Bir Kaplumbağ Pardus'a Göç ğ üşenler Topluluk ve Geleceği ... · ettiği GNU/Linux dağıtımını kullanma özgürlüğüne sahip olması”da, herkesin saygı ile karşılayacağıbir

Sayı: 1 - Eylül 2011Bir Kaplumbağa: Kamu ve PardusPardus'a Göçte Topluluğa Düşenler

Topluluk ve GeleceğiBisiklet Sevdası

Scribus'ta Tasarım - IVBilim İçin Hesapla: GRID

Red EclipseBir Sürecin Yaşamı

K9 Ticari PaketiÖzgür Web Teknolojileri Günleri 2011

Pardus'ta MCU HesaplamaGNU/Linux Neden %1'de Kaldı?

Gürkan Zengin Röportajı

içindekiler künyeBu Sayıda Emeği Geçenler:

Adil Güneş AKBAŞ, Ali Erkan İMREK,Aydın BEZ, Coşkun AKTAŞ,

Efe Gürkan YALAMAN, Ercan TOPALAK,Erdem ARTAN, Gürkan ZENGİN,

Hamit Giray NART, Hamza ÇAKIR,Kemal KARATAŞ, Melike İLTERALP,Mine KILINÇ, Murat KALEKAPTANI,

Server ACİM, Sezai YENİAY,Yunus AKDAĞLI, Zeki BİLDİRİCİ

PARDUS E-Dergi'nin içeriği, yazarı tarafındanaksi belirtilmedikçe, GNU/FDL v 1.3 ilel isanslanmıştır. Al ıntı ların, kendi l isansları

geçerl idir.

Pardus isim ve logosu, TÜBİTAK / BİLGEM'intescil l i markasıdır.

PARDUS E-Dergi, Pardus topluluklarıtarafından hazırlanmıştır.

3 Editörden4 Haberler7 Özgür Web Teknolojileri Günleri 20119 Scribus'ta Tasarım - IV16 K9 Ticari Paket İncelemesi19 Topluluk ve Geleceği22 Bisiklet Sevdası24 Pardus'ta MCU Programlama28 Pardus'a Göçte Topluluğa Düşenler31 GNU/Linux Neden %1'de Kaldı?34 Red Eclipse41 Bir Sürecin Yaşamı45 Bir Kaplumbağa: Kamu ve Pardus49 Bil im İçin Hesapla: GRID54 Röportaj: Gürkan ZENGİN60 Karikatür

3

Merhaba,Özgürlük İçin ve

PardusLinux.Orgtoplululukları gönüllüleri

tarafından üretilen dergimizinbirinci sayısıyla karşınızdayız.İki ayrı platform olarak gözüken Öİ ve PLOaslında, ülkemizdeki mevcut olan “ÖzgürYazılım Gönüllüleri”nin oluşturduğu veçalışmalarını ağırlıklı olarak farklı GNU/Linuxdağıtımları üzerine yoğunlaştırmış kişilerdenoluşan, ortak paydası “GNU/Linux ve ÖzgürYazılım” olan bir yapıdır. Bu platformlarda,birbiriyle iyi geçinen insanlar olduğu kadargeçmişte yaşanmış olan bazı nahoşolaylardan dolayı birbirlerine pek de sıcakbakmayan kişilerin varlığı da mevcut. Böyleolması da doğal.Linux Kulanıcıları Derneği (LKD) ise, Öİ vePLO henüz ortada yok iken, ülkemizde“Özgür Yazılım Bilinci”ni ortaya koymuş olanve çalışmalarına, önemli etkinliklerine 10yıldan fazla bir süredir devam eden önemli birsivil toplum kuruluşudur. Ülkemizde, toplumun“Özgür Yazılım Felsefesi” konusundaaydınlatılması görevi, hepimizin ortaksorumluluğundadır. “Biz”i oluşturan grup; isterÖİ, ister PLO ve isterse LKD olsun, toplumu“Özgür Yazılım Felsefesi ve Pardus’unÖnemi” konusunda aydınlatmak için, birey

olarak üzerimize düşen ne varsa bunugerçekleştirmek için ortak çaba sarf etmekdurumundayız. Bu sebeple, kişiselçatışmaların “BİZ”i götüreceği hiçbir yeryoktur.PARDUS projesinin gerek ulusal, gerekseuluslar arası boyutta önemli bir değer olduğuve bu değerin toplumun daha genişkatmanlarına yayılmakta olduğunu göreceğimiz günlerin geleceğine tüm iyi niyetimizleinanarak yola çıkarsak, yapacağımız her katkıdaha büyük bir anlam kazanacaktır.GNU/Linux dağıtımı kullanan her birey,özünde önemli bir eylem gerçekleştirmektedir.Sahipli yazılımlara ve sahipli işletimsistemlerine bir karşı duruştur GNU/Linuxdağıtımı kullanmak. Kullanmakta olduğunuzGNU/Linux dağıtımı farklı başlıklar taşıyabilirdoğal olarak. “Genel Kamu Lisansı” insanlarabu özgürlüğü verdiği için birbirinden farklıdağıtım adları bulunmaktadır. Ama ÖZ olan,ASIL olan, “Özgür Yazılım kullanmaözgürlüğünüzü kullanmakta“ olduğunuzdur.Asıl mesele budur. “Bireyin istediği/tercihettiği GNU/Linux dağıtımını kullanmaözgürlüğüne sahip olması” da, herkesin saygıile karşılayacağı bir gerçekliktir.Bu derginin hazırlanma sürecinde, ülkemizdeki özgür yazılım camiasından yenitanıdıklar edindim. Bu yeni kazanımlarınönemli olduğunu düşünüyorum. Ayrıca,

ülkemizde ve dünyadaki özgür yazılımcamialarının önemli artılarından biri de,forumlar, eposta toplulukları gibi iletişimyolları ile başınız sıkıştığında size erken veyageç de olsa, bir şekilde ulaşılıyor olunması.Sözü fazla uzatmadan ve sizi bir an öncedergideki yazılarla baş başa bırakmak adına,öncelikle dergimize yazılarıyla katkı verentüm yazarlarımıza teşekkür etmek isterim.Hepsinin ellerine sağlık. Derginin tasarımboyutunda özverili çalışmalarıyla, gecesinigündüzüne katan ve hatta ayrıca “Scribus 4”yazısını yazmayı da bu arada ihmal etmeyensevgili Hamit Giray NART kardeşimize,askere gitme telaşı arifesinde dergimizeyazısıyla sivil yaşamındaki son dakikasındabile emek veren sevgili Kemal KARATAŞ’a,Öİ camiasından sevgili dostumuz SezaiYENİAY’a verdiği tüm destek için ayrıcateşekkür etmek istiyorum.Umarım, “PARDUS EDergi”, ülkemizdeki özgür yazılım dergiciliği ve verimli bir camiaürünü olma adına yeni bir başlangıç olur.Sizleri yazılarımızla baş başa bırakırken, tümkatkı yapanlara bir kez daha teşekkürlerimi,dergiyi okuyanlara da saygı ve sevgilerimisunuyorum.

Editör Yazısı

OpenClipArt

Server [email protected]

PARDUS E-Dergi Sayı: 1 - Eylül'11

http://www.openclipart.org/detail/25554/pencil-by-gartus-25554

Fatih Projesi "Pardus" DediPardus ve özgür yazılımdünyası içinsevindirici birhaber bugünTeknoKedi'dengeldi. Eğitimdünyamız için

önemli ve kapsamıyla büyük bir proje olanFatih Projesi Tercihini Pardus'dan yanakullanmaya karar verdi. Teknokedi'ninyayınladığı haberin içeriği şöyle:Fatih Projesi, aylar önce ortaya çıkan, isminiher yerde duymaya başladığımız, devletineğitim sürecinde reform niteliğindekideğişimin adı. Yaklaşık 3 milyar TL'ye malolacak projenin hedefi, eğitimöğretim sistemini teknolojik altyapı ile güçlendirmek.

Bugün aldığımız ve iki ayrı bakanlığın yanısıra Başbakanlık'tan da doğrulattırdığımızhaber, son derece sevindirici: Fatih Projesi'nin ihale şartnamesinden MicrosoftWindows çıkartılarak, Pardus'un adı konmuşdurumda!TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde geliştirilenLinux tabanlı işletim sistemi Pardus'un adı,Milli Eğitim Bakanlığı'ndan Ulaştırma Bakanlığı'na iletilen yeni ihale şartnamesinde yeralıyor. Fatih Projesi, Ulaştırma Bakanlığıbünyesinde oluşturulan "Evrensel HizmetFonu"ndan yararlanacağı için, ihale süreciUlaştırma Bakanlığı tarafından yönetilecek.Türkiye'de bilgi toplumunun geliştirilmesinekatkı sağlamak ve bilgisayar okuryazarlığı dadâhil olmak üzere bilgi teknolojilerini yaygınlaştırmak amacıyla Ulaştırma Bakanlığıbünyesinde kurulan "Evrensel Hizmet Fonu",Fatih Projesi ihalesi için 820 milyon TL'lik birdestek sağlayacak.Milli Eğitim Bakanlığı'nı bu karardan dolayıkutluyor, bu yeni ihalenin başına bir "yolkazası" gelmemesini umut ediyoruz!

özgürlükiçin.com

Kapımızı Çalan Olmadı!Pardus Projeyöneticisi Erkan TEKMAN'ın Fatih Projesi, tablet bilgisayarlar vePardus hakkında yaptığıaçıklamalar,

Haberturk sitesinde yayınlandı. Haberiniçeriği şöyle:"Google, HP, Intel, Apple ve Microsoft gibidünya devlerinin yakından takip ettiği FATİHProjesi’ndeki tablet üretimi için Türkiye’nin ilkve tek ulusal işletim sistemi Pardus dadevreye girdi.TÜBİTAK Ulusal Elektronik ve KriptolojiAraştırma Enstitüsü (UEKAE) bünyesinde2005’te ilk sürümü çıkan ulusal işletim sistemiPardus ile Fatih Projesi’ne 2 yıl öncedenhazır olduklarını belirten Pardus ProjeYöneticisi Erkan Tekman, “Tablet bilgisayarlarda ARM adlı işlemcilere dayalı işletimsistemleri çalıştırılıyor. Biz de 2 yıl öncePardus’un ARM tabanlı işletim sisteminindenemesini yaptık ve başarılı olduk. Fakatfırsat çıkmadığı için ürün haline çeviremedik”dedi.

Haberler

4PARDUS E-Dergi Sayı: 1 - Eylül'11

http://www.ozgurlukicin.com/haber/fatih-projesi-pardus-dedi/

Bu anlamda FATİH Projesi’ninkendileri için de bir fırsat olduğunu

aktaran Tekman, “Ancak FATİH Projesiçerçevesinde yapılması hedeflenen tablet

konusunda bize gelen bir talep veya başvuruyok, henüz bizimle resmi temasa geçen deolmadı. Eğer, tablet projesinde yerlilik oranıyüksek tutulmak isteniyorsa, bu ancak içerikve uygulama alanında olabilir. Donanımındaister istemez dışa bağımlılık söz konusu” diyekonuştu.


Pardus 2009 için Güncelleme YöneticisiDepodaPardus 2009 sürüm yöneticisi Onur Küçük'ün,duyuru listesine düştüğü elektronik posta ileduyurduğu Pardus 2009 > Pardus 2011güncelleme yöneticisi, 24 Ağustos günüPardus 2009 kararlı deposunda yerini aldı.Güncelleme Yöneticisi ile, Pardus 2009'unsadece 32bit (i686) sürümü bulunduğundan,güncelleme yapılacak olan Pardus 2011sürümü de 32bit olacak.Geçişin nasıl yapılacağı ile ilgili güzel birbelge Pardus Wiki'de yerini almış.

