE I  TECHNOLOGICZNE

Projektowana linia napowietrzna będzie dwutorowa, a napięcie znamionowe każdego toru będzie wynosić 400 kV. Przewody fazowe obu torów zostaną zawie-szone na łańcuchach izolatorowych mocowanych do poprzeczników każdego ze słupów kratowych roz-mieszczonych w odległościach ok. 450 m. Na odcin-kach linii prowadzonych przez przecinki leśne prze-widuje się zastosowanie słupów wąskotrzonowych (tzw. słupów leśnych), które ze względu na znacznie mniejsze wymiary fundamentów i specjalny sposób mocowania przewodów do łańcuchów izolatoro-wych, ograniczą w istotny sposób ingerencję linii w środowisko naturalne.

Na odcinkach przebiegających przez las do budowy linii przewiduje się zastosowanie tzw. słupów nadle-śnych. Odpowiednia wysokość słupów powoduje, że przewody linii prowadzone są nad koronami drzew, przez co unika się wycinki znacznych obszarów lasu. Wycince podlega bowiem tylko niewielki obszar ko-nieczny do ustawienia słupa.

Dla zapewnienia odpowiednich warunków do pro-wadzenia eksploatacji linii wzdłuż jej trasy przebiegał będzie tzw. „pas technologiczny”, którego szerokość wynosić będzie 70 m (po 35 m od osi linii w obie strony). Na obszarze pasa technologicznego obo-wiązywać będą ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. Zostaną one wyszczególnione w umowach zawieranych z właścicielami nieruchomości, przez które przebiegać będzie linia.

W celu zmniejszenia wartości maksymalnej natężenia pola elektrycznego i magnetycznego pod linią, a tak-że dla zapewnienia bezpieczeństwa przy poruszaniu się pod linią maszyn rolniczych, w tym wielkogaba-rytowych, przewiduje się, że najmniejsza odległość przewodów linii od ziemi wynosić będzie 11 m.

ODDZIAŁYWANIE LINII NAPOWIETRZNEJ NA ŚRODOWISKO

Dokonanie oceny oddziaływania na środowisko skutków budowy i późniejszej eksploatacji dwuto-rowej linii napowietrznej 400 kV relacji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina wymaga przede wszystkim ustalenia czynników wytwarzanych (emitowanych) przez tę linię lub powstających w związku z jej ist-nieniem.

Rys. 4. Schemat przęsła: rozpiętość, odległość przewodów fazowych od ziemi, pas technologiczny linii

9

0,8–40

natężenie A/m natężenie A/m

0,3 w odległości 30 cm

0,1 w odległości 30 cm

12–1200 w odległości 3 cm

poniżej 16

0,8–16

poniżej 0,2

Pod liniami najwyższych napięć (220–400 kV)

Linii napowietrznych

Porównanie natężeń pól magnetycznych 50 Hz wytwarzanych w sąsiedztwie:

Urządzeń elektrycznych powszechnego użytku

Pralka automatyczna

Monitor komputerowy

Maszynka do golenia

0,2 w odległości 10 cm

5 w odległości 5 cm

4 w odległości 10 cm

Żelazko

Odkurzacz

Suszarka do włosów

Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)

Pod liniami średniego napięcia (10–30 kV)

Na zewnątrz stacji wysokiego napięcia

1–10

natężenie kV/m

natężenie kV/m

0,5–4

poniżej 0,3

0,1–0,3

Pod liniami najwyższych napięć (220–400 kV)

Linie napowietrzne

Porównanie natężeń pola elektrycznego (E) 50 Hz wytwarzanego poprzez:

Urządzenia elektryczne powszechnego użytku

Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)

Pod liniami średniego napięcia (10–30 kV)

Na zewnątrz stacji wysokiego napięcia

0,13 w odległości 30 cm

Pralka automatyczna

0,12 w odległości 30 cm

Żelazko

0,13 w odległości 30 cm

Odkurzacz

0,7 w odległości 5 cm

Maszynka do golenia

0,8 w odległości 10 cm

Suszarka do włosów

Praca napowietrznej linii elektroenergetycznej, tak jak funkcjonowanie każdego urządzenia czy sprzę-tu elektrycznego powszechnego użytku, wiąże się z występowaniem:

�� pola elektromagnetycznego o niskiej częstotliwo-ści 50 Hz, posiadającego dwie składowe: elektrycz-ną (E) i magnetyczną (H) �� szumów akustycznych (hałasu) �� zakłóceń radioelektrycznych.

