BS. TRẦN THIỆN HÙNGPGS.TS HOÀNG THỊ THỦY YÊN

RỐI LOẠN DUNG NẠP ĐƯỜNG MÁU Ở BỆNH NHI HỘI CHỨNG THẬN HƯ

ĐIỀU TRỊ PREDNISOLON

ĐẶT VẤN ĐỀ Prednisolon là thuốc đặc hiệu đượcPrednisolon là thuốc đặc hiệu được xem là lựa xem là lựa

chọn hàng đầu trong điều trị hội chứng thận hư ở chọn hàng đầu trong điều trị hội chứng thận hư ở trẻ em.trẻ em.

Liệu pháp corticoid liều cao kéo dài làm giảm Liệu pháp corticoid liều cao kéo dài làm giảm tiết insulin, làm tăng glucose máu và bệnh nhân tiết insulin, làm tăng glucose máu và bệnh nhân có thể mắc bệnh đái tháo đường do corticoid . có thể mắc bệnh đái tháo đường do corticoid .

Mục tiêu của đề tài: Mục tiêu của đề tài: Xác địnhXác định biến đổi nồng độ biến đổi nồng độ glucose máu ở bệnh nhi hội chứng thận hư sau glucose máu ở bệnh nhi hội chứng thận hư sau điều trị Prednisolon tấn công và một số yếu tố điều trị Prednisolon tấn công và một số yếu tố liên quan với biến đổi nồng độ glucose máu của liên quan với biến đổi nồng độ glucose máu của bệnh nhi hội chứng thận hư.bệnh nhi hội chứng thận hư.

ĐỐI TƯỢNGĐỐI TƯỢNG VÀ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

NNghiên cứu mô tả theo dõi dọc ghiên cứu mô tả theo dõi dọc bao gồm bao gồm 3939 bệnh nhi bệnh nhi được chẩn đoán được chẩn đoán HHội chứng ội chứng thận hư và thận hư và điều trị prednosolon theo phác điều trị prednosolon theo phác đồ điều trị HCTH tại khoa Nhi, đồ điều trị HCTH tại khoa Nhi, Trung Trung tâmtâm Phụ sản Nhi Đà Nẵng Phụ sản Nhi Đà Nẵng, từ , từ tháng 3 tháng 3 năm 2012 đến tháng 8 năm 2013năm 2012 đến tháng 8 năm 2013

ĐỐI TƯỢNGĐỐI TƯỢNG VÀ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUTiêu chuẩn chọn bệnhTiêu chuẩn chọn bệnh Các Các bệnh nhi được chẩn đoán HCTH có glucose máu lúc đói khi bắt đầu điều trị bệnh nhi được chẩn đoán HCTH có glucose máu lúc đói khi bắt đầu điều trị

Prednisolon ≤ 5Prednisolon ≤ 5,,6 mmol/6 mmol/l l và được điều trị Prednisolon đủ 6 tuần liều 2mg/kg/ngàyvà được điều trị Prednisolon đủ 6 tuần liều 2mg/kg/ngày

Tiêu chuẩn cTiêu chuẩn chẩn đoán HCTH hẩn đoán HCTH của ISKDCcủa ISKDC + Phù.+ Phù. + Protein niệu > 50mg/kg/24h+ Protein niệu > 50mg/kg/24h.. + Protein máu < 60g/l+ Protein máu < 60g/l.. + Albumin máu < 25g/l + Albumin máu < 25g/l .. - Glucose máu tĩnh mạch lúc đói khi được chẩn đoán HCTH bình thường ≤ - Glucose máu tĩnh mạch lúc đói khi được chẩn đoán HCTH bình thường ≤

5,6mmol/l5,6mmol/l -- Điều trị Prednisolon liều 2mg/kg/ngày dùng 1 lần, điều trị đủ 6 tuần . Điều trị Prednisolon liều 2mg/kg/ngày dùng 1 lần, điều trị đủ 6 tuần . Xét nghiệm Glucose máu sáng lúc đói và nghiệm pháp dung nạp đường được thực Xét nghiệm Glucose máu sáng lúc đói và nghiệm pháp dung nạp đường được thực

hiện vào ngày đầu tiên tuần thứ 7 của liệu trình Prednisolon. hiện vào ngày đầu tiên tuần thứ 7 của liệu trình Prednisolon.

ĐỐI TƯỢNGĐỐI TƯỢNG VÀ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Phân loại đường máu khi đói:Phân loại đường máu khi đói:

Glucose máu khi đói bình thường: Glucose máu khi đói bình thường: 5,6 mmol/l (100 mg/dl) 5,6 mmol/l (100 mg/dl) Glucose máu khi đói từ 5,6 - 6,9 mmol/l (100 - 125mg/dl) = Glucose máu khi đói từ 5,6 - 6,9 mmol/l (100 - 125mg/dl) =

Rối loạn đường máu lúc đóiRối loạn đường máu lúc đói Glucose máu khi đói ≥ 7,0 mmol/l (126 mgl/dl): có thể chẩn Glucose máu khi đói ≥ 7,0 mmol/l (126 mgl/dl): có thể chẩn

đoán đái tháo đường nhưng cần phảiđoán đái tháo đường nhưng cần phải xét nghiệm nồng độ xét nghiệm nồng độ HbA1CHbA1C xác định chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán xác định chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán..

