Binder2 - Arvind Guptaarvindguptatoys.com/arvindgupta/telugu-bah-gandhi.pdf · 6 ãVüQs¡÷|æ >±+BÛ >∑T&ç¶>± nqTdü]+#˚ uÛÑ≈£îÔ\ eT+

$Page 1: Binder2 - Arvind Guptaarvindguptatoys.com/arvindgupta/telugu-bah-gandhi.pdf · 6 ãVüQs¡÷|æ >±+BÛ >∑T&ç¶>± nqTdü]+#˚ uÛÑ≈£îÔ\ eT+$

nqT ã+<√bÕ<Ûë´j·T

nqTyê<ä+ : q+&É÷] yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄

eT+∫ |ü⁄düÔø£+

ãVüQs¡÷|æ>±+BÛ

2 ãVüQs¡÷|æ >±+BÛ

ãVüQs¡÷|æ >±+BÛ

s¡#·sTT‘· : nqT ã+<√bÕ<Ûë´j·T

nqTyê<ä+ : q+&É÷] yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄

u§eTà\T : ÄsY.¬ø. \ø£åàDY, ìø° <∏ëeTdt

yÓTT<äÏ eTTÁ<äD : &çôd+ãs¡T, 2014

Á|ü‘·T\ dü+K´ : 1000

yÓ\ : s¡÷. 70/-

ISBN No. 978-93-83936-11-3

Á|ü#·Ts¡D, Á|ü‘·T\≈£î :

eT+∫ |ü⁄düÔø£+

12-13-439, M~Û HÓ+. 1,

‘êsêïø£, dæøÏ+Á<ëu≤<é - 500 017.

bò qT: 94907 46614

email: [email protected]: www.manchipustakam.in

eTTÁ<äD :

#·]‘· Ç+Áô|wüHé‡,

nC≤e÷u≤<é, ôV’≤<äsêu≤<é-20.

bò Hé: 040-2767 8411

BAHUROOPE GANDHI

by Anu Bandyopadhyaya - Telugu Translation

nqT ã+<√bÕ<Ûë´j·T 3

Á|ü<ÛëqeT+Á‹ >∑èVü≤+

q÷´&Ûç©¢

Ç~ |æ\¢\ ø√dü+ sêdæq |ü⁄düÔø£+. nsTTHê #ê˝≤eT+~ ô|<ä›\T ≈£L&Ü Bìï

#·~$ Äq+<ëìï, Á|üjÓ÷»Hêìï ≈£L&Ü bı+<ä>∑\s¡ì Hê $XÊ«dü+. >±+BÛJ

Ç|üŒÏπø ˇø£ eTVü‰Hêj·T≈£î&ç>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ës¡T. Äj·TqqT #·÷&Éìyês¡T,

eTTK´+>± H˚Ï u≤\u≤*ø£\T Äj·TqqT ˇø£ nkÕ<Ûës¡DyÓTÆq e´øÏÔ>±, >=|üŒ

|òüTqøêsê´\T #˚dæq dü÷|üsYe÷Hé>± uÛ≤$+#·e#·TÃ. ø±ãÏº >±+BÛJ J$‘·+˝Àì

kÕ<Ûës¡D bÕsêÙ«\qT á |ü⁄düÔø£+˝À #Ó|æŒq≥T¢>± uÛ≤$‘·sê\ eTT+<äT≈£î rdüT≈£î

sêe&É+ m+‘Ó’Hê yê+#Û· j·T+.

Äj·Tq nH˚ø£ n+XÊ\ô|’ ÁX¯<ä∆ #·÷|æq $<Ûä+ m+‘√ ÄdüøÏÔ >=*ù| $wüj·T+.

Äj·Tq~ ô|’ô|’q ÄdüøÏÔ ø±<äT. Äj·Tq ˇø£kÕ] ˇø£ n+X¯+ô|’ ÄdüøÏÔ #·÷|ü&É+

Äs¡+_ÛùdÔ, Ä n+XÊìï m+‘√ ˝À‘·T>± n<Ûä j·Tq+ #˚ùdyê&ÉT. J$‘·+˝À ∫qï

∫qï n+XÊ\T nì eTq+ uÛ≤$+#˚ yêÏô|’ Äj·Tq #·÷|æq n|ü]$T‘·yÓTÆq ÁX¯<∆

Äj·Tq e÷qe‘êyê<ä+˝À $•wü‘· ø±e#·TÃ. n~ Äj·Tq e´øÏÔ‘ê«ìøÏ eT÷\+.

sê»ø°j·÷˝À¢q÷, ãVæ≤s¡+>∑ J$‘·+˝Àq÷ ø±ø£ nH˚ø£ Ç‘·s¡ n+XÊ\˝À

>±+BÛJ m˝≤ eéVü≤]+#ê&ÉH˚<ëìï $e]dü÷Ô á |ü⁄düÔø£+ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï+<äT≈£î

H˚HÓ+‘√ dü+‘√wædüTÔHêïqT. Äj·Tq n+‘·s¡+>±ìï yÓTs¡T>±Z ns¡∆+ #˚düTø=H˚+<äT≈£î

Ç~ ñ|üø£]düTÔ+<äì H˚qT uÛ≤$düTÔHêïqT.

` »eVü≤sY ≤˝Ÿ HÓÁVüAq÷´&Ûç©¢

10, e÷]Ã, 1964.

eTT+<äTe÷≥



á |ü⁄düÔø£+ sê‘·Á|ü‹ 1949 qT+N Hê <ä>∑Zs¡ ñ+~. H˚qT 1948˝À &ç. õ.

f…+&É÷\ÿsY* sêdæq ªeTVü‰‘·àµ** sê‘· Á|ü‹ì #·~yêqT. n+‘·≈£î ø=~› ø±\+

eTT+< HqT u…+>± Ÿ Àì ø£dü÷Ôsê“ •ø£åD≤ •_s¡+˝À |üì e÷HXÊqT. Ä •_s¡+˝À

ñqï ø±\+˝À H˚qT ˇø£ Á>±eT+˝À |üì #˚XÊqT. Hê #·T≥Tº|üø£ÿ\ Á>±eTdüTú\≈£î

>±˙, •ø£åD≤s¡T∆ …’q u≤*ø£\≈£î >±˙ >±+BÛ >∑T]+∫ <ë<ë|ü⁄>± @MT ‘Ó*j·T<äì

H˚qT >∑eTì+#êqT. yêfi¯ófl s√p q÷\T e&çπøyêfi¯ófl, ÁbÕs¡∆q #˚ùdyêfi¯ófl, >±+BÛ

»j·T+‹ì »s¡T|ü⁄ø=H˚yês¡T. yê]˝À ø=+<äs¡T C≤rjÓ÷<ä eT+˝À bÕ˝§Zì C…’\TøÏ

yÓfi≤¢s¡T ≈£L&Ü. ø±˙ >±+BÛJ ì»+>± á <XÊìøÏ∫Ã+~ @$TÀ yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT.

H˚qT bıs¡bÕ≥T|ü&ç ñ+&Ée#·TÃ, ø±˙ Hêø£ ≤ nì|æ+∫+~.

Hê ì‘· J$‘·+˝À s√p Hê¬ø<äTs¡jT´ #ê˝≤eT+~ $<ëé+‘·T\qT, eTTK´+>±

XÊØs¡ø£ ÁXeTì ndüVæ≤´+#·T≈£îH yê]˙ #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT HêøÏ|üŒÏø° n˝≤π> nì|ædüTÔ+~.

ª&ç–ï° Ä|òt ÒãsYµ MT<ä Hêø£+‘·>± qeTàø£+ Ò<äT ø±˙ XÊØs¡ø£ ÁX¯eT˝À ñqï

ø£wüº+ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTπø H˚qT s√p ùde≈£î\ XÊØs¡ø£ ÁX¯eT˝À ø=+‘· uÛ≤>∑+

|ü+#·Tø=H˚+<äT≈£î Á|üj·T‹ïkÕÔqT. Ä $<Ûä+>± H˚qT Ç‘·s¡T\‘√ |üì #˚sTT+#·Tø=H˚

Vü≤≈£îÿqT ø=+‘·es¡¬ø’Hê bı+<äT‘·THêïqì nqT≈£î+≥THêïqT.

#ê˝≤eT+~ |üìMT<ä Áù|eT‘√ >±ø££ πøe\+ JeH√bÕ~Û ø√dü+ Äj·÷ |üqT\T

#˚kÕÔs¡T. n˝≤ Ç‘·s¡T\T #˚ùd nH˚ø£ |üqT\˝À >±+BÛJ Çwüº|üPs¡«ø£+>±

bÕ\T|ü+#·Tø=H˚yê&ÉT. n˝≤+Ï e´øÏÔ>± Äj·Tìï MT≈£î |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+ Hê

ñ<›X¯+. n+<äTπø á |ü⁄düÔø£+˝À ø=ìï dü+|òüT≥q\T |ü⁄qs¡Tø£ÔeTj·÷´sTT. >±+BÛì

|ü]#·j·T+

* BHêHê<Ûé >√bÕ Ÿ f…+&ÉT\ÿsY (1909`1971) s¡#·sTT‘·, &Ü≈£îýÓT+≥Ø dæìe÷\ s¡÷|üø£s¡Ô.

** Ç~ mì$T~ dü+|ü⁄≤\˝À 1951˝À Á|ü#·T]‘·yÓTÆq >±+BÛ J$‘· #·]Á‘·.


>∑T&ç¶>± nqTdü]+#˚ uÛÑ≈£îÔ\ eT+<ä≈£î eT]ø=+‘· eT+~ì #˚s¡Ã&É+ HêøÏwüº+ Ò<äT.

>±+BÛJ πøe\+ C≤‹|æ‘·, uÛ≤s¡‘· kÕ«‘·+Á‘·´ ìsêà‘· e÷Á‘·y˚T ø±<äì H˚Ï

u≤\u≤*ø£\T ‘Ó\TdüTø√yê\˙, Äô|’q Äj·TqqT $eT]Ù+#ê\˙ Hê ñ<›X¯+.

á |ü⁄düÔø£+ sêj·÷\H Ä˝À#·q Hê~. HqT Bìï øöe÷s¡<äX˝Àì u≤\u≤*ø£\

ø√dü+ sêXÊqT. Bì˝Àì düe÷#ês¡eT+‘ê <ë<ë|ü⁄>± &ç. õ. f…+&É÷\ÿsY sêdæq

ªeTVü‰‘êàµ Á>∑+<Ûä+ ˝Àì<˚. á ∫qï Á|ü#·Ts¡D |üs¡+>± H˚qT Äj·Tq≈£î m+‘·>±

s¡TD|ü&ç ñHêïH√ e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ ÒqT. Áo mHé. õ. CÀ>¥ sê‘·Á|ü‹ì #·~$ dü]#·÷dæ

ô|≤ºs¡T. Bì˝Àì 20 ø£<ÛäHê\qT ªH˚wüq˝Ÿ ôV≤sê˝Ÿ¶µ |üÁ‹ø£˝À ˇø£ dæØdt>±

Á|ü#·T]‘·eTj˚T´ neø±X¯+ Hê≈£î Áo m+. #·\|ü‹sêe⁄* ø£*Œ+#ês¡T.

á |ü⁄düÔø±ìøÏ nedüs¡yÓTÆq ∫Á‘ê\qT dæ Ç∫Ãq ÄsY. ¬ø. \ø£åàDY**≈£î H˚qT

s¡TD|ü&ç ñHêïqT. eTT+<äTe÷≥ sêdæ∫Ãq »eVü≤sY ≤˝Ÿ≈£î Hê Vü≤è<äj·T |üPs¡«ø£

<Ûäqýê<ë\T. á |ü⁄düÔø£+ #·~$q y˚sTTeT+~ u≤\u≤*ø£\˝À ˇø£ÿ¬s’Hê >±+BÛJ

#˚dæq |üqT\˝À ø=HÓ’ïHê #˚ùdÔ Hêø£+‘˚ #ê\T.

` nqT ã+<√bÕ<Ûë´j·T

* m+. #·\|ü‹sêe⁄ (1910`1983) Á|üU≤´‘· |üÁ‘·ø±s¡T&ÉT, ~ H˚wüq˝Ÿ ôV≤sê˝Ÿ¶øÏ 30

dü+e‘·‡sê\≈£î ô|’>± dü+bÕ<ä≈£î&ç>± |üì #˚XÊ&ÉT.

** ÄsY. ¬ø. \ø£åàDY (1921` ) Á|üeTTK ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT, ø±s¡÷ºìdüTº.


$wüj·T dü÷∫ø£

ÁX¯eTJ$ 9

u≤]wüºs¡T 12

ã≥º\T ≈£îfÒºyê&ÉT 19

ã≥º\T ñ‹πøyê&ÉT 22

ø£åes¡+ #˚ùdyê&ÉT 24

X¯óÁuÛÑ+ #˚ùdyê&ÉT 28

#Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyê&ÉT 34

ùde≈£î&ÉT 40

e+≥yê&ÉT 45

yÓ’<äT´&ÉT 49

qs¡T‡ 54

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT 58

H˚‘· |üìyê&ÉT 64

q÷\T e&çπøyê&ÉT 67

yê´bÕ] 72


¬s’‘·T 79

y˚\+ bÕ≥>±&ÉT 85

j·÷#·≈£î&ÉT 87

ã+~b˛≥T 93

C…’\T|üøÏå 99

ôd’Hê´<Ûä ≈£åî&ÉT 106

Á>∑+<Ûä s¡#·sTT‘· 112

bÕÁ‹πøj·TT&ÉT 118

eTTÁ<ë|ü≈£î&ÉT ` Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô 125

bòÕwüHé kÕú|ü≈£î&ÉT 128

bÕeTT\yê&ÉT 135

|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT 139

>±+BÛ J$‘· dü+|òüT≥q\ Áø£eT+ 147


ÁX¯eTJ$

nqedüs¡ Hê´j·T yêĆ≤´\ <ë«sê <ÛäqeT÷, düeTj·TeT÷ eè<Ûë #˚düTø=ì,

‘·eT J$‘ê\T bÕ&ÉT #˚düTø√e<ä›˙, ‘·eT $yê<ë\qT eT<Ûäé]Ô‘·«+ <ë«sê

|ü]wüÿ]+#·Tø√yê\˙ ‘·q ø£øÏå<ës¡¢≈£î Hê´j·TkÕ∆q+˝À r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñ+&˚ ˇø£

u≤]wüºs¡T dü\Vü‰ Ç#˚Ãyê&ÉT. ‘·q r]ø£ düeTj·÷˝À¢ Äj·Tq Væ≤+<ä÷, eTTdæ¢+,

Á¬ø’düÔe, bÕØÙ uÖ<ä∆ eT‘ê\≈£î #Ó+~q Á>∑+<Ûë\T #·~y˚yê&ÉT. Ç+ø± y˚T<Ûëe⁄\T

sêdæq nH˚ø£ |ü⁄düÔø±\qT ≈£L&Ü Äj·Tq #·~y˚yê&ÉT. Ä |ü⁄düÔø±\ n<Ûä j·Tq+,

n+‘·XÀÙ<Ûäq\ |òü*‘·+>± e´≈£îÔ\T πøe\+ y˚T<ÛädüT‡‘√ |üì #˚ùdÔ #ê\<ä , Á|ü‹

eTìw” Á|ü‹s√p ø=+‘Ó’Hê XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚j·÷\H˚ $XÊ«dü+ Äj·Tq≈£î ø£*–+~.

nø£åsêdüT´&É÷, ìs¡ø£åsêdüT´&É÷, yÓ’<äT´&É÷, Hê´j·TyêB, ø£åes¡+ #˚ùdyêfi¯ó¢, X¯óÁuÛÑ+

#˚ùd yêfi¯ó¢ n+<ä]ø° yê] |üqT\≈£î düe÷q y˚‘·q+ \_Û+#ê*. á $XÊ«kÕìøÏ

nqT>∑TD+>± Äj·Tq ì<ëq+>± ‘·q Jeq $<ÛëHêìï e÷s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ‘·q

ø£fiËfl<äTs¡T>± ñqï |üqT˝À¢ bÕ\T|ü+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ø=Hêïfi¯fl≈£î ‘·q

≈£î≥T+ã+‘√q÷, ùdïVæ≤‘·T\‘√q÷ ø£\dæ ˇø£ ÄÁX¯eT+˝À ìsê&É+ãs¡ kÕe÷õø£

JeHêìï >∑&ÉbÕ\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq j·T÷s√|æj·THé $TÁ‘·T\T ø=+<äs¡T

Ä ÄÁX¯eT J$‘·+˝À uÛ≤>∑+ |ü+#·Tø√yê\qT≈£îHêïs¡T.

me]MT<ë Ä<Ûës¡|ü&É≈£î+&Ü ø£wæº+∫ |üì #˚ùd ¬s’‘·T˝≤¢ yêfi¯fl+‘ê H˚\qT

<äTìï, ‘√≥\qT ô|+#·T‘·÷ J$+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. nø£ÿ&É J‘êìøÏ |üì #˚ùd

|üìyêfiËfle«s¡÷ ñ+&˚yês¡T ø±<äT. Væ≤+<äTe⁄\T, eTTdæ¢eTT\÷, Å¬ø’düÔe⁄\T, bÕØÙ\T,

Áu≤Vü≤àDT\T, X¯SÁ<äT\T, ø±]à≈£î\T, u≤]wüºs¡T¢, q\¢yêfi¯ófl, ‘Ó\¢yêfi¯ófl n+‘ê nø£ÿ&É

πø ô|<ä› ≈£î≥T+ã+˝À düuÛÑT´˝≤¢ J$+#˚yês¡T. n+<äs¡÷ düeTwæ e+≥XÊ\˝À

‘·j·÷¬s’q uÛÀ»Hêìï düeTwæ uÛÀ»qXÊ\˝À ‹Hyês¡T. yê] ÄVü‰s¡+ kÕe÷q´+>±q÷,

yê] <äTdüTÔ\T eTT‘·ø£>±q÷ ñ+&˚$. Á|ü‹ düuÛÑT´ìø° n‘·ì HÓ\yêØ Ks¡TÃ\≈£î 40


s¡÷bÕj·T\T \_Û+#˚$. n|üŒÏøÏ HÓ\≈£î 4000 s¡÷bÕj·T\T dü+bÕ~düTÔqï|üŒÏø°

Ä u≤]wüºs¡T ≈£L&Ü Ä HÓ\yêØ uÛÑ‘· +‘√H˚ J$+#˚yê&ÉT. ø£]ƒq ÁX¯eT‘√ ì+&çq

‘·q <Ó’q+~q ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT >∑&çj·÷s¡eT+‘· K∫Ã‘·+>± |üP]Ô#˚dæ, Äj·Tq

s√E≈£î Äs¡T >∑+≥\T $ÁXÊ+‹ rdüTø=H˚yê&ÉT.

bı\+˝À ˇø£ >∑T&çôd ìsêàD+ ÁbÕs¡+_Û+∫q|ü⁄Œ&ÉT Äj·TH˚ n+<ä]ø£+fÒ

eTT+<äT <ëì ô|’øÏ mø±ÿ&ÉT. ∫Hêï ô|<ë› y˚T≈£î\T, eTs¡y˚T≈£î\‘√ ì+&çq nH˚ø£

CÒãT\Tqï ˙\+s¡+>∑T eTT‘·ø£ ã≥º\qT Äj·Tq ‘=&ÉT≈£îÿHêï&ÉT. ˇø£ CÒãT˝À+∫

ˇø£ düT‹Ô ‘=+– #·÷k Ô+~. ø£ ∫qï s¡+|ü+, ãs¡e÷ n‘·ì q&ÉT+ <ä>∑Zs¡ u…\Tº≈£î

y˚ ≤&ÉT‘·THêïsTT. n˝≤ Äj·Tq eT+&ÉTf…+&É À >∑T&çôd |üì |üPs¡Ôj˚T´+‘·es¡≈£L

s√E\ ‘·s¡ã&ç |üì #˚XÊ&ÉT. ø£ s√E uÛÀ»q+ #˚dæq ‘·sê«‘· Äj·TH=ø£ |ü⁄düÔø±\

n\eTsê #˚j·T&ÜìøÏ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. <ë<ë|ü⁄ @&ÉT >∑+≥\bÕ≥T ì]«sêeT+>±

|üì#˚dæ ô|’ø£|ü⁄Œqî ‘êπø+‘· ô|<ä› |ü⁄düÔø±\ n\eTsê ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. ˇø£kÕ]

ÄÁX¯eT <ë]˝À ø£+ø£s¡ |üs¡#ê*‡q nedüs¡+ e∫Ã+~. ø±˙ yê] e<ä› ø£+ø£s¡

ø=q≤ìøÏ kıeTTà Ò<äT. n|ü&ÉT Äj·Tq s√p $$<Ûä |üqT\ ø√dü+ ÄÁX¯eT+

qT+∫ ãj·T≥≈£î yÓ[fle#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT <ë]˝À ø£q|ü&çq >∑T\ø£sêfi¯fl˙, ø£+ø£s¡sêfi¯fl˙

b˛>∑T#˚dæ ‘·q‘√bÕ≥T ‘Ó∫Ã ÄÁX¯eT+˝À >∑T≥ºb˛j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. $T–*q

ÄÁX¯eTyêdüT\T ≈£L&Ü Äj·Tq ñ<ëVü≤s¡DqT ì<ëq+>± nqTdü]+#·&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ‘·«s¡ ÀH˚ s√&É¶+‘·Ï u≤>∑T#˚ùd+<äT≈£î dü]|ü&Ü ø£+ø£s¡ sêfi¯fl>∑T≥º

ÄÁX¯eT+˝À b˛>∑sTT´+~. n˝≤ dü«j·T+>± #˚dæ #·÷|æ+#·&É+ <ë«sê Äj·Tq

Ç‘·s¡T\‘√ |üì#sTT+#yê&ÉT. ‘√≥|üì, e+≥|üì, &É«&É+, eÁ&É+–|üì, ‘√fifl|üì,

eTTÁ<äD˝≤+Ï |üqT˝À¢ ÄÁX¯eT+˝Àì |æ\¢\T ≈£L&Ü bÕ\T|ü+#·Tø=H˚yês¡T.

eTq+ ‘ê|”|üìyê]˙, #Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyê]˙, eÁ&É+>∑+ |üìyê]˙, ø£eTàs¡+

|üìyê]˙, ø£åes¡+ #˚ùd yê]˙ ‘·≈£îÿe>± #·÷dü÷Ô e#êÃ+. eTq+ yê]qT+N

H˚s¡TÃø√e&É+ e÷H˚XÊ+. yê]|ü≥¢ ø£ dü dü+kÕÿs¡+ #·÷|ü&É+ eT]∫b˛j·÷+.

yê]øÏ >ös¡e eTsê´<ä\T Ò≈£î+&Ü #˚XÊ+. HÓ’|ü⁄D´+ >∑\ eè‹Ô|üqT\qT V”≤q+>±

#·÷dü÷Ô >∑TeTkÕÔ |üìì >=|üŒ>± #·÷&É≥+ <ë«sê eTq+ u≤ìdü‘ê«ìï ø=ì

‘Ó#·TÃ≈£îHêï+.

Ä u≤]wüºs¡T ñ<äj·÷H˚ï #˚‹eTs¡ À >√<ÛäTeT\qT |æ+&ç |üfÒºyê&ÉT. Ä ‘·sê«‘·

$~Û ìs¡«Vü≤D≈£î dæ<ä∆yÓTÆ ◊<äT yÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+˝À ñqï ‘·q ø±sê´\j·÷ìøÏ q&ç∫

yÓfi‚flyê&ÉT. Äj·Tq ‘·q E≥TºqT ‘êH˚ ø£åes¡+ #˚düTø=H˚yê&ÉT, ‘·q <äTdüTÔ\qT ‘êH˚


ñ‹øÏ, ÇÁd”Ô #˚düTø=H˚yê&ÉT. ù|¢>∑T yê´~Û‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï >∑ì ø±]à≈£î\≈£î yÓ’<ä

ùde\+~+#˚+<äT≈£î sêÁ‘·+‘ê yÓT\≈£îe>± ñ+&˚yê&ÉT. ≈£îwüß˜ s√– |ü⁄fi¢qT X¯óÁuÛÑ+

#˚ùdyê&ÉT. eTs¡T>∑T<=&É¢qT X¯óÁuÛÑ+ #˚ùd+<äT≈£î dæ>∑TZ|ü&˚yê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq≈£î

ã<ä∆äø£+, uÛÑj·T+, ndüVü≤´+ e+Ï$ ‘Ó*j·Te⁄.

Äj·Tq ‘·q |üÁ‹ø£≈£î yê´kÕ\T sêùdyê&ÉT, yêÏì dü«j·T+>± f…Æ|ü⁄ #ùdyê&ÉT.

‘·q …≥sY Áô|dt À ‘êH˚ nø£åsê\T ≈£LπsÃyê&ÉT. nedüs¡yÓTÆ‘˚ #˚‘√Ô q&ç#˚ eTTÁ<äD≤

j·T+Á‘êìï ≈£L&Ü q&çù|yê&ÉT. Äj·Tq≈£î |ü⁄düÔø±\T u…’+&ç+>¥ #˚j·T&É+ u≤>±

e#·TÃ. dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£yÓTÆq ÒK\T, dü+bÕ<äø°j·÷\T sêj·T&É+ Äj·Tq düè»Hê‘·àø£yÓTÆq

#˚‹øÏ e#·TÃ. #·s¡U≤ô|’ q÷\T e&Éø£&É+ e#·TÃ, eT>∑Z+ô|’ H˚j·T&É+ e#·TÃ. ø=‘·Ôø=‘·Ô

e+≥\T #˚j·T&É+ e#·TÃ. dü÷~, <ës¡+‘√ #·ø£ÿ>± ≈£î≥Tº|üì #˚j·T&É+ e#·TÃ. |üfi¯fl

#Ó≥¢ , |üP\ yÓTTø£ÿ\˙ kÕø£&É+ e#·TÃ. n˝≤π> >∑Tq|ü+‘√ H˚\qT ‘·e«&É+, q÷‹

qT+∫ ˙fi¯ó¢ ‘√&É≥+ e#·TÃ. ã+&ç qT+∫ ãs¡TyÓ’q düs¡T≈£î\T ~+|ü&É+ ≈£L&Ü

e#·TÃ.

Äj·Tq C…’\T˝À ñqï|ü&ÉT s√E≈£î ‘=$Tà~ >∑+≥\bÕ≥T ‘·e«>±\‘√

>∑ÏºH˚\qT ‘·y˚«yê&ÉT, ˝Ò<ë ∫]–q <äT|üŒÏ eTTø£ÿ\qT ≈£îfÒºyê&ÉT. u≤>±

n\dæb˛sTTq|ü&ÉT X¯øÏÔø√dü+ <˚e⁄&çì ÁbÕ]ú+#˚yê&ÉT. ‘·q≈£î n|üŒ–+∫q |üìì

|üP]Ô#˚j·T Òø£b˛e&É+ nH˚ Ä˝À#·H˚ Äj·Tq uÛÑ]+#· Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT.


ej·TdüT˝À ñqï|ü&ÉT <ä>∑Zs¡ À ñqï |ü≥ºD+ qT+∫ düs¡T≈£î\T ‘Ó#·TÃø=H+<äT≈£î

Äj·Tq s√E≈£î 40 yÓTÆfi¢ es¡≈£L q&ç#˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] Äj·Tq ˇø£ s√E˝À 55

yÓTÆfi¯ó¢ q&ç#ê&ÉT. >±j·T|ü&çq ôd’ì≈£î\qT yê\+°s¡T>± Áôdº#·sY MT<ä yÓ÷ùd|ü&ÉT

ˇø√ÿkÕ] Äj·Tq @ø£_–q 30`40 yÓTÆfió¢ Áôdº#·sY yÓ÷ùdyê&ÉT. 78 jTfi¢ ej·TdüT˝À

≈£L&Ü Äj·Tq yêsê\ ‘·s¡ã&ç s√E≈£î 18 >∑+≥\T |üì #˚XÊ&ÉT. s√E≈£î 21

>∑+≥\T ≈£L&Ü |üì#˚dæq dü+<äsê“¤\THêïsTT. Ä ej·TdüT˝À Äj·Tq≈£î q÷\T

e&Éø£&É+ ‘·|üŒ eTs√ XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚ùd X¯øÏÔ ñ+&˚~ ø±<äT. nsTTHê Á|ü‹s√p

o‘êø±\|ü⁄ ñ<äj·T|ü⁄ eT+#·T‘√ ‘·&çdæq |ü …¢u≤≥˝À¢ eT÷&ÉT qT+∫ nsTT<äT

yÓTÆfió¢ #Ó|ü Ò¢≈£î+&Ü q&ç∫ yÓfi¢>∑*π>+‘· Äs√>∑ +>± ñ+&yê&ÉT. |üì|ü≥¢ Äj·Tq≈£îqï

n+øÏ‘·uÛ≤e+, |üì˝À Äj·Tq #·÷|æ+#˚ kÕeTs¡ú + ø±s¡D+>± n‘·&ç <äøÏåD≤Á|òæø±

ùdïVæ≤‘·T\T Äj·Tq≈£î ªø£s¡àMs¡T&ÉTµ nì _s¡T<äT Ç#êÃs¡T. ø£s¡àMs¡T&Ó’q yÓ÷Vü≤q<ëdt

ø£s¡+#·+<é >±+BÛ 1869, nø√ºãs¡T 2e ‘˚Bq »ìà+#ê&ÉT.

u≤]wüºs¡T

>±+BÛ 18 @fi¯fl ej·TdüT˝À yÓTÁÏ≈£î´ ÒwüHé |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· yÓ+≥H˚

Hê´j·TXÊÁdüÔ+ nuÛÑ dæ+#·&ÜìøÏ \+&ÉHé yÓfi≤fl&ÉT. yÓ÷<Ûé ãìj·÷ (yÓ’X¯ ) kÕe÷õø£

es¡Z+˝À $<˚XÊ\≈£î yÓ[flq yÓTT≥ºyÓTT<äÏ e´øÏÔ Äj·TH˚. ÇqïsYf…+|ü⁄˝Ÿ (Ç+>∑¢+&ÉT

˝Àì Hê´j·Tyê<ä eè‹Ô ìj·T+Á‘·D≤ dü+|òüT+)˝À #˚]q ‘·sê«‘· |üØø£å\T bÕdüe&É+

‘*πøqì >±+BÛøÏ ns¡∆eTsTT´+~. Á|ü<ÛëHê+XÊ\‘√ sêdüT≈£îqï H√≥T‡qT ¬s+&ÉTHÓ\\

bÕ≥T ÁX¯<ä∆>± #·~$ #ê˝≤eT+~ |üØø£å À¢ bÕôd’b˛‘·THêïs¡T. H√≥T‡\T #·~y˚ ‘˚*ø£

|ü<ä∆‹ >±+BÛøÏ q#·Ã Ò<äT. yÓ÷kÕìï ndüVæ≤´+#·Tø=H˚ dü«uÛ≤e+>∑\ Äj·Tq ndü …’q

bÕsƒ¡´Á>∑+<Ûë\H˚ #·<äyê\ì ìs¡ísTT+#·Tø=ì yêÏ ø=qT>√\T≈£î #ê˝≤ kıeTTà

yÓ∫Ã+#ê&ÉT. ‘·q ìs¡íj·÷ìï bÕÏ+#·&É+ ø√dü+ ø±eTHé ˝≤ (Ç+>∑¢+&é Hê´j·T

XÊÁkÕÔì)øÏ dü+ã+~Û+∫q ˝≤e⁄bÕÏ Á>∑+<Ûë\qT Äj·Tq ‘=$Tà~ HÓ\\bÕ≥T

ø£wüº|ü&ç n<Ûä j·Tq+ #˚j·Te\dæ e∫Ã+~. s√eTHé Hê´j·TXÊÁdüÔ eT÷\Á>∑+<Ûë\qT

#·<äe&É+ ø√dü+ Äj·Tq ≤ÏHé Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. n|üŒÀ¢ u≤]wüºs¡¢qT ª&çqïsY u≤]wüºs¡T¢µ

nHyês¡T. m+<äTø£+fÒ yêfiófl Hê´j·TXÊÁdüÔ+ #·~$q eT÷&fiSfl ø£ dü+ 72 &çqïs¡¢≈£î

Vü‰»s¡yê«*. á KØ<Ó’q $+<äT uÛÀ»Hê\ Ks¡TÃqT $<ë´s¡T∆ Ò uÛÑ]+#ê*.


>±+BÛøÏ n˝≤ kÕeT÷Væ≤ø£ düe÷y˚XÊ˝À¢ bÕ˝§Zq&É+ n\yê≥T Ò<äT. eT<ä +

‘ê>∑&É+, $+<äT uÛÀ»Hê\T #˚j·T&É+ eT+∫ Hê´j·Tyê~ ø±e&ÜìøÏ m˝≤

ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<√ Äj·Tq≈£î ns¡∆+ ø± Ò<äT. nsTTHê á $+<äT\≈£î Vü‰»s¡T

ø±e&É+ ‘·|üŒìdü]. Äj·Tq XÊø±Vü‰], eT<ë´ìï eTT≥º&ÉT. $+<äT˝À #ê˝≤

e+≥ø±\qT ‹q&ÉT, eT<ä + ‘ê>∑H˚ ‘ê>∑&ÉT. <ë+‘√ #ê˝≤eT+~ Hê´j·TXÊÁdüÔ

$<ë´s¡T∆\T Äj·Tq‘√ yÓfi¢≤ìøÏ ÄdüøÏÔ #·÷ù|yês¡T.

bÕsƒ¡ Á>∑+<Ûë\ n<Ûä j·Tq+ø±˙, $+<äT\˝À bÕ˝§Zq&É+ø±˙ >±+BÛ _&çj·÷˙ï,

ø£+>±s¡Tq÷ ‘·–Z+#· Òø£b˛j·÷sTT. ‘êqT πødüT\T yê~+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT |ü⁄düÔø£ C≤„Hêìï

ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e≥+ m˝≤ nì Äj·Tq Ä˝À∫+#˚yê&ÉT. ˇø£ Ä+>∑¢ Hê´j·Tyê~

Äj·TqqT Áb˛‘·‡Væ≤+∫ eT+∫ Hê´j·Tyê~>±, ˇø£ yÓ÷dü Ôs¡T Ä<ëj·T+

dü+bÕ~+#˚+<äT≈£î ìC≤sTTr, ø£èwæ dü]b˛‘êj·Tì >±+BÛøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª#·≥º+˝À

Hê\T–+≥ eT÷&=+‘·T\T yêdüÔyê Ò ñ+≤sTT. πødüT≈£î dü+ã+~Û+∫q yêdüÔyê\qT

C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷düT≈£î+fÒ, πødüTqT ¬>*|æ+#˚ dü+>∑‹ #·≥ºy˚T #·÷düT≈£î+≥T+~,µµ nì

Äj·Tq $e]+#ê&ÉT. #·]Á‘·, »qs¡ Ÿ Hê …&é®øÏ dü+ã+~Û+∫q |ü⁄düÔø±\T #·<äeeTì

>±+BÛøÏ dü÷∫+#ê&ÉT. >±+BÛ Äj·Tq dü\Vü‰qT bÕÏ+#ê&ÉT.

Ç+>±¢+&ÉT˝À ñ+&É>± ø=~›ø±\+bÕ≥T >±+BÛ ˇø£ #·ø£ÿÏ Ç+^¢wüß

ô|<ä›eTìwæ ≤ ñ+&+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. Äj·Tq dü¬s’q ñ#êÃs¡DqT, ñ|üHê´kÕ\T

Çe«&Üìï, Hê≥´+ #j·T&Üìï, ejÓTT*Hé yêsTT+#·&Üìï, dü¬s’q $<Ûä+>± eTTkÕÔãT

ø±e&Ü˙ï H˚s¡TÃø=H˚+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. Äj·Tq \+&ÉHé À n‘· +‘· c ¬ø’q

<äTø±D+ qT+∫ KØ<Ó’q dü÷Ÿ ø=Hêï&ÉT, »+≥ ã+>±s¡T >=\TdüTqï yêN

ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. KØ<Ó’q f…Æ\T, À|”\T <Ûä]+#ê&ÉT. j·TTe‘·T\‘√ ùdïVü≤+ #˚XÊ&ÉT.

Äj·Tq düTKeTj·TeT÷, kÂø£s¡ e+‘·yÓTÆq J$‘·+ yÓ’|ü⁄øÏ eT[flb˛‘·THêï&ÉT. ø=ìï

HÓ\\ ‘·sê«‘· Äj·Tq≈£î ‘êHÓ+‘· eT÷s¡â+>± Á|üe]ÔdüTÔHêï&√ ns¡∆yÓTÆ+~. KØ<Ó’q

n\yê≥¢ø√dü+ ‘·q ô|<ä›qïj·T´ MT<ä e‹Ô&ç ô|+#·T‘·THêï&ÉT. ‘êìø£ÿ&É

#·<äTe⁄≈£îH˚+<äT≈£î e#êÃ&ÉT ø±˙ Ä+π>¢j·TT\ |ü<ä∆‘·T\T nqTø£]+#˚+<äT≈£î ø±<äT.

‘·ø£åDy˚T ‘·q Jeq $<Ûëq+ e÷s¡TÃø√yê\ì Äj·Tq ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ‘·≈£îÿe

n<Ó› ñqï >∑~˝ÀøÏ e÷], ˇø£ düºyé ø=qTø=ÿì ‘·q n˝≤ŒVü‰s¡+, uÛÀ»q+ ‘êH˚

e+&ÉTø√kÕ>±&ÉT. #Í¬ø’q XÊø±Vü‰s¡ uÛÀ»qXÊ\˝À¢ ‹q&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ‘·q

düTU≤\ MT<ä &ÉãT“ Ks¡TÃô|≥º&É+ Äù|XÊ&ÉT. s√p mì$T~ qT+∫ |ü~ yÓTÆfi¯ófl

q&Ée&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT.


n˝≤ 32 HÓ\\T Ç+>±¢+&ÉT˝À ñqï ‘·sê«‘· u≤]wüºs¡T>± qyÓ÷<äj·÷´&ÉT.

¬s+&ÉT s√E\ ‘·sê«‘· z&É À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]– e#êÃ&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ #˚]q

‘·sê«‘· Äj·Tq eTT+ãsTT˝À ˇø£ Ç\T¢ n<Ó›≈£î rdüTø=ì, ˇø£ e+≥yê&çì

ìj·T$T+#·T≈£îHêï&ÉT. eTT+ãsTT ôV’≤ø√s¡Tº≈£î Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü yÓfi¯ó‘·÷ nø£ÿ&ç

πødüT\T m˝≤ q&ÉTdüTÔHêïjÓ÷ #·÷ùdyê&ÉT. u≤sY (Hê´j·Tyê<ä dü+düú) Á>∑+<Ûë\j·T+˝À

>∑+≥\ ‘·s¡ã&ç >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ πødüT\ >∑T]+∫ n<Ûä j·Tq+ #˚ùdyê&ÉT. eTTK´+>±

uÛ≤s¡rj·T Hê´j·TXÊÁdüÔ Á>∑+<Ûë\qT #·~y˚yê&ÉT.

Äj·Tq yÓTT<äÏ πødüT kÕe÷qýÓTÆq<˚. <ëìï yê~+#˚+<äT≈£î Äj·Tq≈£î

ÇkÕÔqqï |ò”E 30 s¡÷bÕj·T\T. ø±˙ @e÷Á‘·+ nqTuÛÑe+ Òì 22 dü+e‘·‡sê\

j·TTe Hê´j·Tyê~ yê~+#·&ÜìøÏ Ò∫ ì\ã&ç <ÛÓ’s¡ + ø√˝ÀŒj·÷&ÉT. n‘·ìøÏ ‘·\

‹s¡T>∑T‘·Tqï≥T¢>± nì|æ+∫+~. Hê\Tø£ H√ÏøÏ n‘·T≈£îÿqï≥T¢>± nì|æ+∫ e÷≥\T

ô|>∑ Ò¢<äT. dæ>∑TZ‘√ ø√s¡TºqT+∫ ãj·T≥≈£î e#˚ÃXÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· Äj·Tq Ä ø√s¡Tº À

eTs=ø£ πødüT yê~+#· Ò<äT.

Äj·Tq Ks¡TÃ\T s√Es√E≈£L ô|s¡T>∑T‘·÷ b˛j·÷sTT. Ä<ëj·T+ <ë<ë|ü⁄

XSq´+>± ñ+~. kÕàs¡ø£ yê´kÕ\T sêj·T&É+˝À Äj·Tq eT+∫ Hs¡TŒ #·÷|æ+#ê&ÉT.

nsTT‘˚ n~ u≤]wüºs¡T #˚ùd|ü ø±<äT, <ëìe\¢ e#˚Ã Ä<ëj·TeT÷ #Ó|ü⁄Œø√<ä–q~

ø±<äT. Äs¡THÓ\\T Ç˝≤ Á|üj·T‘êï\T #˚dæq ‘·sê«‘· Äj·Tq sêCŸø√Ÿ˝Àì ‘·q

nqïj·T´ <ä>∑Zs¡≈£î ‹]– yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ç+>±¢+&ÉT˝À #·~$ e∫Ãq u≤]wüºs¡T>±

>=|üŒ $»j·÷\T kÕ~ÛkÕÔ&Éì ‘·eTTà&ç MT<ä mH√ï ÄX¯\T ô|≥Tº≈£îqï nqïj·T´

rÁe ìsêX¯≈£î ˝Àqj·÷´&ÉT. >±+BÛøÏ ≈£L&Ü #ê˝≤ u≤<Ûä ø£*–+~. sêCŸø√Ÿ˝À

Ç+ø√ düeTdü ‘· …‹Ô+~. Äj·Tq e<ä›≈£î πødüT\T ‘Ó∫Ãq eø°fi¯fl≈£î |ò”E˝À ø£MTwüHé

#Ó*¢+#·&É+ nø£ÿ&=ø£ ìj·TeT+>± ñ+~. n˝≤ ø£MTwüHé Çe«&É+ nHÓ’‹ø£eTì

uÛ≤$+∫q >±+BÛ <ëìøÏ ìsêø£]+#ê&ÉT. nsTT‘˚ nqïj·T´ ã‹e÷*q ‘·sê«‘· Ä

$wüj·T+˝À sêJ |ü&Ü¶&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛ HÓ\≈£î 300 s¡÷bÕj·T\ es¡≈£î

dü+bÕ~+#˚yê&ÉT. ‘·q #·T≥÷º ndü‘ê´\‘√ ì+&ç ñqï yê‘êes¡DeT÷, Ä

ñ<√´>∑eT÷ >±+BÛøÏ dü+‘√wü+ Ò≈£î+&Ü #˚XÊsTT.

n<äèwüºeXÊ‘·÷Ô <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ñ+&˚ ˇø£ eTVü≤eTàBj·T es¡Ô≈£î&ÉT Äj·Tq

e<ä›≈£î ˇø£ πødüT ‘Ó#êÃ&ÉT. <ëìï n+^ø£]ùdÔ Äj·Tq≈£î sêq÷b˛q÷ |òüdüTºø±¢düT

Á|üj·÷D Ks¡TÃ\‘√ bÕ≥T 1575 s¡÷bÕj·T\ |ò”E \_ÛdüTÔ+~. Äj·Tq Ä πødüTqT

yê~+#·&ÜìøÏ n+^ø£]+∫ <ä÷s¡+>± ñqï Ä K+&ÜìøÏ Á|üj·÷DeTj·÷´&ÉT.


<äøÏåD≤Á|òæø±˝À ñqï Jeq |ü]dæú‘·T\ >∑T]+∫ Äj·TqπøMT ‘Ó*j·T<äT. C≤+õu≤sY

|ü≥ºD+˝À z&É≈£î \+>∑s¡T y˚j·T>±H˚ nø£ÿ&É ø√s¡Tº m˝≤ |üì #˚düTÔ+<√ #·÷&É≤ìøÏ

Äj·Tq yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É |ü<äT› |ü⁄düÔø±\ ìs¡«Vü≤D≈£î dü+ã+~Û+∫q nH˚ø£ n+XÊ\T

Äj·Tq≈£î ns¡∆+ ø± Ò<äT. Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø±˝À yê~+#·&ÜìøÏ ãj·T\T<˚]q πødüT

Á|ü<Ûëq+>± |ü<äT›\≈£î (nøö+≥¢≈£î) dü+ã+~Û+∫+<˚. yÓ+≥H˚ >±+BÛ á |ü<äT›\

ìs¡«Vü≤D≈£î dü+ã+~Û+∫q Á>∑+<Ûëìï ø=ì, <ëìï ÁX¯<ä∆>± n<Ûä j·Tq+ #˚XÊ&ÉT.

&És¡“Hé #˚]q eT÷&√ s√Eq >±+BÛ ø√s¡Tº≈£î yÓfi≤fl&ÉT. y˚TõÁùdºŸ Äj·TqqT

‘·\bÕ>± rdæy˚j·TeTì ÄC≤„|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq Ä<˚XÊ\qT bÕÏ+#·&ÜìøÏ

ìsêø£]+∫q >±+BÛ ø√s¡TºqT+&ç ãj·T≥≈£î e#˚ÃXÊ&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À n&ÉT>∑T

ô|Ïºq ø£åD+ qT+N nø£ÿ&É uÛ≤s¡rj·TT\qT ‘Ó\¢yês¡T m˝≤ nee÷ìdüTÔHêïs√,

∫qï #·÷|ü⁄ #·÷düTÔHêïs√ >±+BÛ >∑eTì+#ê&ÉT. >±+BÛì ≈£L&Ü yêfi¯ófl ÄVü‰«q+

Òì n‹~Û>±q÷, ªª≈£L© u≤]wüºsYµµ >±q÷ #·÷XÊs¡T. nsTT‘˚ á nee÷Hê\ e\¢

Äj·Tq sê≥T<˚˝≤&ÉT. ‘·q ø£øÏå<ës¡T <ë<ë nãT›˝≤¢ qT+∫ Äj·Tq Hê´j·T

$yê<ä+˝Àì n+XÊ\qT ‘Ó\TdüTø=ì, πødüTqT À‘·T>± n<Ûä j·Tq+ #XÊ&ÉT. m≈£îÿe

ø±\+bÕ≥T πødüTqT ø√s¡Tº˝À ø=qkÕ–ùdÔ Hê´j·Tyê<äT\qT b˛wædü÷Ô yê~,

Á|ü‹yê<äT*<ä›s¡÷ Ä]∆ø£+>± u≤>± qwüºb˛‘ês¡ì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. ‘·q ø£øÏå<ës¡T≈£î

uÛ≤s¡+ ø£*–dü÷Ô &ÉãT“q÷, Á|ü‹wü˙ dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ Äj·Tq Çwüº|ü&É Ò<äT. ¬s+&ÉT

|üøå±\q÷ @ø£+ #˚j·T&É+ Hê´j·Tyê~>± ‘·q u≤<Ûä ‘· nì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT.

ne‘·* |üøå±ìï ø£\TdüTø=ì ø√s¡Tº ãj·T≥ $yê<ä+ |ü]wüÿ]+#·Tø=H˚+<äT≈£î

Á|üj·T‹ï<ë›eTì Äj·Tq |ü≥Tºã≤º&ÉT. BìøÏ <ë<ë nãT› ≤¢ dü+ø√∫ùdÔ ªªeTì<ä›]

eT<Ûë´ s¡Vü≤kÕ´\T>± ñqï n+XÊ˝ÒM Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó*j·Tìe«qì H˚qT Vü‰MT

ÇdüTÔHêïqT. sêJ #düT≈£î+fÒ eT+∫<äì e÷Á‘·yT HqT Á|ü‹bÕ~kÕÔqT,µµ nì >±+BÛ

Äj·Tq≈£î q#·Ã#ÓbÕŒ&ÉT. >±+BÛ eT<Ûä e]Ô‘·«+ #˚dæHê Ä πødüT ˇø£ dü+e‘·‡s¡+

bÕ≥T ø=qkÕ–+~. ˇø£ dü+øÏ¢wüyÓTÆq πødüT $wüj·T+˝À Hê´j·Tyê<äT\T m˝≤ |üì

#˚kÕÔs√ n<Ûä j·Tq+ #˚ùd eT+∫ neø±X¯+ >±+BÛøÏ \_Û+∫+~. ∫e]øÏ πødüT

Çs¡TesêZ\≈£L dü+‘·è|æÔø£s¡+>± |ü]cÕÿs¡eTsTT´+~. ø±˙ Hê´j·TXÊÁdüÔ+˝Àì

n+XÊ\qT Çs¡TesêZ\≈£î nqT≈£L\+>± #·÷|ædü÷Ô ø√s¡Tº Ks¡TÃ\qT ø=+&É+‘· uÛ≤s¡+

#˚ùd eè‹Ô >±+BÛøÏ @e–+|ü⁄ ø£*–+∫+~.

>±+BÛ &És¡“Hé À Hê´j·Tyê<äeè‹Ô ÁbÕs¡+_Û+∫q ø=~›s√E\πø ˇø£ ˇ|üŒ+<ä

ø±]à≈£î&ÉT n‘·ì ø±sê´\j·÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. n‘·&ç ù|s¡T u≤\düT+<äs¡+. n‘·&ç


eTT+<äT ¬s+&ÉT |üfi¯ó¢ $]–, ã≥º\T ∫]– ñHêïsTT. n‘·&çì n‘·ì ‘Ó\¢ j·T»e÷ì

u≤>± ø=≤º&ÉT. >±+BÛ n‘·&çì z<ë]Ã ˇø£ ‘Ó\¢yÓ’<äT´ì e<ä› <Óã“\≈£î ∫øÏ‘·‡

#˚sTT+#ê&ÉT. <Óã“\ rÁe‘·qT <ÛäèMø£]dü÷Ô yÓ’<äT´ì e<ä› dü]º|òæ¬øŸ rdüT≈£îHêï&ÉT.

‘·sê«‘· u≤\düT+<äs¡+ ‘·s¡|òü⁄q ø√s¡Tº À πødüT y˚dæ n‘·&çì Á≈£Ls¡yÓTÆq j·T»e÷ì

#Ós¡qT+&ç $&ç|æ+∫ yÓTs¡T¬>’q ø=‘·Ô j·T»e÷ì e<ä› #πs neø±X¯+ ø£*Œ+#ê&ÉT.

á dü+|òüT≥q‘√ ù|<ä uÛ≤s¡rj·T ø±]à≈£î\˝À >±+BÛ #ê˝≤ Á|üdæ<äT∆&Éj·÷´&ÉT.

ìdü‡Vü‰j·TT\≈£î s¡ø£å≈£î&ç>± Äj·Tq U≤´‹ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ es¡≈£î #˚]+~. n|üŒÏ

qT+N ùdïVæ≤‘·T\T Òìyê]øÏ n‘·&ÉT ùdïVæ≤‘·T&ÉT>± e÷]b˛j·÷&ÉT.

ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ nqTuÛÑe+‘√ >±+BÛøÏ Ä‘·à$XÊ«dü+ e∫Ã+~. ø=ìï

yê<ä$yê<ë\ ‘·sê«‘· á ≈£L© u≤]wüºs¡T≈£î Hê≥˝Ÿ düTÁ|”+ ø√s¡Tº À Hê´j·Tyê~>±

qyÓ÷<äT #düTø=H+<äT≈£î nqTeT‹ \_Û+∫+~. ‘Ó\¢ Hê´j·Tyê<äT\T n‘·ìøÏ πødüT\T

sêì#˚Ãyês¡T ø±<äT. ô|’>± Äj·TH˚ dü«j·T+>± ‘·q eè‹ÔøÏ n&É¶+≈£î\qT

düèwæº+#·Tø=Hyê&ÉT. Hê´j·Tyê<äeè‹Ô n+fÒ nã<ë∆\ø√s¡T eè‹Ô ø±<äì ìs¡÷|æ+#ê\ì

Äj·Tq ø£+ø£D+ ø£≥Tºø=Hêï&ÉT. Äj·THÓ|ü⁄Œ&É÷ ndü‘ê´˝≤&˚yê&ÉT ø±<äT. πødüT\T

¬>\e&É+ ø√dü+ kÕ≈£åî\qT ‘·|ü⁄Œ&ÉT kÕø£å + #Ó|üŒeTì nHyê&ÉT ø±<äT. ‘·q ø£øÏå<ës¡T

z&çHê, ¬>*∫Hê ‘·q≈£î Hê´j·T+>± sêe\dæq |ò”E ‘·|üŒ ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü

m≈£îÿe rdüTø=Hyê&ÉT ø±<äT. ‘·q≈£î |ò”E\T u≤ø°|ü&É¶ ø£øÏå<ës¡T\≈£î Äj·Tq ø£ÿkÕ]

≈£L&Ü H√°düT\T |ü+|ü Ò<äT. e´øÏÔ>∑‘·+>± ‘·qqT ø£wüºô|Ïºq yêfi¢ MT<ä πødüT\T

y˚j·T Ò<äT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À Äj·Tq MT<ä Hê\T>∑TkÕs¡T¢ <ë&ç »]–Hê <äT+&É>∑T\qT

ø√s¡Tºø°&çÃ •ø£å y˚sTT+#·&É+ô|’ ÄdüøÏÔ #·÷|æ+#· Ò<äT. Hê´j·Tyê~>± ‘·q Çs¡yÓ’j˚Tfi¢

eè‹ÔJ$‘·+˝À e+<ä ≤~ πødüT\T Hê´j·TkÕúq+ ãj·TfÒ |ü]cÕÿs¡eTj˚T´+<äT≈£î

düVü‰j·T+ #˚XÊ&ÉT.

ˇø£kÕ] ˇø£ πødüT yê~dü÷Ô+&É>± ‘·q ø£øÏå<ëπs nHê´j·T+>± Á|üe]Ô+#ê&Éì

Äj·Tq≈£î ns¡úeTsTT´+~. n‘·ìï ¬>*|æ+#˚+<äT≈£î yê~+#·&É+ e÷ì, πødüTqT

ø=Ïºy˚j·TeTì y˚TõÁùdº≥TqT ø√sê&ÉT. ‘·|ü&ÉT πødüT ‘Ó∫Ãq+<äT≈£î ø£øÏå<ës¡TqT

dü«j·T+>± eT+<ä*+#ê&ÉT. ªªHqT Hê´j·Tyê<ä eè‹Ôì ø£ ¬s+&Ée ÁX‚DÏ Hê´j·Tyê~>±

ÁbÕs¡+_Û+#êqT. Hê Hê´j·Tyê<ä HÓ’|ü⁄D≤´\T Hê ø£øÏå<ës¡¢qT ô|<ä›>± Äø£≥Tºø=H˚$

ø±e⁄. ø±˙ H˚qT mÏº |ü]dæú‘·T\˝Àq÷ dü‘ê´ìπø ø£≥Tºã&ç ñ+≤qT nH˚ $XÊ«dü+

yê]øÏ ø£*>±ø£ qqTï e~*ô|fÒºyês¡T ø±<äT,µµ nì >±+BÛ ˇø£kÕ] dü«j·T+>±

#Ó|ü≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq ø£øÏå<ës¡T¢ Áø£eT+>± Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T\T>±, düVü≤#·s¡T\T>±


e÷]b˛j˚Tyês¡T. Äj·Tq ìC≤sTTrøÏ m+‘· $\Te ñ+&˚<ä+fÒ ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À

ˇø£ ø£øÏå<ës¡T&çì C…’\TøÏ yÓfi¢≈£î+&Ü n~ ø±bÕ&ç+~. >±+BÛ bÕ‘· ø£øÏå<ës¡T ˇø£s¡T

~>∑TeT‹ düT+ø£+ #Ó*¢+#·≈£î+&Ü ø=ìï edüTÔe⁄\qT ~>∑TeT‹ #düT≈£îHêï&ÉT. nsTT‘

‘·q |üs¡Te⁄ Á|ü‹wü\≈£î uÛÑ+>∑+ ø£*π> |ü]dæú‘·T\T ‘· …‘Ôdü]øÏ Äj·Tq >±+BÛ e<ä›≈£î

e∫Ã ì»+ #Óù|ŒXÊ&ÉT. ‘·q ‘·|ü ˇ|üø=ì n|üsê<Ûä s¡TdüTeTT #Ó*¢+#ê\ì

>±+BÛ Äj·Tq≈£î dü÷∫+#ê&ÉT. ‘êH˚ dü«j·T+>± Á|üuÛÑT‘·« Hê´j·Tyê~ì (n≤Øï

»qs¡ ŸqT) ø£*dæ ñqï $wüj·T+ ñqï≥T¢ #ÓbÕŒ&ÉT. yês¡T >±+BÛ yê+>∑÷à˝≤ìï

m˝≤+Ï Á|üX¯ï\÷ ˝Ò≈£î+&Ü d”«ø£]+∫, ‘·|ü #˚dæq e´øÏÔì πøe\+ n|üsê<Ûä

s¡TdüTeTT‘√ e~ ÒXÊs¡T. BìøÏ ø£è‘·»„‘·>± Ä ø£øÏå<ës¡T yÓTT‘·Ô+ dü+|òüT≥qqT eTTÁ~+∫,

|ü≥+ ø£Ïº+∫ ‘·q ø±sê´\j·T+˝À ‘·–*+#ê&ÉT.

eTs=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À ø£øÏå<ës¡T |ü<äT›\˝À ∫qï ‘·|ü⁄Œ <=]¢+~. >±+BÛ Ä ‘·|ü⁄ŒqT

Á|ü‹|üøå±ìøÏ #·÷|æ+∫ bıs¡bÕf…Æ+<äì n+^ø£]+#ê&ÉT. <ëìøÏ nqT>∑TD+>±H ‘·q

yê<äq ø=qkÕ–+#ê&ÉT. Ä πødüT |üs¡ yøÏådüTÔqï Hê´j·TeT÷]Ô eTØ n+‘· ø£]ƒq+>±

eè‹Ôì ìs¡«Væ≤+#·&É+ eT+∫~ ø±<äì >±+BÛì eT+<ä*+#ê&ÉT, ø±˙ ∫es¡≈£î >±+BÛ

ø£øÏå<ës¡TìøÏ nqT≈£L\+>± rs¡TŒ Ç#êÃ&ÉT. ªª>±+BÛ dü«j·T+>± yê] |ü<äT› À ‘·|ü⁄ŒqT

#·÷|æ+#·ø£b˛‘ @eTjT´<√ ˇø£ÿkÕ] Ä˝À∫+#·T,µµ nì Äj·Tq m<äTÏ |üøå±ìøÏ

dü]›#ÓbÕŒ&ÉT. kÕ≈£åî\ yê+>∑÷à˝≤\qT |üØøÏå+∫ ì>∑TZ‘\Ã&É+˝À >±+BÛ >=|üŒ Á|ü‹uÛÑ

#·÷ù|yê&ÉT. Äj·TqqT Hê´j·TeT÷s¡TÔ\T, ‘√Ï Hê´j·Tyê<äT\T #ê˝≤ >ös¡$+#yês¡T.

Äj·Tq≈£î #ê˝≤eT+~ ‘Ó\¢C≤‹ ø£øÏå<ës¡T¢ ñ+&˚yês¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À>±˙,

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À>±˙ ‘Ó\¢yê]øÏ m<äTs¡T>± q\¢yês¡T »]ù| Hê´j·T b˛sê≤˝À¢ q÷ÏøÏ

99 ‘Ó\¢yê]øÏ nqT≈£L\+>± eTT>∑Tdü÷Ô+&É≥+ >±+BÛ >∑eTì+#ê&ÉT. n+<äTπø

ªªuÛ≤s¡‘·<X+˝À #düTÔqï Á≈£Ls¡ Vü≤‘· \≈£î ø£ dü+ ˇø£ ‘Ó\¢e´øÏÔHÓ’Hê Hê´j·TkÕúq+

ø£]ƒq+>± •øÏå+∫+<ë? @ ‘·|üPŒ #j·Tì ˙Á>√\qT ñ<›X|üPs¡«ø£+>± Væ≤+dæ+∫q

‘Ó\¢ n~Ûø±]øÏ ø√s¡Tº $~Û+∫q Vü‰kÕ´düŒ<ä •ø£åqT >∑eTì+#êsê?µµ nì ø£ dü+<äs¡“¤+˝À

yêÚ≤´ì+#ê&ÉT.

ø£]ƒq ìj·Te÷\T bÕÏdüTÔHêï, Hê´j·T eédüú >∑T]+∫ Á|ü‹≈£L\ yê´K´\T

#˚düTÔHêï >±+BÛ Hê´j·Teè‹Ô˝À u≤>± eè~∆ #Ó+<ë&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äj·Tq

Hê´j·Tyê<äeè‹Ô ø=~›ø±\+˝ÀH eTT–dæb˛sTTq|üŒÏø°, <äøÏåD≤Á|òæø±˝À e÷Á‘·+ n~

20 dü+e‘·‡sê\bÕ≥T $»j·Te+‘·+>± ø=qkÕ–+~.


yÓTT<äÀ¢ Äj·Tq ˇø£ eT+∫ ÁbÕ+‘·+˝À Ç\T¢ n<Ó›≈£î rdüTø=ì, u≤]wüºs¡T

ôVA<ë≈£î ‘·–q≥T¢>± kÕ<Ûäq kÕeTÁ–‘√, j·T÷s√|æj·THé XË ’*˝À <ëìï

n\+ø£]+#ê&ÉT. Ä~yêsê˝À¢q÷, X¯\e⁄ s√E˝À¢q÷ bÕØº\T Ç#˚Ãyê&ÉT. ‘·q

Ç+Ïì n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·T‘·÷ ùdïVæ≤‘·T\q÷, ‘·q øÏ+~ ñ<√´>∑T\q÷

‘·q‘√ ø£*dæ ñ+&ÉeTì ø√πsyê&ÉT. Ç+ÏøÏ Äs¡T yÓTÆfifl <ä÷s¡+˝À Äj·Tq ø±sê´\j·T+

ñ+&˚~. nø£ÿ&É≈£î yÓfi¯fl&ÜìøÏ Äj·Tq ø=+‘·ø±\+ ôd’øÏ\TqT ñ|üjÓ÷–+#ê&ÉT. Ä

‘·sê«‘· q&ç∫ yÓfi‚flyê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À neT\T˝À ñqï #·≤º\ Á|üø±s¡+

uÛ≤s¡rj·TT\T Á≤eTT ø±s¡T eTT+<äT d”≥T˝À ≈£Ls¡TÃì Á|üj·÷DÏ+#·&ÜìøÏ M\T Ò<äT.

‘êqT Á|ü‘˚ ø£ nqTeT‹ bı+<˚+<äT≈£î neø±X¯+ ñqï|üŒÏø° Äj·Tq Á≤eTT ø±s¡T

mπøÿyê&ÉT ø±<äT. Áø£eT Áø£eT+>± ù|<ä uÛ≤s¡‘· ø±]à≈£î\ Á|ü‹ì~Û>± ‘·qqT

uÛ≤$+#·Tø√e&É+ yÓTT<ä\T ô|≤º&ÉT. ìsê&É+ãs¡+>± J$+#·&É+ n\yê≥T

#düT≈£îHêï&ÉT. 40 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À, dü>∑≥Tq HÓ\≈£î 4000/` s¡÷bÕj·T\T

dü+bÕ~düTÔqï dæú‹˝À Äj·Tq ‘·q ˝≤j·TsY eè‹Ôì e<ä* Á|üC≤J$‘·+˝ÀøÏ

Á|üy˚•+#ê&ÉT. n|üŒÏøÏ dü+bÕ~+∫q ÄdüTÔ\˙ï düe÷C≤ìøÏ Ç∫Ã, ¬sø£ÿ\ ø£cÕºìï

qeTTàø=ì bı˝≤˝À¢ J$+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT.

#ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Hê´j·TkÕúHê\qT q&çù| KØ<Ó’q

|ü<ä∆‹˙, Hê´j·Tyê<äT\T, u≤]wüºs¡T¢ ô|<ä›yÓTT‘êÔ\˝À |ò”E\T rdüTø√e&Ü˙ï Äj·Tq

$eT]Ù+#ê&ÉT. Çø£ÿ&ç Á|ü»\T nqTuÛÑ$düTÔqï <ë]Á<ë´ìø°, Hê´j·Tyê<äT\ |ò”E\ø°

dü+ã+<ÛäyT ñ+&~ø±<äT. ø√ÿ Hê´j·Tyê~ø° HÓ\≈£î 50 y\ qT+∫ \ø£å s¡÷bÕj·T\T

dü+bÕ~+#˚ neø±X¯+ ñ+&˚~. ªªHê´j·Tyê<ä eè‹Ô p<ä+ ø±<äT. Hê´j·Tyê<äT\÷,

Hê´j·TkÕ∆Hê\ e÷j·T˝À |ü&É≈£î+&Ü ñ+fÒ Ç+‘·ø£+fÒ dü+‘√wüø£s¡yÓTÆq J$‘·+

>∑&ÉT|ü⁄‘·÷ ñ+&˚yês¡+. Hê´j·Tyê<ä eè‹Ô nHÓ’‹ø£‘·qT H˚s¡TŒ‘·T+~. ¬s+&ÉT |üøå±\

‘·s¡|òü⁄Hê kıeTTà\ø√dü+ Ä‘·à\qT neTTà≈£îH˚ <=+>∑kÕ≈£åî\T ñ+≥÷H˚ ñ+≤s¡T,µµ

nì >±+BÛ #Óù|Œyê&ÉT. Hê´j·÷ìï |ü]X¯ó<ä∆ yÓTÆ+~>±, #Í¬ø’q~>± #˚ùd+<äT≈£î

Hê´j·Tyê<ä eédüú À $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq e÷s¡TŒ\T sêyê\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT.