Wymienione czynniki mają decydujący wpływ na ocenę oddziaływania linii napowietrznych wysokiego napięcia na środowisko, w tym przede wszystkim na ludzi, którzy po wybudowaniu linii będą zamieszki-wać w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Rozpatrując te kwestie uwzględnić należy przede wszystkim czas przebywania ludzi (mieszkańców, rolników itd.) w po-lu elektromagnetycznym.

W wielu krajach na świecie, w tym także w Polsce, obowiązują przepisy ściśle określające wartości po-szczególnych składowych pola elektromagnetyczne-go (składowa elektryczna E i magnetyczna H), które nie mogą być przekroczone w miejscach dostępnych dla ludzi, a także na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową.

POLE ELEKTRYCZNE I  MAGNETYCZNE

Od lat trwają intensywne badania nad wpływem pól elektromagnetycznych przede wszystkim na zdrowie ludzi mieszkających blisko linii napowietrznych. Pro-wadzone są one przez placówki naukowo-badawcze na całym świecie.

Nie stwierdzono, by pole elektromagnetyczne wy-stępujące w otoczeniu linii napowietrznych o na-pięciu 400 kV wpływało niekorzystnie na zdrowie

10

DOPusZCZALNE POZIOMY hAłAsu:�� uzdrowiska, szpitale, szkoły – 45–40 dB

�� zabudowa mieszkaniowa, tereny wypoczynkowe i usługowe – 50–45 dB

Oddziaływanie linii elektromagnetycznych

na ludzi i środowisko – hałas

staRt OdRzutOWca

BudOWa dyskOtEka ROzmOWa LINIE NN las

105

5545

12

145

125

ludzi. Potwierdzają to wnioski zawarte w obszernej monografii wydanej kilka lat temu przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organisation – WHO), w której podsumowano wyniki kilkuset badań z tej dziedziny.

WARTOŚCI DOPUSZCZALNE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Wartości dopuszczalne obu składowych pola elektro-magnetycznego, tj. elektrycznej (E) i magnetycznej (H), podano w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczal-nych poziomów pól elektromagnetycznych w śro-dowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192 poz. 1883). Zgodnie z zapisami zawartymi w tym rozporządzeniu dopusz-czalne w środowisku poziomy obu składowych pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz nie powinny przekraczać w miejscach dostępnych dla ludzi następujących wartości granicznych:

�� natężenie pola elektrycznego (E) – 10 kV/m �� natężenie pola magnetycznego (H) – 60 A/m

Należy zwrócić uwagę, że są to wartości dopuszczal-ne znacznie bardziej restrykcyjne aniżeli poziomy graniczne sprecyzowane w przepisach i zaleceniach obowiązujących w wielu krajach europejskich, które ustalono w oparciu o rekomendacje Unii Europejskiej.

Wyniki pomiarów, które wykonano na wielu kra-jowych liniach napowietrznych o napięciu 400 kV, wskazują, że wartości obu składowych pola pod ta-kimi liniami i w ich otoczeniu są znacznie mniejsze niż wspomniane już wartości dopuszczalne (10 kV/m i 60 A/m). Także wyniki obliczeń, które przeprowa-dzono przy przyjęciu projektowanych danych tech-nicznych dwutorowej linii 400 kV Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina, wskazują, że spodziewane wartości maksymalne każdej ze składowych pola są mniejsze niż poziomy dopuszczalne.

Pozwala to na stwierdzenie, że pole elektryczne i magnetyczne o częstotliwości 50 Hz, jakie wystąpi w otoczeniu linii napowietrznej 400 kV relacji Byd-goszcz Zachód – Piła Krzewina, nie będzie oddziały-wać niekorzystnie na żaden z elementów środowiska

(rośliny, zwierzęta, wodę i powietrze), w tym przede wszystkim na zdrowie ludzi przebywających w jej sąsiedztwie, a przede wszystkim ludzi zamieszku-jących w niewielkiej odległości od linii. Przywołane wyżej rozporządzenie Ministra Środowiska uwzględ-nia też sytuacje, w których przebywanie ludzi w po-lu elektromagnetycznym wytwarzanym przez linie napowietrzne może trwać przez bardzo długi czas. W przypadku ludzi mieszkających w budynkach usy-tuowanych w sąsiedztwie linii może to być okres nawet kilkudziesięciu lat. W celu zabezpieczenia tej grupy ludzi przed jakimikolwiek niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi działania pola wspomniane przepisy ograniczają dopuszczalne natężenie pola elektrycznego (E) na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową do wartości 1 kV/m. Prze-prowadzone analizy, uwzględniające dane technicz-ne linii 400 kV Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina, wykazały, że na tego rodzaju terenach wartość ta (1 kV/m) nie zostanie przekroczona.

