BİREY VE TOPLUM - Muba Yayınları · 2019-10-12 · 8 BİREY VE TOPLUM ETKİNLİK – 2 Aşağıda boşluklara, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise “D”, yanlış ise “Y”

7

BİREY VE TOPLUM

ETKİNLİK – 1

Aşağıda verilen cümlelerin numarasını kavramların yanında yer alan kutucuklara yazarak doğru şekilde eşleştiriniz.

1. Ahmet’inyıllarcaöğrenciolduğuokulamüdürolmasıolarakaçıklanabilir. VERGİVERMEK

2. Sosyal,kültürelvetarihîbağlaroluşmasındaönemlirolüvardır. KÜLTÜR

3. Kültürüoluşturanmaddiunsurlararasındayeralır. COĞRAFİKONUM

4. Topluluğuoluşturanbireylerinbirkonudaduygu,düşüncevekarşılıklıçı-karbirliğiiçindeolmalarıdır. DAYANIŞMA

5. Toplumdageçmişilegelecekarasındaköprükurar. KIZILAY

6. Bazıtoplumlarda,insanlarkendilerigibiolmayanları,yeterlibilgiedinme-denonlarıdinlemedeneleştirir,aşağılarkimizamandayoksayar.Çünküokişiyeilişkinöncedenpeşinkararavarmışdurumdadır

ROLDEĞİŞİMİ

7. Birmilletintarihibirikiminde,diniinanışlarıylabirlikte,gelenek,görenek,örfveadetlerindenoluşur. SATIŞFİŞİ

8. Depremzedeler,kazazedeler,dağlardamahsurkalanlara,mağaralarda,diğeryerlerdevedoğalafetlerdekaybolanlarınaranıpbulunmasıvekur-tulmasıgöreviniüstlenensiviltoplumkuruluşudur.

TÜKETİCİHAKEMHEYETİ

9. Ülkemizdemeydanagelebilecekhertürlüafettensonragerçekleştirile-cekmüdahaleçalışmalarınınetkinvehızlıbirşekildeyerinegetirilmesinisağlayanresmikurumdur.

DİL

10. Din,dil,kültürvetarihbirliğiileaynıörfveadetleri,aynıduyguvedüşün-celeripaylaşantopluluktur. SAVAŞLAR

11. Aldığımızbirürünüçeşitlinedenlerdendolayıiadeetmekiçingereklibel-gedir. TOPLUMSALBİRLİKTELİK

12. Yasalarilegüvencealtınaalınanhaklarımızarasındayeralır. YARDIMLAŞMA

13. Kanunlariledüzenlenmişvatandaşlıksorunlarımızarasındayeralır. ÖNYARGI

14. Aldığımızbirürününbozukçıkmasıdurumundabaşvuracağımızkurum-dur. AKUT

15. Kendigücümüzüveolanaklarımızı,başkalarınıniyiliğiiçinkullanmaktır. EĞİTİMHAKKI

16. İnsanlarınbazıhakveözgürlüklerinikullanmalarınaengelolur. MİLLET

BİREY VE TOPLUM

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

8

BİREY VE TOPLUM

ETKİNLİK – 2

Aşağıda boşluklara, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. ( ) Birkültüresahipolmak,otoplumundeğerlerinidekabullenmekdemektir.

2. ( ) Birtoplumuntarihselsüreçiçindeürettiğivekuşaktankuşağaaktardığısosyal,kültürelvetarihiözelliklerdehukukkurallarındandır.

3. ( ) Aynıtoprakparçasıüzerindebiraradayaşayanvetemelçıkarlarınısağlamakiçinişbirliğiyapaninsanla-rıntümünetoplumdenir.

4. ( ) Önyargı,birkişiyadaolayailişkinyeterlibirbilgiedinmeden,önceden,peşinbirkararavarmışolmadu-rumuolupinsanlarınkişiselgelişmesiniolumlukatkısağlamaktadır.

5. ( ) Geçmiştengünümüzeşartlardeğişsede,kadınlarçalışmahayatınagirsedekadınıntoplumdakirolühiçbirzamandeğişmemiştir.

6. ( ) Bulunduğunuzortamayenibirigeldiğindeoinsanınkıyafetine,bakışınagörekendinizcekarakteranaliziniçıkarmakinsanlarınkişiselönyargılarıdır.

7. ( ) Günümüzdegelişenteknolojiilebirlikteinsanlarsanalbirdünyadayaşamayabaşlamış,sosyalilişkilerigitgidezayıfbirhalalmışvebudurumtoplumdayardımlaşmavedayanışmayıarttırmıştır.

8. ( ) Toplumunbellikişilerdenbeklediğidavranışlaratoplumsalroldenir.

9. ( ) Birişçininçalıştığıyerdemüdürolmasısosyalrollerinzamaniçindedeğişimineörnektir.

10. ( ) Toplumunbireydenstatüsüneuygunolarakbeklediğidavranışlarınameslekdenir.

11. ( ) Sosyalhayattabireyleribiraradatutan,birbirlerineyaklaştırantoplumundevamınısağlayankurallarvedü-şüncelersosyaldeğerolarakadlandırılır.

12. ( ) Dil,birtoplumuoluşturankişilerindüşünceveduygularınınotoplumdasesveanlambakımındangeçer-liortaköğelervekurallardanyararlanılarakbaşkalarınaaktarılmasınısağlayançokyönlüvegelişmişbirsistemdir.Dilbirtoplumunhafızasıdır.

13. ( ) Kültür,birtoplumunürettiğimaddivemanevideğerlerbütünüdür.

14. ( ) Kendigücümüzüveolanaklarımızı,başkalarınıniyiliğiiçinkullanmadayanışma,topluluğuoluşturanbirey-lerinbirkonudaduygu,düşüncevekarşılıklıçıkarbirliğiiçindeolmalarıyardımlaşmadır.

15. ( ) Savaşlarvedoğalafetlerinsanlarınçeşitlihakveözgürlüklerinikullanmalarınaengelolabilir.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

9

ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM

Rol nedir?

Bir grup etkinliğinde yer alan bireylerin üstlendikleri görevler ya da üyesi olduğumuz grupta üstlenmemiz gereken görev-lerdir.

Toplum nedir?

Tarihi bir süreç boyunca yasa-lara uyarak bir arada yaşayan insanlar toplumu oluşturur.

Toplumu oluşturan ve toplu-luk içinde bağımsız bir varlığı olan, düşünsel, duygusal nite-likleri olan insanların her biri de bireydir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-1

1. Ahmetokuldazekiamayaramazbiröğrenciydi.Oçocukbugünbünyesindebinlercekişiyiçalıştıran

fabrikalarasahipişadamı.O’nungelecektedahabaşarılıişleryapacağına

inanıyorum.

Öğretmen

Öğretmenin Ahmet ile ilgili bu sözle-rinden yararlanarak aşağıdaki sonuç-lardan hangisine ulaşılabilir?