Pardus 2009 depolarına 29 Ağustos itibariyleherhangi bir güncelleme ya da yeni paketartık girmeyecek.

pardus-linux.org

LinuxCon 2011 Konferansı Kanada'daYapıldı

Dünyanın en büyük GNU/Linux organizasyonlarından biri olan LinuxCon'un üçüncüsüolan LinuxCon 2011, Vancouver Kanada'dayapıldı. LinuxCon'a dünyanın her tarafından,çekirdek geliştiricilerinden işletme yöneticilerine, sistem yöneticilerinden son kullanıcılara kadar, GNU/Linux topluluğundan kişilerkatıldılar.

pardus-linux.org

Linux Journal Ödülleri 2011Linux Journal, her yıl olduğu gibibu yıl da GNU/Linux dünyasınınen çok sevilen, beğenilen vekullanılan ürünlerini Linux Journal

Readers' Choice Awards (Linux JournalOkuyucu Seçimi Ödülleri) ile seçiyor.Bu yıl17.si düzenlenen yarışma ile GNU/Linuxuzmanlarının, dergi okurlarının ve diğer tümGNU/Linux kullanıcıların katıldığı bu büyükankete siz de katılabilir, kullandığınız vesevdiğiniz ürünleri destekleyebilirsiniz.Anketteki başlıca kategorilerse aşağıdakigibi:Best Linux Distribution (En İyi GNU/LinuxDağıtımı)Best Desktop Environment (En İyi MasaüstüOrtamı)Best Web Browser (En İyi İnternet Tarayıcı)Best Email Client (En İyi Eposta İstemci)Best IM Client (En İyi Anlık Mesajlaşma Uygulaması)Best IRC Client (En İyi IRC İstemcisi)Best Microblogging Client (En İyi Mikroblogİstemcisi)Best Office Suite (En İyi Ofis Takımı)Best Graphics/Design Tool (En İyi Grafik/Tasarım Aracı)Best Digital Photo Management Tool (En İyiFotoğraf Yönetim Aracı)Best Audio Tool (En İyi Ses Aracı)Best Audio Player (En İyi Müzik Çalar)Best Media Player (En İyi Medya Oynatıcı)Best Bookmark Syncing Tool (En İyi YerimiEşleme Aracı)Best Cloudbased File Storage (En İyiBulut Hesaplama Tabanlı Dosya

Haberler


http://www.ozgurlukicin.com/haber/kapimizi-calan-olmadi/http://www.pardus-linux.org/haberler/2011/08/pardus-2009-i%C3%A7-g%C3%BCncelleme-y%C3%B6neticisi-bu-gece-depodahttp://www.pardus-linux.org/haberler/2011/08/linuxcon-2011-konferans%C4%B1-ba%C5%9Flad%C4%B1

Depolama)Best Kidfriendly Application (En İyi

Çocuk Dostu Uygulama)Best Game (En İyi Oyun)

Best Package Management Application (Enİyi Paket Yönetim Sistemi)Best Brand of Video Chipset (En İyi VideoÇipset Markası)Best Linux Smartphone (En İyi GNU/ Linux'luAkıllı Telefon)Best Linuxbased Gadget (En İyi GNU/Linuxtabanlı Zamazingo)Best New OpenSource Project released in2009 or 2010 (2009 ya da 2010'da Yayımlanmış En İyi Yeni Özgür Proje)Which product would you title "Product of theYear" in the Linux space? This product shouldbe groundbreaking, interesting, innovative,or just plain cool (GNU/Linux dünyasında"Yılın Ürünü" diyebileceğiniz ürün nedir? Buürün çığır açan, ilginç, yenilikçi ya da sadeceklas olabilir.)Bu kategoriler için seçimlerinizi gerçekleştirdikten sonra Finished? Submit your Survey(Bitti mi? Anket Formunuzu Gönderin)düğmesine basmanız yeterli. Oylamayakatılmak için bağlantı:http://www.linuxjournal.com/rc2011Geçtiğimiz yıl yapılan oylama neticesindePardus büyük bir sürpriz yaparak 'En iyi

dağıtım' kategegorisinde ve 'Yılın ürünü'kategorisinde beşinci sırayı alarak büyük birsükse yapmıştı. Pardus'un paket yöneticisiPiSi ise yine kendi alanında beşinci sırayayerleşmişti.


Linux'un Yaratıcısı Linus Torvalds XFCE'eGeçtiGoogle+'da Dave Jones'un çatığı çekirdekgüncellemesi ile ilgili mesaja, “Elin değmişken, GNOME çatallaması ya da GNOME 2desteği de isteyebilir misin? Makularabirimimi geri istiyorum. Yine GNOME 3denilen kötü karmaşayı sevenlerle karşılaştım. ” şeklinde mesajı ile katıldı. İkincimesajında ise, GNOME 3'ten XFCE'egeçtiğini belirterek, bunun sebebinin kurulumya da teknik bir problem değil; kullanıcıdeneyimlerini beğenmemesi olduğunu açıkladı.

pardus-linux.org

Haberler


http://www.pardus-linux.org/haberler/2011/08/linuxun-yarat%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1-linus-torvalds-xfcee-ge%C3%A7tihttp://www.ozgurlukicin.com/haber/linuxjournal-odulleri-2011/http://www.linuxjournal.com/rc2011

Özgür Web Teknolojileri Günleri2011 YaklaşırkenÖzgür Web Teknolojileri Günleri;Linux Kullanıcıları Derneği (LKD)ve Yeditepe Üniversitesi BilgisayarTopluluğu işbirliğiyle, ilki 2010 yılında düzenlenen, Türkiye'deki özgüryazılım temalı etkinlikler arasındaşimdiden önemli bir yer edindiğinidüşündüğüm bir etkinlik. İlki çokbeğenildiğinden olsa gerek, önümüzdeki Ekim ayında ikincisigerçekleşecek. Hazır etkinlik yaklaşıyorken, etkinliğin mutfağında yeralan biri olarak, Türkiye'deki özgüryazılım topluluğunun büyük kümelerinden birini oluşturan Parduskullanıcılarının / gönüllülerinin biraraya geldiği iki büyük platformungüçbirliğiyle çıkan bu edergide,etkinlikle ilgili bir yazının da yeralmasının güzel olacağını düşündüm.Daha önce çeşitli mecralarda yeralmış olsa da, etkinliğin nasılortaya çıktığına kısaca değinmektefayda var. Yeditepe ÜniversitesiBilgisayar Topluluğu'nda bir arayagelmiş ve çeşitli özgür yazılımetkinlikleri düzenlemekte olan birgrup arkadaş olarak, tek tek semi

nerler düzenlemenin ötesine geçip daha çok insanı bir arayagetirebileceğimiz büyük bir özgür yazılım etkinliği yapmak istedik.Bu doğrultuda 2010 yılının başlarında LKD yönetimi ile iletişimegeçerek niyetimizi onlarla paylaştık. Heyecanımızın aynı düzeydekarşılık bulmasının ardından bir süre devam eden yazışmalarsırasında, derneğin uzun yıllardır düzenlediği Özgür Yazılım veLinux Günleri etkinliklerinde web uygulamalarıyla ilgili oturumlarınözellikle son yıllarda yoğun ilgi çekmesinden yola çıkılaraktamamen bu alana odaklanan bir etkinlik düzenleme önerisi geldi.Önerinin herkesçe kabul edilmesiyle hummalı çalışmalar başladı(tahmin edebileceğiniz gibi ilk çalışma etkinliğin web sitesininoluşturulmasıydı), müthiş yoğun geçen 2010 yaz aylarının ardındanetkinlik ülkemizde özgür yazılım ve web teknolojileriyle ilgilenenherkese "Merhaba" dedi.Cuma ve cumartesi günlerine denk gelen Özgür Web TeknolojileriGünleri'nin ilkinde, iki gün boyunca üç ayrı salonda eşzamanlıolarak düzenlediğimiz oturumlarda 40'ın üzerinde konuşmacı, 34farklı konu başlığında bilgi ve deneyimlerini katılımcılarla paylaştı.Salonların ikisi seminer salonu iken üçüncüsü etkinliğin gerektirdiğiözgür yazılımlarla donatılmış olan bir bilgisayar laboratuvarıydı veburadaki atölye oturumlarına katılan meraklılar öğrendiklerini aynıanda uygulama imkanına sahip oldular. Seminer salonlarında isekonuşmacılar paylaşmak istedikleri konuları 45'er dakikalık seminerya da 20'şer dakikalık kısa bildiriler şeklinde sundular. Ekstra bilgiolarak, bazı oturumlarda konuşmacıların dinleyicilere sürprizleryaparak çeşitli hediyeler dağıttıklarını da atlamayalım. :) İki gündegerek seminer salonlarında gerekse atölyede PHP, Java ve Pythongibi dillerden çeşitli uygulama geliştirme çatılarına; Wordpress veDrupal gibi içerik yönetim sistemlerinden kurumsal uygulamaörneklerine kadar web alanında akla gelen hemen hemen tümözgür teknolojilerden bir başlık bulmak mümkün oldu. Buyazının yazıldığı sırada Özgür Web Teknolojileri Günleri

DDUUYYUURRUU

Adil Güneş AKBAŞ[email protected]

Özgür Web TeknolojileriGünleri 2011 etkinliğiyaklaşırken, Adil GüneşAKBAŞ, bizleri etkinlikhakkında aydınlatıyor vehepimizi de etkinliğe davetediyor.

ÖWTG 2011

7


2011 için oturum önerileri alınmayadevam ediliyor ve orada da içeriğin

aynı şekilde dopdolu olacağını öngörmekçok yanlış olmaz.

Etkinliğin detaylarına hafiften giriş yapmışken, bütün bunların nasıl organize edildiğinibiraz anlatmaya çalışayım. Kabaca yapılanişleri ikiye bölersek; etkinliğin salonları,salonlarda yapılan sunumlar sırasındakiçeşitli gereçler gibi fiziksel ihtiyaçlar Yeditepe'deki topluluk üyelerinin çalışmalarıylatemin ediliyor. Etkinlik duyurularının yapılması, web sitesinin güncellenmesi, yapılacaksunumların belirlenmesi ve saatlerinin ayarlanması gibi işler de LKD üyelerinin çabalarıyla gerçekleşiyor. Elbette ki bu çalışmalarbirbirinden çok kesin çizgilerle ayrılmıyor veher iki alanda ortak çalışmalar da yürütülüyor,karşılıklı destek sağlanıyor. Öte yandan,birçok özgür yazılım etkinliği gibi Özgür WebTeknolojileri Günleri de destek vermekisteyen herkesin katkılarına açık olduğu için,tüm özgür yazılım topluluğuna bir EtkinKatılım Çağrısı yapılarak etkinliğe biroturumda sunum yaparak katkı sağlamakisteyenlerin oturum önerilerini iletmeleriisteniyor. Bu şekilde toplanan oturum önerilerietkinliğin Program Kurulu tarafındandeğerlendirilerek etkinlik programı oluşturuluyor ve web sitesinde yayımlanıyor. Epeygeniş bir zamana yayılan tüm bu çalışmalarsüresince birçok özgür yazılım gönüllüsü bir

işin ucundan tutarak etkinliğin en iyi şekildegerçekleşmesi ve katılımcılara en yüksekfaydanın sağlanabilmesi için çaba sarf ediyor.Etkinliğe son birkaç gün kaldığında iseetkinlik alanı ve salonlar hazırlanıp süslenerek geri sayımın bitmesi bekleniyor.Salon, oturum, sunum gibi sözcükleri bol bolkullanarak etkinliği anlatmaya çalışıyorumama tabii ki bu sözcükler hiçbir zaman yeterliolmuyor. Çünkü bu tür etkinliklerin güzelanlarının bir kısmı da bu sözcüklerin kapsamının dışında yaşanıyor. Özgür yazılımseverlerin bu yoğunlukta bir araya geldiğiyerde en koyu sohbetler oturum aralarındaçaykahve eşliğinde gerçekleşiyor, yeniyüzlerle tanışılıyor, özgür yazılımlarla ilgilitecrübeler katılımcılar arasında da paylaşılmaya devam ediliyor.Önümüzdeki ekim ayının 14 ve 15'indegerçekleşecek olan Özgür Web TeknolojileriGünleri 2011'i tanıtmaya yönelik yazdığım buyazıda bir önceki etkinliğe gereğinden fazlagörünebilecek kadar yer ayırdığımın bilincin

deyim. Bunu yapmaktaki amacım, etkinliğinnasıl olacağına dair varsayımsal ifadelerebaşvurmaktansa, bir nevi "Bakın yapılmışıvar" diyerek özellikle önceki etkinliğekatılamamış olan meraklılara daha somut birbiçimde anlatabilmekti. Geçen yıl katılamamış olanların neler kaçırdıklarını görerek buyıl katılmaya daha istekli olacaklarınıumuyorum. Etkinlikle ilgili merak edilebilecekdiğer tüm bilgilere Özgür Web Günleri [1]sitesinden erişilebildiğini hatırlatarak tümPARDUS EDergi okurlarını Özgür WebTeknolojileri Günleri'ne davet ediyorum.[1] http://ozgurwebgunleri.org.tr

ÖWTG 2011

http://ozgurwebgunleri.org.tr

Scribus'ta Tasarım yazı dizimizinönceki bölümünde, metinlerle çalışmaya başlamış ve bu bölümümüzde devam edeceğimizi belirtmiştik. Ortak dergi için belirteyimki, merak edenler için, yazının ilküç bölümü PLO ederginin 30, 31ve 32. sayılarında yayımlanmıştır.Bu sayıları PLO ederginin arşivlerinden [1] indirebilirsiniz.Bu bölümümüzde, geçtiğimiz bölümde oluşturmayı gördüğümüzmetinlerin, biçimlendirilmesini işleyeceğiz. Yazı tiplerinin yönetimi,yazı biçimleri ve stiller, karakter veparagraf özellikleri, bu bölümümüzün konusu olacak.Bir metnin özelliklerini değiştirmekiçin, F2 ile açtığımız ÖzelliklerPaneli'ni kullanıyoruz. İzleyebileceğimiz iki yöntem var:1 Bir metnin belli bir kısmınıseçerek, yerle olarak değişiklikyapmak2 Metin çerçevesini seçerek,çerçeve içindeki metnin tamamıüzerinde değişiklik yapmak.İkinci seçeneğimiz oldukça pratiktir,ama her zaman en kullanışlı

yöntem değildir. Hatta size zaman kazandıracak olacak ikinciyöntem, bazen çalışmanızı tehlikeye sokabilir. Bir metin üzerindeyerel değişiklik yapacaksak, metin çerçevesine çift tıklayarak,çerçevenin içeriğine gireriz. Özelliklerini değiştirmek istediğinizkısmı seçili hale getirerek, F2 ile Özellikler Paneli'ni açar ve “Metin”sekmesinden özellikleri değiştirebiliriz. Ancak, çift tıklamanındüzgün çalışmaması durumunda, değişiklikler tüm çerçeve içindekimetne uygulanır. Sayfalarca giden uzun bir metinde, tümayarlarınızı yapmış ve metni güzel yerleştirdikten sonra, birparagrafı değiştirmeye çalışırken, yanlışlıkla tüm metni değiştirmek,gerçekten çok can sıkıcı bir durumdur. Hatta metin çerçevelerinibirbirlerine bağlamışsanız, değişiklik, sayfalar boyunca olur. Dahaönceki bölümlerde belirttiğimiz gibi, Scribus'un geri al fonksiyonu,katman içeriklerine uygulanamamaktadır. Bu yüzden, bu tipdeğişiklikler yapmadan önce, mutlaka belgenizi kaydedin. Aslında

benim bu tip bir işlem için önereceğim engüvenli yol, değiştirmek istediğiniz bölgeyisilerek, o yazıyı bağımsız bir metinçerçevesi içine yazarak, değişiklikleriburada yapmaktır. Bu yol, yapacağınızdeğişikliğin, metnin yerleşimi üzerindeetkisini sıfırlayacaktır.