Äj·Tq ù|<ä\ πødüT\qT |ò”E Ò≈£î+&ÜH˚ dü«j·T+>± yê~+#˚yê&ÉT. kÕe÷õø£

n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q πødüT˝À¢ Hê´j·TkÕúHêìøÏ #Ó*¢+#ê*‡q s¡TdüTeTT\ ø£+fÒ

ô|’kÕ ≈£L&Ü m≈£îÿe |ü⁄#·TÃø=H˚yê&ÉT ø±<äT. ù|<ä˝…’q uÛ≤s¡‘· e\dü ø±]à≈£î\

ìyêkÕ\qT ≈£L©\≈£î πø≤sTT+∫q düú˝≤\qT+∫ nø£ÿ&ç |ü⁄s¡bÕ\ø£ dü+düú

ã\e+‘·+>± U≤∞ #˚sTTdüTÔ+fÒ >±+BÛ Ä ø±]à≈£î\ ‘·s¡|òü⁄q yê~+#ê&ÉT. Äj·Tq


nìï πødüT\˝Àq÷ #ê˝≤ ø£wüº|ü&Ü¶&ÉT. ø±˙ ø=ÿø£ÿ πødüT≈£L πøe\+ 170 s¡÷bÕj·T\T

e÷Á‘·y˚T rdüT≈£îHêï&ÉT. yÓTT‘·Ô+ 70 πødüT\≈£î 69 πødüT\T ¬>*#ê&ÉT. ‘·q≈£î e∫Ãq

|ò”E˝À dü>∑+ ˇø£ <Ûë]àø£dü+düú ìsêàD≤ìøÏ $ìjÓ÷–+#ê&ÉT.

e÷qe Vü≤≈£îÿ\ kÕ<Ûäq ø√dü+ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± düVü‰j·T ìsêø£s¡D

#j·TeTì ‘·q <XdüTÔ\≈£î >±+BÛ uÀ~Û+#ê&ÉT. Äj·TqqT n¬sdüTº #dæ uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì

Hê´j·TkÕúHê\˝Àq÷, <äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì Hê´j·TkÕúHê\˝Àq÷ $#ê]+#ês¡T.

#ê˝≤kÕs¡T¢ C…’\T •ø£å $~Û+#ês¡T. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À @ Hê´j·TkÕúq+˝À Äj·Tq

u≤]wüºs¡T>± |ü<fiófl #XÊ&√ n< Hê´j·TkÕúq uÀqT˝À #‹øÏ dü+¬øfifl‘√ ì\ã&Ü¶&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À yÓTT<äÏkÕ] •ø£å |ü&É>±H˚ Äj·Tq ù|s¡TqT u≤]wüºs¡¢ C≤_‘ê˝À+∫

‘=\–+#ês¡T.

Á_≥wt sê»´+˝Àì ø√s¡Tº\ |ü≥¢ >±+BÛJ düVü‰j·Tìsêø£s¡D Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

|ü+#êsTTr eédüúqT |ü⁄qs¡TJ®$+|ü #˚j·÷\ì ø√sê&ÉT. á #·≥º $<Ûä«+dü≈£îì

ÄVü‰«q+ y˚Ts¡≈£î uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì m+‘√eT+~ Á|üeTTK Hê´j·Tyê<äT\T ‘·eT

eè‹Ôì e<ä* kÕ«‘·+Á‘√´<ä eT+˝À #˚sês¡T.

ˇø£ Hê´j·Tyê<ä dü+|òüT+ düe÷y˚X¯+˝À e÷≤¢&ÉT‘·÷ ‘·qqT ‘·q dü«+‘·

Hê´j·Tyê<ä dü+|òüTy˚T ãVæ≤wüÿ]+∫+<ä˙, ‘·q≈£î #·≥º+ ‘Ó*j·T<äì >±+BÛ

#Ó|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq J$‘·+˝À n~Ûø£ uÛ≤>∑+ #·≤º\≈£î yê´K´\T #˚ùdyê&ÉT>±

ø±ø£, #·≤º\qT <Ûä«+dü+ #˚ùdyê&ÉT>± >∑&çbÕ&ÉT.

ã≥º\T ≈£îfÒºyê&ÉT

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À ñ+&É>± >±+BÛøÏ ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ªø£]ƒq XÊØs¡ø£ ÁX¯eTµqT •ø£å>±

$~Û+#ês¡T. ø=ìï yêsê\bÕ≥T s√E≈£î ‘=$Tà~ >∑+≥\ùd|ü⁄ ∫]–b˛sTTq

<äT|üŒ≥¢qT ≈£î≥º&É+, eT+<äyÓTÆq >∑T&É¶qT ∫qï ∫qï #=ø±ÿ CÒãT\T>± ø£‹Ô]+#·&É+

Äj·Tq |üì. ‘·q≈£î n|üŒ–+∫q >∑T&É¶eTTø£ÿ\qT düeTj·÷ìø£+fÒ eTT+<˚ ≈£îÏº,

Ç+ø± ø±yê\ì n&çπ>yê&ÉT. ˇø£ uÛ≤s¡rj·T ø±sê>±s¡+˝À ø=~› s√E\bÕ≥T

Äj·Tq ªdæ+>∑sYµ ≈£î≥Tº$TwüqT MT<ä |üì #˚XÊ&ÉT. ø±sê>±s¡+˝À ‘·q≈£î n|üŒ–+∫q

|üq+‘ê dü«#·Ã¤+<ä+>± #ùdyê&ÉT. ≈£î≥Tº$TwüqT ñ|üjÓ÷–+#·&É+˝À eT]+‘· HÓ’|ü⁄D´+

dü+bÕ~+#ê\ì >±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. HÓ’|ü⁄D´+>∑\ #‘·T\≈£î ã<äT\T>± |üì #j·T>∑\


ô|<ä› ÄÀy˚TÏø˘ j·T+Á‘ê\ yê&Éø±ìï, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\ j·÷»e÷q´+˝Àì

j·T+Á‘ê\≈£î eTìwæ u≤ìdü>± e÷s¡&Üìï Äj·Tq e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. eTqTwüß\≈£î

nedüs¡yÓTÆq XÊØs¡ø£ÁX¯eTqT ‘·–Z+#˚ kÕúsTT˝À j·T+Á‘ê\ yê&Éø±ìï nqTeT‹+#·

≈£L&É<äì Äj·Tq $X¯«dæ+#ê&ÉT. Äj·Tq ñ<›X¯+˝À ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ñqï düeTdü

ø=ìï \ø£å ≤~ eT+~ XÊØs¡ø£ ÁX¯eTqT m˝≤ n+‘·+ #˚j·T&É+ nqï~ ø±<äT, yê]

U≤∞ düeTj·÷ìï dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚j·T&É+.µµ j·T+Á‘ê\ yê&Éø£+˝À Äj·Tq≈£îqï

nuÛÑ +‘·sê\qT ≈£î≥Tº$TwüqT $wüj·T+˝À e÷Á‘·+ |üø£ÿqô|≤º&ÉT. m+<äTø£+fÒ Äj·Tq

<äèwæº À ªªuÛÑ÷$TMT<ä ø£ìô|Ïºq ø=~›bÕÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ edüTÔe⁄\˝À ≈£î≥Tº$TwüqT

≈£L&Ü ˇø£Ï. ã≥º\T ≈£î≥º&ÜìøÏ ‘·q uÛ≤s¡ ˇÏº#˚‘·T\‘√ |ü&ÉT‘·Tqï ÁX¯eTqT

#·÷dæ ‘·≥Tºø√ Òø£ ÄyÓT |üìuÛ≤s¡+ ‘·–Z+#+<äT≈£î dæ+>∑sY* ≈£î≥Tº$TwüqT ø£ìô|≤º&ÉT.

n+fÒ ≈£î≥Tº$TwüqT eT÷˝≤˝À¢ Áù|eT ñ+~.µµ

ªª˙ dü ≤«s¡T ø£MTE ≈£î≥Tºø√e&É+ >∑T]+∫ Ä+<√fi¯q #Ó+<ä≈£î. ˙≈£î @~

nedüs¡yÓ÷ n~ HqT ‘·j·÷s¡T#Ój·T´>∑\qT. eTq+ ‘*>±Z ø£ dæ+>∑sY ≈£î≥Tº$TwüqT

dü+bÕ~+#·>∑\+. ø=~› >∑+≥\ ÁXeT‘√ eTq≈£î ø±e\dæq <äTdüTÔ\qT ≈£î≥Tºø√e#·TÃ,µµ

nì Äj·Tq ˇø±H=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À ˇø£ eTVæ≤fi≤ ÄÁX¯eTyêdæøÏ ÒK sêXÊ&ÉT.

Äj·Tq ‘·q ≈£î≥Tº|üì HÓ’|ü⁄D≤´\>∑T]+∫ >∑]«+#˚+<äT≈£î ‘·–q ø±s¡D+ ñ+~.

Äj·Tq ‘·q uÛ≤s¡ s¡$ø£\T ø£‹Ô]+∫ ≈£î≥º>∑*π>yê&ÉT. Äj·Tq #·s¡U≤ MT<ä q÷\T

e&çøÏ, ‘êH˚ #˚‹ eT>∑Z+MT<ä dü«j·T+>± >∑T&É¶ H˚dæ Ä ã≥º‘√ ‘·q #=ø±ÿ ‘êH˚

≈£î≥Tº≈£îH˚yê&ÉT. ì|ü⁄DT …’q ã≥º\T ≈£îfÒºyêfi¯ó¢, #Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyêfi¯ó¢ Äj·÷ |üqT˝À¢

ÄÁXeTyêdüT\≈£î ñ∫‘·+>± •ø£åDì#Ãyês¡T. * eT+<äT ¬s’‘·T\ <äTdæú‹øÏ e´‹πsø£+>±

>±+BÛ #·+bÕs¡Hé ñ<ä e÷ìøÏ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤düTÔqï s√E˝À¢ ªª¬s’‘·T\ Vü≤è<äj·÷\qT

¬>\T#·Tø=H+<äT≈£î >±+BÛ ‘ê‘êÿ*ø£+>±, Á|ü‘´ø£+>± <Xyê∞ <äTdüTÔ\T <Ûä]düTÔHêï&Éì,µµ

ˇø£ Á_Ïwt $ ÒK] m<›yê #XÊ&ÉT. n‘·ìøÏ ã<äT*dü÷Ô >±+BÛ ªªdü«<o Á|üe÷D+

#dæq ‘·sê«‘· HqT |üP]Ô>± dü«j·T+>± Hê #‘·T\‘√>±˙, Hê düVü≤#·s¡T\ #‘·T\‘√>±˙

q÷\T e&çøÏ, Hdæ, ≈£îÏºq <äTdüTÔ\H <Ûä]düTÔHêïqT,µµ nì sêXÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ø±\+˝À

>±+BÛ #=ø±ÿ ‘=&É>∑&É+ e÷Hdæ ø£ n+>∑eÁdüÔ+, ø£+&ÉTyê e÷Á‘·yT <Ûä]+#·kÕ>±&ÉT.

n|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ ‘·q n+>∑eÁdüÔ+, #‹>∑T&É¶\ n+#·T\qT

* ◊.m+. dæ+>∑sY (1811`1875) nH˚ nyÓT]ø£Hé n|üŒÏ ≈£î≥Tº $Twüq¢≈£î yÓTs¡T>∑T\T ~~›

‘˚*ø£>± yê&ÉT≈£îH˚ ≤ s¡÷bı+~+#ê&ÉT.


≈£î≥Tº≈£î+≥÷ ñ+&yê&ÉT. ‘êqT ≈£î≥Tº|üì˝À r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñqï|ü⁄Œ&ÉT ø±s¡ <ä]ÙøÏ

ÒK\T #ÓãT‘·T+&yê&ÉT. Äj·Tq Ä>±U≤Hé bÕ …dt*˝À ã+B>± ñqï|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&ç

C…’\T dü÷|ü]+&Ó+Ÿ≈£î U≤B CÒãTs¡Te÷fiófl ãVüQeT‹>± Ç#êÃ&ÉT. Ä CÒãT s¡Te÷fiflìïÏ

MT<ä dü÷|ü]+&Ó+Ÿ ù|s¡Tì bı&ç nø£åsê\˝À >±+BÛ dü«j·T+>± #‘√Ô ≈£î≤º&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT

>±+BÛ ej·TdüT‡ 74 dü+e‘·‡sê\T.

>±+BÛøÏ ÇwüºyÓTÆq ˇø£ XÊ\e˝À ∫s¡T>∑T\qT U≤B eTTø£ÿ\‘√ n‘·&ç

|üs¡ y˚ø£åD˝À ˇø£ eTVæ≤fi¯ ≈£îÏº+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ù|<äÁ|ü»\ Á|ü‹ì~Û>± Äj·Tq n<˚

XÊ\Tyê ø£|ü⁄Œø=ì sö+&éfÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À Á_Ïwt Á|ü<Ûëì |üø£ÿq ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.

n< XÊ\Tyê ø£|ü⁄Œø=ì Á_Ïwt sêDÏ ìyêdüyÓTÆq ãøÏ+>¥Vü‰yéT bÕ …dt À ‘˙Ï$+<äT≈£î

Vü‰»s¡j·÷´&ÉT. Äj·Tq≈£î Ä&É+ãs¡eT+fÒ m|ü⁄Œ&É÷ Çwüº+ ñ+&˚~ø±<äT. ø±˙

∫s¡T>∑T\T |ü&çq, e÷dæq <äTdüTÔ\ì m|ü⁄Œ&É÷ <Ûä]+#yê&ÉT ø±<äT. ø£ düe÷yX+˝À

‘·q düVü≤#·s¡T&ÉT <Ûä]+∫q K<ä›s¡T <äTdüTÔ\≈£î ∫\T¢+&É≥+ Äj·Tq >∑eTì+#ê&ÉT.

‘·ø£åDy˚T Äj·Tqø=ø£ dü÷#·q |ü+bÕ&ÉT: ªª∫s¡T>∑T\T |ü&çq <äTdüTÔ\T <Ûä]+#·&É+

* |üPHê˝À Ä>±U≤Hé bÕ …dtì 1892˝À düT˝≤ÔHé eTVü≤à<é cÕ Ä>±U≤Hé ì]à+#ê&ÉT. Bìì

2003˝À C≤rj·T ÁbÕeTTK´‘· ø£*–q uÛÑeq+>± >∑T]Ô+#ês¡T.


ã<ä∆ø±ìøÏ >∑Ts¡TÔ ø±ãÏº dæ>∑TZ|ü&Ü*‡q $wüj·T+. ø±˙ n‘·T≈£î\T y˚dæq <äTdüTÔ\T

ù|<ä]ø±˙ï, ìsê&É+ãs¡‘ê«˙ï, ø£wüº|ü&˚ >∑TD≤˙ï dü÷∫kÕÔsTT. H˚qT ˙ <äTdüTÔ\˝À

∫\T¢\T yÓT#·TÃø√ ÒqT, n~ ù|<ä]ø±ìøÏ>±˙, ìsê&É+ãs¡‘ê«ìøÏ>±˙ >∑Ts¡TÔø±<äT.

n~ uÛ≤s¡ Òø£b˛e&Üìï Ò<ë ã<ä∆ø£düTÔsê …’q uÛ≤s¡ qT Ò<ë ã<ä∆ø±ìï dü÷∫düTÔ+~.µµ

ã≥º\T ñ‹πøyê&ÉT

u≤]wüºs¡T >±+BÛ #·ø£ÿÏ Ä+π>¢j·T <äTdüTÔ\T <Ûä]+∫ ø√s¡Tº≈£î yÓfi‚flyê&ÉT. Äj·Tq

‘Ó\¢#=ø±ÿ≈£î dü]b˛j˚T $<Ûä+>± Á|ü‹s√p ˇø£ ‘êC≤ |ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq ø±\sY

ø±yê*‡e#˚Ã~. Äj·Tq ¬s+&ÉT s√E\≈£î ˇø£kÕ] #=ø±ÿ e÷πsÃyê&ÉT. Äj·Tq

#êø£* _\T¢ uÛ≤Ø>± e#˚Ã~. ‘·–qìï <äTdüTÔ\T n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·Tø=H˚+<äT≈£î

Äj·Tq #ê˝≤ <äTdüTÔ\T ø=Hê*‡ e#˚Ã~. #êø£* ÇcÕºsTTcÕº\qT ‘·≥Tºø=H˚+<äT≈£î

eT÷&ÉT &É»q¢ #=ø±ÿ\T, ø±\s¡T¢ ≈£L&Ü dü]b˛j˚T$ ø±e⁄. >±+BÛ ‘·q Ks¡TÃ\qT

‘·–Z+#·Tø√yê\ì nqT≈£îHêï&ÉT. ˇø£ s√E Äj·Tq Ç+ÏøÏ e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT ã≥º\T

ñ‘·ø£≤ìøÏ ø±e\dæq kÕ<ÛäHê\˙ï ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. ã≥º\T ñ‘·ø£&ÜìøÏ dü+ã+~Û+∫q

|ü⁄düÔø£+ ˇø£Ï ø=ì <ëìï u≤>± n<Ûä j·Tq+ #˚XÊ&ÉT. u≤>± ã≥º\T ñ‹πø+<äT≈£î

ø±e\dæq dü÷#·q\˙ï Äø£[+|ü⁄ #˚düT≈£îHêï&ÉT. kÕ<Ûäq #˚j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT.

bÕ|ü+ ø£dü÷Ôsê“ á yÓTT‘·Ô+ eéVü‰s¡+˝À Áù|ø£å≈£îsê*>± ñ+&çb˛e&ÜìøÏ

M\T Òø£b˛sTT+~. ã≥º\T ñ‘·ø£&É+ nH˚ ø£fi¯qT >±+BÛ ÄyÓT≈£î H˚sêŒ&ÉT. á ø=‘·Ô

yê´|üø£+ >±+BÛ s√EyêØ ø±s¡ Áø£e÷\≈£î eT]+‘· |üìì »‘· #dæ+~. ◊‘ Äj·Tq

z≥$T ˇ|ü⁄Œø=H˚ ‘·s¡Vü‰ eTìwæ ø±<äT. ã≥º\T ñ‹πø e´øÏÔ ìs¡+≈£îX¯ n~Ûø±s¡

|ü]~Û À+∫ ãj·T≥|ü&ç kÕ«‘·+Á‘· + bı+<ë\ì Äj·Tq Äø±+øÏå+#ê&ÉT. ˇø£

s√E Äj·Tq ø£ ø±\sYqT ñ‹øÏ >∑+õô|≤º&ÉT. Ä |üì n\yê≥T Òø£b˛e&É+e\¢,

‘·≈£îÿe y˚&ç ñqï ÇÁd”Ô ô|f…º‘√ ô|’ô|’q ÇÁd”Ô #˚XÊ&ÉT. y˚&ç m≈£îÿyÓ’‘˚ ã≥º

ø±*b˛‘·T+<˚yÓ÷ nì Äj·Tq uÛÑj·T+. n<˚ ø±\sY y˚düTø=ì Äj·Tq ø√s¡Tº≈£î

yÓfi≤fl&ÉT. >∑+õ m≈£îÿe ô|≥º&É+ e\¢ n~ ø=j·T´˝≤ _>∑TdüT≈£î b˛sTT+~. Äj·Tq

ne‘ês¡+ #·÷dæ ùdïVæ≤‘·T\T qyê«s¡T. Äj·Tq <ëqïdü\T …ø£ÿ #Ój·T´ Ò<äT. ªªne⁄qT,

ã≥º\T ñ‘·ø£+˝À Ç~ Hê yÓTT<äÏ Á|üj·T‘·ï+. n+<äTπø >∑+õ ø=+#Ó+

m≈£îÿesTT´+~. ø±˙ n<˚eT+‘· ô|<ä› $wüj·T+ ø±<äT. ø£˙dü+ n~ $TeTà*ï

q$«+#·&Üì¬ø’Hê |üìø=∫Ã+~ ø£<ë,µµ nHêï&ÉT >±+BÛ.


ªªø±˙ eTq≈£î ã≥º\T ñ‹πø yêfi¢ ø=s¡‘˚MT Ò<äTø£<ë!µµ

ªª Ò<äT, ã≥º\T ñ‹πø _\T¢ e÷Á‘·+ #ê˝≤ m≈£îÿe>± ñ+~. ˇø£ ø±\sY

ñ‘·ø£&ÜìøÏ nj˚T´ Ks¡TÃ <ë<ë|ü⁄ <ëì KØ<äT‘√ düe÷q+>± ñ+~. ˇø£y˚fi¯

n+‘· Ks¡TÃ≈£î dæ<ä∆|ü&çHê ∫es¡≈£î ã≥º\T ñ‹πø e´øÏÔ <äj·÷<ëøÏåD≤´\ MT<ä

Ä<Ûës¡|ü&Éø£ ‘·|üŒ&É+˝Ò<äT. n+<äTπø Hê <äTdüTÔ\T H˚H˚ ñ‘·Tø√ÿe&É+ #ê˝≤

yÓTs¡T>∑qT≈£î+≥THêïqT,µµ ã<äT*#êÃ&ÉT >±+BÛ. ø=~› s√E\πø Äj·Tq ã≥º\T

ñ‹πø |üì˝À ≈£L&Ü HÓ’|ü⁄D´+ dü+bÕ~+#ê&ÉT.

‘·q >∑Ts¡Te⁄>± >ös¡$+#˚ >√K Ò ˇø£kÕ] >±+BÛe<ä› ñ+&É≤ìøÏ e#êÃ&ÉT.

>√K Ò ø£ ô|<ä›$+<äT≈£î Vü‰»s¡T ø±e\dæ ñ+~. Äj·Tq ø£+&ÉTyê q*–b˛sTT+~.

ø±˙ ãj·T≥≈£î yÓ[fl ñ‹øÏ+#·T≈£îì e#˚Ã+‘· düeTj·T+ Ò<äT. ªªH˚qT <ëìï #·ø£ÿ>±

ÇÁd”Ô #˚j·THê?µµ >±+BÛ Äj·TqqT n&ç>±&ÉT. ªªˇø£ Hê´j·Tyê~>± ˙ HÓ’|ü⁄D≤´\

MT<ä Hê≈£î $XÊ«dü+ ñ+~, ø±˙ ã≥º\T ñ‘·ø£≥+˝À ˙ HÓ’|ü⁄D≤´\ MT<ä Ò<äT.

ˇø£y˚fi¯ qTe⁄« Hê ã≥ºqT bÕ&ÉT#˚ùdÔ?µµ nHêï&ÉT >√K Ò. ø±˙ >±+BÛ |ü≥TºãÏº Ä

ÇÁd”Ô |üì |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. >±+BÛ |üì‘·q+ >√K Ò≈£î q∫Ã+~. <ëìøÏ >±+BÛ m+‘·>±

dü+‘√wæ+#ê&É+fÒ ªªÇ+ø£ Á|ü|ü+#·+˝À Hê¬øe«s¡÷ dü]º|òæ¬øŸ Çe«ø£b˛sTTHê |üπs¢<äT,µµ

nqT≈£îHêï&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì ÄÁXe÷\˝À Ïø=s¡‘· ñ+&~. ã≥º\T ñ‘·ø£&ÜìøÏ eTVæ≤fi\T

<ä÷s¡+>± ñqï ôd\jTÏe<ä›≈£î yÓfi≤fl*‡ e#Ã~. >±+BÛ yê]øÏ düVü‰j·T+ #ùdyê&ÉT.

K<ä›s¡T ñ‘·Œ‹Ô ‘=*s√E˝À¢ #˚‹eT>±Z\MT<ä #ê˝≤ eT+<äyÓTÆq, ãs¡TyÓ’q Ns¡\T


‘·j·÷s¡jT´$. ÄÁXeT+˝Àì eTVæ≤fi\T yêÏì <Ûä]+#+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T ø±˙

yêÏì ñ‘·ø±*‡ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT $düT≈£îÿHyês¡T. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛ yê]øÏ Ä |üì˝À

düVü‰j·T|ü&É≤ìøÏ eTT+<äTø=#êÃ&ÉT. Äj·Tq Ç‘·s¡T\ <äTdüTÔ\T ñ‘·ø£&ÜìøÏ dæ>∑TZ|ü&yê&ÉT

ø±<äT. ˇø£kÕ] Äj·Tq ˇø£ dü+|üqTï&çøÏ n‹~Û>± e⁄Hêï&ÉT. >±+BÛ kÕïHê\>∑~˝ÀøÏ

yÓfi‚fldü]øÏ nø£ÿ&É ‘·\T|ü⁄MT<ä ˇø£ XóÁuÛÑyÓTÆq ‘Ó\¢ì ‘·T+&ÉTydæ ñ+~. Äj·Tq

kÕïq+ |üP]Ô#dæ ‘·q <äTdüTÔ\‘√bÕ≥T Ä ‘·T+&ÉTqT ≈£L&Ü ñ‹øÏ ãj·T≥ m+&É À

Äπsj·T&ÜìøÏ rdüT¬øfi≤fl&ÉT. ‘Ó\¢ì >∑T&É¶\qT m+&É À Äπsj·T&É+|ü≥¢ >±+BÛ ÁX<ä∆

#·÷ù|yê&ÉT. m+<äTø£+fÒ n˝≤ m+&É À ÄπsùdÔ Ä$ ‘Ó\¢>± yÓTs¡e&ÉyT>±ø£ yêÏ À ñ

qï dü÷ø£åàJe⁄\T ≈£L&Ü q•kÕÔsTT. Ä dü+|üqTï&ÉT n&ÉT¶≈£î+≥÷ ªª>±+BÛJ

MTπs+#düTÔHêïs¡T?µµ nHêï&ÉT. ªªÇ+<äT˝À ‘·ù|ŒeTT+~? nø£ÿ& e~ ÒùdÔ Ä ‘Ó\¢‘·T+&ÉT

eTT]øÏ |üfÒº~. n+<äTπø ñ‹πøXÊqT. nsTTHê edüTÔe⁄\qT XóÁuÛÑ+>± ñ+#·&ÜìøÏ

ø=~›bÕÏ #‹kÕj·T+ #Ój·T´&ÜìøÏ HHMT dæ>∑TZ|ü&ÉqT,µµ nì >±+BÛ »yê_#êÃ&ÉT.

>±+BÛ dæ>∑TZ|ü&É Ò<äT>±˙ Äj·Tq‘√ |üì #sTT+#·T≈£îqï+<äT≈£î Ä dü+|üqTï&ÉT dæ>∑TZ|ü&Ü¶&ÉT.

eTTdü*ej·TdüT˝À ø±sê>±s¡+˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü >±+BÛ ‘·q n+>∑eÁkÕÔìï,

‘·T+&ÉT>∑T&É¶qT, CÒãTs¡Te÷\TqT ‘êH ñ‘·T≈£îÿì ‘·q‘√bÕ≥T C…’\T˝À ñqïyêfiófl

n<äq|ü⁄ |üì#j·÷*‡q nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü #ùdyê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“ ÄK] <äX˝À »ãT“>±

ñqï|ü⁄Œ&ÉT Ä>±U≤Hé bÕ …dt À ÄyÓT yê&çq CÒãTs¡Te÷fiflqT >±+BÛ ñ‹πøyê&ÉT.

Äj·Tq J$‘·eT+‘ê ‘·q <äTdüTÔ\|ü≥¢ Á|ü‘´ø£ ÁX<ä∆‘√ ñ+&yê&ÉT. ∫qï|æ\¢yê&ÉT>±

ñqï|ü⁄Œ&ÉT $T\T¢ À ‘·j·÷¬s’q ‘·q düqïì <Û√e‹ì $T–*q |æ\¢\ø£Hêï ‘Ó\¢>±

ñ‘·T≈£îÿH+<äT≈£î b˛°|ü&yê&ÉT. q÷‹˝À+∫ s¡T‘√&ÉTø=ì <ëìï ñ‹πøyê&ÉT. >±+BÛ

ìsê&É+ãs¡+>± ñ+&É≤ìï Çwüº|ü&yê&ÉT. ø±˙ e÷dæb˛sTTq, q*–b˛sTTq <äTdüTÔ\qT

ndüVæ≤´+#·Tø=Hyê&ÉT. Äj·Tq ‘·q n+>∑eÁdüÔ+, ø£+&ÉTyê, ‘·T+&ÉT>∑T&É¶\qT ∫qï

eTs¡ø£ ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü XóÁuÛÑ+>±, ˇø£ÿ nqedüs¡yÓTÆq eT&É‘· ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü

ñ+#·T≈£îHyê&ÉT. |ü]XóÁuÛÑÛÑ‘·≈£î Äj·Tq Á|ü‹s¡÷|ü+.

ø£åes¡+ #˚ùdyê&ÉT

<äøÏåD≤Á|òæø±≈£î e∫Ãq ø£ yês¡+ ‘·sê´‘· ‘·q Hê´j·Tyê<ä |üìø√dü+ Äj·Tq

ˇø£ |ü≥ºD+˝À ø£ sêÁ‹ >∑&ÉbÕ*‡ e∫Ã+~. Äj·Tq ø£ >∑TÁs¡|ü⁄ã+&ç ø£Ïº+#·Tø=ì


|ü≥ºD+˝À¬ø˝≤¢ ô|<ä› ôVA≥\T≈£î yÓfi≤fl&ÉT. >∑~ ø±yê\ì n&ç>±&ÉT. nø£ÿ&ç ‘Ó\¢

y˚TH˚»s¡T >±+BÛì øÏ+<äqT+&ç ô|’<ëø± |üÏº|üÏº #·÷dæ ªªkÕØ, nìï >∑<äT\÷

ì+&çb˛j·÷sTT. U≤∞ Ò¢e⁄,µµ nHêï&ÉT. >±+BÛ Ä sêÁ‹ ˇø£ uÛ≤s¡rj·T ùdïVæ≤‘·Tì

<äTø±D+˝À >∑&çbÕ&ÉT. ôVA≥\T dü+|òüT≥qì ùdïVæ≤‘·TìøÏ #Ó_‘ n‘·&ÉT ÄXÃs¡ |ü&ç

ªª˙≈£î ôVA≥˝À¢ >∑~ ÇkÕÔs¡ì m˝≤ nqT≈£îHêïe⁄?µµ nì n&ç>±&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À

uÛ≤s¡rj·TT\T m<äTs=ÿ+≥Tqï nee÷Hê\ >∑T]+∫ n|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛøÏ ‘Ó*dæ+~.

uÛ≤s¡rj·TT&ç>± |ü⁄Ïºq+<äT≈£î Äj·Tq #Ó+|ü<Óã“\T, |æ&ç>∑T<äT›\T, ‘·qTï\T ‹Hêï&ÉT.

>∑TÁs¡|ü⁄ã^Z˝À+∫, ¬s’˝À¢+∫, bÕ¢ŸbòÕ+MT+∫ HÓÏ ºy˚j·Tã&Ü¶&ÉT. nsTTHê

q\¢yêfiflqT ‘Ó\¢yêfiófl m+<äT≈£î ndüVæ≤´+#·T≈£î+≥THêïs√ Äj·Tq≈£î ns¡∆+ ø± Ò<äT.

eTqTwüß\+<äs¡÷ πø <e⁄ì _&É¶\T ø±<ë? Á¬ø’düÔeeT‘·+ Áù|eTqT uÀ~Û+#·&É+ Ò<ë?

ˇø£ s√E >±+BÛ ‘·q E≥TºqT ø£‹Ô]+#·Tø√e&ÜìøÏ øåös¡XÊ\≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

nø£ÿ&ÉTqï ‘Ó\¢ ≈£åîs¡≈£î&ÉT ªª˙≈£î @+ø±yê*?µµ nì n&ç>±&ÉT. ªªH˚qT ø£åes¡+

#˚sTT+#·T≈£î+<ëeTì nqT≈£î+≥THêïqT,µµ nì >±+BÛ #ÓbÕŒ&ÉT. ªªkÕØ, H˚qT MT≈£î

ø£åes¡+ #Ój·T´ ÒqT. q\¢yêfi¢øÏ ø£åes¡+ #˚ùdÔ H˚qT Hê ‘Ó\¢ U≤‘ê<ës¡T\qT b˛>=≥Tº

ø√yê*‡ ñ+≥T+~,µµ nHêï&ÉT. á nee÷q+ >±+BÛ eTqdüT˝À u≤>± Hê≥T≈£î+~.


u≤<Ûä‘√ $\$\˝≤&É≥+ø±˙, yêsêÔ|üÁ‹ø£\˝À $»„|ü⁄Ô\T #˚j·T&É+>±˙ BìøÏ

|ü]cÕÿs¡+ ø±<äì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. ‘êqT eTs=ø£]MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≈£î+&Ü ‘·q

|üqT\T ‘êH˚ #˚düTø=H˚ dæú‹øÏ m<ä>±*. ø£ ø£‘ÓÔs¡, ø£‹Ô ø=qTø=ÿì Ç+ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.

n<ä›+˝À #·÷düT≈£î+≥÷ ‘·q E≥Tº ‘·H˚ ø£‹Ô]+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. >∑&É¶+

#˚düTø√e&É+ ≈£î~]+~ ø±˙ me] E≥Tº yêfi‚fl ø£‹Ô]+#·Tø√e&É+ n+‘· düT\TyÓ’q

|üìø±<äT. n~ K∫Ã‘·+>± ˇø£ u≤]wüºs¡T |üì ≈£L&Ü ø±<äT. m˝≤>√ ˇø£ ≤ |üì

|üP]Ô#˚XÊ&ÉT ø±˙ ‘·\yÓqTø£ E≥º+‘ê bÕ&Ó’b˛sTT+~. ‘·q düVü≤»yÓTÆq ìã“s¡+‘√

eTsêï&ÉT ø√s¡Tº≈£î yÓfi≤fl&ÉT. ã|òüPqT˝≤>± ñqï ‘·\ø£≥Tº #·÷dæ Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T\T

|ü>∑\ã&ç qyê«s¡T. ˇø£‘·qT e´+>∑ +>± n&ç>±&ÉT ªª>±+BÛ ˙ E≥Tº @yÓTÆ+~?

sêÁ‹ m\Tø£\T>±˙ ø=fÒºXÊj·÷ @$TÏ?µµ ªª Ò<äT, ‘Ó\¢ ≈£åîs¡≈£î&ÉT á q\¢yê&ç

E≥TºqT ø£‹Ô]+#˚+<äT≈£î ìsêø£]+#ê&ÉT. n+<äTø£ì Hê E≥TºqT H˚H˚ ø£‹Ô]+#·T

ø√yê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT. n~ dü]>± sêø£b˛sTTHê düπs,µµ nì >±+BÛ ã<äT\T

Ç#êÃ&ÉT.

28 @fi¯fl ej·TdüT˝À >±+BÛ ‘=*kÕ] E≥Tº ø£‹Ô]+#·T≈£îqï|üŒÏ dü+>∑‹

n~. Ä ‘·sê«‘· Äj·Tq ‘·s¡#·T>± ø£‘ÓÔs¡qT ñ|üjÓ÷–+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

Äj·Tq kÕú|æ+∫q ÄÁX¯e÷\˝À &ÉãT“ #Ó*¢+∫ ø£åes¡+ #˚sTT+#·Tø√e&É+ ìwæ<ä∆+.

ÄÁXeTyêdüT\T e+‘·T\yêØ>± ø£] E≥Tº eTs=ø£s¡T ø£‹Ô]+#yês¡T. ‘·q ÄÁXeT+˝À

$<ë´s¡T∆\T ìsê&É+ãs¡ kÕ<ÛäTJeq+ >∑&ÉbÕ\ì >±+BÛ ø√s¡Tø=Hyê&ÉT. bòÕ´wüq¢≈£L,

n+<äyÓTÆq <äTdüTÔ\≈£L, s¡T∫ø£s¡yÓTÆq ÄVü‰sêìø° nø£ÿ&É #√≥T˝Ò<äT. Ä~yês¡+

nu≤“sTT\T kÕïHêìøÏ yÓfi‚fleTT+<äT >±+BÛ yê]ì |æ*∫ ˇø£] ‘·sê«‘· ˇø£]øÏ

Áø±|òt #˚ùdyê&ÉT. E≥TºqT n+≥ø£‹ÔπsdüTÔqï+<äT≈£î yêfi¯ófl #ê˝≤ u≤<Ûä |ü&˚yês¡T.

ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À Ç<ä›s¡T ÄÁX¯eT+ ne÷àsTT\ bı&ÉyêÏ E≥TºqT ≈£L&Ü >±+BÛ

ø£‹Ô]+#˚XÊ&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø± C…’fi¯fl˝À U…’B\øÏ <äTyÓ«q\T Ç#˚Ãyês¡Tø±<äT. ¬s+&ÉT

HÓ\\T Ò<ë n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe>± C…’\T•ø£å |ü&çqyêfi¯fl+<ä]ø° E≥TºqT n+≥ø£‘ÓÔs¡

ydæ, MTdü+ rùdùdyês¡T. >±+BÛøÏ, Äj·Tq ãè+<ëìø° á |üìqT+∫ $TqVü‰sTT+|ü⁄

\_Û+∫+~. ø±˙ C…’ À¢ ñ+&É≥eT+≥÷ »]>±ø£ nø£ÿ&ç |ü<ä∆‘·T\˙ï j·T<Ûë$~Û>±

bÕÏ+#ê*‡+<˚qì >±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. ‘·q E≥Tº ≈£L&Ü ø£‹Ô]+#·&Éy˚T ‘·qøÏ

ÇwüºeTì >±+BÛ sêdæ Ç∫Ãq ‘·sê«‘· C…’\Tyê¬s¶Hé Äj·Tq≈£î ø£‘ÓÔs¡, e¬>’sê kÕ<ÛäHê\T

Ç#êÃ&ÉT. >±+BÛ Ç+ø± ˇø£]<ä›s¡T U…’B\T s√E≈£î ¬s+&ÉT >∑+≥\bÕ≥T E≥Tº

ø£‹Ô]+#˚ |üì #˚ùdyês¡T.


Äj·TqqT Ä>±U≤Hé bÕ´˝…dt˝À ã+~Û+∫q|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq‘√bÕ≥T ˇø£

ÄÁXeTyêdæ ñ+&~. ÄyÓT #·T+Á&ÉT‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷ ñ+&~. ø£ s√E j·T<Ûë˝≤|ü+>±

e÷≤¢&ÉT‘·÷ ªªu≤|üP, HqT Hê E≥Tº ø£‹Ô]+#·Tø=ì #·T+Á&ÉTqT e~*+#·Tø=H+<äT≈£î

eT+<äT sêdüTø√Hê?µµ nì n&ç–+~. yÓ+≥H˚ >±+BÛ, ªªeT+∫~, Ç|ü⁄Œ&˚ ø±ìe⁄«.

@B ø£‘ÓÔs¡ |ü≥Tº≈£îsê,µµ nHêï&ÉT. ø£‘ÓÔs¡ ‘˚e&É+, ÄyÓT E≥Tº H˚\≈£î sê\&É+

ìeTTcÕ˝À¢ »]–b˛j·÷sTT. n|ü⁄Œ&ÉT e÷Vü‰‘êà ej·TdüT‡ 75 dü+e‘·‡sê\T. dü«<o

ñ<ä eT+˝À ñ+&É>±, >±+BÛ $<˚o πs»s¡¢qT e<ä*, dü«<˚X¯+˝À ‘·j·÷¬s’qyêÏì

yê&É≥+ yÓTT<ä\T ô|≤º&ÉT. ì<ëq+>± Äj·Tq n<ä›+, düãT“, Áãwüß¸ Ò≈£î+&ÜH˚

>∑&É¶+ #˚düTø√>∑*π>yê&ÉT. Ç~ >∑&É¶+ #˚düTø=H˚ ø£fi¯ À >=|üŒ n_Ûeè~∆ nì Äj·Tq

ñ<›X¯+. Äj·Tq ˇø£ ≈£åîs¡≈£î&çøÏ Ç˝≤+Ï dü]º|òæ¬øŸ Ç#êÃ&ÉT: ªªeTT˙ï˝≤˝Ÿ Hê≈£î

#ê˝≤ u≤>± >∑&É¶+ #˚XÊ&ÉT. n‘·&ÉT <˚X¯yê∞ ø£‘·TÔ\H˚ yê&É‘ê&ÉT, düãT“ Ò≈£î+&ÜH˚

>∑&É¶+ #˚kÕÔ&ÉT.µµ Äj·Tq düVü≤#·s¡T˝À¢ ø=+‘·eT+~øÏ á |ü<ä∆‹ n\yê≥sTT´+~.

Bìe\¢ me] >∑&É¶+ yês¡T #˚düTø√e&É+ Áø£eT+>± ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑ +>± e÷s¡&É+

yês¡T >∑eTì+#ês¡T.

Á>±e÷˝À¢ øåös¡eè‹Ô #˚ùdyêfi¯ó¢ X¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡≈£î\T>± |üì#˚kÕÔs¡ì, eTT\T¢qT

ãj·TÏøÏ rj·T&É+˝À>±ì, ≈£îs¡T|ü⁄\qT ø√j·T&É+˝À>±ì eT+∫HÓ’|ü⁄D´+ Á|ü<ä]ÙkÕÔs¡ì

>±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. ø±˙ Ä |üqT\qT yês¡T eTT]øÏ >∑T&É¶\‘√, n|ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq

|ü]ø£sê\‘√ #˚j·T&Éy˚T Äj·Tq uÛÑ]+#· Òø£b˛j·÷&ÉT. ùdyêÁ>±yéT˝À ˇø£kÕ] ˇø£

Vü≤]»q* düVü‰j·T≈£î&ÉT ªªH˚qT yêsê∆ yÓfi≤fl*,µµ nì n&ç>±&ÉT.

ªªm+<äT≈£î?µµ n+fÒ, ªª>∑&É¶+ #˚sTT+#·Tø√e&ÜìøÏ,µµ nHêï&ÉT.

ªªá fiÀfl >∑&É¶+ #˚sTT+#·Tø√e&É+ ≈£î<äs¡<ë?µµ

ªªÇø£ÿ&ç ô|’ ≈£î\+ ≈£åîs¡≈£î\T Hê≈£î >∑&É¶+ #j·Ts¡T. á ñfiÀfl Vü≤]»q ≈£åîs¡≈£î&ÉT

Ò&ÉT.µµ

ªªn˝≤ nsTT‘˚ H˚ìø£ Ä ≈£åîs¡≈£î&ç‘√ >∑&É¶+ m˝≤ #˚sTT+#·T≈£î+≤qT?µµ nì

>±+BÛ n|üŒÏ qT+&û Ä fiÀfl ≈£åîs¡≈£îì‘√ e<ä› |üì #˚sTT+#·Tø√e&É+ e÷H˚XÊ&ÉT.

Äj·Tq Á|ü‹ s√p Á>±eTÁ>±e÷ìø° ‹]π> s√E˝À¢ dü«j·T+>± >∑&É¶+ #düTø=H+<äT≈£î

düeTj·T+ dü]b˛ø£ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ ≈£åîs¡≈£îì e<ä› >∑&É¶+ #sTT+#·T≈£î+≥÷ ñ+&yê&ÉT.

* uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì n+≥sêì ≈£î˝≤\≈£î >±+BÛ ªVü≤]»qT\Tµ nì ù|s¡T ô|≤º&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT

Mfi¢ì <ä[‘·T\T n+≥THêïs¡T.


U≤B j·÷Á‘· À ñ+&É>± Äj·Tq U≤B <Ûä]+∫q ≈£åîs¡≈£îìe<› |üì#sTT+#·T

ø=Hyê&ÉT. n˝≤+Ï ≈£åîs¡≈£î\qT yÓ<äø£ Òø£ yê\+°s¡T¢ HêHê nedüú\T |ü&yês¡T.

ªªeTq+ eTq ñ<ä eT+˝À ã≥º\T ñ‹πøyêfi¢qT, ø£åes¡+ #ùdyêfi¢qT uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>±

#düT≈£î rsê*. düT˝≤&É&É+˝À ≈£åîs¡≈£î\T eT+∫Hs¡Œs¡T\T. yêfiófl eTq dü«<o

dü+<XÊìï u≤>± Á|ü#ês¡+ #Ój·T´>∑\s¡T,µµ nì >±+BÛ yê\+°s¡¢≈£î uÀ~Û+#ê&ÉT.

Ç+ø√ dü+<äs¡“¤+˝À >±+BÛ ˇ&çXÊ˝À |üs¡ Ïdü÷Ô ≈£åîs¡≈£îì ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTÔHêï&ÉT.

ˇø£ eTVæ≤fi ≈£åîs¡≈£îì bı~ |ü≥Tºø=ì e∫Ã+~. ÄyÓT ãs¡TyÓ’q #Ó$<äT<äT›\T, eTT≈£îÿ|ü⁄&Éø£,

ø£+sƒ¡Vü‰s¡+, ø£&çj·÷\T, \ø£ÿ >±E\T <Ûä]+∫ ñ+~. ªªnsTT‘ Hê≈£î >∑&É¶+ #ùd~

qTy˚«Hê?µµ >±+BÛ n&ç>±&ÉT. ÄyÓT qe⁄«‘·÷ ‘·\÷|æ ø£‹ÔøÏ |ü<äTqT ô|≥º&É+

ÁbÕs¡+_Û+∫+~. ªªá q>∑\˙ï m+<äT≈£î ô|≥Tºø=#êÃe⁄? yêÏì ô|≥Tºø√e&É+ e\¢

qTy«MT n+<ä+>± ø£q|ü&É≥+ Ò<äT. ne˙ï eTT]øÏ |üÏº ndüVü≤´+>± ñHêïsTT,µµ

nHêï&ÉT >±+BÛ. ˙fiófl ì+&çq ø£fifl‘√ ÄyÓT ªªá Á|ü‘´ø£ dü+<äs¡“¤+ ø√dü+ HqT

M≥ìïÏ ns¡Te⁄ ‘Ó#·TÃ≈£îHêïqT. ˝≤+Ï >=|üŒyê&çøÏ >∑&É¶+ #ùd+<äT≈£î e#Ã≥|ü⁄Œ&ÉT

eT+∫ ÄuÛÑs¡D≤\T Ò≈£î+&Ü m˝≤ sê>∑\qT?µµ n+~. >±+BÛøÏ ø£åes¡+ #XÊø£ Äj·Tq

Ç∫Ãq &ÉãT“\T Äj·Tq ø±fifl <ä>∑Zπs ñ+∫, qeTkÕÿs¡+ ô|Ïº ÄyÓT yÓ[flb˛sTT+~.

X¯óÁuÛÑ+ #˚ùdyê&ÉT

sêCŸø√Ÿ˝Àì >±+BÛ ‘·+Á&ç>±]+À¢ ªñø±µ nH˚ |üìyê&ÉT eTs¡T>∑T<=&ÉT¢

X¯óÁuÛÑ+ #˚ùdyê&ÉT. >±+BÛ m|ü⁄Œ&Ó’Hê ªñø±µqT eTT≥Tº≈£î+fÒ |ü⁄‘·©u≤sTT n‘·&çì

yÓ+≥H˚ kÕïq+ #˚j·TeTH˚~. e÷eT÷\T>± #ê˝≤ ì<ëq+>±, $<Ûj·TT&ÉT>± ñ+&˚

>±+BÛ Ä e÷≥≈£î e÷Á‘·+ ˇ|ü⁄Œø=H˚yê&ÉT ø±<äT. Ä |üHÓï+&˚fi¯fl ø=&ÉT≈£î ªªeTq

eT˝≤ìï X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T&É+<ë«sê ñø± eTq¬ø+‘√ ùde#˚düTÔHêï&ÉT. n˝≤+Ïyê&çì

eTT≥Tº≈£î+fÒ HqT n|ü$Á‘·+ ◊b˛e&É+ @$TÏ? HqT e÷≥ ø±<äHê\ì ø±<äT>±˙

sêe÷j·TD+˝À sêeTT&ÉT #Û·+&Ü\T&Ó’q >∑TVüQ&çì øö>∑*+#·Tø√ Ò<ë?µµ nì ‘·*¢‘√

yê~+#˚yê&ÉT. á yê<äq≈£î |ü⁄‘·©u≤sTT e<ä› düe÷<Ûëq+ ñ+&˚~ø±<äT.

>±+BÛ eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ X¯óÁuÛÑ+ #˚ùd |üìì <äøÏåD≤Á|òæø±˝À H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. nø£ÿ&É

ùdïVæ≤‘·T\T Äj·TqqT ª>=|üŒ bÕø°yê&ÉTµ nH˚yês¡T. nø£ÿ&É eT÷&˚fi¯óflqï ‘·sê«‘·

‘·q uÛ≤sê´|æ\¢\qT <äøÏåD≤Á|òæø± rdüT¬øfi‚fl+<äT≈£î Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e#êÃ&ÉT.


Ä düeTj·T+˝À eTT+ãsTT Áô|dæ&Ó ‡˝À ù|¢>∑Tyê´~Û yê´|æ+∫ ñ+~. n~ sêCŸø√Ÿ≈£î

≈£L&Ü yê´|æ+#˚ neø±X¯+ ñ+~. yÓ+≥H˚ >±+BÛ sêCŸø√Ÿ˝À bÕ]X¯ó<Ûë´ìï

yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&É+ ø√dü+ ùde\+~+#˚+<äT≈£î dæ<ä∆|ü&Ü¶&ÉT. Äj·Tq Á|ü‹ Ç+Ïø°

yÓ[fl eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ X¯óÁuÛÑ+>± ñ+#·Tø√yê*‡q nedüsêìï >∑T]+∫ uÀ~Û+#ê&ÉT.

Nø£Ï>±, eTT]øÏ‘√ ø£+|ü⁄ø=fÒº eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ #·÷dæ Äj·Tq ø£+|æ+∫b˛j·÷&ÉT.

ø=ìï dü+|üqï ≈£î≥T+u≤\˝À >√‘·T\H˚ eTs¡T>∑T<=&ÉT¢>± yê&˚yês¡T. Ä ø£+|ü⁄

<äTs¡“¤s¡+>± ñ+&˚~. ø±˙ yêÏì e÷s¡TÃø=H˚+<äT≈£î yês¡T ÄdüøÏÔ #·÷|ü˝Ò<äT.

ù|<äyê¬s’q n+≥sêìyêπs X¯óÁuÛÑyÓTÆq Çfi¯fl˝À¢ ñ+&˚yês¡T. yês¡T >±+BÛ $»„|ü⁄Ô\≈£î

kÕqT≈£L\+>± düŒ+~+#˚yês¡T. eT÷Á‘êìøÏ, eT˝≤ìøÏ yπs«s¡T ã¬ø≥T¢ yê&Ü\ì

>±+~Û dü÷∫+#ê&ÉT. <ëìe\¢ |ü]dæú‘·T\T yÓTs¡T>∑T|ü&Ü¶sTT.

>±+BÛJ ≈£î≥T+u≤ìøÏ sêCŸø√Ÿ˝À eT+∫ ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T ñ+&˚$. >±+BÛ

‘·+Á&ç, ‘ê‘·\T #ê˝≤ø±\+ sêCŸø√Ÿ dü+kÕúq+˝Àq÷, Ç‘·s¡ dü+kÕúHê˝À¢q÷

~yêqT¢>± |üì#XÊs¡T. ø£ Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ø=&ÉT≈£î, u≤]wüºs¡T nsTTq e´øÏÔ Ç+Ï+Ïø°

yÓ[fl eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ |ü]o*+#·&ÉeT+fÒ n|üŒÏ ø±˝≤ìøÏ n<Ó+‘√ >=|üŒkÕVü≤dü+.

nedüs¡yÓTÆq düeTj·÷˝À¢ HÓ’‹ø£yÓTÆq <ÛÓ’s¡´+ Á|ü<ä]Ù+#·&É+˝À >±+BÛ m|ü⁄Œ&É÷

$|òü\+ø±˝Ò<äT. Äj·Tq nH˚ø£ bÕXÊÃ‘·´ b˛ø£&É\qT $eT]Ù+#˚yê&ÉT, ø±˙


bÕ]X¯ó<ë∆ ìï bÕXÊÃ‘·T´\ e<ä› H˚s¡TÃ≈£îHêïqì nH˚ø£kÕs¡T¢ #Óù|Œyê&ÉT. n<˚s¡ø£yÓTÆq

|ü]X¯óÁuÛÑ‘·qT uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ |ü]#·j·T+ #˚j·÷\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±qT+&ç uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ¬s+&√kÕ] e∫Ãq Äj·Tq ø√˝Ÿø£‘ê˝À

»s¡T>∑T‘·Tqï ø±+Á¬>dt düe÷y˚XÊ\≈£î Vü‰»s¡j·÷´&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À uÛ≤s¡rj·TT\T

|ü&ÉT‘·Tqï nee÷Hê\>∑T]+∫ $e]+#·&ÜìøÏ Äj·Tq e#êÃ&ÉT. ø±+Á¬>dt •_s¡+˝À

bÕ]X¯ó<Ûä |ü]dæú‹ <ës¡TD+>± ñ+~. ø=+‘·eT+~ düuÛÑT´\T yê] >∑<äT\eTT+<äTqï

es¡+&Ü\H eTs¡T>∑T<=&ÉT¢>± yê&düTÔHêïs¡T. Ç‘·s¡T …es¡÷ <ëìøÏ nuÛÑ +‘·s¡+ #Ó|üŒf+

Ò<äT. ø±˙ >±+BÛ yÓ+≥H˚ Á|ü‹düŒ+~+#ê&ÉT. yê\+°s¡¢‘√ dü+Á|ü~+#·>± ªªn~

bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyêfi¯fl |üì, e÷~ ø±<äT,µµ nì düe÷<Ûëq+ Ç#êÃs¡T. >±+BÛ ˇø£

N|ü⁄s¡T n&ç– rdüTø=ì Äø£ÿ&ÉTqï ø±\TcÕ´qï+‘ê XóÁuÛÑ+ #j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

Ä|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq dü÷≥T <Ûä]+∫ ñHêï&ÉT. yê\+°s¡T¢ Äj·Tq |üìøÏ ÄXÃs¡ b˛j·÷s¡T

ø±˙ me«s¡÷ düVü‰j·T+ #Ój·T´&ÜìøÏ sê Ò<äT. ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· >±+BÛ

uÛ≤s¡‘· C≤rj·T ø±+Á¬>dt≈£î e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î&ç>± e÷]q|ü⁄Œ&ÉT yê\+°s¡T¢ ªbÕ]X¯ó<ä∆

<äfi¯+µ>± @s¡Œ&ç bÕ]X¯ó<ä∆ ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À ◊‘˚

πøe\+ Áu≤Vü≤àDT Ò ªbÕ]Xó<ä∆ <äfi+µ˝À |üì#XÊs¡T. Vü≤]|ü⁄s¡ ø±+Á¬>dt eTVü‰düuÛÑ\˝À

bÕ]X¯ó<ä∆ |üì #˚j·T&ÜìøÏ y˚sTTeT+~ ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î, $<ë´s¡T∆\≈£î Á|ü‘˚ ø£

•ø£åDì#êÃs¡T. düe÷»+˝À Á|ü‘˚´ø£+>± ø=~›eT+~ì bÕ]X¯ó<Ûä´ |üìyês¡T>±,

n+≥sêìyês¡T>± eTTÁ<äyj·T&É+ >±+BÛøÏ q#Ã~ø±<äT. Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<X+ qT+∫

n+≥sêì‘·Hêìï bÕs¡Á<√˝≤\qT≈£îH˚yê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À uÛ≤s¡rj·TT\ eTT]øÏ

n\yê≥T¢ #·÷dæ nø£ÿ&ç ‘Ó\¢yês¡T yê]ì ndüVæ≤´+#·Tø=H˚yês¡T. >±+BÛ yê]

ìyêkÕ\≈£î yÓ[fl Çfi¢qT, |ü]düsê\qT X¯óÁuÛÑ+>± ñ+#·Tø√eTì $»„|æÔ #˚XÊ&ÉT. á

n+X+ô|’ Äj·Tq ãVæ≤s¡+>∑ düe÷yXÊ˝À¢ e÷≤¢&Ü&ÉT, |üÁ‹ø£ À¢ yê´kÕ\T sêXÊ&ÉT.

&És¡“Hé À >±+BÛ ñ+&˚ Ç\T¢ bÕXÊÃ‘· |ü<ä∆‹˝À ì]à+#·ã&ç+~. kÕïHê\ >∑~˝À

˙fi¯ófl ãj·TÏøÏ b˛j˚T e÷s¡Z+ ñ+&˚~ ø±<äT. eT\ $düs¡®q≈£î ø£yÓ÷&ÉT¢, ≈£î+&É\T

yê&˚yês¡T. ‘·q‘√bÕ≥T ìe•+#˚ >∑TeTkÕÔ\ eTs¡T>∑TqT ≈£L&Ü ø=ìïkÕs¡T¢ >±+BÛH˚

X¯óÁuÛÑ+ #˚ùdyê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“‘√q÷ Ä |üì #˚sTT+#˚yê&ÉT. ∫qïyê¬s’q ‘·q |æ\¢\≈£î

≈£L&Ü Ä |üì H˚sêŒ&ÉT. ˇø£kÕ] ‘·≈£îÿe ≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q >∑TeTkÕÔ yê&çq

eTs¡T>∑T<=&ç¶ì X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T&ÜìøÏ ø£dü÷Ôsê“ ‘·≥|ü≤sTT+∫+~. n~ #·÷dæ >±+BÛ

ÄyÓTô|’ ø√|ü–+#·T≈£îHêï&ÉT. ≈£î\uÛÒ<ë\T bÕÏ+#˚≥f…Æ¢‘˚ Ç+À¢+∫ yÓ[flb˛yê\ì

dü÷∫+#ê&ÉT. ø£ dü+<äs¡“¤+˝À düãs¡àr ÄÁX¯eT+˝ÀøÏ n+≥sêì ≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q


<ä+|ü‘·T\qT nqTeT‹+∫q+<äT≈£î düìïVæ≤‘·T˝Ò Äj·TqqT kÕ+|òæTø£+>±

ãVæ≤wüÿ]+#ês¡T ≈£L&Ü.

ˇø£ <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À eTs¡T>∑T<=&ÉT¢, kÕïHê\<=&ÉT¢ ø£&çπ>+<äT≈£î >±+BÛ

eTT+<äTø=#êÃ&ÉT. ‘·sê«‘· qT+∫ C…’\T n~Ûø±s¡T\T Äj·Tq≈£î X¯óÁuÛÑ+ #˚ùd |üìH˚

n|üŒ–+#˚yês¡T.

1915˝À 20 @fi¯ófl <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ìe•+#êø£ 46 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À

>±+BÛ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ≈£î≥T+ã+‘√ düVü‰ ‹]>=#êÃ&ÉT. n<˚ @&Ü~ Vü≤]<ë«sY À

≈£î+uÛÑy˚Tfi≤≈£î yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT n‘·&ÉT, n‘·&ç ª|ò”ìø˘‡ u≤jYT‡µ nø£ÿ&É bÕ]X¯ó<ä∆ |üì

#XÊs¡T. n< @&Ü~ >±+BÛ |üPHê˝Àì dü¬s«+Ÿ‡ Ä|òt Ç+&çj·÷ kıôd’°* ø±«s¡ºs¡¢qT

dü+<ä]Ù+#ê&ÉT. ø£ s√E ñ<äj·T+ >±+BÛ nø£ÿ&É eTs¡T>∑T<=&É¢qT XóÁuÛÑ+ #j·T&Üìï

Ä ø±\˙yêdüT\T #·÷XÊs¡T. yê]øÏ n~ q#·Ã Ò<äT. ø±˙ Ç˝≤+Ï |üqT\‘√H˚

kÕ«‘·+Á‘· + dü+bÕ~+#·e#·Ãì >±+BÛ $X«dæ+#ê&ÉT. Äj·Tq nHø£kÕs¡T¢ uÛ≤s¡‘·<X

j·÷Á‘·\T #˚XÊ&ÉT. mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê bÕ]X¯ó<ä∆ Ò$T Äj·Tq≈£î @<√ ˇø£ s¡÷|ü+˝À

m<äTs¡T|ü&˚~. düÁ‘ê\˝Àq÷, ¬s’ Ò«ùdºwüq¢ Àq÷ eTs¡T>∑T<=&ÉT¢, eT÷Á‘·XÊ\\ ø£+|ü⁄

<äTs¡“¤s¡+>± ñ+&˚~. ù|<ä …’q Á>±MTDT\T ñ|üjÓ÷–+#˚ s√&ÉT¢, yê] m&ÉT¢ m|ü⁄Œ&É÷

düÁø£eT ìs¡«Vü≤D˝À ñ+&˚$ ø±e⁄. |ü$Á‘·»˝≤X¯j·÷˝À¢ ˙s¡T, |ü]düsê\T m+‘·

eTT]øÏ>± e⁄HêïjÓ÷ |üÏº+#·Tø√≈£î+&ÜH Á|ü»\T yêÏ À¢ eTTqø£\T yj·T&É+ Äj·Tq

>∑eTì+#ê&ÉT. yêπs q<äT\ >∑≥¢qT eTT]øÏ #˚düTÔ+&˚yês¡T. yêπs Ä q~˝À kÕïq+

#˚düTÔ+&˚yês¡T. |ü$Á‘· ø±o$X¯«Hê<Ûä <˚yê\j·T+˝Àì bÕ\sê‹ H˚\ nø£ÿ&É

#Ó ≤¢#Ó<äTs¡T>± bÕs¡y˚dæq eTT]øÏ|üÏºq yÓ+&ç ∫\¢s¡ HêD≤\‘√ ì+&ç ñ+&É≥+

#·÷dæ Äj·Tq m+‘√ u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT. <˚X¯+˝À nH˚ø£ |ü$Á‘· <Ó’edüú˝≤\ Á|ü<Ûëq

e÷sêZ\T Çs¡T>±Z, eTT]>±Z, C≤s¡T&ÉT>± m+<äT≈£îHêïj·÷ nì Äj·Tq ÄX¯Ãs¡´

b˛j·÷&ÉT. ¬¬s’fi¯fl˝À¢ Á|üj·÷D°≈£î\T ¬s’\Tô|f…º\qT uÛÑj·T+ø£s¡+>± eTT]øÏ #˚j·T&Üìï

Äj·Tq >∑Ïº>± K+&ç+#ê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ã÷≥T¢, #Ó|ü⁄Œ\T <Ûä]+#·>∑\ k úeT‘·

ø=~›eT+~πø ñHêï, #Ó|ü⁄Œ Ò¢≈£î+&Ü ãC≤s√¢ q&Ée Òq+‘· n|ü]X¯óÁuÛÑ+>± M<ÛäT\qT

m+<äT≈£î ñ+#·T‘ês√qì Äj·Tq ÄXÃs¡ b˛j·÷&ÉT. eTT+usTT˝≤+Ï q>∑sê\˝À

≈£L&Ü M<ÛäT˝À¢ q&ÉTdüTÔ+fÒ |üø£ÿH ñqï Çfifl˝À¢+∫ me¬s’Hê MT<ä≈£î ñ$TàykÕÔπsyÓ÷qì

Á|ü»\T uÛÑj·T|ü&É≥+ Äj·Tq >∑eTì+#ê&ÉT.

* á dü+düúqT >√K Ò 1905˝À |üPHê˝À kÕú|æ+#ê&ÉT. e÷qe, kÕe÷õø£ Á|ü>∑‹‘√ bÕ≥T

kÕ«‘·+Á‘·+ kÕ~Û+#·+ Bì ñ<›X¯+.


|ü⁄s¡bÕ\ø£ dü+|òü÷\ düe÷y˚XÊ˝À¢ Äj·Tq ‘·s¡#·T>± ªªMT $XÊ\yÓTÆq s√&ÉT¢,

n<äT“¤‘·yÓTÆq BbÕ\eédüú, n+<äyÓTÆq bÕs¡Tÿ\ø£T $TeTà*ï n_Ûq+~düTÔHêïqT. nsTT‘

Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq eTs¡T>∑T<=&ÉT¢, 24 >∑+≥\÷ |ü]X¯óÁuÛÑ+>± ñ+&˚ s√&É÷¢ Ò≈£î+&Ü

n~ |ü≥ºD+ nì|æ+#·Tø√<äT. nH˚ø£ |ü⁄s¡bÕ\ø£ dü+|òü÷\T m<äTs=ÿ+≥Tqï n‹

ô|<ä› düeTdü bÕ]Xó<ä∆ +. MT bÕ]Xó<ä∆ |üìyês¡T m˝≤+Ï |ü]dæú‘·T\˝À J$düTÔHêïs√

MT¬s|ü⁄Œ&Ó’Hê >∑eTì+#êsê?µµ nì Á|üdü+–+#˚yê&ÉT.