HAŁAS (SZUM AKUSTYCZNY)

Pracy każdej napowietrznej linii elektroenergetycznej w określonych warunkach atmosferycznych towa-rzyszy specyficzny rodzaj dźwięku zwany szumem akustycznym. W tekście ustawy Prawo ochrony śro-dowiska określany on jest jako hałas, czyli zespół dźwięków słyszalnych przez człowieka. Na obszarach, gdzie hałas wytwarzany przez różne źródła (maszyny i urządzenia, samochody – hałas komunikacyjny) mo-że niekorzystnie wpływać na zdrowie ludzi, obowią-zujące w kraju przepisy nakazują, by nie przekraczać określonych poziomów dźwięku, ustalonych w zależ-ności od funkcji terenu.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerw-ca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów ha-łasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826 wraz ze zmianą opublikowaną w Dz. U. z 2012 r., poz. 1109) wprowadza na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej oraz zabudowy za-grodowej i zamieszkania zbiorowego, następujące poziomy graniczne hałasu, którego źródłem są na-powietrzne linie elektroenergetyczne:

11

12

Najwyższe dopuszczalNe w  środowisku NatężeNie pola magNetyczNego  (H) wg przepisów i  zaleceń NiektórycH krajów

oraz wg zaleceń orgaNizacji międzyNarodowycH

krajwartość dopuszczalna natężenia pola magnetycznego (H)

uwagi

organizacja międzynaro-dowa

zalecenia odnośnie stosowania wartości dopuszczalnej

austria 80 Tzw. poziom odniesienia

Belgia — Wartość dopuszczalna obowiązuje tylko dla składowej elektrycznej pola (E)

chorwacja 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP

czechy 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP

dania —Brak przepisów; zalecane tzw. podejście ostrożnościowe, tj. ograniczanie Budowy linii napowietrznych blisko budynków mieszkalnych i  odpowiednio – wznoszenia budynków w sąsiedztwie linii istniejących

estonia 80 Wartość zalecana przy ekspozycji długotrwałej wg Recommendation 1991/519/EC

Finlandia80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej

400 Wartość rekomendowana przy ekspozycji krótkotrwałej

Francja 80Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez nowe i przebudowane obiekty oraz instalacje systemu elektroenergetycznego pracujące w normalnych warunkach

Hiszpania — Brak przepisów dla pól o częstotliwości 50 Hz

Holandia

96 Zalecenie Rady ds. Zdrowia Holandii (wartość kontrolowana)

80 Zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych

0,32Wartość uśredniona w ciągu 1 roku; zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych w przypadku miejsc długotrwałego przebywania dzieci (mieszkania, szkoły); zalecenie dla nowych linii napowietrznych, pod warunkiem, że jest możliwe do zrealizowania

Niemcy80

Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez obiekty i instalacje systemu elektroenergetycznego (linie napowietrzne i kablowe, stacje elektroenergetyczne itp.)

160 J/w, lecz przy ekspozycji trwającej krócej niż 1,2 godziny na dobę

polska 60 Przebywanie w polu bez ograniczeń czasowych

portugalia 80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej

słowenia8 Na terenach szczególnej ochrony (miejsca lokalizacji budynków mieszkalnych, szkół,

szpitali, centrów wypoczynku itp.)

80 Na pozostałych terenach

13

�� dopuszczalny równoważny poziom dźwięku A – pora dnia, przedział czasu odniesienia równy 16 godzi-nom – 50 dB(A),�� dopuszczalny równoważny poziom dźwięku A – po-ra nocy, przedział czasu odniesienia równy 8 godzi-nom – 45 dB(A).

Źródłem szumu akustycznego (hałasu) wytwarzane-go przez napowietrzne linie elektroenergetyczne jest przede wszystkim ulot z elementów linii będących pod napięciem, głównie z przewodów fazowych. Ulot jest zjawiskiem polegającym na wyładowaniu elektrycznym zachodzącym tuż przy powierzchni przewodu pod napięciem. Pojawia się, gdy wartość maksymalna natężenia pola elektrycznego na po-wierzchni przewodu przekroczy wartość krytyczną. Zjawisko to może być obserwowane wyłącznie w po-rze nocnej, jako „świecąca otoczka” na przewodach linii.

