Ccedileviren

Kadir Vefa Tezel

Abant İzzet Baysal Uumlniversitesi

Eğitim Fakuumlltesi

Tuumlrkiye

Paul Nation

Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakuumlltesi

Dilbilim ve Uygulamalı Dil Ccedilalışmaları Boumlluumlmuuml

Wellington Victoria Uumlniversitesi

Yeni Zelanda

11 Ağustos 2014

Bir yabancı dili

oumlğrenmek iccedilin

neleri bilmeniz

gerekir

İccedilindekiler Giriş

bull Yirmi adet dil oumlğrenme etkinliği middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 5

bull Kitabın oumlzeti middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 6

Boumlluumlm 1 Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız gerekiyor middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 9

bull Bu kitapta accedilıklanan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 9

bull İlke 1 İhtiyaccedillarınız neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 10

bull İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 10

bull İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 11

bull İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gereken şeyleri yapın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 12

Boumlluumlm 2 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 13

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 13

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmeniz gerekir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 15

bull Bir dizinleyici program kullanarak faydalı kelimeleri ve cuumlmleleri bulmak middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 16

bull Halihazırda ne kadar bildiğinizi oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 17

Boumlluumlm 3 Oumlğrenmenizi dengeleyin-dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot19

bull Bir dili dinleme yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 19

bull Bir filmi seyretmek iccedilin ne kadar kelime bilmeye ihtiyacınız var middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 19

bull Bir dili okuma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 20

bull İlginizi ccedileken bir kitabı seccedilmek ve başından sonuna kadar karşılaştığınız buumltuumln yeni kelimeleri

oumlğrenmek iyi bir fikir midir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 23

Boumlluumlm 4 Oumlğrenmenizi dengeleyin-konuşma ve yazma yoluyla oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 25

bull Bir dili konuşma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 25

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 27

Boumlluumlm 5 Oumlğrenmenizi dengeleyin-dilin oumlzelliklerini planlı olarak ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 28

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 28

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 31

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot32

bull Telaffuzu nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 34

bull Dilbilgisini (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 35

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 36

Boumlluumlm 6 Oumlğrenmenizi dengeleyin-bildiğiniz şeyleri kullanmada akıcı olun middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Dinlemede akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 39

bull Okumada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 40

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 41

Boumlluumlm 7 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşulları middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 44

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 45

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 47

Boumlluumlm 8 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Motive kalın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 51

bull Ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 54

Referanslar middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot56

Notlar

bull Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

bull Not 41 Ccedilocuklar dili yetişkinlerden daha iyi mi oumlğrenir

bull Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

bull Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleri nelerdir

bull Not 82 Ne kadar okuma yapmanız gerekiyor

Teşekkuumlr

David Johnsona kendi kapsamlı dil oumlğrenimi deneyimiyle ilgili olan goumlruumlşleri ve bu

kitapla ilgili ccedilok gerccedilekccedili doumlnuumltleri iccedilin oumlzellikle telaffuza planlı olarak oumlnem verme

konusunda ccedilok minnettarım Janet Holmes kitabı dil oumlğrenenler iccedilin daha kullanışlı

ve ulaşılabilir hale getirmek iccedilin ccedilok detaylı yorumlar yaptı Frank Boers Stephen

Epstein Claudia Bernardi ve Nicola Gilmour kitapla ilgili yararlı teşvik edici geri

bildirim sağladılar

Oumlnsoumlz

Bu kitap dil oumlğrenenler ve dil oumlğretmenleri iccedilin birccedilok konuda net bilgi ile dolu son derece yararlı

bir kaynaktır İlgilenen herkesin kolayca ulaşmasını sağlamak iccedilin uumlcret talep etmeden

hazırlanmıştır

Dili oumlğrenme arzusu ile yola ccedilıkan ve bu uğurda maddi ve bireysel fedakacircrlıklarda bulunan ccedilaba

goumlsteren ancak kendisine vaat edilen hedeflere ulaşamadığı iccedilin bir suumlre sonra dil oumlğrenme isteğini

kaybeden ya da dil oumlğrenmenin zor olduğuna inanmaya başlayan ya da kendisinin dil

oumlğrenemeyeceğine kanaat getiren insanlardan tutun da elindeki ders kitabını temel alıp onda var

olan her şeyi oumlğreten bunun dışında bir şeyler oumlğretmek isteyerek bireysel olarak bir takım

materyaller hazırlayan ya da kendisini mesleki olarak geliştirmek isteyen ve bunun iccedilin alanındaki

en son gelişmeleri takip etmek iccedilin kongrelere giden mesleki kuruluşlara veya tartışma

platformlarına uumlye olan ancak buumltuumln bunlara rağmen hala ne oumlğreteceği ve nasıl oumlğreteceği

konusunda berraklaşmış duumlşuumlncelere sahip olamayan iyi niyetli birccedilok oumlğretmene yol goumlsteren oumlz

yazılmış iccedileriği son derece bilgilendirici bir kitaptır

Bu kitabı Tuumlrkccedileye ccedilevirerek birccedilok meslektaşıma ve yabancı dil oumlğrenmek isteyen insanlara yararlı

bir kaynak kazandırdığım iccedilin oldukccedila mutluyum Kitaba son halini vermemde emekleri bulunan

oumlğrencilerim Mahsun Dursun Selahattin İnan Murat Kayabaşı ve Uğur Samet Bayarrsquoa katkılarından

dolayı teşekkuumlr ederim Uumllkeme yararlı bir hizmet olduğunu duumlşuumlnduumlğuumlm bu kitabın uumllkemizde dil

oumlğretimi ve oumlğrenimine yararlı bir bakış accedilısı getirmesi temennimdir Okuyan herkese hayırlı olması

dileklerimle

Kadir Vefa Tezel

Bolu 30 Kasım 2017

Giriş 5

Giriş

Bu kitap yabancı bir dil oumlğrenen yetişkinler iccedilindir Eğer İngilizce Fransızca Almanca Endonezyaca Ccedilince veya Samoaca gibi bir dili o dilin yaygın olarak konuşulmadığı bir uumllkede oumlğreniyorsanız o zaman bu kitap size yardımcı olacaktır Bu kitaptaki oumlneriler bir dili oumlğretmen olmadan kendi başınıza oumlğrendiğinizde veya oumlğretmen ile oumlğrenen tek kişi siz olduğunuzda veya oumlğretilen dersleri takip ettiğinizde işinize yarayabilir

Yirmi dil oumlğrenme tekniği

Bu kitap kendi başınıza yapabileceğiniz yirmi etkinliği anlatmaktadır Bunlar kitap boyunca goumlruumllen etkinlik kutularında anlatılmaktadır Her etkinlik kutusu etkinliği anlatmakta ve yararlarını accedilıklamaktadır Tuumlm etkinlikler aşağıdaki tabloda listelenmiştir Aşağıdaki tablodaki (31) sayısı bu etkinliğin Boumlluumlm 3te bulunabileceğini ve o boumlluumlmdeki ilk etkinlik kutusunda olacağını belirtmektedir

Unsur Beceri Etkinlik (Numara)

Anlam odaklı girdi Dinleme Dinlerken Okuma (31)

Okuma Yuumlzeysel okuma (32)

Aynı konuda okuma (33)

Anlam odaklı ccedilıktı Konuşma

Rol uygulaması (42) Hazırlanmış konuşmalar (43)

Yazma Oku ve yaz (44)

Dil odaklı oumlğrenme

Dinleme Ccedileviriyazı ndash bir konuşmayı yazılı hale getirme

(52)

Okuma Derinlemesine okuma (53)

Konuşma Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar (41)

Yazma Gecikmeli kopyalama (54)

Akıcılığın geliştirilmesi

Dinleme Tekrarlı dinleme (61)

Konuşma 432 (62)

Okuma Tekrarlı okuma (63)

Hızlı okuma (64)

Yazma 10 dakika yazma (65) Tekrarlı yazma (66)

Genel Amaccedil

Kelime kartları (51) İlişkilendirilmiş beceriler (71) Konu guumlnluumlkleri (81) İmla alıştırması (55)

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

İccedilindekiler Giriş

bull Yirmi adet dil oumlğrenme etkinliği middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 5

bull Kitabın oumlzeti middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 6

Boumlluumlm 1 Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız gerekiyor middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 9

bull Bu kitapta accedilıklanan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 9

bull İlke 1 İhtiyaccedillarınız neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 10

bull İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 10

bull İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 11

bull İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gereken şeyleri yapın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 12

Boumlluumlm 2 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 13

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 13

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmeniz gerekir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 15

bull Bir dizinleyici program kullanarak faydalı kelimeleri ve cuumlmleleri bulmak middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 16

bull Halihazırda ne kadar bildiğinizi oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 17

Boumlluumlm 3 Oumlğrenmenizi dengeleyin-dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot19

bull Bir dili dinleme yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 19

bull Bir filmi seyretmek iccedilin ne kadar kelime bilmeye ihtiyacınız var middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 19

bull Bir dili okuma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 20

bull İlginizi ccedileken bir kitabı seccedilmek ve başından sonuna kadar karşılaştığınız buumltuumln yeni kelimeleri

oumlğrenmek iyi bir fikir midir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 23

Boumlluumlm 4 Oumlğrenmenizi dengeleyin-konuşma ve yazma yoluyla oumlğrenin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 25

bull Bir dili konuşma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 25

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 27

Boumlluumlm 5 Oumlğrenmenizi dengeleyin-dilin oumlzelliklerini planlı olarak ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 28

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 28

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 31

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot32

bull Telaffuzu nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 34

bull Dilbilgisini (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 35

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 36

Boumlluumlm 6 Oumlğrenmenizi dengeleyin-bildiğiniz şeyleri kullanmada akıcı olun middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Dinlemede akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 39

bull Okumada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 40

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 41

Boumlluumlm 7 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşulları middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 44

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 45

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 47

Boumlluumlm 8 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Motive kalın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 51

bull Ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 54

Referanslar middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot56

Notlar

bull Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

bull Not 41 Ccedilocuklar dili yetişkinlerden daha iyi mi oumlğrenir

bull Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

bull Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleri nelerdir

bull Not 82 Ne kadar okuma yapmanız gerekiyor

Teşekkuumlr

David Johnsona kendi kapsamlı dil oumlğrenimi deneyimiyle ilgili olan goumlruumlşleri ve bu

kitapla ilgili ccedilok gerccedilekccedili doumlnuumltleri iccedilin oumlzellikle telaffuza planlı olarak oumlnem verme

konusunda ccedilok minnettarım Janet Holmes kitabı dil oumlğrenenler iccedilin daha kullanışlı

ve ulaşılabilir hale getirmek iccedilin ccedilok detaylı yorumlar yaptı Frank Boers Stephen

Epstein Claudia Bernardi ve Nicola Gilmour kitapla ilgili yararlı teşvik edici geri

bildirim sağladılar

Oumlnsoumlz

Bu kitap dil oumlğrenenler ve dil oumlğretmenleri iccedilin birccedilok konuda net bilgi ile dolu son derece yararlı

bir kaynaktır İlgilenen herkesin kolayca ulaşmasını sağlamak iccedilin uumlcret talep etmeden

hazırlanmıştır

Dili oumlğrenme arzusu ile yola ccedilıkan ve bu uğurda maddi ve bireysel fedakacircrlıklarda bulunan ccedilaba

goumlsteren ancak kendisine vaat edilen hedeflere ulaşamadığı iccedilin bir suumlre sonra dil oumlğrenme isteğini

kaybeden ya da dil oumlğrenmenin zor olduğuna inanmaya başlayan ya da kendisinin dil

oumlğrenemeyeceğine kanaat getiren insanlardan tutun da elindeki ders kitabını temel alıp onda var

olan her şeyi oumlğreten bunun dışında bir şeyler oumlğretmek isteyerek bireysel olarak bir takım

materyaller hazırlayan ya da kendisini mesleki olarak geliştirmek isteyen ve bunun iccedilin alanındaki

en son gelişmeleri takip etmek iccedilin kongrelere giden mesleki kuruluşlara veya tartışma

platformlarına uumlye olan ancak buumltuumln bunlara rağmen hala ne oumlğreteceği ve nasıl oumlğreteceği

konusunda berraklaşmış duumlşuumlncelere sahip olamayan iyi niyetli birccedilok oumlğretmene yol goumlsteren oumlz

yazılmış iccedileriği son derece bilgilendirici bir kitaptır

Bu kitabı Tuumlrkccedileye ccedilevirerek birccedilok meslektaşıma ve yabancı dil oumlğrenmek isteyen insanlara yararlı

bir kaynak kazandırdığım iccedilin oldukccedila mutluyum Kitaba son halini vermemde emekleri bulunan

oumlğrencilerim Mahsun Dursun Selahattin İnan Murat Kayabaşı ve Uğur Samet Bayarrsquoa katkılarından

dolayı teşekkuumlr ederim Uumllkeme yararlı bir hizmet olduğunu duumlşuumlnduumlğuumlm bu kitabın uumllkemizde dil

oumlğretimi ve oumlğrenimine yararlı bir bakış accedilısı getirmesi temennimdir Okuyan herkese hayırlı olması

dileklerimle

Kadir Vefa Tezel

Bolu 30 Kasım 2017

Giriş 5

Giriş

Bu kitap yabancı bir dil oumlğrenen yetişkinler iccedilindir Eğer İngilizce Fransızca Almanca Endonezyaca Ccedilince veya Samoaca gibi bir dili o dilin yaygın olarak konuşulmadığı bir uumllkede oumlğreniyorsanız o zaman bu kitap size yardımcı olacaktır Bu kitaptaki oumlneriler bir dili oumlğretmen olmadan kendi başınıza oumlğrendiğinizde veya oumlğretmen ile oumlğrenen tek kişi siz olduğunuzda veya oumlğretilen dersleri takip ettiğinizde işinize yarayabilir

Yirmi dil oumlğrenme tekniği

Bu kitap kendi başınıza yapabileceğiniz yirmi etkinliği anlatmaktadır Bunlar kitap boyunca goumlruumllen etkinlik kutularında anlatılmaktadır Her etkinlik kutusu etkinliği anlatmakta ve yararlarını accedilıklamaktadır Tuumlm etkinlikler aşağıdaki tabloda listelenmiştir Aşağıdaki tablodaki (31) sayısı bu etkinliğin Boumlluumlm 3te bulunabileceğini ve o boumlluumlmdeki ilk etkinlik kutusunda olacağını belirtmektedir

Unsur Beceri Etkinlik (Numara)

Anlam odaklı girdi Dinleme Dinlerken Okuma (31)

Okuma Yuumlzeysel okuma (32)

Aynı konuda okuma (33)

Anlam odaklı ccedilıktı Konuşma

Rol uygulaması (42) Hazırlanmış konuşmalar (43)

Yazma Oku ve yaz (44)

Dil odaklı oumlğrenme

Dinleme Ccedileviriyazı ndash bir konuşmayı yazılı hale getirme

(52)

Okuma Derinlemesine okuma (53)

Konuşma Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar (41)

Yazma Gecikmeli kopyalama (54)

Akıcılığın geliştirilmesi

Dinleme Tekrarlı dinleme (61)

Konuşma 432 (62)

Okuma Tekrarlı okuma (63)

Hızlı okuma (64)

Yazma 10 dakika yazma (65) Tekrarlı yazma (66)

Genel Amaccedil

Kelime kartları (51) İlişkilendirilmiş beceriler (71) Konu guumlnluumlkleri (81) İmla alıştırması (55)

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Boumlluumlm 6 Oumlğrenmenizi dengeleyin-bildiğiniz şeyleri kullanmada akıcı olun middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Dinlemede akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 38

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 39

bull Okumada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 40

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 41

Boumlluumlm 7 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşulları middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 43

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 44

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 45

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 47

Boumlluumlm 8 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 48

bull Motive kalın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 51

bull Ccedilok ccedilalışın middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 54

Referanslar middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot56

Notlar

bull Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

bull Not 41 Ccedilocuklar dili yetişkinlerden daha iyi mi oumlğrenir

bull Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

bull Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleri nelerdir

bull Not 82 Ne kadar okuma yapmanız gerekiyor

Teşekkuumlr

David Johnsona kendi kapsamlı dil oumlğrenimi deneyimiyle ilgili olan goumlruumlşleri ve bu

kitapla ilgili ccedilok gerccedilekccedili doumlnuumltleri iccedilin oumlzellikle telaffuza planlı olarak oumlnem verme

konusunda ccedilok minnettarım Janet Holmes kitabı dil oumlğrenenler iccedilin daha kullanışlı

ve ulaşılabilir hale getirmek iccedilin ccedilok detaylı yorumlar yaptı Frank Boers Stephen

Epstein Claudia Bernardi ve Nicola Gilmour kitapla ilgili yararlı teşvik edici geri

bildirim sağladılar

Oumlnsoumlz

Bu kitap dil oumlğrenenler ve dil oumlğretmenleri iccedilin birccedilok konuda net bilgi ile dolu son derece yararlı

bir kaynaktır İlgilenen herkesin kolayca ulaşmasını sağlamak iccedilin uumlcret talep etmeden

hazırlanmıştır

Dili oumlğrenme arzusu ile yola ccedilıkan ve bu uğurda maddi ve bireysel fedakacircrlıklarda bulunan ccedilaba

goumlsteren ancak kendisine vaat edilen hedeflere ulaşamadığı iccedilin bir suumlre sonra dil oumlğrenme isteğini

kaybeden ya da dil oumlğrenmenin zor olduğuna inanmaya başlayan ya da kendisinin dil

oumlğrenemeyeceğine kanaat getiren insanlardan tutun da elindeki ders kitabını temel alıp onda var

olan her şeyi oumlğreten bunun dışında bir şeyler oumlğretmek isteyerek bireysel olarak bir takım

materyaller hazırlayan ya da kendisini mesleki olarak geliştirmek isteyen ve bunun iccedilin alanındaki

en son gelişmeleri takip etmek iccedilin kongrelere giden mesleki kuruluşlara veya tartışma

platformlarına uumlye olan ancak buumltuumln bunlara rağmen hala ne oumlğreteceği ve nasıl oumlğreteceği

konusunda berraklaşmış duumlşuumlncelere sahip olamayan iyi niyetli birccedilok oumlğretmene yol goumlsteren oumlz

yazılmış iccedileriği son derece bilgilendirici bir kitaptır

Bu kitabı Tuumlrkccedileye ccedilevirerek birccedilok meslektaşıma ve yabancı dil oumlğrenmek isteyen insanlara yararlı

bir kaynak kazandırdığım iccedilin oldukccedila mutluyum Kitaba son halini vermemde emekleri bulunan

oumlğrencilerim Mahsun Dursun Selahattin İnan Murat Kayabaşı ve Uğur Samet Bayarrsquoa katkılarından

dolayı teşekkuumlr ederim Uumllkeme yararlı bir hizmet olduğunu duumlşuumlnduumlğuumlm bu kitabın uumllkemizde dil

oumlğretimi ve oumlğrenimine yararlı bir bakış accedilısı getirmesi temennimdir Okuyan herkese hayırlı olması

dileklerimle

Kadir Vefa Tezel

Bolu 30 Kasım 2017

Giriş 5

Giriş

Bu kitap yabancı bir dil oumlğrenen yetişkinler iccedilindir Eğer İngilizce Fransızca Almanca Endonezyaca Ccedilince veya Samoaca gibi bir dili o dilin yaygın olarak konuşulmadığı bir uumllkede oumlğreniyorsanız o zaman bu kitap size yardımcı olacaktır Bu kitaptaki oumlneriler bir dili oumlğretmen olmadan kendi başınıza oumlğrendiğinizde veya oumlğretmen ile oumlğrenen tek kişi siz olduğunuzda veya oumlğretilen dersleri takip ettiğinizde işinize yarayabilir

Yirmi dil oumlğrenme tekniği

Bu kitap kendi başınıza yapabileceğiniz yirmi etkinliği anlatmaktadır Bunlar kitap boyunca goumlruumllen etkinlik kutularında anlatılmaktadır Her etkinlik kutusu etkinliği anlatmakta ve yararlarını accedilıklamaktadır Tuumlm etkinlikler aşağıdaki tabloda listelenmiştir Aşağıdaki tablodaki (31) sayısı bu etkinliğin Boumlluumlm 3te bulunabileceğini ve o boumlluumlmdeki ilk etkinlik kutusunda olacağını belirtmektedir

Unsur Beceri Etkinlik (Numara)

Anlam odaklı girdi Dinleme Dinlerken Okuma (31)

Okuma Yuumlzeysel okuma (32)

Aynı konuda okuma (33)

Anlam odaklı ccedilıktı Konuşma

Rol uygulaması (42) Hazırlanmış konuşmalar (43)

Yazma Oku ve yaz (44)

Dil odaklı oumlğrenme

Dinleme Ccedileviriyazı ndash bir konuşmayı yazılı hale getirme

(52)

Okuma Derinlemesine okuma (53)

Konuşma Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar (41)

Yazma Gecikmeli kopyalama (54)

Akıcılığın geliştirilmesi

Dinleme Tekrarlı dinleme (61)

Konuşma 432 (62)

Okuma Tekrarlı okuma (63)

Hızlı okuma (64)

Yazma 10 dakika yazma (65) Tekrarlı yazma (66)

Genel Amaccedil

Kelime kartları (51) İlişkilendirilmiş beceriler (71) Konu guumlnluumlkleri (81) İmla alıştırması (55)

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Oumlnsoumlz

Bu kitap dil oumlğrenenler ve dil oumlğretmenleri iccedilin birccedilok konuda net bilgi ile dolu son derece yararlı

bir kaynaktır İlgilenen herkesin kolayca ulaşmasını sağlamak iccedilin uumlcret talep etmeden

hazırlanmıştır

Dili oumlğrenme arzusu ile yola ccedilıkan ve bu uğurda maddi ve bireysel fedakacircrlıklarda bulunan ccedilaba

goumlsteren ancak kendisine vaat edilen hedeflere ulaşamadığı iccedilin bir suumlre sonra dil oumlğrenme isteğini

kaybeden ya da dil oumlğrenmenin zor olduğuna inanmaya başlayan ya da kendisinin dil

oumlğrenemeyeceğine kanaat getiren insanlardan tutun da elindeki ders kitabını temel alıp onda var

olan her şeyi oumlğreten bunun dışında bir şeyler oumlğretmek isteyerek bireysel olarak bir takım

materyaller hazırlayan ya da kendisini mesleki olarak geliştirmek isteyen ve bunun iccedilin alanındaki

en son gelişmeleri takip etmek iccedilin kongrelere giden mesleki kuruluşlara veya tartışma

platformlarına uumlye olan ancak buumltuumln bunlara rağmen hala ne oumlğreteceği ve nasıl oumlğreteceği

konusunda berraklaşmış duumlşuumlncelere sahip olamayan iyi niyetli birccedilok oumlğretmene yol goumlsteren oumlz

yazılmış iccedileriği son derece bilgilendirici bir kitaptır

Bu kitabı Tuumlrkccedileye ccedilevirerek birccedilok meslektaşıma ve yabancı dil oumlğrenmek isteyen insanlara yararlı

bir kaynak kazandırdığım iccedilin oldukccedila mutluyum Kitaba son halini vermemde emekleri bulunan

oumlğrencilerim Mahsun Dursun Selahattin İnan Murat Kayabaşı ve Uğur Samet Bayarrsquoa katkılarından

dolayı teşekkuumlr ederim Uumllkeme yararlı bir hizmet olduğunu duumlşuumlnduumlğuumlm bu kitabın uumllkemizde dil

oumlğretimi ve oumlğrenimine yararlı bir bakış accedilısı getirmesi temennimdir Okuyan herkese hayırlı olması

dileklerimle

Kadir Vefa Tezel

Bolu 30 Kasım 2017

Giriş 5

Giriş

Bu kitap yabancı bir dil oumlğrenen yetişkinler iccedilindir Eğer İngilizce Fransızca Almanca Endonezyaca Ccedilince veya Samoaca gibi bir dili o dilin yaygın olarak konuşulmadığı bir uumllkede oumlğreniyorsanız o zaman bu kitap size yardımcı olacaktır Bu kitaptaki oumlneriler bir dili oumlğretmen olmadan kendi başınıza oumlğrendiğinizde veya oumlğretmen ile oumlğrenen tek kişi siz olduğunuzda veya oumlğretilen dersleri takip ettiğinizde işinize yarayabilir

Yirmi dil oumlğrenme tekniği

Bu kitap kendi başınıza yapabileceğiniz yirmi etkinliği anlatmaktadır Bunlar kitap boyunca goumlruumllen etkinlik kutularında anlatılmaktadır Her etkinlik kutusu etkinliği anlatmakta ve yararlarını accedilıklamaktadır Tuumlm etkinlikler aşağıdaki tabloda listelenmiştir Aşağıdaki tablodaki (31) sayısı bu etkinliğin Boumlluumlm 3te bulunabileceğini ve o boumlluumlmdeki ilk etkinlik kutusunda olacağını belirtmektedir

Unsur Beceri Etkinlik (Numara)

Anlam odaklı girdi Dinleme Dinlerken Okuma (31)

Okuma Yuumlzeysel okuma (32)

Aynı konuda okuma (33)

Anlam odaklı ccedilıktı Konuşma

Rol uygulaması (42) Hazırlanmış konuşmalar (43)

Yazma Oku ve yaz (44)

Dil odaklı oumlğrenme

Dinleme Ccedileviriyazı ndash bir konuşmayı yazılı hale getirme

(52)

Okuma Derinlemesine okuma (53)

Konuşma Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar (41)

Yazma Gecikmeli kopyalama (54)

Akıcılığın geliştirilmesi

Dinleme Tekrarlı dinleme (61)

Konuşma 432 (62)

Okuma Tekrarlı okuma (63)

Hızlı okuma (64)

Yazma 10 dakika yazma (65) Tekrarlı yazma (66)

Genel Amaccedil

Kelime kartları (51) İlişkilendirilmiş beceriler (71) Konu guumlnluumlkleri (81) İmla alıştırması (55)

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Giriş 5

Giriş

Bu kitap yabancı bir dil oumlğrenen yetişkinler iccedilindir Eğer İngilizce Fransızca Almanca Endonezyaca Ccedilince veya Samoaca gibi bir dili o dilin yaygın olarak konuşulmadığı bir uumllkede oumlğreniyorsanız o zaman bu kitap size yardımcı olacaktır Bu kitaptaki oumlneriler bir dili oumlğretmen olmadan kendi başınıza oumlğrendiğinizde veya oumlğretmen ile oumlğrenen tek kişi siz olduğunuzda veya oumlğretilen dersleri takip ettiğinizde işinize yarayabilir

Yirmi dil oumlğrenme tekniği

Bu kitap kendi başınıza yapabileceğiniz yirmi etkinliği anlatmaktadır Bunlar kitap boyunca goumlruumllen etkinlik kutularında anlatılmaktadır Her etkinlik kutusu etkinliği anlatmakta ve yararlarını accedilıklamaktadır Tuumlm etkinlikler aşağıdaki tabloda listelenmiştir Aşağıdaki tablodaki (31) sayısı bu etkinliğin Boumlluumlm 3te bulunabileceğini ve o boumlluumlmdeki ilk etkinlik kutusunda olacağını belirtmektedir

Unsur Beceri Etkinlik (Numara)

Anlam odaklı girdi Dinleme Dinlerken Okuma (31)