Á|ü»\‘√ ªªMT #˚‘·T˝À¢øÏ N|ü⁄s¡T, ã¬øÿ≥Tº rdüTø√+<˚ MT |ü≥ºD≤\qT,

q>∑sê\qT, X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T Òs¡T,µµ nì #Óù|Œyê&ÉT. Äj·Tq ˇø£ Ä<äs¡Ù bÕsƒ¡XÊ\qT

‘·ìF #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT ªªMTs¡T MT $<ë´dü+düúqT Ä<äs¡Ùe+‘·+ #Ój·÷´\+fÒ MT

$<ë´s¡T∆\≈£î |ü⁄düÔø±\˝À ñqï #·<äTe⁄ #Ó|üŒ&É+‘√bÕ≥T yê]ì eT+∫ e+≥

yêfiófl>±, bÕ]Xó<ä∆ |üìyês¡T>± ‘·j·÷s¡T#Ój·÷´*,µµ nì ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT.

$<ë´s¡T∆\≈£î Äj·Tq dü\Vü‰ @$T≥+fÒ ªªMTs¡T MT kı+‘· bÕ]Xó<ä∆ |üìyê¬s’q|ü⁄Œ&

MT |ü]düsê\T |ü]X¯óÁuÛÑ+>± ñ+≤sTT. j·TT<ä∆+˝À Ms¡T&ç>± |ü‘·ø£+ bı+<ä≤ìøÏ

m+‘· <ÛÓ’s¡ + ø±yê˝À bÕ]X¯ó<ä∆ |üì#˚j·T&Üìø° n+‘˚ <ÛÓ’s¡ + ø±yê*.

Äj·Tq ÄÁX¯e÷ìøÏ <ä>∑Zs¡ À ñqï Á>±eTdüT∆\T eT˝≤ìï eTÏº‘√ ø£ù|Œ+<äT≈£î

ìsêø£]+#ês¡T. ªªÇ~ ‘·|üŒ≈£î+&Ü bÕø°|üH˚. eT\+e+ø£ #·÷&É≥y˚T bÕ|ü+, <ëìï

eTÏº‘√ ø£|æŒô|≥º&É+ n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe bÕ|ü+,µµ Á>±eTdüTÔ\T nH˚yêfi¯ó¢. nH˚ø£

Á>±e÷˝À¢ bÕ]X¯ó<ä∆´ |üìì ‘êH˚ dü«j·T+>± |üs¡ý˚øÏå+#˚yê&ÉT >±+~Û. yê]øÏ

ñ<ëVü≤s¡D>± ì\e&É+ø√dü+ ø=ìï HÓ\\bÕ≥T dü«j·T+>± ã¬ø≥Tº, N|ü⁄s¡T rdüTø=ì

Á>±e÷\≈£î yÓfi‚flyê&ÉT. ùdïVæ≤‘·T\T, n‹<ÛäT\T Äj·Tq‘√bÕ≥T yÓfi‚flyês¡T. yês¡+‘ê

ã¬ø≥¢ì+&Ü eT˝≤ìï ‘Ó∫Ã >√‘·T˝À¢ ì+|æ yêÏì eTÏº‘√ |üP&˚Ãyês¡T. e´sê∆\qT

dü¬s’q |ü<ä∆‹˝À HêX¯q+ #˚j·T&É+ ≈£L&Ü ˇø£ XÊÁdüÔ+ nì >±+BÛ uÛ≤$+#˚yês¡T.

ÄÁX¯e÷\˝À bÕ]X¯ó<ä∆ |üq+‘ê ÄÁX¯eTyêdüT Ò #˚ùdyês¡T. >±+BÛ yê]øÏ

e÷s¡Z<äs¡Ùq+ #˚ùdyê&ÉT. $$<Ûä C≤‘·T\T, eT‘ê\T, s¡+>∑T\ Á|ü»\T ÄÁX¯e÷\˝À

ñ+&˚yês¡T. ø±˙ ÄÁX¯eT+˝À mø£ÿ&É #·÷dæHê ø=+#Ó+ <Ûä÷[ ≈£L&Ü ø£ì|æ+#˚~

ø±<äT. ≈£Ls¡>±j·T\ ‘=ø£ÿ\T, ÄVü‰s¡ e´sê∆\T, ˇø£ ms¡Te⁄\ >∑T+≥˝À y˚ùdyês¡T.

kÕ<Ûës¡D #Ó‘·Ôq+‘ê >√‘·T˝À¢ ø£ù|Œyês¡T. eT˝≤ìï≈£L&Ü >√‘·T˝À¢ bÕ‹ ‘·sê«‹

ø±˝+˝À ms¡Te⁄>± yê&˚yês¡T. kÕïqXÊ\\÷, Ç‘·s¡ #√≥¢qT+&û e#˚Ã eTT]øÏ

˙Ïì yÓTTø£ÿ\ ô|+|üø±ìøÏ yê&˚yês¡T. |üø±ÿ Á&Ó’H˚J eédüú Òì ÄÁX¯eT+˝À ≈£L&Ü

mø£ÿ&Ü á>∑\÷, <√eT\T, eTTs¡T>∑TyêdüHê ø£q|ü&˚$ ø±e⁄. >±+BÛ, Äj·Tq


düVü≤#·s¡T\÷ bÕ]X¯ó<ä∆ |üìì e+‘·T\yêØ>± ìs¡«Væ≤+#˚yês¡T. Äj·Tq ã¬øŸ

eTs¡T>∑T<=&É¢qT, ¬s+&ÉT >∑T+‘·\ eTs¡T>∑T<=&É¢qT |ü]#·j·T+#XÊ&ÉT. dü+<äs¡Ù≈£î\+<ä]ø°

‘·q Ä$cÕÿsêìï >∑s¡«+>± Á|ü<ä]Ù+#˚yê&ÉT. <Ûäì≈£î\T, ù|<ä\T, Hêj·T≈£î\T,

nqT#·s¡T\T, uÛ≤s¡rj·TT\T, $<oj·TT\T, n+<äs¡÷ Çy eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ yê&Ü*‡+<.

á Á|üjÓ÷>∑+ e\¢ ÄÁX¯eT+˝À ìe•düTÔqï kÕ+Á|ü<ëj·T ≈£î≥T+u≤\ |ü⁄s¡Twüß\T,

eTVæ≤fi¯\≈£î bÕ]X¯ó<ä∆´ |üìMT<äTqï @Vü≤úÛ≤e+ ‘=\–b˛sTT+~. ø=~›bÕÏ

bÕ]X¯ó<ä∆ |üHÓ’Hê ‘·q≈£î #˚ùd neø±X¯+ \_ÛùdÔ >±+BÛ dü+‘√wæ+#˚yê&ÉT. e´≈£îÔ\

|ü]X¯óÁuÛÑ‘·qT yê] eTs¡T>∑T<=&É¢ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·qT ãÏº n+#·Hê y˚j·Te#·Ãì Äj·Tq

uÛ≤$+#˚yê&ÉT. 76 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À ≈£L&Ü Äj·Tq ªªH˚qT yê&ÉT‘·Tqï

eTs¡T>∑T<=&ç¶ ø=+#Ó+ ≈£L&Ü eTT]øÏ Ò≈£î+&Ü yêdüq Ò≈£î+&Ü ‘·fi¯‘·fi¯ ≤&ÉT‘·T+~.

H˚H˚ <ëìï dü«j·T+>± X¯óÁuÛÑ+ #˚düT≈£î+≤qT,µµ nì >∑s¡«+>± #Óù|Œyê&ÉT. #ê˝≤

dü+<äsê“¤\˝À Äj·Tq ‘·qqT ‘êqT bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê&ÉT>± #Ó|ü⁄Œø=H˚yê&ÉT. bÕ]X¯ó

<ä∆´ ø±]à≈£î&ÉT>± eTs¡DÏ+#·&É+ ‘·q≈£î n|ü]$T‘·yÓTÆq ‘·è|æÔìdüTÔ+<äì ≈£L&Ü

#Óù|Œyê&ÉT. ≈£î~]‘˚ ‘·qqT ≈£L&Ü n+≥sêìyê]‘√bÕ≥T kÕ+|òæTø£ ãVæ≤wüÿs¡D≈£î

>∑T]#˚j·TeTì kÕ+Á|ü<ëj·Tyê<äT\qT düyê\T #˚XÊ&ÉT.

Äj·Tq bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê] ìyêkÕ\≈£î yÓfi‚flyê&ÉT. yês¡T ‘·eT ø£cÕº\qT

Äj·Tq‘√ ìs¡“¤j·T+>± #Ó|ü⁄Œø=H˚yês¡T. yês¡T #˚ùd~ @e÷Á‘·+ dæ>∑TZ|ü&Ü*‡+~

ø±<äì Äj·Tq yê]øÏ uÛÑs√kÕ Ç#Ãyê&ÉT. ‘ê>∑T&ÉTì, #·ìb˛sTTq »+‘·Te⁄\ e÷+dü+

‹H˚ n\yê≥T˙ e÷qeTì dü\Vü‰ Ç#˚Ãyê&ÉT. Äj·Tq bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê] düyÓTàqT

m|ü⁄Œ&É÷ ã\|üs¡#· Ò<äT. bÕ]Xó<ä∆ |üìyê&ÉT ø£ÿ s√E ≈£L&Ü ‘·q|üì e÷q≈£L&É<äì

Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT.

ªVü≤]»Héµ |üÁ‹ø£ À Äj·Tq Ä<äs¡Ùe+‘·T&Ó’q bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê&Ó ≤ ñ+&Ü˝À

Ç˝≤ ìs¡«∫+#ê&ÉT, ªªdü¬s’q ‘·s¡Vü‰ eTs¡T>∑T<=&ç¶ì m˝≤ ì]à+#ê˝À, <ëìï m˝≤

X¯óÁuÛÑ+ #˚j·÷˝À n‘·ìøÏ ‘Ó*dæ ñ+&Ü*. n‘·ìøÏ eT\+ jÓTTø£ÿ <äTsê«düq m˝≤

b˛>=≤º À, $$<Ûä s¡ø±\ dü÷ø£åàÁøÏeTT\qT m˝≤ ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·+ #˚j·÷˝À ‘Ó*dæ

ñ+&Ü*. n˝≤π> eT˝≤ìï, eT÷Á‘êìï m˝≤ ms¡Te⁄>± e÷sêÃ˝À ≈£L&Ü n‘·ìøÏ

‘Ó*dæ ñ+&Ü*.µµ bÕø°|üìì ˇø£ >∑‹˝Òø£ #˚ùd ñ<√´>∑+ kÕúsTT qT+N ˇø£

nìyês¡ yÓTÆq kÕe÷õø£ ø±s¡ Áø£eT+ kÕúsTTøÏ ô|+#ê\ì Äj·Tq Ä•+#ê&ÉT.

U≤B j·÷Á‘·˝À uÛ≤>∑+>± ˇø£kÕ] >±+BÛ e÷≤¢&˚ ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ≈£î

Vü‰»s¡j˚T´+<äT≈£î bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê]ì nqTeT‹+#· Ò<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó*dæ+~.


yÓ+≥H Äj·Tq ªªMT &ÉãT“qT, ñ|üHê´kÕ\qT MT <ä>∑Zπs ñ+#·Tø√+&ç. HqT n+≥sêì

yê]‘√H düe÷yX+ ìs¡«Væ≤+#+<äT≈£î yÓfió‘·THêïqT. ÇwüºyÓTÆqyês¡T me¬s’Hê nø£ÿ&É≈£î

sêe#·TÃ,µµ nì ìsê«Vü≤≈£î\‘√ #ÓbÕŒ&ÉT.

‘·q eTs¡D≤ìøÏ ¬s+&˚fi¯fl eTT+<äT ≈£L&Ü Äj·Tq u§+u≤sTT, &Ûç©¢ q>∑sê˝À¢ì

bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê] Çfi¢ À¢ ø=+‘·ø±\+ ñHêï&ÉT. yê]‘√bÕfÒ ìe•+∫ yês¡T ‹H˚

‹+&˚ ‹Hê\qT≈£îHêï&ÉT. ø±˙ ejÓ÷uÛ≤s¡+ e\¢ n~ kÕ<Ûä´+ ø±˝Ò<äT. ô|’>±

eTVü‰‘·Tàì MT<ä ø=ìï Á|ü‘˚ ø£ kÂø£sê´\T s¡T<ë›s¡T.

>±+BÛ ˇø£kÕ] yÓ’ÁkÕsTTì ø£*ùd+<äT≈£î dæe÷¢ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&ç bÕ]X¯ó<ä∆

|üìyê] ìyêkÕ\qT |ü]o*+#˚+<äT≈£î ‘·q düVü≤#·s¡T&çì |ü+|æ+#ê&ÉT. n$

»+‘·Te⁄\T ñ+&É≤ìøÏ ≈£L&Ü |üìøÏsêq+‘· <äTdæú‹˝À ñHêïj·Tì ‘Ó*dæ u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT.

ªªH˚&ÉT eTq+ bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê]ì »+‘·Te⁄\ kÕúsTTøÏ ~>∑C≤sêÃ+. yês¡T ‘·eT

e÷qe ôVA<ëì |üD+>±ô|Ïº ø=~›ô|’dü\T dü+bÕ~düTÔHêïs¡T. eTs¡T>∑T<=&ç¶ >√&É &É

øÏ+<ä ‘·#·Ã≤¢&ÉT‘·÷, eTTs¡T>∑T eT<Ûä uÛÀ»q+ #˚düTÔqï yê]ì #·÷ùdÔ me] >∑T+&Ó

◊Hê ã<ä›˝…’b˛‘·T+~.µµ eT\+‘√ ì+&çq ‘·≥ºqT HÓ‹Ôq ô|≥Tº≈£îì yÓ÷düTÔqï

bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê]ì #·÷ùdÔ nj·Tq #ê˝≤ Çã“+~ |ü&˚yês¡T. dü¬s’q |ü]ø£sê\T

yê&É≥+ <ë«sê ‘·q XØs¡+ yÓTÆ\|ü&É≈£î+&ÜH bÕ]Xó<ä∆ |üìì m˝≤ ìs¡«Væ≤+#·e#√Ã

Äj·Tq yê]øÏ #Óù|Œyê&ÉT. n<=ø£ ø£fi¯. ‘êqT yÓTÆ\|ü&É≈£î+&Ü Äj·Tq Ä |üì #˚dæ

#·÷|æ+#ê&ÉT. ˇø£kÕ] ˇø£ $<˚oj·TT&ÉT >±+BÛì n&ç>±&ÉT: ªª$TeTà*ï ˇø£

s√EbÕ≥T uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ yÓ’ÁkÕsTTì #˚ùdÔ @+#˚kÕÔs¡T?µµ

ªªyÓ’ÁkÕsTT uÛÑeq+˝À mH√ï @fi¯ófl>± ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑Tsö‘·÷ Ä|ü]X¯óÁuÛÑ+>±

e⁄qï bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyê] ìyêkÕ\qT X¯óÁuÛÑ+ #˚kÕÔqT.µµ

ªªMT |ü<äM ø±˝≤ìï eTs√ s√E bı&ç–ùdÔ?µµ

ªªeTsêï&ÉT ≈£L&Ü H˚qT n<˚ |üì #˚kÕÔqT.µµ

#Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyê&ÉT

63 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À >±+BÛì e\¢uÛÑuÛ≤sTT |üfÒ Ÿ‘√ ø£*|æ ms¡yê&É

C…’\T˝À ô|≤ºs¡T. e\¢uÛÑuÛ≤sTTøÏ ˇø£ »‘· #Ó|ü⁄Œ\T nedüs¡yÓTÆHêsTT. ø±˙ C…’\T˝À

#Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyêfi¯ó¢ n+<äTu≤≥T˝À Òs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛ ªªeT+∫ ‘√\T <=]øÏ‘˚


MT≈£î #Ó|ü⁄Œ\T ‘·j·÷s¡T#˚kÕÔqT. H˚qT #ê˝≤ s√E\ ÁøÏ‘·+ H˚s¡TÃ≈£îqï #Ó|ü⁄Œ\T

≈£îfÒº $<ä dü]>± >∑Ts¡TÔ+<√ Ò<√ Ç|ü⁄Œ&ÉT |üØøÏå+#·Tø√yê*. ø£|ü⁄Œ&ÉT HqT #Ó|ü⁄Œ\T

u≤>± ≈£îfÒºyê&çì. Hê |üì‘·HêìøÏ qeT÷Hê k˛<Ó|üPsY˝Àì U≤B Á|ü‹cÕ˜Hé

eT÷´õj·T+˝À #·÷&=#·TÃ. H˚qT Ä #Ó|ü⁄Œ\ì ˇø£] ø√dü+ |ü+bÕqT. ø±˙ Äj·Tq

yêÏì ñ|üjÓ÷–+#·≈£î+&Ü uÛÑÁ<ä|ü]#ê&ÉT. H˚qT ≤˝ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+˝À* ñ+&É>±

n˝≤+Ï »‘·\T #ê˝≤ ‘·j·÷s¡T#˚XÊqT,µµ nHêï&ÉT.

Ä düeTj·T+˝À, n+fÒ 1911˝À >±+BÛ ‘·q y˚Tq\T¢&çøÏ sêdæq ÒK˝À

ªªH˚qT Á|üdüTÔ‘·+ #Ó|ü⁄Œ\T ≈£î≥º&É+˝À r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñHêïqT. Ç|üŒÏøÏ 15 »‘·\T

‘·j·÷s¡T #˚XÊqT. ˙≈£î ø=‘·Ô »‘· ø±yê\+fÒ ôd’E |ü+|æ+#·T,µµ nì sêXÊ&ÉT.

Äj·Tq #Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºø£fi¯qT <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ø± …Héu≤ø˘** nH˚ n+øÏ‘·uÛ≤e+>∑\

»s¡àHé ùdïVæ≤‘·Tì qT+&ç H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä ‘·sê«‘· >±+BÛ #Ó|ü⁄Œ\T ≈£î≥º&É+˝À

Ç‘·s¡T\≈£î ≈£L&Ü •ø£åDì#êÃ&ÉT. Äj·Tq Ä HÓ’|ü⁄D´+˝À >∑Ts¡Te⁄H˚ $T+∫b˛j·÷&ÉT

≈£L&Ü. >±+BÛ ‘·j·÷s¡T #˚dæq #Ó|ü⁄Œ\T, ã÷≥T¢ ÄÁX¯eT+ ãj·T≥ ny˚Tàyês¡T. Ä

* >±+BÛ, ø± …Héu≤ø˘\T <äøÏåD≤Á|òæø±˝À 1910˝À Bìì kÕú|æ+#ês¡T. Ç~ 1913 es¡≈£î

q&ç∫+~. nH˚ø£ $<ä , Jeq dü+ã+<Ûä Á|üjÓ÷>±\T Çø£ÿ&É »]>±sTT.

** ôV≤s¡àHé ø± …Héu≤ø˘ (1871`1945) »s¡àHé j·T÷<äT&ÉT, <äøÏåD≤Á|òæø±˝À uÛÑeq ìsêàD

•*Œ.


düeTj·T+˝À bÕ´+≥T MT<ä XÊ+&É Ÿ ã÷≥T¢ <Ûä]+#·&Üìï >±+BÛ bòÕwüHé>± e÷sêÃ&ÉT.

yêÏøÏ ô|’uÛ≤>∑+ kÕ<Ûës¡D ã÷≥¢ ≤ eT÷dæ ñ+&É<äT ø±ãÏº ñwüí<˚XÊ˝À¢ y˚dü$˝À

<Ûä]+#˚+<äT≈£î düTK+>± ñ+≤sTT. o‘êø±\+˝À y˚TCÀfi¯fl‘√ ø£*|æ <Ûä]ùdÔ #·*

qT+∫ s¡ø£åD bı+<äe#·TÃ.

düsê›sY |üfÒ Ÿ, »eVü≤sY ≤ Ÿ ø£kÕ] >±+BÛ dü\Vü‰ø√dü+ ùdyêÁ>±yéT≈£î yÓfi≤fls¡T.

Äø£ÿ&É Äj·Tq yêfi¯fløÏ ˇø£ ÄÁX¯eTyêdüT\ düeT÷Vü‰ìøÏ •ø£åD Çdü÷Ô ø£q|ü&Ü¶&ÉT.

ªª|ü°º\T Çø£ÿ&ÉT+&Ü*. ≈£î≥T¢ Çø£ÿ&É, Ç<äT>√ Ç˝≤ yÓj·÷´*, eT&ÉeT\ e<ä› e‹Ô&ç

#ê˝≤ m≈£îÿe ñ+≥T+~ ø±ãÏº ‘√\Tì n&É¶eTTø£ÿ\T>± y˚j·÷*,µµ n+≥÷

yêfiófl #dæq bıs¡bÕ≥¢ì dü]#düTÔHêï&ÉT. Hêj·T≈£î\˝À ø£s¡T ªªyêfiófl e÷ düeTj·÷ìï

<√#·T≈£î+≥THêïs¡T,µµ nì |òæsê´<äT #˚XÊs¡T. ªªbÕsƒê\˙ï yêfi‚fl H˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡ì

ndü÷j·T e<äT›. ø±yê\+fÒ eT+∫ #Ó|ü⁄Œ\ »‘· m˝≤ ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔs√ MTs¡T

≈£L&Ü #·÷&=#·TÃ ø£<ë,µµ nì >±+BÛ ã<äT*#êÃ&ÉT.

Ç+ø√ s√E >±+BÛ, ø=+‘· eT+~ düVü≤#·s¡T\T ø£\dæ ˇø£ #·∫Ãq m<äT›

#·sêàìï Á>±MTD #·s¡àø±s¡T\T m˝≤ e\TkÕÔs√ |ü]o*+#ê&ÉT. yêfi¯ófl kÕ<Ûës¡D

<Xyê∞ ø£‹Ô‘√ ø=+#Ó+≈£L&Ü bÕ&Ée≈£î+&Ü ‘√\T \e&É+ >±+BÛì Äø£≥Tº≈£î+~.

Ä |üìì Á>±MTD #·s¡àø±s¡T\ø£+fÒ u≤>± #˚j·T&É+ ù|s¡Tbı+~q X¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡

ì|ü⁄DT\≈£î ≈£L&Ü kÕ<Ûä + ø±<äì Äj·Tq øÏ‘ê_#êÃ&ÉT. e÷qe X¯Øsê\ì ø√dæ,

#·sêàìï rùd yÓ’<ä $<ë´s¡T∆\T ≈£L&Ü Äj·Tq <äèwæº À #·s¡àø±s¡T Ò. ø£|üø£ÿ yÓ’<ä eè‹Ôì

>ös¡$dü÷ÔH˚ eTs=ø£ |üø£ÿ bÕ]X¯ó<ä∆´ |üìyê] eè‹Ôì, #·s¡àø±s¡T\ eè‹Ôì

ndüVæ≤´+#·T≈£î+≥THêï+. yêfi¢qT Væ≤+<äTe⁄\T n+≥sêìyêfi¯ófl>± #·÷düTÔHêïs¡T.

>±+BÛ ã÷≥T¢ ≈£î≥º&É+ Hs¡TÃø√e&É+‘√ Ä–b˛ Ò<äT. Äj·Tq ‘√\T ‘·j·÷Ø˝À

≈£L&Ü ì|ü⁄DT&ÉT ø±yê\qT≈£îHêï&ÉT. m+<äTø£+fÒ Á|ü|ü+#·+˝À #ê˝≤eT+~ ‘√\T

#Ó|ü⁄Œ\T <Ûä]düTÔHêïs¡T ø±˙ Ä ‘√\T e÷Á‘·+ Äs√>∑ +>± ñqï Äe⁄\qT, π><Ó\qT,

yTø£\qT, >=Á¬s\qT #·+|ü&É+ <ë«sê ùdø£]düTÔHêïs¡T. >±+BÛ nVæ≤+dü MT<ä $XÊ«dü+

ñqïyê&ÉT. eTè‘·T´ eTTK+˝À ñqï uÛ≤s¡ ≈£î qj·T+ #j·T&ÜìøÏ ≈£L&Ü e÷+kÕVü‰s¡

° Çe«ì, nHês√>∑´+‘√ ñqï ≈£îe÷s¡Tì yÓ’<ë´ìøÏ ≈£L&Ü >∑T&ÉT¢ ‹q&ÜìøÏ

n+^ø£]+#·ì e´øÏÔ. n≥Te+Ï~ #Ó|ü⁄Œ\ ‘·j·÷ØøÏ »+‘·Te⁄\qT #·+|ü&ÜìøÏ

m˝≤ ˇ|ü⁄Œ≈£î+≤&ÉT? ø±˙ Äj·Tq≈£î ‘√\T ø±yê*.

düVü≤» eTs¡D+ bı+~q |üXóe⁄\ #·s¡à+ e÷Á‘·yT ñ|üjÓ÷–+#ê\ì Äj·Tq

ìs¡ísTT+#ê&ÉT. n˝≤+Ï ‘√\T‘√ #˚dæq #Ó|ü⁄Œ\T, ã÷≥¢qT ªnVæ≤+kÕ bÕ<äs¡ø£å\Tµ


nH˚yês¡T. eTè‘·ø£fi‚ãsê\ #·sêàìï |ü<äTqT ô|≥º&É+ (#Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒº+<äT≈£î M\T>±

‘·j·÷s¡T#Ój·T´&É+) ø£+fÒ, e~Û+∫q »+‘·Te⁄\ #·sêà\≈£î |ü<äTqTô|≥º&É+ düT\uÛÑ+.

n+<äTπø ‘√fi¯fl |ü]ÁX¯eT\ yêfi¯ófl ªnVæ≤+kÕ ‘√\Tµ düs¡|òüsê #˚ùdyês¡T ø±<äT.

n+<äTe\¢ >±+BÛ ‘√\T≈£î |ü<äTqTô|fÒº |üì H˚s¡TÃø√ø£ ‘·|üŒ Ò<äT.

Á|ü‹ j˚T≤ 9 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ $\TyÓ’q eTT&ç ‘√fi¯flqT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ qT+∫

m>∑TeT‹ #düTÔHêïs¡ì >±+BÛøÏ ‘Ó*dæ+~. $<XÊ\˝À Ä ‘√\T≈£î XÊÁd”Ôj·T |ü<ä∆‘·T˝À¢

X¯ó~∆ #˚XÊø£ ø√≤¢~ s¡÷bÕj·T\ ‘√fi¯fl edüTÔe⁄\qT uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ~>∑TeT‹

#˚düT≈£î+≥THêïs¡T. Bìe\¢ πøe\+ &ÉãT“ qwüºy˚Tø±≈£î+&Ü ‘√fi¯flqî X¯ó~∆

#Ój·T´&É+˝Àq÷, eT+∫ ‘√\T edüTÔe⁄\T ‘·j·÷s¡T #Ój·T´&É+˝Àq÷ eTq≈£îqï

HÓ’|ü⁄D≤´\≈£L, ‘Ó*$‘≥\≈£L $\Te Ò≈£î+&Ü b˛‘√+~. q÷\T e&çπøyês¡T, H‘·|üì

yê]˝≤π>, nHø£ eT+~ ‘√fiflqT XóÁuÛÑ+ #Ój·T´&É+, ‘√\T edüTÔe⁄\T ‘·j·÷s¡T#ùdyês¡T

yê] JeH√bÕ~Û ø√˝ÀŒj·÷s¡T. ‘√fi¯flqT X¯óÁuÛÑ+ #Ój·T´&É+ nH˚~ ˙#·yÓTÆq|üì

m|üŒÏ qT+∫ nsTT´+<ë nì >±+BÛ ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷&ÉT. ÁbÕNqø±\+˝À n~

˙#·yÓTÆq |üì nj·TT´+&˚ neø±X¯+ Ò<äT. ø±˙ Ç|ü⁄Œ&ÉT <ë<ë|ü⁄ |ü~ \ø£å\eT+~

‘√\Tqî X¯óÁuÛÑ+ #˚ùd |üì#˚dü÷Ô, n+≥sêì yês¡T>± |ü]>∑DÏ+|üã&ÉT‘·÷ ñHêïs¡T.

ñqï‘· esêZ\yês¡T M]ì V”≤q+>± #·÷kÕÔs¡T. #·<äTe⁄, ø£fi, |ü]XóÁuÛÑ‘·, >ös¡yê\≈£î

<ä÷s¡+>± Mfi¯ó¢ ã‘·T≈£î\T á&ÉTdüTÔHêïs¡T. ‘√\T |üìyês¡T, #Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒºyês¡T,

bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyês¡T ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡yÓTÆq |üqT\T #˚dü÷Ô düe÷C≤ìøÏ ùde #˚düTÔHêïs¡T.

ø±˙ ≈£î˝≤\ |üÏº+|ü⁄>∑\ C≤‹˝À ø=+‘·eT+~ <äj·T˙j·TyÓTÆq |ü]dæú‘·T˝À¢

J$düTÔHêïs¡T. Ç‘·s¡ <XÊ˝À¢ @ eTìw” ‘√\T|üì, #Ó|ü⁄Œ\T ≈£îfÒº|üì m+#·Tø√e&É+e\¢

ù|<äyê&ÉT, ìs¡ø£åsêdüT´&ÉT, n+≥sêìyê&ÉT ø±&ÉT.

á Á>±MTD |ü]ÁX¯eTqT |ü⁄qs¡TJ®$+|üCÒùd+<äT≈£î >±+BÛ nH˚ø£ ãVæ≤s¡+>∑

$»„|ü⁄Ô\T #˚XÊ&ÉT. y˚>∑+>± n+‘·]+∫ b˛‘·Tqï Á>±MTD ‘√fi¯fl |ü]ÁX¯eT≈£î Je+

b˛j·T&ÜìøÏ Äj·Tq s¡kÕj·Tq XÊÁdüÔy˚‘·Ô\ dü\Vü‰\T ≈£L&Ü rdüT≈£îHêï&ÉT. ‘√fi¯fl

|ü]ÁXeTqT dü+düÿ]+#·&É+ <ë«sê #·ìb˛sTTq |üXóe⁄\ e÷+dü+ ‹H n\yê≥TqT

s¡÷|ü⁄e÷|üe#·Ãì >±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. #·ìb˛sTTq |üX¯óe⁄qT #·s¡àø±s¡T\ Ç+ÏøÏ

‘Ó∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT nø£ÿ&É |ü+&É>∑ yê‘êes¡D+ ñ+&˚~. Ä e÷+dü+‘√ ø£s√E $+<äT

#düTø√e#·Ãì n+‘ê dü+‘√wæ+#yês¡T. ø£fi‚ãsêìï ø£‘·TÔ\‘√ N\TdüTÔqï|ü⁄Œ&ÉT |æ\¢\T

#·T≥÷º eT÷– ¬>+‘·T\T y˚ùdyês¡T. meTTø£\qT, e÷+dü+ eTTø£ÿ\qT ˇø£]ô|’

ˇø£s¡T $düTs¡T≈£î+≥÷ Ä\¢] #˚ùdyês¡T. Ä <äèX¯ + >±+BÛøÏ @e–+|ü⁄ ø£*–+#˚~.


ªª#·∫Ãq >=&ÉT¶e÷+dü+ ‹q&É+ MT¬s+<äT≈£î e÷qs¡T? MTs¡T Ä n\yê≥T

e÷qø£b˛‘ HqT $TeTà*ï ‘ê≈£î‘êqT >±ì kÕ+Á|ü<ëj·Tyê<äT\+‘ê MT kÕìïVæ≤‘ê´ìï

ãVæ≤wüÿ]kÕÔs¡T,µµ nì Äj·Tq Vü≤]»q #·s¡àø±s¡T\‘√ yê~+#yê&ÉT. ªªyTeTT #·∫Ãq

>=&É¢qT ‘=\–+#ê\Hêï, yêÏ #·sêà\qT \yê\Hêï yêÏ e÷+dü+ ‹H n\yê≥TqT

e÷qTø√e&É+ kÕ<Ûä + ø±<äT,µµ nì yês¡T »yê_#Ãyês¡T. ªªm+<äT≈£î kÕ<Ûä +ø±<äT?

‘√fifl |ü]ÁXeT ô|Ïºq+‘· e÷Á‘êq #·∫Ãq >=&ÉT¶e÷+dü+ ‹Hê*‡q nedüs¡+ @MT

˝Ò<äT. bÕ]X¯ó<ä∆´ |üì˙, ‘√fi¯fl |üì˙ ≈£L&Ü Äs√>∑´ø£s¡+>±, |ü]X¯óÁuÛÑ+>±

ìs¡«Væ≤+#·e#·Ãì HqT nqTuÛÑe|üPs¡«ø£+>± #Ó|üŒ>∑\qT,µµ nì >±+BÛ yê~+#yê&ÉT.

düãs¡àr, yêsê∆ ÄÁX¯e÷\˝À >±+BÛ ‘√fi¯fl $uÛ≤>±\qT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ç$

yÓTT<äÀ¢ ∫qï kÕúsTT˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTsTTHê, ‘·sê«‘· ‘√fi¯flqT ì\« ñ+#˚+<äT≈£î

|üø±ÿ uÛÑeHê\T ø±yê*‡q kÕúsTTøÏ ô|]>±sTT. ÄÁXeT+˝Àì j·TTe≈£î\T ì|ü⁄DT …’q

#·s¡àø±s¡T\ |üs¡ý˚ø£åD˝À ‘√fi¯fl |üì ìs¡«Væ≤+#˚+<äT≈£î ‘·–q uÛÑeHê\qT

ì]à+#˚+<äT≈£î >±+BÛ 50 y˚\ s¡÷bÕj·T\T b˛>∑T#˚XÊ&ÉT. nø£ÿ&É ‘·j·÷s¡T#˚dæq

‘√\T ñ‘·Œ‘·TÔ\qT ãVæ≤s¡+>∑ e÷¬sÿŸ˝À ny˚Tàyês¡T. yÓTT‘·Ô+ |üq+‘ê düVü≤»+>±

eTs¡DÏ+∫q |üX¯óe⁄\ qT+∫ ùdø£]+∫q ‘√fi¯fl‘√H˚ »]π>~.

ø√˝Ÿø£‘ê˝Àì C≤rj·T ‘√fi¯fl ‘·j·÷Ø πø+Á<ëìï >±+BÛ dü+<ä]Ù+∫ mÁs¡

‘√\TqT m˝≤ ‘·j·÷s¡T#˚kÕÔs√ ÄdüøÏÔ>± >∑eTì+#ê&ÉT. ñ|ü⁄Œ˝À s¡u…Ïºq Äe⁄

#·sêà\≈£î düTqï+ |üPdæ yÓ+Á≥Tø£\qT ‘=\–+#·&É+, s¡+>∑Tyj·T&É+ Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT.

Á>±MTD ‘√fi¯fl|ü]ÁX¯eTqT Ä_Ûeè~∆ #˚j·T&ÜìøÏ sƒê>∑÷sY XÊ+‹ìπø‘·Hé À #˚düTÔqï

|ü]XÀ<Ûäq\qT ≈£L&Ü m|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ ñ+&˚yê&ÉT. ‘√fi¯flqT X¯óÁuÛÑ+

#˚j·T&É+˝À ÁbÕNqyÓTÆq Á>±MTD|ü<ä∆‹ì |üP]Ô>± e÷πsÃj·T&É+ >±+BÛøÏ Çwüº+

Ò<äT. ‘√fi¯fl|ü]ÁX¯eTqT >±˙, eTπs Ç‘·s¡ Á>±MTD |ü]ÁX¯eTqT>±˙ |ü≥ºD≤\≈£î

‘·s¡*+#·&ÉeT÷ Äj·Tq≈£î Çwüº+ Ò<äT. n˝≤ ‘·s¡*+#·&É+e\¢ Á>±MTDT\≈£î qwüº+

»s¡T>∑T‘·T+<äì Äj·Tq qeTàø£+. ‘·eT yÓT<äfiflqT, #‘·T\qT HÓ’|ü⁄D´+>± ñ|üjÓ÷–+#

ø=~›bÕÏ neø±X+ yê]øÏ Ò≈£î+&Üb˛‘·T+~. #·∫Ãq |üXóe⁄\qT Á>±eT+˝À ø£#√Ï

qT+∫ eTs=ø£#√ÏøÏ ‘·s¡*+#˚+<äT≈£î ˇø£ >ös¡e˙j·TyÓTÆq |ü<ä∆‹ ø£ìô|≤º\ì

>±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. Á>±MTD #·s¡àø±s¡T\T |üX¯óe⁄qT H˚\ MT<ä á&ÉTÃ≈£î+≥÷

b˛‘ês¡T. <ëìe\¢ ø£fi‚ãsêìøÏ >±j·÷\T ne⁄‘êsTT, ‘√\T $\Te ‘·–Zb˛‘·T+~.

meTTø£\qT m˝≤ dü~«ìjÓ÷>∑+ #j·÷˝À ≈£L&Ü Á>±MTD #·s¡àø±s¡T\≈£î ‘Ó*j·T<äT.

yês¡T yêÏì ≈£îø£ÿ\≈£î ÄVü‰s¡+>± ydæ qwüºb˛jTyês¡T. meTTø£\‘√ #dæq Vü‰´+&ç\T‡,


>∑T+&û\T $<˚XÊ\ qT+N eTq <˚XÊìøÏ ~>∑TeT‹ ne⁄‘êsTT. meTTø£\ bı&ç

bı˝≤\≈£î eT+∫ ms¡Te⁄>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~ ≈£L&Ü.

>±+BÛ #·s¡àø±s¡T\ >∑T&çôd\≈£î yÓ[fl yêfi¯fl‘√ ø£*dæb˛j˚Tyê&ÉT. yêfi¯ófl ≈£L&Ü

Äj·TqMT<ä #ê˝≤ $XÊ«düeTT+#˚yês¡T. yê] J$‘ê\qT u≤>∑T#˚j·T&ÜìøÏ e∫Ãq

ùdïVæ≤‘·Tì˝≤ uÛ≤$+∫ Äj·Tq e÷s¡Z<äs¡Ùq+ ø√dü+ #·÷ùdyês¡T. Äj·Tq yêfi¯fl

yê&É\≈£î yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT eT+∫˙Ï kÂø£s¡ + Òø£b˛e&É+ >∑T]+∫ |òæsê´<äT #˚ùd

yêfiófl. ]u≤$ qT+∫ yê]ì s¡T ‘√&ÉTø√ìe«ø£ b˛e&É+ >∑T]+∫, <yê\j·÷˝À¢øÏ

sêìe«ø£ b˛e&É+ >∑T]+∫, yê]ì <ä÷s¡+>± ] ∫es¡ ñ+#·&É+ >∑T]+∫

yêfi¯ófl Äj·Tq≈£î #Óù|Œyês¡T. >±+BÛøÏ #ê˝≤ u≤<Ûä, dæ>∑TZ ø£*π>$. yêfi¯fl≈£î $sêfi≤\T

Çe«&É+ MT<ä Äj·Tq≈£î qeTàø£+ Ò<äT. yêfi¯fl ø±fi¯fl MT<ä yês¡T ì\ã&Ü\ì

Äj·Tq ø√]ø£. XÊØs¡ø£ ÁX¯eTqT ‘·≈£îÿe>± #·÷&É≥+ ÁbÕs¡+_Û+∫q s√EqT+#˚

uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ #Ó&É¶s√E\T ÁbÕs¡+uÛÑeTj·÷´j·T˙, ‘·eT k˛<äs¡T\ e÷qe Vü≤≈£îÿ\qT

ø±\sê∫qyês¡T ‘·eT nHê´j·÷\≈£L, Á≈£Ls¡‘ê«ìø° »yêãT #Ó|ü⁄Œø√e\dæq s√E

edüTÔ+<ä Äj·Tq sƒê>∑÷sY‘√ ø£*dæ CÀdü + #ÓbÕŒ&ÉT. #·s¡àø±s¡T\≈£î dü¬s’q y˚‘·q+,

ì»yÓTÆq $<ä , yÓ’<ä düVü‰j·T+ n+<˚ ≤ #·÷ùd+<äT≈£î n+øÏ‘·uÛ≤e+ >∑\ ùde≈£î\

<äfi¯+ ø±yê\ì >±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. á düVü‰j·T≈£î\T sêÁ‹ã&ÉT\T q&ÉT|ü⁄‘ês¡T.

Vü≤]»q u≤\\ì $Vü‰s¡j·÷Á‘·\≈£î rdüT≈£î yÓfi¯‘ês¡T. #·s¡àø±s¡T\ ìyêkÕ\˝À

>±+BÛ dü«j·T+>± sêÁ‹ã&ÉT\T HÓ\ø=*Œ, Vü≤]»q ùde #˚j·T&É+ MT<ä <äèwæº

πø+ÁBø£]+#ê&ÉT. n+<äT≈£î #·s¡àø±s¡T\T kÕqT≈£L\+>± düŒ+~+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

ø=+‘·eT+~ πøe\+ düVü≤» eTs¡D+ bı+~q |üX¯óe⁄\ #·sêà\H˚ $ìjÓ÷–kÕÔeTì

Á|üe÷D+ #˚XÊs¡T. eT]ø=+<äs¡T ‘ê>∑T&ÉT e÷ìy˚kÕÔeTì, #·∫Ãq >=&ÉT¶e÷+dü+

‹q&É+ e÷H˚kÕÔeTì Á|üe÷D+ #˚XÊs¡T. >±+BÛ ø£kÕ] #·s¡àø±s¡T\ düe÷y˚XÊìøÏ

n]–, ∫]–b˛sTTq #Ó|ü⁄Œ\‘√ yÓfi≤fl&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq |üs¡ ≥q˝À ñHêï&ÉT.

Äj·Tqe<ä› Ç+ø=ø£ #Ó|ü⁄Œ\ »‘· Ò<äT. #·s¡àø±s¡T\T Ä $wüj·T+ >∑eTì+#ês¡T.

yê]˝À Ç<ä›s¡T Äj·Tq≈£î nVæ≤+kÕ‘·àø£ #Ó|ü⁄Œ\»‘·qT ‘·j·÷s¡T #dæ ãVüAø£]+#ês¡T.

>±+BÛ ø£ dü+<äs¡“¤+˝À ‘·qqT <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À ñ+∫q ªª»qs¡ Ÿ düàŸ‡µµ

ø√dü+ dü«j·T+>± ‘·j·÷s¡T#dæq #Ó|ü⁄Œ\ »‘· ø£Ï ãVüQeT‹>± Ç#êÃ&ÉT. >±+BÛ>±]

70e |ü⁄Ïºqs√Eq »qs¡ Ÿ düàŸ‡ ñ‘·Ôs¡+ sêdü÷Ô ªªC…’\T˝À Äj·Tq Hê ø√dü+ ˇø£

#Ó|ü⁄Œ\ »‘· ‘·j·÷s¡T#˚XÊ&ÉT. Ä >=|üŒ eTìwæ ‘·j·÷s¡T#˚dæq #Ó|ü⁄Œ\T <Ûä]+#˚

jÓ÷>∑ ‘· Hê≈£î Ò<äì H˚qT uÛ≤$düTÔqï|üŒÏø° #ê˝≤ y˚dü$ ø±˝≤\T H˚qT yêÏì

<Ûä]+#êqT,µµ nì sêXÊ&ÉT.


ùde≈£î&ÉT

ÄÁXeT+˝À kÕ<Ûës¡D+>± |üìeTqTwüß\T #ùd $$<Ûäs¡ø±\ |üqT\T #ùd+<äT≈£î

>±+BÛ ÄdüøÏÔ #·÷ù|yê&ÉT. n+‘·≈£î eTT+<äT Hê´j·Tyê~>± y˚ ≤~ s¡÷bÕj·T\T

dü+bÕ~düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü s√p ñ<äj·Ty˚T >√<ÛäTeT\qT $dæπsyê&ÉT. ‹s¡>∑*‘√

>√<ÛäTeT\qT |æ+&ç #˚ùd á ø±s¡ Áø£eT+˝À ø£dü÷Ôsê“, n‘·ì ≈£îe÷s¡T\T ≈£L&Ü

bÕ\T|ü+#·Tø=H˚yês¡T. n˝≤ dæ<ä∆+ #˚dæq |æ+&ç yês¡T Ç+Ïe<› ôVA˝ŸMT˝Ÿ Áu…&é

‘·j·÷s¡T #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î dü]b˛j˚T~. >±+BÛ á n\yê≥TqT düãs¡àr

ÄÁXeT+˝Àq÷ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. ‹s¡>∑*ì u≤>∑T#j·T&ÜìøÏ Äj·Tq #ê˝≤ >∑+≥\T

yÓ∫Ã+#˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] ˇø£ |üìyê&ÉT ÄÁX¯eT+˝À |æ+&ç ì\« ‘·≈£îÿe>± ñ+<äì

|òæsê´<äT #˚XÊ&ÉT. >±+BÛ ‘·ø£åDy˚T Ò∫ yê]øÏ |æ+&ç $düs¡&É+˝À düVü‰j·T|ü&˚+<äT≈£î

dæ<ä∆|ü&Ü¶&ÉT. $dæπseTT+<äT >√<ÛäTeT\qT X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T&É+˝À >±+BÛ #ê˝≤ ÁX¯<ä∆

#·÷ù|yê&ÉT. >√N>∑T&É¶‘√ >√<ÛäTeT\qT XóÁuÛÑ+ #düTÔqï >±+BÛì dü+<äs¡Ù≈£î\T ‘·s¡#·T

#·÷düTÔ+&˚yêfi¯ó¢. ãj·T≥yêfi¯fl eTT+<äT XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚j·T&ÜìøÏ Äj·Tq

dæ>∑TZ|ü&˚yê&ÉT ø±<äT. ˇø£kÕ] ‘·q Ä+>∑¢ bÕ+&ç‘ê´ìøÏ >∑s¡«|ü&˚ ˇø£ ø£fi≤XÊ\

$<ë´]ú >±+BÛJì ø£*ùd+<äT≈£î e#êÃ&ÉT. eTTU≤eTTF |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘· ªªu≤|üP

H˚qT MT≈£î @$<Ûä+>±HÓ’Hê düVü‰j·T|ü&É>∑\Hê? @<Ó’Hê |üqT+fÒ #Ó|üŒ+&ç,µµ nì Ä

$<ë´]∆ n&ç>±&ÉT. @<√ sê‘·|üì #ÓãT‘ê&Éì n‘·ì ñ<›X¯+. <ëìï Á>∑Væ≤+∫q

>±+BÛ ªªdüπs MT≈£î U≤∞ ñ+fÒ ø±düÔ á #ê≥˝Àì >√<ÛäTeT\qT u≤>∑T#˚dæ ô|≥Tº,µµ

nHêï&ÉT. e÷Ï∫Ã <=]øÏ b˛e&É+‘√ Ä j·TTe≈£î&ÉT ‘·|üŒìdü]>± |üì

yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. ø£ >∑+≥ ‘·sê«‘· >√<ÛäTeT\T #Ó]π> |üì˝À n\dæb˛sTTq n‘·qT

˙s¡düyÓTÆq ø£+sƒ¡+‘√ >±+BÛøÏ M&√ÿ\T #Ó|æŒ yÓfi≤fl&ÉT.

ø=ìï dü+e‘·‡sê\bÕ≥T >±+BÛ ÄÁXeT+˝À düVü‰j·T k ºsYø°|üsY>± |üì #XÊ&ÉT.

ñ<äj·T|ü⁄ ÁbÕs¡∆q\ ‘·sê«‘· Äj·Tq e+Ï+À¢ ≈£Ls¡>±j·T\T ‘·]π>yê&ÉT.

e+Ï+À¢>±˙, düs¡T≈£î\ >∑~˝À>±˙, @ eT÷ …’Hê ∫qï kÕ©&ÉT >∑÷&ÉT ø£ì|æ+∫Hê

‘√Ï |üìyê]ì eT+<ä*+#˚yê&ÉT. Äj·Tq≈£î ≈£Ls¡>±j·T\T, |üfi¯ófl, <ÛëHê´\˝Àì

b˛wüø£ $\Te\ >∑T]+∫ u≤>± ‘Ó\TdüT. ø£kÕ] ø£ ÄÁXeTyêdæ ã+>±fi≤<äT+|ü\qT

ø£&É>∑≈£î+&ÜH˚ ‘·]>±&ÉT. ã+>±fi≤<äT+|ü\qT, ≈£Ls¡>±j·T\qT ø=j·T´ø£eTT+<äT

m+<äT≈£î ø£&É>±˝À n‘·ìøÏ >±+BÛ $e]+#ê&ÉT. ø£kÕ] ø£ ÄÁXeTyêdæ ns¡Ï|üfifl


MT<ä q\¢Ï eT#·Ã\T+&É≥+ #·÷dæ yêÏì ‹q&ÜìøÏ ìsêø£]+#ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT

>±+BÛ n˝≤ ñqï ns¡Ï|üfi¯ófl n‘·ì Js¡íeédüú≈£î nqTyÓ’q$ ø±ãfÒº Ç#êÃqì

$e]+#ê&ÉT. >±+BÛJ #ê˝≤kÕs¡T¢ ‘êH˚ dü«j·T+>± e&ç¶+#˚yê&ÉT. <ëì‘√ yêfi¯fl≈£î

ÄVü‰s¡|ü<ësê∆\T s¡T∫>± Òeì |òæsê´<äT #˚ùd+<äT≈£î neø±X¯+ ñ+&˚~ ø±<äT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À C…’ À¢ ñ+&É>± Äj·Tq s√E≈£î ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ e+<ä ≤~ eT+~ ‘√Ï

U…’B\≈£î e&É¶q #˚ùdyê&ÉT.

me] ø£+#ê\÷, –HÓï\÷ yêfi‚fl ø£&ÉTø√ÿyê\H˚~ ÄÁX¯eTyêdü ìj·Te÷˝À¢

ˇø£Ï. e+≥bÕÁ‘·\qT ø=ìï ãè+<ë\T e+‘·T\yêØ>± ø£&çπ>$. ˇø£ s√E >±+BÛ

eTdæ‘√ ì+&çq ãs¡TyÓ’q eT÷≈£îfi¯flqT ø£&çπ>+<äT≈£î dæ<ä∆eTj·÷´&ÉT. #˚‘·T\ì+&Ü


ã÷&ç<ä rdüTø=ì ø£ ô|Hêìï s¡T<›+<äT≈£î Á|üj·T‘·ï+ #düTÔHêï&ÉT. nø£ÿ&É nø£kÕà‘·TÔ>±

ø£dü÷Ôsê“ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ+~. ªªÇ~ MT |üì ø±<äT. á |üì #˚ùd+<äT≈£î y˚πsyêfi¯ófl

ñHêïs¡T,µµ nì ô|q+ ˝≤≈£îÿ+~. Ä |üì ÄyÓT≈£î e<ä\&Éy˚T eT+∫<äqT≈£îqï

>±+BÛ nø£ÿ&ç qT+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. e+≥bÕÁ‘·\T X¯óÁuÛÑ+>± ‘·fi¯‘·fi¯ yÓTs¡eø£b˛‘˚

>±+BÛ s¡Tø=H˚yê&ÉT ø±<äT. ˇø£kÕ] C…’ À¢ ‘√Ï düVü‰j·T≈£îì |üìrs¡T q#·Ãø£

Çq|ü bÕÁ‘·\qT ≈£L&Ü yÓ+&çbÕÁ‘·˝≤¢ yÓT]ùd˝≤ m˝≤ ‘√eTe#√Ã n‘·ìøÏ

#·÷|æ+#ê&ÉT. ÄÁX¯eT+ ìsêàD+˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT ø=+‘·eT+~ n‹<ÛäT\T >∑T&Üsê˝À¢

|ü&ÉTø√e\dæ e#˚Ã~. ø=‘·Ô>± e∫Ãq ˇø£‘·qT ‘·q |üø£ÿã≥º\T eT&ç∫ yêÏì

mø£ÿ&É ô|≤º À n&É>∑&ÜìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. n‘·qT ‹]– e#˚Ãdü]øÏ >±+BÛ Ä |üø£ÿã≥º\

eT÷≥qT ‘·q uÛÑTC≤\ MT<ä yÓ÷dü÷Ô m<äTs=#êÃ&ÉT.

ÄÁXeT dü]Vü≤<äT›\≈£î ãj·T≥Tqï q÷‹˝À+∫ s¡T ‘√&ÉT≈£î sêe≥+ s√EyêØ

|üqT˝À¢ ø£Ï. ø£ s√E >±+BÛøÏ ø=+#Ó+ q\‘·>± ñ+~. ◊Hê |æ+&ç $düs¡&É+˝À

bÕ\T|ü+#·T≈£îHêï&ÉT. >±+BÛì eT]+‘· XÊØs¡ø£ÁX¯eT qT+∫ s¡øÏå+#ê\qT≈£îqï ø£

düVü≤#·s¡T&ÉT Ç‘·s¡ ÄÁX¯eTyêdüT\ düVü‰j·T+‘√ ÄÁX¯eT+˝À ñqï ∫Hêï ô|<ë›

bÕÁ‘·\ìï+Ï ˙Ï‘√ ì+ù|XÊ&ÉT. >±+BÛøÏ á Ä˝À#·q q#·Ã Ò<äT. Äj·Tq≈£î

u≤<Ûä ø£*–+~. ˇø£ ∫qï|æ ≤¢&ç kÕïq|ü⁄ ‘=Ïºì rdüT¬ø[fl <ëìï ˙Ï‘√ ì+|æ

‘·\MT<ä ô|≥Tºø=ì yÓ÷düTø=#êÃ&ÉT. ‘·q bıs¡bÕ≥T≈£î düVü≤#·s¡T&ÉT |üXÊÃ‘êÔ|ü|ü&Ü¶&ÉT.

@<Ó’Hê |üì #˚j·T&É+ XÊØs¡ø£+>± nkÕ<ÛäýÓTÆ‘˚ ‘·|üŒ, ‘êqT ô|<ä›yê&çqH√,

eTVü‰‘·Tà&çqH√ s√EyêØ |üqT\ qT+∫ <ä÷s¡+>± ñ+#·&É+ >±+BÛøÏ ndü\T

q#˚Ã~ø±<äT. @ |üì #˚j·T&Üì¬ø’Hê Äj·Tq≈£î nkÕ<Ûës¡DyÓTÆq X¯øÏÔ, |ü≥Tº<ä\

ñ+<˚$. Äj·Tq≈£î $düT>∑T ‘Ó*j·T<äT. uÀj·TsY j·TT<ä∆+˝À* Áôdº#·sY yÓ÷ùdyê&ç>±

Äj·Tq s√E≈£î 25 yÓTÆfi¯fl es¡≈£î q&ç#˚yê&ÉT. Äj·Tq >=|üŒ bÕ<ä#ê]. ≤˝ŸkÕºjYT

bòÕsYà qT+∫ ‘·s¡#·T s√E≈£î 42 yÓTÆfiófl q&ç#yê&ÉT. Ç+Ï e<ä› #dæq ‹qTã+&Üsê\T

‹ì eT<Ûë´Vü≤ï+ 2 >∑+≥\≈£î ãj·T\T<˚]‘˚, ø=qT>√fi¯ófl eTT–+#·Tø=ì sêÁ‹øÏ

‹]– e#Ãyê&ÉT. Ç‘·s¡ ùdïVæ≤‘·T\T, ∫qïyê¬s’q düVü≤#·s¡T\T Äj·Tq ñ<ëVü≤s¡DqT

ñ‘ê‡Vü≤+>± nqTdü]+#˚yês¡T.

* ¬s+&Ée uÀj·TsY j·TT<ä∆+ 1899˝À yÓTT<ä\sTT´ 1902 es¡≈£î kÕ–+~. Ä¬s+CŸ ùdºŸ,

kÂ‘Y ÄÁ|òæø£Hé ]|ü_¢ø˘\ô|’ j·TTHÓ’f…&é øÏ+>¥&É+ »]|æq á j·T<ä∆+˝À Á_Ïwt kÕÁe÷»´|ü⁄

ôd’Hê´\T eT<ä›‘·T Ç#êÃsTT. á j·TT<ä∆+˝À Á_≥Hé ¬>*∫ Ä ¬s+&ÉT <˚XÊ\qT ‘·q

kÕÁe÷»´+˝À ø£\T|ü⁄≈£î+~.


ˇø£kÕ] ˇø£ #Ós¡Te⁄qT ø=+‘·eT+~ |üìyês¡T ‘·e⁄«‘·THêïs¡T. ˇø£ s√E

|üì ‘·sê«‘· yêfi¯ófl ‘·e«>±\, bÕs¡, ‘·≥º\‘√ ‹]– e#˚Ãdü]øÏ yê]ø√dü+ #ê˝≤

|üfi≤fl\ ì+&Ü |òü\Vü‰s¡+ dæ<ä∆+>± ñ+&É≥+ #·÷XÊs¡T. yêfi¯fl˝À¢ ˇø£s¡T ªªm+<äT≈£î

MT]+‘· ÁX¯eT rdüT≈£îHêïs¡T? y˚TeTT MT‘√ Ç˝≤ |üì #˚sTT+#·Tø√e#êÃ?µµ nì

n&ç>±s¡T. ªª<ëì<˚eTT+~. |üì qT+∫ ‹]– e#˚Ãdü]øÏ MTs¡T n\dæb˛sTT

ñ+≤s¡ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. H˚qT U≤∞>± ñHêïqT ø±ãÏº MT≈£î |òü\Vü‰s¡+ dæ<ä∆+

#˚XÊqT,µµ nì >±+BÛ #ÓbÕŒ&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì uÛ≤s¡rj·TT\≈£î Hêj·T≈£î&ç>± Á|üdæ~∆ #Ó+~q >±+BÛ nø£ÿ&É

dæús¡|ü&çq uÛ≤s¡rj·TT\ >∑T]+∫ yê~+#+<äT≈£î ˇø£kÕ] \+&ÉHé yÓfi≤fl&ÉT. Äj·TqTï

nø£ÿ&ÉTqï uÛ≤s¡rj·T $<ë´s¡T∆\T XÊø±Vü‰s¡ $+<äT≈£î ÄVü‰«ì+#ês¡T. Ä $+<äT≈£î

ø±e\dæq e+≥\T yêfiófl dü«j·T+>± #<ë›eTqT≈£îHêïs¡T. eT<Ûë´Vü≤ï+ ¬s+&ÉT>∑+≥\

düeTj·T+˝À ˇø£ ãø£ÿ|ü\T#·Ï e´øÏÔ yê]‘√ø£\dæ –HÓï\T ø£&É>∑&É+, ≈£Ls¡>±j·T\T

ø√j·T&É+ ˝≤+Ï |üqT\T #j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. Ä ‘·sê«‘· nø£ÿ&É≈£î e∫Ãq

$<ë´]∆ Hêj·T≈£îìøÏ Ä e´øÏÔ mes√ ø±<äT yê]#Ã $+<äT˝À eTTK´ n‹~Û nsTTq

eTVü‰‘êà>±+BÛH nì ‘Ó*dæ+~. |üqT\T #j·T&É+ $wüj·T+˝À ø£]ƒq+>± ñ+&

>±+BÛ ‘·qø√dü+ me¬s’Hê |üì#j·T&É+ düVæ≤+#yê&ÉT ø±<äT. ø£ sê»ø°j·T düe÷yX+

‘·sê«‘· sêÁ‹ 10 >∑+≥\ düeTj·T+˝À |ü&ÉTø=H eTT+<äT Äj·Tq ‘·q >∑~ &ÉTÃ≈£î+≥÷

ø£ì|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq Á>±e÷˝À¢ j·÷Á‘· À ñqï|ü⁄Œ&ÉT ≤+‘·s¡T˝À q÷HÓ nsTTb˛sTT

Ä]b˛‘ n\dæ ìÁ<äb˛‘·Tqï ‘·q düVü≤#·s¡T\qT ìÁ<ä Ò|ü&É+ Çwüº+ Òø£, yÓHÓï˝À¢ ≈£Ls¡TÃì

ñ‘·Ôsê\T sêdüTø=Hyê&ÉT. H√yêK* j·÷Á‘· düeTj·T+˝À ‘·q •_s¡+˝À πøe\+

Ç<ä›s¡T düVü≤#·s¡T\qT e÷Á‘·yT ñ+&Éì#êÃ&ÉT. yê]øÏ U≤Áø±* ‘·j·÷s¡T#j·T&É+ m˝≤>√

‘Ó*j·T<äT. >±+BÛ e+Ï+À¢øÏ e∫Ã, ø£ ì|ü⁄DT&ç ≤ ≈£Ls¡TÃì yêÏì m˝≤ #Ój·÷´˝À

yê]øÏ #dæ #·÷|æ+#ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq ej·TdüT‡ 78 dü+e‘·‡sê\T.

Äj·Tq≈£î |æ\¢\+fÒ #ê˝≤ Çwüº+. ¬s+&ÉT HÓ\\ ej·TdüT ‘·sê«‘· Äj·Tq

ø=&ÉT≈£î\ì m|ü⁄Œ&É÷ qs¡T‡ dü+s¡ø£åD˝À >±˙, |üìyê] dü+s¡ø£åD˝À >±˙ ñ+#· Ò<äT.

ˇø£ •X¯óe⁄ n_Ûeè~∆øÏ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ Áù|eT, n_Ûe÷q+ n‘· edüs¡eTì Äj·Tq

qeTàø£+. Äj·Tq •X¯óe⁄qT ‘·*¢ ≤ ˝≤*+∫, q$«+∫, ÄVü‰s¡+ ô|≥º>∑*– ñ

+&˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] C…’\TqT+∫ ‹]– e#˚Ãdü]øÏ Ç+Ïe<ä› Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T&ÉT

* ¬>√<ÛäTeT |æ+&çì >∑T+Á&ÉÏ eTT<ä›\T>± #˚dæ ì|ü⁄Œ˝À ø±*Ã ‘·j·÷s¡T #˚dæq <ëìì U≤Áø±

n+≤s¡T.


bı˝≤ø uÛ≤s¡ #ê˝≤ ã\V”≤q+>± ∫øÏÿb˛sTT ø£ì|æ+∫+~. ÄyÓT •Xóe⁄≈£î ‘·*¢bÕ\T

e÷ì|æ+#ê\ì Á|üj·T‹ïk Ô+~. Ä |æ\¢ m|ü⁄Œ&É÷ @&ÉTdü÷Ô ‘·*¢øÏ ìÁ<ä, $ÁXÊ+‹

Ò≈£î+&Ü #k Ô+~. Ä s√E sêÁ‘ >±+BÛ •Xóe⁄ u≤<Ûä ‘·qT rdüT≈£îHêï&ÉT. s√»+‘ê

Hê\T>∑T yÓTÆfi¯ófl q&É∫, ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ\˝À Á|üdü+–+∫ ø£wüº|ü&ç <ë<ë|ü⁄ sêÁ‹

ˇ+Ï>∑+≥≈£î Ç+ÏøÏ #˚]q ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Ä •X¯óe⁄qT ‘·*¢ e<ä› qT+&ç rdüT≈£îì

‘·qe<ä› |ü&ÉTø√u…≥Tº≈£îH˚yê&ÉT. •X¯óe⁄ <ëVü≤+ rs¡Ã&ÜìøÏ ø£ »>∑TZ‘√ fi¯ófl |üø£ÿq

ô|≥Tºø=ì |ü&ÉTø=H˚yê&ÉT. ø±˙ fi¯flø√dü+ ≈£L&Ü Òe≈£î+&Ü •X¯óe⁄ Äj·Tq |üø£ÿq

Vü‰sTT>± ìÁ<äb˛j˚T~. <ë<ë|ü⁄ ˇø£ |üø£å+ s√E\ ‘·sê«‘· Ä _&É¶≈£î ‘·*¢bÕ\T

$»j·Te+‘·+>± e÷ì|æ+#·>∑*>±&ÉT.