A) Sosyalrollerininsanlarınkişilikleri ileörtüştüğüne

B) Kişininrollerininzamaniçindedeğişe-bileceğine

C) Rollerin insanlarınkişiliközelliklerinegörebelirlendiğine

D) Rollerinkişilerinaldığıeğitimilebelir-lendiğine

2. Birtoplumuntarihselsüreçiçindeüretti-ğivekuşaktankuşağaaktardığısosyal,kültürelve tarihîözelliklerdekültürun-surlarındandır.

Aşağıdakilerden hangisi bu şekilde oluşmuş kültür unsurlarından biri de-ğildir?

A) AhlakkurallarıB) İklimkoşullarıC) ÖrfveadetlerD) Hukukkuralları

3. Sosyalhayattabireyleribiraradatutan,birbirlerineyaklaştırantoplumundevamı-nısağlayankurallarvedüşünceler top-lumsaldeğerolarakadlandırılır.Bellibirtoplumdayadatoplumsalgruptakişile-rinolumlutepkigösterdikleridüşünceler,kurallarvemaddeselnesnelertoplumsaldeğerdir.

Buna göre toplumsal değerler için aşağıdaki yargılardan hangisine varı-lamaz?

A) Toplumdadayanışmavebütünleşmeyisağlar.

B) Önemderecelerifarklıolabilir.C) Kişilerinortakduyguvedüşüncelerini

yansıtırlar.D) Toplumsalbirlikteliğisağlayanbütün

değerlerevrenseldir.

4. –Geçmiş kuşakların eserleri, bilgileri,kültürleriyenikuşaklarataşınır

–Geçmişilegelecekarasındaköprükurar.–İnsanlararasında iletişimisağlayarakaralarındaki bağın kuvvetlenmesinisağlar.

Toplumsal birliktelik için gerekli olan yukardaki özellikleri sağlayan unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tarih B) DinC) Dil D) Hukukkuralları

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

10


Ön Yargı

6 9

Bir kişiyle veya olayla ilgili önceden olumlu veya olumsuz karar vermeye ön yargı denir.

Ön yargının belli başlı sebeple-rini sıralamamız gerekirse şöy-le bir sıralama oluşturabiliriz:

• Irkçılık

• Siyasi görüş

• Cinsiyet ayrımı

• Dinî önyargı

• Yaş ayrımcılığı

• Yabancı düşmanlığı

• Sosyoekonomik statü

• Mezhep ayrımı

Notlarım

5. Kültürü Oluşturan Unsurlar

Doğal ortamözellikleri

..........?..........I

Coğrafikonum

İklimözellikleri

Toprak özellikleri

Hukukkuralları

..........?..........II

Dünyagörüşü

Örf ve adetler

Din ve inançlar

Yukarıda verilen akış şemasında “?” ile gösterilen yerlere sırasıyla hangi-leri yazılabilir?

I IIA) Maddi unsurlar Manevi unsurlarB) Soyut unsurlar Somut unsurlarC) Maddi unsurlar Somut unsurlarD) Somut unsurlar Maddi unsurlar

6. Önyargılarınbaskınolduğutoplumlarda,

kendiniifadeedebilmek,kuraktopraklardagülyetiştirmektendaha

zordur. Bu sözü söyleyen kişinin aşağıdakiler-

den hangisini anlatmak istediği söyle-nebilir?A) Toplumdabireylerinönyargılıolması

gerektiğiB) Önyargılardandolayıkişilerintoplum-

dakendiniifadeedemediğiC) Önyargılarıntoplumlarıolumluyönde

etkilediğiD) Kişilerinkendini ifadeedebilmek için

önyargılarınınbulunmasınıngerekliolduğu

7. –Komşukomşununkülünemuhtaçtır.–Birliktenkuvvetdoğar.–Yalnıztaşduvarolmaz.

Toplumumuzda yaygın olarak kullanı-lan bu atasözleri ile aşağıdakilerden hangisinin anlatılmak istendiği söyle-nebilir?

A) KişilerinihtiyaçlarınınbitmeyeceğiniB) İnsanlarınişlerinikendilerininyapama-

yacağıC) İnsanlarınherzamanbirliktehareket

etmesigerektiğiD) Yardımlaşmavedayanışmanınönemi

8. Günlükhayattabizyadaçevremizdekiinsanlarçeşitlisorunlaryaşarlar.Buso-runların çözümleri hak, sorumluluk veözgürlüklertemelindeolmakzorundadır.Aksihâldebirsorunuçözerkenbaşkaso-runlarayolaçabiliriz.

Aşağıdakilerden hangisi bu duruma uygun bir davranış olarak gösterile-mez?

A) Arabamızaçarpansürücüyücezalan-dırmak

B) Hırsızlıkyapankişiyikarakolaşikâyetetmek

C) Şüphelipaketgördüğümüzdeemniyetkuvvetlerinebildirmek

D) Arızalıçıkanaldığımızürünüiadeet-mek

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

11


Dil;

Kültür unsurlarının başında gelir, kültüre ait bütün unsur-ları bünyesinde barındırır. Her millet yaşayışını dile yansıtır ve kültür ögeleri dil aracılığı ile gelecek kuşaklara aktarılır.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-2

1. Kişininçeşitlibireyselçabalarsonucundaeldeettiğistatülervardır.Kişilerbustatü-lerindealdıklarıeğitimveöğretiminöne-mibüyüktür.Busayedekişilertoplumdamüdür,doktor,öğretmenstatülerikaza-nabilmektedir.

Verilen bu bilgiden yararlanarak aşa-ğıdaki sonuçlardan hangisine ulaşıla-bilir?

A) Eğitimlikişilerintoplumdakiroldeğişi-minisağlayabildiğine

B) Toplumdakikişilerinrollerinindoğuş-tanverildiğine

C) Kişilerinbütünrollerinialdıklarıeğitimveöğretimilekazandıklarına

D) Kişilerintoplumdasadecebirrolüola-bileceğine

2. Dilsayesindegeçmişilegelecekarasınabirköprükurulur.Eğerbirülkediliniko-ruyamazonasahipçıkamazsageçmiş-teatalarınınkurduğumillîkültürügelecekkuşaklaraaktaramaz.Yok,olmayamah-kumolur.Milletinsahipolduğudeğerlerigelecekkuşaklaraaktarabilmekiçindili-mizeyaniokültüresahipçıkarsakülkenintoplumsal birliği oluşturmasına katkıdabulunabiliriz.Dil, bir ülkenin insanlarınıortaknoktadabirleştirebilenunsurlardanbiridir.Busayedeinsanlarkonuşabilir,an-laşabilirvearalarındakibağıkuvvetlen-direbilir.

Yukarıda verilenlere göre dil ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin üzerinde durmaktadır?

A) Düşüncevezekânınbirgöstergesiol-duğu

B) Toplumsalbirliğinoluşmasındaönemliolduğu

C) Seslerdenoluşmuşbiranlaşmasiste-miolduğu

D) Gelişmişbiriletişimaracıolduğu

3. Kültürün Özellikleri

–Millîdir

–..........................?..........................