W prawidłowo zaprojektowanej linii napowietrznej o napięciu 400 kV podczas dobrych warunków at-mosferycznych, tj. wtedy, gdy przewody są suche, zjawisko ulotu nie występuje. Dopiero w czasie złych warunków atmosferycznych (duża wilgotność, mżaw-ka, średnio intensywny opad, sadź), które w Polsce występują przez ok. 36 dni w roku, pojawia się zjawi-sko ulotu. Sprawia ono, że poziom hałasu w bezpo-średniej bliskości linii o napięciu 400 kV może osiągać wartość 45 dB (poziom dopuszczalny w porze nocy dla terenów zabudowy mieszkaniowej).

Przeprowadzone obliczenia wykazały, że w przypad-ku dwutorowej linii napowietrznej o napięciu 400 kV relacji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina progno-zowane w jej otoczeniu (na granicy „pasa techno-logicznego”) poziomy dźwięku w żadnym miejscu wzdłuż linii nie przekroczą wartości dopuszczalnej ustalonej dla obszarów zabudowy mieszkaniowej (45 dB), niezależnie od warunków atmosferycznych.

PROCEDURA LOKALIZACYJNA

Realizacja każdej inwestycji, w tym budowa dwutoro-wej napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina, podlega wielu procedurom administracyjnym opisanych w obowiązujących przepisach prawa, tj. ustawach i rozporządzeniach wykonawczych. W ramach tych procedur, przed rozpoczęciem prac budowlanych ko-nieczne jest uzyskanie przez inwestora wielu uzgod-nień, pozwoleń i opinii wydawanych przez różne or-gany administracji publicznej.

Pierwszym krokiem zmierzającym do uzyskania zgo-dy na realizację planowanej inwestycji jest jej wpro-wadzenie do dokumentów planistycznych gmin, tj. studium uwarunkowań i kierunków zagospoda-rowania przestrzennego (SUiKZP) oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPZP). W gminach, gdzie przedmiotowa inwestycja nie jest wprowadzona do studium uwarunkowań i kierun-ków zagospodarowania przestrzennego, inwestor występuje z wnioskiem do rady gminy o jego zmianę. W przypadku, gdy trasa linii nie jest ujęta w MPZP lub brak jest na obszarze przebiegu linii miejscowych planów, inwestor występuje z wnioskiem o zmianę planu miejscowego lub jego uchwalenie dla obsza-rów, przez które przebiegać ma planowana do wy-budowania linia.

Po uchwaleniu i opublikowaniu uchwał rad gmin w sprawie zmiany lub uchwalenia miejscowych pla-nów zagospodarowania przestrzennego inwestor występuje z wnioskiem o wydanie decyzji o środo-wiskowych uwarunkowaniach. Dla budowy napo-wietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV o długości ok. 80 km decyzję taką wydaje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz Państwowym Wojewódzkim In-spektorem Sanitarnym, po wcześniejszym przepro-wadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (OOŚ) z udziałem społeczeństwa. Pod-stawowym dokumentem umożliwiającym przepro-wadzenie takiej oceny jest raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Jest to dokument,

na podstawie którego Regionalny Dyrektor Ochro-ny Środowiska w Bydgoszczy określa, analizuje oraz ocenia wpływ planowanego do realizacji przedsię-wzięcia na środowisko, przede wszystkim na zdro-wie i warunki życia ludzi, którzy zamieszkiwać będą w sąsiedztwie wybudowanej linii. Z raportem mo-że zapoznać się każdy zainteresowany. Jeśli zostaną spełnione wszystkie wymagania dotyczące ochro-ny środowiska, w szczególności dotyczące ochrony zdrowia ludzi, to po rozpatrzeniu wszystkich uwag do raportu OOŚ zgłoszonych przez zainteresowane strony, procedura OOŚ kończy się wydaniem decy-zji środowiskowej. W decyzji tej zostają określone wszystkie warunki, jakie muszą zostać spełnione przez projektowaną linię, aby możliwe było jej wy-budowanie i późniejsze użytkowanie.