ô|<ä›\|ü≥¢ >±+BÛøÏ ñqï >ös¡e+ nbÕs¡yÓTÆq~. >±+BÛe<ä› >√K Ò ñqï|ü⁄Œ&ÉT

>±+BÛ Äj·Tq ø£+&ÉTyê ÇÁd”Ô #˚XÊ&ÉT, Äj·Tq≈£î |üø£ÿ y˚XÊ&ÉT, Äj·Tq≈£î ÄVü‰s¡+

e&ç¶+#yê&ÉT, bÕ<ë\T e‘Ô+<äT≈£î ≈£L&Ü dæ<ä∆+>± ñ+&yê&ÉT. >√K Ò nuÛÑ +‘·sê\qT

@e÷Á‘·+ |üÏº+#·Tø=H˚yê&ÉT ø±<äT. eTVü‰‘·Tà&ÉT ø±ø£ eTT+<äT >±+BÛ <äøÏåD≤Á|òæø±

qT+∫ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫Ãq|ü⁄&ÉT ø±+Á¬>dt eTVü‰düuÛÑ\≈£î Vü‰»s¡j·÷´&ÉT. nø£ÿ&É

eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ X¯óÁuÛÑ+ #˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ˇø£ eè<ä∆ ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î&çì ªªH˚qT

MTπøyÓTÆHê düVü‰j·T+ #˚j·T>∑\Hê?µµ nì n&ç>±&ÉT. ªªdüe÷<Ûëq+ sêj·÷*‡q

ñ‘·Ôsê\T >∑T≥º\T >∑T≥º\T |ü&ç ñHêïsTT. Ä |üì #˚ùd+<äT≈£î Hê≈£î >∑TeTkÕÔ\T

Òs¡T. qTy«yÓTÆHê Ä |üì #j·T>∑\yê?µµ nì Ä Hêj·T≈£î&ÉT nHêï&ÉT. ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü,

Hê≈£î #˚‘·HÓ’q |üH˚<Ó’Hê #˚j·T&ÜìøÏ H˚qT dæ<ä∆y˚T,µµ n+≥÷ >±+BÛ Ä |üì˝ÀøÏ ~–

‘·«s¡ ÀH Ä |üì |üP]Ô #XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· Ä Hêj·T≈£îìøÏ düVü‰j·T≈£îì>± eéVü≤]dü÷Ô

Äj·Tq ø√≥T u§‘êÔ\T ô|≤º&ÉT, Ç‘·s¡ ∫qï ∫qï |üqT\˝À düVü‰j·T+ #˚XÊ&ÉT.

ÄÁX¯eT+˝À nqTuÛÑe+ >∑\ düVü‰j·T≈£î&ç nedüs¡+ m|ü⁄Œ&ÉT ø£*–Hê Ä |üìøÏ

Vü≤]»q ùde≈£î&çì $ìjÓ÷–+#˚+<äTπø >±+~Û ÄdüøÏÔ #·÷ù|yê&ÉT. ‘·<ë«sê

n+≥sêì‘·qeTH˚ n&É¶+øÏì ìs¡÷à*+#ê\ì Äj·Tq ñ<›X¯+. ªªeTq+ ùde≈£î\qT

J‘ê\T rdüT≈£îH˚ ø±]à≈£î˝≤¢ ø±≈£î+&Ü düôVA<äs¡T˝≤¢ #·÷düTø√yê*. <ëìe\¢

ø=ìï Çã“+<äT\T, <=+>∑‘·Hê\T, ø=+#Ó+ m≈£îÿe Ks¡TÃ ñ+&=#·TÃ. ø±˙ <ëì

eT+∫ |òü*‘·+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü ø£q|ü&ÉT‘·T+~,µµ ÄH˚yê&Üj·Tq.

Äj·Tq≈£î me]HÓ’Hê ùde≈£î\T>± m˝≤ ñ+#·Tø√yê˝À ‘Ó*j·T<äT. ø±˙ uÛ≤s¡rj·T

C…’\T˝À ñ+&É>± ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À Äj·Tq düVü≤U…’B\ ùde\T bı+<ë&ÉT. ˇø£s¡T

Äj·Tq ‹H |òü ≤\T ø£&ç– ô|≤ºs¡T. eTs=ø£s¡T yTø£\≈£î bÕ\T rdæ ô|≤ºs¡T. Ç+ø=ø£s¡T


Äj·Tq≈£î e´øÏÔ>∑‘· düVü‰j·T≈£îì>± |üì #XÊs¡T. ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT Äj·Tq ø£+#ê\T

ø£&ç>±&ÉT. Ç<ä›s¡T j·T÷s√|æj·TqT¢ Äj·Tq eT+#·+ yÓ÷düTø=∫Ã |üø£ÿ yXÊs¡T.

Ç+>±¢+&ÉT˝Àì <Ûäqe+‘·T\ ≈£î≥T+u≤˝À¢ Ç+Ï |üìeTqTwüß\≈£î, j·T»e÷qT\≈£î

eT<Ûä´ ≈£î≥T+ã‘·s¡Vü‰ dü+ã+<Ûë\T+&É≥+ >±+BÛøÏ dü+‘√wü+ ø£*–+∫+~.

n‹<ÛäT\≈£î ùde≈£î\qT |ü]#·j·T+ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT yês¡T ‘·eT ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T>±

j·T»e÷ì |ü]#·j·T+ #˚j·T&Üìï Äj·THÓ+‘√ yÓT#·TÃø=H˚yê&ÉT.

ˇø£kÕ] ˇø£]+À¢ #ê˝≤ø±\+ n‹~Û>± ñ+&ç e#ÃdüTÔqï dü+<äs¡“¤+˝À Ä

Ç+Ï ùde≈£î\≈£î M&√ÿ\T #ÓãT‘·÷ ªªHqT MT¬ø+‘· ø£è‘·E„&çH√ #Ó|üŒ ÒqT. Hê J$‘·+˝À

me]˙ düôVA<äs¡T\T>± ‘·|üŒ ùde≈£î\T>± uÛ≤$+#· Ò<äT. Çø£ qT+N MTs¡T ≈£L&Ü

Hê düôVA<äs¡T Ò. MT ùde\≈£î ã<äT\T #Ó*¢+#·&É+ Hê |ü]~Û À ñqï~ ø±<äT. ø±˙

uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT MT≈£î ‘·|üŒø£ Á|ü‹|òü\+ #Ó*¢kÕÔ&ÉT,µµ nHêï&ÉT >±+BÛ.

e+≥yê&ÉT

>±+BÛ>±]ì eTVü≤<˚e<˚XÊsTT ˇø£kÕ] n&ç>±&ÉT, ªªu≤|üPJ, |ò”ìø˘‡

ôdÏ ŸyÓT+≥T˝À* #˚s¡ø£eTT+<äT MT≈£î e+≥yê&ÉT ñ+&˚yê&Ü?µµ ªª Ò<äT. H˚qT

n+‘·ø£Hêï eTT+<˚ e+≥yê&çì e~*+#·T≈£îHêïqT. e÷≈£î yÓTT<äÀ¢ eT+∫

e+≥yê&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. ◊‘˚ düT>∑+<ÛäÁ<äyê´\T, eTkÕ˝≤ ˝Ò≈£î+&Ü e+≥

#Ój·T´ ÒqHêï&ÉT. <ëì‘√ n‘·ìøÏ M&√ÿ\T #Óù|ŒXÊqT. Ä ‘·sê«‘· Ç+ø√ e+≥yê&çì

ô|≥Tºø√ Ò<äT.µµ n˝≤ n‘·ìøÏ M&√ÿ\T #Ó|æŒq|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛ ej·TdüT‡ wüße÷s¡T 35

dü+e‘·‡sê\T.

18 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À Ç+>±¢+&ÉT˝À ñ+&É>± Äj·Tq yÓTT<äÏkÕ]>±

e+≥#düTø=H Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT. Äj·Tq |üP]Ô XÊø±Vü‰]. Ç+>∑¢+&ÉT˝À XÊø±Vü‰s¡+

ø=‘·Ô>± >∑T]Ô+|üã&ÉT‘·Tqï n\yê≥T. kÕ<Ûës¡D+>± Äj·Tq≈£î Áu…&é, yÓqï, C≤yéT,

ñ&çøÏ+∫q ≈£Ls¡>±j·T\T (‘ê*+|ü⁄ Ò≈£î+&Ü) e&ç¶+#yês¡T. ñ|üPŒø±sê\‘√ ì+&çq

neTà#˚‹e+≥ ‹q&ÜìøÏ n\yê≥T |ü&ç ñqï >±+BÛøÏ Çe˙ï #·|üŒ>±, s¡TN |üN

Ò≈£î+&Ü ñqï≥T¢ nì|æ+#˚$.

* <äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì C≤‹ $eø£å‘·≈£î e´‹πsø£+>± nVæ≤+kÕj·TT‘· ìs¡düq (bÕdæyé ¬sdæôdºHé‡)qT

Ä#·]+#·&ÜìøÏ M\T>± &És¡“Hé düMT|ü+˝À 1904˝À >±+BÛ kÕú|æ+∫q ÄÁX¯eT+.


ø=ìï HÓ\\bÕ≥T ¬skÕº¬s+≥¢ À XÊø±Vü‰s¡ uÛÀ»q+ ‹qï ‘·sê«‘· Äj·Tq

bı<äT|ü⁄>± ñ+&Ü\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ˇø£ >∑~ n<Ó›≈£î rdüTø=ì, ˇø£ bısTT´

ô|Ïº ‘·q n˝≤ŒVü‰s¡+, uÛÀ»q+ e+&ÉTø√e≥+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. e+≥ dæ<ä∆+

#˚j·T&ÜìøÏ Äj·Tq≈£î 20 ìeTTcÕ\ ø£+fÒ m≈£îÿe düeTj·T+ |üfÒº~ ø±<äT. s√p

12 nD≤\ ø£+fÒ m≈£îÿe Ks¡TÃ nj˚T´~ ø±<äT. kÕ˝Ÿº sêdæq ªªXÊø±Vü‰s¡+ ø√dü+

nuÛÑ s¡∆qµµ* #·~$, \+&ÉHé XÊø±Vü‰s¡ dü+|òüT+‘√ |ü]#·j·T+ ø£*–q ‘·sê«‘· >±+BÛ

‘·q ÄVü‰s¡+˝À #ê˝≤ e÷s¡TŒ\T #˚düT≈£îHêï&ÉT.

u≤]wüºs¡T>± qyÓ÷<äT #˚düTø=ì uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]– e∫Ãq ‘·sê«‘·

eTT+usTT˝À ∫qï>∑~ n<Ó›≈£î rdüTø=ì, ˇø£ Áu≤Vü≤àD e+≥yê&çì >±+BÛ

≈£î<äTs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. nsTTHê dü>∑+ e+≥ ‘·H #düTø=Hyê&ÉT. Ä e+≥yê&çøÏ Ç+ ¢wüß

XÊø±Vü‰s¡ e+≥\T ≈£L&Ü >±+BÛ H˚sêŒ&ÉT. nìï $wüj·÷\˝À eTTK´+>± e+≥>∑~

düÁø£eT+>±, |ü]X¯óÁuÛÑ+>± ñ+&Ü\H˚ $wüj·T+˝À >±+BÛ #ê˝≤ |ü≥Tº<ä\>± ñ+&˚

yê&ÉT. Á|ü‹s√p ‘·|üŒ≈£î+&Ü kÕïq+ #˚j·T&É+, ã≥º\T ñ‘·Tø√ÿe&É+ e+≥yê&çøÏ

H˚sêŒ&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À>±˙, uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À >±˙ >±+BÛ>±] ÄÁX¯e÷\˝À J‘êìøÏ

ô|≥Tº≈£îqï e+≥yêfiófl ñ+&yês¡T ø±<äT. uÛÀ»q+˝ÀøÏ s¡ø£s¡ø±\ ≈£Ls¡\T, e+≥ø±\T

e+&É&É+ |üP]Ô>± &ÉãT“ <ä+&É>∑, |üì <ä+&É>∑ nì >±+BÛ ñ<›X¯+. ÄÁX¯eT+˝À

ñ+&˚ $$<Ûä s¡ø±\ e´≈£îÔ\≈£î yπs«s¡T s¡T#·T\ìïÏ Ç∫Ã ‘·è|æÔ |ü]#˚ ñ<›X¯+

Äj·Tqπøe÷Á‘·+ ˝Ò<äT. n+<ä]ø° ˇπøs¡ø£yÓTÆq kÕ<Ûës¡D e+≥ø±\qT Äj·Tq

dü÷∫+#˚yê&ÉT. uÛÀ»Hê\qT kÕeT÷Væ≤ø£ e+≥XÊ\˝À e+&˚yês¡T.

m+‘√ dü+øÏ¢wüº+, ø£]ƒq+ nsTTq e+≥ø£fiqT Äj·Tq düs¡∞ø£]+#ê&ÉT. C≤e‘√

≈£L&çq nqï+ (Áu…&é, |ü∫Ã|ü⁄\TdüT, dü ≤&é), ñ|üPŒø±sê\T Ò≈£î+&Ü ñ&çøÏ+∫q

≈£Ls¡>±j·T\T, |üfi¯ófl, bÕ\T Ò<ë ô|s¡T>∑T ` Ç$ ÄÁX¯eT uÛÀ»q+˝À e+≥ø±\T.

r|æ |ü<ësê∆\T, bÕ\|ü<ësê∆\≈£î ã<äT\T ‘êC≤ u…\¢+, ‘˚HÓ yê&˚yês¡T. Cdtº sêdæq

ª]≥sYï ≥T H#·sYµ** #·~$q ‘·sê«‘· Äs√>∑ +>± ñ+&+<äT≈£î ‹Hê* >±˙ Hê\Tø£qT

‘·è|æÔ |üs¡#˚+<äT≈£î ‹q≈£L&É<äì >±+BÛ qe÷à&ÉT. n|üŒÏ qT+∫ ÄVü‰s¡+‘√

Á|üjÓ÷>±\T #Ój·T´&É+ >±+BÛ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. n~ Äj·Tq J$‘·ø±\ yê´|üø£+

nsTT´+~. ø=ìï Á|üjÓ÷>±\øÏ e+≥‘√ |üì ˝Ò<äT. ø=ìï e÷Á‘·+ Äj·Tìï

* ôV≤Á˙ d”ºô|òHé‡ kÕ˝Ÿº (1851`1939) nqï Ä+>∑¢ dü+düÿs¡Dyê~ 1886˝À á |ü⁄düÔø£+

sêXÊ&ÉT.

** &Ü˝ŸŒ¤ »dtº (1859`1936) nqï »s¡àHé Á|üø£è‹ yÓ’<äT´&ÉT á |ü⁄düÔø±ìï sêXÊ&ÉT.


düeTdü \˝ÀøÏ HÓ≤ºsTT. ◊<fiflbÕ≥T πøe\+ |üfiófl e÷Á‘·+ ‹+≥÷ >±+BÛ >∑&çbÕ&ÉT.

ˇø£kÕ] Hê\T>∑T HÓ\\ bÕ≥T yÓTT\¬ø‹Ôq $‘·ÔHê\T, n|üø±«Vü‰s¡+ e÷Á‘·yT ‹+≥÷

>∑&ç|æ $s√#·Hê\ bÕ\j·÷´&ÉT.

|ò”ìø‡ ôdÏ …à+Ÿ À bÕsƒ¡XÊ\ Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT>±qT, ÄÁXe÷ìøÏ Á|ü<Ûëq

e+≥yê&ÉT >±q÷ >±+BÛ eéVü≤]+#ê&ÉT. ◊s√bÕyê]øÏ <äøÏåD≤Á|òæø±yês¡T Ç∫Ãq

$+<äT˝À >±+BÛ e+≥˝Àq÷, e&É¶q˝Àq÷ bÕ\T|ü+#·T≈£îHêï&ÉT.

|ò”ìø˘‡ ôdÏ …à+Ÿ qT+&ç yÓTT<äÏ ÄÁX¯eTyêdüT\ ãè+<ä+ ãj·TÏøÏ yÓfi¯ó

‘·Tqï dü+<äs¡“¤+˝À Äj·Tq yê]øÏ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq $+<äT @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. ô|<ä›

#·bÕr\ >∑T≥º, §e÷§ |ü#·Ã&ç, ≈£Ls¡, Ks¡÷®sê\‘√ #˚dæq r|æ e+≥ø£+ dæ<ä∆+

#˚XÊ&ÉT. #˚‘·T\‘√ r]ø£ Ò≈£î+&Ü |üì #˚dü÷ÔH˚ Äj·Tq H√Ï‘√ yê]øÏ dü‘ê´Á>∑Vü≤+

bÕÏ+#ê*‡q $<Ûëq+ >∑T]+∫, C…’˝À¢ |ü<ä∆‘·T\ >∑T]+∫ u≤>± $e]+#ê&ÉT.

dü‘ê´Á>∑VüQ\T 2500\≈£î #s¡Tø√>±H >±+BÛJ j·÷Á‹≈£î\≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤dü÷Ô

yê]øÏ e+≥yê&ÉT>± |üì #˚XÊ&ÉT. ˇø£s√E |ü|ü⁄Œ ˙fi¯ófl>± ñ+fÒ, eTs=ø£ s√E

nqï+ ñ&çø° ñ&Éø£q≥T¢+&˚~. ◊Hê yês¡+‘ê >±+BÛì m+‘·>± Áù|$T+#˚ yês¡+fÒ

ø£ dü+ >=DTø√ÿ≈£î+&Ü yêÏì ‹H˚ùdyês¡T. <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À ñqï|ü⁄Œ&ÉT ‘√Ï

U…’B\≈£î >±+BÛ e+≥˝À düVü‰j·T+ #˚XÊ&ÉT. #·<äTe⁄˝À e+≥ ‘·|üŒìdü] uÛ≤>∑+>±

>±+BÛ uÛ≤$+#ê&ÉT. ≤˝ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+˝À, ÄÁX¯eT+˝À |æ\¢\+<ä]ø° e+≥ e#·Ãì


>∑s¡«+>± #Óù|Œyê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø± qT+&ç uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]– e∫Ãq ø=‘·Ô˝À

>±+BÛ ‘·q e+≥|æ∫Ãì XÊ+‹ìπø‘·Hé $<ë´s¡T∆\≈£î ≈£L&Ü n+Ï+#ê&ÉT. kÕeT÷Væ≤ø£

e+≥XÊ\qT ìs¡«Væ≤dü÷Ô e+‘·T\yêØ>± ‘êy˚T e+≥ #˚düTø√e&É+ nH˚ Ä˝À#·q

XÊ+‹ìπø‘·Hé $<ë´s¡T∆\≈£î u≤>± q∫Ã+~. ≤>∑÷sY≈£î á |ü<Ûäø£+˝Àì Ä#·s¡D°j·T‘·ô|’

dü+<˚Vü‰\Tqï|üŒÏø° ‘·q ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó*bÕ&ÉT.

eTÁ<ëdüT˝Àì ˇø£ $<ë´]∆ edü‹>∑èVü≤+˝À yπs«s¡T ≈£î˝≤\yê]øÏ yπs«s¡T

e+≥XÊ\\T, yê] s¡T#·T\qT dü+‘·è|æÔ |ü]#˚+<äT≈£î s¡ø£s¡ø±\ eTkÕ˝≤\T

ñ+&É≥+ #·÷dæ ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷&ÉT. ˇø£ u…+>±© Ç+À¢ uÛÀ»HêìøÏ yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT

$+<äT˝À …ø£ÿ Òqìï e+≥ø±\T e&ç¶+#·&É+ #·÷dæ ≈£L&Ü n˝≤π> u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT.

n|üŒÏqT+∫ Äj·Tq s√EøÏ ◊<äTs¡ø±\ ÄVü‰s¡|ü<ësê∆\ ø£Hêï m≈£îÿe ‹q≈£L&É<äì

ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ;Vü‰s√¢ @fi¯fl‘·s¡ã&ç ø=qkÕ>∑T‘·Tqï n+≥sêì‘·Hêìï ≈£L&Ü

Äj·Tq n‹Áø£$T+#ê&ÉT. #·+bÕs¡Hé πødüT˝À ‘·q≈£î düVü‰j·T|ü&ÉT‘·Tqï Hê´j·Tyê<äT\T

n+<ä]‘√ ø£\dæ düVü≤|ü+øÏÔ uÛÀ»q+ #˚XÊ&ÉT. H√Ïs¡T∫ ø√dü+ ÄVü‰s¡|ü<ësê∆\≈£î

eTkÕ˝≤\T, ‘ê*+|ü⁄\T yÓj·T´&É+ ø£Hêï |ü]X¯óÁuÛÑ+>±, Äs√>∑´ø£s¡+>± e+≥

#˚j·T&Üìπø n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT Ç#˚Ãyê&ÉT.

Ò‘·ybÕ≈£î\ |ü#·Ã&ç, ô|s¡T>∑T ‘Ó\>∑#Óø£ÿ\ $TÁXeT+, ∫+‘·|ü+&ÉT u… ≤¢\‘√

#˚dæq wüs¡“‘Y >±+BÛ e+≥ø±\˝À ñ+&˚$. ñ&çøÏ+∫ ‘ê*+|ü⁄ ô|Ïºq k˛j·÷

∫≈£îÿ&ÉT –+»\T, ‘êC≤ Ä≈£î≈£Ls¡\‘√ kÕ˝≤&é, #·bÕr\qT |æ+&ç>±#˚dæ

‘·j·÷s¡T#˚dæq ˇø£s¡ø£yÓTÆq e+≥ø£+, >√<ÛäTeT ãs¡ø£ q÷ø£\C≤e, y˚sTT+∫q

>√<ÛäTeT|æ+&ç‘√ ‘·j·÷s¡T#˚dæq >√<ÛäTeTø±|ò” e+Ï e+≥ø±\T >±+BÛ Á|ü‘˚ ø£+.

Ç+>∑¢+&ÉT yÓfi‚fl z&ÉMT<ä ñ+&É>± >±+~Û ‘·q y˚Tq\T¢&çøÏ ªª¬s+&=+‘·T\

ns¡Ï|æ+&ç‘√ ˇø£e+‘·T >√<Û äTeT|æ+&ç ø£*|æ y˚TeTT _ôdÿ≥T¢, s=f… º\T

‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îHêï+,µµ nì sêXÊ&ÉT. ˇø£kÕ] πøø˘ ‘·j·÷Ø $<Ûëq+ >∑T]+∫

ªª|æ+&çì #· ïfifl‘√ ø£*|æ eT÷&ÉT >∑+≥\bÕ≥T ñ+#ê*. |æ+&ç À fiófl b˛ùdeTT+<

HÓsTT´ y˚dæ u≤>± ø£\bÕ*,µµ nì sêXÊ&ÉT.

Äj·Tq≈£î πø≈£î, nqï+, |ü|ü⁄Œ, ≈£Ls¡>±j·T\ |ü⁄\TdüT, |ü∫Ã|ü⁄\TdüT,

Hê]+»\‘√q÷, Hê]+» ‘=ø£ÿ\‘√q÷ #˚ùd s¡>±j·T, uÒøÏ+>¥ bÂ&És¡T, ádüTº

Ò≈£î+&Ü #˚ùd Áu…&ÉT¶, #·bÕr\T, U≤Áø±\T e+&É≥+ e#·TÃ. _düÿ≥¢ ‘·j·÷Ø, ˝À|òt

‘·j·÷Ø\qT Äj·Tq ÄÁX¯eT+ e+≥XÊ\≈£î H˚sêŒ&ÉT. e+<ä ≤~ eT+~øÏ nqï+

e+&˚+<äT≈£î, Áu…&é ‘·j·÷Ø, ≈£Ls¡>±j·T\qT ñ&çøÏ+#·&Üìï #Íø£>± #˚ùd+<äT≈£î


ùdyêÁ>±yéT˝À ˇø£ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq (ˇyÓHé) ø=*$Tì yê&˚yês¡T. ˇø£kÕ] >±+BÛ

düVü‰j·T≈£î\˝À ø£s¡T Ç˝≤ nHêïs¡T, ªªáeT<Ûä H |ü∫Ã>∑&ç¶ À #ê˝≤ $≥$TqT¢Hêïj·Tì

ø£qTø=ÿHêïs¡T. n<äèwüºeXÊ‘·÷Ô Ç~ >±+BÛ ÄÁXeT+˝À Òq|ü⁄Œ&ÉT »]–+~. Òø£b˛‘

Äj·Tq ÄÁXeT+˝À bısTT´ yÓ*–+#·&É+ e÷ì n+<ä]˙ ô|s¡À¢ >∑&ç¶ ‹qeTHyê&.µµ

ˇø£kÕ] >±+BÛ ˇø£ Ä<äs¡Ù >∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\≈£î yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É e+≥XÊ\˝À

@sêŒ≥T¢, |ü<ä∆‘·T\T Äj·Tq≈£î q#·Ã˝Ò<äT. ªª|æ\¢\≈£î |ü⁄düÔø±\˝À ñqï #·<äTe⁄

#Ó|üŒ&É+‘√bÕ≥T yê]ì eT+∫ e+≥yê]>±, bÕ]X¯ó<ä∆ |üìyês¡T>± #˚dæq|ü⁄&˚

MTs¡T yê]øÏ Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq $<ä´qT n+~+∫q≥¢e⁄‘·T+~,µµ Äì Äj·Tq

ñbÕ<Ûë´j·TT\‘√ #ÓbÕŒ&ÉT.

yÓ’<äT´&ÉT

sêCŸø√Ÿ˝Àì ÄÁ …Œ¤&é ôV’≤dü÷ÿ˝Ÿ qT+∫ >±+BÛ yÓTÁÏ≈£î´ ÒwüHé bÕdüj·÷´&ÉT.

yÓ+≥H˚ Äj·Tq dü+s¡ø£å≈£î\T Äj·TqqT Ç+>∑¢+&ÉT |ü+|æ u≤]wüºsY #·~$+#ê\ì

ìs¡ísTT+#ês¡T. ªªH˚qT yÓ’<ä $<ä #·<äe≤ìøÏ Ç+>∑¢+&ÉT yÓfi¯fl≈£L&É<ë?µµ nì >±+BÛ

Á|ü•ï+#ê&ÉT. ªªeTè‘·<˚Vü‰\qT ø√j·T&É+˝≤+Ï |üqT\T yÓ’wüíe⁄\T #˚j·T≈£L&É<äT,µµ

nì Äj·Tq ô|<ä›qï <ëìøÏ nuÛÑ +‘·s¡+ #ÓbÕŒ&ÉT. >±+BÛ ‘·+Á&ç ø£s¡+#·+<é≈£î

(ÄbÕÏπø n‘·&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT) n~ ndü‡\T Çwüº+ Ò<äT.

39 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À yÓ’<äT´&ÉT ø±yê\H˚ ø√]ø£‘√ >±+BÛ eTs√kÕ]

<äøÏåD≤Á|òæø±qT+&ç Ç+>±¢+&ÉT yÓfi≤fl&ÉT. ø±˙ »+‘·Te⁄\qT ø√j·T&É+ eT∞fl n&É¶+øÏ>±

ì*∫+~. ã‹øÏ ñqï »+‘·Te⁄\qT ø√j·T&É+, ã‹øÏ ñqï Je⁄\MT<ä Á|üjÓ÷>±\T

#˚j·T&É+ (d”s¡+, Ç+C…ø£åq¢ ‘·j·÷ØøÏ) >±+BÛ düVæ≤+#· Òì$. @ eT‘·eT÷ ã‹øÏ

ñqï »+‘·Te⁄\qT ø√j·T&Üìï düeT]∆+#·<äT. nìï eT‘ê\÷ eTq X¯Øsêìï

s¡øÏå+#·Tø=H˚+<äT≈£î Je⁄\qT #·+bÕ*‡q |üì Ò<äH˚ #ÓãT‘êsTT. n˝À¢|ür yÓ’<äT´\T

<äj·÷´\qT ñbÕdæ+#yês¡T>±q÷, ≈£åîÁ<ä$<ä \ kÕs¡yT n˝À¢|ü‹ yÓ’<ä +>±q÷ >±+BÛ

uÛ≤$+#yê&ÉT. Äj·TTπs«<ä yÓ’<äT´\T ø=‘·Ô ø=‘·Ô Á|üjÓ÷>±\T #Ój·T´ø£b˛e&Üìï Äj·Tq

rÁe+>± $eT]Ù+#ê&ÉT. ôVA$TjÓ÷|ü‹ ≈£L&Ü Äj·TqqT Äø£]¸+#· Òø£b˛sTT+~.

Á|üø£è‹ ∫øÏ‘·‡˝À ‘·–q+‘· ÁbÕMD´‘· \_Û+#<ëø± u≤~Û‘·T …’q s√>∑T\qT s¡øÏå+#·&É+ô|’

Äj·Tq≈£îqï ÁX¯<ä∆ Äj·TqTï ≈£î<äTs¡T>± ñ+&Éìe« Ò<äT.


»ãT“\qT ‘·–Z+#˚+<äT≈£î Ïì yê&É≥+ô|’ ≈£îùV≤ï* sêdæq Á>∑+<Ûëìï >±+BÛ

#·~$ #ê˝≤ Á|üuÛ≤$‘·T&Éj·÷´&ÉT. ì<ëq+>± ‘·qMT<ë, uÛ≤sê´, |æ\¢\ MT<ë

Á|üjÓ÷>±\T #˚dæq ‘·sê´‘· eTq #·T≥÷º ñqï Á|üø£è‹ <Ûë‘·Te⁄\‘√ n+fÒ s¡÷,

eT°º, ‘êC≤ >±©, dü÷s¡ s¡•à\ düVü‰j·T+‘√ ∫øÏ‘·‡ #˚ùd $<Ûëq+ ø£ìô|≤º&ÉT.

Äj·Tq m|ü⁄Œ&É÷ XØsêìï eT+<äT _fifl\T, bı&ÉT\ ù|s¡T‘√ $wü|üP]‘·+ #j·T Ò<äT.

ñ|üyêdü+ #˚j·T&É+, ÄVü‰s¡+˝À e÷s¡TŒ, eT÷*ø£\ yê&Éø£+ MT<˚ m≈£îÿe>± <äèwæº

ô|fÒºyê&ÉT.

s√>∑T\qT |ü]o*+∫ s√>∑\ø£åD≤\qT n<Ûä j·Tq+ #˚j·T&É+˝À Äj·Tq≈£îqï

nkÕ<Ûës¡D X¯øÏÔ $»j·Te+‘·+>± ∫øÏ‘·‡ #˚j·T&É+˝À düVü‰j·T|ü&˚~. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À

Äj·TH yÓTT<äÏ ª≈£L©\ u≤]wüºs¡Tµ, Äj·TH yÓTT<äÏ ª≈£L©\ yÓ’<äT´&ÉTµ. #ê˝≤eT+~

j·T÷s√|æj·TqT¢, uÛ≤s¡rj·TT\T Äj·Tq yÓ’<ä dü\Vü‰\T rdüTø=Hyês¡T. Äj·Tq ∫øÏ‘ê‡

|ü<ä∆‹ n|üŒÏøÏ neT\T˝À ñqï yÓ’<ä XÊÁdüÔ ìj·Te÷\≈£î e´‹πsø£yÓTÆq~. ‘·sê«‹

ø±\+˝À yÓ’<äT´\T ø=+‘·es¡≈£L MÏì dü÷∫+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

>±+BÛ ø=&ÉT≈£î f…ÆbòÕsTT&é‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT yÓ’<äT´\T ø√&ç>∑T&ÉT¢,

ø√&çe÷+dü+ |ü⁄\TdüT |ü‘· +>± #ÓbÕŒs¡T. ø±˙ m˝≤+Ï e÷+kÕVü‰s¡+ Ç#˚Ã+<äT≈£î

>±+BÛ n+^ø£]+#· Ò<äT. Äj·TH dü«j·T+>± yÓ’<ä + #j·T&ÜìøÏ |üPqTø=ì ø=&ÉT≈£îøÏ

˙s¡T, ã‘êÔsTTs¡dü+ ÄVü‰s¡+>± Ç∫Ã, ‘·&ç >∑T&É¶\‘√ #·TÏº ñ+#ê&ÉT. u≤\T&ç

Äs√>∑ + ø°åDÏ+∫q|ü⁄Œ&ÉT >±+BÛ ø=+#Ó+ Ä+<√fiq #Ó+<ë&ÉT. ø±˙ ‘·q Á|üø£è‹yÓ’<ä

|ü<ä∆‘·T\≈£î ø£≥Tºã& ñHêï&ÉT. ∫e]øÏ ø=&ÉT≈£îøÏ f…ÆbòÕsTT&é ‘·–Z+#·>∑*>±&ÉT. ‘·sê«‘·

#ê˝≤ f…ÆbòÕsTT&é πødüT*ï Ç+»ø£åHé\T yê&É≈£î+&ÜH˚ ‘·–Z+#·>∑*>±&ÉT.

yÓ’<äT´\ ìs¡íj·÷ìï Äj·Tq #ê˝≤kÕs¡T¢ ~Ûø£ÿ]+#ê&ÉT. ˇø£kÕ] ø£dü÷Ôsê“

rÁeyÓTÆq s¡ø£ÔV”≤q‘·‘√ eT+#êq |ü&ç+~. yÓ’<äT´\T ÄyÓTqT e÷+dü+ dü÷|t

‘ê>∑eTHêïs¡T. >±+BÛ, ø£dü÷Ôsê“ Ç<ä›s¡÷ <ëìì e´‹πsøÏ+#ês¡T. #ê˝≤s√E\ bÕ≥T

ìeTàs¡dü+‘√ ñ|üyêdüeTT+∫ >±+BÛ ÄyÓT≈£î »ãT“ ‘·–Z+#ê&ÉT. |ü|ü⁄Œ, ñ|ü⁄Œ ‹H=<ä›ì

ÄyÓT≈£î dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT. >±+BÛ |ü≥Tº<ä\qT eT]∫b˛sTTq ø£dü÷Ôsê“ ªª#Ó|üŒ&É+

‘˚*πø. |ü|üPŒ, ñ|üPŒ e÷ì MTs¡T+&É>∑\sê?µµ nH˚dæ+~. ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü. yÓ’<äT´\T

qHï e÷qeT+fÒ K∫Ã‘·+>± e÷q‘êqT,µµ nH düe÷<Ûëq+ >√&É≈£î ø=Ïºq ã+‹˝≤

<ä÷düTø=∫Ã+~. ªªø±˙ @ yÓ’<äT´&É÷ #Ó|üŒ≈£î+&ÜH˚ H˚qT @&Ü~bÕ≥T |ü|üPŒ, ñ|üPŒ

* \÷sTTdt ≈£îùV≤ï (1835`1901) »s¡à˙øÏ #Ó+~q Á|üø£è‹ yÓ’<äT´&ÉT. >±+BÛ, #·~$+~

Ç‘·&ÉT sêdæq ª~ q÷´ ôd’Hé‡ Ä|òt V”≤*+>¥µ nqï |ü⁄düÔø£+.


e÷HkÕÔqT,µµ n+≥÷ >±+BÛ X|ü<Ûä+ #XÊ&ÉT. ø£dü÷Ôsê“ ø£ ïfiSfl, y&çø√fiSfl Äj·Tìï

X¯|ü<Ûä+ qT+∫ yÓq≈£îÿ eT[fl+#· Òø£b˛j·÷sTT. yÓ’<äT´&ÉT, s√– Ç<ä›s¡÷ |ü|üPŒ,

ñ|üPŒ e÷H˚XÊs¡T.

eTs=ø£kÕ] ø£dü÷Ôsê“ yês¡+ s√E\bÕ≥T y˚|üs¡dü+ ‘ê>∑T‘·÷, ñ|üyêdü+

ñ+&Ü*‡ e∫Ã+~. Js¡í eédüúq÷, ô|<ä› ù|>∑T\q÷ X¯óÁuÛÑ+>± ñ+#·Tø√e&É+ MT<ä

>±+BÛ ÁX¯<ä∆ #·÷ù|yê&ÉT. ù|>∑T\˝À ù|s¡Tø=qï $cÕ\qT HêX¯q+ #˚j·T&ÜìøÏ

Äj·Tq \+KD≤\T, ñ|üyêkÕ\T, mìe÷ dü÷∫+#˚yê&ÉT. ‘·\H=|ü⁄Œ\T, ÄJs¡í+,

$s√#·Hê\T, eT\ã<ä∆ø£+ nH$ ‹+&ç m≈£îÿe ne&É+ e\¢, Áø£eTã<ä∆yÓTÆq yê´j·÷eT+

Òø£b˛e&É+ e\¢ edüTÔHêïj·Tì Äj·Tq $X¯«dæ+#˚yê&ÉT.

düTBs¡ÈyÓTÆq, y˚>∑yÓTÆq q&Éø£ Äj·Tq <äèwæº À ‹s¡T>∑T Òì yê´j·÷eT+. C…’\T˝À

≈£L&Ü n‘·&çøÏ πø≤sTT+∫q Á|ü<˚X¯+˝ÀH˚ Äj·Tq ñ<äj·T+, kÕj·T+Á‘·+ q&Éø£

ø=qkÕ–+#˚yê&ÉT. Äj·Tq ÁbÕD≤j·÷e÷ìï ≈£L&Ü uÀ~Û+#˚yê&ÉT. e÷qdæø£

nHês√>∑´+ ≈£L&Ü XÊØs¡ø£ <äè&ÛÉ‘·«+ MT<ä Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü⁄‘·T+<äì Äj·Tq

$X«dæ+#yê&ÉT. Äj·Tq<äèwæº À uÛÑ>∑e+‘·Tì MT<ä |üP]Ô $XÊ«düeTT+∫ u≤<Ûä\ìïÏ

eT]∫b˛e&É+ nìï »ãT“\ø° eT+<äT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À >±+BÛ MT<ä ø£ |üsƒêHé <ë&ç #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT >±j·T|ü&çq eT÷‹,

qT<äTs¡T, |üø£ÿf…eTTø£\≈£î eTÏº |ü°º\T ydüT≈£îHêï&ÉT. yê|ü⁄ ‘·«s¡ ÀH ‘·–Zb˛sTT+~.

ù|¢>∑T, eT Ò]j·÷, $wü»«s¡+, &çôdŒ|æ‡j·÷, ø±yÓTs¡T¢, s¡ø£Ôb˛≥T, rÁeyÓTÆq

ø±*q >±j·÷\T, eTX¯S∫, $]–q meTTø£\T ` M≥ìïÏø° Äj·Tq eTÏº|üP‘·


∫øÏ‘·‡qT yê&˚yê&ÉT. >±+BÛ ø=&ÉT≈£î ˇø£ Á|üj·÷D+˝À #˚‹ meTTø£qT $s¡>=Z≥Tº

≈£îHêï&ÉT. >±+BÛ <ëìøÏ eTÏºø£≥Tº ø£Ïº ‘·–Z+#ê&ÉT. Äj·Tq #ê˝≤ yê´<ÛäT\qT ‘·q

∫øÏ‘ê‡ |ü<ä∆‹˝À qj·T+ #˚dæq|üŒÏø°, ‘·q |ü<ä∆‘·T\qT y˚<äyêø£ +>± rdüTø√e<ä›ì

ôV≤#·Ã]+#˚yê&ÉT. n˝≤+Ï kÕ+Á|ü<ëj·T e´‹πsø£ ∫øÏ‘ê‡ Á|üjÓ÷>±\˝À Á|üe÷<ä+

bı+∫ ñ+≥T+<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. ‘êqT sêdæq ªm ¬>’&é ≥T ôV≤˝ŸÔµ* nqï

|üg⁄düÔø£+˝À XÊØs¡ø£ <äè&ÛÉ‘ê«ìï ø±bÕ&ÉTø=H˚+<äT≈£î kÕVü≤k˛ù|‘·yÓTÆq |ü<ä∆‘·T\T

ñHêïj·Tì Äj·Tq n+^ø£]+#˚yê&ÉT. Á|üdü÷‹ πø+Á<ë\T, yÓ’<ä XÊ\\T, ∫øÏ‘ê‡

πø+Á<ë\T ‘Ós¡e&É+ MT<ä Äj·Tq≈£î ÄdüøÏÔ Ò<äT. Á|ü»\≈£î bÕ]Xó<ä∆ +, Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq

Jeq $<ÛëHê\T H˚sêŒ\H˚~ Äj·Tq ñ<›X¯+. ∫øÏ‘ê‡ |ü<ä∆‘·T\ø£Hêï ìyês¡D≤

$<ÛëHê\T m≈£îÿe>± neT\T #˚j·÷\H˚~ Äj·Tq uÛ≤eq.

n˝À¢|ü‹ Wwü<Ûë\ yê&Éø£+ô|’ ìùw<Ûäy˚TMT ˝Ò<äT. ùdyêÁ>±yéT˝À ø£\sê

eTVü≤e÷à] $»è+_Û+∫q|ü⁄Œ&ÉT Á>±MTDT\T, ÄÁX¯eTyêdüT\T °ø±\T y˚sTT+#·T

≈£îH˚+<äT≈£î Äj·Tq n+^ø£]+#ê&ÉT. C…’\T˝À ñ+&É>± Äj·Tq≈£î nô|+&çôd’Ïdt

X¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡ #˚XÊs¡T. <ëìMT<ä Äj·TqqT $eT]Ùdü÷Ô nH˚ø£ ñ‘·Ôsê\T e#êÃsTT.

‘·qe\¢ bıs¡bÕ≥T »]–+<äì Äj·Tq n+^ø£]+#ê&ÉT ≈£L&Ü.

Á|üø£è‹ ∫øÏ‘·‡≈£î ñqï |ü]$T‘·T\T >±+BÛøÏ ‘Ó*dæHê nH˚ø£ ø±s¡D≤\ e\¢

<ëHï m≈£îÿe>± dü÷∫+#yê&ÉT. n~ uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì ndü+U≤´ø£yÓTÆq ù|<äÁ|ü»\≈£î

n+<äTu≤≥T˝À ñ+≥T+~. n~ q÷ÏøÏ q÷s¡TXÊ‘·+ dü«<o |ü<ä∆‹. 77 dü+e‘·‡sê\

ej·TdüT˝À Äj·Tq ¬sÏº+∫q ñ‘ê‡Vü≤+‘√ Á|üø£è‹ ∫øÏ‘·‡ #˚|üÏº ñs¡T*ø±+#·Hé

Á>±eT+˝À Á|üø£è‹ ∫øÏ‘ê‡ πø+Á<ëìï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. nø£ÿ&É KØ<Ó’q j·T+Á‘·

|ü]ø£sê˝Ò+ ˝Òe⁄. n<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq yÓ’<äT´ìøÏ Wwü<Ûë\≈£î dü+ã+~Û+∫ ˝À‘Ó’q

|ü]C≤„q+ ñ+&É≥y˚T>±ø£, Äj·Tq Ä |ü]C≤„Hêìï Á|ü»\‘√ ñ∫‘·+>±

|ü+#·Tø=H˚+<äT≈£î dæ<ä∆|ü&Ü*. s√>∑T\T <Ûäqe+‘·T …’Hê, ù|<ä …’Hê yÓ’<äT´\T πø˝≤

yÓ’<ä´+ n+~+#˚+<äT≈£î M\T>± yê]øÏ yê]¸ø£ bÕ]‘√wæø£+ Çyê«\ì >±+BÛ

uÛ≤$+#˚yê&ÉT. ø=ìï s√E\T Äj·Tq s√>∑T\qT |ü]o*+∫ eT+<äT\T sêùdyê&ÉT:

s√– ù|s¡T: sêE: 1. dü÷s¡ kÕïq+ 2. ø£ÏkÕïq+ 3. |òüTs¡D

kÕïq+ 4. |üfi¯fls¡dü+ 5. eTõ®>∑ 6. bÕ\T ‘ê>∑≈£L&É<äT. (eTõ®>∑

Js¡í+ ø±ø£b˛‘˚ |üfi¯fls¡dü+, y˚&ç fi¯ófl ‘ê>±*. )

* á |ü⁄düÔø±ìï >±+BÛ Ä>±U≤Hé bÕ …dt À U…’<äT>± ñqï|ü⁄Œ&ÉT 1942`44 eT<Ûä >∑T»sêr˝À

sêXÊ&ÉT.


s√– ù|s¡T: bÕs¡«‹: 1. |ü⁄#·Ãø±j·Ts¡dü+, 2. ø£Ï kÕïq+, 3.

|òüTs¡D kÕïq+, 4. bı‹Ôø£&ÉT|ü⁄ MT<ä eTÏº|ü°º, 5. dü÷s¡ kÕïq+.

Ç$ bÕÏùdÔ ÄyÓT≈£î ‘·|üŒø£ ‘·>∑TZ‘·T+~. ÄyÓT≈£î sêeTHêeT

eTVü≤‘ê´ìï $e]+#·+&ç.

ªª˙≈£î <ä>∑Zs¡>± >±+BÛ ñ+&Ü\+fÒ s√>∑+ ‘Ó#·TÃø√,µµ nH˚~ ÄÁX¯eT+˝À

Á|ü#ês¡+˝À ñqï #ÓDT≈£î. ÄÁX¯eT+˝À ñqï s√>∑T\+<ä] ∫qï ∫qï $esê\T

Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT.

s√EyêØ q&Éø£ qT+&ç ‹]– e#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq Á|ü‹ s√–˙ ‘·|üŒø£

ø£*ùdyê&ÉT. yêfi¯fl≈£î ÄVü‰s¡+ m˝≤ ‘·j·÷s¡T #Ój·÷´˝À, yêfi¯fl X¯Øsê\qT ‘·&ç

>∑T&É¶\‘√ m˝≤ X¯óÁuÛÑ+ #˚j·÷˝À, eTs¡›q m˝≤ #˚j·÷˝À, mìe÷˝À m+‘· \eD+

y˚j·÷˝À n˙ï $es¡+>± #Óù|Œyê&ÉT. ùdyêÁ>±yéT˝Àì s√>∑T\≈£î s√p ˇø£ >∑+≥

πø≤sTT+#ê\ì Äj·Tq ìs¡ísTT+#·T≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T Á>±e÷\ qT+∫

Á>±eTdüTú\T Á|üyêVü≤+˝≤ e#˚Ãyês¡T. ªª≈£Ls¡>±j·T\T ‹qT, eTõ®>∑ ‘ê>∑T, eTÏº|ü°º

y˚düTø√µµ nH˚~ Äj·Tq kÕ<Ûës¡D yÓ’<ä dü\Vü‰. ø=ìïkÕs¡T¢ dü«j·T+>± s√>∑T\

eT˝≤ìï |ü]o*+#˚yê&ÉT. s√– eTØ ã\V”≤q+>± Òø£b˛‘˚ n‘·ìï Äs¡Tãj·T≥

ñ+#yê&ÉT. s√>∑\ø£åD≤ìï u≤>± |ü]o*+∫q ‘·sê«‘ Äj·Tq ∫øÏ‘·‡ dü÷∫+#yê&ÉT.

e÷qdæø£ ‹Ô&ç ø±s¡D+>± ø£ düVü≤#·s¡T&ÉT n~Ûø£ s¡ø£Ôb˛≥T‘√ u≤<Ûä |ü&ÉT‘·THêï&ÉT.

<ëìøÏ >∑\ ø±s¡D≤ìï ø£qT>=H˚+<äT≈£î Äj·Tq Á|ü‹ eTTKýÓTÆq dü+uÛ≤wüD eTT+<äT,

‘·sê«‘· Äj·Tq s¡ø£Ôb˛≥T ‘·ìF #˚sTT+#ê&ÉT. eTs¡TdüÏ s√E ˇø£ #Óø£ÿMT<ä

‹qï>± ^dæq ˝…’qT MT<ä s¡+|ü+‘√ s√– ø√ùdeTT+<äT, ‘·sê«‘·, s¡ø£Ôb˛≥T

ø=*|æ+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘· s√E ÄÁXeT+˝À ø£ |òüsê¢+>∑T <ä÷s¡+ |ü]¬>‘Ô eTT+<ä÷,

‘·sê«‘· s¡ø£Ôb˛≥T ø=*|æ+#ê&ÉT. ÄK]s√E Äj·Tq s¡ø£Ôb˛≥T ‘·–Z+~. n+‘·≈£î

eTT+<äT ¬s+&ÉTs√E\ |üì ‘·sê«‘· s¡ø£Ôb˛≥T ô|]–+~. ªª˙≈£î s¡ø£Ôb˛≥T

ô|]–q|ü⁄Œ&É ≤¢ ø=+‘·<ä÷s¡+ q&Éyê*,µµ nH~ >±+BÛ Äj·Tq≈£î dü÷∫+∫q ∫øÏ‘·‡.

>±+BÛ m+‘· eTTKýÓTÆq düe÷y˚X¯+˝À ñHêï ÄVü‰s¡+ >∑T]+N, kÕïq+ >∑T]+N,

s√>∑T\ ∫øÏ‘·‡ >∑T]+N dü\Vü‰ ø√düyÓTÆ‘ n+‘·sêj·T+ ø£*–+#·e#·TÃ. nHø£ eT+~

düTÁ|üdæ<ä∆ Hêj·T≈£î\ ∫øÏ‘·‡qT Äj·TH˚ dü«j·T+>± |üs¡ y˚øÏådü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. Ç‘·s¡T\

dü÷#·q …’‘˚ yês¡T …ø£ÿ#˚j·Tø£b˛j˚T Á|üe÷<ä+ ñ+&É≥y˚T BìøÏ ø±s¡D+. C…’\T˝À

≈£L&Ü ‘·q ‘√Ï U…’B\≈£î yÓ’<ä düVü‰j·T+ #˚j·T&ÜìøÏ nqTeT‹ bı+<˚yê&ÉT.


ˇø£kÕ] ÄdüÔe÷‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï >±+BÛ düVü≤#·s¡T&ÉT yÓ’<ä düVü‰j·T+ ø√sê&ÉT.

bı>∑‘ê>∑&É+ ‘·ø£åD+ e÷H˚j·TeTì >±+BÛ n‘·ìøÏ dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT. n‘·&ÉT

n+^ø£]+#ê&ÉT. eT÷&ÉT s√E\ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Äs√>∑ + @MT yÓTs¡T>∑T|ü&É Ò<äT.

n‘·qT s¡Vü≤dü +>± s√E≈£î ˇø£Ï ¬s+&ÉT dæ>∑¬s≥T¢ ø±\Ã≈£î+&Ü ñ+&É Òø£b˛e&É≥yT

BìøÏ ø±s¡D+. ˇø£ s√E sêÁ‹ Nø£Ï À n‘·&ÉT dæ>∑¬sŸ n+Ï+#+<äT≈£î n–Z|ü⁄\¢

yÓ*–+#ê&ÉT. yÓ+≥H n‘·ì yÓTTVü≤+ MT<ä ˇø£ ≤]Ã …’Ÿ ø±+‹ |ü&ç+~. ‘· …‹Ô

#·÷ùdÔ Äj·Tq eTT+<äT >±+BÛ ì\ã&ç ñHêï&ÉT. n‘·&ÉT yÓ+≥H >±+BÛøÏ ø£åe÷|üD\T

#Ó|ü≈£îHêï&ÉT. n|üŒÏ qT+N bı>∑‘ê>∑&É+ |üP]Ô>± e÷HXÊ&ÉT. n‘·ì ÄdüÔe÷ ≈£L&Ü

ø=~› s√E˝À¢H e÷j·TeTsTT´+~. u≤<écÕU≤Hé≈£î ˇø£kÕ] ˇø£ #·s¡àyê´~Û e∫Ã+~.

<ëìøÏ ∫øÏ‘·‡>± >±+BÛ #Ó|æŒq yÓ’<ä dü\Vü‰ Ä bı&ÉyêÏ |üsƒêHé Hêj·T≈£î&çì s√>∑+

ø£Hêï m≈£îÿe Çã“+~ ô|Ïº+~. ˇø£kÕ] e\¢uÛÑuÛ≤jYT ø±\TøÏ eTT\T¢ >∑T#·TÃ≈£î+~.

<ëì ∫øÏ‘·‡˝À njÓ÷&çHé≈£î ã<äT\T>± ø±*Ãq J&ç|æø£ÿqT >±+BÛ $ìjÓ÷–+#ê&ÉT.

ªªá yÓ’<ä + ø£Hêï eTT\T¢ u≤<Û ‘·≈£îÿe>± ñ+~,µµ nHêï&ÉT e\¢uÛÑuÛ≤jYT.

qs¡T‡

ø=+<äs¡T ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î\T >±+BÛ dü\Vü‰ø√dü+ ˇø£kÕ] ùdyêÁ>±yéTøÏ

yÓfi≤¢s¡T. nø£ÿ&É Äj·Tq »ãT“‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï Ç<ä›s¡T ÄÁX¯eTyêdüT\≈£î ‘·&ç>∑T&É¶

|ü°º\T y˚j·T&É+˝À, ø£Ï kÕïHê\T #˚sTT+#·&É+˝À r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñHêï&ÉT. ªªá

|üqT\˙ï MTs¡T #˚j·÷*‡+<˚Hê?µµ Ä Hêj·T≈£î\˝À ˇø£s¡T >±+BÛì n&ç>±s¡T.

ªªeT] mes¡T #˚kÕÔs¡T? MTs=ø£kÕ] fiÀ¢øÏ yÓ[‘˚ nø£ÿ&ÉTqï 600 eT+~˝À 300

eT+~ »ãT“|ü&ç ø£ì|ækÕÔs¡T,µµ nì >±+BÛ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. s√>∑T\≈£î yÓ’<ä

ùde\+~+#·&É+ MT<ä u≤\´+ qT+#˚ >±+BÛøÏ #ê˝≤ ÄdüøÏÔ ñ+&˚~. ã&ç >∑+≥

ø=≥º>±H˚ »ãT“‘√ ñqï ‘·+Á&çøÏ yÓ’<ä ùde\+~+#˚+<äT≈£î |üs¡T¬>‘Ôyê&ÉT. Äj·Tq≈£î

eT+<äT*#˚Ãyê&ÉT, >±j·÷ìøÏ ø£≥Tºø£fÒºyê&ÉT, yÓ’<äT´\ dü÷#·q\ Á|üø±s¡+ eT+<äT\T

dæ<ä∆+ #˚ùdyê&ÉT. ô|<ä›e⁄‘·Tqï ø=B› Äj·Tq˝À s√>∑T\≈£î ùde #˚j·÷\H˚ ø±+ø£å

eè~∆ #Ó+~+~. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À Äj·Tq s√E≈£î ¬s+&ÉT >∑+≥\bÕ≥T ˇø£

<ÛäsêàdüT|üÁ‹˝À qs¡T‡>± ùde\+~+#˚yê&ÉT. eT+<äT\ N°ì ns¡ú+ #˚düTø=ì yêÏ

Á|üø±s¡+ eT+<äT\T y˚j·T&É+ Äj·Tq nø£ÿ&˚ H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Hê´j·Tyê~>± ‘·q


e<ä›≈£î e∫Ãq πødüT\ìïÏ |ü≈£î+fÒ qs¡T‡ |üì #j·T&ÜìøÏ düeTj·T+ <=s¡ø£<äì,

‘·q πødüT\T ø=ìï+Ïì ùdïVæ≤‘·T&Ó’q eTTdæ¢+ Hê´j·Tyê~øÏ n|üŒ–+#˚yê&ÉT.

1896˝À >±+BÛ ø=~›s√E\bÕ≥T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫Ãq|ü&ÉT C≤‹ $eø£å

ø±s¡D+>± <äøÏåD≤Á|òæø±˝À dæús¡|ü&çq uÛ≤s¡rj·T\T |ü&ÉT‘·Tqï ø£cÕº\qT Çø£ÿ&ç

Hêj·T≈£î\≈£î $e]+#·&É+˝À ø£åD+ r]ø£ Ò≈£î+&Ü >∑&çbÕ&ÉT. dæús¡|ü&çq Ä $esê\‘√

≈£L]Ãq Vü≤]‘· ø£s¡|üÁ‘·+ (Á^Hé bòÕ+ô|¢Ÿ*) |ü+∫ô|≥º&Üìπø Äj·Tq düeTj·TeT+‘ê

dü]b˛j˚T~. nsTTHê ‘·q u≤e>±]øÏ rÁeyÓTÆq »ãT“ #˚dæ+<äì, qs¡T‡qT ô|≥Tºø=H˚

Ä]úø£ k úeT‘· #Ó …¢\≈£î Ò<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó*dæq eTs¡Tø£åD+ s√–ì ‘·q Ç+ÏøÏ

‘Ó#·TÃø=ì, ‘·q >∑~˝À ô|≥Tºø=ì, n‘·ìøÏ sêÁ‹+ãefi¯ó¢ ùde\T #˚XÊ&ÉT.

‘·q mì$T<fi¢ ø=&ÉT≈£îøÏ #sTT $]–q|ü&ÉT <ë<ë|ü⁄ HÓ\s√E\bÕ≥T n‘·ì

>±j·÷ìøÏ ø£≥Tº e÷s¡Tdü÷Ô+&˚yê&ÉT. &Üø£ºs¡T ø£Ïºq u≤´+&˚õì $|æŒ, >±j·÷ìï

ø£&ç–, X¯óÁuÛÑyÓTÆq eTÏº|ü°º y˚dæ eT∞¢ ø£≥Tº ø£fÒºyê&ÉT. Ç˝≤ Ä >±j·T+ ‘·–Zb˛j˚T+‘·

es¡≈£L #˚XÊ&ÉT. |ü<˚fi¢ ø=&ÉTøÏÿ f…ÆbòÕsTT&é e∫Ãq|ü&ÉT 40 s√E\bÕ≥T >±+BÛ

n‘·ìøÏ ùde\T #˚XÊ&ÉT. |æ ≤¢&ÉT Bq+>± e÷sê+ #˚düTÔHêï $q≈£î+&Ü n‘·&çì

‘·&ç>∑T&É¶\‘√ #·TÏº yêÏ MT<ä bı&ç <äT|üŒ≥¢qT ø£ù|Œyê&ÉT. >±+BÛ ‘·q s√>∑T\ |ü≥¢

#ê˝≤ ÁX¯<ä∆>±, Áù|eT>± ñ+&˚yê&ÉT. ø±˙ ∫øÏ‘·‡˝À dü&É*+|ü⁄q≈£î @e÷Á‘·+

ˇ|üø=H˚yê&ÉT ø±<äT. ˇø£kÕ] eTs√ f…ÆbòÕsTT&é s√–øÏ yÓ’<ä ùde\T #˚düTÔqï|ü&ÉT

Ä |æ\¢yê&çøÏ |üø£å+ s√E\bÕ≥T eTè‹Ôø± yÓ’<ä +, ø£ÏkÕïq+ #˚sTT+#ê&ÉT. Á|ü‹

>∑+≥qïs¡ø° n‘·ì bı‹Ôø£&ÉT|ü⁄ MT<ä ˇø£ n+>∑Tfi¯+ eT+<ä+ ñqï ø=‘·Ô eTÏº |ü°º

yùdyê&ÉT. »«s¡+ ‘·–Zq ‘·sê«‘· |ü+&çq ns¡Ï|üfi¢qT n‘·ìøÏ |ü‘· +>± ìs¡ísTT+#ê&ÉT.

>±+BÛ dü«j·T+>± ns¡Ï |üfi¢qT bÕe⁄>∑+≥bÕ≥T yÓT‘·Ô>± >∑TE® #˚dæ |æ ≤¢&çì

ãT»®–+∫ ‹ì|æ+#˚yê&ÉT. |æ\¢yê&çô|’ Áù|eT‘√ m≈£îÿe ô|fÒºdüTÔ+<˚yÓ÷qì Äj·Tq

Ä |üìì yêfi¢eTàøÏ ≈£L&Ü n|üŒ–+#· Ò<äT. »ãT“|ü&çq yê]øÏ yÓ’<ä + #˚ùd≥|ü&ÉT

yê]ì Á|üXÊ+‘·+>± ñ+#+<äT≈£î >±+BÛ Á|üj·T‹ï+#yê&ÉT. nìï s¡ø±\ n\yê≥¢≈£î

Äj·Tq #ê˝≤ e´‹πsø£+ nsTTHê ˇø£ <äøÏåD≤~ ≈£îÁsê&ÉT »ãT“|ü&çq|ü&ÉT n‘·ì

eTqdüT≈£î s¡≥ ø£*–+#˚+<äT≈£î >±+BÛ dü«j·T+>± n‘·ìøÏ ø±|ò” ø£*|æ Ç#êÃ&ÉT.

s√>∑T\ X¯Øsê\qT ‘·&ç>∑T&É¶‘√ X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T&É+, mìe÷ #˚j·T&É+, kÕïq+

#˚sTT+#·&É+, eTÏº |ü°º\T y˚j·T&É+ n˙ï dü«j·T+>± #˚ùdyê&ÉT. qs¡T‡ø£+fÒ m≈£îÿe

* Bì ‘=*eTTÁ<äD eTTK|üÁ‘·+ Ä≈£î|ü#·Ã s¡+>∑T˝À ñ+&É≥+ e\¢ <ëìøÏ Ä ù|s¡T e∫Ã+~.


Äj·Tq s√>∑T\≈£î ùde\T #˚ùdyê&ÉT. s√>±\T n+≥T≈£î+≤j˚TyÓ÷qqï uÛÑj·T+

Äj·Tq≈£î Ò<äT. ˇø£kÕ] ˇø£ ≈£îwüßº _#·Ã>±&ÉT Äj·Tq e<ä›≈£î e#êÃ&ÉT. >±+BÛ

ø=~› s√E\bÕ≥T n‘·ìøÏ ÄÁX¯j·T+ Ç∫Ã, n‘·ì >±j·÷\≈£î ø£≥T¢ø£Ïº Ä ‘·sê«‘·

ÄdüT|üÁ‹øÏ |ü+|æ+#ê&ÉT. ø£kÕ] Äj·Tq ‘√Ï U…’BøÏ ≈£îwüßºyê´~Û \ø£åD≤\T k˛ø±sTT.

n‘·ìï s√p dü+<ä]Ù+#˚+<äT≈£î >±+BÛ nqTeT‹ dü+bÕ~+#ê&ÉT. Ä ‘·sê«‘·

#ê˝≤ j˚Tfi¯¢bÕ≥T n‘·ìøÏ ùdyêÁ>±yéT ÄÁX¯eT+˝À ÄÁX¯j·T+ Ç#êÃ&ÉT. n‘·ì

>±j·÷\≈£î >±+BÛH˚ dü«j·T+>± ø£≥T¢ ø£&ÉT‘·÷+&˚yê&ÉT.

