BELGIE-BELGIQUEP.B.

2099 Antwerpen XBC 10770

Jaargang 1: oktober - november - december 2007 • 3-Maandelijks tijdschrift • P608022 • Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X

INFO

RMAT

IEBL

AD A

NTW

ERPS

E BO

SGRO

EPEN

PROV INC IEANTWERPEN

Afzender:Antwerpse bosgroepen

p/a Turnhoutsebaan 232 • 2100 Deurne

Pagina 2Voorwoord

Pagina 4-6Dood hout

Pagina 7Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)

Pagina 8-20Bosgroepnieuws

Pagina 21Erkenningsregeling

Pagina 22Cursussen

Pagina 23Wandelingen

4

2

Meer dan 10 jaar geleden sloegen het Provincie-bestuur Antwerpen en de Vlaamse overheid de handen in elkaar voor een bijzonder project. De Kempense Heuvelrug werd omgedoopt tot open laboratorium voor een nieuwe vorm van participatief bosbeheer. Eigenaars en overheid werkten samen aan ‘beter bos’. Het was pionierswerk met veel open vragen en mogelijke valkuilen. Maar er was tegelijk ook het pertinente geloof in de kracht van dit experiment: samenwerking! Samenwerking waarbij zowel overheid, burger als boseigenaar winnen.

In 2001 werd ons bosverplegingsproject omgevormd tot de eerste bosgroep. Ons succesvol experiment bood inspiratie aan de Vlaamse overheid die uiteindelijk besliste om over haar hele grondgebied bosgroepen op te richten. Vandaag zijn niet minder dan 18 bosgroepen actief in Vlaanderen.

Dit verhaal toont duidelijk de kracht die schuilt in een samenwerking waarbij de overheid investeert in het kapitaal dat verborgen zit in onze maatschappij. Het kapitaal in burgers die bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen. Het kapitaal in een landschap dat kan groeien.Het kapitaal in verenigingen van mensen die samen iets willen bereiken.

Sinds de opstart van de jongste bosgroep Antwerpen Zuid, vorig jaar, kan elke boseigenaar, overal in onze provincie, terecht bij één van onze vijf bosgroepen. Vandaag houdt u de Bosgazet in handen. Met dit nieuwe tijdschrift trachten de Antwerpse bosgroepen hun 6.000 abonnees meer kwaliteit te bieden. Door gezamenlijk verslagen, acties en activiteiten voor te stellen, bent u ruimer en beter geïnformeerd.

Met deze Bosgazet zetten de bosgroepen weer een stap vooruit. Als provinciebestuur zullen we zowel bosgroepen als eigenaars in de toekomst verder begeleiden en ondersteunen bij het realiseren van de doelstelling waar het allemaal mee begon: samenwerken aan beter bos!

2

Jos Geuens, Gedeputeerde voor milieu en natuurbehoud - Provincie Antwerpen

Even voorstellenW

OORD

VOO

RAF

2

WOO

RD V

OORA

F Beste boseigenaars en bosliefhebbers,

Jullie hebben intussen de vierde editie van de Bosgazet in handen.

Een nieuw concept sinds het begin van 2007 om alle boseigenaars van de hele provincie Antwerpen gezamenlijk aan te spreken via dit tijdschriftje. U blijft dan geboeid door naast de algemene Bosinfo ook eigen Bosgroepnieuws te kunnen lezen. Meer en meer willen we dat ook u, als boseigenaar hier aan het woord komt om mee uw realisaties in samenwerking met de bosgroep te kunnen waarderen.

Wat komt er in deze editie allemaal aan bod?

U wordt ondergedompeld in de mogelijkheden van dood hout in het bos. Voor velen onder jullie inmiddels een gekend begrip, anderen zullen er zeker wat van opsteken. Verder stelt het Agentschap voor Natuur en Bos zich aan u voor.

Natuurlijk ontbreken ook de wandelingen en cursussen niet. Grijp de kans om geleid te worden doorheen de Antwerpse bossen.

U kan uw eigen bosgroep ook volgen door te bladeren doorheen het Bosgroepnieuws.

Ik zou jullie beste leden, boseigenaars en bosliefhebbers willen bedanken voor uw inzet en samenwerking. Samen met de bosgroep moeten we de bosgroepdoelstellingen verder blijven realiseren. Duurzaam bosbeheer en bosbehoud moet niet alleen bij ons doordringen, maar evengoed bij elke bosbezoeker. Laat het een uitdaging zijn om op terrein naar duurzame oplossingen te zoeken samen met de bosgroep. Het is aan elk van ons om de toekomst van onze bossen te garanderen. Onze volgende generaties zullen ons hiervoor dankbaar zijn ....

Henry le Grelle

Voorzitter Bosgroep Antwerpen Noord vzw

2

Voorwoord

Voorzitter van Bosgroep Antwerpen Noord vzw, Henry le Grelle.

EVEN

VOO

RSTE

LLEN

Waarom bosgroepen? Vlaanderen telt ongeveer 146.000 hectaren bos en naar schatting is 70% van dit bosareaal in privé-eigendom. De Vlaamse overheid heeft er bewust voor gekozen om ook de privé-boseigenaars te betrekken in het beleid. De oprichting van de Vlaamse bosgroepen was een duidelijk signaal naar de boseigenaars toe om hen te stimuleren het beheer in eigen handen te nemen. Een kans om te grijpen…

Het bos in Vlaanderen is bovendien enorm ver-snipperd. Deze versnippering is niet enkel ruimtelijk, ook een enorme eigendoms-versnippering typeert de Vlaamse bossen. Zo zijn de meeste boseigendommen in Vlaanderen kleiner dan 1 ha! Het beheer van deze ‘minibosjes’ is voor de boseigenaars fi nancieel onrendabel met als gevolg dat het beheer van deze sterk versnipperde bos-percelen meestal achterwege is gebleven. Bovendien wordt de boseigenaar vaak geconfronteerd met problemen die hij niet altijd alleen kan oplossen, zoals bijvoorbeeld recreatieoverlast of sluikstorten. Wanneer verschillende eigenaars samen voor het bosbeheer zorgen, kan dit zonder de eigenaars op kosten te jagen. De belangrijkste taak van de bosgroepen is het stimuleren en coördineren van zo een samen-werking. In een bosgroep komen boseigenaars vrijwillig samen om het beheer van hun bossen te verbeteren. Elke boseigenaar is vrij om al dan niet gebruik te maken van onze diensten. Iedere eigenaar behoudt de volledige zeggenschap over het beheer van zijn eigendom.

Bosgroep is er voor u!

Wat kan de bosgroep voor u doen?

De belangrijkste taken van de bosgroep zijn informeren, sensibiliseren en organiseren. U kan de coördinator contacteren voor:

• gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, juridi-sche, fi nanciële en administratieve aspecten);

• informatie over hoe uw bos duur-zaam kan beheerd worden, wat uw wettelijke rechten en plichten zijn als bos-eigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waar u als boseigenaar aanspraak op kunt maken;

• organisatie van wandelingen, cursussen en excursies;

• hulp bij het aanduiden van dunningen;• hulp bij de bestrijding van Amerikaanse

Vogelkers en exoten door onze arbeidersploeg;• hulp bij het invullen van kapaanvragen,

subsidiedossiers en hulp bij het opstellen van beheerplannen;

• coördinatie van gezamenlijke boswerkzaamhe-den en houtverkopen voor meerdere eigenaars zodat goedkoper en effi ciënter werk geleverd kan worden.

Bent u ook graag op de hoogte van de tarieven voor beheerwerken die onze arbeidersploeg in de Antwerpse bossen uitvoert, neem dan contact op met uw bosgroep.

Bij dit alles maakt het niet uit of u bos-eigenaar/beheerder bent van een aantal are of veeleer ha. De bosgroep is er voor elke boseigenaar die meer wil weten over zijn bos.

3

Bosgroepen van de Provincie Antwerpen. Onze arbeidersploeg, administratieve medewerksters

en coördinatoren samen op stap!

Bosgroep samen op weg

BOSI

NFO De traditie om zelf zoveel mogelijk hout uit het bos te verwijderen is ontstaan uit noodzaak. Hout als brandstof of

als grondstof voor heel wat toepassingen was een normaal gegeven. In de vorige eeuw zien we een geleidelijke afname van de afhankelijkheid van hout. Toch blijven we het moeilijk hebben om iets wat ooit zo cruciaal is geweest, te zien wegrotten.

Als boseigenaar of beheerder zal je van omstaanders meer dan eens de vraag hebben gekregen wanneer het bos eindelijk eens wordt “opgekuist”. Het onderscheid tussen een bos en een tuin blijkt voor buitenstaanders op dat vlak niet altijd duidelijk.

Daarom gaan we in dit artikel dieper in op de evolutie en de voor-en nadelen van dood hout. Hoe kan je als bosbeheerder dood hout en duurzaam bosbeheer combineren?

De evolutie van een dode of stervende boom… Wanneer een boom aan het afsterven is, stopt de actieve verdediging tegen indringers. Die actieve verdediging was jarenlang voor een ge-zonde boom een evidentie.

Bij het wegvallen ervan, dringen eerst zwakteparasieten de boom binnen. Dit is bijna altijd het gevolg van een verwonding zoals blik-seminslag, takbreuk, maar ook exploitatieschade of beschadigde wortels door zwaar verkeer. Zwakteparasieten vallen dus bijna nooit gezonde levende bomen aan. Enkele voorbeelden van zwaktepara-sieten zijn Tondelzwam en Honingzwam. Zodra de boom helemaal afgestorven is (dat duurt soms tientallen jaren) eten verschillende keversoorten zoals bastkevers of prachtkevers maar ook andere ge-leedpotigen het voedzame weefsel (=fl oëem) net onder de schors weg. Dit zogenaamde fl oëem vergaat bijna altijd als eerste omdat hier het transport van suikerrijk sap plaatsvindt. De schors komt los te zitten en er komen openingen in. Hierlangs dringen allerlei schimmelsoorten en bacteriën in de buitenste lagen van het hout, het zachte spinthout. Deze schimmels maken het hout beter verteerbaar voor andere schimmels of dieren zoals keverlarven.

Grosso modo bestaan er 2 categorieën van schimmels: schimmels die enkel cellulose verteren en lignine over-laten, de zogenaamde bruinrotschimmels en schimmels die lignine verteren en de witte cellulose overlaten, de witrotschimmels. (Cellulose kent u allemaal: het vormt de basis voor papier!)

Sommige schimmels leven dan weer van andere schimmels, de zogenaamde secundaire schimmels. Een bekende vertegenwoordiger is het Elfenbankje.