Yazı Tipi ve BoyutuKelime işlem uygulamalarını kullanıyorsanız ki çoğumuz kullanıyoruz, metinbiçimlendirmenin temellerini (yazıtipiseçmek, yazı boyutu, kalın yazı, yatıkyazı, yazı rengi gibi) zaten biliyorsunuzdur.

AATTÖÖLLYYEE

Hamit Giray [email protected]

Özgür yazılımın en güçlümasaüstü yayımcılık aracıolan Scribus'un tasarımatölye yazısının 4.serisinde, metin biçimlerikonusu ile metinlerleçalışma sona eriyor.

Scribus'ta Tasarım - IV

9

Scirbus'ta metin özelliklerini tümü,Özellikler Paneli'nin “Metin” sekmesi

ve alt sekmeleri altında toplanmıştır.Özelliker Paneli'ni açıp da “Metin” sekmesinegittiğinizde ilk karşınıza çıkacak olan, yazı tipive yazı tipi boyutu seçenekleridir. En üstsırada yer alan yazı tipi seçeneğinin kullanımıgayet açık. Sağ taraftaki ok simgesinebasıyorsunuz ve açılan listeden uygun biryazı tipi biçimi seçiyorsunuz. Yerel değişiklikyapıyorsanız, seçili kısım; tüm metinçerçevesini seçtiyseniz çerçevenin içindeki(eğer seçili çerçeve, başka metin çerçevelerine bağlı ise (bkz. Scribus'ta Tasarım – III)o çerçevelerde dahil olmak üzere) tüm metin,seçtiğiniz yazı tipine bürünür. Altında ise,seçtiğiniz yazı tipinin biçimlerinin bir listesivardır. Scribus, yazı tipi biçimlerini butonlarlagöstermek yerine listelemeyi seçmiştir.Buradaki biçimlerden Regular normal yazı tipibiçimini, Medium kalın yazı tipi biçimini, Italicise yatık yazı tipi biçimini ifade etmektedir.Eğer ikisini yanyana görürseniz, bu her ikiözelliğinde aynı anda uygulanacağı anlamınagelir. Yani listedeki “Medium Italic” kalın veyatık biçim anlamına gelir. Buraları açık vekolay. Ama bu kısımda açıklamamız gerekenbir unsur var.Kelime işlemciler (OpenOffice, LibreOffice),kullanıcının işini kolaylaştıracak bir yazı tipiyönetim gereci ile gelirler. Bu uygulamalarda,

bir yazı tipini seçtiğinizde, o yazı tipi hakkındabilgi sahibi olmanız gerekmemektedir. Yazıtipini seçer ve biçim butonlarından istediğinize basarsınız olur biter. Ancak Scribus'unböyle bir özelliği yoktur. Seçilen yazı tipinegöre, biçim menüsünün içeriğinin değiştiğinigörebilirsiniz. Hatta bazı yazı tiplerinin sadeceRegular seçeneğine sahip olduğunugörürsünüz. Tek cümle ile tabir edecekolursak, Scribus yazı tipleri, sisteminizdekurulu olanlardan ibarettir. Eğer kurulu yazıtiplerinin içinde, istediğiniz yazı tipidosyalarında yatık katman yoksa, Scribus'tabu yazı tipini yatık olarak kullanmanın bir yoluyoktur. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız,bir başka yazı tipi seçebilir ya da istediğinizyazı tipinin, istediğinizi biçim katmanına sahipolanını bulup sisteminize kurmak yollarındanbirini seçmelisiniz. İnternet üzerinde bir çokyazı tipi indirebileceğiniz site mevcut. Ancakindirip kullanacağınız yazı tiplerininlisanslarına dikkat edin. Kişisel kullanım içinücretsiz olanlar, her zaman ticari amaç ya dayayım için uygun olmayabilirler. Geneldesitede açıklama bulabilirsiniz ya dasıkıştırılmış dosya biçiminde olan yazıtiplerinin içlerinden kullanım ile ilgili notlarçıkar. Bunlara dikkat edin.İkinci sırada ise, yazı tipi boyutu geliyor.Aynen yazı tipini seçer gibi, yazı tipiboyutumuzu da aynı biçimde değiştiriyoruz.Ancak burada da dikkat edeceğimiz bazı

unsurlar var. Kelime işlemcilerde, geneldeyazının yeri ile ilgili pek endişe etmenizgerekmez. Ancak Scribus gibi katman temelliuygulamalarda, katmanlar olmadan yazıolmayacağını söylemiş ve metin çerçe

velerinin debirer katman olduklarını belirtmiştik.Yani yazacağınız metin, birçerçeve ile sınırlıdır ve buçerçevenin içineyerleşmekzorundadır.

Bunu zaten daha önceki bölümlerde belirtmiştik. Burada tekrarlamamızın nedeni ise,yazı tiplerine göre yazı boyutlarının değişkenlik göstermeleri. Yukarıdaki ekran görüntüsünde de herşey açık bir şekilde görünüyor.Birbirine eşit iki metin çerçevesi içinde aynıparagraf, aynı yazı tipi boyutlarında amafarklı yazı tiplerinde yazılmış olarakgörünüyor. İlk çerçeve içindeki Nimbus 15punto boyutundaki yazı, çerçeve içinerahatlıkla sığarken; ikinci çerçeve içindekiSans yazı tipi, aynı boyutlarda olmasınarağmen sığmamaktadır. Yazı tipi veboyutu değiştirirken dikkat etmeniz



gereken en önemli unsur budur.İkinci çerçevede görebileceğinizi gibi

“etmeniz gerekmez.” kelimeleri, çerçevenin dışına taşmıştır ve çerçevenin sağ

altında kare içinde bir “X” sembolü çıkmıştır.Bu sembol, metnin çerçeve dışına taştığını vebağlı herhangi bir başka çerçeveye deaktarılamadığını göstermektedir. Yazı tipi veboyutu ile oynarken, bir gözünüz de metinçerçevesinin sağ alt köşesinde olsun.Yazı tipi boyutumuzu değiştirmenin bir depratik yolu var. Yazı boyutunu, ÖzelliklerPaneli'ni kullanmadan ve çerçeve boyutları ileorantılı olarak da değiştirebiliriz. Bunun içinmetin çerçevesinin boyutlarını fare iledeğiştirirken, Alt+Ctrl tuşlarına basılı tutarsanız, metin boyutu da çerçeve boyutlarınaorantılı olacak şekilde değişecektir. Ancakburada da yazı tipi boyutlarının kaç puntoolduğu hakkında bir fikriniz olmayacaktır. Yaniburada da pratik yol, her zaman geçerli olanolmayacaktır. :)Yazı Tipini Elle ÖlçeklendirmeBuradaki boyutlandırma tabiri, İngilizce“scale” tabirinin karşılığıdır. Yani yazı tipiboyutu değil. Bunu, Özellikler Paneli'nin,“Metin” sekmesinin, “Advanced Settings” altsekmesi altından yapıyoruz. Ancak burada daek bir bilgi vereyim. Yazı tipi kullanırken,

genelde PostScript olarak tabir edilen *.ttf(TrueType) ya da *.otf (OpenType) tiplerinikullanırız. Vektör olan bu yazı tipleri,boyutlandırma sırasında herhangi bir bozulma yaşamıyorlar. Ama *.btf (BitMap) ipleri,ölçeklendirme sırasında bozuluyorlar.İlk sırada normal yazı, ikinci sırada ise yatayboyutlandırma, üçüncü sırada ise dikeyboyutlandırma etkilerini görüyorsunuz.İlk sırada bir oynama yok. İkinci sırada ise,

harfler yatay olarak yarı yarıya küçültülüyor.Son sırada ise, aynı küçültme dikey olarakyapılıyor. Burada ilginç bir kısım da var: Dikeyboyutlandırma, metin çerçevesi ile sınırlıkalmıyor. Dikey boyutlandırmada harflermetin çerçevesi dışına taşabiliyorlar. Amayatay boyutlandırmada bu olmuyor. Bir hatamıdır, yoksa bilerek mi yapılmıştır anlayamadım.Yazı tipi boyutu için küçük bir ek bilgi vererek,

burayı geçelim. Tasarımlarda çok büyükboyutlar kullanmamaya özen gösterin. Ancakelbette, tasarımınıza göre uygun yazıboyutunu seçmeniz gerekecektir. Yine destandart baskı tasarım boyutu 12 puntodur.Yazı tipi, boyutu ve boyutlandırma gibiayarları ana metne uygulayın ve yereldüzenlemeleri sonradan yapın. Yerel düzenlemeler ana yerleşimi fazla etkileyecekse, okısım için ayrı bir metin çerçevesi oluştur

mak, sağlam bir çözümolacaktır.Yazı tipi boyutlandırmaayarlarının üst solunda iseharflerin aralarındaki boşlukları ayarlayabileceğinizaraç bulunuyor. Bunu dayazı boyutları ve tipleri gibiyerel ya da yazının tümüne uygulama şansına sa

hipsiniz. Yine burada dikkat edilecek husus,yazı tipi boyutunu ayarlamada olduğu gibi,harfler arası boşluğun her yazı tipinde aynıolmaması.

Bu ayarı yazı geneline uygulayacaksanız,buna dikkat edin.



Metin RengiMetin rengi, önemli olsa da, ihtiyaç olan

bir özellik değildir. Normal de yazılar beyazkağıt üzerinde okunaklı olması sebebiyle, öntanımlı olarak, siyah ile renklendirilirler. Yinede renkli yazılar, renkli fotoğraflarınkullanıldığı tasarımlar için kullanılmaktadır.Scribus'ta yazı rengi, Özellikler Paneli'nin“Metin” sekmesinin, “Color & Effects” altsekmesi altından ayarlanmaktadır.

Yazı rengi kova şeklindeki renk listesinden,renk seçilerek ayarlanabilir. Bunu da, aynenyazı boyut ayarları gibi, tüm metin ya da yerelolarak yapabilirsiniz. Hemen sağındaki“%100” yazılı buton ise, rengin doygunlukderecesini ayarlamamızı sağlıyor. Buradasiyah ve temel renkleri bulacaksınız.Scribus'ta kendi renginizi de ayarlayabilirsiniz.Ancak onu da başka bir bölümde göreceğiz.

Renk paletinin hemen altında ise yazı tipiefektleri butonlarımız var. Bunlar soldan sağa: Altı Çizili: Tüm harfler ve boşluklar, altı çiziliolarak yazılır. Bu butona bir süre basılıtutarsanız, “Displacement” (yerleşim) ve

“Çizgi genişliği” ayarları belirecektir.Displacement kısmından, çizginin metne olanmesafesini; Çizgi genişliğinden ise, çizgininkalınlığını ayarlayabiliriz. Kelimeler Altı Çizili: SAdece kelimeler altıçizili olarak yazılır. Boşlukların altı çizilmez.Bu butona bir süre basılı tutarsanız, Altı Çizilibutonunun ayarları belirecektir. Alt Yazı: Normal yazının sağ altına yazılacakolan alt yazı için kullanılır. Üst Yazı: Normal yazının sağ üstüne yazılacak olan üst yazı için kullanılır. Tüm Harfleri Büyüt: Yazıdaki bütün harflerbüyük harf olarak yazılır. İlk Harfleri Büyüt: Yazıdaki tüm ilk harfler büyük harf olarak yazılır. Metin Üzeri Çizili: Bu buton, metnin üzerindebir çizgi ile birlikte yazılmasını sağlar. Bubutona bir süre basılı tutarsanız, aynı altı çizilibutonlarında olduğu gibi çizginin konumu vekalınlığını ayarlayabileceğiniz bir pencerebelirecektir.