>±+BÛøÏ qs¡T‡>± ùde\+~+#˚+<äT≈£î ¬s+&ÉT #ê]Á‘ê‘·àø£ dü+<äsê“¤˝˝À

neø±X¯+ \_Û+∫+~. n+<äT˝À ˇø£Ï uÀj·TsY j·TT<ä∆+, ¬s+&√~ E\÷

‹s¡T>∑Tu≤≥T*. Ä ¬s+&ÉT dü+<äsê“¤\˝Àq÷ Äj·Tq ˇø£ uÛ≤s¡rj·T n+ãT …Hé‡

<äfi¯+ @s¡Œs¡T#·Tø=ì >±j·T|ü&çq yê]ì j·TT<ä∆s¡+>∑+ qT+∫ ãj·T≥≈£î yÓ÷XÊ&ÉT,

yÓ’<ä ùde\+~+#ê&ÉT. >±j·T|ü&çqyêfi¢qT dü«j·T+>± Áôdº#·sY MT<ä yÓTÆfi¢≈£î yÓTÆfi¯ó¢

yÓ÷kÕ&ÉT, n+ãT …Hé‡ <äfi≤ìøÏ düeTs¡Tú&Ó’q Hêj·T≈£î&Éì|æ+#·T≈£îHêï&ÉT. ø=s¡&Ü

<Óã“\T ‹ì ìdü‡Vü‰j·T+>± |ü&ç ñqï E\÷Á|ü»\≈£î dü+‘√wü+>± ùde\+~+#ê&ÉT.

yê]øÏ ùde\+~+#˚+<äT≈£î ‘Ó\¢yê¬s’q ªªdædüºsY‡ Ä|òt yÓTØ‡µµ <äfi¯+ ìsêø£]+∫+~.

yê] >±j·÷\T NeTT |üÏº uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñ+&˚$. yÓ’<äT´\ dü÷#·q\ Á|üø±s¡+

‘Ó\¢ôd’ì≈£î\≈£î ≈£L&Ü >±+BÛ Wwü<Ûë\T n+~+#˚yê&ÉT. Äj·Tq q]‡+>¥ ùde\≈£î

E\÷ j·TT<ä∆ |ü‘·ø£+, ¬ø’»sY m`Væ≤+<é ã+>±s¡T |ü‘·ø£+ \_Û+#êsTT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì ã+>±s¡T >∑qT˝À¢ ù|¢>∑Tyê´~Û $»è+_Û+∫q|ü⁄&ÉT nH˚ø£eT+~

uÛ≤s¡rj·T ø±]à≈£î\T Ä s√>∑+ u≤]q |ü&Ü¶s¡T. Ä ø£ãTs¡T $q>±H˚ >±+BÛ q\T>∑T]

düVü‰j·T≈£î\‘√ nø£ÿ&É≈£î yÓfi≤¢&ÉT. nø£ÿ&É≈£î <ä>∑Zs¡ À ÄdüT|üÁ‹ Ò<äT. ˇø£ U≤∞

>√<ëeTT ‘·\T|ü⁄\T |ü>∑\ø=Ïº, nø£ÿ&É ø=ìï eT+#ê\T y˚dæ 23eT+~ s√>∑T\qT

nø£ÿ&É≈£î #˚sêÃs¡T. >±+BÛ ‘·ø£åD düŒ+<äq≈£î nø£ÿ&ç |ü⁄s¡bÕ\ø£dü+|òüT+ ø£è‘·»„‘·\T

‘Ó*|æ+~, nedüs¡yÓTÆq eT+<äT\qT, ø£ qs¡T‡qT düVü‰j·÷ìøÏ |ü+|æ+~. Ä qs¡T‡

s√>∑ìyê]DÏ>± yê&ÉTø=H˚+<äT≈£î ‘·–q+‘· Áu≤+B ì\«\T ‘Ó#·TÃø=Hêï&ÉT. >±+BÛøÏ

Ä s¡ø£yÓTÆq s√>∑ìyês¡Dô|’ n+‘·>± qeTàø£+ Ò<äT. s√>∑T\≈£î eT+<äT*e«&É+,

yê] |ü&Éø£\qT X¯óÁuÛÑ+ #˚j·T&É+, sêÁ‘·T\T yê] |üø£ÿq ≈£Ls¡TÃì <ÛÓ’s¡ + #Ó|üŒ&É+

* E\÷ ‹s¡T>∑Tu≤≥T : Çø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+∫q ‹s¡T>∑Tu≤≥T 1905˝À »\÷ ‘Ó>∑ô|’ ø=‘·Ô>±

$~Û+∫q b˛˝Ÿ |üqTï≈£î e´‹πsø£+>± u+u≤‘ê nH˚ ‘Ó>∑Hêj·T≈£î&ÉT #˚dæq~.


e+Ï |üqT\˙ï >±+BÛ #˚X‚yê&ÉT. ∫øÏ‘·‡ #˚düTÔqï yÓ’<äT´ì nqTeT‹‘√ >±+BÛ

nø£ÿ&ÉTqï s√>∑T\˝À eTT>∑TZ]øÏ eTè‹Ôø± ∫øÏ‘·‡ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. yê]˝À Ç<ä›s¡T

ã‹ø±s¡T. qs¡T‡‘√ düVü‰ $T–*qyês¡+‘ê eTs¡DÏ+#ês¡T. ùde\+~+#+<äT≈£î ‘·–q

XÊØs¡ø£ <Ûäè&É‘·«+ ñ+&Ü\+fÒ s√>∑T\ |ü≥¢ m+‘· ÁX¯<ä∆>± ñ+&Ü˝À ‘·q X¯Øs¡+

|ü≥¢ ≈£L&Ü n+‘· ÁX¯<ä∆>± ñ+&Ü\ì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. Äj·Tq m|ü&É÷ ‘·–q

C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=H˚yê&ÉT, |üìuÛ≤s¡+ n~Ûø£+>± ñqï|ü&ÉT bı≥ºì+&Ü ‹H˚yê&ÉT

ø±<äT.

mìe÷ Çe«&É+˝Àq÷, ø£ÏkÕïq+ #˚sTT+#·&É+, q÷HÓ‘√ eTs¡›q #˚j·T&É+,

eTÏº|ü°º\T y˚j·T&É+, ‘·&ç>∑T&É¶\ |ü°º\T y˚j·T&É+˝Àq÷ >±+BÛøÏ eT+∫ HÓ’|ü⁄D´+

ñ+~. s¡ø£Ôb˛≥TqT ‘·–Z+#·Tø=H+<äT≈£î Äj·Tq ‘·s¡#·T>± ‘·q qT<äTÏMT<ä eTÏº|ü°º

y˚düTø=H˚yê&ÉT. »bÕqT ø£$ jÓ÷Hé H=>∑÷∫*‘√ á eTÏº |ü°º >∑T]+∫ #ÓãT‘·÷

>±+BÛ ªªH˚qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ eTÏº À |ü⁄Ïº ô|]–qyê&çì, ø±ãÏº Hê≈£î á uÛ≤s¡rj·T

eTè‹Ôπø øÏØ≥+>± ñ+≥T+~,µµ nHêï&ÉT.

s√– Á|üe÷<äø£s¡ |ü]dæú‹˝À ñHêï Äj·Tq kÕ<Ûës¡D+>± ø£+>±s¡T|ü&˚yê&ÉT

ø±<äT. ‘·q uÛ≤sê´ |æ\¢\≈£î ùde\T #˚ùd≥|ü&ÉT ≈£L&Ü #ê˝≤ Á|üXÊ+‘·+>±H˚

ñ+&yê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ñqï|ü&ÉT ø£dü÷Ôsê“ ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ rÁe+>± »ãT“|ü&ç+~.

ÄyÓT u≤>∑T|ü&ÉT‘·T+<äH˚ ÄX¯ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± ñqï≥T¢ yÓ’<äT´\T #ÓbÕŒs¡T. >±+BÛ

ÄyÓT≈£î m+‘√ z|æø£>±, <ÛÓ’s¡ +>±, ÁX<ä∆>± ùde\+~+#ê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À+∫

$&ÉT<ä\ nj·÷´ø£ ÄyÓT #ê˝≤ ã\V”≤q+>± ñ+~. >±+BÛ ÄyÓT≈£î |üfi¯ó¢‘√eTT

ø=H˚+<äT≈£î düVü‰j·T+ #˚XÊ&ÉT, ø±|ò” ø£*|æ Ç#êÃ&ÉT, mìe÷ #˚XÊ&ÉT, ÄyÓT

eT\eT÷Á‘ê\qT m‹Ôb˛XÊ&ÉT, ÄyÓT≈£î ‘·\<äT$« »&Éy˚j·T&ÜìøÏ ≈£L&Ü

Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq yÓ\T‘·Ts¡T sê>±H˚ Äj·Tq ÄyÓT eT+#êìï

#·ø£ÿ>± >±*y˚ùd ˇø£ #Ó≥Tº &É≈£î #πsÃyê&ÉT. s√»+‘ê nø£ÿ&˚ ñ+∫ ùde\T #˚dæ,

eT∞¢ kÕj·T+Á‘·+ Nø£Ï |ü&˚y˚fi¯≈£î Ç+Ï À|ü\≈£î e÷πsÃyê&ÉT.

•ø£åD bı+~q uÛ≤s¡rj·T qs¡T‡ <äøÏåD≤Á|òæø±˝À <=s¡ø£&É+ ø£wüº+. q\¢ eTVæ≤fi\≈£î

‘Ó\¢ qs¡T‡\T |ü⁄s¡T&ÉT b˛ùd+<äT≈£î ìsêø£]+#˚ neø±X¯+ #ê˝≤ ñ+~. ø£dü÷Ôsê“

>∑s¡“¤+ <Ûä]+∫q|ü&ÉT >±+BÛ ø±qTŒ #˚j·T&ÜìøÏ dü+ã+~Û+∫ n<Ûä j·Tq+ #˚XÊ&ÉT,

ø£dü÷Ôsê“ ‘·eT ÄK] dü+‘êHêìï düTK+>± Á|üdü$+#˚+<äT≈£î düVü‰j·T|ü&Ü¶&ÉT.

* jÓ÷Hé H=>∑÷∫ (1875`1947)— 1936˝À n‘·&ÉT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À >±+BÛì ø£*XÊ&ÉT.


Ä>±U≤Hé bÕ …dt À ø£dü÷Ôsê“ ÄK]kÕ] »ãT“ |ü&çq|ü&ÉT >±+BÛ (n|ü⁄Œ&ÉT

n‘·ìøÏ 75 j˚Tfi¯ó¢) ÄyÓT≈£î ø£ÏkÕïq+ #˚sTT+∫ s¡≥ ø£*–+#˚+<äT≈£î

Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. jÓTÁs¡yê&É C…’\T˝À nô|+&çôd’Ïdt XÁdüÔ∫øÏ‘·‡ #sTT+#·T≈£îqï|ü&ÉT

nø£ÿ&ç qs¡T‡\T, dü«j·T+>± qs¡÷‡, ø±+bÂ&És¡÷ nsTTq >±+BÛì m+‘√

yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. ªªq]‡+>¥ kÕ<Ûës¡D+>± n+‘· Äq+<äø£s¡yÓTÆq |üH˚MT ø±<äT, ø±˙

>±+BÛøÏ qs¡T‡ |üì#˚j·T&É+ m+‘√ Äq+<ëìï∫Ã+~,µµ nì yêfi¢ À¢ ˇø£ qs¡T‡

#Ó|æŒ+~. ªªqTe⁄« n+<ä]ø° Ç∫Ãq≥T¢ ˙ dü÷#·q\˙ï C≤Á>∑‘·Ô>± sêdæ Çyê«*‡q

|üì˝Ò<äT nì e÷ &Üø£ºs¡T>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. ì»+>±H˚ Äj·Tq˝≤+Ï s√–ì

Ç+‘·≈£îeTT+<Ó|ü&É÷ #·÷&É Ò<äì H˚qT ã<äT*#êÃqT,µµ nì ÄyÓT $e]+∫+~.

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT

>±+BÛ 13 jTfi¢ ej·TdüT˝À n+‘ ej·TdüTqï ø£dü÷Ôsê“qT ô|[¢ #düT≈£îHêï&ÉT.

ÄyÓT ìs¡ø£åsêdüT´sê\T. n+fÒ #·<äe&É+, sêj·T&É+ sê<äT. á øöe÷s¡ uÛÑs¡Ô ‘·q

uÛ≤s¡ ≈£î #·<äe&É+, sêj·T&É+ HsêŒ\ì Á|üj·T‹ï+∫ <ës¡TD+>± $|òü\eTj·÷´&ÉT.

1914˝À Ç+>∑¢+&ÉT≈£î z&ÉÁ|üj·÷D+ #düTÔqï|ü&ÉT Á|ü‹s√p ø± …Héu≤ø≈£î >∑T»sêr

H]Œ+#ê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“≈£î sêe÷j·TD+, uÛÑ>∑eBZ‘· H]Œ+#ê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“ Ä ¬s+Ï

#ê˝≤ ÄdüøÏÔ‘√ Hs¡TÃ≈£î+~. 73 jTfi¢ ej·TdüT˝À ø£dü÷Ôsê“ >±+BÛ‘√ ø£\dæ Ä>±U≤Hé

bÕ …dt À U…’<äT>± ñ+~. n|ü&ÉT ÄyÓT ø√dü+ Äj·Tq sêe÷j·TD, uÛ≤>∑e‘ê˝À¢ì

ø=ìï n<Ûë´j·÷\qT Á|üe#·q+ #XÊ&ÉT. s√p ÄyÓTqT ≈£Ls√Ãu…Ïº uÛÑ÷>√fi+, >∑T»sêr

kÕVæ≤‘· +, yê´ø£s¡D≤\≈£î dü+ã+~Û+∫q bÕsƒê\qT uÀ~Û+#yê&ÉT. Äj·Tq •wüß´sê\T

eTTdü*‘·q+ e˝≤¢, <äT'K+ e˝≤¢ bÕsƒê\≈£î dü]>±Z düŒ+~+#· Òø£ b˛jT~. U…’B>±

ñqï|ü&ÉT >±+BÛ ‘·q ‘√Ï #Ó’ dt U…’BøÏ Ä+>∑¢+— ◊]wt C…’\s¡T≈£î #·]Á‘·, >∑T»sêr—

‘·q yTqø√&É* ≈£L‘·Ts¡TøÏ uÛÑ÷>√fi+, πsU≤>∑DÏ‘·+ HsêŒ&ÉT. 74 jTfi¢ ej·TdüT˝À

≈£L&Ü Äj·Tq uÛÖ>√[ø£ |ü≤\qT K∫Ã‘·+>± ^j·T>∑*π>yê&ÉT.

ñbÕ<Ûë´j·TTì>± ‘·q kÕeTs¡ú + MT<ä >±+BÛøÏ >∑Ïº qeTàø£+ ñ+&˚~. ø±˙

#·<äTe⁄ MT<ä Äj·Tq n_ÛÁbÕj·÷\T, Äj·Tq uÀ~Û+#˚ $<Ûëq+ n|üŒÏøÏ ÄyÓ÷<ä+

bı+~q |ü<ä∆‘·T\≈£î #ê˝≤ _Ûqï+>± ñ+&$. ø£kÕ] <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ø£ ≈£åîs¡≈£î&ÉT,

ˇø£ >∑Te÷kÕÔ, ˇø£ <äTø±D<ës¡T Ä+>∑¢+ H˚s¡TÃø√yê\qT≈£îHêïs¡T. ø±˙ yê] e<ä›


s√p ‘·s¡>∑‘·T\≈£î yÓfi‚¢+‘· düeTj·T+ ø±˙, Á|ü‘˚ ø£+>± ˇø£ •ø£å≈£îì ìj·T$T+#·T

≈£îH˚+‘· <Ûäq+ ø±˙ Òe⁄. >±+BÛ s√p yê] e<ä›πø yÓ[¢ Ä+>∑¢+ uÀ~Û+#ê&ÉT.

mì$T~ HÓ\˝À¢ |ü<äT› |ü⁄düÔø±\ ìs¡«Væ≤+#·Tø=H˚+<äT≈£L, eè‹Ô|üs¡yÓTÆq ˝ÒK\T

sêdüTø=H˚+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq Ä+>∑¢+ yêfi¯ó¢ H˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T.

ø=+‘·ø±\+ >±+BÛ ‘·q ø=&ÉT≈£î\≈£î eTÚœø£ bÕsƒê\T H˚sêŒ&ÉT. Ä s√E˝À¢

Äj·Tq≈£î r]ø£ u≤>± ‘·≈£îÿe>± ñ+&˚~. Äj·Tq ø±sê´\j·÷ìøÏ yÓfi‚¢≥|ü&ÉT

ø=&ÉT≈£î\qT ‘·q‘√ q&ç|æ+#·Tø=ì yÓfi¯ó‘·÷ yê]øÏ >∑T»sêr kÕVæ≤‘· +, ø£$‘·«+,

Ç‘·s¡ $wüj·÷\T uÀ~Û+#˚yê&ÉT. ø=~›ø±\+bÕ≥T yê]øÏ Ä+>∑¢+ uÀ~Û+#˚+<äT≈£î

ˇø£ ñbÕ<Ûë´j·TTsê*ì ≈£L&Ü ìj·T$T+#ê&ÉT. yês¡T ÄyÓT e<ä› ø=+‘ê, >±+BÛ

Ä+>∑¢ ùdïVæ≤‘·T\ e<ä› ø=+‘ê Ä+>∑¢+ H˚s¡TÃ≈£îHêïs¡T.


|ò”ìø˘‡ ôdÏ ŸyÓT+Ÿ˝À >±+BÛ ÄÁX¯eTyêdüT\ |æ\¢\ ø√dü+ ˇø£ ÁbÕ<∏ä$Tø£

bÕsƒ¡XÊ\ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Äj·TH <ëìøÏ Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT. Ç‘·s¡ düVü≤#·s¡T\T

Äj·Tq≈£î düVü‰j·T|ü&˚yês¡T. nø£ÿ&ç $<ë´s¡Tú\T $$<Ûä eT‘ê\≈£î #Ó+~qyês¡T,

ñbÕ<Ûë´j·TT\T Ç+>±¢+&ÉT, »s¡à˙, Ç+&çj·÷ ‘·~‘·s¡ <˚XÊ\≈£î #Ó+~qyês¡T.

ñbÕ<Ûë´j·TT\T XÊØs¡ø£ ÁX¯eT‘√ m+‘· r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñ+&˚yês¡+fÒ ˇø=ÿø£ÿkÕ]

|ü+≥bı˝≤\ qT+∫ ãTs¡<äø±fi¢‘√H˚ ‹qï>± ‘·s¡>∑‘·T\≈£î e#˚Ãùdyês¡T. >±+BÛ

nsTT‘ ø√ÿkÕ] ‘·q uÛÑT»+ MT<ä |üdæ|æ\¢yê&çì CÀø=&ÉT‘·÷H bÕsƒê\T #Óù|Œyê&ÉT.

‘êqT Ä#·]+#·ì @ |ü Äj·Tq $<ë´s¡Tú\qT uÀ~Û+#yê&ÉT ø±<äT. ªªˇø£ uÛÑj·TdüTÔ&Ó’q

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ‘·q $<ë´s¡Tú\qî m|üŒÏø° <ÛÓ’s¡é+‘·T\T>± #˚j·T˝Ò&ÉT,µµ nH˚

yê&Üj·Tq, ªªˇø£ ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT •wüß´\≈£î ‘êH˚ ˇø£ bÕsƒ¡+ ø±yê*.µµ >±+BÛ

$kÕÔs¡+>± |ü⁄düÔø±\T #·~y˚yê&ÉT. m|ü&É÷ @<√ ˇø£Ï H˚s¡TÃø√yê\H˚ ÄdüøÏÔ‘√

ñ+&˚yê&ÉT. 65 j˚Tfi¯¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq qø£åÁ‘ê\ >∑T]+∫ n<Ûä´j·Tq+

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

|ò”ìø˘‡ ôdÏ ŸyÓT+≥T˝Àì bÕsƒ¡XÊ\qT Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± q&çù|yês¡T. nø£ÿ&É

#ê˝≤ ø£]ƒq ìj·Te÷\T+&˚$. J$‘·+ ìsê&É+us¡+>±, ø£]ƒq+>± ñ+&˚~. u≤ìdü

ø±]à≈£î\‘√ ñ‘·Œ‹Ô #˚kÕÔs¡T ø±ãÏº °, ø±|ò”, ø√ø√\ ùdeq+ô|’ ìùw<Ûä+ ñ+&˚~.

$<ë´s¡Tú\˝À #ê˝≤eT+~ nø£ÿ& ìedæ+#yês¡T. >±+BÛ #ê˝≤ ns¡T<äT>± |ü⁄düÔø±\‘√

bÕsƒê\T #Óù|Œyê&ÉT. |ü⁄düÔø±\ bÕsƒê\‘√ ãs¡Te⁄qT yÓ÷|æ yê] yÓT<äfi¯¢qT

yÓTT<äT›u≤s¡Ã&É+ Äj·Tq≈£î Çwüº+ Ò<äT. ‘·q ∫qï‘·q+˝À |üØø£å\ø√dü+ rÁe+>±

#·<äe≥+ nH˚~ |ü⁄düÔø£ |üsƒ¡q+ MT<ä ÄdüøÏÔì b˛>=Ïºq dü+>∑‹ Äj·Tq >∑Ts¡TÔ

#˚düTø=H˚yê&ÉT. #·<äe≥+, |ü⁄qX¯Ãs¡D #˚j·T≥+, n|üŒC…|üŒ≥+ nH˚ ã+&É|ü<ä∆‹øÏ

Äj·Tq n+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· sTT#˚Ãyê&ÉTø±<äT. e÷qdæø£ dü+kÕÿs¡+, e´øÏÔ‘·« ìsêàD+

Äj·Tq uÀ<Ûäq \øå±´\T. nìï eT‘ê\qT >ös¡$+#·≥+ $<ë´s¡T∆\≈£î H]Œ+#yê&ÉT.

s¡+C≤Hé HÓ\˝À eTTdæ¢yéT $<ë´s¡T∆\‘√ bÕ≥T Væ≤+<ä÷ $<ë´s¡T∆\T ≈£L&Ü ñ|üyêkÕ\T

ñ+&˚yês¡T. ø=+‘·eT+~ eTTdæ¢yéT $<ë´s¡T∆\qT ø=ìï HÓ\\bÕ≥T Væ≤+<ä÷

≈£î≥T+u≤\˝À ñ+#yês¡T. yês¡T >∑èVü≤düTú\‘√ ø£*ùd uÛÀ»q+ #ùdyês¡T. n+<äs¡÷

|üP]Ô>± XÊø±Vü‰s¡T Ò. yês¡T kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡∆q\˝À bÕ˝§ZHyês¡T. ‘√≥|üì˝Àq÷,

bÕ]Xó<ä∆ |üì˝Àq÷, #Ó|ü⁄Œ\ ‘·j·÷Ø˝Àq÷, eÁ&É+>∑+ |üì˝Àq÷, e+≥|üì˝Àq÷

düVü‰j·T|ü&yês¡T. $<ë´s¡T∆\≈£î dü+^‘êìï ÄkÕ«~+#·&É+ HπsŒyês¡T. f…ìïk˛‡, ÁøÏ¬øÀº

Ä&É≤ìøÏ ã<äT\T $<ë´s¡T∆\T s√EyêØ |üqT\≈£î dü+ã+~ÛÛ+∫q XÊØs¡ø£ ÁXeT#dæ


<äè&ÛÉ+>± m<ä>±\ì Äj·Tq ø√s¡Tø=Hyê&ÉT. ≤ ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+˝Àq÷, düãs¡àr

ÄÁXeT+˝Àq÷ ≈£L&Ü >±+BÛ #Ó|ü⁄Œ\ ‘·j·÷Ø˝À •ø£åD Ç#Ãyê&ÉT. ≤ ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+˝À

Äj·Tq ñs¡÷›, ‘·$Tfi¯ uÛ≤wü\≈£î dü+ã+~Û+∫q ÁbÕ<Ûä$Tø£ bÕsƒê\T #Óù|Œyê&ÉT.

kÕVæ≤‘· •ø£åD m|ü⁄Œ&É÷ e÷‘·èuÛ≤wü ÀH »]π>~. >±+BÛøÏ >∑T»sêr, eTsêØƒ, Væ≤+B,

ñs¡÷›, ‘·$Tfi+, Ç+ ¢wt, Áô|ò+#Y, ˝≤ÏHé uÛ≤wü\T e#·TÃ.

düãs¡àr ÄÁXeT+˝À |ò”E ÒMT rdüT≈£îHyês¡Tø±<äT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT Ò dü«#Û·Ã¤+<ä+>±

ÄÁXeTì~ÛøÏ m+‘√ø=+‘· ÇkÕÔs¡ì Ä•+#yês¡T. Hê\Tπ>fifl ej·TdüT <ëÏq |æ\¢\qT

>∑Ts¡T≈£î\ $<ë´s¡T∆\T>± #˚s¡TÃø=H˚yês¡T. #·]Á‘·, uÛÑ÷>√fi¯+, >∑DÏ‘·+, ns¡∆XÊÁkÕÔ\qT

kÕ∆ìø£uÛ≤wü À uÀ~ÛÛ+#yês¡T. dü+düÿè‘·+, Væ≤+~, @<√ ø£ Á<ë$&ÉuÛ≤wü Hs¡TÃø√e&É+

‘·|üŒìdü]. Ç+ ¢wüß ~«rj·TuÛ≤wü>± ñ+&˚~. ñs¡÷›, ‘·$Tfi¯+, ‘Ó\T>∑T, u…+>±*

nø£åsê\T≈£L&Ü HπsŒyês¡T. s√E≈£î eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ÄVü‰s¡+ ñ+&˚~. n~ #ê˝≤

kÕ<Ûës¡D+>± ñ+&˚~. ñ|ü⁄Œ ‘·|üŒ eTπs eTkÕ˝≤ ~qTdüT\T yê&˚yês¡T ø±<äT.

πø˝≤+Ï kÕ<Ûës¡D <äTdüTÔ\qT yê&yês¡T. n$≈£L&Ü dü«<o <äTdüTÔ …’‘ u≤e⁄+≥T+<äì

dü÷∫+#yês¡T. u≤\u≤*ø£\T ø£*ùd $<ëúÛ≤´dü+ #Ój·÷´\ì >±+BÛ dü÷∫+#yê&ÉT,

ªªeTq …’+–ø£ <äèwæºø√D≤ìï e<äT\TÃø√yê*. |æ\¢\≈£î Á|üe÷<ä neø±XÊ\qT m<äTs=ÿH

neø±X$Te«&Üìπø HqT yÓTT>∑TZ#·÷|ü⁄‘êqT. eTØ >±Eu§eTà\ ≤>± dü+s¡øÏå+#·&É+

eT+∫~ ø±<äT.µµ u≤\ u≤*ø£\ eT<Ûä <äTÁwüŒes¡Ôq≈£î dü+ã+~Û+∫q düeTdü @<Ó’Hê

‘· …‹Ô‘˚ >±+BÛ |ü]X¯ó<ä∆ ñ|üyêkÕìï ÄÁX¯sTT+#˚yê&ÉT.

q÷\T e&Éø£+‘√bÕ≥T, |ü‹Ô ˇ\e&É+, @≈£î\T ‘·j·÷s¡T#˚j·T&É+ ≈£L&Ü

HπsŒyês¡T. Ä $<Ûä+>± @<√ ø£ eè‹Ô|üì Hs¡TÃ≈£î+≥÷ ‘·eT #·<äTe⁄≈£î dü+ã+~Û+∫q

Ks¡TÃ\˝À ø=+‘·es¡≈£L dü+bÕ~+#·Tø=H˚yês¡T. yê]øÏ ôd\e\T ñ+&˚$ ø±e⁄.

yêsêìøÏ ¬s+&ÉT s√E\T yê] kı+‘· |üqT\T #˚düTø=H˚+<äT≈£î ø=+‘· düeTj·T+

Ç#˚Ãyês¡T. yês¡T ‘·–q Äs√>∑ +‘√ ñ+fÒ j˚T&Ü~øÏ eT÷&ÉT HÓ\\T bÕ<äj·÷Á‘·

#j·Te#·TÃ. >∑T»sê‘Y $<ë´|”sƒ¡+˝À* >±+BÛ eTÚœø£+>± u…’_\T bÕ‘· ìã+<Ûäq˝Àì

ø£<∏ä\T, Ä+>∑¢ kÕVæ≤‘· +˝À ø=ìï m+#·T≈£îqï uÛ≤>±\T #Óù|Œyê&ÉT.

πøe\+ ø=~›eT+~ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ yê] nedüsê\T rπsÃ+<äT≈£î ã<äT\T>±,

ø√≤¢~ eT+~ kÕe÷qT´\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ ≤ yÓTT‘·Ô+ ñqï‘· $<ë´ eédüúH˚

* >∑T»sê‘Y $<ë´ |”sƒêìï 1920˝À nVü≤à<ëu≤<äT˝À >±+BÛ kÕú|æ+#ê&ÉT. eTø± Ò $<ä ≈£î

e´‹πsø£+>± <ëdü X¯è+K˝≤\qî ‘Ó+#·T≈£îì C≤‹ ìsêàD+ >±$+#˚ j·TTe‘·qT ‘·j·÷s¡T

#˚j·÷\qï~ >±+BÛ ÄX¯j·T+. 1963˝À &ûyéT¶ $X¯«$<ë´\j·T+>± Ç~ >∑T]Ô+|üã&ç+~.


dü+düÿ]+#ê*‡q nedüs¡+ ñ+<äì >±+BÛ uÛ≤$+#yê&ÉT. yêfi¢≈£î |üP]Ô>± |üsêsTT<Ó’q

Ç+ ¢wüßqT H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ m+‘Ó+‘· düeTj·T+, X¯ø°Ô eè<Ûë ne⁄‘·THêïjÓ÷, <ëì

e\¢ yês¡T ‘·eT <˚oj·T yês¡dü‘ê«ìøÏ m+‘·>± <ä÷s¡eTe⁄‘·THêïs√ Äj·Tq

>∑Ts¡TÔ#ùdyê&ÉT. ñqï‘· $<ä ≈£L&Ü $<ë´s¡Tú\ eTqdüT˝À¢ Ä‘·à$XÊ«kÕìï ø£*–+#·&É+

Ò<äT. #ê˝≤ eT+~ ‘·eT ø£fi≤XÊ\ #·<äTe⁄ |üP]Ô #dæq ‘·sê«‘· @$T #j·÷* nH

dü+Xj·T+˝ÀH ñ+≥THêïs¡T. ñqï‘· $<ä nH~ uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì $_Ûqï dü+düÿè‘·T\≈£î

#Ó+~q >∑‘· kÕ+Á|ü<ëj·÷\ |ü⁄Hê<äT\qT, Ä<ÛäTìø£ nqTuÛÑyê\‘√ yÓTs¡T>∑T\T ~~›q

düy˚Tàfi¯q+>± ñ+&Ü\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT. ‘Ó*$>∑\, ìC≤sTTr|üs¡T˝…’q,

Äs√>∑é+‘·T˝…’q Á>±MTDT\T>± mø£ÿ&Ó’Hê, m|ü&Ó’Hê ‘·eT Jeq e´j·÷ìï

dü+bÕ~+#·Tø√>∑\ düeTs¡Tú\T>± $<ë´s¡Tú\T ñ+&Ü*. ˇø£ $<ë´]úøÏ sêj·T&ÜìøÏ

eTT+<äT #·<äe&É+ HsêŒ\ì >±+BÛ |ü≥Tº|üfÒºyê&ÉT. #·ø£ÿÏ #‹sê‘· eT+∫ #·<äTe⁄˝À

uÛ≤>∑eTì Äj·Tq uÛ≤$+#yê&ÉT, ‘·q <ädü÷ÔØ u≤>∑T+&É<äì Äj·Tq dæ>∑TZ|ü&yê&ÉT.

ñbÕ<Ûë´j·TT\T $<ë´s¡Tú\≈£î eTT+<äT>± düs¡fi πsK\T, eÁø£ πsK\T, Á‹uÛÑTC≤\T, |æ≥º\T,

|üP\T, Ä≈£î\T j·T&É+ HsêŒ\ì n|ü&ÉT nø£åsê\qT ~<ä›≈£î+&ÜH sêj·T&É+ edüTÔ+<äì

Äj·Tq dü÷∫+#yê&ÉT. Á>±MTD uÛ≤s¡‘·<X|ü⁄ nedüsê\ì |üÏº+#·Tø√ì n|üŒÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£

$<ä Äj·Tq≈£î ˇø£ Hê≥ø£+>± nì|æ+#~.

|æ\¢\qT πøe\+ nø£åsêdüT´\T>± ø±≈£î+&Ü yê]ì yÓHÓïeTTø£ ø£\ e´≈£îÔ\T>±

‘·j·÷s¡T #˚ùd˝≤ yê]˝Àì Á|ü‹uÛÑqT yÓ*øÏ rj·÷\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT. 30

j˚Tfi¢bÕ≥T $<ëéédüú >∑T]+∫ n<Ûä j·Tq+ #˚dæq ‘·sê«‘· #˚‹eè‘·TÔ\T <ë«sê

$<ä HπsŒ ø£ |ü<ä∆‹ì Á|üy˚X¯ ô|≤º&ÉT. ‘·q 63 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq C…’\T˝À

ñqï|ü&ÉT ‘·q $<ë´ dæ<ë∆+‘êìøÏ nø£ås¡s¡÷|ü$T#êÃ&ÉT. ‘·sê«‘· ø±\+˝À n<˚

qsT÷ ‘ê©+* ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä , Ò<ë yêsê∆ $<ë´ Á|üD≤[ø£ øÏ+<ä s¡÷bı+~+~.

$<ë´s¡Tú\≈£î XÊØs¡ø£ •ø£å\T yj·T&ÜìøÏ >±+BÛ e´‹πsø£+. Äj·Tq J$‘·+˝À

πø ˇø£kÕ] ˇø£ n\¢] |æ\¢yê&çì s¡÷fi¢ø£Ás¡‘√ ø=≤º&ÉT. nsTT‘ d”«j·T ìj·T+Á‘·D

ø√˝ÀŒsTTq+<äT≈£î m+‘·>±H√ u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT. <Óã“\T ø£*–+∫q H=|æŒøÏ Ä |æ ≤¢&ÉT

@&Ée Ò<äT ø±˙, >±+BÛ <äT'U≤ìï #·÷dæ, Äj·Tìï n+‘·>± u≤<Ûäô|Ïºq+<äT≈£î n‘·ìø°

<äT'K+ e∫Ã+~. ø£å$T+#·eTì, Ç+¬ø|ü&É÷ n\¢] #j·Tq˙ >±+BÛì y&ÉT≈£îHêï&ÉT.

* qsT÷ ‘ê©+ì >±+BÛ 1937˝À Á|üø£Ï+#ê&ÉT. #·<äTe⁄‘√ bÕ≥T |üì ≈£L&Ü H˚sêŒ\qï~

Bì Á|ü<Ûëq dü÷Á‘ê\˝À ˇø£Ï.


$<ë´s¡Tú\T Ä≥\˝À b˛° |ü&É≤ìï >±+BÛ Áb˛‘·‡Væ≤+#yê&ÉT ø±˙ #·<äe⁄˝À

ˇø£]ì eTs=ø£s¡T z&ç+#ê\ì m|ü&É÷ dü÷∫+#˚yê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq e÷s¡Tÿ\T

y˚ùd |ü<ä∆‹ nkÕ<Ûës¡D+>± ñ+&˚~. ˇø£ $<ë´]ú sêdæq düe÷<ÛëHêìï ‘·s¡>∑‹˝À

ñ‘·ÔeT $<ë´]ú sêdæq düe÷<Ûëq+‘√ b˛ ÒÃyê&ÉT ø±<äT. Ä $<ë´]ú >∑‘·+˝À sêdæq

düe÷<Ûëq+‘√ b˛*Ãq|ü⁄&ÉT n_Ûeè~∆ ø£qã&ç‘˚ <ëìπø m≈£îÿe e÷s¡Tÿ*#˚Ãyê&ÉT.

Äj·Tq $<ë´s¡Tú\qT |üP]Ô>± $X«dæ+#yê&ÉT, |üØø£å\ düeTj·T+˝À yê]øÏ m˝≤+Ï

ø±|ü ≤ ô|fÒºyê&ÉT ø±<äT. u≤\u≤*ø£\ ùd«#·Ã¤ ÄÁX¯eT $<ä ≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±

ñ+&˚~. ªªn‹ ∫qï |æ\¢yê&çøÏ ≈£L&Ü ùd«#·Ã¤ m+‘· eTTKýÓTÆq<√ ns¡úeTj˚T´˝≤

#Ój·÷´*,µµ nì Äj·Tq dü÷∫+#˚yê&ÉT.

<˚X¯+˝Àì nìï Á>±e÷\˝Àq÷ ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\\T ô|≤º\ì >±+BÛøÏ

ñ+&˚~. bÕsƒ¡XÊ\ ˝Ò<ë ø£˙dü+ ñbÕ<Ûë´j·TT&Ó’Hê Ä]úø£ dü«j·T+ düeTè~∆ì

kÕ~Û+∫q|ü⁄& n~ kÕ<Ûä eTì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\˝À $<ë´s¡Tú\T

@<√ ˇø£ #˚‹eè‹Ô H˚sê«*. kÕ<Ûës¡D+>± n~ q÷\Te&Éø£≥+ nsTT ñ+&˚~.

ì»yÓTÆq düe÷q‘·«+, Á|ü|ü+#·XÊ+‹ kÕ~Û+#ê\+fÒ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|üj·T‘·ï+

|æ\¢\ e<ä›qT+# ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±yê\ì Äj·Tq $X«dæ+#yê&ÉT. sêj·T&É+, #·<äe&É+,

n|üŒC…|üŒ&É+ nH˚ |üqT\T $<ë´s¡Tú\qT yê] #˚‘·T\T ñ|üjÓ÷–+#· j·T≈£î+&Ü,

XÊØs¡ø£ ÁXeT #j·T&ÜìøÏ dæ>∑TZ|ü&yê]˝≤ ‘·j·÷s¡T#ùd≥f…Æ¢‘ n˝≤+Ï #·<äTe⁄ø£Hêï

ìs¡ø£åsêdüT´\T>± ñ+&çb˛sTT sêfi¯ó¢ ø=≥Tºø√e&É+ yÓTs¡T>∑ì Äj·Tq ñ<›X¯+. ‘·q

eTqTeT&çøÏ |ü‹Ôì m˝≤ |ü+&çkÕÔs√, sê≥ï+ #·Áø£+ m˝≤ ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔs√, q÷\T

qT+&ç ã≥º\T m˝≤ HkÕÔs√, q÷\T #·T≥º\qT m˝≤ …ø£ÿô|≤º À Äj·TH dü«j·T+>±

$e]+#˚yê&ÉT. n˝≤ Ä |æ ≤¢&çøÏ uÛÑ÷>√fi¯+, Á|üø£è‹ XÊÁdüÔ+, n+ø£>∑DÏ‘·+, πsU≤

>∑DÏ‘·+, Hê>∑]ø£‘· ô|s¡T>∑T<ä\ ‘·~‘·s¡ n+XÊ\T uÀ~Û+#˚yê&ÉT.

m~–q $<ë´s¡Tú\≈£î q÷\T e&Éø£≥+˝À ñqï |ü]C≤„Hêìï |üØøÏå+#˚+<äT≈£î

>±+BÛ n&çπ> Á|üXï\T #ê˝≤ ø£]ƒq+>± q÷\T e&çπø |üì˝À yê]≈£îqï Hs¡Œ]‘·Hêìï,

dæ<ëú+‘·|üs¡yÓTÆq, Ä#·s¡D≤‘·àø£yÓTÆq düeTdü´\T |ü]wüÿ]+#·&É+˝À yê]≈£îqï

kÕeTsêú ìï yÓ*øÏ rùd$>± ñ+&˚$. |æ\¢\≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä H˚s¡Œ&É+ <ë«sê

yê]øÏ ø=+‘· Vü≤ e#˚Ãdü]øÏ yê]ì Ç+Ïø√dü+ m+‘√ ø=+‘· Ä]®+#˚ düuÛÑT´\T>±

m˝≤ #˚j·Te#√Ã >±+BÛ #·÷|æ+#ê&ÉT. ø±˙ qsT÷ ‘ê©yéT \ø£å + $<ë´s¡Tú\≈£î

eè‹Ô Hs¡Œ&É+ e÷Á‘·yT ø±<äT: <ëì <ë«sê yê]ì dü+|üPs¡í e÷qe⁄\T>± r]Ã~<ä›&É+.

≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃqï+‘· e÷Á‘êq ñ_“‘·_“ãT“ ø±e&É+, N|ü⁄s¡T |ü⁄#·TÃ≈£îqï+‘·


e÷Á‘êq dæ>∑TZ|ü&É≥+ $<ë´s¡Tú\≈£î n\yê≥T ø±≈£L&É<äì Äj·Tq ø√]ø£. ˇø£

eTìwæ HÓ’‹ø£ Wqï‘ê´ìøÏ, e´øÏÔ‘·« ìsêàD≤ìøÏ nø£åsêdü´‘ê ˇø£ÿfÒ @e÷Á‘·+

<√Vü≤<ä|ü&É<äì Äj·Tq H=øÏÿ #Óù|Œyê&ÉT.

$<ë´s¡Tú\≈£î ‘·s¡#·T>± Ç#Ã ñ|üHê´kÕ\˝Àq÷, ø±o $<ë´|”sƒ¡+ kÕï‘·ø√‘·‡e

ñ|üHê´dü+˝Àq÷ Äj·Tq $<ë´s¡Tú\ \ø£å + eT+∫ ñ<√´>∑+, ñbÕ~Û dü+bÕ~+#·&É+

e÷Á‘·y˚T ø±<ä , C≤rj·T Jeq $<ÛëHêìï ã\|üs¡#·&É+, <ÛÓ’s¡ e+‘·T …’q b˛sê≥

jÓ÷<ÛäT\T>±, <Ûäè&ÉyÓTÆq e´øÔÏ‘·«+ ø£\yê]>± ‘·j·÷s¡Tø±e&ÉeT˙ H=øÏÿ #Óù|Œyê&ÉT.

Á>±MTDT\ J$‘ê\qT n<Ûä j·Tq+ #˚dæ yêÏì yÓTs¡T>∑T|ü]#˚ e÷sêZ\ >∑T]+∫

nH«wæ+#·&É+ ≈£L&Ü $<ë´s¡Tú\ ø£s¡ÔeýTqì Äj·Tq uÀ~Û+#ê&ÉT. \ø£å ≤~ eT+~˝À

eT÷&ÛÉqeTàø±\qT ìs¡÷à*+#˚+<äT≈£î, ‘êeTT ndüeTs¡Tú\+ nH˚ uÛ≤eqq÷

b˛>=≥º&ÜìøÏ kÕeT÷Væ≤ø£ ejÓ÷»q $<ä nedüs¡eTì Äj·Tq $X¯«dæ+#ê&ÉT.

$<ä MT<ä >±+BÛ n_ÛÁbÕj·÷\T s¡dæÿHé, ≤˝ŸkÕºjYT, ≤>∑÷sY\ n_ÛÁbÕj·÷\‘√

Á|üuÛ≤$‘·eTj·÷´sTT. ˇø£ $<ëý˚‘·Ô>± Äj·Tq Á|ü|ü+#·+˝À ù|s¡Tbı+~q

Á|üjÓ÷>∑o\Ts¡ düs¡düq ì\TkÕÔ&ÉT. Äj·Tq ;Vü‰sY À ø=ìï bÕsƒ¡XÊ\\qT, u…+>±\T˝À

C≤rj·T ø£fi≤XÊ\qT, nVü≤à<ëu≤<äT˝À C≤rj·T $X¯«$<ë´\j·÷ìï kÕú|æ+#ê&ÉT.

Çìï >=|üŒ, $q÷ï‘·ï Ä˝À#·q\Tqï á ñbÕ<Ûë´j·TT&çøÏ Äj·Tq Á>±&ÉT´j˚TŸ

ø±<äì (yÓTÁÏ≈£î´ ÒwüHé, \+&ÉHé À u≤]düºs¡T e÷Á‘·y˚T #·~yê&Éì) Äj·Tq j·TTø£Ô

ej·TdüT˝À HÓ\≈£î 75 s¡÷bÕj·T\ y˚‘·q+ ø£*–q ñbÕ<Ûë´j·T ñ<√´>∑+ sê Ò<äT.

H˚‘· |üìyê&ÉT

ˇø£kÕ] >±+BÛì n¬sdüTº #dæq|ü&ÉT yTõÁùdºŸ ªªMT eè‘Ô$TÏ?µµ nì n&ç>±&ÉT.

ªªHH=ø£ ¬s’‘·Tì, H‘·>±&çì. q÷\T e&ÉT≈£î‘·÷, ã≥º\T Hdü÷Ô ñ+≤qT,µµ nì >±+BÛ

düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT Äj·Tq ej·TdüT 64 dü+e‘·‡sê\T. n+‘·≈£î bÕ‹πøfi¢

eTT+<äT Äj·Tq Væ≤+<é dü«sêCŸ* nH Á>∑+<Ûä+ sêkÕ&ÉT. n+<äT˝À Äj·Tq dü«<o

edüTÔe⁄\ yê&Ü*‡q nedüsêìï, ˝À|ü\ qT+∫ ãj·T≥ qT+N »s¡T>∑T‘·Tqï <√|æ&û

qT+∫ uÛ≤s¡‘·<XÊìï ø±bÕ&Ü*‡q nedüsêìï H=øÏÿ #ÓbÕŒ&ÉT. n|üŒÏ es¡≈£L Äj·Tq

#‹ eT>±Zìï #·÷&É Ò<äT, #·s¡U≤øÏ, #‹eT>±ZìøÏ ñqï ‘&Ü≈£L&Ü Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·T<äT.

* Bìì >±+BÛ 1909˝À sêXÊ&ÉT.


ø±˙ Ç+>±¢+&ÉT qT+∫ ~>∑TeT‘Ó’q eÁkÕÔ\ ø±s¡D+>± uÛ≤s¡rj·T H‘·|üìyê] J$‘ê\T

m+‘·>± HêXqeTj·÷´jÓ÷ Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. uÛ≤s¡rj·TT\T $<o Hêp≈£î eÁkÕÔ\

MT<ä yÓ÷E|ü&É≥+ <ë«sê ˇø£ $<o Á|üuÛÑT‘·«+ eTq <X+˝À |ü≥Tº dü+bÕ~+∫

ã\|ü&+<äT≈£î m˝≤ neø±X$T#êÃs√ ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Á_Ïwüß yês¡T ‘·eT

$T\T¢ eÁkÕÔ\ m>∑TeT‘·T\qT m˝≤ ô|+#·T≈£îHêïs√ Äj·Tq |ü⁄düÔø±\˝À #·~yê&ÉT.

ádæº+&çj·÷ ø£+ô|˙yês¡T ‘·eT eÁkÕÔ\≈£î b˛° Ò≈£î+&Ü #j·T&É+ ø√dü+ düqïì

q÷\T eÁkÕÔ\T Hùd H‘·yêfi¢ u§≥qyfi¢qT q]πøX‚yês¡≥.

¬s+&=+<ä\ jTfi¢ ÁøÏ‘·+ uÛ≤s¡‘·<X+ qT+∫ jT&Ü~øÏ 30 \ø£å\ s¡÷bÕj·T\

$\TyÓ’q #H‘· eÁkÕÔ\T m>∑TeT‹ #ùdyês¡T. uÛ≤s¡‘·<XÊìï Á_Ïwüßyês¡T ÄÁø£$T+∫q

‘·sê«‘· 40 jTfi¢ À¢ nìï m>∑TeT‘·T\÷ Ä–b˛j·÷sTT. Ä ‘·sê«‘· e+<fi¢ À uÛ≤s¡‘·<X+

jT≤ 60 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ $\Te>∑\ Á_Ïwüß eÁkÕÔ\qT ~>∑TeT‹ #düTø√kÕ–+~,

yÓTT‘·Ô+ ~>∑TeT‘·T\˝À Ç~ 25 XÊ‘·+. Á|ü|ü+#·+ ás¡´ |ü&kÕúq+˝À ñqï uÛ≤s¡rj·T

#H‘· |ü]ÁXeT Ä $<Ûä+>± •~Û\eTsTT´+~. #H‘·|üìyês¡T ‘·eT ñbÕ~Ûì ø√˝ÀŒj·÷s¡T,

‹]– eékÕj·÷ìøÏ yÓfi≤¢s¡T, Äø£*‘√ eTs¡DÏ+#ês¡T. ªª#H‘· ø±]à≈£î\ meTTø£\‘√

uÛ≤s¡‘·<X+ ‘Ó\¢|üP‘· ydüT≈£î+À+~. Á|ü|ü+#· yêDÏ»´ #·]Á‘· À Ç˝≤+Ï $cÕ<ä+

n‘· +‘· ns¡T<äT>± ø£ì|ædüTÔ+~,µµ nì ˇø£ yÓ’ÁkÕjYT Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

$X«$U≤´‘·yÓTÆq wüãïyéT\T Hùd u…+>±\T eTTdæ¢+ H‘·>±fió¢ |üì ÒìyêfiË’¢b˛sTTq

dü+>∑‹, dü>∑s¡«yÓTÆq |ü+C≤uŸ H˚‘·>±fi¯ó¢ ‘·eT eT>±Z\qT e~* ôd’q´+˝À #˚] ‘·eT

e÷‘·è<˚XÊH˚ï dü+¬øfi¯ ¢˝À¢ ñ+#˚+<äT≈£î düVü‰j·T|ü&ÉT‘·Tqï dü+>∑‹ >±+BÛ

‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ø£|ü&ÉT >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq~>±, ø£fi≤‘·àø£yÓTÆq~>± uÛ≤$+∫q yê]

eè‹Ôì yêπs |üìøÏe÷*q~>± uÛ≤$+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. >∑T»sê‘Y H˚‘·>±fi¯ó¢

ñbÕ~Ûì yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ ‘·eT Á>±e÷\qT e~*, eTT+usTT ˝≤+Ï q>∑sê\˝À

bÕ]Xó<ä∆∆ |üìyês¡T>± J$+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. yê] Äs√>±´\qT bÕ&ÉT#düTø=ì

eT<ä bÕq+, p<ä+ ≤+Ï e´düHê\ bÕ\j·÷´s¡T. #ê˝≤ ≈£î≥T+u≤\T ∫ÛHêï_Ûqï+

nj·÷´sTT. HÓ’|ü⁄D´+>∑\ |üìyês¡T ≈£L©\T>± e÷sês¡T. q÷\T $T\T¢\T

<Ûäqe+‘·T\qT eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\qT #˚XÊsTT.

<˚XÊìï á Ä<Ûës¡|ü&˚ <äTdæú‹ qT+∫ ãj·T≥|ü&˚j·÷\ì $<˚o eÁkÕÔ\

~>∑TeT‹ì |üP]Ô>± Äù|j·÷\ì >±+BÛ |ü≥Tºã≤º&ÉT. dü«<oì Ä#·]+#·&É+, n+fÒ

uÛ≤s¡‘·<X+˝À ‘·j·÷¬s’q edüTÔe⁄\qT $ìjÓ÷–+#·&ÉyT >±+BÛ <äèwæº À dü«sêC≤´ìøÏ

|ü⁄Hê~. ‘·q <˚X¯düTÔ\qT ‘·eT ø±fi¢ MT<ä ‘êeTT ì\ã&ÉT‘·÷ dü«j·T+ düeTè~∆ì


kÕ~Û+∫qyê]>± #˚j·÷\H˚~ Äj·Tq J$‘· \ø£å +. <ëìï kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Äj·Tq

ø=ìï wüs¡‘·T\T $~Û+#ê&ÉT. dü«<˚o eÁkÕÔ\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚ùd+<äT≈£î eT]ìï $T\T¢\T

kÕú|æ+#·≈£L&É<äT. $T\T¢≈£î ô|≥Tºã&ç<ës¡T j·T»e÷ì>± ñ+≤&ÉT. <ëì˝Àì

dü+øÏ¢wüºyÓTÆq j·T+Á‘ê\T, $&çuÛ≤>±\T $<˚XÊ\ qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚düTø√yê*.

#˚‹eè‘·TÔ\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq nH˚ø£eT+~ JeH√bÕ~Ûì j·T+Á‘ê\ $ìjÓ÷>∑+

HêX¯q+ #˚düTÔ+~. ø£sêà>±s¡+˝À ø±]à≈£î\ ÁX¯eTqT <√|æ&û #˚düTÔ+~. ø±]à≈£î\T

yê] yê] dü«düú ≤qT e~* e\dü yÓ[¢ eTs¡eTqTwüß˝≤¢ |üì #˚j·÷*. ªªeTq

n_Ûs¡T#·T\T |ü‘·qyÓTÆ, ø£\Twæ‘·+ ø±≈£b˛‘˚ eTq≈£î ø±*ø√ ($T\T¢ À ‘·j·÷s¡j˚T´)

eÁdüÔ+ ø£Hêï K<ä›s¡TH˚ Çwüº|ü&É‘ê+. ˇø£ ø£fi¯ JeHêìï HêX¯q+ #˚ùd<Ó’‘˚, eTs√ ø£fi¯

JeHêìï#Ã~. j·T+Á‘ê\ô|’ uÛ≤ØkÕúsTT˝À #ùd ñ‘·Œ‹Ô düè»Hê‘·àø£‘·qT, ø£fi≤ø±s¡T\

HÓ’|ü⁄D´+ >∑\ #‹ yfi¢qT yÓTT<äT›u≤s¡TdüTÔ+~,µµ nHyê&ÉT >±+BÛ. n+<äyÓTÆq nkÕ‡MT

ø£q´\T ‘·eT eT>±Z\ô|’ ø£$‘·\T H˚j·T&É+ #·÷dæq Äj·Tq eTT#·Ã≥|ü&Ü¶s¡T.

#H‘·qT |ü⁄qs¡T<ä∆]+#ê\ì >±+BÛ ø£\\T ø£Hyê&ÉT. ªª˙y=ø£ Hê´j·Tyê~yÓ’‘,

˙ eè‹Ôì e÷H˚dæ #˚‹eT>∑Z+ #˚|ü≥Tº. ˙y=ø£ &Üø£º¬s’‘˚, ˙ eè‹Ôì e~ Òdæ ˇø£ #˚‹

eT>∑Z+ #|ü≥Tº,µµ nì Äj·Tq dü÷∫+#yê&ÉT. Äj·Tq H‘·>±fi¢‘√ Á|ü‘· ø£å |ü]#·j·T+

@s¡Œs¡T#·Tø=ì #˚‹eT>±Z\ >∑T]+∫ düe÷#ês¡+ ùdø£]+#˚yê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

#˚‹eT>±Z\≈£î πø+Á<ä+ nVü≤à<ëu≤<äT ø±ãÏº Äj·Tq ‘·q yÓTT<äÏ ÄÁX¯e÷ìï nø£ÿ&˚

kÕú|æ+#ê&ÉT. ÄÁX¯eTyêdüT\+‘ê dü«<˚o Bø£åqT bÕÏ+#˚yês¡T. yês¡+‘ê dü«j·T+>±

yê] #˚‹eT>±Z\ô|’ ‘·j·÷¬s’q eÁkÕÔ\‘√ ≈£îÏºq <äTdüTÔ\H˚ <Ûä]+#˚yês¡T. ªª πø~

ø±yê˝À n~ H˚düTø√, Ò<ë n~ Ò≈£î+&Ü J$+#·&É+ H˚s¡TÃø√µµ nH˚~ ìHê<ä+>±

ñ+&~. ø£ ì|ü⁄DT&Ó’q H‘· |üìyê&ç Ä<Ûä«s¡ +˝À H‘· À •ø£åD ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT´+~.

ø=+‘· eT+~ ÄÁX¯eTyêdüT\T s√E≈£î mì$T~ >∑+≥\ ùd|ü⁄ eT>∑Z+ q&É|ü&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. 45 jTfi¢ ej·TdüT˝À >±+BÛ s√E≈£î Hê\T>∑sTT<äT >∑+≥\T eT>∑Z+ô|’

|üì #˚ùdyê&ÉT. Á|ü‹ H˚‘· |üìyê&çø° s√E≈£î 12 nD≤\ y˚‘·q+ \_Û+#˚~.

yÓTT<äÀ¢ 30 n+>∑Tfi≤\ yÓ&É …’Œq eÁkÕÔìï Hùdyês¡T. n~ eTVæ≤fi\T <Ûä]+#+<äT≈£î

‘·–q yÓ&É\TŒ ø±<äT. ÄÁXeTyêdüT …’q eTVæ≤fi\T eTTø£ÿ\‘√ ≈£îÏºq Ns¡\T <Ûä]+#ê*‡

e#Ã~. ø£ s√E ø£ eTVæ≤fi ‘·≈£îÿe yÓ&É\TŒ ñqï eÁkÕÔìï <Ûä]+#·&ÜìøÏ Çwüº|ü&Éø£

$T\T¢ eÁdüÔ+ <Ûä]+#ê\qT≈£î+~. ÄyÓT uÛÑs¡Ô >±+BÛ dü\Vü‰ n&ç>±&ÉT. yÓ&É …’Œq

eT>∑Z+ô|’ |üì#j·T&É+ Hs¡TÃø√eTì >±+BÛ dü÷∫+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ‘·«s¡ ÀH yÓ&É …’Œq

<Û√er\T, eTVæ≤fi¯\≈£î nqTyÓ’q Ns¡\T ÄÁX¯eT+˝ÀH˚ ‘·j·÷s¡Tø±kÕ>±sTT. ãj·T≥


H‘·yêfió¢ #‹‘√ ‘·j·÷s¡T #dæq q÷\T yê&yês¡T ø±˙, <ëì‘√ eÁkÕÔ\T Hj·T&É+,

$T\T¢ q÷\T‘√ H˚j·T&É+ ø£Hêï ø£wüº+ ø±ãÏº m≈£îÿe &ÉãT“\T edü÷\T #˚ùdyês¡T.

kÕ«‘·+Á‘· + ‘·sê«‘· ˇø£ U≤B ø±s¡ ø£s¡Ô q÷\T e&çπøyêfi¢≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ sêsTTr

Çyê«\ì dü÷∫+#ê&ÉT. H˚‘·>±fi¯ó¢ yêfi¢ ø√≤ #˚‹ q÷\TqT e&çøÏ‘˚ ‘·|üŒ yê]øÏ

$T\T¢ q÷\T ø√≤ $&ÉT<ä\ #j·T≈£L&É<äì eTs=ø£s¡T dü÷∫+#ês¡T. ø±˙ @ s¡ø£yÓTÆq

ìs¡“+<ÛäyÓTÆHê n~ U≤B MT<ä e´‹πsø£‘·≈£î <ë] rdüTÔ+~ ø±ãÏº n˝≤+Ï ìã+<Ûäq\T

@M >±+BÛøÏ Çwüº+ Ò<äT. H‘·>±fi¢ ø£wüº+ ‘·–Z+#˝≤ eT+∫ q÷\T ‘·j·÷s¡T#j·÷\ì

Äj·Tq dü÷∫+#ê&ÉT. $T\T¢ q÷\T MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+ ∫es¡≈£î yê] eè‹Ôπø

mdüs¡Tô|&ÉT‘·T+<äì Äj·Tq H˚‘·>±fi¢qT ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. $T\T¢ j·T»e÷qT\T >=|üŒ

e÷qe‘êyê<äT ÒMTø±<äT ø±ãÏº #˚H˚‘· eÁkÕÔ\T yê] $T\T¢ eÁkÕÔ\ HêD´‘·≈£î

<ä>∑Zs¡>± edüTÔHêïj·Tì uÛ≤$+∫q eTs¡Tø£åD+ #˚H˚‘· |üìyê] ø£+sƒ¡+ #·T≥÷º ñ#·TÃ

_–+#·&ÜìøÏ yÓqTø±&És¡T. n+<äs¡÷ q÷\Te&Éø£&É+ H˚s¡TÃø=qïfÒ¢ n+<äs¡÷ H˚‘·

H˚j·T&É+ ≈£L&Ü H˚s¡TÃ≈£î+fÒ #˚‹ q÷\T e&Éø£&É+˝À ñqï ø£cÕº\ >∑T]+∫ Ç+‘·

düeTdü ‘· …‘Ô~ ø±<äT. ªªn+<ä]˙ q÷\T e&Éø£eTì #Ó|æŒqfÒ¢ n+<ä]˙ H‘· Hj·TeTì

#Ó|üŒø£b˛e&É+ Hê ‘·ù|Œ,µµ nì Äj·Tq n+^ø£]+#ê&ÉT.

q÷\T e&çπøyê&ÉT

$T\T¢q÷\T‘√H #‹eT>∑Z+ô|’ H‘·|üìì >±+BÛ Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ø±˙ Ç~ dü«j·T+

düeTè~∆øÏ <ä÷s¡+ ø±ãÏº Äj·Tq≈£î dü+‘·è|æÔìe« Ò<äT. |ü‹Ôì |ü+&ç+#·&É+ yÓTT<ä\T,

|ü‹Ô rj·T&É+, @≈£î\ ‘·j·÷Ø, q÷\Te&Éø£&É+, ã≥º\T Hj·T&É+ es¡≈£L yÓTT‘·Ô+

ã≥º\ ‘·j·÷Ø˝ÀH HÓ’|ü⁄D´+ kÕ~Û+#ê\ì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. ˇø£|ü&ÉT Á|ü‹

Ç+À¢q÷ ≈£Lìsê>∑+ rdæ Á|üdüTÔ‘·+ eT÷\ |ü&çq #·s¡U≤ ø√dü+ Äj·Tq nH«wæ+#ê&ÉT.

ˇø£ eTVæ≤fi mø£ÿ&√ Á>±eT+˝Àì Ç+À¢ |üì #düTÔqï #Û·s¡U≤qT ˇø£<ëìï ø£ìô|Ïº Ä

dü+>∑‹ >±+BÛøÏ #Ó|æŒ+~. #·s¡U≤ yê&Éø£+˝À ÄÁXeTyêdüT\≈£î •ø£åD Ç#Ã+<äT≈£î

Äj·Tq ‘·«s¡˝ÀH˚ ˇø£ q÷\T e&çπø ì|ü⁄DT&çì ñ<√´>∑+˝ÀøÏ rdüT≈£îHêï&ÉT.

nHês√>∑ +‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT sê≥ï+ e&ÉT≈£î‘·Tqï Xã›+ dü+^‘·+˝≤ Äj·Tq≈£î

kÕ+‘·«q #≈£LπsÃ~. Äj·Tq ‘·«s¡ ÀH sê≥ï+ e&Éø£≥+ Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Á|ü‹s√p

ˇø£ ns¡>∑+≥ sê≥ï+ e&çøÏ‘ ø±˙ uÛÀ»q+ #j·T≈£L&É<äì Äj·Tq Áe‘·+ rdüT≈£îHêï&ÉT.


q÷\T e&Éø£≥eTH˚~ Äj·Tq≈£î ˇø£ |ü$Á‘· ø±s¡ +. Äj·Tq Ä Áe‘êìï 30

j˚Tfi¢ bÕ≥T n+fÒ eTs¡DÏ+#˚+‘· es¡≈£L bÕÏ+#ê&ÉT. Á|üj·÷D+˝À ñ+&É>±

ø£<äT\T‘·Tqï ¬s’\T˝À, >∑T‘·Tqï z&É À ≈£L&Ü Äj·Tq sê≥ï+ e&çπøyê&ÉT. s√»+‘ê

düe÷y˚XÊ˝À¢q÷, eTTKýÓTÆq eéVü‰sê\qT #·]Ã+#·&É+˝Àq÷, ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ À¢

Á|üdü+–+#·&É+˝Àq÷ >∑&ç|æq|ü&ÉT Äj·Tq ns¡úsêÁ‹ ‘·q ns¡>∑+≥ ø√≤qT |üP]Ô

#ùdyê&ÉT. ø£kÕ] Äj·Tq≈£î ø=ìï HÓ\\ bÕ≥T ≈£î&ç#sTT H=|æŒ #dæ+~. n|ü&ÉT

≈£L&Ü m&ÉeT #˚‘√Ô sê≤ïìï e&çπøyê&ÉT.

Äj·Tq ãVæ≤s¡+>∑düuÛÑ À¢ y~ø£ MT<ä ≈£Ls¡TÃqï|ü&ÉT ≈£L&Ü sê≥ï+ ‹ù|Œyê&ÉT.

ˇø£kÕ] ≤>∑÷sY‘√ #ê˝≤ ùd|ü⁄ e÷≤¢&Ü&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ªªH˚H˚yÓTÆHê MT düeTj·÷ìï

eè<Ûë #˚XÊH˚yÓ÷?µµ nHêï&ÉT ≤>∑÷sY. ªªn<˚+ Ò<äT. H˚qT MT‘√ e÷≤¢&ÉT‘·Tqï+‘·

ùd|üP sê≥ï+ e&ÉT≈£î‘·÷H˚ ñHêïqT. H˚qT sê≥ï+ e&ÉT≈£î‘·Tqï Á|ü‹ ì$Twü+

C≤rj·T dü+|ü<ä≈£î m+‘√ ø=+‘· »eT #˚düTÔqïfÒº …ø£ÿ. ø£ ø√Ï eT+~ s√p ø£

>∑+≥ ùd|ü⁄ sê≥ï+ e&çøÏ‘˚ eTq+ Á|ü‹s√p 50,000 s¡÷bÕj·T\T #=|üq

C≤rj·T dü+|ü<ä≈£î »eT #˚j·Te#·TÃ. ô|’>± á |üì @ ˇø£ÿ |ü⁄s¡Twüßì ñbÕ~Ûì

>±˙, eTVæ≤fi¯ ñbÕ~Ûì>±˙ <Óã“ rj·T<äT,µµ nHêï&ÉT >±+BÛ. ù|<ä …’‘˚ sê≥ï+

e&çøÏ, ‘·<ë«sê e∫Ãq U≤B eÁkÕÔ\T <Ûä]+∫ dü«j·T+ düeTè~∆ì kÕ~Û+#ê\ì,

<Ûäì≈£î …’‘˚ ˇø£ |ü⁄D´ø±s¡ +>± q÷\Te&çøÏ <ëìì ù|<ä\≈£î <ëq+ #˚j·÷\ì

>±+BÛ dü÷∫+#yê&ÉT. á j·TT>∑|ü⁄ ø£s¡àj·T»„+ qT+∫ Äj·Tq me]ø° $TqVü‰sTT+|ü⁄

Çe« Ò<äT. ≤>∑÷s¡T, sêeTHé ˝≤+Ï yêfi¯ó¢ ≈£L&Ü ˝≤+#Û·Hêì¬ø’Hê s√p sê≥ï+

e&Éø±\ì Äj·Tq dü÷∫+#˚yê&ÉT. sêE, ¬s’‘·T Ç<ä›]ø° ÄVü‰s¡+, <äTdüTÔ\T m˝≤

nedüs¡yÓ÷, yê]<ä›]ø° XÊØs¡ø£ ÁX¯eT ≈£L&Ü n+‘˚ nedüs¡eTì Äj·Tq

$X¯«dæ+#˚yê&ÉT. ªªH˚qT ‘·j·÷s¡T #˚düTÔqï q÷\T <ë«sê H˚qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ \øå±´ìï

s¡÷|ü⁄~<äT›‘·THêïqì Hê $XÊ«dü+,µµ nì Äj·Tq yêÚ≤´ì+#yê&ÉT. ªªMTs¡T <Ûä]düTÔqï

Á|ü‹ >∑»+ U≤B ˇø£ ù|<äyêì CÒãT˝ÀøÏ ø=ìï ô|’dü\qT |ü+|æk Ô+~. eTT‘·ø£

#˚H˚‘· <äTdüTÔ\T J$‘·+˝À ìsê&É+ãs¡‘·qT dü÷∫kÕÔsTT. U≤B ìsê&É+ãs¡‘·≈£î

Ä‘·à,µµ nì $<ë´s¡Tú\‘√ #Óù|Œyê&ÉT. U≤B HêD´‘· MT<ä #·s¡Ã\qT ø±˙,

$ìjÓ÷>∑<ës¡T\ n_Ûs¡T#·T\qT rsêÃ\H˚ Á|üj·T‘êïìï ø±˙ >±+BÛ m|ü⁄Œ&É÷

Áb˛‘·‡Væ≤+#· Ò<äT. U≤Bì ‘Ó\¢ã]#˚+<äT≈£î ;¢∫+>¥ #˚j·T&Éy˚T Äj·Tq≈£î q#˚Ã~

ø±<äT. <ëì ã<äT\T $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ n_Ûs¡T∫˝À e÷s¡TŒ ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î

Á|üj·T‹ï+#·eTì Äj·Tq U≤B ã+&Üs¡¢≈£î dü÷∫+#˚yê&ÉT.