Po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunko-waniach, a przed złożeniem wniosku o wydanie po-zwolenia na budowę, inwestor zobowiązany jest do pozyskania prawa do dysponowania nieruchomo-ściami na cele budowlane. Oznacza to konieczność uzyskania zgody poszczególnych właścicieli nieru-chomości na przeprowadzenie przez ich działki pro-jektowanej linii oraz na posadowienie na niektórych z nich konstrukcji wsporczych (słupów). Zazwyczaj zgodę taką uzyskuje się poprzez ustanowienie na każdej nieruchomości tzw. służebności przesyłu, co oznacza notarialne potwierdzenie zgody właścicieli gruntów na prowadzenie prac budowlanych i eks-ploatacyjnych w tzw. „pasie technologicznym” linii o szerokości 70 m (po 35 m od osi linii w obie stro-ny). W związku z tym, że przeprowadzenie linii napo-wietrznej przez nieruchomość wiąże się z pewnymi ograniczeniami w użytkowaniu terenu na obszarze pasa technologicznego za ustanowienie służebno-ści właścicielowi gruntu wypłaca się jednorazowe wynagrodzenie. Straty w uprawach oraz wszystkie zniszczenia, jakie powstaną w czasie prowadzenia prac budowlanych oraz eksploatacyjnych przy linii, są pokrywane poprzez wypłatę odrębnych odszko-dowań.

Należy zwrócić uwagę, że pomimo ustanowienia słu-żebności przesyłu na części każdej z działek, przez które przebiegać będzie linia, nie zmienia się wła-ściciel nieruchomości. Oznacza to, że cały teren pod linią, w tym także obszar pasa technologicznego linii, pozostaje we władaniu dotychczasowego właściciela nieruchomości. Ograniczone zostają jedynie moż-liwości zagospodarowania terenu objętego pasem technologicznym, przy czym ograniczenia te okre-ślone są w umowie zawartej pomiędzy inwestorem a właścicielem nieruchomości. Pozostały obszar dział-ki, poza wyznaczonym pasem technologicznym linii, może być wykorzystany przez właściciela w dowolny sposób, zarówno do upraw polowych, jak również do budowy domu mieszkalnego, czy też innych zabu-dowań, w tym budynków gospodarczych.

Doświadczenie wskazuje, że obecność linii napo-wietrznej na nieruchomościach, szczególnie tych zabudowanych budynkami mieszkalnymi, rodzi wśród mieszkańców wiele pytań. Dotyczą one przede wszystkim kwestii dotrzymania standardów jakości środowiska, tj. poziomów pola elektromagnetyczne-go i hałasu, na terenach, na których zlokalizowane są budynki mieszkalne.

Trzeba podkreślić, że ochrona środowiska, a w szcze-gólności ochrona zdrowia ludzi zamieszkujących w sąsiedztwie linii napowietrznej, podlega nieustan-nej kontroli, która prowadzona jest począwszy od fazy projektowania linii, aż do momentu jej likwida-cji. Na każdym z etapów procesu inwestycyjnego (projektowanie, budowa, eksploatacja, likwidacja) właściwe organy (Regionalny Dyrektor Ochrony Śro-dowiska, Marszałek Województwa, Państwowa In-spekcja Ochrony Środowiska, Państwowy Inspektor Sanitarny, organy nadzoru budowlanego) sprawdzają oraz kontrolują dotrzymywanie przez inwestora wy-mogów nałożonych w decyzji środowiskowej oraz w decyzjach o pozwoleniu na budowę i użytkowanie obiektu. Dotyczy to w szczególności kwestii dotrzy-mania poziomów pola elektromagnetycznego i ha-łasu poniżej wartości dopuszczalnych.

14

15

WproWadzenie linii (trasy) do miejscoWego planu zagospodaroWania przestrzennego gmin

opracoWanie raportu o oddziałyWaniu przedsięWzięcia na środoWisko (ooś)

złożenie Wniosku o Wydanie decyzji o środoWiskoWych uWarunkoWaniach (decyzja środoWiskoWa)

postępoWanie z udziałem społeczeństWa W spraWie oceny oddziałyWania przedsięWzięcia na środoWisko (postępoWanie ooś)

Wydanie przez odpoWiedni organ decyzji środoWiskoWej

złożenie Wniosku o Wydanie decyzji o pozWoleniu na budoWę Wraz z  ośWiadczeniem o dysponoWaniu nieruchomościami

na cele budoWlane

Wydanie przez WłaściWy organ decyzji o pozWoleniu na budoWę

schemat działań zmierzajĄcych do uzyskania pozWolenia na budoWę linii elektroenergetycznej

16

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA

Jak będzie wyglądać procedura przyznawania odszkodowań i opłat z tytułu ustanowienia służebności przesyłu?

