Borojević

Nenad Menićanin, "Prezimena Banijskog Pounja"

PORIJEKLO I ZNAČENJE PREZIMENA

Prezime Borojević nesumnjivo je nastalo od imena prvonosioca prezimena, dakle patronim od imena BOROJE –- BOROJEV – BOROJEVIĆ. Akcenat koji se u našim krajevima zadržao do današnjih dana ukazuje nam sasvim jasno na osnovu iz koje je prezime nastalo. U svom prilogu, o prezimenima dvorskog kraja, prof. Živko Bjelanović[1], kategorizirao je prezimena po grupama tako da prezime Borojević svrstano u istu antroponimijsku grupu sa prezimenima: Blagojević , Bogojević, Dobrečević , Drageljević, Jovašević , Malešević , Miličević, Nišević , Peričević, Pribičević, Radošević, Tomašević, Vranešević , Vukičević.

Prema dr. Velimiru Mihajloviću[2] prvi pisani dokumenat o prezimenu Borojević kao i o imenu Boroje, zabilježeno je kao očinstvo u dečanskim hrisovuljama 1330. godine; zatim prezime je registrirano kod katoličkog stanovništva u Bosni 1743. godine; u Mošorinu (Bačka) 1787. godine; više bratstva u Crnoj Gori; u Hrvatskoj vrlo frekventno, najviše oko Kostajnice, Dvora, Slavonskog Broda, Gline itd (prema popisu stanovništva Hrvatske iz 1948. godine posebno će biti obrađene geolokacijske sredine ovog prezimena). Pokušamo li uporediti toponime Borojevići i Borojevci, za koje prvi pisani dokumenti potiču iz 1380, godine, te ta ista imena sela su registrirana u okolini Ravanice u zapadnoj Srbiji 1533. godine.

Potpuno istog mišljenja u vezi tvorbe prezimena je i akademik Petar Šimunović [3], te on nalazi potvrde postojanja imena (kao i prezimena) Boroje u dubrovačkoj općini. Prema Šimunoviću ime Boroje je narodno ime od starog oblika imenice BOR, »borba« odnosno od korijena »bor« koji je u glagolu »boriti se«.Mnoga imena su nastala od ove osnove: Borivoj, Borislav....ali i Svebor, Dalibor, Želibor.... zatim, Boroje je skraćeno dvočlano ime Borivoj sa pridodatim sufiiksom –oje (Bor-oje), kao što je kod imena Radoje, Maroje i dr.

Možemo se složiti sa objašnjenjem nastanka imena Boroje da je izvedeno od glagola »boriti se«, ali mišljenja sam da treba uzeti u obzir i manje »ratničko« porijeklo ovog imena od svopšte poznatog imena drveta »BOR!« , jer je to drvo oduvijek u našem narodu bilo simbol visine i ljepote te smatram da je to i više nego dovoljan razlog za davanje takvog imena muškom djetetu da bude visok i vitalan kao što je usamljeni bor u planini. Uostalom slične konstrukcije nalazimo vezane i za nježnije drvo »JELA« pa je  logično da u našem jeziku imamo mnogo imena, posebno ženskih nastala od tog korena, a ne od glagola jesti (jelo)!

Velibor Lazarević u svojoj knjizi »Srpski Imenoslov«[4] nije naveo prezime Borojević ali zato usporedbe radi nalazimo stara frekventna prezimena: Borilović, Borić, Boričić, Borjanović, Borovinčić, Borović, Borčević i Borčić. Neka od ovih prezimena možda i jesu nastala od glagola »boriti se« no ipak većina zvuče da u svoj osnovi ipak imaju korijen od naziva drveta bor, uostalom porijeklo imena autora knjige, Velibor nesumnjivo potiče od  »velikog bora«.

Da rezimiramo Borojević je nastalo od starog imena Boroje i možemo naći mnogo pisanih potvrda o svojoj starini te tu vjekovnu nepromjenjivost imena možemo pratiti od Crne Gore do Banije, jer je prezime rašireno po cijeloj teritoriji bivše nam zemlje, Jugoslavije. Nosioci ovog prezimena većinom su pripadnici srpskog etničkog korpusa ali postoje i rane potvrde postojanja ovog prezimena i među katolicima posebno u Bosni i okolini Dubrovnika.

CRNOGORSKA PREZIMENA I  BRATSTVA

Prema web prezentaciji Crnogorskog udruženja iz Australije u popisu prezimena koji  je napravljen  premadostupnim dokumentima u kojima se navode prezimena iz Crne Gore. Počeli smo po Erdeljanoviću iz 1910. g., asada smo u toku dopunjavanja podataka po najnovijem izdanju knjige Prezimena u Crnoj Gori, Vukote i AkimaMiljanića.[5]

Boroje, Dobrota (Boka Kotorska), porijeklom iz Kranjske (Slovenija); Kotor; Herceg-NoviBorojević, Donji kraj (Cetinje), porijeklom od Niša, vidi: Ivanišević, Dapčević, Trnjine u Cucama (Cetinje); Prijevor (Tivat) 1437. god.Borojević Ivan, predak bratstva Ivanovića i Ivaniševića u cetinjskom D. Kraju Borojevići, negdašnje bratstvo u Trnjinama

Kućišta su jedno od najstarijih naselja u Ćeklićima, te ima jedna «mrtva voda» koja se naziva Boričkovica, a zemlje oko nje Boričkovice («uspomena na nekog Borička ili Boričkoviće, o kojima se sad ništa nezna» - kaže Erdeeljanović). Ovi nazivi neodoljivo podsjećaju na Borovca Borojevića, koji se pominje 1489. godine u povelji Ivana Crnojevića kao prvak Ćeklića, zajedno sa Ljepojem Ostojićem, Petkom Radosaljićem i Đurom Milojevićem (Milijevićem?).[6]

Borojević Ivan, starešina Niša, predak bratstva Ivanovića i Ivaniševića u Cetinjskom Donjem Kraju.

Prema predanju o nastanku ”Vlaške crkve” 1450. godine, Erdeljanović kaže:

”Ivan Borojev(ić) uteče sa svoja četiri sina iz Starog Vlaha, iz Zlatibora, u Zetu i dođe na Cetinje na ”30-35 godina prije nego se Ivanbeg nastanio na Cetinje”. On se naseli sa sinovima u Donji Kraj pod današnje Ivaniševiće. Posle nekoliko godina on ”dođe pri smrti i u tome preporuči sinovima, da neidu dalje, nego kad umre, da ga ne ostave tu u pustinji, nego da ga ili odnesu na obod (naRijeku) ili da mu ondje ograde crkvicu. Kad je umro sinovi se dogovore, da ga ukopaju u najvišu gomilu. Pošto ga ukopaju, ograde pred grobom na gomili, crkvicu od plota i posvete je Maloj Gospođi, jer su baš na taj dan došli na Cetinje”. Posle su pred tom crkvicom sahranili i svoju majku Jelicu, i za dve velike ”grobnice” (nadgrobna kamena) u obliku sarkofaga, što i sad stoje pred Vlaškom Crkvom, vele da su bile nad grobovima Ivana Borojeva i njegove žene. Kako su u ono vrijeme ”ovuda bili zetski katuni. Zećani su dohodili sa stokom i spazili tu crkvicu, pitali: ”Šta je ono?” A odgovorili su im: ”To je crkva nekih Starovlaha”. I oni po tome nazovu tu crkvu Vlaškom Crkvom”

Potomci Ivana Borojeva, donjokrajska bratstva Ivanovići (Lajislajići) i Ivaniševići, takođe su se sahranjivala pred vratima ove crkve – što je, vele, dokaz njihova najprečeg prava na nju i ujedno njihove starine – a posle su se pored njih, sa strane, sahranjivala i ostala donjokrajska bratstva (najpre Delje), pa Humci i zatim, kad je nastala varoš Cetinje, i Cetinjani (varošani).[7]

Ivanovići (ili Lajislavići, Lajislajići) sa Martinovićima (ukupno 21 kuća) i Ivaniševići (18 kuća) u Donjem Kraju su zajedničkog porijekla. Svi slave Đurđevdan, a poslužuju Malu Gospođu.

O svom porijeklu imaju ovakvo predanje. Ivan Borojević, starješina Niša, od kojeg su Turci oteli grad Niš, imao je pet sinova, koji su se zvali: Dragoljub, Boroje, Vladislav, Ušur (ili Vušur) i Dragoslav. Dragoljub je poginuo prilikom odbrane Niša, a Ivan Borojević, pošto Turci osvoje Niš, uteče u svoju staru prapostojbinu, Zlatibor, u Starom Vlahu (gdje ima vele i sad Borojevića) i tamo je dizao čete i borio se sa Turcima. Ali im nije mogao odoljeti i još mu rane sina, te on zajedno sa četiri svoja sina, od kojih su prva dvojica (Boroje i Vladislav) bili oženjeni, uteče u Zetu i dođe na Cetinje. Tu počinje ”u Gomile u Donji Kraj pod današnje Ivaniševiće, što se tada zvalo Gornje Polje”, pa se tu i naseli sa sinovima.

Dalje pominje se da četvorica braće gonili stoku na većim prostranstvima i da su bili plemićkog porijekla.

I dvojica mlađe braće se ožene, jedan iz Tomića a drugi iz Ljubotinja, pa obojica pređu u mjesta iz kojih su se oženili, a dva najstarija brata ostanu na očevini i razdvoje se: Boroje ostane u kući a Vladislav pređe u sadašnje Ivanoviće.

Boroje, prvi sin Ivana Borojevića, imao je dva sina:”Dapča” i Ivaniša (oblik ”Dapča” je jamačno pogrešno zapamćen umjesto prvobitnog ”Dapca”, od Dabac). Od ”Dapče” je bila kuća Dapčevića, koja  se ”nije nikad dijelila”: priča se, da je ujedno vrijeme bilo u njih 17 ”mačeva” u kući i ”nikad se nisu mogli skupoiti, ni na Božić”. Oni su se gotovo sasvim raselili odavde, a ostatak je izumro (posljednji je umro ovdje 1841. godine)

Od Borojeva sina Ivaniša su sadašnji Ivaniševići u Donjem Kraju. Od njih je imalo iseljenih u Kotor i Budvu ali su se tamo ”istražili?”

Od drugog sina Ivana Borojevića, od Vladislava, su Lajislajići, koji se sad zovu Ivanovići, po Ivanu, sinu ili potomku Vladislavljevu. Ivan nije svima njima predak ali su i ostali primili to prezime; samo se Marinkovići i sad zovu po svom pretku, Marinu Vladislavljevu.

Treći sin Ivana Borojevića, Ušur ili Vušur, otišao je u Tomiće u Bjelicama i od njega su tamošnja bratstva Vuširovići i Ivanovići. Oni su promenili krsno ime te sad slave Petkovdan a Đurđevdan su zadržali kao preslavu. Inače oni znaju pouzdano da su porijeklom od ”Ivana Starovlaha”

Četvrti sin Ivana Borojevića, Dragoslav, što se preselio u Ljubotinje, predak je tamošnjeg bratstva Šabana, koje se ranije prezivalo Dragoslavljevići, a slavi i sad Đurđevdan. [8]

Prema narodnom predanju Ivan Borojević i sinovi mu, kad su se naselili u Donjem Kraju, zauzeli su veliko zemljište, od kojeg su poslije davali i drugima (npr. Deljama). – Dakle, dok su jedni, koji su bili pravi Zećani i stariji naseljenici, držali svoju, od starine nasljeđenu, baštinsku, zemlju, dotle su drugi, kao doseljenici iz daljih srpskih krajeva, pritiskivali zećanske zemlje i pašnjake i po njima se silom nastanjivali. [9]

U Trnjinama su nekada prema toponimima živjela sljedeća bratstva Borojevići – Borojevski krš, Bijelići – Bijelića krš, Vučetići – Vučetića do. Prepostavlja se da su ta bratstva napustila Trnjane u XVII vijeku kada je harala kuga da se spasu od te bolesti. [10]

Borojeviće, Bijeliće i Vučetiće možemo pronaći u Bosni i Baniji, pa tragom logičnih migracija možemo čak pretpostaviti da su starinom od Trnjana!

HERCEGOVAČKO PORIJEKLO

Za razliku od teritorija Vojne krajine koja što se istraživanja porijekla prezimena ima vrlo malo pisane ostavštine, Stara Hercegovina zahvaljujući istraživačima poput Erdeljanovića, Cvijića, Dedijera i drugih je prilično dobro obrađena,  tome treba dodati  i blizinu Dubrovnika te pisanih dokumenata iz dubrovačke arhive. Prof. Nikola Laketa na forumu o hercegovačkim prezimenima odgovara na pitanja učesnika foruma o njihovom porijeklu crpeći građu upravo iz gore navedenih izvora.[11]  Međutim, prof. Laketa nije pisao direktno o prezimenu Borojević, ali jeste to uradio indirektno. Prvo pominjanje može se naći u Dečanskoj Hrisovuji 1335-1345.godine gdje se pominju 1335.g. porodice: Božić, Bulat, Bratić. Borojević, Štrbac i druge. Zatim za porodicu Brkić Laketa piše da su starinom porijeklom iz Hercegovine od porodice BOROJEVIĆ...

BOROJEVIĆI U STAROJ BOSNI

 Oko 1323. godine u IV povelji Stjepana Kotromanića pominje se knez Dabiša Boro(j)ević[12]

 a)     Bošnjana: Tepčija Radoslav, Hlap, Vuk Šćitković vojvoda bosanski, knez Dabiša Boroević, knez Dragič Zorinović

b)     Od zagorja: župan Poznan Purčić

c)      Od Neretve: Vuk Vučković

d)     Od Rame: knez Ostoja Priboević

e)      Od Duvna: vojvoda Bogdan

f)      Od donjeg kraja: župan Porodaš

g)     Od Usore: Vojko, vojvoda usorski, knez Vitan Tihorčić

h)     Od Soli: župan Budoš

i)       Od Trjebotića: župan Ivahan, Gojsav Obradović.

BOSANSKA KRAJINA & KUZMIN

U knjizi Petra Vizićanina „Stanovništvo Kuzmina do 1935. godine” (Kuzmin kod Sremske Mitrovice)[13] , za prezime Borojević se navodi krsna slava Sv. Stefan i  da su doselili iz Bosne:

Sv. prvomučenik i arhiđakon Stefan (9.I) – ADAMOVIĆ (iz Like i sa Kozare,1763. u Kuzminu), BABIĆ (iz Like i iz Bosne, 1756. u Kuzminu), BOROJEVIĆ (iz Bosne, 1764. u Kuzminu), VLADISAVLJEVIĆ (iz Bosne, 1763.u Kuzminu), ERAKOVIĆ (iz Bosne, 1765. u Kuzminu), MATIJAŠEVIĆ-RACKOV, MILAKOVIĆ-SIMEUNOVIĆ, PESTELEK (sa Kozare i iz Like, oko 1760. u Kuzminu), PLAVŠIĆ (iz Bačinaca-Srem, 1764. u Kuzminu), RACKOV (iz Paraga, oko 1870. u Kuzminu), SAVIĆ, SIMEUNOVIĆ («Rajevljanin» - iz Rajeva Sela i iz Belina-Bijeljine, 1756. u

Kuzminu), SIMIĆ, SIMONOVIĆ, ĆOSIN (iz Tovariševa, 1886. u Kuzminu); ROMIĆ (na nekim mestima Roma i Romi, iz Hercegovine i Požarevca, slava sv. Stefan, 1764. u

Kuzminu, u vezi sa prezimenom Borojević),

Prema web prezentaciji «Historija Kozare i Podkozarja» [14] , za prezime Borojević je upisano da pripadaju bratstvu Borojevići i da su isto kao i Ratkovići, Smiljanići, Maleševići, Milakovići i Tatići porijeklom od Grahova u Crnoj Gori a doselili su se u Podkozarje pre 250 godina u Bakince i Jakupovce.

Zanimljivo je da ovo prezime ne nalazimo mnogo u Lici i Dalmaciji već iz Crne gore su doselili direktno u Podkozarje a zatim su selili dalje po teritoriji Vojne Krajine pa ih tako i nalazimo u Kuzminu i Baniji.

Prema Šemantizmu pravoslavne mitropolije i arhijeceze Dabro-bosanske za godinu 1882, Đorđe Janjatović u svojoj knjizi «Prezimena Srba u Bosni» [15] navodi slijedeće porodice Borojevića sa krsnim slavama i crkvenim lokalitetima:

Krsna slavaParohija Protoprezviterat

Arhiđ. Stefan Gradiška- Laminačka GradiškiVasilije Laktaši BanjalučkiVasilije Lusići BanjalučkiVasilije Mahovljani Banjalučki

Đurđevdan Vinska i Liješće DerventskiĐurđevdan Ljubija Prijedorski

Ignjatija Hrge MaglajskiNikola Vinska i Liješće DerventskiNikola Derventa DerventskiNikola Junuzovci Gradiški

Simeon Bogoprim Vinska i Liješće DerventskiSimeon Bogoprim Donja Dubica DerventskiSimeon Bogoprim Dugo Polje Derventski

Trifun Kostajnica DubičkiTrifun Prijedor PrijedorskiTrifun Svodno Dubički

Časne Verige Junuzovci Gradiški

Prezime Boroja nalazimo u okolini Bugojna i slave Jovana Krstitelja.

BOROJEVIĆI SA BANIJE

Davno prije pokušao sam pomoći Danijeli Borojević u njenom traganju za korijenima svog prezimena i zahvaljujući našoj korepodenciji saznao sam nešto više o narodnom predanju koje se nekada, daleko

ozbiljnije shvaćalo i prenašalo sa koljena na koljeno te prema predanju od Danijelinog pradjede Borojevići su porijeklom iz Hercegovine, iz sela Jabuka. Tragom tog predanja došla je do spoznaje da je to selo sada muslimansko jer su svi Srbi davno odselili bježeći pred Turcima. Igrom slučaja za vrijeme studiranja Danijela je upoznala kolegicu sa istim prezimenom i njena je priča da su porijeklom iz Crne Gore, a ona je iz Bosne, doduše slave su različite pa je to Danijelu malo zbunilo. I zadnje njeno poznastvo sa prezimenjakinjom je bilo veliko iznenađenje jer njena majka i Danijelina majka su iz sela Borojevići, razlika je samo što je jedno selo u Crnoj Gori a drugo u Hrvatskoj!

Prema mr. Anti Milinoviću, Borojevići se mogu  svrstati u vrlo značajan dio srpskog stanovništva u dvorskom kraju koji su se doselili  u desetak migracionih talasa sa područja Kozare, a prije svega iz Novskog Potkozarja.[16]

Sve ovo potvrđuje da je prezime Borojević brojno na širem području bivše Jugoslavije i potvrđuje svoju starost i porijeklo sa prostora Crne Gore i Stare Hercegovine. Pošto je prezime nastalo od starog slavenskog ličnog imena Boroje sasvim je normalno da svi Borojevići nisu u krvnom srodstvu, isto kao i Petrovići, Nikolići, Jovanovići... Uostalom i različite slave to nam potvrđuju kao i postojanje ovog prezimena i kod ostalih vjeroispovjesti.

Usljed Turske ekspanzije, narod je od straha bježao u sigurnije krajeve i to se dešavalo u više etapa, prva značajnija etapa je bila poslije poraza na Kosovu polju, te su iz južnih krajeva Stare Srbije bježali uglavnom prema Hercegovini i sklanjali se u nepristupačne predjele po planinama. Ali ni tu nisu pronašli potpunu sigurnost tako da u sljedećoj etapi su bježali u zapadna područja Bosne koja još nisu bila osvojena od turske vojske i to u više pravaca... jedan je išao obalom i zaleđem Dalmacije (sve do Trsta) a drugi pravci su išli dolinama rijeka... Neretve...Bosne... Vrbasa i Une.To su glavni pravci migracija naših predaka. Međutim, bilo je i prisilnog naseljavanja od strane turske vojske porobljenih hrišćana koje su Turci nazivali "raja". Kasnije prilikom stvaranja Vojne krajine i čestih ratova mnogo je bilo migracija stanovništva na granici Otomanske i Austrougraske carevine i to u oba smjera!

Prezime Borojević je staro autohtono srpsko krajiško prezime na Baniji i zabilježeni su na tri glavna lokaliteta prema popisu stanovništva iz 1948. godine.

1. U kostajničkoj općini najbrojniji su u selu Borojevići i Knezovljani ali ih ima i u susjednim selima Prevršcu i Mečenčanima. Uostalom prvi pisani izvori o naseljavanju srpskog naroda na Baniju prije Turaka su upravo vezani za Kostajnicu i Komogovinu, odnosno 1477. godine uz dozvolu ugarskog kralja Matije doseljava se despot Vuk II Branković – Grgurović, poslije pada Smedereva pod tursku vlast sa svojim plemstvom i poraženom vojskom. Despot Vuk je 1477. godine sa 800 srpskih vitezova provalio u središte turske Bosne i spalio grad Sarajevo, a narod ga je zbog junaštva prozvao u pjesmi imenom «Zmaj Ognjeni Vuk», da se pamti i nikad ne zaboravi.[17]

2. U dvorskoj općini ovo prezime nalazimo u mjestima Ljubina gdje postoji zaseok Borojevići, zatim u Sočanici, Kotoranima i Javnici.

3. I treća značajnija lokacija ovog prezimena jeste u selu Veliki Gradac blizu Gline, odnosno između prve dve lokacije na Baniji.

LOKALITETI PREMA POPISU STANOVNIŠTVA SR HRVATSKE 1948 GODINE[18]

Već je konstatirano da je prezime Borojević vrlo brojno u Hrvatskoj ali ipak ga možemo smatrati autohtonim banijskim prezimenom jer samo na Baniji u srezovima Kostajnica, Dvor na Uni i Glina popisno je 70%, a u svim ostalim krajevima Hrvatske 30%. Prema priloženim grafikonima to se jasno vidi. Detaljnijom analizom i obradom prezimena Borojević prema lokalitetima dolazimo do sljedećih podataka:

Najbrojniji su u selu Borojevići pored magistralnog puta Kostajnica – Petrinja gdje je popisano 187 osoba koje su živjele i bili vlasnici u 45 kuća, i 6 osoba koje su živjele pod tuđim krovom.

U selu Knezovljani koje se nalazi na magistralnom putu Kostajnica – Petrinja (u blizini sela Borojevići) popisano je 125 osoba koje su živjele i bili vlasnici 28 kuća, i 3 osobe koje su živjele pod tuđim krovom.

Ljubina, zaseok Borojevići u blizini Dvora na Uni popisano je 106 osoba koje su živjele i bili vlasnici 15 kuća.

Veliki Gradac, selo blizu Gline odnosno između Borojevića i Ljubine, popisano je 64 osoba koje su živjele i bili vlasnici 13 kuća.

Sočanica, susjedno selo od Ljubine, popisano je 46 osoba koje su živjele i bili vlasnici 6 kuća, i 4 osobe koje su živjele pod tuđim krovom.

Sumartin na otoku Braču popisano je 39 osoba koje su živjele i bili vlasnici 10 kuća, i 1 osoba koja je živjela pod tuđim krovom.

Kotorani kod Dvora na Uni popisano je 36 osoba koje su živjele i bili vlasnici 6 kuća, i 3 osobe koje su živjele pod tuđim krovom.

Javnica kod Dvora na Uni, popisano je 35 osoba koje su živjele i bili vlasnici 4 kuće.

U ostalim mjestima upisano je manje od 30 osoba, tako da tko želi ići u još detaljniju analizu priložio sam kompletnu tabelu svih popisanih Borojevića u Hrvatskoj, kao i detaljan popis svih lokacija na Baniji. Svakako treba uzeti u obzir i ogromna stradanja naroda Banije u II svjetskom ratu, što je svakako promijenilo i znatno umanjilo demografske brojke.

Mjesto

Srez Ukupno osoba

Borojevići Kostajnica 193

Knezovljani Kostajnica 128

Ljubina Dvor na Uni 106

Veliki Gradac Glina 64

Sočanica Dvor na Uni 50

Kotorani Dvor na Uni 39

Javnica Dvor na Uni 35

Mečenčani Kostajnica 25

Svinica Kostajnica 19

Umetić Kostajnica 19

Dvor na Uni Dvor na Uni 15

Dračkovac Dvor na Uni 14

Prevršac Kostajnica 14

Trgovi Dvor na Uni 9

Timarci Kostajnica 8

Zakopa Dvor na Uni 7

Kostajnica Kostajnica 6

Živaja Kostajnica 6

Matijevići Dvor na Uni 5

Gornja Velešnja Kostajnica 5

Greda Petrinja 3

Petrinja Petrinja 3

Kostreši Kostajnica 2

Donji Javoranj Dvor na Uni 1

Gorička Dvor na Uni 1

Kirišnica Dvor na Uni 1

Zut Dvor na Uni 1

Glina Glina 1

Bjelovac Kostajnica 1

Slabinja Kostajnica 1

Moštanica Petrinja 1

Sva popisana prezimena prema popisu stanovništva SR Hrvatske iz 1948. Godine:

Mjesto

Srez Broj popisanih

osoba

Broj kuća odnosno porodica

Broj osoba koja nisu

vlasnici kuće

Ukupno osoba

Borojevići Kostajnica 187 45 6 193Knezovljani Kostajnica 125 28 3 128Ljubina Dvor na Uni 106 15 0 106Veliki Gradac Glina 64 13 0 64Sočanica Dvor na Uni 46 6 4 50Sumartin Brač 39 10 1 40Kotorani Dvor na Uni 36 6 3 39Javnica Dvor na Uni 35 4 0 35Čret Donji Miholjac 25 7 1 26Trojeglava Daruvar 26 4 0 26Mečenčani Kostajnica 25 5 0 25Tompojevci Vukovar 23 3 1 24Svinica Kostajnica 19 4 0 19Umetić Kostajnica 19 4 0 19Vrbovljani Nova Gradiška 17 5 1 18Zagreb Zagreb 12 6 6 18Dvor na Uni Dvor na Uni 15 5 0 15Dračkovac Dvor na Uni 14 4 0 14Prevršac Kostajnica 14 3 0 14Banovci Slavonski Brod 13 2 0 13Dalj Osijek 11 5 0 11Split Split 10 5 1 11Stupnički Kuti Slavonski Brod 11 1 0 11Trgovi Dvor na Uni 8 2 1 9Lukoran Zadar 8 1 0 8Tenjski Antunovac Osijek 8 1 0 8Timarci Kostajnica 8 1 0 8Krunoslavlje Donji Miholjac 7 1 0 7Osijek Osijek 6 2 1 7Vuka Đakovo 7 2 0 7

Zakopa Dvor na Uni 7 2 0 7Ivanovo Selo Grubišno Polje 6 1 0 6Kostajnica Kostajnica 6 2 0 6Pepelana Virovitica 6 1 0 6Stara Cesta Ogulin 6 1 0 6Živaja Kostajnica 6 2 0 6Bair Novska 5 1 0 5Gornja Velešnja Kostajnica 5 1 0 5Jagodnjak Beli Manastir 5 1 0 5Matijevići Dvor na Uni 5 1 0 5Blanje Donji Miholjac 4 1 0 4Čepin Osijek 4 1 0 4Čoavac Nova Gradiška 4 2 0 4Slavonski Brod Slavonski Brod 4 2 0 4Vodice Virovitica 4 1 0 4Greda Petrinja 3 1 0 3Kaštel Sućurac Split 3 1 0 3Koprivnica Koprivnica 3 1 0 3Novo Selo Donji Miholjac 3 1 0 3Petrinja Petrinja 3 1 0 3Tikveš Beli Manastir 3 1 0 3Voloder Kutina 3 1 0 3Bjelovar Bjelovar 0 0 2 2Bockovac Donji Miholjac 2 1 0 2Kabalna Donji Miholjac 2 1 0 2Koprivna Osijek 0 0 2 2Kostreši Kostajnica 0 0 2 2Rijeka Rijeka 2 1 0 2Vučevica Split 2 1 0 2Bebrina Slavonski Brod 1 1 0 1Bjelovac Kostajnica 0 0 1 1Borovo Vukovar 0 0 1 1Brestovac Zagreb 1 1 0 1Donji Javoranj Dvor na Uni 0 0 1 1Glina Glina 1 1 0 1Gorička Dvor na Uni 1 1 0 1Kirišnica Dvor na Uni 0 0 1 1Kusonje Pakrac 0 0 1 1Lužani Slavonski Brod 1 1 0 1Moštanica Petrinja 0 0 1 1Petrijanec Varaždin 1 1 0 1Povlje Brač 0 0 1 1Pula Pula 1 1 0 1Sisak Sisak 1 1 0 1Slabinja Kostajnica 0 0 1 1Solin Split 1 1 0 1Trogir Split 0 0 1 1Vinkovci Vinkovci 1 1 0 1Vojnić Vojnić 1 1 0 1Zut Dvor na Uni 0 0 1 1

POPIS ŽRTAVA II SVJETSKOG RATA 1941-1945[19]

»Jasenovac Reasearch Institute«,  na web prezentaciji postavio je popis žrtava II svj. rata na teritoriju Jugoslavije.

Svim žrtvama neka je vječna slava!

Popis Borojevića, žrtve II svj. rata

UGLEDNIJI BOROJEVIĆI SA BANIJE ZAPISANI U LITERATURI

Tragajući po knjigama za poznatijim Borojevićima pronašao sam mnogo pisanog traga  za vrijeme Vojne krajine gdje se pominju mnogi Borojevići sa titulom kneza, no ipak najviše pisanog traga iz tog doba je ostavio Harambaša Janko Borojević, knez iz Komogovine. Većinu dokumenata prikupio je Slavko Gavrilović u  svoje dve knjige koje opisuju Bansku krajinu. Sljedeći izvor građe koji obrađuje mikrolokaciju Banije odnosno dvorskog kraja jeste »Monografija Dvor na Uni«, Zbornik naučnih i publicističkih radova koje je izdala Skupština općine Dvor na Uni 1991 Godine. Naravno pored knjiga, koristio sam i adekvatnu građu pronađenu na web prostranstvima, te sam nastojao složiti kronološki pronađene osobe od davnina do današnjih dana i na taj način kreirati »mikro istoriju Banije vezanu za prezime Borojević«...

Borojević krajiški knez (1695)

Najstariji pisani trag gdje se pominje krajiški knez Borojević jeste dopis grofa Petra Keglevića iz Kostajnice 1695. godine gdje piše nadbanu Stjepanu Jelačiću, o mutnoj situaciji u Kostajnici i oko nje zbog sukoba sa Šandorom Erdedijem i držanju tamošnjih «Vlaha». Ustvari, Keglević nije bio u stanju da vrši pregovore sa srpskim knezovima ili kako on to piše «Ja vazda neznam teh knezov lovit, niti nemorem; da bi hotel; Bog zna kai bi sze  Vlahom zmiszlio. «, te na kraju svog dopisa opisuje štetu na unskom mostu «Moszt na Vni ie voda veli falat poderla; neznam, bili ga Vlahi na moiu zapoved napravliali, ali ga niti neszam hotel napravliati, ar szam ovak securior, da bi ga g. Erdödi Sandor z vnogemi liudmi netaknuli. Za comissare hochu ga kassato uchiniti napraviti, ali sze izpricham, ako nebudu Vlahi hoteli.» Znači Keglević nije imao kontrolu nad srbima već je imao grof Erdedi koji je pregovarao sa knezom Borojevićem i ostalim Srbima.[20]

U to vrijeme poznate su spletke između hrvatskih i ugarskih plemića oko svega, u zajedničkoj im kraljevini ugarsko-hrvatskoj. Uostalom to je i period kada su se svi ponovo otimali da uzmu komad kolača zvanog Banija, tek oslobođenog od Turaka.

Ilija Borojević (pre 1700)

Vojvoda Filip traži od svog sinovca Borojević Ilije  da svim knezovima do Kostajnice pošalje pismo i prikupi ljude sa oružjem da dočekaju Turke. Nepoznato mjesto i tačna godina ali sigurno pre 1700.

godine.[21]

Faksimil orginalnog pisma od vojvode Filipa upućeno sinovcu Borojeviću

U naredbi vicekapetana Petrinjske krajine iz 1700.godine naređuje planinskim knezovima da dođu sa ljudima i kolima jer se tvrđava Novi mora vratiti Turcima, među tim planinskim knezovima pominje se i knez Ilija Borojević.[22]

Doduše ta naredba se baš i nije lako provodila jer su krajišnici nevoljno napuštali zauzete teritorije radi političkih spletki toga doba, što im se kasnije osvetilo.

Harambaša Janko Borojević, knez i krajiški delegat (period 1696-1702)

Prema pronađenim detaljima gdje se pominje Harambaša Janko Borojević, možemo mnogo toga saznati o političkim prilikama na Baniji u periodu 1696 do 1703. Godine.

Godine 1696, Lajtnant Sinešperg šalje popis knezova i stanovništva iz nekih knežija na prostoru između Kupe i Une (bez okoline Novog i Zrina), sposobnih za vojnu službu – svega do 2000 ljudi. Prema tom dokumentu napisanog u Petrinji 1696. godine pominje se u knežiji Komogovina knez Janko Borojević koji vlada distriktom Sunja, Prevršac, Umetići i Gradusa i može staviti na raspolaganje 150 boraca. [23]

Godine 1697, carski komesari, grof Turn i Cincendorf opširno izlažu spor između hrvatskih staleža i Varaždinskog generalata tj. staleža Štajerske oko oblasti između  Kupe i Une kao i Srba naseljenih na tom prostoru, navodeći mnoge činjenice iz njihove bliže prošlosti, otpora i stradanja radi svog održanja u novoj, njima nesklonoj sredini. Na više mjesta se pominje Harambaša i knez iz Komogovine, Janko Borojević, koji je bio predstavnik Srba sa tih prostora. [24]

Godine 1699 postoji više dokumenata o nemirima među kostajničkim i drugim «Vlasima» i njihovom otkazivanju pokornosti banu i Saboru. Glavnu prepisku i spremnost da «smiri» pobunjene «Vlahe» vodio je Franjo Delišimnović sa biskupom Selišćevićem. Ustvari tu se radilo o tome da su Srbi poslali svoje delegate a među njima je bio i hrambaša Janko na pregovore, da Srbi ne žele biti hrvatski kmetovi već krajišnici sa istim pravima koje već imaju krajišnici u Varaždinskom generalatu. Zadnja prepiska Delišimunovića biskupu piše o tome kako je on spriječen da kažnjava «Vlahe» jer imaju podršku carskog komesara Marsiljija. Uostalom iste godine nalazimo ugovor između Mehmeda Čohrdara i grofa Delišimunovića o ortačkoj trgovini soli na Savi, što dokazuje moralne kvalitete grofa Delišimunovića koji se žali da mu carski komesar pravi neprilike u pogledu kažnjavanja «Vlaha»,  a sa druge strane spremnost srpskih knezova da pregovorima dobiju beneficije bolje nego što su ih imali u Otomanskoj carevini.[25]

Dugo je trajao i u biti nikada nije ni prestajao sukob hrvatskog plemstva sa pridošlim «vlasima» jer su oni uvijek gledali svoj lični interes i vidjeli novu radnu snagu, odnosno smatrali došljake na njihovu teritoriju svojim kmetovima. Naravno da je zbog toga dolazilo do pobuna i sukoba, a austrougarska carevina je uvijek vješto koristila i jedne i druge, nažalost.

Sačuvana je i prepiska između vojvode Mihajla Pozojevića i barona Frane Delišimunovića iz 1700. godine, gdje se piše o pobuni Srba u Kostajničkoj krajini i njihovom dogovaranju s petrinjskim komandantom Aleksandrom Erdedijem da nikako ne budu pod banskom vlašću. U prilogu je i kopija te prepiske, gdje se po kozna koji put vidi relacija Delišimunović – Erdedi – Srbi krajišnici. [26]

Prepiska Pozojević – Delišimunović u vezi pobune Srba u Kostajničkoj krajini

Mutne igre Kaptola i grofa Delišimunovića nalazimo i u prepisci iz 1732. godine, dakle poslije 30 godina, gdje kostajnički krajišnici obavještavaju Hrvatski sabor da ne mogu prihvatiti raniji ugovor, sklopljen sa Delišimunovićem i Kaptolom, pošto im je silom naturen, i mole da «zadrže» svoje stare povlastice, inače će se odseliti iz krajine. Među pretstavnicima Srba pominju se knezovi: Predojević, Klobučar, Velebit, Borojević i Manenić.[27]

Prema dekretu cara Leopolda o zaštiti «Vlaha» između Kupe i Une, koji su se stavilu pod njegovu vlast, pominju se Radovan Buinac, Radovan Bašić, Janko Borojević i Teodor Dereta. Dekret napisan u Ebersdorfu 1700. godine.[28]

Detalj iz dekreta cara Leopolda o zaštiti «Vlaha»

I poslije dvije godine, odnosno 1702. godine,  nalazimo dokument o potvrdi da Car Leopold uzima pod svoju zaštitu stanovništvo između Kupe i Une i potčinjava ga Varaždinskom generalatu, prema priloženim  detaljima možemo uporediti dokumente i vidjeti da su u konverzaciji sa Carom Leopoldom upisani isti srpski knezovi.[29]

Detalj sa popisom srpskih knezova

Poslije ovih odluka i dekreta Cara Leopolda nalazimo i obiman izvještaj koji je podnijela Carska komisija povodom spora između donjoaustrijskih vlasti i hrvatskog bana oko područja između Kupe i Une i «Vlaha» koji su se našli na njemu posle završetka rata sa Turcima. Naravno i u tom izvještaju među ostalim knezovima pominje se Harambaša knez Janko Borojević.[30]

Postoji  i dokument iz 1702. godine o dodijeli zemljišta vladici Atanasiju Ljubibratiću gdje se navodi da se vladici daje na upravljanje zemlja koje je bio prijašnji vlasnik Radušin Kobiljanin, koji se odselio u Gornju Krajinu. Pored Janka Borojevića u tom dokumentu pominje se i Knez Borojević (Jovan, prema Slavku Gavriloviću) [31]

Dopis o dodjeli zemljišta Vladici Atanasiju Ljubibratiću

Jovan Borojević knez iz Plješivice (1703)

Prema saslušanju nekolicine «vlaških» prvaka o otkazivanju pokornosti banskoj vlasti, suprotstavljanju Carskoj komisiji oko predaje Novog, Turcima, i napadu na «Vlahe» koji su bili vjerni banu, napisano u Zagrebu 1703. godine. U tom dokumentu u drugom poglavlju upisano je ime «Joannes Boroievich Knezius de Plesivicza» [32]

Godine 1703, postoji dokument koji pominje krajiške prvake Borojevića, Orešanina i Deretića i njihovim

vezama sa oficirima iz Ivanića i Petrinje, koji su krajišnike podsticali na otpor prema banskoj vlasti.[33]

Janko Borojević & Stevan Deretić (1703)

Šestoga Juna 1703. godine dolazi do preokreta na štetu srpskih krajišnika tako da istoga dana »koje li slučajnosti« imamo dva dopisa napisana u Beču:

1. Dvorska delegirana komisija Dvorskom ratnom savjetu o sukubu hrvatskih i donjoaustrijskih staleža oko ukidanja Varaždinskog generalata i Petrinjske krajine: predlaže da se to sprovede u dijelo i izvrši reorganizacija odbrane prema Turskoj preko tvrđava i njemačke vojske u njima uz potreban broj plaćene zemaljske banske milicije dok bi srpske krajišnike, iza granice, bez ikakvih povlastica, trebalo potčiniti vlasti hrvatskih staleža.[34]

2. Car Leopold odlučuje da oblasti između Kupe i Une stavi pod upravu hrvatskoga bana a carskim oficirima u tvrđavama naređuje da Srbe-krajišnike ne podbunjuju protiv banske vlasti, a oni koji to budu činili da budu uklonjeni iz Krajine. Ujedno ukida Varaždinski generalat i priključuje ga Hrvatskoj, a oficire i krajišnike, koji žele da ostanu kao vojnici, odlučuje da premesti u udaljene dijelove Vojne Krajine, isturenije prema Turcima.[35]

Dvorski ratni savjet požurio je sa sprovođenjem te naredbe i već 18 Juna iste godine saopštava Unutarnjo-austrijskoj dvorskoj komori carevu odluku o potčinjavanju hrvatskom banu oblasti između Kupe, Une i Save, kao i o ukidanju Varaždinskog generalata s tim što će se jurisdikcija Hrvatske ograničiti na pravnu i duhovnu sferu dok će fiskalna preći na Carsku dvorsku komoru. Novi se mora predati Turcima a Srbima iz njegove okoline treba dati odgovarajuća zemljišta za naseljavanje. I tako je završila «zaštita Vlaha» od Cara Leopolda, izdata 1700.godine.[36]

Zadnja dva dokumenta su u vezi sa puštanjem Janka Borojevića i Stevana Deretića na slobodu, a dali su i pušteni, to nisam uspio pronaći, i tako je ugušena pobuna srpskih krajišnika, kojima su oduzete sve prijašnje privilegije. [37]

Dopis uglednijih srpskih krajišnika sa molbom da se puste na slobodu Janko Borojević i Stevan Deretić

Radula Borojević, krajiški knez (1703)

Pošto hrvatske banske vlasti nisu pozitivno odgovorile na molbu o oslobađanju Janka Borojevića i Stevana Deretića od Septembra 1703. godine, u Novembru,  Srbi su poslali drugu molbu uz davanje garancija uglednih krajiških Srba, a među njima je i knez Radula Borojević[38]

Druga molba za puštanje na slobodu Borojevića i Deretića uz garancije uglednih krajiških Srba

Nikola Borojević, krajišnik (1713)

Nikola Borojević je potpisnik u tužbi kostajničkih krajišnika upućeno Petru Kegleviću zbog najvećeg ugnjetavanja i pljačke, koje su nad njima vršili komandant F. Delišimunović i vojvode Križanić i Novosel. [39]

Milak Borojević (1721)

Vojvoda Đorđe Milaković i knezovi Milak Borojević i  Ivan Dragić su na licu mjesta zajedno sa komandantom Kostajnice i Jasenovca sačinili »otvoreno pismo« Staroseljanima, kojim se potvrđuje međe njihovih atara, pravo na ispašu, žirovinu i krčevine, i određuje njihov odnos prema komandantu i susjedima Bistroseljanima  sa kojima će imati zajednička polja za ispašu. Ovaj doument je napisan u Kostajnici 1721. godine. [40]

Gajo Borojević, krajiški knez (1735)

Detaljni propisi za Kostajničku krajinu o uređenju krajiških sela i kuća, odnosno knežina i njihove veličine, broja konjičkih i pješačkih četa, broja oficira i podoficira, odevanja i naoružavanja krajišnika te njihovih zastava i bubnjeva.

U tim podužim propisima iz 1735. godine u šestoj klauzuli pominje se Gajo Borojević ali nerazumijem u kojem kontekstu zato prilažem kopiju tog dijela.[41]

Detalj gdje se pominje Gajo Borojević

Petar Borojević, kaplar (1751)

Petar Borojević, kaplar iz Velikog Gradca pominje se u pregledu štete koju su pobunjenici nanijeli krajišnicima sa Banije, citat:

»Dem Peter Borojevich Corporallen von Velliki Gradez ist abgenohmen worden 2 Hauen, und 1 grosser Gässbeckh, 2 Sichel, 1 Hemmdt, dessen mutter grausamb zerschlagen; die anführer seindt die schon oben benente.« [42]

Radoslav Borojević (1754)

Među grupom krajiških oficira koji su tužili pukovniku Klefeldu, kapetana Zebića, zato što ih je nazvao buntovnicima iako su oni bili uvijek vjerni i zaslužni u odbrani Krajine, potpisan je Unter Lieutenantius Radoszav Borojevich. Kopiju faksimila tog dokumenta može se vidjeti u obradi prezimena Zebić.[43]

Pantelija Borojević (1754)

Pantelija Borojević pominje se u par dokumenata vezanih za financije iz 1954. godine:

Razrez troškova oko prjevoza kraljevskog vina od Rugavice do Kostajnice, koji su izvršili krajiški knezovi.[44]

Razmatranja o kraljevinskim prihodima u Banskoj krajini, posebno od prjevoza i krčmenja vina, žirovine, sječe šuma, goveđih jezika «deobenih» volova i raznih nepravilnosti i zloupotreba u vezi s tim.[45]

Vasilj i Mijat Borojević (1755)

Vasilj Borojević, husarski kaplar i Mijat Borojević krajiški knez...upisani su u odluci o otpuštanju pojedinih krajišnika iz redova husara, odnosno imenovanju drugih, sposobnih za taj rod vojske. [46]

Detalj dokumenta gdje se pominju Mijat i Vasilj Borojević

Maksim Borojević (1778)

Godine 1777-1778, radilo se na ukidanju manstira Komogovina, tako  grof Koler izlaže razloge za ukidanje manastira i da se kaluđeri deportuju u Banat. Gornje-karlovački episkop, koji je bio u  komisiji koja je trebala zatvoriti manastir piše carici o velikom otporu krajišnika koji su se borili da zadrže jedan od najstarijih pravoslavnih manstira na Baniji, tako nalazimo opširni dokument gdje predstavnici banskih krajišnika karlovačkom mitropolitu ističu značaj manastira Komogovine i mole da na Dvoru izdejstvuje da na njemu ostanu bar dva kaluđera koji će ga čuvati i vršiti vjerske obrede. Mnogo krajišnika se je potpisalo na taj dokument a među njima nalazimo i Maksima Borojevića iz sela Borojevići.[47]

Dalje nalazimo dokument gdje Ban Nadaždi se obraća Dvorskom ratnom savjetu da treba odbiti žalbu karlovačkog mitropolita zbog ukidnja manastira Komogovina, čije zgrade treba sasvim uništiti da bi se iskorenila svaka uspomena na taj manastir. Ipak carska vlast je ukinula manastir i postoji jedan dopis gdje se navodi da nije bilo veće pobune krajišnika kao što je to pisao gornjekarlovački mitropolit Većentije Jovanović. Zašto je došlo do ukidanja manstira i koji su bili motivi za to, treba istražiti ali to prelazi okvire ovog mog rada.

Milentije Borojević (1778)

U istom dokumentu gdje se spominje Maksim Borojević u vezi ukidanja manastira u Komogovini potpisan je paroh Milentije Borojević. [48]

Adam Borojević (1868)

Ivica Golec u svom radu «Društveni život 1800-1881»[49], koristio je izjave prema sjećanjima penzioniranog natporučnika Adama Borojevića, zapisane 1868. godine. Adam je bio u službi u Zrinskoj kompaniji kao «konomist» i bio je ovlašten: «za red u selma i kućami i na cestami paziti, štibru (porez) pobirati i državi predavati», a za vojnička pitanja bili su odgovorni natporučnik (Oberlieutenant), poručnik (Lieutenant) i zastavnik (Fähnrich). Dosta zanimljivih detalja iz života krajišnika možemo saznati upravo prema ostavšini Adama Borojevića. Vojnici ove kompanije bili su dužni držati straže na «kordunu», straže su se mjenjale svake subote a hranu su im morali donositi njihovi ukućani. Svaka i najmanja greška se rigorozno kažnjavala. Svaki vojnik je dužio «carsko odijelo» u kojem je smio biti samo u Petrinji prema zahtjevima službe a stalno vojničko odijelo je morao sam o svom trošku kupiti. Godišnje je dobivao od cara 12 forinti i cokule na prikaz. Dalje se navodi kakvim mjerama kažnjavanja je carska vojska održavala disciplinu krajiške vojske, no ipak povremeno je dolazilo do hajdučije a bilo je i slučajeva da je krajišnik nestao bez traga kako bi izbjegao kaznu, pa čak je bilo i slučajeva prelaska na tursku stranu...

Stevan Borojević (1854)

Ivica Golec je obradio i rad sudstva u Vojnoj krajini [50], i kako je carska vlast riješavala ostavinske rasprave i ponekad pomogala, kada su iza siromašnih i iznenada umrlih krajišnika ostala nezaštićena malodobna djeca.

Tako postoji sačuvan ostavinski predmet iza Nikole Tadića iz Ljubine, kbr. 33, preminulog u istom mjestu 10. IV 1854. godine, Rujevačka kompanija nabaviti potrebnu hranu za njegovu nejaku djecu Joku, Anku, Milicu i Jovana. Za skrbnike djece imenuje se Stevan Borojević, koji se obavezuje da će štićenike dobro odgajati i voditi dužnu brigu o njihovoj imovini.

Nikola Borojević, srpski pjesnik u Hrvatskoj (1840)

Predkraj XIX vijeka, srpsko građanstvo i inteligencija, pored mađarskog pokreta suočeni su  i sa ilirskom pokretom kod Hrvata. Svi Srbi u početku su prihvatili ideju o ujedinjenju Južnih Slavena, ali je došlo do oštre polarizacije oko imena «Ilir i ilirski», tako u novosadskom kulturnom krugu ime je nailazilo na simpatije, razumijevanje i toleranciju dok u peštanskom je odlučno odbačeno i anatemisano.

Najbliži ilirima bili su novosadski profesor i urednik «Bačke vile», Petar Jovanović i urednik «Skoroteče», Miloš Popović, uz njih su izjesno vrijeme bili Pavle Stamatović, Nikola Borojević, Jovan Stejić, Dimitrije Tirol, Miloš Radojčić, te Vukovi prijatelji Justin i Mihajlović iz Vukovara i Mojsije Georgijević iz Osijeka. U imenu ilirskom sa Gajem se slagao i Sava Tekelija, koji je daleko pre svih ga predlagao za sve Južne Slavene.[51]

List iz Danice Ilirske sa poezijom Nikole Borojevića [52]

Svetozar Borojević von Bojna (1856-1920) [53]

Svetozar je svakako najpoznatiji i najkontraverzniji »predstavnik« Borojevića sa Banije. Rođen je 13 Decembra 1856. godine u selu Umetići pored Kostajnice u krajiškoj porodici i odmalena imao prilike da se upozna sa životom krajišnika. Njegov otac Adam je služio u 2 Banskoj regimenti i imao uspješnu vojničku karijeru. Svetozar je krenuo očevim stopama te je vojnu obuku završio u Kamenici kod Petrovaradina, te poslije  nastavio u kadetskoj školi u Liebenau blizu Graca. Kao kadet oficir služio je u 52. Ugarskoj Infantry Regimenti sa sjedištem u Gracu. Učestvovao je u borbama za Aneksiju Bosne u mjestima Kakanj, Kolotić, Visoko i okupaciju samog Sarajeva. Odlikovan je za zasluge u borbi u Bosni posebno za okupaciju Sarajeva i promovisan u čin natporučnika 1880.godine. te je završio ratni kurs u Beču i 1881. godine ulazi u sastav generalštaba odnosno glavno  komandujući 63. Infantry Brigadi. U periodu 1887  do 1891 bio je instruktor »Theresian Military Academy”, nakon toga redala su se odlikovanja i promocije.

1899. godine oženio je Leontine, kćerku plemića Oberst Friedrich Ritter von Rosner, a

1905. godine dobiva Ugarsku plemićku titulu i poslije toga se potpisivao sa dodatkom “von Bojna”.

Godine 1913.  je promovisan u čin generala i sprovodio  mobilizaciju trupa za početak I svjetskog rata. Ratovao je u Galiciji u bitci za Komarow a postao je poznat kao

najbolji obrambeni strateg  na frontu kod Isonzo (Sočanski front), gdje je svojom taktikom kažnjavao samoubilačke napade talijanske vojske.

Poslije izgubljenog rata pozivao se na svoje Hrvatsko državljanstvo te odlučio da postane državljanin Kraljevine SHS, ali u toj novoj državi nije bio dobrodošao, pa je bio prisiljen da se vrati u Austriju. Međutim, Austrija je prihvatila njegovu prvobitnu odluku da bude državljanin SHS, tako da bez obzira na sve svoje ratne zasluge nije dobio zasluženu penziju od Austrije, a naravno niti od Kraljevine Jugoslavije protiv koje se žestoko borio. Umro je u Klagenfurtu 23 Maja 1920. godine, a sahranjen je u Beču.

Jovan Borojević (1944)

Prema pisanju Đure Zatezala[54], Jovan Borojević je bio član ZAVNOH i aktivan komunista dvorskog kraja. Izabran je 1944. godine u Narodni sud zajedno sa Simom Todorovićem, Stjepanom Gajdekom i imali su tri zamjenika, Mile Petrović, Milovan Kordić i Milovan Tintor.

POPIS EMIGRANATA U SAD via ELLIS ISLAND[55]

Znamo da je Amerika naseljena pretežno sa stanovništvom iz Evrope, a to je posebno došlo do izražaja za vrijeme industrijske revolucije te svakako su značajni migracioni smjerovi i u tom pravcu. Posebno imajući u vidu siromaštvo u Austrougarskoj poslije razvojačenja Vojne krajine, te političkim i ekonomskim razlozima koji su slijedili, veliki broj krajišnika tražio je zaposlenje i bolji život u gradovima i zemljama izvan Monarhije pa tako i dalekoj Americi i Kanadi.  Na sreću najveća baza podataka o useljenicima u Ameriku je fondacija- muzej Ellis Island, otok blizu kipa slobode u New Yorku i koja je postavljena na interentu u elektronskoj verziji te je dostupna svim korisnicima interneta bez naknade.

Prepisivanje su radili volonteri tako da su greške u iščitavanju starog rukopisa očigledne ali na sreću uvijek se može pogledati i pročitati orginal.

Name of Passenger                     Residence                            Arrived       Age on Arrival

1. Amka Borojevic                      Knezovljani, Hungary               1911          22

 2. Bojo Borojevic                         Citluk, Hungary                            1910          41

 3. Damjan Borojevic                   Borovic, Austria                         1913          50

  4. Franjo Borojevic                     Garesnica, Croatia                      1910          18

5. Jovo Borojevic                      Citluko, Austria                            1913          24

6. Mika Borojevic    Kalendari, Austria                                           1913          32

 7. Mikan Borojevic        Kabendin/Croatia                                     1910          25

8. Miladin Borojevic                   Socanica, Croatia                        1913          18

9. Milos Borojevic                        Socanica, Croatia                      1913          33

10. Nikola Borojevic                   Kalendari, Austria                    1913          40

11. Nikola Borojevic                    Otok, Austria                               1913          42

 12. Pasilija Borojevic                  Kalendary, Austria                   1913          36

 13. Stefan Borojevic                      Agram, Jugoslav.                      1922          46

14. Stevan Borojevic                   Gradna, Hungary                        1912          36

15. Stoyan Borojevic                  Cit luk/Croatia                              1910          28

16. Trierna Borojevic                 Citluk, Bosnia                              1913          26

 17. Zdravko Borojevic               Carme, Croatian                             1924          15

1.  Abrad Boroevic                                                                                         1912         42

 2. Acim Boroevic                                            Door, Hungary            1909         24

3. Adam Boroevic                        Mecencam, Croatia                       1906       39

4. Adam Boroevic                        V. Gradac, Croatia                      1910        16

 5. Adam Boroevic                        V. Gradac, Croatia                      1910        17

 6. Antonio Boroevic                                                                                 1900       48

 7. Bogdan Boroevic                        Boroevic, Hungary                     1907       18

8. Damjan Boroevic                     Mecencani, Hungary                      1910          17

 9. Dusan Boroevic                        Brod, Croatia                                 1924          31

 10. Gjuro Boroevic                      Dovr, Croatia                              1906         28

11. Gjuro Boroevic                       Hungry                                          1910          29

12. Gjuro Boroevic                      Mecencani                                    1907         18

  13. Jovan Boroevic                       Boroevic                                       1907         39

 14. Jovan Boroevic                     Boroevic, Croatia                        1914        30

15. Jovan Boroevic                     Kezovljani, Austria                     1913          17

16. Jovan Boroevic                     Knezvljani, Hungary                1910          45

 17. Lago Boroevic                                                                                   1906        19

  18. Marko Boroevic                       Locanica, Austria                        1910        25

 19. Marko Boroevic                     Mecevnnam                                   1906         31

 20. Mila Boroevic                        Boroevic, Croatia                        1910        24

 21. Milan Boroevic                      V. Gradac, Croatia                      1910        17

22. Nikola Boroevic                    Mecencani, Croatia                    1906       28

23. Oleksa Boroevic                    Bernice, Turkey                         1907         33

24. Olrad Boroevic                       Grmusa, Hungary                        1912        42

25. Simeone Boroevic                San Martino, Austria                  1910          25

26.  Stanko Boroevic                   U.S.                                                   1909         30

 27. Stevan Boroevic                  Hungary                                        1912          28

 28. Stojan Boroevic                     Mecencam, Croatia                  1906         20

  29. Stojan Boroevic                       Soreuica, Austria                      1913          31

30. Teodor Boroevic                   Mecencam, Croatia                   1906        42

31. Tomo Boroevic                       St. Martino, Austria                  1911         25

32. Vreil Boroevic                        Knezovljani, Croatia                 1912         35

[1] Prof. Živko Bjelanović , “Značajnije odlike prezimena Dvorskog kraja” objavljeno u Zborniku naučnih i publicističkih radova Dvor na Uni, izdano 1991, Godine, str. 529-539

[2] Dr, Velimir Mihajlović, „Srpski prezimenik“, Novi sad, Aurora 2002, str.91

[3] Petar Šimunović ”Hrvatska prezimena”, Zagreb 2006, str.  50

[4] Velibor Lazarević, “Srpski imenoslov”, Book Marso Beograd 2001, str.325

[5] http://www.montenegro.org.au/prezimena.html web prezentacija „Montenegrin Etnic Association ofAustralia“

[6] Risto Kovijanić - Crnogorska plemena u Kotorskim spomenicima, XIV do XVI vijek, knjiga I, Cetinje 1963, str. 186

[7] Dr, Jovan Erdeljanović, ”Stara Crna Gora”, Beograd 1978, str. 225

[8] isto, str. 299-301

[9] isto, str. 336

[10] isto, str. 658

[11] Prof, Nikola Laketa, „Nevesinjske porodice i Hercegovačka prezimena“, objavljeno na forumuhttp://www6.serbiancafe.com/lat/diskusije/mesg/139/010677396/poruka_o_prezimenima_nastavak.html?308

[12] Ćiro Truhelka, Glasnik Zemaljskog muzeja u Bosni i Hercegovini, Sarajevo 1906, str.417

[13] Petar Vizićanin; «Stanovništvo Kuzmina do 1935.», Beograd 2003. Prezimena i slave su prema Domovnom protokolu iz 1895/97. a podaci o poreklu su od dr Nikole Radojčića. Prepis rada može se naći na  forumu o hercegovačkim prezimenima: (http://www6.serbiancafe.com/lat/diskusije/mesg/139/010677396/poruka_o_prezimenima_nastavak.html?308)

[14] Nemam izvor literature iz koje je nepoznati autor crpio informacije i postavio na web prezentaciji o Kozari i Podkozarju. U mojoj ličnoj arhivi posjedujem taj preuzeti materijal pod naslovom „Historija Kozare i Podkozarja.“

[15] Đorđe Janjatović, »Prezimena Srba u Bosni«, Prosveta – Trgovina dd,  Sombor 1993 str.53

[16] Ante Milinović, »Od davnina. Migracije.Naseljavanje srpskog stanovništva«, objavljeno u Zborniku naučnih i publicističkih radova Dvor na Uni, izdano 1991, Godine, str. 56-71

[17] Prema pisanju Mr Ante Milinovića u “Zborniku radova Dvor na Uni”, odnosno rad “Na udaru turske

ekspanzije” koristeći građu od Jovana Raića, Istorija Serbov, III, Vienna, 1794, str 267, 285.

[18] Valentin Putanec - Petar Šimunović (ur.), Leksik prezimena Socijalističke Republike Hrvatske, Zagreb 1976.

[19] Jasenovac Research Institute, http://www.jasenovac.org/

[20] Slavko Gavrilović, Građa za istorijuVojne granice u XVIII veku, knjiga I, Banska Krajina 1690-1783, Beograd 1989, str. 30-31

[21] isto, str. 73

[22] isto, str. 99

[23] isto, knjiga II, str. 31

[24] isto, str. 39-74

[25] isto, knjiga I, str. 67-72

[26] isto, knjiga II, str. 85

[27] isto, knjiga I, str.334-335

[28] isto, knjiga I, , str. 96

[29] isto, str. 117

[30] isto, str. 140, 154, 156

[31] isto, knjiga II, str. 111

[32] isto, knjiga I, str. 128

[33] isto, str. 161

[34] isto, knjiga II, str. 119

[35] isto, str. 124

[36] isto, str. 139

[37] isto, str. 148

[38] isto, str. 149

[39] isto, knjiga I, Banska Krajina 1690-1783, Beograd 1989, str. 236

[40] isto, str. 247

[41] isto, str. 343

[42] isto, str. 523

[43] isto, knjiga II, str. 426-427

[44] isto, str. 363-364

[45] isto, str. 437

[46] isto, str. 502

[47] isto, knjiga I, str. 659

[48] isto, str. 659

[49] Ivica Golec , “Društveni život (1800-1881)”, objavljeno u Zborniku naučnih i publicističkih radova Dvor na Uni, izdano 1991, Godine, str. 162. 163,165 i 166

[50] Ivica Golec , “Društveni život (1800-1881)”, objavljeno u Zborniku naučnih i publicističkih radova Dvor na Uni, izdano 1991, Godine, str. 167

[51] Slavko Gavrilović, Srbi u Habsburškoj monarhiji 1792-1849, u izdanju Matice Srpske, Novi Sad, str. 26

[52] Danica Ilirska Br. 29 , 1840. godine

[53] Prema web prezentaciji www.austro-hungarian-army...roevic.htm

[54] Đuro Zatezalo , “Razvoj i rad KPJ i organa narodne vlasti. Čerkezovački partizanski odred”, objavljeno u Zborniku naučnih i publicističkih radova Dvor na Uni, izdano 1991, Godine, str. 319 – 320

[55] http://www.ellisisland.org/

Index B

Пријави ме|Пријави злоупотребу|Одштампај страницу|Уклони приступ|Обезбеђују Google сајтови