Dış Çerçeve: Metindeki harflerin çerçeveliolarak yazılmasını sağlar. Bu butona bir sürebasılı tutarsanız, çerçeve kalınlığını

ayrlayabileceğiniz bir ayar penceresibelirecektir. Yhine bu butona basınca,yukarıdaki renk paletinde fırça paletinin deaktif olduğunu göreceksiniz. Aynı harf rengiözelliklerini gösteren bu palet, harfçerçevesinin rengini belirlememizi sağlar.Çerçeve rengimizi, yazı renginden ayrıbelirtebiliriz. Gölgeli Yazı: Yazıya gölge efekti ekler. Bubutona bir süre basılı tutarsanız, gölgeefektinin X ve Y koordinatı üzerinde hareketetmesini sağlayan bir pencere belirecektir. Bubuton da renk paletindeki fırça paletini aktifhale getirir. Bu kez, yazı gölge rengini bupaletten ayarlamamızı sağlar. Sağdan Sola Yazı: Yazıların, Arapça'da olduğu gibi, sağdan sola doğru yazılmasınısağlar.Kısa bir not olarak değinmek gerekirse, metinarka planı rengi ayarlamak gibi bir ayarScribus'ta yok. Metin çerçevesinin altına(katman sıralaması olarak altına) renkli birşekil ekleyerek (bkz. Scribus'ta Tasarım – I)arka plan rengini oluşturuyoruz.Paragraf BiçimleriYazı özellikleri kadar bilinmese de,paragraf özellikleri de en az onlar kadarpratiktir. Paragraf özelliklerine



ulaşmak için Özellikler Paneli'nikullanabilirsiniz. Ancak buradaki

seçenekler oldukça kısıtlıdır. İkinciolaraksa, metin düzenleyicisi içinde paragraf

stilleri oluşturarak, paragraf seçeneklerinintamamını kullanabilirsiniz. Öncelikle Özellikler Paneli'nde bulunanları bir tanıyalım.Burada ilk olarak, yazı tipi boyutu seçeneğininaltında bulunan metinler satırları boşluğuayarımız var. Burası, paragraflar arasındakimesafeyi ayarlamamızı sağlar. “FixedLineheight” varsayılan olarak başlar. Hemenyandaki punto boyutu ile paragraflar arasıboşluğu değiştirebiliriz. “AutomaticLinespacing” yazı tipi boyutuna göre boşluğuotomatik olarak atar. En kolay seçenektir.“Align to Baseline Grid” seçeneği, özelliklesütun şeklindeki paragrafların düzgün görünmesini sağlar.İkinci olaraksa, bu seçeneğin altındaki“Hizalama” düğmelerimiz var. Bunların neolduğunu, kelime işlem uygulaması kullananlar zaten bilirler. En soldan başlarsaksırayla, paragrafı sola yaslama, paragrafıortalama, paragrafı sağa yaslama, paragrafıher iki tarafa hizalama ve paragrafı her ikitarafa hizalamaya zorlama düğmeleridir. Sonikisi arasındaki fark düğme üstündeki önizlemeden de aslında rahatlıkla anlaşılabilineceği gibi iki tarafa hizalama düğmesi,

metin çerçevesinin ortasında kalmış olan enson paragraf satırını, sola yaslı olarak bırakır.Hizalamaya zorlama düğmesi ise, paragrafınnerede bittiğine önem vermeksizin, kelimelerin arasını otomatik olarak açarak, son satırıda her iki tarafa yaslar. Özellikle sütun gibidar alanda yazı varsa, bu kısım önemlidir.Sanırım alttaki ekran görüntüsü, bunların

farkını benden daha iyi açıklayacaktır. Soldakihizalama, sağdaki ise hizalamaya zorlaseçenekleri ile hizalanmıştır.Üçüncü olarak “Metin” sekmesinin “AdvancedSettings” alt sekmesi altında bulunan “WordTracking” ayarları, kelimeler arasındakiboşluğun, minimum ve normal değerlerinigirerek, Scribus'a bu kelimelerin hizalamasısırasında aralarında bırakılacak olan boşlukaralığını belirtmemizi sağlar.Dördüncü olarak yazı tipi boyutu ile oynayarak hizalama sağlayabileceğiniz, “GlyphExtension” geliyor. Burada da aynı “WordTracking” ayarı gibi, Scribus'a aralıkbelirtiyoruz. Ancak bu aralık %110 ve %90

arası olabiliyor. Daha üst değer tanımlanamıyor, çünkü boşluklar bozulmalara yolaçıyor.Beşinci olarak, “Metin” sekmesinin “OpticalMargins” alt sekmesi var. Burada da kısakelimeler (bağlaçlar gibi) ve noktalamaişaretlerinin hizalama seçenekleri bulunuyor.Sütun içinde noktalama işaretlerinin hizalamasında gerçekten güzel sonuçlar çıkarıyor.Paragraf, Karakter ve Çizgi Stilleri

Özellikler Paneli'nin “Metin” sekmesi altındabir “Stil Ayarları” alt sekmesi var. Buradantanımladığımız karakter ve paragrafstillerine ulaşabiliyoruz. Burada



yukarıda saydığımız paragraf veyazı tipi özelliklerini bir araya topla

yarak, bunları bir stil altında birleştirebiliyoruz.

Stil OluşturmakBir stil oluşturmak için Scribus'ta Edit >Styles yolunu izleyerek ya da doğrudan F3tuşu ile Style Manager penceresini açabilirsiniz. Sol alttaki “Yeni” butonuna basarak,açılan üç stilden birini (paragraf, karakterveya çizgi) seçiyoruz. Bunlardan biriniseçtiğimizde sağ taraftaki panelde özelliklerintümünü içeren bir pencere açılıyor.Paragraf stilinde, yukarıda anlattığımız boşluklar ve hizalama ayarları, Optical Marginsve Advanced Settings ayarlarını görebilirsiniz.En altta ise, sağ ve sol yerleşim düzeninegöre girinti ayarlarını yapabileceğimiz,“Cetvelleyiciler ve Girintileyiciler” bölümü var.Paragraf stilinde, karakter özellikleri sekmeside var. Buradan paragrafımız için varsayılanyazı tipi ve boyutu ayarlamalarını da yapabiliyoruz. Burada kafanız karışmasın. Karakterstili ayarlarında da karakter özellikleri penceresi aynıdır. Burada bir hata yapmaktançekinmeyin. Yine, “Style Manager” penceresini açıp, oluşturduğunuz stile çift tıklayarak,değerleri değiştirebilirsiniz. Aynı yerden “Sil”diyerek de stili silebilirsiniz. İşiniz bittiğinde

ise “Uygula” diyerek, ayarlarınızı uygulayın.Stillerinizi oluşturunca, onu her metine uygulayabilirsiniz. Stillerinizi uygulamak için: F2 ile açacağınız Özellikler Paneli'nde“Metin” sekmesi altındaki “Stil ayarları” altsekmesini kullanarak ulaşabilirsiniz. Metin düzenleyicisinin sol tarafındaki stillistesine tıklayarak, mevcut stillerin birlistesine ulaşarak, oluşturduğunuz stiliseçebilirsiniz. Ancak buradan sadeceparagraf stilleri uygulanabiliyor. Karakterstilleri buradan uygulanamıyor.

Karakter stilleri sadece seçili metin kısmınayerel olarak uygulanabilirken, paragraf stilitüm paragrafa uygulanabiliniyor.Scribus Yazı Tipi KütüphanesiMetinlerde son olarak açıklayacağım arabirimise, Scribus'un yazı tipi kütüphanesi ayarları.Scribus'un sadece sistemde kayıtlı yazıtiplerini kullanabildiğini, yazının başındabelirtmiştik. Ancak bazı sebeplerden ötürü,yazı tiplerinizi kategorilemek, filtrelemek yada sadece birkaç yazı tipi kullanıyorsanız,tüm listeyi görmemek için, Scribus'ta yazı tipi

kütüphaneleri oluşturabilirsiniz.Yazı tipi kütüphanesi aracına ulaşmak için 2yer var. Öncelikle belirteyim ki, bu yerlerdenikisi de size aynı pencereyi açacaktır. Ancakuygulama yerleri farklı olacaktır. Burayadikkat edin. Bu yollar:1 File > Tercihler yoludur. Bu yolda yazıtiplerinde yapacağınız değişklikler, Scribusiçin yapılacak değişikliklerdir. Yani belgedenbağımsız olarak uygulanacak ayarlardır.2 File > Belge Düzeni yoludur. Burada daönünüze tamamen aynı arabirim gelecektir.Ancak burada yapacağınız ayarlar, o an açıkolan belge (yani tasarım çalışmanız) içingeçerli olacaktır.Bunlardan hangisinin açık olduğunu anlamakiçin, açılan arabirimin penceresinin isimbandına bakmanız yeterli. En üstte “BelgeDüzeni” ya da “Tercihler” şeklinde yazar.Sola taraftaki “Araçlar” kısmına girdiğinizde,sağ tabloda beliren ayarlarda en üstte metinkutusu butonunu görürsünüz. Burada dayukarıda tamamını anlattığımız karakterayarlarını görebilirsiniz.Buradaki ayarlar, Scribus'un açıldığında öntanımlı olarak bütün belgeye uygulayacağıayarlardır.



Yine sol taraftan “Yazıtipleri” kısmına giderseniz, sistemde yüklü tüm yazı tiplerinin birlistesini göreceksiniz. Eğer yüklediğiniz biryazı tipi listede görünmüyorsa, Scribus o yazıtipini kullanmaya engelleyecek bir durum ile(eksik karakter, yetersiz kalite vs...)karşılaşmış demektir. Scribus'un kullanmasınıistediğiniz yazı tiplerini ikinci sütundaki“Kullanılacak Yazıtipi” kutucuğunu işaretli

bırakın. Bu kutucuğu temizlediğiniz yazı tipleriartık ayar listelerinde görünmeyeceklerdir.Scribus'a yeni bir yazı tipi eklemekisityorsanız yapacağınız iki yol var:1 Sisteme yeni yazı tipini kurmak.2 Kurmadan sadece yazı tipinin dosyalarınınyerlerini Scribus'a göstermek. Bunun için,herhangi bir belge açmadan File > Tercihleryolunu izleyerek, arabirimi açın (herhangi bir

belge açık olmayınca, “Belge Düzeni”kısmına giremediğinizi fark ettiniz sanırım).Yazı tipi ekleme, tüm Scribus'u etkileyecektir.Sağ kısımda açılan sekmelerden “Diğeryerler” sekmesine geçerek, en sağdaki “Ekle”butonuna basıyoruz. Dosya aç penceresinden, istediğimizi yazı tipinin dosyalarınıseçiyoruz. Sonra arabirimden “uygula” ve“tamam” diyerek çıkıyoruz. Yazı tipiyükledikten ya da çıkardıktan sonra, ayarlarınetkin olması için Scribus'u yeniden başlatmakgerekiyor. Ancak tekrar uyarayım; “Belgedüzeni” kısmında yapacağınız ayarlar,sadece o an açık olan belgeyi etkiler.“Tercihler” kısmından yapacağınız ayarlar ise,Scribus'u etkiler.Scirbus'ta metinler ile çalışma anlatımımızınsonuna geldik. Sonraki yazımızda tablolarlaçalışma ve kompleks içeriklerle çalışmayabaşlayacağız. Sonraki yazıya kadar kalınsağlıcakla....

[1] http://www.parduslinux.org/dergi



http://www.pardus-linux.org/dergi

Ülkemizde, GNU/Linux kullananların sürekli dert yandıkları bir konuvardır; “Evimizde GNU/Linuxkullanıyoruz, fakat işyerlerindekullanamıyoruz” derler. Bu, çok yerinde bir tespittir. GNU/Linuxseverler, iş yerlerinde GNU/Linuxkullanmak istediğinde karşılarınamuhasebe işlerinde kullanacak birprogramın olmaması sorunuçıkmaktadır. Bu sorun K9 ileçözülmüştür. Artık GNU/Linux’tagönül rahatlığıyla kullanabileceğimiz bir ticari paket programımızvardır. Bu program, platform bağımsız, entegre bir programdır. Birçok mali müşavirin beğeneceği birözelliği de ücretsiz olmasıdır.Program reklam gelirleri ileyaşamını sürdürmeyi hedeflemiştir.K9’da muhasebe, cari, çeksenet,banka, fatura, irsaliye, stok,kasa/perakende, serbest meslekmakbuzu, personel, sabit kıymet,işletme, döviz, adres, şube ve faizmodülleri bulunmaktadır. Bumodüller birbirleriyle entegreçalışmaktadır. Hata/istek bölümünden geliştiricilere hataları veisteklerinizi bildirebilir, yardım vekullanım kitapçığı ile programhakkında bilgi edinebilirsiniz.

Programı sitesinden [1] indirebilirsiniz. Ceren Bilgisayar ve YazılımLtd. Şirketi ülkemizde Linux’un gelişmesi için uğraşmaktadır. Buçabasını da Pardus ve diğer Linux tabanlı işletim sistemleri içinhazırladığı paketlerle göstermektedir. Pardus 2011 için 32 ve 64 bit,Kurumsal2 için de 3264 bit pisi paketlerini hazırlamıştır. Bupaketlerden işletim sisteminize uygun olanını seçebilirsiniz.Programı indirip kurduktan sonra sizi test şirketi karşılayacaktır. Testşirketi ile programı rahat bir şekilde inceleyebilirsiniz.Fatura modülünü kullanabilmek için ilk olarak satılacak ürün vehizmetleri stok kartına tanıtmamız gerekiyor. Bu işlemi anamenüden stok işlemleri ve tanımlar kısmından ürün kartını/hizmetkartını seçerek yapıyoruz.Kartta gerekli tanımlamaları yaptıktan sonra sıra ürün ve hizmetisatacağımız/alacağımız kişileri/kurumları tanımlamaya geldi. Buişlem için Cari modülüne ihtiyacımız var. Ana menüye dönerek carihesap işlemleri butonuna tıklıyoruz. Açılan pencerede Cari Kartlar /Gruplar adımından firma/şahıs cari kartına, müşterimizin / satıcımızın firma bilgilerini giriyoruz.

