BÁO CÁO - trungsonhp.vntrungsonhp.vn/wp-content/uploads/2017/05/Báo-cáo-Đánh-giá-tác-động-môi... · ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG của Dự án ĐẦU TƯ XÂY

1

TỔNG CÔNG TY PHÁT ĐIỆN 2 CÔNG TY TNHH MTV THỦY ĐIỆN TRUNG SƠN

----------------o0o----------------

BÁO CÁO ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG

của Dự án ĐẦU TƯ XÂY DỰNG KHU TÁI ĐỊNH CƯ SỐ 4

THUỘC DỰ ÁN THỦY ĐIỆN TRUNG SƠN

(Đã chỉnh sửa, bổ sung theo ý kiến của Hội đồng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án “Đầu tư xây dựng

Khu tái định cư số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn” phiên họp ngày 10/12/2013)

Năm 2014

2

MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................................................... 5

DANH MỤC HÌNH VẼ .............................................................................................................................. 7 DANH MỤC CHŨ VIẾT TẮT ................................................................................................................... 7

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................................................... 9 1. Xuất xứ của dự án: .................................................................................................................................... 9

1.1 Sự cần thiết đầu tư ................................................................................................................................... 9

1.2. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư ................................................................. 10

1.3. Mối quan hệ của dự án với các quy hoạch phát triển ........................................................................ 10 2. Căn cứ pháp luật và kỹ thuật của việc thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM) ................... 12

2.1. Các văn bản pháp luật và kỹ thuật ...................................................................................................... 12 2.2. Các tiêu chuẩn, quy chuẩn áp dụng trong ĐTM ................................................................................ 16

2.3. Các tài liệu, dữ liệu do chủ dự án tự tạo lập được sử dụng trong ĐTM. .......................................... 17 3. Phương pháp áp dụng trong quá trình lập ĐTM. .................................................................................. 17

3.1. Các phương pháp ĐTM ....................................................................................................................... 17 3.2. Các phương pháp khác: ....................................................................................................................... 18

4. Tổ chức thực hiện đánh giá tác động môi trường ................................................................................. 18 4.1. Tổ chức thực hiện ĐTM ...................................................................................................................... 18

4.2. Danh sách những người tham gia trực tiếp lập báo cáo .................................................................... 19 CHƯƠNG 1 ................................................................................................................................................ 21

MÔ TẢ TÓM TẮT DỰ ÁN ...................................................................................................................... 21 1.1. Tên dự án .............................................................................................................................................. 21

1.2. Chủ dự án .............................................................................................................................................. 21 1.3. Vị trí địa lý của dự án ........................................................................................................................... 21

1.4. Nội dung chủ yếu của dự án ................................................................................................................ 24 1.4.1. Mục tiêu của Dự án: .......................................................................................................................... 24

1.4.2. Khối lượng và quy mô các hạng mục dự án ................................................................................... 24

1.4.3. Mô tả biện pháp, khối lượng thi công: ............................................................................................. 39

1.4.4. Công nghệ sản xuất, vận hành: ........................................................................................................ 47 1.4.5. Danh mục máy móc, thiết bị: ........................................................................................................... 48

1.4.6. Tiến độ thực hiện: ............................................................................................................................. 48 1.4.7. Tổng mức đầu tư: .............................................................................................................................. 49

1.4.8. Tổ chức quản lý và vận hành: .......................................................................................................... 50 CHƯƠNG 2 ................................................................................................................................................ 51

ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, MÔI TRƯỜNG VÀ KINH TẾ XÃ HỘI ..................................................... 51 2.1. Điều kiện môi trường tự nhiên ............................................................................................................ 51

3

2.1.1. Điều kiện địa lý, địa hình, địa chất: .................................................................................................. 51

2.1.2. Điều kiện về khí tượng ..................................................................................................................... 56 2.1.3. Điều kiện về thủy văn ....................................................................................................................... 59

2.1.4. Hiện trạng chất lượng các thành phần môi trường vật lý ............................................................... 69 2.1.5. Hiện trạng tài nguyên sinh học ......................................................................................................... 74

2.2. Điều kiện kinh tế xã hội ....................................................................................................................... 77 2.2.1. Điều kiện kinh tế: .............................................................................................................................. 78

2.2.2. Điều kiện văn hóa, xã hội ................................................................................................................. 80

CHƯƠNG 3 ................................................................................................................................................ 84

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG ............................................................................................. 84 3.1. Đánh giá tác động................................................................................................................................. 88

3.1.1. Đánh giá tác động trong giai đoạn chuẩn bị .................................................................................... 88 3.1.2. Đánh giá tác động trong giai đoạn xây dựng .................................................................................. 95

3.1.3. Đánh giá tác động trong giai đoạn hoạt động............................................................................... 124 3.1.4. Tác động do rủi ro, sự cố môi trường ............................................................................................ 134

3.2. Nhận xét về mức độ chi tiết, độ tin cậy của đánh giá ...................................................................... 136 CHƯƠNG 4 .............................................................................................................................................. 137

BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA, GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC VÀ PHÒNG NGỪA, ỨNG PHÓ SỰ CỐ MÔI TRƯỜNG ................................................................................................................. 137

4.1. Biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu các tác động tiêu cực của dự án đến môi trường ................... 137 4.1.1. Trong giai đoạn chuẩn bị ................................................................................................................ 137

4.1.2. Trong giai đoạn xây dựng............................................................................................................... 140 4.1.3. Trong giai đoạn hoạt động .............................................................................................................. 151

4.2. Các biện pháp phòng ngừa ứng phó sự cố môi trường ................................................................... 160 4.2.1. Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng ........................... 160

4.2.3. Các biện pháp phòng ngừa sự cố, rủi ro giai đoạn hoạt động ...................................................... 162 CHƯƠNG 5 .............................................................................................................................................. 163

CHƯƠNG TRÌNH QUẢN LÝ VÀ GIÁM SÁT MÔI TRƯỜNG ...................................................... 163 5.1. Chương trình quản lý môi trường ..................................................................................................... 163

5.2. Chương trình giám sát môi trường .................................................................................................... 173 5.2.1. Mục đích giám sát ........................................................................................................................... 173

5.2.2. Chương trình giám sát môi trường trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng ................................. 173 5.2.3. Khái toán chi phí thực hiện chương trình quản lý và giám sát môi trường ................................ 179

CHƯƠNG 6 .............................................................................................................................................. 181 THAM VẤN Ý KIẾN CỘNG ĐỒNG ................................................................................................... 181

6.1. Ý kiến của ủy ban nhân dân xã Tân Xuân........................................................................................ 181

4

6.2. Ý kiến của ban quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha ........................................................................... 182

6.3. Ý kiến của Đồn biên phòng 473 – Bộ Chỉ huy bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La ........................... 182 6.4. Ý kiến phản hồi và cam kết của chủ dự án ....................................................................................... 183

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ VÀ CAM KẾT............................................................................................ 185 1. KẾT LUẬN: .......................................................................................................................................... 185

2. KIẾN NGHỊ .......................................................................................................................................... 189 3. CAM KẾT ............................................................................................................................................. 189

CÁC TÀI LIỆU, DỮ LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 134

5

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 01: Danh sách những người tham gia trực tiếp lập báo cáo .......................................... 18 Bảng 1.1: Tổng hợp số hộ bị ảnh hưởng phải di dời thực hiện TĐC xã Tân Xuân ........... ..... 23 Bảng 1.2: Quy mô các điểm TĐC thuộc khu TĐC số 4 ........................................................ 24 Bảng 1.3: Danh mục các hạng mục chính ............................................................................. 24 Bảng 1.4: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống thủy lợi tại các điểm TĐC ....................... 26 Bảng 1.5: Bảng bình quân đất nông nghiệp chia cho các hộ TĐC ......................................... 28 Bảng 1.6: Khối lượng công tác san ruộng bậc thang ............................................................. 28 Bảng 1.7: Danh mục các hạng mục phụ trợ .......................................................................... 29 Bảng 1.8: Khối lượng công tác thi công xây dựng đường giao thông nội bộ ......................... 32 Bảng 1.9: Khối lượng công tác xây dựng đường tới khu sản xuất và nghĩa địa ..................... 32 Bảng 1.10: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống cấp điện ............................................... 33 Bảng 1.11: Dự báo dân số đến năm 2020 ............................................................................. 34 Bảng 1.12: Nhu cầu dùng nước tại các từng điểm TĐC ........................................................ 35 Bảng 1.13: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống cấp nước ............................................. 35 Bảng 1.14: Khối lượng công tác san nền ............................................................................... 37 Bảng 1.15: Vật liệu xây dựng chủ yếu công trình giao thông ................................................ 39 Bảng 1.16: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công giao thông ...................................... 40 Bảng 1.17: Vật liệu chủ yếu xây dựng công trình cấp điện ................................................... 41 Bảng 1.18: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công hệ thống cấp điện ............................ 42 Bảng 1.19: Vật liệu chủ yếu xây dựng hệ thống cấp nước...................................................... 43 Bảng 1.20: Máy móc, thiết bị thi công hệ thống cấp nước .................................................... 44 Bảng 1.21: Vật liệu chủ yếu phục vụ công tác san nền .......................................................... 46 Bảng 1.22: Máy móc, thiết bị thi công san nền, san ruộng bậc thang .................................... 46 Bảng 1.23: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công ........................................................ 47 Bảng 1.24: Tiến độ thực hiện các hạng mục dự án ................................................................ 47 Bảng 1.25: Tổng mức đầu tư của dự án ................................................................................ 48 Bảng 2.1: Lượng mưa trong các tháng và năm (mm) ............................................................ 55 Bảng 2.2: Độ ẩm trong các tháng và năm (%) ....................................................................... 56 Bảng 2.3: Nhiệt độ trong các tháng và năm (0C) ................................................................... 57 Bảng 2.4: Số giờ nắng các tháng trong năm (giờ) ................................................................. 57 Bảng 2.5: Các đặc trưng khí tượng vùng dự án ..................................................................... 58 Bảng 2.6: Đặc trưng lưu vực (đến hạng mục công trình) ....................................................... 59 Bảng 2.7: Lượng mưa năm ứng với các tần suất tính toán .................................................... 59 Bảng 2.8: Kết quả tính phân phối lượng mưa năm thiết kế 95% ........................................... 59 Bảng 2.9: Lượng mưa một ngày lớn nhất ............................................................................. 60 Bảng 2.10: Tính toán bốc hơi vùng dự án ............................................................................. 61 Bảng 2.11: Tiêu chuẩn dòng chảy năm ................................................................................. 62 Bảng 2.12: Dòng chảy năm ứng với các tần suất .................................................................. 63 Bảng 2.13: Hệ số phân phối dòng chảy các tháng trong năm với tần suất P = 95% ............... 63 Bảng 2.14: Kết quả tính mô đuyn dòng chảy theo tháng với P=95%, M95% (l/s/km2) ........... 63 Bảng 2.15: Kết quả tính toán lưu lượng đập Co Nào 3, P=2% .............................................. 64 Bảng 2.16: Kết quả tính toán lưu lượng cầu tràn, P=4% ....................................................... 64 Bảng 2.17: Tổng lượng lũ theo đơn vị diện tích .................................................................... 65 Bảng 2.18: Lưu lượng lũ thiết kế các tháng mùa thi công đập Co Nào 3 ............................... 65 Bảng 2.19: Lưu lượng lũ thiết kế các tháng mùa thi công cầu tràn ........................................ 65 Bảng 2.20: Lưu lượng kiệt nhất bình quân nhiều năm ........................................................... 66 Bảng 2.21: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường không khí .................................................... 68 Bảng 2.22: Kết quả đo vi khí hậu và tiếng ồn ....................................................................... 69 Bảng 2.23: Kết quả phân tích các hơi khí độc và bụi ............................................................ 69

6

Bảng 2.24: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường nước ........................................................... 70 Bảng 2.25: Kết quả phân tích chất lượng nước dùng cho cấp nước sinh hoạt ......................... 70 Bảng 2.26: Kết quả phân tích chất lượng nước dùng cho tưới tiêu thủy lợi ............................ 71 Bảng 2.27: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường đất .............................................................. 72 Bảng 2.28: Hiện trạng chất lượng môi trường đất ................................................................. 72 Bảng 2.29: Một số chỉ tiêu về hiện trạng kinh tế của các hộ TĐC ......................................... 78 Bảng 3.1: Tóm tắt đối tượng và qui mô các tác động môi trường .......................................... 83 Bảng 3.2: Đặc điểm chỉ tiêu kỹ thuật, môi trường phương án hạ tầng ................................... 88 Bảng 3.3: Bảng tổng hợp hiện trạng sử dụng đất tại khu quy hoạch mặt bằng điểm dân cư nông thôn ................................ .................................................................................................90 Bảng 3.4: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng vĩnh viễn phục vụ quy hoạch mặt bằng các điểm dân cư nông thôn .......................................................................................................... 91 Bảng 3.5: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng vĩnh viễn để xây dựng các hạng mục nằm ngoài mặt bằng các điểm dân cư nông thôn ........................................................................... 91 Bảng 3.6: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng tam thời ................................................. 92 Bảng 3.7: Tổng hợp khối lượng đào đắp san nền .................................................................. 95 Bảng 3.8: Nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp san nền ............................................ 95 Bảng 3.9: Khối lượng đào đắp xây dựng hạng mục cấp nước sinh hoạt ................................. 96 Bảng 3.10: Hệ số phát thải bụi và nồng độ bụi trung bình do hoạt động đào đắp xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt ...................................................................................................... 96 Bảng 3.11: Lưu lượng xe cần thiết để vận chuyển đổ thải tại hạng mục cấp nước sinh hoạt .. 97 Bảng 3.12: Hệ số ô nhiễm đối với xe tải chạy trên đường ..................................................... 98 Bảng 3.13: Tải lượng các chất ô nhiễm từ quá trình vận chuyển đất đá thải thi công hệ thống cấp nước sinh hoạt ............................................................................................................... 98 Bảng 3.14: Tổng hợp khối lượng đào đắp làm đường giao thông nội bộ ............................... 99 Bảng 3.15: Nồng độ bụi phát sinh từ quá trình đào đắp làm đường giao thông nội bộ ......... 100 Bảng 3.16: Dự báo lưu lượng xe cần thiết vận chuyển đất đá thải tại hạng mục đường giao thông nội bộ ........................................................................................................................ 101 Bảng 3.17: Tổng hợp khối lượng đào đắp làm đường giao thông nội đồng ......................... 101 Bảng 3.18: Nồng độ bụi phát sinh từ quá trình đào đắp làm đường giao thông nội đồng ...... 102 Bảng 3.19: Dự báo lưu lượng xe cần thiết vận chuyển đất đá thải tại hạng mục đường giao thông nội đồng ................................................................................................................... 102 Bảng 3.20 : Khối lượng công tác thực hiện hạng mục cấp điện ........................................... 103 Bảng 3.21: Hệ số phát thải và nồng độ bụi phát sinh trong quá trình đào đắp thi công móng hệ thống điện ........................................................................................................................... 104 Bảng 3.22: Nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp đất san ruộng bậc thang ................ 104 Bảng 3.23: Khối lượng đào đắp xây dựng công trình thủy lợi ............................................. 105 Bảng 3.24: Hệ số phát thải bụi và nồng độ bụi trung bình do hoạt động đào đắp xây dựng công trình thủy lợi .............................................................................................................. 105 Bảng 3.25: Tải lượng các chất từ nước thải sinh hoạt của hoạt động xây dựng từng hạng mục công trình ........................................................................................................................ 109 Bảng 3.26: Lượng nước mưa trung bình tại các điểm TĐC ................................................. 110 Bảng 3.27: Độ ồn từ một số phương tiện thi công gây ra .................................................... 115 Bảng 3.28: Mức độ gây rung của các xe, máy thi công ....................................................... 116 Bảng 3.29: Diện tích rừng và đất lâm nghiệp xin chuyển đổi mục đích ............................... 121 Bảng 3.30: Tổng hợp nhu cầu thoát nước thải sinh hoạt ..................................................... 123 Bảng 3.31: Lưu lượng nước thải sinh hoạt tại từng điểm TĐC ............................................ 124 Bảng 3.32: Tải lượng và nồng độ các chất ô nhiễm chính của nước thải sinh hoạt trong giai đoạn dự án đi vào hoạt động ............................................................................................... 124 Bảng 3.33. Tổng hợp khối lượng chất thải rắn phát sinh ..................................................... 126 Bảng 3.34: Thành phần rác thải sinh hoạt ........................................................................... 126 Bảng 3.35: Một số chỉ tiêu chính trước và sau TĐC tại bản Đông Tà Lào ........................... 128

7

Bảng 3.36: Một số chỉ tiêu chính trước và sau TĐC tại bản Tây Tà Lào ............................. 129 Bảng 5.1. Tóm tắt chương trình quản lý các hoạt động môi trường ..................................... 165 Bảng 5.2: Vị trí giám sát môi trường trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng ........................ 172 Bảng 5.3: Vị trí giám sát môi trường trong giai đoạn hoạt động ........................................... 175 Bảng 5.4. Tổng hợp kinh phí xây dựng các công trình xử lý môi trường ............................. 177 Bảng 5.5. Khái toán kinh phí giám sát môi trường .............................................................. 178

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 2.1: Bản đồ địa chất kiến tạo tỉnh Sơn La Hình 2.2: Các nhân tố ảnh hưởng đến trượt lở Hình 2.3: Bản đồ hiện trạng tai biến tỉnh Sơn La Hình 3.1: Nguồn gốc phát sinh của nước thải sinh hoạt Hình 4.1: Mô hình bể tự hoại cải tiến Hình 4.2: Sơ đồ thu gom chất thải rắn sinh hoạt

DANH MỤC CHŨ VIẾT TẮT BOD Nhu cầu oxi sinh hoá BTCT Bê tông cốt thép BVMT Bảo vệ môi trường CHXHCN Cộng hoà xã hội chủ nghĩa CNH – HĐH Công nghiệp hoá - hiện đại hoá COD Nhu cầu oxi hoá học CTR Chất thải rắn Công ty TNHH MTV Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên DAĐT Dự án đầu tư ĐTM Đánh giá tác động môi trường GDP Tổng sản phẩm quốc nội GTVT Giao thông vận tải GHCP Giới hạn cho phép GPMB Giải phóng mặt bằng KHCN&MT Khoa học, Công nghệ và Môi trường KTXH Kinh tế xã hội KVTC Khu vực thi công KBTTN Khu bảo tồn thiên nhiên NĐ Nghị định NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn NXB-KH&KT Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật MBA Máy biến áp PCCc Phòng cháy chữa cháy QCVN Qui chuẩn kỹ thuật quốc gia QTMT Quan trắc môi trường TBA Trạm biến áp

8

TCCP Tiêu chuẩn cho phép TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TCXD Tiêu chuẩn xây dựng

TĐC Tái định cư

TKCS Thiết kế cơ sở

TN&MT Tài nguyên và môi trường TSHP Co Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn UBND Uỷ ban nhân dân UBMTTQ Uỷ ban mặt trận Tổ quốc VSMT Vệ sinh môi trường VLXD Vật liệu xây dựng WHO Tổ chức y tế thế giới

9

MỞ ĐẦU

1. Xuất xứ của dự án: 1.1 Sự cần thiết đầu tư Thủy điện Trung Sơn là dự án thủy điện quy mô trung bình, được xây dựng trên

dòng chính sông Mã thuộc khu vực Tây Bắc Việt Nam. Vị trí công trình thuộc địa phận xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Nhà máy điện có công suất lắp đặt 260 MW, bao gồm 4 tổ máy (mỗi tổ máy 65 MW) hàng năm sẽ cung cấp điện lượng trung bình năm là 1056 GWh là nguồn bổ sung đáng kể cho lưới điện quốc gia. Đây là một dự án đa mục tiêu, vừa cung cấp điện vừa giúp kiểm soát lũ, đồng thời góp phần vào chương trình biến đổi khí hậu ở Việt Nam bằng cách tránh được lượng khí phát thải CO2.

Thuỷ điện Trung Sơn được thiết kế kỹ càng và có quá trình chuẩn bị dự án tuân theo các quy tắc thực hành tốt trên thế giới về khảo sát, thiết kế kỹ thuật, phân tích các phương án chọn lựa, giám sát, nghiên cứu, tính toán nhằm đáp ứng các yêu cầu khắt khe về môi trường, xã hội và an toàn đập. Do vậy Dự án hạn chế tối thiểu nhất các tác động về môi trường, xã hội của tất cả các hoạt động thi công, vận hành liên quan. Đặc biệt đời sống người dân bị ảnh hưởng bởi dự án sẽ được cải thiện đáng kể sau khi dự án hoàn thành. Thuỷ điện Trung Sơn là một ví dụ điển hình về cách thức thuỷ điện có thể hỗ trợ cho sự phát triển của đất nước một cách tiết kiệm, bền vững về môi trường và xã hội. Dự án được Ngân Hàng Thế Giới hỗ trợ tín dụng và thực hiện bởi chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Thuỷ điện Trung Sơn (TSHP Co), một công ty con trực thuộc Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN).

Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án thủy điện Trung Sơn đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt tại Quyết định số 1257/QĐ-BTNMT ngày 17/6/2008. Trong Báo cáo ĐTM này đã xác định 01 Khu tái định cư trên địa bàn tỉnh Sơn La là Khu TĐC số 4 bố trí TĐC tập trung cho 02 bản Đông Tà Lào và Tây Tà Lào, xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ (trước là huyện Mộc Châu).

Ngày 24/11/2013, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã phát lệnh khởi công Dự án Thủy điện Trung Sơn. Để tổ chức thực hiện tốt công tác di dân, tái định cư vùng lòng hồ Nhà máy thuỷ điện Trung Sơn đảm bảo đúng tiến độ và hiệu quả. Cùng với 03 khu TĐC tại tỉnh Thanh Hóa, Khu tái định cư số 4 thuộc xã Tân Xuân, huyện huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La cần thiết được đầu tư xây dựng và hoàn thành trước khi tích nước hồ thủy điện Trung Sơn.

Khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn được thiết kế dung nạp khoảng 186 hộ (dự phòng phát triển 16 hộ) và chia thành ba điểm tái định cư (TĐC) bao gồm điểm TĐC Thảm Tôn, điểm TĐC Pom Hiến - suối Nón 1 và điểm TĐC Pom

10

Hiến - Suối Nón 2 thuộc phân khu phục hồi sinh thái, vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha (KBTTN).

Dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn (sau đây gọi là Dự án) là dự án mới, quá trình quy hoạch phải thu hồi khoảng 48,4 ha diện tích rừng và đất lâm nghiệp tại khu rừng Thảm Tôn thuộc phân khu phục hồi sinh thái của KBTTN Xuân Nha nên căn cứ theo Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ Quy định về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường thì dự án thuộc diện phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và thuộc thẩm quyền thẩm định và phê duyệt của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

1.2. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư Hạng mục đầu tư xây dựng khu tái định cư số 4 thuộc Dự án thủy điện Trung

Sơn do Chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn (TSHP Co) phê duyệt dự án đầu tư. Cụ thể, ngày 20/3/2012 Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn đã ban hành Quyết định số 27/QĐ-TĐTS về việc phê duyệt thiết kế cơ sở - chi phí đầu tư khu tái định cư số 4, xã Tân Xuân, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La.

1.3. Mối quan hệ của dự án với các quy hoạch phát triển Quy hoạch tổng thể di dân tái định cư dự án Thủy điện Trung Sơn được xây

dựng dựa theo Quy hoạch tổng thể di dân tái định cư dự án Thủy điện Sơn La và đã được Tập đoàn Điện lực Việt Nam phê duyệt tại Quyết định số 137/QĐ-EVN ngày 02/4/2009. Dự án được thiết kế đảm bảo tuân thủ theo quy hoạch tổng thể di dân tái định cư nêu trên.

Diện tích đất bố trí cho dự án đã được địa phương xem xét, bố trí trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015). Cụ thể, UBND huyện Mộc Châu đã có tờ trình số 1189/TTr-UBND ngày 05/8/2013 về việc đề nghị thẩm định và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu (2011-2015) của huyện Mộc Châu, trong đó có diện tích đất của khu TĐC số 4 – thủy điện Trung Sơn; Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La đã thẩm định và có tờ trình số 318/TTr-STNMT ngày 10/10/2013 về việc xét duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) của huyện Mộc Châu. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Sơn La đã phê duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) của huyện Mộc Châu và huyện Vân Hồ tại Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 23/10/2013.

Tại xã Tân Xuân đã triển khai thực hiện công tác quy hoạch nông thôn mới. Quy hoạch nông thôn mới bao gồm quy hoạch định hướng phát triển không gian; quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ; quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã

11

hội - môi trường theo chuẩn mới; quy hoạch phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có theo hướng văn minh, bảo tồn được bản sắc văn hóa tốt đẹp. Theo đồ án quy hoạch nông thôn mới xã Tân Xuân đã được UBND huyện Mộc Châu phê duyệt tại Quyết định số 223/QĐ-UBND ngày 04/6/2013 thì dự án khu TĐC số 4 đáp ứng được các nội dung quy hoạch như sau: (i) Quy hoạch phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có:

Trong đồ án quy hoạch nông thôn mới xã Tân Xuân đã định hướng phân bổ hệ thống dân cư tại bản Đông Tà Lào sẽ gồm 02 điểm TĐC (Thảm Tôn và Suối Nón 1) với 569 người và 143 hộ; tại bản Tây Tà Lào (điểm TĐC xen ghép Suối Nón 2) có 582 người, 138 hộ. Như vậy, phương án bố trí 03 điểm TĐC đã được đưa vào trong quy hoạch nông thôn mới. (ii) Quy hoạch phát triển không gian: Chiều cao của các công trình TĐC: nhà ở, nhà văn hóa, lớp học, nhà ở giáo viên theo thiết kế đều đảm bảo yêu cầu về quy hoạch phát triển không gian trong đồ án quy hoạch nông thôn mới. (iii) Quy hoạch sử dụng đất Diện tích đất bố trí cho dự án đã nằm trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) của huyện Vân Hồ được UBND tỉnh Sơn La phê duyệt tại QĐ số 2485/QĐ-UBND ngày 23/10/2013. Quy hoạch nông thôn mới xã Tân Xuân cũng đảm bảo phù hợp với quy hoạch sử dụng đất này. (iv) Quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế, xã hội, môi trường: Dự án đầu tư cơ sở hạ tầng gồm hệ thống giao thông (đường giao thông nội bộ, đường giao thông nội vùng, bến đò, cầu treo) nhằm kết nối trong điểm TĐC, kết nối giữa khu TĐC số 4 với các trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội (Trung tâm huyện Mộc Châu, huyện Vân Hồ); hệ thống giao thông cũng là hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa. Dự án đầu tư hệ thống nước sạch và công trình thủy lợi, hệ thống cấp điện làm hạ tầng cho phát triển sản xuất nông nghiệp và nâng cao đời sống văn minh cho người dân. Các công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường của dự án như đầu tư nhà vệ sinh, bể tự hoại 3 ngăn cho mỗi hộ dân, hỗ trợ và hướng dẫn đào hố chôn lấp rác thải hợp vệ sinh, sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn, làm đường đến nghĩa địa là phù hợp với tiêu chí bảo vệ môi trường trong quy hoạch nông thôn mới. (v) Quy hoạch phát triển dân cư hiện theo hướng văn minh, bảo tồn được bản sắc văn hóa tốt đẹp: Thiết kế của dự án về nhà ở (kiểu nhà sàn), nhà văn hóa (kiểu nhà văn hóa của dân tộc Thái, Mường), nhà ở có vườn; thiết kế thủy lợi bản Cám, thủy lợi Co Nào phục vụ trồng lúa nước, làm đường đến khu sản xuất cũ tại Lòng Đồn – Thung Ngúp, bản

12

Pù Lầu…đảm bảo phù hợp với văn hóa phong tục, tập quán của người Thái, người Mường và lối canh tác, lao động truyền thống của người dân. Nội dung này của dự án đáp ứng tiêu chí quy hoạch phát triển dân cư theo hướng bảo tồn được bản sắc văn hóa truyền thống.

2. Căn cứ pháp luật và kỹ thuật của việc thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM)

2.1. Các văn bản pháp luật và kỹ thuật Văn bản luật: - Luật Bảo vệ Môi trường số 52/2005/QH11 được Quốc hội nước CHXHCN

Việt Nam thông qua ngày 29/11/2005; - Luật Bảo vệ và phát triển rừng số 29/2004/QH11 được Quốc hội nước

CHXHCN Việt Nam thông qua ngày 03/12/2004; - Luật Đất đai số 13/2003/QH11 được Quốc Hội nước CHXHCNVN thông qua

ngày 26/11/2003; - Luật Xây dựng số 16/2003/QH11 được Quốc hội nước CHXHCNVN thông

qua ngày 26/11/2003; - Luật Đa dạng sinh học số 20/2008/QH12 được Quốc hội nước CHXHCNVN

thông qua ngày 13/11/2008; - Luật Tài nguyên nước số 17/2012/QH13 được Quốc hội nước CHXHCN Việt

Nam thông qua ngày 21/6/2012; Nghị quyết: - Nghị quyết số 72/NQ-CP ngày 10/6/2013 của Chính phủ về việc điều chỉnh

địa giới hành chính huyện Mộc Châu để thành lập huyện Vân Hồ thuộc tỉnh Sơn La; Nghị định: - Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ Quy định về đánh

giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường; - Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ về Bồi

thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; - Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ quy định bổ sung

về quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; - Nghị định số 15/2013/NĐ-CP ngày 06/02/2013 của Chính phủ về quản lý chất

lượng công trình xây dựng; - Nghị định số 59/2007/NĐ-CP ngày 09/4/2007 của Chính phủ về quản lý chất

thải rắn; - Nghị định số 23/2006/NĐ-CP ngày 03/3/2006 của Chính phủ về thi hành luật

bảo vệ và phát triển rừng;

13

- Nghị định số 48/2007/NĐ-CP ngày 28/03/2007 của Chính phủ về nguyên tắc và phương pháp xác định giá các loại rừng;

- Nghị định số 42/2012/NĐ-CP ngày 11/5/2012 của Chính phủ về quản lý, sử dụng đất trồng lúa;

- Nghị định số 17/2006/NĐ-CP ngày 27/1/2006 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành luật đất đai.

- Nghị định số 88/2009/NĐ-CP ngày 19/10/2009 của Chính phủ về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất.

- Nghị định số 08/2005/NĐ-CP ngày 24/01/2005 của Chính phủ về “Quy hoạch xây dựng”.

- Nghị định số 34/2000/NĐ-CP ngày 18/8/2000 của Chính phủ về việc ban hành quy chế khu vực biên giới đất liền.

- Hiệp định về quy chế biên giới Quốc gia giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ký ngày 1/3/1990 và Nghị định thư sửa đổi và bổ sung hiệp định ngày 31/8/1997.

- Nghị định số 35/2008/NĐ-CP ngày 25/3/2008 của Chính phủ về xây dựng, quản lý và sử dụng nghĩa trang.

Thông tư: - Thông tư số 26/2011/TT-BTNMT ngày 18/07/2011 của Bộ Tài nguyên và

Môi trường Quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường;

- Thông tư số 02/2009/TT-BTNMT ngày 19/3/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường Quy định đánh giá khả năng tiếp nhận nước thải của nguồn nước;

- Thông tư số 24/2009/TT-BNN ngày 05/5/2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn chuyển đổi rừng phòng hộ, rừng đặc dụng được quy hoạch sang rừng sản xuất và ngược lại từ rừng sản xuất được quy hoạch thành rừng phòng hộ, đặc dụng sau rà soát quy hoạch lại 3 loại rừng theo Chỉ thị số 38/2005/CT-TTg của Thủ tướng chính phủ;

- Thông tư số 34/2009/TT-BNNPTNN ngày 10/06/2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định tiêu chí xác định và phân loại rừng;

- Thông tư số 38/2007/TT-BNN ngày 25/4/2007 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn hướng dẫn trình tự, thủ tục giao rừng, cho thuê rừng, thu hồi rừng cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư;

- Thông tư số 57/2010/TT-BTC ngày 16/4/2010 của Bộ Tài chính quy định việc lập dự toán, sử dụng và quyết toán kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất;

14

- Thông tư số 25/2009/TT-BTNMT ngày 16/11/2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường;

- Thông tư số 39/2010/TT-BTNMT ngày 16/12/2010 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường;

- Thông tư số 12/2011/TT-BTNMT ngày 14/4/2011 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về quản lý chất thải nguy hại.

- Thông tư số 24/2013/TT-BNNPTNT ngày 06/05/2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định về trồng rừng thay thế khi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.

- Thông tư số 21/2009/TT-BXD ngày 30 tháng 06 năm 2009 của Bộ xây dựng quy định về việc lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch xây dựng nông thôn.

- Thông tư số 09/2010/TT-BXD ngày 04 tháng 08 năm 2010 của Bộ xây dựng về Quy định việc lập nhiệm vụ, đồ án quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới.

- Thông tư số 31/2009/TT-BXD ngày 10 tháng 09 năm 2009 của Bộ xây dựng ban hành tiêu chuẩn quy hoạch xây dựng nông thôn.

- Thông tư số 32/2009/TT-BXD ngày 10 tháng 09 năm 2009 của Bộ xây dựng ban hành quy chuẩn Quốc gia về xây dựng quy hoạch nông thôn.

- Thông tư 08/2007/TT-BTNMT ngày 02/8/2007 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc hướng dẫn kiểm kê, thống kê đất đai.

- Thông tư số 32/2013/TT-BTNMT ngày 25/10/2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường.

Quyết định: - Quyết định số 256/2003/QĐ-TTg ngày 02/12/2003 của Thủ tướng Chính phủ

về việc phê duyệt chiến lược bảo vệ Môi trường Quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020.

- Quyết định số 1216/QĐ-TTg ngày 05/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

- Quyết định số 45/QĐ-TTg ngày 8/1/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể bảo tồn đa dạng sinh học của cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm 2030;

- Quyết định số 34/2010/QĐ-TTg ngày 08 tháng 04 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư các dự án thủy điện, thủy lợi.

- Quyết định số 1250/QĐ-TTg ngày 31/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

15

- Quyết định số 02/2007/QĐ-TTg ngày 09/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án thủy điện Sơn La.

- Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 29/10/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Sơn La đến năm 2020.

- Quyết định số 1195/QĐ – NLDK ngày 31/03/2005 của Bộ trưởng Bộ công nghiệp về việc quy hoạch bậc thang thủy điện sông Mã.

- Quyết định số 16/2008/QĐ-BTNMT ngày 31/12/2008 và Quyết định số 04/2008/QĐ-BTNMT ngày 18/7/2008 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi Trường ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường;

- Quyết định số 04/2008/QĐ-BXD ngày 03 tháng 04 năm 2008 của Bộ xây dựng ban hành Tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Quy hoạch xây dựng.

- Quyết định số 1257/QĐ-BTNMT ngày 17/6/2008 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án thủy điện Trung Sơn, xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

- Quyết định số 595/QĐ - EVN ngày 10/10/2008 của Hội đồng quản trị Tập đoàn Điện lực Việt Nam về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình thuỷ điện Trung Sơn, tỉnh Thanh Hoá;

- Quyết định số 137/QĐ-EVN ngày 02/4/2009 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể di dân, tái định cư Thủy điện Trung Sơn.

- Quyết định số 27/QĐ-TĐTS ngày 20/3/2012 của Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn – Tập đoàn Điện lực Việt Nam về việc phê duyệt thiết kế cơ sở - chi phí đầu tư khu tái định cư số 4, xã Tân Xuân, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Hạng mục: Bồi thường, hỗ trợ và Tái định cư. Công trình: Thủy điện Trung Sơn, tỉnh Thanh Hóa;

Các văn bản pháp lý do địa phương ban hành - Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 23/10/2013 của UBND tỉnh Sơn La về

việc xét duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) của huyện Mộc Châu.

- Quyết định số 2744/QĐ-UBND ngày 12/10/2009 của UBND tỉnh Sơn La về việc giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha – Mộc Châu;

- Quyết định số 223/QĐ-UBND ngày 04/6/2013 của UBND huyện Mộc Châu về việc phê duyệt đồ án quy hoạch nông thôn mới xã Tân Xuân, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La giai đoạn 2011 – 2020;

- Công văn số 3087/UBND-KTN ngày 15/11/2008 của Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La về việc thống nhất nội dung báo cáo Quy hoạch tổng thể di dân, tái định cư Thủy điện Trung Sơn;

16

- Công văn số 1963/UBND-KTN ngày 19/8/2009 của UBND tỉnh Sơn La về việc tổ chức triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Thủy điện Trung Sơn trên địa bàn tỉnh Sơn La;

- Thông báo số 139/TB-UBND ngày 15/9/2010 của UBND tỉnh Sơn La về việc

thông báo kết luận của đồng chí Bùi Đức Hải - phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La tại buổi làm việc với Ban QLDA thủy điện Trung Sơn;

- Văn bản số 6745/BQP-TM ngày 23/12/2008 của Bộ Quốc phòng về việc vị trí dự kiến tái định cư dự án thuỷ điện Trung Sơn;

2.2. Các tiêu chuẩn, quy chuẩn áp dụng trong ĐTM + QCVN 14: 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải sinh hoạt. + QCVN 08: 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt. + QCVN 09: 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước ngầm; + QCVN 05: 2013/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng không

khí xung quanh. + QCVN 03: 2008/BTNMT Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về giới hạn cho phép

của kim loại nặng trong đất. + QCVN 26:2010/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về tiếng ồn. + QCVN 27:2010/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về rung động. + QCVN 01:2009/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước ăn uống. + QCVN 02:2009/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt. Quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam về lĩnh vực khác: - TCXD 33-2006: Cấp nước - Mạng lưới đường ống và công trình, tiêu chuẩn

thiết kế. - TCVN 7957-2008: Tiêu chuẩn thoát nước- Mạng lưới thoát nước bên ngoài và

công trình. - TCXDVN 320:2004: Bãi chôn lấp chất thải nguy hại - Tiêu chuẩn thiết kế. - TCXDVN 261: 2001: Bãi chôn lấp chất thải rắn –Tiêu chuẩn thiết kế - QCVN 01:2008/BXD: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Quy hoạch Xây dựng. - QCVN 02:2009/BXD: Quy chuẩn Việt Nam về số liệu điều kiện tự nhiên dùng

trong xây dựng. - QCVN 14:2009/BXD: Quy chuẩn về quy hoạch xây dựng nông thôn. - QCVN 06:2010/BXD: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về an toàn cháy cho nhà

và công trình. - QCVN 01:2008/BCT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn điện. - QCVN QTĐ-7:2009/BCT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kỹ thuật điện.

17

- QCVN 08:2010/BCT: Quy chuẫn kỹ thuật quốc gia về điện hạ áp. - QCVN 01:2011/BYT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà tiêu - Điều kiện

bảo đảm hợp vệ sinh. - QCVN 07:2010/BXD: quy chuẩn kỹ thuật quốc gia các công trình hạ tầng kỹ

thuật đô thị. 2.3. Các tài liệu, dữ liệu do chủ dự án tự tạo lập được sử dụng trong ĐTM. - Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC dự án Thủy điện Trung Sơn được

Tập đoàn Điện lực Việt Nam phê duyệt tại Quyết định số 137/QĐ-EVN ngày 02/4/2009;

- Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án Thủy điện Trung Sơn, do Công ty CP tư vấn xây dựng điện 4 lập, tháng 5/2008.

- Hồ sơ thiết kế cơ sở Khu tái định cư số 4, do Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư Quốc tế -chi nhánh Tây Bắc lập tháng 3/2011.

- Bản vẽ tổng mặt bằng bố trí các hạng mục nhà ở, công trình hạ tầng, công trình dân sinh, khu vực khai hoang tại các điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2.

- Báo cáo hiện trạng diện tích chuyển mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp (diện tích 48,4ha) do Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư Quốc tế - chi nhánh Tây Bắc lập tháng 3/2012.

- Bản vẽ tổng mặt bằng Khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn. - Bản đồ xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp tại điểm TĐC

Thảm Tôn (diện tích 48,4ha). - Bản đồ giao đất – giao rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha năm 2009. 3. Phương pháp áp dụng trong quá trình lập ĐTM. Đối với báo cáo đánh giá tác động môi trường cho Dự án đầu tư xây dựng khu

tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn. Chúng tôi sử dụng những phương pháp sau:

3.1. Các phương pháp ĐTM a. Phương pháp thống kê: Ứng dụng trong việc thu thập và xử lý các số liệu về điều kiện khí tượng, thủy

văn, kinh tế xã hội tại khu vực dự án. b. Phương pháp đánh giá nhanh: Dựa trên cơ sở hệ số ô nhiễm do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ban hành

(1993), thành phần, lưu lượng, tải lượng ô nhiễm do khí thải, nước thải, chất thải rắn từ hoạt động của các thiết bị, máy móc thi công và hoạt động dân sinh được xác định và dự báo định lượng.

c. Phương pháp ma trận:

18

Xây dựng ma trận tương tác giữa hoạt động xây dựng, quá trình sử dụng và các tác động tới các yếu tố môi trường để xem xét đồng thời nhiều tác động.

d. Phương pháp so sánh: Đánh giá các tác động trên cơ sở so sánh kết quả quan trắc môi trường với các

tiêu chuẩn, quy chuẩn Việt Nam về môi trường. e. Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích, tổng hợp các tác động của dự án đến các thành phần môi trường tự

nhiên và kinh tế - xã hội khu vực thực hiện dự án. 3.2. Các phương pháp khác: a. Phương pháp điều tra xã hội học: Được sử dụng trong quá trình phỏng vấn, lấy ý kiến lãnh đạo UBND xã Tân

Xuân, các Cơ quan có liên quan và cộng đồng dân cư khu vực dự án. b. Phương pháp lấy mẫu ngoài hiện trường : Trên cơ sở các tài liệu về môi trường đã sẵn có, tiến hành điều tra, khảo sát khu

vực dự án nhằm cập nhật, bổ sung các tài liệu mới nhất, cũng như khảo sát hiện trạng môi trường khu vực dự án.

c. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu trong phòng thí nghiệm: Được thực hiện theo quy định để phân tích các thông số môi trường phục vụ cho

việc đánh giá chất lượng môi trường khu vực dự án. d. Nghiên cứu hệ sinh thái cạn: - Thực vật cạn: Được thực hiện thông qua việc quan sát, phỏng vấn người dân

đã sống nhiều năm tại khu vực xung quanh dự án và tham khảo các tài liệu liên quan. - Động vật hoang dã: Được xác định qua quan sát, phỏng vấn người dân đã sống

nhiều năm tại khu vực xung quanh dự án và tham khảo các tài liệu liên quan. e. Phương pháp xin ý kiến chuyên gia Được áp dụng trong đánh giá, tổng hợp tác động môi trường đến hệ sinh thái tại

khu vực rừng Thảm Tôn. 4. Tổ chức thực hiện đánh giá tác động môi trường 4.1. Tổ chức thực hiện ĐTM Báo cáo đánh giá tác động môi trường Dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư số

4 thuộc Dự án thủy điện Trung Sơn do TSHP Co làm chủ đầu và đã hợp đồng với Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc (nhà thầu tư vấn chính) và Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và đầu tư NANO (nhà thầu tư vấn phụ) tại hợp đồng số 63/2013/PLHĐ-TĐTS-P2.

Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc là Công ty đã thực hiện công tác khảo sát, thiết kế các hạng mục công trình của Khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn và phối hợp với Công ty TNHH Tư vấn và đầu tư NANO thực hiện

19

lập ĐTM. Quy mô, khối lượng thực hiện các hạng mục Khu TĐC số 4 sử dụng trong ĐTM do Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc tạo lập và cung cấp. Thông tin về các đơn vị tư thực hiện lập ĐTM như sau:

1. Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc. Giám đốc: (Ông) Nguyễn Văn Sơn Địa chỉ: Số 17, đường 26/8, phường Chiềng Lề, Thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Điện thoại: 022.3857010 Fax: 022.3857010 Email: [email protected] 2. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và đầu tư NANO Giám đốc: (Ông) Bùi Việt Hải Địa chỉ: Số 445, đường Trần Đăng Ninh, phường Quyết Tâm, Thành phố Sơn

La, tỉnh Sơn La. Điện thoại: 022.3855504 Fax: 022.3855504 Email: [email protected] 4.2. Danh sách những người tham gia trực tiếp lập báo cáo: Bảng 01: Danh sách những người tham gia trực tiếp lập báo cáo

TT Họ và tên Học vị Chuyên ngành đào tạo

A. Chủ dự án- Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn

1 Hoàng Ngọc Hiển Phó Giám đốc BQLDA

2 Trần Quốc Hùng Phó phòng Bồi thường – GPMB thuộc BQLDA

3 Trần Minh Thông Chuyên viên phòng Bồi thường –GPMB thuộc

BQLDA B. Đơn vị tư vấn

1 Nguyễn Văn Sơn Kỹ sư Xây dựng – Giám đốc Chi nhánh Tây Bắc Công ty CP TV ĐT & XD Quốc tế

2 Bùi Việt Hải Thạc sỹ Toán tin ứng dụng – Giám đốc Công ty TNHH TV&ĐT NANO

3 Trần Văn Dân Thạc sỹ Khoa học môi trường - Chủ trì

4 Nguyễn Văn Thiện Kỹ sư Nông nghiệp

20

5 Nguyễn Thị Thu Hà Cử nhân Hóa sinh

6 Đinh Thanh Hà Kỹ sư Môi trường

7 Nguyễn Thanh Sơn Kỹ sư Môi trường

8 Nguyễn Thị Thùy Dương Cử nhân Tài chính kế toán

9 Đinh Trung Hiếu Kỹ sư Lâm nghiệp

10 Nguyễn Minh Ngọc Kỹ sư Thủy lợi

11 Nguyễn Văn Lực Kỹ sư Địa chất thăm dò

12 Nguyễn Văn Trì Kỹ sư Kỹ sư khảo sát

13 Nguyễn Thị Bạch Ngọc Thạc sỹ Thủy văn môi trường

14 Phan Văn Mạch Cử nhân Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật

21

CHƯƠNG 1 MÔ TẢ TÓM TẮT DỰ ÁN

1.1. Tên dự án Đầu tư xây dựng khu tái định cư số 4 thuộc Dự án thủy điện Trung Sơn. 1.2. Chủ dự án Công ty TNHH MTV thủy điện Trung Sơn Địa chỉ: Tầng 6, Tòa nhà VEAM, số 689 Lạc Long Quân - Phường Phú Thượng

- Quận Tây Hồ - Hà Nội. Điện thoại: 043.710.0596 - Fax: 043.710.0597 Email: [email protected] ; - Website: www.trungsonhp.vn

Đại diện: (Ông) Vũ Hữu Phúc - Chức vụ: Giám đốc công ty 1.3. Vị trí địa lý của dự án Khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thuỷ điện Trung Sơn, nằm trên địa phận xã

Tân Xuân, huyện Vân Hồ (trước là huyện Mộc Châu), tỉnh Sơn La. Khu vực dự án có tọa độ địa lý trong khoảng 20039’00’’ vĩ độ Bắc; 104039’14’’ kinh độ Đông.

Khu TĐC số 4 cách Quốc lộ 6 khoảng 30 km. Vị trí giáp ranh của dự án được xác định như sau:

Phía Bắc giáp xã Chiềng Xuân và xã Xuân Nha – huyện Vân Hồ – tỉnh Sơn La. Phía Tây giáp xã Trung Sơn - tỉnh Thanh Hoá. Phía Nam xã Trung Lý - tỉnh Thanh Hoá . Phía Đông giáp xã Chiềng Xuân và nước Cộng hoà dân chủ dân nhân Lào. Khu tái định cư số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn được thiết kế bao gồm ba

điểm tái định cư là: điểm TĐC Suối Nón 1, điểm TĐC Suối Nón 2 và điểm TĐC Thảm Tôn. Hai điểm TĐC Thảm Tôn và Suối Nón 1 được lựa chọn ở vị trí hoàn toàn mới so với các điểm dân cư hiện tại, điểm TĐC Suối Nón 2 được bố trí xen ghép vào với bản Tây Tà Lào – xã Tân Xuân do vậy cần phải xây dựng hệ thống đường giao thông, hệ thống cấp nước sinh hoạt, hệ thống cấp điện, san ủi mặt bằng khu dân cư và công trình công cộng, san ruộng sản xuất cho các điểm TĐC này để thuận tiện cho công tác di dân TĐC và ổn định cuộc sống lâu dài cho nhân dân.

Điểm TĐC Thảm Tôn được bố trí tại khu đất trước đây giao cho Đồn Biên phòng 473 thuộc Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La. Ngày 23/12/2008, Bộ Quốc phòng đã có Văn bản số 6745/BQP-TM đồng ý giao lại phần lớn diện tích này cho UBND tỉnh Sơn La bố trí điểm TĐC Thảm Tôn thuộc khu TĐC số 4 dự án Thủy điện Trung Sơn. Điểm TĐC Thảm Tôn cách Trung tâm xã Tân Xuân khoảng 4,5km về phía Bắc. Địa hình tương đối bằng phẳng, có tuyến đường nhựa từ Trung tâm xã Xuân Nha - Tân Xuân chạy qua, thuận lợi cho việc giao thông đi lại, giao lưu phát triển kinh

22

tế, văn hóa, xã hội. Đất đai tại điểm TĐC này phù hợp với phát triển cây công nghiệp hàng năm, cây lâu năm, trồng rừng kinh tế và chăn thả đại gia súc.

Điểm TĐC Pom Hiến – Suối Nón 1 (Suối Nón 1) được bố trí tại bản Đông Tà Lào – xã Tân Xuân – huyện Vân Hồ. Hiện tại chỉ có một tuyến đường đất từ Ngã 3 cây đa đến điểm TĐC Suối Nón 1 dài khoảng 5km. Khu vực có địa hình đồi núi chia cắt mạnh tương đối dốc, độ dốc tự nhiên nhiều đoạn lớn hơn 20%.

Điểm TĐC Pom Hiến – Suối Nón 2 (Suối Nón 2) được bố trí xen ghép tại bản Tây Tà Lào – xã Tân Xuân – huyện Vân Hồ. Đây là khu vực có địa hình đồi trung bình, khu dân cư đang sinh sống tại bản Tây Tà Lào địa hình khá bằng phẳng. Có 3 tuyến đường đất chính: từ Ngã 3 cây đa vào khu TĐC, từ khu TĐC đi UBND xã Tân Xuân và từ khu dân cư đi khu sản xuất. Khu vực điểm TĐC Suối Nón 2 có suối Tà Lào và mương dẫn nước chảy qua. Ngoài ra, tại điểm TĐC còn có khoảng 11 ao nuôi cá của các hộ dân.

Khu vực dự án Khu TĐC số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha (KBTTN) và đều thuộc thuộc phân khu phục hồi sinh thái, trong 03 điểm TĐC thì TĐC Thảm Tôn có vị trí tại Khoảnh 1 - Tiểu khu 1008 là điểm có vị trí địa lý gần phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của KBTTN Xuân Nha nhất, khoảng cách từ Thảm Tôn đến phân khu bảo vệ nghiêm ngặt khoảng 3km. Điểm TĐC Suối Nón 1 có vị trí tại Khoảnh 2 - Tiểu khu 1008 và điểm TĐC Suối Nón 2 có vị trí tại Khoảnh 2 và Khoảnh 3 - Tiểu khu 1008.

Về hệ thống sông suối: xung quanh khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn có 2 suối chính là suối Tà Lào ở phía Tây và suối Quanh ở phía Đông Bắc, cả 2 suối này nhập vào lòng hồ thủy điện Trung Sơn.

Xung quanh khu vực dự án không có khu đô thị; không có các đối tượng sản xuất, kinh doanh dịch vụ tập trung; không có các công trình văn hóa, tôn giáo, di tích lịch sử. Tại điểm TĐC Suối Nón 2 là khu dân cư nông thôn tập trung của bản Tây Tà Lào với khoảng 119 hộ.

Xã Tân Xuân – huyện Vân Hồ - tỉnh Sơn La là xã biên giới đất liền giáp với nước CHDCND Lào. Do đó, Khu TĐC số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn nằm trong khu vực biên giới, đường biên giới Quốc gia có vị trí ở phía Đông và cách khu vực dự án khoảng 14km. Dự án không nằm trong vành đai biên giới và vùng cấm theo quy định tại Nghị định số 34/2000/NĐ-CP ngày 18/8/2000 của Chính phủ và quy định vùng cấm biên giới của tỉnh Sơn La.

Khu vực dự án thuộc xã biên giới Tân Xuân là nơi có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về mặt kinh tế cũng như quốc phòng – an ninh khu vực biên giới. Đây là khu vực nối liền hai đường quốc lộ QL6 và QL43 đến tỉnh Thanh Hoá, là khu vực biên giới đất liền với nước CHDCND Lào và đi qua khu vực rộng lớn nhiều tiềm năng. Trong đó,

23

đường QL43 (Mộc Châu - Pa Háng) là tuyến đường chiến lược có ý nghĩa an ninh - quốc phòng khu vực biên giới huyện Mộc Châu và đường QL6 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh của khu vực Tây Bắc. Khu vực biên giới xã Tân Xuân và các xã lân cận như Chiềng Xuân, Chiềng Sơn trong nhiều năm trở lại đây là những điểm nóng về tình hình tội phạm ma túy, khai thác trái phép và buôn lậu gỗ từ bên kia biên giới về Việt Nam. Về mặt xã hội, khu vực xã biên giới Tân Xuân và lân cận cũng là địa bàn phức tạp về tình hình truyền bá đạo trái phép và di dân tự do đặc biệt liên quan đến các bản đồng bào dân tộc Mông gây nên nhiều khó khăn trong các vấn đề dân tộc, tôn giáo và tín ngưỡng của các cấp chính quyền địa phương.

Trong giai đoạn lập dự án đầu tư xây dựng Dự án thủy điện Trung Sơn (báo cáo ĐTM của dự án đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt tại Quyết định số 1257/QĐ-BTNMT ngày 17/6/2008), UBND tỉnh Sơn La đã có văn bản số 611/UBND ngày 08/4/2006 về việc tham gia dự án đầu tư công trình thủy điện Trung Sơn, trong đó UBND tỉnh Sơn La thống nhất nội dung hồ sơ quy hoạch tổng thể di dân tái định cư đối với các hộ bị ảnh hưởng thuộc huyện Mộc Châu (nay là huyệnVân Hồ) tỉnh Sơn La. Trong giai đoạn lập quy hoạch tổng thể di dân, tái định cư dự án thủy điện Trung Sơn, UBND tỉnh Sơn La cũng đã có văn bản số 1963/UBND-KTN ngày 19/8/2009 gửi Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Sơn La và các cơ quan, ban ngành liên quan về việc tổ chức triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án thủy điện Trung Sơn trên địa bàn tỉnh Sơn La. Như vậy, công tác quy hoạch dự án trong khu vực biên giới đã tuân thủ theo đúng các quy định tại Nghị định số 34/2000/NĐ-CP ngày 18/8/2000 của Chính phủ về quy chế khu vực biên giới đất liền nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

(Xem Hình 1 – Sơ đồ vị trí khu vực thực hiện dự án)

24

1.4. Nội dung chủ yếu của dự án 1.4.1. Mục tiêu của Dự án: Mục tiêu của quy hoạch tổng thể di dân, TĐC thủy điện Trung Sơn là đảm bảo

rằng người dân bị ảnh hường bởi dự án được bồi thường đầy đủ cho những thiệt hại về đất và các tài sản khác và được cung cấp cơ hội để cải thiện hoặc ít nhất khôi phục thu nhập và mức sống. Khu TĐC số 4 thuộc dự án thuỷ điện Trung Sơn nhằm cụ thể hoá các nội dung công việc đã được nêu trong quy hoạch tổng thể di dân tái định cư Thủy điện Trung Sơn; khung chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC và phục hồi cuộc sống cho người dân bị ảnh hưởng do Công trình thủy điện Trung Sơn.

Mục tiêu cụ thể: Đầu tư xây dựng khu TĐC phải phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Sơn La cũng như của huyện Vân Hồ (trước là huyện Mộc Châu), tạo được sự hài hoà bền vững và phù hợp với tập quán sinh hoạt, sản xuất của người dân;

Xác định chính xác các điểm TĐC về vị trí, ranh giới, quy mô, khả năng tiếp nhận các điểm TĐC làm cơ sở cho việc lập tổng giá trị đầu tư công tác tái định cư của công trình;

Xây dựng 3 điểm TĐC gồm nhà ở, các công trình công cộng, đất ở, đất vườn và hệ thống hạ tầng kỹ thuật khu TĐC.

Quy hoạch đất sản xuất, phương án sản xuất, phương án chia đất cho các hộ dân phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu khí tượng, phong tục tập quán.

1.4.2. Khối lượng và quy mô các hạng mục dự án Theo hồ sơ thiết kế cơ sở khu TĐC số 4 – dự án thủy điện Trung Sơn do Công

ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011 thì quy mô và khối lượng các hạng mục công trình TĐC như sau:

Khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn phục vụ công tác tái định cư của 02 bản thuộc xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La là: bản Đông Tà Lào phải di dời tái định cư 118 hộ, 489 khẩu; bản Tây Tà Lào phải di dời tái định cư 68 hộ, 284 khẩu. Trong đó, tại khu vực bản Tây Tà Lào có 27 hộ (117 nhân khẩu) nằm ven đường viền lòng hồ (nằm trên cốt ngập); các hộ này bị cô lập do hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngập hoàn toàn do đó các hộ này thuộc diện phải di dời tái định cư. Bảng 1.1: Tổng hợp số hộ bị ảnh hưởng phải di dời thực hiện TĐC xã Tân Xuân

TT Tên bản Hiện trạng Ảnh hưởng TĐC Tỷ lệ

Dân số (khẩu) Số hộ (hộ) Dân số (khẩu)

Số hộ (hộ)

1 Bản Đông Tà Lào 489 118 489 118 100% 2 Bản Tây Tà Lào 493 119 284 68 57,6% Tổng 773 186

25

(Nguồn: Tập 1- Thuyết minh TKCS khu TĐC số 4, hồ sơ Thiết kế cơ sở khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

Khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn gồm 03 điểm TĐC là: Thảm Tôn, Pom Hiến – Suối Nón 1 (Suối Nón 1) và Pom Hiến – Suối Nón 2 (Suối Nón 2). Diện tích đất Khu TĐC số 4 gồm diện tích mặt bằng 03 điểm dân cư nông thôn (Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2), diện tích đất xây dựng hạ tầng kết nối các điểm dân cư nông thôn và diện tích đất khai hoang cho người dân TĐC.

Bảng 1.2: Quy mô các điểm TĐC thuộc khu TĐC số 4 TT Tên điểm TĐC Diện tích quy hoạch mặt

bằng điểm dân cư (ha) Khả năng dung nạp (hộ)

1 Thảm Tôn 9,0 50 và dự phòng 4 2 Suối Nón 1 18,9 68 và dự phòng 6 3 Suối Nón 2 13,5 68 và dự phòng 6 Tổng 41,4 186 và dự phòng 16

(Nguồn: Quyết định phê duyệt TKCS số 27/QĐ-TĐTS ngày 20/3/2012 của Công ty TNHH thủy điện Trung Sơn)

1.4.2.1. Khối lượng và quy mô các hạng mục chính Các hạng mục chính tại từng điểm TĐC được trình bày sau đây:

Bảng 1.3: Danh mục các hạng mục chính TT Tên hạng mục chính Ghi chú

1 Nhà ở cho các hộ dân TĐC Thiết kế kiến trúc và kết cấu mẫu cho cả 03 điểm TĐC

2 Công trình công cộng: nhà văn hóa, trường mẫu giáo, trường tiểu học, nhà giáo viên

Thiết kế kiến trúc và kết cấu mẫu cho cả 03 điểm TĐC

3 Công trình thủy lợi Tại TĐC Suối Nón 1, Suối Nón 2

4 Khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất 1. Nhà ở a. Qui mô Mỗi hộ được bố trí 1 lô 700m2 (đất ở khoảng 400 m2, còn lại là đất vườn). Nhà ở: mỗi hộ được xây dựng 01 nhà sàn phù hợp với phong tục tập quán của

địa phương. Quy mô phù hợp với yêu cầu của khung chính sách đã được phê duyệt: - Loại nhà sàn diện tích 25m2: ứng với hộ có 1-2 khẩu; - Loại nhà sàn diện tích 45m2: ứng với hộ có 3-5 khẩu; - Loại nhà sàn diện tích 65m2: ứng với hộ có 6 khẩu trở lên. Về kết cấu nhà: móng đơn, BTCT M200 có giằng, cột BTCT M200, sàn BTCT

M200 dày 8cm, tường chịu lực xây gạch đặc M75 vữa XM M50, mái: vì kèo, xà gồ, li

26

tô bằng thép, mái lợp ngói đất nung. Nền gầm sàn láng BT M150 dày 8cm, sàn tầng 2 lát gạch ceramic 300 x 300.

Mỗi hộ được xây dựng khoảng 8m2 nhà bếp và 2m2 nhà vệ sinh. Gầm sàn có thể sử dụng làm kho hoặc sử dụng vào mục đích khác.

b. Khối lượng Điểm TĐC Thảm Tôn gồm 50 nhà ở cho các hộ TĐC; điểm TĐC Suối Nón 1

gồm 68 nhà ở; điểm TĐC Suối Nón 2 gồm 68 nhà ở. 2. Công trình công cộng a. Qui mô Công trình công cộng gồm nhà văn hóa; điểm trường mẫu giáo; điểm trường

tiểu học và nhà ở giáo viên. Nhà văn hóa là nhà 04 mái phù hợp với phong tục tập quán sinh hoạt của đồng

bào dân tộc. Diện tích khoảng 100m2, móng BTCT M200 có giằng, sàn BTCT M200 dày 8cm, tường gạch đặc M75, mái lợp tôn; cổng hàng rào, cột cờ, khu vệ sinh công cộng và trang thiết bị cho nhà văn hóa.

Nhà trẻ - mẫu giáo 02 phòng diện tích 120m2 có cổng rào, khu vệ sinh, thiết bị cho lớp học.

Lớp tiểu học 03 phòng học diện tích 156m2, móng bằng đá hộc, tường xây gạch đặc M75, mái lợp tôn, sàn lát gạch ceramic 300x300; có cổng rào, khu vệ sinh, thiết bị cho lớp học.

Nhà ở giáo viên 02 phòng diện tích 90m2 có sân, bếp, nhà vệ sinh khép kín. b. Khối lượng Điểm TĐC Thảm Tôn: 01 nhà văn hóa, 01 nhà trẻ, 01 lớp tiểu học và 01 nhà ở

giáo viên 02 phòng. Điểm TĐC Suối Nón 1: 01 nhà văn hóa, 01 nhà trẻ, 01 lớp tiểu học và 01 nhà ở

giáo viên 02 phòng Điểm TĐC Suối Nón 2: 01 nhà văn hóa, 01 nhà trẻ, 01 lớp tiểu học và 01 nhà ở

giáo viên 04 phòng. 3. Công trình thủy lợi a. Qui mô Gồm 02 công trình thủy lợi là thủy lợi bản Cám và thủy lợi đập Co Nào. Công trình thủy lợi bản Cám phục vụ tưới cho khoảng 4,15ha ruộng lúa nước 2

vụ khai hoang mới. Vị trí: xây dựng đập đầu mối tại suối Hang Tăng. Hạng mục: gồm đập dâng nước và đường ống dẫn nước về khu tưới.

Công trình thủy lợi đập Co Nào: xây dựng đập đầu mối tại suối Co Nào, dẫn nước từ đập đầu mối cung cấp nước tưới cho 10 ha ruộng hiện đang sản xuất tại bản Tây Tà Lào, chiều dài tuyến kênh 735 m.

27

b. Khối lượng Tại điểm TĐC Thảm Tôn: không xây dựng công trình thủy lợi. Điểm TĐC Suối Nón 1 xây dựng công trình thủy lợi bản Cám: Cụm đập đầu mối: + Đập tràn được xây với kết cấu BTCT M200, dày 20cm; tổng chiều dài L = 10

m; chiều rộng đập B = 5,5m; đập có chiều cao H = 3,55m; cao độ tính toán cao nhất tại đập tràn là 373,00m.

+ Đập dâng: sử dụng kết cấu BT M150; tổng chiều dài đập L = 6,45 m; chiều cao đập H = 4m.

Tuyến đường ống dẫn nước về khu tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp: + Tuyến đường ống dẫn nước số 1: tổng chiều dài L = 643,25 m; sử dụng ống

thép dày 1,9mm và đường kính ống thép 50mm. + Tuyến đường ống dẫn nước số 2: tổng chiều dài L = 414,55 m; sử dụng ống

thép dày 1,9mm và đường kính ống thép 76mm. Bể tiêu năng: xây dựng 03 bể tiêu năng với kết cấu BTCT M150; kích thước

mỗi bể LxH = 3m0,5m. Tại điểm TĐC Suối Nón 2 xây dựng công trình thủy lợi đập Co Nào: Cụm đập đầu mối: + Đập tràn được xây với kết cấu BTCT M200, dày 20cm; tổng chiều dài L = 10

m; chiều rộng đập B = 3m; đập có chiều cao H = 2,8m; cao độ tính toán cao nhất tại đập tràn là 183,50m.

+ Đập dâng: sử dụng kết cấu BT M150; tổng chiều dài đập L = 5,8 m; chiều cao đập H = 3,3m.

Hệ thống kênh dẫn nước: xây dựng mới 02 tuyến kênh dẫn nước về khu vục tưới tiêu cho 10 ha ruộng đang sản xuất, tuyến kênh số 1 dẫn từ đập đầu mối xây mới, tuyến kênh số 2 dẫn nước từ đập hiện có.

+ Kênh dẫn số 1: có chiều dài L = 480 m, chiều rộng kênh dẫn B = 0,3 m; chiều cao H = 0,3 m.

+ Kênh dẫn số 2: có chiều dài L = 255m, chiều rộng kênh dẫn B = 0,3 m; chiều cao H = 0,3 m.

Bể tiêu năng: xây dựng 02 bể tiêu năng với kết cấu BTCT M150; kích thước mỗi bể LxH = 4m0,5m.

Bảng 1.4: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống thủy lợi tại các điểm TĐC

TT Thông số Đơn

vị

Khối lượng

Thủy lợi bản Cám Thủy lợi Co Nào

1 Đào đất m3 1.349 833,29

28

2 Đắp đất m3 448.27 512,92

3 Đá xây m3 55,68 14,2

4 Bê tông các loại m3 218,93 183,42

5 Lắp đặt ống PVC, D 250mm m 156 100

6 Lắp đặt đường ống dẫn nước m 1.038,10 -

7 Bóc bỏ tầng phủ m3 36,65 39,83

8 Gạch xây m3 - 44,18

9 Hoàn thiện kênh dẫn m - 710,51

(Nguồn: Dự án Hệ thống thủy lợi bản Cám và bản Tây Tà Lào - khu TĐC số 4 – Công trình thủy điện Trung Sơn, do Công ty TNHH Tư vấn kỹ thuật Việt Nam – Canada lập 6/2012) 4. Khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất a. Phương án bố trí đất sản xuất: Điểm TĐC Thảm Tôn: Tại khu đất của Đồn biên phòng 473 (Bộ Quốc phòng đã đồng ý trao trả cho

tỉnh Sơn La bố trí điểm TĐC Thảm Tôn) sẽ tiến hành khai hoang khoảng 51,29 ha đất sản xuất nông nghiệp để cấp cho các hộ TĐC. Các hộ TĐC tại Thảm Tôn được cấp bổ sung đất sản xuất nông nghiệp là 0,8ha/hộ. Diện tích đất sản xuất nông nghiệp cấp bổ sung tại Thảm Tôn là: 50 hộ x 0,8ha/hộ = 40 ha. Phần còn lại 11,29 ha quy hoạch làm đất dự trữ. Diện tích khai hoang tại Thảm Tôn cần làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng từ rừng và đất lâm nghiệp sang mục đích sản xuất nông nghiệp trước khi cấp cho các hộ dân. Vị trí khu đất này ngay tại điểm dân cư Thảm Tôn, cách khoảng 465,9 m.

Đất sản xuất nông, lâm nghiệp người dân TĐC quay về địa bàn cũ (bản Đông Tà Lào, bản Pù Lầu) để canh tác. Khoảng cách từ điểm dân cư mới Thảm Tôn đến nơi canh tác xa nhất (khu Lòng Đồn và Thung Ngúp) khoảng 10 Km. Dự án đầu tư đường giao thông từ nơi ở đến khu sản xuất đảm bảo điều kiện đi lại sản xuất, thu hoạch, vận chuyển hoa màu cho người dân TĐC.

Điểm TĐC Suối Nón 1: Đất sản xuất nông lâm nghiệp người dân TĐC canh tác trên diện tích đất còn lại

không bị ảnh hưởng mà hiện đang canh tác (tại bản Đông Tà Lào và bản Pù Lầu) để canh tác. Khoảng cách từ điểm dân cư đến khu sản xuất xa nhất (khu Lòng Đồn và Thung Ngúp khoảng 55ha) khoảng 5 Km. Tại đây, các hộ TĐC sẽ trồng chủ yếu các cây hàng năm như ngô, lúa nương, sắn và cây luồng, tre. Dự án đầu tư đường giao thông từ nơi ở đến khu sản xuất đảm bảo điều kiện đi lại sản xuất, thu hoạch, vận chuyển hoa màu cho người dân TĐC.

Ngoài ra sẽ tiến hành khai hoang 4,15ha ruộng lúa nước tại bản Cám để cấp cho các hộ TĐC tại điểm TĐC Suối Nón 1. Khoảng cách từ điểm dân cư Suối Nón 1 đến khu khai hoang ruộng bản Cám khoảng 06 Km.

Điểm TĐC Suối Nón 2:

29

Đất sản xuất nông lâm nghiệp người dân TĐC canh tác trên diện tích đất còn lại không bị ảnh hưởng mà hiện đang canh tác (tại bản Đông Tà Lào, bản Tây Tà Lào và bản Pù Lầu). Khoảng cách từ điểm dân cư đến khu sản xuất xa nhất khoảng 3,2 Km.

Bảng 1.5: Bảng bình quân đất nông nghiệp chia cho các hộ TĐC Tên điểm TĐC Thảm Tôn Suối Nón 1 Suối Nón 2

Đất nông nghiệp bình quân (ha/hộ) 7,7 7,7 7,7 + Đất sản xuất nông nghiệp bình quân (ha/hộ) 1,68 1,68 2,34

+ Đất lâm nghiệp bình quân (ha/hộ) 6,09 6,09 5,36 Tại điểm TĐC Thảm Tôn và Suối Nón 1, trong số 1,68 ha đất sản xuất nông

nghiệp bình quân trên mỗi hộ TĐC thì có 0,11 ha đất trồng lúa nước. Tại điểm TĐC Suối Nón 2, trong số 2,34 ha đất sản xuất nông nghiệp bình quân trên mỗi hộ TĐC thì có 0,19 ha đất trồng lúa nước.

b. Khai hoang ruộng Qui mô: Mục đích: nhằm tăng năng suất thâm canh cho các hộ dân TĐC nên sẽ tiến hành

san ruộng bậc thang. Bề rộng của mỗi ruộng đảm bảo B =2,5m. Chênh cao tối đa giữa các ruộng thỏa mãn Hmax =1,5m. Kích thước của bờ đất rộng 30cm, cao 20cm. Đắp lớp màu phủ trên mặt ruộng dày 15cm để canh tác. Nguồn lớp màu phủ lấy

từ quá trình bóc mặt bằng các hạng mục thi công đường, nhà ở, công trình thủy lợi. Khối lượng:

Bảng 1.6: Khối lượng công tác san ruộng bậc thang

TT Công tác Đơn vị Khối lượng

1 Số ruộng ruộng 142,00

2 Tổng diện tích ha 4,15

3 Đào đất m3 15632,83

4 Đắp đất m3 9354,87

5 Tổng đào đắp m3 24987,7

(Nguồn: Thuyết minh thiết kế BVTC san ruộng khu bản Cám thuộc đất sản xuất bản Đông Tà Lào, do Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc lập 7/2012)

1.4.2.2. Khối lượng và quy mô các hạng mục phụ trợ Các hạng mục phụ trợ tại từng điểm TĐC được trình bày sau đây:

30

Bảng 1.7: Danh mục các hạng mục phụ trợ TT Tên hạng mục

1 Hệ thống giao thông 2 Hệ thống điện 3 Hệ thống cấp nước 4 Hệ thống thoát nước 5 San nền nhà ở và công trình công cộng 6 Công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường: bãi rác, nghĩa trang

1. Giao thông a. Qui mô Hệ thống giao thông tại khu TĐC số 4 gồm 02 loại chính là hệ thống giao thông

nội bộ điểm TĐC (kết nối các điểm TĐC và kết nối hệ thống giao thông ngoại vùng) và hệ thống giao thông nội đồng (đường từ điểm dân cư đi khu sản xuất và nghĩa trang; bến đò và cầu treo đi khu sản xuất). Cụ thể:

Đường nội bộ: Bao gồm các tuyến đường được thiết kế nhằm phục vụ việc đi lại một cách

thuận lợi nội vùng các điểm TĐC thuộc khu TĐC số 4 và nó sẽ là những con đường huyết mạch đi UBND xã, đi trung tâm huyện góp phần phát triển kinh tế văn hóa – xã hội của vùng. Các tuyến đường giao thông nội bộ Khu TĐC số 4 xây dựng theo qui mô sau:

- Cấp đường: đường loại B nông thôn có châm chước. - Tốc độ tính toán: 10 km/h. - Bề rộng nền đường 4,0 m. - Chiều rộng mặt đường: 3,0m - Kết cấu mặt đường: Bê tông xi măng dày 20 cm; lớp cát đệm tạo phẳng dày

5 cm; lớp đất đầm chặt K98 dày 30 cm; đắp nền đường độ chặt K >0,95. - Tải trọng trục: 2,5 tấn theo Tiêu chuẩn đường GTNT loại B(22TCN 210-92) - Tải trọng thiết kế: H13-X60 - Rãnh thoát nước hình thang kích thước 0,4*0,4*1,2m - Rãnh gia cố đá hộc xây vữa XM M100 tại các vị trí độ dốc dọc i>=6% - Cống BTCT đường kính 1000, đầu cống đá hộc xây vữa XM. Đường tới khu sản xuất và tới nghĩa địa (đường nội đồng): Các tuyến đường tới khu sản xuất và đường tới nghĩa địa của Khu TĐC số 4 xây

dựng theo qui mô sau: - Chiều rộng nền đường: 2,5m

31

- Kết cấu mặt đường: không làm kết cấu mặt, gia cố mặt đường bằng bê tông M200 khi i>15%

- Tiêu chuẩn áp dụng: Tiêu chuẩn đường GTNT loại C (theo quyết định số 315/QĐ-BGTVT ngày 23/2/2011 của Bộ Giao thông vận tải) có châm chước.

- Dộ dốc dọc tối đa 14%. Với địa hình miền núi tại khu vực dự án độ dốc lớn, không có khả năng thiết kế với độ dốc 14% mà phải châm trước với độ dốc tối đa 20%.

- Rãnh thoát nước hình thang kích thước 0,3*0,3*0,9m, gia cố bằng đá xây VXM M100 tại những đoạn có độ dốc dọc i >15%

- Cống thoát nước tạm khẩu độ D100, 2D100, D150 và 2D150 Cầu treo, bến đò: - Cầu treo: Được xây dựng mới tại bản Đông Tà Lào bắc qua vùng ngập lòng hồ (suối

Quanh cũ) phục vụ đi lại sang khu sản xuất cho điểm TĐC Suối Nón 1. Thiết kế: + Khẩu độ cầu: 111,0 m; + Khổ cầu: 2,50 m. + Hoạt tải tính toán: đoàn người đi bộ có P = 300 kg/m2 và 1 xe thô sơ có trọng

tải 2500 kg đặt tại giữa nhịp. + Đường dẫn vào 02 đầu cầu được thiết kế theo tiêu chuẩn GTNT loại B. + Hai bên đầu cầu thiết kế đoạn đợi, tránh xe với chiều rộng nền đường 6,5 m;

chiều rộng mặt đường 5,5 m. - Bến đò: Được xây dựng tại bản Pù Lầu, đường xuống bến gồm 2 nhánh bên trái bến và

bên phải bến, bến đò được thiết kế để chuyên chở người và nông sản qua suối Quanh. Thiết kế như sau: + Đường dẫn có bề rộng mặt đường 3,5 m;

+ Kết cấu BTXM M250 có gờ chắn bánh xe; + Mực nước làm việc thấp nhất 150,0 m; cao nhất 160,0 m. + Áp mái đá hộc xây vữa XM M100 dày 25 cm để bảo vệ phần ngập nước của

đường lên xuống bến. b. Khối lượng Hệ thống giao thông khu TĐC số 4 bao gồm 05 tuyến đường giao thông thiết kế

theo tiêu chuẩn GTNT loại B; 01 bến đò và 01 cầu treo. Đường nội bộ: Các tuyến đường cụ thể như sau: - Nhánh 1: Nối từ vành đai biên giới vào điểm TĐC Suối Nón 2 (từ Ngã 3

đường đi bản Xa Lai -:- bản Tây Tà Lào) dài 3,32km. - Nhánh 2: Đường nội bộ điểm TĐC Suối Nón 2 dài 2,72 km. Gồm 2 tuyến

chính chạy dọc trong điểm TĐC và 8 đường nhánh từ 2 tuyến chính vào các nơi bố trí nhà dân.

32

- Nhánh 3: Từ ngã 3 cây Đa (thuộc đường vành đai biên giới) đến điểm TĐC Suối Nón 1 dài 5,25 km.

- Nhánh 4: Từ ngã 3 giao với đường nhánh 3 đến điểm TĐC Suối Nón 2 (từ Ngã 3 đường rẽ đi dãy Pom Hiến đến bản Tây Tà Lào) dài 2,94 km.

- Nhánh 5: Đường nội bộ điểm TĐC Thảm Tôn dài 0,31 km. Đường nội đồng: Các tuyến đường cụ thể như sau: - Tuyến chính đường nội đồng từ cầu treo đi khu sản xuất bản Cám dài 3,8 km. - Tuyến nhánh đường nội đồng từ cầu treo đi khu sản xuất bản Cám dài 2,3 km. - Tuyến đường từ cầu tràn đi khu sản xuất bản Tây Tà Lào dài 2,0 km. - Tuyến đường nội đồng từ bản Đông Tà Lào đi bản Pù Lầu dài 4,2 km. - Tuyến đường nội đồng từ điểm TĐC Suối Nón 2 đi cầu treo (tuyến đường nội

đồng từ bản Tây Tà Lào đi bản Đông Tà Lào) dài 3,2 km. - Tuyến đường đi khu sản xuất TĐC Thảm Tôn dài 465,9 m. - Tuyến đường đi khu nghĩa địa điểm TĐC Suối Nón 1 dài 740,0 m. - Tuyến đường đi khu nghĩa địa điểm TĐC Thảm Tôn dài 155,3 m.

(Xem Hình 2 – Sơ đồ tổng mặt bằng dự án)

33

Bảng 1.8: Khối lượng công tác thi công xây dựng đường giao thông nội bộ

TT Thông số Đơn vị Khối lượng

Điểm TĐC Thảm Tôn

Điểm TĐC Suối Nón 1


1 Chiều dài đường m 310,00 5246,52 6839,04

2 Đào đất m3 2045,95 127280,96 143045,72

3 Đắp đất m3 761,54 692,95 2155,30

4 Đá xây m3 156,89 2277,84 2864,65

5 Cát đệm m3 40,55 784,42 499,67

6 Bê tông các loại m3 175,68 3168,91 3911,14

7 Cốt thép kg 875,00 3193,38 5371,31

8 Ván khuôn m2 67,00 4585,60 5682,50

(Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.1- Dự toán hệ thống đường giao thông, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây

dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

Bảng 1.9: Khối lượng công tác xây dựng đường tới khu sản xuất và nghĩa địa





1 Chiều dài đường m 621,2 11090,14 5297,92

2 Đào đất m3 3855,62 132288,24 52727,85 3 Đắp đất m3 7,05 3641,12 4177,77

4 Đá xây m3 349,79 10,68

5 Cát đệm m3 47,23 37,66

6 Bê tông các loại m3 217,13 82,91 7 Cốt thép kg 8560,95 7903,84

8 Ván khuôn m2 934,62 1255,63 (Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.1- Dự toán hệ thống đường giao

thông, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

2. Cấp điện a. Qui mô Nguồn điện cấp cho khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn được lấy từ

lưới điện Quốc gia. Công trình đường dây dẫn điện có qui mô như sau: Số lượng cột: Bê tông ly tâm LT - 8,5A: 42 cột; cột bê tông ly tâm LT - 8,5B:

141 cột.

34

Móng cột 8,5: MĐT-1; MT-1, MT-0 Dây: sử dụng cáp nhôm bọc PVC Tiếp địa lặp lại: Cọc tia hỗn hợp Bảo vệ chống quá tải, ngắn mạch bằng áp tô mát đặt tại tủ điện hạ thế. Bảo vệ quá điện áp thiên nhiên bằng chống sét van hạ thế đặt tại tủ hạ thế. b. Khối lượng Điểm TĐC Thảm tôn: Xây mới Trạm biến áp (TBA) Thảm Tôn công suất

100kVA, cấp điện áp 35/0,4kV. Xây dựng mới đường dây 35 kV từ Xuân Nha về điểm TĐC Thảm Tôn Đường dây 0,4kV được xây dựng gần các khu dân cư theo sơ đồ đường trục phân nhánh. Đường trục 0,4kV xuất tuyến từ các trạm biến áp đi dọc theo đường giao thông nội bộ tại các điểm TĐC. Các nhánh rẽ cấp điện sâu từ đường trục đến các nhóm hộ dân cư.

Điểm TĐC Suối Nón 1: Xây mới TBA công suất 50kVA, cấp điện áp 35/0,4kV. Xây dựng mới đường dây 35 kV từ Ngã ba cây đa về điểm TĐC Suối Nón 1. Lưới 0,4 kV đi nổi dùng cáp có bọc cách điện, bắt nổi trên cột điện bê tông vuông, tiết diện dây dẫn 70-35mm2. Cột điện sử dụng cột bê tông vuông bố trí dọc theo trục đường giao thông, khoảng cách trung bình giữa các cột từ 35m đến 40m.

Điểm TĐC Suối Nón 2: Xây mới Trạm biến áp 75KVA, cấp điện áp 35/0,4kV. Xây dựng mới đường dây 35 kV từ từ Ngã 3 đi điểm TĐC Suối Nón 1 về điểm TĐC; xây dựng mới 2,5km đường dây 0,4kV cấp điện cho các hộ dân TĐC.

(Vị trí các TBA xem tại Hình 2- Sơ đồ tổng mặt bằng dự án) Bảng 1.10: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống cấp điện





1 Công suất kW 37,0 38,0 68,0

2 Đường dây 35kV km 3,2 3,8 1,4

3 Đường dây 0,4kV km 0,8 1,0 2,5

4 Trạm biến áp 100KVA trạm 1,0

5 Trạm biến áp 50KVA trạm 1,0

6 Trạm biến áp 75KVA trạm 1,0 (Nguồn: Phụ lục số 4: Hệ thống cấp điện kèm theo Quyết định phê duyệt TKCS số 27/QĐ-

TĐTS ngày 20/3/2012 của Công ty TNHH thủy điện Trung Sơn) 3. Cấp nước a. Qui mô - Nguồn cung cấp nước:

35

+ Điểm TĐC Thảm Tôn lấy nước tại Mó Co Nào 1 cách khu dân cư 1,0km, lưu lượng khoảng 0,15l/s (12m3/ngày đêm) là lưu lượng trung bình đạt được trong thời kỳ mùa kiệt theo kết quả khảo sát; Mó Co Nào 2 cách khu dân cư 0,5km, lưu lượng khoảng 0,7l/s (60m3/ngày đêm).

+ Điểm TĐC Suối Nón 1 lấy nước tại 2 nguồn chính: Nguồn 1: lấy tại mó nước khu Pom Hiến cách khu dân cư 3,0km, lưu lượng khoảng 0,8l/s (70m3/ngày đêm); nâng cấp công trình nước sạch sinh hoạt hiện nay đã xuống cấp tại khu vực Pom Hiến; Nguồn 2: lấy nước tại mó nước khu Tà Lót, cách khu dân cư 1,5km, lưu lượng 0,3l/s (26m3/ngày đêm);

+ Điểm TĐC Suối Nón 2: Nguồn nước được lấy mó Suối Pươi thuộc địa phận điểm TĐC Suối Nón 2 cách điểm TĐC 1,5 km, lưu lượng nước đạt khoảng 0,8 lít/s (70m3/ngày đêm).

(Xem Hình 2 – Sơ đồ tổng mặt bằng dự án) Chất lượng nước: Trong giai đoạn khảo sát đã lấy mẫu phân tích tại các mó

nước trên. Theo kết quả thí nghiệm, chất lượng nước tại các mó trên đều đảm bảo an toàn vệ sinh, chỉ cần xử lý độ đục, màu của nước bằng hệ thống bể lắng lọc đáp ứng yêu cầu phục vụ sinh hoạt của người dân. (Kết quả phân tích kèm theo Phụ lục ĐTM)

- Nhu cầu dùng nước:

Tiêu chuẩn dùng nước căn cứ theo TCVN 33-2006. + Lượng nước cấp cho một khẩu vùng nông thôn: 80 lít/ngày đêm. + Nước dùng cho công cộng lấy bằng 15% tổng lượng nước sinh hoạt + Các nhu cầu khác và tổn thất nội lọc khu xử lý lấy bằng 20% tổng lượng nước

sinh hoạt và công cộng. Vậy tổng lượng nước yêu cầu là:

Qyc = Qsh + Qcc + Qrr

Trong đó: Qsh : Lượng nước dùng trong sinh hoạt Qcc : Lượng nước dùng cho công cộng Qrr : Lượng nước rò rỉ và dự phòng Dự báo dân số tại từng điểm TĐC đến năm 2020 như sau:

Bảng 1.11: Dự báo dân số đến năm 2020

Điểm TĐC Dân số hiện trạng

Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên (%)

Dân số tính đến năm 2020 (người) Số hộ (hộ) Số dân (người)

Thảm Tôn 50 207 1,2 240

36

Suối Nón 1 68 283 1,2 320

Suối Nón 2 108 447 1,2 504

Kết quả tính toán nhu cầu dùng nước tại từng điểm TĐC như sau:

Bảng 1.12: Nhu cầu dùng nước tại từng điểm TĐC

Điểm TĐC Dân số Qsh Qcc Qn Qyc

Người m3/ngđ m3/ngđ m3/ngđ m3/ngđ

Thảm Tôn 240 19,20 2,88 4,42 26,50

Suối Nón 1 320 25,60 3,84 5,89 35,33

Suối Nón 2 504 40,32 6,05 9,27 55,64

So sánh nhu cầu dùng nước tại từng điểm TĐC với khả năng cung cấp tại các nguồn nước cho thấy các mó nước nghiên cứu đáp ứng được nhu cầu dùng nước của người dân TĐC trong thời gian dài. Ngoài ra, để đảm bảo điều kiện an toàn cấp nước cho từng điểm TĐC vào thời gian mùa khô (thời điểm từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau thường không có mưa) tư vấn thiết kế đã tính toán và đưa ra giải pháp thu nước, trữ nước và cấp nước phù hợp.

b. Khối lượng: Điểm TĐC Thảm tôn: Xây dựng 02 bể thu kết hợp bể chứa Co Nào 1 và Co Nào

2 có dung tích chứa lần lượt là 1080,0m3 và 645,0m3 cùng với 6 bể chứa nước sạch dung tích 10m3 và 35 bể chứa nước mưa dung tích 7m3; 15 bể chứa dung tích 10m3, xây dựng đập, giếng thu nước phục vụ tắm giặt cho các hộ TĐC.

Điểm TĐC Suối Nón 1: Xây dựng đập đầu mối, bể lắng lọc, đường ống dẫn nước về bể chứa nước sạch; xây dựng đường ống cấp nước tự chảy cho các hộ dân TĐC và công trình công cộng; xây dựng mỗi hộ 01 bể chứa nước 2m3.

Điểm TĐC Suối Nón 2: Xây dựng đập đầu mối, xây dựng đường ống lấy nước thô từ mó về bể lắng lọc, xây dựng đường ống dẫn nước về bể tập trung, đường ống dẫn nước đến bể hộ gia đình.

Bảng 1.13: Khối lượng công tác xây dựng hệ thống cấp nước





1 Đào đất m3 5136,68 1650,89 854,42 2 Đắp đất m3 830,92 786,14 491,35 3 Đá xây, gạch xây m3 595,00 163,57 153,24

37

4 Vật liệu tầng lọc m3 31,22 47,50 5,60 5 Bê tông các loại m3 653,61 238,04 136,42 6 Cốt thép kg 12401,48 4516,53 2588,46 7 Ván khuôn m2 2876,02 1183,00 791,12 8 Ống thép tráng kẽm các loại md 1833,66 6036,63 5787,64 (Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.2- Dự toán hệ thống cấp nước sinh

hoạt, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

4. Hệ thống thoát nước a. Qui mô Xây dựng hệ thống rãnh thoát nước ven đường, đảm bảo thoát nước khu dân cư. b. Khối lượng Tại điểm TĐC Thảm Tôn: xây dựng tuyến kênh thoát nước trong khu dân cư

dài 300m. Tại điểm TĐC Suối Nón 1 và Suối Nón 2 sử dụng kênh thoát nước hiện có.

5. San nền a. Qui mô Nhà dân được thiết kế, bố trí dọc 2 bên tuyến đường trục chính và tuyến đường nội

bộ khu dân cư. Mỗi hộ gia đình được bố trí 20m mặt đường, trong đó diện tích san nền là 15m mặt tiền. Diện tích san nền cho các hộ dân đảm bảo 250-300m2, tối thiểu là 250m2.

Nền nhà công trình công cộng bao gồm: Nền nhà văn hoá và nền nhà lớp học cắm bản. Mỗi điểm TĐC san nền 2 công trình với diện tích của mỗi nền là 1.000m2

Nền nhà dân và nền công cộng được bố trí dọc theo theo đường nội bộ. Độ dốc san nền là i=0,5% để thoát nước mặt, xung quanh nền có rãnh kích

thước 0,3x0,3x0,5m để thu nước mặt. Thiết kế các tấm đan BTCT M200 đúc sẵn, kích thước 1,0 x 1,5 x 0,1m để đặt

qua rãnh đá xây vào nền nhà dân, đối với các đoạn đường không có rãnh đá xây thì gia cố rãnh đất bằng đá hộc xây vữa XM M100 dài 1m để kê các tấm đan BTCT.

Mỗi nền nhà dân được bố trí 1 tấm đan, nền nhà văn hóa bố trí 2 tấm đan, nền nhà lớp học bố trí 4 tấm đan.

Một số nền nhà do địa hình tự nhiên quá dốc không thể đắp được, tại các nền này có thiết kế tường chắn đất có chiều cao trung bình từ H=1,5m đến H=2m.

b. Khối lượng Điểm TĐC Thảm Tôn bố trí 50 nền nhà dân (đánh số từ nền N01 đến nền N50),

nền nhà công cộng gồm 1 nền nhà văn hóa và 1 nền nhà lớp học. Điểm TĐC Suối Nón 1 được thiết kế 68 nền nhà dân (đánh số từ nền N01 đến

nền N68), nền nhà công cộng gồm 1 nền nhà văn hóa và 1 nền nhà lớp học.

38

Điểm TĐC Suối Nón 2 được thiết kế 68 nền nhà dân (đánh số từ nền N01 đến nền N68), nền nhà công cộng gồm 1 nền nhà văn hóa và 1 nền nhà lớp học.

Bảng 1.14: Khối lượng công tác san nền





1 Đào đất m3 14581,35 29737,57 42589,59 2 Đắp đất m3 4859,25 5928,81 7908,96 3 Đá xây m3 280,38 91,67 16,80 4 Bê tông các loại m3 8,40 11,10 11,10 5 Cốt thép kg 415,52 549,80 549,80 6 Ván khuôn m2 28,00 37,00 37,00 (Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.4- Dự toán hệ san nền nhà dân và công trình công cộng, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư

vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011) 6. Công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường a. Mồ mả và nghĩa trang - Bố trí nghĩa địa tại điểm TĐC Thảm Tôn: Vị trí dự kiến làm nghĩa địa là khu đất giáp với Trạm biên phòng 473 thuộc xã

Tân Xuân có tọa độ vị trí theo VN2000 (X= 2286741,71; Y= 475887,99). Cách điểm dân cư khoảng 155,35m. (Xem Hình 2 – Sơ đồ tổng mặt bằng dự án).

- Bố trí nghĩa địa tại điểm TĐC Suối Nón 1: Vị trí dự kiến làm nghĩa địa là khu rừng thuộc bản Đông Tà Lào, xã Tân Xuân

có tọa độ vị trí theo VN2000 (X= 2285275,51; Y= 480124,60). Cách điểm dân cư khoảng 740,00m.

- Bố trí nghĩa địa tại điểm TĐC Suối Nón 2: Tại điểm TĐC Suối Nón 2 sử dụng nghĩa địa cũ tại bản Tây Tà Lào có diện tích

khoảng 1,5 ha. Cách điểm dân cư khoảng 800m. Khi thủy điện Trung Sơn tích nước sẽ làm ngập và ảnh hưởng đến khoảng 200

ngôi mộ. Các nghi lễ để chuyển mộ đến các khu TĐC được khuyến khích dựa trên văn

hóa của mỗi nhóm dân cư và chi phí sẽ được tài trợ. Việc di chuyển mộ và nghĩa trang tôn trọng nền văn hóa của mỗi cộng đồng. Chi phí làm lễ di chuyển sẽ được dự án chi trả. Kinh phí hỗ trợ: 0,8 triệu đồng/mộ x 200 mộ = 160,0 triệu đồng.

Công tác thi công xây dựng khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn không làm di dời hay ảnh hưởng đến bất kỳ ngôi mộ nào của nhân dân trong vùng dự án.

b. Bãi rác Do đặc thù dự án bố trí, sắp xếp dân cư tại khu vực miền núi, vùng sâu của

huyện Vân Hồ. Huyện Vân Hồ là một huyện mới được thành lập của tỉnh Sơn La (ban

39

hành quyết định tháng 10/2013), hơn nữa khu vực 03 điểm TĐC cách Trung tâm huyện Vân Hồ khoảng hơn 30km do đó công tác vận chuyển rác thải sinh hoạt về bãi chôn lấp tập trung của huyện là chưa khả thi.

Đây là các điểm dân cư nông thôn miền núi, có đặc thù của người dân tộc trong sinh hoạt nên dự báo lượng rác thải sinh hoạt phát sinh không lớn như khu dân cư đô thị. Xét trên thực tế sinh hoạt hiện tại ở các bản Đông Tà Lào và Tây Tà Lào thì rác thải sinh hoạt của các hộ không nhiều và biện pháp thu gom, xử lý là thu gom đốt hoặc đào hố chôn lấp. Do đó, trong thiết kế dự án đề xuất phương án thu gom và đào hố chôn lấp hợp vệ sinh (cách xa nguồn nước, dùng vôi bột diệt khuẩn...) tại các điểm TĐC thay vì thiết kế riêng các bãi chôn lấp chất thải rắn. Hơn nữa, trên địa bàn xã Tân Xuân đã được quy hoạch bãi rác tập trung tại bản Bướt với diện tích 1,0ha cách khu vực dự án từ 2,5 – 3,0 km, có đường giao thông đi lại. Sau khi bãi rác tập trung này được đầu tư, người dân tại từng điểm TĐC có thể thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt đến bãi rác.

c. Hệ thống xử lý nước thải Dự án tiến hành TĐC với các hộ dân đều là đồng bào dân tộc và thực hiện tại

khu vực có địa hình chia cắt phức tạp nên việc xử lý nước thải sinh hoạt tại các hộ được thực hiện bằng bể tự hoại 3 ngăn.

1.4.3. Mô tả biện pháp, khối lượng thi công: A. CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG 1. Biện pháp thi công Chuẩn bị các khu vực lán trại tạm, nhà điều hành thi công, các bãi thải, các bãi

tập kết vật liệu, bãi đúc ống cống và tấm đan cống. Bố trí nhân lực: Nhân lực phục vụ cho công tác thi công là 80 người. Các biện pháp thi công hệ thống giao thông gồm: Đo đạc xác định vị trí mặt bằng thi công trên tuyến. Thi công các hạng mục chính: Thi công nền đường đào đắp thường: Sử dụng tổ hợp máy xúc 1,25m3, máy ủi

110CV để đào nền đường, dùng nhân công sửa sang nền đường và ô tô 7 tấn để vận chuyển đất ra khu vực bãi thải. Trong trường hợp mái taluy đào cao để đảm bảo ổn định cho mái đào cần phải thi công giật cấp. Đất đào ra một phần tận dụng cho đắp nền, phần dư thừa dùng ô tô vận chuyển ra bãi thải.

Thi công nền đường bằng phương pháp nổ đá: Do khối lượng nổ phá nhỏ, mặt bằng thi công hẹp, nên thi công bằng phương pháp nổ mìn kết hợp khoan tay và phá đá bằng thủ công.

Thi công nền đường đắp: Nền đắp được thi công hoàn toàn bằng máy, đất đắp độ chặt đảm bảo K ≥ 0.95.

Khuôn đường: Dùng máy thi công theo đúng kích thước và độ dốc ngang, chỉnh sửa lại bằng nhân công, tiến hành lu lèn đạt độ chặt rồi tiến hành thi công lớp mặt đường.

40

Thi công lớp mặt đường bê tông xi măng. Thi công công trình trên tuyến: bao gồm cống thoát nước ngang, rãnh gia cố đá

hộc xây, cọc tiêu, biển báo. Do khối lượng thi công nhỏ, mặt bằng thi công hẹp do đó toàn bộ được thi công bằng thủ công. Riêng công tác đào đất hố móng được thi công bằng máy 80%.

Thi công khác: Thi công cầu treo: chuẩn bị mặt bằng 2 bên đầu tuyến; Giải phóng mặt bằng,

san ủi mặt bằng lán trại và bãi tập kết vật liệu, thi công thủ công kết hợp với máy móc; Đào móng mố neo và đào móng cột cổng cầu thi công thủ công kết hợp với máy móc; Đổ bê tông mố neo, bê tông móng cột cổng cầu và dựng cột cổng cầu; Khi BT mố neo và BT cột cổng cầu đủ cường độ tiến hành đắp móng mố neo và móng cột cổng cầu với hệ số đầm nén K = 0,9.

Thi công bến đò: giải phóng mặt bằng, san ủi mặt bằng lán trại và bãi tập kết vật liệu, thi công thủ công kết hợp với máy móc; Thi công phần đường lên xuống bến như thi công các tuyến đường giao thông; Thi công phần tường chắn và gia cố áp mái taluy tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật.

2. Các vật liệu xây dựng (VLXD): - Vật liệu cát, đá, gạch, xi măng, sắt thép...phải mua từ thị trấn Mộc Châu cách

vị trí công trình 35km và vận chuyển về vị trí công trình. - Vật liệu đất đắp sẽ tận dụng đất thừa tại phần giao thông và san nền. Phạm vi của Báo cáo đánh giá tác động môi trường không bao gồm nội dung

đánh giá tác động môi trường đối với hoạt động khai thác vật liệu xây dựng phục vụ Dự án.

Khối lượng VLXD xem bảng sau. Bảng 1.15: Vật liệu xây dựng chủ yếu công trình giao thông

TT Vật liệu Đơn vị Khối lượng




1 Đá các loại m3 335,21 6064,46 7803,06

2 Cát vàng m3 131,76 2540,00 3641,00

3 Xi măng tấn 70,27 1354,42 1941,96

4 Thép các loại kg 875,00 11754,33 13275,15

5 Gỗ ván khuôn m2 67,00 5520,22 6938,13

(Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.1- Dự toán hệ thống đường giao thông, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây

dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011) Máy móc thiết bị thi công

41

Bảng 1.16: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công giao thông

Số TT Tên thiết bị và tính năng chính Đơn vị Số lượng

Chất lượng so với thiết bị mới

(%) 1 Máy ủi > 110CV chiếc 02 90

2 Máy đào bánh xích > 0,8m3 chiếc 04 90

3 Máy đào bánh lốp 0,4m3 chiếc 01 90

4 Ô tô tự đổ tải trọng > 7 T chiếc 8 90

5 Ô tô tưới nước dung tích > 5 m3 chiếc 01 90

6 Cẩu tự hành > 10 T chiếc 01 90

7 Máy nén khí (360~600)m3/h chiếc 02 90

8 Máy khoan cầm tay đường kính khoan D42-76mm bộ 03 90

9 Máy trộn bê tông dung tích 500l chiếc 03 90


11 Máy phát điện chiếc 03 90

12 Máy toàn đạc điện tử bộ 01 90

13 Máy lu bánh thép tự hành ≥ 8 T chiếc 02 90

14 Lu rung >= 16 Tấn chiếc 02 90

15 Máy san tự hành chiếc 01 90

Tất cả các thiết bị, máy móc, ô tô sử dụng đều mới từ 90-100%

B. CÔNG TRÌNH CẤP ĐIỆN 1. Biện pháp thi công Các công tác chính: Đào móng, móng néo, đào rãnh đặt tiếp địa. Dựng cột Bê tông Mác 100. Lấp móng, đắp móng. Lắp xà, sứ cách điện, dây néo. Lắp đặt tiếp địa Rải, căng dây lấy độ võng. Lắp đặt hòm công tơ. Tổ chức thi công tại hiện trường: Bố trí nhân lực: Bố trí 2 tổ thi công, mỗi tổ 18 người. Bố trí kho bãi và lán trại công nhân.

42

Kho kín để Xi măng, Sắt thép, thiết bị điện và phụ kiện có diện tích 80m2 Kho hở có hàng rào bảo vệ dây dẫn, xà, sứ và dụng cụ thi công có diện tích 100m2. Tập kết vật tư vật liệu tại hiện trường: Cột bê tông vận chuyển từ TP. Sơn La đến công trường bằng xe ô tô 5 tấn, lên

bằng cẩu, xuống bằng tời, tó. Các vật liệu, thiết bị như: dây dẫn, phụ kiện... vận chuyển từ Hà Nội đến công

trường bằng ô tô 5 tấn. Lên xuống bằng thủ công. Cát, đá mua tại các đại lý huyện Mộc Châu vận chuyển bằng ô tô 5 tấn tự đổ. Bê tông, cát đá vận chuyển rải tuyến bằng thủ công kết hợp cơ giới. Xi măng, vật liệu điện được vận chuyển dải tuyến bằng thủ công kết hợp cơ giới

từ kho kín và kho hở. Nguồn điện, nước thi công: Nguồn điện dùng máy phát và ắc quy. Nguồn nước dùng cho thi công được lấy tại các khe suối lân cận vận chuyển

thủ công đến các vị trí thi công. Nguồn nước cho sinh hoạt sử dụng từ các mó nước sẵn có tại địa phương hoặc

từ giếng đào, từ khe suối sau khi lọc và khử trùng. Các phương án xây lắp chính: Công tác đào đắp đất. Công tác đào móng cột bằng thủ công. Lấp hố các vị trí chân cột sau khi nghiệm thu bằng biện pháp thủ công. Đất thừa

được vận chuyển đến đổ ở vị trí quy định. Công tác dựng cột, lắp xà kéo dây. Công tác dựng cột được tiến hành bằng biện pháp thủ công kết hợp tời, tó, pa

lăng, dây chạc.... Rải căng dây, lấy độ võng bằng biện pháp thủ công và các dụng cụ chuyên dùng.

2. Vật liệu xây dựng: Bảng 1.17: Vật liệu chủ yếu xây dựng công trình cấp điện


1 Xà, dây dẫn phụ kiện tấn 13,39 2 Cột, dây dẫn phụ kiện tấn 105,77 3 Cát vàng tấn 111,82 4 Đá dăm tấn 221,51 5 Xi măng tấn 33,04

43

(Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.3- Dự toán hệ thống cấp điện sinh hoạt, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây

dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011) 3. Máy móc thiết bị thi công Các nhà Thầu sử dụng máy móc, thiết bị liệt kê trong bảng dưới đây trong quá

trình thi công máy biến áp MBA, lắp đặt hệ thống điện. Bảng 1.18: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công hệ thống cấp điện

TT Tên thiết bị và tính năng chính Đơn vị Số lượng


(%)

1 Ô tô tự đổ tải trọng 7÷10 T chiếc 02 90


3 Đầm cóc chiếc 02 90

4 Máy hàn công suất 23kW bộ 02 90


6 Máy bơm nước chiếc 02 90

7 Máy đầm dùi các loại chiếc 02 90

8 Máy đầm bàn các loại chiếc 02 90

9 Máy lọc dầu cái 01 90

10 Tời điện 5 tấn cái 01 90

11 Cần cẩu 25 tấn cái 01 90

12 Xe tải gắn cẩu tự hành 7T cái 01 90

13 Stec chứa dầu 5m3 cái 01 90

14 Kích dầu 40 tấn cái 01 90

C. CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC SINH HOẠT

1. Biện pháp thi công

Chuẩn bị vật liệu xây dựng:

Các loại vật liệu chính như xi măng, sắt thép, cát, sỏi, đá hộc, đá dăm được vận

chuyển theo đường ô tô từ đường chính tới chân công trình và tập kết tại kho vật tư

công trường. Từ kho của công trường vật liệu được vận chuyển để xây dựng công trình

bằng các loại xe cơ giới nhỏ.

44

Biện pháp thi công :

Định vị các vị trí đầu mối, bể lọc, bể lắng, bể chứa, hố van, tuyến đường ống

đúng theo yêu cầu của hồ sơ thiết kế.

Bố trí nhân lực: Nhân lực phục vụ cho công tác thi công là 66 người.

Thi công các hạng mục đầu mối, bể lọc, bể lắng, bể chứa và hố van bao gồm các

công tác cơ bản sau:

Công tác thi công đất (đào đất, đắp đất).

Công tác thi công ván khuôn.

Công tác cốt thép.

Công tác thi công bê tông.

Công tác thi công xây lát, đá.

Thi công đào và lắp đặt ống, công tác lắp đặt ống được thi công theo trình tự

sau: Vận chuyển ống từ kho bãi ra công trường, công tác này được tiến hành liên tục

trong quá trình thi công.

Trong bãi để ống phải đặt các giá đỡ bằng gỗ để đặt ống lên trên, bãi phải được

san phẳng, tránh để liên những nơi có địa thế nghiêng, dễ làm ống bị lăn. Phải có biện

pháp neo buộc ống, không chất ống cao hơn mức quy định, khi đặt ống phải đảm bảo

nhẹ nhàng, không được va chạm mạnh xuống đất hoặc va đập giữa các ống với nhau.

Khi thi công lắp đặt các cây ống được vận chuyển đến vị trí lắp đặt có thể bằng

phương pháp thủ công dùng xe cải tiến hoặc khiêng bằng tay.

Khi hạ ống ta có thể hạ ống xuống hào bằng phương pháp thủ công (đối với loại

ống có đường kính nhỏ).

Sau khi lắp đặt đường ống xong tiến hành lấp đất ngay để trả lại mặt bằng hiện trạng.

2. Các vật liệu xây dựng (VLXD):

Bảng 1.19: Vật liệu chủ yếu xây dựng hệ thống cấp nước





1 Đá các loại m3 853,45 312,25 221,31 2 Cát vàng m3 488,25 178,50 103,36 3 Xi măng tấn 261,44 95,22 54,57 4 Cốt thép kg 12401,48 4516,53 2588,46 5 Ván khuôn m2 2876,02 1183,00 791,12

45

6 Ống thép tráng kẽm các loại md 1833,66 6036,63 5787,64

(Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.2- Dự toán hệ thống cấp nước sinh hoạt, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây

dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

3. Máy móc thiết bị thi công Các nhà Thầu sử dụng máy móc, thiết bị liệt kê trong bảng dưới đây trong quá

trình thi công lắp đặt hệ thống cấp nước. Bảng 1.20: Máy móc, thiết bị thi công hệ thống cấp nước

Số TT Tên thiết bị và tính năng chính Đơn vị Số lượng


(%) 1 Máy ủi > 110CV chiếc 02 90 2 Máy đào bánh xích 0,8 m3 -:- 1,20 m3 chiếc 02 90 3 Máy đào bánh lốp 0,4 m3 chiếc 02 90

4 Ô tô tự đổ tải trọng 7÷10 T chiếc 07 90

5 Máy nén khí (360~600) m3/h chiếc 02 90

6 Máy khoan cầm tay đường kính khoan D42-76mm bộ 04 90 7 Máy trộn bê tông dung tích 500l chiếc 02 90


9 Máy cắt uốn thép >23KW chiếc 03 90

10 Đầm cóc chiếc 03 90

11 Máy hàn công suất 23kW bộ 03 90


13 Máy bơm nước chiếc 03 90

14 Máy Đầm dùi các loại chiếc 03 90

15 Máy đầm bàn các loại chiếc 03 90

16 Máy toàn đạc điện tử bộ 01 90

17 Máy thuỷ bình bộ 01 90

D. CÔNG TRÌNH SAN NỀN VÀ RUỘNG BẬC THANG

1. Biện pháp thi công

Công tác chuẩn bị:

46

Xác định vị trí mặt bằng tại hiện trường theo hồ sơ cắm mốc giải phóng mặt

bằng của dự án.

Chuẩn bị các khu vực lán trại tạm, nhà điều hành thi công, các bãi thải, các bãi

tập kết vật liệu, bãi đúc tấm đan rãnh.

Do phải tổ chức thi công đồng thời tại 3 điểm TĐC, do vậy nhà điều hành thi

công được bố trí tại các vị trí thuận lợi cho việc đi lại kiểm tra trên công trình, đảm

bảo được việc lắp đặt hệ thống thông tin liên lạc dễ dàng thuận tiện.

Các điểm TĐC đều nằm trên sườn dốc, địa hình dốc, độ chia cắt rất cao, mạng

xâm thực vừa dày, vừa sâu, độ dày tầng đất rất mỏng, tầng mẫu chất cách mặt đất chỉ

30-40 cm rất nhiều đá lẫn, đá đang phong hóa, độ chia cắt dày và chia cắt sâu rất sâu

do đó, biện pháp thi là công san nền nhà ở là san ủi từng khu vực nhỏ, tạo nên mặt

bằng theo đường bình độ với nhiều cấp khác nhau, giữ lại thảm thực vật, vừa thích hợp

với cách làm nhà của đồng bào Thái – Mường, vừa giữ lại độ mùn, giữ nguồn dinh

dưỡng cho đất để đồng bào có thể cải tạo làm diện tích vườn tạp.

Quá trình thi công:

Đo đạc, định vị vị trí san nền;

Bố trí nhân lực: Nhân lực phục vụ cho công tác thi công là 54 người.

Thi công phần san nền:

Chuẩn bị mặt bằng, dọn dẹp mặt bằng, thực hiện công tác đảm bảo giao thông

nếu có, rời cọc, dấu cọc ra khỏi phạm vi thi công.

Đào bỏ lớp hữu cơ, tiến hành đắp hoặc đào, do khối lượng đào đắp lớn nên phần

đào đắp được tiến hành bằng máy, phần thi công rãnh xây và tấm đan thực hiện bằng

thủ công.

Đắp đất nền nhà lớp đầu tiên dày 0,5m đảm bảo xe thi công và lu có thể vào

được và lu nèn có hiệu quả, độ chặt K = 0,90. Các lớp tiếp theo dày 20 - 30cm (tùy

theo khả năng của thiết bị) lu lèn đạt độ chặt yêu cầu K >= 0,90.

Thi công phần san ruộng bậc thang:

Thi công từ trên xuống dưới, sau khi đào được nền ruộng phía trên, dùng máy

đào đứng ở ruộng trên cào bóc đất lớp phủ ở dưới rải lên trên bề mặt ruộng, sau đó

dùng nhân công san gạt lại.

2. Các vật liệu xây dựng (VLXD):

47

Bảng 1.21: Vật liệu chủ yếu phục vụ công tác san nền





1 Đá các loại m3 315,00 105,12 31,01 2 Cát vàng m3 7,23 9,00 8,56 3 Xi măng tấn 0,65 0,55 0,45 4 Cốt thép kg 415,52 549,80 549,80

5 Ván khuôn m2 28,00 37,00 37,00 (Nguồn: Tính toán của đơn vị tư vấn viện dẫn tại Tập 6.4- Dự toán hệ thống san nền nhà dân và công trình công cộng; Tập 6.5- Dự toán hệ thống san ủi ruộng bậc thang khu bản Cám, hồ

sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

3. Máy móc thiết bị thi công Bảng 1.22: Máy móc, thiết bị thi công san nền, san ruộng bậc thang

TT Tên thiết bị và tính năng chính Đơn vị Số lượng Chất lượng so với thiết bị mới (%)

1 Máy ủi > 110CV chiếc 02 90

2 Máy đào bánh xích > 0,8 m3 chiếc 04 90

3 Máy đào bánh lốp 0,4 m3 chiếc 01 90

4 Ô tô tự đổ tải trọng > 7 T chiếc 08 90

5 Ô tô tưới nước dung tích > 5 m3 chiếc 01 90

6 Cẩu tự hành > 10 T chiếc 01 90

7 Máy nén khí (360~600) m3/h chiếc 01 90

8 Máy khoan cầm tay đường kính khoan D42-76mm bộ 02 90




12 Máy lu bánh thép tự hành ≥ 8 T chiếc 01 90

13 Lu rung >= 16 Tấn chiếc 01 90

14 Máy san tự hành chiếc 01 90

1.4.4. Công nghệ sản xuất, vận hành: Khu TĐC số 4 – thuộc dự án thủy điện Trung Sơn có hạng mục di dân, tái định

cư theo Quy định tại Nghị định 29/2011/NĐ-CP, không phải thuộc nhóm dự án sản xuất do đó không có công nghệ sản xuất, vận hành.

48

1.4.5. Danh mục máy móc, thiết bị: Với đặc thù dự án là đầu tư xây dựng khu tái định cư, nên máy móc thiết bị

phục vụ dự án chủ yếu là thiết bị thực hiện công tác thi công công trình. Dự kiến số lượng phương tiện tại công trường trung bình 1 ngày như sau:

Bảng 1.23: Dự kiến nhu cầu máy móc, thiết bị thi công TT Thiết bị Đơn vị tính Số lượng Chất lượng

so với thiết bị mới (%)

1 Máy đào Cái 7 90

2 Máy ủi Cái 2 90

3 Ô tô Cái 30 90

4 Máy đầm bê tông Cái 1 90

5 Xe lu Cái 1 90

6 Xe đầm bánh Cái 1 90 7 Máy uốn thép Cái 1 90 8 Xe bồn tưới nước Cái 1 90 9 Máy trộn bê tông Cái 1 90

Ghi chú: Tất cả các thiết bị, máy móc, ô tô sử dụng đều mới 90% 1.4.6. Tiến độ thực hiện:

Bảng 1.24: Tiến độ thực hiện các hạng mục dự án

S

T

T

Nội dung công việc

Tháng thứ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1 Tuyến đường từ Ngã 3 đường đi bản Xa Lai -:- bản Tây Tà Lào

2 Tuyến đường từ Ngã 3 cây Đa đi điểm TĐC Suối Nón 1

3 San nền điểm TĐC Suối Nón 1

4 Đường nội bộ điểm TĐC Suối Nón 1

5 San nền điểm TĐC Suối Nón 2

6 Đường nội bộ điểm TĐC Suối Nón 2

7 San nền điểm TĐC Thảm Tôn

49

S

T

T

Nội dung công việc

Tháng thứ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

8 Đường nội bộ điểm TĐC Thảm Tôn

9 Xây dựng Nhà ở, Nhà văn hóa cộng đồng và Trường học

10 Các hạng mục còn lại

Thời gian dự kiến xây dựng từ tháng 3 năm 2014.

Tổng thời gian thi công dự kiến hoàn thành dự án là 12 tháng. 1.4.7. Tổng mức đầu tư: Tổng mức đầu tư của dự án là 301.410.580.000 đồng (Ba trăm linh một tỷ, bốn trăm

mười triệu năm trăm tám mươi nghìn đồng chẵn). Phân bổ vốn đầu tư cụ thể như sau: Bảng 1.25: Tổng mức đầu tư của dự án

TT Khoản mục chi phí Trước thuế VAT Sau thuế 1 Chi phí xây dựng 152.701.249.316 15.270.124.932 167.971.374.248 2 Chi phí quản lý dự án 3 Chi phí tư vấn đầu tư 10.259.503.972 1.025.950.397 11.285.453.937 4 Chi phí khác 6.508.236.760 650.823.676 7.159.060.288 5 Chi phí bồi thường, hỗ

trỡ và tái định cư 87.593.730.000

87.593.730.000

6 Chi phí dự phòng (10%)

25.706.272.005 1.694.689.900 27.400.961.847

Tổng cộng 282.768.992.000 18.641.589.000 301.410.580.000 (Nguồn: Quyết định phê duyệt TKCS số 27/QĐ-TĐTS ngày 20/3/2012 của Công ty TNHH thủy

điện Trung Sơn) Nguồn vốn thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy

điện Trung Sơn như sau: - Vốn xây dựng khu TĐC là nguồn vốn hỗ trợ tín dụng của Ngân hàng thế

giới; - Vốn bồi thường đất đai, hoa màu GPMB là của Tập đoàn điện lực Việt

Nam; - Vốn cho các hoạt động sinh kế cộng đồng là của Ngân hàng thế giới. Kinh phí dành cho hoạt động bảo vệ môi trường gồm: kinh phí xây dựng các

công trình bảo vệ môi trường (bể tự hoại cho công nhân xây dựng, bể tự hoại cho mỗi

50

hộ dân TĐC, kinh phí gia cố bãi thải, kinh phí đầu tư hệ thống thoát nước), kinh phí trồng rừng thay thế, kinh phí thực hiện quan trắc môi trường. Tổng kinh phí dành cho hoạt động BVMT là: 7.644.199.000 đồng.

Trong đó: + Kinh phí xây dựng các công trình xử lý môi trường: 3,860,000,000 đồng đã

được tính trong Mục 1- Chi phí xây dựng (bảng 1.25). + Kinh phí thực hiện trồng rừng thay thế khoảng: 3,784,000,000 đồng được tính

trong Mục 6- Chi phí dự phòng. + Kinh phí phân tích, kiểm nghiệm mẫu môi trường: 43,199,000 đồng được tính

trong Mục 6- Chi phí dự phòng. 1.4.8. Tổ chức quản lý và vận hành: Chủ đầu tư tổ chức đấu thầu thi công và giám sát thực hiện công trình. Sau khi

nghiệm thu công trình và đưa vào sử dụng, Chủ đầu tư bàn giao lại Khu tái định cư số 4 cho UBND tỉnh Sơn La, UBND huyện Vân Hồ, UBND xã Tân Xuân và các đơn vị có liên quan ở địa phương.

Đối với phần công trình cấp nước: Chủ đầu tư sẽ tiến hành bàn giao cho đơn vị trực tiếp quản lý là UBND xã Tân Xuân. Vì vậy, ngay khi dự án bắt đầu triển khai xây dựng UBND Tân Xuân kết hợp với chủ đầu tư có kế hoạch chuẩn bị đào tạo đội ngũ công nhân vận hành hệ thống cấp nước. Nhân lực tối thiểu để quản lý, khai thác hệ thống cấp nước của xã gồm 4 người, trong đó 1 người quản lý mạng lưới đường ống, 3 người quản lý và vận hành trạm xử lý nước và công trình đầu mối.

Đối với phần công trình cấp điện: Bàn giao cho Điện lực huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La tổ chức quản lý, vận hành.

51

CHƯƠNG 2 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, MÔI TRƯỜNG VÀ KINH TẾ XÃ HỘI

2.1. Điều kiện môi trường tự nhiên 2.1.1. Điều kiện địa lý, địa hình, địa chất: a. Điều kiện về địa lý Khu tái định cư số 4 thuộc công trình thuỷ điện Trung Sơn, nằm trên địa phận

xã Tân Xuân huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Khu TĐC số 4 nằm ở phía Tây Nam huyện Mộc Châu, cách Quốc lộ 6 khoảng 30 km. Vị trí công trình được xác định như sau:

Phía Bắc giáp xã Chiềng Xuân và xã Xuân Nha. Phía Tây giáp xã Trung Sơn - tỉnh Thanh Hoá. Phía Nam xã Trung Lý - tỉnh Thanh Hoá. Phía Đông giáp xã Chiềng Xuân và nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào.

(Xem Hình 2.1 – Sơ đồ vị trí khu vực thực hiện dự án)

52

b. Đặc điểm địa hình: Khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn nằm ở xã Tân Xuân, huyện

Mộc Châu, tỉnh Sơn La được bao quanh bởi các dãy núi cao từ 200 đến 700m, địa hình dốc tương đối phức tạp. Theo kết quả báo cáo khảo sát địa hình, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011, khu vực xây dựng công trình có địa hình chia cắt mạnh tương đối dốc, độ dốc tự nhiên nhiều đoạn lớn hơn 20%, nhưng có nhiều khu vực có độ dốc không lớn thuận lợi cho việc bố trí nền nhà ở cho các hộ dân tại các điểm TĐC. Độ dốc tại điểm TĐC Thảm Tôn từ 15- 170; tại điểm TĐC Suối Nón 1 có độ dốc từ 15 – 200 và tại điểm TĐC Suối Nón 2 độ dốc từ 16-190.

Tại vị trí dự kiến xây dựng các tuyến đường giao thông, địa hình có độ dốc lớn theo cả phương dọc và phương ngang tuyến đường. Có nhiều khe suối nhỏ có diện tích lưu vực lớn, do vậy vào mùa mưa lũ gây xói lở đất cho các vùng công trình phía dưới, gây ách tắc giao thông trong khu vực.

Thành tạo nên địa mạo là kiểu địa hình xâm thực bóc mòn: Kiểu địa hình này có cao độ từ 200 - 700m, chiếm diện tích lớn trong khu vực, bề mặt là lớp thổ nhưỡng dày trung bình khoảng 0,3m đến 0,5m phủ bởi thảm thực vật mỏng, đất có lẫn nhiều rễ cây mùn hữu cơ; tiếp đến là các sản phẩm phong hoá của các đá sét kết, bột kết, đá vôi ở các mức độ khác nhau.

Tóm lại, vùng dự án có địa hình chia cắt mạnh và dốc hình thành các thung lũng, tạo ra nhiều tiểu vùng với các ưu thế khác nhau cho phép phát triển nền kinh tế nông - lâm nghiệp đa dạng. Tuy nhiên, với địa hình phần lớn là núi cao và bị chia cắt thì việc phát triển các cơ sở hạ tầng gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông - lâm nghiệp, cũng như phát triển kinh tế - xã hội và giao lưu, trao đổi hàng hoá với các vùng khác trên địa bàn. Để thuận lợi cho việc chuyển giao khoa học kỹ thuật, cung ứng vật tư nông nghiệp tới bản cần đầu tư lớn để xây mới và nâng cấp tuyến đường từ trung tâm xã tới các khu tái định cư.

c. Đặc điểm địa mạo Khu vực thực hiện dự án có các các dạng địa mạo chính sau: 1. Phần sót bề mặt san bằng bóc mòn không hoàn toàn. Phân bố chủ yếu dưới dạng những bề mặt phân thủy chính của lưu vực (ví dụ

như dãy núi Bu Hu Luông) với độ cao trên dưới 1000m và độ dốc bề mặt phổ biến 3-8o. Cấu tạo lớp phủ bề mặt mỏng (dưới 0,5m), hoặc trơ đá gốc, với vỏ phong hoá Saprolit. Quá trình ngoại sinh thống trị trên những bề mặt này chủ yếu là rửa trôi xói rửa, và rửa trôi dưới bề mặt.

2. Phần sót bề mặt pediment thung lũng

53

Thể hiện dưới dạng bề mặt đồi cao dọc thung lũng sông chính. Các bề mặt này có độ cao trung bình 700-800m, ít bị chia cắt hơn so với những bề mặt đã đề cập ở trên. Cấu tạo lớp phủ eluvi dày 0,5-1m, với vỏ phong hoá đặc trong saprolit. Quá trình ngoại sinh thống trị gồm rửa trôi, xói rửa bề mặt và dưới bề mặt.

3. Sườn trọng lực nhanh Chiếm diện tích lớn trong khu vực núi cao trong lưu vực, nhất là tại khu vực

khối xâm nhập Mường Lát, và ở phần diện tích của các dãy núi đá vôi. Các sườn có dạng thẳng, với độ dốc cao lên đến trên 30o, có nơi đạt 45-50o dưới dạng những vách sập lở. Cấu tạo lớp phủ sườn mỏng với chiều dày thường không đến 0,5m, thậm chí còn nhiều nơi trơ lộ đá gốc. Quá trình ngoại sinh thống trị trên các dạng sườn này là đổ vỡ, sập lở.

4. Sườn trọng lực chậm Là dạng địa hình chiếm diện tích lớn trong vùng nghiên cứu. Các sườn này có

độ dốc 15-30o, với trắc diện sườn lồi lõm, phân bậc, bị chia cắt yếu. Cấu tạo lớp phủ sườn gồm dăm, sạn, mảnh vỡ có chiều dày từ 0,5m đến 1m. Quá trình ngoại sinh chủ đạo là trượt trôi, trượt chẩy (deflucxi).

5. Sườn rửa trôi- xói rửa Chiếm diện tích hạn chế trong lưu vực nghiên cứu. Chúng thể hiện dưới dạng

các sườn có độ dốc 8-15o, với trắc diện thẳng lõm, bị chia cắt trung bình. Lớp phủ sườn gồm dăm, sạn, lẫn khối tảng với chiều dày trung bình 1-1,5m. Quá trình ngoại sinh chính là xâm thực mương xói, và rãnh xói.

6. Sườn tích tụ Deluvi- Coluvi Chiếm tỉ lệ diện tích khá khiêm tốn trong vùng, dưới dạng những phần sườn thoải

chân các núi đồi. Về hình thái chúng là các sườn có độ dốc 8-12o, với trắc diện thẳng, phần chân sườn hơi lồi, ít bị chia cắt. Lớp phủ sườn có thành phần hỗn độn với chiều dày trên 1,5m. Quá trình ngoại sinh chủ yếu trên các sườn này là rửa trôi, xói rửa.

Nhận xét, các điểm TĐC đều nằm trên sườn dốc, địa hình dốc, độ chia cắt rất cao, mạng xâm thực vừa dày, vừa sâu, độ dày tầng đất rất mỏng, tầng mẫu chất cách mặt đất chỉ 30-40 cm rất nhiều đá lẫn, đá đang phong hóa, độ chia cắt dày và chia cắt rất sâu. Do đó, không thích hợp cho biện pháp thi công san ủi mặt bằng rộng tại hai bên mặt đường mà nên tạo mặt bằng theo đường bình độ với nhiều cấp khác nhau, giữ lại thảm thực vật, vừa thích hợp với cách làm nhà của đồng bào Thái – Mường, vừa giữ lại độ mùn, giữ nguồn dinh dưỡng cho đất để người dân TĐC có thể cải tạo làm diện tích vườn tạp.

(Nguồn: Tập 1- Khảo sát địa hình, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

54

d. Đặc điểm địa chất công trình: Theo kết quả báo cáo khảo sát địa chất, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi

nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011, đặc điểm địa chất, thủy văn tại các hạng mục công trình của dự án như sau:

* Các đới ĐCCT: Hạng mục hệ thống giao thông: Đặc điểm địa tầng trên toàn tuyến như sau: Lớp 1: Sườn tích của quá trình phong hoá đất sườn mặt đồi: sét pha, lẫn dăm

sạn, cuội sỏi và mùn thực vật. Đất bồi tích do các dòng nước mặt trôi xuống các khe tụ thuỷ, khe suối.

Lớp 2: Sét pha lẫn ít dăm sạn, sỏi nhỏ tỷ lệ từ 10% đến 20%, kết cấu chặt vừa đến chặt.

Lớp đất sét pha, nâu vàng, nâu đỏ, xám nâu, lẫn nhiều sỏi nhỏ, đá tảng tỷ lệ >20%, trạng thái dẻo cứng đến cứng. Kết cấu chặt vừa đến chặt.

Lớp đá phong hoá mềm dùng thuổng và xà beng đào được. Lớp đá cứng chắc, hình thành một khối thống nhất, nguyên vẹn. Nguồn nước mặt tồn tại chủ yếu trong các khe nước nhỏ trong khu vực bao gồm

cả suối Tà Lào và suối Quanh. Tuy nhiên lưu lượng nước không nhiều chỉ tập trung vào mùa mưa lũ do vậy cần phải thiết kế các công trình thoát nước trên tuyến, gia cố chống xói chân các công trình. Đối với phần Cầu treo xây dựng trên Suối Quanh là một suối lớn trong vùng, lưu lượng nước rất lớn đặc biệt về mùa mưa lũ có cây trôi, tốc độ nước chảy mạnh gây xói lở dọc 2 bờ suối. Do vậy khi xây dựng cần phải lựa chọn vị trí, cao trình thiết kế hợp lý, gia cố mố neo để đảm bảo an toàn cho người và cây trôi khi mùa mưa lũ về. Đối với phần Bến đò cần gia cố phần ngập dưới bến và phần đường dẫn đảm bảo an toàn trong suốt quá trình sử dụng không gây ra hiện tượng xói lở tại khu vực bến đò.

Nguồn nước ngầm dọc theo tuyến lưu lượng rất nhỏ do vậy không gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho công trình.

Hạng mục hệ thống cấp nước sinh hoạt: Lớp 1: Sườn tích của quá trình phong hoá núi đá vôi (đất sườn mặt đồi, bùn cát

lẫn rễ cây): sét pha, lẫn dăm sạn, cuội sỏi và mùn thực vật. Lớp 1a: Lớp bùn cát lẫn dăm sạn, rễ cây màu xám đen. Đặc điểm chảy dẻo và

dính. Chiều dày lớp từ 0,4-:-1m. Lớp 1b: Sét pha lẫn dăm sạn, cuội sỏi màu xám đen, xám trắng. Lớp tàn tích của

quá trình phong hoá và xói mòn. Chiều dày lớp từ 0,5m-:-1m thành phần không đồng nhất.

Lớp 2: Sét pha lẫn dăm sạn, sỏi nhỏ, tỷ lệ từ 10-:-20% màu xám trắng, xám vàng. Kết cấu chặt vừa đến chặt.

55

Nguồn nước mặt tồn tại chủ yếu trong các khe nước khi có mưa với lưu lượng rất nhỏ do vậy ít ảnh hưởng đến công trình.

Nguồn nước ngầm tại các khu vực đầu mối cấp nước sinh hoạt rất lớn, do nước ngầm đã tồn tại trong thời gian gian dài, do vậy địa chất tại các vị trí này rất yếu, chiều dày lớp bùn phủ rất lớn trung bình từ 0,4-:-1m. Do vậy khi xây dựng công trình tại các vị trí đầu mối cần phải có các biện pháp làm ổn định hố móng như đào bỏ lớp đất yếu, gia cố móng.

Hạng mục san nền khu dân cư và công trình công cộng: Lớp 1: Sườn tích của quá trình phong hoá núi đá vôi (đất sườn mặt đồi): sét pha,

lẫn dăm sạn, cuội sỏi và mùn thực vật. Bề dày lớp trung bình 0.3m. Lớp 2: Sét pha lẫn ít dăm sạn, sỏi nhỏ, kết cấu chặt vừa đến chặt. Nguồn nước mặt tồn tại chủ yếu trong các khe nước khi có mưa với lưu lượng rất

nhỏ do vậy ít ảnh hưởng đến công trình. Khi san nền cần thiết kế rãnh thu nuớc mưa quanh nhà dân đảm bảo thoát nước ra ngoài phạm vi nền nhà tạo ổn định lâu dài cho nền nhà.

Nguồn nước ngầm tại các điểm TĐC tồn tại với lưu lượng rất nhỏ do vậy ít ảnh hưởng đến công trình xây dựng.

* Đặc trưng cơ lý của đất, đá khu vực công trình:

TT Tên chỉ tiêu

Hạng mục hệ thống

giao thông Hạng mục cấp nước sinh hoạt

Hạng mục san nền nhà ở và công trình công cộng

1 Thành phần hạt ( %) Sét <0.005 17,85 19,79 20,03 Bụi 0.005- 0.01 17,16 19,44 16,70 0.01-0.05 17,19 17,36 16,03 Cát 0.05-0.1 10,94 11,90 8,28 0.1-0.25 5,29 6,95 3,83 0.25-0.5 3,17 3,49 3,09 0.5-1.0 3,04 2,19 5,66 1.0-2.0 4,14 4,40 9,58 Sạn sỏi 2.0-5.0 5,99 4,60 8,21 5.0-10.0 7,36 5,58 5,96 >10 7,87 4,30 2,63

2 Độ ẩm tự nhiên, % 26,63 27,84 28,40 3 Khối lượng thể tích TN, g/cm3 1,89 1,88 1,88 4 Khối lượng thể tích khô, g/cm3 1,49 1,47 1,46 5 Tỷ trọng 2,71 2,71 2,71

56

6 Hệ số rỗng 0,82 0,84 0,86 7 Độ rỗng, % 44,98 45,62 45,99 8 Độ bão hoà,% 88,06 89,58 90,02 9 Giới hạn chảy, % 37,44 39,95 41,23

10 Giới hạn dẻo, % 25,01 25,85 27,36 11 Chỉ số dẻo, % 12,43 14,11 13,88 12 Độ sệt 0,13 0,14 0,08 13 Lực dính đơn vị, kG/cm2 0,28 0,278 0,28 14 Góc ma sát trong 18o80’ 19073’ 18063’ 15 Hệ số nén lún, cm2/kG 0,03 0,030 0,03

(Nguồn: Tập 2- Báo cáo khảo sát địa chất, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

2.1.2. Điều kiện về khí tượng

Khu vực dự án thuộc địa bàn xã Tân Xuân là khu vực nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa vùng núi với hai mùa rõ rệt:

Mùa khô ít mưa, mùa này thường bắt đầu từ tháng 10 năm trước đến tháng 3 năm sau và thịnh hành gió Đông Bắc. Ngoài ra, từ cuối tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau thường xen kẽ gió Tây Nam (gió Lào) khô nóng và thường xuất hiện sương muối. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 9, mùa này hình thành gió đông Nam, mưa nhiều, lượng mưa trung bình trong tháng đạt tới 200 mm/tháng.

Lượng mưa phân bố không đều và mùa mưa thường hay gây ra sạt lở đất đá, gây ách tắc giao thông. Ngoài ra, gió Tây Nam còn gây ra ảnh hưởng tới phát triển sản xuất nông – lâm nghiệp. Vì vậy cần có các giải pháp là bố trí lịch gieo trồng để hạn chế sự bất lợi của thời tiết.

Theo kết quả được các cơ quan khí tượng địa phương cung cấp cho Cục Thống kê tỉnh Sơn La trong Niên giám thống kê tỉnh Sơn La các năm 2010, 2011 và 2012, các yếu tố khí tượng được mô tả như sau:

a. Lượng mưa Lượng mưa trung bình được thể hiện trong bảng sau:

Bảng 2.1: Lượng mưa trong các tháng và năm (mm)

STT Các tháng Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012

1 Tháng 1 79,1 24,0 57,1 2 Tháng 2 18,0 13,3 1,2 3 Tháng 3 68,9 108,4 14,3 4 Tháng 4 150,8 106,5 58,5

57

5 Tháng 5 140,7 136,3 186,0 6 Tháng 6 98,1 190,9 126,7 7 Tháng 7 174,0 215,4 391,8 8 Tháng 8 190,6 167,8 305,2 9 Tháng 9 178,7 88,8 165,7 10 Tháng 10 19,0 77,1 18,2 11 Tháng 11 1,5 31,6 59,3 12 Tháng 12 90,4 15,7 21,2

Cả năm 1209,8 1175,8 1405,2 (Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Sơn La, Cục Thống kê tỉnh Sơn La năm 2010-2012)

Nhận xét: Qua bảng lượng mưa trung bình tháng và năm có thể nhận thấy lượng mưa có độ

biến thiên lớn trong các tháng và không tạo thành quy luật trong các năm. Nguyên nhân có thể lý giải bằng ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu diễn ra trong các năm gần đây.

b. Độ ẩm Nhìn chung độ ẩm không khí trung bình hàng năm khu vực dự án tương đối lớn,

dao động từ 77,8 – 81,3%. Bảng 2.2: Độ ẩm trong các tháng và năm (%)

STT Các tháng Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012

1 Tháng 1 75,0 84 86 2 Tháng 2 68,0 80 79 3 Tháng 3 65 81 72 4 Tháng 4 74 80 72 5 Tháng 5 78 80 76 6 Tháng 6 81 85 81 7 Tháng 7 83 85 84 8 Tháng 8 86 84 85 9 Tháng 9 84 83 86

10 Tháng 10 81 79 82 11 Tháng 11 77 74 86 12 Tháng 12 82 81 82 Trung bình 77,8 81,3 80,9

(Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Sơn La, Cục Thống kê tỉnh Sơn La năm 2010-2012) Nhận xét: Qua bảng số liệu về độ ẩm có thể nhận thấy độ ẩm trong khu vực

khảo sát khá cao và biến đổi không lớn giữa các tháng. c. Nhiệt độ

58

Nhiệt độ trung bình những năm gần đây chênh lệch nhau không lớn dao động trong khoảng từ 11,7 – 26,20C, các tháng nóng nhất trong năm là tháng 5, 6, 7, các tháng có nhiệt độ trung bình thấp nhất là tháng 1, 2, 12.

Bảng 2.3: Nhiệt độ trong các tháng và năm (0C) STT Các tháng Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012

1 Tháng 1 17,4 11,7 14,2 2 Tháng 2 18,6 16,7 16,7 3 Tháng 3 20,6 18,4 20,1 4 Tháng 4 22,8 22,1 24,3 5 Tháng 5 26,2 24,1 26,1 6 Tháng 6 26,0 25,5 25,9 7 Tháng 7 26,1 25,5 25,4 8 Tháng 8 24,8 25,1 25,2 9 Tháng 9 24,8 24,5 23,6 10 Tháng 10 22,4 23,6 22,8 11 Tháng 11 18,4 18,4 20,7 12 Tháng 12 17,5 16,4 17,4 Trung bình 22,1 21,0 21,9

(Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Sơn La, Cục Thống kê tỉnh Sơn La năm 2010-2012) d. Nắng và bức xạ Bức xạ mặt trời là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chế độ nhiệt trong

vùng, ảnh hưởng đến quá trình phát tán cũng như biến đổi các chất ô nhiễm. Các tháng có bức xạ cao nhất là các tháng mùa hè (tháng 4, 5 )và thấp nhất là các tháng mùa Đông.

Bảng 2.4: Số giờ nắng các tháng trong năm (giờ) STT Các tháng Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012

1 Tháng 1 159,1 31,1 90,2 2 Tháng 2 213,6 148,9 145,3 3 Tháng 3 179,3 80,5 159,9 4 Tháng 4 247,1 143,3 248,7 5 Tháng 5 228,1 188,2 213,3 6 Tháng 6 164,0 136,7 127,0 7 Tháng 7 177,1 190,5 171,0 8 Tháng 8 159,3 196,4 215,8 9 Tháng 9 183,1 171,7 159,3

10 Tháng 10 164,6 187,5 211,4 11 Tháng 11 193,7 189,2 159,9 12 Tháng 12 147,2 173,6 166,5 Cả năm 2.216,2 1.837,6 2.068,5

(Nguồn: Niên giám thống kê tỉnh Sơn La, Cục Thống kê tỉnh Sơn La năm 2010-2012)

59

Bảng 2.5: Các đặc trưng khí tượng vùng dự án

(Nguồn: Trạm khí tượng Mộc Châu, năm 2010) Nhận xét: Các thông số khí tượng, khí hậu cho thấy đây là vùng có khí hậu khắc nghiệt, mức độ biến thiên giữa các năm nhất là vào thời kỳ mùa khô lạnh và tập trung nước cao vào mùa mưa. Do đó khi khu TĐC đi vào hoạt động cần có những biện pháp giám sát mùa màng, hỗ trợ tối đa về sinh kế và hướng dẫn áp dụng công nghệ vào canh tác truyền thống để giảm thiểu tác động của khí hậu khắc nghiệt tới việc sản xuất và cuộc sống của người dân.

2.1.3. Điều kiện về thủy văn 2.1.3.1. Căn cứ tài liệu khí tượng, thủy văn: Trong khu vực có trạm khí tượng thuỷ văn Mộc Châu, cách khu vực dự án khoảng

35km, có số liệu quan trắc từ năm 1976 đến 2000. Đây là trạm khí tượng thủy văn thuộc hệ thống Quốc gia nên số liệu đảm bảo độ tin cậy.

Ngoài ra, báo cáo còn sử dụng các tài liệu cơ bản điều tra thực tế vùng dự án, mua số liệu khí tượng thuỷ văn và bản đồ địa hình tỷ lệ 1/50.000.

Căn cứ Thuyết minh tính toán thủy văn, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011, các đặc điểm về thủy văn khu vực dự án được mô tả như sau:

2.1.3.2. Các đặc trưng vùng dự án: Trong phần hệ thống cấp nước sinh hoạt các mó nước Co Nào 1, Co Nào 2

nguồn nước chủ yếu là nguồn nước ngầm do vậy không đưa ra tính toán thuỷ văn. Trong phần hệ thống đường giao thông các cống thoát nước định hình không

tính toán thuỷ văn, cầu treo và bến đò dựa vào mực nước dâng bình thường của Nhà máy thuỷ điện Trung Sơn để đưa ra cao độ thiết kế cho hợp lý.

Lưu vực tuyến công trình có độ dốc lớn, thảm phủ thực vật đa phần là rừng tái sinh, cây bụi, có suối ngắn và độc dốc lớn.

Các đặc trưng lưu vực được thống kê trong bảng sau:

Đặc trưng tháng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Năm

Lượng mưa TB (mm) 18,2 24,8 44,3 94,4 169,8 244,2 261,6 295,7 231,8 127,6 36,0 16,2 1.564,6

Bốc hơi (mm) 50,8 57,0 97,1 94,7 94,7 84,8 76,6 62,2 55,6 55,6 57,5 58,0 844,6

Độ ẩm (%) 89 88 84 84 84 85 86 88 88 87 86 85 86

Tổng số giờ nắng (h) 133,5 122,4 159,8 169,3 187,7 153,9 168,9 163,6 162,6 157,8 151,1 159,9 1890,5

Giờ nắng TB (h/ng) 4,31 4,37 5,15 5,64 6,05 5,13 5,45 5,28 5,42 5,09 5,04 5,16 5,18 Nhiệt độ tb (0C) 13,7 12,8 17,1 20,9 21,7 22,5 23,1 23,2 20,9 19,4 15,8 14,3 18,8

Tốc độ gió TB(m/s) 1,90 2,08 2,00 2,01 2,06 2,43 2,06 1,75 1,60 1,64 1,55 1,66 1,88

Tốc độ gió (km/ng) 163,8 179,7 172,8 173,8 178,3 209,8 178,0 151,0 138,2 142,0 133,7 143,8 162,7

60

Bảng 2.6: Đặc trưng lưu vực (đến hạng mục công trình) Đặc trưng Flv

(km2) Lsuối chính (km)

Blưu vực (km)

Độ dốc suối chính(0/00)

Độ dốc lưu vực (0/00)

Đập Co Nào 3 1,5 0,5 0,42 53,5 65,5 Cầu tràn 9,49 1,36 7,17 53,5 65,5 2.1.3.3. Tính toán mưa vùng dự án: a. Tính toán mưa năm và các tiêu chuẩn mưa năm Từ số liệu quan trắc mưa vùng dự án cho thấy tổng lượng mưa năm vùng này thuộc

loại trung bình (trung bình trên 1565 mm/năm). Mùa mưa thường bắt đầu từ tháng V và kết thúc vào tháng X, các tháng còn lại là mùa khô. Theo tính toán lượng mưa chủ yếu tập trung vào mùa mưa, mùa này chiếm khoảng 85% lượng mưa cả năm. Mùa khô vùng dự án rất ít mưa, các tháng XII và tháng I rất hiếm mưa, tổng lượng mưa của toàn bộ các tháng mùa khô (6 tháng) chỉ chiếm khoảng 15% lượng mưa cả năm.

Các tiêu chuẩn mưa năm vùng dự án được tính từ chuỗi số liệu mưa của trạm khí tượng Mộc Châu trong thời đoạn từ năm 1976 đến 2000. Sau khi tính toán được các thông số như sau:

Xo = 1564,60 mm Cv = 0,23; Cs = 0,46 Lượng mưa năm theo các tần suất:

Bảng 2.7: Lượng mưa năm ứng với các tần suất tính toán P(%) 25 50 75 85 95

X(mm) 1786.00 1527.50 1301.00 1198.50 1024.00

Sau khi có số liệu mưa năm theo các tần suất như phần tính toán ở trên, để tính được sự phân bố của lượng mưa theo thời gian, chúng tôi tính phân phối mưa năm ra các tháng trong năm. Phương pháp phân phối tính phân phối là phương pháp năm điển hình. Từ chuỗi số liệu đã có, tính toán tần suất và chọn được năm điển hình để làm mô hình phân phối lượng mưa năm (chọn năm 1991 làm năm điển hình). Kết quả tính toán như trong bảng sau (Kết quả tính phân phối lượng mưa năm).

Bảng 2.8: Kết quả tính phân phối lượng mưa năm thiết kế 95% Tháng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Năm X1991 (mm)

8,0 5,5 51,9 41,6 132,9 259,3 269,1 144,3 61,8 53,1 15,0 23,0 1.065,5

Ki(%) 0,62 0,43 4,02 3,22 12,82 25,00 25,95 13,91 5,96 5,12 1,16 1,78 100 X95% (mm) 6,48 4,46 42,06 33,72 134,01 261,46 271,34 145,50 62,31 53,54 12,16 18,64 1045,68

61

PHÂN PHỐI LƯỢNG MƯA NĂM 95%

0,62 0,43

4,02 3,22

12,82

25,0025,95

13,91

5,96 5,12

1,16 1,78

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Tỷ lệ

phâ

n ph

ối(%

)

b. Tính mưa một ngày lớn nhất: Công trình không có tài liệu đo lũ, lưu vực công trình thuộc loại nhỏ vì vậy để

tính toán lũ thiết kế và dòng chảy lớn nhất mùa thi công chúng tôi phải tính dòng chảy lớn nhất từ mưa một ngày lớn nhất. Số liệu tính mưa một ngày lớn nhất được lấy theo số liệu mưa của trạm khí tượng Mộc Châu. Sau khi tính toán có kết quả tính mưa một ngày lớn nhất như sau:

Bảng 2.9: Lượng mưa một ngày lớn nhất

Xmax Cv Cs Lượng mưa ứng với các tần suất P%

0,5 1,0 1,5 2,0 4,0 5,0 10,0 230 0.35 0.7 265,00 253,50 252,00 242.00 210.00 172.00 152.00

2.1.3.4. Tính bốc hơi: a. Bốc hơi mặt nước Để tính toán tổn thất do bốc hơi mặt nước phải chuyển số liệu bốc hơi ống Piche

của trạm Mộc Châu thành số liệu bốc hơi mặt nước. Hệ số chuyển đổi từ bốc hơi ống Piche thành bốc hơi mặt nước là Kp, sau khi tham khảo các dự án đã được xây dựng và theo kinh nghiệm, đối với vùng dự án hệ số Kp vùng này từ 1,3 đến 1,4. Đề nghị lấy Kp=1,35 để tính cho vùng này.

- Lượng bốc hơi ống Piche như trong Bảng 2.10. - Lượng bốc hơi mặt nước được tính như sau Zmn = KxZp Trong đó: K là hệ số chuyển đổi (vùng dự án K= 1,35) Zp là lượng bốc hơi ống Piche. Zmn là lượng bốc hơi mặt nước

62

Từ công thức tính được: Zmn = 1,35 x 844,6 = 1140,2 mm b. Bốc hơi lưu vực Bốc hơi lưu vực được tính theo công thức: Zlv = Xo - Yo Trong đó Xo là mưa trung bình nhiều năm Xo = 1564,60 mm. Yo lớp dòng chảy trung bình nhiều năm tính ở phần sau Yo = 534,57 mm Vậy Zlv = 1564,60 - 534,57 = 1030,03 (mm) c. Tính tổn thất bốc hơi Tính tổn thất bốc hơi theo công thức sau: DZ = Zmn - Zlv = 1140,2 - 1030,03 = 110,17 (mm) Trong đó: - DZ là lượng tổn thất bốc hơi. - Zmn là lượng bốc hơi mặt nước. - Zlv là bốc hơi lưu vực. Phân phối lượng tổn thất bốc hơi, theo mô hình bốc hơi ống Piche trung bình

nhiều năm được kết quả ghi trong bảng sau. Bảng 2.10: Tính toán bốc hơi vùng dự án

Đơn vị: mm

Y/tố I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII năm

Zp 50,8 57,0 97,1 94,7 94,7 84,8 76,6 62,2 55,6 55,6 57,5 58,0 844,6

Ki% 6,0 6,7 11,5 11,2 11,2 10,0 9,1 7,4 6,6 6,6 6,8 6,9 100,0

Zmn 68,4 76,4 131,1 127,8 127,7 114,0 103,8 84,4 75,3 75,3 77,5 78,7 1.140,2

DZ 6,6 7,4 12,7 12,4 12,3 11,0 10,0 8,1 7,3 7,3 7,5 7,6 110,1

2.1.3.5. Dòng chảy năm và phân phối dòng chảy năm: Lưu vực tính toán không có các trạm đo thuỷ văn, địa hình chủ yếu là núi cao

và sông suối có độ dộc lớn nên rất khó khăn trong việc tính toán dòng chảy năm và phân phối dòng chảy năm cho toàn bộ vùng dự án.

Để sơ bộ xác định lượng nước đến và phân phối của chúng đối với những vùng có thể tạo thành dòng chảy mặt và trữ được nước có thể tính như sau đây. Trong các giai đoạn sau cần có các điều tra cụ thể về tình hình hang động cácxtơ, khả năng mất nước của các lưu vực định xây dựng công trình. Kết quả tính toán phần này chỉ áp

63

dụng cho trường hợp các lưu vực nhỏ có khả năng tập trung dòng chảy và trữ được nước đến trong vùng dự án.

Lớp dòng chảy năm được tính từ mưa theo công thức sau: Yo = a.Xo (mm) Trong đó a là hệ số dòng chảy năm; Xo là lượng mưa năm; Yo là lớp dòng chảy năm. Vùng dự án thuộc vùng có điều kiện địa chất và địa hình khá phức tạp, hệ số

dòng chảy năm nhỏ. Theo Quy phạm tính toán thủy văn QPTL. C6 - 77, phụ lục 2-7, vùng dự án

thuộc khu I có hệ số dòng chảy năm tính theo công thức: a = 0,69 - 545/Xo = 0,342 Theo các tài liệu thu thập, tham khảo kết quả các dự án đã được xây dựng ở các

lưu vực lân cận và tượng tự. Lấy hệ số dòng chảy năm a của vùng này là a = 0,342. Từ đó tính được: Yo = a.Xo = 0,342 x 1564,60 = 534,57 mm Tính tiếp được Mô đuyn dòng chảy năm (Mo) như sau: Mo = Yo/T (T: thời gian tính bằng giây). Với Yo tính bằng mm, mô đuyn dòng chảy năm Mo tính như sau: Mo = Yo/31,536 = 16,95 (l/s/km2). Như vậy với mô đuyn dòng chảy năm tính như trên so với bản đồ đẳng trị dòng

chảy bình quân nhiều năm khu vực Miền Bắc (QPTL. C6 - 77, phụ lục 2-5) là hoàn toàn thích hợp.

Hệ số phân tán dòng chảy Cv tính theo quy phạm như sau:

08,04,00 1

'

FMACv

Với A’ = 1,3 (theo QP); Mo là mô đuyn dòng chảy năm; F là diện tích lưu vực tính toán, ở đây tính cho lưu vực có Flv nhỏ.

Tính được kết quả Cv = 0,385 Cs = 2.Cv = 0,385 x 2 = 0,77 Như vậy có các tiêu chuẩn dòng chảy năm cho vùng dự án như sau:

Bảng 2.11: Tiêu chuẩn dòng chảy năm Lưu vực Mo (l/s/km2) Cv Cs Yo (mm)

Đập Co Nào 3 16,95 0,389 0,778 534,57 Cầu tràn 16,95 0,347 0,694 537,57

Với các chỉ tiêu trên tính được dòng chảy theo các tần suất như bảng sau:

64

Bảng 2.12: Dòng chảy năm ứng với các tần suất

Tần suất P(%)

10 25 50 75 85 90 95 Mo (l/s/km2) 22,49 19,73 16,97 14,46 13,22 12,43 11,34

Tính toán phân phối dòng chảy năm: Với những vùng có khả năng tạo thành dòng chảy và không bị mất nước, trong

giai đoạn này có thể tính phân phối dòng chảy năm cho các công trình trong vùng dự án bằng phương pháp tính phân phối cho trường hợp không có số liệu đo thuỷ văn. Theo QP.TL. C-6-77 dùng dạng phân phối điển hình cho từng vùng. Theo tính toán, các thông số phân phối dòng chảy năm như sau:

Bảng 2.13: Hệ số phân phối dòng chảy các tháng trong năm với tần suất P = 95% Tháng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Ktheo mùa(%) 20 36 30 34 18 8 16 39 25 12 36 26 Mùa CT GH GH GH CT ML ML ML ML ML CT CT

Ktheo năm(%) 4,31 3,74 3,12 3,54 3,88 5,45 10,89 26,55 17,02 8,17 7,75 5,60

Ph©n phè i dß ng c h¶ y n¨ m 95%

4,31 3,74 3,12 3,54 3,885,45

10,89

26,55

17,02

8,17 7,755,60

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Tû lÖ

ph©

n ph

èi (%

)

Bảng 2.14: Kết quả tính mô đuyn dòng chảy theo tháng với P=95%, M95% (l/s/km2)

Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TB

Năm

K (%)

0,62 0,43 4,02 3,22 12,82 25,00 25,95 13,91 5,96 5,12 1,16 1,78 100

M95% 0,83 0,63 5,37 4,45 17,11 34,50 34,65 18,58 8,22 6,84 1,60 2,38 11,34

Q (l/s) 2,07 1,58 13,43 11,12 42,78 86,24 86,62 46,45 20,56 17,09 4,01 5,95 28,35

65

2.1.3.6. Dòng chảy lũ: Lưu vực thuộc vùng có điều kiện địa hình phức tạp lại không có trạm đo thuỷ

văn vì vậy có thể dùng công thức cường độ giới hạn (Công thức xác định lưu lượng lũ lớn nhất đối với lưu vực có diện tích bé hơn 100km2) để tính toán lũ cho vùng dự án.

Dạng công thức: Qp = Ap*j*Hp*F*d1 Trong đó : Hp - Lượng mưa ngày ứng với tần suất thiết kế p, (mm) j - Hệ số dòng chảy lũ lấy theo bảng (4-2), trang 44 QPTT TV C6- 77. Ap - Môđuyn đỉnh lũ ứng với tần suất thiết kế . d1 Hệ số xét tới ảnh hưởng làm giảm nhỏ lưu lượng đỉnh lũ do ao hồ, xác

định theo công thức :

d1 = .1

1

acf

Trong đó : fa - Tỷ lệ diện tích ao hồ. fa=Fah/F (do Fah<<F nên coi fa≈ 0) c - Hệ số phụ thuộc lớp dòng chảy ( c = 0.2). F - Diện tích lưu vực (km).

Bảng 2.15: Kết quả tính toán lưu lượng đập Co Nào 3, P=2% Ap j Hp d1 F (km2) Q(m3/s)

0,022 0,64 242 1,0 1,5 5,11

Bảng 2.16: Kết quả tính toán lưu lượng cầu tràn, P=4% Ap j Hp d1 F (km2) Q(m3/s)

0,022 0,64 210 1,0 9,49 28,06 Tính tổng lượng và thời gian lũ: Tổng lượng lũ: Với các lưu vực nhỏ, lũ được hình thành chủ yếu do mưa rào, lưu vực không có tài

liệu đo lũ nên tổng lượng lũ được tính từ tài liệu mưa rào theo công thức thể tích như sau: W = 1000.a.Hnp.Flv (m3). Trong đó W là tổng lượng lũ, các đại lượng khác như phần trên. Tuy nhiên với các lưu vực trong vùng dự án chưa xác định được cụ thể thì có

thể tính tổng lượng lũ theo đơn vị diện tích (m3/km2). Thời gian lũ: Lưu vực tính toán có diện tích tập trung nước nhỏ, lũ tập trung nhanh, coi lũ có

dạng tam giác và tx=2tl. Thời gian lũ T=tl+tx được tính như sau:

66

Qmp

Wp.2T (giây) hay Qmp.1800

WpT (giờ)

Kết quả tính toán: Sau khi tính toán thu được kết quả như bảng sau:

Bảng 2.17: Tổng lượng lũ theo đơn vị diện tích P (%) 0,5 1 2 5

X (mm) 220.86 206.36 191.13 170.10 W(103m3/km2) 215.34 201.20 186.35 165.85

Đối với các lưu vực nhỏ, thời gian trận lũ có thể kéo dài khoảng 6 đến 7 tiếng. 2.1.3.7. Dòng chảy lớn nhất mùa thi công: Do tính chất và quy mô công trình nhỏ cấp V, nên chúng tôi chọn tần

suất thiết kế dẫn dòng P=10%. Thời đoạn dẫn dòng vào mùa từ tháng XI năm trước đến tháng IV năm sau.

Công thức xác định lưu lượng lũ bình quân ngày với P=10%; QP=10%=Wp/86400 (m3/s)

*Xác đinh Wp: Với các lưu vực nhỏ có diện tích từ 1 đến 100 km2 , lưu vực không có tài liệu

đo đạc có thể dùng công thức tính xác định tổng lượng lũ sau: Wp = 1000.Hp..Flv (m3). ( QP.TL C6-77 ) Trong đó: W : Tổng lượng lũ các mùa thi công Hp: Lượng mưa ngày thiết kế với P=10%. j : Hệ số dòng chảy lũ lấy theo bảng (4-2) =0,65. (QPTL C6- 77) Flv: Diện tích lưu vực km2 Kết quả tính toán được ghi ở bảng sau :

Bảng 2.18: Lưu lượng lũ thiết kế các tháng mùa thi công đập Co Nào 3 Tháng XI XII I II III IV Hp (mm) 51,60 29,60 31,20 56,30 100,10 67,80 Wp (m3) 50310 28860 30420 54892,5 97597,5 66105 Qp (m3/s) 0,58 0,33 0,35 0,64 1.13 0,77

Bảng 2.19: Lưu lượng lũ thiết kế các tháng mùa thi công cầu tràn

Tháng XI XII I II III IV Hp (mm) 51,60 29,60 31,20 56,30 100,10 67,80 Wp (m3) 318294,6 182587,6 192457,2 347286,6 617466,9 418224,3 Qp (m3/s) 3,68 2,11 2,23 4,02 7,15 4,84

67

2.1.3.8. Lưu lượng kiệt nhất bình quân nhiều năm: Xác định mô đuyn dòng chảy tháng nhỏ nhất bình quân trong nhiều năm bằng

công thức kinh nghiệm:

1,00

1 FM

AM Công thức (6-4), trang 68 QP.TL. C - 6- 77

Trong đó: F – Diện tích lưu vực km2: A – Thông số lấy theo tài liệu của lưu vực tương tự A= 0,4 M0 – Mô đuyn dòng chảy chuẩn của lưu vực nghiên cứu. Với tần suất P = 95% tính được M0 = 11,34 l/s/km2.

Bảng 2.20: Lưu lượng kiệt nhất bình quân nhiều năm Công trình M1(l/s/km2) Q (l/s)

Đập Co Nào 3 4,36 6,53 Cầu tràn 3,62 41,34

(Nguồn: Tập 8- Thuyết minh tính toán thủy văn, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

2.1.3.9. Các hiện tượng thời tiết cực đoan a. Hiện tượng trượt lở, lũ ống: Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình trượt lở đất được mô tả như sau:

Hình 2.2: Các nhân tố ảnh hưởng đến trượt lở Tra cứu trên bản đồ Hiện trạng tai biến tỉnh Sơn La, tỷ lệ 1:100.000 thuộc dự án

“Hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tai biến môi trường trên địa bàn tỉnh Sơn La” do Sở TNMT tỉnh Sơn La lập năm 2012, cho thấy: điểm trượt lở và điểm xảy ra lũ ống không xuất hiện tại khu vực khu TĐC số 4 – dự án thủy điện Trung Sơn.

68

Hình 2.3: Bản đồ hiện trạng tai biến tỉnh Sơn La

b. Hiện tượng sương muối, lốc xoáy, mưa đá Tại xã Tân Xuân và khu vực dự án thường xuất hiện gió Tây Nam (gió Lào) khô

nóng, đôi khi hình thành gió to, lốc. Sương muối là hiện tượng cực đoan của thời tiết, có thể gây thiệt hại rất lớn đến

cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả, cây công nghiệp…tuy nhiên tại khu vực dự án ít khi xảy ra hiện tượng này.

Theo “Dự án hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tai biến môi trường tỉnh Sơn La, Sở TNMT tỉnh Sơn La, năm 2012” thì trong quá khứ, mưa đá là hiện tượng tai biến cũng thường xuyên xảy ra ở Sơn La nhưng thường là quy mô nhỏ và hạt đá cũng nhỏ, ít gây ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của nhân dân. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cũng như nhiều tỉnh khu vực Tây Bắc, hiện tượng mưa đá có xu thế gia tăng tại Sơn La. Tại Sơn La, mưa đá với những hạt to nhất bằng viên bi ve đã xuất hiện tại một số địa phương như Thành phố Sơn La và huyện Mai Sơn. Tuy nhiên, mưa đá tại Sơn La theo nhận định không có thiệt hại về tài sản và hoa màu, do do mưa đá chỉ xuất hiện lác đác, thời gian mưa kèm theo đá chỉ vài phút. Qua tham khảo ý kiến người dân tại bản Đông Tà Lào, Tây Tà Lào thì hiện tượng mưa đá, lốc xoáy ít khi xảy ra.

69

Như vậy, tại khu vực dự án đặc điểm thời tiết cực đoan cần chú ý là hiện tượng gió Lào nhất là vào thời tiết khô hanh có thể dẫn đến các nguy cơ cháy rừng, cháy nổ tại khu tập kết nguyên liệu xăng, dầu; khu nấu ăn gần lán trại trong giai đoạn xây dựng các hạng mục công trình TĐC. Khi người dân chuyển đến nơi ở mới nhất là tại Thảm Tôn, cần tăng cường tuyên truyền và phối hợp với cơ quan kiểm lâm giáo dục ý thức bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng trong cộng đồng và tăng cường năng lực của cơ quan kiểm lâm trong việc phòng chống cháy rừng.

2.1.4. Hiện trạng chất lượng các thành phần môi trường vật lý Để đánh giá hiện trạng môi trường khu vực thực hiện Dự án, Đơn vị tư vấn đã

phối hợp với Chủ dự án tiến hành khảo sát và quan trắc các thành phần môi trường vào các đợt tháng 5/2013; tháng 07/2013; tháng 8/2013 và lấy mẫu bổ sung tháng 12/2013.

2.1.4.1. Chất lượng môi trường không khí: Điều kiện thời tiết trong thời gian quan trắc trời râm mát và gió nhẹ. Các thông

số đo đạc tại hiện trường bao gồm: - Điều kiện vi khí hậu: nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió - Bụi và các khí độc: bụi lơ lửng (TSP), khí CO, SO2 và NO2 - Tiếng ồn tương đương (dBA) Các điểm lấy mẫu đo, phân tích môi trường như sau:

Bảng 2.21: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường không khí STT Địa điểm Tọa độ (VN 2000) Mã hiệu

mẫu X(m) Y(m) I Điểm TĐC Thảm Tôn

1 Khu vực ranh giới phía Nam

điểm TĐC Thảm Tôn 2286824 475817 K1

2 Khu vực trung tâm điểm TĐC

Thảm Tôn 2287068 475986 K2

3 Khu vực ranh giới phía Đông

điểm TĐC Thảm Tôn 2287183 476117 K3

II Điểm TĐC Suối Nón 1

4 Khu vực ranh giới phía Bắc

điểm TĐC Suối Nón 1 2285156 479649 K4


Suối Nón 1 2284883 479748 K5

6 Khu vực ranh giới phía Đông Nam điểm TĐC Suối Nón 1

2284792 479894 K6

III Điểm TĐC Suối Nón 2

70

7 Khu vực ranh giới phía Tây

điểm TĐC Suối Nón 2 2285189 477143 K7


Suối Nón 2 2285094 477371 K8

9 Khu vực ranh giới phía Đông Nam điểm TĐC Suối Nón 2

2284981 477626 K9

a. Điều kiện vi khí hậu và tiếng ồn Kết quả quan trắc chất lượng môi trường không khí tại khu vực dự án được trình

bày trong bảng sau. Bảng 2.22: Kết quả đo vi khí hậu và tiếng ồn

TT Vị trí đo Nhiệt độ (0C)

Độ ẩm (%)

Tốc độ gió (m/s)

Tiếng ồn tức thời (dBA)

1 K1 25,8 78,8 1,5 40,8 2 K2 24,5 76,6 1,2 36,9 3 K3 25,1 78,1 1,6 44,1 4 K4 26,0 79,0 1,3 45,6 5 K5 24,1 70,1 1,7 46,4 6 K6 25,1 78,2 1,2 40,3 7 K7 24,4 76,1 1,4 41,4 8 K8 25,5 78,6 1,2 42,3 9 K9 25,0 79,4 1,5 42,1

QCVN 26:2010/BTNMT - - - 70

(Nguồn: Kết quả đo đạc của Tư vấn thực hiện tháng 7/2013) Ghi chú: QCVN 26:2010/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về tiếng ồn.

Nhận xét về điều kiện vi khí hậu và tiếng ồn tại khu vực:

Qua kết quả quan trắc thực hiện tại khu vực dự án cho thấy: Thời điểm lấy mẫu, phân tích môi trường trong điều kiện thời tiết râm mát, nhiệt độ dao động trong khoảng từ 240C đến 260C. Tiếng ồn đo được tại khu vực dự án dao động từ 33,9 dBA đến 46,4 dBA nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 26:2010/BTNMT.

b. Chất lượng môi trường không khí

Bảng 2.23: Kết quả phân tích các hơi khí độc và bụi

TT Vị trí đo Cacbonmonocide (CO)*

(mg/m3)

Nitrogendiocide (NO2)

(mg/m3)

Sunfuadiocide (SO2)

(mg/m3)

Bụi lơ lửng (TSP)

(mg/m3) 1 K1 1,21 0,025 0,10 0,13 2 K2 1,63 0,021 0,13 0,12 3 K3 1,44 0,026 0,11 0,14 4 K4 1.24 0,028 0,12 0,13 5 K5 1,33 0,024 0,10 0,11

71

6 K6 1,24 0,021 0,12 0,12 7 K7 1,23 0,027 0,11 0,14 8 K8 1,17 0,025 0,14 0,11 9 K9 1.34 0,024 0,13 0,10

QCVN 05:2013/BTNMT 30 0,20 0,35 0,3

(Nguồn: Kết quả đo đạc của Tư vấn thực hiện tháng 7/2013) Ghi chú: QCVN 05:2013/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh. Nhận xét về nồng độ bụi và khí độc tại khu vực:

Qua kết quả quan trắc môi trường thực hiện tại khu vực dự án cho thấy: Nồng độ khí độc và bụi tại các vị trí quan trắc đều nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 05:2013/BTNMT.

2.1.4.2. Chất lượng môi trường nước: Bảng 2.24: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường nước

STT Địa điểm Tọa độ (VN 2000) Mã hiệu mẫu X(m) Y(m)

I Nước cấp phục vụ sinh hoạt 1 Nước suối mó Co Nào 1 2287154 579525 NM-1 2 Nước suối mó Co Nào 2 2287226 579774 NM-2 3 Nước suối mó Co Nào 2286907 579943 NM-3 II Nước dùng cho tưới tiêu, thủy lợi 1 Nước suối bản Đông Tà Lào 2284648 583355 NM-4 2 Ao nước khu vực trung tâm điểm

TĐC Suối Nón 2 2285050 477464 NM-5

Kết quả phân tích được trình bày trong bảng dưới đây: a. Chất lượng nước dùng cho cấp nước sinh hoạt Bảng 2.25: Kết quả phân tích chất lượng nước dùng cho cấp nước sinh hoạt

TT Chỉ tiêu phân tích Đơn vị Kết quả QCVN

08:2008 /BTNMT -

A1 NM-1 NM-2 NM-3

1 pH - 7,1 7,1 7,1 6,0 – 8,5 2 TSS mg/l 5,5 5,7 5,3 20 3 DO mgO2/l 4,9 4,8 4,7 ≥ 6 4 BOD5(200C) mg/l 4,2 4,5 4,1 4 5 COD mg/l 7,7 7,9 8,3 10 6 Amoni(NH4

+) mg/l 0,02 0,02 0,01 0,1 7 Clorua (Cl-) mg/l 17,5 16,5 15,4 250 8 NO3

- mg/l 0,8 0,9 0,7 2 9 Phosphat (PO4

3-) mg/l 0,03 0,02 0,03 0,1 10 Asen (As) mg/l 0,001 0,001 0,001 0,01 11 Đồng (Cu) mg/l 0,03 0,03 0,04 0,1 12 Chì (Pb) mg/l 0,005 0,004 0,005 0,02 13 Kẽm (Zn) mg/l 0,1 0,11 0,11 0,5 14 Sắt (Fe) mg/l 0,43 0,46 0,44 0,5 15 Tổng dầu mỡ mg/l 0 0 0 0,01

72

16 Hóa chất bảo vệ thực vật Clo hữu cơ (DDT)

µg/l 0 0 0 0,001

17 Hóa chất bảo vệ thực vật Phospho hữu cơ (paration)

µg/l 0,001 0,001 0,001 0,1

18 Coliform MPN/100ml 73 85 55 2500

(Nguồn: Kết quả đo đạc của Tư vấn thực hiện tháng 5/2013 và tháng 7/2013) Ghi chú: +) QCVN 08:2008/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt, cột A1 sử dụng tốt cho mục đích cấp nước sinh hoạt hoặc các mục đích sử dụng khác. Nhận xét về chất lượng nước mặt dùng cho cấp nước sinh hoạt:

Từ kết quả phân tích chất lượng nước mặt tại các mó nước cho thấy: Hầu hết giá trị hàm lượng các chỉ tiêu đã phân tích đều nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN:08-2008/BTNMT- A1 (Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt, áp dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt). Hàm lượng BOD5 vượt quá tiêu chuẩn không đáng kể. Hệ thống cấp nước sinh hoạt tại các điểm TĐC đều có bể lắng lọc được tính toán thiết kế đảm bảo dung tích và hiệu quả lắng lọc để xử lý độ đục và màu bằng của nước. Do đó, chất lượng nước cấp phục vụ sinh hoạt của người dân TĐC đảm bảo vệ sinh môi trường. b. Chất lượng nước dùng cho tưới tiêu thủy lợi

Bảng 2.26: Kết quả phân tích chất lượng nước dùng cho tưới tiêu thủy lợi

TT Chỉ tiêu phân tích Đơn vị Kết quả QCVN

08:2008 /BTNMT -

B1

QCVN 39:2011

/BTNMT

NM-4 NM-5

1 pH - 7,1 7,24 5,5-9,0 5,5 – 9,0 2 TSS mg/l 5,5 43 50 3 DO mgO2/l 4,8 5,9 ≥ 4 >2 4 BOD5(200C) mg/l 3,7 4,1 15 5 COD mg/l 8,5 8 30 6 Amoni(NH4

+) mg/l 0,01 0,47 0,5 7 NO3

- mg/l 0,5 2,10 10 8 Phosphat (PO4

3-) mg/l 0,02 1,12 0,3 9 Asen (As) mg/l 0,001 KPHĐ 0,05 0,05

10 Đồng (Cu) mg/l 0,03 <0,001 0,5 0,5 11 Chì (Pb) mg/l 0,005 KPHĐ 0,05 0,05 12 Kẽm (Zn) mg/l 0,11 0,004 1,5 2,0 13 Sắt (Fe) mg/l 0,38 0,123 1,5 14 Coliform MPN/100

ml 3240 320 7500

(Nguồn: Kết quả đo đạc của Tư vấn thực hiện tháng 5/2013 và tháng 7/2013) Ghi chú:

73

+) QCVN 08:2008/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt, cột B1 Dùng cho mục đích tưới tiêu thủy lợi hoặc các mục đích sử dụng khác có yêu cầu chất lượng nước tương tự. + QCVN 39:2011/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dùng cho tưới tiêu. +) KPHĐ: Không phát hiện được Nhận xét về chất lượng nước dùng cho tưới tiêu:

Từ kết quả phân tích chất lượng nước cho thấy: Giá trị hàm lượng các chỉ tiêu đã phân tích đều nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN:08-2008/BTNMT- B1 (Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước mặt, áp dụng cho mục đích tưới tiêu thủy lợi) và QCVN 39:2011/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dùng cho tưới tiêu.

2.1.4.3. Hiện trạng chất lượng môi trường đất: Công tác phân tích chất lượng môi trường đất là cơ sở cho dự án đánh giá khả

năng ảnh hưởng trong các giai đoạn chuẩn bị, xây dựng cũng như hoạt động, xem xét tác động tiềm tàng đến chất lượng đất khu vực. Chính vì vậy, chúng tôi đã tiến hành lấy 03 mẫu đất tại khu vực mặt bằng dự án để phân tích. Kết quả như sau:

Bảng 2.27: Vị trí các điểm lấy mẫu môi trường đất STT Địa điểm Tọa độ (VN 2000) Mã hiệu

mẫu X(m) Y(m) 1 Vị trí giáp đường Tỉnh lộ 102, xã

Tân Xuân 2286941 579917 Đ1

2 Vị trí dự kiến quy hoạch khu dân cư điểm TĐC Thảm Tôn

2287315 579811 Đ2

3 Vị trí khu đất đang trồng dong riềng trong khu TĐC Thảm Tôn

2287314 579580 Đ3

Bảng 2.28: Hiện trạng chất lượng môi trường đất

TT Các chỉ tiêu Đơn vị Kết quả QCVN

03:2008/BTNMT Đ1 Đ2 Đ3 1 pHKCL - 7,27 7,58 7,27 - 2 Tổng P % 0,36 0,38 0,34 - 3 Tổng N % 0,157 0,232 0,214 - 4 Tổng C % 0,36 0,45 0,41 - 5 Fe2O3 mg/kg 579 583 547 - 6 Chì ( Pb ) mg/kg 37,2 41,8 40,1 100 7 Crôm ( Cr) mg/kg 49,1 51,3 48,2 - 8 Asen ( As ) mg/kg 0,211 0,124 0,131 12

74

9 Cadimi ( Cd ) mg/kg 0,38 0,52 0,46 2 10 Niken (Ni) mg/kg 45,1 63,2 50,9 -

(Nguồn: Kết quả đo đạc của Tư vấn thực hiện tháng 5/2013) Ghi chú: QCVN 03:2008/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về giới hạn

cho phép của kim loại nặng trong đất (Cột so sánh áp dụng cho đất Lâm nghiệp). Nhận xét: Từ kết quả phân tích tại bảng trên cho thấy, đất trong khu vực thực hiện dự án

thuộc loại đất trung tính, ngoài ra trong đất còn chứa một hàm lượng nhỏ các kim loại nặng. Các chỉ tiêu phân tích chất lượng đất so sánh với QCVN 03:2008/BTNMT đều nằm trong giới hạn cho phép.

(Kết quả phân tích mẫu đính kèm tại Phụ lục của ĐTM) 2.1.4.4. Nhận xét và đánh giá sơ bộ hiện trạng môi trường vùng dự án Nhìn chung, khu vực thực hiện dự án là khu vực núi cao, địa hình chia cắt rất

phức tạp. Chất lượng môi trường tại khu vực hiện tại còn tốt, chưa có dấu hiệu ô nhiễm bởi các hoạt động công nghiệp.

2.1.5. Hiện trạng tài nguyên sinh học

Khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn gồm 03 điểm tái định cư Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2 thuộc Tiểu khu 1008, phân khu phục hồi sinh thái Khu BTTN Xuân Nha.

Theo kết quả điều tra, khảo sát của Đơn vị tư vấn có sự tham gia của chuyên gia Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật – Viện hàn lâm và khoa học Việt Nam, đặc điểm đa dạng sinh học tại khu TĐC số 4 như sau:

a. Thực vật Thực vật tại nơi thực hiện dự án có các kiểu rừng chính như sau: - Tại điểm TĐC Thảm Tôn: Phổ biến là loại rừng thứ sinh nghèo sau khai thác kiệt trên núi đất. Trạng thái

này chiếm phần lớn khu Thảm Tôn. Phân bố thành đai ở chân và trên một số sườn núi hoặc các dông đồi núi thấp dọc theo trục đường giao thông từ Ngã 3 cây Đa đi TTX Tân Xuân và đường mòn vào trong khu Thảm Tôn. Độ khép tán của rừng 0,4-0,6 và không đều, nhiều khoảng trống không có cây; tán rừng có 2 tầng cây gỗ nhưng chưa phân hoá rõ rệt; chiều cao trung bình 10-13 m, đường kính trung bình 10-13 cm. Các loài cây gỗ phổ biến gồm có Bời lời nhớt, Gội, Giổi, Chò, Gạo, Sồi, Dẻ gai, Lim xẹt, Xoan nhừ, Sấu, Dâu rừng…

75

Tại khu trung tâm Thảm Tôn, thảm thực vật chủ yếu là cây trồng trên nương

như rong riềng, khoai lang, sắn.

Cây bụi có Dương xỉ, Lá han, Gai đại, Bọ mắm…Thực vật ngoại tầng có dây

Muồng, dây Móc câu, Dây ban, Móng vò, một số phong lan, Tóc tiên, Tầm gửi, Cỏ lá. Ngoài ra tại phía Tây Nam điểm Thảm Tôn phổ biến rừng Tre Nứa, tại đây các

loài Giang, Nứa đặc phát triển mạnh tạo thành các cụm dày. - Tại điểm TĐC Suối Nón 1:

76

Chiếm diện tích lớn tại điểm TĐC Suối Nón 1 là trảng cỏ thứ sinh sau nương rẫy được hình thành từ hậu quả của quá trình đốt nương làm rẫy, chăn thả trâu bò hay cháy rừng nhiều lần. Ngoài các loài cỏ là thành phần chính thuộc các họ các loài cỏ phổ biến trong các họ: Poaceae, Cyperaceae, Asteraceae, Fabaceae, Mimosaceae, Zingiberaceae… còn có mặt cây bụi thấp, thao kén, mua, mẫu đơn… Trảng cỏ thuộc trạng thái IA, IB.

Thảm thực vật tại đây còn có cây trồng trên nương rẫy như: lúa nương, ngô, sắn và rừng trồng chủ yếu là cây tre, nứa, luồng.

- Tại điểm TĐC Suối Nón 2: Thảm thực vật chủ yếu là cây trồng trên đồng ruộng: lúa nước, ngô, khoai lang,

sắn, các cây họ đậu, lạc, bầu bí, các loại rau xanh và cây ăn quả trong vườn như nhãn, xoài…

Xung quanh khu dân cư còn có rừng trồng do người dân trồng theo các chương trình, dự án 327, 661. Loài cây trồng phổ biến là tre, nứa, luồng, xoan.

77

(Nguồn: Khảo sát của đơn vị tư vấn thời gian tháng 5-7/2013)

b. Động vật Chính do cấu trúc thảm rừng trong khu vực dự án nghèo kiệt vì vậy thành phần

các nhóm động vật phân bố tại đây không nhiều với đa phần là các loài phổ biến thường gặp và không bắt gặp các loài quý hiếm có trong sách đỏ Việt Nam năm 2007 và Nghị định 32/2006NĐ-CP.

c. Thủy sinh vật Như trên đã trình bày, trong khu vực dự án không nhiều các sông suối; nước

chảy nhỏ, hẹp, lượng nước không nhiều nên các nhóm thủy sinh vật là những loài phổ biến thường gặp và phân bố rộng trên các dạng thủy vực. Không bắt gặp các loài quý hiếm cần được bảo tồn ghi trong sách đỏ Việt Nam năm 2007.

2.2. Điều kiện kinh tế xã hội Căn cứ kết quả điều tra khảo sát của đơn vị tư vấn vào tháng 5/2013 và Báo cáo

tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2012 của UBND xã Tân Xuân, điều kiện về kinh tế - xã hội tại khu vực dự án tóm tắt như sau:

78

2.2.1. Điều kiện kinh tế: a. Về diện tích gieo trồng: Đến 31/11/2012 tổng diện tích gieo trồng là: 1.024,0 ha. Trong đó: - Lúa chiêm xuân 49,4 ha; năng suất đạt 4,5 tấn/ha - Cây sắn trồng: 184,5 ha. - Cây ngô trồng: 487,0 ha; năng suất đạt 5,5 tấn/ ha. - Cây rong: 47,7 ha; năng suất trung bình đạt 8 tấn/ha - Lúa trên nương đã trồng: 183,6 năng suất đạt 4,5 tấn/ha Lúa vụ mùa: 91,6 ha năng suất đạt 5,5 tấn /ha - Cây hoa màu khác: 4,9 ha. Tổng sản lượng lương thực có hạt đạt khoảng 3.198,04 tấn. b. Chăn nuôi: Tổng đàn gia súc, gia cầm khoảng: 19.240 con. Trong đó: Đàn trâu: 998 con; Đàn bò: 1352 con; Đàn ngựa: 79 con; Đàn dê: 282con; Đàn

lợn trên 2 tháng tuổi: 3.000 con; Đàn gia cầm: 13.500 con; Đàn Nhím: 29 con; Đàn ong: 30 tổ.

c. Hệ thống giao thông: Hệ thống giao thông của xã chủ yếu là đường đất và đường mòn. Toàn xã có 70

km đường, trong đó: Đường liên xã, huyện 12km (đường Trung tâm xã Xuân Nha - Tân Xuân) kết cấu mặt đường nhựa và 58 km đường liên bản, cụ thể các tuyến như sau: Đường bản Xa Lai (Cũ) dài 14 km, đường bản Cột Mốc - Trung tâm xã dài 16 km, đường bản Đông Tà Lào dài 6 km, đường bản A Lang dài 3 km, kết cấu mặt đường đất. Ngoài ra còn các tuyến đường dân sinh khoảng 30 km, đường nhỏ hẹp từ 1- 2m, lầy lội vào mùa mưa, đi lại gặp nhiều khó khăn. Hệ thống giao thông của xã Tân Xuân chủ yếu là đường đất và đường mòn đường nhỏ hẹp từ 2- 3m, lầy lội vào mùa mưa, đi lại gặp nhiều khó khăn.

Do địa hình phức tạp, chia cắt nên việc đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông còn gặp nhiều khó khăn, bất cập, chưa đồng bộ, khả năng khai thác sử dụng các tuyến đường còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của nhân dân trong xã.

d. Hệ thống cấp điện: Hiện nay trong xã chưa có hệ thống lưới điện quốc gia, một số hộ dân đã mua máy

phát điện công suất nhỏ lắp đặt tại các khe nước nhưng chỉ chỉ đủ chiếu sáng, không đủ cung cấp điện cho các thiết bị công suất lớn như bếp điện, tivi, tủ lạnh... Nguồn điện phụ thuộc rất nhiều vào lưu lượng nước do vậy việc cấp điện sẽ không đảm bảo. Vì vậy rất cần thiết phải đầu tư xây dựng một lưới điện quốc gia để cung cấp điện lâu dài ổn định cho người dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân.

e. Hệ thống cấp nước sinh hoạt: Hiện tại người dân trong xã tự làm đường ống dẫn nước từ các mó nước về hộ gia

đình. Vào mùa khô lượng nước khan hiếm không đủ cho nhu cầu sinh hoạt của người dân,

79

vào mùa mưa do xói lở đất nên nước lẫn đất cát, thực vật không đảm bảo vệ sinh. Do vậy rất cần thiết phải đầu tư xây dựng công trình nước sinh hoạt đồng bộ, sạch hợp vệ sinh, đảm bảo cung cấp đủ nước cho nhu cầu sinh hoạt của nhân dân cả mùa khô lẫn mùa mưa.

f. Thuỷ lợi: Trên địa bàn xã có 02 công trình đập thuỷ lợi gồm: Đập thuỷ lợi Cột Mốc, đập

thuỷ lợi Tà Lào cùng với hệ thống các kênh mương dài 6 km cấp nước tưới cho 45 ha diện tích lúa nước. Trong thời gian tới ngoài việc thường xuyên nạo vét kênh mương thì cần phải đầu tư xây dựng kiên cố hoá hệ thống kênh mương nội đồng. Tuy nhiên, diện tích cần tưới tiêu rất manh mún nên việc đầu tư hệ thống thuỷ lợi còn gặp nhiều khó khăn.

* Điều kiện kinh tế của các hộ tái định cư: Các hộ dân thuộc diện TĐC thuộc 02 bản Đông Tà Lào (100% số hộ) và bản

Tây Tà Lào (34,5% số hộ). Tổng hợp kết quả điều tra về điều kiện kinh tế của các hộ dân thuộc diện TĐC ở 02 bản này như sau:

Bảng 2.29: Một số chỉ tiêu về hiện trạng kinh tế của các hộ TĐC

Chỉ tiêu Đơn vị Bản

Đông Tà Lào

Bản Tây Tà

Lào 1. Dân số

Số hộ 118 119

Số khẩu 489 493

2. Tổng sản lượng lương thực quy thóc tấn 623 861

Trong đó: - Thóc tấn 122 236

- Ngô tấn 501 625

3. Bình quân lương thực/người/năm kg 1273 1746

- Thóc đạt kg 249 479

4. Thu nhập bình quân hộ/năm Triệu đồng

20,3 20,3

5. Diện tích đất nông nghiệp bình quân/hộ ha 1,89 2,8

Trong đó: - Đất lúa nước ha 0,11 0,23

- Đất nương rẫy (màu) ha 1,78 2,57

6. Bình quân số đầu con gia súc lớn/hộ con 1,64 2,61

7. Bình quân đất lâm nghiệp ha 5,10 2,92 Như vậy, thu nhập bình quân của các hộ dân trước khi bị di dời tương đối ổn

định khoảng 20,3 triệu đồng/năm.

80

Thu nhập của các hộ dân chủ yếu từ hoạt động chăn nuôi và sản xuất nông nghiệp, thu nhập không ở mức cao, không có sự khác biệt lớn về kinh tế nên không có sự phân biệt giàu nghèo của các hộ dân.

2.2.2. Điều kiện văn hóa, xã hội a. Dân tộc, dân số: Xã Tân Xuân có 04 dân tộc anh em chung sống (Dân tộc Thái, Mông, Mường,

Kinh), mỗi dân tộc có những nét đặc trưng riêng trong đời sống văn hoá, làm phong phú, đa dạng bản sắc văn hoá của cộng đồng các dân tộc. Đến nay các nét văn hoá truyền thống vẫn được lưu giữ, bảo tồn và được thể hiện trong các lễ hội hàng năm như: Múa xoè, ném còn, kéo co, bắn nỏ. Nhân dân các dân tộc xã Tân Xuân luôn thể hiện tinh thần tương thân tương ái, vượt qua khó khăn thử thách trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất.

Dân số: Xã Tân Xuân có khoảng 3.743 người với 727 hộ, trong đó: Dân tộc Thái 1.977 người, 384 hộ chiếm 52,82%, dân tộc Mông 1.375 người, 267 hộ chiếm 36,73%, dân tộc Kinh 10 người, 02 hộ chiếm 0,28% và dân tộc Mường 381 người, 74 hộ chiếm 10,18%. Mật độ dân số bình quân có 24 người/km2, trung bình mỗi bản có 416 người, 81 hộ, đông nhất là bản Bướt có 570 người, 124 hộ; thấp nhất là bản A Lang có 186 người, 26 hộ. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên khoảng là 1,7%.

Lao động và việc làm: Nguồn lao động trên địa bàn xã chiếm khoảng 45% dân số của toàn xã. Với 100% lao động nông nghiệp hầu hết chưa qua đào tạo. Vì vậy việc làm hiện đang là vấn đề cần quan tâm của chính quyền địa phương cũng như của người dân nhằm giải quyết lao động nông nhàn lúc kết thúc mùa vụ. Để giải quyết vấn đề này trong thời gian tới cần phải đào tạo, nâng cao chất lượng trình độ lao động kết hợp với phát triển nhiều ngành nghề, sử dụng được nhiều lao động phổ thông. Đây là vấn đề quan trọng để thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển.

b. Giáo dục Hệ thống cơ sở hạ tầng ngành giáo dục ở xã còn thiếu. Trên địa bàn xã có 03

trường học cấp Mầm non, Tiểu học và Trung học cơ sở. Bậc Mầm non: Số trẻ huy động đến trường được 290 cháu, đạt 48,7 %. Bậc tiểu học: Học sinh lên lớp 528 cháu đạt 99,06 %. Bậc trung học cơ sở: Học sinh lên lớp 195 cháu đạt 92,4 %. Đội ngũ giáo viên có 62 người trong đó: Mầm non 15 giáo viên, tiểu học 36 giáo viên và trung học cơ sở 11 giáo viên.

Công tác phổ cập THCS, phổ cập Tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập giáo dục nhóm trẻ 5 tuổi tiếp tục được duy trì. Công tác triển khai lớp xoá mù chữ đang được triển khai tại bản Sa Lai và bản Cột Mốc.

c. Y tế

81

Trên địa bàn xã có 01 trạm y tế với 08 giường bệnh, có 03 y sỹ, 10 y tá và nữ hộ sinh, tuyến bản có 9/9 bản có y tế bản. Trạm y tế duy trì công tác khám, chữa bệnh cho nhân dân, đảm bảo thời gian trực. Trung bình năm có khoảng 800-850 lượt bệnh nhân đến khám và lấy thuốc. Tỷ lệ trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ các loại vacxin đạt 98%; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng còn 31%, không có người mắc bệnh sốt rét; tỷ lệ hộ gia đình có hố xí hợp vệ sinh đạt 32,2%.

Cơ sở vật chất trang thiết bị y tế hết sức nghèo nàn, trình độ đội ngũ cán bộ y tế còn hạn chế chủ yếu chỉ dừng lại ở việc cấp phát thuốc, chăm sóc sức khoẻ ban đầu, khám chữa bệnh định kỳ. Trạm y tế thường xuyên phối hợp với Trung tâm y tế huyện Mộc Châu triển khai có hiệu quả chiến dịch chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho phụ nữ toàn xã; tăng cường chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân, trọng tâm phòng ngừa các loại bệnh hay lây truyền.

Ngoài ra, trạm y tế xã phối hợp với Tổng cục II - Bộ quốc phòng tổ chức khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho 425 người. Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền vệ sinh môi trường, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm.

d. Văn hoá, văn nghệ Hiện nay xã có 01 nhà văn hoá xã (nhà xây cấp 4), 4/9 bản có nhà văn hoá (nhà

gỗ), 6 đội văn nghệ và 03 sân thể thao phục vụ nhu cầu sinh hoạt, giao lưu văn hoá thể thao, vui chơi giải trí của nhân dân, góp phần tích cực nâng cao trình độ dân trí, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, đồng thời tăng cường khối đoàn kết giữa các dân tộc.

Các công tác xây dựng phong trào và tổ chức thực hiện các hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục, thể thao, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc được Chính quyền xã Tân Xuân quan tâm như: tổ chức các đợt giao lưu văn nghệ, thể thao chào mừng các ngày lễ lớn Tết nguyên đán, ngày thành lập Đảng CSVN ngày 3/2; ngày thành lập Bộ đội Biên phòng 3/3; ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3; tham gia cuộc thi liên hoan bản, tiểu khu văn hoá tiêu biểu huyện Mộc châu; phối hợp với Phòng văn hoá huyện tổ chức đêm giao lưu văn nghệ với Tổng cục II - Bộ quốc phòng.

Chính quyền cấp Xã thường xuyên tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt cuộc vận động “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”. Giữ gìn và phát huy những giá trị tốt đẹp, thuần phong mỹ tục của các dân tộc ở các cơ sở. Phối hợp tổ chức bình xét gia đình văn hoá, gia đình 3 năm liền đạt danh hiệu gia đình văn hoá.

Trên địa bàn xã vẫn còn hiện tượng học truyền đạo (tại bản Láy) trái pháp luật. Các cấp chính quyền và Đồn Biên phòng đang tích cực vận động người dân hiểu và duy trì tư tưởng, lối sống lành mạnh.

e. Tình hình quốc phòng, an ninh biên giới

82

Sơn La là tỉnh biên giới Tây Bắc có 250 km đường biên giáp Lào là một trong những trọng điểm về hoạt động tội phạm và tệ nạn ma tuý, nhất là thực trạng mua bán, vận chuyển ma tuý từ nước ngoài vào tỉnh. Các tổ chức tội phạm nước ngoài cấu kết với tội phạm trong nước lập nhiều đường dây buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma tuý từ khu vực Tam giác vàng trung chuyển qua Lào vào Sơn La rồi chuyển đi các nơi trong cả nước. Nhiều năm nay, Sơn La là một trong những địa bàn nóng nhất cả nước về ma túy và Mộc Châu chính là địa bàn nóng và phức tạp vào bậc nhất của Sơn La về tệ nạn này. Điển hình là các vụ được báo chí nêu như: Giàng A Tàng vừa sa lưới pháp luật cuối tháng 7/2013 với 265 bánh heroin; Tráng A Chu và Sồng A Lư ở bản Co Tang, xã Loóng Luông bị bắt vì tội buôn bán 62 bánh heroin, Trần Trung Hà, Trần Trung Việt, Sa Văn Cầu nằm trong số bị can của đại án ma tuý 3.200 bánh được xét xử ở Quảng Ninh trong tháng 1/2014, Sồng A Lâu bản Lũng Xá, Sồng A Chồng ở bản Co Tang xã Loóng Luông….

Số địa bàn trọng điểm phức tạp về ma túy ở Mộc Châu hiện nay chủ yếu là các xã vùng biên và giáp biên, vùng đồng bào Mông. Người Mông ở đây và người Mông bên kia biên giới Lào có mối quan hệ khá khăng khít, họ bảo vệ, hỗ trợ nhau làm ăn buôn bán và sẵn sàng phối hợp để chống lại cơ quan chức năng. Đó là vấn đề mang tính xã hội, dòng họ, dòng tộc nên nếu không xử lý thận trọng sẽ vừa gây khó khăn cho việc thi hành công vụ mà lại có nguy cơ biến thành các vấn đề dân tộc.

Khu vực xã Tân Xuân, Chiềng Xuân cũng là địa bàn vận chuyển ma túy của tội phạm ma túy từ Lào về Việt Nam qua dãy núi Pha Luông, gây rất nhiều khó khăn cho các lực lượng phòng chống ma túy.

Riêng tại khu vực Khu TĐC số 4 thuộc Dự án thủy điện Trung Sơn, qua tham vấn của Đồn Biên phòng 473 thì không có hiện tượng người dân tại đây buôn bán, vận chuyển ma túy. Tuy nhiên, vẫn có một số người dân sử dụng ma túy. Chính quyền các bản Đông Tà Lào, Tây Tà Lào, chính quyền xã Tân Xuân và Đồn Biên phòng 473 thường xuyên nhắc nhở, giáo dục người dân phòng chống và không sử dụng các chất ma túy. Công tác phòng chống sử dụng và buôn bán ma túy trên địa bàn các bản thuộc dự án ngày càng đạt được những kết quả tích cực, số người nghiện ma túy giảm nhiều. Chính quyền địa phương phối hợp rất chặt chẽ với Đồn Biên phòng 473 vận động, tuyên truyền người dân không sử dụng, tàng trữ, buôn bán ma túy, tình hình an ninh trật tự được giữ vững. Hàng năm, xã tổ chức triển khai rà soát, đánh giá, thẩm định, phân loại các đơn vị, bản liên quan đến ma tuý.

Trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh: xã Tân Xuân thường xuyên xây dựng kế hoạch và phối hợp chặt chẽ với Đồn biên phòng 473, Đồn biên phòng 483 và xã Tam Trung, huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa tổ chức tuần tra bảo vệ đường Biên, làm tốt công tác tự quản đường Biên, mốc giới giữa Việt Nam - Lào.

* Điều kiện văn hóa xã hội của các hộ tái định cư:

83

Theo kết quả điều tra của Tư vấn: - Tại bản Đông Tà Lào: số hộ nghèo là 92 hộ chiếm 78%, số hộ đói hơn 3 tháng

là 37 hộ chiếm 32%, số người trong độ tuổi lao động khoảng 220 người, chiếm 44,9% - Tại bản Tây Tà Lào: số hộ nghèo là 83 hộ chiếm 70%, số hộ đói hơn 3 tháng là

50 hộ chiếm 42%, số người trong độ tuổi lao động khoảng 222 người, chiếm 45% Các hộ dân thuộc diện TĐC ở 02 bản Đông Tà Lào và Tây Tà Lào là đồng bào

dân tộc Thái và dân tộc Mường. - Tại bản Đông Tà Lào, có 88 hộ dân tộc Thái (chiếm 74,8%); 30 hộ dân tộc

Mường (chiếm 25,2%). - Tại bản Tây Tà Lào, có 73 hộ dân tộc Thái (chiếm 61,6%); 46 hộ dân tộc

Mường (chiếm 38,4%). Thu nhập của các hộ chủ yếu từ canh tác nông nghiệp: trồng lúa nước, trồng cây

hàng năm (sắn, ngô, dong riềng), trồng cây lâm nghiệp chủ yếu là cây luồng, buôn bán lâm sản (chủ yếu là măng). Nhà ở của các hộ dân này là nhà sàn bằng gỗ, có vườn rộng rãi.

Về văn hóa, các hộ dân ở đây vẫn duy trì các nét văn hóa truyền thống của dân tộc Thái, Mường. Con em các gia đình đều được tạo điều kiện cho đến trường từ mầm non đến trung học cơ sở; cấp trung học phổ thông phải học nội trú tại huyện Mộc Châu.

Về tín ngưỡng: các hộ dân di dời và các hộ dân hiện sống tại điểm xen ghép (Suối Nón 2) không có người theo đạo.

Công tác tái định cư dự án Thuỷ điện Trung Sơn đã được tham vấn cộng đồng đến từng hộ dân TĐC từ năm 2007. Đến nay, toàn bộ dân cư thuộc diện TĐC và dân cư vùng tiếp nhận dân TĐC đã đồng tình ủng hộ, nhượng đất để tiếp nhận dân TĐC (có sự thống nhất của các cấp chính quyền xã, bản, Bộ đội Biên phòng, huyện, tỉnh và Chủ đầu tư). Đối với nhân dân vùng di chuyển TĐC đến nay đã nhất trí đăng ký đến các điểm TĐC tại các vị trí đã quy hoạch. f. Điều kiện kinh tế xã hội của các hộ dân đang xâm canh.

Trong khu vực dự kiến thực hiện khu TĐC, hiện nay có 3 hộ gia đình đang xâm canh tại điểm TĐC Thảm Tôn. Hoạt đông kinh tế của các hộ dân này chủ yếu là trồng dong riềng trên khu đất TĐC và chăn nuôi gia súc, gia cầm với quy mô gia đình.

84

CHƯƠNG 3 ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG

Đầu tư xây dựng khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn sẽ tác động tích cực và tiêu cực đến môi trường tự nhiên cũng như xã hội. Lợi ích khi hoàn thành công trình là tạo điều kiện thuận lợi cho công tác di dân TĐC khi hồ thủy điện Trung Sơn tích nước, ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân ảnh hưởng, đáp ứng được nhu cầu phát triển KTXH địa phương và một số tác động bất lợi chủ yếu liên quan đến quá trình xây dựng như ô nhiễm không khí, nước, đất khu vực thi công và lân cận; các xung đột xã hội, tranh chấp tài nguyên đất và tác động tiêu cực đến hệ sinh thái phân khu phục hồi sinh thái – KBTTN Xuân Nha có thể xảy ra khi các hộ dân chuyển đến nơi ở mới.

Nguồn gây tác động, đối tượng, qui mô cũng như phạm vi các tác động tiềm năng lên môi trường tự nhiên và KTXH khi thực hiện dự án như sau:

Trong giai đoạn chuẩn bị dự án và xây dựng, nguồn gây tác động môi trường chủ yếu xuất phát từ (1) Công tác hỗ trợ, đền bù và GPMB, (2) Các hoạt động chuẩn bị mặt bằng khu vực thi công, (3) Lán trại và công nhân xây dựng, (4) Hình thành bãi tập kết máy thi công, VLXD và bãi vật liệu thải, (5) Các hoạt động vận chuyển vật liệu xây dựng và thiết bị, (6) Các hoạt động san lấp, đào đắp và gia cố; (7) Hoạt động phát quang, tận thu lâm sản và chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp.

Nguồn gây tác động môi trường trong giai đoạn hoạt động chủ yếu là tích cực. Ngoài ra có thể xuất hiện một số tác động tiêu cực do (1) Chất thải từ quá trình sinh hoạt, (2) Việc sử dụng hóa chất bừa bãi trong sản xuất nông nghiệp, (3) Việc khai hoang sản xuất lấn chiếm diện tích rừng, (5) Có sự tranh chấp giữa cộng đồng đến và địa phương về tài nguyên, lối sống, mức độ công bằng trong đền bù.

Đối tượng và qui mô tác động môi trường được tóm tắt trong bảng. Bảng 3.1: Tóm tắt đối tượng và qui mô các tác động môi trường

Tác động Đối tượng bị tác động

Khu vực bị tác động

Mức độ

Thời gian

Khả năng giảm thiểu

GIAI ĐOẠN CHUẢN BỊ DỰ ÁN Giải phóng mặt bằng (GPMB) khu vực thi công; chiếm dụng đất và ảnh hưởng tài sản của người dân

-Hộ dân -Nguồn đất - Hoa màu -KTXH

Mặt bằng thi công và lân cận

vừa dài hạn

Có thể giảm thiểu được

85

Tác động đến các hộ dân nơi tiếp nhận TĐC

- Hộ dân sở tại ở khu vực được quy hoạch làm TĐC

- Điểm TĐC Thảm Tôn và Suối Nón 2

vừa dài hạn


Rủi ro về sức khỏe do thuốc nổ, hóa chất tồn lưu

Công binh thuộc Công ty 36 – Bộ Quốc phòng

Không có tác động

không không

Tác động đối với tài sản, văn hóa và di tích, lịch sử

- Tài sản của03 hộ dân sống bất hợp pháp tại điểm TĐC Thảm Tôn

Tại vị trí dựng nhà tạm bất hợp pháp của 03 hộ dân trong khu Thảm Tôn. Quá trình khảo sát cho thấy, chưa phát hiện công trình văn hóa, tín ngưỡng, di tích lịch sử.

Nhỏ ngắn hạn


GIAI ĐOẠN XÂY DỰNG Phát quang mặt bằng thi công làm mất thảm thực vật (TTV)

-Thực vật -Động vật -Thủy sinh

Mặt bằng thi công và lân cận

vừa dài hạn


Làm đường vào khu phụ trợ, xây dựng khu phụ trợ làm tăng chất thải rắn (CTR), chất thải lỏng (CTL)

-Công nhân, dân cư lân cận -Không khí -Nước mặt -Đất

Khu vực thi công (KVTC) và lân cận

vừa ngắn hạn


Mất cây cối, thảm thực vật - Thảm thực vật

KVTC và lân cận vừa dài hạn


Đe dọa đối với động thực vật hoang dã

- Động vật - Thực vật

Phân khu phục hồi sinh thái của KBTTN Xuân Nha

nhỏ ngắn hạn


Sinh hoạt công nhân làm tăng CTR, CTL

-Công nhân, dân cư lân cận -Không khí -Nước mặt -Đất

KVTC và lân cận nhỏ ngắn hạn


86

Sinh hoạt công nhân làm tăng xung đột, lan truyền dịch bệnh xã hội

-Công nhân, dân cư lân cận

KVTC và lân cận nhỏ ngắn hạn


Khu tập kết máy móc, thiết bị làm tăng CTR, rò rỉ dầu mỡ, tăng độ ồn, bụi

-Công nhân -Không khí -Nước mặt -Nước ngầm -Đất

Khu vực sản xuất và lân cận

vừa ngắn hạn


Bãi tập kết VLXD, bãi thải làm tăng độ đục dòng chảy mặt

-Nguồn đất -Nước mặt

Khu vực kho, bãi KVTC và lân cận

vừa ngắn hạn


Vận chuyển cát đá, xi măng và vật liệu khác vào KVTC làm tăng độ ồn, bụi

-Hộ dân 2 bên tuyến đường -Công nhân vận chuyển, bốc xếp

Hai bên đường tại Ngã ba cây Đa, Trung tâm xã Xuân Nha Khu vực sản xuất và kho, bãi

vừa ngắn hạn


San lấp, đào đắp làm thay đổi cảnh quan, xói mòn và tạo bụi, ồn; san ủi làm tăng khả năng trượt, sạt lở đất, gây trở ngại cho việc tiêu thoát nước bề mặt

-Công nhân xây dựng -Cảnh quan -Nước mặt - Hộ dân sở tại

-KVTC và lân cận -Dọc đường vận chuyển - Hộ dân sở tại bản Tây Tà Lào (điểm TĐC xen ghép Suối Nón 2)

nhỏ ngắn hạn


Sức khỏe và an toàn lao động

- Công nhân - Phương tiện, thiết bị thi công

-KVTC và lân cận

vừa Tạm thời


GIAI ĐOẠN HOẠT ĐỘNG DỰ ÁN

87

Di chuyển đến nơi ở mới

- Người dân sở tại và người dân TĐC - Cảnh quan - Di chuyển và tổ chức cộng đồng có thể bị xáo trộn và ảnh hưởng đến văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần của địa phương

Các điểm TĐC, các hạng mục cơ sở hạ tầng

nhỏ dài hạn


Thói quen sinh hoạt, phong tục tập quán

- Người dân - Văn hóa, tinh thần, tôn giáo tín ngưỡng

Các điểm TĐC nhỏ Ngắn hạn


Sinh hoạt của các hộ dân - Hộ dân - Cảnh quan - Môi trường đất, nước, không khí - TTV

- Các điểm TĐC - Khu vực xung quanh các điểm TĐC; khu vực tiếp nhận các nguồn thải từ các điểm TĐC

vừa dài hạn


Thói quen canh tác của các hộ TĐC, lấn chiếm các khu rừng do dễ lui tới

- Cảnh quan, môi trường - Hệ sinh thái thực vật - Các loài động vật quý hiếm

- Phân khu phục hồi sinh thái và phân khu bảo vệ nghiêm ngặt (giáp phía Tây Nam của Thảm Tôn) thuộc vùng lõi của KBTTN Xuân Nha

vừa dài hạn


Tranh chấp tài nguyên đất - Hộ dân - Hoạt động sản xuất bị xáo trộn - Lối sản xuất cổ truyền bị thay đổi

- Hộ dân sở tại và hộ dân TĐC đến

vừa dài hạn


88

Xói mòn đất khi khai thác gỗ, tre, luồng

- Hệ thực vật - Giảm tính đa dạng và năng suất do trồng ít loại cây tại khu sản xuất

nhỏ dài hạn


Giao thông, bụi, ồn - Hộ dân - Hệ thống giao thông

nhỏ dài hạn


CTR và nước thải - Hộ dân - Cảnh quan, môi trường xung quanh

- Các điểm TĐC

nhỏ dài hạn


Vệ sinh môi trường - Hộ dân

- Các điểm TĐC và các công trình hạ tầng

Tích cực

dài hạn

Xung đột sử dụng nguồn nước

- Hộ dân

- Khu vực sinh hoạt tại các điểm TĐC và khu vực canh tác nông nghiệp

Không không

Xung đột xã hội - Hộ dân

- Điểm TĐC nhỏ Ngắn hạn


Ghi chú: CBMB- Chuẩn bị mặt bằng; KVTC- Khu vực thi công; VLXD- Vật liệu xây dựng; CTR- Chất thải rắn; CTL- Chất thải lỏng; TTV- Thảm thực vật; KĐK- Không đáng kể.

3.1. Đánh giá tác động 3.1.1. Đánh giá tác động trong giai đoạn chuẩn bị A-Các tác động không liên quan đến chất thải 1. Đánh giá phương án lựa chọn địa điểm TĐC Trong Báo cáo ĐTM của dự án Thủy điện Trung Sơn được Bộ TNMT phê

duyệt tại QĐ số 1257/QĐ-BTNMT ngày 17/6/2008, Chủ dự án và đơn vị Tư vấn thiết kế công trình Thủy điện Trung Sơn (Công ty cổ phần tư vấn xây dựng Điện 4) đã nghiên cứu, đánh giá và lựa chọn phương án địa điểm các Khu TĐC trong đó có khu TĐC số 4 tỉnh Sơn La.

Trên cơ sở đó, Chủ dự án đã thuê đơn vị tư vấn lập quy hoạch và thiết kế chi tiết khu TĐC số 4 là Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc. Công ty tư vấn thiết kế dự án đã nghiên cứu, đánh giá và lựa chọn phương án thiết kế cơ sở hạ tầng (nhà ở, công trình công cộng, đường giao thông, cấp nước, cấp điện

89

cho các điểm TĐC thuộc khu TĐC số 4), phương án bố trí đất sản xuất và khai hoang, phục hồi sinh kế phù hợp nhất về các chỉ tiêu chính sau:

Yêu cầu kỹ thuật: (1) Sự phù hợp quy hoạch đất, quy hoạch nông thôn mới của xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ (trước là huyện Mộc Châu); (2) Đảm bảo yêu cầu về điều kiện tự nhiên, khí hậu, địa hình, điều kiện địa chất và thủy văn; (3) Mặt bằng thi công, khối lượng thi công, thời gian thi công; (4) Sử dụng tối đa hạ tầng hiện trạng, thuận lợi về tổ chức xây dựng hệ thống hạ tầng mới: giao thông, cấp điện, cấp nước, (5) Khoảng cách từ các điểm TĐC đến địa bàn canh tác cũ của các hộ TĐC, (6) Điều kiện giao thông từ khu TĐC đến nơi sản xuất của nhân dân, (7) Nguyện vọng của người dân TĐC, (8) Khả năng chịu tải của môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Điều kiện kinh tế: Vốn đầu tư hiệu quả. Tác động môi trường, KTXH: (1) Hạn chế tác động đến các hộ dân; (2) Chiếm

dụng đất, đất rừng, đất nông nghiệp nhỏ nhất; (3) Hạn chế các tác động môi trường xã hội khác...

Khả năng tiếp nhận TĐC trên địa bàn xã Tân Xuân phải đáp ứng được các tiêu chí cơ bản sau:

- Phải có đủ điều kiện về đất đai để sản xuất; - Có nguồn nước đáp ứng được cho sinh hoạt và sản xuất; - Có vị trí thuận lợi về giao thông; - Được sự nhất trí cao của các cấp chính quyền và cộng đồng dân cư nơi di

chuyển và nơi tiếp nhận dân; Tóm lược kết quả đánh giá phương án vị trí về kinh tế, kỹ thuật và môi trường

được đưa ra trong bảng dưới đây. Bảng 3.2: Đặc điểm chỉ tiêu kỹ thuật, môi trường phương án hạ tầng

TT Hạng mục

Nội dung/Đặc điểm chính Đánh giá

Kỹ thuật / Kinh tế

Môi trường

1 Đường giao thông nội bộ

Tận dụng đường tuần tra biên giới, đường nhựa liên xã thành đường trục chính qua các điểm TĐC; Xây dựng mới các đường nhánh nội bộ; công trình trên đường. Đền bù cầu treo qua sông.

Đảm bảo

Tốt hơn

2 Đường giao thông nội đồng Xây dựng đường nội đồng cho các đoạn bị ngập

Đảm bảo

Tốt

3 Cấp nước Sử dụng nước từ các mó hiện tại; Đảm bảo/ Tốt hơn

90

Xây đập dâng, bể lắng, đường ống Cấp nước từ 2 nguồn cho mỗi điểm TĐC

Đắt hơn từ 1 nguồn

4 Cấp điện Xây mới TBA và đường dây; Tuyến đường dây chạy dọc theo tuyến đường đến các điểmTĐC

Đảm bảo/ Chiều dài lớn hơn

Tốt hơn

5 Nghĩa địa Xây dựng lại đường đến các khu nghĩa địa Đảm bảo Tốt 6 Nhà ở và

công trình công cộng

Tiến dộ xây dựng các hạng mục hạ tầng xây dựng đồng bộ với bố trí nhà ở và các công trình công cộng cho các hộ ở nơi TĐC mới.

Đảm bảo; Thuận lợi hơn

Tốt hơn

Tổng hợp các tiêu chí trên, Đơn vị tư vấn lập quy hoạch và thiết kế chi tiết khu TĐC số 4 là Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế - Chi nhánh Tây Bắc đã chọn phương án bố trí 03 điểm TĐC với khả năng dung nạp: Điểm TĐC Thảm Tôn: Dung nạp được 50 hộ (dự phòng phát triển 4 hộ). Điểm TĐC Suối Nón 1: Dung nạp được 68 hộ (dự phòng phát triển 6 hộ). Điểm TĐC Suối Nón 2: Dung nạp được 68 hộ (dự phòng phát triển 6 hộ). Nhận xét: Việc lựa chọn vị trí khu TĐC cũng như 03 điểm TĐC tại xã Tân Xuân là hợp lý, phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, tài nguyên đất đai, tập quán sản xuất, thuận lợi cho việc sinh hoạt và phát triển kinh tế của nhân dân.

2. Tác động đến hộ dân ở khu vực tiếp nhận TĐC Khu TĐC số 4 được xây dựng hoàn toàn mới ở điểm TĐC Thảm Tôn và điểm

TĐC Suối Nón 1. Hiện tại ở điểm TĐC Thảm Tôn có 03 hộ dân định cư không hợp pháp* (*đây

là khu đất giao cho Đồn biên phòng 473 quản lý, thuộc đất quốc phòng). Sinh kế chủ yếu của các hộ dân này là từ trồng dong riềng, chăn thả vịt. Khi thu hồi đất, các hộ này sẽ được địa phương cho di chuyển ra khỏi khu vực trước khi bắt đầu xây dựng các hạng mục chính và phụ trợ TĐC. Do vậy, việc xây dựng trong phạm vi điểm TĐC Thảm Tôn sẽ không ảnh hưởng đến hộ dân nào.

Trong phạm vi điểm TĐC Suối Nón 1 không ảnh hưởng đến hộ dân nào, đây là khu vực bố trí TĐC hoàn toàn mới.

Tại điểm TĐC bố trí xen ghép Suối Nón 2, hiện có 119 hộ dân (thuộc bản Tây Tà Lào) trong đó sẽ có 68 hộ được bố trí xen ghép tại chỗ với các hộ dân không bị ngập (51 hộ). Khi xây dựng các hạng mục TĐC, các hộ dân này sẽ được hưởng lợi cùng các hộ TĐC. Bên cạnh yếu tố tích cực quan trọng đó, mặc dù các hộ dân này vẫn ở nguyên nhà của họ, nhưng việc xây dựng và cải tạo hệ thống hạ tầng cũng sẽ gây ít nhiều ảnh hưởng tiêu cực do mức hỗ trợ đền bù, mất đất sản xuất và hoa màu. Tác động này xảy ra tạm thời, ngắn hạn.

Việc GPMB để xây dựng bổ sung kết cấu hạ tầng và san nền nhà ở, công trình công cộng cho các hộ xen ghép sẽ gây những ảnh hưởng nhất định đến đời sống, KTXH cũng như môi trường của các hộ dân hiện sống tại ở bản Tây Tà Lào.

91

3. Tác động do chiếm dụng đất a- Chiếm dụng đất vĩnh viễn để quy hoạch mặt bằng các điểm dân cư nông thôn: Để xây dựng khu TĐC số 4 sẽ phải chiếm dụng đất vĩnh viễn để xây dựng các

công trình TĐC và chiếm dụng tạm thời một phần diện tích đất phục vụ công tác thi công xây dựng như lán trại, bãi tập kết, bãi thải... Hiện trạng các loại đất sẽ bị thu hồi để quy hoạch mặt bằng xây dựng điểm dân cư nông thôn tại 03 điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2 như sau:

Bảng 3.3: Bảng tổng hợp hiện trạng sử dụng đất tại khu quy hoạch mặt bằng điểm dân cư nông thôn

TT Loại đất Đơn vị

Diện tích

Mặt bằng điểm TĐC

Thảm Tôn


Suối Nón 1


Suối Nón 2

Tổng ha 9,00 18,90 13,50

1 Đất nông nghiệp ha 3,10 17,10 9,43

Đất sản xuất nông nghiệp

ha 3,10 (đất rừng tự nhiên phòng

hộ)

15,90 8,84

Đất lâm nghiệp ha 1,20 0,10

Đất nuôi trồng thủy sản ha 0,49

2 Đất phi nông nghiệp ha 0,83 1,80 4,07

Đất ở nông thôn ha 0,20 1,20

Đất giao thông ha 0,63 1,80 2,67

Đất sông suối, mặt nước ha 0,20

3 Đất chưa sử dụng ha 5,07

Diện tích đất sẽ bị thu hồi trên thuộc các bản Đông Tà Lào (27,9 ha) và bản Tây Tà Lào (13,5 ha) xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ.

Sau khi thu hồi, hiện trạng các loại đất trên sẽ được quy hoạch làm điểm dân cư nông thôn (gồm nhà ở, các công trình công cộng, hạ tầng trong điểm dân cư như đường giao thông nội bộ, hệ thống cấp thoát nước…, vườn cây, ao cá…) và được chia thành 2 nhóm đất chính là đất nông nghiệp và phi nông nghiệp.

92

Bảng 3.4: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng vĩnh viễn phục vụ quy hoạch mặt bằng các điểm dân cư nông thôn

TT Loại đất Đơn vị Diện tích

Thảm Tôn Suối Nón 1 Suối Nón 2

Tổng ha 9,00 18,90 13,50

1 Nhóm đất nông nghiệp ha 3,85 11,26 4,76

Đất sản xuất nông nghiệp ha 8,86 2,52

Đất lâm nghiệp ha 2,40 1,75

Đất nuôi trồng thủy sản ha 0,49

2 Nhóm đất phi nông nghiệp ha 5,15 7,64 8,74

Đất ở nông thôn ha 2,40 3,20 3,96

Đất chuyên dùng ha 1,25 4,34 3,11

Đất khác ha 1,50 0,10 1,67

b- Chiếm dụng đất vĩnh viễn ngoài mặt bằng các điểm TĐC: Bảng 3.5: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng vĩnh viễn để xây dựng

các hạng mục nằm ngoài mặt bằng các điểm dân cư nông thôn

TT Hạng mục Đơn vị Diện tích




1 Công trình giao thông m2 3515 121922 86495 Đường giao thông nội bộ m2 1500 49837 54712 Đường giao thông nội đồng m2 2015 72085 31782

2 Công trình cấp điện m2 1080 1269 963

3 Công trình thủy lợi và cấp nước

4950 4222 2980

Đập dâng m2 120

Bể thu, bể lọc, bể lắng m2 2700 2182 55 Đường ống cấp nước m2 2250 2040 2805 Tổng m2 9545 127413 90438

Các hạng mục công trình TĐC nằm ngoài mặt bằng các điểm dân cư như đường giao thông nội vùng (kết nối các điểm TĐC với các tuyến đường chính), công trình cấp điện, cấp nước chiếm dụng vĩnh viễn khoảng 0,95ha đất tại Thảm Tôn; 12,7ha đất tại Suối Nón 1 và 9,0ha đất tại Suối Nón 2. Hiện trạng hầu hết diện tích này là đất giao thông hiện có, đất đồi núi chưa sử dụng và một số ít đất trồng cây hàng năm và đất rừng phòng hộ.

93

Phương án khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất được mô tả tại chương 1, mục [4. Khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất]. Theo đó, diện tích đất khai hoang tại điểm TĐC Thảm Tôn là 51,29 ha; tại điểm TĐC Suối Nón 1 là 4,15 ha.

Tổng diện tích đất chiếm dụng vĩnh viễn của dự án khoảng: 119,58ha. c- Chiếm dụng đất tạm thời: Diện tích chiếm dụng tạm thời chủ yếu phục vụ xây dựng hệ thống giao thông,

san nền, bãi tập kết thiết bị, bãi tập kết vật liệu, bãi thải. Các diện tích sử dụng tạm khác nằm dọc theo các tuyến đường dây cấp điện, đường ống cấp nước và đập dâng, bể lắng... Diện tích đất sử dụng tạm được tính toán như sau.

Bảng 3.6: Bảng tổng hợp diện tích đất chiếm dụng tạm thời

TT Hạng mục Đơn vị

Diện tích Điểm TĐC

Thảm Tôn



1 Công trình giao thông m2 62200 Bãi trữ đất, bãi thải m2 59800 Lán trại m2 2400

2 Công trình cấp điện 31680 Lán trại, kho m2 19800 Căng rải kéo dây m2 9600 11400 8700

3 Công trình thủy lợi và cấp nước 6210 Lán trại m2 540

Đất dọc tuyến thi công đường ống m2 1500 1800 2400

Tổng m2 100090

Tổng diện tích đất chiếm dụng tạm thời vào khoảng 10ha. Hiện trạng đất chủ yếu là đất giao thông hiện có, đất trồng cây hàng năm và đất rừng phòng hộ. Các tác động do chiếm dụng đất cho các hạng mục công trình TĐC như sau: - Bị tác động trực tiếp là người dân sở tại ở bản Tây Tà Lào và bản Đông Tà Lào khi đất canh tác nông nghiệp bị thu hồi. Mặc dù diện tích đất lúa nước bị thu hồi không lớn nhưng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thu hoạch và kinh tế của người dân. - Trong thời gian đầu của quá trình thu hồi đất, GPMB hoạt động sản xuất và đời sống sinh hoạt của các hộ dân sẽ bị xáo trộn nguyên nhân đến từ: tâm lý bất ổn định do bị thu hồi đất, khác biệt về đơn giá hỗ trợ, bồi thường; chưa nhận được đất tại nơi khác để tái sản xuất; thay đổi về sinh kế và hoạt động sản xuất so với phương thức sản xuất truyền thống. - Việc quy hoạch và bố trí các hạng mục TĐC làm giảm đất bình quân của cộng đồng nơi đến và cộng đồng sở tại; làm thu hẹp các hoạt động sản xuất và không gian

94

sinh hoạt truyền thống của người dân sở tại. - Trong công tác hỗ trợ, bồi thường có thể chưa đúng hoặc chưa thỏa đáng sẽ gây lên các xung đột xã hội và tác động tiêu cực như tranh chấp đất đai, khiếu nại, khiếu kiện, mất an ninh trật tự nông thôn hoặc không bàn giao đất cho dự án dẫn đến kéo dài tiến độ thực hiện dự án.

4. Ảnh hưởng tới các di sản văn hóa, lịch sử, đền, chùa và khu vực nhạy cảm, khu vực sinh thái cần bảo vệ

Trong giai đoạn thiết kế, phương án tuyến thi công đã được xem xét lựa chọn. Khu vực dự án không có các di tích văn hóa, lịch sử, đền, chùa và các cơ sở hạ tầng kỹ thuật Quốc gia khác.

Tuy nhiên, theo quy hoạch KBTTN Xuân Nha thì các điểm TĐC của Dự án nằm trong phân khu phục hồi sinh thái, vùng lõi của KBTTN nên trong quá trình xây dựng Chủ đầu tư, các nhà thầu cam kết nghiêm chỉnh chấp hành và áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động hiệu quả để hạn chế tới mức thấp nhất tác động tiêu cực đến hệ sinh thái phục hồi của KBTTN Xuân Nha.

Tại điểm TĐC Thảm Tôn, Bộ Quốc phòng đã đồng ý và có văn bản số 6745/BQP-TM ngày 23/12/2008 giao lại diện tích đất cho UBND tỉnh Sơn La tổ chức quy hoạch, bố trí tái định cư dự án thủy điện Trung Sơn tại khu đất trước đây giao cho Đồn Biên phòng 473 quản lý. Tuy nhiên, trong quá trình quy hoạch, xây dựng và bố trí dân cư đến ở tại Thảm Tôn, Chủ đầu tư và các nhà thầu cam kết tổ chức quản lý, giám sát thi công xây dựng hạn chế ảnh hưởng tới môi trường xung quanh và phần diện tích đất còn lại của Đồn Biên phòng 473.

B-Các tác động có liên quan đến chất thải 1-Tác động do khí thải, nước thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại Trong giai đoạn chuẩn bị, các nguồn gây tác động môi trường chủ yếu là hoạt

động hỗ trợ, đền bù GPMB và hoạt động rà phá bom mìn. Chất thải phát sinh trong giai đoạn này chủ yếu là chất thải rắn từ hoạt động dọn dẹp mặt bằng, khí thải, nước thải và chất thải nguy hại không phát sinh tại giai đoạn này. Theo thống kê lượng chất thải rắn là không đáng kể do diện tích trên chủ yếu là đất canh tác nông nghiệp, đất giao thông hiện có, sau khi được hỗ trợ, bồi thưởng GPMB người dân sẽ tận thu cây cối, hoa màu trên phần diện tích này.

2-Tác động do rà phá bom mìn, vật liệu nổ * Nguồn gây tác động Giai đoạn chuẩn bị dự án sẽ tiến hành thuê các chiến sĩ công binh thuộc Công ty

36 – Bộ Quốc phòng tiến hành rà phá bom mìn và vật liệu nổ trên toàn bộ phạm vi thực hiện khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn.

95

* Đối tượng bị tác động và quy mô của tác động Quá trình khảo sát hiện chưa có phát hiện nào có liên quan đến vật liệu nổ, bom

mìn còn sót lại trên khu vực dự án. Tuy nhiên, tác động từ các loại vật liệu nổ tồn lưu (đạn, bom, mìn) này rất nguy hiểm đến tính mạng các chiến sĩ công binh trực tiếp thực hiện công việc rà phá bom mìn, máy móc và cơ sở hạ tầng.

Để đảm bảo an toàn trong quá trình thi công, vận hành Chủ đầu tư đã thuê đơn vị công binh thực hiện công tác rà phá bom mìn và cắm mốc rà phá bom mìn trên toàn bộ khu vực thực hiện dự án. Ước tính chi phí thực hiện khoảng 2.100 triệu đồng.

3.1.2. Đánh giá tác động trong giai đoạn xây dựng A - NGUỒN TÁC ĐỘNG CÓ LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 1. Chất lượng không khí a) Nguồn phát sinh Trong quá trình chuẩn bị cũng như trong suốt quá trình thi công các hoạt động

của dự án đều có khả năng gây ô nhiễm môi trường không khí. Nguồn ô nhiễm chủ yếu là bụi, khí thải phát sinh từ xe ô tô vận chuyển, thiết bị thi công sử dụng khi đào đắp đường, đào hố móng cột, đào rãnh lắp đường ống cấp nước...

Đối tượng bị tác động gồm chất lượng môi trường không khí, con người (công nhân xây dựng là chủ yếu) và người dân xung quanh (nhất là người dân tại điểm TĐC Suối Nón 2).

b) Qui mô tác động: Các hạng mục thi công chính và phụ trợ tại Khu TĐC số 4 gồm có:

TT Tên hạng mục chính Tên hạng mục phụ trợ

1 Nhà ở cho các hộ dân TĐC Hệ thống giao thông 2 Công trình công cộng: nhà văn hóa, trường

mấu giáo, trường tiểu học, nhà giáo viên Hệ thống điện

3 Công trình thủy lợi Hệ thống cấp nước 4 Khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất Hệ thống thoát nước San nền nhà ở và các công trình

công cộng Công trình hạ tầng kỹ thuật môi

trường: bãi rác, nghĩa trang

b1- Hoạt động san ủi, cải tạo mặt bằng khu dân cư và công trình công cộng Hoạt động này để bố trí được mặt bằng nhằm mục đích xây nhà và các công

trình công cộng tại mỗi điểm TĐC. Đó là cơ sở để triển khai các hạng mục tiếp theo như hệ thống cấp điện, nước tới từng hộ dân tại nơi ở mới. Tạo điều kiện cho nhân dân

96

đến nơi ở mới có điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ. Đồng thời sớm đưa đời sống của nhân dân vùng TĐC vào ổn định và sớm hoàn thành việc di dân tạo điều kiện xây dựng thủy điện đúng tiến độ.

Khối lượng đào đắp trong hoạt động san ủi, cải tạo mặt bằng khu dân cư và công trình công cộng tại các điểm TĐC đã được tính toán tại Bảng 1.14, Chương 1.

Bảng 3.7: Tổng hợp khối lượng đào đắp san nền

STT Thông số Đơn vị Khối lượng




1 Đào đất m3 14581,35 29737,57 42589,59

2 Đắp đất m3 4859,25 5928,81 7908,96

Tổng đào đắp m3 19440,6 35666,4 50498,6 *Quy đổi ra tấn Tấn 28188,9 51716,3 73222,9

Ghi chú: *tải trọng trung bình của đất là 1,45 tấn/m3. Thời gian dự kiến san ủi, cải tạo mặt bằng đồng thời tại 03 điểm TĐC là 07

tháng tương đương với 210 ngày. Theo phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hệ số ô nhiễm bụi trung bình là 0,0134 kg bụi/ tấn vật liệu. Ước tính nồng độ bụi trung bình phát sinh như sau:

Bảng 3.8: Nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp đất san nền





1 Tổng tải lượng bụi kg 377,73 693,00 981,19

2 Diện tích mặt bằng m2 90000 189000 135000

3 Thể tích tác động trên mặt bằng dự án

m3

900000 1890000 1350000 4 Tải lượng kg/ngày 1,799 3,300 4,672

5 Hệ số phát thải bụi bề mặt

g/m2/ngày 0,020 0,017 0,035

6 Nồng độ bụi trung bình (1 h)

mg/m3

0,083 0,073 0,144

QCVN 05:2013/BTNMT (1 h)

0,3

Ghi chú: + Tổng tải lượng bụi (kg) = Khối lượng đào đắp (tấn) ×0,0134 kg/tấn

97

+ Thể tích tác động trên mặt bằng dự án V = S × H với S là diện tích mặt bằng, H = 10m vì chiều cao các thông số khí tượng là 10m

+ Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi (kg) / Số ngày thi công (210 ngày) + Hệ số phát thải bụi bề mặt (g/m2/ngày) = Tải lượng (kg/ngày x 103 / Diện tích m2) + Nồng độ bụi trung bình (mg/m3) = Tải lượng (kg/ngày) x 106/24/V (m3). (Nguồn: Tài liệu hướng dẫn ĐTM của ngân hàng thế giới Environmental

assessment sourcebook, volume II, sectoral guidelines, environment, Vorld bank, vashington D.C 8/1991)

So sánh với QCVN 05:2013/BTNMT, nồng độ bụi từ họat động san nền làm nhà ở và công trình công cộng tại 03 điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2 đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép.

Do đặc điểm địa hình tại khu vực dự án có độ dốc lớn, nên không tiến hành san ủi mặt bằng toàn bộ. Lượng đất đá thừa từ hạng mục san nền nhà ở và công trình công cộng sẽ được tận dụng tối đa để đắp đường giao thông nội bộ. b2- Hạng mục: công trình cấp nước sinh hoạt

+ Ô nhiễm bụi từ quá trình đào đắp đất đá: Khối lượng đào đắp đã được tính toán tại Bảng 1.13, Chương 1. Khi thi công,

lượng đất đá đào lên sẽ được tận dụng để đắp nền, đất đá thải bỏ sẽ được vận chuyển đến bãi thải.

Bảng 3.9: Khối lượng đào đắp xây dựng hạng mục cấp nước sinh hoạt





1 Đào đất m3 5136,68 1650,89 854,42

2 Đắp đất m3 830,92 786,14 491,35

3 Tổng đào đắp m3 5967,60 2437,03 1345,77

4 Lượng thải bỏ m3 4305,76 864,75 363,07

*Quy đổi ra tấn

Tổng đào đắp Tấn 8653,02 3533,69 1951,37 Lượng thải bỏ Tấn 6243,25 1253,89 526,45

Ghi chú: *tải trọng trung bình của đất là 1,45 tấn/m3. Theo phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hệ số ô

nhiễm bụi trung bình là 0,0134 kg bụi/tấn vật liệu đào đắp. Như vậy tổng tải lượng bụi phát sinh trung bình (Mbụi) do hoạt động đào đắp trong thời gian xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt cho từng điểm TĐC như sau:

Bảng 3.10: Hệ số phát thải bụi và nồng độ bụi trung bình do hoạt động đào đắp xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt


98






3 Thể tích tác động trên mặt bằng dự án m3

900000 1890000 1350000 4 Tải lượng kg/ngày 0,966 0,395 0,218

5 Hệ số phát thải bụi bề mặt g/m2/ngày 0,011 0,002 0,002

6 Nồng độ bụi trung bình (1 h) mg/m3 0,045 0,009 0,007


0,3

Ghi chú: + Tổng tải lượng bụi (kg) = Khối lượng đào đắp (tấn) ×0,0134 kg/tấn + Thể tích tác động trên mặt bằng dự án V = S × H với S là diện tích mặt

bằng, H = 10m vì chiều cao các thông số khí tượng là 10m + Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi (kg) / Số ngày thi công hạng mục

cấp nước khoảng (120 ngày) + Hệ số phát thải bụi bề mặt (g/m2/ngày) = Tải lượng (kg/ngày x 103 / Diện tích (m2) + Nồng độ bụi trung bình (mg/m3) = Tải lượng (kg/ngày) x 106/24/V (m3).

So sánh với QCVN 05:2013/BTNMT, nồng độ bụi từ hoạt động xây dựng hệ

thống cấp nước sinh hoạt tại 03 điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2 đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép. + Ô nhiễm bụi và khí thải từ quá trình vận chuyển đất đá thải:

Khi thi công, lượng đất đá đào lên sẽ được tận dụng tối đa để đắp nền, đất đá thải bỏ sẽ được vận chuyển đến bãi thải. Khối lượng đất đá thải cần vận chuyển trong khi thi công hệ thống cấp nước sinh hoạt được tính toán tại Bảng 3.9.

Nhà thầu xây dựng dự kiến sử dụng ô tô tự đổ 10T để vận chuyển đất đá thải đến các bãi thải (Xem Hình 8 - Sơ đồ vị trí bãi thải).

Bảng 3.11: Lưu lượng xe cần thiết để vận chuyển đổ thải tại hạng mục cấp nước sinh hoạt





1 Khối lượng vận chuyển Tấn 6243,35 1253,89 526,45

2 Số chuyến (xe 10T vận chuyển)

Chuyến 624 125 53

99

3 Tổng lưu lượng

lượt xe 1248 250 106

4 Trung bình lưu lượng xe hàng ngày

lượt xe / ngày

≈10 ≈2 ≈1

Ghi chú: Thời gian thi công là 120 ngày.

Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) thiết lập hệ số ô nhiễm đối với xe tải chạy trên đường như sau:

Bảng 3.12: Hệ số ô nhiễm đối với xe tải chạy trên đường

Chất ô nhiễm

Tải lượng chất ô nhiễm theo tải trọng xe (kg/1000km)

Tải trọng xe 3,5-16 tấn

Ngoài thành phố (TP)

Bụi 0,9

SO2 4,15 S

NO2 14,4

CO 2,9

VOC 0,8

(Nguồn: Assessment of Sources of Air, Water and Land Pollution Part 1: Rapid Inventory Techniques in Environmental Pollution, WHO, 1993)

Ghi chú: - Trung bình một ô tô khi tiêu thụ 1000 lít xăng sẽ thải vào không khí: 291 kg CO 11,3 kg NOx 0,4 kg Aldehyde 33,2 kg Hydrocarbon 0,9 kg SO2 0,25 kg Pb S là tỉ tệ % của lưu huỳnh có trong nhiên liệu. Thông thường trong xăng có

chứa 0,039 - 0,15 %, trong dầu Diezen có chứa 0,2 - 0,5 %. - Khoảng cách vận chuyển đổ thải gần nhất (bãi thải số 18) tại Thảm Tôn khoảng

3 km. - Khoảng cách vận chuyển đổ thải gần nhất (bãi thải số 12) tại Suối Nón 1

khoảng 5 km. - Khoảng cách vận chuyển đổ thải gần nhất (bãi thải số 4) tại Suối Nón 2

khoảng 9km. Khi đó tải lượng các chất ô nhiễm được ước tính như sau: Bảng 3.13: Tải lượng các chất ô nhiễm từ quá trình vận chuyển đất đá thải

thi công hệ thống cấp nước sinh hoạt

100

STT Chất ô nhiễm Hệ số ô nhiễm đối với xe

3,5 - 16 tấn chạy ngoài TP

Quãng đường

vận chuyển

(km)

Tải lượng (kg/h) = hệ số ô nhiễm x trọng tải (10 T) x quãng

đường/1000

1 Điểm TĐC Thảm Tôn Bụi TSP 0,9 3 0,027 SO2 4,15 3 0,125 NO2 14,4 3 0,432 CO 2,9 3 0,087 VOC 0,8 3 0,024

2 Điểm TĐC Suối Nón 1 Bụi TSP 0,9 5 0,045 SO2 4,15 5 0,208 NO2 14,4 5 0,720 CO 2,9 5 0,145 VOC 0,8 5 0,040

3 Điểm TĐC Suối Nón 2 Bụi TSP 0,9 9 0,081 SO2 4,15 9 0,374 NO2 14,4 9 1,296 CO 2,9 9 0,261 VOC 0,8 9 0,072

Như vậy, trung bình lưu lượng xe hàng ngày vận chuyển đất đá thải từ hoạt động thi công hệ thống cấp nước sinh hoạt nhỏ, cao nhất là tại Thảm Tôn với lưu lượng khoảng 10 lượt/ngày, tại Suối Nón 2 và Suối Nón 1 chỉ có 1-2 lượt xe/ngày. Tải lượng các chất ô nhiễm từ hoạt động vận chuyển đất đá thải ở mức độ nhỏ. b3- Hạng mục xây dựng hệ thống giao thông

Hạng mục đường giao thông tại các điểm TĐC gồm có 02 loại chính là đường giao thông nội bộ và đường giao thông nội đồng (đường đến khu sản xuất, nghĩa trang và bến đò, cầu treo). Lượng đất đào sẽ được tận dụng để đắp nền, lượng đất thải được vận chuyển bằng ô tô 7 tấn đến vị trí các bãi thải. 1- Ô nhiễm không khí từ hoạt động xây dựng đường giao thông nội bộ: * Hoạt động đào đắp, san nền: Theo tính toán tại Chương 1, Bảng 1.8, khối lượng đào đắp khi thi công đường giao thông nội bộ như sau:

Bảng 3.14: Tổng hợp khối lượng đào đắp làm đường giao thông nội bộ





101

1 Đào đất m3 2045,95 127280,96 143045,72

2 Đắp đất m3 761,54 692,95 2155,30

3 Tổng đào đắp m3 2807,49 127973,91 145201,02

4 Lượng đổ thải m3 1284,41 126588,01 140890,42


Tổng đào đắp Tấn 4070,861 185562,1695 210541,479

Lượng đổ thải Tấn 1862,395 183552,615 204291,109 (*tải trọng trung bình của đất là 1,45 tấn/m3 tấn) Theo phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hệ số ô

nhiễm bụi trung bình là 0,0134 kg bụi/ tấn vật liệu. Thời gian để thi công các tuyến đường của từng điểm TĐC là 07 tháng tương đương với 210 ngày. Uớc tính nồng độ bụi trung bình phát sinh từ hoạt động này như sau:

Bảng 3.15: Nồng độ bụi phát sinh từ quá trình đào đắp làm đường giao thông nội bộ








m3

900000 1890000 1350000 4 Tải lượng kg/ngày 0,260 11,841 13,435


g/m2/ngày

199,86 174,60 346,10

6 Nồng độ bụi trung bình (1 h)

mg/m3

0,012 0,261 0,415


0,3


bằng, H = 10m vì chiều cao các thông số khí tượng là 10m + Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi (kg) / Số ngày thi công (210 ngày) + Hệ số phát thải bụi bề mặt (g/m2/ngày) = Tải lượng (kg/ngày x 103 / Diện tích (m2) + Nồng độ bụi trung bình (mg/m3) = Tải lượng (kg/ngày) x 106/24/V (m3).

102

So sánh với QCVN 05:2013/BTNMT, nồng độ bụi từ hoạt động đào đắp san nền làm đường giao thông nội bộ tại điểm TĐC Suối Nón 1 và Suối Nón 2 khá cao; tại Suối Nón 2, nồng độ bụi vượt quá tiêu chuẩn cho phép khoảng 1,38 lần. Bụi từ hoạt động này ảnh hưởng trực tiếp đến công nhân tham gia xây dựng và người dân sống xung quanh tại điểm xen ghép Suối Nón 2 (bản Tây Tà Lào). * Hoạt động vận chuyển đất đá thải:

Khối lượng đất đá thải trong hạng mục đường giao thông nội bộ được tính toán tại Bảng 3.14. Nhà thầu xây dựng dự kiến sử dụng ô tô 7 tấn để vận chuyển đất đá thải. Ước tính lưu lượng xe cần thiết để vận chuyển đất đá thải như sau:

Bảng 3.16: Dự báo lưu lượng xe cần thiết vận chuyển đất đá thải tại hạng mục đường giao thông nội bộ







Chuyến 266 26222 29184


lượt xe 532 52444 58368


lượt xe / ngày

≈3 ≈250 ≈278

Ghi chú: + Số chuyến = Khối lượng cần vận chuyển / tải trọng xe + Thời gian thi công đường giao thông nội bộ khoảng 210 ngày.

Lượng xe cần thiết để vận chuyển đất đá thải khi thi công đường giao thông nội bộ tập trung chủ yếu tại điểm TĐC Suối Nón 1 và Suối Nón 2. Cùng với đó, dự báo nồng độ bụi và các khí thải phát sinh từ hoạt động vận chuyển này sẽ tăng cao và tác động đến môi trường xung quanh khu vực thi công, làm ảnh hưởng trực tiếp đến công nhân xây dựng và người dân xung quanh tuyến đường vận chuyển. 2- Ô nhiễm không khí từ hoạt động làm đường giao thông nội đồng * Hoạt động đào đắp, san nền: Theo tính toán tại Chương 1, Bảng 1.9, khối lượng đào đắp khi thi công đường giao thông nội đồng như sau:

Bảng 3.17: Tổng hợp khối lượng đào đắp làm đường giao thông nội đồng STT Thông số Đơn vị Khối lượng

103




1 Đào đất m3 3855,62 132288,24 52727,85 2 Đắp đất m3 7,05 3641,12 4177,77 3 Tổng đào đắp m3 3862,67 135929,36 56905,62 4 Lượng đổ thải m3 3848,57 128647,12 48550,08 *Quy đổi ra tấn Tổng đào đắp Tấn 5600,872 197097,6 82513,15 Lượng đổ thải Tấn 5580,427 186538,324 70397,616

(*tải trọng trung bình của đất là 1,45 tấn/m3 tấn) Áp dụng tương tự phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức y tế thế giới WHO về

hệ số phát thải bụi. Kết quả ước tính nồng độ bụi phát sinh được thể hiện ở bảng sau: Bảng 3.18 : Nồng độ bụi phát sinh từ quá trình đào đắp làm đường giao

thông nội đồng








m3

900000 1890000 1350000 4 Tải lượng kg/ngày 0,208 7,336 3,071


g/m2/ngày 0,002 0,039 0,023

6 Nồng độ bụi trung bình 1h

mg/m3

0,010 0,162 0,095

QCVN 05:2013/BTNMT (1h)

0,3

Ghi chú: Thời gian thi công hệ thống giao thông nội đồng là 12 tháng (khoảng 360 ngày). So với tiêu chuẩn cho phép (QCVN 05:2013/BTNMT), nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp san nền xây dựng đường giao thông nội đồng tại cả 03 điểm TĐC ở mức tiêu chuẩn cho phép. * Hoạt động vận chuyển đất đá thải:

104

Khối lượng đất đá thải từ hoạt động đào đắp làm đường giao thông nội đồng được dự báo tại Bảng 3.17. Tính toán lưu lượng xe cần thiết để vận chuyển đất đá thải như sau:

Bảng 3.19: Dự báo lưu lượng xe cần thiết vận chuyển đất đá thải tại hạng mục đường giao thông nội đồng







Chuyến 797 26648 10057


lượt xe 1594 53296 20114


lượt xe / ngày

≈4 ≈148 ≈56

Ghi chú: + Sử dụng ô tô 7 tấn để vận chuyển + Số chuyến = Khối lượng cần vận chuyển/tải trọng xe + Thời gian thi công hệ thống giao thông nội đồng khoảng 360 ngày.

Nồng độ bụi và các khí thải phát sinh từ hoạt động vận chuyển đất đá thải khi thi công đường giao thông nội đồng sẽ tăng cao hơn tại điểm TĐC Suối Nón 1 (vận chuyển đổ thải tại bãi thải số 12). Khu vực này không có dân cư sinh sống nên tác động của bụi và khí thải chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp đến công nhân xây dựng trên tuyến. b4- Hạng mục: hệ thống cấp điện Hoạt động xây dựng hệ thống cấp điện sinh hoạt cho các điểm TĐC có phát sinh bụi từ quá trình đào, đắp đất cấp III tạo móng cột, móng tiếp địa, móng đỡ. Khối lượng đào đắp được thống kê như sau:

Bảng 3.20: Khối lượng công tác thực hiện hạng mục cấp điện STT Thông số Đơn vị Khối lượng

1 Đào đất m3 17,02 2 Đắp đất m3 12,92 3 Tổng khối lượng đào đắp m3 29,94 *Quy đổi Tổng khối lượng đào đắp Tấn 43,41

(Nguồn: Tập 6.3 - Dự toán hệ thống cấp điện sinh hoạt, hồ sơ Thiết kế khu TĐC số 4 do Chi nhánh Tây Bắc - Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc Tế lập tháng 3/2011)

105

Ghi chú:

+ Tỉ trọng của đất là 1,45 tấn/m3

+ Số ngày thi công đào móng 30 ngày.

Theo tài liệu đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới WHO thì hệ số trung bình phát tán bụi là 0,0134 kg/tấn đất đào đắp, khi đó tổng tải lượng bụi phát sinh trong thời gian tạo móng, chôn cột là: 0,0134 x 43,41 ≈ 0,58 kg. Thời gian thi công hệ thống điện tại mỗi điểm TĐC khoảng 04 tháng, trong đó số ngày thi công đào móng trong vòng 30 ngày (vào các ngày nắng ráo). Tính toán nồng độ bụi như sau:

Bảng 3.21: Hệ số phát thải và nồng độ bụi phát sinh trong quá trình đào đắp thi công móng hệ thống điện

Tải lượng* (kg/ngày)

Hệ số phát thải bụi bề mặt**

(g/m2/ngày )

Nồng độ bụi trung bình 1h ***

(mg/m3 )

QCVN 05:2013/BTNMT

trung bình 1h (mg/m3 )

0,02 0,067 0,27 0,3

Ghi chú: * Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi/ số ngày thi công ** Hệ số phát thải bụi bề mặt = Tải lượng x103/Diện tích bao quanh khu vực đào đắp (lấy S = 300 m2) *** Nồng độ bụi trung bình = Tải lượng x106/24/V. (V = S x H, H =10m vì chiều cao đo các thông số khí tượng là 10 m)

Như vậy, nồng độ bụi phát sinh khi thi công hệ thống điện nằm trong mức giới hạn cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT. b5 – Hạng mục: Khai hoang ruộng và bố trí đất sản xuất

Như đã nêu tại Chương I, Bảng 1.6, Dự án sẽ tiến hành khai hoang 4,15 ha ruộng tại bản Cám nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất nông nghiệp của các hộ dân TĐC Suối Nón 1.

Áp dụng hệ số phát thải nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) (0,0134 kg bụi/tấn vật liệu) dự báo nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động trên như sau :

Bảng 3.22: Nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp đất san ruộng bậc thang


1 Tổng khối lượng đào đắp đất m3 24987,7

* Quy đổi tổng khối lượng đào đắp đất Tấn 36232,17

2 Tổng tải lượng bụi kg 485,51 3 Diện tích mặt bằng m2 41500

106

4 Thể tích tác động trên mặt bằng thi công m3 415000 5 Tải lượng trên ngày kg/ngày 1,349 6 Hệ số phát thải bụi bề mặt g/m2/ngày 0,032 7 Nồng độ bụi trung bình 1h mg/m3 0,135

QCVN 05:2013/BTNMT (1h) mg/m3 0,3 Ghi chú:

* Tỉ trọng của đất là 1,45 tấn/m3

+ Tải lượng bụi (kg) = Khối lượng đào đắp (tấn) ×0,0134 kg/tấn + Thể tích tác động trên mặt bằng dự án V = S × H với S là diện tích mặt

bằng, H = 10m vì chiều cao các thông số khí tượng là 10m + Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi (kg) / Số ngày thi công (360 ngày) + Hệ số phát thải bụi bề mặt (g/m2/ngày) = Tải lượng (kg/ngày) x 103 / Diện tích (m2) + Nồng độ bụi trung bình (mg/m3) = Tải lượng (kg/ngày) x 106/24/V (m3).

So với QCVN 05:2013/BTNMT, cho thấy nồng độ bụi phát sinh do quá trình đào đắp đất san ruộng bậc thang nằm trong tiêu chuẩn cho phép.

b6- Hạng mục: công trình thủy lợi Như đã trình bày tại Chương 1, Bảng 1.4, dự án đầu tư 02 công trình thủy lợi là

thủy lợi bản Cám tại điểm TĐC Suối Nón 1 và thủy lợi Co Nào tại điểm TĐC Suối Nón 2. Khối lượng đất đá đào đắp được tính toán như sau:

Bảng 3.23: Khối lượng đào đắp xây dựng công trình thủy lợi


Thủy lợi bản Cám

Thủy lợi Co Nào

1 Đào đất m3 1349,00 833,29

2 Đắp đất m3 448,27 512,92

3 Tổng đào đắp m3 1797,27 1346,21


Tổng đào đắp Tấn 2606,04 1952,01 Ghi chú: *tải trọng trung bình của đất là 1,45 tấn/m3.

Theo phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hệ số ô nhiễm bụi trung bình là 0,0134 kg bụi/tấn vật liệu đào đắp. Như vậy tổng tải lượng bụi phát sinh trung bình (Mbụi) do hoạt động đào đắp trong thời gian xây dựng hệ thống thủy lợi như sau:

Bảng 3.24: Hệ số phát thải bụi và nồng độ bụi trung bình do hoạt động đào đắp xây dựng công trình thủy lợi


107

Thủy lợi bản Cám

Thủy lợi Co Nào

1 Tổng tải lượng bụi kg 485,51 2641,11

2 Diện tích mặt bằng m2 189000 135000

3 Thể tích tác động trên mặt bằng dự án m3

1890000 1350000 4 Tải lượng kg/ngày 1,349 7,336

5 Hệ số phát thải bụi bề mặt g/m2/ngày 0,007 0,054

6 Nồng độ bụi trung bình (1 h) mg/m3 0,030 0,226


0,3


bằng, H = 10m vì chiều cao các thông số khí tượng là 10m + Tải lượng (kg/ngày) = Tổng tải lượng bụi (kg) / Số ngày thi công hạng mục

thủy lợi khoảng (360 ngày) + Hệ số phát thải bụi bề mặt (g/m2/ngày) = Tải lượng (kg/ngày x 103 / Diện tích (m2) + Nồng độ bụi trung bình (mg/m3) = Tải lượng (kg/ngày) x 106/24/V (m3).

So sánh với QCVN 05:2013/BTNMT, nồng độ bụi từ hoạt động xây dựng các

công trình thủy lợi nêu trên nằm trong tiêu chuẩn cho phép.

b7 – Các hạng mục: thoát nước, công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường (bãi rác, nghĩa trang)

Như đã mô tả tại Chương I, các công trình hạ tầng kỹ thuật môi trường tại điểm dân cư nông thôn của dự án như nghĩa trang, bãi rác khá đơn giản: nghĩa trang tại các điểm TĐC sử dụng rừng ma hiện có; dự án không xây dựng bãi rác tập trung; thoát nước theo tuyến đường giao thông nội bộ. Do đó, tác động môi trường của các hạng mục này không cần tính toán chi tiết và được dự báo là tác động không đáng kể đến môi trường.

Nhận xét: Kết quả tính toán lượng bụi và khí thải khuếch tán từ hoạt động xây dựng các

hạng mục chính và hạng mục phụ trợ tại từng điểm TĐC cho thấy tại mặt bằng quy hoạch các điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2 tải lượng bụi và khí thải ở mức nhỏ và hầu hết đạt tiêu chuẩn cho phép. Tại khu vực thi công đường giao thông

108

nội bộ tại điểm TĐC Suối Nón 2 dự báo là nơi có tác động ô nhiễm môi trường không khí xung quanh nhiều nhất.

Các công thức trên tính toán ở điều kiện thời tiết trung hòa cho công trường thi công, nên tác động sẽ lớn hơn vào thời điểm thời tiết cực đoan, thi công cao điểm hay có nhiều hoạt động tập trung.

Tại điểm TĐC Suối Nón 2 là điểm TĐC xen ghép thuộc bản Tây Tà Lào, khu xây dựng cụm dân cư TĐC nằm chủ yếu cuối hướng gió, cách cụm dân cư hiện trạng gần nhất khoảng 50m. Tại khu vực Ngã ba cây Đa là điểm kết nối toàn khu TĐC số 4 với tuyến đường vận chuyển nguyên vật liệu từ Vân Hồ, Mộc Châu. Dân cư tại 02 điểm trên và dọc đường vận chuyển là đối tượng dân cư bị ảnh hưởng nhiều nhất trong giai đoạn xây dựng.

c) Đánh giá tác động Ô nhiễm không khí trong giai đoạn xây dựng do: (1)Bụi do đào đắp đất đá;

(2)Bụi từ việc bốc dỡ, tập kết nguyên vật liệu; (3)Bụi từ việc vận chuyển vật liệu xây dựng: cát, xi măng… (4)Phát thải khí thải có chứa bụi, SO2, NOx, CO...từ ô tô và máy móc thiết bị xây dựng từ quá trình vận chuyển đất đá thải.

Công tác san gạt lớp đất mặt, bốc xúc và vận chuyển lượng đất đá thải đến bãi thải sẽ tạo ra một lượng bụi làm ảnh hưởng không khí khu vực.

Công việc đào đắp và vận chuyển đất đá trong khu vực thi công sẽ làm gia tăng bụi. Tuy nhiên, khối lượng đào đắp không nhiều, tập trung trong thời gian ngắn nên đối tượng bị ảnh hưởng chủ yếu là người điều khiển phương tiện, máy móc, công nhân tại khu vực thi công.

Dự kiến mức bụi tăng lên do những nguyên nhân này sẽ ảnh hưởng không nhiều tới khu vực dân cư lân cận do dân cư tại các địa điểm thi công thưa thớt (Thảm Tôn và Suối Nón 1 là 2 điểm dân cư mới hoàn toàn), địa bàn thi công là vùng miền núi, không có các đối tượng dân cư, cơ sở sản xuất kinh doanh tập trung.

Việc vận chuyển vật liệu xây dựng như xi măng, sắt thép, cát và đá từ các đại lý ở Thị trấn Mộc Châu đến công trường sẽ làm gia tăng bụi nên có thể ảnh hưởng đến một số hộ gia đình sinh sống ở hai bên đường (tập trung tại khu Ngã ba cây Đa, trung tâm xã Xuân Nha), đặc biệt khi thời tiết khô nóng. Theo kết quả điều tra, từ xã Xuân Nha tới các điểm TĐC hiện dân cư rất thưa, chỉ có 3 hộ dân ở gần Ngã ba Cây Đa và 2 hộ nằm dọc tuyến đường từ ngã ba Cây Đa đến ngã ba đi dãy Pom Hiến.

Các phương tiện thi công và ô tô vận chuyển vật liệu sẽ thải ra một lượng khí thải độc hại gây ảnh hưởng đến môi trường không khí khu vực, đặc biệt khi trời khô

109

nóng và gió lớn. Khí thải từ các thiết bị xây dựng (máy trộn bê tông, máy đầm…) và xe tải hoạt động thải ra khí CO, SO2...

Tuy nhiên, ở điều kiện thoáng đãng, chất lượng không khí hiện trạng còn khá sạch, nồng độ chất ô nhiễm gia tăng nhỏ nên mức độ ảnh hưởng đến người lao động trên công trường ô nhiễm khí thải là nhỏ.

*Theo kinh nghiệm các công trình xây dựng tại khu vực vùng nông thôn và vùng núi Việt nam, trong điều kiện thời tiết bình thường các ảnh hưởng do khí thải và bụi là cục bộ (chỉ xảy ra trong khu vực xây dựng), tạm thời (chỉ xảy ra trong giai đoạn xây dựng) và có thể giảm nhẹ bằng các biện pháp quản lý và kỹ thuật.

2. Chất thải lỏng a) Nguồn phát sinh chất thải lỏng: Chất thải lỏng trong công trường chủ yếu là nước thải sinh hoạt và nước thải

công nghiệp. Nước thải sinh hoạt: Nước thải sinh hoạt phát sinh từ các hoạt động của con người tắm giặt, rửa, vệ

sinh... Lượng nước thải trên công trường phụ thuộc vào số lượng người lao động trong quá trình thi công. Thành phần nước thải sinh hoạt chủ yếu chứa các loại vi khuẩn, các chất hữu cơ, các chất rắn lơ lửng. Trong giai đoạn xây dựng, số người lao động tối đa cho các hạng mục như sau:

- Hạng mục giao thông là: 80 người, - Hạng mục thủy lợi và cấp nước sinh hoạt: 66 người, - Hạng mục cấp điện: 36 người, - Hạng mục san nền nhà, san ruộng và công trình công cộng là 54 người, - Và một số hạng mục phụ trợ khác. Toàn bộ số người lao động khoảng 250 người. Nước thải công nghiệp: Nước thải công nghiệp chủ yếu từ khu vực thi công nơi có máy trộn bê tông,

trộn vữa xây, hoạt động gia công cốp pha thi công hố móng, hàm lượng Ca++, Si và các kim loại kiềm khá cao.

Nước mưa chảy tràn: Vào mùa mưa, nước mưa chảy tràn là nguồn gây ô nhiễm môi trường trong quá

trình thi công xây dựng. Nước mưa chảy tràn chủ yếu chứa các chất cặn bã, lượng đất cát, vật liệu xây dựng rơi vãi trong quá trình thi công, các chất thải sinh hoạt vương vãi.

b) Đối tượng, qui mô bị tác động:

110

Đối tượng bị tác động của chất thải lỏng là môi trường nước, môi trường đất, sinh vật thủy sinh và con người trong đó công nhân xây dựng là chủ yếu.

Qui mô bị tác động: Nước thải sinh hoạt: Nước thải sinh hoạt chứa các chất cặn bã, các chất lơ lửng (SS), chất hữu cơ

(BOD5, COD), các chất dinh dưỡng (N, P) và các vi sinh vật gây bệnh có thể gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm trong khu vực nếu không được thu gom hợp lý.

Theo tác giả Trần Đức Hạ (Xử lý nước thải đô thị - NXB Khoa học kỹ thuật, 2006) thì nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt ở mức cao (cột 2 bảng 28).

Trong phạm vi dự án, lượng nước thải sinh hoạt sẽ gia tăng khi tập trung người lao động. Căn cứ vào tiêu chuẩn sử dụng nước sinh hoạt 150 lít/người.ngđ và lượng nước thải là 70% x150lít= 105lít/người.ngđ. Ước tính lưu lượng nước thải sinh hoạt tại các hạng mục xây dựng sẽ là:

- Hạng mục giao thông khoảng: 0,09 l/s - Hạng mục thủy lợi và cấp nước sinh hoạt khoảng: 0,08 l/s - Hạng mục cấp điện khoảng: 0,04 l/s - Hạng mục san nền nhà, san ruộng và công trình công cộng khoảng: 0,07 l/s

Tải lượng tối đa của các chất ô nhiễm phát sinh từ các hạng mục được tính toán như bảng sau.

Bảng 3.25 : Tải lượng các chất từ nước thải sinh hoạt của hoạt động xây dựng từng hạng mục công trình

Chỉ tiêu

Hệ số các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt (g/người/ ngày)

Tải lượng (g/ngày) Lưu lượng thải (l/ngày)

Nồng độ TB

(mg/l)

QCVN 14:2008/ BTNMT

(mg/l)

Hạng mục giao thông

Hạng mục thủy lợi và cấp nước sinh hoạt

Hạng mục cấp điện

Hạng mục san nền

Hạng mục giao thông

Hạng mục thủy lợi và cấp nước sinh hoạt

Hạng mục cấp điện

Hạng mục san nền

BOD5 65 5200 4290 2340 3510

8400 6930 3780 5670

619 50 TSS 65 5200 4290 2340 3510 619 100 NH4

+ 7 560 462 252 378 67 10

P2O5 1,7 136 112,2 61,2 91,8 16 - Cl- 10 800 660 360 540 95 -

111

Chất hoạt động bề mặt

2,5 200 165 90 135 24 10

Lưu lượng nước thải phát sinh từ công nhân theo giả thiết ở lán trại tập trung

cho mỗi hạng mục xây dựng theo tính toán ở trên chiếm tỷ trọng nhỏ (từ 0,04 l/s đến 0,09 l/s). Trên thực tế, các nhà thầu thi công ở phân tán tại các khu và chia ra các đội nhỏ hơn để thi công vì vậy lưu lượng nước thải phát sinh cũng phân tán và nồng độ chất độc hại cũng giảm đi so với tính toán trên.

Đối với nước thải công nghiệp: Trong giai đoạn xây dựng nước chủ yếu được dùng trộn vữa, trộn bê tông, bảo

dưỡng bê tông. Trong trường hợp mưa lớn, nước tràn qua các khu đang đào đắp hoặc các kho, bãi vật liệu rời hở… sẽ có độ đục tăng cao. Lượng nước thải này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến nguồn nước mặt lân cận khu vực dự án nếu không có biện pháp thu gom, lắng bùn.

Đặc điểm các khu phụ trợ phân tán tại các điểm TĐC, bãi thải là phân tán dọc tuyến đường nội vùng. Ngoài ra còn các vị trí đào đắp tại các hố móng cột điện, dọc đường ống cấp nước chưa hoàn thiện khi gặp mưa sẽ cuốn bùn cát xuống các khe suối làm đục các dòng suối này (Phụ lục Hình vẽ 2 – Sơ đồ tổng mặt bằng dự án).

Nước mưa chảy tràn: So với nước thải, nước mưa khá sạch, ước tính nồng độ các chất ô nhiễm trong

nước mưa chảy tràn như sau: Tổng photpho : 0,004 - 0,03 mg/l. Nhu cầu oxy hoá học COD : 10 - 20 mg/l. Tổng chất rắn lơ lửng TSS : 10 - 20 mg/l. Trên cơ sở lượng mưa trung bình hàng năm tại khu vực là 117,1mm/tháng

(trung bình các tháng năm 2012). Lượng nước mưa phát sinh trung bình tại các điểm tái định cư như sau:

Bảng 3.26: Lượng nước mưa trung bình tại các điểm TĐC Khu vực Diện tích

(ha) Lưu lượng mưa (m3/tháng)

Thảm Tôn 9,0 10539 Suối Nón 1 18,9 22131,9 Suối Nón 2 13,5 15808,5 Tổng cộng 48.479,4

112

c) Đánh giá tác động: Theo ước tính, lượng chất ô nhiễm do chất thải lỏng phát sinh của công trường là

không cao, xảy ra ngắn hạn trong thời gian thi công, không liên tục và ở mức độ nhỏ. Thông thường chất gây ô nhiễm sẽ hoà tan vào các nguồn nước mặt hiện trạng

và mức độ ô nhiễm sẽ giảm dần do khả năng tự làm sạch của nguồn tiếp nhận. Hiện tại, kết quả phân tích các mẫu nước mặt hiện trạng cho thấy nguồn nước mặt lân cận các điểm TĐC, dọc theo tuyến đường, cấp nước, cấp điện... có thể là nguồn tiếp nhận nước thải vẫn trong sạch đa số chỉ tiêu có giá trị thấp hơn giá trị cho phép của QCVN về nguồn nước mặt sử dụng cho đời sống thủy sinh (xem các chỉ tiêu phân tích nước mặt ở Phụ lục Kết quả phân tích chất lượng môi trường nước).

Tuy vậy, để đảm bảo chất lượng nguồn nước khu vực thi công công trình và khu vực lân cận, cần thiết phải xây dựng công trình để xử lý, thu gom nước thải trước khi hòa vào dòng chảy thiên nhiên. Theo yêu cầu của Chủ đầu tư, các nhà thầu sẽ phải xây dựng nhà vệ sinh 03 ngăn nên tác động sẽ còn ở mức độ nhỏ.

Nước thải từ các máy trộn bê tông, khu sản xuất có tính kiềm cao nếu xả trực tiếp có thể làm tăng độ kiềm nước mặt. Tác động này mang tính cục bộ, tạm thời và có thể giảm thiểu.

Đối với nước mưa chảy tràn: Vào những ngày trời mưa, nước mưa chảy tràn trên khu vực sẽ cuốn theo đất, cát, các chất cặn bã gây tác động không nhỏ đến đời sống thủy sinh và gây ô nhiễm nguồn nước trong khu vực. Tuy nhiên quá trình thi công các hạng mục của dự án diễn ra theo từng giai đoạn nên mức độ và tính chất ô nhiễm của nước mưa chảy tràn cũng được giảm thiểu rất nhiều.

Các biện pháp giảm thiểu sẽ được mô tả ở CHƯƠNG 4. 3. Chất thải rắn a) Nguồn phát sinh chất thải rắn Trong giai đoạn xây dựng, chất thải rắn phát sinh từ các hoạt động sau: - Phát quang cây cối, tận thu lâm sản chủ yếu tại khu rừng Thảm Tôn; - Rác thải sinh hoạt của công nhân; - Chất thải xây dựng trên công trường. Phát quang cây cối, tận thu lâm sản: Chất thải rắn hữu cơ (cành, lá, gốc cây...) từ việc phát quang lớp phủ thực vật,

tận thu lâm sản chuẩn bị mặt bằng thi công tại 03 điểm TĐC. Chất thải rắn từ hoạt động tháo dỡ, di dời 03 nhà lán tạm của hộ dân định cư

không hợp pháp trong khu đất dự kiến bố trí điểm TĐC Thảm Tôn. Rác thải sinh hoạt:

113

Rác thải sinh hoạt chủ yếu phát sinh từ các khu vực có người ở. Ngoài lán trại, các khu vực đang thi công cũng phát sinh rác thải sinh hoạt trong thời gian người lao động ở công trường.

Chất thải xây dựng: Khi đào xới, bóc bỏ lớp mặt hoặc gia cố móng sẽ tạo nên các đống đất đá, vật

liệu thải...Các ô tô vận chuyển vật liệu rời cũng là các nguồn phát sinh chất thải rắn như đất đá, xi măng…khi không có che chắn cẩn thận. Các chất thải này sẽ bị rửa trôi, cuốn theo nước mưa chảy tràn làm tăng độ đục các nguồn nước mặt.

Ngoài ra, các loại phế liệu như giấy xi măng, ni lông…có thể làm cản trở dòng chảy hoặc phân huỷ làm ô nhiễm nguồn nước.

b) Đối tượng, qui mô bị tác động Đối tượng bị tác động khi ô nhiễm chất thải rắn chủ yếu là con người (công

nhân xây dựng), môi trường không khí, nước, đất. Các khu vực có người ở và lân cận sẽ bị ô nhiễm do chất thải rắn sinh hoạt từ mùi

khó chịu do rác phân huỷ đến tăng nồng độ các chất nguy hại cho môi trường đất và nguồn nước tại khu vực này và lân cận. Người lao động là đối tượng bị tác động xấu khi sử dụng các nguồn tài nguyên ô nhiễm và sử dụng không gian sống kém mỹ quan.

Qui mô tác động: Phát quang cây cối, tận thu lâm sản: Như đã đánh giá ở trên, diện tích rừng và đất lâm nghiệp có lượng sinh khối

đáng kể trong quá trình GPMB là tại điểm TĐC Thảm Tôn. Công tác GPMB, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp sẽ phải phát quang, thu dọn cây cối trên diện tích khoảng 48,4ha.

Theo Kết quả điều tra Ô tiêu chuẩn ở khu BTTN Xuân Nha kèm theo Dự án điều tra đa dạng sinh học tại khu bảo tồn nhiên nhiên Xuân Nha, tỉnh Sơn La do Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật – Viện hàn lâm và khoa học Việt Nam thực hiện. Với điểm khảo sát số 22 (Tọa độ: X= 20o 40’ 00’’;Y= 104o 44’ 45’’; Độ cao: 765 m, thời gian ngày 21/2/2012) tại khu BTTN Xuân Nha, điểm có vị trí gần nhất so với khu rừng Thảm Tôn, kết quả tính toán ô tiêu chuẩn như sau:

Đường kính bình quân D1,3 tb = 11,80 (cm);

Chiều cao vút ngọn bình quân Hvn tb= 8,34 (m);

Tổng số cây N/ha = 940,00 (cây/ha )

Tổng tiết diện ngang bình quân G/ha = 10,27 (m2) ;

Trữ lượng sinh khối M/ha = 19,94 (m3).

+ Phẩm chất cây gỗ:

Cây khỏe mạnh, không cong keo, sâu bệnh a = 63,83%;

114

Cây cong keo, nhiều cành nhánh, phân cành thấp, tán lá lệch b = 29,79%;

Cây cong keo, sâu bệnh, cụt ngọn c = 6,38%.

(Chi tiết xem tại Phụ lục: Kết quả điều tra Ô tiêu chuẩn ở khu BTTN Xuân Nha)

Ước tính lượng sinh khối phát sinh là 48,4 x 19,94m3/ha = 965,1 m3. Rác thải sinh hoạt: Khối lượng rác thải phát sinh phụ thuộc vào số người có mặt trên công trường.

Lượng rác thải sinh hoạt trung bình tại khu vực nông thôn là 0,3kg/người.ngày đêm (theo Báo cáo môi trường Quốc gia năm 2011: Chất thải rắn).

Ước tính lượng rác thải tại các hạng mục công trình như sau: - Hạng mục giao thông là: 24 kg/ngày. - Hạng mục thủy lợi và cấp nước sinh hoạt: 19,8 kg/ngày. - Hạng mục cấp điện: 10,8 kg/ngày. - Hạng mục san nền nhà, san ruộng và công trình công cộng là: 16,2 kg/ngày. Tại mỗi hạng mục xây dựng và mỗi điểm TĐC, khối lượng chất thải phát sinh

không nhiều, tuy nhiên thành phần rác thải sinh hoạt có tỷ lệ chất dễ phân huỷ cao (70% ) và phần còn lại là giấy, nilon, bao bì, thuỷ tinh... sẽ gây ô nhiễm môi trường không khí, nước và đất, đặc biệt khi có nước chảy tràn qua khu vực chứa chất thải.

Chất thải xây dựng: Khối lượng đất đá thải của dự án có từ 2 nguồn chính là đất thải từ hố móng

không đảm bảo chất lượng sử dụng lại và vật liệu rơi vãi khi vận chuyển, thi công. c) Đánh giá tác động: Trong phạm vi giải phóng mặt bằng dự án, không có các công trình kiên cố, cơ

sở hạ tầng hiện hữu. Dự án cũng không ảnh hưởng đến mồ mả, nghĩa trang, rừng ma do đó chất thải rắn phát sinh rất ít. Đối với 03 hộ dân định cư không hợp phát tại điểm TĐC Thảm Tôn chỉ gồm nhà lán tạm kết cấu thô sơ nên khi tháo dỡ, di chuyển thì lượng chất thải rắn phát sinh dự báo không lớn.

Lượng sinh khối phát sinh trong quá trình phát quang cây cối, tận thu lâm sản là 965,1 m3. Lượng sinh khối này sẽ được giao cho Cơ quan kiểm lâm, phần còn lại không bị thải bỏ mà sẽ được các hộ dân có diện tích rừng trồng thuộc dự án và Đồn Biên phòng 473 tận thu, một phần nhỏ sẽ được tận dụng phục vụ làm lán trại xây dựng. Cành, lá, rễ cây sẽ được đào, thu gom và đưa đến khu vực bố trí bãi thải đất đá để đốt bỏ. Các vị trí bố trí bãi thải đã tính toán cách xa khu dân cư, xa rừng và nguồn nước để hạn chế nguy cơ cháy rừng và ô nhiễm nguồn nước. Các chất thải rắn còn lại sẽ được chôn lấp hợp vệ sinh hạn chế đốt bỏ vì khu TĐC Thảm Tôn có vị trí cách ranh giới phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu BTTN Xuân Nha khoảng 3km về phía Tây Bắc.

115

Chủ đầu tư sẽ yêu cầu nhà thầu nghiêm túc thực hiện và phối hợp với các cơ quan kiểm lâm, Đồn biên phòng 473 (chủ rừng), chính quyền địa phương giám sát hoạt động thu dọn sinh khối trên. Vì nếu không được thu gom thì chất thải rắn hữu cơ từ cành ngọn, gốc, rễ cây sẽ là nguy cơ gây cháy rừng, mối mọt và ảnh hưởng đến dòng chảy, nguồn nước tại điểm TĐC Thảm Tôn.

Chất thải rắn sinh hoạt phần nhiều là chất hữu cơ dễ phân huỷ, nếu không thu dọn, xử lý kịp thời, đúng kỹ thuật sẽ tạo mùi khó chịu và gây ô nhiễm đất, nguồn nước và mất mỹ quan có thể phát sinh dịch bệnh và ảnh hưởng tới sức khoẻ con người. Tác động này là ngắn hạn, cục bộ ở các khu có người ở và có thể giảm thiểu. Theo kế hoạch, đơn vị thi công sẽ thu gom, xử lý lượng rác này nên vậy tác động đến môi trường sẽ còn ở mức nhỏ.

Các loại phế liệu khác như giấy xi măng, ni lông...nếu không thu gom sẽ làm ô nhiễm nguồn đất, nước mặt hoặc cản trở dòng chảy. Tác động này nhỏ do thường xảy ra ở phạm vi khu vực thi công và thường được thu gom để tái sử dụng.

Chất thải rắn xây dựng chủ yếu là các đống đất đá thải có thể làm xấu cảnh quan, gây ô nhiễm cục bộ môi trường nước hoặc cản trở dòng chảy khi trời mưa.

Các vật liệu rời rơi vãi như đất, cát, xi măng khi vận chuyển cũng sẽ tạo bụi đáng kể cho khu vực dự án. Nước mưa chảy tràn qua khu vực thi công sẽ cuốn theo đất, cát, dầu mỡ, rác thải và vật liệu thừa nên gia tăng độ đục, hàm lượng chất rắn lơ lửng và dầu mỡ (nhỏ) làm ô nhiễm nguồn nước mặt (ao, sông, ruộng) và đất.

Lượng chất thải này theo tính toán ở mức trung bình và có biện pháp giảm thiểu. 4. Chất thải nguy hại a) Nguồn phát sinh Chất thải nguy hại như xăng, dầu rò rỉ hay giẻ lau dính dầu mỡ, bóng đèn phát

sinh trong quá trình sinh hoạt hoặc thi công. Ngoài ra, nguồn phát sinh chất thải nguy hại còn có nước thải chứa thành phần

dầu mỡ. Lượng dầu rò rỉ từ máy móc, thiết bị vận chuyển thi công có thể ảnh hưởng đến

chất lượng môi trường đất, nước đặc biệt là trong mùa mưa nguồn ô nhiễm có thể lan truyền theo nước mưa chảy tràn.

b) Đối tượng, qui mô bị tác động Đối tượng bị tác động khi ô nhiễm chất thải nguy hại chủ yếu là con người

(công nhân xây dựng), môi trường không khí, nước, đất. Qui mô tác động: Lượng dầu nhớt thải rơi vãi sẽ làm ô nhiễm đất, nguồn nước khu vực sửa chữa

bảo trì, bãi đỗ xe và lân cận thuộc khu sản xuất. Các xe, máy đều có yêu cầu thay dầu định kỳ và chính nguồn dầu thải và lượng dầu, hoá chất lỏng khác rò rỉ sẽ là nguy cơ

116

gây ô nhiễm nguồn nước mặt và ngầm. Ước tính lượng dầu thải của công trường sẽ là 5040 lít/năm căn cứ vào (1) Số lần thay trung bình cho một xe là 4 lần/năm; (2) Lượng dầu trung bình là 18 lít/lần thay/xe; (3) Số lượng xe sửa chữa và bảo trì trung bình là 70 xe /năm.

Lượng dầu rơi rớt trong quá trình cấp nhiên liệu, trong khi sửa chữa hỏng hóc nhỏ và giẻ lau dính dầu mỡ cũng có thể gây ô nhiễm nguồn đất, nước khu vực thi công, đặc biệt khi gặp trời mưa, nước chảy tràn sẽ đưa lượng dầu mỡ rò rỉ lan ra các khu vực lân cận.

Bóng đèn huỳnh quang thải có chứa chất phốt pho và thủy ngân khá độc có thể gây nguy hại tới môi trường. Theo ước tính thì khu vực lán trại, kho chứa, bãi vật liệu, cấu kiện rộng khoảng 10.000m2. Tính trung bình khoảng 15m2/01 bóng (đèn tuýp 1,2m - 60W) thì cần dùng khoảng 675 bóng đèn chưa kể hệ thống bóng đèn chiếu sáng khu vực thi công. Số bóng đèn huỳnh quang thải trong thời gian thi công ước tính chiếm 20% số bóng sử dụng, tương đương 20kg.

Ngoài ra, các loại chất thải nguy hại khác như bình ắc qui chì, pin đèn, pin điện thoại … cũng phát sinh trong quá trình thi công.

Đối với nước thải chứa dầu mỡ: Lượng dầu nhớt thải rơi vãi sẽ làm ô nhiễm đất, nguồn nước khu vực sửa chữa

bảo trì, bãi đỗ xe và lân cận các suối. Các xe, máy đều có yêu cầu thay dầu định kỳ và chính nguồn dầu thải và lượng dầu, hoá chất lỏng khác rò rỉ sẽ là nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước mặt và ngầm.

Nước thải từ việc bảo dưỡng máy móc, rửa máy xây dựng, ô tô vận chuyển, máy trộn bê tông, rửa thiết bị… cũng là nguyên nhân do các hoạt động này theo thiết kế chủ yếu sẽ được thực hiện ở các trạm sửa chữa, trạm rửa xe ngoài khu vực thi công dự án.

c) Đánh giá tác động: Chất thải nguy hại phát sinh nếu không thu gom, bảo quản và xử lý đúng theo

luật định sẽ gây ô nhiễm đến môi trường đất, nước và hệ sinh thái lân cận. Lượng chất thải nguy hại phát sinh trong quá trình xây dựng ở mức độ trung bình và tác động do chất thải này có thể giảm thiểu.

Đối với nước thải công nghiệp: chủ yếu là dầu, mỡ thải và rò rỉ sẽ tác động ở mức độ nhỏ do về lý thuyết phần lớn nguồn phát sinh các chất này đã có qui trình quản lý. Tác động này là nhỏ, ngắn hạn và có thể giảm thiểu.

B - NGUỒN TÁC ĐỘNG KHÔNG LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 5. Tiếng ồn và độ rung Nguồn phát sinh:

117

Xe vận chuyển và máy móc trong quá trình thi công có thể gây ra tiếng ồn và rung ảnh hưởng đến các hộ dân dọc tuyến đường giao thông và khu vực thi công.

a) Đối tượng, qui mô bị tác động: Để đánh giá khả năng ảnh hưởng của tiếng ồn đến khu vực xung quanh, nguồn

lựa chọn phát sinh tiếng ồn là một số phương tiện, máy móc thi công. Bảng dưới đây mô tả mức độ ồn của một số máy xây dựng ở khoảng cách 15m

và kết quả tính toán mức ồn theo khoảng cách khác nhau.

Bảng 3.27: Độ ồn từ một số phương tiện thi công gây ra

TT Máy móc/thiết bị Mức ồn ứng với khoảng cách (dBA)

3,5m 7,5m 15m (*) 30m 60m 120m 240m

1 Máy ủi 105 99 93 87 81 75 69

2 Máy khoan 99 93 87 81 75 69

3 Máy đập bê tông 97 91 85 79 73 67

4 Máy nén Diezen 92 86 80 74 68

5 Máy đóng cọc bê tông 87 81 75 69 63

6 Máy trộn bê tông 87 81 75 69 63

7 Xe tải 100 94 82-94 76 70

QCVN 26:2010/BTNMT: Tiếng ồn khu vực thông thường – khu dân cư: 70 dBA Nguồn:(*)Giáo trình bảo vệ môi trường trong xây dựng cơ bản- Nhà xuất bản xây dựng, 2010

Ngoài ra, theo tác giả Lê Trình (Đánh giá tác động môi trường- Phương pháp và ứng dụng – NXB Khoa học và kỹ thuật, 2000) thì độ ồn cần bổ sung thêm khi có thêm nhiều hoạt động xảy ra tại cùng một vị trí.

Theo QCVN 26:2010/BTNMT-Qui chuẩn kỹ thuật Quốc gia về tiếng ồn đối với khu vực thông thường - khu dân cư là 55dB (21-6 giờ) và 70 dBA (6-21 giờ). Các thiết bị trong bảng xét đơn lẻ sẽ đạt tiêu chuẩn cho phép về tiếng ồn ở khoảng cách 60m. Máy thi công có công suất nhỏ nên độ ồn sẽ giảm đi nhiều.

Độ rung phát sinh từ máy thi công trên công trường cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ công nhân lao động và người dân gần khu vực dự án. Theo QVCN 27:2010/BTNMT, mức gia tốc rung cho phép 75dB, nếu đánh giá máy riêng rẽ thì ở khoảng cách 30m hầu hết các máy thi công thông thường sẽ đạt yêu cầu về độ rung.

Độ rung xác định nhanh trên cơ sở số liệu được USEPA ở bảng sau (Nguồn: http://www.monre.gov.vn/v35/uploaded/12/21462_HDKT_dien_hat_nhan.pdf):

Bảng 3.28: Mức độ gây rung của các xe, máy thi công TT Thiết bị thi công Mức độ rung động theo khoảng cách

10m 30m 1 Máy đào đất 80 71 2 Xe ủi đất 79 69

118

3 Xe vận chuyển hạng nặng 74 64 4 Xe lu 82 71 5 Máy khoan 63 55 6 Máy nén khí 81 71 7 Máy đào bằng hơi 85 73 8 Máy đóng cọc bằng khoan dẫn 98 83 9 Máy đóng cọc bằng rung chấn 93 98

Nguồn: USEPA, 1997 b) Đánh giá tác động: Xe vận chuyển và máy móc trong quá trình thi công có thể gây ra tiếng ồn và

rung ảnh hưởng đến các hộ dân dọc tuyến đường giao thông và vị trí thi công. Tuy nhiên tác động này nhỏ, ngắn hạn và sẽ giảm khi Chủ dự án và các nhà thầu áp dụng các biện pháp giảm thiểu hợp lý.

Ngoài ra, do phân bố gần khu vực công trình nên tiếng ồn có tác động đối với động vật hoang dã sống trong KBTTN Xuân Nha nhất là động vật tại khu rừng Thảm Tôn. Các động vật sẽ di chuyển ra xa khu vực công trình, lên khu vực núi cao, yên tĩnh để sinh sống. Tuy nhiên, các hạng mục xây dựng công trình TĐC khá ít, thời gian thi công từ 5-7 tháng cùng với các biện pháp giảm thiểu đã nêu thì mức độ tác động sẽ giảm đáng kể. Tác động này sẽ được khắc phục sau khi ổn định TĐC và kết thúc thời kỳ thi công.

Các hộ người dân sống ven đường có khoảng cách 20m có thể bị ô nhiễm tiếng ồn khi có xe vận chuyển vật liệu và thiết bị đi qua. Tuy nhiên thời gian ảnh hưởng là không liên tục.

Hoạt động của công trường sẽ góp phần gia tăng tiếng ồn trong khu vực. Công nhân xây dựng sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tiếng ồn và độ rung từ xe, máy thi công trong thời gian thi công hệ thống hạ tầng.

6. Xói mòn do quá trình đào đắp Vấn đề xói mòn khu vực xây dựng công trình sẽ xảy ra ở các mức độ khác nhau

phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên trong đó có hoạt động địa chất động lực cũng như hình thức, qui mô các hoạt động của con người tác động đến môi trường.

Hiện tượng bào xói, sạt lở xảy ra mạnh trong tầng phủ, đặc biệt trong mùa mưa. Các tác động của con người sẽ do các hoạt động như: Làm tổn thất thảm thực

vật, thảm phủ bề mặt do san ủi tạo mặt bằng thi công, mở đường để tận thu hoặc thu dọn thảm thực vật, lấy củi, gỗ và đốt rừng làm rẫy…; Đào đắp, san ủi xây dựng công trình hạ tầng, các công trình phụ trợ, bãi thải, bãi chứa ..; Làm mới hệ thống đường thi công các hạng mục công trình và đường đến mỏ cát, bãi trữ, bãi thải…sẽ phải bóc lớp thổ nhưỡng, thảm thực vật, san ủi, tạo các sườn dốc.

119

Sự xói mòn bề mặt lưu vực và đặc biệt là khu vực dự án sẽ xảy ra chủ yếu trong mùa mưa. Xói mòn đất do xây dựng công trình là đáng kể, xảy ra trong thời gian thi công và vận hành công trình, nhưng có thể giảm nhẹ.

7. Ảnh hưởng đến môi trường sinh thái a) Nguồn phát sinh: Công tác san nền, đào đắp và sử dụng các bãi thải, bãi trữ sẽ tác động đến thảm

thực vật có trên diện tích mặt bằng thi công và đường tạm vận chuyển. b) Đối tượng, qui mô bị tác động: Các hoạt động đào đắp đất và xây dựng hố móng sẽ ảnh hưởng đến thảm thực

vật chủ yếu là lúa, hoa màu, cây bụi…hiện có tại các diện tích chiếm dụng vĩnh viễn và sử dụng tạm thời.

Các ruộng lúa, thảm cỏ và các cây cối lân cận hiện có cũng có thể bị tác động tiêu cực nếu không quản lý tốt công nhân thi công.

c) Đánh giá tác động: Như đã đánh giá tại Chương 2, động vật hoang dã lân cận khu vực mặt bằng thi

công và lân cận hầu như không có. Động vật đa phần là các loài phổ biến thường gặp như cóc đồng, nhái, ếch, chuột đồng, một số loài rắn nhỏ và một số loài côn trùng như châu chấu, cào cào và một số loài cá nhỏ, côn trùng sống dưới môi trường vũng nước đọng. Tuy nhiên, do sử dụng phân bón hoá học và chất bảo vệ thực vật trong nông nghiệp nên số lượng động vật và côn trùng này tồn tại với số lượng nhỏ.

Mặc dù vị trí gần nhất thuộc khu vực dự án nằm cách phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của KBTTN Xuân Nha khoảng 3 km nhưng ở khu vực xây dựng các hạng mục công trình các loài động vật, thực vật quý hiếm hay loài cần được bảo vệ có trong sách đỏ Việt Nam cũng không còn xuất hiện.

Cũng theo đánh giá về hiện trạng tài nguyên sinh học tại Chương 2, thảm thực vật nơi thực hiện dự án là rừng thứ sinh nghèo sau khai thác. Trạng thái rừng hiện có ở dạng IIIb, IIIa2, IIIa1 với diện tích chiếm tỷ lệ nhỏ. Trạng thái IIa, Ic chiếm tỉ lệ cao trên 70%.

Toàn bộ VLXD dự kiến được chở theo các tuyến đường hiện tại từ Thị trấn Mộc Châu và xã Vân Hồ qua trung tâm xã Xuân Nha rồi theo đường Tuần tra biên giới hiện có đến Ngã ba cây Đa, điểm TĐC Thảm Tôn và các bãi trữ, kho phục vụ xây dựng các hạng mục công trình TĐC. Các tuyến đường ống cấp nước, đường dây tải điện cũng chạy dọc theo tuyến đường nội vùng, nội đồng nên ảnh hưởng đến thảm thực vật hạn chế nhiều. Tuy nhiên, dự án chiếm dụng đất tạm thời làm lán trại, kho, bãi trữ, bãi thải nên vẫn làm ảnh hưởng đến thảm thực vật hiện có ở các khu vực này. Một vài loại cây dại mọc dọc các bờ thửa hoặc lân cận khu vực bãi trữ có thể bị chết, gãy cành… khi chở vật liệu và thiết bị.

120

Việc xây dựng các hạng mục công trình TĐC cư sẽ có ảnh hưởng đến đa dạng sinh học nơi thực hiện và vùng lân cận. Các ảnh hưởng có thể liệt kê như sau:

- Chiếm dụng diện tích rừng và đất lâm nghiệp trong phân khu phục hồi sinh thái, vùng lõi của KBTTN Xuân Nha sẽ gây các tác động tiêu cực tới sự đa dạng sinh học như: (i) làm gián đoạn hoạt động di chuyển và kiếm ăn của các nhóm sinh vật đặc biệt là các nhóm động vật trên cạn như các loài động vật ưa hoạt động di chuyển, kiếm ăn; (ii) thu hẹp sinh cảnh và gây nhiễu loạn các hoạt động của động vật; (iii) làm giảm tỷ lệ che phủ rừng tại xã Tân Xuân và KBTTN Xuân Nha; (iv) làm gia tăng khả năng xâm phạm rừng và gia tăng hoạt động săn bắt trái phép do công nhân xây dựng và người dân địa phương lợi dụng việc xây dựng các hạng mục công trình TĐC.

- Việc thay đổi dòng nước tự nhiên, việc làm đường đắp hoặc đường đào, làm cầu treo, bến đò, cống có thể gây nhiễu loạn dòng chảy mặt. Chính sự nhiễu loạn này gây tác động xấu tới động vật, thực vật và thủy sinh vật. Thậm chí, làm mất đi thảm thực vật và sau đó là quá trình xâm thực, xói lở... Mức độ tác động đối với hệ sinh thái nước là đáng quan tâm.

- Trong quá trình xây dựng sẽ có nhiều phương tiện, máy móc và con người hoạt động, thậm chí cả vào ban đêm sẽ gây tiếng ồn lớn, ảnh hưởng đến di chuyển và kiếm mồi của động vật, làm chúng sợ hãi và bỏ khỏi nơi cư trú cũ.

Nhìn chung tác động của việc xây dựng các hạng mục công trình TĐC đối với các tài nguyên sinh vật trong khu vực ở mức độ nhỏ.

8. Tác động đến kinh tế - xã hội khu vực Tăng khả năng xung đột cộng đồng và phát sinh tệ nạn xã hội Việc tập trung một lượng công nhân thi công (tối đa 250 người) có thể sẽ phát

sinh mâu thuẫn giữa công nhân và người dân địa phương bản Tây Tà Lào, bản Đông Tà Lào do khác biệt về nhận thức, văn hóa, lối sống hoặc về vấn đề bồi thường.

Tập trung công nhân xây dựng là điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán và sử dụng chất ma tuý, tệ nạn mại dâm.

Các nhà thầu thuê tối đa công nhân địa phương cho các công việc phù hợp nên tác động này sẽ hạn chế.

Khó khăn cho công tác quản lý nhà nước trên địa bàn: Địa bàn thực hiện dự án là vùng nóng, nhạy cảm và rất phức tạp về các vấn đề

như tội phạm ma túy, buôn lậu gỗ qua biên giới; truyền bá đạo, di dân tự do của đồng bào người Mông và các vấn đề quốc phòng – an ninh khu vực biên giới. Mặt khác, địa bàn dự án nằm trong vùng lõi, phân khu phục hồi sinh thái của KBTTN Xuân Nha (điểm gần nhất tại Thảm Tôn cách phân khu bảo vệ nghiêm ngặt 3km). Do đó, với các yếu tố đặc thù về vị trí của dự án như trên sẽ gây rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý đối với các cơ quan quản lý nhà nước.

121

Cụ thể, đối với lực lượng biên phòng (Đồn biên phòng 473) sẽ phải tăng cường, tập trung nhân lực, trí tuệ và thời gian cho công tác đấu tranh chống lại các tội phạm ma túy, buôn lậu, lâm tặc; giải quyết, hòa giải các tranh chấp liên quan đến đất đai, rừng, tôn giáo và dân tộc; ngoài ra việc thi công tại Thảm Tôn (khu đất đang do Đồn biên phòng quản lý) và sau này hình thành điểm dân cư Thảm Tôn thì lực lượng biên phòng phải bổ sung lực lượng đảm bảo trật tự và bảo vệ nhân dân. Trong quá trình thực hiện sẽ không tránh khỏi những va chạm, mẫu thuẫn, hiểu nhầm giữa bộ đội và người dân.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước về rừng (BQL KBTTN Xuân Nha, Hạt kiểm lâm Vân Hồ) sẽ phải tăng cường lực lượng tuần tra, rà soát bảo vệ rừng. Giai đoạn xây dựng sẽ có thêm rất nhiều lao động từ nơi khác đến, nguy cơ vào rừng khai thác gỗ, lâm sản, săn bắt trái phép sẽ tăng lên rõ rệt. Hiện tại, lực lượng kiểm lâm đã rất mỏng, khi xây dựng và hình thành các điểm TĐC nhất là tại Thảm Tôn sẽ gây lên rất nhiều khó khăn cho cơ quan kiểm lâm trong công tác phòng chống các vi phạm về bảo vệ rừng; hơn nữa quá trình xây dựng khi gặp thời tiết cực đoan như lốc, gió lào, mưa bão lớn…gây nguy cơ cháy rừng, hoặc trượt sạt gây ảnh hưởng tiêu cực và thiệt hại cho KBTTN Xuân Nha.

Gián đoạn giao thông gây hư hỏng, giảm chất lượng đường giao thông của địa phương do các hoạt động thi công và vận chuyển nguyên vật liệu xây dựng:

Nguy cơ gây ra hỏng, lún sụt mặt đường…xảy ra khi chuyên chở vật liệu xây dựng nhiều hoặc vận chuyển thiết bị, máy móc tải trọng lớn. Gia tăng mật độ giao thông có thể làm gia tăng khả năng tai nạn trên đường gây thiệt hại tài sản, tính mạng của người tham gia giao thông trong khu vực dự án. Tuyến đường có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất là tuyến đường từ Thị trấn Mộc Châu- xã Xuân Nha – Ngã ba Cây Đa.

Dọc tuyến đường từ Ngã ba Cây Đa đi các điểm TĐC chỉ có ít dân cư sinh sống (5 hộ) nên khả năng ảnh hưởng đến lưu thông xe và gây tai nạn cho người dân 2 bên đường sẽ không nhiều. Tuy vậy vẫn có khả năng ảnh hưởng đến chất lượng đường ở địa phương mặc dù tuyến đường này có kết cấu bê tông nhựa được gia công nền móng tốt và khá thuận tiện cho việc vận chuyển vật liệu xây dựng đến điểm tập kết.

Tác động này có thể khắc phục bằng biện pháp bố trí thời gian thi công hợp lý, lắp đặt các biển báo phù hợp hoặc có người hướng dẫn khi vận chuyển hàng hóa có thể gây nguy hiểm. Công tác vận chuyển các thiết bị quá tải, quá khổ sẽ tuân thủ qui định hiện hành để đảm bảo an toàn cho con người và hệ thống cơ sở hạ tầng hiện hữu.

Ảnh hưởng về sức khỏe và an toàn từ lán trại xây dựng, kho bãi vật liệu. Dự án cần thiết lập một số kho bãi (kín và hở) chứa vật liệu xây dựng và lán trại

cho công nhân nghỉ ngơi. Lán trại xây dựng và kho bãi chứa vật liệu có thể gây nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn và sức khoẻ của người dân địa phương và công nhân xây

122

dựng do các vật liệu, trang thiết bị cất giữ không an toàn. Tuy nhiên, lán trại sẽ có nhà vệ sinh và các trang thiết bị, vật liệu xây dựng đã

được thiết kế bố trí tại những nơi phù hợp. Vì vậy, ảnh hưởng về sức khoẻ, an toàn từ lán trại xây dựng, kho bãi ở mức độ nhỏ.

Tăng nguy cơ mất an toàn, nguy cơ cháy nổ: Nguy cơ tai nạn đối với công nhân có thể xảy ra khi đào hố móng sâu hoặc đào

ở đất hoang hay bờ thửa gặp phải vật nổ còn sót lại gây sát thương hoặc nguy hiểm tính mạng. Tuy nhiên nguy cơ này không nhiều do Chủ đầu tư đã có kế hoạch rà phá bom mìn trước khi thi công.

Tai nạn lao động có thể xảy ra đối với công nhân tham gia xây dựng tại khu vực thi công do điện giật, gần các máy móc có tải trọng lớn, gần cần cẩu, gần hố móng. Khi công tác xây dựng được quản lý tốt, các quy định về an toàn được chấp hành nghiêm chỉnh công nhân được trang bị đủ phương tiện bảo hộ lao động chất lượng cao thì tác động này có thể giảm thiểu.

Trong thi công dự án rất có thể xảy ra mất an toàn trong lao động hoặc khả năng cháy nổ cũng xảy ra do việc sử dụng bếp ga.

9. Tác động do chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp Để bố trí đất sản xuất nông nghiệp tại Thảm Tôn, dự án xác định phải chuyển

đổi 48,4 ha rừng và đất lâm nghiệp. Bảng 3.29: Diện tích rừng và đất lâm nghiệp xin chuyển đổi mục đích

STT Tiểu khu Khoảnh Hiện trạng Diện tích Trạng thái

1 1008 1 18,31 Ib 2 1008 1 8,28 IIa 3 1008 1 1,71 Ib 4 1008 1 5,40 Ia 5 1008 1 2,65 Ia 6 1008 1 1,97 IIa 7 1008 1 10,08 IIa

Tổng 48,40 (Nguồn: Hồ sơ xin chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp khu rừng Thảm

Tôn do Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc tế - chi nhánh Tây Bắc lập năm 2013)

Vị trí khu đất thuộc Tiểu khu 1008, khoảnh 1 do Đồn biên phòng 473 quản lý thuộc bản Đông Tà Lào, xã Tân Xuân. Vị trí nằm trong phân khu phục hồi sinh thái của Khu BTTN Xuân Nha, cách ranh giới phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu BTTN Xuân Nha khoảng 3km về phía Tây Bắc.

Các tác động do việc thu hồi và chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích nêu trên như sau:

123

- Làm mất đi khoảng 48,4ha diện tích rừng và làm giảm tỷ lệ che phủ rừng tại khu vực Thảm Tôn – xã Tân Xuân từ 68,91% còn 68,5%.

Tuy mức độ tác động làm giảm tỷ lệ che phủ rừng tại khu vực không lớn nhưng các hoạt động phát quang, thu dọn thảm thực vật, tận thu lâm sản trong phạm vi chuyển đổi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của các loài động vật như: làm xáo động môi trường tự nhiên nơi cư trú của các loài động vật; động vật có thể sẽ phải di cư tìm nguồn thức ăn, gây chia cắt môi trường cư trú của các loài động vật.

- Phát rừng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn tài nguyên đất và nước, làm tăng cường khả năng xảy ra lũ lụt trong mùa mưa và hạn hán trong mùa khô. Ảnh hưởng tới quá trình phục hồi của nguồn tài nguyên rừng.

- Làm tăng quá trình rửa trôi, xói mòn làm; giảm độ phì nhiêu của đất dẫn đến phá hủy vòng tuần hoàn dinh dưỡng giữa đất - cây.

- Lượng đất xói mòn gây bồi lấp các các dòng chảy, làm nhiễm bẩn các nguồn nước. - Việc phát rừng còn ảnh hưởng đến các yếu tố khí hậu, làm giảm sự đa dạng

sinh thái và làm môi trường bị suy thoái. Quy trình tiến hành chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp gồm

các bước như sau: (i) xác định đặc điểm khu rừng thu hồi; (ii) khai thác tận dụng lâm sản. Theo đó, các hoạt động chính gồm:

- Phát tuyến lần lượt, phát đến đâu tiến hành thu dọn ngay đến đó. Cây gỗ được tận thu sẽ bàn giao cho Cơ quan có thẩm quyền;

- Thu dọn sinh khối còn lại phục vụ quá trình thi công; - Tận thu các sản phẩm nông nghiệp; - Lá cây và cành nhỏ sẽ được thu gom phơi khô và đốt bỏ; - Tận dụng tối đa vật liệu còn sử dụng được để làm lán trại cho công nhân;

Tác động môi trường từ các hoạt động trên bao gồm: - Ô nhiễm môi trường không khí (bụi, khói) từ hoạt động đốt bỏ cành nhỏ và lá,

rễ cây. Trong quá trình đốt củi, cành, lá … thì gần 99% các sản phẩm của quá trình

cháy là các chất như nitơ, hơi nước, CO2,…bên cạnh đó trong quá trình đốt sinh ra một hàm lượng lớn muội than, tro bụi và một số loại khí độc hại gây tác động trực tiếp cho sức khỏe con người và sinh vật như:

CO: Là sản phẩm của quá trình cháy trong điều kiện thiếu O2, CO gây ức chế sự hô hấp của động vật và tế bào thực vật.

NOx: Bao gồm NO; NO2…. Là những chất ô nhiễm do quá trình đốt cháy phát thải vào bầu khí quyển, trong đó ở gần ngọn lửa khí NO chiếm 90 – 95% và phần còn lại là NO2.

124

Bụi: Sinh khối khi cháy sinh ra một hàm lượng bụi lớn phát tán ra môi trường gây ra các bệnh liên quan đến đường hô hấp và làm mất vệ sinh môi trường xung quanh.

Mặc dù tải lượng do quá trình đốt bỏ cành nhỏ, lá và rễ cây tương đối lớn tuy nhiên trong quá trình phát quang thì lượng sinh khối thừa này không được đốt tập trung và đốt trong những khoảng thời gian khác nhau nên lượng bụi và khí thải sẽ hạn chế hơn rất nhiều.

- Việc chặt bỏ cây rừng, phát tuyến đa số là thủ công không có ảnh hưởng của máy móc, thiết bị gây tiếng ồn lớn tuy nhiên cũng làm xáo động môi trường tự nhiên nơi cư trú của các loài động vật và gây chia cắt môi trường cư trú của các loài động vật;

- Mùi khó chịu do phân hủy các chất hữu cơ (cành, lá, rễ cây), tác động trực tiếp đến công nhân tham gia trên tuyến.

3.1.3. Đánh giá tác động trong giai đoạn hoạt động 3.1.3.1. Nguồn gây tác động liên quan đến chất thải 1. Nguồn gây tác động đến môi trường không khí Dự án được thực hiện thuộc khu vực vùng cao hẻo lánh, nguồn tác động đến

môi trường không khí chủ yếu là hoạt động đun nấu của các hộ dân, các tác động này không lớn, phát tán trên diện tích rộng và không liên tục.

2. Nguồn phát sinh nước thải Tác động đến môi trường nước a. Nước thải sinh hoạt Nước thải sinh hoạt: có nguồn gốc khác nhau sẽ có thành phần và tính chất

khác nhau. Tuy nhiên, có thể chia thành hai loại chính: + Nước thải không chứa phân, nước tiểu và các loại thực phẩm từ các thiết bị vệ

sinh như bồn tắm, chậu giặt, chậu rửa mặt loại nước thải này chủ yếu chứa chất rắn lơ lửng, các chất tẩy rửa và thường được gọi là nước xám. Nồng độ các chất hữu cơ trong loại nước thải này thấp và thường khó phân hủy sinh học, trong nước thải chứa nhiều chất vô cơ.

+ Nước thải chứa phân, nước tiểu từ các khu vệ sinh còn được gọi là nước đen, trong nước thải thường tồn tại các vi khuẩn gây bệnh và dễ gây mùi hôi thối. Hàm lượng chất hữu cơ (BOD) và các chất dinh dưỡng như Nitơ, phốt pho cao, loại chất thải này thường gây nguy hại đến sức khỏe và dễ làm nhiễm bẩn đến nguồn nước tiếp nhận.

Do đặc điểm nhân dân tại các điểm tái định cư đều là người dân tộc Mường và dân tộc Thái, phong tục sinh hoạt đều tắm giặt tập trung tại các mó nước. Vì vậy, tại các điểm tái định cư đều xây dựng các khu vực sinh hoạt chung cho cả cộng đồng. Do đó, lượng nước xám chủ yếu phát sinh tại các khu vực này sẽ được thu gom và xử lý tại chỗ.

Dự án tính toán quy hoạch nhu cầu sử dụng nước hiện tại dự báo cho dân số các điểm tái định cư đến năm 2015 cụ thể như sau:

Bảng 3.30: Tổng hợp nhu cầu thoát nước thải sinh hoạt

125

TT Thành phần thải nước Dân số (người)

Tiêu chuẩn Nhu cầu (m3/ngđ)

I Điểm TĐC Thảm Tôn 26,5 1 Nước thải sinh hoạt (QSH) 240 80 l/ng-ngđ 19,2 2 Nước cho công cộng (Qcc) 15%QSH - 2,9

3 Nước rò rỉ, dự phòng (QDP) 20%

(QSH+Qcc) -

4,4 II Điểm TĐC Suối Nón 1 32,0 1 Nước thải sinh hoạt (QSH) 290 80 l/ng-ngđ 23,2 2 Nước cho công cộng (Qcc) 15%QSH - 3,5


(QSH+Qcc) - 5,3

III Điểm TĐC Suối Nón 2 49,7 1 Nước thải sinh hoạt (QSH) 450 80 l/ng-ngđ 36 2 Nước cho công cộng (Qcc) 15%QSH - 5,4


(QSH+Qcc) - 8,3

Tổng (Qtc) 108,2 Lưu lượng nước thải toàn bộ dự án (lấy bằng 80% lượng nước cấp), và áp dụng

hệ số dùng nước lớn nhất ngày Kngmax = 1,2 thì lượng nước thải lớn nhất ước tính tại từng điểm TĐC như sau:

Bảng 3.31: Lưu lượng nước thải sinh hoạt tại từng điểm TĐC

TT Điểm TĐC Lượng nước thải Qmax

(m3/ngđ) 1 Thảm Tôn 25,5 2 Suối Nón 1 30,7 3 Suối Nón 2 47,7 Tổng 103,9

Như vậy, lượng nước thải lớn nhất tại điểm TĐC Suối Nón 2 phát sinh nhiều nhất khoảng 47,7 m3/ngđ; tại Suối Nón 1 khoảng 30,7 m3/ngđ và ít nhất tại Thảm Tôn với 25,5 m3/ngđ. Thành phần nước thải sinh hoạt chứa nhiều cặn, bã, chất rắn lơ lửng, chất hữu cơ, các chất dinh dưỡng và vi sinh vật.

Nước thải sinh hoạt của Dự án khi đi vào hoạt động có nguồn gốc như sau: Hình 3.1. Nguồn gốc phát sinh của nước thải sinh hoạt

NƯỚC THẢI SINH HOẠT

NƯỚC THẢI PHÂN

NƯỚC TIỂU NƯỚC TẮM, GIẶT, RỬA

NƯỚC THẢI NHÀ BẾP

CÁC LOẠI NƯỚC THẢI

KHÁC

126

Nguồn: Trần Đức Hạ, Kỹ thuật môi trường, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật Tải lượng, nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt (chưa xử lý)

người được thể hiện tại bảng sau. Bảng 3.32: Tải lượng và nồng độ các chất ô nhiễm chính của nước thải

sinh hoạt trong giai đoạn dự án đi vào hoạt động

Chất ô nhiễm

Khối lượng (g/người/ngày)

Tải lượng (g/ngày)

Nồng độ (mg/l) QCVN

14:2008/BTNMT (Mức B) (mg/l) Min Max Min Max Min Max

BOD5 45 54 41393 49672 281,25 337,5 50 COD 72 102 66229 93824 450 637,5 - TSS 70 145 64389 133377 437,5 906,25 100 N 6 12 5519 11038 37,5 75 -

Amoni 2,4 4,8 2208 4415 15 30 10 P 0,4 0,8 368 736 2,5 5 10

Coliform 106- 109 MPN/100ml 104 MPN/100ml Nguồn: Tính toán của EATC dựa trên hệ số ô nhiếm của WHO, 1993.

Với đặc thù nước thải chứa hàm lượng cao các chất hữu cơ, nước thải sinh hoạt

có khả năng gây ô nhiễm không nhỏ đối với nguồn tiếp nhận là hệ thống thoát nước trong khu vực thoát ra suối Quanh và chảy vào khu vực lòng hồ thủy điện Trung Sơn. Nước thải sinh hoạt nhất thiết phải được xử lý trước khi đưa ra môi trường.

b. Nước mưa chảy tràn: Lượng nước mưa phát sinh trung bình tại các điểm tái định cư đã được tính toán

trong Bảng 3.26: Lượng nước mưa trung bình tại các điểm TĐC. Tải lượng chất ô nhiễm trong nước mưa: Với nước mưa chảy tràn, mức độ ô

nhiễm chủ yếu là từ nước mưa đợt đầu (tính từ khi mưa bắt đầu hình thành dòng chảy trên bề mặt đến 15-20 phút sau đó). Hàm lượng chất bẩn trong nước mưa đợt đầu tại khu vực được ước tính như sau: BOD5 khoảng 35 đến 50 mg/l, hàm lượng cặn lơ lửng (SS) khoảng 1.500 đến 1.800 mg/l.

Theo thiết kế, hệ thống thoát nước mưa trong khu vực dự án được xây dựng riêng, nước mưa được thải thẳng ra ngoài không cần thiết qua hệ thống xử lý. Tuy

127

nhiên công tác vệ sinh và quản lý chất thải rắn phải luôn được làm tốt mới hạn chế các chất bẩn bị rửa trôi vào nước mưa.

Tác động của các chất ô nhiễm có trong nước thải: - Chất rắn lơ lửng: Các chất rắn lơ lửng có mặt trong nước sẽ có khả năng ảnh

hưởng đến hệ sinh thái của thuỷ vực đó. Chất rắn lơ lửng làm tăng độ đục của nguồn nước, làm giảm khả năng quang hợp của thực vật thuỷ sinh và nguồn oxy sinh ra từ quang hợp cũng giảm. Từ đó kéo theo làm hạn chế quá trình sinh trưởng, phát triển của động vật thuỷ sinh, cụ thể là làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ của chúng.

- Chất hữu cơ: Các chất hữu cơ chủ yếu trong nước thải là cacbonhydrat. Đây là hợp chất dễ bị phân huỷ bởi các vi sinh vật hô hấp hiếu khí. Việc ô nhiễm nguồn nước do chất hữu cơ sẽ dẫn đến làm suy giảm nồng độ oxy hoà tan do vi sinh vật sử dụng oxy hòa tan trong nước để phân huỷ các hợp chất hữu cơ, từ đó dẫn đến gây tác hại nghiêm trọng đến đời sống của các loài thuỷ sinh. Tiêu chuẩn chất lượng nước quy định giá trị thông số oxy hòa tan trong nước phải cao hơn 50% giá trị bão hòa.

- Các chất dinh dưỡng (N, P): Các chất dinh dưỡng ở nồng độ cao có khả năng gây ra hiện tượng phú dưỡng nguồn nước dẫn đến ảnh hưởng xấu tới chất lượng nước, làm thay đổi cân bằng sinh thái của thủy vực. Nước chứa nhiều chất hữu cơ, N, P dễ bị thối rữa, gây mùi hôi thối, phần nào cũng ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

3. Nguồn phát sinh chất thải rắn thông thường: Chất thải rắn thông thường của dự án chủ yếu là rác thải sinh hoạt. Với số lượng

người trong khu tái định cư số 4 (theo quy hoạch đến năm 2015) là 980 người. Theo ước tính mỗi người thải ra 0,3 kg rác thải/ngày thì lượng rác thải sinh hoạt của Khu tái định cư số 4 tại các điểm tái định cư cụ thể như sau:

Bảng 3.33. Tổng hợp khối lượng chất thải rắn phát sinh

TT Điểm tái định cư Dân số (người)

Tiêu chuẩn Lượng

(kg/ngđ) 1 Điểm Thảm Tôn 240 0,3kg/người.ngày 72 2 Suối Nón 1 290 0,3kg/người.ngày 87 3 Suối Nón 2 450 0,3kg/người.ngày 135 Tổng cộng 294 Thành phần rác thải sinh hoạt cụ thể như sau:

Bảng 3.34: Thành phần rác thải sinh hoạt Thành phần rác Tỷ lệ ( % )

Giấy bìa Chất hữu cơ dễ phân hủy

Thủy tinh Chất dẻo

30 25 12 10

128

Kim loại Chất sợi

Các chất khác

6 2

15 Nguồn: Thống kê của EATC

Như vậy, ước tính khối lượng rác sinh hoạt tại điểm TĐC Suối Nón 2 phát sinh

nhiều nhất 135 kg/ngày, Suối Nón 1 khoảng 87 kg/ngày và ít nhất tại Thảm Tôn là 72 kg/ngày. Lượng rác thải tại từng điểm TĐC không lớn.

Tuy nhiên, việc chứa chất thải sinh hoạt có khả năng dẫn đến ô nhiễm đất, nước và không khí. Tích lũy lâu dài rác tại chỗ có thể gây ô nhiễm đất. Một phần chất dinh dưỡng có khả năng ngấm vào tầng sâu tích lũy và dần dần tác động xấu đến nguồn nước ngầm trong khu vực. Nước mưa chảy qua các đống rác có thể cuốn theo các chất gây ô nhiễm nguồn nước mặt. Bên cạnh đó các bãi rác hở là nơi trú ngụ và phát triển các vector gây bệnh như ruồi, chuột, bọ..., có thể gây nên dịch bệnh cho dân cư quanh vùng.

4. Nguồn phát sinh chất thải nguy hại: Khi khu TĐC số 4 đi vào hoạt động, chất thải từ việc người dân sản xuất nông

nghiệp và chăn nuôi như: hoá chất bảo vệ thực vật và diệt trừ các loài gây hại thải, tồn lưu hoặc quá hạn sử dụng; bao bì thải chứa hoá chất nông nghiệp; gia súc, gia cầm chết do dịch bệnh…là chất thải nguy hại. Ngoài ra, trong sinh hoạt tại các hộ dân TĐC nguồn phát sinh CTNH còn có bóng đèn huỳnh quang và pin, ắc quy thải.

Dự án thực hiện tại khu vực vùng sâu, vùng xa, người dân là đồng bào dân tộc. Mặt khác, các hộ dân đều chủ yếu sống bằng nông nghiệp và lâm nghiệp nên chất thải nguy hại phát sinh không đáng kể.

3.1.3.2. Nguồn gây tác động không liên quan đến chất thải 1. Tác động do xói mòn đất Xói mòn không chỉ làm giảm tầng dày đất, giảm hàm lượng các chất dinh

dưỡng, giảm độ phì, làm kiệt quệ nhanh chóng sức sản xuất của đất mà còn gây sạt lở đất đá nghiêm trọng ở khu vực canh tác, đường giao thông cũng như các điểm tái định cư. Sản phẩm của quá trình xói mòn đất là đá, cuội, sạn, sỏi, cát và bùn mịn, các chất tồn dư của phân bón (hoá học, hữu cơ), thuốc bảo vệ thực vật (thuốc trừ sâu, diệt cỏ, diệt chuột), xác thực động vật và các chất dinh dưỡng dưới dạng hoà tan. Các sản phẩm này được rửa trôi theo dòng chảy xuống các khu vực có địa hình thấp hơn (Chảy theo sườn núi, khe suối và nguồn tiếp nhận là lòng hồ thủy điện Trung Sơn), là một trong những tác nhân quan trọng gây ô nhiễm môi trường. Các nhân tố chính ảnh hưởng đến xói mòn đất trong khu vực thực hiện dự án bao gồm 03 điểm tái định cư được xem xét là:

129

- Loại đất: Các loại đất trong vùng có cấu trúc tương đối tốt đã phần nào hạn chế mức độ xói mòn đất do dòng chảy bề mặt, gió. Trong các loại đất thì đất vàng nhạt trên đá cát có độ dốc lớn, thành phần cơ giới nhẹ, cấu trúc đất kém nên dễ bị xói mòn nhất.

- Độ dốc: vùng thực hiện dự án có độ dốc tương đối lớn, dẫn đến tạo thành dòng chảy bề mặt lớn tập trung gây xói mòn bề mặt, sạt lở đất.

- Mùa mưa tập trung: Mùa mưa bắt đầu từ tháng V và kết thúc vào tháng IX (vùng thượng lưu) hoặc tháng X (vùng hạ lưu). Lượng mưa mùa mưa chiếm 70 – 90% lượng mưa cả năm, ba tháng có lượng mưa lớn nhất là tháng VI, VIII hoặc tháng VII, IX dễ tạo thãnh lũ lụt, xói mòn, lở đất nhất là trong điều kiện độ dốc lớn như vùng nghiên cứu.

- Tỷ lệ che phủ đất: Các loại thảm phủ đất khác nhau có ảnh hưởng rất lớn đến mức độ xói mòn đất. Kết quả điều tra cho thấy trong khu vực dự án che phủ đất còn khá tốt, chủ yếu được trồng rừng thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha nên mức độ khai thác sử dụng đất ở mức độ thấp. Thực vật chủ yếu là rừng bao gồm rừng tự nhiên, rừng trồng (luồng); diện tích các loại cây trồng hàng năm thấp nên tác dụng bảo vệ đất chống thoái hóa, xói mòn là khá tốt.

- Con người: hoạt động sinh nhai của người dân và việc quản lý đất không hợp lý cho điểm tái định cư như: ý thức tự bảo vệ rừng (chặt phá rừng làm nương rẫy, để xảy ra tình trạng cháy rừng vào mùa khô nóng,...); canh tác đất nông nghiệp không hợp lý trên đất dốc làm mất chất dinh dưỡng của đất, làm mỏng tầng đất mặt, giảm độ bám dính của đất;....cũng có thể nguyên nhân dẫn đến hiện tượng xói mòn đất.

2. Ảnh hưởng đến kinh tế - văn hoá - xã hội a) Kinh tế, thu nhập, nghề nghiệp của các hộ bị ảnh hưởng Khi thực hiện di cư sẽ làm thiệt hại tài sản, cây cối hoa màu và các công trình

của các hộ gia đình trong diện phải di chuyển và các hộ mất đất bị ảnh hưởng đến thu

nhập, nghề nghiệp. Tuy nhiên các công trình kiến trúc của người dân và kết cấu hạ

tầng bị ngập có kết cấu đơn giản, giá trị thấp, mặt khác, các hộ dân trong diện phải di

chuyển đều sử dụng nhà sàn. Phương án để các hộ dân tự phá dỡ và di chuyển đến vị

trí các điểm tái định cư thuộc dự án đã được nhân dân vùng dự án nhất trí cao. Dự kiến

một số chỉ tiêu liên quan đến đời sống của người dân tái định cư trước và sau khi tái

định cư được dự báo như sau:

Bảng 3.35: Một số chỉ tiêu chính trước và sau TĐC tại bản Đông Tà Lào

Hạng mục Đơn vị Hiện trạng

Quy hoạch

Tăng, giảm

1. Dân số

130

Số hộ 118 129 11

Số khẩu 489 535 46

2. Tổng sản lượng lương thực quy thóc tấn 623 807,9 180,9

Trong đó: - Thóc tấn 122 130,1 26,4

- Ngô tấn 501 677,8 154,5

3. Bình quân lương thực/người/năm kg 1273 1510 229,8

- Thóc đạt kg 249 243 -6

4.Thu nhập bình quân hộ/năm Tr.đồng 20,3 33,6 13,3

5. Diện tích đất nông nghiệp BQ/hộ ha 1,89 1,68 -0,2

Trong đó: - Đất lúa nước ha 0,11 0,11 0,0

- Đất nương rẫy (màu) ha 1,78 1,53 -0,2

6. Bình quân số đầu con gia súc lớn/hộ con 1,64 6,04 4,4

7. Bình quân đất lâm nghiệp ha 5,10 6,09 1,0

Nhận xét: Sau khi quy hoạch bình quân đất nông nghiệp tại điểm TĐC là 1,68 ha/hộ, bình

quân lương thực đạt 1.510 kg/người/năm và thu nhập bình quân 31,0 - 33,0 triệu

đồng/hộ/năm (cao hơn 1,63 lần). Với các chỉ tiêu trên đây đảm bảo cho người dân

TĐC phát triển ổn định, lâu dài.

Bảng 3.36: Một số chỉ tiêu chính trước và sau TĐC tại bản Tây Tà Lào

Hạng mục Đơn vị Hiện trạng

Quy hoạch

So sánh

Tăng, giảm

1. Dân số

Số hộ 119 130 11

Số khẩu 493 537 44

2. Tổng sản lượng lương thực quy thóc tấn 861 1144,7 283,7

Trong đó: - Thóc tấn 236 208,9 -27,1

- Ngô tấn 625 935,8 310,84

3. Bình quân lương thực/người/năm kg 1746 2132 385,69

- Thóc đạt kg 479 389,0 -90,0

4.Thu nhập bình quân hộ/năm Tr.đồng 20,3 37,25 16,9

131

5. Diện tích đất nông nghiệp BQ/hộ ha 2,8 2,34 -0,5

Trong đó: - Đất lúa nước ha 0,23 0,19 -0,1

- Đất nương rẫy (màu) ha 2,57 2,15 -0,4

6. Bình quân số đầu con gia súc lớn/hộ con 2,61 3,69 1,1

7. Bình quân đất lâm nghiệp ha 2,92 5,36 2,4

Nhận xét: Sau khi quy hoạch bình quân đất nông nghiệp tại điểm TĐC là 1,55 ha/hộ, bình

quân lương thực đạt 2.132 kg/người/năm và thu nhập bình quân 35,0 - 37,0 triệu đồng/hộ/năm (cao hơn 1,83 lần). Với các chỉ tiêu trên đây đảm bảo cho người dân phát triển ổn định, lâu dài.

b) Thay đổi thu nhỏ nơi ở và sản xuất của các hộ bị ảnh hưởng

Do việc di cư đến nơi ở mới, việc bố trí khu vực diện tích canh tác cho người dân sẽ gặp nhiều khó khăn. Thực tế, người dân đã thống nhất phương án trở về khu vực cũ để tiếp tục canh tác trên các phần diện tích không bị ngập. Tại các điểm tái định cư sẽ bố trí một phần diện tích bổ sung đất để các hộ canh tác. Tuy nhiên, khoảng cách từ điểm dân cư TĐC đến khu sản xuất khá xa (xa nhất 10km) cũng là trở ngại cho người dân TĐC trong hoạt động sản xuất, thu hoạch và bảo quản nông, lâm sản.

c) Người dân được hưởng lợi từ việc thực hiện dự án

- Việc thực hiện dự án sẽ tạo ra khu vực định cư lâu dài với các cơ sở hạ tầng

thuận lợi như có điều kiện để cấp điện, cấp nước, trường học, đường giao thông đồng

bộ cho các hộ dân, các điều kiện này đều tốt hơn ở khu vực cũ.

- Cơ sở hạ tầng được xây mới mang lại cho người dân nhiều thuận lợi. Cụ thể,

hệ thống giao thông thuận lợi không những tạo điều kiện cho việc đi lại dễ dàng hơn

mà còn làm cho việc giao lưu, trao đổi phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội thuận lợi, là

cơ sở cho người dân địa phương có điều kiện tiếp cận với môi trường kinh doanh sản

xuất mới năng động hơn.

- Đầu tư cơ sở hạ tầng cùng với các kế hoạch cải thiện sinh kế cộng đồng tăng

khả năng khôi phục, duy trì và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên, xã

hội, tài chính, vật chất, nhân lực của người dân bị ảnh hưởng tái định cư.

c) Xung đột xã hội khi các hộ dân chuyển đến nơi ở mới

Nguy cơ xung đột xã hội khi các hộ dân chuyển đến nơi ở mới được đánh giá

không lớn vì:

132

02 điểm TĐC Thảm Tôn và Suối Nón 1 được bố trí hoàn toàn mới và tại 02

điểm này không có dân cư sở tại sinh sống.

Cả 03 điểm TĐC đều thuộc xã Tân Xuân, vị trí bố trí điểm TĐC không xa so

với nơi ở hiện tại. Do đó, các vấn đề về văn hóa, dân tộc, phong tục tập quán không

thay đổi.

Tại điểm TĐC Suối Nón 2 là điểm xen ghép, tuy nhiên hầu hết là nhân dân bản

Tây Tà Lào đã sinh sống cùng nhau từ nhiều đời. Nét văn hóa, đặc điểm dân tộc,

phong tục tập quán của 02 bản Đông Tà Lào và Tây Tà Lào là tương đồng.

Nguy cơ có thể xảy ra xung đột đó là khi người dân đến nơi ở mới có điều kiện

và cuộc sống không được như nơi ở cũ, có thể dẫn đến các vấn đề xã hội như tâm lý

hoang mang, gây mất trật tự xã hội, phá rừng làm nương rẫy hoặc phát sinh các tệ nạn

xã hội khác. Tuy nhiên, tác động này có thể giảm thiểu và ngăn chặn từ sớm bằng các

kế hoạch phát triển sinh kế cộng đồng.

d) Xung đột, tranh chấp sử dụng nguồn nước

Nguy cơ xảy ra xung đột, tranh chấp về nhu cầu sử dụng nước sẽ không tác

động lớn do:

Người dân ở nơi ở mới đã được đầu tư hệ thống cấp nước đảm bảo về lưu lượng

và chất lượng. Dự án cũng đã tính toán đến phương án đầu tư bể chứa nước công cộng

và bể chứa tại mỗi hộ gia đình đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân.

Nhu cầu dùng nước phục vụ canh tác nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản đã được

dự án tính toán và có tham vấn đầy đủ ý kiến của người dân trước khi thiết kế, đầu tư

các công trình cấp nước, công trình thủy lợi.

Tuy nhiên để vận hành các công trình sử dụng nước của dự án một cách hiệu

quả, Chủ dự án sẽ bàn giao và yêu cầu đơn vị tiếp nhận (UBND xã) bố trí nhân lực có

trình độ để vận hành, duy tu, bảo dưỡng kéo dài tuổi thọ công trình và đảm bảo nhu

cầu dùng nước của người dân. Khi các giải pháp trên được thực hiện, tác động về khả

năng tranh chấp sử dụng nguồn nước sẽ được giảm thiểu đáng kể.

e) Xung đột trong việc chia đất, chia ruộng

Đối với điểm TĐC Suối Nón 1 và điểm TĐC Thảm Tôn không bố trí đất sản

xuất nông nghiệp mà người dân sẽ quay về địa bàn cũ để canh tác. Ngoài ra người dân

133

sẽ được cấp bổ sung nguồn quỹ đất sản xuất nếu quỹ đất < 1,5 ha. Trong việc cấp đất

bổ sung và cấp nhà ở của người dân TĐC, chủ dự án sẽ phối hợp với chính quyền địa

phương tổ chức bốc thăm để chia đất, đảm bảo tính công bằng cho các hộ dân. Vì vậy

việc xung đột trong quá trình chia đất ở và đất sản xuất sẽ không xảy ra.

Đối với điểm TĐC Suối Nón 2, các hộ dân TĐC sẽ được bố trí xen ghép với các

hộ dân cũ thuộc bản Tây Tà Lào – xã Tân Xuân. Diện tích đất dùng để xây dựng nhà ở

cho 68 hộ dân mới sẽ không xâm phạm đến diện tích nhà ở và đất sản xuất của 51 hộ

dân cũ. Người dân khu TĐC sẽ được bố trí để quay về địa bàn cũ để canh tác. Chính vì

vậy sẽ không xảy ra sự xung đột trong việc chia đất ở, đất sản xuất giữa các hộ xen

ghép và các hộ TĐC.

f) Ảnh hưởng đến việc thu hoạch mùa màng, bảo quản nông sản

Theo như trong đánh giá trong chương 2, khoảng cách từ điểm TĐC đến khu

sản xuất cũ xa nhất là 10 km. Khoảng cách giữa 2 khu vực này khá lớn, tuy nhiên dự

án đầu tư làm mới toàn bộ các tuyến đường giao thông nội bộ và nội đồng đảm bảo đi

lại của người dân TĐC từ khu TĐC đến khu canh tác cũ. Vì vậy khó khăn về khoảng

cách và giao thông giữa hai khu vực sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến quá trình gieo

trồng, sản xuất, thu hoạch mùa màng và bảo quản nông sản của các hộ dân.

g. Các vấn đề về tệ nạn xã hội

Các tệ nạn xã hội có thể xảy ra trong quá trình dự án đi vào hoạt động như: trộm

cắp, cờ bạc, buôn lậu qua biên giới, buôn bán ma túy, phá rừng…

Nguyên nhân của các tệ nạn xã hội trên là do:

- Đặc thù địa điểm của dự án là vùng biên giới Việt Lào nên dễ dàng cho việc

buôn lậu qua biên giới.

- Điều kiện kinh tế khó khăn.

- Dân cư chủ yếu là người dân tộc thiểu số có trình độ văn hóa thấp kém.

Việc phát sinh các tệ nạn này sẽ ảnh hưởng xấu đến trật tự an ninh xã hội khu

vực dự án, gây xáo trộn đời sống của nhân dân, ảnh hưởng đến quá trình phát triển

kinh tế của khu vực.

3. Ảnh hưởng đến hệ sinh thái

134

Khi khu TĐC được đưa vào khai thác, hoạt động sản xuất, khai thác tài nguyên sẽ tăng lên do nhu cầu của người dân trong khu TĐC. Sự xuất hiện một một khu TĐC mới có thể tạo ra sự thay đổi phương thức lao động của một số hộ dân, nhất là các hộ dân thường dựa vào khai thác các sản phẩm rừng. Loại tác động gián tiếp này được đánh giá là quan trọng.

Một số tác động gián tiếp đến đa dạng sinh học có thể xảy ra như sau: - Suy giảm quần thể các loài động vật do việc khai thác quá mức nhằm cung cấp

cho nhu cầu sử dụng của các hộ gia đình trong khu vực hoặc bán cho các nhà hàng đặc sản rừng.

- Rừng có thể sẽ bị khai thác nhiều hơn để làm nương rẫy đặc biệt là đốt nương trồng ngô (đã và đang diễn ra khá mạnh trong khu vực các xã thuộc khu BTTN Xuân Nha), do vậy có thể dẫn đến việc gây nhiễu loạn cao, điều này có thể giải thích sự cho sự nghèo nàn của khu hệ chim và thú.

- Hoạt động khai thác rừng tự nhiên gia tăng và dẫn đến việc có thể xua đuổi chim, thú ra khỏi vùng.

- Có thể gia tăng việc săn bắt các loài chim, động vât, chặt cây lấy củi, đốt nương làm rẫy.

3.1.4. Tác động do rủi ro, sự cố môi trường 3.1.4.1. Trong giai đoạn chuẩn bị Trong giai đoạn chuẩn bị của dự án chủ yếu thực hiện công tác đền bù và giải

phóng mặt bằng đồng thời thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết để thực hiện dự án. Các rủi ro sự cố chủ yếu trong giai đoạn này chủ yếu là các tranh chấp về đất đai liên quan đến vấn đề đền bù và giải tỏa.

Tuy nhiên, để thực hiện công tác đền bù thì Chủ đầu tư sẽ tiến hành công khai trên cơ sở đàm phán với các hộ dân trong diện thu hồi và tuân thủ đơn giá đền bù của Nhà nước đã quy định nên các rủi ro sự cố sẽ được giảm thiểu đáng kể.

3.1.4.2. Trong giai đoạn xây dựng Tai nạn lao động và tai nạn giao thông: Thi công trong điều kiện địa hình vùng núi trong mùa mưa sau những trận mưa

lớn tiềm ẩn tai nạn do trượt sạt mái dốc, lũ quét… Tai nạn giao thông đường bộ và đường thủy.

Tai nạn lao động có thể xảy ra khi công nhân không tuân thủ nghiêm ngặt các nội quy về an toàn lao động như:

- Bị điện giật do bất cẩn trong khi sử dụng điện. - Làm rơi nguyên vật liệu, hàng hóa trong khi bốc dỡ. - Bị tai nạn trong khi cẩu lắp ráp xà, cột và căng dây.

135

- Bị tai nạn giao thông trong khu vực. - Người không có nhiệm vụ đi vào khu vực thi công, hố móng… Xác suất xảy ra sự cố tùy thuộc vào ý thức chấp hành nội quy và quy tắc an toàn

lao động của công nhân trong từng trường hợp cụ thể. Cháy nổ, hoả hoạn: Sự cố gây cháy nổ khi thi công dự án có thể gây thiệt hại về tài sản, tính mạng

công nhân trên công trường, các đơn vị kế cận và làm ô nhiễm môi trường. Công nhân sử dụng ga, đun củi bất cẩn khi đun nấu sinh hoạt trong thời gian

đang làm việc hoặc tại khu lán trại tạm có thể gây ra hoả hoạn làm ảnh hưởng đến tài sản và tính mạng của con người. Tuy nhiên nguy cơ này giảm đáng kể khi các nhà thầu thi công dự kiến chia nhỏ các khu lán trại và hướng dẫn cẩn thận công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC) trong xây dựng và sinh hoạt.

Thiên tai: Mưa lớn kéo dài nhiều ngày có thể gây ngập lụt cục bộ khu dự án, nước ngập

sâu có thể làm ảnh hưởng, hư hại đến các máy xây dựng, động cơ điện hoặc các xe máy đang hoạt động thi công dự án.

Khu chứa xăng dầu (kho tạm) dùng cho các xe, máy trong thi công như xe ủi, cẩu, đào cuốc…có thể bị ngập trong nước và xăng dầu có thể rò rỉ, thất thoát ra ngoài môi trường, lượng dầu loang sẽ gây ô nhiễm cho nước, đất và hệ sinh thái khu vực.

3.1.4.3. Trong giai đoạn hoạt động Công trình hạ tầng có thể bị rủi ro trong quá trình vận hành làm ảnh hưởng đến

sản xuất, sinh hoạt. Các sự cố trong giai đoạn hoạt động gồm: Các rủi ro về thiên tai: Các tai biến môi trường như động đất, bão giông, xói lở đường bờ sông, ngập

lụt..., tất cả các yếu tố trên xảy ra đều có thể và làm hư hỏng tài sản vật chất, gây tai nạn hoặc các rủi ro khác cho con người. Đối với đường dây, sự cố có thể xảy ra khi tai biến môi trường làm xói mòn, dịch chuyển chân móng cột hoặc gây đổ, nghiêng cột điện như:

(1) Động đất xảy ra trong giai đoạn hoạt động làm cột điện có thể bị nghiêng, đổ do rung, dịch chuyển; hỏng , vỡ bể hoặc gãy đường ống cấp nước…

(2) Mưa lớn lâu ngày làm yếu nền móng cột, bị sạt lở mái đào, nước mưa, lũ lớn xói mòn rửa trôi... có thể dẫn đến đổ, nghiêng cột điện; nứt hỏng mặt đường,

(3) Sét đánh làm đổ cột điện hoặc đứt dây… (4) Mưa lớn trong thời gian dài kết hợp với địa hình dốc dễ xảy ra tình trạng lũ

quét, trượt lở đất đá gây thiệt hại nặng về người và tài sản. Tuy nhiên, trong quá trình khảo sát chọn tuyến, thiết kế đã có những nghiên cứu

các chuyên ngành thủy văn, khí tượng, địa chất, địa chấn khu vực và các hiện tượng thiên nhiên bất thường khác. Các nghiên cứu này dựa trên chuỗi số liệu khá dài và có

136

độ tin cậy cao, nên khả năng xảy ra các rủi ro do thiên tai trong khu vực có thể xảy ra nhưng ở mức độ là nhỏ.

Nguồn cấp nước sinh hoạt bị khô hạn: Nguồn cấp nước sinh hoạt cho điểm TĐC Thảm Tôn lấy từ mó Co Nào, điểm

TĐC Suối Nón từ mó Pom Hiến, điểm TĐC Suối Nón 2 từ mó Suối Pươi. Đa phần các mó nước này nằm cách xa khu TĐC, lưu lượng nước phụ thuộc vào mùa và điều kiện khí hậu trong năm. Vào mùa khô dễ xảy ra tình trạng khô hạn các mó nước dẫn đến không đủ nước cấp phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân. Vì vậy về lâu dài Dự án cần tiến hành xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt, đảm bảo ổn định cuộc sống cho những hộ dân tái định cư.

Không thể canh tác ruộng khai hoang: Ruộng khai hoang không thể canh tác được do những nguyên nhân sau: - Các ruộng khai hoang quá cằn cỗi không thể canh tác. - Nguồn cấp nước phục vụ nhu cầu tưới tiêu cho cây trồng không đủ. - Xảy ra sạt lở đất ruộng vào mùa mưa hay khi chứa nước cho sản xuất.

Tuy nhiên, trước khi tiến hành khai hoang đất làm ruộng bậc thang, Dự án đã tiến hành xem xét mức độ phì nhiêu của đất, đảm bảo các cây trồng có thể phát triển tốt tại các ruộng hoang này. Bên cạnh đó trong quá trình Dự án đi vào hoạt động, ban quản lý Dự án sẽ giúp đỡ người dân trong việc canh tác, sản xuất cây trồng.

3.2. Nhận xét về mức độ chi tiết, độ tin cậy của đánh giá Báo cáo ĐTM dự án đã sử dụng phương pháp đánh giá phổ biến và đặc trưng

cho các dự án bố trí, sắp xếp dân cư đã được công nhận và đang được sử dụng phổ biến ở Việt Nam và trên thế giới.

Quá trình khảo sát, điều tra, nghiên cứu và lập báo cáo ĐTM đã tuân thủ theo đúng qui định hiện hành nên độ tin cậy và chi tiết phù hợp với giai đoạn lập DAĐT. Sau khi dự án đầu tư được phê duyệt Chủ dự án sẽ nghiên cứu chi tiết các hạng mục công việc thành phần ở giai đoạn tiếp theo đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật, môi trường và kinh tế.

Trong phần đánh giá tác động môi trường, do tại Việt Nam chưa có đầy đủ các số liệu về hệ số phát thải của các chất ô nhiễm. Nên trong quá trình đánh giá đã sử dụng nguồn tài liệu tham khảo của nước ngoài. Chính vì vậy một vài kết quả về lượng phát thải của các chất ô nhiễm chưa thực sự chính xác so với lượng phát thải thực tế của các chất ô nhiễm.

Quá trình dự báo các tác động đến môi trường đã chọn lọc các phương pháp khoa học gắn liền với tính thực tiễn của dự án nên đã đưa ra các kết quả tiệm cận với thực tiễn, giúp chủ đầu tư và các cơ quan Quản lý môi trường có cơ sở để triển khai

137

các công việc tiếp theo của dự án, đặc biệt trong quá trình đề xuất các biện pháp giảm thiểu và khống chế ô nhiễm môi trường tại chương sau của Báo cáo ĐTM.

CHƯƠNG 4 BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA, GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC VÀ

PHÒNG NGỪA, ỨNG PHÓ SỰ CỐ MÔI TRƯỜNG 4.1. Biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu các tác động tiêu cực của dự án đến

môi trường 4.1.1. Trong giai đoạn chuẩn bị A - CÁC NGUỒN KHÔNG LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 1- Biện pháp giảm thiểu tác động do thu hồi đất

Để giảm thiểu các tác động do thu hồi đất, công tác bồi thường về đất đai, tài sản, cây cối hoa màu sẽ được tiến hành với sự phối hợp chặt chẽ với Ban giải phóng mặt bằng huyện, Chính quyền địa phương xã Tân Xuân, các Trưởng bản và người dân bị mất đất để giải quyết theo đúng quy định của Nhà nước, của Tỉnh.

Chi phí đền bù ước tính như sau:

Tổng giá trị bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn là: 87.593.730.000 đồng. Bao gồm chi phí thực hiện các công tác:

a. Đền bù phần bị ngập lòng hồ thủy điện Trung Sơn

+ Đền bù tài sản, hoa màu, vật kiến trúc, nhà ở:

- Tại bản Tây Tà Lào: Đền bù hoa màu công trình phụ và vật kiến trúc, nhà ở cho 68 hộ thuộc diện di dời, ước tính: 3.730,0 triệu đồng.

138

- Tại bản Đông Tà Lào: Đền bù hoa màu công trình phụ và vật kiến trúc cho 118 hộ thuộc diện di dời, khoảng 2.860,0 triệu đồng.

+ Đền bù đất:

- Bản Tây Tà Lào: Tổng giá trị đền bù đất vùng ngập lòng hồ là 900,0 triệu đồng.

- Bản Đông Tà Lào: Tổng giá trị đền bù đất vùng ngập lòng hồ là 3.700,0 triệu đồng.

Hỗ trợ theo Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2009 của Chính phủ là 5 lần: 5.800 triệu đồng x 5 lần = 29.000 triệu đồng.

b. Đền bù tại nơi quy hoạch điểm TĐC

+ Đền bù hoa màu, tài sản trên đất:

- Đền bù hoa màu trên đất khu dân cư mới.

40 ha x 13,0 triệu đồng/ha = 520,0 triệu đồng.

- Đền bù chênh lệch khi chuyển mục đích sử dụng ruộng 2 vụ thành ruộng 1 vụ: 2,0 ha x 30 triệu đồng/ha = 60,0 triệu đồng.

+ Đền bù đất: Diện tích đất đền bù đầu đến khoảng 119,58 ha khoảng 480,0 triệu đồng.

Hỗ trợ theo Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2009 là 5 lần:

480 triệu đồng x 5 lần = 2.400 triệu đồng.

+ Xây dựng nhà ở và công trình phụ cho các hộ dân TĐC: 46.168 triệu đồng.

c. Đền bù các công trình theo tuyến

Chi phí đền bù, GPMB các công trình theo tuyến (tạm tính): 6.428,0 triệu đồng.

- Thực hiện thông tin đầy đủ, minh bạch về dự án, cung cấp đầy đủ đến người dân phương án và kết quả bồi thường, hỗ trợ mà người dân nhận được; lắng nghe ý kiến của người dân và giải đáp kịp thời những thắc mắc về chính sách bồi thường, hỗ trợ.

- Chuẩn bị và đảm bảo kinh phí cho công tác hỗ trợ, bồi thường GPMB, chi phí dự kiến khoảng 87,6 tỷ đồng. Thực hiện chi trả một lần cho người dân bị thu hồi đất.

- Đối với diện tích đất chiếm dụng tạm thời: Chủ dự án sẽ làm việc với chính quyền địa phương xác định, thỏa thuận và thuê lại diện tích này của địa phương. Sau khi xây dựng xong, Chủ dự án sẽ hoàn phục hiện trạng và trả lại cho địa phương.

- Đánh giá:

139

Ưu điểm: Việc phối hợp chặt chẽ với Hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng và triển khai cụ thể theo các quy định, hướng dẫn hiện hành về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Sơn La là cơ sở pháp lý để thực hiện công tác Giải phóng mặt bằng một cách hiệu quả.

Nhược điểm: Các chính sách đền bù nếu không được thực hiện nhanh sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống, tâm lý người dân và tiến độ thi công dự án.

Mức độ khả thi: Có tính khả thi cao.

Hiệu quả của biện pháp: Phương án bồi thường, hỗ trợ được xây dựng và phê duyệt sớm là tiền đề để đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng và tiến độ thi công.

2- Biện pháp giảm thiểu tác động đến hộ dân ở khu vực tiếp nhận TĐC

Ngoài các biện pháp giảm thiểu tác động đến kinh tế và thu nhập của người dân do thu hồi đất, các biện pháp giảm thiểu tác động về mặt văn hóa, xã hội đối với người dân ở khu vực tiếp nhận TĐC phải được triển khai như sau:

- Thông tin về dự án, tuyên truyền động viên cho 03 hộ dân định cư không hợp pháp tại Thảm Tôn. Phối hợp với chính quyền địa phương và Đồn biên phòng 473 tuyên truyền để các hộ dân này di dời ra khỏi phạm vi dự án.

- Phối hợp với các cơ quan có liên quan và giám sát công tác hỗ trợ, bồi thường giải tỏa. Chủ dự án tiếp thu và có biện pháp giải quyết ngay các trường hợp đền bù chưa thỏa đáng hoặc chưa đúng.

- Phối hợp với chính quyền các bản, chính quyền xã, Đồn biên phòng 473, BQL KBTTN Xuân Nha tăng cường kết hợp sự hoạt động của các đoàn thể như Đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội nông dân…trong các hoạt động giao lưu văn hóa hoặc tuyên truyền cổ động.

3- Biện pháp giảm thiểu tới các di sản văn hóa, lịch sử, đền, chùa và khu vực nhạy cảm, khu vực sinh thái cần bảo vệ

Trong khu vực dự án không có các di tích văn hóa, lịch sử, đền, chùa và các cơ sở hạ tầng kỹ thuật quốc gia.

Dự án thuộc KBTTN Xuân Nha nên sẽ ảnh hưởng đến hệ sinh thái phục hồi của KBTTT. Chủ dự án cam kết sẽ áp dụng các biện pháp giảm thiểu tác động đến môi trường sinh thái sẽ được nêu trong mục 4.1.2 dưới đây.

B - CÁC NGUỒN LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI Như đã đánh giá tại Chương 3, trong giai đoạn này tác động do khí thải, nước

thải, chất thải rắn và chất thải nguy hại là không phát sinh nên trong báo cáo không đưa ra biện pháp giảm thiểu cho tác động này.

1. Giảm thiểu tác động do rà phá bom mìn, vật liệu nổ

140

Trong giai đoạn chuẩn bị của dự án, Chủ đẩu tư sẽ thuê đơn vị công binh thực hiện công tác rà phá bom mìn trên toàn bộ khu vực dự án. Trong quá trình thực hiện Chủ đầu tư sẽ cử cán bộ quản lý phối hợp với Đơn vị công binh thực hiện tốt công tác sau:

- Khoanh vùng, cắm mốc khu vực dự kiến rà roát;

- Đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác rà soát bom mìn;

- Thực hiện công tác rà soát tránh thời gian lúc người dân sản xuất, thông báo và đặt biển nghiêm cấm người dân đi vào vùng đang rà soát bom mìn.

- Trong trường hợp phát hiện có dấu hiệu bom mìn tại khu vực dự án phải tiến hành cắm mốc cảnh báo cho người dân tại địa phương được biết. Ngay sau đó báo cáo với cơ quan quân sự địa phương tiến hành đưa các loại bom mìn, vật liệu nổ khu vực dự án.

4.1.2. Trong giai đoạn xây dựng A - CÁC NGUỒN LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 1. Kiểm soát ô nhiễm không khí Chủ dự án yêu cầu các Nhà thầu thi công thực hiện các biện pháp sau nhằm

giảm tối đa tác động do bụi và khí thải: Các phương tiện vận tải, máy móc, thiết bị sử dụng phải có giấy phép hoạt

động của Cục Đăng kiểm Việt Nam gồm cả đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật môi trường.

Tổ chức xây dựng hợp lý bao gồm cả lập phương án thi công, tiến độ thi công lựa chọn tuyến đường vận chuyển, loại phương tiện vận chuyển ... sẽ giảm đáng kể khí thải và bụi.

Đối với xe tải trọng lớn, phải lập kế hoạch chi tiết và hợp lý về thời điểm tham gia giao thông tránh ùn tắc và gây ô nhiễm không khí.

Trong những ngày nắng nóng và có gió lớn, phun nước tưới ẩm hoặc che chắn tại khu vực thi công có đào đắp đất san nền, khu vực tập kết nguyên vật liệu xây dựng, phun nước tưới ẩm trên tuyến đường thi công (tuyến đường vào khu dự án) hạn chế gió phát tán bụi vào không khí.

Đất đá thải đổ ở các bãi thải theo quy định sau khi được xác nhận bởi Tư vấn Giám sát Xây dựng và chính quyền địa phương liên quan. Hiện tại, theo thiết kế dự án đang quy hoạch 18 bãi thải (xem Hình 8 – Sơ đồ quy hoạch bãi thải). Chủ dự án, nhà thầu cam kết thỏa thuận với địa phương và chỉ được sử dụng đổ thải khi có sự chấp thuận của địa phương.

Xe chở vật liệu xây dựng đến công trường được che phủ, sàn xe phải được lót

141

kín tránh rơi vãi vật liệu, đất cát gây ô nhiễm bụi dọc 2 bên tuyến đường vận chuyển. Máy móc,thiết bị, xe vận chuyển sau khi làm việc phải được rửa sạch sẽ, tránh

gây vương vãi bùn đất gây ô nhiễm bụi. Trang bị bảo hộ lao động, khẩu trang cho công nhân làm việc tại công trường Các phương tiện vận chuyển hạn chế nổ máy trong thời gian dừng chờ bốc dỡ

nguyên vật liệu, xe không chở quá trọng tải quy định của nhà sản xuất. Kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ phương tiện vận tải và thiết bị thi công.

2. Giảm thiểu ô nhiễm do chất thải lỏng Nước thải sinh hoạt: - Theo kế hoạch, Chủ dự án sẽ sử dụng lao động tại địa phương có điều kiện tự

túc ăn ở, đi lại nên lượng nước thải, chất thải sinh hoạt tại lán trại tạm sẽ nhỏ. - Tại lán trại, lượng nước rửa chân tay sau khi làm việc, nghỉ trưa sẽ là nhỏ với

thành phần độ đục cao (từ đất, cát, xi măng bám dính rửa trôi). Nhà thầu cấp đủ nước, bố trí vòi nước, chậu rửa ở vị trí hợp lý trong phạm vi mặt bằng thi công thuận tiện cho công nhân sử dụng. Sau đó thu gom lắng bùn trước khi xả ra ngoài khu vực thi công.

- Chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu xây dựng phải xây dựng bể tự hoại 03 ngăn phục vụ công nhân xây dựng. Đây là yêu cầu bắt buộc và đơn vị trúng thầu phải cam kết thực hiện.

Dung tích bể tự hoại được xác định theo công thức: W = Wn + Wc Trong đó: Wn: thể tích phần nước của bể (m3) Wc: thể tích phần cặn của bể (m3) Trị số Wn có thể lấy bằng 1 - 3 lần lưu lượng nước thải ngày đêm (Qn) tuỳ thuộc

và yêu cầu vệ sinh và lý do kinh tế. Hình 4.1: Mô hình bể tự hoại cải tiến

Bể tự hoại là loại bể chứa gồm 3 ngăn, có thể xử lý toàn bộ các loại nước phân,

tiểu. Khi nước thải chảy vào bể nó được làm sạch nhờ 2 quá trình chính là lắng cặn và lên men cặn. Nước thải sau khi xử lý tại bể tự hoại sẽ được đổ ra nguồn tiếp nhận là các khe, suối hoặc tự thấm xuống đất.

Phương pháp xử lý nước thải bằng bể tự hoại:

Nguồn tiếp nhận

Ngăn 1 Ngăn 2

Ngăn 3

Nước thải sinh hoạt

142

Bể tự hoại là công trình xử lý nước thải đồng thời thực hiện ba chức năng: lắng nước thải, lên men cặn lắng và lọc nước thải sau lắng.

Bể tự hoại có thể sử dụng ngay sau khi xây dựng. Bể tự hoại không cần một yêu cầu đặc biệt nào trước khi đưa vào vận hành.

Hiệu quả xử lý của bể tự hoại là làm giảm 50 – 60% BOD và COD, 70-80%SS. Nước thải công nghiệp: Như đã trình bày ở Chương 3, tải lượng của nước thải trong quá trình xây dựng

là không đáng kể. Tuy nhiên, để giảm thiểu đến mức thấp nhất ảnh hưởng trong quá trình thi công

đến môi trường KVTC và lân cận thì Chủ dự án yêu cầu các nhà thầu thi công áp dụng các biện pháp sau:

- Sử dụng nước tiết kiệm trong quá trình thi công công trình, bảo dưỡng bê tông. - Đảm bảo máy móc, thiết bị thi công an toàn môi trường, được che chắn để hạn

chế tối đa rò rỉ dầu mỡ trong quá trình thi công. - Nước hố móng do mưa hoặc nước ngầm ngấm vào sẽ được bơm vào bể trữ,

hố lắng đọng trước khi cho chảy vào hệ thống thoát nước chung. - Các đống đất đá thải, vật liệu rời được để gọn gàng, che chắn cẩn thận tránh bị

cuốn trôi khi gặp khi có gió to, nước mưa chảy tràn. Ngoài ra, trong quá trình thi công san ủi mặt bằng 4,15 ha ruộng tại bản Cám sẽ

ảnh hưởng đến môi trường nước của khu vực. Để giảm thiểu tác động đến nguồn nước, chủ dự án yêu cầu nhà thầu áp dụng các biện pháp giảm thiểu như sau:

- Không xả rác thải, nước thải sinh hoạt của công nhân xuống thủy vực gần địa điểm thi công.

- Không thi công vào mùa mưa để tránh nước mưa chảy tràn làm tăng các chất rắn lơ lửng trong nước.

- Có biện pháp thi công hợp lý, làm đến đâu xong đến đấy, tránh tình trạng thi công dàn trải.

3. Giảm thiểu ô nhiễm do chất thải rắn Rác thải trong sinh hoạt Khu vực dự án dạng tuyến không gần khu dân cư sinh sống nên công tác thu

gom, xử lý rác sinh hoạt nhằm đảm bảo vệ sinh môi trường khu vực và môi trường sống của công nhân. Rác thải sinh hoạt của cán bộ, công nhân xây dựng sẽ được thu gom trong các thùng chứa. Các biện pháp giảm thiểu chất thải sinh hoạt từ lực lượng lao động gây ra như sau:

- Trước khi thi công, một quy trình kiểm soát chất thải (lưu trữ, cung cấp thùng chứa rác, kế hoạch quét dọn công trường, kế hoạch dỡ bỏ các thùng,...) cần được nhà

143

thầu xây dựng chuẩn bị và phải tuân thủ, thực hiện cẩn thận trong các hoạt động xây dựng.

- Trước khi thi công, nếu không có giấy phép hoặc chứng chỉ xử lý chất thải thì nhà thầu phải thuê các đơn vị làm dịch vụ môi trường tại địa phương (như Đội môi trường đô thị huyện Mộc Châu, Đội môi trường đô thị huyện Vân Hồ) để thu gom rác thải sinh họat của khu lán trại.

- Nhà thầu tiến hành các biện pháp giảm thiểu rác thải và không cho phép vứt rác bừa bãi và cẩu thả tại khu lán trại và trên công trường. Tại tất cả các nơi làm việc, nhà thầu sẽ cung cấp các thùng rác, các khu tạm lưu rác và các phương tiện thu gom rác thải.

- Rác thải có thể được lưu giữ tạm thời trên khu vực được chỉ định phê duyệt bởi Tư vấn Giám sát Xây dựng và chính quyền địa phương liên quan trước khi được thu gom và xử lý thông qua đơn vị thu gom chất thải được cấp phép, ví dụ như Đội môi trường đô thị huyện. Các vị trí lưu giữ tạm thời nên chọn vị trí thuận lợi giao thông như tại Thảm Tôn hoặc Ngã ba Cây Đa để xe vận chuyển được dễ dàng.

- Các thùng đựng lưu giữ chất thải phải có nắp đậy, chống rò rỉ, chống sự tác động của thời tiết và ngăn được các động vật gặm nhấm. Vị trí để thùng rác thích hợp, thuận lợi cho việc đổ rác sinh hoạt hàng ngày.

- Vật liệu có khả năng tái chế như các tấm gỗ, sắt thép, vật liệu giàn giáo, bao bì… sẽ được thu gom và tách riêng tại hiện trường để tái sử dụng, sử dụng để san lấp, hoặc bán.

- Chủ dự án, nhà thầu tăng cường tuyên truyền cho công nhân không được phép xả thải chất thải vào các khu vực nhạy cảm về môi trường, như trong khu rừng, các khu vực gần hoặc trực tiếp vào nguồn nước; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

- Nhà thầu yêu cầu công nhân thường xuyên vệ sinh trong khu vực thi công và khu vực lán trại, kho bãi tạm.

Chất thải rắn xây dựng Chủ dự án yêu cầu các nhà thầu thực hiện quản lý chất thải rắn theo đúng quy

định của Nghị định 59:2007/NĐ-CP về quản lý chất thải rắn. Phế thải như sắt thép vụn, loại gỗ vụn, vỏ bao xi măng, thùng đóng gói thiết bị,

máy móc, hộp xốp…sẽ được thu gom, phân loại bán cho các cơ sở thu mua phế liệu. Đất đá đào từ hố móng cũ chất lượng tốt sẽ được tận dụng lại để san nền, rải lót

đường... Đất đá thải không sử dụng được sẽ được vận chuyển lượng đổ đến các bãi thải.

Theo thiết kế, dự án đã quy hoạch 18 bãi thải (xem vị trí tại Hình 8 – Sơ đồ quy hoạch bãi thải). Chủ dự án, nhà thầu xây dựng cam kết thỏa thuận với địa phương các vị trí đổ thải này và nhà thầu chỉ được đổ thải tại các vị trí sau khi được sự đồng ý của địa phương.

144

Trong thời gian xây dựng, công tác đổ thải phải được giám sát chặt chẽ bởi Tư vấn giám sát Xây dựng và trong mọi trường hợp nhà thầu không được phép xả thải chất thải vào các khu vực nhạy cảm về môi trường, như trong khu rừng, các khu vực gần hoặc trực tiếp vào nguồn nước. Nhà thầu hoàn toàn chịu trách nhiệm và phải bồi thường nếu để xảy ra các sự cố liên quan đến bãi thải.

4. Giảm thiểu ô nhiễm chất thải nguy hại Từ hoạt động xây dựng Nhà thầu xây dựng sẽ áp dụng các biện pháp sau: Trong phạm vi máy móc tham gia thi công xây dựng dự án, dầu thải từ các máy

xây dựng sau mỗi lần thay thế (nếu có) sẽ được thu gom vào can nhựa có nắp đậy, có dán nhãn theo đúng qui định và bảo quản ở nơi khô ráo, có mái che.

Giẻ lau dính dầu mỡ, dầu mỡ sau khi sửa chữa các hỏng hóc máy thi công xây dựng trên công trường sẽ được thu gom và bảo quản cẩn thận cùng với dầu thải định kỳ từ các máy xây dựng.

Lượng dầu thải phát sinh khi thi công có thể gây ô nhiễm tới môi trường, vì thế cuối thời gian thi công, Chủ dự án đăng ký chủ nguồn thải với Sở TNMT tỉnh Sơn La và phối hợp với các đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý theo đúng qui định của thông tư số 12/2011/TT-BTNMT ngày 14 tháng 4 năm 2011 của Bộ TNMT về quản lý chất thải nguy hại.

Từ sinh hoạt khu lán trại Chất thải này bao gồm bóng đèn huỳnh quang được loại bỏ, bình ắc qui chì

hỏng, các hoá chất độc hại khác (pin đèn, pin điện thoại…). Lượng chất thải nguy hại này sẽ được nhà thầu thu gom, bảo quản, gom và xử lý cùng lượng dầu thải từ các máy xây dựng ở trên theo luật định.

Nhà thầu ký hợp đồng với công ty có chức năng vê nhiệm vụ này để thu gom và xử lý chất thải nguy hại.

B - CÁC NGUỒN KHÔNG LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 5. Giảm thiểu tác động do tiếng ồn và độ rung Biện pháp đơn giản, hiệu quả để hạn chế tiếng ồn trong môi trường lao động

nhằm bảo vệ sức khỏe cho công nhân xây dựng và nhân dân khu vực lân cận là sắp xếp thời gian thi công hợp lý và sử dụng thiết bị xe máy đảm bảo chất lượng.

Các hoạt động gây ồn nhiều ( trộn bê tông, nén, đầm, ủi, đào đường…) sẽ được thực hiện vào ban ngày. Hạn chế thi công vào ban đêm để tránh gây ồn cho các hộ dân cư xung quanh.

Nhà thầu áp dụng các biện pháp liên quan đến xe máy thi công gồm: Sử dụng các loại xe chuyên dụng và bảo dưỡng định kỳ.

145

Kiểm tra mức ồn, rung trong quá trình xây dựng từ đó đặt ra lịch thi công phù hợp đảm bảo tiếng ồn trong giới hạn cho phép.

Quy định tốc độ xe, máy móc khi hoạt động trong khu vực đang thi công và khu dân cư.

Thường xuyên bảo dưỡng và kiểm tra các loại phương tiện vận chuyển, đảm bảo đạt tiêu chuẩn môi trường theo quy định. Tránh sử dụng các loại phương tiện, máy móc quá cũ tạo tiếng ồn lớn.

Kiểm tra sự cân bằng của máy khi lắp dặt, kiểm tra độ mòn chi tiết, và thường kỳ cho dầu bôi trơn vào các máy móc. Thường xuyên bảo dưỡng thiết bị máy móc, đảm bảo luôn ở tình trạng hoạt động tốt.

Hạn chế sử dụng cùng một lúc trên công trường nhiều máy móc thiết bị thi công gây độ ồn lớn vào cùng một thời điểm để tránh tác động cộng hưởng tiếng ồn.

Các phương tiện vận chuyển phải đảm bảo hoạt động đúng công suất, vận chuyển đúng trọng tải quy định.

6. Giảm thiểu xói mòn, sạt lở đất Thi công trong mùa khô. Phân định gianh giới và ngăn cách KVTC với bên ngoài nhằm tránh sạt

lở cũng như trôi đất cát ra xung quanh ngoài khu vực thi công. Trước khi đào móng phải xây dựng hệ thống tiêu, thoát nước, khi mở

móng phải có biện pháp bảo vệ hố móng bằng (cạp) tràm bằng phên tre và bơm nước ra khỏi hố móng khi gặp nước ngầm hoặc trời mưa.

Tuân thủ các qui định khi thi công mái dốc. Nhà thầu xây dựng áp dụng biện pháp phát quang, ủi đường san nền cục

bộ cho từng hộ dân cư phù hợp với tập tục sống và tập quán canh tác của đồng bào, bố trí các lô đất TĐC tránh khe nước chảy cho từng hộ gia đình.

7. Giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái Chủ đầu tư yêu cầu từng nhà thầu áp dụng các biện pháp sau: - Cho công nhân ký cam kết không được xâm hại đến thực vật ở các diện tích

ngoài KVTC và khu vực sử dụng tạm; cam kết không vào rừng khai thác gỗ, săn bắn động vật trái phép.

- Đảm bảo che chắn (cạp bằng phên nứa hay bao cát xếp quanh) xung quanh diện tích thi công và nơi vật liệu xây dựng và đất đá thải nhằm tránh hiện tượng sạt lở, di chuyển đất từ khu vực san nền ra diện tích đất xung quanh làm ảnh hưởng đến thảm thực vật trên các diện tích này.

- Các loại nước phát sinh từ lán trại và hoạt động thi công được thải đúng nơi qui định. Nhà thầu yêu cầu tất cả công nhân tuyệt đối không xả trực tiếp nước thải sinh hoạt từ lán trại công nhân, nước thải trong xây dựng thi công như nước bảo dưỡng bê

146

tông, nước từ trộn bê tông hay vữa xây dựng, nước rửa xe, máy dính dầu mỡ… ra các diện tích có thảm thực vật ngoài phạm vi dự án.

- Hạn chế tối đa thời gian sử dụng diện tích đất tạm trong thời gian xây dựng dự án. Hoàn trả địa phương ngay sau khi thi công xong hạng mục công trình cần mượn đất tạm, phục hồi thảm thực vật trên diện tích này (nếu có).

- Ngoài việc đảm bảo các phương tiện phải có Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, nhà thầu ưu tiên lựa chọn các xe máy thi công có chất lượng tốt để giảm ồn, rung và khí thải ảnh hưởng đến hệ sinh thái và cộng đồng dân cư.

- Chủ dự án phối hợp với các nhà thầu, chính quyền địa phương, Đồn biên phòng và lực lượng kiểm lâm tăng cường tuyên truyền, giáo dục công nhân và cộng đồng: không phá rừng, không săn bắn và không đặt bẫy thú rừng.

8. Giảm thiểu tác động đến văn hóa, kinh tế và xã hội khu vực dự án a. Giảm thiểu tác động do chiếm dụng đất tạm thời Chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu thực hiện các biện pháp sau để hạn chế chiếm

dụng đất tạm thời: - Sử dụng các tuyến đường hiện có để vận chuyển VLXD và thiết bị. Trường

hợp nhất thiết phải sử dụng diện tích đất tạm thời khi thi công thì tận dụng đất hoang hoá, không được xâm phạm vào nhà ở của dân, các công trình văn hoá, di tích lịch sử, tôn giáo…

- Nhà thầu thoả thuận với chính quyền địa phương về việc sử dụng đất tạm thời: Vị trí, diện tích chiếm dụng tạm thời, biện pháp hỗ trợ, sửa chữa các công trình hạ tầng… của người dân và địa phương. Thực hiện nghiêm chỉnh chính sách đền bù, giải toả nếu phải chiếm dụng đất nông nghiệp, đất thổ cư hoặc làm thiệt hại tài sản.

- Tổ chức phương án thi công hợp lý, tăng năng suất lao động, dứt điểm đối với từng hạng mục để giảm thời gian chiếm dụng đất tạm thời. Tận dụng khối lượng đất đào để đắp lấp, san nền.

b. Biện pháp tránh ách tắc, an toàn giao thông Chủ dự án và các nhà thầu thi công xây dựng phải lập kế hoạch và bố trí thời

gian, lưu thông trên tuyến đường hợp lý hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động đi lại của người dân.

Điều tiết, bố trí xe vận chuyển hợp lý, hạn chế hoạt động vào giờ cao điểm tránh tắc nghẽn trên các tuyến đường và đảm bảo an toàn giao thông. Nhà thầu cung cấp VLXD, thiết bị có trách nhiệm cùng với Chủ dự án và chính quyền địa phương chỉ dẫn, xử lý các vấn đề đảm bảo an toàn giao thông.

Chủ dự án yêu cầu nhà thầu cam kết xe chở vật liệu xây dựng không chở quá tải, tránh gây ra hư hỏng, lún sụt nền đường; trong trường hợp đường bị hư hỏng do

147

quá trình vận chuyển vật liệu xây dựng hoặc các tải trọng bất thường, nhà thầu phải bồi thường hoặc sửa chữa kịp thời đảm bảo chất lượng bằng hoặc tốt hơn chất lượng đường hiện trạng trước khi thi công.

c. Ngăn ngừa các tác động xã hội tiêu cực do công nhân gây ra Một số biện pháp sau thường áp dụng nhằm giảm xảy ra xung đột giữa công

nhân xây dựng và người dân địa phương: - Các nhà thầu thi công cố gắng tuyển dụng công nhân là người địa phương để

giảm số người từ các địa phương khác đến làm việc. - Nhà thầu giáo dục công nhân của mình về cách ứng xử văn hóa khi tiếp xúc

với người lao động ở các đơn vị gần KVTC, người dân địa phương. - Nhà thầu giáo dục người lao động và xử lý nghiêm hành vi sử dụng, buôn bán

chất ma tuý, hoạt động các tệ nạn xã hội khác (mại dâm, hút chích ma tuý …), buôn lậu, vào rừng khai thác gỗ và lâm sản, săn bắt trái phép, tuyên truyền đạo...

Trường hợp lán trại của công nhân gần khu dân cư, nhà thầu xây dựng sẽ phối hợp với chính quyền địa phương để quản lý chặt chẽ công nhân đến xây dựng dự án.

Trong sinh hoạt hàng ngày, nhà thầu thường xuyên giáo dục và tuyên truyền công nhân phải đảm bảo tốt vấn đề vệ sinh môi trường khu vực lán trại tạm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tránh phát sinh và phát triển các loại dịch bệnh từ khu lán trại công nhân.

Nhà thầu thi công đảm bảo có y tá và số lượng thuốc đủ để sơ cứu khi có người bị tai nạn và kịp thời chuyển bệnh nhân đến bệnh viện tuyến trên cứu chữa.

Sau khi dự án kết thúc, tất cả các lán trại của mỗi nhà thầu phải được di chuyển để trả lại cảnh quan ban đầu, không gây phiền hà đến chính quyền và nhân dân địa phương.

Chủ dự án và các nhà thầu đăng ký với Đồn biên phòng 473 và chính quyền địa phương chấp hành nghiêm chỉnh đăng ký tạm trú, tạm vắng cho công nhân, người nước ngoài và máy móc, phương tiện ra vào khu vực biên giới.

d. Biện pháp đảm bảo an toàn lao động cho công nhân Các hoạt động thi công dự án, Nhà thầu phải tuân thủ nghiêm túc theo các quy

định an toàn hiện hành đối với công trình xây dựng, công trình điện, phòng chống cháy nổ, phòng chống cháy rừng bao gồm cả các biện pháp sau đây:

Bố trí cán bộ theo dõi giám sát an toàn và môi trường. Người này có nhiệm vụ kiểm tra dụng cụ sản xuất, trang bị bảo hộ lao động và thường xuyên hướng dẫn công nhân về an toàn và BVMT trong khi thi công.

Đào tạo về an toàn cho toàn bộ công nhân, cán bộ tham gia thi công trên công trường. Hướng dẫn chi tiết về Phạm vi an toàn điện và các nguy cơ cháy nổ… khi thi công, vận chuyển và lắp thiết bị.

148

Khu vực thi công xây dựng sẽ được rào cô lập đối với các khu vực khác và khu dân cư. Chỉ cho phép nguời có nhiệm vụ ra/vào khu vực công trường. Lắp các biển báo khu vực công trường đang thi công và các khu vực nguy hiểm khác.

Những hố móng trên mặt bằng công trường sẽ được đậy kín hoặc rào ngăn chắc chắn, bảo đảm an toàn cho người đi lại. Đường hào, hố móng sẽ có rào chắn cao 1m, ban đêm sẽ có đèn báo hiệu.

Để an toàn trong việc phòng chữa cháy cần phải bố trí trên công truờng các dụng cụ và vật liệu chữa cháy như cát, bình CO2, xẻng… Đồng thời, phải có bảng Nội quy và Tiêu lệnh chữa cháy kèm theo. Liên hệ với cơ quan PCCC địa phương để có những biện pháp bảo đảm an toàn chữa cháy khi có sự cố.

Các thiết bị, dụng cụ thi công phải được kiểm tra kỹ về chất lượng trước khi sử dụng. Khi cẩu vật tư thiết bị phải kiểm tra dây chằng buộc, móc cáp cẩn thận. Công nhân phục vụ cẩu không được đứng dưới phạm vi hoạt động của cẩu. Tuân thủ nghiêm túc qui định về khoảng cách an toàn.

Không bố trí lán trại, bãi tập kết, kho trữ xăng dầu, vật liệu cháy nổ tại khu vực giáp ranh với rừng và các vật liệu dễ cháy khác. Lắp biển cảnh báo nguy cơ cháy rừng tại các vị trí dễ quan sát, vị trí tiếp giáp rừng.

Phối hợp với chính quyền địa phương, Đồn biên phòng, cơ quan kiểm lâm thường xuyên tuyên truyền, giáo dục ý thức công nhân và cộng đồng dân cư nâng cao ý thức phòng chống cháy rừng, nhất là vào thời gian có gió Lào, thời tiết khô hanh và mùa làm nương rẫy của bà con.

e. Biện pháp tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn

Đặc thù địa bàn dự án là xã biên giới và nằm trong KBTTN Xuân Nha do đó Chủ dự án và các nhà thầu phải tăng cường và tạo sự phối hợp, gắn kết chặt chẽ với chính quyền địa phương, Đồn biên phòng và BQL KBTTN Xuân Nha.

Ngay từ bước khảo sát, quy hoạch, chuẩn bị dự án Chủ dự án phải phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nêu trên để có phương án bố trí, quy hoạch và thiết kế TĐC đảm bảo phù hợp với phong tục tập quán của địa phương, an toàn, tiết kiệm, đảm bảo các yếu tố về an ninh – quốc phòng, bảo vệ và phát triển rừng.

Trong giai đoạn xây dựng, Chủ dự án và nhà thầu xây dựng tiếp tục gắn kết và tăng cường phối hợp với các đơn vị nêu trên để quản lý con người, máy móc thi công; giáo dục công nhân và tăng cường hiểu biết của công nhân về văn hóa, phong tục tập quán địa phương để hạn chế không để xảy ra các va chạm, mâu thuẫn xã hội, tranh chấp giữa công nhân và người dân địa phương. Các lực lượng biên phòng, kiểm lâm là lực lượng gắn bó với nhân dân từ rất lâu và sẽ hỗ trợ, giúp đỡ Chủ dự án, nhà thầu triển khai dự án đảm bảo an ninh trật tự và đảm bảo tiến độ.

149

Chủ dự án hỗ trợ cơ quan kiểm lâm về cơ sở vật chất: thiết bị văn phòng làm việc, thiết bị phục vụ tuần tra, rà soát bảo vệ rừng, xe máy...để tăng cường khả năng làm việc và hiệu quả công việc trong công tác bảo vệ rừng.

Nhà thầu cung cấp đầy đủ thông tin về người lao động cho Đồn biên phòng để nắm bắt được lý lịch người ra vào vùng biên giới, ngăn chặn các đối tượng vi phạm pháp luật về ma túy, buôn lậu, tệ nạn xã hội, tội phạm truy nã...

Chủ dự án, nhà thầu phối hợp với chính quyền địa phương, Đồn biên phòng và BQL KBTTN Xuân Nha để giáo dục, tuyên truyền cho công nhân về các quy định tại vùng biên giới, quy định về bảo vệ rừng và động vật hoang dã, nét văn hóa truyền thống, tập quán và tín ngưỡng của người dân địa phương.

9. Giảm thiểu tác động do chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp

Về chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp có rừng sang các mục đích làm nhà ở và đất sản xuất nông nghiệp đối với dự án khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn đã được UBND tỉnh Sơn La xem xét và trình Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT thẩm định xin ý kiến Thủ tường Chính phủ, cụ thể:

- Diện tích đất bố trí cho dự án TĐC đã được xác định trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) của huyện Mộc Châu và huyện Vân Hồ và đã được UBND tỉnh Sơn La đã phê duyệt tại Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 23/10/2013.

- Năm 2013, UBND tỉnh Sơn La đã có tờ trình đề nghị Bộ TNMT, Bộ NN&PTNT thẩm định xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ đối với các dự án có sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để chuyển mục đích sử dụng phục vụ triển khai các dự án trên địa bàn tỉnh Sơn La, trong đó có dự án Khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn.

Để giảm thiểu các tác động tiêu cực do việc thu hồi và chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và đất lâm nghiệp tại Thảm Tôn, các biện pháp sau được áp dụng:

- Chủ dự án đã hợp đồng với Công ty tư vấn là (Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng quốc tế - chi nhánh Tây Bắc) lập hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng Thảm Tôn sang đất ở và đất sản xuất nông nghiệp tại hợp đồng số 63/2013/PLHĐ-TĐTS-P2, nội dung bao gồm:

+ Lập phương án trồng rừng thay thế; + Phương án đền bù, GPMB; + Lập hồ sơ khai thác lâm sản; + Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Đồn biên phòng (bao gồm đo

đạc, cắm mốc và thủ tục hoàn trả cấp đất).

150

Theo đó, Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng quốc tế - chi nhánh Tây Bắc phải có trách nhiệm:

+ Đo đạc, xác định phạm vi và cắm mốc phạm vi thu hồi rừng và đất lâm nghiệp; phân định rõ ràng giữa rừng và đất lâm nghiệp thu hồi cho dự án và phần do Đồn biên phòng 473 và địa phương quản lý.

+ Lập phương án trồng rừng thay thế với diện tích ít nhất bằng diện tích rừng chuyển đổi (từ 48,4 ha trở lên) tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT tại thông tư số 24/2013/TT-BNNPTNT ngày 06/05/2013 trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm tính khả thi trước khi khởi công công trình.

+ Lập hồ sơ khai thác lâm sản theo đúng trình tự các bước thu hồi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng quy định tại Luật bảo vệ và phát triển rừng năm 2004, Nghị định số 23/2006/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn hiện hành.

- Chủ dự án phối hợp chặt chẽ với UBND tỉnh Sơn La, trường hợp, địa phương không còn đất trồng rừng thay thế thì Chủ dự án phải nộp số tiền theo dự án trồng rừng thay thế được duyệt về Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Trung ương để Bộ NN&PTNT bố trí cho tỉnh khác còn quỹ đất trồng rừng thay thế thực hiện.

- Chủ dự án có trách nhiệm xem xét, nếu không có điều kiện tổ chức trồng rừng thay thế thì phải nộp tiền về Bộ NN&PTNT. Tổng số tiền, thời gian nộp do Bộ NN&PTNT quy định khi nhận được tờ trình của Chủ dự án.

- Chủ dự án hoàn thành việc trồng rừng thay thế với diện tích ít nhất bằng diện tích rừng được chuyển mục đích sử dụng cho dự án trong thời gian 18 tháng kể từ khi phương án trồng rừng thay thế được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

- Trước khi phát tuyến, Chủ dự án và nhà thầu xây dựng phải thông báo kế hoạch với chủ rừng (Đồn biên phòng 473, BQL KBTTN Xuân Nha), chính quyền địa phương.

- Trong quá trình phát tuyến, Chủ dự án phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan kiểm lâm, các chủ rừng giám sát hoạt động phát tuyến, khai thác tận thu lâm sản của nhà thầu xây dựng. Nhà thầu xây dựng tăng cường tuyên truyền, giáo dục công nhân chỉ được phát tuyến, thu dọn lâm sản trong phạm vi mốc giới dự án; không vi phạm các quy định về bảo vệ rừng, bảo vệ động vật hoang dã. Nhà thầu kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

- Nhà thầu thực hiện công tác phát tuyến, dọn mặt bằng theo phương pháp cuốn chiếu. Không tiến hành phát quang, san nền toàn bộ mà chỉ tiến hành phát quang tại vị trí xây nhà, làm bể nước, làm đường; tôn trọng cảnh quan môi trường và điều kiện địa hình hiện có.

- Rễ cây phải được đào lên; cành, lá thu gom đưa đến vị trí bãi thải (đảm bảo cách xa khu dân cư, lán trại, bìa rừng) đốt bỏ, hạn chế ảnh hưởng của khói, muội than, tro bụi và một số loại khí độc hại đến sức khỏe con người và sinh vật.

151

- Nhà thầu trang bị quần áo bảo hộ lao động, khẩu trang cho công nhân tham gia phát tuyến, dọn dẹp mặt bằng hạn chế ảnh hưởng của mùi do phân hủy các chất hữu cơ.

- Nhà thầu và người dân tận dụng tối đa cây nhỏ, cành cây làm lán trại cho công nhân và nhiên liệu đốt sinh hoạt của người dân.

- Công tác phát tuyến, thu dọn mặt bằng thực hiện thủ công và hạn chế sử dụng xe, máy nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của tiếng ồn, khí thải đến hệ động vật và thực vật; cũng như hạn chế sự di cư của các loài động vật.

4.1.3. Trong giai đoạn hoạt động A - NGUỒN TÁC ĐỘNG LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 1. Biện pháp giảm thiểu tác động đối với nước thải sinh hoạt

Với đặc thù của cả 3 điểm tái định cư thuộc dự án với các hộ dân đều là dân tộc và thực hiện tại khu vực có địa hình chia cắt rất phức tạp nên việc xử lý nước thải sinh hoạt tại các hộ được thực hiện bằng bể tự hoại 3 ngăn. Theo đó, tại các hộ gia đình sẽ được đầu tư xây dựng mỗi hộ 1 bể tự hoại 3 ngăn. Cụ thể:

- Điểm tái định cư Thảm Tôn: dự án sẽ tiến hành xây dựng 50 bể tự hoại dung tích từ 2-3m3/bể.

- Điểm tái định cư Suối Nón 1: xây dựng 68 bể tự hoại dung tích từ 2-3m3/bể. - Điểm tái định cư Suối Nón 2: xây dựng 68 bể tự hoại dung tích từ 2-3m3/bể. Phương pháp xử lý nước thải bằng bể tự hoại

Bể tự hoại là loại bể chứa gồm 3 ngăn, thực hiện ba chức năng: lắng nước thải,

lên men cặn lắng và lọc nước thải sau lắng. Bể tự hoại có thể xử lý toàn bộ các loại nước phân, tiểu. Nước thải sau khi xử lý tại bể tự hoại sẽ được đổ ra nguồn tiếp nhận là mương thoát nước khu dân cư hoặc tự thấm xuống đất. Nước thải sau bể tự hoại 03 ngăn đã xử lý tương đối các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt. Lưu lượng nước thải của mỗi hộ dân rất nhỏ (mỗi hộ có trung bình 6 người tương ứng 0,46 lít nước thải/ngđ), trường hợp lượng nước thải này thấm xuống đất cũng không đáng kể và không gây ô nhiễm môi trường đất và tầng nước ngầm ở mức độ lớn so với diện tích cấp cho mỗi hộ dân là 700m2.

Bể tự hoại có thể sử dụng ngay sau khi xây dựng và không cần một yêu cầu đặc biệt nào trước khi đưa vào vận hành. Tuy nhiên, sự lên men cặn phải bắt đầu vài ngày

Nguồn tiếp nhận

Ngăn 1 Ngăn 2

Ngăn 3


152

sau khi đưa vào hoạt động. Bùn cặn lên men được hút sau từ 1 – 3 năm bể hoạt động. Tại thời điểm hút, phần bùn cặn chưa lên men nằm phía trên vì vậy ống hút của máy bơm phải đặt sâu xuống đáy bể. Thông thường khi hút phải chừa lại khoảng 20% lượng bùn cặn để gây men cho bùn cặn tươi đợt sau. Khi hút bùn cặn ra khỏi bể, hỗn hợp bùn cặn thường có BOD5 khoảng 6000mg/l, tổng các chất lơ lửng (TSS) khoảng 15000mg/l.

Bùn cặn từ bể tự hoại của mỗi hộ gia đình (06 người) không nhiều, sau khoảng 3 năm sử dụng bùn cặn sẽ được hút hoặc nạo vét, ủ làm phân vi sinh hoặc bón trực tiếp cho các cây trồng trong vườn của các hộ dân.

Hiệu quả xử lý của bể tự hoại là làm giảm 50 – 60% BOD và COD, 70-80%SS. 2. Biện pháp giảm thiểu tác động đối với nước mưa chảy tràn Theo thiết kế, nước mưa được thải thẳng ra ngoài không qua hệ thống xử lý.

Công tác vệ sinh và quản lý chất thải rắn được làm tốt để hạn chế các chất bẩn bị rửa trôi vào nước mưa.

3. Biện pháp giảm thiểu tác động của rác thải sinh hoạt Đối với dự án, lượng chất thải rắn phát sinh chủ yếu là chất thải rắn sinh hoạt

phát sinh tại các hộ gia đình. Khác với rác thải thành thị, rác thải ở khu vực miền núi với các thành phần hữu cơ dễ phân hủy. Các biện pháp sau được áp dụng:

- Chủ dự án sẽ phối hợp với chính quyền địa phương đưa cán bộ dân vận, thanh niên xung phong hoặc phối hợp với các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên đến từng hộ gia đình nhằm tuyên truyền, hướng dẫn bà con cách phân loại rác ngay từ khâu ban đầu; không vứt rác thải, xác gia súc gia cầm xuống ao, hồ, kênh mương; có ý thức tự giác thu gom, xử lý các loại vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng, có ý thức tự giữ gìn môi trường sống xung quanh.

- Mỗi hộ dân cần có thùng, bao tải,...đựng rác nhằm phân loại hoặc thu gom rác hàng ngày.

- Hướng dẫn người dân phân biệt chất thải rắn vô cơ và chất thải rắn hữu cơ. Đối với rác thải hữu cơ (thực phẩm, đồ ăn thừa) được tận dụng làm thức ăn cho các vật nuôi trong gia đình; rác thải dễ phân huỷ được chôn lấp làm phân bón tận dụng trong sản xuất. Đối với rác thải vô cơ như giấy, mẩu sắt thép, vỏ chai thủy tinh, đồ nhựa,...có thể thu gom tái chế, tái sử dụng tùy thuộc vào mục đích sử dụng của từng hộ gia đình hoặc đem bán cho đơn vị thu mua sắt vụn hoặc đốt bỏ tại vườn nhà.

- Tại mỗi hộ gia đình sẽ tiến hành đào 1 hố chôn lấp hợp vệ sinh ngay tại vườn nhà (các hố chứa này không lót đáy).

153

Hình 4.2: Sơ đồ thu gom chất thải rắn sinh hoạt

Lượng rác thải sinh hoạt hàng ngày của mỗi hộ có thể tích khoảng 0,003m3 (bình quân 01 hộ là 5 người, trung bình mỗi người phát thải 0,3 kg rác thải sinh hoạt/ngày đêm và tỷ trọng của chất thải rắn 500 kg/m3).

Như vậy ước tính sau 1 năm, mỗi hộ sẽ thải ra khoảng 1,0 m3 rác thải sinh hoạt. Để chứa hết được lượng rác tại mỗi hộ gia đình khoảng 3 năm thì mỗi hộ đào 1 hố chôn lấp rác hợp vệ sinh có thể tích khoảng 5 m3. Chủ dự án sẽ hỗ trợ và hướng dẫn người dân đào hố chôn lấp đúng kỹ thuật với thiết kế như sau:

+ Hố chôn lấp được đào sâu dưới lòng đất 1,5m; mặt hố có kích thước 1,8 × 1,8 m. + Thành hố được tôn lên cao 0,3 m để tránh nước mưa chảy xuống hố chôn lấp. + Hố chứa này không lót đáy. + Định kỳ 01 tháng/lần hoặc vào mùa xảy ra nhiều dịch bệnh sẽ phun thuốc diệt

trùng, hoặc rắc vôi tại các hố chứa rác thải của từng hộ gia đình nhằm tiêu diệt côn trùng gây bệnh, phòng tránh bệnh dịch lây truyền trong đời sống cộng đồng.

- Địa điểm đào hố chôn lấp: mỗi hộ dân được bố trí 700m2 đất ở và vườn nên hố chôn lấp đơn giản sẽ được bố trí trong vườn của mỗi hộ dân, cách xa nguồn nước và cuối hướng gió, đảm bảo khoảng cách tới nhà ở của hộ dân.

Cùng với các chương trình phục hồi sinh kế của người dân, Chủ dự án có chương trình hướng dẫn các hộ dân đào hố chôn lấp và sử dụng hố chôn lấp rác đúng kỹ thuật và hợp vệ sinh đảm bảo cảnh quan và môi trường.

Hơn nữa, theo Đồ án quy hoạch nông thôn mới của xã Tân Xuân (đã được cấp thẩm quyền phê duyệt tại QĐ số 223/QĐ-UBND ngày 04/6/2013) thì tại xã Tân Xuân sẽ xây dựng bãi chứa rác tập trung diện tích 1,0ha tại bản Bướt cách khu TĐC số 4 khoảng 2,5km-3km. Khi hố chôn lấp của mỗi hộ dân không còn khả năng chứa hoặc phát sinh ô nhiễm thì chuyển rác thải sinh hoạt về bãi tập kết rác của xã để tiêu hủy.

154

Có thể sử dụng bãi rác thải sinh hoạt tập trung cho các hộ dân tại từng điểm TĐC. Tuy nhiên biện pháp này không khả thi vì cần phải tìm được vị trí đổ thải hợp lý, cần có đơn vị đứng lên tổ chức thu gom, vận chuyển rác thải và cơ quan quản lý nơi đổ thải. Khi lượng rác thải tập trung quá nhiều dẫn đến mức độ ô nhiễm phát sinh tại khu vực lớn; mức độ ảnh hưởng đến môi trường đất, nước, không khí nhiều và biện pháp xử lý khó khăn hơn. Do đó, Chủ dự án chọn phương án tổng hợp các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn thu gom và phân loại rác ngay từ khâu ban đầu và hỗ trợ các hộ dân đào hố chôn lấp, sử dụng hố chôn lấp đúng cách.

4. Biện pháp giảm thiểu tác động của chất thải nguy hại Như đã đánh giá tại Chương 3, chất thải nguy hại trong giai đoạn hoạt động phát

sinh không nhiều nhưng các biện pháp sau cần được Chủ dự án tuyên truyền, hướng dẫn các hộ dân:

Tuyên truyền và hướng dẫn người dân TĐC cách sử dụng, bảo quản hoá chất bảo vệ thực vật và diệt trừ các loài gây hại đúng cách.

Phối hợp với các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương tuyên truyền người dân hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu; hướng dẫn cách thu gom, lưu trữ bao bì thải, hóa chất tồn lưu hoặc quá hạn.

Hướng dẫn người dân cách thu gom bóng đèn huỳnh quang thải, pin và ắc quy thải; cách lưu chứa độc lập với các chất thải khác.

Phối hợp với cơ quan thú y xã, huyện tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân nâng cao ý thức đảm bảo vệ sinh môi trường trong hoạt động chăn nuôi như: không chăn thả gia súc, gia cầm dưới sàn nhà; chôn lấp gia súc, gia cầm chết do dịch bệnh…cách xa nơi ở, nguồn nước, rắc vôi bột, phun thuốc diệt khuẩn…

B - NGUỒN TÁC ĐỘNG KHÔNG LIÊN QUAN ĐẾN CHẤT THẢI 1. Biện pháp giảm thiểu các tác động do xói mòn đất * Biện pháp nông nghiệp: Chủ đầu tư đưa cán bộ kỹ thuật nông nghiệp vào bồi dưỡng kiến thức, hướng

dẫn bà con nông dân tại các điểm TĐC thực hiện các biện pháp canh tác để giảm thiểu xói mòn đất như:

- Canh tác theo đường đồng mức (làm ruộng bậc thang); - Cày bừa ngang dốc; - Bố trí luân canh và xen canh; - Giữ nước cho diện tích đất nông nghiệp khi thời tiết khô nóng; - Sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật và phân bón hóa học trong canh tác đúng

cách;

155

Tại những vị trí không phù hợp với việc sản xuất nông nghiệp thì vận động nhân dân trồng rừng để giữ ẩm, chống xói mòn.

Đây là những biện pháp đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với điều kiện địa hình khu vực và điều kiện kinh tế xã hội của các hộ dân TĐC.

*Biện pháp lâm nghiệp: - Chủ dự án xây dựng phương án trồng rừng thay thế và thực hiện trồng rừng,

bảo vệ rừng với diện tích ít nhất là 48,4 ha. Tổng số tiền cho hoạt động trồng rừng thay thế khoảng 3,7 tỷ đồng. Diện tích rừng này có tác dụng chống xói mòn, ngăn chặn dòng chảy và giữ ẩm cho đất đồng thời còn hạn chế cả xói mòn.

- Phối hợp với cơ quan Kiểm lâm và chính quyền địa phương tiến hành giao đất giao rừng cho người dân TĐC, duy trì việc thực hiện việc khoán chi trả dịch vụ môi trường rừng.

* Các biện pháp khác: - Hướng dẫn cho người dân TĐC sử dụng hiệu quả hệ thống thủy lợi phục vụ

tưới tiêu (công trình thủy lợi bản Cám và công trình thủy lợi Co Nào) để luôn duy trì độ ẩm cho đất, hạn chế hiện tượng đất bị khô kiệt.

- Tăng cường phối hợp với cơ quan Kiểm lâm, Đồn Biên phòng và chính quyền địa phương tuyên truyền cho người dân TĐC và người dân xã Tân Xuân ý thức bảo vệ các rừng đầu nguồn, thảm thực vật dọc các bờ sông suối, dọc các đường giao thông và tại các vị trí mà hai bên có độ dốc cao,…Tuyên truyền người dân không đốt rẫy, khai hoang tại những nơi đó.

2. Biện pháp giảm thiểu các tác động tiêu cực do sự thay đổi các vấn đề kinh tế - xã hội của người dân

a. Các biện pháp giảm thiểu tác động đến kinh tế của người dân TĐC Chủ đầu tư tiến hành triển khai, giám sát, đánh giá và chịu trách nhiệm về sự ổn

định xã hội và phát triển kinh tế của người dân tái định cư. Cụ thể, Chủ đầu tư đã xây dựng và triển khai thực hiện Chương trình tái định

cư, sinh kế và phát triển dân tộc thiểu số. - Mục tiêu của chương trình: Cải thiện hoặc ít nhất khôi phục sinh kế và chất lượng sống của các bản bị ảnh

hưởng trong bối cảnh đa dạng văn hóa. Tăng cường khả năng khôi phục, duy trì và sử dụng các nguồn lực con người,

xã hội, tự nhiên, tài chính và vật chất của cộng đồng một cách bền vững sau khi chịu tác động bởi dự án này.

Chương trình sinh kế là nâng cao năng lực của cộng đồng bị ảnh hưởng bởi Dự án trong thực hiện các hoạt động sinh kế tạo ra nguồn thu nhập để cải thiện đời sống và sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.

156

Người dân có quyền tự lựa chọn các mô hình sinh kế mà mình mong muốn để thực hiện mô hình.

Khi tham gia vào chương trình sinh kế người dân sẽ được nhận các hỗ trợ từ dự án như sau:

+ Vật tư đầu vào: cây, con giống và các dụng cụ chế biến nông sản. + Hỗ trợ về đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật nuôi, trồng và chế biến nông sản

theo hình thức cầm tay chỉ việc nhằm thay đổi phương thức canh tác truyền thống sang phương pháp thâm canh cây trồng và chăn nuôi gia súc có hiệu quả, mang lại nguồn thu nhập trước mắt và bền vững về lâu dài.

+ Tham gia các chuyến tham quan, hội thảo học tập và chia sẻ kinh nghiệm thực hiện cải thiện sinh kế cộng đồng tại các địa bàn trong và ngoài tỉnh Sơn La.

+ Hỗ trợ về thông tin việc làm và các tìm kiếm đầu ra cho các sản phẩm nông nghiệp và chăn nuôi tại địa bàn các bản thực hiện chươg trình sinh kế thuộc huyện Mộc Châu.

- Phương thức và kế hoạch triển khai: Cùng với tổng thể công tác tái định cư của dự án Thủy điện Trung Sơn, gói thầu

hỗ trợ sinh kế tại khu TĐC số 4 trên địa bàn tỉnh Sơn La đã được triển khai gồm giai đoạn thử nghiệm và thực tế.

* Giai đoạn thí điểm: Hoạt động cải thiện sinh kế cộng đồng giai đoạn thí điểm tại khu TĐC số 4 đã

lựa chọn bản Đông Tà Lào, xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ để thực hiện. Kết quả đạt được tính đến thời điểm lập ĐTM như sau:

Dự án thủy điện Trung Sơn đã tiến hành tham vấn cộng đồng tại 5 bản thí điểm, thành lập được 16 nhóm sở thích trên 3 lĩnh vực với 362 thành viên và 1 nhóm sở thích thú y tại 5 bản gồm 7 thành viên. Dự án đã cung cấp đầu vào cho các bản gồm giống cây trồng (lúa, ngô, rau), giống vật nuôi (gà, lợn), phân bón (đạm ure, supe lân, kaliclorua), thức ăn chăn nuôi (cám đậm đặc, cám gạo, ngô) và các loại thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật. Trong mỗi nhóm sở thích các thành viên tự bầu chọn ra 5-6 hộ làm mô hình đợt 1. Riêng tại bản Đông Tà Lào thuộc huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La đã thành lập được 1 nhóm sở thích trồng lúa nước và 1 nhóm chăn nuôi lợn lai (44 thành viên) và 10 hộ tham gia thực hiện mô hình đợt 1.

Đến thời điểm hiện tại hoạt động chăn nuôi và trồng trọt của chương trình sinh kế đã thu được những kết quả nhất định. Tại bản Đông Tà Lào giống lợn lai cung cấp cho các hộ thực hiện mô hình (20 con/4 hộ) đều khỏe mạnh, sinh trưởng tốt. Trong quá trình nuôi được tư vấn sinh kế của thủy điện Trung Sơn hướng dẫn cụ thể cách chăm sóc, cách chăn nuôi theo đúng khoa học kỹ thuật giúp lợn lớn nhanh, ít dịch bệnh. Các hộ đều cho biết lợn nuôi lớn nhanh hơn so với lợn địa phương. Hộ Hà Văn Huỳnh (bản

157

Đông Tà Lào) tiêu thụ được 3 trong tổng 4 con, trọng lượng khi xuất bán là 65 – 70kg/con. Tổng thu được 7,5 triệu đồng.

Mô hình lúa nước có 5 hộ thực hiện đợt 1 đã được tư vấn sinh kế dự án thủy điện Trung Sơn hướng dẫn cụ thể từ khâu gieo mạ, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản. Mỗi hộ được cung cấp 7 kg giống lúa nếp nguyên chủng 87, năng suất lúa nước tăng 20% so với các hộ không thực hiện mô hình.

Trong quá trình thực hiện đã xảy ra 2 đợt dịch sâu bệnh hại và một đợt dịch bệnh trên lợn. Tuy nhiên với sự hướng dẫn của các tư vấn sinh kế và BQL thủy điện Trung Sơn, các dịch bệnh này đã được khống chế và ngăn chặn kịp thời, không ảnh hưởng đến năng suất cây, con giống.

Ban quản lý dự án cũng nhận được sự quan tâm, ủng hộ và phối hợp của chính quyền địa phương các cấp xã, bản.

* Các gói thầu cải thiện sinh kế cộng đồng thực hiện trên địa bàn huyện Vân Hồ gồm: Mã hiệu Nội dung Thời gian thực hiện Giá trị gói thầu

(đồng) C-EMP-04.1 Tư vấn thực hiện thí điểm

các gói thầu cải thiện sinh kế cộng đồng

8/2012 – 6/2014 1.811.095.000

G-EMP-08.a1 Mua sắm giống cây trồng 6/2013 – 7/2013 6.945.000

G-EMP-08.a2 Mua sắm giống vật nuôi 7/2013 – 9/2013 157.648.000

G-EMP-08.a3 Mua sắm phân bón và thức ăn chăn nuôi

7/2013 – 9/2013 408.082.558

G-EMP-08.a4 Mua sắm thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật và các chế phẩm phục vụ chăn nuôi

12/2013 – 6/2014 124.004.000

G-EMP-08.a5 (chưa thực hiện)

Trang bị đồ dùng văn phòng, dụng cụ bảo quản thuốc thú y và thuốc bảo vệ thực vật

12/2013 – 6/2014 38.080.000

Các gói thầu giai đoạn chuyển tiếp (đang lập kế hoạch đấu thầu)

Mua sắm giống, các vật tư đầu vào cho trồng trọt, chăn nuôi, phi nông nghiệp và phát triển thị trường

12/2013 – 6/2014 1.734.012.500

C-EMP-04.2 (chưa thực hiện)

Tư vấn thực hiện nhân rộng các gói thầu cải thiện sinh kế cộng đồng

6/2014 – 12/2016 10.835.128.548

Tính đến thời điểm lập ĐTM của dự án, 6/8 gói thầu cải thiện sinh kế cộng đồng đã được Chủ dự án cho triển khai thực hiện nhằm chuẩn bị cho quá trình di

158

chuyển người dân tới nơi ở mới, từng bước ổn định và đảm bảo cuộc sống cho người dân TĐC.

Mặt khác, dự án đã đầu tư hệ thống giao thông gồm đường giao thông nội bộ, giao thông nội đồng, bến đò và cầu treo để hỗ trợ người dân TĐC di chuyển đến nơi ở mới đến chỗ sản xuất cũ. b. Các biện pháo giảm thiểu tác động do xung đột xã hội:

Như đã đánh giá trong chương III, xung đột xã hội xảy ra trong quá trình dự án đi vào hoạt động chủ yếu là do sự chênh lệch về kinh tế, khác nhau về tập quán sinh hoạt, các tệ nạn xã hội, sự không công bằng trong quá trình chia đất sản xuất của các hộ TĐC. Chủ dự án đưa ra các biện pháp giảm thiểu như sau:

- Chủ dự án phối hợp với chính quyền địa phương chia đất cho người dân theo cách công bằng nhất. Đảm bảo được quyền lợi của nhân dân, tránh xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp.

- Thực hiện tổ chức giao lưu giữa các hộ dân tái định cư và các hộ dân tại khu vực dự án nhằm tăng tinh thần đoàn kết của các hộ dân trong khu vực.

- Hỗ trợ các hộ dân tái định cư ổn định cuộc sống, hỗ trợ người dân trong việc sản xuất, phát triển kinh tế.

- Chính quyền địa phương kết hợp với đồn biên phòng khu vực tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình an ninh trật tự trong khu vực, đặc biệt là các tệ nạn: nghiện hút, trộm cắp, cờ bạc, buôn lậu…

3. Giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái - Đảm bảo công tác hỗ trợ, bồi thường đầy đủ kịp thời; đền bù GPMB thỏa

đáng. Thực hiện đầy đủ, hiệu quả khung chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC và phục hồi cuộc sống cho người dân bị ảnh hưởng do Công trình thủy điện Trung Sơn.

- Thực hiện kế hoạch cải thiện sinh kế cộng đồng nhằm tăng cường khả năng khôi phục, duy trì và sử dụng các nguồn lực con người, xã hội, tự nhiên, tài chính và vật chất của cộng đồng một cách bền vững. Trong các gói thầu về cải thiện sinh kế cộng đồng đã và đang được Chủ dự án triển khai có chính sách kinh tế thích hợp với phong tục tập quán canh tác của nhân dân địa phương; phù hợp với đất đai, khí hậu trong vùng để có quy hoạch về cơ cấu cây trồng thích hợp, dần dần nâng cao mức sống cho người dân trong vùng; sẽ dần hạn chế được nạn phá rừng làm nương rẫy, lấy gỗ, củi cũng như săn bắt động vật rừng, khai thác phong lan, dược liệu vẫn diễn ra mạnh và thường xuyên ở KBTTN Xuân Nha hiện nay.

- Đảm bảo đủ diện tích đất sản xuất bình quân đối với mỗi hộ dân TĐC, đảm bảo các khu vực khai hoang tại Thảm Tôn, bản Cám, Lòng Đồn – Thung Ngúp, bản Pù Lầu đáp ứng và đảm bảo yếu tố về đất đai, thổ nhưỡng và sẵn sàng giao cho người dân TĐC trước khi di chuyển dân đến nơi ở mới.

159

- Phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương giám sát việc thực hiện GPMB và chương trình cải thiện sinh kế cộng đồng; kịp thời điều chỉnh, giải quyết các vấn đề phát sinh trong GPMB trong khả năng của Chủ đầu tư và thông báo ngay các vấn đề phát sinh trong công tác đền bù, bàn giao mặt bằng cho chính quyền địa phương để cùng phối hợp giải quyết; hạn chế các tranh chấp, xung đột về tài nguyên đất đai, nguồn nước dẫn đến việc người dân TĐC phá rừng làm nương rẫy.

- Quan tâm, động viên, hỗ trợ về vật chất, tinh thần và tăng cường phối hợp với các cơ quan bảo vệ rừng như: BQL KBTTN Xuân Nha, Hạt Kiểm lâm huyện Vân Hồ, Hạt kiểm lâm huyện Mộc Châu, các Trạm bảo vệ rừng, Đồn biên phòng 473, các Trạm biên phòng để tăng cường công tác tuyên truyền bảo vệ rừng, công tác tuần tra, rà soát phòng chống chữa cháy rừng, xử lý vi phạm Luật bảo vệ và phát triển rừng.

- Sau khi di chuyển dân đến các điểm TĐC, Chủ dự án phối hợp với chính quyền địa phương, BQL KBTTN Xuân Nha, Đồn biên phòng 473 tuyên truyền cho người dân TĐC tăng cường công tác bảo vệ rừng và ký cam kết không vi phạm Luật bảo vệ và phát triển rừng.

- Tại điểm TĐC Thảm Tôn, Chủ dự án phối hợp chặt chẽ với Đồn biên phòng 473 (đang được giao làm chủ rừng) và BQL KBTTN Xuân Nha, Hạt kiểm lâm Vân Hồ xác định rõ ràng mốc giới, cắm mốc, bảng, biển báo phân định khu đất thuộc TĐC, rừng và đất thuộc quyền sở hữu của Đồn biên phòng 473 để phân định rõ ràng trách nhiệm của các chủ rừng sau khi di chuyển dân TĐC đến Thảm Tôn.

- Tại khu vực dự án và xã Tân Xuân đã và đang thực hiện chính sách “Chi trả dịch vụ môi trường rừng” do đó phải tăng cường phối hợp với các cơ quan thực hiện nhiệm vụ bảo vệ rừng và chính quyền các bản để tuyên truyền cho người dân nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ và phát triển rừng, sản xuất và khai thác lâm nghiệp bền vững; người dân TĐC ký cam kết không vi phạm các quy định về bảo vệ rừng và săn bắn động vật.

- Lập phương án trồng thay thế rừng trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi khởi công xây dựng khu TĐC và hoàn thành việc trồng rừng thay thế với diện tích ít nhất bằng diện tích được phép chuyển đổi trong thời gian 18 tháng kể từ ngày phương án trồng thay thế rừng được phê duyệt.

- Phối hợp với cơ quan kiểm lâm (Hạt kiểm lâm Vân Hồ, BQL KBTTN Xuân Nha) và chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) cho người dân TĐC và cộng đồng dân cư. DVMTR đã và đang tạo sự chuyển biến mạnh mẽ đối với việc phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng và trật tự an toàn xã hội. Chính sách này còn góp phần tạo ra công ăn, việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người làm nghề rừng. Đặc biệt, các chủ

160

rừng, hộ gia đình, cá nhân nhận khoán bảo vệ rừng ngoài luồng thu nhập từ các giá trị trực tiếp rừng còn được hưởng tiền dịch vụ môi trường rừng.

- Hỗ trợ kinh phí và phối hợp với cơ quan kiểm lâm, biên phòng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể địa phương tuyên truyền, phát tờ rơi về bảo vệ rừng, bảo vệ động vật hoang dã, bảo vệ tài nguyên nước; tăng cường giáo dục ý thức bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng, bảo vệ môi trường…

- Tạo điều kiện tốt nhất cho người dân tái định cư khi đến nơi ở mới (nhà ở, nguồn nước, điện thắp sáng, nhà văn hóa, trường học cho con em các hộ TĐC; giao thông đi lại, đất đai sản xuất, đời sống văn hóa tinh thần). Và xây dựng ngay từ đầu các kế hoạch sinh kế cho người dân tái định cư để ổn định cuộc sống. Kế hoạch sinh kế gắn liền với việc chuyển đổi ngành nghề, thói quen vào rừng khai thác lâm sản và các sản phẩm từ rừng của người dân.

- Hỗ trợ và phối hợp với Sở NN&PTNT tỉnh Sơn La thực hiện cắm mốc ranh giới rõ ràng giữa khu TĐC và KBTTN Xuân Nha; lắp đặt biển báo, bảng nội quy về Bảo vệ rừng theo quy định của Bộ NN&PTNT.

- Hỗ trợ BQL KBTTN Xuân Nha lập các trạm bảo vệ rừng, hỗ trợ trang thiết bị, công cụ, dụng cụ phục vụ công tác tuần tra bảo vệ rừng, phòng chống và chữa cháy rừng.

- Tăng cường tuyên truyền, truyền thông cho người dân TĐC và người dân xung quanh khu TĐC số 4 về bảo vệ môi trường, quản lý chất thải phát sinh, bảo vệ phát triển rừng, quản lý sử dụng nước.

4.2. Các biện pháp phòng ngừa ứng phó sự cố môi trường 4.2.1. Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố trong giai đoạn chuẩn bị và

xây dựng - Biện pháp giảm thiểu rủi ro khi xử lý bom mìn, vật nổ, chất độc hoá học như

sau: Để đảm bảo chất lượng môi trường nước và sức khoẻ của người dân về mọi mặt lâu dài. Chủ đầu tư hợp đồng với đơn vị chuyên ngành của quân đội tiến hành: dò tìm, xử lý, bom mìn, vật nổ khu vực thi công công trình, khu mỏ vật liệu, khu phụ trợ, trinh sát tìm kiếm, thu dọn vệ sinh chất độc hoá học (OB) trong khu vực lòng hồ.

Phạm vi rà phá: Phần rà phá bom mìn, vật nổ bao gồm: dò phá bom mìn cạn tại mặt bằng xây

dựng khu phụ trợ, đường giao thông, khu xây dựng các điểm tái định cư. Tai nạn lao động trong thi công: Nhà thầu xây dựng phổ biến nội quy an toàn lao động cho toàn bộ công nhân làm

việc trên công trường. Tập huấn về an toàn lao động và trang thiết bị bảo hộ lao động (đội mũ, đeo găng tay, kính bảo hộ...) cho công nhân theo đúng quy định về an toàn.

161

Chủ dự án và nhà thầu xây dựng phối hợp với Trung tâm y tế xã trong công tác cấp cứu bệnh nhân trong một số trường hợp bị tai nạn lao động và kịp thời chuyển lên bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh.

Khu vực công trường xây dựng được lập hàng rào cô lập bảo vệ và lắp các biển báo khu vực công trường đang thi công và chỉ cho phép người có nhiệm vụ ra/vào công trường.

Nhà thầu điều hành lượng xe thi công hợp lý tránh gây ùn tắc giao thông và gây tai nạn trong khi lưu hành.

Những hố móng trên mặt bằng công trường được rào ngăn chắc chắn, bảo đảm an toàn cho người và trâu bò, ngựa đi lại. Đường hào, hố móng nằm gần đường giao thông phải có rào chắn cao 1m, ban đêm sẽ có đèn báo hiệu.

Khi nâng hoặc hạ một tải trọng, tuân thủ theo các nguyên tắc an toàn cho người và thiết bị ở phía dưới.

Các biện pháp phòng chống cháy nổ, hỏa hoạn Nhà thầu có bảng thông báo nội qui an toàn của đường dây điện, đồng thời phối

hợp với địa phương tuyên truyền nội qui an toàn của trạm biến áp trên loa phát thanh của xã, bản.

Để an toàn trong việc PCCC trong khi thi công dự án, mỗi nhà thầu phải bố trí trên công trường và khu lán trại công nhân sinh hoạt các dụng cụ và vật liệu chữa cháy như bồn cát, bình CO2, bể nước dự phòng, xẻng, xô nước ... đồng thời có bảng nội quy và tiêu lệnh chữa cháy kèm theo.

Tuyên truyền, giáo dục người lao động tuân thủ tuyệt đối các quy phạm, quy trình lắp đặt và vận hành các thiết bị điện; theo thiết kế dự án sẽ lắp đặt các thiết bị cách điện để tránh khả năng gây sự cố về điện.

Kiểm tra, bảo dưỡng và kiểm định các trang thiết bị thi công, phương tiện PCCC định kỳ nhằm sẵn sàng ứng cứu khi xảy ra sự cố cháy nổ.

Trường hợp sự cố gây hỏa hoạn, cháy rừng Nhà thầu phải báo ngay với Chủ dự án và chính quyền địa phương, BQL KBTTN Xuân Nha, Đồn biên phòng để phối hợp ứng phó, chữa cháy kịp thời.

Thiên tai Chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu tuyệt đối không được thi công trong ngày mưa

lũ, tránh hiện tượng sạt lở, trôi đất từ trên miệng hố móng xuống, hoặc bị đất vùi lấp. Đơn vị thi công chủ động phòng chống bão lũ, có kế hoạch đưa người lao động

và các thiết bị thi công vào nơi an toàn, khô ráo khi xảy ra bão, lũ. Các đơn vị xây dựng không được thi công trong thời gian có mưa lớn, sấm sét

để tránh trường hợp bị sét đánh.

162

Đối với các trường hợp khẩn cấp, Nhà thầu báo cáo ngay với Chủ đầu tư và phối hợp với các cấp có thẩm quyền theo qui định hiện hành để kịp thời ứng phó đảm bảo an toàn tính mạng con người và bảo vệ tài sản quốc gia.

4.2.3. Các biện pháp phòng ngừa sự cố, rủi ro giai đoạn hoạt động Khi thiết kế dự án, đơn vị thiết kế đã khảo sát các yếu tố về điều kiện thiên

nhiên, hiện trạng và lịch sử các trận lũ ở khu vực dự án. Theo đó các công trình hạ tầng sẽ được thiết kế và xây dựng đảm bảo an toàn khi có các thiên tai mưa lũ, động đất, sét theo cấp quy định.

Đối với các trường hợp vượt quá cấp thiết kế hoặc có trường hợp khẩn cấp, BQL dự án thủy điện Trung Sơn phối hợp với các cấp có thẩm quyền theo qui định để kịp thời ứng phó đảm bảo an toàn về tính mạng con người và bảo vệ tài sản quốc gia.

Để đảm bảo an toàn tối đa, sẽ có các biện pháp kiểm tra, gia cố hệ thống hạ tầng thường kỳ và đột xuất. Chủ dự án sẽ giao đơn vị có trách nhiệm xây dựng các phương án ứng phó đối với sự cố do thiên tai, tai biến địa chất trong khu vực gây ra.

Phòng ngừa sự cố thiệt hại mùa màng do thiên tai: Do đặc điểm điều kiện thời tiết và quy luật vận động của tầng khí quyển, trong thời điểm giao mùa thường xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan: thiên tai, hạn hán, gió Lào…gây thiệt hại về tài sản, mùa màng của nhân dân. Để phòng ngừa và giảm thiểu các tác động khi sự cố xảy ra thì các biện pháp sau được áp dụng:

- Ngay từ giai đoạn khảo sát, quy hoạch và thiết kế yêu cầu đơn vị tư vấn (Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Quốc tế - Chi nhánh Tây Bắc) phải nghiên cứu kỹ các điều kiện tự nhiên, khí hậu, khí tượng, thủy văn, hiện tượng thời tiết cực đoan, thổ nhưỡng và tính thích nghi của đất đai tại khu vực dự án từ đó đưa ra các giải pháp thiết kế cơ sở hạ tầng TĐC, phương án sản xuất, canh tác phù hợp. Cơ sở tính toán của đơn vị thiết kế căn cứ vào với các số liệu khí hậu, khí tượng, thủy văn theo dõi hàng năm của các Trạm, Đài khí tượng khu vực.

- Đơn vị tư vấn thiết kế, Chủ dự án phối hợp với Chính quyền địa phương thông tin cho người dân về đặc điểm quy luật thời tiết và các hiện tượng thiên tai có thể xảy ra để chủ động phòng, tránh giảm bớt thiệt hại về hoa màu, tài sản và con người.

- Trong giai đoạn di chuyển người dân TĐC về nơi ở mới, Chủ dự án phối hợp với Chính quyền địa phương tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của người dân địa phương về phòng ngừa rủi ro trong thiên tai.

- Trong trường hợp xảy ra thiên tai và gây thiệt hại về mùa màng của nhân dân thì các cấp chính quyền kết hợp với Chủ dự án hỗ trợ nhân dân trong việc giải quyết các khó khăn về lương thực trước mắt, hỗ trợ người dân phục hồi lại sản xuất.

163

CHƯƠNG 5

CHƯƠNG TRÌNH QUẢN LÝ VÀ GIÁM SÁT MÔI TRƯỜNG

5.1. Chương trình quản lý môi trường

Việc xây dựng chương trình quản lý môi trường nhằm mục đích đảm bảo cho hoạt động của dự án được thực hiện theo đúng quy định của Pháp luật về bảo vệ môi trường. Chương trình quản lý môi trường bao gồm các chương trình giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, chế độ báo cáo, cơ cấu tổ chức thực hiện và kế hoạch ứng cứu khẩn cấp các sự cố môi trường có thể nảy sinh. Mục tiêu của chương trình quản lý môi trường là: tuân thủ đúng các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; đảm bảo các giai đoạn chuẩn bị, xây dựng và hoạt động của Dự án được áp dụng các biện pháp giảm thiểu môi trường thích hợp và thực hiện chế độ kiểm tra, giám sát tính khả thi của các biện pháp giảm thiểu môi trường đang được áp dụng như đã đề cập trong báo cáo; xây dựng kế hoạch ứng cứu trong trường hợp khẩn cấp khi xảy ra sự cố môi trường.

164

Các biện pháp cụ thể được Chủ dự án đề ra là:

- Trong giai đoạn chuẩn bị: Chủ dự án đưa ra các yêu cầu về bảo vệ môi trường trong các hồ sơ mời thầu, chỉ những nhà thầu đáp ứng được yêu cầu và cam kết thực hiện bảo vệ môi trường mới được lựa chọn. Một số yêu cầu như: nhà thầu phải cam kết xây dựng nhà vệ sinh 03 ngăn phục vụ cho sinh hoạt của công nhân; phương tiện, máy móc tham gia thi công của nhà thầu phải có Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ còn hiệu lực… - Trong giai đoạn xây dựng: Nhà thầu xây dựng sẽ có các biện pháp khen thưởng, khuyến khích các sáng kiến nhằm tiết kiệm nhiên liệu, hạn chế việc phát sinh chất thải, đồng thời có các biện pháp xử lý kỷ luật đối với hành vi lãng phí nguyên liệu. Giáo dục cho người lao động có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng và động vật, và thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn cho tất cả các cán bộ công nhân viên làm việc tại dự án về an toàn, vệ sinh lao động, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy rừng và có các biện pháp động viên, kiểm tra việc thực hiện. Tham gia tích cực với các cơ quan, chính quyền địa phương cùng thực hiện các chương trình dự án, kế hoạh về bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng và đa dạng sinh học, bảo vệ động vật hoang dã.

Cụ thể, các hạng mục thực hiện trong kế hoạch quản lý môi trường ở giai đoạn này gồm: - Đối với hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng:

+ Quản lý công tác chuẩn bị và thi công xây dựng các hạng mục chính và hạng

mục phụ tại 03 điểm TĐC,

+ Quản lý bụi, tiếng ồn và các biện pháp giảm thiểu,

+ Kế hoạch an toàn trong công tác thi công,

+ Quản lý chất cặn lắng và nước thải sinh hoạt.

+ Quản lý giao thông và các phương tiện giao thông vận tải,

+ Quản lý vật tư, thiết bị thi công và kho tàng, bến bãi,

+ Quản lý phế thải từ xây dựng và các chất thải và nguy hại,

+ Quản lý khu vực đổ thải chất thải rắn và nước thải sinh hoạt,

+ Quản lý công nhân không xâm phạm rừng và săn bắt động vật hoang dã,

+ Quản lý công nhân không buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng ma túy,

+ Kế hoạch giáo dục công nhân về văn hóa, phong tục truyền thống địa phương.

- Đối với hoạt động lắp đặt đường điện, đường nước

+ Kế hoạch và tiến độ lắp đặt Trạm biến áp, đường dây, đường ống nước,

165

+ Quản lý các phương tiện thi công cơ giới,

+ Phòng chống cháy nổ và an toàn lao động trong thi công, lắp đặt.

- Trong giai đoạn hoạt động dự án:

+ Kế hoạch cải thiện sinh kế cộng đồng nhằm nâng cao năng lực của cộng đồng tại khu TĐC số 4 – dự án thủy điện Trung Sơn trong thực hiện các hoạt động sinh kế tạo ra nguồn thu nhập để cải thiện đời sống và sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.

+ Tuyên truyền, tập huấn cho tổ chức đoàn thanh niên tại mỗi điểm TĐC thông qua mạng lưới đoàn viên thanh niên để phát động các phong trào tổng vệ sinh cuối tuần, khơi thông cống rãnh, hướng dẫn các hộ dân sử dụng nước sạch, thu gom rác thải và sử dụng hố chôn lấp đơn giản đúng kỹ thuật, hợp vệ sinh...

+ Hướng dẫn, tập huấn cho người dân TĐC cách quản lý và vận hành các công trình cấp nước sinh hoạt, công trình thủy lợi và thực hiện tốt chương trình quan trắc môi trường, theo dõi tính hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường nêu trong báo cáo ĐTM.

Trách nhiệm bảo vệ môi trường của Chủ dự án, BQL dự án thủy điện

Trung Sơn và Nhà thầu xây dựng:

1. Xây dựng nội quy bảo vệ môi trường; phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha

xây dựng nội quy bảo vệ rừng và động vật hoang dã phù hợp với đặc thù của dự án và

niêm yết tại lối vào và những nơi dễ quan sát trong khu TĐC số 4;

2. Phối hợp với Đồn biên phòng 473, chính quyền và các tổ chức đoàn thể 02

bản Đông Tà Lào, Tây Tà Lào và các bản trong xã Tân Xuân tập huấn, tuyên truyền

giới thiệu và trao đổi các mô hình, điển hình tiêu biểu về nội dung "Xây dựng bản,

làng lành mạnh không có tệ nạn xã hội, ma túy”.

3. Nhà thầu xây dựng bể tự hoại 03 ngăn; thực hiện thu gom rác tại nơi làm

việc, khu lán trại và trong khu vực thi công; thuê các đơn vị làm dịch vụ môi trường tại

địa phương (như Đội môi trường đô thị huyện) thu gom rác thải sinh họat; thỏa thuận

với chính quyền địa phương vị trí đổ thải đất đá thải và thực hiện đổ thải đúng nơi quy

định, bảo đảm vệ sinh môi trường, gia cố bãi thải và hoàn nguyên môi trường bãi thải

sau khi kết thúc đổ thải.

4. BQL dự án thủy điện Trung Sơn bố trí cán bộ (chuyên trách hoặc kiêm

nhiệm) có kiến thức, nghiệp vụ về bảo vệ môi trường theo dõi tình hình môi trường và

việc thực hiện các yêu cầu bảo vệ môi trường trong khu TĐC số 4;

166

5. Tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng tiến hành quan trắc, theo

dõi biến động môi trường tại khu TĐC;

6. Trong thời gian xây dựng và 01 năm sau khi hoạt động, Chủ dự án và BQL

dự án thủy điện Trung Sơn phải theo dõi tình hình môi trường tại khu TĐC và lập báo

cáo hiện trạng môi trường gửi Bộ TNMT, Sở TNMT tỉnh Sơn La;

7. Nhà thầu xây dựng, BQL dự án kịp thời phát hiện các hiện tượng suy thoái, ô nhiễm, sự cố môi trường tại khu TĐC, thông báo ngay cho các cơ quan có trách nhiệm, đồng thời áp dụng các biện pháp ngăn ngừa và khắc phục hậu quả trong phạm vi khả năng;

Dựa vào nội dung của dự án tại chương 1 cũng như việc đánh giá tác động môi trường, biện pháp giảm thiểu tại chương 3 và 4. Chương trình quản lý môi trường được xây dựng và thể hiện tại bảng sau:

167

Bảng 5.1. Tóm tắt chương trình quản lý các hoạt động môi trường

Giai đoạn hoạt động của Dự án

Các hoạt động của

dự án

Các tác động môi trường

Các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường

Kinh phí thực hiện

Thời gian thực hiện và hoàn thành

Trách nhiệm tổ chức thực

hiện

Trách nhiệm

giám sát

1 2 3 4 5 6 7 8

Chuẩn bị

Thu hồi đất, giải phóng mặt bằng khu TĐC

Tác động đến hộ dân ở khu vực tiếp nhận TĐC

+ Đền bù đúng giá + Tham gia và tư vấn của cộng đồng

+ Xây dựng phương án chuyển đổi nghề cho người bị thu hồi đất

87.593.730.000đ

Trong suốt thời gian chuẩn bị,

giải phóng mặt bằng của dự án

Chủ đầu tư, hội đồng bồi thường GPMB dự án

Chủ dự án

Xây dựng

Xây dựng cơ sở hạ tầng tại từng điểm TĐC: nhà ở, công

Bụi, khí thải, tiếng ồn và độ rung

+ Tổ chức thi công hợp lý

+ Trang bị thiết bị bảo hộ cho công nhân

+ Bảo dưỡng định kỳ thiết bị + Các phương tiện hoạt động đúng

80.000.000đ Trong suốt thời gian thi công xây dựng

dự án

Nhà thầu xây dựng Chủ dự án

168

trình công cộng, công trình thủy lợi và cấp nước sinh hoạt, hệ thống giao thông, hệ thống điện

công suất, đảm bảo chất lượng tốt, ít phát sinh khí thải, đảm bảo tiêu chuẩn tiếng ồn và độ rung


+ Xây dựng nhà vệ sinh 03 ngăn 15.000.000đ

Chất thải rắn + Thu gom vào thùng chuyên dụng có nắp đậy; thuê các đơn vị làm dịch vụ môi trường tại địa phương (như Đội môi trường đô thị huyện) để thu gom rác thải sinh họat.

+ Tái sử dụng chất thải xây dựng hoặc bán cho các cơ sở thu mua phế liệu. + Thỏa thuận với chính quyền địa phương vị trí đổ thải đất đá; gia cố bãi thải và hoàn nguyên môi trường sau khi kết thúc.

30.000.000đ

Chất thải nguy hại

+ Thu gom và lưu trữ vào thùng chứa có nắp đậy, thuê đơn vị có chức năng vận chuyển và xử lý theo quy định

Xói mòn do quá trình đào đắp

+ Thi công trong mùa khô + Xây dựng hệ thống tiêu thoát nước + Phân định ranh giới khu vực thi công

70.000.000đ

169

Ảnh hưởng đến môi trường sinh thái

+ Che chắn xung quanh khu vực thi công

+ Các loại chất thải xử lý đúng quy định + Hạn chế sử dụng đất tạm trong thi công + Cắm mốc, biển báo phân định ranh giới khu rừng + Tuyên truyền ý thức bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng, bảo vệ đa dạng sinh học

300.000.000đ

Tác động đến kinh tế- xã hội khu vực

+ Hạn chế chiếm dụng đất tạm thời + Không gây ách tắc, mất an toàn giao thông + Đảm bảo an toàn lao động cho công nhân + Đăng ký tạm trú, tạm vắng với địa phương và Đồn Biên phòng 473 + Kiểm soát lai lịch nhà thầu, công nhân làm việc cho dự án

30.000.000đ

Vận chuyển và bốc dỡ máy móc, thiết bị

Tai nạn lao động và tai nạn giao thông

+ Phổ biến an toàn lao động cho công nhân

+ Lập hàng rào, biển báo trong khu vực thi công

+ Điều hành lượng xe thi công hợp lý

15.000.000đ

170

Thi công, lắp đặt hệ thống điện hoặc tiếp nhiên liệu xăng dầu

Cháy nổ, hoả hoạn

+ Trang bị dụng cụ và vật liệu chữa cháy

+ Tuân thủ quy trình vận hành lắp đặt thiết bị điện + Kiểm tra bảo dưỡng định kì các thiết bị thi công

60.000.000đ

Thiên tai

+ Không thi công ngày mưa lũ, sấm sét

+ Có kế hoạch phòng chống bão lũ

Hoạt động

Sinh hoạt của các hộ dân tại điểm TĐC


+ Nhà thầu xây dựng bể tự hoại 3 ngăn cho mỗi nhà dân

1.860.000.000đ

Trong thời gian hoạt động của dự án

Người dân trong khu vực dự án, BQL thủy điện Trung Sơn, BQL KBTTN Xuân Nha, Đồn biên phòng 473

Chủ dự án

Rác thải sinh hoạt

+ Tuyên truyền, hướng dẫn người dân thu gom, phân loại rác ngay từ khâu ban đầu; ý thức bảo vệ môi trường.

+ Hướng dẫn các hộ dân đào hố chôn lấp hợp vệ sinh ngay tại vườn

+ Sau khi bãi rác tập trung của xã Tân Xuân được xây dựng, người dân thu gom, vận chuyển rác thải đến bãi rác tập trung

Ảnh hưởng đến kinh tế - văn hoá - xã hội

+ Thực hiện thí điểm cải thiện sinh kế cộng đồng

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để mua sắm giống cây trồng

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để mua

15.115.000.000đ

171

sắm giống vật nuôi

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để mua sắm phân bón và thức ăn chăn nuôi

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để mua sắm thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật và các chế phẩm phục vụ chăn nuôi

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để trang bị đồ dùng văn phòng, dụng cụ bảo quản thuốc thú y và thuốc bảo vệ thực vật

+ Hỗ trợ người dân kinh phí để mua sắm giống, các vật tư đầu vào cho trồng trọt, chăn nuôi, phi nông nghiệp và phát triển thị trường

+ Hỗ trợ đào tạo nghề + Hỗ trợ việc làm và đầu ra sản phẩm + Thực hiện kế hoạch cải thiện sinh kế cộng đồng

Sản xuất, canh tác của người dân Ảnh hưởng

đến hệ sinh thái

+ Phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha thực hiện chương trình phục hồi rừng

+ Phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha tuyên truyền, giáo dục người dân không làm nương, nhà tạm trên đất rừng

1.200.000.000đ

172

+ Phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha tăng cường tuyên truyền chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. + Hỗ trợ xây dựng nhà trạm bảo vệ rừng; trang thiết bị bảo hộ, dụng cụ phục vụ công tác tuần tra bảo vệ rừng cho cán bộ BQL Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha; hỗ trợ kinh phí xây dựng cột mốc, cắm biển báo tuyên truyền bảo vệ rừng và đa dạng sinh học.

Ghi chú: Kinh phí thực hiện các công trình BVMT được xem là tạm tính và sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế đơn giá tại thời điểm triển khai.

173

5.2. Chương trình giám sát môi trường

5.2.1. Mục đích giám sát

Giám sát chất lượng môi trường là công tác không thể thiếu cho bất kỳ dự án nào, nó giữ vai trò quan trọng trong công tác quản lý môi trường. Giám sát chất lượng môi trường được hiểu như là một quá trình “quan trắc, đo đạc, ghi nhận, phân tích, xử lý và kiểm soát một cách thường xuyên, liên tục các thông số chất lượng môi trường”. Thông qua các diễn biến về chất lượng môi trường sẽ giúp các nhà quản lý đưa ra những dự đoán, kế hoạch phù hợp nhằm ngăn chặn hoặc giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Các biện pháp quản lý và giám sát, quan trắc môi trường nhằm đảm bảo thực hiện có hiệu quả các biện pháp bảo vệ môi trường đã được đề xuất trong Chương IV sẽ được trình bày trong chương này.

Chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện công tác giám sát chất lượng môi trường hoặc thuê tổ chức tư vấn thực hiện giám sát chất lượng môi trường. Kết quả giám sát sẽ được gửi lên cơ quan chức năng quản lý nhà nước theo định kỳ. 5.2.2. Chương trình giám sát môi trường trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng

a. Giám sát chất thải trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng

* Giám sát đối với nước thải sinh hoạt:

- Giám sát việc xây dựng bể tự hoại 03 ngăn phục vụ công nhân xây dựng tại 03 điểm

TĐC; giám sát lưu lượng nước thải và chất lượng nước thải sau bể tự hoại 03 ngăn.

+ Vị trí: bể tự hoại tại điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2. Số mẫu: 03 mẫu

+ Thông số giám sát chất lượng nước: pH, Tổng chất rắn lơ lửng (TSS), DO, BOD5, COD, NH4

+, Tổng Nitơ, Tổng Photpho, Coliform.

+ Tần suất giám sát: 06 tháng/lần.

+ Quy chuẩn so sánh: QCVN 14:2008/BTNMT.

* Giám sát đối với chất thải rắn:

- Đối với chất thải rắn xây dựng: giám sát việc thỏa thuận, hợp đồng với địa phương về

vị trí được đổ thải; giám sát công tác thu gom, phân loại phế thải; giám sát việc vận

chuyển, đổ thải đất đá thải trong quá trình xây dựng; giám sát việc gia cố bãi thải; giám

sát hiện tượng trượt sạt bãi thải; giám sát việc hoàn nguyên, trồng cây tại bãi thải sau khi

kết thúc xây dựng.

+ Vị trí giám sát: tại công trường thi công và tại các bãi thải được địa phương đồng ý cho

phép đổ thải.

+ Tần suất giám sát: 06 tháng/lần.

174

- Giám sát rác thải sinh hoạt: giám sát công tác thu gom, phân loại và chôn lấp rác thải

sinh hoạt.

+ Vị trí giám sát: tại công trường thi công, tại khu lán trại và bãi tập kết nguyên vật

liệu tại 03 điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2.

+ Tần suất: 06 tháng/lần.

b. Giám sát môi trường xung quanh trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng

Bảng 5.2: Vị trí giám sát môi trường xung quanh trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng

STT Vị trí điểm giám sát Tọa độ X Y

A MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ XUNG QUANH 1 Khu dân cư hai bên đường tại Ngã 3 cây Đa 2287098 476919 2 Trạm biên phòng 473 giáp ranh khu Thảm Tôn 2287081 476367

3 Khu dân cư tại điểm xen ghép Suối Nón 2 (bản Tây Tà Lào) 2284739 478051

4 Mặt bằng xây dựng điểm TĐC Thảm Tôn 2287116 475952

5 Mặt bằng xây dựng điểm TĐC Suối Nón 1 2284853 479727

6 Mặt bằng xây dựng điểm TĐC Suối Nón 2 2284766 477957

B MÔI TRƯỜNG NƯỚC 1 Khe suối tại điểm TĐC Thảm Tôn 2287034 475930 2 Nước mặt suối Tà Lào đoạn qua điểm TĐC Suối Nón

2 (bản Tây Tà Lào) 2284834 477828

3 Nước mặt suối Quanh khu vực tiếp giáp điểm TĐC Suối Nón 1 (bản Đông Tà Lào) 2285591 480982

(vị trí các điểm giám sát được thể hiện trên Hình 4- Sơ đồ vị trí quan trắc môi trường)

* Thông số giám sát:

- Môi trường không khí: Nhiệt độ; Độ ẩm; Độ ồn; Bụi lơ lửng; CO; SO2; NO2; O3; Độ

rung.

- Môi trường nước: pH, DO, TSS, BOD5(200C), COD, Amoni(NH4+), NO3

-, Nitrit

(NO-2) , Phosphat (PO4

3-), Clorua (Cl-), Florua (F-), Asen (As), Đồng (Cu) , Kẽm (Zn),

Sắt (Fe tổng), Tổng dầu mỡ, Coliform.

* Tần suất giám sát: 06 tháng/lần.

* Quy chuẩn so sánh:

- Môi trường không khí: kết quả giám sát môi trường được so sánh với QCVN

05:2013/BTNMT; QCVN 26:2010/BTNMT; QCVN 27:2010/BTNMT.

175

- Môi trường nước: kết quả giám sát môi trường được so sánh với QCVN

08:2008/BTNMT.

c. Giám sát khác trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng:

- Giám sát công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư:

Chủ đầu tư có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan chuyên trách cấp Huyện,

cấp xã giám sát việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ và TĐC theo các quy định hiện hành

của Nhà nước. Kế hoạch giám sát công tác bồi thường, hỗ trợ và TĐC cần phải được

thực hiện để đảm bảo công tác trên hoàn thành trước khi thu hồi đất. Để đảm bảo thực

hiện tốt, đúng quy định Pháp luật và đúng tiến độ thực hiện, quá trình giám sát tiến độ

thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và TĐC phải được theo dõi thường xuyên định

kỳ hàng tháng. Vị trí giám sát: Tại bản Đông Tà Lào và bản Tây Tà Lào – xã Tân Xuân,

huyện Vân Hồ.

- Giám sát công tác thu hồi đất của các hộ dân đang xâm canh:

Giám sát công tác kiểm đếm, đo đạc diện tích đất thu hồi; loại đất thu hồi; sản

phẩm nông nghiệp, lâm nghiệp trên đất thu hồi; thu nhập và sinh kế của các hộ đang

xâm canh. Vị trí giám sát: tại điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2.

- Giám sát biện pháp phát quang, tận thu lâm sản trên diện tích đất có rừng:

Chủ dự án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan kiểm lâm, chính quyền địa

phương và Đồn biên phòng giám sát hoạt động phát quang, phạm vi phát quang, lượng

sinh khối; giám sát việc thu dọn gỗ, cành lá và rễ cây thải bỏ. Vị trí giám sát: tại khu

rừng Thảm Tôn.

- Giám sát việc bảo vệ rừng và đa dạng sinh học:

Chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng sẽ phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha giám

sát công nhân xây dựng không được săn bắn và khai thác trái phép trong khu vực

KBTTN Xuân Nha. Vị trí giám sát: tại KBTTN Xuân Nha nơi giáp ranh với mặt bằng

xây dựng điểm TĐC Thảm Tôn và tại vị trí ranh giới với phân khu bảo vệ nghiêm ngặt

của KBTTN Xuân Nha (phía Tây Bắc của Thảm Tôn).

- Giám sát an toàn lao động và phòng tránh sự cố môi trường:

Giám sát việc thực hiện các quy định về an toàn lao động, an toàn giao thông,

phòng cháy chữa cháy; giám sát việc tuân thủ các quy định lao động và trang thiết bị

bảo hộ lao động.

176

- Giám sát sức khỏe của cán bộ, công nhân:

Chủ đầu tư, các nhà thầu phối hợp với cơ quan y tế địa phương tổ chức khám

sức khỏe cho người lao động và điều tra sức khỏe cộng đồng dân cư xung quanh vùng

dự án 1 lần. Tổ chức sơ cứu, cấp cứu khi xảy ra sự cố trên công trường.

Giám sát việc thực hiện các biện pháp giảm nhẹ tác động đối với y tế và an toàn

lao động đối với công nhân lao động thi công dự án.

Kiểm soát thực hiện các công tác y tế khác như: tiêm phòng, phòng chống lao,

sốt rét…khả năng cung cấp nước sạch, nhà vệ sinh…

5.2.3. Chương trình giám sát môi trường trong giai đoạn hoạt động

a. Giám sát chất thải trong giai đoạn hoạt động

* Giám sát đối với nước thải sinh hoạt:

- Giám sát lưu lượng nước thải và chất lượng nước thải sau bể tự hoại 03 ngăn.

+ Vị trí: bể tự hoại tại điểm dân cư Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2. Số mẫu: 03

mẫu.

+ Thông số giám sát chất lượng nước: pH, Tổng chất rắn lơ lửng (TSS), DO, BOD5, COD, NH4

+, Tổng Nitơ, Tổng Photpho, Coliform.

+ Tần suất giám sát: 01 lần/năm. Thời gian giám sát: 01 năm đầu từ khi đưa công trình

vào sử dụng.

+ Quy chuẩn so sánh: QCVN 14:2008/BTNMT.

* Giám sát đối với rác thải sinh hoạt:

Khi người dân chuyển đến các điểm TĐC, Chủ dự án có trách nhiệm phối hợp với các cấp

chính quyền, tổ chức đoàn thể tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ người dân cách thu gom,

phân loại rác, đào hố chôn lấp và sử dụng hố chôn lấp hợp vệ sinh. Do đó, cần giám sát

hoạt động này.

Giám sát lượng rác thải sinh hoạt tại khu dân cư các điểm Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối

Nón 2; giám sát công tác thu gom, phân loại và chôn lấp rác thải sinh hoạt của người

dân TĐC.

+ Vị trí giám sát: tại khu dân cư 03 điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1 và Suối Nón 2.

+ Tần suất và thời gian giám sát: 01 lần/năm trong 01 năm đầu sau khi người dân đến

khu TĐC.

b. Giám sát môi trường xung quanh trong giai đoạn hoạt động

177

Bảng 5.3: Vị trí giám sát môi trường xung quanh trong giai đoạn hoạt động

STT Vị trí điểm giám sát Tọa độ X Y

A MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ XUNG QUANH Khu dân cư trung tâm điểm TĐC Thảm Tôn 2287113 485301 Khu dân cư trung tâm điểm TĐC Suối Nón 1 2284976 489028 Khu dân cư trung tâm điểm TĐC Suối Nón 2 2285187 486576

B MÔI TRƯỜNG NƯỚC Nước cấp sinh hoạt tại TĐC Thảm Tôn 2287193 475935 Nước cấp sinh hoạt tại TĐC Suối Nón 1 2285158 479688 Nước cấp sinh hoạt tại TĐC Suối Nón 2 2285269 477226 Nước mặt lòng hồ thủy điện Trung Sơn 2284630 480477 Mương thoát nước tại khu dân cư Thảm Tôn 2286781 475900 Mương thoát nước tại khu dân cư Suối Nón 1 2284571 480210 Mương thoát nước tại khu dân cư Suối Nón 2 2284758 477971

C MÔI TRƯỜNG ĐẤT Khu đất canh tác nông nghiệp tại bản Cám 2283859 481675

(vị trí các điểm giám sát được thể hiện trên Hình 4- Sơ đồ vị trí quan trắc môi trường)

* Thông số giám sát:

- Môi trường không khí: Nhiệt độ; Độ ẩm; Độ ồn; Bụi lơ lửng; CO; SO2; NO2; O3; tiếng

ồn.

- Môi trường nước:

+ Thông số giám sát chất lượng nước cấp: Màu sắc, Mùi vị, Độ đục, Clo dư, pH,

Amoni (NH4+), Fetổng, độ cứng, Clorua, Florua, Asen tổng số, Coliform tổng, E.Coli.

+ Thông số giám sát chất lượng nước mặt: pH, DO, TSS, BOD5(200C), COD,

Amoni(NH4+), NO3

-, Nitrit (NO-2) , Phosphat (PO4

3-), Clorua (Cl-), Florua (F-), Asen

(As), Đồng (Cu) , Kẽm (Zn), Sắt (Fe tổng), Tổng dầu mỡ, Coliform.

- Môi trường đất: pH, Độ ẩm, Ntổng số, Ptổng số , Ktổng số, Asen, Cadimi, Đồng, Chì, Kẽm,

thuốc BVTV Aldrin, thuốc BVTV Clo hữu cơ.

* Tần suất và thời gian giám sát: 01 năm/lần trong 01 năm đầu khi dự án đi vào hoạt

động.

* Quy chuẩn so sánh:

- Môi trường nước: kết quả giám sát môi trường được so sánh với QCVN 02:2009/BYT;

QCVN 08:2008/BTNMT.

- Môi trường đất: kết quả giám sát môi trường được so sánh với QCVN

03:2008/BTNMT; 04:2008/BTNMT

c. Giám sát khác trong giai đoạn hoạt động:

178

- Chủ đầu tư sẽ phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha giám sát về phục hồi đa dạng

sinh học của vùng lõi khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Nha.

+ Yếu tố giám sát: Số lượng và sự đa dạng của các loài động vật, thực vật. So sánh số

liệu các năm để xem xét khả năng phục hồi đa dạng sinh học của vùng.

+ Tần suất giám sát: 1 năm/ lần trong 01 năm đầu khi dự án đi vào hoạt động.

- Giám sát công tác bảo vệ rừng: phối hợp với BQL KBTTN Xuân Nha, Đồn biên

phòng giám sát vi phạm của người dân TĐC trong các hoạt động săn bắn và khai thác

trái phép trong khu vực KBTTN Xuân Nha.

Vị trí giám sát: khu rừng giáp ranh điểm TĐC Thảm Tôn, ranh giới phân khu bảo vệ

nghiêm ngặt gần Thảm Tôn nhất.

- Giám sát việc hỗ trợ người dân TĐC ổn định cuộc sống: phối hợp với chính quyền

địa phương giám sát việc thực hiện hỗ trợ sau TĐC, giám sát các hoạt động cải thiện

sinh kế cộng đồng.

- Giám sát việc trồng rừng: giám sát tiến độ thực hiện lập phương án trồng rừng thay

thế. Ngay sau khi phương án này được phê duyệt, phối hợp với chính quyền địa

phương, BQL KBTTN Xuân Nha, Hạt Kiểm lâm Vân Hồ giám sát tiến độ, hiệu quả và

chất lượng cây trồng tại vị trí được cấp có thẩm quyền giao; giám sát diện tích được

trồng thay thế, diện tích cây sinh trường được nghiệm thu đảm bảo yêu cầu diện tích

trồng thay thế rừng ít nhất bằng diện tích chuyển đổi..

- Giám sát việc chia đất ở và đất sản xuất nông nghiệp của người dân: phối hợp với chính

quyền địa phương, cơ quan chuyên môn của huyện Vân Hồ giám sát công tác bốc thăm

nhận đất ở, đất canh tác của người dân TĐC.

- Giám sát các hoạt động liên quan đến an ninh trật tự tại nơi TĐC: phối hợp với Đồn biên

phòng, chính quyền địa phương, cơ quan kiểm lâm giám sát tình hình buôn lậu qua biên

giới; tình hình sử dụng, buôn bán ma túy, giám sát các tệ nạn xã hội trong khu vực TĐC.

- Giám sát việc hoàn nguyên môi trường tại các bãi thải xây dựng của nhà thầu xây dựng.

- Giám sát sức khỏe hộ dân, dịch bệnh khu vực dự án: phối hợp với cơ quan y tế địa

phương tổ chức khám bệnh và điều tra sức khỏe cộng đồng dân cư xung quanh 01

lần/năm trong năm đầu khi dự án đi vào hoạt động. Cử cán bộ theo dõi các loại bệnh dịch

liên quan đến sức khỏe người dân, các loại dịch bệnh về gia súc, gia cầm và các loại cây

trồng, các loại côn trùng xâm hại để báo cáo cho các cơ quan chức năng có chương trình

179

phòng ngừa kịp thời.

- Giám sát các hoạt động kinh tế - xã hội: Phối hợp với các cơ quan chức năng địa phương

giám sát chặt chẽ kết quả sản xuất và mức sống của người dân. Trong trường hợp kết quả

sản xuất và cuộc sống của người dân không đạt như mong muốn cần phải có biện pháp

điều chỉnh.

5.2.3. Tổ chức các hoạt động giám sát

Đối với các hoạt động giám sát môi trường nền Chủ dự án cần phải phối hợp với

các cơ quan chức năng của Tỉnh hoặc các đơn vị chức năng thực hiện quan trắc môi

trường.

Đối với hoạt động giám sát sinh thái và đa dạng sinh học khu vực KBTTN Xuân

Nha, Chủ dự án cần phải phối hợp với cơ quan lâm nghiệp của Tỉnh, BQL KBTTN

Xuân Nha, Bộ đội biên phòng.

Giám sát cuộc sống của người dân thông qua các cuộc điều tra kinh tế, xã hội do

các cấp tiến hành.

Giám sát bồi thường, hỗ trợ và GPMB được thực hiện thường xuyên. Chủ dự án

phải phối hợp với các cấp chính quyền Huyện, Xã, Bản kiểm tra từ giai đoạn chuẩn bị

cho đến khi người dân di chuyển và ổn định tại nơi ở mới.

5.2.4. Khái toán chi phí thực hiện chương trình quản lý và giám sát môi trường

Kinh phí xây dựng các công trình xử lý ô nhiễm môi trường và chi phí cho các

chương trình giảm thiểu tác động đến môi trường của Dự án tại thời điểm lập Dự án

đầu tư được tạm tính như sau:

a. Kinh phí cho các công trình xử lý môi trường

Kinh phí bao gồm các hạng mục xây dựng: đường ống thu gom và xả nước thải,

bể tự hoại, khu vực bãi thải…

Bảng 5.4. Tổng hợp kinh phí xây dựng các công trình xử lý môi trường

TT Hạng mục Thành tiền (tr.đồng) 1 Kinh phí xây dựng bể tự hoại (186 hộ) 1.860 2 Kinh phí xây dựng, gia cố 18 bãi thải đất đá 1.800 3 Kinh phí đầu tư hệ thống thoát nước 200

180

4 Kinh phí trồng rừng thay thế (ước tính trên diện tích trồng rừng thay thế 48,4 ha chuyển đổi mục đích: diện tích 48,4ha x mật độ 2500 cây/ha x 31,276 đ/cây = 3,784,396,000 đ (theo QĐ 43/2006/QĐ-UBND ngày 12/6/2006 của UBND tỉnh Sơn La)

3.784

Tổng 7.644

b. Kinh phí giám sát môi trường Đơn giá khái toán kinh phí thực hiện giám sát môi trường căn cứ vào Thông tư

số 232/2009/TT-BTC ngày 09 tháng 12 năm 2009 của Bộ Tài chính quy định mức thu,

chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí y tế dự phòng và phí kiểm dịch y tế biên giới

và các quy định hiện hành của Bộ Tài nguyên và môi trường, Bộ Y tế, Bộ Tài chính.

Bảng 5.5. Khái toán kinh phí giám sát môi trường

STT Thành phần giám sát Số lượng Đơn giá/mẫu Thành tiền (1 năm)

GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ VÀ XÂY DỰNG 32.214.000

Không khí 12 1.021.000 24.504.000 Nước mặt 6 1.285.000 7.710.000 GIAI ĐOẠN HOẠT ĐỘNG 10.308.000 Không khí 3 1.021.000 3.063.000 Nước thải 3 935.000 2.805.000 Nước mặt 1 1.285.000 1.285.000 Nước cấp 3 675.000 2.025.000 Đất 1 1.130.000 1.130.000

Như vậy, khái toán chi phí thực hiện lấy mẫu, phân tích giám sát môi trường trong giai đoạn chuẩn bị và xây dựng khoảng 32,214,000 đồng; trong thời gian 01 năm đầu của giai đoạn hoạt động khoảng 10,308,000 đồng. Kinh phí này được lấy từ kinh phí dự phòng của dự án và do cán bộ BQL dự án thủy điện Trung Sơn hoặc do đơn vị được BQL thuê lập kế hoạch chi tiết, dự trù kinh phí và tổ chức thực hiện.

Ghi chú: Kinh phí thực hiện chương trình giám sát, quan trắc môi trường được xem là tạm tính và sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực tế đơn giá tại thời điểm triển khai.

181

CHƯƠNG 6 THAM VẤN Ý KIẾN CỘNG ĐỒNG

Công tác tái định cư dự án Thuỷ điện Trung Sơn trên địa bàn tỉnh Sơn La được

tham vấn cộng đồng đến từng hộ dân TĐC từ năm 2007. Đến nay, toàn bộ dân cư vùng tiếp nhận dân TĐC đã đồng tình ủng hộ, nhượng đất để tiếp nhận dân TĐC (có sự thống nhất của các cấp chính quyền: xã, bản tiếp nhận, Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La và Chủ đầu tư). Đối với nhân dân vùng di chuyển TĐC đến nay đã nhất trí đăng ký đến các điểm TĐC tại các vị trí đã quy hoạch.

Thực hiện theo hướng dẫn của Thông tư số 26/2011/TT-BTNMT ngày 18/7/2011 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ quy định về đánh giá tác động môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường, Chủ Dự án đã gửi Công văn số 642/TĐTS-BQLDA-BP3 ngày 13/5/2013 đến UBND xã Tân Xuân, BQL Rừng đặc dụng Xuân Nha về việc xin ý kiến triển khai dự án “Đầu tư xây dựng khu tái định cư số 4 thuộc dự án Thủy điện Trung Sơn". Nội dung văn bản là thông báo về những nội dung cơ bản của Dự án, những tác động xấu về môi trường của Dự án, những biện pháp giảm thiểu tác động xấu dự kiến áp dụng và đề nghị các cơ quan này cho ý kiến phản hồi bằng văn bản.

Nội dung góp ý kiến được trình bày tóm tắt như sau: 6.1. Ý kiến của ủy ban nhân dân xã Tân Xuân Chủ dự án đã nhận được các Công văn trả lời số 05/CV-UBND của Uỷ ban

nhân dân xã Tân Xuân ngày 13 tháng 5 năm 2013 đóng góp ý kiến về việc triển khai dự án như sau:

1. Ý kiến về tác động của dự án có thể ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên và kinh tế- xã hội của địa phương: Bao gồm ảnh hưởng tác động đến môi trường đặc biệt là khu bảo tồn Xuân Nha.

2. Ý kiến về biện pháp giảm thiểu tác động xấu: - Thực hiện theo đúng cam kết và kế hoạch đã nêu trong ĐTM 3. Kiến nghị với chủ dự án: - Tuân thủ nghiêm chỉnh các nội dung đã cam kết trong báo cáo - Đảm bảo công tác an ninh trật tự trên địa bàn xã, đăng ký với Đồn Biên phòng,

Công an xã về máy móc thiệt bị, con người. - Tính toán phương án hỗ trợ đền bù diện tích ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng. - Kiến nghị phương án cấp nước sinh hoạt cho điểm tái định cư Suối Nón 1 cho

phù hợp tránh đá vôi trong nước. - Xem xét phương án hỗ trợ người dân tự di dời tái định cư.

182

- Hạn chế thấp nhất ảnh hưởng đến sức khỏe người dân trong quá trình thi công. - Hỗ trợ bình phun thuốc, phân bón cho nhân dân. 6.2. Ý kiến của ban quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha Chủ dự án đã nhận được các Công văn trả lời số 14/BQL ngày 13 tháng 8 năm

2013 của Ban quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha đóng góp ý kiến về việc triển khai dự án như sau:

1. Ý kiến về tác động của dự án có thể ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên và kinh tế- xã hội của địa phương: Nhất trí với nội dung của Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn đã nêu trong bản quy hoạch.

2. Ý kiến về biện pháp giảm thiểu tác động xấu: Chủ dự án nên chọn các doanh nghiệp có điều kiện khả năng thực hiện tốt các

quy định. 3. Kiến nghị với chủ dự án: - Làm tốt công tác tuyên truyền cho người dân bằng hình thức khác nhau. - Tuyên truyền tập huấn hỗ trợ người dân chuyển đổi nghành nghề, đảm bảo

sinh kế của người dân. 6.3. Ý kiến của Đồn biên phòng 473 – Bộ Chỉ huy bộ đội Biên phòng tỉnh

Sơn La 1. Về những tác động xấu của dự án đến môi trường tự nhiên và kinh tế -

xã hội - Bổ sung khả năng xảy ra khiếu kiện đông người liên quan đến công tác đền bù. - Bố trí đất sản xuất không hợp lý sẽ dẫn đến tranh chấp và các yếu tố tiêu cực

liên quan đến an ninh nông thôn. 2. Các biện pháp giảm thiểu tác động môi trường của dự án - Tăng cường công tác tuyên truyền bảo vệ rừng. - Tạo mọi điều kiện tốt nhất đối với người dân và tạo nguồn sinh kế cho người

dân tái định cư. - Tuyên truyền nâng cao nhận thức chấp hành pháp luật Biên giới Quốc gia và

hiệp định biên giới Việt Nam – Lào. 3. Kiến nghị đối với Chủ dự án - Đối với vấn đề đất đai tại Thảm Tôn: Đề nghị chủ dự án phối hợp với Đồn

biên phòng 473, Bộ Chỉ huy bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La đề xuất với UBND tỉnh có quyết định thu hồi đất, giao đất rõ ràng, cụ thể cho Đồn biên phòng 473 và Dự án. Trong công tác thu hồi đất cần tính toán thu hồi diện tích đất liền khoảnh, rõ ràng giữa đất Quốc phòng và đất của dân tạo thuận lợi cho công tác quản lý của Đồn.

183

- Đối với công tác bảo vệ an ninh, quốc phòng: đề nghị chủ dự án thực hiện nghiêm các yêu cầu quy định tại Nghị định 34 của Chính phủ về vấn đề biên giới và phải thường xuyên phối hợp với Đồn biên phòng 473.

6.4. Ý kiến phản hồi và cam kết của chủ dự án Chủ Dự án chân thành cảm ơn sự hợp tác của Uỷ ban nhân dân, Ban quản lý

rừng đặc dụng Xuân Nha và nhân dân địa phương để Dự án sớm được thực hiện. Chủ Dự án cam kết khi Dự án đi vào thực hiện dự án sẽ tuyệt đối tuân thủ các giải pháp bảo vệ môi trường như đã đệ trình và sẽ kết hợp chặt chẽ với địa phương làm tốt công tác bảo vệ môi trường, công tác an ninh xã hội.

6.4.1. Ý kiến phản hồi của chủ dự án đối với ủy ban nhân dân xã Tân Xuân Về phương án cấp nước cho khu TĐC Suối Nón 1, để tránh tình trạng đá vôi

trong nước thì chủ dự án cho xây dựng đập đầu mối, bể lắng lọc, đường ống dẫn nước về bể chứa nước sạch; xây dựng đường ống cấp nước tự chảy cho các hộ dân TĐC và công trình công cộng; xây dựng mỗi hộ 01 bể chứa nước 2m3.

6.4.2. Ý kiến phản hồi của chủ dự án đối với ban quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha

Chủ dự án xin tiếp thu ý kiến phản hồi của ban quản lý rừng đặc dụng Xuân Nha. Chủ dự án xin cam kết thực hiện các biện pháp giảm thiểu các tác động môi trường trong giai đoạn triển khai dự án. Trong quá trình đi vào hoạt động chủ dự án cam kết có phương án hỗ trợ kinh tế cho người dân, tuyên truyền giáo dục ý thức cho người dân trong công tác bảo vệ rừng.

6.4.3. Ý kiến phản hồi của chủ dự án đối với Đồn biên phòng 473 – Bộ Chỉ huy bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La Chủ dự án xin tiếp thu ý kiến của Đồn biên phòng 473. Chủ dự án đưa ra ý kiến phản hồi như sau: - Chủ dự án đã bổ sung khả năng xảy ra khiếu kiện đông người trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và đưa ra biện pháp giảm thiểu cụ thể. - Trong báo cáo đã trình bày tác động xấu trong việc xảy ra tranh chấp, xung đột giữa người dân khu TĐC. Chủ dự án cam kết thực hiện các biện pháp giảm thiểu tới mức thấp nhất các tác động môi trường xảy ra trong quá trình xây dựng dự án, hỗ trợ tạo điều kiện cho dân cư khu TĐC ổn định cuộc sống, tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân chấp hành pháp luật biên giới quốc gia và hiệp định biên giới Việt Nam- Lào.

Cam kết: Chủ dự án cam kết sẽ thực hiện đúng các biện pháp giảm thiểu các tác động môi

trường trong quá trình xây dựng và thực hiên dự án như đã nêu trong báo cáo đánh giá tác động môi trường.

184

Chủ dự án cam kết sẽ xây dựng cơ sở hạ tầng: nhà ở, đường giao thông, trường học…phù hợp với điều kiện kinh tế, phong tục tập quán của người dân khu tái định cư.

Chủ dự án sẽ thực hiện các biện pháp khuyến nông như theo kiến nghị của UBND xã Tân Xuân để giúp các hộ dân ổn định đời sống tại khu tái định cư: hỗ trợ về phân bón, về giống, về bình phun thuốc cho nhân dân.

Ngoài ra, để nâng cao trình độ văn hóa và nhận thức cho người dân, chủ dự án sẽ cam kết cung cấp các dịch vụ xã hội cho người dân: dịch vụ khám chữa bệnh miễn phí, tập huấn, đào tạo các kĩ năng phát triển kinh tế, các hình thức để người dân hòa nhập với cuộc sống mới…

185

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ VÀ CAM KẾT

1. KẾT LUẬN: Sau khi nghiên cứu đánh giá các tác động của khu TĐC số 4 tới các yếu tố môi

trường, chúng tôi có một số kết luận như sau: 1. Khu TĐC số 4 thuộc dự án thủy điện Trung Sơn được thiết kế nhằm đáp ứng

đầy đủ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của 186 hộ gia đình di chuyển vào khu TĐC từ hai bản đồng bào dân tộc Thái, Mường là Đông Tà Lào và Tây Tà Lào xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ.

2. Các hạng mục được xây dựng bao gồm nhà ở hộ gia đình, công trình nhà văn hóa, trường học, nhà trẻ, nhà giáo viên; hệ thống giao thông nội vùng, đường sản xuất, cầu treo, bến đò và hệ thống điện, hệ thống nước sinh hoạt, hệ thống thủy lợi và khai hoang đồng ruộng… theo đúng quy hoạch tổng thể di dân tái định cư Thủy điện Trung Sơn và khung chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC đã được phê duyệt.

Tất cả các hạng mục xây dựng đều được tham vấn tới các cấp chính quyền địa phương (tỉnh, huyện, xã, bản) và người dân để vừa đảm bảo đáp ứng tâm tư nguyện vọng của người dân, phù hợp với phong tục tập quán và bản sắc văn hóa địa phương, vừa đáp ứng các quy định về khu tái định cư của Chính phủ và thỏa mãn các yêu cầu khắt khe của nhà tài trợ vốn là Ngân hàng Thế giới.

3. Trong giai đoạn chuẩn bị, xây dựng khu TĐC cũng như giai đoạn khu TĐC số 4 đi vào hoạt động sẽ gây ra một số tác động tới môi trường tự nhiên và kinh tế - xã hội trong khu vực. Các tác động này bao gồm cả tích cực và tiêu cực.

Các tác động tiêu cực bao gồm: - Chiếm dụng đất làm thiệt hại đất đai, tài sản, vật kiến trúc, hoa màu và việc sử

dụng đất: khi dự án được triển khai sẽ có khoảng 119,58ha đất các loại bị chiếm dụng vĩnh viễn để xây dựng khu mặt bằng nhà ở, công trình công cộng, công trình hạ tầng kỹ thuật và khu khai hoang sản xuất làm thiệt hại đất đai và các tài sản trên đất, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân. Tài sản, đất đai và hoa màu bị thiệt hại sẽ được bồi thường và hỗ trợ theo quy định và theo nguyện vọng của người dân, có tham khảo ý kiến của chính quyền địa phương và đại diện những người bị ảnh hưởng.

Tất cả các hạng mục tài sản của hộ gia đình, cá nhân bị thiệt hại nếu như không không được đầu tư xây dựng tại các điểm TĐC Thảm Tôn, Suối Nón 1, Suối Nón 2 đều được đền bằng tiền.

Trong đền bù GPMB và trợ cấp di chuyển có thể chưa đúng hoặc chưa thỏa đáng sẽ gây lên những tranh chấp tài nguyên đất đai và xung đột xã hội do đó cần tăng cường phối hợp giữa Chủ dự án với các cấp chính quyền địa phương; thực hiện thông tin đầy đủ, minh bạch về dự án, cung cấp đầy đủ đến người dân phương án và kết quả

186

bồi thường, hỗ trợ mà người dân nhận được; lắng nghe ý kiến của người dân và giải đáp kịp thời những thắc mắc về chính sách bồi thường, hỗ trợ – tái định cư.

- Môi trường nền sẽ bị tác động trong thời gian xây dựng các hạng mục TĐC: Các hoạt động xây dựng tạo ra các khí thải, tiếng ồn, nước thải sinh hoạt, dầu mỡ thải, đất đá thải và rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, khi thực hiện đúng các biện pháp giảm thiểu thì mức độ tác động sẽ giảm đi rất nhiều, tác động chỉ mang tính cục bộ, xảy ra chủ yếu ở khu vực mặt bằng thi công nên tác động được đánh giá ở mức không lớn.

Các tác động tiêu cực chủ yếu xảy ra trong khu vực thi công trong thời gian xây dựng kéo dài gần 1 năm.

- Đời sống của người dân địa phương vùng dự án sẽ bị xáo trộn trong thời gian xây dựng và chuyển đến nơi ở mới:

Dự án bố trí tái định cư cho 186 hộ gia đình thuộc bản Đông Tà Lào và Tây Tà Lào thuộc khu vực lòng hồ thủy điện Trung Sơn phải di dời. Đây là một tác động đáng kể đến môi trường, kinh tế - xã hội, có liên quan đến chính sách dân tộc của Nhà nước. Bởi vậy, việc thực hiện khung chính sách bồi thường, hỗ trợ TĐC một cách hợp lý tạo điều kiện cho người dân phát triển sản xuất, nâng cao đời sống, sớm ổn định cuộc sống.

- Về tính đa dạng sinh học của khu BTTN Xuân Nha: + Việc tập trung nhiều công nhân xây dựng và người dân di chuyển đến nơi ở

mới đặc biệt là tại khu rừng Thảm Tôn không chỉ gây nên sự xáo trộn, làm phức tạp thêm đời sống văn hóa – xã hội và an ninh – quốc phòng vùng biên giới mà còn có thể tác động xấu đến tài nguyên rừng, môi trường sinh thái xung quanh khu vực dự án và chức năng bảo tồn, phòng hộ của rừng do hoạt động chặt phá rừng làm nương rẫy, khai thác lâm sản, săn bắt động vật trái phép, đặc biệt là đối với KBTTN Xuân Nha.

+ Khu TĐC số 4 nằm trong phân khu phục hồi sinh thái của KBTTN Xuân Nha sẽ ảnh hưởng đến chức năng bảo tồn. Trong tổng diện tích chiếm đất của dự án, diện tích đất chiếm dụng có rừng chủ yếu tại điểm TĐC Thảm Tôn (48,4ha để khai hoang sản xuất) đây rừng thứ sinh nghèo sau khai thác. Trạng thái rừng hiện có ở dạng IIIb, IIIa2, IIIa1 với diện tích chiếm tỷ lệ nhỏ, trạng thái IIa, Ic chiếm tỉ lệ cao trên 70% nên tác động giảm đáng kể. Các hạng mục dự án TĐC không ảnh hưởng đến phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của KBTTN Xuân Nha.

Thành phần các nhóm động vật phân bố tại đây không nhiều với đa phần là các loài phổ biến thường gặp và không bắt gặp các loài quý hiếm có trong sách đỏ Việt Nam năm 2007.

Nhìn chung thành phần loài, tính đa dạng sinh học của thảm phủ thực vật và động vật, thủy sinh vật khu vực dự án không cao nên tác động được đánh giá ở mức không lớn. Tuy nhiên, để giảm thiểu tác động đến môi trường sinh thái, khắc phục

187

những hậu quả do mất thảm phủ thực vật đã kiến nghị trồng rừng thay thế diện tích rừng bị chiếm dụng. Tuyệt đối không được khai thác, tận thu ra ngoài diện tích thu hồi cho dự án.

+ Do phân bố gần khu vực công trình nên tiếng ồn có tác động đối với động vật hoang dã sống trong KBTTN Xuân Nha và thảm rừng xung quanh. Các động vật sẽ di chuyển ra xa khu vực công trình, lên khu vực núi cao, yên tĩnh để sinh sống. Tuy nhiên, các hạng mục xây dựng công trình TĐC khá ít, thời gian thi công từ 5-7 tháng cùng với các biện pháp giảm thiểu đã nêu thì mức độ tác động sẽ giảm đáng kể. Tác động này sẽ được khắc phục sau khi ổn định TĐC và kết thúc thời kỳ thi công.

+ Việc di dân tái định cư vùng ngập thủy điện là không tránh khỏi. Sức ép lên tài nguyên đất đai để bố trí TĐC thủy điện Sơn La đã thu hẹp đáng kể quỹ đất còn lại của địa phương bố trí TĐC cho dự án và ý nguyện của người dân muốn chuyển đến các vị trí tại Thảm Tôn, Suối Nón 1 và xen ghép tại Suối Nón 2 nên dự án không thể di dân ra khỏi vùng lõi của KBTTN Xuân Nha (các điểm TĐC thuộc phân khu phục hồi sinh thái). Khi khu TĐC hình thành, người dân trong khu vực sẽ sinh kế bằng nhiều cách trong đó dựa chủ yếu vào đất rừng và các sản phẩm của rừng.

Để duy trì và bảo tồn tài nguyên đa dạng sinh học khu vực, trước hết cần tạo sinh kế cho người dân TĐC bằng nhiều hình thức như giao đất giao rừng, khoán khoanh nuôi, bảo vệ, thực hiện việc khoán chi trả dịch vụ môi trường rừng hợp lý để người dân đảm bảo đời sông, không săn bắn, đốt nương làm rẫy. Trên cơ sở đó tuyên truyền ý thức và trách nhiệm trong việc bảo vệ và phát triển rừng, phòng chống cháy rừng. Thực hiện các chương trình phục hồi rừng có kiểm soát trên các đối tượng rừng cụ thể mà đối tượng cây trồng là cây bản địa. Phát triển kinh tế gia đình trong khu vục bằng các hình thức nông trang trại.

- Về đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa tinh thần của người dân TĐC: + Người dân TĐC bị thiệt hại về kinh tế do bị ngập tích nước lòng hồ thủy điện.

Khi chuyển đến nơi ở mới, mặc dù các chỉ tiêu quy hoạch kinh tế như bình quân đất sản xuất nông nghiệp trên đầu người, tổng sản lượng lương thực quy ra thóc, thu nhập bình quân của các hộ TĐC tăng so với hiện trạng nhưng việc thay đổi thu nhỏ nơi ở và sản xuất làm gián đoạn và đảo lộn sản xuất, kinh doanh của người dân. Bằng việc đầu tư cơ sở hạ tầng TĐC (đường giao thông nội bộ điểm TĐC, đường đến khu sản xuất, hệ thống thủy lợi, bố trí khai hoang ruộng lúa nước 2 vụ và khai hoang đất sản xuất) và cam kết thực hiện nghiêm túc Chương trình tái định cư, sinh kế và phát triển dân tộc thiểu số theo yêu cầu của Ngân hàng Thế giới các tác động trên sẽ giảm đáng kể.

+ Giai đoạn di chuyển đến nơi TĐC làm mất ổn định sản xuất, di chuyển và tổ chức cộng đồng có thể bị xáo trộn và ảnh hưởng đến văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần của địa phương. Tuy nhiên, trong khu TĐC số 4 không làm thay đổi về tổ chức

188

cộng đồng (điểm TĐC xen ghép Suối Nón 2 tại bản Tây Tà Lào, điểm TĐC Thảm Tôn và Suối Nón 1 thuộc bản Đông Tà Lào), công trình văn hóa cộng đồng được phục hồi tại nơi ở mới nên người dân có thể thích nghi và hòa nhập xã hội nhanh chóng tại nơi ở mới.

+ Do đặc thù dự án nằm tại xã vùng biên giới nơi đã và đang là điểm nóng về tệ nạn xã hội như tội phạm ma túy, buôn lậu gỗ, truyền bá đạo trái phép và di cư tự do. Việc tập trung đông công nhân trong thời điểm 1 năm xây dựng và hình thành điểm dân cư tại Thảm Tôn nằm trên đường giao thông đến biên giới là nguy cơ gia tăng tệ nạn xã hội. Tác động này đòi hỏi có sự phối hợp và hành động quyết liệt từ phía các cơ quan quản lý nhà nước và ý thức chấp hành cao của công nhân và người dân.

Các tác động tích cực bao gồm: - Khi khu TĐC số 4 được hoàn thành sớm ổn định đời sống, sản xuất cho nhân

dân các bản Đông Tà Lào, Tây Tà Lào (đã di dời, nhường đất để xây dựng dự án thủy điện Trung Sơn), góp phần xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội cho đồng bào các dân tộc trong vùng dự án nói riêng và huyện Vân Hồ nói chung.

- Bằng nguồn vốn tài trợ Chương trình tái định cư, sinh kế và phát triển dân tộc thiểu số và cam kết thực hiện để tạo điều kiện tốt nhất cho người dân TĐC của Chủ dự án, khu TĐC số 4 hoàn thành sẽ là khu vực định cư lâu dài với các cơ sở hạ tầng thuận lợi, tốt hơn ở nơi ở cũ; đảm bảo rằng người dân bị ảnh hường bởi dự án thủy điện Trung Sơn được được cung cấp cơ hội để cải thiện hoặc ít nhất khôi phục thu nhập và mức sống.

- Cơ sở hạ tầng được xây mới với hệ thống giao thông thuận lợi không những tạo điều kiện cho việc đi lại dễ dàng hơn mà còn làm cho việc giao lưu, trao đổi phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội thuận lợi, là cơ sở cho người dân địa phương có điều kiện tiếp cận với môi trường kinh doanh sản xuất mới năng động hơn.

- Đầu tư cơ sở hạ tầng cùng với các kế hoạch cải thiện sinh kế cộng đồng tăng khả năng khôi phục, duy trì và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên, xã hội, tài chính, vật chất, nhân lực của người dân bị ảnh hưởng tái định cư.

Sau khi tiến hành đánh giá và dự báo các tác động môi trường khi triển khai xây dựng khu TĐC số 4 - dự án Thủy điện Trung Sơn, chúng tôi nhận thấy các tác động tiêu cực khá lớn nhưng các tác động tích cực vẫn chiếm ưu thế so với các tác động tiêu cực.

Trong quá trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, người lập báo cáo đã xem xét các tác động môi trường trong quá trình chuẩn bị, xây dựng và hoạt động. Tuy nhiên, do yếu tố chủ quan của người đánh giá nên một số vấn đề còn chưa nhận dạng và đánh giá được:

189

Các tác động có liên quan đến chất thải: khí thải, nước thải, chất thải rắn trong 3 giai đoạn: hoạt động, xây dựng, hoạt động của dự án đều không đáng kể, chủ dự án đã yêu cầu đơn vị thi công áp dụng các biện pháp xử lý môi trường để làm giảm thiểu tối đa các ảnh hưởng xấu đến môi trường và con người.

Các tác động không liên quan đến chất thải: tác động đến kinh tế xã hội của người dân, ảnh hưởng đến sinh thái khu vực, các tệ nạn xã hội tuy đã có dự báo nhưng chiều hướng phát triển của các tác động này rất khó dự báo và có thể phát triển theo chiều hướng xấu nhất. Chủ dự án sẽ phối hợp với chính quyền địa phương, BQL Khu BTTN Xuân Nha, Đồn biên phòng 473 thực hiện tốt công tác đảm bảo an ninh trật tự xã hội, hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống đồng thời bảo vệ được các hệ sinh thái trong khu vực.

Các biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực và phòng chống, ứng phó các rủi ro, sự cố môi trường mà báo cáo đã đưa ra tương đối khả thi, khi sử dụng các biện pháp này sẽ có khả năng giảm thiểu cao. Tuy nhiên, đa phần các biện pháp này cần sự phối hợp, ý thức trách nhiệm của công nhân và người dân địa phương. Nếu không được sự đồng tình ủng hộ của người dân thì các biện pháp này rất khó áp dụng.

2. KIẾN NGHỊ Bộ Tài nguyên và Môi trường quan tâm giúp đỡ sớm tổ chức thẩm định và phê

duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của khu TĐC số 4 để chủ đầu tư triển khai các bước tiếp theo của dự án kịp theo tiến độ.

Chính quyền địa phương tỉnh Sơn La, huyện Vân Hồ, huyện Mộc Châu, các xã Tân Xuân, Xuân Nha, Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Sơn La, Đồn Biên phòng 473, BQL Khu BTTN Xuân Nha và các đơn vị có liên quan quan tâm giúp Chủ đầu tư và đơn vị nhà thầu trong lĩnh vực quản lý nhân khẩu và phối hợp với BQL dự án thủy điện Trung Sơn làm tốt công tác bảo vệ và phát triển rừng, đảm bảo anh ninh – quốc phòng vùng biên giới.

Khi khu TĐC hoàn thành, Kiến nghị Hồi đồng – bồi thường và tái định cư huyện Vân Hồ, cấp ủy chính quyền xã Tân Xuân, bản Đông Tà Lào, Tây Tà Lào và nhân dân xã Tân Xuân phối hợp chặt chẽ với Chủ đầu tư để hoàn thành công tác di dân ra khỏi vùng ngập lòng hồ thủy điện Trung Sơn đảm bảo đúng tiến độ.

Chính quyền địa phương quan tâm tạo điều kiện để Chủ đầu tư thực hiện tốt công tác hỗ trợ, bồi thường GPMB để các hộ bị ảnh hưởng sớm ổn định đời sống.

3. CAM KẾT Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn cam kết thực hiện các quy định hiện

hành của pháp luật Việt Nam về Bảo vệ môi trường trong quá trình triển khai và thực hiện dự án:

190

- Cam kết thực hiện tốt chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân trong diện giải tỏa.

- Cam kết hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất cho người dân di chuyển đến nơi TĐC và ổn định cuộc sống;

- Cam kết phối hợp chặt chẽ với Đồn Biên phòng 473 tuyên truyền nâng cao ý thức cho công nhân lao động và người dân chấp hành pháp luật biên giới quốc gia và hiệp định biên giới Việt Nam- Lào.

- Cam kết phối hợp chặt chẽ với BQL KBTTN Xuân Nha, Đồn Biên phòng 473 tuyên truyền nâng cao ý thức cho người dân chấp hành pháp luật Bảo vệ và phát triển rừng, phòng chống cháy rừng, bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học.

- Cam kết cung cấp các dịch vụ xã hội cho người dân: dịch vụ khám chữa bệnh miễn phí, tập huấn, đào tạo các kĩ năng phát triển kinh tế, các hình thức để người dân hòa nhập với cuộc sống mới.

- Cam kết thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Chương trình tái định cư, sinh kế và phát triển dân tộc thiểu số theo hướng dẫn và tài trợ của Ngân hàng thế giới.

- Cam kết thực hiện chương trình quản lý môi trường, chương trình giám sát môi trường như đã nêu trong Chương 5 của báo cáo;

- Các cam kết thực hiện đúng và đầy đủ các giải pháp, biện pháp bảo vệ môi trường sẽ thực hiện và hoàn thành trong các giai đoạn chuẩn bị và xây dựng đến thời điểm trước khi dự án đi vào vận hành chính thức như đã nêu trong báo cáo ĐTM.

- Cam kết yêu cầu các nhà thầu xây dựng thỏa thuận và làm việc với địa phương thống nhất các vị trí bãi thải; yêu cầu nhà thầu đổ thải đúng quy định và hoàn phục môi trường đối với các bãi thải theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường sau khi xây dựng xong.

- Các cam lập phương án trồng rừng thay thế và hoàn thành chương trình trồng rừng thay thế trong thời gian 18 tháng kể từ khi phương án được cấp thẩm quyền phê duyệt.

- Cam kết về đền bù và khắc phục ô nhiễm môi trường trong trường hợp các sự cố, rủi ro môi trường xảy ra do triển khai dự án.

191

CÁC TÀI LIỆU, DỮ LIỆU THAM KHẢO

1. Trần Văn Nhân, Ngô Thị Nga, Giáo trình công nghệ xử lý nước thải, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội - 2000.

2. Lê Trình, Đánh giá tác động môi trường - Phương pháp và ứng dụng, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội - 2000.

3. GS. TSKH. Phạm Ngọc Đăng, Môi trường không khí, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội - 2003.

4. GS. TS. Trần Ngọc Chấn, Ô nhiễm không khí và xử lý khí thải, Tập 1, 2, 3, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, Hà Nội – 2004.

5. Hoàng Kim Cơ, Trần Hữu Uyển, Lương Đức Phẩm, Lý Kim Bảng, Dương Đức Hồng, Kỹ thuật môi trường, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật, Hà Nội – 2001.

6. Trần Đức Hạ, Xử lý nước thải sinh hoạt quy mô nhỏ và vừa. Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật Hà Nội, 2002.

7. Sổ tay an toàn, vệ sinh và chăm sóc sức khoẻ trên công trường xây dựng – Nhà xuất bản Xây dựng, của Tổ chức Lao động Quốc tế.

8. Niên giám thống kê tỉnh Sơn La năm 2010, 2011, 2012. 9. Báo cáo môi trường Quốc Gia năm 2011: Chất thải rắn. 10. Dự án hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tai biến môi trường trên địa bàn tỉnh Sơn La,

Chi cục BVMT - Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Sơn La, năm 2012. 11. Dự án Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học tỉnh đến năm 2020 và tầm nhìn đến

năm 2030, Chi cục BVMT - Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Sơn La, năm 2013. 11. Báo cáo ĐTM dự án thủy điện Trung Sơn, Công ty CP tư vấn điện 4, năm 2008. 12. Các số liệu phân tích, khảo sát, quan trắc chất lượng hiện trạng môi trường khu

vực dự án do tư vấn thực hiện.

Documents

BÁO CÁO - trungsonhp.vntrungsonhp.vn/wp-content/uploads/2017/05/Báo-cáo-Đánh-giá-tác-động-môi... · ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG của Dự án ĐẦU TƯ XÂY