@&Ü~˝À Hê\T>∑T qT+∫ Äs¡THÓ\\T U≤∞>± ñ+&˚ Á>±eTdüTÔ\T sê≥ï+

‹bÕŒ\ì Äj·Tq ø√s¡Tø=H˚yê&ÉT. á j·÷+Á‹ø£j·TT>∑+˝À Ä ÁbÕNq ø£fi¯qT

|ü⁄qs¡T<ä∆]+#˚+<äT≈£î Á|üj·T‹ïdüTÔqï >±+BÛì #·÷dæ $eTs¡Ù≈£î\T qy˚«yês¡T. ªª≈£î≥Tº

$TwüqT e∫Ã+<äì dü÷~ì eT]∫b˛˝Ò<äT, f…Æ|ü⁄¬s’≥sY e∫Ã+<äì #˚‹sê‘·

eT]∫b˛ Ò<äT. n˝≤π> #˚H˚‘·, H˚‘· $T\T¢ ø£\dæ ø=qkÕ>∑>∑\T>∑T‘êsTT. sê≤ïìï

$X¯«»˙q+ #˚dæ e÷s¡TeT÷\ Á>±e÷\≈£î ≈£L&Ü n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e#·TÃ, ø±˙

$T\T¢\qT »HêuÛ≤˝À ˇø£ e+‘·T≈£î ≈£L&Ü n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚ Ò+,µµ nì »yêãT

Ç#˚Ãyê&ÉT >±+BÛ.

1921˝À $<o eÁdüÔ ãVæ≤wüÿs¡D, düVü‰j·T ìsêø£s¡D ñ<ä e÷\qT ÁbÕs¡+_Û+#

eTT+<äT >±+BÛì #·÷&É≤ìøÏ dü+<äs¡Ù≈£î\T e∫Ãq|ü&ÉT, Äj·Tq ‘·q #·s¡U≤

MT<ä |üì #˚dü÷Ô, ‘êq÷, ‘·q uÛ≤sê´ ‘·eT <äTdüTÔ\T ‘êy˚T m˝≤ ‘·j·÷s¡T

#˚düT≈£î+≥THêïs√ $e]+#ê&ÉT. Á|ü‹s√p Äj·Tq <ëì >∑T]+#˚ e÷≤¢&˚yê&ÉT,

<ëìï >∑T]+#˚ sêùdyê&ÉT, yÓTT‘·Ô+ <˚X¯+˝À ˇø£ dü÷Œ¤]Ôì ì+bÕ&ÉT. yÓ÷r˝≤˝Ÿ

HÓÁVüA ‘·q $<˚o eÁkÕÔ\˙ï ‘·>∑ Òdæ U≤B <Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT, ˇø£kÕ]

n\Vü‰u≤<äT M<ÛäT˝À¢ U≤B eÁkÕÔ\qT ne÷à&ÉT ≈£L&Ü. y˚ ≤~ eT+~ Äj·TqqT

nqTdü]+#ês¡T.


1925˝À >±+BÛ #·s¡U≤ dü+|òüT+ kÕú|æ+#ê&ÉT. 50 y\ #·s¡U≤\T |üì #j·T&É+

ÁbÕs¡+_Û+#êsTT. 1500 Á>±e÷\˝À 50 y˚\ eT+~ q÷\T e&çπø yê]øÏ, yê]‘√

bÕ≥T H˚‘·>±fi¢≈£î, s¡+>∑T\T y˚ùdyêfi¯ó¢, n<ä›ø£+ #˚ùdyês¡T, <äØ®\T n+<ä]ø° ñbÕ~Û

\_Û+∫+~. ‘·øÏ©\qT, #·s¡U≤\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+ e\¢ Á>±MTD eÁ&É+>∑+

|üìyê]øÏ, ø£eTàs¡+ |üìyê]øÏ ñbÕ~Û \_Û+∫+~. Á|ü»\≈£î JeHêìï#˚Ã~>±,

eTVæ≤fi\ >ös¡yêìï ø±bÕ&~>±, Äø£* ø£&ÉT|ü⁄\qT ì+ù|~>± #·s¡U≤ ‹]– e÷]+~.

‘·sê«‘· nsTT<˚fi¢ À U≤B ñ‘·Œ‹Ô, neTàø±\T ô|]>±sTT. q÷\T e&çπøyês¡T

\ø£å eT+~ ñbÕ~Ûì bı+<ës¡T. ÄdüøÏÔ ø£\yê]øÏ U≤B ‘·j·÷Ø˝Àì nìï <äX\˝Àq÷

•ø£åD Ç#˚Ãyês¡T. ªªá dü÷ø£åà ø£sêà>±s¡+‘√ b˛° |ü&É>∑*–+~ á Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚

Ò<äT. #·s¡U≤ dü+|òüT+˝≤>± n+‘· ‘·≈£îÿe ô|≥Tºã&ç, Ks¡TÃ\‘√ 18 jTfi¢ À Hê\T>∑T

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT nedüs¡+˝À ñqï \ø£å ≤~ eT+~øÏ n+~+∫q eTs√ dü+düúqT

#·÷|ü+&ç,µµ nH˚yê&ÉT >±+BÛ. q÷\T e&Éø£≥+ MT<ä πøe\+ ø£ ô|’kÕ ô|≥Tºã&ç‘√

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ≈£î≥T+u≤\THêïsTT, eTsêï&ÉT q÷\T neTàø£+‘√ yê] ô|’kÕ ¬s+&ÉT

ô|’dü\j˚T´~. ì<ëq+>± yê] <äTdüTÔ\qT yêπs dü+bÕ~+#·Tø=H˚ dæú‹øÏ m~>±s¡T.

‘·≈£îÿe Ks¡TÃ‘√ eT+∫ HêDýÓTÆq q÷\TqT Ç#˚Ã #·s¡U≤ ‘·j·÷s¡T#˚dæq

yê]øÏ ˇø£ \ø£å s¡÷bÕj·T\ ãVüQeT‹ Á|üø£Ï+#ês¡T. >±+BÛ mÁs¡yê&É˝À

ñ+&É>± ˇø£ ô|f…º˝À |üfÒº #·s¡U≤ qeT÷Hê≈£î ‘·T~ yÓTs¡T>∑T\T ~<ë›&ÉT, n~

mÁs¡yê&É #·s¡U≤>± Á|üdæ~∆ bı+~+~. q÷\T e&çπø eTs=ø£ düs¡fi¯yÓTÆq, #·e¬ø’q

|ü]ø£s¡yÓTÆq <ÛäqTwt ‘·øÏ©ì >±+BÛ ‘·sê«‹ ø±\+˝À ÁbÕ#·Ts¡´+˝ÀøÏ ‘Ó#êÃ&ÉT.

Äj·Tq <ëì‘√ #·s¡U≤ n+‘· y˚>∑+>±, n+‘˚ HêDýÓTÆq <ësêìï ñ‘·Œ‹Ô

#˚j·T>∑*>±&ÉT. Äj·Tq ‘·øÏ©‘√ ≈£L&Ü q÷\T e&çπøyê&ÉT. Ä <ës¡+ n+‘·

düqï>± ñ+&˚~ø±<äT ø±˙ u≤>± |ü⁄]ô|≥ºã&ç, düe÷q eT+<ä+‘√ ñ+&˚~.

Äj·Tq ‘êqT e&çøÏq q÷\T‘√ ‘·j·÷s¡T#˚dæq Ns¡\T ø£dü÷Ôsê“≈£î ãVüQeT‹>±

Ç#˚Ãyê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“ ≈£L&Ü Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü sê≥ï+ e&çπø~.

sê≥ï+ e\¢ q÷\T e&çπøyê]øÏ s√E≈£î ˇø£Ï, ¬s+&ÉT nD≤\ø£+fÒ m≈£îÿe

Ä<ëj·T+ sê<äì mes√ nHêïs¡T. ªªuÛ≤s¡‘·<X+˝À dü>∑≥T ‘·\dü] Ä<ëj·T+ s√E≈£î

>∑Ïº>± eT÷&ÉTô|’dü\T ≈£L&Ü ˝Ò<äT. H˚qT #·s¡U≤‘√ <ëìøÏ n<äq+>± eTs√

eT÷&ÉTô|’dü\T ø£\|ü>∑*–Hê, sê≤ïìï uÛ≤s¡‘·<XÊìπø düeTè~∆ì Ç#Ã Äe⁄ nq&É+˝À

‘·|ü Ò<äT ø£<ë,µµ nì »yê_#êÃ&ÉT >±+BÛ.

>∑+≥≈£î ¬s+&ÉTô|’dü\ V”≤qyÓTÆq Ä<ëj·T+ ø√dü+ s√p |ü~yÓTÆfi¯ó¢ q&É∫

e#˚Ã eTVæ≤fi¯\ ø√dü+, q÷\T e&çπøyê] ø√dü+ ˇø£ >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq y˚‘·Hêìï


@sêŒ≥T #˚j·÷\ì >±+BÛ |ü≥Tº|ü≤º&ÉT. Ä ‘·sê«‘· s√E≈£î eT÷&ÉT nD≤\ ø£ dü

y˚‘·Hêìï dæús¡|ü]#ês¡T.

>±+BÛ #·s¡U≤ $\TeqT πøe\+ &ÉãT“‘√H˚ ø=\e˝Ò<äT, n~ Á|ü»\˝À

ô|+bı+~+#·>∑\ ã˝≤ìï ≈£L&Ü …øÏÿ+#ê&ÉT. #·s¡U≤ Á|ü»\qT eéd”úø£è‘·+ #düTÔ+~,

ˇø£]‘√ eTs=ø£]øÏ dü+ã+<Ûë\T ô|+∫ ø£]ø=ø£s¡T ã+<ÛäTe⁄\+ nì|æ+#˝≤ #düTÔ+~.

n~ ÁXeT XøÏÔøÏ ñqï >ös¡yêìï >∑T]ÔdüTÔ+~. e÷qe‘ê«ìø°, XÊ+‹ø°, kÕ«‘·+Á‘ê´ìø°,

ùde≈£L Á|ürø£>± ì\TdüTÔ+~. n~ #·eø£>± düs¡fiyÓTÆq |ü<ësêú\‘√ s¡÷bı+~+#·ã&ç+~,

‘*ø£>± eTs¡eTà‘·T #düTø√>∑*–+~. ÁbÕ<∏ä$Tø£ eè‹Ô nsTTq eékÕj·T+˝≤ ø±ø£

#‹ HÓ’|ü⁄D≤´\≈£î |ü<äTqT ô|&ÉT‘·T+~. Bìï ‘·j·÷s¡T #j·T&ÜìøÏ Á|ü‘´ø£‘· kÕ~Û+∫q

Ç+õ˙s¡T¢ ø±˙, Bìï ñ|üjÓ÷–+#·&É+ Hs¡Œ&ÜìøÏ Á|ü‘´ø£ HÓ’|ü⁄D´+ >∑\ ñbÕ<Ûë´j·TT\T

ø±˙ nedüs¡+ Ò<äT. á n+<äyÓTÆq #‹ø£fiqT >∑T&çôd\˝À ã\V”≤qT\T, eTTdü*

yêfió¢, nsTT<fi¢ u≤\u≤*ø£\T ≈£L&Ü kÕ<Ûäq #j·Te#·TÃ.

#·s¡U≤ n+‘· >=|üŒ<˚ nsTT‘˚ ÁbÕNqø±\+˝À @ j·T+Á‘·eT÷ ñ‘·Œ‹Ô

#˚j·T Òq+‘· düqïì HêDýÓTÆq q÷\T ñ‘·Œ‹Ô #˚dæ, ‘·eT nedüsê\T rs¡TÃø√e&Éy˚T

ø±ø£ <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\≈£î ≈£L&Ü m>∑TeT‹ #˚j·T>∑*–q uÛ≤s¡rj·TT\T ù|<ä]ø£+˝ÀøÏ,

u≤ìdü‘·«+˝ÀøÏ m+<äT≈£î |ü&çb˛j·÷s¡ì ˇø£ $eTs¡Ù≈£î&ÉT n&ç>±&ÉT.

ªªÁbÕNqø±\+˝À #·s¡U≤≈£î kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ m≥Te+Ï dü+ã+<ÛäeT÷ Ò<äT,

ô|’>± <ëìøÏ u≤ìdü‘·«|ü⁄ H˚|ü<∏ä + ≈£L&Ü ñ+~. n|ü&ÉT ù|<äeTVæ≤fi¯\T yê]øÏ

n|üŒÏ Á|üuÛÑT‘·«+ Ç#˚Ã >∑Tô|Œ&ÉT ‹+&çø√dü+, ˇø£ s=f…ºeTTø£ÿ ø√dü+ sê≥ï+

e&çπøyês¡T,µµ nì >±+BÛ »yê_#êÃ&ÉT. ªªeTq+ ‘Ó*$>± sê≤ïìï yê&Ü*, q÷\T

e&Éø£&ÜìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|ü‹ ∫qï $es¡+ MT<ë eTq≈£î XÊÁd”Ôj·T ne>±Vü≤q

ñ+&Ü*. Je+ Ò≈£î+&Ü sê≤ïìï ‹|üŒ&É+ ]πø »|üe÷\qT ‹|üŒ&É+ ≤+Ï<˚.

<ëì yÓqTø£ ñqï ñ<›X¯+ ‘Ó\TdüTø√q|ü&ÉT ˇÏº j·÷+Á‹ø£ $ìjÓ÷>∑+ e\¢

m˝≤+Ï ñ|üjÓ÷>∑eT÷ Ò<äT,µµ nì Äj·Tq $e]+#ê&ÉT.

ªªùde≈£î #·s¡U≤ ø£ kÕ<Ûäq+. MTs¡T HπsŒ eÁ&É+>∑+, eTÏº u§eTà\ ‘·j·÷Ø,

s¡+>∑T\T y˚j·T&É+ ˝≤+Ï eè‘·TÔ\˝≤+Ï~ ø±<äT,µµ nì Äj·Tq ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î

#Óù|Œyê&ÉT. dü÷s¡T´ì #·T≥÷º Á>∑Vü‰\T ‹]–q≥T¢ $T–*q nìï #‹eè‘·TÔ\÷ #·s¡U≤

πø+Á<ä+>± n_Ûeè~∆ #Ó+<ë\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT.

q÷\T #·T≥º\qT …øÏÿ+#·&É+ <ë«sê $<ë´s¡Tú\≈£î n+ø£>∑DÏ‘·+ H˚s¡Œe#·TÃ,

|ü‹Ô |ü+≥ yÓTT≥º yÓTT<ä≥ mø£ÿ&É |ü+&ç+#ês¡T, <ëìï |ü+&ç+#·&ÜìøÏ m˝≤+Ï H˚\


ø±yê*, $$<Ûä <XÊ\ eT<Ûä |ü‹Ô yêDÏ»´+ (m>∑TeT‘·T\÷, ~>∑TeT‘·T\÷) n_Ûeè~∆

#Ó+<ä&É+˝À <äX¯ Ò$ ` Ç˝≤+Ï yêÏ <ë«sê $<ë´s¡Tú\≈£î #·]Á‘·, uÛÑ÷>√fi¯+,

Á|üø£è‹XÊÁdüÔ+ uÀ~Û+#·e#·TÃ. ‘·øÏ© yê&Éø£+ <ë«sê $<ë´s¡Tú\≈£î Ç|ü&ÉT ‘·øÏ©

Çs¡TdüT ñ≈£îÿ‘√ m+<äT≈£î #˚düTÔHêïs¡T, ‘·øÏ© Ç‘·Ô&ç _fi¯¢ ì]›wüºyÓTÆq yê´dü+‘√

m+<äT≈£î #˚kÕÔs¡T ˝≤+Ï yêÏ <ë«sê …ø£ÿ\T, ‘·~‘·s¡ $wüj·÷\T H˚s¡Œe#·TÃ.

#·s¡U≤‘√ ø£*|æ ìs¡«Væ≤ùdÔH˚ ‘·q |ü⁄Ïºqs√E y˚&ÉTø£\qT C≤rj·TkÕúsTT˝À

»s¡T|ü⁄ø=H˚+<äT≈£î >±+BÛ n+^ø£]+#˚yê&ÉT. U≤Bì, sê≥ï+ e&Éø£≤ìï Á|ü#ês¡+

#˚j·T&ÜìøÏ \_Û+∫q @ ø£ÿ neø±XÊìï Äj·Tq e<äT\T≈£îH˚yê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq

ø±+Á¬>dt n<Ûä ≈£åî&ÉT nsTTq|ü&ÉT ø±+Á¬>dt düuÛÑ ‘ê«ìøÏ #Ó*¢+#ê*‡q Hê\T>∑D≤\

#·+<ë ã<äT\T U≤B ÁbÕ‹ì<Ûä + rdüTø√yê\ì Äj·Tq dü÷∫+#ê&ÉT. Á|ü‹ düuÛÑT´&É÷

s√p ns¡>∑+≥ bÕ≥T sê≥ï+ e&çøÏ, HÓ\≈£î ì]∆wüº yÓTT‘·Ô+˝À q÷\TqT U≤B

uÀs¡T¶≈£î |ü+bÕ*. U≤B uÀs¡T¶ e<ä› K<ä›s¡T ø=H+<äT≈£î e#Ãyês¡+‘ê ‘êeTT dü«j·T+>±

e&çøÏq q÷\TqT ø£ dü yÓTT‘·Ô+˝À nsTTHê ‘˚yê\H˚ ìã+<Ûäq ô|≥ºeTì Äj·Tq

∫e]s√E\˝À #·s¡U≤ dü+|òü÷ìøÏ dü÷∫+#ê&ÉT. yT+ q÷\TqT ‘·j·÷s¡T #j·T ÒeTì

Á|ü»\T >=DT≈£îÿqï|ü&ÉT, ªªmes¡÷ q÷\T e&Éø£ø£b˛‘ U≤B mø£ÿ&É qT+∫ edüTÔ+~?µµ

nì >±+BÛ Á|ü•ï+#ê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<X+˝À ã≥º\ ø£s¡Te⁄ edüTÔ+<äH e÷≥H Äj·Tq ø=ÏºbÕπsùdyê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<X+ ‘·q≈£î ø±yê*‡q <ëìø£Hêï m≈£îÿe |ü‹Ôì ñ‘·Œ‹Ô #k Ô+<ä , eTq≈£î

uÛ≤Ø>± e÷qe eqs¡T\THêïj·T˙ Äj·Tq $X«dæ+#ê&ÉT. sê≥ï+ Ò<ë ‘·øÏ© s¡÷|ü+˝À

Á|ü‹ Ç+À¢q÷ ∫qï q÷\T $T\T¢ kÕú|æùdÔ ã≥º\ ø=s¡‘·qT n~Û>∑$T+#·e#·TÃ. q÷\T

e&Éø£≥+ Áø£eT Áø£eT+>± Äj·Tq e÷qdæø£ nedüs¡yÓTÆb˛sTT+~. ‘êqT sê≥ï+ <ë«sê

ìs¡Tù|<ä\≈£î, yê] <ë«sê <e⁄&çøÏ <ä>∑Zs¡e⁄‘·THêïqì Äj·Tq uÛ≤$+#yê&ÉT. ªª#·s¡U≤

MT<ä Hê≈£îqï yÓ÷E b˛e&ÜìøÏ ø=ìï »qà\T |ü&ÉT‘·T+~. MTs¡T qqTï yÓ*ydæHê,

#·+|æHê HqT #·s¡U≤qT e<ä\qT,µµ nì Äj·Tq Á<ÛäTMø£]+#ê&ÉT ≈£L&Ü.

yê´bÕ]

ªªH˚qT yÓ’X¯ó´&çì, Hê ˝ÀuÛ≤ìøÏ |ü]$T‹ Ò<äT,µµ nì >±+BÛ ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À

nHêï&ÉT. Äj·Tq~ yÓ’X´ ≈£î\+. ‘·+Á&ç #dæq ~yêHé |ü<ä$øÏ yês¡düT&ç>± ô|]>±&ÉT,


ø±˙ m|ü&É÷ ~yêHé>± |üì#˚j·T˝Ò<äT. J$‘·eT+‘ê _ø£å≈£îì>± >∑&ÉbÕ\ì

ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. nsTTHê Äj·Tq s¡ø£Ô+˝À ñqï yÓ’X¯ \ø£åD≤\T Äj·TqTï

e<ä\˝Ò<äT.

Äj·Tq #ê˝≤ bı<äT|ü⁄>± ñ+&˚yê&ÉT. #·eø£>±, HêD´+>± n+<ä+>± ñ+&˚

edüTÔe⁄\qT ‘˚*ø£>± |üdæ>∑£fÒºyê&ÉT. nìï kÂU≤´\qT, c˛≈£î\qT e~* dü«j·T+>±

‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îqï U≤B eÁdüÔ+, eTT‘·ø£ <äT|üŒÏ, Hê≥T ‘√\T #Ó|ü\T <Ûä]+#·&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ‘·q uÛ≤sê´|æ\¢\T ≈£L&Ü ìsê&É+ãs¡yÓTÆq eTT‘·ø£ U≤B ã≥º\T

<Ûä]+#˚ ≤ #˚XÊ&ÉT. >±+BÛ m|ü&É÷ $+<äT uÛÀ»q+ #˚ùdyê&ÉT ø±<äT. ˇø£Ï

¬s+&ÉT ø±*Ãq s=f…º\T, nqï+, ñ&çøÏ+∫q ≈£Ls¡>±j·T\T, |ü∫Ã Ä≈£î≈£Ls¡\T,

y˚Tø£bÕ\T, u…\¢+, ‘˚HÓ, |üfi¯ó¢ Äj·Tq ÄVü‰s¡+˝À uÛ≤>∑+. Äj·Tq s√E≈£î nsTT<äT

s¡ø±\ ÄVü‰s¡+ ø£Hêï m≈£îÿe rdüTø=H˚yê&ÉT ø±<äT. ˇø£ ù|<äyê&ÉT s√E≈£î nD≤

e÷Á‘·y˚T dü+bÕ~+#·Tø=H˚ <˚X¯+˝À, n\+ø±s¡ edüTÔe⁄\T, q>∑\ s¡÷|ü+˝À y˚ ≤~

s¡÷bÕj·T\qT eè<Ûë>± ì\«#˚j·T&É+ H˚s¡eTì >±+BÛ $XÊ«dü+.


Äj·Tq ‘·q q\T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì ø√≤¢~ eT+~ ù|<ä\≈£î

n+<äTu≤≥T˝À Òì KØ<Ó’q bÕsƒ¡XÊ\\T, ø£fi≤XÊ\\≈£î |ü+|ü Ò<äT. Äj·TH˚ yê]øÏ

>∑Ts¡Tej·÷´&ÉT. Äj·Tq m|ü&É÷ ùde≈£î\qT ìj·T$T+#·Tø√ Ò<äT, XÊØs¡ø£yÓTÆq

|üqT\˙ï Äj·TH dü«j·T+>± #ùdyê&ÉT. eTÏº >∑T&çôd\˝À ñ+&É≤ìπø Çwüº|ü&yê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê nH˚ø£kÕs¡T¢ eT÷&√ ‘·s¡>∑‹ ¬s’\Tô|f…º À ‹]>±&ÉT. ‘·q e<ä› ñqï

n<äq|ü⁄ ã≥º\ »‘·, Ò<ë |üÁ‹ø£\ ø£≥ºH Äj·Tq ¬s’ À¢ ‘·\>∑&É>± ñ|üjÓ÷–+#yê&ÉT.

Äj·Tq |üø£ÿ MT<ä dü«<o s¡>∑TZ\T, U≤B <äT|üŒ≥T¢ ñ+&$. ø£kÕ] Äj·Tq <√eT‘Ós¡

Ò≈£î+&Ü ñ+&+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. efi¢+‘ê <äT|üŒÏ ø£|üø=ì eTTU≤ìøÏ øÏs√dæHé

sêdüT≈£îì |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT. Á>±e÷˝À¢ <√eT‘Ós¡\T ≈£L&Ü ø=qTø√ÿ Òq+‘· ù|<ä¬s’‘·T\T

ñHêïs¡ì Äj·Tq $ì, yê]˝≤ ñ+&˚+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT.

Á_Ïwüßyês¡T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ì»+>± kÕ«‘·+Á‘· + Ç<ë›eTqT≈£î+≥THêïs√

Ò<√ ‘˚\TÃø=H˚+<äT≈£î Äj·Tq Hê\T>√kÕ] Ç+>±¢+&ÉT yÓ[¢q|ü&ÉT z&É À &Óø˘

MT<˚ Á|üj·÷DÏ+#ê&ÉT. ‘·eT‘√ bÕ≥T ô|<ä› ô|f…º\ ì+&Ü <äTdüTÔ\T ‘˚e<ä›ì Äj·Tq

‘·q ø±s¡ <ä]Ùø°, düVü‰j·T≈£î\≈£L dü÷∫+#ê&ÉT. Ç+>±¢+&ÉT˝À ≈£L&Ü uÛ≤s¡rj·T

XË’*˝À ≈£îsêÔ, <Û√e‹, #Ó|ü\T <Ûä]+#·eTì Äj·Tq yê]ì ø√sê&ÉT. z&ÉÁ|üj·÷D+˝À

ñ+&É>± ˇø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉT >±+BÛøÏ 700 s¡÷bÕj·T\ KØ<Ó’q eT+∫ HêDýÓTÆq

XÊ\TyêqT ãVüAø£]+#ê&ÉT. ªªù|<ä\≈£î @¬ø’ø£ Á|ü‹ì~Û>± H˚qT #˚j·T>∑*–+~

Ç<˚,µµ n+≥÷ Ä XÊ\TyêqT nø£ÿ&˚ 7000 s¡÷bÕj·T\≈£î ny˚TàXÊ&ÉT. ªªHê≈£î

ãVüQeT‹>± e∫Ãq XÊ\Tyê\ìïÏ‘√ ø£ <äTø±D+ q&É|üe#·TÃ,µµ nH˚yê&Üj·Tq.

XÊ\Tyê\qT neTà>± e∫Ãq kıeTTàqT Vü≤]»q dü+πøåe÷ìøÏ $ìjÓ÷–+#˚yê&ÉT.

>±+BÛ ÁbòÕqT‡˝À ~–q|ü&ÉT n+>∑ eÁdüÔ+˝À ñqï Äj·TqqT #·÷dæ nø£ÿ&ç

Á|ü»\T $düTÔuÀj·÷s¡T. Äj·Tq qe⁄«‘·÷ ªªHê\T>∑T es¡dü\ <äTdüTÔ\T <Ûä]+#·&É+

MT <˚X¯+˝À MT≈£î n\yê≥T, ø±˙ Hê\T>∑T eTTø£ÿ Ò <Ûä]+#·&É+ Hê≈£î Çwüº+,µµ

nHêï&ÉT. #·*<˚X¯+˝À ø√≥÷¢, dü÷≥÷¢ y˚düT≈£îqï yê] eT<Ûä ñ+&û Òì <äTdüTÔ\‘√

Äj·Tq Ç˝≤π> ‹s¡T>∑T‘ê&Ü, Ç˝≤π> Ç+>±¢&ÉT sêE>±] <äs¡ÙHêìøÏ yÓfi¯‘ê&Ü nì

ø=+<äs¡T nqTe÷ìdü÷ÔH˚ ñHêïs¡T. ªªe÷ Ç<ä›]ø° dü]|ü&Ü ã≥º\T sêE >±πs

y˚düT≈£îHêïs¡T,µµ nì Äj·Tq ∫*|æ>± yÓT]ùd ø£fi¢‘√ yê]øÏ »yê_#êÃ&ÉT. Hê≥T

#Ó|ü\T, n+>∑eÁdüÔ+, e÷dæø£\‘√ ñqï XÊ\Tyê‘√H˚ Äj·Tq sö+&ÉT fÒ_˝Ÿ

düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»s¡j·÷´&ÉT, Äø˘‡|òüsY¶, πø+Á_&ç® $X¯«$<ë´\j·÷\qT, ãøÏ+>¥Vü‰yéT

bÕ …dtq÷ dü+<ä]Ù+#ê&ÉT. Á_Ïwt Á|ü<Ûëì #·]Ã Ÿ ø√|ü+>± Äj·TqqT ªªuÛ≤s¡‘·<X|ü⁄


ns¡úq>∑ï düHê´dæµµ>± dü+uÀ~Û+#ê&ÉT. >±+BÛ <ëìï >ös¡e+>± uÛ≤$+∫ >∑]«+#ê&ÉT.

\+&ÉHé À Äj·Tq s√EyêØ uÛÀ»q Ks¡TÃ 12 nD≤\T <ë≥ Ò<äT.

@ s¡ø£yÓTÆq eè<Ûë nsTTHê >±+BÛì Çã“+~ô|fÒº~. bÕ‘·ã≥º\ ù|*ø£\qT

≈£L&Ü neTàe#·Ã˙, |üfi¯ó¢ ‘√eTT≈£îH˚+<äT≈£î yê&çq |ü⁄\¢\qT ø£&ç– m+&Éu…Ïº

bısTT´˝ÀøÏ yê&Ée#·Ã˙ Äj·Tq dü÷∫+#yê&ÉT. s√E˝À 24 >∑+≥\qT $$<Ûä

ø±s¡ Áø£e÷\≈£î $ìjÓ÷–+#yê&ÉT. Äj·Tq düeTj·TbÕ\q˝À ø£∫Ã‘·+>± ñ+&yê&ÉT,

@ ø±s¡ Áø£e÷ìø° Ä\dü +>± e#Ãyê&ÉT ø±<äT. n˝≤>∑ì @ |ü ø£+>±s¡T>± #ùdyê&ÉT

ø±<äT. e÷≥˝À¢ ≈£L&Ü bı<äT|ü⁄ bÕÏ+#ê\ì Äj·Tq qyTàyê&ÉT. Äj·Tq #ê˝≤

ñ|üHê´kÕ*#êÃ&ÉT, #ê˝≤ yê´kÕ\T sêkÕ&ÉT ø±˙ n‹XjÓ÷≈£îÔ\T yê&yê&ÉT ø±<äT.

ˇø£yÓ’|ü⁄ sêj·T≈£î+&Ü ñqï ñ‘·Ôsê\qT, ø£es¡¢q÷, ø±–‘ê\q÷ Äj·Tq ùdø£]+#yê&ÉT.

ôd’E\yêØ>± yêÏì bı‹Ôø£\T>± ô|Ïº ñ‘·Ôsê\T sêùd+<äT≈£î yê&yê&ÉT. eTTKýÓTÆq

Á|üø£≥q\T, sê‘·Á|ü‘·T\T, yÓ’ÁkÕsTT\≈£î, sê»≈£îe÷s¡T\≈£î, Á_Ïwüß Á|ü<ÛëqeT+Á‹ø°

Ç#Ã »yêãT\T n˝≤+Ï ø±–‘ê˝ MT< sêùdyê&ÉT. ø£kÕ] ø£ u≤\T&ÉT ãVüQeT‹>±

Ç∫Ãq ∫qï ô|ì‡ Ÿ, Äj·Tq #ê˝≤ s√E\T>± yê&ÉT‘·Tqï #Ós¡T|ü⁄sêsTT (s¡ã“s¡T)

ø£ì|æ+#·ø£b˛‘, n$ ø£ì|æ+#<ëø± n>∑Z>∑Z ≤&çb˛‘·÷ #ê˝≤ ùd|ü⁄ yÓ‹øÏ |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT.

kÕ«‘·+Á‘· + ‘·s¡Tyê‘· eT+Á‘·T\T m+‘√ KØ<Ó’q ø±–‘·+, eTTÁ<äD‘√ ≈£L&çq n~Ûø±]ø£

…≥sYbÕ&é\qT e´øÏÔ>∑‘· ñ‘·Ôsê\≈£î yê&ÉT‘·Tqï+<äT≈£î Äj·Tq eT+<ä*+#ê&ÉT: ªªÁ_Ïwüß

yê] XË’*ì, yê] n\yê≥¢qT nqTø£]+#·&É+ eTq*ï HêXq+ #j·T&ÉyT ø±ø£,

uÛ≤s¡‘·<XÊìï ≈£L&Ü |ü‘·q+ #düTÔ+<äì Äj·Tq ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. ‘·eT KØ<Ó’q n\yê≥¢‘√

bÕ*‘· <X+˝À ø£ $ÁuÛÑeT düèwæº+#ê\ì Á_Ïwüßyês¡T uÛ≤$+#ês¡T. eTq+ Ä KØ<Ó’q

n\yê≥¢qT $&ç∫ô|fÒºj·÷*. #‘√Ô ‘·j·÷s¡T#dæq ø±–‘·+ MT<ä Væ≤+B, ñs¡÷›\˝À

kÕ<Ûës¡D+>± eTTÁ~+∫q …≥sYôV≤&é\qT yê&Ü*. Á|üC≤ùde≈£î\T Ä&É+ãs¡yÓTÆq

kÕ«>∑‘ê\qT, dü‘êÿsê\qT d”«ø£]+#·≈£L&É<äT.µµ

ù|<ä\ø√dü+ düMTø£]+∫q kıeTTà˝À Á|ü‹ ô|’kÕ bı<äT|ü⁄ #j·÷\ì >±+BÛ

Á|üj·T‹ï+#yê&ÉT. kÕe÷õø£ ì<ÛäT\ ø√dü+ Äj·Tq≈£î e∫Ãq eT˙j·÷s¡¶s¡T¢, #Ó≈£îÿ\T,

Á&Ü|òü⁄º\ô|’ ø£MTwüHé bı<äT|ü⁄ #j·÷\ì Á|üj·T‘·ï+ #ùdyê&ÉT. Á|üC≤ $sêfi≤\‘√ <äTu≤sê

#ùd ø±s¡ ø£s¡Ô\T, ìsê«Vü≤≈£î\qT eT+<ä*+#yê&ÉT. 1896˝À >±+BÛ <äøÏåD≤Á|òæø±

qT+∫ uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ e∫Ãq|ü&ÉT nø£ÿ&ç uÛ≤s¡rj·T dü+|òüT+ yês¡T Äj·Tq Ks¡TÃ\≈£î

yÓsTT´s¡÷bÕj·T\ $sêfi+ Ç#êÃs¡T. Äj·Tq n+<äT˝À Á|ü‹ô|’kÕ≈£î …ø£ÿsêdæ yê]øÏ

n|üŒ–+#ê&ÉT. Á≤eTT≈£î 1 nD≤, eT+∫˙fi¢≈£î 6 ô|’dü\T, >±s¡&ûyê&ÉT 6 ô|’dü\T,

yÓTJwæj·THé 8 nD≤\T, ~ÛjT≥sY 4 s¡÷bÕj·T\T ` Ç˝≤ ñ+&~ Ä …ø£ÿ.


ªªeTq Á|ü#ês¡+˝À Ä&É+ãsê\≈£î, <äTu≤sê≈£î #√≥T Ò<äT. kÕúìø£ ø±s¡ ø£s¡Ô\T

Hê ø√dü+ u≤>± KØ<Ó’q |üfi¯ó¢ ‘ÓùdÔ Ò<ë Hê≈£î 12 |üfi¯ó¢ ø±yê*‡q #√≥ 120

|üfi¯ó¢ ‘ÓùdÔ eTq+ kÕe÷q´ uÛ≤s¡rj·TT\ Á|ü‹ì<ÛäT\T>± ñ+≤eTì #Ó|üø=H˚

<ëìøÏ ns¡úy˚TeTT+~? n~ #ê˝≤ nbÕsêú\≈£î <ë]rdüTÔ+~. eTq+ Ä#·s¡D˝À

ì»+>± ù|<ä\≈£î Á|ü‹ì<ÛäT\T>± ñ+&Ü*,µµ nì >±+BÛ ‘·s¡#·T>± #Óù|Œyê&ÉT.

ªª˙≈£î q&ç#˚ X¯øÏÔ ñ+fÒ yêVü≤q+ mø£ÿ≈£î,µµ nì Äj·Tq dü÷∫+#˚yê&ÉT. Äj·Tq

j·TTe≈£î&ç>± ñqï s√E\˝À Bìï dü«j·T+>± Ä#·]+#˚yê&ÉT. <ëìe\¢ Äj·Tq

bı<äT|ü⁄#˚ùd~ ø=ìï s¡÷bÕj·T Ò nsTTHê Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ñ+&É>± ˇø£

<äTø±D+ qT+∫ düs¡T≈£î\T ‘Ó#·TÃø=H+<äT≈£î s√E≈£î 42 yÓTÆfió¢ q&ç∫ yÓ[¢, e#Ãyê&ÉT.

s√p ‘·q ø±sê´\j·÷ìø°, ø√s¡Tºø° ≈£L&Ü q&ç∫ yÓ[¢, e#˚Ãyê&ÉT.

ˇø£kÕ] ªªC≤rj·T‘êyê<ëìøÏ C≤‹ $<˚«wü+ nedüs¡e÷?µµ nH˚ Äj·Tq

ñ|üHê´dü+ $q&ÜìøÏ Ï¬ø≥T ô|≤ºs¡T. n˝≤ edü÷\T #˚dæq kıeTTàqT <˚X¯ã+<ÛäT

yÓTyÓ÷]j·T˝Ÿ ì~ÛøÏ düeT]Œ+#ês¡T. >±+BÛ yÓTT<äÏkÕ]>± ªªdü‘· y˚T <˚e⁄&ÉTµµ nH˚

ñ|üHê´kÕìï ˇø£ Á>±yéTbò qT ø£+ô|˙ ø√dü+ ]ø±s¡T¶ #˚XÊ&ÉT. ˇø£ ns¡>∑+≥˝À

Äj·Tq 65,000 s¡÷bÕj·T\T dü+bÕ~+∫ <ëìï Vü≤]»q ì~ÛøÏ $sêfi¯$T#êÃ&ÉT.

Äj·Tq≈£î &ÉãT“ bı<äT|ü⁄ #˚j·T&Éy˚T ø±<äT, dü+bÕ~+#·&ÉeT÷ e#·TÃ. Á|üuÛÑT‘·«+

Äj·Tq |ü⁄düÔø±\qT ìùw~Û+∫q|ü&ÉT Äj·Tq yêÏì ãVæ≤s¡+>∑+>± ne÷à&ÉT.

Væ≤+<é dü«sêCŸ Á|ü‘·T\qT Äj·TH˚ nsTT<äT, |ü~, j·÷uÛ…’ s¡÷bÕj·T\≈£î ne÷à&ÉT.

<ëì eTTK $\Te Hê\T>∑T nD≤\T e÷Á‘·y˚T. <ä+&ç dü‘ê´Á>∑Vü≤+ düeTj·T+˝À

Äj·Tq ‘·j·÷s¡T#˚dæq ns¡ ‘·T\+ ñ|üqT Äj·Tq n_Ûe÷ì 525 s¡÷bÕj·T\≈£î

ø=Hêï&ÉT. n|ü&ÉT ns¡‘·T\+ ã+>±s¡+ KØ<äT 40 s¡÷bÕj·T\T ñ+&~. Á|ü|ü+#·+˝À

@ yê´bÕØ ≈£L&Ü ñ|üqT n+‘· n<äT“¤‘·yÓTÆq <Ûäs¡≈£î n$Tà ñ+&É&ÉT.

Á|ü»\T Äj·Tq ÄÀÁ>±|òt ùdø£]+#˚+<äT≈£î ÄdüøÏÔ>± ÄÁ‘·+>± ñHêïs¡ì

Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTπø ‘·q ÄÀÁ>±|òt ø√dü+ 5 s¡÷bÕj·T\T rdüTø=H˚yê&ÉT.

y˚ ≤~ s¡÷bÕj·T\T $sêfi≤\T Ç∫Ãq <ë‘· ¬ø’Hê ÄÀÁ>±|òt s¡TdüTeTT qT+∫

$TqVü‰sTT+|ü⁄ \_Û+#˚~ ø±<äT. Äj·Tq ÄÀÁ>±|òt ø±yê\+fÒ eT∞¢ nsTT<äT

s¡÷bÕj·T\T Ç#·TÃø√yê*‡+<˚. U≤B neTàø±\qT ô|+#˚+<äT≈£î Äj·Tq ˇø£kÕ]

dü«j·T+>± U≤B neTàø£+<ës¡T&ç>± |üì#˚XÊ&ÉT. >∑»+ ã<ä›qT ≈£î&ç #˚‘√Ô, U≤B

‘êqTqT m&ÉeT #˚‘√Ô |ü≥Tºø=ì z#·s¡¢ MT<ä dü+‘·ø±\T ô|&ÉT‘·÷ Äj·Tq #ê˝≤

y˚>∑+>± neTàø±\T #˚XÊ&ÉT. 50 ì$TcÕ\˝À Äj·Tq 500 s¡÷bÕj·T\ $\TyÓ’q


U≤B eÁkÕÔ\T ne÷à&ÉT. Ç+ø√ dü+<äs¡“¤+˝À Á|üj·÷D+˝À ñ+&É>± Äj·Tq ¬s’\T

Ä–q Á|ü‹ ùdºwüH√¢q÷ U≤B ne÷à&ÉT, ˇø£ U≤B Á|ü<äs¡ÙqqT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ä

yês¡+˝À 4000 s¡÷bÕj·T\ $\TyÓ’q U≤B neTTà&ÉsTT´+~. kÕ<Ûës¡D+>± U≤B

yê]¸ø£ neTàø±\T 6000 s¡÷bÕj·T\T ñ+≤sTT. Äj·Tq n|”Œ\T ø±s¡D+>± ø£

U≤B ã+&Üs¡T ‘·q neTàø±\qT 48 s¡÷bÕj·T\ qT+∫ 65,312 s¡÷bÕj·T\≈£î

ô|+#·T≈£î+~. ø±+Á¬>dt eTVü‰düuÛÑ À¢ @sêŒ≥T #˚dæq Vü≤düÔø£fi≤ Á|ü<äs¡Ùq≈£î e∫Ãq

dü+<äs¡Ù≈£î\+<ä]ø°, Ä Vü≤düÔø£fi≤ edüTÔe⁄\≈£î dü«#·Ã¤+<ä Á|üø£≥Hê @»+≥T¢ ø±yê\ì

n&çπ>yê&ÉT.

$<˚o eÁkÕÔ\qT ãVæ≤wüÿ]+#ê\ì Äj·Tq Ç∫Ãq |æ\T|ü⁄ e\¢ u…+>±\T˝À

$<˚o eÁkÕÔ\ yê]¸ø£ neTàø£+ 50 XÊ‘êìøÏ |ü&çb˛sTT+~. $T–*q sêÁcÕº\˝À

≈£L&Ü Ç<˚ |ü]dæú‹, $<˚o yê´bÕs¡+ <ë<ë|ü⁄>± düÔ+_Û+∫b˛sTT+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄

ô|s¡T>∑T‘·Tqï nedüsê\‘√u≤≥T <ëì ~>∑TeT‘·T\T ≈£L&Ü ô|s¡>±\ì Äj·Tq

uÛ≤$+#yê&ÉT. ø±˙ eTq <XÊìøÏ Vü‰ì ø£*–+#·ì Á_Ïwüß ~>∑TeT‘·T\qT e÷Á‘·yT

Áb˛‘·‡Væ≤+#ê\ì uÛ≤$+#˚yê&ÉT. #·T≥÷º $<˚o edüTÔe⁄\‘√ eT÷– ñqï|ü&ÉT

πøe\+ K<ä›s¡T <Ûä]+∫q+<äTe\¢ @MT Á|üjÓ÷»q+ ˝Ò<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT.

Á_Ïwüßyê]‘√ ô|<ä› yê´bÕs¡düTÔ\T, bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\T ø£\dæ eTq <˚XÊìï

<√#·Tø√H˚+<äT≈£î neø±X¯$TdüTÔHêïs¡T. Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ yÓTT‘êÔìï U≤B‘√

ì+bÕ\ì, eTs¡DÏdüTÔqï ≈£î°s¡ |ü]ÁX¯eT\qT ã‹øÏ+#ê\ì ø√s¡Tø=H˚yê&ÉT.

X¯Á‘·Te⁄˝≤ eéVü≤]+#˚ Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫ Äj·Tq≈£î m˝≤+Ï Ä]úø£

düVü‰j·TeT÷ \_Û+#· Ò<äT, Á|ü»\ kÕqTuÛÑ÷‹ ìsêXÊ»qø£+>± ñ+&˚~. nsTTHê

Á|ü»\≈£î ªdü«j·T+ ùdeµ jÓTTø£ÿ $\Te H˚sêŒ\ì, ‘·eT ÄVü‰s¡+, <äTdüTÔ\T, Ç‘·s¡

ÁbÕ<∏ä$Tø±edüsê\ ø√dü+ ‘·eT dü«+‘· ÁX¯eT MT<ä, HÓ’|ü⁄D´+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+

H˚sêŒ\ì Äj·Tq <Ûäè&É dü+ø£\Œ+‘√ ñ+&˚yê&ÉT. nœ\ uÛ≤s¡‘· Á>±MTD |ü]ÁX¯eT\

dü+|òüT+, nœ\ uÛ≤s¡‘· q÷\T e&çπøyê] dü+|òüT+ kÕú|æ+∫, yêÏ XÊK\qT

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ n+‘·≤ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. yêsê∆ Àì eT>∑Hé eT÷´õj·T+ q÷\T

e&Éø£≥+, H˚‘·|üì, ø±–‘·+ ‘·j·÷Ø, ‘√\T |üì, q÷HÓ ‘·j·÷Ø, <Ûëq´+ Ä&É≥+,

düãT“\ ‘·j·÷Ø, ‘˚HÓ°>∑\ ô|+|üø£+, eÁ&É+>∑+, ø£eTàs¡+ yÓTT<ä …’q #˚‹eè‘·TÔ\≈£î

Ä≥|ü≥Tº>± e÷]+~. dü«j·T+>± e&çøÏq q÷\T‘√ ‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îqï <äTdüTÔ\

ø£Hêï #·e¬ø’q <äTdüTÔ\T+&Ée˙, kı+‘· <=&√¢ |ü+&ç+#·T≈£îqï <Ûëq´+‘√ #˚düT≈£îqï

s=f…º ø£Hêï #·e¬ø’q s=f…º <=s¡ø£<ä >±+BÛ >∑Ïº>± #Óù|Œyê&ÉT. Äj·Tq <äèwæº À


&ÉãT“ø£+fÒ J$‘·+ $\TyÓ’q~, ìs¡+‘·s¡ ìs¡T<√´>∑+, U≤∞>± ñ+&É≥+ e\¢ e#˚Ã

ìùdÔ»+ ù|<ä]ø£+ ø£+fÒ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq~. C≤rj·T dü+πøåeT+ <äèwæº‘√ Äj·Tq

eTq Ä]úø£ eédüú dü«uÛ≤yêìï |ü⁄qdü‡MTøÏå+#˚+<äT≈£î |üPqT≈£îHêï&ÉT. ªªeTq+ mH√ï

s¡ø±\ ÄVü‰s¡ |ü<ësê∆\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚düTÔqï|üŒÏø° $<˚XÊ\ qT+∫ >√<ÛäTeT\qT

~>∑TeT‹ #düT≈£î+≥THêïeTì ‘Ó\TkÕ? eTq+ bÕ*wt #Ój·T´&É+ e\¢ ÄVü‰s¡ $\Te

ø√˝ÀŒsTTq _j·÷´ìï ‹+≥THêï+, b˛wüø£ $\Te\T n‹ ‘·≈£îÿe>± ñqï |ü+#·<ës¡qT

ñ|üjÓ÷–düTÔHêï+. $T\T¢ À ‘·j·÷¬s’q ‘·≈£îÿe ÄVü‰s¡ $\Te>∑£\ |ü<ësê∆\qT ø=ì

‹+≥÷, nHês√>±´\qT ‘Ó#·TÃ≈£î+≥THêï+. Á>±eT+˝À q÷HÓ >±qT>∑ Ä&˚ yêfi¢≈£î

|üì Ò≈£î+&Ü #XÊ+. j·÷uÛ…’ jTfi¢ ÁøÏ‘·+ Á>±MTDT\‘√ b˛*ùdÔ, Ç|üŒÏ Á>±MTDT\T

dü>∑+ ‘Ó*$‘˚≥\‘√, dü>∑+ düeTs¡ú‘·‘√ J$düTÔHêïs¡T. yêfi¯ó¢ b˛>=≥Tºø=H˚~ m≈£îÿe,

dü+bÕ~+#˚~ ‘·≈£îÿe. Hê |ü<∏äø£+˝À Á>±e÷˝À¢ #·ø£ÿ>± ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T>∑*–q~

@<Ó’Hê |ü≥ºD≤\ qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚düTø√>∑÷&É<äT,µµ nì Äj·Tq yê~+#˚yê&ÉT.

me] <ÛëHê´ìï yêfi‚¢ <ä+#·Tø√yê\ì, |ü+#·<ës¡ ã<äT\T u…\¢+ yê&Ü\ì, q÷\T

e&Éø±\ì, ã≥º\T Hj·÷\ì Äj·Tq Á|ü»\≈£î dü÷∫+#yê&ÉT. $<o dü+<äs¡Ù≈£î\≈£î

eT+∫ u…\¢+ qeT÷Hê\qT s¡T∫ #·÷ùd+<äT≈£î Çdü÷Ô+&˚yê&ÉT.

U≤Bì $T\T¢ ã≥º\‘√ b˛\Ã&É+ e÷H˚j·÷\ì Äj·Tq <˚X¯düTÔ\+<ä]ø°

#Óù|Œyê&ÉT. ªª$T\T¢ j·T»e÷ì m|ü&É÷ ‘·≈£îÿe <Ûäs¡πø n+~+#ê\ì #·÷kÕÔ&ÉT,

eTq+ e÷Á‘·+ Hê´j·TyÓTÆq y‘·Hê\T #Ó*¢+#ê*, #H‘· ø±]à≈£îì JeHêìøÏ ‘·–q+‘·

y˚‘·q+ n‘·ìøÏ \_Û+#˚ ≤ #·÷&Ü*, Ò≈£î+fÒ eTq+ ≈£L&Ü ø£qã&Éì <√|æ&ûì

Áb˛‘·‡Væ≤+∫q≥T¢ ne⁄‘·T+~,µµ nH˚ yê&Üj·Tq. ø£ ø±–‘·|ü⁄ yê´bÕ] ø±]à≈£î\≈£î

s√E≈£î Äs¡Tô|’dü\T #=|üq J‘·$TdüTÔHêï&ÉT. n‘·qT Ç+ø± ‘·≈£îÿe KØ<äTøÏ

ø±–‘·+ düs¡|òüsê #˚j·T&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. n+‘· ø£+fÒ ‘·≈£îÿe <Ûäs¡≈£î ‘êqT

ø±–‘·+ ø=q Òqì >±+BÛ n‘·ìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT.

¬s’‘·T\, Á>±MTD eè‹Ô ì|ü⁄DT\ ˝≤uÛ≤\qT |”˝ÒÃùd <äfi≤Ø eédüúqT

ìs¡÷à*+#ê\ì >±+BÛ ø√s¡T≈£îHêï&ÉT. uÛÑ÷$Tì <äTH˚ï ¬s’‘·T\≈£î yê] ñ‘·Œ‘·TÔ\

|üP]Ô <Ûäs¡ eTT≥º&É+ Ò<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T #Ó*¢+#˚ <Ûäs¡ À

ø=+‘· uÛ≤>∑+ e÷Á‘·y˚T yê]øÏ #˚s¡T‘√+~. yê] ì»yÓTÆq düeTdü <Ûäs¡\T ‘·≈£îÿe>±

ñ+&É≥+ ø±<äT, <äfi≤Ø Ò. yê´bÕs¡T\T ÄVü‰s¡+, ã≥º\ düs¡|òüsêqT ìj·T+Á‹#·&ÜìøÏ,

nÁø£eT+>± ì\« #˚dæ, n~Ûø£ ˝≤uÛ≤\T bı+<ä&Üìø° Äj·Tq e´‹πsøÏ. yÓ÷dü+

<ë«sê dü+|ü<ä b˛>∑T#düTø=ì, eT‘·|üs¡yÓTÆq ø±s¡ Áø£e÷\≈£î uÛ≤Ø>± $sêfi≤*e«&É+


<ë«sê Ä bÕbÕìï ø£&çπ>düTø√>∑\eTì uÛ≤$düTÔHêïs¡ì Äj·Tq yê´bÕs¡düTÔ\ô|’ Äs√|üD

#ùdyê&ÉT. ªªô|<ä› yê´bÕs¡T\T, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T e÷≥˝À¢H Á_Ïwüßyê]øÏ e´‹πsø£+,

|üqT˝À¢ e÷Á‘·+ Á_Ïwüßyê]øÏ nqT≈£L\+. <ëì e\¢ yê]øÏ e#˚Ã ˝≤uÛÑ+ 5%,

Á_Ïwüßyê]øÏ e#˚Ã ˝≤uÛÑ+ 95% nsTTHê yê] ãT~∆ e÷s¡&É+ Ò<äT. dü«<˚o

ñ<ä eT+ C≤e>±]b˛j˚T+<äT≈£î ø±s¡D+ yê´bÕs¡düTÔ\T $<˚o edüTÔe⁄\qT ≈£L&Ü

dü«<˚o eTTdüT>∑T˝À ny˚Tàj·T&Éy˚T. uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ qcÕº\T ‘Ó∫Ã+~ yê´bÕs¡T Ò

nq&É+˝À Hê¬ø˝≤+Ï dü+<˚Vü≤eT÷ Ò<äT. nsTT‘˚ yê] <ë«sêH˚ H˚qT Ä qcÕºìï

uÛÑØÔ #˚j·T>∑\qH˚ $XÊ«dü+ Hê≈£î+~,µµ nH˚yê&Üj·Tq.

¬s’‘·T

¬s’‘·TqT á Á|ü|ü+#êìøÏ ‘·+Á&ç>± e]í+# ø£$‘·qT ø£<ëìï >±+BÛ #·~yê&ÉT.

ªªá düèwæº À n˙ï düeT≈£L]Ãqyê&ÉT <e⁄&Ó’‘, ¬s’‘·T n‘·ìøÏ #ÓsTT´˝≤+Ï yê&ÉTµµ

n+≥T+~ Ä ø£$‘·. ¬s’‘·T\≈£î ù|<ä]ø£+ qT+N, nC≤„q+ qT+N kÕ«‘·+Á‘· +

ø£*Œ+#·&É+˝ÀH <X kÕ«‘·+Á‘· + ñ+<äì Äj·Tq >∑Ïº>± #ÓbÕŒ&ÉT. ªª75XÊ‘·+ eT+~øÏ

ô|’>± »HêuÛ≤ eékÕj·T<ës¡T\T. uÛÑ÷$TøÏ Je+ ¬s’‘, uÛÑ÷$T mø£ÿ&√ ø£qã&É≈£î+&Ü

ñ+& uÛÑ÷kÕ«$TøÏ ø±ø£, ¬s’‘·Tπø #Ó+<ë* `ªuÛÑ÷$T n+‘ê <˚e⁄&ç<˚µ. ¬s’‘·T\ e<ä›

qT+∫ yê] ø£wüº |òü*‘êqï+‘ê <ë<ë|ü⁄>± ˝≤π>düT≈£îHêïø£, eTq≈£î dü«sê»´+ ≈£L&Ü

ô|<ä›>± $T>∑\<äT. eTq $eTTøÏÔ πøe\+ ¬s’‘·T\ <ë«sêH \_Û+#·>∑\<äT. Hê´j·Tyê<äT\T

ø±˙, yÓ’<äT´\T ø±˙, <Ûäqe+‘·T …’q uÛÑ÷kÕ«eTT\T ø±˙ <ëìï dü+bÕ~+#· Òs¡T,µµ nH

yê&Üj·Tq. <X|ü⁄ |üqTï\˝À 25% ¬s’‘·T\ qT+# edü÷\e⁄‘êsTT. uÛÑ÷$T •düTÔ

uÛ≤s¡+ m≈£îÿe>± ñ+~. mø£ÿ&Ó’Hê ˇø£ sê»eTVü≤\T ˝≤+Ï uÛÑeHêìï ø£&ÉT‘·THêïs¡ì

$q>±H, n˝≤+Ï <ëìï #·÷&É>±H ªªÄVü‰ á &Éã“+‘ê ¬s’‘·T\ qT+# e∫Ã+<

ø£<ë,µµ nHyê&ÉT. q>∑sê˝À¢ n_Ûeè~∆ ∫Vü‰ï\˙ï Äj·Tq≈£î |üqTï\ uÛ≤s¡+‘√, nÁø£eT

edü÷fi¢‘√, m|üŒÏø° rs¡Ã Òì n|ü\‘√, ìs¡ø£åsêdü ‘·‘√, eT÷&ÛÉ qeTàø±\‘√, s√>±\‘√

u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï ¬s’‘·T\H >∑Ts¡TÔ #ùd$.

>±+BÛ ¬s’‘·T>± »ìà+#· Ò<äT, ø±˙ ¬s’‘·T>± njT´+<äT≈£î nìïs¡ø±\ Á|üj·T‘êï\T

#XÊ&ÉT. ∫qï‘·q+ qT+N Äj·Tq≈£î |üfi¢ yÓTTø£ÿ\T ô|+#·&ÉeT+fÒ Çwüº+. Á|ü‹s√p

kÕj·T+Á‘·+ ã&ç qT+∫ sê>±H˚ ã¬ø≥¢‘√ ˙fi¯ó¢ yÓ÷dæ, &Üu≤ MT<ä ñqï yÓTTø£ÿ\≈£î


b˛ùdyê&ÉT. 36 j˚Tfi¯¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq ÄÁX¯eT+˝À ¬s’‘·T˝≤ J$+#·&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ÄÁX¯eT+ ì]à+#˚+<äT≈£î uÛÑ÷$T ø√dü+ yÓ‘·T≈£î‘·Tqï|ü&ÉT |üfi¢

#Ó≥¢‘√ ì+&çq ˇø£ mø£s¡+ uÛÑ÷$T Äj·TqqT Äø£]¸+∫+~. Äj·Tq <ëìï ø=ì,

nø£ÿ&˚ ≈£î≥T+ã+‘√q÷, ùdïVæ≤‘·T\‘√q÷ dæús¡|ü&Ü¶&ÉT. ì<ëq+>± eékÕj·T+

yÓTT<ä\Tô|Ïº Hê´j·Tyê<ä eè‹Ô e÷H˚XÊ&ÉT. nø£ÿ&ç ìyêkÕ\qT ÄÁX¯eTyêdüT Ò

ì]à+#·T≈£îHêïs¡T. >±+BÛ uÛÑ÷$Tì <äTHïyê&ÉT, s¡T yÓ÷ùdyê&ÉT, |üfiS¢, ≈£Ls¡>±j·T\÷

ô|+#˚yê&ÉT. ø£\|üqT q]πøyê&ÉT. ø=~›ø±\+˝ÀH˚ Äj·Tq Ä uÛÑ÷$Tì ˇø£

ñ<ë´qeq+>± e÷πsÃXÊ&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À |ü<˚fi¢bÕ≥T >∑&ç|æq ¬s’‘·T J$‘·+ Äj·Tq≈£î eékÕj·÷ìøÏ

dü+ã+~Û+∫ eT+∫ |ü]C≤„Hêìï, nqTuÛÑyêìï Ç∫Ã+~. nVæ≤+kÕ‘·àø£eT÷,

XÊÁd”Ôj·TeT÷ nsTTq ‘˚HÓ°>∑\ ô|+|üø±ìï Äj·Tq Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ ‘Ó#êÃ&ÉT. á

|ü<ä∆‹˝À ‘HÓ|ü≥TºqT HêXq+ #j·T&É+, ‘H°>∑\qT #·+|ü&É+ ñ+&É<äT. eékÕj·T

uÛÑ÷eTT\≈£î <ä>∑Zs¡>± ‘HÓ°>∑\ ô|+|üø£+ ìs¡«Væ≤ùdÔ ~>∑Tã&ÉT\T m˝≤ ô|s¡T>∑T‘êjÓ÷

Äj·Tq $e]+#˚yê&ÉT. ‘˚HÓ°>∑\T |üPe⁄\ qT+∫ ‘˚HÓ ‘êπ>≥|ü&ÉT ‘·eT ø±fi¢‘√

|ü⁄bıŒ&çì ˇø£ #√≥ qT+∫ eTs=ø£ #√ÏøÏ yÓ÷düT≈£îb˛‘êsTT. Bìe\¢ |ü+≥\

HêD´‘·, ~>∑Tã&ç ô|s¡T>∑T‘êsTT.

uÛÑ÷$TøÏ kÕs¡+ Ò<äì ø±˙, eT+∫ |üìeTT≥T¢ Òeì ø±˙, ˙Ïdüs¡|òüsê

‘·–q+‘·>± Ò<äì ø±˙ e#˚Ã |òæsê´<äT\qT >±+BÛ ø=Ïº|ü&˚ùdyê&ÉT. ‘·q uÛÑ÷$Tì

#·ø£ÿ>± ñ|üjÓ÷–+#·Tø=H˚ ‘Ó*$‘˚≥ Ò ¬s’‘·T≈£î nìïÏø£+fÒ ô|<ä› ÄdæÔ nì Äj·Tq

nHyê&ÉT. ¬s’‘·Hyê&ÉT XøÏÔe+‘·T&ç>±, ‘·q MT<ä ‘êqT Ä<Ûës¡|ü&yê&ÉT>±, s¡ø£s¡ø±\

|üqT\T #˚j·T>∑\yê&ç>± ñ+&Ü\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT. qsT÷ ‘ê©yéT

ìsê«Vü≤≈£î&ÉT yêfi¢≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñqï uÛÑ÷$T eékÕj·÷ìøÏ |üìøÏsê<äì

#Ó|æŒq|ü&ÉT Äj·Tq ªªy˚T+ <äøÏåD≤Á|òæø±˝À m˝≤+Ï uÛÑ÷$T‘√ |üì yÓTT<ä\Tô|≤º*‡

e∫Ã+<√ ˙≈£î ‘Ó*j·T<äT. H˚H˚ ˙ kÕúq+˝À ñ+fÒ Hê>∑*‘√ |üì yÓTT<ä\T ô|≥ºqT.

|æ\¢\≈£î ∫qï |ü\T>∑T Ç∫Ã, <ëìï m˝≤ yê&Ü˝À Hs¡TŒ‘êqT. n<=ø£ ø£fi. m<äT›\‘√

|üì#sTT+#·Tø√e&É+ ‘·sê«‹ <äX. |ü\T#·>± >∑T\¢ düTHêïìï ø±˙, |üXóe⁄\ ms¡Te⁄qT

ø±˙ #·*¢‘˚ eTq+ s¡ø£s¡ø±\ ≈£Ls¡>±j·T\T ≈£î+&û yÓTTø£ÿ\˝À ô|+#·e#·TÃ. e÷qe

eT˝≤ìï ˝À‘·T ‘·≈£îÿe ø£+<äø±\˝À |üP&çÃ ms¡Te⁄>± e÷s¡Ã&ÜìøÏ 15 s√E\

ø£+fÒ m≈£îÿe düeTj·T+ |ü≥º<äT. eékÕj·÷ìï >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq |üì>± uÛ≤$+#·&É+

eTq |æ\¢\≈£î H˚sêŒ*. n<˚MT ‘·≈£îÿekÕúsTT eè‹Ôø±<äT, >=|üŒ eè‹Ô,µµ nHêï&ÉT.


ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ë´ |ü<∏äø£+˝À eékÕj·T+ Á|ü<Ûëq bÕÁ‘· b˛wæ+#·>∑\<äì >±+BÛ

uÛ≤$+#ê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯ $uÛÑ»q≈£î eTT+<äT s√E\˝À HÍK©˝Àì Væ≤+<äTe⁄\T Äj·TqqT

ªªy˚TeTT Çø£ÿ&É ñ+&É≥+ m˝≤? y˚T+ @+ ‹Hê*? eTTdæ¢+ ¬s’‘·T\T e÷‘√

düVü≤ø£]+#·&É+ Ò<äT, e÷≈£î Hê>∑fi¯ó¢ ø±˙, m<äT›\T ø±˙ Çe«&É+ Ò<äT,µµ nì

>±+BÛì n&ç>±s¡T. n|ü&ÉT Äj·Tq ªªnsTT‘˚ |ü\T>∑T\‘√ ‘·e«+&ç. |ü\T>∑T\‘√

‘·$«q H˚\˝À |ü+≥ ~>∑Tã&ÉT ÒMT ‘·–Zb˛e⁄,µµ nì ã<äT*#êÃ&ÉT.