UUyygguullaammaaİİnncceelleemmeessii

Coşkun AKTAŞ[email protected]

Ceren Bilgisayar'ın, ticariişletmlerde kullanılmaküzere hazırlamış olduğuK9 ticari paketuygulamasını CoşkunAKTAŞ'ın kalemindenokuyoruz.

K9 Ticari Paketi

16

Stok kartları ve cari kartları tanımladıktan sonrayazımızın konusu olan fatura modülünü kullanmaya

başlayabiliriz. Fatura işlemleri butonunu tıklıyoruz.Modülü kullanmaya alış faturası ile başlayalım. Firmamıza masa

alalım.

Aldığımız ürünün muhasebeye ve cari hesaba entegre olan kayıtlarıaşağıdadır.

Satın aldığımız masalardan 5 tanesini üretim hatası olmasınedeniyle iade ettiğimizi düşünelim. Fatura ve cari kaydını yantarafta görebilirsiniz.

Şimdiye kadar yaptıklarımız ürün/hizmet alımıyla ilgiliydi. Sıraürün/hizmet satışına geldi. Bu işlemler için satış faturasınıkullanacağız.20 adet masa sattığımızı düşünelim. Fatura modülünden satışfaturasını seçip faturamızı keselim.


K9 Ticari Paketi

Fatura oluştuğuna göre F3 tuşuylafaturamızı yazdırabiliriz. F3 tuşuylakarşımıza tasarım seçme menüsü gelir.Buradan, 1 nolu seçeneği seçincekarşımıza hangi yazıcı ile yazdıracağımızsoruluyor.Yazıcımızı seçip faturamızıyazdıralım.Satış faturası da alış faturası gibi muhasebe ve cariye fatura kesildiği andaentegre oldu.

Fatura modülünde raporlar bölümde üç tane rapor türü yeralmaktadır; Fatura listesi, Hizmet ekstresi ve BABS Formları listesi.Fatura listesini tarih aralığı, cari hesap, tutar, irsaliye durumu, alışsatış faturası ve açıkkapalı seçeneklerine göre çekebiliriz.

Hizmet ekstresinde ise hizmet aralığı, hizmet kodu, hizmet türü vetarih aralığı seçenekleri bulunmaktadır.BABS formu ise maliyenin istediği formata göre raporoluşturmaktadır.Yazıcıdaki belge numaraları butonuyla belgeleri numaralandırmaişlemlerini rahatlıkla yapabilirsiniz.Fatura modülü ile ilgili yazacaklarım bu kadar, artık iş size düşüyor.Programı indirip deneyebilirsiniz. Bulduğunuz hatalar olursa bildirmekten çekinmeyin lütfen. Biz Pardus gönüllülerine böyle birprogramı sunan Ceren Bilgisayar’a, hata ve istek bildirerek,programı kullanarak, kullandırarak teşekkür etmeliyiz. Bu ve benzerprogramlar ne kadar çok kullanılırsa GNU/Linux o kadar çokgelişecektir. Kullanılmayan programların ölmeye mahkum olduğunuunutmayalım lütfen.[1] http://www.k9ticaripaket.com


K9 Ticari Paketi

http://www.k9ticaripaket.com

Üç ay önce bu başlıkta bir yazıyazacağım aklıma gelmezdi.Şimdiyse iş başa düştü ve yazmam gerek. Çünkü önceleri birtopluluk üyesi, şimdiyse yöneticiolarak topluluğumuzun geleceğininbelirlenmesine katkıda bulunmamgerekiyor. Sadece ben değil, pekçok seçkin Pardus kullanıcısı daböyle düşünüyor olmalı ki fikirlerinigüncelerinde, forumlarda paylaşıyorlar. Birazdan okuyacaklarınızda, tıpkı bu paylaşımlar gibi, benimkişisel görüşlerimdir. Edergi’yeböyle bir yazı yazarak düşüncelerimi açıklama imkanı veren editörümüz Server Acim Hocamızaburadan da bir kez daha teşekkürederim.Herkesin Pardus'a ve topluluğadair söyleyecek sözü, yapılmasınıistediği işler var. Elbette benim devar. Tek farkla, üç ay önce talepeden konumundayken şimdiyapması gereken konumunageldim. Özgürlükiçin'de yaşananları, bu yazıyı okuyanların çoğubildiği için ayrıntılı olarak yazmayacağım, ancak kısaca bahsedeyim. Özgürlükiçin.com topluluksitesi, Pardus kullanıcılarınınsorunlarına çözüm olması ve

Pardus çevresinde bir kullanıcı topluluğu oluşturulması amacıylaTÜBİTAK tarafından gerçekleştirilen hizmet alımı yoluyla bir şirkettarafından yönetilirken, Nisan ayında anlaşmanın sona ermesiylesite yönetimi üyelerine bırakıldı. Genel yönetici unvanıyla bu görevetalip oldum. O günden bu yana da görevime devam ediyorum. İlkgünlerde kendi bilgisayarımdaki sorunları bile çözemiyorken, “Nasılolur da bir topluluk yöneticisi olurum?”diye kendime çok defasordum. Çünkü o zamana kadar, topluluk yöneticisi olan kişinin herşeyi bilmesi her sorunu çözmesi gereken bir süpermen olmasıgerektiğini düşünüyordum. Şimdiyse topluluğa bakışım değişti. Artıkşunu biliyorum ki herhangi bir topluluk, topluluk üyelerinin bilgi vezamanları ölçüsünde, gönüllü olarak diğerlerine yardım ettiği sürecesağlıklı bir şekilde büyüyebilir; bu temel üzerinde yükselebilir.Topluluğun ortaya çıkışı, öz kaynakları ve gönüllük esasına göreürettikleri değerler üzerinde değil de, profesyoneller ve parasalilişkiler üzerinde yükseliyorsa tehlikeli bir süreç yaşanıyor demektir.Çünkü gücünü aldığı profesyonel ve maddi destek aniden bittiğindegeriye ya bir hiç ya da sarsılmış, hazıra ve güzel çalışmalaraalışmış, üreten değil tüketen, “yaptım” diyen değil “yapmalı” ya da“yapılsın” diyen bir topluluk kalıyor. Daha doğrusu forum üyelerimiziveri kabul ederek sayılar verdiğimiz, topluluk sandığımız büyük birgrup kalıyor.Her Pardus kullanıcısı ya da topluluk sitelerimize üye olan herkestopluluk üyesi midir? Öncelikle üzerinde düşünmemiz gerekensorunun bu olduğuna inanıyorum. Bu sorunun cevabını verdiğimizzaman, topluluğun geleceğini daha kolay ve gerçekçi temellerüzerinde kurabiliriz. Kişisel görüşüm, forumlarımıza üye olanherkesin maalesef topluluk üyesi olarak kabul edilmeyeceğidir.Topluluktan bahsediyorsak eğer, üyelerinin topluluktan aldıklarıkadar verdiklerinin de olmasını, daha doğrusu topluluk ve üyearasında süregelen bir alışverişin olmasını beklemeliyiz.

MMaakkaallee

Sezai YENİ[email protected]

Pardus topluluğu neydi, neoldu ve nasıl olacak?Topluluğun başındangeçenlere ve gelecektekibeklentilerine, üzerine debiraz serzeniş ekleyerek,Sezai YENİAY'ınpanoramasından bakalım.

Topluluk ve Geleceği

19


Bahsettiğim katkının mutlaka birçözüm, haber, ya da benzeri bir

üretim olması gerekmiyor. Hatasistemlerine girilen bir hata ya da forumda

sorulan bir soru da katkı olarak düşünülmeli.Özgürlükiçin forumuna üye olan 23 bindenfazla kişinin 11 bin küsurunun sıfır iletisininolması, Öİ'nin forum içeriğine ulaşmak içinüye olma zorunluluğu olmadığı düşünüldüğünde, bahsettiğim sayının topluluk üyesikabul edilmemesi gerektiğinin en önemlidayanağıdır.O 11 bin üyeyi Pardus kullanıcısı olarakgörebiliriz, ancak Pardus topluluğunun birparçası olarak görmek bizi yanıltır. Gerçeklerigörmezsek, doğru çözümler de bulamayız.Topluluk üyesi yorumum üzerinden kabaca birsayı vermek gerekirse gerçek anlamdaPardus çevresinde örgütlenmiş kod yazan ,pisi paketi yapan, belge yazan, haber yazanya da topluluk sitelerinde görev alan topluluküyesi sayısının 100'ü geçmeyeceğini düşünüyorum. Verdiğim tahmini sayı bizi üzmelimi? Pardus kullanıcıları içindeki oranı vePardus'un altı yılda beş sürüm çıkarmış birdağıtım olduğu düşünüldüğünde evet, üzmelidir.Hal böyleyken bırakıp gitmek mi gerek?Elbette bu da bir seçenek, hatta saygıduyulması gereken bir seçenek. Çünkü kimsemutlu olamadığı, yalnızlaştığını ve üretemediğini düşündüğü bir yerde durmamalı.

Peki kalmayı tercih edenler, onlar ne yapmalı?Kalacak olanlarla devam edelim yazıya :)Sayısal olumsuzluğumuzu olumluya çevirerekbaşlayabiliriz. Mademki az sayıda katkıcı ilePardus'a destek olmanın getirdiği baskı,zulüm... :) olmasa da bazen yalnızlık,yılgınlık ve yorgunluğa katlanmayı gözealmış topluluk üyelerimizle yapısal bazıçalışmalar yapmalıyız. Pardus kullanmayıdüşünen ya da yeni başlayan potansiyeltopluluk üyelerimizin, daha kaliteli ve aktifbelge ve yardım merkezlerine ulaşmalarınısağlayabiliriz.Pardus'a gönül vermiş kişiler olarak, sağlıklıve sürdürülebilir bir Pardus topluluğu oluşturmamız için yapılması gerekenleri alt başlıklarhalinde sıralamaya çalışacağım.

BELGELENDİRMEPardus projesi çevresindegereken tüm belgelendirme çalışmalarının doğrudan kullanıcılarınkatkılarıyla yapılabilmesi ve tek bir

belge merkezinin olması herkesçe istenen birdurumdur. Doğrusu da budur, aklın yolununbir olduğu gibi. Hem Özgürlükİçin.com'dahem de Parduslinux.org wikisinde yer alanbelgelerin Pardus Wiki'ye taşınmayabaşlanmasıyla belgelendirmede doğru bir

yola girdiğimizi düşünüyorum. Parduskullanmaya yeni başlayan ya da kullanmayıdüşünen birisi, genel olarak Pardushakkındaki bilgileri PardusWiki'den alabilmeli.Pardus topluluk siteleri ya da Parduskullanıcılarının bloglarında yayımladıklarıyazılarda PardusWiki'ye bağlantılar verilmeli,bağlantı sayısı arttıkça PardusWiki'ye ulaşımartacak, ulaşım arttıkça wiki yazarlığı, dahaçok kişiye ulaşma imkanı veren sosyal hazzıyüksek bir uğraş halini alacak, böylece katkıcısayısı da artacaktır.EDERGİEğer bu yazıyı okuyorsanız PARDUS EDergiyayımlanmış,topluluğun önemli bir ürünüortaya çıkmış, Pardus ve özgür yazılımlaragönül vermiş katkıcıların yazıları, tasarımları,tüm okuyucuların beğenisine sunulmuş, güçlüve üretken bir topluluk olma yolunda önemlibir adım atılmış demektir. Tek başına bu edergi bile kollektif çalışmanın, topluluk içinüretmenin, özgür yazılımların toplumun tümkesimlerine ulaşması çabalarımızın somutlaşmış bir örneğini oluşturmaktadır. Yapılmasıgereken PARDUS EDergi'nin sosyal medyaaraçları kullanılarak mümkün olan en fazlakişiye duyurulmasıdır. Edergi içeriğinisadece Pardus'u değil, özgür yazılımdünyasını kapsayacak şekilde genişletmenin, hem Pardus'un bilinirliğini arttıracağını hem de dağıtımlar içinde,özgür yazılımı kapsayıcı anlayı


şıyla bir saygınlık kazandıracağına inanıyorum. Yine diğer

GNU/Linux dağıtım topluluklarının ilerigelenlerine dergimizin sayfalarında yer

vermek, beraber çalışabilirliğimizi, gerektiğinde ortak hareket etme becerisini veiradesini göstermemizi sağlayacaktır.