Okuma Yuumlzeysel okuma (32)

Aynı konuda okuma (33)

Anlam odaklı ccedilıktı Konuşma

Rol uygulaması (42) Hazırlanmış konuşmalar (43)

Yazma Oku ve yaz (44)

Dil odaklı oumlğrenme

Dinleme Ccedileviriyazı ndash bir konuşmayı yazılı hale getirme

(52)

Okuma Derinlemesine okuma (53)

Konuşma Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar (41)

Yazma Gecikmeli kopyalama (54)

Akıcılığın geliştirilmesi

Dinleme Tekrarlı dinleme (61)

Konuşma 432 (62)

Okuma Tekrarlı okuma (63)

Hızlı okuma (64)

Yazma 10 dakika yazma (65) Tekrarlı yazma (66)

Genel Amaccedil

Kelime kartları (51) İlişkilendirilmiş beceriler (71) Konu guumlnluumlkleri (81) İmla alıştırması (55)

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

6

Bu kitap ccedilok sayıda araştırmaya dayanmaktadır ancak kitabı olabildiğince kısa ve kullanışlı hale getirmek iccedilin yalnızca bir kaccedil ccedilalışmadan bahsedilmiştir Daha fazla referans iccedilin bkz Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Listening and Speaking New York Routledge Nation ISP (2009) Teaching ESLEFL Reading and Writing New York Routledge ve Nation P (2013) What should Every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Kitabın Oumlzeti

Yabancı bir dili oumlğrenirken yapmanız gereken doumlrt şey var İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en yararlı olanı oumlğrenin İlke 2 Oumlğrenme suumlrecini doumlrt unsur arasında dengede tutun İlke 3 Yararlı dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın - Yapılması gerekenleri yapın

Doumlrt unsurrsquoun her birinin uumlzerinde de eşit miktarda zaman harcamanız gerekir 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak)

Dil oumlğrenme etkinlikleri

Dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net olmalısınız Eğer temel amacınız dili konuşmaksa ccedilalışmanızın başlangıcında telaffuz konusunda biraz yardım almalısınız Eğer temel amacınız okuma ise duumlzenli olarak ccedilok sayıda kelimeyi planlı olarak oumlğrenin ve okuma yapın Kullanmanız gereken yaklaşık yirmi dil oumlğrenme etkinliği var ve siz bu etkinliklerden iyi ve doğru bir denge kurarak nasıl yararlanacağınızı anlamalısınız Bu etkinlikler kitaptaki etkinlik kutularında anlatılmaktadır Dili oumlğrenmeye başladığınızda Paul Nationrsquoın web sitesinden o dilrsquoin 120 maddelik hayatta kalma soumlzcuumlklerini edinin ve soumlzcuumlk kartları kullanarak onları oumlğrenin Eğer oumlğreneceğiniz dil iccedilin bir hayatta kalma soumlzcuumlk listesi hazırlanmamışsa İngilizce hayatta kalma listesini kullanın ve o dili konuşan birini bularak listeyi oluşturmada size yardım etmesini isteyin Eğer tablet veya cep telefonu kullanmayı isterseniz kelime kartlarıyla oumlğrenmek iccedilin iyi bir kelime kartı programı bulun Bunun haricinde bir tarafına yabancı kelime veya ifadeyi oumlbuumlr tarafa ccedilevirisini yazmak iccedilin kuumlccediluumlk kartlar kullanın Hayatta kalma kelimelerini tekrar tekrar ccedilalışarak gerccedilekten akıcılık elde edin

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Giriş 7

Yabancı dilde sevdiğiniz bir film edinin ve senaryosunu web uumlzerinden bulun Filmin boumlluumlmlerini senaryodan takip ederek birccedilok kez izleyin Yabancı dilde kısa bir kitap edinin ve bir soumlzluumlkle ccedilalışmaya başlayın Kolay bir kitap en iyi olandır ve o dili ana dili olarak konuşan ccedilocukların okulda kendilerine ilk defa okuma oumlğretilirken kullandıkları kitaplar iyi bir seccedilim olabilir O kitabı okuyup bitirdiğinizde en az iki kere daha hızlı okuyun Yinelenen soumlzcuumlkleri ccedilalışmak iccedilin onları kelime kartlarına yazın Her hafta ccedilok miktarda kolay okuma yapın Dili ana dili olarak konuşan biri ile yuumlz yuumlze veya internet uumlzerinden duumlzenli olarak konuşmak iccedilin ayarlama yapmaya ccedilalışın İnsanları selamlamak ve elveda demek bir mağazada eşya satın almak yardım istemek ve youmln tarifi sormak gibi sık rastlanan durumlarda yararlı olacak rol yapma etkinlikleri gerccedilekleştirin Bu rol yapma etkinliklerini birkaccedil kez tekrarlayın ki akıcı bir şekilde yapılabilir hale gelsinler Bunların bir listesini tutun ki tekrar uygulanabilsinler ve birkaccedil hafta iccedilinde değiştirilebilsinler Faydalı ifade ve cuumlmleleri bir buumltuumln olarak oumlğrenin aynı zamanda onların parccedilalarını ve birbirlerine nasıl uyum sağladıklarını da anladığınızdan emin olun Parccedilaları anlamak tuumlm ifadeyi veya cuumlmleyi hatırlamayı kolaylaştırır Yakın anlamlı zıt anlamlı veya bir soumlzcuumlk grubuna ait kelimeleri birlikte oumlğrenmekten kaccedilının Soumlzcuumlk grupları yılın ayları meyveler renkler vuumlcut boumlluumlmleri ve giysiler gibi gruplardır Eğer bu soumlzcuumlkleri zıt anlamlarıyla beraber ikili olarak veya gruplar halinde oumlğrenirseniz iccedillerindeki soumlzcuumlkler birbirleriyle karıştırılır ve onları oumlğrenmek daha zor hale gelir Duumlzenli olarak telaffuz ccedilalışmak ve telaffuz uygulaması yapmak iccedilin zaman ayırın bunu tercihen dilin seslerini bilen bir oumlğretmenle birlikte yapın Eğer Ccedilince gibi kendi dilinizden ccedilok farklı sesler kullanan bir dili oumlğreniyorsanız bu ccedilok oumlnemlidir

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

8

Dil oumlğrenme koşulları

Oumlğrenmeyi destekleyen en oumlnemli iki koşul aralıklı tekrar ve oumlğelere verilen dikkatin kalitesidir Kalite oumlğrendiklerinizi hatırlayarak hatırlama etkinliklerini farklılaştırarak dil oumlğelerini analiz ederek ve ayrıntılarıyla inceleyerek ve onları planlı bir şekilde ccedilalışarak artar Bir dili oumlğrenmek ccedilok ccedilaba gerektirir ve en yetenekli dil oumlğrencileri bile bir dili oumlğrenirken ccedilok ccedilalışırlar bu nedenle dili kullanmadaki başarılarınızın farkında olarak ve dil konusundaki bilginizi arttırarak ccedilok ccedilalışmaya duumlzenli ccedilalışmaya ve motivasyonunuzu yuumlksek tutmaya hazır olun Oumlğrenilecek kelimeler okunacak sayfalar ve dinleme etkinliğinde harcanacak dakikalar iccedilin haftalık duumlzenli hedefler belirleyin Yaptıklarınızın bir kaydını tutun boumlylece ilerlemenizi goumlrebilirsiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Boumlluumlm 1 9

Boumlluumlm Bir yabancı dili oumlğrenmek iccedilin ne yapmanız

01 gerekiyor

Bu boumlluumlm insanların bir yabancı dili oumlğrenirken takip etmeleri gereken doumlrt temel ilkeyi oumlzetlemektedir Bunu takip eden boumlluumlmlerde bu prensiplerin her biri ccedilok daha ayrıntılı ele alınmıştır Bu boumlluumlm bu yuumlzden kitabın genel bir oumlzeti mahiyetindedir

İlke 1 rarr İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

İlke 2 rarr Oumlğrenmenizi dengeleyin

İlke 3 rarr Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

İlke 4 rarr Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapım

bull Bu kitapta anlatılan ilkelere uymak oumlğrenmeme yardımcı olacak mı

Bu kitap size yardımcı olabilir işte bazı olası nedenler Gittiğiniz dil kursu size doğru seviyede okuma ve dinleme yoluyla buumlyuumlk miktarda girdi sağlamıyorsa o zaman dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme fırsatı kaccedilırıyorsunuz demektir Ccedilok genccedil yaşta yabancı dil oumlğrenenlerle yapılan araştırmalar ders saatini arttırmaksızın ilginccedil ve anlaşılabilir yazılı girdi miktarını arttırarak oumlğrencilerin aynı sayıda ders saati olan ancak ccedilok daha az girdi sağlanan oumlğrencilere goumlre dil yeterlilik kazanımlarını neredeyse iki katına ccedilıkardığını bulmuştur Bu kazanımlar bir yıl sonra da korunmuştur Aynı şekilde iki dilli kelime kartları kullanarak planlı oumlğrenme yapmıyor fakat bunun yerine ccedileşitli kelime alıştırmalarıyla vakit geccediliriyorsanız muhtemeldir ki kolayca oumlğrenebileceğinizin yarısından daha az sayıda soumlzcuumlk oumlğreneceksiniz Dil kursunuz zamanlı okuma gibi akıcılık geliştirme etkinliklerini iccedilermiyorsa o zaman toplamda yaklaşık uumlccedil saatlik okuma zamanının oumllccediluumllduumlğuuml bir okuma kursuna katılmak yabancı dilde okuma hızınızı en az 50 artıracak ve bazı durumlarda okuma hızınızı iki katına ccedilıkaracaktır Yabancı dil oumlğrenmeyle ilgili birccedilok araştırma mevcuttur ancak bu araştırmaların bulguları her zaman uygulamaya konmamaktadır Bu araştırmalardan bazılarının bulgularının uygulanması oumlğrenmede ccedilok etkileyici artışlara neden olabilir

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

10

İlke 1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Bir dili neden oumlğrendiğiniz konusunda net bir fikriniz varsa neyi nasıl oumlğreneceğinizi daha iyi

seccedilebilirsiniz Ccediloğu kişi bir dili konuşmak ister ancak bazılarının hedefi o dilde okumaktır

Eğer hali hazırda dil ccedilalışıyorsanız o zaman o dili ne kadar bildiğinizi goumlrmek iccedilin kendinizi test edin

Başka bir dili oumlğrenirken neyi ne kadar oumlğrenmeniz gerektiğine ilişkin bir fikir edinmeniz iccedilin işte

size İngilizceden bazı kelime dağarcığı bilgileri Buumlyuumlk olasılıkla Fransızca İspanyolca Hollandaca ve

Almanca gibi Avrupa dilleri benzer kelime dağarcığı boyutları gerektirir Diğer dillerin de benzer

oumllccediluumllerde kelime dağarcığı gerektirmesi muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili herhangi bir araştırma

yoktur

Resmiyet iccedilermeyen samimi bir sohbette kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle veya bir filmde kullanılan soumlzcuumlklerin 98rsquoiyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 6000 farklı kelime bilmelisiniz Bir roman veya gazetede kullanılan soumlzcuumlklerin 98iyle aşina olmak iccedilin yaklaşık 8000-9000 farklı kelime bilmeniz gerekir Bu ccedilok sayıda kelime demektir ve ana dili konuşanlar yaklaşık 20000 farklı soumlzcuumlkten oluşan kelime dağarcığına ulaşana kadar yılda yaklaşık 1000 farklı kelime oumlğrenirler

Bununla birlikte ileride de goumlreceğimiz gibi tuumlm kelimeler eşit şekilde yaratılmamıştır ve en gerekli kelimelerden oluşan 1000 ila 2000 arasında bir kelime dağarcığıyla yeterli sayılacak konuşmalar yapabilir ve ccediloğu işi halledebiliriz

İlke 2 Oumlğrenmenizi dengeleyin

Oumlğrenmeyi dengelemek belki de en oumlnemli ilkedir ancak uygulamada biraz beceri ve ccedilaba

gerektirir

Doumlrt unsur ilkesi dengeli bir şekilde dil oumlğrenmek istiyorsanız aşağıdaki alanlarda eşit miktarda zaman harcamanız gerektiğini soumlyluumlyor 1 anlam odaklı girdi yoluyla oumlğrenme (dinleme ve okuma) 2 anlam odaklı ccedilıktı yoluyla oumlğrenme (konuşma ve yazma) 3 dil odaklı oumlğrenme (telaffuz kelime dilbilgisi vb ccedilalışma) 4 akıcılık gelişimi (bildiklerinizi kullanmada ustalaşmak) Bu doumlrt unsur oumlnemlidir ve kabaca eşit miktarda zamanı gerektirir Boumlluumlm 3 ila 6 arasında dengelemenin nasıl yapılacağını inceleyeceğiz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Boumlluumlm 1 11

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı bir ses sistemine sahipse yabancı dilin ses

sistemi planlı olarak oumlğrenilmeye değer Bu ccedilıkarmanız gereken sesleri telaffuz etmekten daha

fazlasını yapabilen bir oumlğretmen bulmanız anlamına gelir oumlğretmenin size seslerin ağzınızda nasıl

uumlretildiğini accedilıklaması gerekir Bir alternatif bu ccedilalışmayı kendinizin yapmasıdır Bazı insanlar

sesleri yardım almadan veya ccedilalışmadan iyi bir şekilde oumlğrenebilirler ancak seslerle ilgili zorluk

ccedilekiyorsanız bir oumlğretmeninizin olması en iyisidir

Hedefiniz sadece o dilde okumak ise o zaman ccedilıktıda harcayacağınız zaman (2 Unsur) daha fazla

okuma girdisi olarak değiştirilebilir Aynı şekilde amacınız dili konuşmak ise (oumlzellikle de

oumlğrenmekte olduğunuz dilin alfabesi zor ise) tuumlm girdi unsurlarınızın konuşma dilinden oluşmasını

isteyebilirsiniz

İlke 3 Oumlğrenmeye yardımcı olan koşulları yerine getirin

Bir dili oumlğrenmek hem planlı hem de tesaduumlfi oumlğrenmeyi iccedilerir ve bunların her ikisi de tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar goumlrsel kullanımı ve planlı ccedilalışma koşullarını iccedilerir İyi oumlğrenme aynı zamanda oumlğrenmeyi daha da zorlaştıran dil karışmasından kaccedilınmayı da iccedilerir Bu koşulların uumlzerinde Boumlluumlm 7de daha ayrıntılı bir şekilde duracağız ancak ccedilok oumlnemli oldukları iccedilin bu koşullardan kitap boyunca bahsedilmektedir Bir dili oumlğrenmek iccedilin en iyi youmlntem var mı Maalesef cevap hayır Dil oumlğrenimi her tuumlrluuml youmlntemle gerccedilekleşebilir En oumlnemlisi iyi oumlğrenme ilkelerinin uygulanmasıdır Dilbilgisi-ccedileviri işitsel-soumlzluuml sessiz youmlntem telkin youmlntemi iletişimsel yaklaşım ve TPR (Tamamen Fiziksel Yanıt Youmlntemi) gibi youmlntemleri duymuş olabilirsiniz Bunların hepsinin destekccedilileri ve eleştiricileri vardır Her youmlntemin guumlccedilluuml ve zayıf youmlnleri vardır ve bir youmlntemin diğerine goumlre uumlstuumlnluumlğuumlnuuml goumlsteren hiccedilbir araştırma yoktur Gerekli olmamasına rağmen belirli bir youmlntemi izlemek iyidir Oumlnemli olan anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme adlı doumlrt unsur temelinde oumlğrenme fırsatları arasında dengenin olmasıdır Tekrar hatırlama (geri ccedilağırma) farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlar planlı ccedilalışma ve derin bilgi işleme koşullarının oluşmasını iccedilerir Oumlğrenilecek en gerekli oumlğelere en fazla ilgiyi goumlstermeniz ve sizin iccedilin doğru seviyede olan materyale erişmeniz gereklidir

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

12

İlke 4 Motive kalın ve ccedilok ccedilalışın ndash Yapılması gerekenleri yapın

Birccedilok kişi bir dili oumlğrenmeye başlar ve sonra ne kadar ccedilok ccedilabanın gerekli olduğunu goumlrduumlklerinde bundan vazgeccediler Oysa genccedil ana dil konuşucularının kendi dillerini oumlğrenmeleri uzun yıllar alır ve o dili oumlğrenmek iccedilin ccedilok isteklidirler Bir yabancı dili oumlğrenirken ccediloğu kez az oumlnce oumlğrendiklerinizi acil olarak kullanmanızı gerektirecek bir neden yoktur Dil ccedilevrenizde kullanıldığı zaman oumlğrenmek genellikle daha kolaydır Yabancı dil oumlğrenen bir kişi ilerleme ve başarı goumlstergelerinin mevcut olduğu kısa vadeli hedefler belirlemelidir Bu yirmi yeni soumlzcuumlğuuml oumlğrenmek ya da telefona nasıl cevap vereceğini oumlğrenmek kadar basit olabilir Kısa vadeli net hedeflere sahip olmak motivasyonu yuumlksek tutabilir Boumlluumlm 8de motivasyon ve ccedilok ccedilalışmayı daha yakından inceleyeceğiz Birccedilok şeyi oumlğrenirken izlenilmesi gereken ccedilok yararlı bir ilke iş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesidir Bu ilke bir şeyler oumlğrenmek istiyorsanız onu ccedilok yapın der Okumayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok okuyun Konuşmayı oumlğrenmek istiyorsanız ccedilok konuşun Bu oldukccedila basit miktar temelli bir ilkedir ancak işe yarar Bir şey yapmak iccedilin ne kadar ccedilok zaman harcarsanız genellikle o şeyi o kadar iyi yaparsınız Bu ilkeyi eleştirmek kolaydır ccediluumlnkuuml nitelik yerine nicelik uumlzerine yoğunlaşmaktadır Bununla birlikte onu destekleyecek ccedilok sayıda araştırma bulunmaktadır Bundan sonraki boumlluumlmde neleri oumlğrenmeye ihtiyacınız olduğunu oumlğreneceğiz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Boumlluumlm 2 13

Boumlluumlm İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve

02 sizin iccedilin en faydalı olanı oumlğrenin

Dil oumlğrenim ihtiyaccedillarınızın neler olduğunu belirlemek iccedilin ilk olarak bildiklerinize ve oumlğrenmekte olduğunuz dille ne yapmayı planladığınıza odaklanın Bu dili oumlğrenmek iccedilin nedenleriniz nelerdir

bull Dili neden oumlğreniyorsunuz

Dil ccedilok sayıda amaccedil iccedilin kullanılır ve dili oumlğrenmeyi hızlandırmanın bir yolu belirli bir amaca ve bu amaca youmlnelik gerekli dile odaklanmaktır Bu nedenle belirli bir dili oumlğrenmedeki amacınızı net olarak belirlemekte fayda vardır Oumlrneğin o dili konuşulduğu yerlere yolculuk yapabilmek iccedilin mi oumlğreniyorsunuz Tablo 21 bir dili oumlğrenme nedenleri ve bunların oumlğrenme gereksiniminizi nasıl etkilediği hakkında bilgi vermektedir

Tablo 21 Başka bir dil oumlğrenmenin nedenleri ve oumlğrenmeye ihtiyaccedil duyacaksınız

Nedenler Oumlğrenme odak noktaları

Sadece dil ile ilgileniyorum Başlangıccedilta konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır

Bu dilin konuşulduğu bir

uumllkede yaşıyorum ve

başkalarıyla iletişim

kurabilmek istiyorum

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Konuşma

ihtiyaccedillarınızın bir listesini hazırlamalı ve buna eklemeler

yapmaya devam etmelisiniz Hayatta kalma kelimelerinin

bazılarıyla bir başlangıccedil yapmak yararlıdır (Nation ve Crabbe

1993)

Eşim veya ailemin bir

uumlyesi o dili ana dili olarak

konuşuyor

Konuşma dili ana odak noktanız olmalıdır Ailenizin o uumlyesi size

yardımcı olmaya istekli ve bunu yapabilecek durumda ise

selamlaşma yemek hazırlama ya da guumlnluumlk olaylarla ilgili

konuşma gibi gerekli ve tekrarlanan guumlnluumlk konuşmalarla

başlamalısınız

Dilin konuşulduğu uumllkelere yolculuk yapmak istiyorum

Ccedilok fazla dil oumlğrenmenize gerek yok Hayatta kalma kelimelerini

oumlğrenin Ccedilok sınırlı kelime dağarcığında bulunan oumlğelerle yuumlksek

derecede soumlzluuml akıcılık sağlamayı hedefleyin Buumltuumln hayatta

kalma kelimelerini kelime kartlarına yazın

İşim veya ccedilalışma alanıyla

ilgili kitapları okumak iccedilin

bu dili bilmem gerekiyor

Okumak istediğiniz metinlerle ccedilalışmaya başlamalısınız Bunun

nedeni konu alanındaki teknik kelimelerin bu tuumlr metinlerde

kullanılan kelimelerin ccedilok buumlyuumlk bir boumlluumlmuumlnuuml oluşturmasıdır

(20-30 arasında yani her uumlccedil veya beş kelimeden biri teknik bir

kelime olacak şekilde) Alan dışı okuma yaparsanız konu

alanınızda kullanışı olmayan pek ccedilok kelimeyi oumlğrenmeniz

gerekecektir

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

14

Bu dili kullanarak bir okul bitirmek iccedilin bu dili oumlğrenmem lazım

Ccedilalışmak iccedilin kullanacağınız metinlerle işe başlayın Bilinmeyen

soumlzcuumlkleri kelime kartlarına yazın ve aynı şeyi tekrar tekrar

kullanılan soumlzcuumlk oumlbekleri iccedilin yapın Bu kartları her guumln ccedilalışın

Bu dili konuşan insanlarla

iş yapmak iccedilin bu dili

kullanmak istiyorum

Konuşma diliyle ccedilalışmaya başlayın ve sonra iş odaklı konuşmaya

geccedilin

Bu bir uumlniversite ya da

okul koşulu ve final

sınavını geccedilmek istiyorum

Final sınavının oumlrneklerinden edinin ve sınavda sorulacak soru

tuumlrlerine ccedilalışın

Vocabulary Resource Booklet başlığı altında birccedilok farklı dilin hayatta kalma kelimelerine ulaşmak iccedilin Paul Nationın web sitesine gidin

Tablo 21deki nedenler listesi dili oumlğrenmek iccedilin olan motivasyonun kuvvetliliğine goumlre kabaca sıralanmıştır En guumlccedilluuml motivasyon genellikle kuvvetli bir kişisel istektir En zayıf motivasyonlar başkalarının gereksinimlerinin sizi bir şeyler yapmaya zorladığı koşullardır Motivasyonun dil oumlğrenmede ne kadar ccedilok ccedilalışacağınız uumlzerinde buumlyuumlk etkisi vardır

Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratılmıştır

Bir metindeki kelimelerin ne sıklıkla kullanıldıklarının sayımını yapacak olursak metnin uzunluğu

ne olursa olsun aynı sonuccedilları elde ederiz Az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır ve ccedilok sayıda

kelime ise ccedilok seyrek goumlruumlluumlr

Oldukccedila az sayıda kelime ccedilok sık olarak kullanılır

İngilizcede en sık kullanılan on soumlzcuumlk tipik olarak herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin 25rsquoi ve

en sık kullanılan 100 soumlzcuumlk metnin 50rsquosi civarındadır İstediğiniz bir sayfaya goumlz atın ve the

soumlzcuumlğuumlnuumln ne sıklıkta goumlruumllduumlğuumlne bakın (Bu paragrafın İngilizce olan orijinalinde hemen

hemen her satırda goumlruumlluumlr) Tek başına bu kelime yazılmış herhangi bir İngilizce metnin 7sini

kapsar En sık kullanılan 1000 kelime ccediloğu metindeki kelimelerin yaklaşık 80ini oluşturur

Bazı dillerde kapsam değerleri daha da yuumlksektir

Kelimeleri oumlğrenirken oumlnce en sık kullanılan kelimeleri oumlğrenmek iyidir Bu kelimeleri oumlğrenme

ccedilabası bu kelimelerle karşılaşma ve kullanma fırsatları ile iyi şekilde oumlduumlllendirilir Kelime

uzmanları tipik olarak İngilizcenin en fazla kullanılan soumlzcuumlklerinin yaklaşık 2000 ila 3000

kelimeden oluştuğu goumlruumlşuumlndeler Bu soumlzcuumlklerin sadece kuumlccediluumlk bir boumlluumlmuuml dilbilgisel işlev

kelimeleridir (the a of because it one which that gibi) Birccediloğu da isim fiil sıfat ve zarflardır

(anlamları olan iccedilerik kelimeleri)

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

Boumlluumlm 2 15

bull Yabancı bir turist olmak iccedilin ne kadar dil oumlğrenmemiz gerekir

Burada iyi haberler var Yaklaşık 120 kelime ve ifade ile (oumlğrenmesi toplam doumlrt saatlik planlı ccedilalışma gerektirir) en temel ihtiyaccedilların uumlstesinden gelebilirsiniz Bu temel ihtiyaccedillar insanlarla tanışma ve onlarla selamlaşma nazik olma (luumltfen teşekkuumlr ederim) alışverişe ccedilıkma yemek sipariş etme adres sorma tabelaları anlama kalacak bir yer bulma kendiniz hakkında konuşma ve dil girdisini denetlemeyi kapsar Bu hayatta kalma kelime dağarcığı 20nin uumlzerinde farklı dilde mevcuttur Seyahat ve konuşma kılavuzu kitaplarının arkasında bulunan kelime ve ifade listelerine ccedilok benzemektedir ancak diğerlerinin tersine bu kelime dağarcığı ccedilok iyi bir araştırma sonucu hazırlanmıştır Bu listeleri httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx adresinde bulabilirsiniz Dil oumlğreniminizin başlangıcında hayatta kalma kelimelerinin tuumlmuumlnuuml oumlğrenmeniz ccedilok iyi bir fikirdir ccediluumlnkuuml bu liste en gerekli dil oumlğelerinden oluşmuştur

Oumlğrenmek istediğiniz dilin kelimelerinin sıklık sıralaması listesini Sketch Engine

wwwsketchenginecouk sitesine giderek oluşturabilirsiniz (Bu kitapta Boumlluumlm 2nin

başlangıcının yakınındaki talimatlara bakın) Bu kelimeleri tam olarak listedeki aynı sırada

oumlğrenmek zorunda değilsiniz ancak onları aşağı yukarı sıklık listesindeki sıralamaya uyan 100

kelimelik gruplar halinde oumlğrenmelisiniz

Ccedilok sayıda kelime ccedilok seyrek kullanılır

Herhangi bir metindeki soumlzcuumlklerin yarısı o metinde yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Yani 100000

kelimelik bir romanı baştan sona okursanız yaklaşık 5000 farklı kelime ile karşılaşırsınız (Kanlı

Korsan Captain Blood 115879 kelime uzunluğundadır ve 5071 farklı kelime ailesi iccedilerir)