1943˝À >±+BÛ C…’\T˝À ñqï|ü&ÉT u…+>±\T˝À \ø£å ≤~ eT+~ Á|ü»\T

Äø£*øÏ e÷&ç #·ìb˛j·÷s¡T. Ä <äTs¡È≥q C≤„|üø±\T Á|ü»\T, n~Ûø±s¡T\ eTqdüT\˝À

‘êC≤>± ñHêïsTT. 1947˝À eT∞¢ ø±≥ø£+ edüTÔ+<äì uÛÑj·T+ ydæq|ü&ÉT >±+BÛ

dü\Vü‰ rdüTø=H+<äT≈£î yÓ’ÁkÕsTT ‘·q ø±s¡ <ä]Ùì $e÷q+˝À ùdyêÁ>±yéT≈£î |ü+bÕ&ÉT.

>±+BÛ ìs¡“¤j·T+>± ñHêï&ÉT, sêuÀ‘·Tqï $|ü‘·TÔ >∑T]+∫ uÛÑj·÷+<√fiq\T e~ Òj·÷\ì

Äj·Tq Á|ü»\≈£î dü÷∫+#ê&ÉT. ªªeTq≈£î kÕs¡e+‘·yÓTÆq uÛÑ÷$T #ê˝≤ ñ+~. ‘·–q+‘·

˙s¡T+~, e÷qe eqs¡T\≈£î ˝À≥T Ò<äT. eT] eTq≈£î ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\ ø£s¡Te⁄

m+<äTø=düTÔ+~? ‘·eT MT<ä ‘êeTT Ä<Ûës¡|ü&É≥+ Á|ü»\≈£î HsêŒ*. ¬s+&ÉT –+»\T

‹Hyê&ÉT Hê\T>∑T ñ‘·Œ‹Ô #j·T>∑\>±*. Á|ü‹ e´ø°Ô kı+‘êìøÏ $ìjÓ÷–+#·>∑\


@<√ ˇø£ ÄVü‰s¡|ü<ësêúìï ñ‘·Œ‹Ô #j·T&É+ Hs¡TÃø√yê*. ø=~›>± eTÏºì, ø=+#Ó+

|üXóe⁄\ ms¡Te⁄q÷ rdüTø=ì ø£ ≈£î+&É ô|+≈£î˝À ydæ, n+<äT˝À Hê\T>∑T $‘·ÔHê\T

#·*¢ ˙fió¢ b˛j·T&É+ n+<äs¡÷ #j·T<ä–q ‘*¬ø’q |üì. nìïs¡ø±\ Ä&É+ãs¡yÓTÆq

ñ‘·‡yê\÷ ì*|æyj·÷*. $‘·ÔHê\ m>∑TeT‘·T\T Ä|æyj·÷*. ì\« #j·T>∑\ <ÛëHê´\

qT+∫ ø±≈£î+&Ü ø±s¡≥T¢, ∫\ø£&É <äT+|ü\T, ã+>±fi <äT+|ü\T, ø£+<ä, ns¡Ï ≤+Ï

yêÏ qT+∫ ø±e\dæq |æ+&ç |ü<ësêúìï bı+<äe#·TÃ,µµ nì Äj·Tq dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.

Äj·Tq dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ Á|üD≤[ø£qT neT\T #j·T&ÜìøÏ <äè&ÛÉ dü+ø£\Œ+, Áø£eT•ø£åD‘√

≈£L&çq ø£èwæ, ìsê&É+ãs¡‘·, ø=‘·Ô ÄVü‰s¡ n\yê≥¢≈£î n\yê≥T|ü& >∑TD+, $<XÊ\

eTT+<äT #sTT #ê#·≈£L&É<äH n_Ûe÷q+ ñ+&Ü*.

ÄVü‰s¡+, <äTdüTÔ\ düs¡|òüsê MT<ä ìj·T+Á‘·D\T $~Û+∫q|ü&ÉT >±+BÛøÏ

Á|üuÛÑT‘·« ø√≤\‘√ |üì˝Òø£b˛sTT+~. Äj·Tq _j·T´+, >√<ÛäTeT\T, |ü|ü\T

Ò≈£î+&ÜH˚ ‹+&ç ‹q>∑*>±&ÉT, |ü+#·<ës¡ yê&É≥+ e÷H˚XÊ&ÉT. ‘·q ã≥º\T ‘êH˚

‘·j·÷s¡T #˚düT≈£îHêï&ÉT.

#˚‹øÏ n+<äTu≤≥T˝À ñqï |ü<ësêú\‘√, ô|’kÕ Ks¡TÃø±ì Äe⁄ ù|&É, e÷qe

eT\ eT÷Á‘ê\T, ≈£Ls¡>±j·T\ ‘=≈£ÿ\T, Ï Àì Hê#·T, ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\‘√ ùd+Á~j·T

ms¡Te⁄ m˝≤ ‘·j·÷s¡T#˚j·÷˝À Äj·Tq Vü≤]»Hé |üÁ‹ø£ À $e]+#ê&ÉT. ÁX¯eT,

‘Ó*$‘≥\T ‘·|üŒ eTs√ ô|≥Tºã&ç Ò≈£î+&Ü ùd+Á~j·T ms¡Te⁄qT ‘·j·÷s¡T #j·Te#·TÃ.

Äj·Tq ÄÁX¯e÷\˝À eT\eT÷Á‘ê\qT ˇø£ ˝À‘·T ‘·≈£îÿe bı&ÉT>±Ï >√‘·T\˝ÀøÏ

|ü+|æ eTÏº ø£ù|Œyês¡T. n&ÉT>∑T ˝À‘·T˝À|ü\ eTÏº À ñ+&˚ dü÷ø£åàJe⁄\T eT˝≤ìï

y>∑+>± ms¡Te⁄>± e÷πsÃj·T>∑\e⁄. À‘·T>± bÕ‘dæq eT\+, #Ó‘·Ô #Ó&ÉTyêj·TTe⁄\qT

ñ‘·Œ‹Ô #˚kÕÔsTT, >±*ì ø£\Twæ‘·+ #˚kÕÔsTT. Ç˝≤ bÕ]X¯ó<Ûä |üìì, ¬s’‘·T|üìì

ø£*|æ ìs¡«Væ≤+#·&É+ kÕ+Á|ü<ëj·T ¬s’‘·T\≈£î q#˚Ã~ ø±<äT. s¡kÕj·Tq ms¡Te⁄\

ø£+fÒ ùd+Á~j·T ms¡Te⁄\H˚ >±+BÛ Çwüº|ü&˚yê&ÉT. ‘·≈£îÿe ø±\+˝À m≈£îÿe ~>∑Tã&ç

ø√dü+ s¡kÕj·Tq ms¡Te⁄\qT $ìjÓ÷–+#·&É+ Á|üe÷<äø£s¡eTì Äj·Tq qyTàyê&ÉT.

n<äT“¤‘·yÓTÆq |òü*‘ê\qT Ç∫Ãq≥T¢ ø£qã&çHê n~ H˚\ kÕsêìï HêX¯q+ #˚düTÔ+~.

Hê>∑* ã<äT\T Á≤ø£ºs¡T yê&Éø£+ ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î Çwüº+ ñ+&˚~ ø±<äT.

düãs¡àr ÄÁX¯eT+˝À Äj·Tq <ë<ë|ü⁄>± nìï s¡ø±\ ø=‘·Ô Hê>∑fi¢q÷ Á|üjÓ÷–+∫

#·÷XÊ&ÉT, yêÏ˝À kÕ+Á|ü<ëj·TyÓTÆq m<äT›\ Hê>∑ Ò eT+∫ |òü*‘ê\ì∫Ãq≥T¢

s¡TEesTT´+~. |ü+≥ |ü+&+<äT≈£î m+‘· ˝À‘·T nedüs¡yÓ÷ n+‘· es¡πø n~

<äTqTï‘·T+~, H\qT HêXq+ #ùd+‘· ˝À‘·T\≈£î yÓfi¢<äT. <ëì‘√ u≤≥T e+<ä ≤~


eT+~ eTqTwüß\T #ùd |üìì ‘êH=ø£ÿfÒ #ùd j·T+Á‘ê\ $ìjÓ÷>∑+ Äj·Tq≈£î

ndü\T ÇwüºeTT+&É<äT. j·T+Á‘ê\ yê&Éø£+ ¬s’‘·T\ düè»Hê‘·àø£ XøÏÔì yÓTT<äT›us¡TdüTÔ+<äì

Äj·Tq uÛÑj·T+. ‘·sê\ qT+∫ edüTÔqï ∫qï ø£eT‘ê\ kÕ>∑T Äj·Tq≈£î q#Ã~ ø±<äT.

e+<ä eT+~ ¬s’‘·T ≈£î≥T+u≤\T ø£\dæ $XÊ\yÓTÆq uÛÑ÷$Tì kÕ>∑T#dæ e∫Ãq ~>∑Tu≤&çì

100 uÛ≤>±\T #dæ |ü+#·Tø√yê\ì Äj·Tq dü÷∫+#yê&ÉT. Á|ü‹ Ç+Ïø° ˇø£ »‘·

m<äT›\T, ã+&û ñ+&É≥+ eè<Ûë nì Äj·Tq uÛ≤$+#yê&ÉT. kÕeT÷Væ≤ø£ |üXóe⁄\

ô|+|üø£+ e\¢ |üXóe⁄\≈£î dü¬s’q ∫øÏ‘·‡, ÄVü‰sêìøÏ ‘·–q+‘· |ü∫Ãø£ ãj·Tfió¢, $‘·ÔHêìøÏ

eT+∫ ÄuÀ‘·T\ ìs¡«Vü≤D kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. #ê˝≤kÕs¡T¢ |üXóe⁄\ <ëD≤øÏ yêÏ

~>∑Tã&ç ø£Hêï m≈£îÿe Ks¡Ãe⁄‘·T+~. |üXóe⁄\ dü+K´ ô|]–q ø=B› ;<ä]ø£+ e\¢

¬s’‘·T <ä÷&É\qT nyTàkÕÔ&ÉT, <äTqï |æ\¢\qT #·+ù|kÕÔ&ÉT Ò<ë yêÏøÏ ÄVü‰s¡$Te«≈£î+&Ü

e÷&ÉTkÕÔ&ÉT. |üXóe⁄\ |ü≥¢ Á≈£Ls¡+>± eéVü≤]dü÷Ô yêÏ u≤>√>∑T\T |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü

ñ+≤&ÉT.

eékÕj·T Ä]úø£ eédüú≈£î dü+ã+~Û+∫q+‘· es¡≈£L n‘· +‘· $\TyÓ’q

Äe⁄qT dü+s¡øÏå+#·&É+ô|’ >±+BÛ #ê˝≤ ÁX¯<ä∆ #·÷ù| yê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ n+‘·≤

Äj·Tq #dæq j·÷Á‘·\˝À ø±+‹$V”≤qyÓTÆq ø£fi¢‘√ ñqï ¬s’‘·T\T, Äe⁄\ <äj·T˙j·T

dæú‹ì #·÷dæ Äj·Tq #ê˝≤ <äT'œ+#˚yê&ÉT. Äe⁄qT |ü$Á‘·+>± uÛ≤$+#˚

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚ uÛÑ÷$T MT<ä mø£ÿ&Ü ˝Òq+‘·>± Äe⁄\qT, yêÏ C≤‹ì

nee÷ìdüTÔHêïs¡T, <äTs¡T|üjÓ÷>∑+ #˚düTÔHêïs¡T. Äe⁄qT |ü$Á‘·+>± #·÷&É≥eT+fÒ,

Äe⁄\qT e~ÛdüTÔHêïs¡ì eTTdæ¢+\‘√ Væ≤+kÕ‘·àø£yÓTÆq |òüTs¡D\≈£î ~>∑&É+, Äe⁄qT

eTT≥Tºø=ì eTq*ï eTq+ |ü$Á‘·+ #˚düTø=H˚+<äT≈£î ‘√düT≈£î#êe&É+>±

e÷]b˛sTT+~. #ê˝≤ >√XÊ\\T, |üXóe⁄\ XÊ\\T Á≈£Ls¡yÓTÆq Væ≤+dü≈£î ì\j·÷\T>±

e÷]b˛j·÷sTT. bÕ\T Çe«˝Òì, $ø£˝≤+>∑ |üX¯óe⁄\qT dü+s¡ø£ åø£XÊ\\T

dü+s¡øÏå+#ê\ì, |üX¯óe⁄\ C≤‹ n_Ûeè~∆øÏ ‘·–q dü\Vü‰\T Çyê«˝ì Äj·Tq

ø√s¡Tø=H˚yê&ÉT. u≤>∑T+≤j·TH˚ ø±s¡D+‘√ π><Ó bÕ\T, π><Ó HÓsTT´\ ø£Hêï, Äe⁄

bÕ\T, Äe⁄ HÓsTT´\H˚ >±+BÛ m≈£îÿe Çwüº|ü&˚yê&ÉT. Äe⁄ eTs¡DÏ+∫q ‘·sê«‘·

<ëì #·s¡à+, meTTø£\T, Ç‘·s¡ X¯Øs¡ uÛ≤>±\T n˙ï ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT ø±ãÏº

Äj·Tq≈£î Äe⁄\+fÒ #ê˝≤ Çwüº+.

ÄÁX¯eT+˝Àì >√XÊ\˝À >±+BÛ eT+∫ C≤‹ ÄuÀ‘·T\qT b˛wæ+#˚yê&ÉT,

#·e¬ø’q Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq Äe⁄\bÕø£qT ìs¡«Væ≤+#˚yê&ÉT. >√XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q

Á|ü‹ ∫qï $wüj·T+ dü«j·T+>± #·÷düTø=H˚yê&ÉT. ø=‘·Ô>± |ü⁄Ïºq Ò>∑<ä÷&É\qT


Áù|eT>± ìeTTs¡T‘·÷ |ü\ø£]+#˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] ˇø£ |ü&É¶≈£î yÓ’<ä + Òì »ãT“‘√

u≤<Ûä|ü&ÉT‘√+~. n|üŒÀ¢ Ä »ãT“øÏ m˝≤+Ï eT+<äT\÷ n+<äTu≤≥T˝À Òe⁄.

>±+BÛ <ëì J$‘êìï eTT–+#˚j·÷\ì ìs¡ísTT+#ê&ÉT, yÓ’<äT´&ÉT <ëìøÏ eT+~#˚Ã

düeTj·T+˝À dü«j·T+>± <ä>∑Zs¡THêï&ÉT. ù|s¡Tbı+~q nVæ≤+kÕ Á|üeø£Ô #˚dæq á

Væ≤+kÕ‘·àø£ ø±s¡ + ô|<ä› $yê<ëìøÏ <ë] rdæ+~. ˇø£ C…’qT&Ó’‘˚ >±+BÛ bÕbÕìï

Äj·Tq s¡ø£Ô+‘√H ø£&ÉT>∑T‘êqì u…~]+#ê&ÉT ≈£L&Ü. >±+BÛ á $eTs¡Ù\ ‘·TbòÕqTqT

eTÚq+>±, Á|üXÊ+‘·+>± m<äTs=ÿHêï&ÉT.

eTs√ dü+<äs¡“¤+˝À |ü+≥\qT, |üfi¢qT, ≈£Ls¡>±j·T\qT HêX¯q+ #˚düTÔqï

ø√‘·T\ eT+<äqT #·+bÕ\H˚ Á|ü‹bÕ<äq‘√ Äj·Tq eT÷s¡â+>± nVæ≤+düqT

bÕÏ+#˚yê]ì $düTÔb˛j˚T˝≤ #˚XÊ&ÉT. ªªH˚qT ≈£L&Ü ˇø£ ¬s’‘·Tì. n‹ ‘·≈£îÿe

Væ≤+dü‘√ Hê |ü+≥\qT m˝≤ s¡øÏå+#·Tø√yê˝≤ nì Ä˝À∫+#·&É+ Hê <Ûäs¡à+. á

ø√‘·T\ >=&Ée #ê˝≤ rÁe+>± ñ+~. ‘·TbÕø°‘√ >±*˝À ø±\TŒ\T »]|æHê n$

u…<äs¡&É+ Ò<äT. #·+|üø£b˛‘˚ |ü+≥\qT s¡øÏå+#·Tø√ Òì |ü]dæú‘·T˝À¢ yêÏì #·+bÕ*‡

edüTÔ+<˚yÓ÷? H˚qT Bìï >∑T]+∫ rÁe+>± Ä˝À∫düTÔHêïqT,µµ nì $e]+#ê&ÉT

>±+BÛ. nsTT‘ ÄÁXeT+˝À ø√‘·T\qT ‘·TbÕ≈£î\‘√ ø±˙ u≤D≤\‘√ ø±˙ #·+bÕ*‡q

nedüs¡+ m|ü&É÷ sê Ò<äT.

ù|<ä ¬s’‘·T\ Ä<ëj·T+ ô|+#·&É+ m˝≤ nì >±+BÛ m|ü&É÷ Ä˝À∫dü÷Ô

ñ+&˚yê&ÉT. yês¡T j˚T&Ü~øÏ Hê\T>∑T qT+∫ Äs¡T HÓ\\T ìs¡T<√´>∑T\T>±

ñ+≥THêïs¡T. πøe\+ eékÕj·T+‘√ ≈£î≥T+u+ >∑&ÉT|ü⁄ø=H˚ |ü]dæú‹ Ò<äT. 30

ø√≥¢ eT+~ ¬s’‘·T\ ã\e+‘·|ü⁄ ìs¡T<√´>±ìøÏ |ü]cÕÿs¡+>± Äj·Tq ¬s’‘·T eTVæ≤fi¯

#‘·T˝À¢ sê≤ï\q÷, |ü⁄s¡Twüß\ #‘·T˝À¢ #‹eT>±Z\qT ñ+∫ yêÏì ñ|üjÓ÷–+#·T

ø√yê\ì nqT≈£îHêï&ÉT. dü¬s’q <äTdüTÔ\÷, dü¬s’q ÄVü‰s¡+, dü¬s’q #·<äTeP Òø£

u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï ¬s’‘·T\ Jeq kÕúsTTì dü+‘·T*‘· ÄVü‰s¡+, >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq Ç\T¢,

<äTdüTÔ\T, ‘·–q yÓ’<ä kÂø£sê´\T ñ+&˚ kÕúsTTøÏ ô|+#ê\ì, yê]øÏ dü¬s’q #·<äTe⁄

#Ó|æŒ+#ê\ì Äj·Tq ø√s¡T≈£îHêï&ÉT. n˝≤π> yês¡T b˛sê&˚ ‘·‘ê«ìï ≈£L&Ü n_Ûeè~∆

#˚düTø√yê*. ¬s’‘·T`≈£L©`Á|üC≤sêC≤´ìøÏ Äj·Tq eT<ä›‹#êÃ&ÉT. ªª‘·eT <äTdæú‹øÏ

ø±s¡D+ <äTs¡<äèwüº+ ø±<äì, eéùdúqì ¬s’‘·T\T Á>∑Væ≤+∫ ‹s¡>∑ã&çq s√E yêfi¯ó¢

sêC≤´+>∑ã<ä∆+ ø±ì e÷sêZ\qT ≈£L&Ü nqTdü]+#˚+<äT≈£î yÓqTø±&És¡T. ì»yÓTÆq

dü«sê»éT+fÒ @$TÀ uÛ≤s¡rj·T ¬s’‘ê+>∑+ ns¡ú+ #düT≈£îqï s√E yêfi¢qT n&ÉT¶ø=H

<ÛÓ’s¡ + mes¡÷ #˚j·T Òs¡T,µµ nH˚ yê&Üj·Tq.


>±+BÛ >±] Hêj·Tø£‘·«+˝À ¬s’‘·T\T XÊdüH√\¢+|òüTq ñ<ä eT+˝À bÕ˝§Zì

n~Ûø±s¡T\ ñ‘·Ôs¡T«\≈£î e´‹πsø£+>± ñ|üqT ‘·j·÷s¡T #XÊs¡T. ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ\˝À

uÛ≤s¡‘· kÕ«‘·+Á‘· Á|ü‹»„ #XÊs¡T. |üqTï\T #Ó*¢+#+<äT≈£î ìsêø£]+∫q ñ<ä eT+˝À

yê] ÄdüTÔ\T, uÛÑ÷eTT\T y˚\+ y˚j·Tã&Ü¶sTT. yês¡T &ÉãT“s¡÷|ü+˝À qwüºb˛sTTHê

HÓ’‹ø£ ôd’ús¡ + ô|]–+~.

y˚\+ bÕ≥>±&ÉT

‘·qqT me¬s’Hê eTVü‰‘êà nì |æ*∫, ø±fi¢MT<ä |ü&É≥+ Hs¡+>± |ü]>∑DÏ+#˝≤

ˇø£ _\T¢ ‘·j·÷s¡T #˚j·÷\ì >±+BÛ nqT≈£îHêï&ÉT. ø±˙ Äj·Tq yÓ[¢q q>∑sê\T,

Á>±e÷˝À¢ V”≤s√\≈£î \_Û+#˚ kÕ«>∑‘êìï e÷Á‘·+ ‘·|æŒ+#·Tø√ Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT.

@<√ ˇø£ düeTdü ˝À ñqï yê]øÏ düVü‰j·T+ #˚j·T&ÜìøÏ Äj·Tq ˇø£ Á|ü<˚X¯+

qT+∫ eTs√ Á|ü<˚XÊìøÏ ‹s¡T>∑T‘·÷ Á|ü»\‘√ dü+ã+<Ûë\T HÓs¡ù|yê&ÉT. nìï

#√≤¢ Äj·Tq≈£î $|üØ‘·yÓTÆq n_Ûe÷q+, $<Ûj·T‘·\‘√ ≈£L&çq düŒ+<äq \_Û+#+~.

Äj·Tq≈£î |ü⁄wüŒ>∑T#êÃ¤\T, |üP\<ä+&É\T, KØ<Ó’q #·Á≤\˝À _–+∫q düHêàq |üÁ‘ê\T,

|üs¡T‡\T, ÄuÛÑs¡D≤\T ãVüQeT‹>± \_Û+#˚$. >±+BÛ yê] n_Ûe÷Hêìï

yÓT#·TÃø=H˚yê&ÉT, ø±˙ dü>∑≥T ‘·\dü] Ä<ëj·T+ s√E≈£î eT÷&ÉTô|’dü\T>± ñqï

<˚X¯+˝À |üP\<ä+&É\÷, düHêàq |üÁ‘ê\≈£î &ÉãT“ <äTu≤sê #˚j·T&É+ Äj·Tq≈£î

q#˚Ã~ ø±<äT.

á <äTu≤sê Ä|üeTì Äj·Tq Á|ü»\≈£î #˚dæq $»„|ü⁄Ô\T eè<Ûë nj·÷´sTT.

Bì‘√ Äj·Tq á <äTu≤sêqT dü+|ü<ä>± e÷sêÃ\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. Äj·TqøÏ

ˇø£ Ä˝À#·q e∫Ã+~. Äj·Tq≈£î &ÉãT“\T Çe«&ÜìøÏ Á|ü»\T dæ<ä∆+>± ñqï|ü&ÉT

Ä |üì ãVæ≤s¡+>∑+>± #˚ùd neø±X¯+ yê]øÏ m+<äT≈£î Çe«≈£L&É<äT? n+<äTπø

Äj·Tq ‘·q≈£î e∫Ãq ãVüQeT‘·T\qT eTTK´+>± ‘·≈£îÿe J$‘·ø±\+ >∑\

ãVüQeT‘·T\qT y˚\+ y˚j·÷\ì ìs¡ísTT+#ê&ÉT. ãVæ≤s¡+>∑ düe÷y˚XÊ\˝À Äj·Tq

y˚~ø£ MT<ä ≈£Ls¡TÃì ªªHê Á|æj·TyÓTÆq u≤*ø£\T Çø£ÿ&É me«s¡÷ Òs¡T. ø±ãÏº Hê≈£î

á <ä+&É\qT m˝≤ $ìjÓ÷–+#ê˝À ‘Ó*j·T&É+˝Ò<äT. me¬s’Hê á <ä+&ÉqT

ø=qT≈£îÿ+≤sê?µµ nì n&çπ>yê&ÉT. ªª¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T ˇø£À kÕ], eT÷&ÉT

s¡÷bÕj·T\T, ◊<äT s¡÷bÕj·T\T...µµ Äj·Tq düs¡<ë <Û√s¡DÏ ÀøÏ ~–b˛j˚Tyê&ÉT.


Ç+‘· UØ<äT ìeTà|ü+&ÉT, |üP\<ä+&É ˝≤+Ï ∫qï edüTÔe⁄\πø. ˇø√ÿkÕ] ˇø√ÿ

<ä+&É 30/` s¡÷bÕj·T\ qT+∫ 300/` s¡÷bÕj·T\ es¡≈£L neTTà&ÉTb˛j˚T~. á

y˝+ bÕ≥\˝À edüTÔe⁄\≈£î m≈£îÿe <Ûäs¡\T #Ó*¢+#·&É+˝À Á>±MTDT Ò+ yÓqTø£ã&yês¡T

ø±<äT. ø£kÕ] >±+BÛ ø£ q–w”\T #ÓøÏÿq ô|f…ºqT y˚\+ y˚dü÷Ô ªªBì KØ<äT 250/

` s¡÷bÕj·T\T. ø±<äT H˚qT bıs¡ã&Ü¶qT 75/` s¡÷bÕj·T\T,µµ nHêï&ÉT. mes√

300/` s¡÷bÕj·T\T nHêïs¡T. ªªÄ 300/` s¡÷bÕj·T\T, 300/` s¡÷bÕj·T\T.

s¡+&ç u≤ã÷ s¡+&ç, 300/` s¡÷bÕj·T ÒHê? ˇø£kÕ] H˚ì˝≤+Ï ô|f…ºqT 1000/

` s¡÷bÕj·T\≈£î ne÷àqT.µµ eT÷&ÉT dü+<äsê“¤\˝À ø√˝Ÿø£‘ê bÂs¡T\T Äj·Tq≈£î

|òüTq+>± düHêàq+ #˚dæ m+‘√ KØ<Ó’q q–w” ô|f…º\qT ãVüAø£]+#ês¡T. Äj·THê

Ä eT÷&ç+Ï nø£ÿ&˚ y˚\+ y˚XÊ&ÉT. ªªMT]∫Ãq ãVüQeT‘·T\qT y˚\+ y˚düTÔHêïì

MT Áù|eTqT øÏ+#·|üs¡∫q≥T¢ uÛ≤$+#·e<äT›. á ô|f…º\qT H˚qT Hê‘√ rdüT¬øfi¢ ÒqT.

MÏì rdüT¬øfi‚¢+<äT≈£î Hê e<ä› ô|f…º Ò<äT, Hê ÄÁX¯eT+˝À MÏì ñ+#·&ÜìøÏ ‘·–q

edür Ò<äT,µµ nH˚yê&ÉT. ªªÇ˝≤ y˚\+ yÓj·T´&É+˝À ‘·ù|ŒMT Ò<äì Hê ñ<›X¯+.

n$ Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq b˛°ì Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔsTT. ø£ eT+∫ ø±s¡D+ ø√dü+ $sêfi$T#Ã

\ø£åD≤\qT Ád”Ô, |ü⁄s¡Twüß\˝À Áù|πs|æ+#˚+<äT≈£î Á|üe÷<ä+ ˝Òì |ü<ä∆‘·T*$. Hê

y˝+ bÕ≥\˝À bÕ˝§ZHyês¡T πøe\+ qqTï dü+‘√wüô|fÒº+<äTπø ô|<ä› <Ûäs¡\T #Ó*¢+#·&É+

Ò<äì eTq+ >∑eTì+#ê*. yê] <Ûäq+ ˇø£ ñ<ë‘·Ô ÄX¯j·T+ ø√dü+ $ìjÓ÷–+#·

ã&ÉT‘·T+<äì yê]øÏ ‘Ó\TdüT.µµ

<Ûësêfi+>± $sêfi≤*#Ã˝≤>± Äj·Tq ÄVüA‘·T\qT Áù|πs|æ+#· Òì dü+<äs¡“¤+

#ê˝≤ ns¡T<äT. ˇø£ ìeTàø±j·TqT 10/` s¡÷bÕj·T\≈£î, ˇø£ q÷\T <ä+&ÉqT

201/` s¡÷bÕj·T\≈£î, ã+>±s¡T ‘·øÏ©ì 5000/` s¡÷bÕj·T\≈£î, ˇø£ q–w”

ô|f…ºqT 1000/` s¡÷bÕj·T\≈£î Äj·Tq ne÷à&ÉT. ˇø£ dü+düú≈£î X¯+≈£îkÕú|üq

#˚dæq|ü&ÉT <ëìøÏ ñ|üjÓ÷–+∫q ‘ê|”ì, u§#ÓÃqT Äj·Tq y˚\+˝À 1000/`

s¡÷bÕj·T\≈£î ny˚TàXÊ&ÉT. ˇø£kÕ] y˚\+bÕ≥˝À ˇø£ ã+>±s¡T ˝≤¬øŸ <Ûä]+∫q

ˇø£ |æ ≤¢&çì #·÷dæ #‘·T\T #ê#ês¡T. n‘·&ç ‘·*¢ Ä |æ ≤¢&çì Äj·Tq≈£î n+~+∫+~.

Äj·Tq |æ ≤¢&çì m‘·TÔø=ì, |æ ≤¢&ç yÓTfiÀ¢ ã+>±s¡T ˝≤¬øŸqT y˚\+ y˚XÊ&ÉT.

ˇø£ kÕ] Äj·Tq ªªHê <ä>∑Zs¡ …ø£ÿ Òqìï ñ+>∑sê\THêïsTT. yê≥ìïÏ

nyTàj·÷\qT≈£î+≥THêïqT,µµ nì Á|üø£Ï+#ê&ÉT. eT÷&ÉTkÕs¡T¢ y\+˝ÀøÏ e∫Ãq ø£

ñ+>∑s¡+ ∫e]øÏ 445/` s¡÷bÕj·T\≈£î neTTà&ÉT b˛sTT+~. n|üŒÀ¢ Ä ñ+>∑s¡+

KØ<äT 30/` s¡÷bÕj·T\T ñ+&~. ˇø£kÕ] Äj·Tq≈£î e∫Ãq $sêfi≤\ eT÷≥˝À


#ê˝≤ ø£¬s˙‡H√≥T¢, yÓ+&ç, sê– HêDÒ\‘√ bÕ≥T ˇø£ >∑e« ≈£L&Ü <=]øÏ+~. Äj·Tq

<ëHÓï+‘·>±H yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. ªªãVüQXÊ @ ù|<äyê&ç e<√› Ç#Ã+<äT≈£î @MT ñ+&ç

ñ+&É<äT. n+<äTπø ‘·q e<ä› ÄK]>± $T–*q >∑e«qT Ç+<äT˝À yXÊ&ÉT. n‘·ì

‘ê´>±ìï |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£îqï|ü&ÉT Ç~ ã+>±s¡+ø£+fÒ $\TyÓ’q~,µµ nHêï&ÉT.

Äj·Tq nqïfÒ¢ n~ ã+>±s¡T >∑e« ø£+fÒ m≈£îÿe <Ûäs¡≈£î neTTà&ÉT b˛sTT+~. ˇø£

n_Ûe÷ì 111/` s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢+∫ <ëìï dü«+‘·+ #düT≈£îHêï&ÉT.

r]ø£ Òì Á|üj·÷D≤\T, U≤∞ Òì ø±s¡ Áø£e÷\ uÛ≤s¡+, ìs¡+‘·s¡+ m<äTs¡j˚T´

∫≈£îÿ düeTdü´\ e‹Ô&ç Äj·Tq˝Àì ñ‘ê‡Vü‰ìï, yÓ’X¯´ \ø£åD≤ìï nD>±s¡Ã

Òø£b˛j·÷sTT. 78 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Væ≤+<ä÷, eTTdæ¢+ eT‘·ø£\Vü‰\T, ñÁ~ø£Ô‘·\

e‹Ô&ç rÁe+>± ñqï düeTj·T+˝À ;Vü‰sYqT >±+BÛ dü+<ä]Ù+#ê&ÉT. eT‘·ø£\Vü‰\˝À

qwüºb˛sTTq eTTdæ¢+\ ø√dü+ $sêfi≤\T b˛>∑T#˚XÊ&ÉT, ãVüQeT‘·T\T>± e∫Ãq

ÄuÛÑs¡D≤\qT y˚\+ y˚XÊ&ÉT. >±+BÛøÏ kı+‘· ÄdüTÔ\T, edüTÔe⁄\T ñ+&˚$ ø±e⁄.

ˇø£ ù|<ä ÄÁXeTyêdæ>± Äj·Tq ø£ kÕeT÷Væ≤ø£ ì~ÛøÏ ø£ sê–ô|’kÕ $sêfi$T#êÃ&ÉT.

<ëìï ˇø£ n_Ûe÷ì 500/` s¡÷bÕj·T\≈£î ø=Hêï&ÉT.

j·÷#·≈£î&ÉT

>±+BÛ s√E s√Eø° Á|üC≤ J$‘·+˝À eT]+‘·>± eTTì–b˛sTT ‘·q

≈£î≥T+u≤ìø°, Hê´j·Tyê<ä eè‹Ôø° düeTj·T+, ÁX<ä∆ πø≤sTT+#· Òì dæú‹øÏ #s¡T≈£îHêï&ÉT.

‘êqT Á|ü»\≈£î ùde #˚j·÷\+fÒ kÂø£sê´\q÷, kÂU≤´\q÷ e~* yÓTT‘·Ô+ edüTÔ

dü+|ü<äqT, ÄdüTÔ\qT ‘· õ+∫, dü«#·Ã¤+<ä ù|<ä]ø±ìï nqTuÛÑ$+#ê\ì Äj·Tq

uÛ≤$+#ê&ÉT. ˇø±H=ø£ dæú‹˝À, dü+|ü<ä ø£*– ñ+&É≥+ Äj·Tq≈£î H˚s¡+>±

nì|æ+∫+~, <ëìï <ëq+ #˚j·T&É+ Äj·Tq≈£î Äq+<ëìï#˚Ã |üì>± e÷]+~.

Äj·Tq e<ä› ñqï edüTÔe⁄\˙ï ˇø£<ëì ‘·sê«‘· eTs=ø£Ï e÷j·TeTe&É+

ÁbÕs¡+_Û+#êsTT. ‘·q≈£î ‘·+Á&ç qT+∫ e#˚Ã ÄdæÔô|’ Vü≤≈£îÿqT Äj·Tq e~ ÒXÊ&ÉT.

‘·q ;Ûe÷ bÕ\d” eTT]–b˛‘·T+fÒ #·÷dü÷Ô s¡T≈£îHêï&ÉT. HÓ\≈£î 4000/`

s¡÷bÕj·T\T dü+bÕ~+#˚ Hê´j·Tyê<ä eè‹Ôì e~ ÒXÊ&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±≈£î #Ó+~q

$TÁ‘·T\T, n_Ûe÷qT\T ‘·qøÏ∫Ãq ã+>±s¡+, yÓ+&ç, eÁC≤\ ãVüQeT‘·T\q÷,

|ò ”ìø˘‡ ôdÏ˝ŸyÓT+≥‘√ ø£*|æ 65000/` s¡÷bÕj·T\ ÄdæÔ˙ kÕe÷õø£


ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ ≤ ø£ Á≥dtº≈£î M\THêe÷ sêkÕ&ÉT. Äj·Tq ‘·q≈£î

düTs¡øÏå‘·yÓTÆq J$‘·+ e<ä›qT≈£îHêï&ÉT, ‘·q uÛ≤sê´|æ\¢≈£î ≈£L&Ü n˝≤+Ï J$‘·+

Ò≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT.

Äj·Tq J$‘·+˝À ∫e] 40 dü+e‘·‡sê\T n_Ûe÷qT\T, ùdïVæ≤‘·T*∫Ãq

$sêfi≤\ MT<ä J$+#ê&ÉT. ≤˝ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+˝À >±+BÛ, Äj·Tq ≈£î≥T+u≤ìøÏ

nsTTq Ks¡TÃ\qT Äj·Tq »s¡àHé ùdïVæ≤‘·T&ÉT ø± …Héu≤ø uÛÑ]+#ê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì

ÄÁX¯e÷\˙ï kÕqTuÛÑ÷‹|üs¡T\T, dü«#·Ã¤+<ä <ë‘·\ $sêfi≤\‘√ q&ç#˚$.

|ü+&ç‘Y eT<äHé yÓ÷Vü≤Hé e÷\Mj·T ª_#·Ã>±fi¢≈£î j·TTesêEµ nH˚yês¡T—

>±+BÛ ª_#·Ã>±fi¯fl≈£î sêEµ. kÕe÷õø£ ø±s¡ Áø£e÷\ ø√dü+ j·÷∫+#·&É+˝À >±+BÛ

Á|ü|ü+#· ]ø±s¡T¶ kÕú|æ+#ê&ÉT. >±+BÛ ‘·q˝À ñqï á kÕeTsêú ìï <äøÏåD≤Á|òæø±˝À

ñ+&É>± Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. Hê≥˝Ÿ Ç+&çj·THé ø±+Á¬>dt ø√dü+ #·+<ë\T edü÷\T #˚ùd

|üìøÏ u≤<ÛäT´&ç>± ñ+&É>± Ç~ »]–+~. ø£ s√E sêÁ‹ Äj·Tq ø£ <Ûäqe+‘·T&Ó’q

<ë‘· e<ä›≈£î yÓ[¢ 80 s¡÷bÕj·T\ $sêfi¯+ Ä•+#ê&ÉT. m+‘· ã‹$T˝≤&çHê Ä

<Ûäqe+‘·T&ÉT 40/` s¡÷bÕj·T\T e÷Á‘·y˚T #Ó*¢+#ê&ÉT. >±+BÛ n|üŒÏøÏ Äø£*>±,

n\dæb˛sTT ñHêï&ÉT, ø±˙ |ü≥Tº<ä\‘√ Á|üj·T‘·ï+ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. sêÁ‘·+‘ê

nø£ÿ&˚ ≈£Ls=Ãì ‘Ó\¢yêπs dü]øÏ 80/` s¡÷bÕj·T\qT dü+bÕ~+#ê&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À dæús¡|ü&çq uÛ≤s¡rj·T #ê]Á‘ê‘·àø£ b˛sê≥ ø±\+˝À 5000

eT+~ ìs¡düqø±s¡T\T, yêfi¢ ≈£î≥T+u≤\ b˛wüD≈£î ø±yê*‡q $sêfi≤\ düMTø£s¡D˝À

Äj·Tq<˚ Á|ü<Ûëq u≤<Ûä ‘·. yê]øÏ s√E≈£î 3,200 s¡÷bÕj·T\T Ks¡Ãj˚T´$. >±+BÛ

πøãT˝Ÿ <ë«sê |ü+|æq nuÛÑ´s¡∆q≈£î uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ kÕqT≈£L\+>± düŒ+~+∫+~.

j·TTesêE\T, <Ûäìø£ yê´bÕs¡T\÷ kıeTTà\T |ü+|æ+#ês¡T. ˇø£ ø±+Á¬>dt

düe÷y˚X¯+˝À >±+BÛ ñ<ä e÷ìøÏ $sêfi≤\T Çyê«\H˚ $»„|æÔì Á|üø£Ï+∫q|ü&ÉT

düuÛÑ À ñqïyês¡T H√≥T¢, ã+>±s¡+, yÓ+&ç s¡÷|ü+˝À $sêfi≤\T ≈£î]|æ+#ês¡T.

>±+BÛ nìï $sêfi≤\≈£î s¡d”<äT\T |ü+bÕ&ÉT, n+<ä]ø° nsTTq Ks¡TÃ\qT $es¡+>±

ìy˚~+#ê&ÉT. <ë‘·\ eTH√uÛ≤yê\qT >ös¡$+∫, ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü ùdø£]+∫q

|üìøÏ ‘·|üŒ eTπs |üìø° Ks¡TÃ ô|≥º Ò<äT.

Á|ü»\ kıeTTà Ks¡TÃ #˚ùd $wüj·T+˝À Äj·Tq #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&˚yê&ÉT.

‹\ø˘ dü«sê»´ ì~Û >∑T]+∫ Á|üX¯ï\T ‘·˝…‹Ôq|ü&ÉT |ü<äT›|ü⁄düÔø±\T ‘·ìF

#düTø=H+<äT≈£î sêyê*‡+~>± $eTs¡Ù≈£î\qT >±+BÛ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. ‹\ø dü«sê»´

ì~ÛøÏ eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ ø√Ï s¡÷bÕj·T\T düMTø£]+#ê\ì Äj·Tq \ø£å + @s¡Œ]#ê&ÉT.


ˇø£ eè‹Ô|üs¡yÓTÆq Hê≥ø£ Á|ü<äs¡Ùq≈£î Äj·Tq nsTT<äT ì$TcÕ\T e∫Ã yÓ[‘˚

<ëì˝Àì q≥T\T 50,000 s¡÷bÕj·T\T #·+<ë ÇkÕÔs¡ì ø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉT Äj·TqTï

ã‹$T˝≤&Ü&ÉT, ø±˙ n˝≤ yÓfi¢&ÜìøÏ >±+BÛ n+^ø£]+#· Ò<äT. ø±˙ eT÷&ÉTHÓ\˝À¢

‹\ø˘ dü«sê»´ ì~ÛøÏ e∫Ãq #·+<ë 1,15,00,000/` s¡÷bÕj·T\T.

ªª<Ûäì≈£î\ qT+∫ y˚˝≤~ s¡÷bÕj·T\≈£î kÕ«>∑‘·+. ø±˙ ù|<ä\ qT+∫

ùdø£]+∫q ∫\¢s¡ ô|’dü\T, $&ç s¡÷bÕj·T\T m+‘√ $\TyÓ’q$. eTq |üìøÏ n$

Äosê«<ë\T. $\Te ‘Ó*dæ Ç∫Ãq Á|ü‹ô|’kÕ <ë‘·≈£î ñqï dü«sê»´ ø±+ø£å≈£î,

|ü≥Tº<ä\≈£L Á|ürø£,µµ nì Äj·Tq ‘·s¡#·T>± nH˚yê&ÉT. $sêfi¯$Te«&É+ ø√dü+ y˚∫

ñ+&ç, eDT≈£î‘·Tqï #˚‘·T\‘√ ø=+>∑Tq ø£≥Tº≈£îqï eTT&ÉT\qT $ù|Œ eè<äT∆\qT

‘êHÓ|üŒÏø° eT]∫b˛ Òqì Äj·Tq #ÓãT‘·÷+&˚yê&ÉT. yês¡T m+‘√ ø£wüº|ü&ç #˚dæq

bı<äT|ü⁄qT n˝≤ Çe«&Üìï Äj·Tq n_Ûq+~+#˚yê&ÉT.


‹\ø˘ dü«sê»´ ì~Û‘√ bÕ≥T >±+BÛ Ms¡ u≤*ø£ yê*j·TeTà kÕàs¡ø£ ì~Û,

>√K Ò kÕàs¡ø£ ì~Û, \»|ü‹sêjYT kÕàs¡ø£ ì~Û, <˚X¯ã+<ÛäT ∫‘·Ôs¡+»Hé <ëdt kÕàs¡ø£

ì~Û, Ä+Á&É÷dt kÕàs¡ø£ ì~Û, »*j·THéyê˝≤ u≤>¥ u≤~Û‘·T\ kÕàs¡ø£ ì~Û e+ÏyêÏøÏ

≈£L&Ü &ÉãT“\T düMTø£]+#ê&ÉT. »*j·THéyê˝≤ u≤>¥ À kÕàs¡ø£ dü÷ú|ü+ ì]à+#·&ÜìøÏ

$~Û+#·T≈£îqï >∑&ÉTe⁄˝À|ü\ nqT≈£îqï+‘· kıeTTà edü÷\T ø±ø£b˛‘ ‘·q ÄÁXe÷ìï

n$Tà, m+‘· eùdÔ n+‘· Ç#˚ÃkÕÔqì Äj·Tq Á|üø£Ï+#ê&ÉT. <˚X¯ã+<ÛäT kÕàs¡ø£

ì~ÛøÏ ¬s+&ÉT HÓ\˝À¢ |ü~ \ø£å\ s¡÷bÕj·T\T edü÷\j·÷´sTT. ≤>∑÷sY XÊ+‹ìπø‘·Hé≈£î

#·+<ë\T b˛>∑T#˚j·T&É+ ø√dü+ <˚X¯eT+‘ê ‘·q Hê≥ø±\ Á|ü<äs¡Ùq\T @sêŒ≥T

#˚dü÷Ô |üs¡ Ï+#·&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡ì ‘Ó*dæq|ü&ÉT >±+BÛ Ä eè<ä∆ ø£$ì

n+‘· Á|üj·T‘·ï+ e÷qTø√eTì ø√sê&ÉT. ‘·q ‘·s¡T|òü⁄q yÓTT<äÏ yêsTT<ë>± 50,000

s¡÷bÕj·T\T $sêfi¯$T#êÃ&ÉT.

<˚X¯+˝À es¡<ä\T, ø±≥ø±\T, uÛÑ÷ø£+bÕ\T $s¡T#·T≈£î|ü&çq|ü&ÉT Äj·Tq

$sêfi≤\T j·÷∫dü÷Ô ãj·T\T<πsyê&ÉT. U≤B Á|ü#ês¡+ ø√dü+, n+≥sêì‘·Hêìï

ìs¡÷à*+#·&É+ ø√dü+ Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê düT&ç>±* |üs¡ ≥q\T »]bÕ&ÉT.

Vü≤]»q ì~ÛøÏ Äj·Tq ¬s+&ÉT ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\≈£î ô|’>± düMTø£]+#ê&ÉT. Äø£*‘√

ñqï yê] ø£&ÉT|ü⁄ ì+|ü&ÜìøÏ e÷Á‘·y˚T &ÉãT“\T ÇùdÔ Äj·Tq ìsêø£]+#˚yê&ÉT.

eTìwæ ì»yÓTÆq Äø£* ø£&ÉT|ü⁄q≈£î dü+ã+~Û+∫+~ ø±<äT, >ös¡eÁ|ü<ä+>±,

Ä‘·à>ös¡e+ >∑\ bÂs¡Tì>± J$+#·&ÜìøÏ dü+ã+~Û+∫+<äì Äj·Tq $X«dæ+#yê&ÉT.

ªªq>∑ï+>± ñqïyê]øÏ JequÛÑè‹ ø£*Œ+#˚ |üì #·÷|ü≈£î+&Ü yê]øÏ nedüs¡+ Òì

<äTdüTÔ*e«&É+ <ë«sê yê]ì nee÷ì+#·&Üìï H˚qT ‹s¡düÿ]kÕÔqT. eTq+

yê]øÏyê«*‡+~ ø=ìï yÓT‘·T≈£î\T, ñ|üjÓ÷–+∫q <äTdüTÔ\÷ ø±<äT,µµ nHyê&Üj·Tq.

ˇø£kÕ] ø£ C…’\T &Üø£ºs¡T, ªª>±+BÛJ, ø±fiS¢, #‘·T\÷ #·ø£ÿ>± ñqï eTqTwüß\T

n&ÉTø√ÿe&Üìï ìyê]+#ê\ì MT≈£î nì|æ+#·&É+ Ò<ë? MTs¡T Ä $<ÛäyÓTÆq #·≥º+

#˚kÕÔsê?µµ nì n&ç>±&ÉT. ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü. ø±˙ Hê˝≤+Ï eTqTwüß\≈£î e÷Á‘·+

j·÷∫+#˚ ùd«#·Ã¤ ñ+≥T+~,µµ nì »yê_#êÃ&ÉT >±+BÛ. ªªÇ∫Ã+~ _#·Ã>±&ÉT

|ü⁄#·TÃø√yê*µµ nH˚ kÕ<Ûës¡D ìj·Te÷ìï >±+BÛ ñ\¢+|òæT+#˚yê&ÉT. Äj·Tq

ìHê<ë\T, <ë‘·\ e<ä›≈£î Äj·Tq yÓfi‚¢ $<Ûëq+, <ëq+ rdüT≈£îH˚+<äT≈£î Äj·Tq

$~Û+#˚ wüs¡‘·T\÷ n˙ï nkÕ<Ûës¡D+>± ñ+&˚$. ¬s’ À¢H√, bÕ¢ŸbòÕ+ MT<äH√,

ø£<äT\Tqï ø±s¡T˝À+#√ >±+BÛ ÄVüA‘·T\≈£î _Ûøå±bÕÁ‘· #ê#yê&ÉT. Äj·Tq bÕÁ‘· À

$sêfi¯+ y˚j·T&É+ ø√dü+ ‘=øÏÿdü ≤≥ »]π>~. e+<ä ≤~ eT+~ Á>±MTDT\T,


eè<äT∆\T, ˇ+–b˛sTTqyês¡T, eTVæ≤fi¯\T, |ü⁄s¡Twüß\T yê] ø=~›bÕÏ $sêfi≤\qT

Äj·Tq≈£î düeT]Œ+#+<äT≈£î yÓTÆfi¢ ø=B› q&É∫e#Ãyês¡T, >∑+≥\ø=B› y∫ ñ+&yês¡T.

ø=~›eT+~ ‘·eT bı˝≤\ qT+∫ e+ø±j·T\T, >∑TeTà&çø±j·T\T, Ç‘·s¡ ≈£Ls¡>±j·T\T

‘Ó#˚Ãyês¡T. ˇø£ Ä<äs¡Ù >∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\˝Àì |æ\¢\T ‘êeTT #˚‘√Ôe&çøÏq q÷\T

>∑T≥ºqT, dü«j·T+>± H˚dæq U≤B eÁkÕÔìï, ‘êeTT ø=~›s√E\ bÕ≥T HÓsTT´, bÕ\T,

>√<ÛäTeT\T ‹q&É+ e÷H˚j·T&É+ <ë«sê bı<äT|ü⁄ #˚dæq ø=~› yÓTT‘êÔìï >±+BÛøÏ

$sêfi¯$T#êÃs¡T. ˇø£kÕ] ˇø£ $‘·+‘·Te⁄ |üø£ÿH˚ ñqïyê] qT+∫ ¬s+&ÉT nD≤\T

n|ürdüTø=ì >±+BÛøÏ $sêfi¯$T∫Ã+~. ªª¬s+&ÉT nD≤ Ò m+<äT≈£î Ç#êÃe⁄?µµ nì

n&ç–q|ü&ÉT ÄyÓT ªªÁ|ü»\ ø√dü+ ‘·q düs¡«dü«+ e<äT\T≈£îqï >±+BÛ˝≤+Ï

eTVü‰‘·Tà&çøÏ $sêfi¯$Tyê«\ì Hê J$‘·ø±\ ø√]ø£. n+‘˚ ø±˙ H˚ì#˚Ã ø=~› ô|’dü\

e\¢ Äj·Tq nqT≈£îqï |üì |üPs¡Ôe⁄‘·T+<äì ø±<äT,µµ nì düe÷<Ûëq+ Ç∫Ã+~.

ø=ìï \ø£å\ s¡÷bÕj·T\qT düMTø£]+#·&É+ >±+BÛøÏ ∫qï |æ\¢\ Ä≥. Äj·Tq

‘·q $»„|æÔì yÓTÆ≈£î\ <ë«sê, πøãT Ÿ‡ <ë«sê, yêsêÔ|üÁ‹ø£\ <ë«sê |ü+|ü⁄‘·T+&yê&ÉT.

ˇø£kÕ] Äj·Tq ˇø£ »s¡ï*düTº ‘·\MT<ä À|” ˝≤ø=ÿì, <ëì˝ÀH˚ $sêfi≤\T

ùdø£]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. $düTÔuÀsTTq Ä »s¡ï*ùdº >±+BÛ $sêfi≤\ ùdø£s¡D≈£î

yÓTT<äÏ u≤~Û‘·T&Ó’, Äj·Tq Ä<ÛäTìø£ _øå±bÕÁ‘· ÀøÏ $sêfi+ düeT]Œ+#·Tø√ø£ ‘·|üŒ Ò<äT.

>±+BÛ $sêfi≤\ ùdø£s¡D≈£î ãsêà yÓ[¢q|ü&ÉT ªª14 j˚Tfi¢ ‘·sê«‘· H˚qT MT

<˚XÊìøÏ e#êÃqT. 14 j˚Tfi¢ ‘·sê«‘· ø£s¡Te⁄ e∫ÃHê MTs¡T …ø£ÿ#˚j·Ts¡T ø£<ë, Hê

|üs¡ ≥qq÷ n˝≤π> nqTø=ì á <ä]Á<äHêsêj·TDT\ Á|ü‹ì~Ûì MT $sêfi≤\‘√

dü+‘·è|æÔ |üs¡#·+&ç. eTs√kÕ] H˚qT MT e<ä›≈£î e#˚Ã neø±X¯+ <=s¡ø£ÿb˛e#·TÃ,µµ

nì |æ\T|ü⁄ì#êÃ&ÉT. nø£ÿ&ç <Ûäqe+‘·T\T |”Hêdæ‘·q+>± Ç∫Ãq ø=~›bÕÏ $sêfi≤\qT

Äj·Tq ùV≤fi¯q #˚XÊ&ÉT. ªªá #·+<ë\ N°ì ∫+|æbÕπsdæ ø=‘·Ô C≤_‘ê sêj·T+&ç.

H˚qT >∑T»sêr yÓ’X¯ó´&çì, CÒãT\ ˝À|ü*ø£ ≤¢ #˚‘·T\T ô|Ïº U≤∞ #˚j·T&É+ Hê≈£î

u≤>± ‘Ó\TdüT,µµ nHêï&ÉT. Äj·Tq ùV≤fiq‘√ #·+<ë\T n|üŒÏø£|ü&ÉT ¬sÏº+|üj·÷´sTT.

Äj·Tq Áo\+ø£ yÓ[¢q|ü&ÉT ªªeTùV≤+Á<äT&ÉT Áo\+ø£ e∫Ãq|ü&ÉT

uÛ≤s¡‘·<X+˝À Äø£*#êe⁄\T Òe⁄, MTs¡T ≈£L&Ü Ä $»j·T+˝À uÛ≤>∑+ |ü+#·T≈£îHêïs¡T.

MTs¡T uÛ≤s¡‘·<X+‘√ ñqï ã+<ÛäT‘ê«ìï ‘Ó+#·Tø√≈£î+&Ü Ä ã+<ÛëìøÏ >∑]«düTÔqïf…Æ¢‘

yê]øÏ <Ûäqy˚T ø±<äT, q>∑\T ≈£L&Ü Çyê«*,µµ nì |æ\T|ü⁄ì#êÃ&ÉT. Äj·Tq≈£î

yês¡T Ç∫Ãq $sêfi≤\qT ‘·$Tfi¯ó\πø ñ|üjÓ÷–+#ê\H˚ $qïbÕìï Äj·Tq

‹s¡düÿ]+#ê&ÉT, ªªMTs¡T qqTï q$Tà kıeTTà Ç#˚Ã≥¢sTT‘˚, <ëìï mø£ÿ&É, me]øÏ,

m˝≤ Ks¡TÃô|&ç‘˚ dü~«ìjÓ÷>∑+ ne⁄‘·T+<√ Hê≈£î ‘Ó\Tdüì ≈£L&Ü MTs¡T qe÷à*.µµ


Äj·Tq ø£kÕ] Äy<äq>± ªªHê≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ç ≤ Vü≤è<äj·T+ N*Ã #·÷|æ+#

XøÏÔ Ò<äT. ñ+fÒ MT≈£î nø£ÿ&É Äø£*‘√ eT\eT\˝≤&ÉT‘·Tqï y˝≤~ eT+~ uÛ≤s¡rj·TT\

eTTU≤\˝À Hê≈£î ø£ì|æ+# sêeTT&ÉT ø£qã&ç ñ+&yê&ÉT,µµ nHêï&ÉT. Äj·Tq ‘·s¡#·T>±

s√E≈£î 12≈£î ô|’>± düe÷y˚XÊ\≈£î Vü‰»s¡j˚Týê&ÉT. ªªHê≈£î nD≤, ns¡úD≤, uÒ&Ü,

ø±˙, ô|’kÕ MTs¡T m+‘· Çe«>∑*–Hê |òüsê« Ò<äT, Çe«+&ç,µµ nì $»„|æÔ #ùdyê&ÉT.

bÂs¡ düHêàHê\˝À bÕ˝§Zì e÷≤¢&çq ‘·sê«‘· Äj·Tq ªª|üπs‡~?µµ nì n&çπ>yê&ÉT.

ªªH˚qT yÓfi¢qT. MT]#˚Ã<ëø± Çø£ÿ&˚ ≈£L#·T+≤qT. yÓ[¢ <ëì dü+>∑‹ #·÷&É+&ç,µµ

nH˚yê&ÉT. Ä $<Ûä+>± Á|ü»\ e<ä› qT+∫ #·+<ë\T edü÷\T #˚ùdyê&ÉT. ø=ìïkÕs¡T¢

Äj·Tq≈£î Çfi¯ó¢, q>∑\T, #Ó≈£îÿ\T, ã+>±s¡+, yÓ+&ç, sê–HêD≤\T, >∑T≥º\ ø=B›

q÷\T $sêfi¯$Te«&ÜìøÏ ‘√|ü⁄˝≤&ÉTø=H˚ Á|ü»\ >∑T+|ü⁄\T ns¡úsêÁ‹ es¡≈£L y˚∫

ñ+&˚$. Äj·Tq 78e |ü⁄Ïºq s√E dü+<äs¡“¤+>± Äj·Tq≈£î 78 \ø£å\ q÷\T

ñ+&É\T ãVüQeT‹>± Ç#êÃs¡T.

ˇø£kÕ] $sêfi≤\˝À Äj·Tq≈£î ˇø£ >∑e« <=]øÏ+~. <ëìï Äj·Tq >=|üŒ

‘ê´>±ìøÏ >∑Ts¡TÔ>±, ã+>±s¡+ ø£+fÒ $\TyÓ’q~>± d”«ø£]+#ê&ÉT. ˇø£ Vü≤+‘·≈£î&ÉT

ñ]ø£+ã+ mø£ÿuÀjT eTT+<äT ‘·q e<ä›qTqï 100/` s¡÷bÕj·T\qT >±+BÛøÏ Çyê«\ì

ÄK] ø√]ø£>± ø√s¡T≈£îHêï&ÉT. kÕ<Ûës¡D+>± ˇø£ düe÷yX+˝À >±+BÛ ùdø£]+∫q

$sêfi≤\qT yÓ÷j·T&ÜìøÏ, …øÏÿ+#·&ÜìøÏ eTT>∑TZs¡T, q\T>∑Ts¡T düVü‰j·T≈£î\T nedüs¡+

njTýês¡T. ˇø£kÕ] $sêfi≤\ ùdø£s¡D ‘·sê«‘· ˇø£ ø±s¡ ø£s¡Ô e∫Ã Ä≈£î|ü#·Ã

øÏ\TeTTs¡+>∑T‘√ ì+&çq ‘·q #‘·T\qT #·÷bÕ&ÉT. n‘·qT ùdø£]+∫q yêÏ À ù|<ä\T

m+‘√ ø±\+>± <ë∫ô|≥Tº≈£îqï bÕ‘· sê–HêDÒ Ò m≈£îÿe>± ñHêïj·Tqïe÷≥. n~

#·÷dæq >±+BÛ ªªá ãVüQeT‹ ˇø£ Äosê«<ä+. eTq+ Bìï πøe\+ n+øÏ‘·uÛ≤e+

nqT≈£î+≤+ ø±˙ yêfi¢ <äèwæº À á neø±X+ ìsêXÊ|üP]‘· ø±s¡T Nø£≥¢ À ˇø£

ø±+‹πsK. sêuÀjT eT+∫ s√E\≈£î ˇø£ dü÷∫ø£,µµ nHêï&ÉT.

eè‹Ô|üs¡yÓTÆq j·÷#·qqT ìùw~Û+#ê\ì ø√s¡Tø√e&É+ >±+BÛ yÓ’s¡T<Ûä´

dü÷∫ø£\˝À ˇø£Ï. nìïs¡ø±\ >ös¡yê˙ï e~˝Òdæ bı≥º ì+|ü⁄ø√e&É+ ø√dü+

_#·Ã>±fi¯ó¢ ô|fÒº πøø£\T >±+BÛ uÛÑ]+#· Òø£b˛j˚Tyê&ÉT. ù|<ä\≈£î |üì Çe«&ÜìøÏ

ã<äT\T>± _#·Ã+ yj·T&Üìï Äj·Tq ÄyÓ÷~+#yê&ÉT ø±<äT. uÛ≤s¡‘·<X+˝À _#·Ã>±fifl

dü+K´ 56 \ø£å\T <ëÏb˛e&Üìï Äj·Tq ìs¡dæ+#˚yê&ÉT. XÊØs¡ø£+>± |üì#˚ùd

X¯øÏÔ Òì yês¡T ‘·|üŒ y¬se«s¡÷ düe÷C≤ìøÏ |üìø=#˚Ã |üì #˚j·T≈£î+&Ü <ëq

<Ûäsêà\ MT<ä J$+#·&É+ Äj·Tq≈£î q#˚Ã~ ø±<äT. _#·ÃyÓT‘·Ô&Éy˚T ø±<äT, _#·Ã+


y˚j·T&É+ ≈£L&Ü ‘·ù|Œ nH˚yê&Üj·Tq. X¯Øs¡+˝À z|æø£ ñqï+‘·ø±\+ _#·Ã+

m‘·Ô&ÉeT+fÒ <=+>∑‘·q+‘√ düe÷qy˚T.

;Vü‰s¡T uÛÑ÷ø£+|ü+˝À u≤~Û‘·T …’, düVü‰j·Tø£ •_sê\˝À ÄÁ•‘·T\T>± ñqïyê]ì

yê] ÄÁXj·÷ìøÏ, ÄVü‰sêìøÏ, <äTdüTÔ\≈£î ‘·–q |üì #j·÷\ì Äj·Tq dü÷∫+#ê&ÉT.

ªª|üì eT]∫b˛‘˚ MTs¡T Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≤ìøÏ n\yê≥T |ü&É‘ês¡T.

n˝≤ Á|üC≤<Ûäq+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+ ‘·|ü. ìC≤sTTr‘√ |üì #˚j·T+&ç. mes¡÷

_#·Ã>±fi¯ó¢ ø±e<äT›. |üì ø√dü+ n&É>∑+&ç. n|üŒ–+∫q |üì ÁX¯<ä∆>± #˚j·T+&ç. |üì

#˚j·T+&ç, n&ÉTø√ÿe<äT›,µµ nì Äj·Tq dü÷∫+#ê&ÉT.

ã+~b˛≥T

>±+BÛ _#·Ã>±fi¢≈£î sêC…’‘˚ ã+~b˛≥¢≈£î j·TTesêE ≈£L&Ü. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

s√Es√Eø° <Ûäqe+‘·T\T eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\T ø±e&É+, ;<äyêfi¯ó¢ eT]+‘·

;<äyêfió¢ ø±e&É+ Äj·Tq #·÷XÊ&ÉT. Äj·Tq düe÷q‘ê«ìøÏ ‘·q kı+‘· ìs¡«#·Hêìï

|ü]#·j·T+ #˚j·T<ä\T#·T≈£îHêï&ÉT. Á>±MTD J$‘ê\qT |ü⁄q'eéd”úø£]+∫

Á>±MTDT\≈£î Ä]úø£ düeTdü \ qT+∫ $eTTøÏÔ ø£*Œ+#·&Éy˚T Äj·Tq \ø£å +.

nedüs¡+˝À ñqïyê]ì Ä<äTø=H˚+<äT≈£î Äj·Tq <Ûäì≈£î\qT <√#·T≈£îHêï&ÉT.

eT+&˚ ø±>∑&Ü\T, yÓT]ùd ø£‘·TÔ\≈£î ã<äT\T Áù|eT‘√ ˇ|æŒ+#·&É+, HÓ’‹ø£+>±

ã\e+‘·+ #˚j·T&Üìï Äj·Tq <√|æ&ûøÏ kÕ<ÛäHê\T>± m+#·T≈£îHêï&ÉT. <ÛäHêìï

‘ê´>∑+ #˚j·TeTì <Ûäì≈£î\≈£î, yê] C≤„Hêìï kÕe÷qT´\‘√ |ü+#·Tø√eTì

|ü+&ç‘·T\≈£î, ‘·eT ˝≤uÛ≤\qT ø±]à≈£î\‘√ düe÷q+>± |ü+#·Tø√eTì ô|≥Tºã&ç

<ës¡T\≈£î, bÕ*‘·T\≈£î e÷qe Vü≤≈£îÿ\T ø£*Œ+#·eTì bÕ\≈£î\≈£î, ‘·eT ìdü‡‘·TÔeqT

e~*+#·Tø√eTì ã<ä∆ø£düTÔ\÷, _&çj·TdüTÔ\÷ nsTTq Á>±MTDT\≈£L >±+BÛ $»„|æÔ

#˚XÊ&ÉT. Á|ü»\ dü+πøåe÷ìï |üÏº+#·Tø√ì $<˚o bÕ\≈£î\ #˚‘·T˝À¢+∫ bÕ\Hê

|ü>±Z\T ˝≤ø√ÿeTì Äj·Tq <˚X¯düTÔ\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#ê&ÉT. n+øÏ‘·uÛ≤e+‘√ ≈£L&çq

Äj·Tq Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£yÓTÆq nuÛÑ s¡úq j·TTe≈£î\q÷, eè<äT∆\q÷— kÕe÷q´ Á>±MTD

Á|ü»\q÷, ‘Ó*$>∑\ yê´bÕs¡T\q÷ πø $<Ûä+>± Äø£≥Tºø=H~. Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<X+

ˇø£ eT÷\ qT+∫ eTs=ø£ eT÷\≈£î düT&ç>±*˝≤ ‹s¡T>∑T‘·÷ Á|ü»\T ‘·eT dü+|ü<ä\qT,

dü+‘êHêìï, düeTkÕÔìï <˚X¯+ ø√dü+ düeT]Œ+#˚ ≤ Áb˛‘·‡Væ≤+#ê&ÉT. düÔ+_Û+∫


b˛sTTq yÓT<äfi¢ À Äj·Tq #Ó’‘·q´+ ì+bÕ&ÉT. Äj·Tq ø√dü+ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·eT

|æ\¢\qT <˚X¯ ùde≈£î |ü+bÕs¡T, eTT‘·ÔsTT<äTe\T ‘·eT ÄuÛÑs¡D≤\qT, ù|<ä\T ‘·eT

e<ä› ñqï ∫\¢s¡ô|’dü\qT Ç#˚ÃkÕs¡T.