PAKET DEPOSUÖzgür yazılım topluluklarınıntemel varlık nedeninin sadecekullanıcı dayanışması olmadı

ğını, bunun yanında kullanıcısı olduklarıyazılıma doğrudan kod desteği vererekgelişmelerine katkıda bulunmak olduğunudüşünüyorum. Pardus topluluğunun da temelamaçlarından biri, Pardus projesiningeliştirilmesine katkıda bulunmak olmalıdır.Bazılarının Pardus'ta geliştirici olmakla ilgiliserzenişleri olduğunun farkındayım. 21 Mayıs2010'dan bu yana geliştirici adayı olan birisiolarak benim de bazen canım sıkılıyor; amainanıyorum ki ben böyle düşünenler arasındaen az yara alanım. Çünkü aday olmak benimiçin yeterli, ama yazılım konusunda çokdeğerli katkıları olabilecek topluluk üyelerininuzun beklemelerle umutsuzluğa sürüklenmesidoğru değil. Bunun karşısında küsüp gitmekde doğru bir yol gibi görünmüyor. “Doğru yolne olmalı?” sorusuna da kendimce cevapvereyim.

Projelerin planlarını ve politikalarını,yöneticilerin belirlemesi sıklıkla karşılaşılanbir durumdur. Ancak bizler, aşağıdan yukarıyabir çalışmayla projelere yön verebiliriz. Bunuyapamasak bile, en kötü ihtimalleöğrendiklerimizle neler yapabileceğimizinsınırlarının farkına varır, yaptıklarımızla özgüvenimiz gelişir. Kendi kendimize yeterliolduğumuzu hissettiğimizde ise yeni bir yolçizebiliriz. Bu nedenle güçlü bir paket deposu,hem topluluğumuzun üretimini gösteren hemde yeni geliştiriciler yetişmesini sağlayanönemli bir okul olarak kullanılabilir. Yüzlercepaketin bulunduğu birbirinden bağımsıztopluluk depolarının bakımının, kontrolünün;onlarca paketçinin çalıştığı svn depolarınınyönetiminin, sürdürülmesinin yeterlibüyüklüğe ulaşamamış Pardus topluluğundazor olduğunu düşünüyorum. O nedenle tek vekuralları kayıt altına alınmış bir paketdeposunun, insan kaynağımızı verimlikullanmak adına bir an evvel yapmamızgereken bir çalışma olmalıdır. Halihazırdaparduslinux.org ve pardususer.de paketdepoları bulunmaktadır. Bu depolarınbirleştirilerek, geniş bir içeriğe sahip kullanıcıdeposu oluşturulmalıdır. Bu deponunpaketçilerinin yaptıkları, proje yönetimincedikkate alınacaktır.TOPLULUK PORTALIBizler, topluluk süreçlerini koordine edenprofesyoneller değiliz. İşimiz bu değil. Günlük

yaşantımızdan, eğlencemizden ayırdığımız zamanları, gönüllü olarak toplulukişlerine harcıyoruz. Haliylede bir süre sonra yorulmaya başlıyoruz. Bu süre,

topluluğa harcadığımız emekle tersorantılıdır. Ne kadar yoğun emek harcarsak,yorulmamız da o kadar kısa zaman alıyor. Birsüre sonraysa, ister istemez topluluktankopuyoruz. Üzülerek söylemeliyim ki yıllardırküçük bir grubun omuzlarına binen yük, azsayıdaki gönüllünün de zamanla aramızdanayrılmasına neden olacaktır. O nedenle enkısa sürede daha çok gönüllüyü topluluksüreçlerine katmalı, bir yandan da toplulukçalışmalarındaki tekrarlardan kurtulmalıyız.Birleşmek bu anda düşünülmesi gereken biralternatif olarak değerlendirilmelidir. Ortakkampanya ve ortak edergi çalışmalarındanedindiğimiz tecrübeler, beraber çalışmanınçok da zor olmadığını gösterdi. Gerekenirade ortaya konduğunda, 2012 sürümü ilebirlikte yepyeni bir topluluk örgütlenmesinegidilmesinin önünde herhangi bir engelgörmüyorum.Birlikte çalışma iradesini ortaya koyduktansonra işin teknik yönünü konuşmaya başlayabiliriz.Bir GNU/Linux dağıtımı düşünün ki dağıtım ağı yok ? Bu da 2. sayının yazısıolsun.


lumaxart


http://www.flickr.com/photos/lumaxart/2364703237/in/pool-57095035@N00/

Özgür Yazılım, hepimizin tutkunuolduğu bir öğe; öyle ki, birçoğumuzbu sayede tanıştı, birbirine destekoldu, arkadaşlıklar kurdu. Ancakyaşam sadece bilgisayarın içindedeğil; asıl özgürlüğümüz yaşantımızda. İnsan sosyal bir varlık,üstelik düşünen de bir hayvan. Buözelliğimizi sevmeli, sahiplenmeliyiz.Benim Özgür Yazılım dışındakitutkularımı sayacak olursak;okumak, düşünmek, yazmak,gözlemlemek, çıkarsamalar yapmak, fotoğraf çekmek, bisikletebinmek, kütüphanecilik ve bilgisayar. Evet, okumak, düşünmek veyazmak hâlâ vazgeçilmezim.Çünkü üretmeyi seviyorum veyaratmak, sanıldığı gibi inanılangörünmez varlığa mahsus değil,insana da özgüdür. Eğer bunusadece inanılana bırakmış olsaydık, dünya ikiliklerin dünyasıolurdu.Özgür Yazılım, bizlere güzel veyaşanılası bir bilgi paylaşım ortamısağlar. Bu ortamın belirli birmetrekare alanı olmadığı gibiderinliği de yoktur; belirlenen sınır,paylaşıma açık bireysel ve paylaşı

lanlardan çıkartılan deneyim ve yaratılan değerlerdir. Örnek verecekolursak, Amarok 1.4 müzik yönetme arşivleme uygulaması,olgunluğa ulaştığına inanıldığı anda sonlandırılıp, hayatına Amarok2 ile devam etti. Fakat bu durumdan hoşnut olmayanlar paylaşılanbu bilgiye karşı gelip, Clementine adlı Amarok 1.4 benzeri bir müzikyönetme ve çalma uygulaması geliştirip Özgür Yazılım dünyasınasundular. Bir benzerinin de Gnome 2 projesi için olması yakındır.Özgürlüğü, yaşamımıza ve içinde bulunduğumuz kapitalist düzenene denli sokabiliyoruz, meçhul. Ancak hiç olmazsa biraz rahat nefesalmak, kendi deneyimlerimiz ve girişkenliklerimiz sayesinde olur. Buise sistemin dayattığı zorunluluk dışına çıkmakla mümkün. Buradabenim karşıma düşünsel üretimden sonra bisiklet sevdası çıkıyor.Bisiklet Hırsızları filminin yaratıcılarına buradan binlerce selam!İnsan, kendi gücüyle ulaştığı hızı biraz zorladığı zaman, isteristemez heyecanlanıyor. En bariz kanıtı, uçağın kalkış anıdır.Bisiklet kullanarak bir araba kadar hız kazanamayabilirsiniz, ancakonun kadar hızlı gidebilirsiniz. Çünkü sizi engelleyen trafikkarmaşası ya çok azdır ya da yanınızda sadece doğa vardır ve deheyecanınız.Özgür bir spor olarak bisikletle uğraşmak, tıpkı Özgür Yazılımkullanmaya benzer; çünkü siz, akmaya çabalayan ama sürekliolarak sıkışıp kalan, kendi pisliğini ve kirliliğini üreten benciltrafikten özgürsünüzdür. Unutmayın ki trafik kuralları sizleri dekapsamaktadır ve bunlar sizin özgürlüğünüzü kısıtlayabilirler, amahayatınızı uzatacakları kesindir!Çünkü bisiklet insana daha fazla hareket alanı ve kabiliyet sağlar.Örneğin arabanız ile ormanda birbirine yaslanmış ağaçlarınarasına giremezsiniz ya da sahile sıfır dalga seslerini duyarakarabanızı süremezsiniz. Ama bisiklet öyle değildir:

MMaakkaallee

Aydın [email protected]

Bisiklete binmek ile ÖzgürYazılım arasında nasıl birilişki mi olur? Aydın BEZyazısında, bu ikisiarasında, aslında entemelde yatan fikrî olaraközgürleşme unsurununetkilerini irdeliyor.

Bisiklet Sevdası

22

http://ozguryazilimsendikasi.org

http://ozguryazilimsendikasi.org

kaportası da şoförü de sizolduğunuz, eni de en fazla 25 cm

olduğu için, girip çıkamayacağınız yeryoktur. Tek limit sizsiniz.

Özgür Yazılım kullanmak da kişiye farklı tatlaryaşatır; bunlardan en güzel ve en önemliolanı ise kullandığı yazılımın özgür, erişilebilirve yüz binlerce göz tarafından hataya yervermeyecek şekilde denetlendiğini ve sürekliiyileştirildiğini bilmektir. Başka yazılımlar veişletim sistemlerinde olduğu gibi birkaç kişininya da üreticinin piyasa koşullarında dahafazla kâr etme amaçlı kısıtlı yeniliklerinibeklemekle asla kıyaslanmayacak bir deneyimdir bu.Üstelik her ikisinin maliyeti de sadece alt yapıve donanımın başlangıcında mevcuttur.Maliyetten çok, size deneyim, başarı vegelişim sunarlar. Nasıl mı? Haftalıksürüşlerinizi belli bir ortalamanın altındatutmayıp sürekli hale getirirseniz ve “işten /okuldan yorgun geldim, binemem bisikletefalan” derseniz unutun gelişimi, stres atmayıve sosyalleşmeyi. Artık siz bir “pinekleyicisiniz”; ama üste çıkartırsanız, gelişimyolunuz açıktır ve hep biraz daha ilerisiniistersiniz. Ben önceleri yol bisikletiylebaşlamıştım, şimdi ise dağ, tepe, bayır, arazialanlarında sürüş keyfi yapıyorum; hızlıolmasa da dikkatli olmak eğlenceyi arttırıyor.Özgür Yazılım’da ise mutlaka bir geçiş,toplanma merkezi dağıtım ile başlayan

kullanıcı, bir süre sonra her işi kendisi adınayapan, tasarruflanan dağıtımın kendisinisınırlayacağını kavradığı an mutlakakullandığını sandığı dağıtımın kökeni iletanışacaktır: tecrübe sabit Debian ve Ubuntu!Aslında aklıma takılan bir soru da bu: ÖzgürYazılım'ın uğraştırıcılığını kolaylaştıranseviyeye indiren dağıtımlar, kötülük mü yoksaiyilik mi yapıyor? İyiliği, yeni kullanıcı vegönüllüler kazandırması açısından iyi, fakatbu aynı zamanda diğer dağıtımların daçevresini kısıtlamıyor mu? Ayrıca bukolaycılık ve hazırcılık, bir tekelciliğe yolaçabilir mi? Soru burada asılı kalsın şimdilik.Cevapları gelecek sayı tartışalım!Bisiklet için ilk korku, dengeyi her zamansağlayamamak ve düşmektir; ÖzgürYazılımda ise ilk korku, X'in açılmaması vesiyah terminalde (tty) yapayalnız kalmaktır.İkisi de deneyim ile atlatılacak şeylerdir ki,aklımızı geniş tutup öğrenmeye, çabasarfetmeye alışmamız gerekir. Çünkü hiçbirşey kendiliğinden verilmez; insan özümserçevresini ve bilgiyi.Kısaca bilgisayar tek uğraşınız olmasın,sosyalleşin. Her farklı adım sizi birbirinebağlayacak imkânlar sağlayacaktır; çok yönlüdüşünmek sizi tahmin edemeyeceğinizyerlere götürecektir. Yakın örnekler vermekgerekirse tanıdığım ve sevdiğim bir arkadaşolarak purak, önceleri Pardus kullanırken bir

sıçrayış ile Debian’a geçti ve baktı ki sınırlarvar kendisi için, Gentoo'yu kurcalayıp hakkınıvererek kullanmaya başladı. Bunda etkentabii ki merak ile öğrendikleri ile aldığımühendislik eğitimini (kendisi hep söylerbende mühendis tipi var zaten) birleştirmesioldu. Şimdi ise Hadron GNU/Linux/BSDdağıtımını yaratmakla meşgul; lütfen destekverin ve sizler de bir şeyler öğrenin!