Schimmels doen eigenlijk het voorbereidende werk voor andere soorten. Ze maken van een afvalproduct een waar-devolle grondstof. Dit blijkt ook in realiteit als je ziet dat vele schimmels op hun beurt worden opgegeten door aller-lei insecten en andere diertjes. Op den duur trekken deze diertjes weer belagers aan zoals roofkevers die het op hen gemunt hebben. Vervolgens komen allerlei vogels, zoals de alom bekende specht en kleine zoogdieren af op het dode hout om zich te goed te doen aan al dat gewriemel daarin. Spechtengaten in dood hout dienen vervolgens als schuilplaats of nestplaats voor een bont allegaartje van geleedpotigen, vogels zoals mezen of uilen, vleermuizen, marters, etc. Als het dode hout op de grond ligt en het is al bijna helemaal rot, dan biedt het een uitstekende schuil-

plaats voor pissebedden, salamanders, kleine zoogdieren, wormen, etc.

Uit dit alles kan u niet ontkennen dat dood hout een belangrijke rol speelt in de voedselkringloop en de vorming van humus. Ondanks het toch wel ‘oneetbare’ karakter van hout, zijn er een heleboel organismen die zich erin hebben gespecialiseerd. Naar schatting is zeker 20% van alle dieren in het bos rechtstreeks afhankelijk van dood hout als voedselbron (schimmels en bacteriën niet meegerekend). Wie dus wel wat beweging en leven wil in zijn

4

Gaan dood hout en duurzaam bosbeheer hand in hand?

Dood hout, ook een schouwspel van zwammen

Zwammen, een voorteken van dood hout

BOSI

NFO bos, kan dit bereiken door het dode hout gewoon in het bos te laten.

Doordat er nu nog te weinig natuurlijk dood hout is, worden tussen-oplossingen gezocht als zijnde het hangen van nestkastjes. Hierdoor hebben ze wel onderdak maar nog geen eten.

Dood hout in je bos fungeert dus niet alleen als voedselbron, even-eens als schuil-en groeiplaats. Dit laatste is het geval voor enorm veel soorten zeldzame mossen, varens en bloemplanten. Hoe dikker het dode hout en hoe verder het al verteerd is, hoe meer soorten er op voorkomen.

Dood hout in alle vormen en maten Uit voorgaande blijkt duidelijk dat dik dood hout heel wat meer troeven heeft dan dun. Het dunne hout is meestal al helemaal vergaan voordat al die dieren en planten de kans krijgen om het te gebruiken. Staand dood hout is ook interessanter dan liggend omdat het minder snel rot en interessant is voor spechten, uilen en vleermuizen om in te nesten.

Zou ik dood hout dan niet beter als brand-hout gebruiken?

Bij veel boseigenaars bestaat de refl ex: dood hout hoort niet in het bos maar in de kachel thuis. Maar dood hout dat al een tijdje in het bos ligt, wordt vochtig en is bijna altijd aangetast door allerlei schimmels. Bij verbranding van dit hout komen meer dioxines vrij dan vers afgezaagd brandhout dat u thuis een tweetal jaren onder afdak laat drogen.

Bovendien zorgt dood hout dat vergaat voor heel wat voedingsstoffen in het bos en voor een betere bodemstructuur.

Nog een belangrijke reden: het wegnemen van dood hout verbetert de kwaliteit van de andere bomen niet! Het maakt eigenlijk voor een levende boom niet uit of u zijn dooie buurman nu wegneemt of niet. De concurrentie voor licht, voedingsstoffen en water speelt zich immers enkel af tussen levende bomen onderling. Wie dus snel een mooi bos met waardevolle dikke bomen wil, steekt zijn tijd beter niet met het wegnemen van dooie bomen.

Veel interessanter is het om regelmatig eens te dunnen in de levende bomen en deze te gebruiken als brandhout en de natuurlijk afgestorven bomen in het bos te laten. U hoeft zich dus niet te vermoeien met elke dode tak uit uw bos te verwijderen. Bovendien is het ook gemakkelijker om levende (loof)bomen te klieven. Je hebt meer plaats nodig om het hout te laten drogen, maar daartegenover staat een hogere stookwaarde. Dood hout in uw bos la-ten, betekent niet dat er geen brandhout meer uit een bos komt. Bosbouwkundig verantwoorde dunningen in uit-en inheemse soorten brengt u verder dan het verzagen en af-voeren van kleine afgestorven en kwijnende bomen uit de onder- en nevenetage waarvoor de hoge tijdskost niet in verhouding staat tot de lage prijzen en kwaliteit van dit pulp- en brandhout. Het laten liggen van takhout, het op stam laten sterven van enkele zieke of verzwakte bomen of het laten liggen van enkele omgewaaide bomen, heeft eigenlijk dus weinig weerslag om mogelijk gemiste inkomsten. De kleine meeropbrengst uit meestal minder kwalitatief hout weegt niet op tegen het veel grotere ecologische effect dat er wordt bereikt. Streven naar kwaliteitshout van oudere en dus dikkere bomen is dan een beter economisch alternatief.

Verder is dood hout ook een interessante manier om ongewenste bezoekers uit uw bos te houden. Laat eens na een exploitatie enkele kruinen liggen langs al te drukke wandelwegen of gewoon dwars over ongewenste sluip-wegjes en het bos wordt veel minder platgelopen. Een nieuwe aanplant die u doet tussen stukken kophout van de oude bomen zal minder gemakkelijk door reeën opgevreten of kapot geveegd worden.

Soms is het onmogelijk om een boom in het bos te kappen zonder andere mooie bomen zwaar te beschadigen. Bijvoorbeeld: een Amerikaanse eik met bijzonder breed opengaande kruin staat temidden van inlandse eiken die we willen behouden. In zulke gevallen is het ook mogelijk om de ongewenste boom te ringen zodat hij staand

Gaan dood hout en duurzaam bosbeheer hand in hand?

5

Omgewaaide dode bomen hoeven niet te storen in het bosbeeld

Een voorbeeld van dood hout in Polen, in dit koele vochtige bosklimaat echt een

paradijs voor zeldzame mossen en zwammen

BOSI

NFO afsterft dan hem te vellen met veel schade (die ongetwij-

feld meer kost dan de gewonnen houtwaarde). De staande dode boom zal geleidelijk in elkaar storten zonder schade aan de overige bomen te veroorzaken. Hetzelfde geldt voor bomen op zompnatte gronden of oude bomen temid-den van verjongingsgroepen.

Om veiligheidsredenen dient u enkel dode bomen om te leggen in de buurt van woningen en wegen. In het midden van uw bos hoeft u dit overigens gevaarlijk werkje niet uit te voeren.

Een oud misverstand zegt dat dood hout negatieve effec-ten heeft op levende bomen van het bos, want er zouden

allerlei ziektes op voorkomen die de levende bomen aantasten. Insecten die economische schade aanrichten, het blijkt echter niet vaak voor te komen (op een paar uitzonderingen na). De echte plagen komen ook enkel voor op reeds zieke of verzwakte bomen. Bijna alle dood-hout-organismen kunnen geen levend hout aantasten.

Een uitzondering hierop is de Letterzetter, een klein schorskevertje, bij grote gelijkvormige bosbestanden van Fijnspar. Grote hoeveelheden dood naaldhout (meer bepaald de schors), fungeren dan als bron voor deze insec-ten. Deze plaag komt echter vooral voor in vrij monotone naaldhoutaanplantingen, bij loofhout zelden. En die grote monotone fi jnsparaanplantingen die treffen we niet in Vlaanderen aan. Hoe wordt dit vermeden? Opteer voor een gemengde aanplant met gevarieerde structuur dat leidt tot een ecologischer en stabieler bos.

Recreëren in een bos met dood hout?Het blijft een gevoelig aspect voor bosbezoekers, het dode hout dat er aanwezig is zonder enig schijnbaar doel. Met in het achterhoofd mogelijke verspilling van hout en het niet helemaal kunnen vatten dat stervende bomen onderdeel zijn van natuurlijke processen, wordt de bosbeheerder wel eens terecht gewezen dat dood hout en te weinig vakmanschap samengaan. U kent nu echter de ware toedracht van dood hout, dus blijft de uitdaging om dit ook aan alle bosbezoekers ter ore te brengen. De veiligheid moet bij het beheer van ook dood hout wel ten allen tijde gegarandeerd blijven. Dood hout geeft dan weer in speelbossen en als fraai schouwspel voor de recreanten een meerwaarde.

Het bosbeheer erop afstemmen...kan al met kleine beheermaatregelen. Na een velling het takhout laten liggen zonder te stapelen. Of waarom ook geen overscha-duwde stervende bomen gewoon laten staan? Ze betekenen geen concurrentie voor die sterkere groeiers (=toekomstbomen). Er wordt dan onmiddellijk gelegenheid gecreëerd om te schuilen en te groeien aan allerhande insecten, amfi bieën en vogels.

Met dank aan Jeroen Franssens, Bosgroep Dijle-Geteland vzwBron: ANB, Dood hout brengt leven in het bos, 2003.

6

Gaan dood hout en duurzaam bosbeheer hand in hand?

Dood hout in een Pools bosreservaat

Dood hout met zwammen

Goed om weten.

Bij een experiment in de Antwerpse Kempen bleek een stuk dennenhout van 0.7m³, 9135 insecten te herbergen. Dood hout wordt hierdoor een belangrijke voedselbron voor spechten, zangvogels, spitsmuizen, vleermuizen en roofi nsecten;

Bomen rotten met verschillende snelheden weg. De snelste zijn populieren, wilgen en beuken die na gemiddeld 25 jaar al weg zijn. De meeste andere boomsoorten vergaan binnen 50 tot 100 jaar. Grove dennen en elzen houden het meer dan 100 jaar uit. Maar de absolute kampioen is de eik met bijna 200 jaar.

Bomen met schors gaan langer mee dan ontschorste omdat de schors het water nog lange tijd afstoot. Liggende bomen in contact met de grond zijn ook sneller weg.

Gemiddeld verteert er in bosreservaten 1.6 m³ per ha per jaar.

Ook interessant: dode bomen houden gedurende enkele eeuwen CO2 vast dat anders in de atmosfeer zou komen. Met meer dode bomen remt u, ook kleinschalig, de opwarming van de aarde af!

BOSI

NFO

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)

7

Mogen wij ons even voorstellen?

Voor sommigen klinkt ‘Agentschap voor Natuur en Bos’ – of kortweg ANB - nog nieuw in de oren. Maar eigenlijk bestaan we al sinds 1 april 2006. We zijn ontstaan uit de fusie van twee voormalige afdelingen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap: de afdeling Natuur en de afdeling Bos & Groen. Twee huizen van vertrouwen uit het verleden die nu de handen in elkaar slaan om jou en de natuur nog beter te dienen.

Het Agentschap voor Natuur en Bos stelt zich tot doel om elke dag te werken aan meer en betere bossen, natuur en groen. We investeren daartoe in een hedendaags beleid en beheer van bossen, natuur en parken en ondersteunen partners die dezelfde doelen nastreven. Via onze inspanningen willen we duurzaam investeren in een toekomst voor jezelf en je kinderen. Een toekomst met groene, leefbare steden. Een toekomst met een gevarieerd platteland waar je de ruimte vindt om te ontspannen in talrijke bossen, natuurgebieden en parken.