–..........................?..........................

–..........................?..........................

–..........................?..........................

–..........................?.......................... Yukarıdaki panoda “?” ile göste-

rilen yerlere aşağıdakilerden hangisi yazılırsa doğru olmaz?

A) İnsaneseridir.B) Sosyalmirasdır.C) Milletinortakmalıdır.D) Geçerliliğisınırlıdır.

4. Bazı toplumlarda, insanlarkendilerigibiolmayanları,yeterlibilgiedinmedenonlarıdinlemedeneleştirir,aşağılarkimizamandayoksayar.Çünküokişiyeilişkinönce-denpeşinbirkararavarmışdurumdadır.

Bu duruma yol açan temel durum aşa-ğıdakilerden hangisi olabilir?

A) KonuşarakiletişimsağlayamamalarıB) İnsanlarınönyargılıdavranmalarıC) ToplumdasıradışıinsanlarınolmasıD) Farklıgörüşlerindeğersizolması

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

12


Hepimiz farklıyız.

Toplumda her insan faklıdır,

tekdir ve değerlidir. Ön yargı-

lı olmadan bu şekilde bakmak

gerekir. Çünkü her insanın da

insanlık kültürüne farklı yönler-

de katkısı vardır.

Notlarım

5. Din,toplumsalbirlikteliğioluşturankültü-relunsurlardanbiridir.Dinîinançlarotop-lumdageçerliolankültürünoluşmasınıvedeğişmesinideetkiler.

Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olarak gösterilebilir?

A) Şehirlerdetrafikyoğunluğununyaşan-ması

B) Geridönüşümüolanürünlerinkullanı-mınınyaygınlaşması

C) KurbanbayramınınkutlanmasıD) Konutlarda doğal gaz kullanımının

yaygınlaşması

6.

Toplumsalbirlikteliğinoluşmasındasos-yalyardımlaşmavedayanışmafaaliyetleriönemliyertutar.

Aşağıdakilerden hangisi bu faaliyet-lerin topluma olan faydaları arasında gösterilemez?

A) ToplumsalbarışakatkısağlamasıB) ToplumdagüvenortamıoluşturmasıC) ToplumdaayrılıklarıartırmasıD) Toplumdahuzuruartırması

7. İnsanlardakiönyargıyıdeğiştirmek,atomuparçalamaktandahazordur.

Albert Einstein bu sözü ile aşağıdaki-lerin hangisi üzerinde durmaktadır?

A) İnsanlardaoluşanönyargınınortadankaldırmanınzorolduğu

B) İnsanlarıntoplumuönyargılaragöreyönettiği

C) HerinsandaönyargıbulunduğuD) Önyargınınbilimselbirkonuolduğu

8. Toplumdayaşayanbireylergünlükhayat-larındaçeşitliolumsuzluklarlakarşılaşabi-lirler.Budurumlarıyasalarçerçevesindeilgilibirimlerebildirmeleridurumundaso-runlarınçözümünekatkısağlayabilirler.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumda başvurulacak yöntemlerin biri değil-dir?

A) DilekçeyazarakbaşvurudabulunmakB) SorumlukişilerişikayetetmekC) BasıntoplantısıdüzenlemekD) İlgilikişilericezalandırmakÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

13


Kişinin taşıdığı rol, beraberin-

de o kişiye yerine getirmesi ge-

reken çeşitli sorumluluklar da

yükler. Kişinin rolü değiştikçe

sorumlulukları da değişir.

Dayanışma:

Bir topluluğu oluşturan birey-

lerin duygu, düşünce ve ortak

çıkarlarda birbirlerine karşılıklı

bağlanmasıdır.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-3

1. Erkek ve kadının günümüzde toplumiçindedeğişenrollerinedeniyleannevebabalıkgörevlerinidekesinsınırlarlaayır-makartıkmümkünolmamaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi bu duruma yol açan gelişmelerden biri olarak gösterilebilir?

A) KadınınçalışmahayatınagirmesiB) AilelerdekiçocuksayılarınınazalmasıC) ÜlkenüfusununartmasıD) Kadınınsorumluluklarınınartması

2. Toplumumuzdasosyal ilişkilerindüzen-lenmesiihtiyacındandoğan,yazılıkural-larınyanında,yazısızkurallar (normlar)davardır.Kültüreldeğerlerimizdenolanbunormlartoplumdadüzeninsağlanma-sınakatkısağlar.

Aşağıdakilerden hangisi bu kültürel değerlerimizden biri olarak gösterile-mez?

A) ÖrfveâdetlerB) KanunlarC) GeleneklerD) Töreler

3. Kültürbirmilletintarihîbirikimindenvedinîinanışlarıylabirlikte,

zamanlagelenek,görenek,örfveadetlerindenoluşur.Bunedenlekültür..........

Öğrenci verdiği bu bilgiyi aşağıdaki-lerden hangisi ile tamamlarsa doğru olur?

A) Zamaniçindeterkedilir.B) Hermilleteözgüolarakdeğişir.C) Uluslararasıalandageçerliliğivardır.D) Yaptırımıolanyazılıkurallardanolu-

şur.

4. İnsanlarınfarklıözellikleri,biraradaya-şamakültürününbirparçasıolarak,top-lumunzenginliğininbirbaşkaboyutudur.İnsanların farklılıklararağmen,önyargıtaşımadan,birbirlerinesaygıduyarakya-şamalarıinsanıilişkileringelişmesindeveyaşatılmasındaönemlibiryeresahiptir.

Oysa bir toplumda farklılıklara saygı duyulmaması durumunda;I.birlikveberaberliğinolmaması,II.toplumdasuçazalması,III.barışvehuzurortamınınzarargörmesi

gibi sonuçlardan hangileri ortaya çı-kar?

A) IveIII B) IIveIIIC) I,IIveIII D) YalnızIII

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

14


Vakıf:

Türk kültüründe önemli yer

tutan kurumlardan biri de va-

kıflardır. Vakıflar bir hizmetin

sürekli yapılabilmesi için bel-

li şartlarda ve resmî bir yolla

ayrılarak bir kimse tarafından

bıraklıan mülk veya para ile bu

hizmeti yapmak için oluşturul-

muş kurumlardır.

Notlarım

5. Önyargı,birkişiyadaolaya ilişkinye-terlibirbilgiedinmeden,önceden,peşinbirkararavarmışolmadurumudur.Top-lumdabirlikteyaşamak için farklılıklarasaygıduyulmalıveönyargılardanuzakolunmalıdır.

Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisinde ön yargıdan söz edilebilir?

A) Toplumfarklıetnikyapılardanoluşabi-lir.

B) Her insaninandığıdiningereğiniya-pabilir.

C) Ortaokuldabaşarısızolanöğrenciha-yattabaşarılıolamaz.

D) Çocuklarilgiveisteklerinegöreeğitimalmalıdır.

6. Ülkemizdeolduğugibidünyanındeğişikülkelerindedezamanzamandoğalafet-lermeydanagelmektevebuafetleryıkıcısonuçlardoğurmaktadır.

Ülkemizde ve dünyada meydana gelen afetlerde diğer ülkelere de yardım elini uzatan kuruluşlar arasında aşağıdaki-lerden hangisi gösterilemez?

A) B)

C) D)

7. Aşağıda verilen kişilerden hangisinin yaptığı davranış vatandaşlık sorumlu-lukları açısından yanlış bir davranış-tır?

Bilgisayaralırkengarantibelgesinide

aldım.

Aldığımkazakyırtıkçıkıncamağaza

sahibiylekavgaettim.

Markettenaldığımsütünsonkullanmatarihigeçtiğiiçin

marketeiadeettim.

Aldığımbardaklarkırıkçıkıncayenisiyle

değiştirdim.

A)

B)

C)

D)

8.

DAVRANIŞ

HA

K

SORU

MLU

LUK

ÇalışanınemeğikarşılığındamaaşalmasıGelirimizoranındavergivermekHerkesineğitimveöğretimfaaliyetlerindenyararlanabilmesi

Verilen tabloda doğru eşleştirme aşa-ğıdaki seçenkelerden hangisidir?

A) XXX

B) XX

X

C) XX

X

D) XX

X

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

15


Kültür bütünleştiricidir:

Kültürü oluşturan bütün öge-

ler, uyumlu ve bütünleşmiş

bir sistemi oluşturma özelli-

ği taşır. Kültürel bütünleşme

sağlanmadıkça toplumda sos-

yo-kültürel ve ekonomik alan-

larda önemli uçurumlar oluşur,

insanlar arasında anlaşmazlık-

lar ve çatışmalar meydana ge-

lebilir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-4

1. Elif yıllar önce ilkokulda öğrenciyken,meslekleriöğrenmekiçin,sınıfçaöğret-menleriylebirliktedeğişikkurumlaraçe-şitliziyaretlerdebulunmuşlardır.Bugünise yıllar önceöğretmenleriyle gittiklerihastanede çocukdoktoruolarakgörevyapıyor.ArtıkElif,ilkokuldangelenöğren-cileremesleklerikendisianlatıyor.

Elif’in hayatındaki bu değişim dikkate alınarak aşağıdakilerden hangisi söy-lenirse doğru olmaz?

A) AilesinindeğiştiğiB) SorumluluklarınındeğiştiğiC) SosyalhayattakirolünündeğiştiğiD) İçindebulunduğugrubundeğiştiği

2. İnsanlarınbirbirleriylekonuşarakanlaş-ması, sevinç ve kederlerini paylaşma-sıtoplumsalbirlikteliğiarttırır.Budurummilletinbirlikvebütünlüğünüsağlayanengüçlübağdır.

Verilen durumu sağlayan toplumun ortak özelliği aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) MilliegemenlikB) DilbirliğiC) NüfusmiktarıD) Ekonomikbağımsızlık

3. Din, dil, kültür ve tarih birliği ile aynı örf ve adetleri, aynı duygu ve düşün-celeri paylaşan topluluklara verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kalabalık B) KümeC) Millet D) Grup

4. Hiçbirmillet,

milletimizdençokyabancıunsunlarıninanışveadetlerinesaygıgöstermemiştir.Hattadenilebilirki

diğerdinsahiplerinindininevemilletine

saygılıolantekmilletbizimmilletimizdir.

Atatürk’ün sözlerinden yararlanarak Türk milleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisine varılmaz?

A) AnlayışlıbirtoplumolduğuB) Farklıinançlarasahipkişilerikabulet-

tiğiC) Ön yargılarının olmayıp, farklılıklara

saygıgösterdiğiD) Yabancıadetlerikendikültürüneben-

zetmekistediği

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

16


Yardımlaşma:

Bilgi ve yeteneğimiz olmayan konularda yardım alıp, kendi bilgi ve yeteneğimizi de başka-larıyla paylaşmaktır.

Yardımlaşma toplumda insan-lar arasında bağları kuvvetlen-dirmektedir.

Ülkemizde yardımlaşma ve da-yanışma alanında birçok sivil toplum örgütü bulunmaktadır. Bu teşkilatlar ülke ve dünya çapında insani faaliyetler ger-çekleştirmektedir. Eğitimden sağlığa, güvenlikten çevreye kadar kamuyu ilgilendiren her alanda kamu yararına çalışma-lar yapmaktadırlar.

Ülkemizdeki çok sayıda yar-dımlaşma ve dayanışma ku-rumları ve dernekleri vardır.

Kızılay, Yeşilay, AKUT, LÖSEV, Türk Böbrek Vakfı, ÇEVKO, ÇE-KÜL, TEMA, İHH İnsani Yardım Vakfı, Türkiye Deprem Vakfı, Türkiye Sokak Çocukları Vakfı, Cansuyu Derneği, Türk Eğitim Vakfı, Milli Eğitim Vakfı, Anne Çocuk Eğitim Vakfı vb.

Notlarım

5. Çocuklarınkalıplaşmıştutumkazanmala-rınanedenolanbiretmendekitleiletişimaraçlarıdır.Bazıtelevizyonprogramların-da,filmlerde,bellihalklarınyadatoplum-larınsürekli tembel,şiddet taraflarıgibigösterilmesi çocukların bu toplumlarakarşıolumsuztutumgeliştirmelerinene-denolur.

Verilen bilgiden yararlanarak aşağıda-ki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir?

A) Çeşitliyayınlarınönyargılaranedenolduğu

B) KitleiletişimaraçlarınınzararlıolduğuC) Önyargılarınsadecetelevizyonyayın-

larıileoluştuğuD) Çocukların televizyon yayınlarından

olumluetkilendiği

6. Biliyormusun?Organlarımıbağışlamaya

kararverdim.

Nasılbukadarkararlıolabiliyorsun?Bendedüşünüyorumamaemindeğilim.

Bircan

Beneminim.Çünkühayatkurtaracağım.Sendehiçdüşünmeden

kararver.Bircan

Mert

Buna göre, Bircan’ın düşüncelerinin yaygınlaştığı bir toplumda aşağıdaki-lerden hangisinin görülmesi beklene-mez?

A) ManeviduygularıngüçlenmesiB) İnsanyaşamınadeğerverenbiranla-

yışınhakimolmasıC) DayanışmaveyardımlaşmanınartmasıD) Kibirlidavranışlarınönemkazanması

7. 7Haziran2015 tarihindeyapılangenelseçimlerde;• Kürşatoykullanmıştır.• Sinemiseoykullanmamışvecezaöde-mekdurumundakalmıştır.

Verilen bilgiye göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Sinemseçmeveseçilmehakkınıkul-lanmıştır.

B) Kürşatsorumluluğunuyerinegetirmiş-tir.

C) Sinemsorumluluğunuyerinegetirme-diğiiçincezaödemiştir.

D) Kürşatduyarlıbirvatandaşolduğunugöstermiştir.

8. Geçenhaftabukazağınbirbedenküçüğünü

mağazanızdanalmıştımdeğiştirmemmümkünmü?

Tabiefendim________?________

görebilirmiyim?

Satıcının konuşmasında boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılma-lıdır?

A) VergilevhanızıB) SatışfişiniC) NüfuscüzdanınızıD) Garantibelgenizi

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

17


Gelenek – Görenek:

Yazılı olmayan bu kanunlar,

toplumun yaşayışı üzerinde et-

kilidir. İnsanların davranışları-

nı düzenler. Her toplum kendi

gelenek-göreneklerine göre

bir yaşam tarzı oluşturur. Bu

da kültürün bir parçası olur.

Bu açıdan bakıldığında kültü-

rün ulusal bir kimlik taşıdığı

söylenebilir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-5

1. Kadınınanneliğievdışındaki işiylebir-likteyürütmesi toplum tarafındankabuledilmiştir.Budurumgeçmiştengelenge-lenekselbabalıkmodeliyerinegününde-ğerlerindenkaynaklananbirbabalıkrolüoluşturmuştur.Yenioluşanbabarolü,ge-lenekselbabarolüyleannerolününbirka-rışımıdır.Yenibabalareskiyeoranlaevişlerineveçocukbakımınadahaçokza-manharcamaktadır.

Metinde verilenlerden yararlanarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ula-şılmaz?

A) Kadınlarınanneliktendahaönemligö-revlerininolduğu

B) Gününşartlarınınkişilerin rollerindedeğişikliğesebepolduğu

C) Günündeğerlerininkişininrolleriniet-kilediği

D) Günümüzde babaların çocuklarladahaçokvakitgeçirdiği

2. Kişilerintoplumdabulunduklarırollerza-man içinde değişebilir. Bu değişim ilebirlikteöncekirolünbazıözellikleriyenirolünükolaylaştırır.

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklama-yı tamamlayıcı bir örnek olarak göste-rilebilir?

A) Tesisatçıustanınmarketteçalışmayabaşlaması.

B) Emekliliğe ayrılan öğretmenin kitapyazması

C) Futbolavedaedensporcununkuaförolması

D) İşyerikapananmakinemühendisininçiftçilikyapması

3. İnsanlar topluluk hâlinde bir aradayaşarlar. Topluluk oluşturma, kala-balıktan farklı olarak, belli duyguvedüşüncelerlebirarayagelmeih-tiyacından kaynaklanır. Topluluklargelenek ve göreneklerden, örf veâdetlerden,dinî inanışlardan, tarihîgeçmiştenbeslenereknesildennesi-ledevamedenbirsüreçtemilletolmaerdemineerişirler.

Gazete Köşe Yazarı

Verilen gazete köşe yazısında aşağı-dakilerden hangisine değinilmemiş-tir?

A) MilletintemellerininnasıloluştuğunaB) Toplulukilekalabalıkarasındakifark-

laraC) MilletioluşturandeğerlereD) Topluluktageçerliolangeleneklere

4. • İnsanlararasındagrup-laşmalarolur.

• Toplumda birlik, bera-berlikbozulurvesevgi,saygıortamıoluşamaz.

• İnsanların farklılıklarınızenginlikolarakgörme-mektopluluğunparça-lanmasınayolaçar.

Öğrenci aşağıdaki hangi soruya kar-şılık olarak bu cevapları doğru olarak vermiştir?

A) Toplumda insanlarınbiraradayaşa-malarınıetkileyenunsurlarnelerdir?

B) Toplumdainsanlararasındagruplaş-malarnedenoluşur?

C) İnsanlararasındabireyselfarklılıklarasaygıduyulmamasıhâlindebudurum-dantoplumnasıletkilenir?

D) Toplumuoluşturaninsanlarınbireyselfarklılıklarınelerdir?

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

18


İNSAN HAKLARI

Her insan, insan olduğu için doğuştan bazı haklara sahiptir. Anayasamızın 12. maddesinde; “Herkes, kişiliğine bağlı, doku-nulmaz, devredilmez, vazgeçil-mez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.” denilmiştir.

Bu hakların bazıları şunlardır;

Yaşama hakkı,

Eğitim hakkı,

Çalışma hakkı,

Mülkiyet hakkı,

Konut edinme hakkı,

Hak arama hürriyeti,

Din ve vicdan hürriyeti,

Bilim ve sanat hürriyeti,

Kişi hürriyeti ve güvenliği

Düşünce ve kanaat hürriyeti

Yerleşme ve seyahat hürriyeti,

Notlarım

5. Ülkemizdeinsanlar,toplumsalbirlikteliğinoluşmasıamacıyla,sosyalyardımlaşmavedayanışmayıdestekleyiciçeşitlifaali-yetlerekatılırlar.

Aşağıdakilerden hangisi bu amaca yö-nelik yapılan kampanyalardan birine örnek olarak gösterilemez?

A) Okumayazmabilmeyenvatandaşlarayönelikkursaçılması

B) Suriyeliçocuklaraçeşitlikıyafetlerve-rilmesi

C) Depremzedeleriçinbattaniyetoplan-ması

D) Kütüphanesiolmayanokullariçinkitaptoplanması

6. İnsanlarınyaptığıkanveorganbağışlarınınyararlarınelerdir?

....................?....................

Onur

Esin

Onur, Esin’in sorusunu aşağıdakilerin hangisi ile cevaplarsa doğru bilgi ver-miş olur?

A) Ülkedesağlıksorunlarısonaerer.B) Ekonomiksorunlarortadankalkar.C) Kültürelgelişmelerhızkazanır.D) Toplumsalbirlikvedayanışmaartar.

7. İnsanlargünlükhayatlarındakisorunlarıçözmeyeçalışır.

Aşağıdakilerden hangisi örnek olabi-lecek bir sorun çözme yöntemi değil-dir?

A) Sorunlarımızı çözerkenbaşkalarınınhaklarınıihlâletmemek.

B) Haklarımızıdiğerinsanlarınhakların-danöncelikligörmek.

C) Haklarımızçiğnendiğindeilgilikurum-larabaşvurmak.

D) Sorunlarımızıdiyalogyoluylaçözmek.

8. I IIEğitimHakkı SağlıkHakkı

III IVYaşamaHakkı ÇalışmaHakkı

Verilen görseldeki kaç numaralı kutu-yu seçersek en temel hakkımızı seç-miş oluruz?

A) I B) II C) III D) IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

19


• Kültür, nesilden nesile aktarılır:

Kültür kuşaktan kuşağa aktarı-

lan bir sosyal mirastır. Varlığı-

nı ve canlılığını ancak bu yolla

sürdürebilir. Aktarma vasıtaları

ise eğitim-öğretim, gelenekler,

din, dil, sanat, edebiyat, folklor

gibi, çeşitli kültür taşıyıcı öge

ve eserlerdir.

• Kültür, evrensel niteliklere sahiptir:

Tüm ulusların ortak değer ola-

rak yaşattığı ve önemsediği

davranış ve anlayışlar evrensel

kültürü oluşturur. Örneğin tra-

fik kuralları her ülkede aynıdır.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-6

1. Eskidenbabalar,parakazanarakevinge-çiminisağlar,çocuğunadisiplinuygularvenadirendeçocuğuylaoyunoynardı.Günümüzdeisebirçokfaktörbabarolü-nündeğişiminesebepolmuştur.Böylecebabalarev işlerindeeşlerineyardımet-mekte,çocuklarıyladahafazlavakitge-çirmektedirler.

Aşağıdakilerden hangisinin bu faktör-lerden biri olduğu söylenemez?

A) ÇalışanannesayısınınartmasıB) Gelenekselaileyapısınınçekirdekai-

leyedönüşmesiC) KadınıntamgündışarıdaçalışmasıD) Gelişenteknolojininçalışmahayatını

kolaylaştırması

2. Ülkemizdeeskidenkalmış,kuşaktanku-şağaaktarılan,yaptırımgücüolankültürelalışkanlıkvedeğerlerimizvardır.Gelenekolarakadlandırılanbudeğerlerimizkültü-rümüzünbirparçasıolupbiraradayaşa-mamızdadaönemlirolüvardır.

Aşağıdakilerden hangisini değerlerin-den biri olarak sayamayız?

A) DüğüntörenleriB) YılbaşıkutlamalarıC) DinîvemillîbayramkutlamalarıD) Askereuğurlamaları

3. Dil,devletveülkebütünlüğününayrılmazbirparçasıveunsurudur.Ortakbirdilikonuşmayan,birbirinianlamayanve

dolayısıylasağlıklıiletişimkuramayaninsanlardan

oluşanbirtoplumvemilletolamaz.

Yukarıdaki öğrencinin sözlerinden ya-rarlanarak dil ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) İnsanlararasındaetkileşimisağladığıB) MillîkültürünparçasıolduğuC) ToplumsalayrışmayanedenolduğuD) Milletbilincinioluşturduğu

4. Farklıözellikleresahipgruplarınbirara-dasorunsuzyaşamalarınıengelleyenenönemlietkenlerdenbiriönyargılarveay-rımcılıktır. İnsanlar ırk,din,etnikköken,cinsiyet,dışgörünüşvb.özellikleregörekişileri gruplara ayırırlar. Çocuklar dakendilerinebenzemeyenisevmemeyivehattanefretetmeyiçoğunluklaebeveyn-lerinden, diğer yetişkinlerden ve akrangruplarındanöğrenirler.

Verilen bilgilerden yararlanarak ön yargı ile ilgili;

I.insanlararasındaki ilişkileriolumsuzetkilediği,

II.toplumunzenginliğiiçingerekliolduğu,III.oluşmasında farklıetkenlerin roloy-

nadığı gibi sonuçlardan hangisine ulaşılır?

A) YalnızII B) IveIIC) IIveIII D) IveIII

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

20


ÇOCUK OLARAK

HAKLARIMIZ

Birleşmiş Milletler Genel Ku-

rulu tarafından 20 Kasım 1989

tarihinde kabul edilen Çocuk

Haklarına Dair Sözleşme, Tür-

kiye Cumhuriyeti tarafından

14 Eylül 1990 tarihinde ka-

bul edildi. Bu sözleşmeyle ço-

cukların hakları sözleşmeye

imza atan tüm devletler tara-

fından resmen kabul edildi ve

bu devletler bu hakları sağla-

ma yükümlülüğü altına girdiler.

Sözleşmeye taraf olan devletler

kendi yükümlülüklerindeki 18

yaşın altında bulunan çocukla-

ra sözleşmede yazılı olan bütün

hakları tanımakla yükümlüdür.

Her insan 18 yaşına kadar ço-

cuk sayılır.

Notlarım

5. İnsanhemkendinikendisiylehemdebaşkalarıylabirlikte tanımlar. İnsanaidiyetduyanvebağlananbirvarlık-tır.Ailemize,akrabalarımıza,sosyalgrubumuza,okulumuzahemaidiyetduyarızhemdeonlarladuygusalola-rakbağlanırız.Aidiyetduymak,onlar-lakaderbirliğiyapmaktır.Kendimizionlarınbirparçasıolarakgörmektir.Böyleceonlarınacısıbizimdeacımızhâlinegelir.

Gazete Köşesi

Gazete köşesinde verilen bu yazıdan yararlanarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılmaz?

A) Birliktehareketeedilenkişilerilekaderbirliğiyapıldığı.

B) Kişilerinönyargılarının insanlarara-sındakiilişkilerietkilediği.

C) İnsanıntekbaşınaolamayacağı.D) Birlikteolmakiçinkişisel farklılıkların

önemliolmadığı.

6. Çeşitlihastalıklarvekazalarsonucundainsanların çeşitli doku ve organları za-rargörebilir.Budokuveorganlarınyeri-neyenilerininnakledilmesigerekir.Bunadokuveorgannaklidenir.Herinsanbirgünkendibaşınadagelebileceğinidüşü-nerekdokuveorganbağışıkonusundadahaduyarlıolmalıdır.

Buna göre, doku ve organ bağışının toplumda;

I.toplumsal dayanışma ve yardımlaş-manıngüçlenmesine

II.insansağlığınıntehlikeyedüşmesineIII.toplumsalduyarlılığınazalmasına

durumlarından hangilerine ortam ha-zırladığı söylenebilir?

A) YalnızI B) YalnızIIC) IveII D) IIveIII

7. Haklarımız

• Eğitim hakkı• Sağlık hakkı

?....................

• Vergi vermek• Kanunlara uymak

Sorumluluklarımız

Şemadavatandaşlaraaithemhakhemdesorumlulukolarakkabuledilenözellikyazılacaktır.

Buna göre verilen şemada “?” gösteri-len yere aşağıdakilerden hangisi yazıl-malıdır?

A) Oykullanmak B)DilekçevermekC) Çalışmak D)Seyahatetmek

8. Ofislerineyenialdıklarıfotokopimakine-lerininbozulduğunugören;Burçin,Mu-hammed, Nurgül ve Mert bu sorununçözümüiçinfarklıfikirlerilerisürmüşlerdir.

Tüketici derneklerinebaşvuralım.

Garanti süresi içindefotokopi makinesini iade edelim.

Şikayet dilekçesi yazalım.

Başka bir mağazadanyeni bir fotokopi makinesialalım.

Burçin

Nurgül

Mert

Muhammed

Fikrini söyleyen kişilerden hangisinin söylediği, karşılaştığı sorunu hakları doğrultusunda çözen bir kişinin dav-ranışına örnek olarak gösterilemez?

A) Burçin B) NurgülC) Muhammed D) Mert

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

21


Roller Kişilere Sorumluluk Yükler

Toplumda roller kişilere bazı

hak ve yetkiler vermesinin yanı

sıra bazı sorumluluk ve yü-

kümlülükleri de getirir. Sosyal

hayat içinde yaşayan herkes,

kendi sosyal rolünün veya rol-

lerinin gereğini yapmak zorun-

dadır; çünkü toplumdaki çeşitli

kurum ve kişiler, bu arada top-

lumun kendi günlük işleyişi

kişilerin kendilerinden bekle-

nen rolleri yapıp yapamadığı-

nı kontrol etmektedir. Sosyal

sistem içinde başarılı olma

ve yükselmenin yolu, kişilerin

kendilerine düşen rolleri iyi

yapmasıdır.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-7

1.

Doğum

Öğrenci

Evlendi

Anneold

u

İşebaşladı

1990 2015 2017 201819962014

AysunHanım’ınhayatındakiönemliolay-larıntarihleriverilmiştir.

Verilen şekilden yararlanarak Aysun Hanım ile ilgili;

I.sosyalrolünündeğiştiği,II.içindebulunduğugrubundeğiştiği,III.değişimlerinkişininyaşıileilgiliolduğu

gibi sonuçlardan hangisine ulaşılabi-lir?

A) IveII B) IIveIIIC) I,IIveIII D) YalnızI

2. İnsanlarbulunduklarıgruplardakistatüle-rinegörefarklırolleribenimser.ÖrneğinFatmaHanımevdeanne,işyerindemü-dür,birdernektedeüyeolabilir.FatmaHanım’ınbulunduğuyeregörehepsiningerektirdiğirollerdefarklıdır.

Fatma Hanım örneğinden yararlanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varı-labilir?

A) Kişilerinsahipolduğusosyalrollerde-ğişmez.

B) Bulundukları gruba göre insanlarınsosyalrollerideğişir.

C) Toplumdasınırlısayıdakişininsosyalrolüvardır.

D) Hızladeğişentoplumarağmensosyalrollersabitkalır.

3. Toplumdakifarklıanlayışlarıvebölgeselkültürleribirleştiren,herkesinortakpay-dasını oluşturan temel değerler vardır.Budeğerlerotoplumunenkıymetlivarlı-ğıoluptoplumsalbirlikteliğinoluşmasın-daönemliyerivardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu birlikteli-ği sağlayan değerler arasında sayıla-maz?

A) VatansevgisiB) EkonomikgelirC) DinbirliğiD) Tarihbirliği

4. Bilimsel çalışmalar, bazı ay-rımcı tutum ve davranışların toplumsal süreçlere bağlı olarak ortaya çıktığını gös-termiştir. İnsanlar arasında farklı kriterlere göre yapılan ayrımcılığın belirli toplumsal koşullara göre arttığı ya da azaldığı tespit edilmiştir.

Yukarıdasosyalbilimciolanbirsosyolo-ğun,yaptığıaraştırmasonucundaulaştığıgörüşleriverilmiştir.

Yalnız verilen bu görüşlerden yararla-narak aşağıdakilerden hangisine ula-şılabilir?

A) İnsanlarınçeşitliözelliklerinegöretop-lumlardaayrımcılıkyapıldığı

B) İnsanlararasındayapılanayrımcılığınkanunenyasakolduğu

C) Dil,din,mezhepgibiözelliklerinayrım-cılıkkriterleriolduğu

D) Ayrımcılığın toplumsal uyuma zararverdiği

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

22


Topluluk Hâlinde Yaşamanın

Getirdiği Sorumluluklar

İnsanlar, yalnız yaşamanın

getirdiği zorluklar nedeniyle,

topluluk hâlinde bir arada ya-

şamayı tercih etmişlerdir. İn-

san, bazı temel ihtiyaçlarını

tek başına karşılayamaz. Bu

yüzden belirli bir topluluk için-

de yaşamaya devam eder. Her

insanın, toplu hâlde yaşamanın

gereği olarak, toplum içerisin-

de bazı görev ve sorumlulukla-

rı vardır. Sosyal yardımlaşma

ve dayanışma ortamında bu

görev ve sorumluluklar yerine

getirilmezse, o toplum sağlık-

lı bir toplum değildir ve birçok

sorunu da beraberinde getirir.

Notlarım

5. Günümüzdeulaşımveiletişimaraçlarınıngelişmesiylebirlikte,Dünyagiderekçeşitlikültürlerin,ırkveetnikkökendeninsanla-rın,farklıdillerkonuşarakbiraradayaşa-dığıbirtoplumhâlinegelmiştir.Budurumfarklıözellikleresahipinsanvegruplarınbirarada,uyumiçindeyaşayabilmesiiçinbiruzlaşmakültürününyaratılmasınıvefarklılıklarasaygıgöstermeninöğrenilme-sindensonragerçekleşmiştir.

Verilen bilgilerden yararlanarak aşa-ğıdaki sonuçlardan hangisine ulaşıla-maz?

A) Teknolojikgelişmelerinbirlikteyaşa-mayıolumsuzetkilediği

B) Toplumu oluşturan kişilerin bireyselfarklılıkgösterdiği

C) Toplumdafarklıkültürlerdeninsanlarınbiraradaolduğu

D) Birlikteyaşamak için karşılıklı saygıduymayı

6. Uluslararasıspor,sanatvekültüreletkinlikler toplumlar arasındaetkileşimeyolaçmaz.Doğalafetler,ülkelerinişbirliğivedayanışmaiçindeolmalarınakatkısağlar.Kültürlerin birbirlerini tanıması,anlayışduygusunugüçlendirir.Dayanışma ve iş birliği ülkelerarasındakisorunlarınazalmasındaetkilideğildir.

Cümlelerdendoğruyargıbildirenlerinba-şına“D”,yanlışyargıbildirenlerinbaşına“Y”harfigetirilecektir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisin-de doğru bir eşleştirme yapılmıştır?

A) DYDY

B) DDYY

C) YDDY

D) YDYD

7. Kanunlarauygundavranır.

Başkalarınındahaklarınısavunur.

Haklarınınveözgürlüklerininsınırınıbilir.

Devletevediğerbireylerekarşısorumluluklarınıyerine

getirir.

Şemada verilen birey için aşağıdaki-lerden hangisi söylenemez?

A) Vatandaşlıkbilincinesahiptir.B) Toplumkurallarınauyar.C) Devletinebağlıdır.D) Sadecekendiözgürlüklerinidüşünür.

8. GAZETE

Ankara,Tunuscaddesinde2010yı-lındaparkettiğiaracınayazılancezatutanağınımahkemeyeverenvatan-daş,parketmeyasağınınolmaması-narağmencezaödediğinivebununhaksızkazançolduğunu ifadeede-rek,uzunsürenyargılamasürecin-densonraparasınıgerialmıştır.

Gazete Haberi

Gazete haberinde söz edilen vatan-daşın davranışı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sorununuvatandaşlıkbilinciiçerisindeçözmüştür.

B) Kanunlarçerçevesindedavranışgös-termiştir.

C) Başkalarının haklarını korumasındaörnekdavranışgöstermiştir.

D) Haklarınınihlaledilmesineimkânver-miştir.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

23


Toplumu birleştiren temel

değerler

Toplumdaki farklı anlayışları

ve bölgesel kültürleri birleşti-

ren, herkesin ortak paydasını

oluşturan değerlere temel de-

ğerler denir.

Asırlar boyunca aynı geçmişe

sahip oluşumuz, aynı inançları

paylaşmamız, aynı yurtta yaşa-

mamız, bizi birbirimize bağlar

ve aramızdaki farklılıkları unut-

turur.

Örneğin vatan, ülkü, bayrak,

bağımsızlık gibi değerler, bir

ülkede yaşayan bütün insan-

ları kuşatan temel değerlerdir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-8

1. Geçmiştesıralarında

öğrenciolarakoturduğumokulda,şimdimüdürüm.

Okul müdürünün bu söylediklerinden yararlanarak aşağıdakilerden hangisi-ne kesin olarak ulaşılır?

A) OkulunöğrencisayısınındeğiştiğineB) Müdürünzamaniçinderolünündeğiş-

tiğineC) MüdürünokulyakınındaoturduğunaD) Geçmişteöğrencilerinkullandığıeşya-

larınbugündekullanıldığına

2. Sosyal,kültürelvetarihibağlarıntoplum-salbirlikteliğinoluşmasındaönemlirolüvardır.

Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olarak gösterilebilir?

A) OkullarınaçılmasıylatrafiğinartmasıB) Maddidurumuzayıfolanlaraekono-

mikyardımyapılmasıC) Cumhuriyetbayramınınbütünyurtta

coşkuylakutlanmasıD) Gelenturistsayısınınhergeçengün

artması

3. Suriye’deçıkanveçoksayıdainsa-nın yaşamını kaybetmesine nedenolaniçsavaşıntemelnedeni,ülkedeetnik,dinvemezhepbirlikteliğininol-mamasıdır.

Gazete Haberi

Gazete haberinde verilen bilgiden ya-rarlanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılır?

A) Toplumsalfarklılığınülkegelişiminiön-lediğine

B) Birlikteyaşamakiçinfarklılıklarasaygıgösterilmediğine

C) Ekonomiksıkıntınınhalkarasındaka-rışıklığanedenolduğuna

D) Ülkederüşvetveyolsuzluğunyaygınolduğuna

4. Çanakkalesavaşı’ndaülkenindörtbirya-nındanfarklıkültürlerden,farklımezhep-lerden,farklıetnikyapılardanvatanseverinsanlar bir araya gelmiştir. Bu vatan-severlerinhepbirliktemücadeleederekşehitdüştükleri zaferTürkmilletininol-muştur.BubirliktelikledestanyazılmışveÇanakkale’ningeçilmezolduğutümdün-yayailanedilmiştir.

Yalnız verilen metinden yararlanarak Çanakkale Zaferi ile ilgili aşağıdaki so-nuçlardan hangisine ulaşılır?

A) Savaştaençoksivilhalkınşehitdüş-tüğüne

B) Farklı ülkelerin Türklere silah yardı-mındabulunduğuna

C) Vatansevgisinintoplumsalbirlikteliğisağladığına

D) Savaştaülkemizinaskerlerininsayıcaazolduğuna

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

24


İnsan Haklarına Saygı

İnsan hakları bütün insanların

sadece insan olmalarından do-

layı sahip oldukları haklardır.

Bu haklar doğuştan kazanıl-

mış haklar olup sonradan elde

edilmiş değillerdir.

İnsanların sahip oldukları haklar üç grupta toplanabilir:

• İnsanın insan olmasından do-layı sahip olduğu haklar. Ya-şamak, inanmak, özgürlük, eşitlik, güvenlik vb. haklar.

• Yaşadığı ülkenin vatandaşı olmakla sahip olduğu haklar. Beslenme, eğitim, sağlık, ça-lışma, seçme ve seçilme gibi haklar.

• Vatandaş ve devletin ortak sorumluluk ve ödevleri ara-sında yer alan haklardır. Çev-reyi koruma, barışı sağlama ve dayanışma bu tür haklar-dandır.

İnsanların insanca yaşayabil-mesi için bu haklara saygı du-yulup korunması gerekir.

5. Trafikkazasısonucubazıdokuveorgan-larızararauğrayanNecla,dokuveorganbağışlarısonucutekrareskisağlığınaka-vuşmuştur.

Bu bilgilere göre, doku ve organ bağı-şı ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) İnsanlararasımenfaatçatışmalarınıartırdığına

B) Yardımlaşmaduygularınıgüçlendirdi-ğine

C) Toplumsaldayanışmanıngereğioldu-ğuna

D) İnsanhayatıiçinönemliolduğuna

6. I II

IV

Eğitim

Vergi vermek

Askerlik

Oy kullanmak

III

Numaralandırılarak verilen görseller-deki durumlardan hangileri hem hak hem de sorumluluk olarak değerlen-dirilebilir?

A) IveIV B) IveIIIC) IIveIII D) I,IIveIV

7. Birülkedemeydanagelen;kasırga,sel,deprem,tsunamigibidoğalfelaketlerdensonradiğerülkelerfelaketinyaşandığıül-keye..........

Paragrafta boş bırakılan yer aşağıda-kilerden hangisiyle tamamlanamaz?

A) Yardımetmelidir.B) Vatandaşlarınıgöndermemelidir.C) Arama-kurtarmaekiplerigönderme-

lidir.D) Parayardımındabulunmalıdır.

8. Yasalolmayanyollardanhaklarınısavunaninsanlar,

başkalarınınhaklarınıihlaledebilmektedir.Budurumdaiseyeni

haksızlıklarayolaçabilirler.Hukukunüstünlüğü

ilkesininyerini,güçlününgüçsüzleriezdiğivehaksızlıklarayolaçtığı“kuvvetlerilkesi”alır.

Öğretmenin bahsettiği “hukukunüstün-lüğü” ilkesinin bozulmaması için fikirle-rini söyleyen öğrencilerden hangisinin ifadesi doğrudur?

Medyakuruluşlarınabaşvurulmalıdır.

Yasalsüreçlertakipedilmelidir.

Haksızlıkyapanıoturduğumuzyerden

dışlamalıyız.

Haksızlıkyapanazorkullanmalıyız.

A)

C)

B)

D)

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

Documents

BİREY VE TOPLUM - Muba Yayınları · 2019-10-12 · 8 BİREY VE TOPLUM ETKİNLİK – 2 Aşağıda boşluklara, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise “D”, yanlış ise “Y”