Bisiklet Sevdası

Öncelikle “MCU Nedir?” sorusuylabaşlayalım.MCU(Microcontroller=Mikrodenetleyici), karmaşık mantıksal fonksiyonları tek bir entegrede toplayanbir cihazdır. Genelde, başka birsistemi yönetmek için kullanılırlar.MCU'nun bir Microprocessor(Mikroİşlemci)'den farkı, CPU'ya ekolarak RAM, I/O(G/Ç), EEPROM,CCP... gibi modülleri de dahiliolarak bulundurmasıdır.MCU'lar nerede kullanılır?Uzaktan kumandalı araçlar, alarmsistemleri, birçok robot çeşidi,beyaz eşyalar... kısaca aklınızagelebilecek bir çok elektronikcihazda MCU'lar kullanılır.Farklı MCU üreticileri mevcutmudur? Hangisini tercih etmeliyim?Piyasada birçok MCU üreticisimevcut. Bunların başındaMicrochip, Atmel, Motorola, Zilog,Philips gelir. Ancak hangi marka vemodeli seçeceğiniz, tamamen sizekalmıştır. Bu tercihte dikkat edilmesi gereken nokta, seçilen

MCU'nun, kullanılacak proje için yeterli teknik donanıma sahipolmasıdır. Ancak şunu belirtmem gerekir ki Türkiye'de en çokkullanılan MCU markalarından biri Microchip firmasının üretiminiyaptığı PIC'lerdir. Ben de yazıma, daha çok PIC Programlama iledevam edeceğim.MCU nasıl programlanır?MCU'lar, derleyiciler sayesinde birçok dille programlanabilirler. Enfazla kullanılan diller Assembly,C ve Basic'tir.Assembly'nin biraz ağır,Basic'in ise biraz “basic” kalması nedeniyle,MCU programlarken C programlama dilini tercih etmek, birçokgeliştiriciye daha mantıklı gelmektedir.Peki Pardus GNU/Linux altında MCU programlanabilir mi?Elbette. Pardus/Linux üzerinde de MCU programlayabilirsiniz.Bunun için bazı yazılımlar mevcut. Bunların başlıcalarıCode::Blocks, Piklab, KTechlab IDE'leri, gputils ve SDCC.SDCCSDCC(Small Device C Compiler) tekrar hedeflenebilir, optimize birAnsiC derleyicisidir. Derleyicinin hedefleri (target), Intel 8051,Maxim 80DS390, Zilog Z80, Motorola 68HC08 temelli MCU'lar ilePIC16 ve PIC18 serisi MCU'lardır. SDCC, ücretsiz ve açık kaynakbir yazılımdır. GNU Genel Kamu Lisansı(GPL) altında dağıtılmaktadır. Yani özgürdür.En önemli özellikleri: Ücretsiz ve açık kaynak olması

AATTÖÖLLYYEE

Hamza Ç[email protected]

Beyaz eşyalarımızdanelektronik cihazlara kadarçevremizdeki hemen hercihazın içinde bulunanmikro denetleyicileri(MCU) C dili ile nasılprogramlandığını HamzaÇAKIR'dan okuyoruz.

24

Pardus'ta MCU Programlama

Kendi içerisinde yazılımınızıhız ve boyut için optimize edebil

mesi Birçok MCU'yu desteklemesi.

Herhangi bir fonksiyon içerisine Assemblykodu ekleme yeteneği Code::Blocks IDE'si ile entegre olabilmesi Eğer daha önce HiTech C derleyicisi ile PICprogramladıysanız, SDCC'nin kodlaması HiTech C derleyicisi ile yüksek oranda benzerlikgösterdiğini görürsünüz.KurulumSDCC için hazırlanmış herhangi bir Pisipaketi bulabilmiş değilim. Ancak kurulumundada bir zorluk olmadığı için paket aramayagerek de yok. SDCC'yi kullanabilmeniz içinsistemimizde gputils paketinin kurulu olmasıgerekiyor. Bu paket Pardus Developerdeposunda mevcut. Ancak bu depoda, henüztest aşamasına geçecek paketler bulunuyor.Yani son kullanıcılara bu depo tavsiyeedilmiyor. gputils paketini kurduktan sonra,SDCC'nin kurulumuna geçebiliriz.Buradan SDCC'nin son kararlı sürümünüindirelim. Dosya adında i386 yazıyor, ancakPardus 2011 64 Bit sürümünde de herhangibir sorun olmadan kuruluyor ve çalışıyor.İndirdiğimiz sıkıştırılmış dosyayı Ev dizinimiziçerisinde sdcc klasörü oluşturup açıyoruz.Konsolu açıyoruz.

$ sudo -i

# cd /home/kullaniciadiniz/sdcc

# cp -r * /usr/local

komutlarını yazıp kurulumu tamamlıyoruz.* Not: Pardus, /usr/local dizini kullanmamaktadır. Uygulamayı bu şekilde kurmak, sistemeherhangi bir zarar vermemektedir; ancakPardus dizin hiyerarşisine uygun değildir.Bunun için, açtığınız SDCC dizini altındakiçalıştırılabilir dosyaları /usr/bin; “sdcc” dizininiise /usr/share altına kopyalayabilirsiniz.Ancak, yazının ileriki bölümlerinde anlatılanCode::Blocks derleyici yollarını tanımlarken,kopyaladığınız dizinlere göre yaplandırmanızgerekmektedir.SDCC'yi kopyaladıktan sonra, Code::Blocks'un kurulumuna geçiyoruz. Şu anda Pardusdepolarında Code::Blocks IDE henüz mevcutdeğil. Ancak bu sitede [1] bir pisi paketimevcut. İndirdiğimiz paketi kurup,Code::Blocks'u yüklemiş oluyoruz.Şimdi gelelim Code::Blocks'un SDCC ileentegrasyonuna.İlk olarak Code::Blocks'u başlatın. MenüdenSettings>Compiler and Debugger'e girin:1. Derleyici olarak SDCC Compiler'ı seçin.2. Set as Default butonuna basın

3. İkinci işlemden sonra uyarı vermediyseentegrasyon işlemi tamamlanmıştır. Eğerhata veriyorsa dördüncü işlemden devamedin.4. Toolchain Executables sekmesine gelin veYolları (Path) doğrulayın.5. Search Directories sekmesine gelin ve

Compiler alt sekmesine tıklayıp/usr/local/share/sdcc/include/dizinini ekleyin.

SDCC 3.0 ve sonraki sürümler için yineaynı sekmede/usr/local/share/sdcc/non-free

/include/ dizinini ekleyin.Böylece entegrasyon işlemimiz de tamamlanmış oluyor.



Şimdi gelelim ilk uygulamamıza.Hemen menüden;File>New>Project'e tıklayın. Gelen

pencereden, Empty Project'i seçin. HemenNext'e tıklayın. Şimdi gelen kısımdaprojenizin kaydedileceği yolu, projenin adınıseçin ve tekrar Next'e basın. Bu kısımda:Compiler olarak SDCC'yi seçin.Create Debug Configuration seçili olmayacak.Create Release Configuration seçili olacak.Ben bu örnek projeyi, PIC16F877A için hazırladım. O yüzden menüden, Project>BuildOptions'u açalım. Compiler Settings sekmesinin Compiler Flags alt sekmesinde[CPU]Microchip PIC 14 Bit'i seçiyoruz. Dahasonra Other Options alt sekmesine gelipp16f877a yazıyoruz. Böylece derleyicimize,projemizi hangi MCU için derleyeceğinianlatmış oluyoruz.Projemiz için bir main.c dosyası oluşturduktansonra, projemizin ayrıntılarına gelelim.16F877A'nın B portunun birinci pinine bir led,2.pinine ise bir buton bağlı durumda.Amacımız; buton basılı durumdayken ledinyanması, basılı olmadığı durumda ise ledinsönmesi.Bunun için hemen yazılıma geçiyoruz.

#include "pic/pic16f877. h"

typedef unsigned int config;

config at 0x2007 __CONFIG =

_RC_OSC & _PWRTE_ON & _BODEN_OFF

& _WDT_OFF & _LVP_OFF; //PIC

konfigurasyonları yapılıyor.

void main( ) //ana fonksiyonumuz

{

TRISB2 = 1; //B portunun

2. pini dijital giriş olarak

ayarlandı.

TRISB1=0; // B portunun 1 pini

dijital çıkış olarak ayarlandı.

while (1) // Sonsuz döngüye

giriliyor.

{

RB1=RB2; // RB1, RB2' ye

eşitleniyor

}

}

Yazılımı derlemek için varsayılan olarakCtrl+F9 tuşu kullanılıyor. Ayrıca menüdenBuild>Build ile de derleme işlemini gerçekleştirebilirsiniz.Programımızı da hazırladık ve derledik. Şimdisıra geldi hazırladığımız programı denemeye.Bunun için iki yöntem mevcut:1. Bir simülator yazılımıyla(Örn. gpsim) testetmek.2. Direk olarak yazılımı MCU'muza atarakdevre üzerinde test etmek.Birincisi için gpsim'i kurup kullanmanız gerek.Kurulum paketi Pardus Developer deposundabulunuyor. Ancak şunu belirtmem gerekiyor,bu depodaki paketler henüz test aşamasındabulunuyor. Kurulumdan sonra tek yapmanızgereken, gpsim'i açıp SDCC tarafındanoluşturulan cod dosyasını gpsim tarafındanaçmak.İkincisi içinse bir programlayıcı (programmer:Hazırladığımız yazılımı MCU'ya yazmayayarayan bir devre) lazım. Bu devreler, herMCU marka/modeli için ayrı ayrıdır. BenBrenner8 tabanlı bir programlayıcı veMicrochip firmasının üretimini yaptığı PIC'lerikullanıyorum. Programı MCU'muzayazdırmak için bir de masaüstü arayüzülazım. Sprut firması, Brenner8 için birGNU/Linux masaüstü arayüzü(GUI)ve sürücüsü hazırlamış. Brenner8



kuıllanıyorsanız / kullanacaksanız bu yazılımları buradan [2] indirip

kurabilirsiniz.SDCC'nin kullanımı hakkında detaylı bilgialmak istiyorsanız, buradan [3] SDCCManual'i indirip inceleyebilirsiniz."SDCC ile PIC programlama hakkında Türkçebir kaynak var mı?" diye soruyorsanız, hatırlarsınız ki SDCC'nin önemli özellikleri arasında HiTech C derleyicisi ile benzerlikgöstermesini belirtmiştim. Dolayısıyla size,Fırat Deveci'nin hazırlamış olduğu HiTechPIC Programlama Kitabı'nı [4] önerebilirim.Kitapta karşılaştığım tek farklılık, kesme(interrupt) fonksiyonlarının tanımlanmasındaidi. Onun dışında SDCC ile HiTech C derleyicileri arasında ,PIC programlarken bir farkarastlamadığımı belirteyim.SDCC üzerinde kesme fonksiyonlarını aşağıdaki gibi tanımlayabilirsiniz.void fonksiyonadi( ) __interrupt 0

{

// Kod buraya gelecek.

}

Evet yazımın sonuna yaklaşırken bu yazınınbir dergi için hazırladığım ilk yazı olduğunubelirterek, hatalarımın olabileceğini hatırlatayım. Şayet bu yazıda bir hata ya da sorun

ile karşılaşırsanız, lütfen [email protected] adresim aracılığı ile bunu banabildiriniz.Bu konuda söyleyebileceklerim şimdilik bukadar. Hepinize kolay gelsin.

Kaynaklarhttp://sdcc.sourceforge.net/http://wiki.Code::Blocks.org/index.php?title=Using_the_Code::Blocks_IDE_with_SDCC_on_PIC_MCUsEk BağlantılarPIC16F serisi için bazı include dosyalarımevcut.(Çok kullanılan Delay fonksiyonu içinbu siteyi inceleyebilirsiniz.)gpsim(PIC MCU'lar için simülatör) projesininsitesi

[1] http://code.google.com/p/siklon/downloads/list[2] http://sprut.de/electronic/soft/usburn/linux/usburn_linux.htm[3] http://sdcc.sourceforge.net/doc/sdccman.pdf[4] http://www.fxdev.org/muhendislik/hi-tech-pic-programlama/



OpenClipArt

http://sdcc.sourceforge.net/http://wiki.Code::Blocks.org/index.php?title=Using_the_Code::Blocks_IDE_with_SDCC_on_PIC_MCUshttp://burningsmell.org/pic16f628/http://gpsim.sourceforge.net/http://gpsim.sourceforge.net/http://code.google.com/p/siklon/downloads/listhttp://sprut.de/electronic/soft/usburn/linux/usburn_linux.htmhttp://sdcc.sourceforge.net/doc/sdccman.pdfhttp://www.fxdev.org/muhendislik/hi-tech-pic-programlama/http://www.openclipart.org/detail/12965/microchip-v.2-by-anonymous-12965