Het agentschap wilt dit niet enkel doen voor jou, maar ook en vooral samen met jou. Ontdek het ANB als je partner om samen te werken aan meer en betere bossen, natuur en groen in Vlaanderen.

Het ANB verrassend dichtbij De overheid heeft soms de naam veraf te staan van de burger. Het voorbereiden en uitvoeren van beleid, klinkt voor velen als ‘ver van mijn bed’.

ANB maakt er echter een erezaak van om dichtbij en tussen de mensen te staan, om heel aanwezig te zijn in de maatschappij. Spreken we over natuur, bos en groen, dan spreken we immers over onze eigen leefomgeving. Daaraan werken belangt dan ook ieder van ons aan.

Misschien valt het niet altijd op, maar het Agentschap voor Natuur en Bos is vaak verrassend dichtbij. Meest tot de verbeelding sprekend daarbij zijn de bossen, natuurreservaten en parken die het ANB beheert. Stuk voor stuk unieke groene pareltjes waar wij je graag ontvangen.

Maar het ANB doet veel meer: plannen, bebossen, natuur inrichten, adviseren, subsidiëren, soorten beschermen, de reglementering rond jacht en visserij opvolgen, het organiseren van de Week van het Bos, de Dag van het Park, het Boompjesweekend, ...

ANB biedt je aan: 37 300 ha toegankelijk groenIn Vlaanderen worden 37 300 ha parken, bossen en natuurreservaten beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos. Om iedereen van de natuur en de rust te laten meegenieten zijn deze toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Je kunt er ongehinderd wandelen op de voorziene paden. In vele domeinen zijn ook specifi eke paden en trajecten gereserveerd voor fi etsers en ruiters.

Het enige wat wij van onze bezoekers vragen is dat zij respect tonen. Respect voor zowel het gebied zowel als voor de andere bezoekers. Enkel op die manier kunnen we garanderen dat onze bossen, natuurgebieden en parken ook op lange termijn een favoriete plek zijn voor jou.

Even binnen kijken om buiten meer te zienOp 17 plaatsen in Vlaanderen gaat het Agentschap voor Natuur en Bos nog een stukje verder. Op deze plekken zet het agentschap de deuren van zijn bezoekerscentra wijd open. Aan de hand van tentoonstellingen worden boeiende weetjes over het gebied en specifi eke thema’s in de kijker gezet. Deze informatie laat je nog meer van de natuur te genieten. In deze centra is er ook vaak een mogelijkheid om geleide wandelingen met ervaren gidsen aan te vragen.

De 17 bezoekerscentra zijn:

• Provincie Antwerpen: Boshuis Ravels (Ravels), De Vroente (Kalmthout), Het Broek (Willebroek), Park Vordenstein (Schoten), Wildertse Duintjes (Essen), Zoerselbos (Zoersel).• Provincie Limburg: Bosmuseum Pijnven (Hechtel-Eksel), De Watersnip (Beringen-Koersel).• Provincie Oost-Vlaanderen: Bastion VIII (Dendermonde).• Provincie Vlaams-Brabant: Bosmuseum Jan Van Ruusbroeck (Hoeilaart-Groenendaal), Bosmuseum Hallerbos (Halle), Museumtuin Gaasbeek, Rozentuin Coloma (Sint-Pieters-Leeuw), Webbekoms broek (Diest).• Provincie West-Vlaanderen: De Grote Zaagbek (Oudenburg), De Nachtegaal (De Panne), De Otter (Woumen).

Meer info vind je op www.natuurenbos.be.

Waar vind je ons?Agentschap voor Natuur en Bos Koning Albert II-laan 20 • 1000 Brussel • Tel. 02 553 81 02 Fax 02 553 81 05 • E-mail anb@vlaanderen.be • www.natuurenbos.be

De provinciale afdeling in uw buurt is:

ANB - Antwerpen Gebouw Anna Bijns • Lange Kievitstraat 111/113 bus 63 • 2018 Antwerpen • Tel. 03 224 62 62 Fax 03 224 60 90 • E-mail ant.anb@vlaanderen.be

Beste boseigenaars en sympathisanten,Mijn naam is Sara Soentjens en op 6 juni 2007 werd ik op de algemene vergadering verkozen als nieuw lid van de raad van bestuur van de bosgroep Kempense Heuvelrug.

Maar wie ben ik nu eigenlijk. Ik ben geboren op 9 juli 1982 in Herentals. Ik ben sinds jongsaf geïnteresseerd in de natuur. Toen ik nog in de lagere school zat gingen mijn vriendin en ik elke woensdag met onze twee honden spelen in het bos. We zwierven hele namiddagen rond en leerden zo elk paadje en elk verborgen plekje kennen. Ik ken het bos tussen de Watervoort en de Poederleeseweg dan ook van binnen en van buiten! Vanuit mijn in-teresse voor de natuur ging ik dan ook biologie (meer bepaald ecologie) studeren in Leuven. Eén van de meest onvergetelijke momenten, naast het studentenleven zelf natuurlijk, was het onderzoekswerk voor mijn thesis. Ik heb gedurende bijna twee maanden in Zimbabwe geleefd en gewerkt in een onderzoekscentrum van de plaatselijke universiteit. Dit was gelegen in een natuurpark en olifanten en nijlpaarden waren dan ook dagelijkse kost! Na het beëindigen van mijn studies Biologie heb ik nog een extra jaar Milieuwetenschap en –technologie gedaan om ook op de hoogte te zijn van de meer praktische en wettelijke aspecten van het milieubeleid. Met deze bagage ben ik dan op zoek gegaan naar een interessante job en die heb ik ook gevonden in een project bij een bedrijf te Tienen.

Hoe ben ik dan bij een bosgroep in de Kempen terecht gekomen zullen jullie je afvragen. Wel, mijn vader is eigenaar van een naaldbos van ongeveer 70 are gelegen aan de Poederleeseweg. Hij heeft mij gevraagd of ik het bos zou willen beheren en daar moest ik geen twee keer over nadenken. Zo ben ik in contact gekomen met de Kempense heuvelrug vzw. Toen ik hoorde dat er een nieuwe raad van bestuur verkozen werd, heb ik mij dade-lijk kandidaat gesteld. Ik ben enorm blij dat ik verkozen werd en ik wil dan ook iedereen bedanken die hieraan heeft bijgedragen! Ik zal deze gekregen kans met beide handen grijpen en mijn steentje bijdragen aan de goede werking van onze bosgroep. Misschien tot binnenkort op een activiteit of gewoon in het bos!

Vriendelijke groeten,

Sara SoentjensPenningmeester Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

8

Sara Soentjens

Beste lezers,Heb je even tijd …

Mijn naam is Elly Maes, ik ben geboren en getogen in Retie-Schoonbroek en ben gehuwd met Herman Damen, heb twee tienerzonen : Thomas 16 jaar en Elias 13 jaar.

Op 4 september ben ik als vervangend administratief medewerkster in dienst getreden bij de bosgroep. Ik ver-vang voor zeven maanden Annick die in zwangerschapsverlof is en zal samen met Marleen de administratieve taken uitvoeren.

De eerste werkdag was voor mij een dag zoals voor vele schoolkinderen, een dag met kriebels in de buik voor het onbekende. Maar naar mate de dag vorderde veranderde de kriebels in een goed gevoel, dat dag na dag zal groeien, daar ben ik van overtuigd.

Het is een nieuwe uitdaging met vele nieuwe dingen, nieuwe mensen, … waarvoor ik me zeven maanden wil engageren.

In het verleden heb ik al heel wat administratieve ervaring kunnen opdoen. Ik hoop dat ik vlug ingewerkt ben zodat ik u op een correcte manier kan helpen.Wie weet komen we elkaar ooit wel tegen in één van de bosrijke gebieden waar wij ook regelmatig met onze trouwe hond op verkenning gaan.

Geniet met volle teugen !

GroetjesElly

9

Beste boseigenaarNet als die vele collega boseigenaars in Vlaanderen ben je gebeten door de bosmicrobe. Je beheert je bos vanuit verschillende redenen: je vindt het ontspannend en plezant, je kunt het brandhout goed gebruiken, je vindt het belangrijk dat je kinderen en hun vriendjes in het bos kunnen spelen, je draagt er mee zorg voor dat typische bosdieren en –planten kunnen overleven, je maakt open plekken om vennen, heideterreinen en duinen te behouden, ... Je houdt met je bosbeheer rekening met de toekomst voor mensen, dieren en planten. Dit alles noemen we duurzaam bosbeheer.

Vanuit de Universiteit van Gent werd er in samenwerking met de bosgroep Kempense Heuvelrug onderzocht hoe openbare en private boseigenaars samen duurzaam bosbeheer kunnen realiseren. Het onderzoek werd uitgevoerd in het boscomplex Kempense Heuvelrug. Dat bosgebied is ongeveer 1000 ha groot en wordt beheerd door ongeveer 1000 eigenaars. Er zijn geen terreinmetingen uitgevoerd, maar verschillende boseigenaars is mondeling gevraagd hoe zij bijdragen tot het duurzaam bosbeheer. Hoe defi niëren zij duurzaam bosbeheer? Welke moeilijkheden ervaren zij om dit te bereiken. Welke personen en organisaties contacteren zij voor informatie over het beheer.

De interpretatie van al deze resultaten stellen wij graag aan u voor op zaterdag 10 november tussen 10u00-12u00 in het Prinsenpark te Retie (Kastelse Dijk 5). Na de presentatie is er uiteraard alle mogelijkheid tot vraagstelling. Met de hulp van u willen wij ons onderzoek aanvullen en bijsturen.

Achteraf wordt er een drankje aangeboden.

Meer info kun je krijgen bij Peter Van Gossum (0498/62.09.11; Peter.VanGossum@UGent.be)

Vriendelijke groeten,

Peter Van Gossum

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw

HOUTVERKOOP Bosgroep Kempische Heuvelrug vzwZATERDAG 08 DECEMBER 2007 - Openbare brandhoutverkoop - KASTERLEE

Verkoop van loten brandhout o.a. : - den - Amerikaanse eik - Amerikaanse vogelkers - combinatie van de drie

Locatie : Ontmoetingscentrum – Schoolstraat, 29-31 – 2460 Lichtaart-Kasterlee

Aanvang : 9u30

Deze openbare brandhoutverkoop wordt georganiseerd in samen-werking met de Gemeente Kasterlee.De brandhoutcataloog is verkrijgbaar op de gemeente Kasterlee vanaf half november.

Schouwing van het brandhout : vermoedelijk zaterdag 01 december 2007 in de namiddag.

