BOTANIKA

LEŚNA

Budowa

anatomiczna

łodyg

Czesław Hołdyński

BUDOWA ANATOMICZNA

ŁODYG

Budowa pierwotna i wtórna łodyg roślin

dwuliściennych: łodygi zielne

Budowa anatomiczna pierwotna łodyg roślin

jednoliściennych

FUNKCJE ŁODYG ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH

O BUDOWIE PIERWOTNEJ

1. PRZEWODZĄCA

- floem pierwotny → asymilaty (związki organiczne!)

- ksylem pierwotny → woda i sole mineralne

2. MECHANICZNA

- gł. kolenchyma, sklerenchyma, tkanki

przewodzące (zwłaszcza ksylem)

- obwodowo umieszczone

→ ODPORNOŚĆ NA ZŁAMANIE !

3. SPICHRZOWA

- miękisz spichrzowy, głównie w rdzeniu

4. ASYMILACYJNA = FOTOSYNTETYZUJĄCA

- gł. miękisz asymilacyjny kory pierwotnej

- kolenchyma

5. Odbiór bodźca grawitropicznego

- pochwa skrobiowa (= endoderma)

komórki inicjalne

tunika

korpus

zawiązek liścia

zawiązek pąka bocznego

obszar przyszłej łodygi

praskórka

pramiękisz

prakambium !

PROTOMERYSTEM

z centrum

spoczynkowym

STREFA

ORGANOGENETYCZNA

STREFA PRATKANEK

=

STREFA WYDŁUŻANIA

Schemat przekroju podłużnego merystemu

wierzchołkowego pędu rośliny okrytozalążkowej

!

!

!

!

SKÓRKA KORA PIERWOTNA WALEC OSIOWY:

PODSTAWOWE REJONY BUDOWY PIERWOTNEJ

TYPOWEJ ŁODYGI ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH

1. skórka 2. kora pierwotna

3. walec osiowy:

pierwotny promień łykodrzewny (promień rdzeniowy)

PERYCYKL (OKOLNICA)

wiązka przewodząca kolateralna otwarta

rdzeń

PODSTAWOWE REJONY BUDOWY PIERWOTNEJ ŁODYGI ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH - schemat

ENDODERMA

epiderma

kolenchyma chlorenchyma pochwa skrobiowa

miękisz

miękisz lub sklerenchyma (PERYCYKL)

floem pierwotny

kambium wiązkowe

ksylem pierwotny

miękisz

UKŁAD TKANEK W TYPOWEJ ŁODYDZE ROŚLIN DWULIŚCIENNYCH O BUDOWIE PIERWOTNEJ

(ENDODERMA)

Przekrój poprzeczny przez łodygę ziemniaka

skórka

kora pierwotna

endoderma

łyko zewnętrzne

kambium

drewno

łyko wewnętrzne

kolenchyma

kątowa

miękisz

BUDOWA PIERWOTNA ŁODYGI KOKORNAKU

BUDOWĘ WTÓRNĄ ŁODYG

KSZTAŁTUJĄ MERYSTEMY BOCZNE

1. KAMBIUM = MIAZGA ŁYKODRZEWNA = MIAZGA

2. FELLOGEN = MIAZGA KORKOTWÓRCZA

ŁODYGI

ZIELNE

ŁODYGI

ZDREWNIAŁE

floem pierwotny

ksylem pierwotny

KAMBIUM WIĄZKOWE - z prokambium

miękisz promienia łykodrzewnego

KAMBIUM WIĄZKOWE

z odróżnicowania miękiszu ↓ KAMBIUM MIĘDZYWIĄZKOWE

wiązka przewodząca

ROZWÓJ BUDOWY WTÓRNEJ

W ŁODYDZE - ROZWÓJ KAMBIUM

Od kiedy uznajemy że jest

przyrost wtórny łodygi ?

kambium międzywiązkowe

kambium wiązkowe

Pojawienie się kambium międzywiązkowego w łodydze zapoczątkowuje przyrost

wtórny.

Powstawanie i budowa kambium w łodydze kokornaku wielkolistnego

Aristolochia macrophylla. Schemat przekroju poprzecznego.

kambium wiązkowe

powstające

kambium

międzywiązkowe

KAMBIUM WIĄZKOWE

I ZAKŁADAJĄCE SIĘ MIĘDZYWIĄZKOWE

ROZWÓJ FELLOGENU W ŁODYDZE

- U ROŚLIN ZDREWNIAŁYCH

FELLOGEN powstaje blisko powierzchni

łodygi, z odróżnicowania się komórek:

● epidermy

FELLOGEN

● kolenchymy

● miękiszu

fellem i felloderma

● łyka wtórnego ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ponowne powstanie FELLOGENU głębiej w łodydze

↓

rozwój MARTWICY KORKOWEJ

PERYDERMA

= KORKOWICA

TYPY BUDOWY ŁODYG

Typ ARISTOLOCHIA

bardzo szerokie

pierwotne promienie

rdzeniowe

wąskie promienie

rdzeniowe

Typ RICINUS wąskie promienie

rdzeniowe

Typ TILIA

Typ ARISTOLOCHIA

bardzo szerokie

pierwotne promienie

rdzeniowe

TYPY BUDOWY ŁODYG

Kokornak wielkolistny

Aristolochia durior

SKÓRKA zwana epidermą

KORA PIERWOTNA, a w niej:

kolenchyma

miękisz asymilacyjny

pochwa skrobiowa (endoderma)

WALEC OSIOWY, a w nim:

OKOLNICA (PERYCYKL)

sklerenchyma

miękisz

WIĄZKA PRZEWODZĄCA typu KOLATERALNA OTWARTA

A - floem pierwotny

B - kambium wiązkowe

C - ksylem pierwotny

PROMIEŃ RDZENIOWY (PIERWOTNY PROMIEŃ ŁYKODRZEWNY) - miękisz

RDZEŃ - miękisz

Schemat przekroju poprzecznego łodygi kokornaku wielkolistnego

Aristolochia macrophylla. Łodyga zdrewniałego pnącza - LIANY.

Budowa ANATOMICZNA PIERWOTNA.

A B C

OKOLNICA (PERYCYKL)

sklerenchyma

miękisz

Szerokie średnice naczyń drewna wiosennego

Szerokie pasma miękiszu rozdzielają tkanki zdrewniałe

Przekrój poprzeczny łodygi liany – budowa wtórna

Kokornak wielkolistny

Budowa łodygi dyni (cechy pędu płożącego)

Typ RICINUS

wąskie promienie

rdzeniowe

TYPY BUDOWY ŁODYG

Fragment łodygi słonecznika

Budowa łodygi typu RICINUS

u słonecznika zwyczajnego

wąskie promienie

rdzeniowe TYP TILIA

TYPY BUDOWY ŁODYG

Budowa łodyg roślin jednoliściennych

konwalia

czworolist

tatarak

kokoryczka

BUDOWA ANATOMICZNA PIERWOTNA ŁODYG

ROŚLIN JEDNOLIŚCIENNYCH - SCHEMAT

miękisz zasadniczy lub spichrzowy

miękisz asymilacyjny

wiązka przewodząca KOLATERALNA ZAMKNIĘTA

floem pierwotny ksylem pierwotny

sklerenchyma epiderma

BRAK

WYRAŹNYCH:

1. KORY

PIERWOTNEJ

2. RDZENIA

3. PROMIENI

ŁYKO-

DRZEWNYCH

PAMIĘTAJ !

Łodyga kukurydzy – przekrój poprzeczny w międzywęźlu

BUDOWA ANATOMICZNA PIERWOTNA ŁODYG

ROŚLIN JEDNOLIŚCIENNYCH - SCHEMAT

miękisz zasadniczy lub spichrzowy

miękisz asymilacyjny

wiązka przewodząca KOLATERALNA ZAMKNIĘTA

floem pierwotny ksylem pierwotny

sklerenchyma epiderma

np. u pszenicy

PAMIĘTAJ !

Pszenica – przekrój poprzeczny przez łodygę (źdźbło)

KANAŁ

POWIETRZNY

wiązki przewodzące

kolateralne zamknięte

wiązka przewodząca

kukurydza – łodyga pełna pszenica – ŹDŹBŁO

FRAGMENTY PRZEKROJU POPRZECZNEGO ŁODYG TRAW W MIĘDZYWĘŹLU

kanał powietrzny

Dracena właściwa

Nietypowy przyrost wtórny łodyg roślin jednoliściennych

Aloe arborescens Aloes drzewiasty

Yukka

Nietypowy przyrost wtórny u jednoliściennych

Dracena draco

KORZEŃ ŁODYGA

Dziękuję