Öncelikle tüm PLO ve Öİtopluluklarına “Merhaba” demekistiyorum. Özgür Yazılım ve Pardusdünyasına yeni katılan biriyim.Fazla uzatmadan konuya gireyim.Yaklaşık olarak 67 ay kadar önce“Özgür Yazılım” ve “Pardus” ile ilgilibirtakım fikirler belirmişti kafamda.Ancak sınavlarım vardı veuğraşamıyordum. Ne zaman sınavlarla işim bitti, işte o zaman dedimki “Tamam Pardus'u kuruyorum”.Neredeyse hiç araştırma yapmadan Pardus'un kurulum DVDkalıbını indirdim, yazdırdım veyükledim. Her şey çok kolay oldu,sadece bölümlendirmede birazsorun yaşadım, ancak o kısmı datopluluklardan öğrendim. Öİ'deki“ilk adımlar”, “nasıl” belgelerininneredeyse tamamını okudum.KDE'nin sürekli çökmesi dışındapek sorunum yoktu. Dama Damagüncellemesinden sonra o sorunda azaldı. Şu an masaüstü bilgisayarımda Pardus'u sorunsuz kullanıyorum.Daha sonra Pardus'u netbook'umakurmaya karar verdim ve gayetrahat kurdum. Ancak Pardus bana

yavaş yavaş sorun çıkarmaya başladı. 3G modemi tanıtamadım,kablosuz ağlara bağlanamadım, netbook kullandığım içinperformans sıkıntıları ve donmalar yaşadım vs. Sorunlarımı çözdümama biraz uzun sürdü. Topluluk forumlarında konular açtım.İnsanların geri dönüşü biraz uzun sürdü. İngilizce sayfalarlauğraştım, başka dağıtımlardaki benzer çözümlere baktım. Bensorunlarımı çözdüm ve Pardus'u iki bilgisayarımda da kullanıyorum.Ama diğer kullanıcılar için olaylar böyle gelişmiyor.Birkaç sene önce özgür yazılım ile hiç alakam yokkenarkadaşlarımdan biriyle bir sohbet esnasında Windows Vistahakkında konuşuyorduk. Bana Vista'nın çok hantal olduğunu, çokfazla uyumsuzluktan kaynaklanan sorun yaşadığını anlattı. Vista’yısadece bir hafta kullandığını ve bir haftada sistemden nefret ettiğini,XP'ye geri döneceğini söyledi. Ben de merak ettim ve Vista yüklü birdizüstü bilgisayarda sistemi denedim. Ancak beni hayattanbezdirecek kadar hantal gelmedi Vista. Peki neden onu bu kadarhayattan bezdirdi de bana pek bir şey yapmadı bu işletim sistemi ?Aramızda birkaç fark vardı çünkü. O pek uğraşmayı sevmiyordubilgisayarla, ben ise meraklıydım biraz. Aynı durum, yani XP'denVista'ya geçme durumu, pek çok kullanıcı için geçerli. Hatta sosyalpaylaşım sitelerinde sayfalar kuruldu “Windows 7 çıkana kadarXP'ciyiz” adı altında. Bu sadece bir sayfa değil, ortak zihniyetin adıoldu adeta. Kimle benzer bir konuşmaya girsek aynı cümleyi ya daaynı anlama giren benzer cümleleri kuruyordu.Aynı zihniyet Windows'tan Pardus'a geçişte de yaşanmaya başladı.Pardus'ta birşeyleri beğenmeyip değiştirmek isteyen ve bu esnadatüm sisteme zarar veren kullanıcılar hemen pes ediyor.Topluluklarda “Bırakın tutturmuşsunuz özgür özgür diye internetebağlanamadan ne özgürlüğü bu.” benzeri cümleler artmayabaşladı. Bunun önüne geçmek için asıl işi Pardus projesininkendisi yapması gerekiyor bana kalırsa. En azından web

MMaakkaallee

Efe Gürkan [email protected]

Windows'tan Pardus'a (yada genel olarakGNU/Linux'a) göç etmekisteyenler nelerlekarşılaşabilir? Buna karşın,topluluk neler yapabilir?Pardus'un her daimmanşetlerinde olan soruyu,Efe Gürkan YALAMANirdeliyor.

Pardus'aGöçteTopluluğa Düşenler

28

sitesinde bir yeniliğe gidilmeli.Diğer dağıtımların web siteleriyle

karşılaştırınca gerçekten insanınaradığını bulmakta zorlandığı bir site şu

anda.

Peki topluluklarda neler yapılabilir? Yapılabilecek çok şey var. Ancak burada kendinitopluluktan hisseden ve Pardus'a katkıdabulunmak isteyen kullanıcıların elini taşınaltına sokması gerekiyor. Mesela yazılımdananlayanlar Pardus'ta eksik gördüğü bir şeygeliştirebilir. Bunu Wiki’de ve forumlardayayınlayabilir. Depolarda bulunmayan vekullanmak istediği programları paketleyebilirvs. Herkes yazılımdan anlamak zorunda değiltabi ki. Mesela yabancı dili iyi olanlarpaketlerin çevirisine katkıda bulunabilir. Paket

ya da oyun tanıtımı yazabilirler. Ya da “Benimne yabancı dilim var ne de yazılımdananlarım” diyen kullanıcılar ki bu kullanıcılaradüşen kısım belkide en önemli kısım oluyor,Pardus'un tanıtımını yapabilirler.Bu tanıtım olayında nelere dikkat edilmelipeki? En önemli kısım burası bana kalırsaçünkü tanıtımı yaparken bir kaptırırsanızkendinizi ballandıra ballandıra anlatıpbeklentileri bir yükseltirseniz işte o zamankatkı yapmamış zarar vermiş olabilirsinizPardus'a. Beklentisini çok yüksek bir kullanıcıPardus'u hiç hayal ettiği gibi bulmayıp anındasoğuyabilir ve yukarıda bahsettiğimcümlelerden birini kurar hale gelebilir. Oyüzden çok dikkat etmek gerekiyor.Topluluk üyeleri Pardus'a tanıtım yoluyla katkıyapmak istiyorlarsa şu noktalara dikkatetmeli:

Beklentiyi çok fazla yükseltmemeli yanikullanıcı adayını Pardus'un hiç sorunuyokmuş düşüncesine kaptırmamalı.Pardus'un durumu ne ise onu anlatmalı.

Konsol kullanmak zorunda kalabileceğisorunlar yaşayabileceğini kullanıcı adayınabelirtmeli. Yoksa bilgisayarla uğraşmayısevmeyen bir kullanıcı ise Pardus'tansoğuyabilir. Ancak bu konu bildirilirse belkişimdi değil ama deneyim kazandıktan sonraaramıza katılır.

Sorun oluşursa topluluklarda çözümününbulunabileceği ancak toplulukların gönüllükullanıcılardan oluştuğu ve Pardus projesininresmi sorun çözme birimi olmadığıanlatılmalı.

Neden korsan yazılımlar yerine özgüryazılımları tercih etmesi gerektiğini anlatmalı,eğer ben böyle iyiyim derse tercihine saygıduymalı.

İçinde bir işletim sistemi gömülü gelen yada sistemin kurulum dosyaları içinde birbilgisayarın fiyatına içindeki sistemin lisansücretinin dahil olduğu anlatılmalı. Bu sistemikullanmak istemeyip Pardus kullanmakistemesi durumunda içinde sistem olmadanbilgisayarı satın alabileceği ve bu sayedelisans ücretini geri alabileceği anlatılmalı.Burada maddiyat devreye girdiği için kullanıcıadayının ilgisini çekmek daha kolay olacaktır.:) İşletim sistemini değiştirmek istemeyen

bir kullanıcı ise en azından yazılımları korsankullanmaması gerektiğini anlatmalı, özgür vedaha hafif alternatiflerini sunarak kullanıcıözgür yazılım kullanmaya teşvik edilmeli.Özgür yazılımın felsefesini anladıktan sonrakendi kendine işletim sistemi de özgürolacaktır bir süre sonra.

Oyun bağımlısı ancak özgür yazılıma sıcak bakan bir kullanıcı ise

29



en azından çift sistem kullanmasın tavsiye edilmeli ofis işleri,

internet kullanımı gibi işleri Pardus'tadaha güvenli yapabileceği anlatılmalı.

Wine adlı yazılım katmanından mutlakabahsedilmeli. Performans düşüklüğü yaşayacağı bahanesini uydurursa ekran kartınınkapalı kodlu sürücüsü mevcutsa böyle birsorun yaşamayacağı anlatılmalı.

Bir dağıtımdan memnun kalmazlarsa kendilerine uygun olabilecek alternatifleranlatılmalı. Ve bir dağıtımın hatasının tümLinux dağıtımlarının hatasıymış gibigenelleştirilmemesi gerektiği anlatılmalı.

Virüs derdinin çok çok az olduğu hattaneredeyse hiç olmadığı anlatılmalı, hattaWindows'u bile Pardus'tan temizleyebilecekleri anlatılmalı.

Ve en önemli nokta yukarıdakiler özgüryazılıma sıcak bakan kullanıcılara dayatmayapmadan anlatılmalı.Yukarıdaki noktalar ve benim aklıma gelmeyen benzeri durumlar dikkate alınarakPardus'u anlatırsak insanlara, hemen peseden kullanıcılar olmayacak, belki de ileridePardus'u eksikleriyle kabul eden kullanıcısayısı artacak ve Pardus daha hızlı ilerleyecektir diye düşünüyorum. Umarım yazımPardus için faydalı olmuştur. Hepinize bolParduslu günler.

30



Enigma'dan ilk masaüstü bilgisayara kadar, o kadar çaba ve emekharcandı. İlk başta, oda büyüklüğünde bilgisayar ne kadar ufalabilirsorusuna cevap arandı. Dahasonra ise, bu donanımı piyasadacazip hale getirecek işletim sistemive onun hangi metotla oluşturulması gerektiği. İşte tam bu sırada,GNU/Linux dünyası ve Microsoft'uayrım noktasına getiren dönümnoktası geldi. Microsoft doğruzamanda, doğru yerdeydi ve kişiselbilgisayar devriminden en kazançlıçıkan o oldu.Microsoft, 1.0 versiyonu'ndan enson haline kadar tek bir noktayıvurguladı: “Kullanıcı dostu” olduğunu savundu. Bilgisayar'dan hiçanlamayan birisi bile, en kısasürede öğrenir. GNU/Linuxdağıtımları ise, hobi amaçlı işletimsistemi kullananların toplandığı yergibi anlatıldı. Masaüstü bilgisayarlar değişti, dizüstü bilgisayarlarçıktı vs.. Hangi teknoloji değişimiolursa olsun, Microsoft'un yaptığıpropaganda değişmedi. Savundukları tez, toplumun önemli birkısmını etkiledi. MS Windows Vistarezaleti bile, kullanıcıların özgüryazılım ve GNU/Linux dağıtımları

hakkında fikirlerini çok değiştiremedi. Bu durumu, bilgi kirliliğine yada piyasadaki önemli şirketlerin Microsoft'u desteklemesinebağlayabiliriz. Ama bu şu an yaşanan durumu yeterince açıklayamaz.90' lı yıllardan itibaren, GNU/Linux dünyası sürekli yeni fikir üretenbir fabrika gibi çalıştı. MS Windows ya da Apple Mac OS' ta birprogramın karşılığı, kaliteli 45 alternatif program çıktı. Bu çokönemli bir avantaj olabilir: yine de sürekli birbiriyle birleşmeyenorganizasyonlar yüzünden istenilen hedefe ulaşılamadı. Masaüstüyöneticileri GNOME ve KDE olarak gelişti. Dağıtımların programdepoları, .deb ya da .rpm gibi ayrımlara gitti. Farklılık kötü bir şeydeğil, fakat bu bölünmeler yüzünden, birinde olan özellik, diğerindeyok. Tek bir şirket ya da tekelleşmeyi savunmak özgür yazılımınruhuna aykırı. Bununla birlikte, belli standartların olmaması, yenikullanıcıların GNU/Linux dağıtımlarını kullanmasının önünde önemlibir engel.Kullanıcılar ve GNU/Linux DağıtımlarıSlackware ve Debian gibi kalıcı topluluklar her zaman önemli oldu.Ama bu topluluklar, MS Windows kullanan kullanıcılarınalışkanlıklarını kendi güçleriyle değiştiremediler. 2004' teCannonical'in Debian GNU/Linux tabanlı Ubuntu dağıtımı,kullanıcıların fikirlerini değiştirmede önemli bir etken oldu. Debian,distrowatch' taki birçok dağıtımın olmasına sebeptir. AmaCannonical' ın bile yaptıkları ya da yapabilecekleri tartışmalı birdurum: Mark Shuttleworth, şirketi ve Ubuntu' nun nasıl olacağıkonusunda, başta GNOME gibi masaüstü yöneticisi geliştiricileriyleuyumlu çalışsa da, Steve Jobs'un biraz daha kibar haliyle Ubuntudağıtımı bugünlere geldi denebilir.Ubuntu dağıtımı, Debian'ın stabil program depoları,

MMaakkaallee

Kemal KARATAŞ[email protected]

Dünya üzerinde en çokkullanılan işletimsistemlerine baktığımızda,bunca zamana rağmenGNU/Linux, hâlâ Windowsve MacOS'un ardındangeliyor. Nedenleri üzerinebir incelemeyi KemalKARATAŞ'tan okuyoruz.

GNU/LinuxNeden%1'deKaldı?

31

geliştiricilerin desteği ve diğerkişiselleştirme özelliğiyle, donanım

üreticilerinin dikkatini çekti. GNU/Linuxdağıtımlarını önemsemeyen şirketler,

başta Ubuntu gibi dağıtımlar için sürücülerinipiyasaya sürmeye başladılar. Dell gibifirmalar, GNU/Linux dağıtımı seçmeopsiyonunu sitelerinden duyurdular. Teknolojimarketleri, her zaman desteğini gördükleriMicrosoft yüzünden, bu gelişmeye engelolmak için elinden geleni yaptı. Gelişmeninpiyasada %1'i geçmemesinin önemli birsebebi de budur.

Cannonical ve Ubuntu dağıtımı, tek başınamucizeler yaratamazdı. Mark Shuttleworh,donanım üreticilerinin tavrını değiştirmeamacına yoğunlaştı. Bu hareketin sonucunu,zamanla görebileceğiz. Ama ön yargınınyıkılabilmesi için biraz daha zaman gerekiyor

gibi. Türkiye'de de Tübitak tarafındangeliştirilen, Pardus GNU/Linux dağıtımı,yönetim yanlışlığı, milli işletim sistemi gibiabartılı tanıtımlara rağmen, istenilen yeregelemedi. Birçok devlet dairesi, hala MSWindows destekli edevlet sisteminikullanıyor. Bunun sonucu olarak sürekliizlenen politikaların rezaletinini kanıtlayanhez

Documents

Bir Kaplumbağ Pardus'a Göç ğ üşenler Topluluk ve Geleceği ... · ettiği GNU/Linux dağıtımını kullanma özgürlüğüne sahip olması”da, herkesin saygı ile karşılayacağıbir