Informatie :- Stef Vanlommel – coördinator Bosgroep Kempense Heuvelrug VZW – 0479 / 20.93.11- Technische dienst gemeentebestuur : 014 / 85.99.25 Brandhout verkoop

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Bosgroep zoekt lokale rangers!Beste boseigenaars,

De bosgroep Zuiderkempen is momenteel reeds 6 jaar actief in een 18-tal boscomplexen. Sinds de start zijn reeds een 650-tal boseigenaars voor meer dan 2000 ha bos lid bij de bosgroep. De bosgroep wil haar dienstverlening naar de boseigenaars nog verder uitbouwen via de opleiding en aanstelling van lokale vrijwilligers als ranger.

Wat is een ranger en wat zijn zijn taken en vergoedingen?

Een ranger is een lokale contactpersoon (vrijwilliger) van de bosgroep voor een bepaald boscomplex. Hij vervult de rol als lokale boscomplexcoördinator voor het boscomplex en krijgt hiervoor een erkenning van de bosgroep. Hij ondersteunt de boseigenaars van het boscomplex door hen wegwijs te maken in de beheeropties en de papie-ren die dienen ingevuld te worden om in orde te zijn met de wetgeving. Eveneens kan hij een rol spelen bij het opvolgen van een exploitatie of de kroonhoutverdeling in het boscomplex. Bij deze taken zal de ranger begeleid en opgeleid worden door de bosgroep.

De rangers zullen door de bosgroep verzekerd worden en een vrijwilligersvergoeding ontvangen voor het ge-presteerde werk (dit zal nog verder uitgewerkt worden met onze raad van bestuur). Ze krijgen een erkenning via een rangerkaart, kledij (met logo), … ..

Wie kan er ranger worden ?

Iedereen kan ranger worden. Je hoeft niet speciaal een boseigenaar te zijn. Belangrijk echter wel zijn de vol-gende criteria: • dicht bij het boscomplex wonen en het gebied goed kennen• affi niteit met en interesse in bosbouw• open ingesteldheid en luisterbereidheid• kennis van de verschillende boseigenaars en bosgebruikers verdient de voorkeur• een vertrouwensfi guur die een neutrale positie inneemt • gedragen door boseigenaars en bosgebruikers

Hoe kan je ranger worden ?

Je kan je kandidaat stellen door onderstaand invulstrookje in te vullen en door te sturen naar de bosgroep, Britselaan 20, 2260 Westerlo.

De Raad van Bestuur zal de kandidaten evalueren aan de hand van bovenstaande criteria.

De weerhouden kandidaten dienen in de loop van februari - maart 2008 een gratis opleiding in de kempen te vol-gen van twee à drie dagen waarbij de volgende onderwerpen aan bod zullen komen: bosgroepwerking, technisch bosbeheer (dunnen, exoten, exploitatie, duurzaam bosbeheer), boswetgeving en –administratie. Deze cursus is zeer praktijkgericht waarbij veel gewerkt zal worden met concrete voorbeelden.

Help ons een meer geschikte naam vinden !

Vinden jullie ranger een goede naam voor die functie ? Misschien is het te exotisch ? Andere mogelijkheden zijn bosgroepopzichter, bosgroepwachter, …. Wat vinden jullie ? Geef ons suggesties en help ons de meest geschikte naam te vinden!

Geinteresseerd ?

Vul snel onderstaande strook in of bel (014/27.96.55) of mail (Rebecca.himschoot@groenkempen.provant.be) naar onze bosgroep. Voor meer info kan u steeds bij ons terecht !

10

KANDIDAATSTELLING RANGER BOSGROEP ZUIDERKEMPEN VZW

Ik, (Naam) .............................................................................................................................................................................................................................................................

wonende op het adres ................................................................................................................................................................................................................................

met telnr ..................................................................................................................................................................................................................................................................

stel me graag kandidaat voor ranger van de bosgroep Zuiderkempen vzw

voor het boscomplex ........................................................................................ gelegen in de gemeente ............................................................................

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Grote brandhoutverkoop 2007: ZuiderkempenBosgroep Zuiderkempen vzw organiseert in samenwerking met de gemeenten Balen, Mol, Geel, Laakdal, Olen, Meerhout, Westerlo, Herselt, Hulshout, Heist-op-den-Berg en Herenthout drie grote brandhoutverkopen.

1. Verkoop van de loten:

Onderstaande tabel geeft u een overzicht van de drie brandhoutverkopen: op 29 november in Balen (Hulsen), op 30 november in Meerhout en op 1 december in Westerlo. De loten bestaan zowel uit loofhout (vooral loofhout) als uit naaldhout. Het merendeel van het hout wordt op stam verkocht. Enkele loten bevatten liggend hout.

2. Aanwijzing van de loten: zaterdag 24 november 2007

Het is goed een lot op voorhand te verkennen. De bereikbaarheid en de kwaliteit van het lot kan je immers best ter plaatse beoordelen. Daarom organiseert de bosgroep op 24 november 2007 een kijkdag. In onderstaande tabel staat weergegeven waar de verschillende rondleidingen starten.

U kan zelf de loten opzoeken via de kaartjes in de houtcataloog !

3. Houtcatalogen

Een houtcataloog met de beschrijving en de ligging van de loten en de verkoopsvoorwaarden kan u steeds vanaf 06 november gratis afhalen op het gemeentehuis (milieudienst) van de verschillende gemeenten of aan de balie in Kamp C, Britselaan 20, 2260 Westerlo (Oosterwijk).

4. Kortingen om veilig en milieuvriendelijk te werken in het bos

Op de brandhoutverkopen zal je informatie krijgen over veilig en milieu-vriendelijk werken in het bos. We zullen ondermeer demonstreren hoe en hoe snel een kettingzaag in een veiligheidsbroek vastloopt.

Werk steeds veilig!

Voor meer info kunt u steeds contact opnemen met Chris Meeuws (tel.: 0478 / 45 51 38) of de milieuambtenaar van de respectievelijke gemeente.

v.z.w. Bosgroep Zuiderkempen

Britselaan 20, 2260 Westerlo, Tel. 014/27.96.55, Fax. 014/27.96.69

11

Datum Gemeente Loten Ligging loten Plaats verkoop Uur verkoop

29 nov. Balen 30-tal Hulsen, Mol, Balen Parochiezaal 19u00-21u00 (Hulsen) Sint-Hubertus in Hulsen, Balen

30 nov. Meerhout 60-tal Meerhout, Geel- Zaal “De Kapel”, 19u00-21u00 Winkelomheide, Eindhout, St. Jozef1 laan (Laakdal), Klein-Vorst in Meerhout

1 dec. Westerlo 30-tal Geel-Zammel, Veerle Kamp C, Britselaan 20, 9u30-12u00 (Laakdal), Herselt, Westerlo, 2260 Westerlo Noorderwijk, Hulshout, (Oosterwijk) Olen, Heist-op-den-Berg, Herenthout

Datum Ligging loten Plaats afspraak Uur afspraak

24 nov. Hulsen, Mol, Balen Kerk van Hulsen (Balen) 9u00

24 nov Meerhout, Geel-Winkelomheide, Eindhout en Taverne Luyhoeve, 13u00 Klein-Vorst (Laakdal), Bredestraat 62 in Meerhout

24 nov Geel-Zammel, Veerle (Laakdal), Herselt Kerk van Zammel (Geel) 9u00

24 nov Noorderwijk, Olen, Herselt (Ramsel), Kamp C 13u00 Hulshout (Westmeerbeek)

24 nov Heist-op-de-Berg, Herenthout de parking aan de kerk 15u00 van Booischot

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Zuiderkempen vzw

Houtverkoop in de KempenIndustriehout (voornamelijk den): Op dinsdag 23 oktober 2007 zal de openbare houtverkoop van industrie-hout doorgaan.

Locatie: in de feestzaal van café E. Van Dun te Ravels-Eel (vlakbij de kerk)

Uur: vanaf 14.00u

Zowel de houtvesterij van Turnhout als de bosgroepen Zuiderkempen vzw, Noorderkempen v.z.w. en Kempense Heuvelrug vzw zullen hier loten aanbieden. In de Zuiderkempen worden loten verkocht van de boscomplexen Scherpenbergen – De Hutten, Volsbergenbossen, de Vallei van de Grote Nete, Itegemse Heide, Eindhout en Veedijk en enkele bossen in Herselt. Iedereen is welkom !

Populier: De bosgroep organiseert op woensdag 14 november een verkoop van populier. Een 14-tal loten zullen aangeboden worden aan een 20-tal kopers.

Brandhout: Zoals jaarlijkse gewoonte organiseert de bosgroep Zuiderkempen drie grote openbare brandhoutverkopen. Een 120-tal brandhoutloten voor een totaal van ongeveer 1600 m³ zullen aangeboden worden. Iedereen is welkom en kan zijn of haar gewenste lot kopen! Meer info vind je verder in het tijdschrift.

De BostaxiOnze onverbeterlijke Fons Hendrickx, boseigenaar uit Eindhout, raapte wat mate-rialen en ideeën bijeen en maakte er de bostaxi van.

Deze bostaxi is multifunc-tioneel en kan gebruikt worden voor heel wat be-heerdoeleinden. Bovendien is het voorzien van een confortabele passagierszetel aangepast voor rolstoelpatiënten. Op deze wijze kunnen zij ook op een aangename wijze kennis maken met bosbeheer. Tijdens een bezoekje bij Fons maakten Jan Seynaeve en Joris Matthé reeds een ritje op dit exclusief en uiterst comfortabel voertuig!

Rolstoelgebruikers die geïnteresseerd zijn kunnen steeds contact opnemen met Fons via mailadres: nickhen-drickx@skynet.be

Uitnodiging consultatievergaderingen in Hulsen (Balen) op 13 november en 15 december 2007De werkgroep van boseigenaars samen met de bosgroep Zuiderkempen nodigen nodigen alle geïnteresseerden uit voor een consultatie-vergadering m.b.t. de toegankelijkheid van het boscomplex Volsbergenbossen in Balen (Hulsen). Deze vergadering zal doorgaan op 13 november 2007 in de parochiezaal van Hulsen (tegenover de kerk) en start om 19.00u. Op deze vergadering zal een voorstel omtrent de toegan-kelijkheid van het bosgebied dat ontwikkeld werd door boseigenaars en bosgebruikers verder besproken en aangepast worden aan ieders noden.

Op 15 december zijn alle geïnteresseerden van harte welkom om van gedachte te wisselen over de vraag hoe het bosgebied van de Volsbergenbossen er binnen 40 jaar er best zou uitzien. We hopen op deze wijze tot een gedragen visie te komen en zo meer beheermogelijk-heden ter beschikking van de boseigenaar te stellen. Het wordt alvast een leerrijke bijeenkomst. Iedereen is van harte welkom in de Parochiezaal van Hulsen vanaf 9.00u.

12

Fons en Joris met de Bostaxi op terrein

De Bostaxi is een zeer multifunctioneel voertuig

Boscomplex Volsbergenbossen

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Zuiderkempen vzw

De Bosgroep Zuiderkempen vzw heeft een nieuwe ondervoorzitter, secretaris en schatbewaarder. Gezien er een aantal wijzigingen waren in de Raad van Bestuur werd in de bestuursvergadering van 17 september een nieuwe ondervoor-zitter, secretaris en schatbewaarder gekozen. De voorzitter blijft Jan Milis (boseigenaar van bos in Laakdal en Heist-op-de-Berg), de ondervoorzitter is Werner Ceulemans (die de bosbeheerder ‘Vlaamse Gewest’ vertegenwoordigt), de secretaris is Filip Verezen (die de bosbeheerder ‘gemeente Westerlo’ vertegenwoordigt) en de schatbewaarder is Paul Hermans (boseigenaar van een bos in Westerlo).

Aanvulling van het huishoudelijk reglement. Om meer fl exibiliteit te hebben werd in het huishoudelijk reglement het volgende artikel toegevoegd.

De mandaten (voorzitter, ondervoorzitter, secretaris en schatbewaarder) binnen de raad van bestuur zullen jaarlijks herverkozen worden. Deze verkiezing vindt plaats op de eerstvolgende Raad van Bestuur na de jaarlijkse Algemene Vergadering waarop het jaarrapport wordt goedgekeurd.

Opvolgingsvergadering boscomplex Heidehuizen zondag 18 november Op 18 november heeft de opvolgingsvergadering plaats voor de boseigenaars voor het boscomplex Heidehuizen in Mol-Balen. De vergadering start om 9.30u in de parochiezaal van Rosselaar (Balen). De bedoeling is vooral om de luisteren naar de noden van de boseigenaars en te zien op welke wijze de bosgroep hen daarbij kan bijstaan. Na de vergadering is er kans om de resultaten van het gedane werk te bezichtigen in het bos. Iedereen is welkom!

Verslag stuurgroepvergadering Uitgebreid Bosbeheerplan Raambroekse bossen Op 19 september kwamen een 7-tal boseigenaars samen voor de eerste stuurgroepvergadering voor de opmaak van het uitgebreid bosbeheerplan van de Raambroekse bossen.

Ook Albert Coomans de Brachène (90 jaar !) was van de par-tij. Frederik Vaes lichtte de inventarisatieresultaten toe. De aanwezigen waren verrast van het grote aantal metingen. Iedereen weet nu hoeveel hout, bomen, welke planten en welke bodem in hun bos voorkomen. De eerste stap is gezet om na te denken over de toekomst van het bos. Alle wetenschappelijke termen konden we uiteindelijk dankzij een pintje van Karel Gielis doorspoelen.

Verslag consultatievergadering toegankelijkheid Scherpenbergen-De Hutten Op 20 september 2007 had de consultatievergadering over de toegan-kelijkheid van het bosgebied Scherpenbergen- De Hutten plaats. Een 60-tal boseigenaars, bosgebruikers en omwonenden namen deel aan de vergadering. Dankzij hen werden heel wat interessante opmerkingen en suggesties gegeven om het plan te verbeteren. Het was een zeer positieve bijeenkomst waar iedereen elkaars belangen respecteerden. De bosgroep zal nu verder de bemerkingen en adviezen bespreken met de betrokkenen. Of er uiteindelijk een toegankelijkheidsreglement komt zal voornamelijk afhangen van het draagvlak.

De Bosgroep Zuiderkempen vzw heeft een nieuwe ondervoorzitter,

13

Heydehuyzen open zandplek

Voorzitter en ondervoorzitter Zuiderkempen

Stuurgroep Raambroekse bossen

Consultatievergadering Scherpenbergen

Cursus Beheer van bosfaunaOp 23 juni 2007 organiseerde de Bosgroep Noorderkempen vzw voor de eerste keer de cursus ‘Beheer van bosfauna’. Lesgever van dienst was Rollin Verlinde van Inverde.

Hij toonde aan dat elk bosgebied in relatie staat met zijn omgeving en dat deze interactie uiterst belangrijk is voor het voortbestaan en de ontwikkeling van de bosfauna.

Klein (vlinders, kevers, …) of groot (vleermuizen, bevers,….), ze hebben allemaal zeer specifi eke noden om te kunnen overleven.

Bosbeheerders kunnen, met een faunagericht bosbeheer, ook bijdragen tot de biodiversiteit van hun bos. Door een aantal dode bomen te behouden en/of specifi eke boomsoorten vrij te stellen, verzeker je bijvoorbeeld de aanwezigheid van voedsel, nestgelegenheden en ‘ontmoetingsplaatsen’.

Je kan ook bestaande poelen en open plekken behouden of uitbreiden. Daarnaast is het zonder twijfel heel belangrijk om de toegang tot het bos, maar ook de verbindingen tussen het bos en de omliggende velden en weilanden te verzekeren.

Boscomplex ‘Achtel-Bolk’Eind juni 2007 ging in Rijkevorsel het Boscomplex Achtel-Bolk van start. De belangstelling van de boseigenaars voor het project was groot en er was dus heel wat volk op de vergadering aanwezig. Een aantal eigenaars konden die dag niet aanwezig zijn, maar hebben achteraf nog naar de Bosgroep gebeld voor meer info.

Bijna alle boseigenaars die gereageerd hebben, doen mee aan het gezamenlijk beperkt bosbeheerplan. Hiermee kunnen ze hun bosbeheer voor de komende 20 jaar effi ciënter plannen.

De meeste boseigenaars zijn nog heel actief in hun bos en bestrijden zelf de Amerikaanse vogelkers, halen er brandhout uit, planten inheemse bomen aan, … ze genieten volop van hun bos!

Boscomplex ‘Overheide’Op 25 september wordt, in samenwerking met de gemeente Ravels, het boscomplex Overheide opgestart. Dit uitgestrekt bosgebied met voornamelijk naaldhoutbestanden wordt zeer actief beheerd. Een groot aantal bos-eigenaars zijn reeds lid van de bosgroep en zijn vragende partij voor de opmaak van een gezamenlijk bosbeheerplan.

Daarnaast kan iedere bosbeheerder die hulp nodig heeft voor de praktische uitvoering van het bosbeheer, uiteraard rekenen op onze serviceploeg of groenjobs.

Boscomplex ‘Maxburg-Moerkens’Ook in de gemeente Hoogstraten gaan we voor de tweede keer van start met een nieuw boscomplex. Eind oktober worden alle boseigenaars uit het boscomplex ‘Maxburg-Moerkens’ uitgenodigd op een infovergadering.

Dit boscomplex telt vele boseigenaars met een boseigendom van minder dan 1ha. Het boscomplex omvat zowel naaldbossen (Grove den, Corsicaanse den,…) als loofbossen (beuk, eik en populier). Wordt vervolgd in de volgende Bosgazet!

BOSG

ROEP

NIEU

WS

14

Bosgroep Noorderkempen vzw

heikikkers gefotografeerd door Peeters Dirk

Gemengd bos in Rijkevorsel

Populier op natte bodem

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Noorderkempen vzw

15

Herverkiezing Raad van Bestuur in 2008!!!Volgend jaar in juni zal er een nieuwe Raad van Bestuur verkozen worden. Deze vormt de ruggengraat van de bosgroep en is enorm belangrijk voor de goede werking van onze vzw.

Wilt u graag bestuurder worden?

Alle bosbeheerders krijgen de kans om zichzelf voor te stellen. Stuur ons een tekstje waarin je jezelf voorstelt en vertelt waarom je graag bestuurder wil worden (5-10 zinnen) met eventueel een foto erbij! (e-mail: kaat.bo-gaerts@groenkempen.provant.be of Bosgroep Noorderkempen vzw, Lichtaartsebaan 73, 2460 Kasterlee).

Goeiedag allen,

Ik ben Henri-Joe Dieryck en momenteel ben ik lid van onze RvB. U hebt allen mijn artikel over “Uitgebreide Bosbeheerplannen” kunnen lezen in de “Bosgazet” en misschien heb ik u ook kunnen informeren ivm de “Persoonlijke BeschermingsMiddelen” tijdens de infodag, georganiseerd door de bosgroepen i.s.m. Inverde rond het thema “Brandhout”.

Sinds mijn 18de voer ik het beheer van het familiedomein “Duinoord” te Oostmalle uit. Dit domein is op zich al een “mini-boscomplex” van >110 ha en >30 eigenaars. Als beheerder van een dergelijk domein ben ik overtuigd van het nut en zelfs de noodzaak van BG’en in Vlaanderen. Mijn passie voor bomen en bossen is vandaag ook uitgegroeid tot mijn beroep en ik ben actief als boomverzorger en boomadviseur met o.a. het certifi caat “European Treeworker”. Op deze manier ben ik dagdagelijks met bomen bezig in heel Vlaanderen en het zal met plezier zijn dat ik nog jaren onze BG zal steunen met raad en daad, als lid van de RvB of “simpelweg” als lid.

Beste boseigenaars,

Ik ben kandidaat namens het gemeentebestuur van Oud-Turnhout waar ik thans gemeenteraadslid ben. Ik kies voor de bosgroep om 3 redenen:

- Dienst- en adviesverlening aan en samenwerking met kleinere boseigenaars

- nastreven van ecologische meerwaarden in onze bossen

- mogelijkheden tot een zichtbare en bredere communicatie over het bos in het algemeen.

Ik had het geluk in het verleden betrokken te kunnen zijn bij de opstart van een bos-complex en hoop dit soort werking in de toekomst mee te kunnen blijven steunen.

Ik hoop ook nog mee te kunnen maken dat privé eigenaars via de bosgroepen betrok-ken geraken bij de Vlaamse projecten van herbebossing.

Dirk Peeters

Henri-Joe Dieryck

Dirk Peeters

BOSG

ROEP

NIEU

WS

16

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Bosbeheerwerken in de praktijk Op woensdag 1 augustus 2007 organiseerde Inverde vzw voor de Vlaamse Bosgroepen een begeleide rondgang op de beurs van Libramont, meer bepaald de bosbouwdemonstraties. Deze demonstraties vonden plaats in de bossen van Paliseul, waar allerhande machines en gereedschap tentoon gesteld stonden en doorlopend demonstraties plaatsvonden.

In de voormiddag kon iedereen op eigen houtje de beurs verkennen. Indrukwekkende exploitaties en veel interessante mogelijkheden om op een verantwoorde manier het bos in te gaan.

In de namiddag werden we op sleeptouw genomen door de gidsen van Inverde, die ons wegwijs maakten in de werking van de machines, inzetbaarheid, voor- en nadelen, techniek, uitslepen met paarden, veiligheidskledij, handgereedschap en nog veel meer.Een ontspannende en leerrijke excursie.

De harvesters aan het werk

Een kunstenaar met zijn kettingzaag

Hoe krijg je het hout uit het bos?

Inverde zorgt voor de nodige achtergrondinformatie Stapelen en klaar voor verwerking Ook voor de hobbyist genoeg mogelijkheden

‘bos/natuur zkt. peter/meter’Dassenroof tussen de braamstruiken, sluipspel in het hoge gras, nachtspel en woudloperstocht … Jeugdbewegingen maken gretig gebruik van bossen en groen, en laten kinderen de natuur volop beleven. Voor hun favoriete stukje natuur willen zij ook wel iets terugdoen.

Zou jij als bosbeheerder de hulp van een speelse peter of meter wel fi jn vinden?

Ziet jouw jeugdbeweging zo’n metekindje ook wel zitten? Surf dan naar www.go4nature.be en ontdek hier de leukste ideeën en coole hulpmiddelen om je (speel)bos te verwennen.

Wat houdt zo’n peterschap nu in? Dat vul je zelf in: bijvoorbeeld houden de kinderen elk jaar een lenteschoonmaak in het bos, spelen ze enkel bos- en natuurvriendelijke spelen, leren ze elk jaar het bos beter kennen door een ‘educatief’ bosspel, of mogen ze met de beheerder elk jaar een middagje echt mee-werken aan het bosbeheer, … Ken je de jeugdbewegingen niet die in je bos spelen? Zet dan meteen een zoekertje op ons contactforum!

Actieve bosbeheerder, neem deze kans met beide handen!

Tijdens de week van het bos (7 tot 14 oktober wordt het petermeterschap ook in de kijker gezet). Jeugd wordt peter van speel-groen: alle info op www.go4nature.be!

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Antwerpen Noord vzw

17

Bosgroep Antwerpen Noord vzw werd 1 jaar!En dit moest gevierd worden…

Inderdaad, wij bestaan sinds één jaar en het is dan ook met succes dat op onze Algemene Vergadering, dit eve-nement feestelijk werd georganiseerd op 4 september in de Oranjerie van Vordenstein in Schoten. Onze leden zijn vandaag met een 120 boseigenaars en talrijke sympathisan-ten. Hierdoor bereiken we een ……..ha bos, er is dus nog heel wat perspectief! De doelstellingen en realisaties van onze Bosgroep werden op deze Algemene Vergadering ook toegelicht. Beheerplannen opmaken, beheerwerken zoals exotenbestrijding, dunningen, de organisatie van hout-verkoop en verder ook de organisatie van wandelingen, cursussen en alles wat rond het bos draait. Binnen de fi losofi e van de Bosgroep willen we ook het volgende jaar nog heel wat realiseren met jullie medewerking.

Alvast onze beste dank aan al onze leden boseigenaars en bosliefhebbers voor uw inzet en samenwerking.

Henry le Grelle, voorzitter Bosgroep Antwerpen Noord vzw

Onze eerste Algemene Vergadering ging , net als bij de oprichting, door in het domein Vordenstein. Het programma van 4 september zag er als volgt uit..

Vanaf 18.15u: Met de bosgroep op pad naar…Een ludiek moment ter gelegenheid van ons éénjarig bestaan. De bosgroepleden maakten kennis met verschillende aspecten van de werking. Een ontspannende wandeling voor alle 60 boseigenaars.

Rond 19.15u startte de Algemene Vergadering in de Oranjerie. Na een korte verwelkoming werden de doelstellin-gen en verder ook de voorbije realisaties toegelicht. We stonden ook even stil bij het verlies van een enthousiast bestuurder dit jaar Staf Lemmens. Daarna kwam de planning voor de komende maanden aan bod. Na een voorstelling van de fi nanciële rekeningen, werden de nieuwe bestuurders voorgesteld en bevestigd in hun engagement. Jef Beyers, een privé-boseigenaar uit het boscomplex de Halse bossen in Zoersel engageert zich om samen met de andere bestuurders de Raad van Bestuur verder uit te bouwen. Wouter Huygens, de lokale boswachter, zal ons met zijn ervaringen vanuit ANB komen ondersteunen in de bosgroep-werking. Met dit nieuws werd de Algemene Vergadering afgerond en konden de verschillende boseigenaars verder kennis maken tijdens de receptie. Een geslaagde editie, en we zien elkaar graag volgend jaar opnieuw!

Reacties van onze bestuurders:

Geboeid door de realisaties van de bosgroep in 2006-7

Interesse van de aanwezige boseigenaars

Leuk georganiseerd : info betreffende bestijding van o.a. Amerikaanse vogelkers, het Vordensteinpark, de bosgroep Antwerpen Noord en omgaan met de kettingzaag.

Ook was het voor mij een verrijkende ervaring in contact te treden met andere boseigenaars.

Het offi ciële gedeelte was kort en bondig, zodat al vlug kon worden overgegaan tot misschien wel het belangrijkste : de receptie...

Jef Beyers, bestuurder

Het enige dat we vergeten waren, was een taart met 1 kaarsje erop. Voor de rest denk ik dat ieder-een een bijzondere vergadering zal onthouden. Het enthousiasme van de vogelkersbestrijders en de vele vragen van de leden, het enthousiaste boswachters-verhaal over Vordenstein, de indrukwekkende moterzaag kunstjes, de mooie wandeling door een achteraf stuk van Vordenstein, mét trapje over de dikke beuk.Ons standje was iets minder spectaculair, maar de bergen folders waren toch weg in no-time.En dan was er de taart, de vele taart en de wijn van Chez Henry, allemaal geslaagd!

Jo Vanregemorter, bestuurder

De boswachter vertelt enthousiast over het beheer in Vordenstein

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Antwerpen Zuid

Een processie rupsen …en ander vreemd volk.Eind juni was er weer even groot alarm toen de eikenprocessierups op trektocht ging. Vooral in het zuiden van ons werkingsgebied (Mechelen, Bonheiden, Willebroek) was het goed raak. De eikenprocessierups is eigen-lijk de larve van een nachtvlinder. De soort kwam begin jaren negentig vanuit Zuid-Europa oprukken en ontwikkelde zich in ons land binnen de 10 jaar tot een plaag. De Thaumetopoea processionea L. (Eikenprocessievlinder) kent één generatie per jaar met als vliegtijd de maand augustus. De eieren worden in juli/augustus afgezet in de toppen van voornamelijk eikenbomen op één- of tweejarige scheuten, afgedekt met de lichaamsbeharing van het vrouwtje. Na overwinteren onder vooral droge omstandigheden, komen de eieren in het daarop volgend voorjaar uit (eind april), vlak voor het verschijnen van de eerste groene delen. De rupsen vervellen zesmaal voor ze verpoppen. Vanaf het derde vervellingsstadium (april/mei) verschijnen er op de rug van de rups naast de normale witte haren ook de karakteristieke brandharen. Vanaf deze tijd vormen de rupsen naarmate ze groeien tegen de zonrijke stammen en

dikkere takken typische nesten, die bestaan uit een dicht spinsel van haren, vervellingshuiden en uitwerpse-len, waar ze zich in terug kunnen trekken. Vanuit de nesten begeven de rupsen zich voornamelijk ‘s avonds in karakteristieke processies (kop-staart patroon) naar de toppen van de eikenbomen op zoek naar voedsel en bij gebrek hieraan in dezelfde boom verplaatsen zij zich, wederom in processie, naar nieuwe voedselbronnen in de omgeving (andere eikenbomen, beuken en/of berken e.d.). Wanneer de vrouwtjes in augustus uitvliegen kunnen zij ongeveer een afstand van 5 tot 20 km. afl eggen, terwijl zij ondertussen hun eitjes afzetten.

Voor de bosbouw is de rups geen echt probleem; na de vraat, die vroeg in de zomer plaatsvindt, maakt de boom nieuw blad en takloten aan en groeit verder. We kunnen dus hoogstens spreken van een tijdelijke groeivertraging of onderbreking. Het probleem stelt zich op het vlak van de volksgezondheid. Indien mensen in aanraking komen met de rupsen of de brandharen die ze verspreiden, kan huidirritatie of irritatie van de luchtwegen optreden.

De bestrijding van de overlastveroorzakende rupsen is een delicate zaak. Bij manuele verwijdering is de kans op contact met brandharen heel groot en moeten er dus uitgebreide voorzorgen genomen worden. Bij biologische en zeker bij chemische bestrijding is het nadeel dat je daarmee ook andere insecten doodt. En zomereiken bieden nu net huis aan een heel veel insecten. Bestrijding is dus alleen aangewezen op plaatsen waar de mens er echt last van heeft. Bestrijding met het oog op uitroeiing is zinloos.

Klimaatsverandering zorgt voor veranderingen in voorkomen en verspreiding van plaagsoorten. Niet zozeer de warmere zomers maar voornamelijk de zachtere winters zijn daarbij van invloed. Vooral soorten die als ei overwinteren, zoals de eikenprocessierups, doen het goed. Nog beter dan warmteminnende soorten die als pop of volwassene de winter doorkomen. Een mogelijke uitleg daarvoor is dat zachte winters gunstig zijn voor schimmels. Poppen en volwassen exemplaren die tussen het strooisel overwinteren zijn daar het slachtoffer van. Eitjes met een schaal zijn veel minder gevoelig.

Daarnaast bereikt, door de intensieve wereldhandel, steeds meer ‘vreemd volk’ onze bossen. Zo volgen wetenschappers de verspreiding van oa de Aziatische essenprachtkever en de Aziatische boktor met argusogen. Deze insecten reizen vanuit Azië in houten kisten en paletten de wereld rond. Door een aantasting van de essenprachtkever in Noord-Amerika, hebben al naar schatting vijftien miljoen essen, de laatste jaren, het loodje gelegd. De larven van de essenprachtkever maken gangen vlak onder de bast waardoor de boom geringd wordt en sterft. Ook de Aziatische boktor (eigenlijk zijn het twee, erg op elkaar gelijkende, soorten) zijn al op verschillende plaatsen in Europa en Noord-Amerika gesignaleerd. De larven van deze boktor zet-ten hun tanden in het hout van oa. wilg, populier en esdoorn.

Deze exoten, vanuit andere continenten, baren wetenschappers meer zorgen dan Europese plaagsoorten. De kans dat er binnenkort een natuurlijke belager voor de processierups opduikt, zoals de gespecialiseerde sluipwespen uit Zuid-Europa, is reëel. De kans dat er binnen afzienbare tijd een belager voor de Aziatische essenprachtkever en boktor mee afreist en zich vervolgens weet te verspreiden is daarentegen uitermate klein. (Bron: www.natuurbeheer.nu)

Een nest en “spoor” van de eikenprocessierups op de bast

van een zomereik

De Essenprachtkever verspreidt zich in Aziatisch hout, de wereld rond

18

Een processie rupsen …en ander vreemd volk.

BOSG

ROEP

NIEU

WS

Bosgroep Antwerpen Zuid

19

Het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) verzamelt momenteel gegevens in verband met de (biologische) bestrijding van de eikenprocessierups en voert tevens een onderzoek uit naar de diverse natuurlijk belagers en de invloed van omgevingsfactoren op de verspreiding van de rups. In het voorjaar 2008 volgt een infodag voor openbare diensten. Meer informatie over de rups en de bestrijding vindt u bij het PIH, 03.259.12.48 of via de website www.provant.be, waar u “processierups” ingeeft als zoekterm. U vindt dan zeer uitgebreide informatie.

Populier in ademnoodVanaf midden augustus was de roestschimmel op populier weer zichtbaar. Geel-oranje verkleurende kruinen, gevolgd door (té) vroege bladval. In wat volgt nemen we het lijden van de populier even onder de loep.

Een slimme schimmel

De roestschimmel, Melampsora larici-populina, is de belangrijkste en meest verspreide bladziekte bij populier in Europa. De schimmel brengt een deel van zijn levenscyclus door op lork en een ander deel op populier. De lork heeft er, in tegenstelling tot de populier, weinig last van.

De eerste symptomen treden op bij het begin of in het midden van de zomer onder de vorm van geel-oranje sporenhoopjes aan de onderzijde van het blad. Sterk aangetaste bladeren verwelken en vallen vroegtijdig af. De aantasting is des te erger naarmate zij vroeger in de zomer plaatsvindt. Een geïnfecteerde boom vertoont een abnormaal hoge ademhalingsactiviteit en een zwakke fotosynthese, zodat hij zijn reserves zal moeten gebrui-ken. Het gevolg is niet alleen een verminderde aanwas, maar ook een slecht verhouten van de eindscheuten die daardoor gemakkelijk bevriezen of gevoelig worden aan andere (secundaire) schimmels, zoals de schorsbrand-schimmel (zie verder). Tijdens de lente is de bladbezetting bovendien vaak lager of wordt de bloei zelfs helemaal overgeslagen.

Sommige mensen verwarren roestaantasting echter met de roestkleurige begroeiing die men soms op de schors van populieren kan vinden, vooral dan de klonen met een gladde schors. Dat is echter een soort van eencellig wiertje dat toevallig op de schors groeit en dat helemaal geen kwaad kan.

Populierenroest is al langer bekend en boomveredelaars hebben geprobeerd om nieuwe rassen op de markt te brengen die roestresistent of ongevoelig(er) waren. Maar net als griep is de roestschimmel in staat geweest zich genetisch aan te passen en dus eerder ongevoelige soorten toch aan te tasten. De schimmel weet als het ware telkens de nieuwe genetische code te kraken. Aangezien de meeste populierenaanplantingen allemaal stekken van eenzelfde moederboom (klonen) zijn en dus genetisch identiek, heeft de schimmel, eens de code ge-kraakt is, meteen toegang tot al de bomen van deze kloon. De laatste 25 jaar heeft de schimmel zich al een 5-tal keer weten aan te passen aan nieuwe roesttolerante klonen die op de markt gebracht werden. De schimmel voert een gebeten strijd met de wetenschap en het verleden biedt niet veel reden tot optimisme of hoop op nieuwe roestresistente klonen.

Een ongeluk komt zelden alleen…

Op zich blijft de directe schade veroorzaakt door de roestschimmel beperkt tot bladaantasting, een verstoorde groeicyclus en verzwakking. Maar door jaarlijkse wederkerende aantasting wordt de verzwakking een funda-menteel probleem. Bijkomende zwakteparasieten zien hun kans schoon. Een onder hen, schorsbrand (Dothichiza, nu Discosporium populeum genoemd) is reeds lang in Vlaanderen aanwezig. In het spoor van de roestschimmel is deze schimmel de laatste jaren weer aan een fl inke opmars bezig.

De meest opvallende symptomen van een schorsbrandinfectie zijn de afgestorven takken die verspreid in de boomkroon voorkomen. De eerste zichtbare symptomen zijn kastanjebruine, later bruinzwarte en vaak inge-zonken plekken op de bast, vandaar de Nederlandse naam ‘schorsbrand’. In het voorjaar is dit vaak op de grens tussen een- en tweejarige takken. Bij oudere takken vindt men deze afgestorven plekken (necrosen) vaak nabij de basis van de zijtakken, maar ze kunnen ook elders op de tak ontstaan. Deze beginnende necrosen breiden zich snel uit, meestal langs de lengteas van het aangetaste deel. De afgestorven bast scheurt in de lengterichting open en jonge takken sterven meestal snel af. Bij oudere takken kan het, afhankelijk van de vitaliteit, enige jaren

Het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) verzamelt momenteel gegevens in verband met de (biologische)

Roestschimmel op blad, schorsbrand op twijg bij populier

BOSG

ROEP

NIEU

WS

20

Bosgroep Antwerpen Zuid

duren voordat ze geringd zijn en afsterven. De gezondheidstoestand van de boom heeft een belangrijke invloed op de verdere evolutie van de infectie. Soms is er verzwakking door een overstroming of late voorjaarsvorst. Vaak staan populieren op een ongeschikte standplaats, bv een algemeen te hoge grondwaterstand, waar-door hun vitaliteit niet optimaal is. Een aanval van roestschimmel, gevolgd door schorsbrand kan dan al op enkele jaren tijd fataal zijn.Buiten schorsbrand zijn er nog een aantal andere zwakteparasieten die samen met een roestinfectie de kop kunnen opsteken.

Meer informatie over deze roestaantasting, de andere zwakteparasieten en de gevolgen voor populier, vindt u via www.populierenland.com onder de link “de populier”.

BrandhoutIn het kader van beheerwerken uitgevoerd door onze bosgroep, bieden boseigenaars in ons werkingsgebied, brandhout aan. Het betreft hier momenteel grove den, Amerikaanse vogelkers en andere loofhoutsoorten. Het brandhout zal te koop aangeboden worden “op stam” of het betreft kruinhout.

Op stam betekent dat de koper een lot hout koopt dat nog niet geveld of gekapt is. Het betreft meestal een dunningskap of een verwijdering van agressieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers en/of Amerikaanse eik. Het kappen van de bomen, het verzagen en uitvoeren van het hout is de verantwoordelijkheid van de koper. Kruinhout is het hout dat in het bos blijft bij het vellen van grotere bomen waarvan enkel (de dikste delen van) de stammen worden afgevoerd. Vaak blijft er nog een massa liggend hout achter dat perfect verzaagd kan worden tot brandhout.

In de volgende maanden zullen er percelen aangeboden worden in de regio’s Bonheiden-Mechelen en Nijlen-Ranst-Zandhoven. Later zullen waarschijnlijk ook percelen in andere delen van het werkingsgebied van onze Bosgroep kunnen aangeboden worden.

Wenst u op de hoogte te blijven van het aanbod aan brandhout binnen het werkingsgebied van de Bosgroep Antwerpen Zuid, contacteer ons dan spoedig. We houden u dan op de hoogte wanneer en hoe de percelen verkocht worden.

Bosgroep Antwerpen Zuid, 03.360.52.10 / 0476.761.825 bosgroepantwerpenzuid@bosgroep.be

Brandhout

Een aangetaste populier

INTE

RMEZ

ZO

Erkenningsregeling

21

Erkenningsregeling kopers en exploitanten intussen in werkingBosbeheer in Vlaanderen is een erg complexe aangelegenheid. Onze bossen zijn relatief klein, en ze bevinden zich in een verstedelijkte omgeving. Dit brengt met zich mee dat de druk op bossen in ieder geval groot is. Bovendien is de Vlaming terecht zeer kritisch ten aanzien van het beheer van onze natuur. De bos- en natuurbeheerder wordt constant op de vingers gekeken. Bij dit alles komt nog dat de bosbeheerder bij het beheer moet rekenen op partners; hij kan niet alles zelf. Een goed bosbeheerder is dus per defi nitie een topmanager.

Eén van de activiteiten in het Vlaamse bos, is de houtoogst. Of we dat nu willen of niet, maar onze bossen zijn natuurfabrieken die (aangedreven door zonne-energie) onder andere de grondstof hout voortbrengen. En er is niks mis mee om een deel van dit hout op een ecologisch verantwoorde manier te oogsten. Verstandige houtoogst is onderdeel van het natuurbeheer. Maar hier botst de bosbeheerder nog wel eens op problemen. Houtoogst is een complex proces, waarbij tal van partners betrokken zijn. En een kwaliteitsvolle exploitatie is pas gegarandeerd indien iedere speler in het proces zijn rol correct speelt. In het geval van gemechaniseerde houtoogst ligt bij de bestuurders van de machines uiteraard een grote verantwoordelijkheid, maar we mogen niet vergeten dat ook de personen die de plannen maken, de dunningen aanduiden, de kuberingen doen een verantwoordelijkheid hebben... Eén partner die in de fout gaat, en de kwaliteit van het eindresultaat is niet meer gegarandeerd.

In Vlaanderen zijn er zeer goede bosexploitanten. Toch stellen bosbeheerders vaak vast dat de kwaliteit van een aantal bedrijven niet altijd gegarandeerd is. Ze leveren niet alleen weinig kwaliteitsvol werk af, ze werken vaak ook onveilig. Bovendien is het heel moeilijk om deze bedrijven te controleren. Omdat deze bedrijven vaak onder de normale exploitatiekosten werken (zwartwerk!), bezwijken veel boseigenaars voor de hoge prijzen per kuub die ze bieden. De betreffende bedrijven vormen zo een oneerlijke concurrentie voor bonafi de exploitanten, die wel kwaliteitsvol werk leveren. Bosbeheerders en ernstige exploitanten staan vrijwel machteloos tegen deze cowboys in de sector.

Om een deel van het probleem op te lossen, werd de erkenningsregeling voor kopers en exploitanten uitgewerkt. Dit wil zeggen dat deze bedrijven een kwaliteitsmerk kunnen halen, maar in geval van slecht werk dit ook kunnen verliezen. Dit kwaliteitsmerk zal een belangrijk hulpmiddel zijn voor de bosbeheerder die beroep wil doen op professionele en betrouwbare partners.

Erkende kopers en exploitanten, krijgen een erkenningskaart. Deze wordt jaarlijks vernieuwd. De erkennings-kaart moet steeds kunnen getoond worden aan belanghebbenden. Dit moet de controle in het bos mogelijk maken. Er zal een gemakkelijk te raadplegen lijst komen van erkende kopers en bedrijven.

Maar wat als het fout gaat? Regeltjes werken pas indien ze afdwingbaar zijn. Daarvoor bestaat er nu een erkenningscomité. In geval van problemen, kan een kwestie voorgelegd worden aan dit comité. Het erkennings-comité kan sancties opleggen, gaande van een waarschuwing, een schorsing tot één jaar, of een advies aan de minister om de erkenning in te trekken.

Vlaanderen heeft een rijke traditie op het vlak van bos- en natuurbeheer. Eigenaars, beheerders, exploitanten... zijn partners in deze traditie. De erkenningsregeling moet een extra hulp voor deze partners zijn om te blijven werken aan de kwaliteit van de Vlaamse natuur.

Alle informatie met betrekking tot de erkenningsregeling, als ook de overzichtslijst van erkende kopers en exploitanten is te vinden op de website van het Agentschap voor Natuur en Bos http://www.natuurenbos.be/. Even kiezen voor Bos en bij Wetgeving voor Erkenningsregeling. Hebt u verder nog vragen, kan u ook de uitgebreide brochure downloaden. Heeft u algemene vragen omtrent deze erkenningsregeling of specifi ek rond het aanvraagdossier, dan kan u steeds terecht bij het erkenningssecretariaat. (Bron: Agentschap voor Natuur en Bos)

Contact info:

ErkenningssecretariaatGrote Markt 45B-2260 WesterloTel. + 32 (0)14 - 54 61 33Fax + 32 (0)14 - 54 54 48Email: erkenning.bosexploitatie@scarlet.be

22222222

KALE

NDER

Cursussen Antwerpse Bosgroepen ism Inverde

Wat? Kettingzaag module 1 (Theorie, onderhoud, ergonomie en zaagtechnieken)Wanneer? Maan- en dinsdag 19 en 20 november 2007, 9u00 - 16u00 Waar? Vrieselhof, RanstOmschrijving: Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting. Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingenPrijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? AZKM1

Wat? Kettingzaag module 1 (Theorie, onderhoud, ergonomie en zaagtechnieken)Wanneer? Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00 Waar? Kamp C, Britselaan 20, WesterloOmschrijving: Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting. Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen.Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? ZKKM1

Wat? Kettingzaag module 2 (Vellen en onttakken van bomen)Wanneer? Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00 Waar? Kamp C, Britselaan 20, WesterloOmschrijving: Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur.

Veloefeningen door de cursisten. Dag 2:. Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? ZKKM2

Wat? WetgevingWanneer? Zaterdag 27 oktober 2007, 9u00 - 16u00 Waar? Provinciaal domein Hoge Mouw in KasterleeOmschrijving: We gaan in op de wetgeving inzake bosbeheer. Welke wijzigingen zijn er ingevoerd met betrekking tot

duurzaam bosbeheer, beheerplannen,…? Wat kan en wat kan niet in een bos?

Prijs? Leden bosgroep: 10 € ; Niet leden: 20 € Code? NKWIB

Wat? Kettingzaag module 3 (Zagen van hout onder spanning)Wanneer? Zaterdag 10 en 17 november 2007, 9u00 - 16u00 Waar? Provinciaal domein Prinsenpark in RetieOmschrijving: Dag 1: Theorie over de impact van het werken bij hout onder spanning.

Hoe verwerkt men deze stammen? Zaagoefeningen aan de spanningsbank. Dag 2: Oefeningen bij bomen die onder spanning staan.Prijs? Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 € Code? KHKM3

Alle prijzen zijn BTW inclusief.Bevestig tijdig je deelname, aantal plaatsen is beperkt. NU inschrijven is de boodschap.

Meer info over deze en andere cursussen, zie www.inverde.be

INSCHRIJVING CURSUSSEN

Terug te sturen naar Bosgroep Zuiderkempen vzw, Britselaan 20, 2260 Westerlo of deze gegevens doorsturen naar rebecca.himschoot@admin.provant.be

Naam: .............................................................................................................................................................................. Tel. Nr.: ..........................................................................

Adres: ................................................................................................................................................................................................................................................................................

Lid van bosgroep: q KH q ZK q NK q AN q AZ

Cursuscode(s): ........................................................................................................................................................................................................................................................

U bent zeker van uw inschrijving na overschrijving van het cursusgeld op rekeningnummer 778-5912507-24 van de Bos-groep Zuiderkempen vzw met vermelding van initialen van uw bosgroep (zoals hierboven), uw naam en de cursuscode. Na inschrijving krijgt u de laatste gegevens toegestuurd.

Wat? Kettingzaag module 1 (Theorie, onderhoud, ergonomie en zaagtechnieken)Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting. Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen.

Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60 VOLZET

Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

VOLZETZaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag.

VOLZET Dag 1: Theorie over de werking, het gebruik en de veiligheid van de kettingzaag. Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting.VOLZET Theorie en praktijk over het dagelijks onderhoud en scherpen van de ketting. Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen.VOLZET Dag 2: Eenvoudige zaagoefeningen op horizontale en verticale stamstukken. Geen vellingen.

Wat? Kettingzaag module 2 (Vellen en onttakken van bomen) Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur. Veloefeningen door de cursisten.

Dag 2:. Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen. Leden bosgroep: 30 € ; Niet leden: 60

VOLZET Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

VOLZET Zaterdag 13 en 20 oktober 2007, 9u00 - 16u00

Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur.

VOLZET Dag 1: Theorie over het vellen van bomen. Demovelling door instructeur.

VOLZETVeloefeningen door de cursisten.VOLZETVeloefeningen door de cursisten.

Dag 2:. Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.VOLZET Dag 2:. Veloefeningen door de cursisten. Gebruik van hulpmiddelen bij het vellen.

EX

TR

A

Wandelingen

10, 11 en 12 oktober 2007: Pro Silva excursie - Bos op zandgrond in Vlaanderen en Nederland: hetzelfde zand, ander bos?Centraal tussen Tilburg, Eindhoven en Turnhout sluiten twee grote boscomplexen over de grens bij elkaar aan: Gewestbos Ravels in Vlaanderen (850 ha bos) en Landgoed De Utrecht (1200 ha bos). Verschillen in visie aan de Nederlandse en Vlaamse kant van de landsgrenzen leiden tot erg uiteenlopende bosbeelden.

Zo staat in het Gewestbos Ravels multifunctioneel bos voorop en de kosten zijn daaraan ondergeschikt. In Utrecht daarentegen heeft de eigenaar, Fortis Vastgoed, vanuit economische motieven het accent op houtproductie gelegd. Zin om beide bosgebie-den te bezoeken?

Gids: Pro Silva • Organisatie: Pro Silva • Afspraak: Na deelname meer informatie. Deelname via de bosgroep is gratis. Inschrijven via Marleen Van Rumst (tel: 014/85.90.19) vóór 1 oktober 2007.

Zaterdag 13 oktober: Wandeling in de Raambroekse bossen in HerseltIn dit onbekend prachtig bosgebied wordt momenteel via de bosgroep een uitgebreid bosbeheerplan opgesteld. Albert Coomans de Brachène (bosbeheerder van meer dan 90 jaar) is onze gastheer en zal ons zijn interessante bosbouwexperimenten en ervaringen delen. Frederik Vaes zal ons in de praktijk tonen wat het uitgebreid bosbeheerplan in petto heeft.

Gids: Frederik Vaes en Albert Coomans de Brachène • Organisatie:Bosgroep Zuiderkempen vzw • Afspraak: om 9.30 u aan de Dieperstraat 80 A in Herselt (ten huize van Albert Coomans de Brachène)

23

KALE

NDER

Dinsdag 23 oktober 2007: Houtverkoop in de KempenOp dinsdag 23 oktober 2007 zal de openbare houtverkoop van industriehout doorgaan (geen brandhout, voornamelijk den).Afspraak: in de feestzaal van café E. Van Dun te Ravels-Eel (vlakbij de kerk) vanaf 14.00u

Zowel de houtvesterij van Turnhout als de bosgroepen Zuiderkempen vzw, Noorderkempen v.z.w. en Kempense Heuvelrug vzw zullen hier loten aanbieden aan exploitanten.

Zondag 10 februari 2008: Wandeling in Ravelskamp in Ravels/TurnhoutWandeling in Ravelskamp in Ravels/TurnhoutWDit boscomplex werd drie jaar geleden opgestart door de Bosgroep Noorderkempen vzw. Een aantal boseigenaars hebben door de bosgroep hun bos laten dunnen en de Amerikaanse vogelkers laten bestrijden.

Deze beheerwerken hebben duidelijk effect gehad: het bos is op korte tijd enorm veranderd! Iedereen die het met eigen ogen wil zien, is van harte welkom op onze wandeling. We gaan onder leiding van een ervaren bosgids, die de streek op zijn duimpje kent, het bos verkennen!

Gids: Jan Cortens • Organisatie: Bosgroep Noorderkempen vzw • Afspraak: om 10u op de hoek van de OLVrouwstraat en de Kampheidelaan (gemeentegrens Ravels/Turnhout) aan de ingang van het bos. Woonwijk ‘Blauwe kei’, gedaan om 12u.

Zondag 17 februari 2008: Wandeling in Postel-MolEen unieke gelegenheid om te wandelen in het domein van de abdij van Postel. Dit domein wordt eenmalig opgengesteld ter gelegenheid van deze wandeling. We zien er uitgestrekte loofbossen, waterpartijen, prachtige dennen en een aantal beheerwerken van onze bosgroep. Meer info vindt u in het volgende tijdschrift.

Gids: Stef Vanlommel • Organisatie: Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw.

Bosgroep Antwerpen Noord vzw Turnhoutsebaan 2322100 DeurneTel.: 03/360.52.10Fax.: 03/360.52.13Coördinator: Devriendt Karolien • 0475/75.77.98 antwerpennoord@bosgroep.beMedewerkster: Van Cotthem Britt

Adressen

Bosgroep Antwerpen Zuid Turnhoutsebaan 2322100 DeurneTel.: 03/360.52.10Fax.: 03/360.52.13Coördinator: Laeremans Luc • 0476/76.18.25 antwerpenzuid@bosgroep.beMedewerkster: Van Cotthem Britt

Bosgroep Noorderkempen vzw Hoge MouwLichtaartsebaan 732460 KasterleeTel.: 014/85.90.19Fax.: 014/85.90.21Coördinator : Bogaerts Kaat • 0474/74.17.31 kaat.bogaerts@groenkempen.provant.beMedewerkster : Van Rumst Marleen

Bosgroep Zuiderkempen vzw Kamp CBritselaan 202260 WesterloTel.: 014/27.96.57Fax.: 014/27.96.69Coördinator: Seynaeve Jan • 0474/99.99.35 jan.seynaeve@groenkempen.provant.beAdj.-coördin.: Matthé Joris • 0478/78.20.22 joris.matthé@groenkempen.provant.beMedewerkster: Himschoot Rebecca

Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw Hoge MouwLichtaartsebaan 732460 KasterleeTel.: 014/85.90.17Fax.: 014/85.90.21 Coördinator: Vanlommel Stef • 0479/20.93.11 stef.vanlommel@groenkempen.provant.beAdj.-coördinator: Jansens Sander • 0498/42.11.26 sander.jansens@groenkempen.provant.be Medewerkster: Vangenechten Annick Van Rumst Marleen

Voor de planning van terreinwerkzaamheden

Meeuws Chris 0478/45.51.38 chris.meeuws@groenkempen.provant.be

24

BOSC

ONTA

CTV.

U.:

Laer

eman

s Lu

c, T

urnh

outs

ebaa

n 23

2, 2

100

Deu

rne

• T

el.:

03 3

60 5

2 10