ĐỐI TƯỢNGĐỐI TƯỢNG VÀ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Phân loại đường máu sau Phân loại đường máu sau nghiệm pháp dung nạp đường nghiệm pháp dung nạp đường ––NPDNĐ ( Glucose 2h)NPDNĐ ( Glucose 2h)

GlGlucose máu sau nghiệm pháp dung nạp đường ucose máu sau nghiệm pháp dung nạp đường < 7,8 mmol/l < 7,8 mmol/l (140mg/dl) = Dung nạp glucose bình thường.(140mg/dl) = Dung nạp glucose bình thường.

7,8 mmol (140 mg/l) 7,8 mmol (140 mg/l) Gl Glucose máu sau nghiệm pháp dung nạp ucose máu sau nghiệm pháp dung nạp đườngđường < 11,1mmol/l (199mg/dl): Rối loạn dung nạp glucose. < 11,1mmol/l (199mg/dl): Rối loạn dung nạp glucose.

GlGlucose máu sau nghiệm pháp dung nạp đường ucose máu sau nghiệm pháp dung nạp đường 11,1 mmol/l 11,1 mmol/l (200mg/dl): Tạm thời chẩn đoán đái tháo đường, nhưng cần(200mg/dl): Tạm thời chẩn đoán đái tháo đường, nhưng cần xét xét nghiệm HbA1C nghiệm HbA1C xác định chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán xác định chẩn đoán theo tiêu chuẩn chẩn đoán..

ĐỐI TƯỢNGĐỐI TƯỢNG VÀ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Tiêu chuẩn loại trừTiêu chuẩn loại trừ: :

Những bệnh nhi dùng các thuốc khác ngoài Corticoid có Những bệnh nhi dùng các thuốc khác ngoài Corticoid có khả năng làm tăng Glucose khả năng làm tăng Glucose máu. máu.

Thời gian: Thời gian: tháng 3 năm 2012 đến tháng 8 năm 2013.tháng 3 năm 2012 đến tháng 8 năm 2013. Xử lý số liệu sử dụng phần mềm MedcalcXử lý số liệu sử dụng phần mềm Medcalc..

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

Nhóm tuổi n Tỷ lệ (%)

≤ 5 tuổi 13 33,3

6 - ≤ 9 tuổi 18 46,2

> 9 tuổi 8 20,5

Tuổi trung bình 7,03 ± 3,26 tuổi ( 2-14)

Trong số bệnh nhi bị lần đầu tuổi trung bình là 5,10 ± 2,43 tuổi.

Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu Đặc điểm nhóm tuổi của nhóm nghiên cứu

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

34 (87,2%)

5 (12,8%)

Nam

Nữ

Đặc điểm giới trong nhóm nghiên cứu

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm rối loạn Glucose máu trước và sau điều trị Prednisolon Đặc điểm rối loạn Glucose máu trước và sau điều trị Prednisolon

tấn côngtấn công

Nồng độ Glucose máu lúc đói trước và sau điều trị Prednisolon tấn Nồng độ Glucose máu lúc đói trước và sau điều trị Prednisolon tấn côngcông

Glucose máu mmol/l

n Trước điều trị Sau điều trị p

Glucose máu đói

39 4,19 ± 0,68 4,72 ± 0,85 < 0,05

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm Đặc điểm rối loạn glucose máu lúc đói sau điều trị rối loạn glucose máu lúc đói sau điều trị

PrednisolonPrednisolon

n %

Glucose máu bình thường 34 87,2

Rối loạn Glucose máu lúc đói 05 12,8

Đái tháo Glucose 0 0

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Đặc điểm rối loạn Glucose máu sau nghiệm pháp dung nạp Đặc điểm rối loạn Glucose máu sau nghiệm pháp dung nạp

GlucoseGlucose

n %

Glucose máu bình thường 31 79,5

Rối loạn dung nạp Glucose 06 15,4

Đái tháo Glucose 02 5,1

Tổng 39 100 Nguyễn Thị Phương Lan, M. CeCilia lansang, Joel Capraro, Laura Gagliardi: Nguyễn Thị Phương Lan, M. CeCilia lansang, Joel Capraro, Laura Gagliardi:

Kết quả tương đươngKết quả tương đương John N.Clore, Linda Thurby-Hay: Tiêm 240mg/ngày hydrocortison cho người John N.Clore, Linda Thurby-Hay: Tiêm 240mg/ngày hydrocortison cho người

tình nguyện khỏe mạnh, trong 5 ngày: Nồng độ glucose huyết tương ngày 1 là tình nguyện khỏe mạnh, trong 5 ngày: Nồng độ glucose huyết tương ngày 1 là 115mg/dL và sau đó thấy nồng độ insulin tăng gấp đôi trong máu115mg/dL và sau đó thấy nồng độ insulin tăng gấp đôi trong máu

Laura Gagliardi: Mức nhạy cảm Insulin ở tình nguyện viên điều trị Laura Gagliardi: Mức nhạy cảm Insulin ở tình nguyện viên điều trị dexamethasone liều 2mg và 8mg bị giảmdexamethasone liều 2mg và 8mg bị giảm

Greisa Vila: Dùng liều dexamethasone 6mg và 2mg thì thấy mức nhạy cảm Greisa Vila: Dùng liều dexamethasone 6mg và 2mg thì thấy mức nhạy cảm Insulin giảm khi dùng liều cao hơn là liều thấp ( 79% so với 46%) đã được chứng Insulin giảm khi dùng liều cao hơn là liều thấp ( 79% so với 46%) đã được chứng minh ở gan và cơ vânminh ở gan và cơ vân

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Rối loạn Glucose máu lúc đói và Glucose máu 2h sau điều Rối loạn Glucose máu lúc đói và Glucose máu 2h sau điều

trị Prednisolone trị Prednisolone

Glucose máuGlucose lúc đói Glucose sau 2 giờ

pn Tỷ lệ % n Tỷ lệ %

Glucose bình thường 34 87,2 31 79,5 > 0,05

RLĐM và ĐTĐ 5 12,8 8 20,5 > 0,05

Tổng cộng 39 100 39 100

Joel Capraro, Laura Gagliardi: Điều trị prednisolone liều 0,75mg/kg/ngày ở Joel Capraro, Laura Gagliardi: Điều trị prednisolone liều 0,75mg/kg/ngày ở bệnh thận nguyên phát: 42% có đường huyết sau ăn 2h > 200mg/dL nhưng bệnh thận nguyên phát: 42% có đường huyết sau ăn 2h > 200mg/dL nhưng đường máu lúc đói bình thườngđường máu lúc đói bình thường

Claire Le Jeunne: 42mg/ngày prednisolone để điều trị bệnh thần kinh: 50% Claire Le Jeunne: 42mg/ngày prednisolone để điều trị bệnh thần kinh: 50% đường huyết sau ăn 2h > 200mg/dL ngược lại đường máu lúc đói bình đường huyết sau ăn 2h > 200mg/dL ngược lại đường máu lúc đói bình thường.thường.

Laura Gagliardi: Liệu Corticoid kéo dài bằng đường uống glucose máu lúc Laura Gagliardi: Liệu Corticoid kéo dài bằng đường uống glucose máu lúc đói bình thường trong khi đó đường máu sau ăn thường tăngđói bình thường trong khi đó đường máu sau ăn thường tăng

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Các yếu tố liên quan đến rối loạn Glucose máu sau điều trị tấn công Các yếu tố liên quan đến rối loạn Glucose máu sau điều trị tấn công

prednisoloneprednisolone Liên quan giữa rối loạn đường máu (RLĐM) và ĐTĐ và BMILiên quan giữa rối loạn đường máu (RLĐM) và ĐTĐ và BMI

Thừa cân, béo phì

Bình thườngOR p

n Tỷ lệ % n Tỷ lệ %

RLĐM và ĐTĐ theo Glucose máu khi đói

3 50 2 6,1 15,5 < 0,05

RLĐM và ĐTĐ theo Glucose 2h

4 66,7 4 12,9 14,5 < 0,01

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬNKẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Liên quan giữa Hội chứng Cushing và RLĐM và ĐTĐ sau Liên quan giữa Hội chứng Cushing và RLĐM và ĐTĐ sau

NPDNĐNPDNĐ

ĐẶC ĐIỂM

RLĐM và ĐTĐ sau NPDNĐ

OR pCó Không

n Tỷ lệ % n Tỷ lệ %

HC Cushing

do điều trị

Có 8 100 14 45,220,5 < 0,05

Không 0 0 17 54,8

Claire Le Jeunne: Dung nạp glucose bất thường có thể xảy Claire Le Jeunne: Dung nạp glucose bất thường có thể xảy ra ở bệnh nhân có hội chứng Cushing có thể lên đến 90% ra ở bệnh nhân có hội chứng Cushing có thể lên đến 90% nhưng chỉ từ 10 - 29 % diễn tiến thành đái tháo đường.nhưng chỉ từ 10 - 29 % diễn tiến thành đái tháo đường.

KẾT LUẬNKẾT LUẬN

Cần tầm soát rối loạn đường máu và đái tháo đường cho những bệnh nhi hội chứng thận hư được điều trị tấn công Prednisolon có các yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì, kiểu hình Cushing do thuốc.

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠNXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN