Upload
others
View
23
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
16.03.2011
1
BİLGİSAYAR, DONANIM VE YAZILIM KAVRAMLARI
Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel
ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış
birimleri ile bize ileten, donanım (Hardware) ve yazılım (software) dan
oluşan elektronik bir makine dİr.
Bilgisayar donanımı (hardware) : Bilgisayarların fiziksel kısımlarına
donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk
(harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı,…
Bilgisayar yazılımı (Software) : Donanımı kullanmak için gerekli
programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar.
Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (setup, install).
Örneğin: Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların
yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu
(presentation), programlama dilleri (Pascal, C ...), ses (sound) programı
gibi.
BĠLGĠSAYARIN (COMPUTER) TANIMI
GiriĢ birimleri ile dıĢ dünyadan aldıkları
veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal
iĢlemler yaparak iĢleyen, iĢlenen bu verileri
saklayan ve gerektiğinde çıkıĢ birimleri ile
bize ileten, donanım (Hardware) ve
yazılım (Software)’dan oluĢan elektronik
bir makinedir.
2
16.03.2011
2
Bilgisayarın Tanımı Giriş: KiĢi tarafından veya bilgisayar tarafından
sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler, ses sinyalleri ve komutlardır. Veriler giriĢ birimleri tarafından toplanır.
İşlem: Veriler insanların amaçları doğrultusunda, programın yetenekleri ölçüsünde iĢlem basamaklarından geçer.
Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. GiriĢ yapılan veriler, iĢlenen veriler bellekte saklanır.
Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, döküman, müzik, grafik, video, resimlerdir. ĠĢlenmiĢ sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkıĢ birimlerinden çıkarılmasıdır.
3
BĠLGĠSAYAR DONANIMI
(HARDWARE)
Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım
denilmektedir.
Elle tutulabilirler.
Ekran (Monitör), klavye, sabit disk (harddisk), fare,
yazıcı, bellek, iĢlemci, tarayıcı örnek olarak
verilebilir.
4
16.03.2011
3
BĠLGĠSAYAR YAZILIMI (SOFTWARE)
Donanımı kullanmak için gerekli programlardır.
Bilgisayarın nasıl çalıĢacağını söylerler.
Elle tutulmazlar.
Belirli bir iĢlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar Örneğin; Kelime iĢlem programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama ,sunu ,programlama dilleri (Pascal,
C, C++, Java.. ), ses programları vb. örnek olarak verilebilir.
5
BĠLGĠSAYARIN TARĠHÇESĠ Birinci Kuşak Bilgisayarlar: 1946-56 yılları arasında
vakumlu tüpler kullanılan bilgisayarlardır.
İkinci Kuşak Bilgisayarlar: 1957-63 yılları arasında tüplerin yerine transistörlerin kullanıldığı bilgisayarlardır.
Üçüncü Kuşak Bilgisayarlar: 1964-79 yılları arasında kullanılan entegre devrelerin kullanıldığı bilgisayarlar.
Dördüncü Kuşak Bilgisayarlar: 1980’den sonra transistörlerin yerine mikroçiplerin kullanıldığı bilgisayarlardır. Bu gün kullandığımız bilgisayarlar bu kuĢağa aittir. Ancak her gün yenilikler eklenmekte, bilgisayarların çalıĢma hızı ve kapasitesi arttırılmaktadır.
6
16.03.2011
4
BİLGİSAYARIN TARİHİ
7
eniac
8
16.03.2011
5
ordvac1
9
brlescII1
10
16.03.2011
6
vax780
11
16.03.2011
7
14
16.03.2011
8
Bilgisayar Türleri
1) Server (Sunumcu) Bilgisayarlar
15
Bilgisayar Türleri
2) KiĢisel Bilgisayarlar
16
16.03.2011
9
Bilgisayar Türleri
3) Terminal (iĢ istasyonu) Bilgisayarlar
17
Bilgisayar Türleri
4) Dizüstü Bilgisayarlar
18
16.03.2011
10
Bilgisayar Türleri
5) Avuç içi Bilgisayarlar (Palmtop)
19
20
16.03.2011
11
BĠLGĠSAYAR UYGULAMA ALANLARI Mimarlar çizimlerinde
eğitmenler derslerinde
mühendisler modellerini üretmekte
iĢ dünyası; grafik, satıĢ analizi, ileriye dönük tahminler, proje yönetimi, üretim planlama, yatırım gibi konularda
Havayolları, iniĢ kalkıĢ saatleri, uğrak yerleri ve uçuĢ programlarını düzenlemek, rezervasyon ve idari bilgiler için
Trafik kontrol sisteminde gecikmeleri minimum seviyeye indirmek, trafik akıĢında optimalliği sağlamak amacıyla
perakende satıĢ uygulamalarında, stok kontrol iĢlemlerinde
Kütüphanelerde kitap ödünç verme iĢlemlerinin yürütülmesi ve takibi amacı ile
BĠLGĠSAYAR UYGULAMA ALANLARI
Turizm sektöründe rezervasyon ve tanıtım amacı ile
Hastanelerde hasta takibi, hastaların durumları, kuruluĢun mali tablosunu güncel bir Ģekilde takip etmek için
ĠĢ yerlerinde müĢterilere ait bilgileri depolamak, yazıĢmalarda etiket basmak, muhasebe iĢlemlerini yürütmek amacı ile
Güvenlik unsurunun ön plana çıktığı kuruluĢlarda ses, görüntü ve parmak izlerinden tanıma amacı ile
Oyun oynamak için
Grafik Uygulamaları için:
Tıpta bilgisayarlı tomografi
Ġmalat alanında CAD/CAM uygulamaları
…………………………………..
16.03.2011
12
BĠLGĠSAYAR
DONANIMI
23
DONANIM Bilgisayarı oluĢturan elektronik devreler
ve mekanik kısımların oluĢturduğu fiziksel parçalardır. Donanım bileĢenleri 5 ana baĢlıkta toplanabilir.
1. GiriĢ Birimleri (Fare, Klavye, vb.)
2. ĠĢlem Birimleri (MikroiĢlemci, vb)
3. Bellek ve Depolama Birimleri
4. ÇıkıĢ Birimleri (Yazıcı, Çizici)
5. ĠletiĢim Birimleri (Modem vb.)
24
16.03.2011
13
TEMEL BİLEŞENLER
KASA İÇERİSİNDEKİ BİLEŞENLER
16.03.2011
14
KASA
Kasa dışarıdan bakıldığında tek bir ünite gibi görünse de
içerisinde bir çok parça barındırır. Kasa, içerisinde bulunan parçaları dış etkenlere karşı korur ve üzerindeki güç kaynağı ünitesi ile onlara enerji sağlar.
27
ANA KART (SĠSTEM KARTI = MOTHERBOARD = MAINBOARD)
ĠĢlem grubuna dahil olan bileĢenler, PC’nin anakart dediğimiz fiberglastan yapılmıĢ üzerinde bakır yolların bulunduğu levhada bulunur. Anakart üzerinde mikroiĢlemci, yardımcı iĢlemciler, RAM soketleri, ROM çipleri, geniĢleme yuvaları, veri ve adres yolları, dahili ve harici kapılar (port) yer alır.
Anakart tüm sistemin temelini oluĢturur. Diğer kartlar anakart üzerindeki geniĢleme yuvalarına (slot) takılır. Anakartlar destekledikleri mikroiĢlemci türlerine göre adlandırılır. Örneğin PentiumII mikroiĢlemcisini destekleyen bir Anakart PentiumII anakart diye adlandırılır.
Anakart boyutları teknolojik geliĢmelere paralel olarak her gün biraz daha küçülmektedir.
16.03.2011
15
29
ANAKART
ANA KART (SĠSTEM KARTI = MOTHERBOARD = MAINBOARD)
Bilgisayarın omurgasıdır.
Bilgisayar ile ilgili temel birimlerin (CPU,Ram, Ekran Kartı, Modem,Tv kartı, Ethernet kartı, Ses kartı … ) üzerine takıldığı, bu birimler ve diğer çevre birimlerin veri aktarımının sağlandığı karttır.
Üzerinde kendine ait chipsetleri bulunmaktadır. Bunların temel görevi iĢlemci, ram, harddisk, ekran kartı, modem vb. donanım bileĢenleri arasındaki veri akıĢını düzenlemek, iĢlemciden aldığı komutlar vasıtasıyla verileri ilgili birimlere yollamak ve enerji gereksinimlerini sağlamaktır.
30
16.03.2011
16
MERKEZĠ ĠġLEM BĠRĠMĠ (CPU = CENTRAL PROCESSING UNIT)
Bilgisayarın program komutlarını bellekten
aldıktan sonra kodlarını çözen ve karĢılığı
olan iĢlemleri yerine getiren merkez birimi
olarak tanımlanır.
CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak ta
söylenir.
Çünkü tüm iĢlemler CPU tarafından yapılır.
Bu nedenle bir bilgisayarın iĢlem yeteneği
ve hızı iĢlemcisinin yeteneği ve hızıyla
doğrudan ilgilidir.
31
MERKEZĠ ĠġLEM BĠRĠMĠ (CPU = CENTRAL PROCESSING UNIT)
CPU hızından bahsedilirken Mhz (Mega Hertz) veya Ghz (Giga Hertz) kavramları kullanılır.
Pentium III 800 Mhz, Pentium IV 1,5 Ghz, Core 2 Duo 2,6 Ghz
Burada Mega Hertz ve Giga Hertz ,CPU’nun saniyedeki iĢlem hızını gösterir.
Örneğin Pentium IV 1,5 Ghz demek , saniyede bir CPU nun 2,5 milyar iĢlem yapması demektir.
Dünyada 3 marka CPU üretilmektedir: Intel , Cyrix ve AMD
32
16.03.2011
17
ANA BELLEK (RAM = RANDOM ACCESS MEMORY)
Görevi, CPU nun üzerinde iĢlem yapacağı verileri depolamak ve CPU istediğinde bu verileri CPU ya göndermektir.
Programların ve verilerin kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir.
CPU iĢlemler yapılırken ana bellekte saklanan veriler kullanılır ve iĢlenen veriler (bilgi) RAM bellekte tutulur.
Elektrik kesildiğinde ana bellekteki veriler kaybolur.
Birimi günümüzde megabyte veya gigabyte (MB veya GB)'dır.
PC'lerde 128 MB, 256 MB, 512 MB, 1 GB, 2GB ve katları Ģeklinde bellekler kullanılmaktadır. 33
34 RAM (RANDOM ACCESS MEMORY) RAM genel olarak Bilgisayar hafızası olarak bilinir. Rastgele
erişilebilir bellek olarak adlandırılmıştır, çünki RAM içerisindeki
herbir hücreye istenildiği anda bilgi yazılabilir ve silinebilinir, içeriği
okunabilir.
16.03.2011
18
ROM (READ ONLY MEMORY) SALT OKUNABİLİR BELLEK
Read-only memory (ROM), üretimleri esnasında özel bilgiler ile
programlanmış Hafıza tipleridir. ROM chipleri sadece bilgisayarlarda değil
birçok elektronik cihazda da kullanılmaktadır.
ROM Tipleri
Temel olarak beş adet ROM tipi bulunmaktadır
ROM (Read Only Memory)
PROM (Programmable Read Only Memory)
EPROM (Electrically Programmable Read Only
Memory)
EEPROM (Electrically Erasable Programmable
Read Only Memory)
Flash memory
Farklı ROM tipleri olmakla birlikte hepsi için temel iki özellik
bulunmaktadır.
Bu tip hafızalarda elektirik olmasa dahi bilgiler kaybolmazlar.
Bu tip hafızalarda tutulan bilgiler ya değişitirilemez dir, yada
değiştirilmeleri için özel işlemler gerekmektedir.
BIOS Flash hafızalararın en çok kullanılan uygulama alanı
bilgisayarların temel giriş/çıkış sistemi olan BIOS lardır. BIOS
temel olarak bilgisayarı oluşturan tüm birimlerin birlikte
çalışmalarını denetleyen bir birimdir.
Temel olarak iki farklı yazılım tipi mevcuttur. Birincisi İşletim Sistemi;
bilgisayarda çalışan uygulamalar için bir dizi servis hizmeti verir ve kullanıcı ile
bilgisayar arasındaki temel arabirimi oluşturur. Windows 2000,
XP, Unix, Linux gibi çeşitleri bulunmaktadır.
İkincisi ise Uygulama Yazılımlarıdır. Uygulama yazılımları bilgisayar ile belirli
işlemleri yapmamızı sağlayacak ve programcılar tarafından geliştirilmiş veya
kendimizin geliştirebileceği yazılımlardır. Örneğin şu anki sunumu
gerçekleştirmek için kullandığımız MS Power Point programı gibi.
16.03.2011
19
Tüm bunlara ek olarak BIOS bilgisayarın başarılı bir şekilde
çalıştırılabilmesi için gerekli olan ÜÇÜNCÜ tür bir yazılımdır.
BIOS ne yapar ?
BIOS birden fazla önemli role sahiptir fakat bunlardan en önemlisi İşletim
sisteminin bilgisayara yüklenmesidir. Bilgisayarınızı açtığınızda ve
mikroişlemcinin ilk komutu çalıştırmaya başlaması için bu komutun ona
biryerden aktarılması gereklidir. Mikroişlemci bu komutu işletim sisteminden
alamaz çünki işletim sistemi HARD DİSK üzerinde bulunmaktadır.
Mikroişlemci bu komuta nasıl ulaşacağını kendisine iletecek bir komut
(açıklama) olmadan bu işlemi gerçekleştiremez. BIOS mikroişlemciye bu
bilgiyi sağlamaktadır.
BIOS un gerçekleştirdiği diğer bazı işlemeler şu şekilde sıralanabilir.
Bilgisayar sistemini oluşturan donanımların power-on self test olarak
adlandırılan (POST) testini yaparak herşeyin uygun bir şekilde çalışıp
çalışmadığını kontrol eder.
Bilgisayara monte edilen diğer kartlar üzerinde bulunan farklı BIOS chip
lerini çalıştırır. (Örneğin Grafik kartı ve SCSI adaptörü gibi)
İşletim sistemi ile iletişimde olan farklı donanımlar için düşük seviyeli bazı
programları içerir. Klavye, Ekran, seri ve paralel portlar bu sınıfa örnek
olarak gösterilebilir.
Hard disk, bilgisayar zamanı gibi birim ve bilgiler için mevcut ayarları
tutmaktadır.
BIOS bilgisayar açılırken
tüm sürücüleri kontrol eder.
BIOS ayarları değiştirilebilirdir.
16.03.2011
20
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
Bilgisayar sayıları ve harfleri bizim
gösterdiğimiz gibi göstermez.
Biz sayıları göstermek için rakamları
(0,1,...9) ve harfleri göstermek için alfabeyi
kullanırız.
Bilgisayarda sadece 2 tane rakam vardır:
0 , 1.
Bilgisayar bu iki rakamla çalıĢır.
Bir Ģey ya vardır (1) veya yoktur (0). Buna
matematikte ikili sayı sistemi denir.
39
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
Bilgisayarın en temel birimine BIT adı
verilir.1 bit bir rakamdan oluĢur (kapalı
devre=0, açık devre=1)
Bir BIT bilgi saklamak için genellikle
yetersizdir. Bu nedenle bilgisayar 8 tane
BIT’i yanyana sıralar ve bu 8 BIT’ten (8 tane
0 veya 1’den oluĢan) birimi kullanır. Bu
sekiz bitlik birime BYTE adı verilir.
Bilgisayarlar sayıları, karakterleri ve harfleri
BYTE birimini kullanarak gösterirler.
40
16.03.2011
21
SIFIR VE BĠR
SĠNYAL VAR YADA YOK DURUMUDUR.
YOK VAR
0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0
V
t
BIT
ĠKĠLĠ SAYILAR
0 VE 1 OLUġAN, PC’LERĠN
ĠLETĠġĠM KURMASINDA
KULLANILAN SAYI SĠSTEMĠDĠR.
ÖRNEĞĠN;00100011
16.03.2011
22
BIT
EN KÜÇÜK BĠLGĠ
BĠRĠMĠDĠR. 0 VEYA BĠR
(SĠNYAL VAR YADA YOK)
OLABĠLĠR.
BYTE
8 BĠTLĠK BĠLGĠ GRUBUDUR.
BĠR KARAKTERĠ TEMSĠL ETMEK ĠÇĠN BĠR BYTE
KULLANILIR.
ÖRNEĞĠN KLAVYEDEN A TUġUNA
BASTIĞINIZDA ASLINDA KLAVYEDEN
ĠġLEMCĠYE 01000001 ġEKLĠNDE ĠKĠLĠ BĠR KOD
GÖNDERĠLĠR.
16.03.2011
23
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
Bir BYTE içerisinde BIT’ler soldan sağa doğru sıralanmıĢlardır.
Herbir bitin karĢılığında bir sayı vardır.
Bu sayı bit numarası ile alakalıdır.
2(bitno-1) herbir bitin karĢılığı olan sayıyı verir.
Örneğin 5. bitin karĢılığındaki sayı 2(5-1) = 16’dır.
Bilgisayar 1 olan BIT’lerin karĢılarında bulunan sayıları toplayarak 1 BYTE içerisinde bulunan sayıyı bulur.
45
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
49 Sayısı = 00110001’dir.
255 Sayısı = 11111111’dir.
Alfabede bulunan her harf yine bilgisayarda BYTE ile gösterilir. Her harfin bir numarası vardır. Bilgisayar o numaraya göre 1 BYTE ile 1 harfi gösterebilir.
Bir BYTE ile en fazla 255 sayısı yazılabildiğine göre bir bilgisayar 256 değiĢik harfi saklayabilir (0..255).
BYTE en temel veri birimdir. Bu birimin gruplanmasıyla daha büyük birimlere ulaĢmak mümkündür:
46
16.03.2011
24
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
8 Bit = 1 Byte(bayt)
1024 Byte = 1 Kilobyte(kilobayt)
1024 KB = 1 Megabyte(megabayt)
1024 MB = 1 Gigabyte(cigabayt)
1024 GB = 1 Terabyte(terabayt)
1024 TB = 1 Petabyte(petabayt)
1024 PB = 1 Exabyte
1024 EB = 1 Zettabyte
1024 ZB = 1 Yottabyte
47
Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar
Aritmetiği
3½" Disket = 1,44
Megabyte
CD Rom = 700-800
Megabyte
DVD Rom = 4,5 Gigabyte
TaĢınabilir bellek = 128 Mb -
8 Gb
Harddisk = 40 - 1000
Gigabyte
48
16.03.2011
25
EKRAN (DISPLAY=MONĠTÖR)
Bilgisayar kullanıcısının yazdığı
komutların iĢlem sonuçlarını
görebildiği;bilgisayar ile kullanıcı
arasındaki iletiĢimi sağlayan
görüntü birimidir.
Bütün ekranda görüntü olarak
bilinen Ģey , çok ufak bazı ekran
noktalarının yada piksellerin(pixel)
yanar yada sönük durumda
olması durumudur.
49
CRT Monitör
LCD Monitör
Monitörler bilgisayar ile kullanıcı arasındaki temel arabirimdir.
Günümüzde farklı tiplerde monitörler olmakla birlikte masaüstü
bilgisayarlarda kullanılan temel monitör teknolojisi Katot tüpü (CRT) dür.
Çözünürlük kavramı bir ekran için sahip olduğu toplam pixel sayısını
ifade etmektedir. Pixel kırmızı, yeşil ve mavi renk üçlüsünün
oluşturduğu birimi iafade etmektedir. Çözünürlük genel olarak satır ve
sütün olarak pixel sayısının verilmesi ile ifade edilir. Örneğin 640x480,
1024x768 gibi.
16.03.2011
26
EKRAN (DISPLAY=MONĠTÖR)
Ekranlarda önemli olan bir nokta çözünürlüktür.
Çözünürlük ekrandaki piksel sayısıdır ve ekranın görüntü kalitesini belirler.
Kullanılan ekranlar 14", 15", 17" 19” ve 21” Ģeklinde değiĢir.
15" bir ekran 1024x768 çözünürlüğü destekleyebilir.
Yani ekrandaki görüntü yatayda 1024, düĢeyde ise 768 nokta yani piksel tarafından oluĢturulur.
51 CRT Monitör
LCD Monitör
EKRAN KARTI
(DISPLAY=MONITOR)
Bilgisayardaki sayısal verileri bizim anlayacağımız analog forma dönüĢtüren, sayısal verileri iĢleyerek Ģekiller,yazılar, semboller vb. görüntülerin monitöre aktarılmasını sağlayan karttır.
Kendi üzerlerinde sayısal verileri iĢleyebilmek için ram ve cpu barındırırlar. Ekran kartları üzerindeki cpu’lara daha çok gpu (Graphics Processing Unit) adı verilir. Ram ve Gpu’nun tipine göre çeĢitlilik gösterirler.
Ekran kartı 64,128, 256, 512 veya 1024 megabyte olabilir. PCI ve AGP olmak üzere iki tür ekran kartı bulunmaktadır. Bazı ekran kartları anakartla bütünleĢik olarak yapılırlar. Bu tür ekran kartlarına “ONBOARD” ekran kartı adı verilir.
52
16.03.2011
27
EKRAN KARTI
EKRAN KARTI
ĠġLEMCĠNĠN ĠġLEDĠĞĠ GÖRÜNTÜ BĠLGĠSĠNĠ
MONĠTÖRE GÖNDEREN KARTTIR.
ĠġLEMCĠDEKĠ DĠGĠTAL BĠLGĠ EKRAN KARTI ĠLE
ANALOGA ÇEVRĠLĠR VE MONĠTÖRE ÖYLE
GÖNDERĠLĠR
16.03.2011
28
EKRAN KARTI
RAM
VGA
ÇİPİ DAC
BIOS
GÖRÜNTÜ BİLGİSİ
MONİTÖR
Bağlantı Noktaları
(Paralel-Seri ve Usb Ports)
Bağlantı noktaları aslında girdi-çıktı aygıtları değildir.
Bağlantı noktaları bilgisayar ile çevre bilimleri arasında bilgi taĢır.
Bağlantı noktası, farklı iki sistem arasında veri aktarımını sağlar.
Bunlar paralel , seri ve yeni üretilen usb portlardır.
56
Klavye Fare
USB
Paralel
Seri
16.03.2011
29
Disket (Floppy Disk)
TaĢınabilir manyetik bilgi depolama ortamlarıdır.
En popüler Ģekli 3.5” boyutunda olup 1.44MB bilgi depolama kapasitesi vardır.
En önemli özelliği taĢınabilir olmasıdır (Bir bilgisayardan baĢka bir bilgisayara kolayca taĢınabilirler). Bu nedenle bilgi taĢıma ve yedekleme amacıyla kullanılırlar.
Disket sürücü denilen cihazlar tarafından yazılıp okunurlar.
57
Disket (Floppy Disk)
Disketlerin arka sağ kenarlarında kayıt çentiği vardır.
Eğer çentik kapalıysa diskete kayıt yapılabilir.
Çentik açıksa diske kayıt yapılamaz.
Disketteki bu çentiğe “protect” ismi verilir.
Kayıt yapılmak istendiğinde veya disketten kayıt silineceği zaman mutlaka protect in kapalı olması gerekir.
Disketlere veriler kopyalanabilir, eklenebilir, silinebilir, değiĢtirilebilir.
58
16.03.2011
30
Disket (Floppy Disk)
Disketlerdeki verilerin bozulmaması için; disketlerin manyetik ortamdan, sıcaktan, soğuktan, nemden, güneĢ ıĢınlarından uzak tutmak gerekir.
Disketlerin kullanılabilmesi için biçimlenmesi (formatlanması) gereklidir.
Formatlama disketi iz ve sektörlere bölerek bilgisayarın kullanımına hazır hale getirmektir.
59
Floppy Disk ve Sürücüsü
16.03.2011
31
Disket Sürücüsü (Floppy Disk Driver)
Disketlerin takıldığı sürücüler, disketten okuma ve onlara yazma iĢlemlerini yaparlar
Sürücüler olmadan disketin anlamı yoktur.
Disket Sürücüsü, bilgisayarın kasası içerisine ön taraftan disketlerin takılabileceği Ģekilde yerleĢtirilmiĢ, elektrik motoruyla ileri-geri hareket eden alt ve üst iki yönlü okuma/yazma kafası bulunan sürücüdür.
Disket, bilgisayardan dosya kopyalamak,ayrıca geri kopyalamak ve dosyaların yedeklerini almak, bilgisayara bilgi kaydetmek amacıyla kullanılır. Harddiske göre yavaĢtırlar ve kapasiteleri çok azdır.
61
Sabit Disk (Harddisk veya Fixeddisk)
Bilgi depolamak amacı ile kullanılan kasa içersindeki kutuya yerleĢtirilmiĢ ikincil bellek birimidir.
Sabit diskler disketlere oranla daha çok bilgi depolayabilirler ve hızları da disketin çalıĢma hızından yüksektir.
Disketler nasıl disket sürücüsü tarafından okunuyorsa, sabit disklerde disk sürücüsü tarafından okunur.
Harddiskin büyüklüğü Megabyte-Gigabyte gibi kavramlarla ölçülür.
Örneğin bir harddiskin kapasitesi; 40, 80,120,160, 500, 1000 GB vs. kapasitelerinden birisine sahip olabilir.
62
16.03.2011
32
Hard Disk Hard Disk ler 1950 li yıllarda geliştirilmiştir. İlk zamanlar 20 inç çapında ve
sadece birkaç Megabyte’lık bilgi depolama kapasitesine sahiptiler. Orjinal
olarak “sabit disk” olarak adlandırılmakla birlikte daha sonraları Floppy
disklerden ayırt edilebilmeleri için Hard disk olarak adlandırılmışlardır.
Hard Disk’lerde performansı
belirleyen iki ölçüt mevcuttur.
Data Rate (Data Oranı): Hard disk in bir saniyede
CPU’ya aktarabildiği veri miktarıdır. 5 ila 40 Mega
Byte lık oranlar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Seek time (Arama Zamanı): Arama zamanı CPu
nun Hard disk ten bir dosya istediğinde bu dosyanın
ilk Byte’ının CPU’ya gönderildiği zaman miktarıdır.
10 ila 20 milisaniye değerleri yaygın olarak
kullanılmaktadır.
16.03.2011
33
HARD DĠSKĠN FĠZĠKSEL ÖZELLĠKLERĠ
DĠSK ÜZERĠNE KAYDEDĠLEN BĠLGĠLERĠN
DAHA SONRA GEREKTĠĞĠNDE
BULUNABĠLMESĠ ĠÇĠN BĠR TAKIM
DÜZENLEMELER VARDIR.
VERĠLER DĠSK ÜZERĠNDE BYTE GRUPLARI
HALĠNDE SAKLANIR. 512 BYTE’IN BĠR ARAYA
GELMESĠYLE SEKTÖR OLUġUR.
KÜME (SEKTÖR)
DĠSK ÜZERĠNDE 512 BYTE BĠLGĠNĠN BĠR
ARAYA GELMESĠYLE OLUġUR.
SEKTÖR, ÜZERĠNE VERĠ
YAZABĠLECEĞĠNĠZ YADA VERĠ
OKUYABĠLECEĞĠNĠZ EN KÜÇÜK
BĠRĠMDĠR.
16.03.2011
34
ĠZ (TRACK)
YAN YANA DĠZĠLEN SEKTÖRLER ĠZLERĠ
OLUġTURURLAR.
KÜME İZ0
İZ1
İZ2
SĠLĠNDĠR
ÜST ÜSTE GELEN ĠZLER SĠLĠNDĠRLERĠ OLUġTURUR.
DİSK1
DİSK2
İZ0 İZ1
İZ0 İZ1
16.03.2011
35
KAFA (HEAD)
DİSK
KAFA
KAFA
BİR DİSKİN İKİ YÜZÜ VARDIR. BU İKİ YÜZEYDEN
VERİ OKUMAK/YAZMAK İÇİN İKİ KAFA BULUNUR.
BĠLGĠLERĠN BULUNMASI
DİSK
KAFA
KAFA
KAFA HAREKETİ
DİSK HAREKETİ
HERHANGİ BİR VERİ OKUNACAĞI ZAMAN
ÖNCE VERİNİN OLDUĞU SEKTÖR KAFANIN ALTINA
GELECEK ŞEKİLDE DİSK DÖNDÜRÜLÜR, DAHA
SONRA KAFA İLERİ-GERİ HAREKET EDEREK İLGİLİ
SEKTÖR BULUNUR VE OKUNUR.
16.03.2011
36
DĠSKĠN KULLANIMA HAZIRLANMASI
BĠR DĠSK BIOS’A TANITILDIKTAN SONRA
HEMEN KULLANILAMAZ.
ÖNCE FDISK KOMUTUYLA PARTITION
(BÖLÜMLEME) YAPILIR.
DAHA SONRA HER BÖLÜM FORMAT
KOMUTUYLA FORMATLANIR.
C
D
BİRİNCİL
DOS BÖLÜMÜ
UZATILMIŞ
DOS BÖLÜMÜ
DOS
WINDOWS 9X
WINDOWS 2000
LINUX
NT
16.03.2011
37
CD-ROM (Compact Disc – Read Only Memory)
Günümüzde CD olarak bilinirler.
Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya baĢlanan veri depolama birimidir.
700-800 MB bilgi depolanabilir.
CD-ROM üzerindeki bilgiler günümüzde değiĢtirilememektedir
Bir CD'de 24 Ciltlik bir ansiklopedideki yazılar, resimler, video klipler, animasyon ve sesler saklanabilir.
Bir program yüklerken 20-40 disketin takılıp çıkarılması yerine CD-ROM'lar tercih edilir.
73
CD ROM – CD Writers
16.03.2011
38
CD Yazma İşlemi
Bir CD
üzerindeki
spiral
açıldığında
yaklaşık 5 km
lik bir uzunluğa
erişilir.
Bir CD yazıcı laser ünitesi.
16.03.2011
39
CD-ROM SÜRÜCÜ (Cd-Rom Driver)
CD'lerin kullanıldığı sürücüye CD-ROM sürücü denir.
Bir disket sürücüsü gibi kasa üzerine takılmaktadır.
CD-ROM sürücüler ile müzik dinleme, ses- görüntü ve film gibi multimedia (çoklu-ortam) uygulamaları çalıĢtırmanın yanında, veri (data) CD'leri, yani program CD'leri takılarak programlar harddiske yüklenebilirler.
77
CD-W ve CD-RW SÜRÜCÜLER (Compact Disk Writer - Compact Disk Re Writer)
CD-ROM sürücülerden farklı yönleri
CD lere yazım yapabilmeleridir.
CD-W ile hiç yazılmamıĢ bir Cd
üzerine birkez yazım yapabilirsiniz.
CD-RW ile ise tekrar yazılabilen
Cd’ler üzerine silerek
(Formatlayarak) yeniden yazım
yapabilirsiniz.
78
16.03.2011
40
DVD
(Digital Video Disk)
DVD’ler CD’lerin aksine daha yüksek yoğunluğa sahiptirler. DVD ler görünüĢte CD leri andırır. DVD sürücüler de CD sürücülere benzer.
DVD üzerine yazım iĢlemi katmanlar halinde yapılmaktadır. DVD ler Cd lerin 20 katı kadar veri depolayabilir
CD üzerinde sadece tek katman üzerine yazım ve okuma yapıldığından kapasiteleri en fazla 700MB olabilmekte iken bugün 4 katmanlı bir DVD yaklaĢık 4 GB veri depolayabilmektedir.
DVD’ler film ve Video Cliplerin bir Cd kapasitesinden fazla yer tutması, uzun filmlerin 3 hatta 4 Cd içerisinde sunulabilmesi nedeniyle DVD geliĢtirilmiĢtir.
79
DVD Sürücüler
(Digital Versalite Disk Driver)
DVD'lerin kullanıldığı sürücüye
DVD sürücü denir.
Bir disket sürücüsü gibi kasa
üzerine takılmaktadır.
DVD sürücü olan bir bilgisayarda
CD-ROM sürücüye ihtiyaç yoktur.
80
16.03.2011
41
Flash Bellekler Genellikle mobil cihazlarda (dijital kameralar,
MP3 çalarlar, dizüstü bilgisayarlar gibi) kullanmak için geliĢtirilmiĢ bellek aygıtlarıdır.
Fakat kullanımının artmasıyla bütün masaüstü bilgisayarlarda kullanılabilecek Ģekle getirilmiĢtir.
Fiziksel büyüklükleri ve depolama kapasiteleri (4 MB ile 4 GB arasında) türlerine göre değiĢmektedir.
Yaygın olarak kullanılanlar arasında USB Flash Disk, Compact Flash, Ata Flash, MMC card, Memory Stick ve SSFD gibi çeĢitleri bulunmaktadır.
Bu ürünlerin masaüstü bilgisayarlarda kullanılabilmesi için genellikle bir arabirim cihazı gerekmektedir.
81
Güç kaynağı (Power Supply)
Bilgisayarın giriĢinde 220 volt (AC) olan elektriğin, bilgisayarın ihtiyacı olan 6-12 volta (DC) dönüĢtürmek için kasanın içerisinde güç kaynağı bulunmaktadır.
Kasa içerisindeki elektronik devrelerin ısınmaları nedeniyle güç kaynağının arkasında bir de soğutucu fan bulunur ve bilgisayar açık olduğu sürece çalıĢır.
Bilgisayardaki bu fanın yeterince soğutma yapıp iĢlevini yerine getirmesi için, bilgisayarın kasasında olan fanın yönünün hava sirkülasyonu yapabilecek Ģekilde yerleĢtirilmesi uygun olacaktır.
82
16.03.2011
42
Ses Kartı (Sound Card)
KiĢisel bilgisayarlar bip sesi ve basit melodileri çalabilirler.
Daha farklı sesleri elde edebilmek ve CD kullanarak müzik vs. dinlemek için veya programları kullanırken orijinal seslerini alabilmek için ses kartı takılmalıdır.
Günümüzde ses kartları genellikle anakartla bütünleĢik olarak yapılmaktadırlar.
83
SES KARTLARI Ses kartları bilgisayarlarda dijital olarak üretilen ses bilgisinin hoparlörlere
aktarımını gerçekleştiren veya analog olarak dış ortamdan alınan sesleri
dijital olarak bilgisayarda depolamaya yarayan bir donanımdır.
Ses kartlarının kullanımı gündemde değil iken kişisel bilgisayarlar anakart
üzerinde bulunan bir hoparlörden sağlanan “beep” sesine mahkumdular.
1980 lerin sonlarına doğru ses kartlarının kullanılmaya başlaması ile birlikte
bilgisayar kullanıcıları multimedya desteği ile tanıştı ve bilgisayar kullanımı
çok daha farklı bir hale geldi.
1989 yılında Creative laboratuvarlarında geliştiren Creative Labs
SoundBlaster® ses kartı piyasaya sürüldü. Daha sonra birçok firma ses kartı
üretimine başladı.
16.03.2011
43
Tipik bir ses kartı aşağıdaki bileşenlerden oluşmaktadır.
Gerekli hesaplamaları yapmak için bir dijital sinyal işlemcisi (DSP)
Bilgisayarda üretilen dijital sinyalleri dış ortama analog olarak aktarmak için
kullanılan bir Dijital – analog çevirici (DAC)
Dış ortamda üretilen analog sesleri bilgisayara dijital olarak kaydetmek için bir
Analog-Dijital çevirici (ADC)
Dataları kaydetmek için bir ROM veya Flash hafıza.
Müzik enstümanlarını bilgisayara bağlamak için Müzical ınstrument digitalk
interface (MIDI) arayüzü
Mikrofon ve hoparlörleri bağlamak için giriş ve çıkış jag ları.
Jostick veya gamepad bağlantısı için bir giriş.
SES OLUŞUMU ve KAYDI
Analog Sinyal
Mikrofon
16.03.2011
44
Bilgisayarda üretilen seslerin dış ortama aktarılması
Hoparlör (Speaker)
Ses kartı ile kaliteli seslerin
dinlenebilmesi için hoparlör olması
gerekmektedir.
Hoparlörlerle televizyon sesi, CD
müzik sesi ve bilgisayar kullanıcısının
kendi mikrofonuyla kaydettiği sesleri
veya dosyadaki sesleri çok net ve
istendiğinde stereo olarak dinlemek
mümkün olmaktadır
88
16.03.2011
45
Mikrofon (Microfon)
Kasa üzerine takılan bir mikrofon ile bilgisayarınıza ses kaydı yapabilirsiniz.
Ayrıca bu sesle birlikte arka fonda bir müzik yayını (CD'den veya baĢka yoldan olabilir) alarak efektler verilebilmektedir.
Ayrıca birleĢtirme ile seslerin montajı da yapılabilmektedir.
Bu iĢlemler ses kartı ile birlikte verilen program kullanılarak yapılabilir.
89
Televizyon ve Radyo Kartı (TV and Radio Card)
Bilgisayarın ekranından televizyon ve radyo olarak da yararlanmak mümkündür.
Televizyon kartının anakart üzerine takılması sonucunda ekran bir televizyon olarak çalıĢacaktır.
Bazı televizyon kartları Radyo kartı ile birlikte tek kart üzerinde olabildiği gibi, ayrı ayrı da olabilmektedir.
Ayrıca bir kumanda ile TV kumandası özellikleri aynen kullanılabilmektedir
90
16.03.2011
46
Kamera (Camera)
Günlük hayatta kullanılan video
kameralar bilgisayara bağlanarak
alınan bant görüntüleri veya o
anda yapılan çekimler bilgisayara
aktarılabilmektedir.
Kamerayı bilgisayara takmak için
video kiti adı verilen kart da
bilgisayara takılabilmektedir.
91
Modem
(Modulator-Demodulator)
Bilgisayarların telefon kabloları üzerinden lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir.
Veriler analog olarak kablolar üzerinden modeme akratılır ve dijitale dönüĢtürülür.
ĠĢlenen veriler bu sefer dijital yapıdan analoğa çevrilerek yollanır.
Bir anlamda fax-modem kartı analog ve dijital sinyaller arasında çevirici iĢlevini görür.
Harici yada dahili olarak sistemde bulunabilirler.
Bazı anakartlarda bütünleĢik olarak bulunabilirler.
92
16.03.2011
47
Ağ Kartları (Network Card)
Bilgisayarların lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir.
Veriler dijital olarak kablolar üzerinden ağ kartlarına aktarılır.
ĠĢlenen veriler yine ağ kartları üzerinden yollanır.
Saniyede aktardıkları veri üzerinden değerlendirilirler.
Günümüzde yerel ağların oluĢturulmasında kullanılan, veri alıĢveriĢini yöneten ve gerçekleĢtiren elemanlardır.
PCI veya ISA yuvalara takılan bu kartların bağlantıları BNC veya RJ45 konnektörleri ile yapılabilmekte yani iki tip kablo ile birlikte kullanılabilmektedirler.
93
BPS (BIT PER SECOND)
MODEMĠN BĠR SANĠYEDE TRANSFER
ETTĠĞĠ BĠLGĠ MĠKTARIDIR.
14,400 bps
28,800 bps
33,600 bps
56,600 bps OLABĠLĠR.
16.03.2011
48
ONLINE
ĠKĠ CĠHAZ ARASINDA
BAĞLANTININ AKTĠF
OLDUĞU DURUMDUR. VERĠ
ĠLETĠġĠMĠ YAPILMAKTADIR.
OFFLINE
BĠR MODEMLE BAġKA BĠR
CĠHAZA BAĞLI OLAMAYAN
BĠR CĠHAZIN DURUMUDUR.
16.03.2011
49
BROWSER
WWW SAYFALARINI
OKUMAYA YARAYAN
PROGRAMLARDIR.
INTERNET EXPLORER,
NETSCAPE GĠBĠ.
DOWNLOAD
UZAK BĠR
BĠLGĠSAYARDAN VERĠ
ALMA ĠġLEMĠDĠR.
16.03.2011
50
UPLOAD
BĠR PC’DEN UZAK BĠR
PC’YE VERĠ
GÖNDERME
ĠġLEMĠDĠR.
PROTOCOL
ĠKĠ VEYA DAHA FAZLA CĠHAZ ARASINDA VERĠ ALIġVERĠġĠ YAPARKEN KULLANILAN KURALLAR BÜTÜNÜDÜR.
16.03.2011
51
Yazıcı (Printer)
Bilgisayarlarda yazılan yazılar
hesaplamalar, çizilen grafik
ve resimleri yazıcıdan kağıda
döktürebiliriz.
Yazıcılar kağıda yazma
tekniklerine göre üçe ayrılırlar;
Dot Matrix (Nokta VuruĢlu ) Yazıcılar
Ink Jet [Mürekkep püskürtmeli)
Yazıcılar
Lazer Yazıcılar
101
Yazıcı (Printer)
Yazıcılar kendilerine has bir
mikroiĢlemci, belli sayıda karakter
depolamasına imkan veren bir ana
bellek yada tampon (buffer) içerirler.
Yazıcının baskı kalitesi (buna yazıcının
çözünürlüğü de denir) dpi (dot per
inch=bir inch'e düĢen nokta sayısı) birimi ile
belirtilir.
Yazıcının dpi rakamı ne kadar yüksekse, o
kadar net ve güzel yazıelde edilir. Ġyi bir
çıktı için yazıcının en az 600 dpi olması
gerekir.
102
16.03.2011
52
Çizici (Plotter)
KarmaĢık çizimlerin kağıda dökülmesi için kullanılır.
Mühendislik ve mimarlıkta ayrıntılı planlar ve karmaĢık tasarımlar için çizici kullanılır.
Yazıcılar basımı kağıdın üzerine noktalar basarak gerçekleĢtirirken ; çiziciler çizim için kendi kalemini kullanarak çizim yaparlar.
Çiziciler yazıcılara göre daha büyük boyutlardaki kağıtlara basım yapabilirler.
104
16.03.2011
53
Tarayıcı (Scanner)
Tarayıcı, kağıt üzerindeki renkli
ya da siyah, beyaz bütün
desen, yazı ve resimleri aynen
bilgisayara kopyalar.
Taramanın daha iyi yapılabilmesi
için taranacak nesne bir ıĢık
kaynağı Ġle aydınlatılır.
Böylece alınan iĢaretler Ram'e
yazılacak Ģekle getirildikten
sonra ekranda görüntülenip,
oradan da dosyaya aktarılarak
saklanabilirler.
105
Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS=Uninterruptible Power Supply)
Kesintisiz güç kaynakları gerçekte bilgisayarınıza kesintisiz enerji sağlamakla görevlidirler.
Fakat enerji çıkıĢları belli bir voltaja ayarlanmıĢ olduğu için gerilim artması yada azalması durumunda da aynı gerilimi vermeye devam edeceklerdir.
KGK’lar, içlerindeki Ģarj edilebilir aküler ile bilgisayarınıza belli bir süre enerji sağlamaya devam edebilecek Ģekilde üretilmektedirler.
106
16.03.2011
54
Yedekleme Ünitesi (Tape Backup Unit )
Yedekleme amaçlı kullanılır.
Teyp kasedi biçiminde özel üretilmiĢ küçük
kasetlere kayıt yapabilenlerin yanı sıra
doğrudan teyp kasedine kayıt
yapabilenleri mevcuttur.
Depolama kapasiteleri 250MB ile 4 GB
arasında değiĢmektedir.
Okuma ve yazma sistemleri sabit
disklerden farklı olduğundan ayrıca bir
arabirim ile kurulur ve iĢletilebilirler.
107
Sunum Cihazı (Presentation = Data Show)
Bir bilgisayar ile ders verirken veya der
anlatırken, ekrandaki bilgilerin veya slayt
gösterilerinin belirli aralıklarla tahtaya veya
bir zemine yansıtılması bu cihazla
olmaktadır.
108
16.03.2011
55
Ekran Filtresi
Ekrandan gelen radyasyonun ve gözü
rahatsız eden ıĢıkların zararlarını önlemek
için ekran filtreleri üretilmiĢtir.
Bu filtreler sürekli bilgisayar kullananlar için
önemlidir.
Bu filtrenin ucundaki kablo bir topraklama
hattına bağlanarak , zararlı maddelerin
toprağa verilmesi sağlanmaktadır.
109
Oyun Çubuğu (Joystick)
Oyun çubuğu , fare gibi, bilgisayarın
hareketleri veya farklı konumları
algılamasını sağlar.
Günümüzde bilgisayar oyunlarında
kullanılır.
110
16.03.2011
56
Fare (Mouse)
Klasik Mouse’ lar
(toplu) topun
sürtünmesi ile
harekete eden ve
uçlarına encoder
bağlı diskler yardımı
ile düzlem üzerindeki
konumun
belirlenmesini sağlar.
Encoder
Fare (Mouse) Klavye dıĢında fare de PC sistemi içinde önemli bir giriĢ
aygıtıdır. Fare grafik kullanıcı arabirimleriyle çalıĢırken ve çizimler ve grafikler yaparken vazgeçilmez bir araçtır. Windows kullanılan bir bilgisayarın faresinin olmaması düĢünülemez. Fare ikon’lara tıklayıp, programların çalıĢtırılmasında, dosyaların taĢınmasında vb. pek çok iĢ için kullanılmaktadır. Yeni programlarda farenin sağ tuĢuna tıkladığımızda, imlecin bulunduğu yerde gerçekleĢtirebileceğimiz komutları içeren bir menü açılır.
Fare temel olarak ekrandaki imleci hareket ettirmekte kullanılır.
Genellikle fareler bir kablo ile kapıya (port) bağlanırlar. Bilgisayara ileti göndermek için kızıl- ötesi teknoloji kullanan kordonsuz fare aygıtları giderek yaygınlaĢmaktadır.
Farenin yerine, ters dönmüĢ bir fareyi andıran TrackBall (Ġz topu) onun alternatifi olarak kullanılabilir.
16.03.2011
57
Fare bilgisayarın giriş aygıtlarından birisidir.
Bilgisayara komutların verilmesi, ekran üzerinde istenilen noktaya gidilmesi işlemlerinde kullanılır.
Farenin altında bulunan dönen top sayesinde, ekran üzerinde x ve y eksenleri üzerinde istenilen noktaya gelinebilir.
Farenin ekran üzerinde hangi noktada olduğunu anlamanıza yarayan ok şeklinde bir imleci yani göstergeci vardır.
Fare üzerinde bulunan tuşlar seçeneklerin seçilmesi ve komutların onaylanması veya ekran üzerindeki nesneler üzerinde yapılabilecek işlemleri gerçekleştirmemizi sağlarlar.
Optik Mouse lar
Optik Mouse larda düzlemdeki hareket Mouse
içerisinde bulunan bir kamera yardımı ile
tespit edilmektedir.
Optik Mouselar Agilent Technologies
tarafından 1999 yılı sonunda piyasaya
sürülmüş olup, saniyede 1500 resim alan
küçük bir kamera içermekte idi.
Optik mouse lar hemen hemen tüm
yüzeylerde çalışmakta olup, alt yüzeyde
kırmızı bir ışık yayan bir led bulunmaktadır ve
bu yayılan bu ışık yüzeyden yansıyarak bir
CMOs sensörü tarafından algılanmaktadır. Bu
sensör herbir görüntüyü bir Dijital sinyal
prosesörüne (DSP) analiz için aktarmaktadır.
DSP saniyede 18 Milyon ve üzeri işlem
yapabilme kapasitesine sahiptir. Peşpeşe
gelen görüntüler işlenerek görüntüler
arasındaki farklılıktan hareketle hareket
miktarını algılamaktadır.
16.03.2011
58
Optik Mouse lar Tekerli mouse’lardan şu üstünlüklere sahiptir.
Hareketli parça içermediği için aşınma yoktur ve arıza ihtimali
azdır.
Mouse’un içerisine pislik girmesi ihtimali yoktur.
Arttırılmış takip çözünürlüğü (görüntüleme ve işleme) daha hassas
cevap verir.
Mouse pad gibi özel yüzeyler gereksinimi yoktur.
Dokunmatik Ekranlar
ĠĢi parmağınıza yükleyen diğer bir gösterme aygıtı, turizm danıĢma bürolarında, bankalarda, metroda, alıĢveriĢ merkezlerinde, müzelerde ve hava alanlarında sıkça görülen dokunmatik ekranlardır (touch screen). Kullanıcılar komut vermek yada bilgi almak için ekrana dokunurlar.
116
16.03.2011
59
Klavye
Klavye üzerinde kendi mikroişlemcisi
bulunan bir giriş birimidir.
Klavye (Keyboard)
Bilgisayarın giriĢ ünitelerinden bir diğeri de
klavyedir.
Üzerinde daktiloda bulunan tuĢlar ve
bazı fonksiyon tuĢları vardır.
Klavyeler harf diziliĢlerine göre
adlandırılırlar.
Örneğin “F” klavye Türkçe klavye diye
adlandırılır.
“Q” klavye ise Amerikan klavyesidir.
Ama “Q” klavyeye Türkçe harfler
ilave edilerek te Türkçe “Q” klavye
oluĢturulmuĢtur.
118
16.03.2011
60
Klavye tuĢlarının görevleri
Daktilo tuşları :Harfler, sayılar ve noktalama iĢaretleri tuĢlarıdır.
Fonksiyon tuşları:Klavyenin en üstünde bulunan F1, F2......, F12 sıralaması halinde bulunan tuĢlardır. Bu tuĢların görevleri her programa göre değiĢmektedir. F1 tuĢu genellikle yardım tuĢudur.
Nümerik tuşlar :Rakam yazmaya yarayan tuĢlardır. Klavyede fonksiyon tuĢlarının altında ve klavyenin en sağında yer alırlar.
119
Klavye tuĢlarının görevleri Esc (escape, kaçış) :Bulunulan mönüden
çıkmak için veya yapılan bir iĢlemin iptali için kullanılır.
Enter (Giriş) :Komut yazıldıktan veya seçildikten sonra basılan tuĢtur. Yazılan veya seçilen komutun çalıĢtırılması için kullanılır. Kelime iĢlemci programlarda bir alt satıra geçmek için kullanılır.
Yön tuşları :Klavyenin alt sağ bölgesinde bulunan tuĢlarıdır. Sayfa üzerinde gösterdikleri yönde ilerleme imkanı verir. Klavyenin en sağ-altta yer alan ok tuĢları da vardır. Bunları kullanabilmek için “NUM LOCK” tuĢu pasif (ıĢığı sönük) olmalıdır.
120
16.03.2011
61
Klavye tuĢlarının görevleri Aralık Çubuğu (Space bar) :En altta
bulunan uzun tuĢtur. Yazılan karakterler arasında sağa doğru boĢluk oluĢturmaya yarar.
Back Space tuşu :Ġmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek siler.
Shift (kaydırma) :TuĢların üzerinde bulunan ikinci karakterleri veya harflerin büyük harf olarak yazdırılması için kullanılır.
Num Lock: (Bu tuĢ açıksa klavyenin sağ üst köĢesinde ıĢık yanar.)Bu tuĢ açıkken klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanabiliriz.
121
Klavye tuĢlarının görevleri Ctrl (Kontrol) tuşu :Bu tuĢun kendi
baĢına bir iĢlevi yoktur. Diğer tuĢlarla birlikte kullanılır. Örneğin Ctrl+V kopyalanan yazı, dosya veya dizini ilgili yere yapıĢtırır.
Caps Lock tuşu :Büyük harf tuĢudur. Aktif olduğunda (ıĢığı yanık) harfler sürekli olarak büyük harf Ģeklinde yazılırlar. Bu iĢlemi iptal etmek için tekrar “caps lock” tuĢuna basmak yeterlidir.
Tab tuşu (Sekme) :Yazım iĢlemlerinde paragraf için girinti oluĢturmada ve sekme yaparken kullanılır.
122
16.03.2011
62
Klavye tuĢlarının görevleri Alt Gr (alternatif karakter) tuşu:
Üzerinde birden fazla karakter bulunan tuĢlarda sağ alt köĢedeki karakterin yazdırılması için kullanılır (4 numaralı tuĢun üzerinde bulunan “$” karakteri).
Alt (alternatif) tuşu: Kendi baĢına etkisi yoktur. ASCII kodlarını girmekte kullanılır. Örneğin "alt" tuĢu basılıyken 6 ve 8 tuĢlarına bastığımızda ekrana "V" karakteri yazılır.
Insert (araya girme) tuşu: O ana kadar girilen karakterlerin arasına yeni karakterler yerleĢtirmede kullanılır.
123
Klavye tuĢlarının görevleri
Delete (sil) tuşu :Ġmlecin bulunduğu
yerden sağa doğru tek tek siler.
Home :Ġmleci satır baĢına götürür.
End :Ġmleci satır sonuna götürür.
124
16.03.2011
63
Klavye tuĢlarının görevleri
PageUp :Bir sayfa öncesine götürür.
PageDown :Bir sayfa sonrasına götürür.
Print Screen :Windows’ta o an için ekranda olan görüntüyü belleğe alır.
Scroll Lock :Ġmlecin bulunduğu yeri sabit tutarak ekranın sağa veya sola hareket etmesini
Pause : Bu tuĢa basıldığında ekran durur.
125