Procedura przyznawania odszkodowań składa się z następujących etapów:

Przedstawiciele terenowi indywidualnie prezentu-ją właścicielom warunki umowy wraz z informacją o wysokości odszkodowania. Za posadowienie słupa przysługuje dodatkowe odszkodowanie wyliczone na podstawie operatów szacunkowych wykonanych przez niezależnych rzeczoznawców.

Po akceptacji i zawarciu umowy cywilno-prawnej właściciele otrzymują pierwszą ratę odszkodowania.

Wypłata drugiej raty następuje po zawarciu aktu no-tarialnego, który umożliwia Inwestorowi dostęp do terenu i linii.

Ponadto, niezależnie od odszkodowań za ustanowie-nie służebności, przyznawane są odszkodowania za uszkodzenia i straty powstałe podczas prowadzenia prac budowlano-montażowych.

Jakie będą uciążliwości dla mieszkańców, właścicieli działek w okolicy, w związku z budową linii?

Całość inwestycji będzie tak realizowana, aby mi-nimalizować jakiekolwiek uciążliwości towarzyszą-ce budowie linii. Przedmiotem szczególnej troski jest bezpieczeństwo mieszkańców oraz dbałość o nienaruszanie środowiska naturalnego. W trosce o mieszkańców będą wyznaczone najmniej uciąż-liwe trasy przewozu materiałów niezbędnych do wykonania inwestycji. Wszelkie prace budowlane prowadzone będą w ściśle określonych godzinach, od 6 do 22 – bez względu na etap i zaawansowanie budowy linii.

Czy bezpieczne jest wypasanie zwierząt pod linią elektroenergetyczną?

W Polsce jest kilka tysięcy kilometrów linii elektro-energetycznych najwyższych napięć, a w całej Eu-ropie ponad sto tysięcy kilometrów. Niektóre z nich eksploatowane są od ponad trzydziestu lat. Przede wszystkim lokalizuje je się na terenach rolniczych. Nie stwierdzono negatywnego wpływu na wypas zwierząt.

Czy pod linią można korzystać z maszyn rolniczych?

Tak. Uwzględniono, że pod liniami prowadzone będą normalne prace rolnicze, dlatego też odle-głość przewodów od ziemi w najniższym punkcie nie będzie przeszkadzać. Taka odległość – od 10 do kilkunastu metrów – umożliwia korzystanie z każ-dego rodzaju kombajnów i ciągników używanych w rolnictwie.

W jakich odległościach od projektowanej linii można budować domy?

Na trasie dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Bydgoszcz Zachód – Piła Krzewina pla-nuje się wyznaczenie pasa technologicznego, któ-rego szerokość wynosić będzie po 35 m od osi linii po obu jej stronach. Granice tego pasa wyznaczają obszar, na który może oddziaływać linia i w którym mogą wystąpić ograniczenia w sposobie zagospoda-rowania terenu. Na obszarze pasa technologicznego obowiązywać będzie całkowity zakaz lokalizacji bu-dynków mieszkalnych, lub budynków przeznaczo-nych na stały pobyt ludzi. Ograniczenia te wynikają z obowiązujących przepisów w zakresie dopuszczal-nych w środowisku poziomów pól elektromagne-tycznych oraz hałasu. W przypadku tej linii nie ma żadnych przeciwwskazań do lokalizacji zabudowy mieszkaniowej już 35 metrów od linii. Zarówno po-ziom pól elektrycznych i magnetycznych, jak i szum linii, będą wyraźnie poniżej dopuszczalnych norm określonych w polskich przepisach. Na przedmie-ściach dużych miast taka odległość jest standardem.

Wydawca konsorcjum firm: ZWSE Rzeszów Sp. z o.o.ul. Przemysłowa 135-105 Rzeszówtel. 17 850 49 00fax 17 850 67 83firma@zwse.rzeszow.plwww. zwse.rzeszow.pl

BE Selpol S.A.ul. Ratajska 14/1891-231 Łódźtel. 42 675-33-00 fax. 42 652-69-23selpol@selpol.plwww.selpol.pl

PILE Elbud Kraków Sp. z o.o.ul. Wadowicka 1230-415 Krakówtel. +48 12/262-91-98 fax +48 12/262-91-99sekretariat@pile-elbud.plwww.pile-elbud.pl

Tekst: Marek Szuba

Zdjęcia: Marek Szuba, Archiwum ZWSE Rzeszów Sp. z o.o.

Słup nadleśny

Słup przelotowy

Sylwetka słupa E33

www.liniabydgoszczpila.pl