Karşılaştığınız kelimelerin yarısı (2000in oldukccedila uumlzerinde) yalnızca bir kere goumlruumlluumlr Bu da o

kelimelerin oumlğrenilmesine yardımcı olacak tekrar fırsatlarının olmaması ve eğer bunları bir

soumlzluumlkte bulur ve oumlğrenirseniz onlarla yeniden karşılaşmak iccedilin uzun bir zaman beklemek

zorunda kalacaksınız demektir

Bir dili oumlğrenme becerilerinden biri de bireysel dil yetkinliğinizin her aşamasında hangi

kelimelerin oumlğrenmeye değdiğini bilmektir

Ccedilok sayıda seyrek kullanılan kelime olduğundan seviyenize uygun kontrolluuml kelime kullanan

materyali okumak en iyisidir ki boumlylece zamanınız o an ki yetkinlik seviyenizde size yarar

sağlamayan seyrek kullanılan kelimelere harcanmamış olur

Bu konuda daha fazla bilgi iccedilin httpenwikipediaorgwikiZipfs_law adresine gidiniz

16

bull Bir dizinleyici programı kullanarak faydalı kelimeleri ve cuumlmleleri bulmak

İstediğiniz soumlzcuumlkleri ve ifadeleri dizinleyici diye adlandırılan bilgisayar tabanlı bir araccedil kullanarak oumlğrenebilirsiniz Yaklaşık bir saat harcayarak bir dizinleyicinin nasıl kullanılacağını oumlğrenmeye değer ccediluumlnkuuml bir dizinleyici size ccedilabucak ilgilendiğiniz bir soumlzcuumlk veya ifadenin ccedilok sayıda oumlrneğini verebilir Bu oumlrnekler aşağıdaki nedenlerden dolayı oumlğrenmeye ccedilok yardımcı olabilir

1 Bu oumlrnekler bir kelime veya ifadenin anlam ccedileşitliliğini goumlrmenize yardımcı olur ve en yaygın anlamlarını goumlrmenizi sağlar 2 Bu oumlrnekler bir kelimenin veya deyimin nasıl kullanıldığını goumlsterebilir 3 Oumlrneklerin sayısı bir kelimenin veya ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını goumlrmenize yardımcı olabilir 4 Bu oumlrnekler o kelimenin hangi kelimelerle birlikte goumlruumllduumlğuumlnuuml size goumlsterebilir

Bu bilgi bir kelimeyi veya ifadeyi oumlğrenip oumlğrenmemeye karar vermede yararlıdır ve o kelimeyle ilgili bilginizi arttırarak oumlğrenmenizi kolaylaştırır Dizinleyici nedir Dizinleyici bir kelime veya ifadeyi ya da iki veya daha fazla kelimeyi yazdığınız bir programdır ve bu program bir metinler kuumllliyatında (korpus) o kelimeden oumlrnekler arar İki ccedileşit dizinleyici vardır Kullanımı en kolay olan bir web sitesine giderek programı ve web sitesinin temin ettiği metinler kuumllliyatını kullandığınız dizinleyicilerdir İşte bazı faydalı web siteleri

Netspeak wwwnetspeakorg Word and phrase wwwwordandphraseinfo

Just the word wwwjust-the-wordcom

Wordneighbours wwwwordneighboursusthk

Compleat Lexical Tutor wwwlextutorca

wwwsketchenginecouk adresinde yer alan dizinleyici ccedilok ccedileşitli dillerde ve farklı boyutlarda olan kuumllliyatta sınırlı bir suumlre iccedilin uumlcretsiz arama yapmanıza izin verir Diğer tuumlr dizinleyici ise bilgisayarınıza indirdiğiniz ve ccedilevrimiccedili olarak kullanmadığınız tuumlrduumlr Oumlrnekler aramak iccedilin kendi kuumllliyatınızı temin etmeniz gerekiyor Bir kuumllliyatı bulmak ya da bir kuumllliyat oluşturmak ccedilok zor değildir ancak internet tabanlı bir dizinleyici kullanarak dizinleyicileri oumlğrenmek en iyisidir Uumlcretsiz olarak indirilebilecek en iyi dizinleyici AntConcrsquotır ve Laurence Anthonynin httpwwwantlabsciwasedaacjpsoftwarehtml web sitesinde bulunur

Boumlluumlm 2 17

İşte contrary arama soumlzcuumlğuuml kullanılarak bir dizinleyiciden elde edilen ccedilıktı oumlrneği

1 The facts described are contrary to the principles enshrined in the constitution

2 come in and wing itrdquo Contrary to some of his statements in the past Redford in

3 are a legitimate issue contrary to the view that every criticism of her intellect

4 The Sierra Club to the contrary notwithstanding the Supreme Courtrsquos June 29

5 are wise and welcome Contrary to what critics say the new policy poses no

6 the literal and popular sense On the contrary ldquohope can be situated only in

7 an experience that precedes it On the contrary language makes experience possible

8 knowledge be predicted To the contrary reversing human expectations it

Kalıpları goumlrmeyi daha kolay hale getirmek iccedilin ccedilıktı dizinleyicide tasnif edilebilir Bir dizinleyicinin nasıl kullanıldığını goumlrmek iccedilin bu videoyu izleyin wwwyoutubecomwatchv=QbwgruJ4_gA

bull Halihazırda ne kadar bildiğinizi oumlğrenin

Bir yıl veya daha uzun bir suumlredir bir dili oumlğreniyorsanız o zaman şu anda ne kadar bildiğinizi bir goumlruumln İngilizce iccedilin bunu yapmak amacıyla wwwmyvocabularysizecom adresine gidin ve kelime dağarcığınızın boyutunu oumllccediluumln Bildiğiniz kelimelerin boyutunu bilmek dil oumlğrenmede daha ne kadar ileri gitmeniz gerektiğini anlamanıza yardımcı olur ve uygun okuma materyali bulmakta yararlı bir rehberdir Tablo 22 İngilizce okuma malzemesi seccedilmek iccedilin kelime test sonuccedillarınızı nasıl kullanabileceğinizi goumlstermektedir Tablo 22 Kelime dağarcığı boyutunu anlam odaklı girdi iccedilin okuma materyaliyle eşleştirme

Kelime dağarcığı boyutu Okuma materyali kaynağı

1000 kelime veya daha az Yayınlanmış basamaklı okuma kitaplarının (Graded reader) duumlşuumlk

seviyelerinden kitaplar seccedilin

1000-2000 kelime Yayınlanmış basamaklı okuma kitaplarının orta seviyelerinden kitaplar

seccedilin

2000-4000 kelime Yayınlanmış basamaklı okuma kitaplarının daha sonraki seviyelerinden

kitaplar seccedilin

4000 kelime veya fazlası Orta-sıklık (Mid-frequency) seviyesinde kitaplar seccedilin

Ne yazık ki diğer diller iccedilin hazırlanmış kelime dağarcığı testleri yoktur ancak işte size ne kadar kelime bildiğiniz konusunda aşağı yukarı benzer bilgiler elde etmeniz iccedilin bir yol

18

1 Oumlğrenmekte olduğunuz dilde sıklık sıralaması olan bir kelime listesi edinin Bunu

wwwsketchenginecouk adresine giderek yapabilirsiniz

2 En sık kullanılan kelimeyle başlayın ve her kelimeye bir anlam verip vermeyeceğinize karar vererek listeyi goumlzden geccedilirin O dilden bir suumlruuml kelimeyi zaten biliyorsanız her ellinci kelimeye bakın (bu durumda ne kadar kelime bildiğinizi hesaplamak iccedilin bildiğiniz kelimeleri elli ile ccedilarpın)

Birccedilok farklı dilden herhangi birisi iccedilin sıklık sıralamalı bir kelime listesi edinebilmenizin yolu şoumlyledir

1 httpwwwsketchenginecouk adresine gidin

2 Corpora (metinler kuumllliyatı koleksiyonu) tablosunda istediğiniz dil kuumllliyatını seccedilin veya

tablonun hemen altındaki Show all corporayı tıklayın Eğer kuumllliyat ccedilok buumlyuumlkse bir iki

dakika beklemek zorunda kalabilirsiniz Bir Make concordance (Dizinleyici oluştur) kutusu

goumlruumlnuumlr ancak bunu kullanmayın

3 En soldaki Word listrsquoi (Kelime listesi) tıklayın Ayarların hiccedilbirini değiştirmeyin Sadece

kutunun altındaki Make wordlist (Soumlzcuumlk listesi oluştur) duumlğmesini tıklayın Program sizin

iccedilin bir liste oluştururken bekleyin

4 En soldaki listede Saversquoi (Kaydet) tıklayın Eğer sadece İlk 1000 kelimeyi istiyorsanız (ki dil oumlğrenmeye başlıyorsanız bu sayı ccediloktur) Save Word List (Kelime Listesini Kaydet) duumlğmesini tıklayın

Fransızcarsquonın ilk 2000 kelimesi hakkındaki bilginizi oumllccedilmek iccedilin httpwwwlextutor catestsyes_no_fr adresine gidin Eğer dili ccedilok az biliyorsanız sıklık sıralamalı kelime listesi oumlğrenme iccedilin kullanışlı bir kılavuz olabilir (bkz Not 21 Buumltuumln kelimeler eşit mi yaratıldı) Listenin en başındaki kelimelerin ccediloğunun dilbilgisel işlevleri olacak ve cuumlmle bağlamları iccedilinde oumlğrenilmeleri gerekecektir Bundan sonraki boumlluumlmde dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenmeyi inceleyeceğiz

Boumlluumlm 3 19

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdinleme ve okuma

03 yoluyla oumlğrenin

bull Bir dili dinleme yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Başka bir dili oumlğrenmenin en baştaki evrelerinde yapılması yararlı bir şey hiccedilbir şey anlamasanız bile dili konuşulduğu şekilde dinlemektir Bunu yapmanın etkili bir yolu o dilde altyazılı bir film izlemektir Bu tuumlr biccedilim odaklı dinleme konuşmaya başladığınızda size ccedilok yararı olacak olan bir his sahibi olmanıza yardımcı olur Daha sonraları dildeki beceriniz geliştikccedile biraz dinleme uygulaması yapmanın iyi bir yolu da senaryosunu internetten indirebileceğiniz bir film bulmak ve senaryoyu filmi seyretmeden oumlnce incelemektir İlk aşama bilmediğiniz kelimelerin anlamlarını bulmak ve cuumlmlelerinin ne anlama geldiğini oumlğrenmektir Ardından filmi altyazıyla izleyebilirsiniz Birkaccedil hafta sonra filmi tekrar izleyin Yine birccedilok basamaklı okuma kitabı şimdilerde metnin soumlzluuml versiyonunu da iccedileren bir ses CDrsquosi ile birlikte geliyor Dinlemeden oumlnce okumayı ve dinlerken okumayı deneyebilirsiniz

Etkinlik 31 Dinlerken okuma

Bir ses kaydını dinlerken aynı metni sessizce okuyun

Bu etkinlik bir beceriyi (okuma) diğerini (dinleme) desteklemek iccedilin kullanır Dil oumlğrenenler okurken

dinleme yapmayı yalnızca dinleme yapmaya tercih ederler ve dinlerken okuma yaptıkları zaman daha

yuumlksek kelime oumlğrenme ve anlama puanı kazanma eğilimini goumlsterirler

bull Bir filmi seyretmek iccedilin ne kadar kelime bilmeye ihtiyacınız var

Filmler genellikle 10000 kelimeden daha kısadır (bir roman genellikle 100000 kelimenin uumlzerindedir) Filmler genellikle yaklaşık 1000 farklı kelime ailesi iccedilerir Bu kelimeler bir dizi kullanım sıklığı seviyesi ile belirlenmektedir Herhangi bir hazırlık olmadan bir filmdeki kelimelerin ccediloğunu anlamak iccedilin makul buumlyuumlkluumlkte bir kelime haznesine (en az 3000 kelimeye ve tercihen yaklaşık 6000 kelimeye) sahip olmanız gerekir

20

Bir filmdeki farklı kelimelerin sayısı o kadar fazla olmadığından senaryoyu okumak ve kelimeleri incelemek suretiyle bir film iccedilin hazırlanmak yapılması muumlmkuumln bir iştir Edindiğiniz anlamlı girdi miktarının dili ne kadar oumlğrendiğinizin uumlzerinde kuvvetli bir etkisi olduğundan kendinize uygun seviyede duumlzenli olarak ccedilok miktarda dinleme ve okuma girdisi edinmeye ccedilalışmanız gerekir

bull Bir dili okuma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz

Okuma yoluyla ccedilok fazla dil oumlğrenmenin muumlmkuumln olduğunu goumlsteren ccedilok sayıda araştırma vardır Dil yeterliliğini geliştirmenin bir yolu olarak okumayı kullanmak istiyorsanız ne yapmalısınız

1 Sizin iccedilin doğru seviyedeki metinleri okuyun İngilizce oumlğreniyorsanız bunu yapmak kolaydır

ancak diğer birccedilok dili oumlğrenenler iccedilin bu muhtemelen imkansızdır Bunun nedeni İngilizce

oumlğrenenler iccedilin kontrolluuml bir kelime dağarcığı kullanılarak oumlzel olarak yazılmış basamaklı

okuma kitabı diye adlandırılan ccedilok sayıda kitabın olmasıdır Basamaklı okuma kitapları

yabancı dil oumlğrenenler iccedilin oumlzel olarak hazırlanmış kitaplardır boumlylece neredeyse her dil

yeterlik seviyesinde oumlğrenciler kendileri iccedilin doğru seviyede olan kitapları okuyabilirler

Basamaklı okuma kitapları kontrolluuml bir soumlzcuumlk dağarcığı kullanılarak ccedileşitli seviyelerde

yazılır Hemen hemen dil oumlğretimi yayınları yapan her buumlyuumlk yayınevinin kendi basamaklı

okuma kitapları serisi vardır Oxford University Pressin Oxford Bookwormsrsquou Cambridge

University Pressin Cambridge English Readersrsquoı Penguinin Penguen Readersrsquoı ve

Heinemannın Foundation Readersrsquoı ile National Geographic Readersrsquoi vardır

Oxford Bookworms serisi aşağıdaki seviyelere sahiptir

Seviye 1 2 3 4 5 6

Yeni kelime 400 300 300 400 400 700

Toplam kelime 400 700 1000 1400 1800 2500

Yani yalnızca 400 kelime bilen bir kişi 1 seviyede birkaccedil kitap okuyabilir

Basamaklı okuma kitaplarıyla ilgili iyi şeylerden biri de karşılaşılan her kelimenin kitapta tekrar kullanılmasa da oumlğrenmeye değer olmasıdır Basamaklı okuma kitapları serisi yaklaşık 3000 kelime civarında biter Bundan daha fazla kelime biliyorsanız 4000 6000 ve 8000 kelime duumlzeyinde yazılmış Orta sıklık kelime kitapları (Mid-frequency readers) okumanız gerekir Bu kitaplar uumlcretsizdir ve Paul Nationın web sitesinde httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx erişilebilirler Bu kitaplar elektronik okuyucular veya tablet bilgisayarlarda okunabilirler

20

Bir filmdeki farklı kelimelerin sayısı o kadar fazla olmadığından senaryoyu okumak ve kelimeleri incelemek suretiyle bir film iccedilin hazırlanmak yapılması muumlmkuumln bir iştir Edindiğiniz anlamlı girdi miktarının dili ne kadar oumlğrendiğinizin uumlzerinde kuvvetli bir etkisi olduğundan kendinize uygun seviyede duumlzenli olarak ccedilok miktarda dinleme ve okuma girdisi edinmeye ccedilalışmanız gerekir

bull Bir dili okuma yoluyla nasıl oumlğrenirsiniz

Okuma yoluyla ccedilok fazla dil oumlğrenmenin muumlmkuumln olduğunu goumlsteren ccedilok sayıda araştırma vardır Dil yeterliliğini geliştirmenin bir yolu olarak okumayı kullanmak istiyorsanız ne yapmalısınız

1 Sizin iccedilin doğru seviyedeki metinleri okuyun İngilizce oumlğreniyorsanız bunu yapmak kolaydır

ancak diğer birccedilok dili oumlğrenenler iccedilin bu muhtemelen imkansızdır Bunun nedeni İngilizce

oumlğrenenler iccedilin kontrolluuml bir kelime dağarcığı kullanılarak oumlzel olarak yazılmış basamaklı

okuma kitabı diye adlandırılan ccedilok sayıda kitabın olmasıdır Basamaklı okuma kitapları

yabancı dil oumlğrenenler iccedilin oumlzel olarak hazırlanmış kitaplardır boumlylece neredeyse her dil

yeterlik seviyesinde oumlğrenciler kendileri iccedilin doğru seviyede olan kitapları okuyabilirler

Basamaklı okuma kitapları kontrolluuml bir soumlzcuumlk dağarcığı kullanılarak ccedileşitli seviyelerde

yazılır Hemen hemen dil oumlğretimi yayınları yapan her buumlyuumlk yayınevinin kendi basamaklı

okuma kitapları serisi vardır Oxford University Pressin Oxford Bookwormsrsquou Cambridge

University Pressin Cambridge English Readersrsquoı Penguinin Penguen Readersrsquoı ve

Heinemannın Foundation Readersrsquoı ile National Geographic Readersrsquoi vardır

Oxford Bookworms serisi aşağıdaki seviyelere sahiptir

Seviye 1 2 3 4 5 6

Yeni kelime 400 300 300 400 400 700

Toplam kelime 400 700 1000 1400 1800 2500

Yani yalnızca 400 kelime bilen bir kişi 1 seviyede birkaccedil kitap okuyabilir

Basamaklı okuma kitaplarıyla ilgili iyi şeylerden biri de karşılaşılan her kelimenin kitapta tekrar kullanılmasa da oumlğrenmeye değer olmasıdır Basamaklı okuma kitapları serisi yaklaşık 3000 kelime civarında biter Bundan daha fazla kelime biliyorsanız 4000 6000 ve 8000 kelime duumlzeyinde yazılmış Orta sıklık kelime kitapları (Mid-frequency readers) okumanız gerekir Bu kitaplar uumlcretsizdir ve Paul Nationın web sitesinde httpwwwvictoriaacnzlalsstaffpaul-nationaspx erişilebilirler Bu kitaplar elektronik okuyucular veya tablet bilgisayarlarda okunabilirler

Boumlluumlm 3 21

Basamaklı okuma kitapları hakkında daha fazla bilgi edinmek iccedilin Yuumlzeysel Okuma Vakfı (The Extensive Reading Foundation) web sitesini ziyaret edin ve hangi basamaklı okuma kitaplarının oylama ile en iyi seccedilildiklerini oumlğrenin Orada Japonca ve Fransızca birkaccedil basamaklı okuma kitabı vardır İngilizce dışındaki bir dili oumlğreniyorsanız o dili anadili olarak konuşanların okulda okumayı oumlğrenmeye başladığında kullandığı kitapları elde bulundurmak yararlı olacaktır Bunun nedeni bu kitapların kelime dağarcığı kuumlccediluumlk olan kişiler iccedilin yazılmış olmaları ve bu ana dil kullanıcılarının bilmeleri muhtemel olmayan kelimeleri oumlğretmemeleridir Bir diğer iyi okuma kaynağı oumlzellikle kuumlccediluumlk ccedilocuklar iccedilin yazılmış bir ansiklopedi okumaktır

2 Okumanızı kelime kartları veya kelime oumlğretme programlarıyla planlı oumlğrenme yaparak

takviye edin

3 Kolayca soumlzcuumlk araması yapabilen bir program kullanarak elektronik metinleri okuyun

Oumlrneğin Kindle veya Koboyu kullanarak bir kelimenin anlamını o kelimeye dokunarak

arayabilirsiniz Kindlea bir metin koymak iccedilin oumlzel Kindle e-posta adresinizi bulmanız

gerekir Bu adresi bulmak iccedilin Amazon Kindle web sitesine giriş yapın Hesabınızı (Your

account) seccedilin ve dikey menuumlnuumln ilk başlığını Hesabınız (Your account) tıklayın (Sol suumltunu

goumlrmuumlyorsanız bunun nedeni henuumlz kendi hesabınıza giriş yapmamanız olabilir) En sol

suumltunda Kindle hesabınızrsquoın (Your kindle account) altında kişisel belge ayarlarını (Personal

document settings) tıklayın Bu cihazlarınızın veya uygulamalarınızın e-posta adreslerinin bir

listesini verecektir Okumak istediğiniz herhangi bir belgeyi bu adrese e-postayla

goumlnderebilirsiniz o belge cihazınızdaki Kindle uygulamasında goumlruumlnecektir

4 Bol miktarda okumaya dikkat edin Yetkinlik duumlzeyiniz ne kadar yuumlksek olursa o kadar size uygun seviyedeki kelimelerle karşılaşmaya ve onları oumlğrenme şansına sahip olmaya yetecek sayıda okuma yapmanız gerekir (bkz Not 82 Ne kadar okuma yapmaya ihtiyacınız var)

Okumak oumlğrenmenin oumlnemli koşulu olan tekrar etmeyi sağlayarak dil oumlğrenmeyi kolaylaştırır Yani okuma yoluyla dil oumlğrenenler soumlzcuumlkleri soumlzcuumlk gruplarını ve dilbilgisi yapılarını farklı seferlerde goumlruumlrler ve yuumlksek bir olasılıkla bunları oumlğrenme fırsatları olur

Etkinlik 32 Yuumlzeysel Okuma

Yuumlzeysel okuma doğru seviyedeki materyali kullanarak buumlyuumlk miktarda okuma yapmayı iccedilerir

İdeal olarak bu tuumlr okuma eğlenceli olmalıdır Doğru seviyede olan materyal her 100 kelimede iki

bilinmeyen kelimeden daha fazlasını iccedilermez (yaklaşık her beş satırda 1 veya daha az bilinmeyen

kelime) Başlangıccedil ve orta seviyedeki oumlğrenenler iccedilin bu kontrolluuml bir soumlzcuumlk dağarcığı iccedilinde yazılı

kitapları okumak (basamaklı okuma kitapları) demektir

22

Amaccedil en azından bir veya iki saat harcayarak haftada bir kitap okumaktır İyi dengelenmiş bir dil kursunda kurs zamanının doumlrtte birinden biraz az bir zaman yuumlzeysel okumaya harcanmalıdır Bu zamanın uumlccedilte ikisi birkaccedil bilinmeyen kelime iccedileren materyalleri okumakla geccedilirilmeli ve uumlccedilte biri okumada akıcılığını geliştirmek iccedilin hızlı bir şekilde ccedilok kolay metinler okumakla geccedilirilmelidir Okumaya ilişkin anlama testleri yapmak gerekli değildir her ne kadar İngilizce oumlğrenenler iccedilin boumlyle testler yapan web siteleri olsa da (Yuumlzeysel Okuma Vakfı web sitesine bakın httperfoundationorgwordpressgraded-readersmreader Yuumlzeysel okuma uumlzerinde yapılan araştırmalar bu tuumlr okumanın okuma soumlzcuumlk dağarcığının gelişimi ve ccedilok ccedileşitli dil becerileri ve bilgisinde artış sağladığını goumlstermiştir

Araştırmalar okuma yoluyla kelime kelime grupları dilbilgisel oumlzellikleri oumlğrendiğimizi ve okuma becerimizi geliştirdiğimizi goumlstermiştir Okumak da başarı duygularının hissedilmesiyle sonuccedillanabilir ccedilok fazla zaman almaz ve ccedilok keyifli olabilir

Etkinlik 33 Aynı konuda okuma Tek bir konu ya da konu alanı iccedilinde kalmak bazen aynı konuda okuma olarak adlandırılır Bu tuumlr okumanın dil oumlğrenimi uumlzerinde uumlccedil temel etkisi vardır En guumlccedilluuml etkisi karşılaştığınız farklı kelimelerin toplam sayısını azaltmasıdır Birccedilok farklı konunun olması okumanın ccedilok ccedileşitli bir kelime dağarcığı ve metinlerde yalnızca bir kez ortaya ccedilıkacak daha pek ccedilok soumlzcuumlkle sonuccedillanması demektir Ayrıca aynı konu alanında kalarak okumayı kolaylaştıracak ccedilok miktarda faydalı iccedilerik bilgisine sahip olur ve bilinmeyen kelimeleri bağlamdan daha kolay tahmin edersiniz Aynı alanda okumayı (1) bir uzmanlık bilgi alanı iccedilinde tercihen iyi bildiğiniz bir konuda (2) gazeteleri okurken aynı haber veya genel konuyu izleyerek veya (3) Konu guumlnluumlkleri (Issue logs) tutarak yapabilirsiniz (bkz Etkinlik 81) Ancak ccedilok fazla kelime biliyorsanız 6000 veya 7000 kelimeden fazla oumlğrenebileceğiniz henuumlz bilmediğiniz kelimelerle karşılaşabilmek iccedilin geniş ccedilaplı okumak sizin iccedilin daha yararlı olabilir Bir dizi farklı konuyu okumak karşılaşacağınız farklı kelimelerin sayısını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırır Mevcut yeterlik seviyenizde bunun sizin iccedilin iyi bir şey mi yoksa koumltuuml bir şey mi olduğunu duumlşuumlnmelisiniz

22

Amaccedil en azından bir veya iki saat harcayarak haftada bir kitap okumaktır İyi dengelenmiş bir dil kursunda kurs zamanının doumlrtte birinden biraz az bir zaman yuumlzeysel okumaya harcanmalıdır Bu zamanın uumlccedilte ikisi birkaccedil bilinmeyen kelime iccedileren materyalleri okumakla geccedilirilmeli ve uumlccedilte biri okumada akıcılığını geliştirmek iccedilin hızlı bir şekilde ccedilok kolay metinler okumakla geccedilirilmelidir Okumaya ilişkin anlama testleri yapmak gerekli değildir her ne kadar İngilizce oumlğrenenler iccedilin boumlyle testler yapan web siteleri olsa da (Yuumlzeysel Okuma Vakfı web sitesine bakın httperfoundationorgwordpressgraded-readersmreader Yuumlzeysel okuma uumlzerinde yapılan araştırmalar bu tuumlr okumanın okuma soumlzcuumlk dağarcığının gelişimi ve ccedilok ccedileşitli dil becerileri ve bilgisinde artış sağladığını goumlstermiştir

Araştırmalar okuma yoluyla kelime kelime grupları dilbilgisel oumlzellikleri oumlğrendiğimizi ve okuma becerimizi geliştirdiğimizi goumlstermiştir Okumak da başarı duygularının hissedilmesiyle sonuccedillanabilir ccedilok fazla zaman almaz ve ccedilok keyifli olabilir

Etkinlik 33 Aynı konuda okuma Tek bir konu ya da konu alanı iccedilinde kalmak bazen aynı konuda okuma olarak adlandırılır Bu tuumlr okumanın dil oumlğrenimi uumlzerinde uumlccedil temel etkisi vardır En guumlccedilluuml etkisi karşılaştığınız farklı kelimelerin toplam sayısını azaltmasıdır Birccedilok farklı konunun olması okumanın ccedilok ccedileşitli bir kelime dağarcığı ve metinlerde yalnızca bir kez ortaya ccedilıkacak daha pek ccedilok soumlzcuumlkle sonuccedillanması demektir Ayrıca aynı konu alanında kalarak okumayı kolaylaştıracak ccedilok miktarda faydalı iccedilerik bilgisine sahip olur ve bilinmeyen kelimeleri bağlamdan daha kolay tahmin edersiniz Aynı alanda okumayı (1) bir uzmanlık bilgi alanı iccedilinde tercihen iyi bildiğiniz bir konuda (2) gazeteleri okurken aynı haber veya genel konuyu izleyerek veya (3) Konu guumlnluumlkleri (Issue logs) tutarak yapabilirsiniz (bkz Etkinlik 81) Ancak ccedilok fazla kelime biliyorsanız 6000 veya 7000 kelimeden fazla oumlğrenebileceğiniz henuumlz bilmediğiniz kelimelerle karşılaşabilmek iccedilin geniş ccedilaplı okumak sizin iccedilin daha yararlı olabilir Bir dizi farklı konuyu okumak karşılaşacağınız farklı kelimelerin sayısını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırır Mevcut yeterlik seviyenizde bunun sizin iccedilin iyi bir şey mi yoksa koumltuuml bir şey mi olduğunu duumlşuumlnmelisiniz

Boumlluumlm 3 23

bull İlginizi ccedileken bir kitabı seccedilmek ve onu başından sonuna kadar karşılaştığınız buumltuumln yeni kelimeleri oumlğrenerek okumak iyi bir fikir midir Bu genellikle kitap kontrolluuml bir kelime dağarcığı kullanılarak yazılmamışsa veya birccedilok şey bildiğiniz bir konuda değilse iyi bir fikir değildir Bunun iyi bir fikir olmamasının temel nedeni kitabın ccedilok sayıda (muhtemelen 1000den fazla) bilinmeyen kelime iccedilerecek olmasıdır bu kelimelerin ccediloğu mevcut bilgilerinizin ccedilok dışında olacak ve o kitapta ya da okuduğunuz bir sonraki kitapta bile tekrar edilmeyecektir Herhangi bir metindeki farklı kelimelerin yaklaşık yarısı yalnızca bir kez goumlruumlluumlr Metnin her bir satırında bilinmeyen bir kelimeyle karşılaşmanız muhtemeldir

Ancak aşağıdaki koşullardan biri veya daha fazlası mevcutsa bir kitapla uğraşmaya değer 1 Kitap dersiniz iccedilin belirlenmiş bir metindir 2 Kitap okuduğunuz akademik alanda oumlnemli bir metindir Alanınızın teknik kelime dağarcığını oumlğrenmenize yardımcı olacaktır 3 Kitabın konusu size ccedilok aşinadır ve teknik terimler ana dilinizdekilere benzerdir

4 Ana dilinizde oumlnceden okuduğunuz bir romandır boumlylece bilinmeyen kelimeleri kolayca tahmin edebilir veya atlayabilirsiniz

Metnin elektronik bir suumlruumlmuumlnuuml satın alırsanız veya elektronik bir suumlruumlm oluşturmak iccedilin taratırsanız boumlyle bir kitabı okumayı kolaylaştırabilirsiniz (elektronik suumlruumlmuuml diğer insanlara dağıtmayın ccediluumlnkuuml bu telif haklarını ihlal edecektir) Metni Kindle veya Kobo gibi elektronik bir okuyucuya koyarsanız kolayca soumlzluumlk araması yapabilirsiniz Uzun metni okumanın yararlı bir alternatifi de aynı konudaki ccedileşitli kısa metinleri okumaktır Uzun bir metni okuyup bitirdiğinizde aynı kitabı tekrar okumak mı yoksa farklı bir kitap okumak mı daha iyidir

Bir kitabı yeniden okumanın avantajları şunlardır

1 ilk kez okumaktan ccedilok daha kolay olacaktır 2 kelime dağarcığının tekrarlanmasını sağlayacaktır 3 daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz kelimelerin hatırlanması iccedilin bir fırsat sağlayacaktır 4 okumada akıcılığa yardımcı olabilir 5 aynı uzunluğa sahip farklı bir kitabı okumaktan ccedilok daha az zaman alacaktır

24

Farklı bir kitabı okumanın avantajları şunlardır 1 oumlnceki kitapta karşılaşılan kelimelerin bazılarıyla tekrar karşılaşılır

2 oumlğrenilecek ccedilok fazla yeni kelime olacaktır

Bu iki liste bir kitabı yeniden okumanın iyi bir fikir olduğunu ve bir dil oumlğrenme programında yeniden okuma ve farklı okumanın karışımlarının bulunmasının iyi olacağını goumlstermektedir Dil oumlğrenmenin ilk aşamalarında amacınız anlamlı dinleme ve okuma yapmak iccedilin haftada en az yarım saat ila bir saat arasında bir zaman harcamak olmalıdır Yeterliliğiniz geliştikccedile bu zamanı arttırmaya ihtiyaccedil duyacaksınız Girdi yoluyla oumlğrenmeyi inceledikten sonra gelecek boumlluumlmde ccedilıktı yoluyla (konuşma ve yazma) oumlğrenmeye bakacağız

Boumlluumlm 4 25

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashkonuşma ve yazma

04 yoluyla oumlğrenin

Dinleme ve okuma alıcı beceriler olarak adlandırılır ccediluumlnkuuml bunlar girdinin algılanmasıyla ilgilidirler konuşma ve yazma ise uumlretici beceriler olarak adlandırılır Genel olarak dili uumlretmek onun algılanmasından daha zordur ccediluumlnkuuml onu uumlretirken hangi kelimelerin kullanılacağı ve o kelimelerin hangi dilbilgisi yapılarının iccedilinde kullanılacağına dair seccedilimler yapılmak zorundadır Bu kitapta izlediğimiz doumlrt unsur ilkesine goumlre iyi dengelenmiş bir dil oumlğrenme programının doumlrtte birinden fazlası uumlretici dil becerileri olan konuşma ve yazmaya ayrılmış olmalıdır Bu konuşma ve yazmada akıcılık geliştirmeyi de iccedilerir

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım yapmak oumlnemlidir İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

bull Bir dili konuşma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Başka bir dilde konuşmaya başlamak iccedilin en hızlı yol yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir İlk ifadeler ve cuumlmleler selamlaşma nezaket ifadeleri alışveriş ve dolaşmak iccedilin gerekli dil sayılar bir lokantada ihtiyaccedil duyulan dili iccedileren hayatta kalma soumlzcuumlk dağarcığından ve kendinizle işinizle ve yabancı uumllkede bulunmanızın gerekccedileleri ile ilgili kısa accedilıklamalardan oluşmalıdır

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım

yapmak oumlnemlidir

İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar

bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil

oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye

başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir

Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml

bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur

motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil

oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde

ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları

oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi

değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

26

Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyologlar

Ezberlemek istediğiniz cuumlmleleri ana dilinizdeki ccedilevirileriyle birlikte kuumlccediluumlk kartların uumlzerine yazın

En iyisi bu ifade ve cuumlmleleri ezberlemeye başlamadan oumlnce telaffuzlarıyla ilgili biraz yardım

almaktır

Ezberleme esnasında ana dilinizdeki ccedileviriye bakın ve yabancı dildeki ifade veya cuumlmleyi hatırlamaya

ccedilalışın Etkinlik 51 kelime kartlarının nasıl kullanılacağını accedilıklamaktadır

İfadeler ve cuumlmleler hemen kullanabilecekleriniz olmalıdır Tablo 85 bunları ezberlemek iccedilin kısa

diyaloglar hazırlamakta yararlanabileceğiniz durumların bir listesini iccedilerir

Planlı ezberleme hızlı ve uzun suumlreli olup materyali dil kullanımı iccedilin kolayca hazır hale getirir

Dilde yeterliliğiniz geliştikccedile konuşma pratiği yapmak iccedilin duumlzenli bir araya gelen bir konuşma grubu (ana dili konuşan bir ya da iki kişinin dahil olması umulan) kurmak yararlı olacaktır Bu sohbet oturumlarında bulunduğunuz olası durumların bir listesini kullanarak bu durumlarda neler soumlyleyebileceğinizi iccedileren kuumlccediluumlk rol uygulamaları yaparak ccedilalışabilirsiniz Her durum uumlccedil ya da beş ayrı seansta her seansta iki ya da uumlccedil kez ve daha sonra bir ya da iki kere giderek artan zaman aralıklarıyla uygulanmalıdır Sıradan bir konuşma sırasında ana dili konuşan bir kişinin yabancı bir dil oumlğreneni duumlzeltmesi eğer oumlğrencinin soumlylediği şey anlaşılabilirse - doğru olmasa bile pek olası değildir Bu nedenle konuşmanız hakkında size duumlzeltici geribildirim verme konusunda istekli ve beceri sahibi birisini bulmanız yararlıdır Duumlzeltici geribildirim iccedilin belli bir sesin telaffuz edilmesi veya belirli bir dilbilgisel oumlzelliğin kullanılması gibi belirli bir odak belirlenmesinin de yararı vardır ki duumlzeltmeler baş edilemez olmasın

Etkinlik 42 Rol uygulaması

Rol uygulaması etkinlikleri doktora gitmek bir duumlkkacircnda bir şeyler satın almak yol tarifi sormak

bir lokantada yemek sipariş etmek ve bir yabancıyla konuşmaya başlamak gibi sık sık karşılaşılan

durumlarda iki veya uumlccedil kişinin roller oynamasını iccedilerir

İkili veya gruptaki her kişi farklı bir rol alır ve durumu canlandırırlar Her bir rol uygulamasının

sonunda oyuncular yaptıklarını nasıl daha iyi yapabilecekleri konusunda yorumda bulunmalıdırlar

Ardından bu iyileştirmeleri de ekleyerek rol uygulamasını hemen yeniden yapmalıdırlar Hemen

arkasından rol uygulamasını uumlccediluumlncuuml kez yapmak muumlmkuumlnse yapılması iyi olur Aynı rol uygulaması

daha sonraki seanslarda iki veya uumlccedil defa daha uygulanmalıdır

Konu dikkatle seccedililirse rol uygulaması etkinlikleri sizi konuşma dili kullanımı iccedilin hazırlar

Boumlluumlm 4 27

Etkinlik 43 Hazırlanmış konuşmalar Yazıp ezberleyip birisi tarafından goumlzden geccedilirilebilen ve daha sonra alıştırma yaparken kullanacağınız kısa konuşmalar hazırlamaya değerdir Bunlar başkalarıyla konuşmanız muhtemel olan konuları oumlrneğin işinizi hobilerinizi yabancı uumllkede yaptığınız ilginccedil şeyleri ailenizi ve uumllkenize gelen ziyaretccedililerin gitmesi gereken yerleri kapsayabilir Bir başka faydalı etkinlik de hayali zihinsel konuşmalar yapmaktır Bu etkinlik buumlyuumlk oranda sessiz olabilir ancak yuumlksek sesle konuşmanın (kamuya accedilık yerlerde olmasa da) bir kıymeti vardır Bu etkinlik goumlzuumlnuumlzde canlandırdığınız gerccedilek biriyle belki de bir film yıldızı ile konuşmayı hayal etmeyi iccedilerebilir Aklınızda o insanlarla konuşmayı deneyin ve konuşmanızı sizi mutlu edecek hale gelene kadar duumlzeltmeye devam edin

Kendi başınıza ccedilalışıyorsanız konuşma başkalarıyla konuşma fırsatının eksikliği nedeniyle geliştirmesi en zor beceridir Bu fırsatları yaratmak iccedilin ana dili konuşanlarla veya diğer dil oumlğrenenlerle doğrudan temas kurmak ve Skype gibi programları kullanarak elektronik iletişim kurmak iccedilin elinizden geleni yapmanız gerekir

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Gittiğiniz dil kursunda uumlccedil tuumlr yazma olmalıdır İlk tuumlr yazma gerekirse bir soumlzluumlk yardımıyla dikkatle yapılır ve doğruluğa odaklanır Dilde yeterliliği olan bir kişi boumlyle yazılan bir yazıyı duumlzeltmelidir ki yazınızın doğruluğuyla ilgili geribildirim alabilesiniz İkinci yazı tuumlruuml akıcılık uumlzerine odaklanmalıdır ve bunu yapmak iccedilin en yararlı etkinlik 10 dakikalık yazıdır (bkz Etkinlik 63) Uumlccediluumlncuuml tuumlr yazma (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) dikkatle hazırlanmış koşullar altında yazılan yazının miktarına odaklanır ve geribildirim elde etmek yararlı olabilirse de dilde geribildirim almayı gerektirmez

Etkinlik 44 Okuma ve yazma Yazdığınıza ccedilok fazla bilgi katarsanız yazma işlemi daha kolay olur Size uygun bir konu seccedilin onunla ilgili olarak ana dilinizde ve yabancı dilde okuma yapın ve ardından okuduğunuz her şeyi kullanarak o konuyu yazın Sadece okuma ve yazma yapmak yerine dinleyebilir ve yazabilirsiniz veya izleyebilir dinleyebilir ve yazabilirsiniz (oumlrneğin yazmadan oumlnce bir film seyredebilirsiniz) (bkz Etkinlik 71 Benzer bir etkinlik tuumlruuml iccedilin İlişkilendirilmiş beceri etkinlikleri)

İş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesi bir etkinliğe ne kadar ccedilok zaman harcarsanız onu o kadar iyi yapacağınızı soumlyler Ne kadar ccedilok uygulama yaparsanız o kadar iyi olursunuz Dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin tuumlmuuml buumlyuumlk miktarda duumlzenli uygulama ile gelişir Sadece belirli becerileri oumlğrenmekle kalmayacak aynı zamanda kelime dağarcığınızı ve dilbilginizi de geliştireceksiniz

Bundan oumlnceki iki boumlluumlmde dili kullanarak oumlğrenmeye baktık Bundan sonraki boumlluumlmde dengeli bir eğitimin doumlrt unsurundan uumlccediluumlncuumlsuumlnuuml oluşturan farklı tuumlrde bir oumlğrenmeye ndash planlı oumlğrenmeye - bakacağız

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

24

Farklı bir kitabı okumanın avantajları şunlardır 1 oumlnceki kitapta karşılaşılan kelimelerin bazılarıyla tekrar karşılaşılır

2 oumlğrenilecek ccedilok fazla yeni kelime olacaktır

Bu iki liste bir kitabı yeniden okumanın iyi bir fikir olduğunu ve bir dil oumlğrenme programında yeniden okuma ve farklı okumanın karışımlarının bulunmasının iyi olacağını goumlstermektedir Dil oumlğrenmenin ilk aşamalarında amacınız anlamlı dinleme ve okuma yapmak iccedilin haftada en az yarım saat ila bir saat arasında bir zaman harcamak olmalıdır Yeterliliğiniz geliştikccedile bu zamanı arttırmaya ihtiyaccedil duyacaksınız Girdi yoluyla oumlğrenmeyi inceledikten sonra gelecek boumlluumlmde ccedilıktı yoluyla (konuşma ve yazma) oumlğrenmeye bakacağız

Boumlluumlm 4 25

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashkonuşma ve yazma

04 yoluyla oumlğrenin

Dinleme ve okuma alıcı beceriler olarak adlandırılır ccediluumlnkuuml bunlar girdinin algılanmasıyla ilgilidirler konuşma ve yazma ise uumlretici beceriler olarak adlandırılır Genel olarak dili uumlretmek onun algılanmasından daha zordur ccediluumlnkuuml onu uumlretirken hangi kelimelerin kullanılacağı ve o kelimelerin hangi dilbilgisi yapılarının iccedilinde kullanılacağına dair seccedilimler yapılmak zorundadır Bu kitapta izlediğimiz doumlrt unsur ilkesine goumlre iyi dengelenmiş bir dil oumlğrenme programının doumlrtte birinden fazlası uumlretici dil becerileri olan konuşma ve yazmaya ayrılmış olmalıdır Bu konuşma ve yazmada akıcılık geliştirmeyi de iccedilerir

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım yapmak oumlnemlidir İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

bull Bir dili konuşma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Başka bir dilde konuşmaya başlamak iccedilin en hızlı yol yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir İlk ifadeler ve cuumlmleler selamlaşma nezaket ifadeleri alışveriş ve dolaşmak iccedilin gerekli dil sayılar bir lokantada ihtiyaccedil duyulan dili iccedileren hayatta kalma soumlzcuumlk dağarcığından ve kendinizle işinizle ve yabancı uumllkede bulunmanızın gerekccedileleri ile ilgili kısa accedilıklamalardan oluşmalıdır

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım

yapmak oumlnemlidir

İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar

bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil

oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye

başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir

Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml

bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur

motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil

oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde

ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları

oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi

değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

26

Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyologlar

Ezberlemek istediğiniz cuumlmleleri ana dilinizdeki ccedilevirileriyle birlikte kuumlccediluumlk kartların uumlzerine yazın

En iyisi bu ifade ve cuumlmleleri ezberlemeye başlamadan oumlnce telaffuzlarıyla ilgili biraz yardım

almaktır

Ezberleme esnasında ana dilinizdeki ccedileviriye bakın ve yabancı dildeki ifade veya cuumlmleyi hatırlamaya

ccedilalışın Etkinlik 51 kelime kartlarının nasıl kullanılacağını accedilıklamaktadır

İfadeler ve cuumlmleler hemen kullanabilecekleriniz olmalıdır Tablo 85 bunları ezberlemek iccedilin kısa

diyaloglar hazırlamakta yararlanabileceğiniz durumların bir listesini iccedilerir

Planlı ezberleme hızlı ve uzun suumlreli olup materyali dil kullanımı iccedilin kolayca hazır hale getirir

Dilde yeterliliğiniz geliştikccedile konuşma pratiği yapmak iccedilin duumlzenli bir araya gelen bir konuşma grubu (ana dili konuşan bir ya da iki kişinin dahil olması umulan) kurmak yararlı olacaktır Bu sohbet oturumlarında bulunduğunuz olası durumların bir listesini kullanarak bu durumlarda neler soumlyleyebileceğinizi iccedileren kuumlccediluumlk rol uygulamaları yaparak ccedilalışabilirsiniz Her durum uumlccedil ya da beş ayrı seansta her seansta iki ya da uumlccedil kez ve daha sonra bir ya da iki kere giderek artan zaman aralıklarıyla uygulanmalıdır Sıradan bir konuşma sırasında ana dili konuşan bir kişinin yabancı bir dil oumlğreneni duumlzeltmesi eğer oumlğrencinin soumlylediği şey anlaşılabilirse - doğru olmasa bile pek olası değildir Bu nedenle konuşmanız hakkında size duumlzeltici geribildirim verme konusunda istekli ve beceri sahibi birisini bulmanız yararlıdır Duumlzeltici geribildirim iccedilin belli bir sesin telaffuz edilmesi veya belirli bir dilbilgisel oumlzelliğin kullanılması gibi belirli bir odak belirlenmesinin de yararı vardır ki duumlzeltmeler baş edilemez olmasın

Etkinlik 42 Rol uygulaması

Rol uygulaması etkinlikleri doktora gitmek bir duumlkkacircnda bir şeyler satın almak yol tarifi sormak

bir lokantada yemek sipariş etmek ve bir yabancıyla konuşmaya başlamak gibi sık sık karşılaşılan

durumlarda iki veya uumlccedil kişinin roller oynamasını iccedilerir

İkili veya gruptaki her kişi farklı bir rol alır ve durumu canlandırırlar Her bir rol uygulamasının

sonunda oyuncular yaptıklarını nasıl daha iyi yapabilecekleri konusunda yorumda bulunmalıdırlar

Ardından bu iyileştirmeleri de ekleyerek rol uygulamasını hemen yeniden yapmalıdırlar Hemen

arkasından rol uygulamasını uumlccediluumlncuuml kez yapmak muumlmkuumlnse yapılması iyi olur Aynı rol uygulaması

daha sonraki seanslarda iki veya uumlccedil defa daha uygulanmalıdır

Konu dikkatle seccedililirse rol uygulaması etkinlikleri sizi konuşma dili kullanımı iccedilin hazırlar

Boumlluumlm 4 27

Etkinlik 43 Hazırlanmış konuşmalar Yazıp ezberleyip birisi tarafından goumlzden geccedilirilebilen ve daha sonra alıştırma yaparken kullanacağınız kısa konuşmalar hazırlamaya değerdir Bunlar başkalarıyla konuşmanız muhtemel olan konuları oumlrneğin işinizi hobilerinizi yabancı uumllkede yaptığınız ilginccedil şeyleri ailenizi ve uumllkenize gelen ziyaretccedililerin gitmesi gereken yerleri kapsayabilir Bir başka faydalı etkinlik de hayali zihinsel konuşmalar yapmaktır Bu etkinlik buumlyuumlk oranda sessiz olabilir ancak yuumlksek sesle konuşmanın (kamuya accedilık yerlerde olmasa da) bir kıymeti vardır Bu etkinlik goumlzuumlnuumlzde canlandırdığınız gerccedilek biriyle belki de bir film yıldızı ile konuşmayı hayal etmeyi iccedilerebilir Aklınızda o insanlarla konuşmayı deneyin ve konuşmanızı sizi mutlu edecek hale gelene kadar duumlzeltmeye devam edin

Kendi başınıza ccedilalışıyorsanız konuşma başkalarıyla konuşma fırsatının eksikliği nedeniyle geliştirmesi en zor beceridir Bu fırsatları yaratmak iccedilin ana dili konuşanlarla veya diğer dil oumlğrenenlerle doğrudan temas kurmak ve Skype gibi programları kullanarak elektronik iletişim kurmak iccedilin elinizden geleni yapmanız gerekir

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Gittiğiniz dil kursunda uumlccedil tuumlr yazma olmalıdır İlk tuumlr yazma gerekirse bir soumlzluumlk yardımıyla dikkatle yapılır ve doğruluğa odaklanır Dilde yeterliliği olan bir kişi boumlyle yazılan bir yazıyı duumlzeltmelidir ki yazınızın doğruluğuyla ilgili geribildirim alabilesiniz İkinci yazı tuumlruuml akıcılık uumlzerine odaklanmalıdır ve bunu yapmak iccedilin en yararlı etkinlik 10 dakikalık yazıdır (bkz Etkinlik 63) Uumlccediluumlncuuml tuumlr yazma (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) dikkatle hazırlanmış koşullar altında yazılan yazının miktarına odaklanır ve geribildirim elde etmek yararlı olabilirse de dilde geribildirim almayı gerektirmez

Etkinlik 44 Okuma ve yazma Yazdığınıza ccedilok fazla bilgi katarsanız yazma işlemi daha kolay olur Size uygun bir konu seccedilin onunla ilgili olarak ana dilinizde ve yabancı dilde okuma yapın ve ardından okuduğunuz her şeyi kullanarak o konuyu yazın Sadece okuma ve yazma yapmak yerine dinleyebilir ve yazabilirsiniz veya izleyebilir dinleyebilir ve yazabilirsiniz (oumlrneğin yazmadan oumlnce bir film seyredebilirsiniz) (bkz Etkinlik 71 Benzer bir etkinlik tuumlruuml iccedilin İlişkilendirilmiş beceri etkinlikleri)

İş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesi bir etkinliğe ne kadar ccedilok zaman harcarsanız onu o kadar iyi yapacağınızı soumlyler Ne kadar ccedilok uygulama yaparsanız o kadar iyi olursunuz Dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin tuumlmuuml buumlyuumlk miktarda duumlzenli uygulama ile gelişir Sadece belirli becerileri oumlğrenmekle kalmayacak aynı zamanda kelime dağarcığınızı ve dilbilginizi de geliştireceksiniz

Bundan oumlnceki iki boumlluumlmde dili kullanarak oumlğrenmeye baktık Bundan sonraki boumlluumlmde dengeli bir eğitimin doumlrt unsurundan uumlccediluumlncuumlsuumlnuuml oluşturan farklı tuumlrde bir oumlğrenmeye ndash planlı oumlğrenmeye - bakacağız

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 4 25

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashkonuşma ve yazma

04 yoluyla oumlğrenin

Dinleme ve okuma alıcı beceriler olarak adlandırılır ccediluumlnkuuml bunlar girdinin algılanmasıyla ilgilidirler konuşma ve yazma ise uumlretici beceriler olarak adlandırılır Genel olarak dili uumlretmek onun algılanmasından daha zordur ccediluumlnkuuml onu uumlretirken hangi kelimelerin kullanılacağı ve o kelimelerin hangi dilbilgisi yapılarının iccedilinde kullanılacağına dair seccedilimler yapılmak zorundadır Bu kitapta izlediğimiz doumlrt unsur ilkesine goumlre iyi dengelenmiş bir dil oumlğrenme programının doumlrtte birinden fazlası uumlretici dil becerileri olan konuşma ve yazmaya ayrılmış olmalıdır Bu konuşma ve yazmada akıcılık geliştirmeyi de iccedilerir

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım yapmak oumlnemlidir İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

bull Bir dili konuşma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Başka bir dilde konuşmaya başlamak iccedilin en hızlı yol yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir İlk ifadeler ve cuumlmleler selamlaşma nezaket ifadeleri alışveriş ve dolaşmak iccedilin gerekli dil sayılar bir lokantada ihtiyaccedil duyulan dili iccedileren hayatta kalma soumlzcuumlk dağarcığından ve kendinizle işinizle ve yabancı uumllkede bulunmanızın gerekccedileleri ile ilgili kısa accedilıklamalardan oluşmalıdır

Bu soruyu duumlşuumlnuumlrken ikinci bir dili oumlğrenmek ve yabancı bir dil oumlğrenmek arasında bir ayrım

yapmak oumlnemlidir

İkinci bir dili oumlğrenmek o dilin konuşulduğu bir uumllkede yaşarken bir dil oumlğrenmeyi iccedilerir Ccedilocuklar

bunu gayet iyi yaparlar ve genelde ne kadar kuumlccediluumlk olurlarsa oumlğrenmeleri de o kadar iyi olur Dil

oumlğrenen kişiler ikinci bir dili kuumlccediluumlk yaşta (altı ya da yedi yaşına girmeden oumlnce) oumlğrenmeye

başlarlarsa ana dili konuşan insanlar gibi bir telaffuza sahip olmaları ccedilok daha muhtemeldir

Yabancı bir dil oumlğrenmek ccedilok farklı bir durumda gerccedilekleşir Genelde o dili oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml

bir ihtiyaccedil mevcut değildir Dilin kullanımı ile karşılaşmak ve onu kullanmak iccedilin ccedilok fırsat yoktur

motivasyonun ccedilok yuumlksek olması gerekir ve mevcut zaman genellikle ccedilok sınırlıdır Yabancı bir dil

oumlğrenirken yetişkinlerin bazı avantajları vardır uzun vadeli hedefler koymada oumlğrenme suumlrecinde

ccedilalışmayı suumlrduumlrmede daha iyidirler ve ccediloğunlukla oumlğrendikleri diğer konularda uyguladıkları

oumlğrenme becerilerine ve stratejilerine sahiptirler Yetişkinler ayrıca oumlğrenmelerini daha iyi

değerlendirebilir ve bireysel kontroluuml ele alabilirler

Not 41 Ccedilocuklar yetişkinlerden daha iyi dil oumlğrenir mi

26

Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyologlar

Ezberlemek istediğiniz cuumlmleleri ana dilinizdeki ccedilevirileriyle birlikte kuumlccediluumlk kartların uumlzerine yazın

En iyisi bu ifade ve cuumlmleleri ezberlemeye başlamadan oumlnce telaffuzlarıyla ilgili biraz yardım

almaktır

Ezberleme esnasında ana dilinizdeki ccedileviriye bakın ve yabancı dildeki ifade veya cuumlmleyi hatırlamaya

ccedilalışın Etkinlik 51 kelime kartlarının nasıl kullanılacağını accedilıklamaktadır

İfadeler ve cuumlmleler hemen kullanabilecekleriniz olmalıdır Tablo 85 bunları ezberlemek iccedilin kısa

diyaloglar hazırlamakta yararlanabileceğiniz durumların bir listesini iccedilerir

Planlı ezberleme hızlı ve uzun suumlreli olup materyali dil kullanımı iccedilin kolayca hazır hale getirir

Dilde yeterliliğiniz geliştikccedile konuşma pratiği yapmak iccedilin duumlzenli bir araya gelen bir konuşma grubu (ana dili konuşan bir ya da iki kişinin dahil olması umulan) kurmak yararlı olacaktır Bu sohbet oturumlarında bulunduğunuz olası durumların bir listesini kullanarak bu durumlarda neler soumlyleyebileceğinizi iccedileren kuumlccediluumlk rol uygulamaları yaparak ccedilalışabilirsiniz Her durum uumlccedil ya da beş ayrı seansta her seansta iki ya da uumlccedil kez ve daha sonra bir ya da iki kere giderek artan zaman aralıklarıyla uygulanmalıdır Sıradan bir konuşma sırasında ana dili konuşan bir kişinin yabancı bir dil oumlğreneni duumlzeltmesi eğer oumlğrencinin soumlylediği şey anlaşılabilirse - doğru olmasa bile pek olası değildir Bu nedenle konuşmanız hakkında size duumlzeltici geribildirim verme konusunda istekli ve beceri sahibi birisini bulmanız yararlıdır Duumlzeltici geribildirim iccedilin belli bir sesin telaffuz edilmesi veya belirli bir dilbilgisel oumlzelliğin kullanılması gibi belirli bir odak belirlenmesinin de yararı vardır ki duumlzeltmeler baş edilemez olmasın

Etkinlik 42 Rol uygulaması

Rol uygulaması etkinlikleri doktora gitmek bir duumlkkacircnda bir şeyler satın almak yol tarifi sormak

bir lokantada yemek sipariş etmek ve bir yabancıyla konuşmaya başlamak gibi sık sık karşılaşılan

durumlarda iki veya uumlccedil kişinin roller oynamasını iccedilerir

İkili veya gruptaki her kişi farklı bir rol alır ve durumu canlandırırlar Her bir rol uygulamasının

sonunda oyuncular yaptıklarını nasıl daha iyi yapabilecekleri konusunda yorumda bulunmalıdırlar

Ardından bu iyileştirmeleri de ekleyerek rol uygulamasını hemen yeniden yapmalıdırlar Hemen

arkasından rol uygulamasını uumlccediluumlncuuml kez yapmak muumlmkuumlnse yapılması iyi olur Aynı rol uygulaması

daha sonraki seanslarda iki veya uumlccedil defa daha uygulanmalıdır

Konu dikkatle seccedililirse rol uygulaması etkinlikleri sizi konuşma dili kullanımı iccedilin hazırlar

Boumlluumlm 4 27

Etkinlik 43 Hazırlanmış konuşmalar Yazıp ezberleyip birisi tarafından goumlzden geccedilirilebilen ve daha sonra alıştırma yaparken kullanacağınız kısa konuşmalar hazırlamaya değerdir Bunlar başkalarıyla konuşmanız muhtemel olan konuları oumlrneğin işinizi hobilerinizi yabancı uumllkede yaptığınız ilginccedil şeyleri ailenizi ve uumllkenize gelen ziyaretccedililerin gitmesi gereken yerleri kapsayabilir Bir başka faydalı etkinlik de hayali zihinsel konuşmalar yapmaktır Bu etkinlik buumlyuumlk oranda sessiz olabilir ancak yuumlksek sesle konuşmanın (kamuya accedilık yerlerde olmasa da) bir kıymeti vardır Bu etkinlik goumlzuumlnuumlzde canlandırdığınız gerccedilek biriyle belki de bir film yıldızı ile konuşmayı hayal etmeyi iccedilerebilir Aklınızda o insanlarla konuşmayı deneyin ve konuşmanızı sizi mutlu edecek hale gelene kadar duumlzeltmeye devam edin

Kendi başınıza ccedilalışıyorsanız konuşma başkalarıyla konuşma fırsatının eksikliği nedeniyle geliştirmesi en zor beceridir Bu fırsatları yaratmak iccedilin ana dili konuşanlarla veya diğer dil oumlğrenenlerle doğrudan temas kurmak ve Skype gibi programları kullanarak elektronik iletişim kurmak iccedilin elinizden geleni yapmanız gerekir

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Gittiğiniz dil kursunda uumlccedil tuumlr yazma olmalıdır İlk tuumlr yazma gerekirse bir soumlzluumlk yardımıyla dikkatle yapılır ve doğruluğa odaklanır Dilde yeterliliği olan bir kişi boumlyle yazılan bir yazıyı duumlzeltmelidir ki yazınızın doğruluğuyla ilgili geribildirim alabilesiniz İkinci yazı tuumlruuml akıcılık uumlzerine odaklanmalıdır ve bunu yapmak iccedilin en yararlı etkinlik 10 dakikalık yazıdır (bkz Etkinlik 63) Uumlccediluumlncuuml tuumlr yazma (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) dikkatle hazırlanmış koşullar altında yazılan yazının miktarına odaklanır ve geribildirim elde etmek yararlı olabilirse de dilde geribildirim almayı gerektirmez

Etkinlik 44 Okuma ve yazma Yazdığınıza ccedilok fazla bilgi katarsanız yazma işlemi daha kolay olur Size uygun bir konu seccedilin onunla ilgili olarak ana dilinizde ve yabancı dilde okuma yapın ve ardından okuduğunuz her şeyi kullanarak o konuyu yazın Sadece okuma ve yazma yapmak yerine dinleyebilir ve yazabilirsiniz veya izleyebilir dinleyebilir ve yazabilirsiniz (oumlrneğin yazmadan oumlnce bir film seyredebilirsiniz) (bkz Etkinlik 71 Benzer bir etkinlik tuumlruuml iccedilin İlişkilendirilmiş beceri etkinlikleri)

İş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesi bir etkinliğe ne kadar ccedilok zaman harcarsanız onu o kadar iyi yapacağınızı soumlyler Ne kadar ccedilok uygulama yaparsanız o kadar iyi olursunuz Dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin tuumlmuuml buumlyuumlk miktarda duumlzenli uygulama ile gelişir Sadece belirli becerileri oumlğrenmekle kalmayacak aynı zamanda kelime dağarcığınızı ve dilbilginizi de geliştireceksiniz

Bundan oumlnceki iki boumlluumlmde dili kullanarak oumlğrenmeye baktık Bundan sonraki boumlluumlmde dengeli bir eğitimin doumlrt unsurundan uumlccediluumlncuumlsuumlnuuml oluşturan farklı tuumlrde bir oumlğrenmeye ndash planlı oumlğrenmeye - bakacağız

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

26

Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyologlar

Ezberlemek istediğiniz cuumlmleleri ana dilinizdeki ccedilevirileriyle birlikte kuumlccediluumlk kartların uumlzerine yazın

En iyisi bu ifade ve cuumlmleleri ezberlemeye başlamadan oumlnce telaffuzlarıyla ilgili biraz yardım

almaktır

Ezberleme esnasında ana dilinizdeki ccedileviriye bakın ve yabancı dildeki ifade veya cuumlmleyi hatırlamaya

ccedilalışın Etkinlik 51 kelime kartlarının nasıl kullanılacağını accedilıklamaktadır

İfadeler ve cuumlmleler hemen kullanabilecekleriniz olmalıdır Tablo 85 bunları ezberlemek iccedilin kısa

diyaloglar hazırlamakta yararlanabileceğiniz durumların bir listesini iccedilerir

Planlı ezberleme hızlı ve uzun suumlreli olup materyali dil kullanımı iccedilin kolayca hazır hale getirir

Dilde yeterliliğiniz geliştikccedile konuşma pratiği yapmak iccedilin duumlzenli bir araya gelen bir konuşma grubu (ana dili konuşan bir ya da iki kişinin dahil olması umulan) kurmak yararlı olacaktır Bu sohbet oturumlarında bulunduğunuz olası durumların bir listesini kullanarak bu durumlarda neler soumlyleyebileceğinizi iccedileren kuumlccediluumlk rol uygulamaları yaparak ccedilalışabilirsiniz Her durum uumlccedil ya da beş ayrı seansta her seansta iki ya da uumlccedil kez ve daha sonra bir ya da iki kere giderek artan zaman aralıklarıyla uygulanmalıdır Sıradan bir konuşma sırasında ana dili konuşan bir kişinin yabancı bir dil oumlğreneni duumlzeltmesi eğer oumlğrencinin soumlylediği şey anlaşılabilirse - doğru olmasa bile pek olası değildir Bu nedenle konuşmanız hakkında size duumlzeltici geribildirim verme konusunda istekli ve beceri sahibi birisini bulmanız yararlıdır Duumlzeltici geribildirim iccedilin belli bir sesin telaffuz edilmesi veya belirli bir dilbilgisel oumlzelliğin kullanılması gibi belirli bir odak belirlenmesinin de yararı vardır ki duumlzeltmeler baş edilemez olmasın

Etkinlik 42 Rol uygulaması

Rol uygulaması etkinlikleri doktora gitmek bir duumlkkacircnda bir şeyler satın almak yol tarifi sormak

bir lokantada yemek sipariş etmek ve bir yabancıyla konuşmaya başlamak gibi sık sık karşılaşılan

durumlarda iki veya uumlccedil kişinin roller oynamasını iccedilerir

İkili veya gruptaki her kişi farklı bir rol alır ve durumu canlandırırlar Her bir rol uygulamasının

sonunda oyuncular yaptıklarını nasıl daha iyi yapabilecekleri konusunda yorumda bulunmalıdırlar

Ardından bu iyileştirmeleri de ekleyerek rol uygulamasını hemen yeniden yapmalıdırlar Hemen

arkasından rol uygulamasını uumlccediluumlncuuml kez yapmak muumlmkuumlnse yapılması iyi olur Aynı rol uygulaması

daha sonraki seanslarda iki veya uumlccedil defa daha uygulanmalıdır

Konu dikkatle seccedililirse rol uygulaması etkinlikleri sizi konuşma dili kullanımı iccedilin hazırlar

Boumlluumlm 4 27

Etkinlik 43 Hazırlanmış konuşmalar Yazıp ezberleyip birisi tarafından goumlzden geccedilirilebilen ve daha sonra alıştırma yaparken kullanacağınız kısa konuşmalar hazırlamaya değerdir Bunlar başkalarıyla konuşmanız muhtemel olan konuları oumlrneğin işinizi hobilerinizi yabancı uumllkede yaptığınız ilginccedil şeyleri ailenizi ve uumllkenize gelen ziyaretccedililerin gitmesi gereken yerleri kapsayabilir Bir başka faydalı etkinlik de hayali zihinsel konuşmalar yapmaktır Bu etkinlik buumlyuumlk oranda sessiz olabilir ancak yuumlksek sesle konuşmanın (kamuya accedilık yerlerde olmasa da) bir kıymeti vardır Bu etkinlik goumlzuumlnuumlzde canlandırdığınız gerccedilek biriyle belki de bir film yıldızı ile konuşmayı hayal etmeyi iccedilerebilir Aklınızda o insanlarla konuşmayı deneyin ve konuşmanızı sizi mutlu edecek hale gelene kadar duumlzeltmeye devam edin

Kendi başınıza ccedilalışıyorsanız konuşma başkalarıyla konuşma fırsatının eksikliği nedeniyle geliştirmesi en zor beceridir Bu fırsatları yaratmak iccedilin ana dili konuşanlarla veya diğer dil oumlğrenenlerle doğrudan temas kurmak ve Skype gibi programları kullanarak elektronik iletişim kurmak iccedilin elinizden geleni yapmanız gerekir

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Gittiğiniz dil kursunda uumlccedil tuumlr yazma olmalıdır İlk tuumlr yazma gerekirse bir soumlzluumlk yardımıyla dikkatle yapılır ve doğruluğa odaklanır Dilde yeterliliği olan bir kişi boumlyle yazılan bir yazıyı duumlzeltmelidir ki yazınızın doğruluğuyla ilgili geribildirim alabilesiniz İkinci yazı tuumlruuml akıcılık uumlzerine odaklanmalıdır ve bunu yapmak iccedilin en yararlı etkinlik 10 dakikalık yazıdır (bkz Etkinlik 63) Uumlccediluumlncuuml tuumlr yazma (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) dikkatle hazırlanmış koşullar altında yazılan yazının miktarına odaklanır ve geribildirim elde etmek yararlı olabilirse de dilde geribildirim almayı gerektirmez

Etkinlik 44 Okuma ve yazma Yazdığınıza ccedilok fazla bilgi katarsanız yazma işlemi daha kolay olur Size uygun bir konu seccedilin onunla ilgili olarak ana dilinizde ve yabancı dilde okuma yapın ve ardından okuduğunuz her şeyi kullanarak o konuyu yazın Sadece okuma ve yazma yapmak yerine dinleyebilir ve yazabilirsiniz veya izleyebilir dinleyebilir ve yazabilirsiniz (oumlrneğin yazmadan oumlnce bir film seyredebilirsiniz) (bkz Etkinlik 71 Benzer bir etkinlik tuumlruuml iccedilin İlişkilendirilmiş beceri etkinlikleri)

İş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesi bir etkinliğe ne kadar ccedilok zaman harcarsanız onu o kadar iyi yapacağınızı soumlyler Ne kadar ccedilok uygulama yaparsanız o kadar iyi olursunuz Dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin tuumlmuuml buumlyuumlk miktarda duumlzenli uygulama ile gelişir Sadece belirli becerileri oumlğrenmekle kalmayacak aynı zamanda kelime dağarcığınızı ve dilbilginizi de geliştireceksiniz

Bundan oumlnceki iki boumlluumlmde dili kullanarak oumlğrenmeye baktık Bundan sonraki boumlluumlmde dengeli bir eğitimin doumlrt unsurundan uumlccediluumlncuumlsuumlnuuml oluşturan farklı tuumlrde bir oumlğrenmeye ndash planlı oumlğrenmeye - bakacağız

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 4 27

Etkinlik 43 Hazırlanmış konuşmalar Yazıp ezberleyip birisi tarafından goumlzden geccedilirilebilen ve daha sonra alıştırma yaparken kullanacağınız kısa konuşmalar hazırlamaya değerdir Bunlar başkalarıyla konuşmanız muhtemel olan konuları oumlrneğin işinizi hobilerinizi yabancı uumllkede yaptığınız ilginccedil şeyleri ailenizi ve uumllkenize gelen ziyaretccedililerin gitmesi gereken yerleri kapsayabilir Bir başka faydalı etkinlik de hayali zihinsel konuşmalar yapmaktır Bu etkinlik buumlyuumlk oranda sessiz olabilir ancak yuumlksek sesle konuşmanın (kamuya accedilık yerlerde olmasa da) bir kıymeti vardır Bu etkinlik goumlzuumlnuumlzde canlandırdığınız gerccedilek biriyle belki de bir film yıldızı ile konuşmayı hayal etmeyi iccedilerebilir Aklınızda o insanlarla konuşmayı deneyin ve konuşmanızı sizi mutlu edecek hale gelene kadar duumlzeltmeye devam edin

Kendi başınıza ccedilalışıyorsanız konuşma başkalarıyla konuşma fırsatının eksikliği nedeniyle geliştirmesi en zor beceridir Bu fırsatları yaratmak iccedilin ana dili konuşanlarla veya diğer dil oumlğrenenlerle doğrudan temas kurmak ve Skype gibi programları kullanarak elektronik iletişim kurmak iccedilin elinizden geleni yapmanız gerekir

bull Bir dili yazma yoluyla nasıl oumlğrenebilirsiniz

Gittiğiniz dil kursunda uumlccedil tuumlr yazma olmalıdır İlk tuumlr yazma gerekirse bir soumlzluumlk yardımıyla dikkatle yapılır ve doğruluğa odaklanır Dilde yeterliliği olan bir kişi boumlyle yazılan bir yazıyı duumlzeltmelidir ki yazınızın doğruluğuyla ilgili geribildirim alabilesiniz İkinci yazı tuumlruuml akıcılık uumlzerine odaklanmalıdır ve bunu yapmak iccedilin en yararlı etkinlik 10 dakikalık yazıdır (bkz Etkinlik 63) Uumlccediluumlncuuml tuumlr yazma (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) dikkatle hazırlanmış koşullar altında yazılan yazının miktarına odaklanır ve geribildirim elde etmek yararlı olabilirse de dilde geribildirim almayı gerektirmez

Etkinlik 44 Okuma ve yazma Yazdığınıza ccedilok fazla bilgi katarsanız yazma işlemi daha kolay olur Size uygun bir konu seccedilin onunla ilgili olarak ana dilinizde ve yabancı dilde okuma yapın ve ardından okuduğunuz her şeyi kullanarak o konuyu yazın Sadece okuma ve yazma yapmak yerine dinleyebilir ve yazabilirsiniz veya izleyebilir dinleyebilir ve yazabilirsiniz (oumlrneğin yazmadan oumlnce bir film seyredebilirsiniz) (bkz Etkinlik 71 Benzer bir etkinlik tuumlruuml iccedilin İlişkilendirilmiş beceri etkinlikleri)

İş-iccedilin-harcanan-zaman ilkesi bir etkinliğe ne kadar ccedilok zaman harcarsanız onu o kadar iyi yapacağınızı soumlyler Ne kadar ccedilok uygulama yaparsanız o kadar iyi olursunuz Dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin tuumlmuuml buumlyuumlk miktarda duumlzenli uygulama ile gelişir Sadece belirli becerileri oumlğrenmekle kalmayacak aynı zamanda kelime dağarcığınızı ve dilbilginizi de geliştireceksiniz

Bundan oumlnceki iki boumlluumlmde dili kullanarak oumlğrenmeye baktık Bundan sonraki boumlluumlmde dengeli bir eğitimin doumlrt unsurundan uumlccediluumlncuumlsuumlnuuml oluşturan farklı tuumlrde bir oumlğrenmeye ndash planlı oumlğrenmeye - bakacağız

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

28

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashdilin oumlzelliklerini

05 planlı olarak ccedilalışın

Planlı oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir ve bu nedenle yapmaya değerdir Bu planlı oumlğrenme oumlğretmenin oumlğretmesini kapsayabilir ancak oumlğrenci olarak sizin oumlğrenme sorumluluğunu uumlstlenmenizi de iccedilermelidir

bull Planlı oumlğrenme olarak ne yapmalısınız

Planlı oumlğrenmenizi duumlzenlemeniz gerekir En oumlnemli planlı oumlğrenme etkinliği kelime kartları kullanmaktır (bkz Etkinlik 51) Bu ccedilok etkili etkinliğin kontroluumlnuuml elinize almanız ve onu yeni kelime oumlğrenmek ve daha da oumlnemlisi oumlnceden oumlğrendiğiniz kelimeleri tekrar etmek iccedilin kullanmaya devam etmeniz gerekir Bazı oumlğretmenlerin tuumlm kelime oumlğreniminin bağlamda olması gerektiği inancına sahip olduklarından dolayı bu stratejinin kullanımına karşı tavsiyelerde bulunabileceğini goumlrebilirsiniz Onlar yanılıyorlar Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık gelişimi aracılığıyla bağlam iccedilinde kelime oumlğrenmenin olması oumlnemlidir ancak soumlzcuumlk kartlarının kullanılması yoluyla planlı olarak bağlam olmadan oumlğrenmenin yapılması da oumlnemlidir ccediluumlnkuuml bu tuumlr oumlğrenme ccedilok verimli ve etkilidir Bazı insanlar ayrıca kelime kartıyla oumlğrenmenin ana dil ccedilevirisi iccedilerdiği iccedilin yabancı dilde değil de ilk dilde duumlşuumlnmeyi teşvik ettiğine inanırlar Ancak araştırmalar dil oumlğreniminin başlangıccedil ve orta seviyelerinde ana dil ile yabancı dillerin kaccedilınılmaz olarak bir arada akılda tutulduğunu goumlstermektedir İki dilli soumlzcuumlk kartlarından yararlanmak kullanmanız gereken ccedilok etkili bir planlı oumlğrenme stratejisidir

Soumlzcuumlk kartı ile oumlğrenmenin yanı sıra soumlzcuumlkleri ve dilbilgisini ccedilalışmak iccedilin dizinleyici de kullanmalısınız (bakınız Boumlluumlm 2) diktasyon (soumlyleneni yazma) transkripsiyon (bir konuşmayı yazılı hale getirme) gecikmiş kopyalama ve soumlzluuml olarak tekrarlama etkinlikleri yapmalısınız ve Kindle gibi kelime aramanın kolay olduğu elektronik bir okuyucu kullanarak yoğun okuma yapmalısınız

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 5 29

Etkinlik 51 Kelime kartları

Kelimeleri oumlğrenmek iccedilin kelime kartlarını kullanmak bir kelimeyi oumlğrenmede sadece bir basamaktır

Kelime kartlarını kullanmak amaccedillı bir oumlğrenme stratejisidir ve dil eğitiminin dil odaklı oumlğrenme

unsurunun bir parccedilasıdır

1 Oumlğrenilecek kelimeyi kuumlccediluumlk bir kartın bir yuumlzuumlne ccedilevirisini diğer yuumlzuumlne yazın Bu ilk oumlğrenmenin

ardından oumlğeyi hatırlamayı destekler Her hatırlama kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı

guumlccedillendirir İkisini bir arada goumlrmek aynı sonucu doğurmaz

2 Başlangıccedilta kuumlccediluumlk kart desteleriyle başlayın - yaklaşık 15 veya 20 kelimelik Zor kelimeler daha

ccedilok tekrar ve daha derin oumlğrenmeye imkacircn sağlamak iccedilin kuumlccediluumlk gruplar halinde oumlğrenilmelidir

Oumlğrenme işlemi kolaylaştıkccedila destenin boyutunu da artırabilirsiniz ndash 50 karttan fazla olan bir destede

sadece kartları bir arada tutmak ve bunları tek seferde goumlzden geccedilirmek pratik olmayabilir

3 Tekrarlar arasında zaman aralığı bırakın En iyi zaman aralığı kartlara baktıktan hemen birkaccedil

dakika sonra ardından bir saat kadar sonra onun ardından ertesi guumln ardından bir hafta sonra ve

birkaccedil hafta sonra kartları goumlzden geccedilirmektir Bu zaman aralığı tekrarların hepsini bir saatlik tek bir

ccedilalışma iccediline sıkıştırmaktan ccedilok daha etkilidir Harcanan toplam suumlre aynı olabilir ancak sonuccedil

farklıdır Zaman aralıklı tekrar yapma daha uzun oumlmuumlrluuml oumlğrenmeyle sonuccedillanır

4 Oumlğrenmesi zor kelimeler iccedilin anahtar kelime tekniği gibi derinlemesine oumlğrenme teknikleri

kullanın (bakınız Not 51) Soumlzcuumlğuuml dil bağlamlarında ve kullanıldığı bağlamlarda duumlşuumlnuumln

Muumlmkuumlnse kelimeyi oumlğelerine ayırın Bir nesne ile ne kadar ccedilok ccedilağrışım kurabilirseniz kelime o

kadar iyi hatırlanacaktır

5 Yazılışları benzer veya anlamca ilgili kelimelerin aynı kart destesi iccedilerisinde bir arada

olmadıklarından emin olun Bu haftanın guumlnlerinin hepsi aynı anda oumlğrenilmemelidir demektir Aynı

şey yılın ayları rakamlar zıt anlamlı kelimeler eş anlamlı kelimeler ve giyim eşyaları meyve adları

vuumlcudun boumlluumlmleri ve mutfak eşyaları gibi aynı gruptaki kelimeleri de kapsar Bu maddeler

birbirlerine karışır ve oumlğrenmeyi ccedilok daha zor hale getirirler

6 Destedeki kelimelerin sırasını değiştirerek tekrarlarınıza devam edin Bu bir kelimenin anlamının

destedeki bir sonraki kelimenin anlamını hatırlatmasını oumlnleyecektir

7 Soumlzcuumlğuuml kendinize yuumlksek sesle soumlyleyin Bu kelimenin biccediliminin uzun suumlreli belleğe girmesine

yardımcı olur

8 Yararı olduğunda bu kelimeleri iccedileren ifadeleri veya cuumlmleleri de karta yazın Bu oumlzellikle fiiller

iccedilin geccedilerlidir Bazı kelimeler en faydalı şekilde cuumlmle iccedilinde oumlğrenilir

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

30

Not 51 Anahtar kelime tekniği nedir

Anahtar kelime tekniği kelimeleri hatırlamaya yardımcı olan ccedilok etkili ve ccedilok araştırılmış bir youmlntemdir

Aşağıdaki adımları iccedilerir

1 Adım Ana dilinizde (veya bildiğiniz başka bir dilde) oumlğreneceğiniz yabancı kelimeye veya o kelimenin

başlangıcına benzeyen bir kelime duumlşuumlnuumln Bu sizin anahtar kelimenizdir

2 Adım Oumlğreneceğiniz o kelimenin anlamını ve anahtar kelimenin anlamını iccedileren bir resim duumlşuumlnuumln Bu

goumlruumlntuumlyuuml zihninizde gerccedilekte goumlzuumlnuumlzuumln oumlnuumlne getirmeniz oumlnemlidir Yani anahtar kelime tekniğinin doumlrt

boumlluumlmuuml vardır

(1) Yeni yabancı kelime (2) Anahtar anadil kelimesi (3) Yabancı kelime ve anahtar kelimeyi iccedileren resim (4) Yabancı kelimenin anlamı

Aşağıdaki oumlrneklerde doumlrt boumlluumlm tekniğin doumlrt boumlluumlmuumlyle eşleşecek şekilde numaralandırılmıştır

Endonezyalı iseniz ve (1) parrot (papağan) kelimesinin (4) anlamını hatırlamak isterseniz o zaman (2)

Endonezya dilinde hendek anlamına gelen parit kelimesini anahtar kelime olarak kullanabilirsiniz Daha

sonra (3) bir hendekte bir papağan olduğunu hayal edin

Boumlylelikle anahtar kelime iki işlevi yerine getirmiş olur bir biccedilim

bağlantısı oumlr parit - parrot ve bir anlam bağlantısı parrot -

hendek sağlar Eğer siz Taylandlıysanız ve (1) İngilizce soumlzcuumlk

council (kurul) oumlğrenmek istiyorsanız o zaman (2) Tay dilinde

ldquopişmemiş pirinccedilrdquo anlamına gelen khacircaw săan ifadesini

kullanabilirsiniz

Resimde olduğu gibi councilrsquoın anlamını pişmemiş

pirinccedilrsquoin anlamıyla birlikte (3) duumlşuumlnuumlrsuumlnuumlz Bu daha

sonra (4) councilrsquoın anlamını kurulrsquoun biccedilimine

eklemenize yardımcı olur

Anahtar kelime tekniği işe yarar ccediluumlnkuuml bir kelimenin birden fazla oumlzelliğini dikkate almanızı sağlar

ve bu işlem birebir tekrarın yuumlzeyselliği kadar sığ değildir Tek sınır hayal guumlcuumlnuumlzduumlr Anahtar

kelime ses olarak oumlğrenilecek yabancı kelimeye tamamen benzemek zorunda değildir ve kelimenin

tuumlmuumlne benzemesi gerekmez Anahtar kelimenin biccedilimi yabancı kelimenin başlangıcına benziyorsa

o zaman bu genellikle yeterlidir Araştırmalarda anahtar kelime tekniğinin tipik olarak diğer amaccedillı

oumlğrenme etkinliklerinden 25 daha fazla oumlğrenme ile sonuccedillandığı bulunmuştur

(Nation ISP (2008) Teaching Vocabulary Strategies and Techniques Boston Heinle Cengage

Learning)

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 5 31

bull Ccedilok soumlzcuumlkluuml ifadeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Kelimeler ifadeleri oluşturmak iccedilin genellikle başka kelimelerle birlikte kullanılır Bu ifadelerin ccediloğu iccedilerdikleri kelimelerin anlamlarıyla yakından alakalıdır oumlrneğin next week (oumlnuumlmuumlzdeki hafta) six orsquoclock (saat altı) strong tea (demli ccedilay) in a minute (bir dakika iccedilinde) Bazı ifadelerde ise ifadenin anlamı ile iccedilerdiği kelimelerin anlamı arasındaki ilişki ccedilok accedilık değildir ancak hala guumlccedilluuml bir bağ mevcuttur Oumlrneğin kill two birds with one stone (bir taşla iki kuş oumllduumlr) see the light at the end of the tunnel (tuumlnelin sonunda ışığı goumlr) you know (bilirsin) for instance (oumlrneğin) think about (duumlşuumln) Az sayıda ifadenin parccedilalarının anlamıyla buumltuumlnlerinin anlamı arasında hiccedilbir bariz bağ yoktur oumlrneğin at all (hiccedil) of course (elbette) as well (de dahi) by and large (genel olarak) ve raining cats and dogs (bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor)

Değişik ifade tuumlrlerini tanımlamak uumlzere kullanılan deyimler birlikte kullanılanlar ccedilok kelimeli ifadeler mecazlar ve kelime oumlbekleri gibi birccedilok soumlz vardır Bununla birlikte bu ccedileşitli ifadelerle ilgili olan oumlnemli husus bunları kelime grupları olarak planlı şekilde ccedilalışmaktır ccediluumlnkuuml bu dilin daha doğru ve akıcı bir şekilde kullanılmasına yardımcı olacaktır

Bu konuda planlı ccedilalışma yapmanın ccedileşitli yolları vardır

1 Parccedilaların anlamlarının buumltuumlnuumln anlamıyla nasıl ilişkili olduğunu keşfedin Mecazi anlam

taşıyan ifadeler ve cuumlmlecikler iccedilin bu kelimelerin soumlzluumlk anlamları ile mecazi anlamları

arasındaki bağlantıyı goumlrmeyi gerektirir Oumlrneğin gave me the green light soumlzluumlk anlamıyla

yeşil bir trafik ışığı goumlrmektir Mecazi anlamı ise ilerlemek iccedilin izin almaktır

2 İfadenin biccedilimine bakın İngilizcedeki ifadelerin yaklaşık 20sinde ses yinelemesi (aynı ses

ile başlayan kelimeler) leading light baby boom head held high veya benzer uumlnluuml sesler gibi

farklı bir ses bağlantısı (blue moon) kafiye (when the catrsquos away the mice will play) tekrar

(by and by) ve kısmi kafiye (last gasp) kullanılır

3 İfadenin geccedilmişini duumlşuumlnuumln ve ifade hakkında bilgi edinin Toe the line (kurallara uymak) ve

cut and run (sıvışmak) ifadelerinin anlamı nereden geliyor

Kelimeler kullanım sıklığında farklılık goumlsterdiği gibi ifadeler de farklılık goumlsterir Bazıları ccedilok sık kullanılır ama ccedilok daha fazla sayıda ifade o kadar sık kullanılmaz (bkz Not 21 Tuumlm kelimeler eşit mi yaratılmıştır) Bir dizinleyici kulllanarak bir ifadenin ne sıklıkla kullanıldığını kontrol edebilirsiniz (bkz Boumlluumlm 2)

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

32

bull İlgili kelimeleri birlikte oumlğrenmek iyi midir

Aynı anda ilgili kelimeleri oumlğrenmek iyi bir fikir gibi goumlruumlnse de bunun yararlı olup olmadığı kelimeler arasındaki ilişkiye bağlıdır Eşanlamlıların (embarrass-humiliate utandırmak-aşağılamak prevent-protect oumlnlemek-korumak) zıt anlamlılar (hot-cold sıcak-soğuk long-short uzun-kısa) ve kelime grubu oumlğelerinin (days of the week haftanın guumlnleri colors renkler the names of fruit meyve isimleri articles of clothing giyim eşyaları parts of the body vuumlcudun kısımları) birlikte oumlğrenilmemesi en iyisidir Onları birlikte oumlğrenmenin etkisi o kadar guumlccedilluumlduumlr ki oumlğrenmeyi 50 ila 100 daha zor hale getirebilir 100 daha zor olması demek ilgisiz kelimeleri oumlğrenmekle karşılaştırıldığında bu kelimeleri oumlğrenmenin iki kat daha fazla tekrar gerektirmesi demektir İlgili kelimeler isim ve birbirlerine şekil olarak benzeyen apple-orange (elma-portakal) gibi nesneler olduğu zaman bunların şekil olarak farklı olan banana-orange (muz-portakal)rsquoa goumlre daha fazla karıştırılacağı oumlne suumlruumllmuumlştuumlr Oumlğrenmeyi kolaylaştıran ilişki kelimelerin sanki bir hikacircyedeki gibi birbirleriyle ilişkili olmasıdır (frog pond green slimy hop croak - kurbağa goumllcuumlk yeşil suumlmuumlk gibi yapışkan zıplamak vıraklamak) Bu nedenle okuduğunuz metindeki kelimeleri bu kelimelerin aynı kelime grubunun uumlyeleri olması olasılığı olmadığı iccedilin kelime kartlarına yazmak iyi bir fikirdir Birbirlerine benzeyen oumlğeleri oumlğrenirken sadece onları oumlğrenme zorluğu değil aynı zamanda onları birbirleriyle karıştırmama zorluğu da vardır Kelimelerin bazı biccedilimsel benzerlikleri varsa bu da karıştırmayı daha da muhtemel hale getirebilir Tuesday ve Thursday (Salı-Perşembe) kelimelerini Tuesday ve Sunday (Salı-Pazar) kelimelerine goumlre karıştırmamız daha muhtemeldir ccediluumlnkuuml Tuesday ve Thursday aynı harfle başlar ve ikisinde de s harfi ve day vardır Karıştırmanın etkilerini azaltmanın yolu karışacak kelimeleri birlikte değil farklı zamanlarda oumlğrenmektir

Etkinlik 52 Bir konuşmayı yazılı hale getirme (Transkripsiyon)

Transkripsiyon ilgi ccedileken bir konuyla ilgili kısa bir konuşma metninin ses kaydının alınmasını ve

bunun yazılı halini oluşturmaya ccedilalışırken birccedilok kez yeniden oynatılmasını iccedilerir Metin sadece

yaklaşık 100 kelime uzunluğunda olmalıdır Yazdıklarınızı kontrol etmek ve duumlzeltmek iccedilin yazılı

halini elde edebileceğiniz bir konuşma metni seccedilmek en iyisidir Metni tekrar dinlediğinizde

oynatımını duraklatmakta ve metnin boumlluumlmlerine odaklanmakta bir sakınca yoktur

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği dinleme becerilerini geliştirir ve kelime ve ifade tanıma konusunda

yararlı geribildirim verir

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 5 33

Etkinlik 53 Yoğun okuma

Yoğun okuma dilin oumlzelliklerine bir bağlamda kullanıldıkları zaman amaccedillı olarak odaklanmanın

bir yoludur

Yoğun okuma bir soumlzluumlk yardımıyla bir metinde yavaş yavaş ve dikkatli bir şekilde ilerlemeyi iccedilerir

Amacınız ilk oumlnce anlamadığınız kısımların anlamlarını ccedilıkararak metni yavaş yavaş anlamaktır Bu

etkinlik tek başına veya başka bir oumlğrencinin yardımıyla ya da bir oumlğretmenin yardımı ile yapılabilir

Genellikle ccedileviri metnin boumlluumlmlerini accedilıklığa kavuşturmanın bir yolu olarak kullanılır

Yoğun okuma yapmanın başka bir yolu oumlzellikle kendi başlarına ccedilalışan kişiler iccedilin her tekrarda

metnin farklı youmlnlerine dikkat ederek tekrarlı okuma yapmaktır Oumlrneğin ilk okuma metin iccedilindeki

bilinmeyen kelimelere ve anlamaya odaklanabilir İkinci okuma daha sonraları konuşma veya

yazmada verimli bir şekilde kullanılabilecek ccedilok kelimeli yararlı ifadelere odaklanabilir Uumlccediluumlncuuml

okuma edat (preposition) veya tanımlık (article) gibi metinde dilbilgisel goumlrevler goumlren kelimelerin

bazılarına odaklanabilir Tekrarlanan yoğun okumanın değeri ana odak noktamızın anlam ve

dolayısıyla buumlyuumlk oranda iccedilerik kelimeleri olmasıdır İccedileriğe aşina olduğumuzda dikkatimizi dilin

mesajları iletmek iccedilin nasıl kullanıldığına verebiliriz ve bu tuumlr dikkat dil oumlğrenimi iccedilin ccedilok yararlıdır

Bu tuumlr tekrarlı odaklanma kaydedilen bir TV programı veya filmi izlerken olduğu gibi dinleme

yaparken de uygulamaya değerdir

Etkinlik 54 Gecikmeli kopyalama

Yaklaşık 200 kelime uzunluğunda (aşağı yukarı 20 satır) yararlı ve uygun bir metin seccedilin Metni

anlamak iccedilin gerekirse bir soumlzluumlk yardımı ile okuyun Ardından metindeki ilk doumlrt veya beş kelimeye

bakın onları belleğinizde tutmaya ccedilalışın ve metne bakmadan onları bir kacircğıda yazarak kopyalayın

Metni kopyalamaya devam ederken kafanızda daha uzun diziler tutmaya ccedilalışın Bu etkinliğin faydası

yazmadan oumlnce aklınızda giderek daha uzun cuumlmleler tutmaya ccedilalışmanızdır

Bu amaccedillı oumlğrenme etkinliği el yazısı becerilerini ve ifadeleri akılda tutma becerinizi geliştirir

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

34

Etkinlik 55 İmla alıştırması

Oumlğrenmekte olduğunuz dil ana dilinizden ccedilok farklı yazı sistemi veya imla sistemi kullanıyorsa yazı

sistemine bir miktar amaccedillı odaklanmaya değer

Bunu yapmanın etkili bir yolu ccedilalışmak istediğiniz kelimeleri veya cuumlmleleri satırlı bir sayfanın sol

tarafına bir liste halinde yazmaktır Dilin yazı sistemi alfabe harfleri (Ccedilinceden farklı olarak)

kullanıyorsa her bir kelimenin bitiminden sonra o kelimenin ilk harfini yazın

rhythm r

agree a

common c

Kağıdı katlayın ki yalnızca ilk harfleri goumlrebilesiniz ve ardından kelimeleri bellekten yazmaya ccedilalışın

rhythm rhythm

agree agree

common common

Kağıdı accedilın ve yazdığınızı kontrol edin Her kelimenin ilk harfini tekrar yazın kağıdı katlayın ve

kelimeleri tekrar yazın Her satır doluncaya kadar bunu yapın

bull Telafuzu nasıl oumlğrenirsiniz

Dili berrak bir şekilde telaffuz etmek ccedilok oumlnemli bir oumlğrenme hedefidir Berrak telaffuz anadili konuşan insanlar tarafından daha iyi anlaşılmanıza yardımcı olur ve onların ccedilabalarınızı takdir etmesini sağlar Dil ilgili bilginin diğer boyutları gibi dili dinleme (anlam odaklı girdi) konuşma (anlam odaklı ccedilıktı) telaffuzun ccedileşitli youmlnlerini ccedilalışma (dil odaklı oumlğrenme) ve kolay bilinen konularda dinleme ve konuşmada akıcı hale gelme fırsatı varsa geliştirilebilir Kuumlccediluumlk ccedilocukların başka bir dilde telaffuzlarını geliştirmek iccedilin dil odaklı oumlğrenmeye ccedilok az ihtiyaccedilları vardır onlar anlam odaklı uumlccedil unsurdan faydalanırlar Yaşı buumlyuumlk olan oumlğrencilerin doğal aksan geliştirmesi ccedilok daha az olasıdır her ne kadar bazıları bunu yapsa da Yaşı buumlyuumlk birccedilok oumlğrencinin anlaşılabilir aksanlı bir telaffuzla yetinmesi gerekebilir her ne kadar fazladan ccedilaba gelişmeyle sonuccedillansa da Yaşı buumlyuumlk oumlğrenciler iccedilin telaffuzun kalitesi dili kullanma imkacircnlarına ve telaffuz ccedilalışmaları iccedilin harcadıkları zamanın miktarı ile planlı ccedilalışmaya bağlıdır

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 5 35

Telaffuzu planlı olarak ccedilalışmak oumlncelikle zor sesleri tespit etmeyi gerektirir Bu buumlyuumlk oumllccediluumlde ana diliniz ile oumlğrenmekte olduğunuz dil arasındaki farklara bağlı olacaktır İkincisi zor sesler basit hecelerde incelenmeli ve ccedilalışılmalıdır Seslerin nasıl uumlretildiğinin incelenmesine ldquosoumlyleyiş sesbilgisirdquo denir Oumlrneğin İngilizce oumlğrenenler iccedilin the this there ve that kelimelerinin başındaki ses bir sorundur Sesin sesli veya sessiz olup olmadığının bilinmesi suumlreksiz uumlnsuumlz veya suumlrekli uumlnsuumlz olup olmadığı ve ağzın hangi kısımlarının sesi uumlretmek iccedilin kullanıldığı bilgisi sesi telaffuz etmeyi oumlğrenmede yardımcı olabilir The kelimesindeki ses sesli (ses telleri kullanılarak) ve suumlrtuumlnmeli (uumlst dişler ve dilin ucu kullanılarak ccedilıkarılan) bir sestir Zor bir ses ayrı bir hecede ccedilıkarılınca bulunduğu en sık kullanılan kelimelerle ccedilalışılmalıdır ve aynı zamanda ifadeler ve kısa cuumlmlelerde de kullanılması gerekir Boumlyle sesleri tekerlemelerle ccedilalışmak iyi bir fikir değildir ccediluumlnkuuml bunlar anadili konuşanlar iccedilin bile ccedilok zordur Bilgili bir oumlğretmen sesleri tek tek oumlğrenirken oumlzellikle yararlıdır Soumlzcuumlk ve ifadelerin telaffuzu ile ilgili alıştırma konuşmayı yavaşlatan bilgisayar tabanlı bir ses editoumlruuml kullanılarak yapılabilir Uumlcretsiz olan Audacity programı iyi bir seccedilimdir Ayrıca filmlerdeki klipleri taklit etmek telaffuza yardımcı olabilir Dil oumlğreniminizin başlarında telaffuza vakit ayırdığınıza değecektir ccediluumlnkuuml daha sonra yapılan telafi ccedilalışmaları ccedilok daha fazla ccedilaba gerektirir

bull Dilbilgisi (veya herhangi bir şeyi) nasıl oumlğrenirsiniz

Bu kitabın buumlyuumlk bir kısmı doumlrt unsur ilkesine odaklanmaktadır Bu ilke oumlğrenme fırsatlarına uygun bir dengenin olması iccedilin zamanımızın doumlrtten birini girdi yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini ccedilıktı yoluyla oumlğrenmeye yaklaşık doumlrtte birini planlı oumlğrenme yapmaya ve doumlrtte birini akıcılığı geliştirmeye youmlnelik kolay girdi ve ccedilıktı kullanarak ccedilalışmaya harcamamız gerektiğini soumlyler Doumlrt unsur ilkesi ccedilok guumlccedilluuml bir ilkedir ccediluumlnkuuml Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz Kelimeleri nasıl oumlğreniriz Başka bir dilde konuşmayı nasıl oumlğreniriz gibi sorulara cevap bulmamızı sağlar Bunun bir oumlrneğini Dilbilgisini nasıl oumlğreniriz sorusunu cevaplayarak goumlrelim Genel olarak insanlar dilbilgisini oumlğrenmeyi soumlzcuumlk tuumlrlerinin adını oumlğrenme dilbilgisi yapılarını tanımlamayı oumlğrenme ve hataların nasıl duumlzeltileceğini oumlğrenme olarak duumlşuumlnuumlrler Ancak bunların hepsi planlı oumlğrenme youmlntemleridir ve dilbilgisi oumlğreniminin buumlyuumlk bir boumlluumlmuuml dili kullanmayı gerektirir

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

36

Dilbilgisini dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenebiliriz Okumalarımızda ve dinlemelerimizde dilbilgisi yapılarıyla defalarca karşılaştığımızda onları ccedilok fazla dikkat etmek zorunda kalmadan oumlğreniriz Bu kısmen dilbilgisi oumlğrenmenin buumlyuumlk kısmının ifadeleri oumlğrenmemiz yoluyla olmasındandır yani hangi kelimelerin hangi kelimelerle birlikte kullanıldığını oumlğreniriz Daha ccedilok okuduğumuz ve dinlediğimiz zaman algısal olarak dilbilgisi bilgimizi arttırma şansımız olur Dilbilgisini konuşma ve yazma yoluyla da oumlğrenebiliriz Konuşurken ve yazarken bilgimizdeki boşlukları fark ederiz ve bu farkındalık bizim dinlerken ve okurken bu boşluklara dikkat etme fırsatımızı arttırır Yani konuşmak ve yazmak zorunda kalmak dinleme ve okuma yoluyla oumlğrenme ihtimalini artırabilir Ayrıca şansımızı deneyerek konuşma ve yazma yoluyla da dilbilgisini oumlğrenebiliriz Yani biz emin olmadığımız ifadeleri ve yapıları deneyerek onların işe yarayıp yaramadığını goumlruumlruumlz Genellikle bu tuumlr denemelerde ana dilimizdeki kalıpları kullanırız Dolayısıyla bu deneme hataya neden olabilecek riskli bir iş olabilir ancak oumlğrenmenin oumlnemli bir yoludur Dilbilgisini planlı ccedilalışarak ve faydalı ifadeler ile cuumlmleleri ezberleyerek oumlğrenebiliriz ancak planlı dilbilgisi ccedilalışması dil oumlğrenme suumlrenizin doumlrtte birinden ccedilok daha azını oluşturmalıdır Faydalı dilbilgisi ccedilalışmaları cuumlmle kurmaya yarayan değiştirim tablolarının bulunması halinde bunların kullanılmasından konuşma ve yazılı uumlretimle ilgili geribildirim almaktan (hataları duumlzeltme) soumlyleneni yazma aktiviteleri yapmaktan ve oumlnemli dilbilgisi oumlzelliklerine ilişkin az miktarda basit accedilıklamalardan oluşur Tıpkı anlam odaklı girdi ve anlam odaklı ccedilıktı yoluyla dilbilgisi oumlğrenebileceğimiz gibi akıcılık geliştirme yoluyla planlı ccedilalışmasak da tesaduumlfi olarak dilbilgisini oumlğrenebiliriz Akıcılık gelişimi daha hızlı olmak iccedilin biraz cesaret veren ccedilok kolay ve bilinen bir materyalle ccedilalışmayı gerektirir Akıcılık geliştirme etkinlikleri buumlyuumlk miktarda girdi ve ccedilıktı sağlayabilir ve giderek daha da fazla bir şekilde dil ile iccedil iccedile olunması sebebiyle akıcılık geliştirme etkinlikleri dilbilgisine hem alıcı hem de uumlretken becerilerde katkıda bulunabilir ve onu guumlccedillendirebilir

bull Kelimeleri nasıl oumlğrenirsiniz

Doumlrt unsur ilkesi kelime oumlğrenimine dilbilgisinin oumlğrenilmesinde ve dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesinde olduğu biccedilimde uygulanır Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme yoluyla kelime oumlğrenmeyi oumlğrenmeliyiz Anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı ve akıcılık geliştirme etkinliklerinin hepsi bizim mesajları anlamak ve uumlretmekle meşgul olduğumuz iletişimsel etkinliklerdir Bu iletişimsel etkinliklerin temel koşulu bizim mevcut dil yetkinliğimiz iccedilin uygun olan zorluk seviyesinde ccedilalışmamızdır

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 5 37

Planlı kelime oumlğrenimi bilinmeyen kelimeleri amaccedillı olarak (tercihen iki dilli kelime kartları kullanarak) oumlğrenmeyi yoğun okuma yaparken bir oumlğretmen veya bir soumlzluumlk yardımıyla planlı olarak kelime oumlğrenimine odaklanmayı soumlzluuml ve yazılı uumlretimimiz hakkında geribildirim almayı ve bağlamdan kelimenin anlamını tahmin etmek kelime kartları kullanmak kelimeleri parccedilalarına ayırarak analiz etmek ve soumlzluumlk kullanmak gibi stratejileri planlı olarak oumlğrenmeyi kapsar

Doumlrt unsuru dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin oumlğrenilmesine aynı şekilde uygulayabiliriz Unsurlardan uumlccediluuml iletişimsel etkinlikler iccedilerdiği iccedilin dinleme konuşma okuma ve yazmanın oumlğrenilmesi arasındaki temel farklılıklar girdi (dinleme ve okuma) ya da ccedilıktı (konuşma ve yazma) uumlzerine ve oumlzellikle de bu doumlrt dil becerisinin her biri iccedilin amaccedillı oumlğrenme yolları uumlzerine odaklanmaktan kaynaklanmaktadır Amaccedillı oumlğrenme etkinlikleri genellikle başka bir dili nasıl oumlğreneceğimizi duumlşuumlnduumlğuumlmuumlz zaman hatırımıza gelen etkinliklerdir Ancak amaccedillı oumlğrenme dengeli bir dil oumlğreniminin yalnızca bir parccedilasıdır ve oumlğrenimdeki yeri toplam suumlrenin doumlrtte birinden fazla olmamalıdır Bundan sonraki boumlluumlmde dil oumlğreniminin doumlrduumlncuuml unsurunu ndash akıcılık gelişimini ele alacağız

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

38

Boumlluumlm Oumlğrenmenizi dengeleyinndashbildiğiniz şeyleri

06 kullanmada akıcı olun

Şimdiye kadar oumlğrenme fırsatlarında bir dengenin olması gerektiği ilkesini izlerken Boumlluumlm 3te girdi (dinleme ve okuma) yoluyla oumlğrenmeye baktık Boumlluumlm 4teki ccedilıktı (konuşma ve yazma) yoluyla oumlğrenmeye ve Boumlluumlm 5rsquote planlı oumlğrenmeye baktık Bu boumlluumlmde doumlrduumlncuuml unsur - akıcılığın geliştirilmesine bakıyoruz Akıcılık hacirclihazırda bildiklerinizi en iyi şekilde kullanmak demektir Dil yeterliliğinin her aşamasında en baştaki derslerden başlayarak oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanmanız gerekmektedir Oumlrneğin sayıları oumlğrendiğinizde onları soumlzluuml olarak hızlı bir şekilde tanıyabilmelisiniz ki bir şey satın almak iccedilin bir duumlkkacircna gittiğinizde fiyatı anlayabilesiniz Akıcılık konusunda birkaccedil popuumller fikir vardır Birinin dili akıcı kullandığını soumlylediğimizde onun dille ilgili ccedilok şey bildiğini ve dili iyi bildiğini soumlyluumlyoruz Burada bahsettiğimiz bu tuumlrden bir akıcılık değil Akıcılığın bir başka anlamı birisinin bir olay iccedilin doğru zamanda en doğru kelimeyi veya ifadeyi seccedilebilmesidir Bu da burada bahsettiğimiz tuumlrden akıcılık değil Bu boumlluumlmde akıcılık soumlzcuumlğuumlnuuml kullandığımızda yalnızca dili uumlretebileceğimiz ve anlayabileceğimiz hızı kastediyoruz Bu akıcılık iccedilin ccedilok basit bir tanım ancak ccedilok oumlnemli bir dil oumlğrenme hedefidir

Nasıl akıcı olursunuz Akıcılık etkinliklerinin doumlrt oumlnemli oumlzelliği vardır 1 Bilinmeyen hiccedilbir kelime veya dilbilgisi oumlzelliğinin olmadığı kolay aşina olunan materyaller iccedilerirler

2 Daha yuumlksek bir hızda dili kullanmak iccedilin bir miktar baskı iccedilerirler 3 Ccedilok miktarda alıştırma iccedilerirler 4 Mesaj almaya veya vermeye odaklanırlar

Şimdi dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinde akıcılığı geliştirmek iccedilin gerekli bir dizi etkinliğe bakalım

bull Dinleme akıcılığı geliştirmek

Dinleme akıcılığı değişken hız kontrolluuml dijital bir kayıt cihazı yardımıyla veya Windows Flash oynatıcısı gibi hız denetimli bir oynatma programı yardımıyla geliştirilebilir

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 6 39

Başlamanın yararlı bir yolu yazılı biccedilimi de mevcut olan bir metnin bir kaydını edinmektir Metin ccedilok uzun olmamalıdır yaklaşık 200 veya 300 kelime İlk aşama yazılı metni tamamen anlaşılabilir olduğundan emin olmak iccedilin dikkatli bir şekilde incelemektir Ardından dijital oynatımı yavaş bir hıza ayarlayarak yazılı ifadeye bakarken metni dinleyin Ardından birkaccedil guumln iccedilinde oynatma hızını artırarak sonunda metni normal hıza yakın bir seviyede dinleyin Tekrarlı dinleme (hızı artırmadan) kısa filmlerle veya altyazılı filmlerle de yapılabilir Tekrarlama akıcılığın geliştirilmesinde oumlnemli bir faktoumlrduumlr ccediluumlnkuuml tekrarlanan materyal kolaylaşır ve tekrarlamak alıştırma miktarını arttırır

Etkinlik 61 Tekrarlı dinleme Birisine yabancı dilde 1 ile 10 arasındaki sayıları rastgele bir sırayla kaydettirin oumlrneğin 6 3 8 1 7 10 2 9 4 5 3 10 3 6 Kayıtta her numara birkaccedil kere geccedilmeli ve sıralamada her defasında başka bir yerde olmalıdır boumlylece aynı numaranın ne zaman geleceğini bilmeden tekrar tekrar dinleme fırsatınız olacaktır Sayıları bir kacircğıda 1den 10a kadar sırayla yazın ve kaydı dinlediğiniz zaman duyduğunuz rakamı goumlsterin Bunu yavaş hızda kolayca yapabildiğiniz zaman hızı artırın ve tekrar yapın Rakamları soumlzluuml biccedilimde kolayca tanıyana kadar bunu yapmaya devam edin En iyisi bu alıştırmayı yoğunlaştırılmış bir tek rakam dinleme seansı yerine birkaccedil guumlne yaymanızdır Bu etkinlik tekrarlamak ve hız arttırmaktan faydalanır ve sayıları anlamada akıcılığı hızlı bir şekilde geliştirir Ayrıca bu etkinliği haftanın guumlnleri yılın ayları selamlaşmak yemek isimleri ve daha birccedilok şey iccedilin kullanabilirsiniz

bull Konuşmada akıcılığı geliştirmek

Konuşmada akıcılığı geliştirmek iccedilin aynı soumlzluuml materyalin tekrar tekrar uumlretilmesi yararlıdır 432 etkinliği bunun iccedilin ccedilok uygundur

Etkinlik 62 432

432 etkinliğinde ccedilok kolay bir konu hakkında bir dinleyiciye 4 dakika boyunca konuşursunuz

Dinleyici sizi boumllmez veya soru sormaz ve sadece dikkatle dinler Sonra tekrar aynı konu hakkında

başka bir dinleyiciye konuşursunuz fakat bu defa aynı konuşmayı tamamlamak iccedilin yalnızca 3

dakikanız vardır Bir kez daha dinleyici konuşmayı boumllmez ve sadece dinler Son olarak konuşmayı

tamamlamak iccedilin yalnızca 2 dakika suumlre ile yine tamamen aynı konu uumlzerinde bu sefer başka bir

dinleyiciye konuşursunuz 432 etkinliği akıcılığın gelişimi iccedilin doumlrt koşul iccedilerir - kolay materyal

(konuya ccedilok aşinasınızdır) daha yuumlksek hızda dili kullanmak iccedilin baskı (azalan suumlresi nedeniyle)

uygulama miktarı (4 + 3 + 2 dakika) ve iletişim uumlzerine odaklanma (uumlccedil farklı dinleyici) Dilde

yetkinliğin ilk evrelerinde bu etkinliği 432 yerine 32 1frac12 dakika yapmayı daha kolay

bulabilirsiniz Etkinlikte azalan suumlre en fazla akıcılığı etkiler ve tekrarın dil kullanımında doğruluğu

ve cuumlmle yapılarında karmaşıklığı geliştirme uumlzerinde daha buumlyuumlk bir etkisi vardır

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

40

Bir dili kendi başınıza oumlğreniyorsanız farklı dinleyicilerle 432 etkinlik yapma şansınız olmayabilir Bununla birlikte dinleyiciniz olmadan kendi başınıza tekrarlı konuşmalar yapabilirsiniz

bull Okuma akıcılığını geliştirmek

Okumada akıcılık iyi bir anlama kapasitesiyle dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir hızla sessiz okuma becerisine sahip olmak demektir Okumada akıcılık ccedilok sayıda kolay bilindik materyal okuma yoluyla gelişir İngilizcede en kontrolluuml kelime seviyeleri (1000 kelime 2000 kelime) iccedilinde yazılmış ve zor dilbilgisi yapıları iccedilermeyen metinlerden oluşan hızlı okuma kursları vardır (bkz Sonia Millettrsquoin web sitesi) (bkz Etkinlik 64) Bu metinlerin tuumlmuuml aynı uzunluktadır ve anlama soruları bunlara eşlik eder Bir metni okuduğunuzda okuma zamanınızın bir kaydını oluşturun ve bu zaman ile anlama puanınızı grafikler uumlzerine kaydedin Her hafta yaklaşık iki veya uumlccedil metin tamamlayarak bu şekilde yirmi parccedila okuyun Boumlyle bir eğitim uygulayarak okuma hızınızı en az 50 artırabilir ve hatta okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilirsiniz Bu gibi hızlı okuma kursları suumlper hızlı okuma ile sonuccedillanmaz ancak anadili konuşan insanların okuma hızlarına yakın bir okuma hızı ile sonuccedillanır dakikada yaklaşık 250 kelime Okuma hızını artırmanın bir başka yolu ccedilok kolay materyaller okumaktır Oumlğrenmekte olduğunuz dilde basamaklı okuma kitapları varsa (ne yazık ki İngilizcenin dışında pek ccedilok dilde yok) sıkı kelime kontroluuml ile ccedilok kolay bir seviyede yazılmış metinleri okuyabilirsiniz Elinizde dili kolay olan basılı materyal yoksa okuma hızı tekrarlı okumalar yaparak arttırılabilir

Etkinlik 63 Tekrarlı okuma Tekrarlı okuma aynı materyali en az uumlccedil kez okumayı her defasında okuma hızını arttırmayı iccedilerir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle veya sessiz okurken yapılabilir Her bir okuma iccedilin geccedilen zamanı kaydetmek iyi bir fikirdir Tekrarlı okuma yuumlksek sesle okurken yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 150 kelimelik bir okuma hızıdır Eğer tekrarlı okuma sessiz yapılıyorsa o zaman makul bir hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik bir okuma hızıdır Tekrarlı okuma yapılırken okunan materyalin anlaşılması oumlnemlidir Okumada akıcılık anlamayı kapsamalıdır

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 6 41

Etkinlik 64 Hızlı okuma

Tipik bir hızlı okuma ccedilalışması her biri eşit zorluk derecesinde yirmi pasajdan ve her pasaj ile ilgili ccediloktan seccedilmeli okuduğunu anlama sorularından oluşur Okuma parccedilaları kontrolluuml kelimeler kullanılarak yazılır boumlylece iccedillerinde bilmediğiniz hiccedilbir kelime ile karşılaşmazsınız Bir okuma parccedilası seccedilin zamanı not edin veya bir kronometre başlatın ve pasajı makul bir hızı muhafaza ederek sessizce okuyun Parccedilanın sonuna geldiğinizde okuduğunuz zamana dikkat edin ve anlama sorularını cevaplamak iccedilin sayfayı ccedilevirin Soruları cevaplarken parccedilaya geri doumlnmeyin Sonra cevap anahtarını alın ve soruların cevaplarını puanlayın Metni okuma zamanını bir tablo kullanarak dakika başına okunan kelimelere doumlnuumlştuumlruumln ve bu hızı okuma hızı grafiğinize girin Anlama puanınızı anlama grafiğinize girin Tuumlm bunlar sadece birkaccedil dakikanızı alır

Ardından birkaccedil guumln sonra hız ve anlamayı oumllccedilen farklı bir parccedila okuyun yirmi metin okunana kadar devam edin

Boumlyle hızlı okuma ccedilalışmaları okuma hızınızı 50 artırmanıza yardımcı olur ve belki de okuma hızınızı iki katına ccedilıkarabilir Hedef dakikada yaklaşık 250 kelimelik okuma hızı ve 10 uumlzerinden yaklaşık 7 veya 8lik anlama puanıdır

bull Yazmada akıcılığı geliştirmek

Yazmada akıcılık oumlğrenmekte olduğunuz dilde yazılı sınavlara girmek zorunda kalmanız durumunda oumlzellikle oumlnemlidir Yazmada akıcılığı geliştirmek iccedilin kullanabileceğiniz iki yararlı youmlntem var - 10 dakika yazma ve tekrarlı yazma

Etkinlik 65 10 dakika yazma

10 dakikalık bir yazı yazarken ilgilendiğiniz bir şey hakkında yazmak iccedilin kolay bir konu seccedilin Dijital

bir kronometre uygulaması kullanın (telefonunuzda var olan kronometre gibi) ve tam olarak 10 dakika

yazın Bu suumlre iccedilinde olabildiğince fazla yazmaya ccedilalışın Tam 10 dakika sonunda yazdığınız kelimelerin

sayısını sayın ve bir grafiğe bu rakamı girin Haftada iki veya uumlccedil kez 10 dakika yazın

Bu akıcılık geliştirme faaliyeti olduğu iccedilin yaptığınız hatalar yuumlzuumlnden endişelenmeyin yalnızca daha

fazla yazmaya konsantre olun

Bu bir oumlğretmen olmadan yapılabilecek kolay bir etkinliktir Diğer akıcılığı geliştirme etkinliklerinde

de olduğu gibi yazmanızı yavaşlatabileceğinden hatalar konusunda ccedilok fazla endişelenmemelisiniz

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

42

Etkinlik 66 Tekrarlı yazı

Tekrarlı yazı cevaplamanız gereken soru tuumlrlerini bildiğiniz sınavlara girecekseniz ve cevaplarını

hazırlayabildiğiniz sınavlar iccedilin oumlzellikle yararlıdır Ayrıca sıklıkla yapmanız gereken yazılı oumldevler iccedilin

de yararlıdır

Tekrarlı yazı bir yazı yazmayı bunun kontrol edilmesini ve duumlzeltilmesini duumlzeltilmiş metne dikkatli

bir şekilde bakmayı sonra onu bir kenara bırakmayı ve sonra tekrar bellekten yazmayı iccedilermektedir

Yazmayı tamamladığınızda yazınızı orijinaliyle karşılaştırarak kontrol edebilirsiniz (bkz Etkinlik 52

Gecikmiş kopyalama benzer bir etkinlik iccedilin) Aynı yazı en az iki ya da uumlccedil kez tekrar yazılmalıdır

boumlylece son yazma akıcı bir şekilde yapılabilir

Ccedilok duumlşuumlk duumlzeyde bir yeterlik duumlzeyinde akıcılığı geliştirme yollarından biri yararlı ifadeleri ve cuumlmleleri ezberlemektir (bkz Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler ve diyaloglar) Bu ezberleme uumlretilen şeylerin doğru olmasını sağlar ve alıştırma yapmak yoluyla akıcı bir şekilde uumlretilebilir Ezberlemeye en elverişli cuumlmleler ve ifadeler hayatta kalma kelimelerinin iccedilindedir Bununla birlikte dili neden oumlğrendiğinizi ve onu kullanmak zorunda olduğunuz durumları goumlz oumlnuumlne almak ve bu kullanımlarla ilgili yararlı cuumlmleleri ve ifadeleri ezberlemek oumlnemlidir Dil yeterliliğinin her aşamasında oumlğrendiklerinizi akıcı bir şekilde kullanabilmelisiniz Şu ana kadar temel ilkeler listemizde 2 numara olan oumlğrenmenin doumlrt unsurunu tamamladık Bir sonraki boumlluumlmde ilke 3rsquouuml - oumlğrenmeye yardımcı koşulları yerine getirin - inceleyeceğiz

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 7 43

Bu boumlluumlmuumln amacı dil oumlğrenimi iccedilin oumlnerilen etkinliklerin ccediloğunun arkasındaki oumlğrenme koşullarını anlamanıza yardımcı olmaktır Bu koşulları anlayarak bu etkinlikleri iyi kullanabilir hale geleceksiniz Bir şeyi neden yaptığınızı bilmek onu yapma tarzınızı geliştirebilir

bull Oumlğrenme koşulları

Bir şey ne kadar ccedilok şey tekrarlanırsa oumlğrenilmesi o kadar ccedilok muhtemeldir

Tekrarlama aralıklı olursa en iyi sonucu verir Yani buumltuumln tekrarların kısa suumlre iccedilinde birlikte olmaları yerine tekrarlar arasında makul bir suumlre olmalıdır Bir kelime daha iyi bilinir olduğunda tekrar aralığı da oldukccedila uzun olmalıdır birkaccedil hafta veya ay gibi İyi tasarlanmış kelime kartı (flash card) programları artan aralıklı tekrarlar fikrini uygular Okuma yaptığımız zaman aralıklı tekrar etme eğilimi de goumlsteririz

Tekrarlamanın etkileri her tekrara nitelikli dikkat eklenirse guumlccedillenir Nitelik eklemenin oumlnemli ve kolay bir yolu geri getirmedir Geri getirme daha oumlnce goumlrduumlğuumlnuumlz bir şeyi aklınıza getirmektir Oumlrneğin bir nesnenin adını duymanın ardından birkaccedil dakika sonra o adın ne olduğunu hatırlamaya ccedilalışırsınız Her başarılı geri getirme kelimenin biccedilimi ve anlamı arasındaki bağlantıyı guumlccedillendirir Ne kadar ccedilok başarılı geri getirme olursa oumlğrenme o kadar iyi olacaktır Bir kelimeyi ve anlamını birlikte goumlruumlrseniz bunun bir geri getirme olmadığına dikkat edin ccediluumlnkuuml anlamı veya kelimeyi hatırlamak zorunda kalmadınız Oumlrneğin soumlzluumlkte bir soumlzcuumlk aramak uumlzereyseniz ve daha oumlnce bu kelimeye baktığınızı biliyorsanız bakmadan oumlnce anlamını hatırlamaya ccedilalışarak birkaccedil saniye harcamak iyi olur Soumlzcuumlk kartlarını veya flash kart programlarını planlı olarak kelimeleri oumlğrenmenin bir yolu olarak kullanmanın temel nedenlerinden biri bu youmlntemlerin geri getirmeyi desteklemesidir Kelimenin biccedilimi goumlruumlrsuumlnuumlz ardından dener ve anlamını geri getirmeye ccedilalışırsınız ya da anlamı goumlruumlrsuumlnuumlz ve dener kelimenin biccedilimini geri getirmeye ccedilalışırsınız Oumlğrenmenin gerccedilekleşmesi iccedilin belirli bir tekrar sayısı yoktur ancak bu sayı en az sekiz olmalıdır daha fazlası daha iyi olacaktır

Tekrarlamayı kaliteli kılmanın bir başka yolu farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı kullanımlardır Farklı metinlerde karşılaşmalar aynı kelimeyle tekrar okumada ve yazmada değişik biccedilimlerde değişik bağlamlarda ve değişik anlamlarla karşılaşmayı iccedilerir

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

44

Farklı biccedilimler kelimenin tekil ve ccediloğul veya şimdiki zaman ve geccedilmiş zaman gibi farklı sonekleri olabilmesi demektir Farklı bağlamlar kelimenin farklı bir dilbilgisel işlevle veya oumlnceden oumlğrenilen farklı kelimelerle bağlantılı olarak kullanılması anlamına gelir

Oumlrneğin cry (ağlamak) kelimesini ilk olarak The child cried and cried (Ccedilocuk ağladı da ağladı) cuumlmlesinde goumlruumlruumlz Bu kelime ile karşılaştığımız bir sonraki seferde Stop there he cried (Dur orada diye bağırdı) bildirme fiili olarak goumlrebiliriz Farklı anlamlar kelimenin ccedilekirdek anlamıyla hala ilgili olan biraz veya ccedilok farklı bir anlamla kullanıldığı anlamına gelir Oumlrneğin sweet (tatlı) kelimesiyle bu kelime lezzete atıfta bulunduğunda karşılaşabilirsiniz ve daha sonra bu kelimeyle birisinin yuumlzuumlne atıfta bulunduğunda tekrar karşılaşabilirsiniz Farklılaşmanın değişik dereceleri vardır ve karşılaşmalar ne kadar farklı olursa o kelimenin hatırlanması o kadar daha olasıdır Şu ana kadar farklı metinlerde karşılaşmalara dinleme ve okuma alanlarında baktık Farklı kullanımlar konuşma ve yazmada da goumlruumlluumlr Bir kelimeyi ne kadar fazla farklı şekilde kullanırsak onu hatırlamamız o denli muhtemeldir Farklı kullanımlar farklı metinlerde karşılaşmalardan ccedilok daha guumlccedilluuml etkilere sahiptir Şimdiye dek tekrarlamayı geri getirmeyi ve farklı metinlerde karşılaşmalar ile farklı kullanımları ele aldık Oumlğrenmeye en azından bazı oumlğrenciler iccedilin goumlrsel imgelerin dil oumlğeleri ve dil kullanımı ile ilişkilendirilmesiyle de yardımcı olunur Dili iş yapmak iccedilin kullandığımızda bu kullanım goumlrsel ccedilağrışımlar yapar ve muhtemelen oumlğrenmeye yardımcı olur Bir oumlğrenme teorisi olan ikili kodlama teorisi goumlrsel ve dilsel olarak işleme tabi tutulan nesnelerin bu iki yoldan yalnızca birinde kodlananlardan daha iyi hatırlanacağını soumlylemektedir Bununla birlikte resimler oumlğrenilmesi gereken dil oumlğelerinden daha fazla dikkat ccedilekiyorsa olumsuz bir etkiye sahip olabilir Amaccedillı dikkat oumlğrenmeyi etkileyen oumlnemli bir koşuldur

bull Oumlğrenme koşullarını yerine getirmek

Tekrarlama oumlğrenmede ccedilok oumlnemli olduğu iccedilin aynı etkinlikleri defalarca tekrarlamanın yollarını keşfetmek iyidir Bu tekrarlama muumlmkuumln olduğunda geri getirmeyi iccedilermelidir ve biraz farklı olmalıdır ki farklı kullanımlar iccedilin fırsat olsun İşte tekrar yapmanın bazı yolları

1 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabı yeniden okuyun 2 Daha oumlnce okuduğunuz bir kitabın metnini dinleyin Kitap elektronik ortamdaysa bunu yapmak iccedilin metni konuşmaya ccedileviren (text-to-speech) bir program kullanabilirsiniz Project Gutenberg gibi bazı web siteleri aynı metnin hem yazılı hem de soumlzluuml versiyonlarına sahiptir 3 İlişkilendirilmiş becerilere dair etkinlikler yapın (Bkz Etkinlik 71) Yani okuduğunuz şeyler hakkında yazın yazdıklarınız hakkında konuşun 4 Birkaccedil guumln veya hafta oumlnce yaptığınız şeylere geri doumlnmeye devam edin

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 7 45

Etkinlik 71 İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri

İlişkilendirilmiş beceriler etkinlikleri dil oumlğrenimi iccedilin en yararlı etkinlikler arasındadır Bu etkinlikler aynı iccedileriğe sahip materyali uumlccedil farklı beceriyle ccedilalışmayı iccedilerir oumlrneğin bir parccedilayı okuma ardından o parccedilayı dinleme ve ardından parccedila hakkında yazı yazma Aynı malzeme uumlzerinde yoğunlaşıldığından tekrarlama iccedilin birccedilok fırsat mevcuttur Bu tekrarlar sayesinde yapılacak işler daha kolay hale gelir oumlyle ki ilişkilendirilmiş beceriler etkinliklerinin uumlccediluumlncuuml aşamasına geldiğiniz zaman bu aşama akıcılığı geliştirme etkinliklerinin oumlzelliklerini taşır

Doumlrt beceri dinleme konuşma okuma ile yazmayı iccedilerir ve bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinde bu doumlrt beceriden uumlccediluuml olmalıdır Bir ilişkilendirilmiş beceriler etkinliğinin başarısı aynı iccedileriğe sahip materyalin etkinliğin uumlccedil boumlluumlmuumlnuumln her birinde ne kadar benzer şekilde tekrar edildiğine bağlı olacaktır

bull Oumlğretmenden en iyi şekilde yararlanmak

Her ne kadar kendi kendinize bir dili oumlğrenmeniz muumlmkuumlnse de bir oumlğretmeninizin olmasının bariz avantajları vardır Bir oumlğretmenin var olmasının avantajlarına dinleme konuşma okuma ve yazma becerilerinin doumlrduumlnde ve planlı oumlğrenme de hangi etkinliklerin oumlğretmenin varlığıyla faydalı olabileceğinin uumlzerinde durarak bakalım Dinleme yapmak iccedilin oumlğretmen konuşmayı yazılı hale getirme (transkripsiyon) etkinliğinde soumlzluuml metinleri kaydedebilir Bu dil oumlzelliklerini anlamaya ccedilalışırken iyi telaffuz edilmiş girdi elde edeceğiniz anlamına gelir Bir oumlğretmen sayılar ifadeler ve faydalı cuumlmlelerle akıcılığa katkıda bulunmaya ve onu geliştirmeye ccedilok yardımcı olur (Etkinlik 41 Ezberlenmiş cuumlmleler veya diyaloglar) Oumlğretmen aynı zamanda anlam odaklı dinleme ve konuşma konusunda pratik yapma olanağı sağlayan iletişim etkinliklerinde ccedilok destekleyici bir partner olabilir Bu tuumlr bir konuşma ile derse başlamak oumlzellikle diyalog oumlnceki derslerde işlenen materyal ile ilgili olduğunda genellikle yararlıdır

Konuşma iccedilin sohbet uygulamasına ek olarak oumlğretmeninizle konu guumlnluumlğuumlnuumlz hakkında konuşabilir (Etkinlik 81) hazırladığınız konuşmalarınızdaki dili kontrol ettirebilir (Etkinlik 43) telaffuz pratiği yapabilir ve oumlğretmeni başlangıccedil seviyesinde konuşmada akıcılık kazanmak amaccedillı ezberlenecek yararlı ifade ve cuumlmleler iccedilin yararlı bir kaynak olarak kullanabilirsiniz

Oumlğretmeni 432 akıcılığı geliştirme etkinliğinin varyasyonlarında partneriniz olarak da kullanabilirsiniz Bu etkinliğin esası uygulama yapmak istediğiniz materyalin tekrarlı geri getirilmesidir ve aynı materyali aynı dinleyiciye oumlğretmene tekrarlamak zorunda kalsanız da oumlğretmenin etkinlikten sonra size yararlı geribildirim vermesi muhtemeldir ve soumlylediklerinizi ilk defa telaffuz ettiğinizde hatalarınızı duumlzeltmek iccedilin de size yardımcı olur

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

46

Okuma konusunda oumlğretmen yoğun okumada (Etkinlik 53) kelimeleri ve dilbilgisi konularını anlama da dahil olmak uumlzere yaşadığınız okuma sorunlarını hallederek size yardımcı olabilir Yazma konusunda oumlğretmen sıklıkla uumlretmeniz gereken oumlnemli yazılı metinlerini duumlzeltmenize yardımcı olarak yazdıklarınızla ilgili geribildirim sağlayabilir Oumlzel oumlğretmenlerin kendi ders planları ve oumlğretim fikirleriyle gelmeleri muhtemeldir ve eğer siz anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık geliştirme unsurları arasında oumlğrenme fırsatları dengesi oluşturmada oumlğretmeninize bir dereceye kadar rehberlik edebiliyorsanız bu yararlı olur Oumlzel bir oumlğretmenle ccedilalışmıyorsanız ancak bir yabancı dil sınıfının parccedilasıysanız oumlğretmenin en azından dersin bir kısmını oumlğrencilerin ihtiyaccedil ve fikirlerini dikkate alarak oluşturduğu uumlzerinde uzlaşılmış bir oumlğretim programı kullanarak işlemeye goumlnuumllluuml olup olmadığını goumlrmek faydalı olabilir

Uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmen ve oumlğrencilerin ders saatini nasıl değerlendireceklerine karar vermek iccedilin birbirleriyle anlaştıkları zaman var olur Uzlaşılmış bir oumlğretim programını tanıtmanın tipik yolu oumlğretmenin dersi birkaccedil guumln veya hafta oumlğretmesi ve daha sonra oumlğrencilerin o zaman diliminde sınıfta yapılan şeyleri hatırlamalarına yardım etmesi ve bunları tahtada sıralamasıdır Oumlğretmen daha sonra ldquosınıfta neler yapabileceğimizi goumlrduumlnuumlz şimdi birbirinizle konuşmanızı ve bundan sonra oumlnuumlmuumlzdeki bir iki hafta iccedilerisinde ne yapmak istediğinizi anlayabilmem iccedilin benimle konuşmanızı istiyorumrdquo der Oumlğretmen tahtaya boş bir zaman ccedilizelgesi koyarsa ortaya ccedilıkan tartışma daha yararlı olacaktır Bu oumlğrencilerin sınırsız bir oumlneri listesi sunamayacaklarını oumlnerilerini ders zamanına uydurmaları gerektiğini goumlrmelerini sağlar Ccedileşitli oumlnerileri muumlzakere ettikten sonra oumlğretmen gelecek bir veya iki hafta iccedilinde oumlnerileri uygulamaya koyar ve o suumlrenin sonu geldiğinde tekrar muumlzakere yapılabilir Bu uzlaşma sınıf etkinliklerinin ve iccedileriğinin oumlğrencilerin ihtiyaccedillarını karşılamasını sağlar ve uzlaşılmış bir oumlğretim programı oumlğretmene ccedilok faydalı geri bildirim verebilir Uzlaşılmış bir oumlğretim programıyla ilgili en buumlyuumlk sorunlardan biri oumlğrencilerin bir dil oumlğrenirken var olan olasılıkların farkında olmamalarıdır Bu kitabı okuyarak umarız artık bu tuumlr olasılıkların farkında olmuşsunuzdur ve bu nedenle bir oumlğretim programının muumlzakeresinde bilgili ve ccedilok yararlı bir rol oynayabilirsiniz Tuumlm oumlğretmenler neyin oumlğretilmesi gerektiğine ve nasıl oumlğretileceğine karar vermede aktif bir rol oynayan oumlğrencileri hoş karşılamaz Oumlte yandan pek ccedilok oumlğretmen bunu memnuniyetle karşılar ccediluumlnkuuml bu işlerini kolaylaştırır ve oumlğrencilerin derslerden memnun olmasını sağlar

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 7 47

bull Oumlğretmen ne kadar gereklidir

Oumlğretmenin en oumlnemli goumlrevi doumlrt unsur iccedilin bir oumlğrenme fırsatları dengesinin kurulmasını ve boumlylece oumlğrenmenin her aşamasında en yararlı materyal ile buluşulmasını planlamaktır Oumlğrenciler bu planlamayı kendileri yapabilir ancak oumlğrendikleri dil hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir Bilgili bir oumlğretmen bu noktada ccedilok yardımcı olabilir Oumlğretmenin bir sonraki en oumlnemli goumlrevi organizasyondur Doumlrt unsur ilkesine goumlre oumlğrenme suumlresinin doumlrtte uumlccediluuml dili iletişimsel amaccedillar iccedilin (anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı akıcılığı geliştirme) kullanarak size en uygun seviyede harcanmalıdır Bir oumlğretmen bu iletişimsel etkinliği sağlayan etkinliklerin seccediliminde ve organize edilmesinde oumlnemli bir rol oynayabilir Oumlzel bir oumlğretmenle bire bir ccedilalışırken oumlğretmen ccedilok destekleyici bir iletişim partneri olabilir

Bir oumlğretmen oumlzellikle dil odaklı oumlğrenme yaparken yararlıdır Oumlğretmen oumlrnek alabileceğiniz doğru telaffuz ve dilbilgisi kullanım modelleri sağlayabilir Oumlğretmen aynı zamanda hatalarla ilgili geribildirim sağlayabilir soumlzcuumlkleri ve dilbilgisiyle ilgili zorlukları accedilıklar ve uygun dil kullanımını modelleyebilir Oumlğretmen yararlı kuumlltuumlrel bilgiler de sağlayabilir Genel olarak iyi bir oumlğretmen bir dili oumlğrenirken ccedilok değerlidir Bununla birlikte iyi bilgilenmiş bir oumlğrenci oumlğretmenin yapacağı birccedilok işi yapabilir bu kitabın bir amacı oumlğrencilerin dil oumlğrenimi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı olmaktır Bu kitabın bir sonraki ve son boumlluumlmuumlnde dili oumlğrenme meşguliyetine devam etmeyi iccedileren doumlrduumlncuuml ilkeye bakacağız

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

48

bull Başka bir dili oumlğrenmek ne kadar suumlrer

Aşağıdaki bilgiler doğrudan Pimsleur (1980)den alınmıştır Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Dış Hizmet Enstituumlsuuml (DHE) oumlğrettiği dilleri yıllar boyunca oumlğrenenlerin yaşadığı zorluklara dayanarak değerlendirmektedir Grup 1 en kolay Grup 4 en zor olanlardır (Tablo 81)

Doğal olarak zor bir dili oumlğrenen bir kişinin kolay bir dil oumlğrenen bir kişiye goumlre aynı seviyede yeterliliğe erişmesi daha fazla zaman alacaktır Tablo 82 beş yeterlilik seviyesini kısaca accedilıklamaktadır

DHE araştırmacıları ccedileşitli eğitim suumlrelerinden sonra oumlğrencilerinin aldığı puanları kaydederek uumlccedil yıllık bir suumlre boyunca tuumlm oumlğrencilerinin performansını incelemiştir Tablo 83 kolay diller ve zor diller iccedilin sonuccedilları goumlstermektedir

Pimsleur bu rakamların haftada 30 saatlik yuumlksek kaliteli yoğun bir oumlğretim uumlzerine kurulduğuna dikkat ccedilekiyor Belirli bir zaman aralığında nelerin başarılabileceği hakkındaki bilgi bir kursun amaccedillarının gerccedilekccedili mi olduğu yoksa değiştirilmesinin gerekli olup olmadığı veya normal ders saatleri dışında ccedilalışma iccedilin fazladan zaman yaratılmasının gerekip gerekmediği hakkında kabaca bir bilgi sağlar Tablo 81 Anadili İngilizce olanların dil zorluk derecelendirmeleri

Grup 1 (En kolay) Grup 2 Grup 3 Grup 4 (En zor)

Fransızca

Almanca

Endonezce

İtalyanca

Portekizce

Rumence

İspanyolca

Savahilice

Bulgarca

Birmanca

Yunanca

Hintccedile

Farsccedila

Urduca

Amharca

Kamboccedilyaca

Ccedilekce

Fince

İbranice

Macarca

Laoca

Lehce

Rusccedila

Sırp-Hırvatca

Tayca

Tuumlrkccedile

Vietnamca

Arapccedila

Ccedilince

Japonca

Korece

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 8 49

Tablo 82 Sosyal ve ticari amaccedillar iccedilin ustalık dereceleri

1 Temel yeterlilik Kişi rutin seyahat ihtiyaccedillarını ve minimum nezaket şartlarını yerine

getirebilir

2 Sınırlı ccedilalışma yeterliliği Kişi rutin sosyal talepleri ve sınırlı iş gereksinimlerini karşılıyabilir

3 Minimum mesleki yeterlilik Kişi dili yeterli yapısal doğruluk ve kelime ile pratik sosyal ve

mesleki konularda resmi veya gayrı resmi konuşmalarda etkin biccedilimde katılarak konuşur

4 Tam mesleki yeterlilik Kişi normalde mesleki ihtiyaaccedillarla ilgili olan her seviyede dili akıcı ve

doğru şekilde kullanır

5 Anadilde veya ikidilde yeterlilik Kişi anadilini konuşan eğitimli bir bireyin konuşma

yeterliliğine sahiptir

Yani anadili İngilizce olan bir kişi Arapccedila gibi zor bir dili yoğun bir kursta sınırlı ccedilalışma yeterliliği seviyesinde oumlğrenmek isterse o oumlğrencinin bu seviyeye ulaşması yaklaşık 24 hafta suumlrer

Tablo 83 ldquoKolayrdquo ve ldquoZorrdquo olan diller iccedilin oumlğrenme oranları

ldquoKolayrdquo Diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 1 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

ldquoZorrdquo diller

Belirlenen eğitim suumlrelerinden sonra bir

Grup 2-4 dili konuşan DHE oumlğrencilerinin

yeterlilik değerlendirmeleri

Eğitim suumlresi

8 hafta (240 saat)

16 hafta (480 saat)

24 hafta (720 saat)

Değerlendirme

11+

2

2+

Eğitim suumlresi

12 hafta (360 saat)

24 hafta (720 saat)

44 hafta (1320 saat)

Değerlendirme

11+

1+2

22+3

Bu rakamlar başka bir dili oumlğrenen ve İngilizceyi ana dili olarak konuşanlar iccedilin geccedilerlidir Belki de tablolardaki bilgilerin oumlbuumlr tuumlrluuml de geccedilerli olması soumlz konusudur Bunun nedeni Japonca anadili olarak İngilizceyi konuşanlar iccedilin zor bir dil olarak sınıflandırıldığı iccedilin İngilizcenin de Japoncayı ana dili olarak konuşanlar iccedilin zor bir dil olması ve İsveccedilccedileyi anadili olarak konuşanlar iccedilin ise muhtemelen kolay bir dil olmasıdır

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

50

Başka dilleri ana dili olarak konuşanların farklı dilleri oumlğrenirken karşılaştıkları farklı zorluk seviyelerinin nedenlerini duumlşuumlnmek ilginccediltir Bariz bir farklılık o dilin yazma sistemidir Tablo 81deki Grup 3 ve Grup 4rsquoteki birccedilok dil İngilizcenin alfabesinden farklı bir yazı sistemi kullanmaktadır Korece ve Tayca gibi yazım sistemlerinden bazıları tuumlm kelimeleri simgeleyen Ccedilince veya Japoncaya goumlre oumlğrenmeyi daha kolay hale getiren bir alfabe kullanır Bir başka fark telaffuzdur Vietnamca ve Mandarin gibi diller alccedilak ton yuumlksek ton alccedilalan ton veya yuumlkselen ton gibi tonlar kullanır ve her kelimenin uygun tonla soumlylenmesi gerekir Telaffuz ile ilgili bir başka fark dilin vurgu zamanlamalı mı yoksa hece zamanlamalı olup olmadığıdır İngilizce vurgular arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan vurgu zamanlı bir dildir Endonezce heceler arasında aşağı yukarı eşit zaman aralığı olan hece zamanlamalı bir dildir Bu farklı zamanlama tuumlrleri nedeniyle bir dili konuşan bir kişinin kulağına diğer dili konuşanlar ccedilok hızlı bir şekilde konuşuyormuş gibi gelir Bir başka zorluk kaynağı da diller arasındaki ilişkinin tarihe dayanan yakınlığıdır İngilizce İsveccedilccedile Hollandaca Fransızca İtalyanca ve İspanyolca ile yakından ilişkilidir Bu diller koumlkuuml aynı olan (cognate) dediğimiz birccedilok benzer kelimeyi paylaşırlar ve bu kelimeler kişinin kelime oumlğrenmesini daha kolaylaştırır İngilizce kelime dağarcığının 60ı Fransızca Latince veya Yunancadan gelir Şimdilerde farklı dilleri konuşan kişiler arasında temasın fazla olması ve oumlzellikle İngilizcenin kuumlresel etkisi nedeniyle birccedilok İngilizce kelime başka dilleri konuşanlar tarafından oumlduumlnccedil alınmaktadır Bu aktarmalar genellikle kelimenin biccediliminde değişikliklerle sonuccedillanır ancak bu kelimeler genellikle tanınabilir Sık sık anlam değişiklikleri de olur Aşağıdaki kelimeler Japoncada kullanılmaktadır ve İngilizceden oumlduumlnccedil alınmıştır Anlamlarını tahmin edebilir misiniz apato kisu hamberga warudo siris Bu kelimeler apartman oumlpuumlcuumlk hamburger duumlnya serisi (beyzbolda) demektir Soumlzcuumlk oluşturma sistemi dilden dile buumlyuumlk oumllccediluumlde farklılık goumlsterebilir Fransızca Latince ve Yunanca gibi İngilizce de soumlzcuumlklerinin ccediloğunda oumlnek koumlk ve sonek kullanır Fince ve Macarca ccedilok ccedileşitli anlamları belirtmek iccedilin birccedilok son ek kullanır Dilbilgisel farklılıklar da temel bir zorluk kaynağı olabilir İngilizce oumlğrenen birisi İngilizce zaman sistemi (geccedilmiş zaman ve şimdiki zaman) tekil ve ccediloğul sayılabilir ve sayılamayan isimler ve İngilizce tanımlıklar (a ve the) ile uğraşmak zorundadır Malayca oumlğrenen bir kişi oumlzel bir sınıflandırma kelimesinin belirli isimlerle kaccedil tane olduğunu belirtmek iccedilin kullanılması gereken sınıflandırıcıların kullanımıyla uğraşmak zorundadır Oumlrneğin six sheets of paper (altı sayfa kacircğıt) three sticks of matches (uumlccedil kibrit ccediloumlpuuml) four animals of cows (doumlrt inek hayvanı) diyoruz altı ccedilizili kelimelerin her biri belirli bir isim iccedilin uygun sınıflandırıcıdır

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 8 51

Ana diliniz hakkındaki bilgilerinizin başka bir dili oumlğrenmenin zorluğu uumlzerinde oumlnemli bir etkisi vardır ve bu etki oumlbuumlr dili hayatınızın ilerleyen yıllarında oumlğrendiğinizde ve ikinci dil yerine yabancı dil olarak oumlğrendiğinizde daha belirgin hale gelir Bir dili oumlğrenmek bu nedenle buumlyuumlk bir iştir ve bunu iyi oumlğrenmek birkaccedil yıl alacaktır Bundan dolayı dil oumlğrenmeye ve onu kullanabilmek iccedilin bulabileceğiniz fırsatları kullanmaya devam etmeniz oumlnemlidir Bu sebepten oumlğrenmeyle ilgili kendinizi son derece motive tutmanız ve oumlğrenmede başarılı olma şansınız konusunda olumlu goumlruumlşlere sahip olmanız iyidir Şimdi kendinizi motive etmek iccedilin neler yapabileceğinizi inceleyelim

bull Motive Kalın

Yapılması gereken iyi bir şey dili oumlğrenmede başarılı olan diğer oumlğrencilerle konuşmak ve bunları başarılı kılan şeyler hakkında ve kendi oumlğrenmeleri sırasında neyi yararlı buldukları konusunda onlardan tavsiye almaktır Bu tavsiyeyi Boumlluumlm 7de accedilıklanan koşullarla karşılaştırarak dikkatle duumlşuumlnmelisiniz

Başka bir dili oumlğrenmek uzun vadeli bir proje olduğu iccedilin onu kısa vadeli hedeflere ayırmak motive edici olabilir Kısa vadeli apaccedilık bir hedef her hafta belirli bir sayıda kelime oumlğrenmeye karar vermektir (oumlrneğin haftada 20 kelime) Bir yıl boyunca bu rakam İngilizceyi ana dili olarak konuşanların oumlğrenme oranı olan yaklaşık 1000 kelimeye ulaşır Bu oumlğrenmeyi yaparken Boumlluumlm 5rsquote kelime kartları kullanarak yapılan amaccedillı oumlğrenme ile ilgili ilkeleri uygulamayı unutmayın Kısa vadeli bir diğer hedef ise her hafta doğru seviyede belli miktarda okuma yapmaktır Dil oumlğreniminin ilk aşamalarında toplamda haftada bir saat ya da iki saat arasında haftanın her guumlnuuml (guumlnde yaklaşık 20 dakika) bir okuma yapmanın oumlzellikle okunan materyal ccedilok fazla bilinmeyen kelime iccedilermiyorsa oumlğrenme uumlzerinde ccedilok iyi etkileri olabilir Benzer şekilde haftalık duumlzenli olarak dinleme hedefleri belirlemek anlaşılabilir girdi miktarını buumlyuumlk oumllccediluumlde artırabilir Bitirdiğiniz işleri işaretlemek yoluyla bu haftalık ccedilalışmanın kısa bir kaydını tutarsanız bu motivasyonunuzu arttırır Kendinize bazı guumlnler yalnızca birkaccedil dakikanızı harcasanız bile her guumln dil oumlğrenme ve onu kullanma kuralı koyabilirsiniz Buumlyuumlk işler birccedilok kuumlccediluumlk adımla tamamlanır

Oumlğrendiğiniz dil oumlğeleri sizinle accedilıkccedila alakalı olmalıdır ve dili kullanmak istediğiniz durumlarla ilgili olarak biraz duumlşuumlnce uumlretmeniz gerekir ki bu durumların hepsinin oumlğrenmenize dahil olduğundan emin olabilesiniz Tablo 84 dikkate almak isteyebileceğiniz yaygın ve yararlı durumların bir listesini iccedilermektedir

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

52

Tablo 84 Yaygın konuşma dili kullanma durumları

bull Hava durumu hakkında konuşmak

bull Kendiniz ve işiniz hakkında konuşmak

bull Aileniz hakkında konuşmak

bull Hobileriniz hakkında konuşmak

bull Son zamanlarda yaptıklarınız hakıında

konuşmak

bull Bir film hakkında konuşmak

bull Bir kitap hakkında konuşmak

bull Bir TV programı hakkında konuşmak

bull Son seyahatiniz hakkında konuşmak

bull Doğduğunuz şehir hakkında konuşmak

bull Uumllkeniz hakkında konuşmak

bull Yol tarif etmek

bull Yol tarifi sormak

bull Toplu taşıma hakkında soru sormak

bull Postaneyi kullanmak

bull Bankayı kullanmak

bull Toplu taşıma araccedillarını kullanmalı

bull Bir lokantada yemek yemek

bull Paket servis yiyecekleri satın almak

bull Telefon kullanmak

Bu gibi durumlarda ihtiyaccedil duyacağınız kelimelere ve cuumlmlelere karar verebilir bunları ezberler ve bunlarla alıştırma yapabilirsiniz Bu kitabı okuyorsanız oumlnemli bir motivasyon ilkesini takip ediyorsunuz demektir - nasıl oumlğreneceğini oumlğren Dil oumlğrenimi dahil olmak uumlzere oumlğrenmeyle ilgili ccedilok sayıda araştırma mevcuttur ve bu kitabın amacı bu araştırmaların bulgularından bazılarını uygulanabilecek bir şekilde accedilıklamaktır Eğer bir şeyleri neden belirli bir şekilde oumlğrendiğinizi anlarsanız bu sizin guumlveninizi ve oumlğrenmeyi gerccedilekleştirirken kullandığınız kabiliyetinizi arttırır Oumlrneğin oumlğrenme koşulları hakkında olan Boumlluumlm 7de aralıklı oumlğrenmenin oumlnemine baktık Aralıklı oumlğrenme toplu oumlğrenmeden ccedilok daha fazla ve ccedilok daha sağlam oumlğrenme ile sonuccedillanır Dili iyi oumlğrenen kişiler kendi oumlğrenmeleri ile ilgili sorumluluğu uumlstlenirler ve oumlğretmenlerinin kendileri iccedilin oumlğrenmelerini organize etmelerine tamamen bağımlı kalmazlar Kendi oumlğrenmeniz iccedilin sorumluluk alma konusunda kapsamlı bir ccedilalışma alanı vardır ve buna oumlğrenen oumlzerkliği denir Farklı oumlğrenicilerin farklı oumlğrenme stilleri vardır ancak hangi oumlğrenme stilini tercih ettiyseniz ona uyarlanması gereken oumlnemli oumlğrenme ilkeleri de vardır Not 81 bu kitapta incelediğimiz ilkeleri listelemiştir

Not 81 Dil oumlğrenmenin en oumlnemli ilkeleleri nelerdir

1 İhtiyaccedillarınızın neler olduğuna karar verin ve dilde sıkccedila ccedilıkan oumlğelere oumlzellikle dikkat ederek

sizin iccedilin en yararlı olan şeyleri oumlğrenin

2 Oumlğrenme suumlrecinizi anlam odaklı girdi anlam odaklı ccedilıktı dil odaklı oumlğrenme ve akıcılık gelişimi

adlı doumlrt ana unsur arasında dengede tutun

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 8 53

3 Oumlzellikle etkili dil oumlğrenme etkinlikleri kullanarak oumlğrenmeye yardımcı olacak koşulları yerine

getirin - bilhassa aralıklı tekrarlama geri getirme farklı metinlerde karşılaşmalar ve farklı

kullanımlar ayrıntılandırma ve planlı ilgiyi

4 Motive kalın ve kısa vadeli hedefler belirleyerek her guumln dil oumlğrenmek iccedilin bir şeyler yaparak

yararlı şeyleri oumlğrenerek oumlğrenme hakkında bilgi sahibi olarak dil hakkında bilgi sahibi olarak

ve bir uzmanın goumlstereceği kadar ilgi goumlstererek ccedilok ccedilalışın

5 Oumlğrenmeniz gereken dil becerilerini (dinleme konuşma okuma ve yazma) kullanmaya ccedilok

zaman ayırın

6 Eşanlamlılar zıt anlamlılar ve bir kelime grubunun uumlyeleri gibi anlam bakımından birbiriyle

ilişkili oumlğeleri ayırarak karıştırmanın olmasını oumlnleyin

7 Nasıl oumlğrenileceğini oumlğrenerek accedilıkccedila başarılabilecek hedefler koyarak ve oumlğrenmenizi

izleyerek kendi oumlğrenmenizle ilgili sorumluluğu uumlstlenin

8 Bildiğiniz şeyleri kullanmak ve uygulamak iccedilin her olasılığı değerlendirin Bu fırsatlar sınıf

dışında sınırlı olsalar da internet artık bu tuumlr fırsatlar accedilısından bir bolluk sağlamaktadır Buna

ek olarak yurt dışı seyahatin nispeten kolay olması oumlğrenmekte olduğunuz dili konuşan uumllkeleri

ziyaret etmenizi de muumlmkuumln kılar ve boumlyle deneyimler iccedilin dikkatli bir şekilde hazırlanırsanız

bunlardan oldukccedila kazanccedillı ccedilıkabilirsiniz

Bazı araştırmacılar dil oumlğrenmeyle ilgili ilkeler oumlnermiştir (Ellis 2005 Krahnke ve Christison

1983 Nation ve Macalister 2009) ve bu farklı oumlnermeler en azından kısmen birbirleriyle

oumlrtuumlşuumlrler

Bir dili oumlğrenmek başlı başına ilginccedil bir etkinliktir Yani goumlrduumlğuumlmuumlz gibi bir dili oumlğrenirken işe

yarayan ilkeleri goumlz oumlnuumlnde bulundurmak yararlıdır ayrıca dilin doğası ve oumlğrenmekte olduğunuz

dil hakkında bilgi sahibi olmak ve o dili konuşanların geleneklerine goumlre o dilin nasıl kullanıldığını

oumlğrenmek de ilginccediltir Dikkat etmeniz konular aşağıdakileri kapsar - dil aileleri (Yabancı dil hangi dil

ailesine mensuptur Bu ailenin iccedilindeki diğer diller nelerdir Bu diller tarihsel olarak birbirleriyle

nasıl ilişkilidir) kelime oluşturma (Dil oumln ek ve son ekler kullanıyor mu En ccedilok kullanılanlar

hangileridir Soumlzluumlkler her kelimenin parccedilalarının analizini iccedileriyor mu) sınıflandırıcılar (Dil

sınıflandırıcılar kullanıyor mu Daha genel amaccedillı sınıflandırıcılar nelerdir) İnsanlar yemek yeme

karşılaşma veda etme teşekkuumlr etme bir teklifi reddetme hediye verme ve hediye alma gibi

yaygın kuumlltuumlrel durumlarda ne soumlyluumlyor ve ne yapıyorlar Dil ile ilgili bu tuumlr bilgiler en azından dil

oumlğrenmenin başlarında kişinin kendi ana dili yoluyla edinilebilir Bunun amacı planlı dil oumlğrenmeyi

daha analitik ve etkili hale getirecek bilgiyi geliştirmektir

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

54

Dili kullanma konusunda bir uzmanın kendi konusuna goumlsterdiği ilgi gibi bir ilgi geliştirirseniz motivasyonunuzu da yuumlksek tutulabilirsiniz (bkz Etkinlik 81 Konu guumlnluumlkleri) Konu guumlnluumlkleri ile ilgili tehlike uzmanlık gerektiren bir alanda yer alan yeni kelimelerin buumlyuumlk bir kısmının teknik kelime olmasıdır Bazı uzmanlık alanlarında bu tuumlr oumlzel kelimeler konu alanına oumlzguumlduumlr Diğer uzmanlık alanlarında kullanılan oumlzel kelimelerin ccediloğu konu alanının dışında da kullanılır ve bu yuumlzden uzmanlık kelime dağarcığını bilmek bu uzmanlık alanının dışında dil kullanımına yardımcı olacaktır Oumlrneğin İngilizce anatomi kelime dağarcığı o konu alanına (costal cervix cardiac) oumlzeldir Ccedilevresel konuların kelime dağarcığı (green pollution waterways) uzmanlık alanın dışında da insanların aşina olduğu kelimelerdir Dil oumlğrenimi iccedilin daha yaygın olarak kullanışlı kelime dağarcığı iccedileren bir konu seccedilmek daha iyidir Bu konular spor (Japoncada Sumo) guumlncel bir olay (ticaret goumlruumlşmeleri veya egemenlik tartışmaları) bir hobi (Tayca yemek pişirme) veya kuumlltuumlrel bir uygulama (Javacada wayang kulit) olabilir

Etkinlik 81 Konu Guumlnluumlkleri

Bir konu guumlnluumlğuuml belli bir suumlre boyunca geniş bir kaynak yelpazesinden toplanan bilgilerin bir

kaydıdır Oumlrneğin bir kişi tarafından seccedililen konu belli bir kuumlltuumlrdeki evlilik adetleri ise o zaman

bilgiler o kuumlltuumlruumln tarihi mevcut adetleri ve insanların evliliğe karşı tutumları konularında toplanabilir

Bilgiler kitap makale ve gazete haberleri yoluyla haber yayınlarını dinleyerek evlilik toumlrenlerini

izleyerek ve insanlarla muumllakat yaparak elde edilebilir Bir konu guumlnluumlğuumlnuumln temel amacı dil kullanımı

ve dil oumlğrenimi iccedilin fırsatlar sağlamak olduğundan bilgi toplama analiz etme ve yazma veya bilgiyi

soumlzluuml olarak kaydetme birkaccedil ay veya yıl suumlrmelidir

İdeal durumda veriyi toplayan kişi konuyla ilgili diğer oumlğrencilere ve oumlğretmene duumlzenli olarak rapor

vermelidir boumlylece soumlzluuml etkileşim ve karşılaşılan dil oumlzelliklerinin tekrarı iccedilin bir fırsat oluşur Ancak

konu guumlnluumlğuuml sadece bireysel bir etkinlik de olabilir

Dar bir konu alanına odaklanınca konuyla ilgili dinleme ve okuma girdisinin kelime dağarcığı yuumlkuuml

ccedileşitli konulara odaklanmakla karşılaştırıldığında buumlyuumlk oumllccediluumlde azaltılır (en az 50) Ek olarak

konuyla ilgili bilgi temeli girdi materyali ile uğraşmayı ve buumlyuumlk miktarlarda anlaşılabilir girdi

kazanmayı daha kolay hale getirerek hızlı bir şekilde oluşturulur

bull Ccedilok ccedilalışın

Başka bir dili oumlğrenmek ccedilok oumlğrenmeyi (birkaccedil bin kelimenin yanı sıra dilin dilbilgisini) ve ccedilok pratik yapmayı (en az yuumlzlerce saat) gerektirir Goumlrev zor olsa da ısrarlı bir şekilde ccedilalışmaya devam ettiğiniz suumlrece başarılabilir

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

Boumlluumlm 8 55

Yapılacak iş guumlnluumlk ve haftalık hedeflere boumlluumlnduumlğuumlnde o kadar baş edilmez goumlruumlnmeyecektir Oumlrneğin Not 82 kelime dağarcığı boyutunu oumlnemli bir biccedilimde arttırabilmek iccedilin okumaya ne kadar zaman harcanması gerektiğini goumlstermektedir Bu miktarlarda okumanın dil bilgisi ve okuma becerisi uumlzerinde olumlu bir etkisi olacaktır

Not 82 Ne kadar okumaya ihtiyacınız var

Bilmeniz gereken kelimelerin ccediloğunu oumlğrenme şansını bulabilecek kadar okumak muumlmkuumln muumlduumlr

Tablo 85 her bir 1000 kelimelik kelime grubu seviyesinde en fazla miktarda kelimeyi oumlğrenme şansı

bulmak amacıyla o kelimelerle yeterli sayıda (yaklaşık 12) karşılaşmak iccedilin okunması gereken metin

miktarı konusunda yaklaşık rakamlar vermektedir O tablo dakikada 150 kelimelik makul bir okuma

hızı olduğunu varsaymaktadır Tablo 85 yalnızca haftalık zaman gereksinimlerini değil aynı

zamanda guumlnluumlk (haftanın 5 guumlnuuml) zaman gereksinimlerini de belirtmektedir

Tablo 85 İngilizcede en sık rastlanan dokuz 1000 kelimelik kelime ailesinin her birini oumlğrenmek

iccedilin gereken okuma girdisi ve zamanı

1000 kelime Okunacak miktar Dakikada 150 kelimelik bir okuma hızında haftalık

(guumlnluumlk) okuma iccedilin gereken zaman

2rsquoinci 1000 200000 kelime 33 dakika (guumlnde 7 dakika)

3rsquouumlncuuml 1000 300000 kelime 50 dakika (guumlnde 10 dakika)

4rsquouumlncuuml 1000 500000 kelime 1 saat 23 dakika (guumlnde 17 dakika)

5rsquoinci 1000 1000000 kelime 2 saat 47 dakika (guumlnde 33 dakika)

6rsquoıncı 1000 1500000 kelime 4 saat 10 dakika (guumlnde 50 dakika)

7rsquoinci 1000 2000000 kelime 5 saat 33 dakika (guumlnde 1 hour 7 dakika)

8rsquoinci 1000 2500000 kelime 6 saat 57 dakika (guumlnde 1 saat 23 dakika)

9rsquouncu 1000 3000000 kelime 8 saat 20 dakika (guumlnde 1 saat 40 dakika)

Not Haftalık rakam 40 haftaya guumlnluumlk oran haftada 5 guumlne dayanmaktadır

Tablo 85 4ncuuml 1000 kelime seviyesinden itibaren okuma miktarında gerekli olan artışın yılda 500000 kelime olduğunu goumlstermektedir 7 nci 1000 kelime seviyesinden itibaren haftada beş guumln guumlnde bir saatten fazla bir suumlre yılda da kırk hafta okumaya ayrılmalıdır Bu ccediloktur ancak girdi miktarının yalnızca okumayla geldiği varsayılmaktadır Soumlzluuml kaynakların kullanımı elbette muumlmkuumlnduumlr ancak bunlar daha az yoğunlukta girdi sağlamaktadır 10000 kelimelik tipik bir filmi izlemek yaklaşık iki saat suumlrer (dakika başına yaklaşık 83 kelime veya dakikada 150 kelimelik bir okuma hızının yarısından sadece biraz fazlası) Bununla birlikte haftada beş kere bir saat ila bir saat kırk dakika arasında okuma yapmak muumlmkuumlnduumlr

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle

56

Oumlğrenmeye zaman ve ccedilaba harcamadan bir dil oumlğrenmenin sihirli bir yolu yoktur Bununla birlikte bu zaman ve ccedilaba bir dilin nasıl oumlğrenileceği konusunda bilgiyle youmlnlendirilirse ve dili oumlğrenmek ve kullanmak iccedilin ccedilalışmaya devam ederseniz mutlaka başarılı olursunuz ve başka bir dili konuşmanın heyecanını yaşarsınız Referanslar Nation P (2013a) What should every ESL Teacher Know Seoul Compass Publishing

(Available free at wwwcompasspubcoESLTK)

Nation P (2013b) What should every EFL Teacher Know Seoul Compass Publishing

Nation P amp Crabbe D (1991) A survival language learning syllabus for foreign travel System

19(3) 191-201

Nation I S P amp Yamamoto A (2012) Applying the four strands to language learning

International Journal of Innovation in English Language Teaching and Research 1(2) 167-

181

Pimsleur P (1980) How to Learn a Foreign Language Boston Heinle and Heinle