ˇø£kÕ] ˇø£ ÁbÕ+‘·+˝À |ü+≥\T |ü+&É Ò<äT. ¬s’‘·T\T ìdüŒèVü≤˝À ñHêïs¡T.

ø±˙ |üP]Ô |üqTï\T ø£≤º\ì Á|üuÛÑT‘·«+ ÄC≤„|æ+∫+~. |üqTï edü÷\T<ës¡T\

Ä>∑&Ü\≈£î uÛÑj·T|ü&çq ¬s’‘·T\T ãø±sTT\T rπsÃ+<äT≈£î ‘·eT m<äT›\T, Hê>∑fi¯S¢

ne÷à\ì nqT≈£î+≥THêïs¡T. |üqTï\T ø£≥º≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ m<äTs¡T ‹s¡>∑eTì

>±+BÛ yê]øÏ dü÷∫+#ê&ÉT. ¬s’‘·T\T |üqTï e´‹πsø£ Á|ü#ês¡+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

>±+BÛ>±] Hêj·Tø£‘·«+˝À dü‘ê´Á>∑VüQ˝…’q ø=+<äs¡T ¬s’‘·T\T ªªÇ+<äTeT÷\+>±

y˚TeTT j·÷eqà+B á Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À e÷ bı˝≤\T Á|üuÛÑT‘·«+ kÕ«BÛq+

#düT≈£îH+<äT¬ø’Hê n+^ø£]kÕÔ+ ø±˙ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ |üqTï\T #Ó*¢+#·eTìµµ Á|üe÷D+

#˚XÊs¡T. Á|üuÛÑT‘·«+ |ü+≥\‘√ düVü‰ bı˝≤\qT kÕ«BÛq+ #˚düTø=+~. ‘·eT ÁX¯eT

|òü*‘êìï yêfi¯ó¢ nqTuÛÑ$+#˚ Vü≤≈£îÿ ñ+<äì >±+BÛ ¬s’‘·T\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT, ø±ãÏº

Á|üuÛÑT‘·«+ kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îqï ñ*¢bÕj·T\ |ü+≥qT <√#·Tø√eTHêï&ÉT. Äj·Tq

dü÷#·q\ Á|üø±s¡+ ø=+<äs¡T ø±s¡ ø£s¡Ô\T |ü+≥qT bı\+˝À+∫ ‘Ó#˚ÃkÕs¡T. Ä

<√|æ&û eTTsƒê≈£î Hêj·T≈£î&Ó’q yÓ÷Vü≤q˝≤˝Ÿ bÕ+&Ü´qT n¬sdüTº #˚XÊs¡T. $&ÉT<ä\

#˚dæq ‘·sê«‘· n‘·ìøÏ |òüTqyÓTÆq kÕ«>∑‘· dü‘êÿsê\T @sêŒ≥T #˚dæ ªªñ*¢bÕj·T\

<=+>∑µµ nH˚ _s¡T~#êÃs¡T. >±+BÛ Ä düuÛÑ À dü«j·T+>± bÕ˝§Zì n‘·ì qT<äTÏq

$»j·T ‹\ø£+ ~<ë›&ÉT.

eTs√ dü+<äs¡“¤+˝À ø±≥ø£+ @s¡Œ&çq|ü&ÉT >±+BÛ ¬s’‘·T\≈£î Ç˝≤+Ï dü÷#·H˚

Ç#êÃ&ÉT. uÛÑ÷$T•düTÔ Ä<ëj·T+ ø√˝ÀŒe&É+ Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\≈£î ÄÁ>∑Vü≤+

‘Ó|æŒ+∫+~. ¬s’‘·T\ ÄdüTÔ\qT kÕ«BÛq+ #˚düTø=ì, >∑T&çôd\ qT+∫ yê]ì

yÓfi¢>=≤ºs¡T. ¬s’‘·T\T yê]≈£îqï ø=~›bÕÏ edüTÔe⁄\T rdüTø=ì ‘·eT ‘ê‘·\ qT+∫

edüTÔqï Çfió¢ U≤∞ #dæ e\dü yÓfi≤¢s¡T. kÕ«BÛq+ #düT≈£îqï Çfi¢qT y\+ yj·÷\ì

n~Ûø±s¡T\T Á|üj·T‹ï+#ês¡T. ø±˙ yêÏì ø=H˚+<äT≈£î mes¡÷ eTT+<äT≈£î sê Ò<äT.

düTBs¡ÈyÓTÆq $#ês¡D ‘·sê«‘· ¬s’‘·T\ &çe÷+&É¢qT bÕøÏåø£+>± n+^ø£]+∫, Ä jT&Ü~øÏ

|üqTï\T $TqVü‰sTT+#ês¡T.

#·+bÕs¡Hé˝À ¬s’‘·T\T ˙*eT+<äT |ü+&ç+∫ rsê\ì ‘Ó\¢ j·T»e÷qT\T

ã\e+‘·+ #˚XÊs¡T. yê]øÏ düÁø£eT+>± y˚‘·Hê*e« Ò<äT. ¬s’‘·T\‘√ ã\e+‘·|ü⁄

#êøÏØ #˚sTTdü÷Ô yêfi¯ó¢ uÛ≤Ø ˝≤uÛ≤\T dü+bÕ~+#ês¡T. y˚~Û+|ü⁄\≈£î >∑T¬s’q ˇø£


¬s’‘·T düVü‰j·T+ ø√dü+ >±+BÛ e<ä›≈£î e#êÃ&ÉT. >±+BÛ #·+bÕs¡Hé≈£î yÓfi≤¢&ÉT. düeTdü

$esê\qT ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. á düeTdü qT |ü]wüÿ]+#ê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT.

düTBs¡ÈyÓTÆq dü+Á|ü~+|ü⁄\÷, Ä+<√fiHê »]>±sTT. ∫es¡≈£î <äTsêàs¡ZyÓTÆq *eT+<äT

kÕ>∑T |ü<ä∆‹ Ä–b˛sTT+~. ¬s’‘·T\ ø√dü+ j·T»e÷qT\T ‘·eT uÛ≤Ø ˝≤uÛ≤\qT

e<äT\Tø√yê*‡ e∫Ã+~. #·+bÕs¡Héô|’ e+<˚fi¯ó¢>± |ü&çq q\¢Ï eTs¡ø£ ‘=\–

b˛sTT+~.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì ˇø£ nD≤ ‘·\dü] Ä<ëj·T+‘√ b˛*Ãq|ü&ÉT ñ|ü |üqTï

uÛÑ]+#· Òì~>± ñ+~. >∑T¬øÿ&ÉT >∑+õ˝À ∫Ï¬ø&ÉT ñ|ü y˚düTø=ì J$+#˚ ø√≤¢~

eT+~ ù|<ä\T ≈£L&Ü á uÛ≤Ø |üqTï≈£î u≤~Û‘·T\T ø±ø£ ‘·|üŒ&É+ Ò<äT. <˚X¯+˝Àì

ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À ñ|ü˙Ïø£j·T´\ qT+∫, ñ|üsêfi¢ qT+∫ düVü≤»yÓTÆq ñ|ü

‘·j·÷s¡T#˚düTø=H˚ neø±X¯+ ñ+~. ø±˙ #·≥º+ ñ|ü ‘·j·÷Øì ìùw~Û+∫+~.


BìøÏ ìs¡düq>± >±+BÛ ñ|ü ñ<ä e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ªªH˚qT ø√s¡Tø=qï~

kÕ~Û+∫ ‹]– ekÕÔqT, ˝Ò<ë Hê X¯e+ düeTTÁ<ä+˝À ‘˚\T‘·T+~. eTs¡DÏùdÔ

Ms¡dü«sêZìøÏ yÓfi¯‘ê+, n¬sdüºsTT‘˚ C…’\TøÏ yÓfi¯‘ê+ ˝Ò<ë Ç+ÏøÏ $»j·T+‘√

‹]>=kÕÔ+.µµ düãs¡àr ÄÁX¯eT+ qT+∫ Äj·Tq 241 yÓTÆfi¯ó¢, 25 s√E\bÕ≥T

bÕ<äj·÷Á‘· #dæ, <ä+&ç düeTTÁ<ärs¡+˝À ñ|üqT ‘·j·÷s¡T#dæ n|üŒÏ ñ|ü #·≤º\qT

~Ûø£ÿ]+#ê&ÉT. XÊdüHêìï ñ\¢+|òæT+∫q >±+BÛøÏ düs√õ˙Hêj·TT&ÉT <ä+&É ydæ ‹\ø£+

~~›+~. ªª@<√ ø=~›>± ñ|üqT kÕ«BÛq+ #˚düTø√e&É+ ∫qï|æ\¢\ |üì. H˚qT

yÓTT‘·Ô+ ñ|üq+‘ê kÕ«BÛq+ #düTø√uÀ‘·THêïqT,µµ nHêï&ÉT >±+BÛ. Äj·Tq |æ\T|ü⁄

y˚Ts¡≈£î <˚X¯yê´|üÔ+>± Á|ü»\T ìùw~Û‘· ñ|üqT düMTø£]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

s¡Vü≤dü´+>± ì\« ñ+∫ s¡yêD≤ #˚düTÔqï ñ|üø√dü+ b˛©düT\T rÁe+>±

yÓ<äø£kÕ>±s¡T. ∫es¡≈£î »MT+<ë]DT\T, ô|<ä› ≈£î≥T+;≈£î\ eTVæ≤fi\qT rdüT≈£îyÓfi‚¢

|ü\¢ø°\qT ≈£L&Ü ‘·ìF #˚XÊs¡T. ˇø£kÕ] ø±s¡T˝À yÓfi¯ó‘·Tqï >±+BÛ <ë]˝À ñqï

b˛©düT\qT #·÷dæ, ªªHê ø±s¡T˝À ñ|ü rdüT≈£îyÓfió‘·THêïqT? Ä|æ |ü≥Tº≈£î+≤sê?µµ

nì y˚fi≤ø√fi¯+ Ä&Ü&ÉT.

>±+BÛ <Ûäs¡kÕq nH˚ fiÀ¢ì ñ|ü &çb˛ô|’ <ë&ç #˚j·÷\qT≈£îHêï&ÉT.

nqTø√≈£î+&Ü Äj·Tìï n¬sdüTº #j·T&É+‘√ |ü<∏äø£+ <Óã“‹+~. Äj·Tq nqT#·s¡T …’q

nVæ≤+kÕ ôd’q´+ ñ|ü &çb˛˝ÀøÏ <ä÷düT≈£î yÓ[¢+~. ø±|ü ≤yê]ø°, ø±s¡ ø£s¡Ô\≈£L

eT<Ûä rÁej·TT<ä∆+ »]–+~. ÇqT|ü ‘=&ÉT>∑T\T ydæq ≤Øƒ\‘√ ø±s¡ ø£s¡Ô\qT b˛©düT\T

ø=≤ºs¡T. ø=+<ä]øÏ meTTø£\T $]>±sTT, ø=+<ä]øÏ ‘·\\T |ü–˝≤sTT. s¡ø£Ô+ <Ûës¡\T>±

ø±]+~. n< düeTj·T+˝À uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì Ç‘·s¡ ñ|ü &çb˛\ MT<ä ≈£L&Ü Ç˝≤+Ï

<ë&ÉT\T »]>±sTT. ø£ jT&Ü~ ‘·sê«‘· ñ|ü #·≤ºìï düe]+#ês¡T. >∑èôVA|üjÓ÷>∑+

ø√dü+ ñ|üqT ‘·j·÷s¡T#j·T&É+, düMTø£]+#·&É+, ñ|ü ì\«\T düMT|ü+˝À ñqï

Á>±e÷\˝À n+‘·s¡Z‘·+>± ñ|ü yê´bÕs¡+ #j·T&É+ #·≥ºã<ä∆eTj·÷´sTT.

Á_Ïwüß Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ >±+BÛ s¡÷|ü+˝À yÓ÷düø±]‘·q+ ø£+fÒ <√|æ&ûH >=|üŒ<äì

ìs¡÷|æ+#·>∑\ >∑Ïº Á|ü‘· ]ú m<äTs¡j·÷´&ÉT. Á_Ïwüßyês¡T uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ es¡Ô≈£î\T>±

e#êÃs¡T. yês¡T nHê´j·TyÓTÆq e÷sêZ\ <ë«sê uÛ≤s¡‘· e÷¬sÿŸqT ÄÁø£$T+#·T≈£îHêïs¡T,

ˇø£|ü&ÉT Á|ü|ü+#êìøÏ ndü÷j·T |ü⁄Ïº+#˚ kÕúsTT˝À ñqï Çø£ÿ&ç #˚H˚‘·, q÷\T

|ü]ÁX¯eTqT HêX¯q+ #˚XÊs¡T. sê≤ï\T, eT>±Z\T U≤∞>± ñ+&çb˛j·÷sTT. ø=+‘·

eT+~ #˚‹ eè‹Ô|üìyês¡T eékÕj·T+˝ÀøÏ eTfi≤¢s¡T, eT] ø=+‘·eT+~ ≈£L©\T>±

e÷sês¡T. düeTè~∆‘√ ì+&çq <˚X¯+˝À ù|<ä]ø£+ $düÔ]+∫+~. e÷+#Ódüºs¡T qT+∫,


˝≤+ø˘ôw’s¡T qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚düT≈£îqï eÁkÕÔ\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ qT+∫ ø√≤¢~

s¡÷bÕj·T\T |ü≥Tº≈£îb˛j·÷sTT. |üì Òø£ uÛ≤s¡rj·T es¡Ô≈£îì #˚‘·T˝À¢ì ø=\‘·ã<ä›

n\+ø±s¡ÁbÕj·T+>± $T–*b˛sTT+~.

$<˚o eÁkÕÔ\qT, eT<ë´ìï, Á_Ïwüß eÁkÕÔ\qT ãVæ≤wüÿ]+#ê\H˚ Ä˝À#·q

>±+BÛøÏ e∫Ã+~. dü«j·T+>± q÷\T e&çøÏ, H˚‘· H˚dæ ‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îqï U≤B

eÁkÕÔ\H˚ yê&ÉeTì <˚X¯ Á|ü»\≈£î $düT>∑T Ò≈£î+&Ü $»„|æÔ #˚XÊ&ÉT. Äj·Tq $»„|æÔøÏ

ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq düŒ+<äq \_Û+∫+~. #˚‹‘√ q÷\T e&Éø£≤ìøÏ, #˚H˚‘·≈£î eT∞¢

>±+BÛ ÁbÕD+ b˛j·T>∑*>±&ÉT. $<˚o eÁdüÔ <äTø±D≤\T, eT<ä + <äTø±D≤\ e<ä›

ìs¡düq Á|ü<äs¡Ùq\T #˚j·T&ÜìøÏ ˇø£ eTVæ≤fi≤ ø±s¡ ø£s¡Ô\ <äfi≤ìï >±+BÛ @sêŒ≥T

#XÊ&ÉT. q>∑sê˝À¢q÷, Á>±e÷˝À¢q÷ nHø£ düuÛÑ À¢ Á|üdü+–+#ê&ÉT. $<o eÁkÕÔ\‘√

uÛÀ–eT+≥\T @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. ~>∑TeT‹ es¡Ôø£+ Væ≤+#·q+‘·>± |ü&çb˛sTT+~.

Á_Ïwüß j·÷»e÷q´+˝Àì ã≥º\ $T\T¢\T #ê˝≤ es¡≈£L eT÷‘·|ü&Ü¶sTT. #˚‹

q÷\T ø£≥º\ s¡÷|ü+˝Àì >±+BÛ ãT …¢≥T¢ Á_Ïwüß eÁdüÔ ø±]à≈£î\≈£î >∑Ïº>± ‘·–˝≤sTT.

y˚ ≤~eT+~ ìs¡T<√´>∑T\j·÷´s¡T. #ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· >±+BÛ ˝≤+ø˘ôw’s¡T

yÓ[¢q|ü&ÉT nø£ÿ&ç $T\T¢ ø±]à≈£î\ düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§ZHêï&ÉT. ªªÇø£ÿ&É ìs¡T<√´>∑+

m≈£îÿe>± ñqï+<äT≈£î H˚qT u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïqT. MT e<ä› eTTô|’Œ¤ \ø£å\ eT+~

ìs¡T<√´>∑T\T+fÒ e÷ e<ä› eTTô|’Œ ¤ ø√≥¢ eT+~ j˚T&Ü~˝À Äs¡THÓ\\T

ìs¡T<√´>∑T\T>±H˚ ñ+≥THêïs¡T. MT e<ä› dü>∑≥T ìs¡T<√´>∑ uÛÑè‹ 70 wæ*¢+>∑T\T.

e÷ e<ä› HÓ\dü] dü>∑≥T Ä<ëj·T+ @&ÉT wæ*¢+>∑T\, Äs¡T ô|˙ï\T e÷Á‘·y˚T.

uÛ≤s¡rj·T q÷\T ø±]à≈£î\T, H˚‘· ø±]à≈£î\T yê] |æ\¢\ H√fi¢ qT+∫ ˝≤≈£îÿqï

s=f…º eTTø£ÿ\ <ë«sê MT Äø£* rs¡TÃø√yê\qT≈£î+≥THêïsê? ø±yê*‡q ã≥º\T

ñ‘·Œ‹Ô #˚düTø=H˚ X¯øÏÔ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ñHêï, ˝≤+ø˘ôw’sY qT+∫ ~>∑TeT‹ #˚düTø=ì

rsê˝≤? ù|<ä uÛ≤s¡rj·TT\ düe÷<ÛäT\ MT<ä MTs¡T n_Ûeè~∆ #Ó+<ë\ì

nqT≈£î+≥THêïsê?µµ nì Á|üdü+–+#ê&ÉT. Äj·Tq ìs=àVü≤e÷≥yÓTÆq Á|üdü+>∑+

Á_Ïwüß ø±]à≈£î\≈£î q∫Ã+~, yês¡T #·|üŒ≥¢‘√ Äj·TqTï n_Ûq+~+#ês¡T.

<Ûäì≈£î\≈£L ù|<ä\≈£L eT<Ûä ñqï n+‘·sê\qT ‘·–Z+#+<äT≈£î >±+BÛ nìï

s¡ø±\T>± Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. ˇø£kÕ] M<ÛäT\÷&Ã|üìyêfi¢ düe÷yX+˝À ˇø£ eTVæ≤fi¯

‘·q #‹øÏ ñqï ¬s+&ÉT ã+>±s¡T >±E\÷ >±+BÛøÏ Ç∫Ã, ªªá s√E˝À¢ uÛÑs¡Ô\T uÛ≤s¡ \

ø√dü+ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe kıeTTà πø≤sTTdüTÔHêïs¡T. n+<äTπø HqT ‘·eT≈£î Ç+‘·ø£+fÒ

Ç+πøMT Ç#·TÃø√ Òø£b˛‘·THêïqT. Çy Hê e<ä› $T–*q ÄK] ÄuÛÑs¡D≤\T, MÏì


Vü≤]»qT\ ùde≈£î $ìjÓ÷–+#·+&ç,µµ n+~. ªªHqT nHø£ eT+~ yÓ’<äT´\q÷,

Hê´j·Tyê<äT\q÷, es¡Ô≈£î\q÷ _#·Ã>±fió¢>± #XÊqT. Ç+<äT≈£î HHMT |üXÊÃ‘êÔ|ü|ü&É≥+

Ò<äT. ˇø£ ô|’kÕ dü+bÕ<äq ø√dü+ eTqTwüß\T yÓTÆfi¢ ø=B› q&É∫ yÓfi≤¢*‡ edüTÔqï

uÛ≤s¡‘·<X+˝À KØ<Ó’q ÄuÛÑs¡D≤\T <Ûä]+#·&É+ me]¬ø’Hê XÀuÛÑìe«<äT,µµ nì >±+BÛ

nqHyê&ÉT. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #‘·T\ qT+∫ >±E\T sêq|ü&ÉT Äj·Tq yêÏì

ø√dæ rdüTø=Hyê&ÉT. kÕe÷õø£ ø±s¡ Áø£e÷\ ø√dü+ Ä&Éyêfi¢ e<ä› qT+∫ Ç˝≤ ÄuÛÑs¡D≤\T

<ëq+>± rdüTø√e&É+ >∑T]+∫ Äj·TqqT #ê˝≤eT+~ $eT]Ù+#ês¡T. ø±˙ >±+BÛ

á $wüj·T+˝À yÓTT+&ç>± ñ+&yê&ÉT. ªªyê]≈£îqï<ä+‘ê ø±ø£b˛sTTHê ø£ dü+ yês¡T

<Ûä]+∫q q>∑ …’Hê Hê≈£î Ç<ë›eTì Hê düuÛÑ\≈£î Vü‰»s¡jT´ ‘√ãT≥Tºe⁄\T #ê˝≤eT+~

Hê≈£îHêïs¡T,µµ nHyê&Üj·Tq. ‘·eT ÄuÛÑs¡D≤\T kÕ«‘·+Á‘· b˛sê≤ìøÏ $sêfi$T#Ã˝≤

<Xyê´|üÔ+>± nHø£ eT+~ eTVæ≤fi\≈£î Äj·Tq $»„|æÔ dü÷Œ¤]Ôì∫Ã+~. ˇø£ j·TTe

$‘·+‘·Te⁄ >±+BÛì ‘·eT Ç+ÏøÏ ÄVü‰«ì+∫ ‘·q q>∑\˙ï Ç#Ãdæ+~. HÓ\≈£î 40/`

s¡÷bÕj·T\ y‘·q+ dü+bÕ~+# uÛÑs¡Ô>∑\ $yêVæ≤‘· >±+BÛ ‘·eT Ç+ÏøÏ e∫Ã ‘·q

ÄuÛÑs¡D≤\qT $sêfi+>± d”«ø£]+#<ëø± ñ|üyêdü Bø£å #dæ+~.

ˇø£ ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ À øöeTT~ nH øöe÷s¡ u≤*ø£ y~ø£ MT<ä≈£î e∫Ã ‘·q

ã+>±s¡T ø£+sƒ¡Vü‰s¡+, >±E\T, #Ó$b˛>∑T\T >±+BÛøÏ Ç∫Ãydæ+~. ªªÁd”Ô\≈£î ì»yÓTÆq

ÄuÛÑs¡D+ yê] |ü$Á‘·‘ê, kÂo\ýT,µµ Äì #ÓãT‘·÷ >±+BÛ ˇø£kÕ] ÄuÛÑs¡D≤\T

<ëq+ Ç∫Ãqyê]ì eT∞¢ ÄuÛÑs¡D≤\T #sTT+#·Tø√e<ä›ì, <Ûä]+#·e<ä›ì dü\Vü‰ Ç#Ãyê&ÉT.

Äj·Tq ∫qï ∫qï |æ\¢\qT ≈£L&Ü e~ Òyê&ÉT ø±<äT. ˇø£kÕ] ˇø£ ∫qï u≤*ø£

Äj·Tq≈£î |üP\T ãVüQeT‹>± Ç<ë›eTì y~ø£ MT<ä≈£î e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq ø£fió¢

ÄyÓT <Ûä]+∫q ñ+>∑s¡+ MT<ä |ü&Ü¶sTT. ÄyÓTqT ãT»®–+∫ <ëìï $sêfi¯+>±

rdüT≈£îHêï&ÉT. ø£kÕ] ã+>±s¡T ø£+ø£D+‘√ qeTkÕÿs¡+ #j·T&ÜìøÏ nedüÔ|ü&ÉT‘·Tqï

u≤\T&ç qT+∫ Ä ø£+ø£D+ rdüTø=ì ªªÇ|ü&ÉT #·ø£ÿ>± qeTkÕÿs¡+ #Ój·T´>∑\T>∑T‘êe⁄.

Hê≈£î 195 bÕsTT+≥¢ s¡ø£Ôb˛≥T ñ+<äì ‘Ó\TkÕ,µµ nHêï&ÉT. >±+BÛ m|ü&ÉT ∫qï

|æ\¢\ e<ä› ÄuÛÑs¡D≤\T rdüT≈£îHêï, yêfi¢ ô|<ä›\ nqTeT‹ bı+<yê&ÉT.

>±+BÛ ô|<ä› <√|æ&û<ës¡T>± ù|s¡Tbı+~Hê Äj·Tq <√#·T≈£îqï yê]‘√ düVü‰

n+<äs¡÷ Äj·TqqT Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£+>± kÕ«>∑‹+#˚yês¡T. n&ÉT>∑&ÉT>∑THê

Ä<ä]+#˚yês¡T. ˇø£ n_Ûe÷ì >±+BÛ ‘·q Ç+À¢ ñqï Á|ü‹ ì$TcÕìø° 16/`

s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢kÕÔqì eTT+<äTø=#êÃ&ÉT. ø±˙ >±+BÛ m+‘· r]ø£˝Ò≈£î+&Ü

ñ+&˚yê&É+fÒ Ä Ç+À¢ ¬s+&ÉT ì$TcÕ\ ø£Hêï m≈£îÿeùd|ü⁄ ñ+&É Òø£ b˛j·÷&ÉT.


ˇø£kÕ] >±+BÛ nø£kÕà‘·TÔ>± nHês√>∑ + bÕ\j·÷´&Éì ‘Ó*dæ Äj·Tq &Üø£ºs¡T

ùdïVæ≤‘·T&ÉT Vü≤&Üe⁄&ç>± Äj·Tq e<ä›≈£î e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT >±+BÛ ªª˙ <ä>∑Zs¡ yÓ’<ä +

#˚sTT+#·T≈£î+fÒ Hêπø$TkÕÔe⁄?µµ nì Äj·Tìï y˚fi≤ø√fi¯+ #˚XÊ&ÉT.

yÓ÷r˝≤˝Ÿ HÓÁôVA, <˚X¯ã+<ÛäT ∫‘·Ôs¡+»Hé <ëdt\T sêC≤˝≤+Ï ‘·eT

Hê´j·Teè‹Ôì >±+BÛ |æ\T|ü⁄ y˚Ts¡≈£î ‘ê´>∑+ #˚XÊs¡T. ‘·eT≈£î yês¡dü‘·«+>± e∫Ãq

KØ<Ó’q uÛÑeHê\qT, ÄdüTÔ\qT <˚XÊìøÏ sêdæ#˚ÃkÕs¡T. n˝≤ >±+BÛ y˚\ø=\~

<Ûäì≈£î\qT ;<ä\T>± e÷πsÃkÕ&ÉT.

C…’\T|üøÏå

>±+BÛ ‹s¡T>∑Tu≤≥TqT uÀ~Û+#ê&ÉT, kÕeT÷Væ≤ø£ bÂs¡ XÊdüH√\¢+|òüTHêìï

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT, nH˚ø£kÕs¡T¢ C…’\TøÏ yÓfi≤¢&ÉT. n¬sdüTº #˚dæq|ü&ÉT Äj·Tq H˚sêìï

n+^ø£]+#˚yê&ÉT, ‘·q≈£î ø£]ƒq •ø£å $~Û+#·eTH˚yê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À Äj·Tq

MT<ë, Äj·Tq düVü≤#·s¡T\ MT<ë ô|Ïºq πødüT\T Äj·Tq kÕø£å +‘√H s¡TEej·÷´sTT.

C…’\T J$‘·eT+fÒ ø£wüº+, C…’\TøÏ yÓfi¢&ÉeT+fÒ nee÷q+, C…’\+fÒ uÛÑj·T+ø£s¡+,

C…’\+fÒ H˚s¡düTÔ\≈£î y˚ùd •ø£å ` ÇM kÕ<Ûës¡D uÛ≤s¡rj·TT\ n_ÛÁbÕj·÷\T. C…’\T

ù|s¡T #Ó_‘˚ yêfi¯ó¢ eDÏøÏb˛j˚Tyês¡T. >±+BÛ á n_ÛÁbÕj·÷\qT, Ä˝À#·q\qT

yêfi¢ eTqdüT˝À¢+∫ ‘·T&ç#˚XÊ&ÉT.

>±+BÛ 11 kÕs¡T¢ C…’\TøÏ yÓfi≤¢&ÉT. ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À Äj·Tq 4 s√E˝À¢ 3

kÕs¡T¢ n¬sdüºj·÷´&ÉT. Äj·Tq≈£î y˚dæq C…’\T •ø£å\˙ï |üP]Ô>± nqTuÛÑ$ùdÔ 11

dü+e‘·‡sê\ 19 s√E\T C…’ À¢ ñ+&Ü*‡ e#˚Ã~. m|üŒÏø£|ü&ÉT Äj·Tq •ø£å

‘·–Z+#˚yês¡T, <ëì‘√ yÓTT‘·Ô+ 6 dü+e‘·‡sê\ 10 HÓ\\T C…’ À¢ >∑&çbÕ&ÉT >±+BÛ.

39 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq yÓTT<äÏkÕ] C…’\TøÏ yÓfi≤¢&ÉT. 75 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À

ÄK]kÕ] C…’\T >√&É À¢+∫ ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT.

>±+BÛ yÓTT<äÏkÕ]>± <äøÏåD≤Á|òæø±˝À nsTT<äT>∑Ts¡T dü‘ê´Á>∑VüQ\‘√ ø£\dæ

C…’\TøÏ yÓfi≤¢&ÉT. n|üŒÏøÏ Äj·Tq C…’\T >∑T]+∫ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ø£<∏ä\T $ì

ñ+&É≥+‘√ ø=+#Ó+ Ä+<√fi¯q ø£*–+~. ‘·qqT sê»ø°j·T U…’B>± Á|ü‘˚ ø£+>±

#·÷kÕÔsê, ‘·q düVü≤#·s¡T\ qT+∫ $&ç>± ñ+#·T‘êsê ≤+Ï dü+<Vü‰\T ‘· …‘êÔsTT.

nH˚ø£ kÕs¡T¢ Hê´j·Tyê~>± yê~+∫q ø√s¡Tº ÀH˚ ‘êqT uÀHÓø±ÿ*‡ e∫Ãq|ü&ÉT


Äj·Tq yÓT<ä&ÉTqT ˇø£ s¡ø£yÓTÆq njÓ÷eTj·T+ ø£eTTà≈£î+~. Äj·Tq≈£î ¬s+&ÉT

HÓ\\ kÕ<Ûës¡D C…’\T •ø£å |ü&ç+~. ø√s¡Tº ãj·T≥ y˚∫ ñqï ô|<ä› »q düeT÷Vü≤+

qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø=H˚+<äT≈£î Äj·TqTï s¡Vü≤dü +>± ˇø£ ø±s¡T˝À ‹qï>± C…’\TøÏ

rdüT¬øfi≤¢s¡T. C…’\TøÏ yÓ[¢q ‘·sê«‘· Äj·Tq y˚*eTTÁ<ä\T rdüT≈£îHêïs¡T. ãs¡Te⁄

‘·÷#ês¡T. Äj·Tq y˚düTø=∫Ãq <äTdüTÔ\T |üP]Ô>± $ù|Œdæ, #ê˝≤ eTT]øÏ>± ñqï

C…’\T <äTdüTÔ\T Ç#êÃs¡T. ¬s+&ÉT s√E\ø=ø£kÕ], eT÷&ÉTs√E\ø=ø£kÕ] nHø£ eT+~

ùdïVæ≤‘·T\qT Äj·Tq ñqï C…’\T˝À y˚XÊs¡T. ˇø£ |üø£å+ s√E˝À¢H˚ yê] dü+K´

150≈£î ô|]–+~. yês¡+<ä]˙ 50 eT+~ |üfÒº ˇø£ >∑~˝À ô|≤ºs¡T. sêÁ‘·T\T

e÷Á‘·+ ø=+‘·eT+~ U…’B\qT ñ+#˚+<äT≈£î ø=ìï f…+≥T¢ y˚ùdyês¡T.

s√E˝À Hê\T>∑sTT<äTkÕs¡T¢ C…’\T ÇqôdŒø£ºs¡T, >∑es¡ïs¡T, NÛ|òt yês¡¶s¡T C…’\TqT

dü+<ä]Ù+#˚yês¡T. yês¡T e∫Ãq|ü&ÉT >±+BÛ, Ç‘·s¡T\T À|” #˚‘·T˝À ô|≥Tºø=ì

es¡Tdü À qT+#√yê*‡ e#˚Ã~. >±+BÛ XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚kÕÔqHêï <ëìøÏ nqTeT‹

\_Û+#· Ò<äT.

C…’\T ÄVü‰s¡+ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î dü]|ü&É<äT. ñ<äj·T+, kÕj·T+Á‘·+ yê]øÏ

ˇø£s¡ø£yÓTÆq C§qï C≤e Ç#Ãyês¡T. |ü+#·<ës¡, bÕ\T, HÓsTT´ @MT ñ+&$ ø±e⁄.

yês¡T Ä ÄVü‰sêìï ‹q Òø£b˛jTyês¡T. ø=ìï kÕj·T+Á‘ê\T πøe\+ ñ&Éø£u…Ïºq

∫≈£îÿ&ÉT –+»\T e÷Á‘·yT ô|fÒºyês¡T. ñ|ü ‘·|üŒ @ s¡ø£yÓTÆq eTkÕ˝≤ ~qTdüT\T,

|ü+#·<ës¡ yê&˚yês¡T ø±<äT. j·T÷s√|æj·THé U…’B\≈£î e÷+dü+, Áu…&ÉT¶, ≈£Ls¡>±j·T\T

ô|fÒºyês¡T. Ä ≈£Ls¡>±j·T\ ‘=≈£îÿ\T, $T–*q ≈£Ls¡>±j·T\‘√ ø£*|æ e+&ç q\¢

U…’B\≈£î ô|fÒºyês¡T. 100 eT+~ uÛ≤s¡rj·T U…’B\ dü+‘·ø±\‘√ >±+BÛ C…’\T n~Ûø±s¡T\≈£î

ˇø£ |òæsê´<äT ô|≤º&ÉT. ªªÇ~ uÛ≤s¡‘·<X+ ø±<äT, s¡T∫ø£s¡yÓTÆq ÄVü‰s¡yTB MT≈£î Çe«&É+

≈£î<äs¡<äT,µµ nì Äj·Tq≈£î düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~. 15 s√E˝À¢H >±+BÛ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î

_j·T´+, Áu…&é, ≈£Ls¡>±j·T\T, HÓsTT´ ø√≤qT eT+ps¡T #sTT+#·>∑*>±&ÉT. ‘·eT

ÄVü‰sêìï dü«j·T+>± e+&ÉTø=H+<äT≈£î ≈£L&Ü q\¢ U…’B\≈£î nqTeT‹ \_Û+∫+~.

>±+BÛ e+≥˝À düVü‰j·T+ #ùdyê&ÉT, s√p ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ Äj·TH U…’B\≈£î e&ç¶+#yê&ÉT.

Ç+ø± yÓTs¡T¬>’q ÄVü‰s¡+ ø±yê\ì, Ç+ø=+#Ó+ ÄVü‰s¡+ ø±yê\ì n&É>∑≈£î+&ÜH

>±+BÛ nqT#·s¡T\+‘ê ñ&çø°ñ&Éø£ì C≤eqT |ü+#·<ës¡ Ò≈£î+&ÜH ‹Hùdyês¡T.

eT÷&√kÕ] C…’\TøÏ yÓ[¢q|ü&ÉT Äj·Tq≈£î ÄVü‰s¡+ ô|<ä› düeTdü ø± Ò<äT. >±+BÛ

|üP]Ô>± |òü ≤\ MT<ä J$+#ê&ÉT, Äj·Tq≈£î ø±yê*‡qìï ns¡Ï|üfió¢, ≥yÓ÷≤\T,

–+»\T Ç#êÃs¡T. C…’\T˝Àì Áø£eT•ø£åD≤ ìj·Te÷\T Äj·Tq≈£î q#êÃsTT. C…’\T˝À+∫


ãj·T≥≈£î e∫Ãq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Äj·Tq ° e÷HXÊ&ÉT, dü÷sê´düÔeTj·÷ìøÏ eTT+<

sêÁ‹ uÛÀ»q+ eTT–+#·&Üìï ø=qkÕ–+#ê&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À Ä ‘·sê«‘· ¬s+&ÉT C…’\T •ø£å\ düeTj·T+˝À >±+BÛ #ê˝≤ ø£cÕº\qT

m<äTs=ÿHêï&ÉT. Äj·Tq≈£î ø£]ƒq XÊØs¡ø£ ÁXeTqT •ø£å>± $~Û+#ês¡T. |ü<fi¢bÕ≥T

Hê´j·Tyê~>± yê~+∫q Hê´j·TkÕúqy˚T Äj·TqqT dü+¬øfi¢‘√ C…’\TøÏ |ü+|æ+∫+~.

Äj·Tq≈£î ø£ <Xyê∞ U…’B <äTdüTÔ\T n+fÒ ø£ ∫qï $T\≥Ø À|”, U…’B q+ãs¡T,

yÓ&É …’Œq u≤D+ >∑Ts¡TÔ\T eTTÁ~+∫ ñqï e<äT …’q eTT‘·ø£ ø√≥T, n˝≤+Ï >∑Ts¡TÔ\‘√H

ñqï bıÏº bÕ+≥T, eTT<äTs¡T ã÷&ç<äs¡+>∑T \T yTCÀfió¢, ‘√\T #Ó|ü\T Ç#êÃs¡T.

e&É>∑fi¢yêq˝À ‘·q |üø£ÿã≥º\T HÓ‹Ôq ô|≥Tºø=ì Äs¡T |òüsê¢+>∑T\T q&Éyê*‡ e∫Ã+~.

n‘· +‘· #Ó&É¶yê¬s’q ˙Á>√, #Ó’Hê U…’B\‘√ ø£*|æ Äj·TqqT ñ+#ês¡T. E\÷ U…’B\T

ø=+<äs¡T Äj·TqTï <ä÷wæ+∫, ø=≤ºs¡T. eTs¡T>∑T<=&ç¶øÏ eT<äT>∑T Ò<äT. yê] ndüuÛÑ yÓTÆq

Á|ües¡Ôq >±+BÛì uÛÑj·Tô|Ïº+~. yê] uÛ≤wü Äj·Tq≈£î ns¡úeTjT´~ ø±<äT. Äj·TqTï

yÓ+≥H 4 n&ÉT>∑T\ yÓ&É\TŒ, 6 n&ÉT>∑T\ bı&Ée⁄ ñqï Çs¡T≈£î >∑~˝À @ø±+‘·+>±

ñ+#ês¡T. ô|’ø£|ü≈£î <ä>∑Zs¡ À >±* Ä&+<äT≈£î ∫qï U≤∞ ñ+&~. ‘êfi+ ydæ ñqï

‘·\T|ü⁄ yÓqø±\ ì\ã&ç ‘·q ÄVü‰s¡+ ‹Hê*‡ e#Ã~. yê´j·÷eT+ ø√dü+ s√E≈£î

¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ãj·T≥≈£î rdüT≈£î yÓfi‚¢yês¡T. nqï+‘√ bÕ≥T HÓsTT´ Çe«q+<äT≈£î ìs¡düq>±

Äj·Tq 15 s√E\bÕ≥T nqï+ ‹q Ò<äT. πøe\ s√Eø√kÕ] Ç#Ã sê–C≤e e÷Á‘·yT


‹ì ã‹ø±&ÉT. Ä ‘·sê«‘· n‘·ìøÏ HÓsTT´, Áu…&é Ç#êÃs¡T. Äj·Tq≈£î ˇø£ ø=ã“] |”#·T

#ê|ü, ˇø£ #Óø£ÿ ~+&ÉT, ¬s+&ÉT ø£+ã∞\T, ø=ìï |ü⁄düÔø±\T Ç#êÃs¡T. s√EøÏ ˇø£

ã¬øÿ≥Tº ˙fi¯ó¢ Ç#˚Ãyês¡T. eT\eT÷Á‘ê\ ã¬øÿ≥T >∑~˝ÀH ˇø£ eT÷\ ñ+&~. Nø£Ï

|ü&çq ‘·sê«‘· U…’Bì >∑eTìdü÷Ô ñ+&+<äT≈£î ø£ ø£¬s+≥T ã\T“ ydæ ñ+#yês¡T, n~

|ü⁄düÔø£+ #·~y+<äT≈£î |üìøÏsêq+‘· ‘·≈£îÿe ø±+‹‘√ ñ+&~. m|ü&Ó’Hê e÷s¡TŒ

ø√dü+ Äj·Tq Ä Çs¡T≈£î >∑~˝ÀH n≥T, Ç≥T |ü#ês¡T¢ #ùdyê&ÉT. n|ü&ÉT yês¡¶s¡T

ªªn˝≤ q&Éy=<äT›, >∑#·TÃ bÕ&Ée⁄‘·T+~,µµ nì πøø£\T yùdyê&ÉT. Ç+‘·≈£L Ä n<äT“¤‘·yÓTÆq

>∑#·TÃqT ‘ês¡T‘√ #XÊs¡T.

kÕïHêìøÏ >±+BÛ nqTeT‹ n&ç–‘˚ yês¡¶s¡T q>∑ï+>± yÓfi¢eTH˚yê&ÉT. 125

n&ÉT>∑T\ <ä÷s¡+ ~X¯yÓTT\‘√ q&Ée&É+ >±+BÛ e\¢ nj˚T´~ ø±<äT. kÕïHê\ >∑~øÏ

‘·\T|ü⁄>± >∑T&É¶ ‘Ós¡qT yê&É≤ìøÏ Äj·Tq #˚dæq $»„|æÔì ÄyÓ÷~+#ês¡T. ø±˙

Äj·Tq e+Ïì |üP]Ô>± X¯óÁuÛÑ+ #˚düTø=H˚ ˝Àù| ªª#ê Ò¢ ãj·T≥≈£î sê,µµ nH˚ πøø£

$qã&˚~. yÓ+≥H˚ ãj·T≥≈£î sêø£b˛‘˚ ˇø£ ˙Á>√ e∫Ã á&ÉTÃø=#˚Ãyê&ÉT.

>±+BÛ s√E≈£î ‘=$Tà~ >∑+≥\bÕ≥T #=ø±ÿ CÒãT\T ø£‹Ô]+#ê*‡ e#Ã~,

∫]–q <äT|üŒÏ eTTø£ÿ\qT ≈£î≤º*‡ e#Ã~, yê]ïwüß ydæq ÇqT|ü ‘·\T|ü⁄qT bÕ*wt

#j·÷*‡ e#Ã~. Ä ‘·\T|ü⁄\qT eT÷&ÉT >∑+≥\bÕ≥T s¡T<ë›ø£ #·÷ùdÔ n$ yÓTT<äÀ¢

m˝≤ ñHêïjÓ÷ n˝≤H ñHêïsTT. Äj·Tq≈£î eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ ø£&çπ> |üì n|üŒ–+#ês¡T.

Äj·Tq á ø£cÕº\˙ï qe⁄«‘·÷ uÛÑ]+#ê&ÉT. ø±˙ düVü≤#·s¡T\ nedüú\T Äj·TqTï

ø£~*+∫ ykÕsTT. ìsêXÊ ìdüŒèVü≤\‘√ ø=+‘·eT+~ @&ç#ês¡T, eT] ø=+‘·eT+~

kıeTàdæ*¢b˛j·÷s¡T. yê]ì Çfi¢ À¢+∫ ãj·T≥≈£î ≤ø=ÿ∫Ã Ç˝≤ u≤<Ûä\‘√, nee÷q+‘√

≈£L&çq J$‘êìï >∑&É|ü≤ìøÏ ‘êH u≤<ÛäT´&ÉT. ‘·q ‘ê´>∑+ <ë«sê, ‘êqT u≤<ÛäqT

nqTuÛÑ$+#·&É+ <ë«sê e÷Á‘·yT yê]øÏ $eTTøÏÔ ø£*–+#·>∑\qì >±+BÛ qe÷à&ÉT, Ä

Ä˝À#·q Äj·Tq≈£î ø=+‘· eTqXÊÙ+‹ì Ç∫Ã+~.

eT\ eT÷Á‘· $düs¡®q\ |üì ñ<äj·T+ Äs¡T>∑+≥\ø£˝≤¢ nsTTb˛yê*.

ñ<äj·T+ @&ÉT>∑+≥\ø£ ≤¢ |üì yÓTT<ä\j˚T´~, yês¡T ‘=$Tà~ >∑+≥\bÕ≥T |üì

#˚X‚yês¡T. >±+BÛ ˇø£ yÓTÆ\T q&ç∫q ‘·sê«‘· |ü\T>∑T rdüTø=ì m+&çb˛sTTq

H˚\qT ‘·y˚«yê&ÉT. Äj·Tq ãs¡Te⁄ ‘·>±Z&ÉT, q&ÉT+ H=|æŒ ô|fÒº~. Äj·Tq #˚‘·T\˝À

u§ã“ …øÏÿ ∫‹øÏ s¡T ø±πs$. #ê˝≤ ø£wüº+ MT<ä Äj·Tq ‘·e«>±\qT Ò|ü>∑*π>yê&ÉT.

$ÁXÊ+‹øÏ ø=~›ùd|ü⁄ |üì Ä|æ‘˚ >±s¡T¶\T ªªø±˙jYT, ø±˙jYT,µµ nì n]#˚yês¡T.

>±s¡T¶ ‘·q Á|ües¡Ôq e÷s¡TÃø√ø£b˛‘ yÓTT‘·Ô+ |üì e÷HkÕÔqì >±+BÛ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.


<ë+‘√ >±s¡T¶ ø=+#Ó+ ‘·>±Z&ÉT. ‘·q≈£î πø≤sTT+∫q |üì |üP]Ô#˚dæ >ös¡e+

ø±bÕ&ÉTø=H˚ neø±X¯+ ‘·qøÏe«eTì <˚e⁄&çì ÁbÕ]ú+#˚yê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<X+˝À ªªVæ≤CŸ yÓTC…d”ºdt ôVA≥ Ÿµµ˝À >±+BÛ ñqï|ü&ÉT Äj·Tq Ks¡Ã+‘ê

Á|üuÛÑT‘·«yT uÛÑ]+#~. nsTTHê ‘·q ìs¡«Vü≤D ø√dü+ ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü n<äq+>±

Ks¡TÃ #j·T&É+ Äj·Tq≈£î ÇwüºeTT+&~ ø±<äT. ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À n~Ûø£+>± ñqï

edüTÔe⁄\T, ≈£î+&É\T, |üfi≤¢\T rùdj·TeTì Äj·Tq C…’\T dü÷|ü]+&Ó+ŸqT n&ç>±&ÉT.

ˇø£ ÇqT|ü eT+#êìï, #ê˝≤ ‘·≈£îÿe –HÓï\qT >±+BÛ ñ|üjÓ÷–+#yê&ÉT. C…’ À¢ #ùd

Ks¡Ã+‘ê uÛ≤s¡‘·<X+˝À H√s¡T Òì \ø£å ≤~ ù|<ä\ qT+∫ |üqTï\ s¡÷|ü+˝À edü÷\T

#kÕÔs¡ì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Ä>±U≤Hé bÕ …dt À >∑&ç|æq ‘·q ÄK] C…’\T J$‘·+

>∑T]+∫ e÷≤¢&ÉT‘·÷, ªªqqTï Ç+‘· ô|<ä› bÕ …dt À ñ+∫, Hê #·T≥÷º >±s¡T¶\qT

ìj·T$T+#·&É+ e\¢ #ê˝≤ Á|üC≤<Ûäq+ eè<Ûë ne⁄‘√+~. nHø£eT+~ Á|ü»\T Äø£*‘√

e÷& |ü]dæú‹˝Àñ+&É>± Ç˝≤ #j·T&É+ Hs¡+‘√ düe÷q+,µµ nHêï&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À >±+BÛ m<äTs=ÿqï yÓTT<äÏ ø√s¡Tº $#ês¡D eT]∫b˛˝Òì

dü+|òüT≥q. ‘·q Ädüq+ MT<ä ≈£Ls¡TÃH˚ eTT+<äT Ä+π>¢j·T ôdwüHé‡ Hê´j·TeT÷]Ô

uÀqT˝À ñqï <˚oj·TT&çøÏ >ös¡e+>± qeTkÕÿs¡+ #˚düTÔqï≥T¢ ‘·\|ü+øÏ+#ê&ÉT.

$|ü¢e ø±s¡ ø£ ≤bÕ\≈£î >±qT Äj·Tq >±+BÛøÏ Äπsfió¢ kÕ<Ûës¡D C…’\T •ø£å $~Û+#ê&ÉT.

ªªMT‘√ sê»ø°j·T+>± $uÛÒ~+#yês¡T ≈£L&Ü $TeTà*ï ñqï‘· <äsêÙ\T ñqï eTìwæ>±,

|ü$Á‘·yÓTÆq kÕ<ÛäT J$‘·+ >∑&çù| e´øÏÔ>± >ös¡$kÕÔs¡T,µµ nHêï&ÉT Ä Hê´j·TeT÷]Ô.

>±+BÛ e÷≤¢&ÉT‘·÷, ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê >ös¡$+#˚ <˚X¯uÛÑ≈£îÔ\T #ê˝≤ eT+~ á

Hs¡+ øÏ+< C…’\TøÏ yÓfi≤¢s¡ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT, Hê≈£L Ç< ôdø£åHé øÏ+<ä •ø£å $~Û+#·&Üìï

>ös¡e+>± uÛ≤$düTÔHêïqT. HqT ì|ü‘√ Ä≥˝≤&ÉT‘·THêïqì Hê≈£î ‘Ó\TdüT, nsTTHê

H˚qT n<˚ |üì #˚kÕÔqT,µµ nHêï&ÉT. >±+BÛ ø√s¡Tº >∑~˝ÀøÏ e∫Ã, yÓ[¢b˛‘·Tqï|ü&ÉT

nø£ÿ&ÉTqïyês¡+‘ê >ös¡e+>± Ò∫ ì\ã&Ü¶s¡T. f…*Á>±+˝À b˛©düT\T Äj·Tqì

ªªeTT+ãsTT sê»ø°j·T U…’B q+. 50µµ nqï dü+πø‘· HêeT+‘√ dü+uÀ~Û+#ês¡T.

Äj·Tq ù|s¡TqT u≤]wüºs¡¢ C≤_‘ê˝À+∫ ø=fÒºkÕs¡T. C…’\T˝À Äj·Tq m‘·TÔ, >∑T]Ô+|ü⁄

∫Vü‰ï\T qyÓ÷<äT #˚düT≈£îHêïs¡T. Äj·TqqT ˇø£ ˇ+≥] ôd\T¢˝À ñ+#ês¡T.

n+>∑eÁdüÔ+ ‘·|üŒ Äj·Tq eTπsMT y˚düTø√ Ò<äT, nsTTHê Äj·Tq >∑»® À¢ ‘·&çe÷s¡T,

<äT|üŒ≥¢qT ‘·ìF #˚XÊs¡T. ‘·q Ï À≤qT ã÷≥¢‘√ ‘·H˚ï+‘·es¡≈£L >±+BÛ <˚ìø°

m<äTs¡T#Ó|üŒ Ò<äT. n|ü&É|ü&É÷ á Á|ües¡Ôq MT<ä ndüVü≤´+‘√ ∫ø±≈£î ø£*–q|ü&ÉT

Äj·Tq dü+<äs¡Ù≈£î …e]˙ nqTeT‹+#˚yê&ÉT ø±<äT, ÒK ÒMT sêùdyê&ÉT ø±<äT.


>±+BÛ ìs¡“+<Ûä+˝À ñqï|ü&ÉT m|ü&É÷ Ä+<√fi¯q #Ó+<ä Ò<äT, ø£≥Te⁄>±

düŒ+~+#· Ò<äT. C…’ À¢+∫ ãj·T≥≈£î e∫Ãq Á|ü‹kÕØ Äj·Tq yÓT<ä&ÉT eT]+‘·

Áø£eT•ø£åD ø£*–+~>±, eT]+‘· |ü<äTqT>± ‘·j·÷s¡j˚T´~. Äj·Tq <äèwæº À e´≈£îÔ\

n\yê≥¢qT Áø£eTã<ä∆+ #˚düTø=H˚+<äT≈£î, eT+∫ |ü⁄düÔø±\‘√ ùdïVü≤+ #˚ùd+<äT≈£î

\_Û+∫q neø±X¯+ C…’\T. Äj·Tq≈£î |ü⁄düÔø±\T #·<äe&ÉeT+fÒ #ê˝≤ Çwüº+, ø±˙

C…’\T ãj·T≥ ñqï|ü&ÉT nH˚ø£ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\‘√ r]ø£ Ò≈£î+&Ü ñqï+<äTe\¢

|ü⁄düÔø±\T #·~y˚+<äT≈£î düeTj·T+ <=]πø~ø±<äT. C…’\T˝À Äj·Tq n<Ûä j·THêìøÏ

K∫Ã‘·yÓTÆq düeTj·T+ @sêŒ≥T #˚düT≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq ñs¡÷› H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT,

dü+düÿè‘·+, Væ≤+B, >∑T»sêr, ‘·$Tfi¯+, Ç+ ¢wüß |ü⁄düÔø±\T #·~y˚yê&ÉT. ¬s+&˚fi¢ À

Äj·Tq eT‘·+, kÕVæ≤‘· +, kÕe÷õø£XÊÁkÕÔ\ MT<ä Á|üeTTK s¡#·sTT‘·\T sêdæq

150 |ü⁄düÔø±\T #·~yê&ÉT. ‘·, KTsêqT, u…’_\T, uÖ<ä∆ , dæ≈£îÿ, C§sêÁdæºj·THé eT‘·

Á>∑+<Ûë\T #·~yê&ÉT. sêe÷j·TD+, eTVü‰uÛ≤s¡‘·+, ñ|üìwü‘·TÔ\T, eTqTdüàè‹,

|ü‘·+»* jÓ÷>∑<äs¡Ùq+ #·~yê&ÉT. 65 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq ‘√Ï U…’B qT+∫

K>√fi¯ XÊÁdüÔ ÁbÕ<∏ä$Tø±+XÊ\T H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. qø£åÁ‘ê\qT |ü]o*+#˚+<äT≈£î C…’\T

n~Ûø±s¡T\ qT+∫ f…*k˛ÿ|t dü+bÕ~+#·&É+˝À ø£è‘·ø£è‘·T´&Éj·÷´&ÉT.

C…’\T˝À >±+BÛ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü ÁbÕs¡úq #ùdyê&ÉT. s√E≈£î 4 qT+∫ 6

>∑+≥\ ùd|ü⁄ q÷\T e&çπøyê&ÉT. #·Ts¡T>±Z q&ç#yê&ÉT, Ä>±U≤Hé bÕ …dt À ñqï|ü&ÉT

75 jTfi¢ ej·TdüT˝À ø£dü÷Ôsê“≈£î, ‘·q yTqø√&É* ≈£L‘·Ts¡TøÏ uÛÑ÷>√fi+, πsU≤>∑DÏ‘·+,

#·]Á‘·, >∑T»sêr yê´ø£s¡D+, kÕVæ≤‘· + uÀ~Û+#ê&ÉT. n+‘·≈£î eTT+<äT Äj·Tq #Ó’ dt

U…’BøÏ Ä+>∑¢+, ◊]wt C…’\s¡TøÏ >∑T»sêr HsêŒ&ÉT. Äj·Tq |æ\¢\ø√dü+ C…’\T˝À ˇø£

bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ sêkÕ&ÉT, <äøÏåD≤Á|òæø±˝À dü‘ê Á>∑Vü≤ b˛sê≥ #·]Á‘· sêkÕ&ÉT. ñ|üìwü‘·TÔ\˝À

uÛ≤s¡rj·T s¡Twüß\T sêdæq XÀ¢ø±\qT Ä+>∑¢+˝ÀøÏ nqTyê<ä+ #XÊ&ÉT. n~ ªC…’\T

qT+∫ π>j·÷\Tµ (kÕ+>¥‡ Á|òüyéT Á|æ»Hé) ù|s¡T‘√ Á|ü#·T]‘·eTsTT´+~. Äj·Tq C…’\T

qT+∫ ÄÁXeTyêdüT\≈£î, düVü≤#·s¡T\≈£î, C…’\T n~Ûø±s¡T\≈£î, >∑es¡ïs¡¢≈£î, yÓ’ÁkÕsTT\≈£î,

Á_Ïwüß Á|ü<ÛëqeT+Á‹øÏ Ç˝≤ e+<ä ≤~eT+~øÏ ñ‘·Ôsê\T sêùdyê&ÉT. Á|ü‹yês¡+

ÄÁXeT+˝Àì |æ\¢\qT ñ‘ê‡Vü≤|üs¡Tdü÷Ô, ªªMTs¡T ¬sø£ÿ\T Ò≈£î+&Ü m>∑s¡&É+ Hs¡TÃø=+fÒ

MT ø£cÕº\˙ï e÷j·TyÓTÆb˛‘êsTT. Hê≈£î ¬sø£ÿ Ò¢e⁄, nsTTHê s√p Hê eTqdüT˝À

m>∑Ts¡T≈£î+≥÷ MT <ä>∑Zs¡≈£î edüTÔHêïqT, Ç~>√ Çø£ÿ&É Hê ∫Ïº $eT\ ñ+~, nø£ÿ&É

Vü≤] ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT,µµ n+≥÷ ÒK\T sêùdyê&ÉT.


Áø£eT•ø£åD‘√ ≈£L&çq C…’\T J$‘·+ jÓTTø£ÿ ˝≤uÛ≤\qT >±+BÛ >∑eTì+#ê&ÉT,

ˇø£ Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq U…’B m˝≤ ñ+&Ü˝À e]í+#ê&ÉT. nHÓ’‹ø£yÓTÆq |üqT˝ÒMT

#Ó|üŒq+‘· es¡≈£L C…’\T˝À @ |üì #Ó_‘˚ Ä |üì #˚j·÷\˙, C…’\T ìã+<Ûäq\˙ï

bÕÏ+#ê\ì Äj·Tq #Óù|Œyê&ÉT. nee÷ìùdÔ Ò<ë n|ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq ÄVü‰s¡$TùdÔ

‘·|æŒ+∫ ìsêVü‰s¡Bø£å≈£î dæ<ä∆|ü&˚yê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq ø±˙, Äj·Tq düVü≤#·s¡T\T

ø±˙ m|ü&ÉT yÓ÷ø±fi¢ MT<ä ≈£Ls¡TÃH˚ yês¡T ø±<äT, m|ü&É÷ ªª<=sê, <ä+&Ü\T,µµ

nì n]#˚yês¡T ø±<äT.

dü«sê»´+˝À ≈£L&Ü C…’fi¢qT ìs¡«Væ≤+#ê*‡q nedüs¡+ ñ+≥T+<äì >±+BÛ

ˇ|ü≈£îHêï&ÉT. ‘ê‘êÿ*ø£+>± ‘·|ü<√e |üÏºq, e÷qdæø£ düeT‘Í\´+ ø√˝ÀŒsTTq

yê]ì u≤>∑T#˚ùd+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq $<ë´\j·÷\T>±, •ø£åD≤ dü+düú\T>±,

|ü]es¡ÔHêXÊ\\T>± C…’fi¢qT e÷sêÃ˝ì Äj·Tq ø√s¡T≈£îH˚yê&ÉT.

ˇø£kÕ] Äj·Tq C…’\T˝À ñ+&É>± U…’B\‘√ ñ‘·Œ‹Ô ø±s¡ Áø£e÷\T #sTT+#·&É+

<ë«sê C…’fi¢qT dü«j·T+b˛wüø±\T>± m˝≤ e÷s¡Ãe#√Ã dü÷∫dü÷Ô ˇø£ Á|ü‹bÕ<äq

#˚XÊ&ÉT. ˇø£ U…’B qT+∫ e∫Ãq Á|ü‹bÕ<äqqT C…’\T n~Ûø±s¡T\T ÄyÓ÷~+#· Ò<äT.

á Ä<äs¡Ù U…’B ˇø√kÕ] #ê˝≤ yÓTT+&ç>± Á|üe]Ô+∫ C…’\T n~Ûø±s¡T\qT

Çã“+~ ô|fÒºyê&ÉT. Áu…&é ‹q≤ìøÏ nqTeT‹+∫q|ü&ÉT ø±\Ãì Áu…&é ‹q Ò+

ø±ãÏº <ëìì eTTø£ÿ\T ø√düTø=H+<äT≈£î ø£‹Ô ø±yê\ì |ü≥Tº|ü≤º&ÉT. Äj·Tq s√EyêØ

q&Éø£\≈£î eT]+‘· Á|ü<˚X¯+ ø±yê\ì n&çπ>yê&ÉT. ‘·q ùdïVæ≤‘·T\qT ‘·q MT<ä

Ä<Ûës¡|ü&çqyês¡T>± uÛ≤$+∫ ‘·q Á|ü‘˚ ø£ dü+s¡ø£åD øÏ+<ä ñ+#ê\ì ø√πsyê&ÉT.

ÄdüÔe÷‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï yê]ø√, Á|üø£è‹ ∫øÏ‘·‡ nedüs¡yÓTÆq yê]ø√, Äj·TTπs«<ä

∫øÏ‘·‡ nedüs¡yÓTÆq yê]ø√ ∫øÏ‘·‡ #˚j·T&É+ ‘·q kı+‘· u≤<Ûä ‘·>± uÛ≤$+∫ yê]øÏ

Á|ü‘˚´ø£ dü<äTbÕj·÷\T ø£*Œ+#ê\ì ø√πsyê&ÉT. düTBs¡ÈyÓTÆq ñ|üyêkÕ\≈£î

|üPqTø√e&É+ <ë«sê Äj·Tq ‘·q ø√]ø£\≈£î n+^ø£]+#˚ ≤ |üs√ø£å+>± C…’\s¡¢ô|’

e‹Ô&ç ‘Ó#˚Ãyê&ÉT. Äj·Tq |ü]dæú‹ ø°åDÏ+∫q|ü&É ≤¢ Äj·TqTï C…’ À¢+∫ $&ÉT<ä\

#˚ùdyês¡T. eTVü‰‘êà >±+BÛ˝≤ Á|ü|ü+#· Á|üdæ~∆ bı+~q bÂs¡T&çì ‘·eT e<ä›

ñ+#·Tø=ì Äj·Tq ÁbÕD≤\≈£î u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#·&É+ nH˚ Á|üe÷<ëìï uÛÑ]+#·&ÜìøÏ

yês¡T Çwüº|ü&˚yês¡T ø±<äT. Äj·Tq≈£î nô|+&çôd’Ïdt e∫Ãq|ü&ÉT yêfi¯ó¢ #ê˝≤ ÁX¯<ä∆

#·÷|æ+∫ yÓ+≥H˚ X¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡ #˚sTT+#ês¡T. Äj·Tq C…’ À¢ ñ+&É>± ¬s+&ÉTkÕs¡T¢

»ãT“ |ü&Ü¶&ÉT.


>±+BÛ m|ü&É÷ ‘·q |ü]#ês¡≈£î\T, düVü≤#·s¡T\ ãè+<ä+‘√H C…’\T≈£î yÓfi‚¢yê&ÉT.

Ä>±U≤Hé bÕ …dt À Äj·TqqT ìs¡“+~Û+∫q|ü&ÉT Äj·Tq‘√ ø£dü÷Ôsê“, Äj·Tq

ø±s¡ <ä]Ù eTVü≤<˚e <˚XÊsTT ñHêïs¡T. Ä Ç<ä›s¡÷ nø£ÿ&˚ eTs¡DÏ+#ês¡T, yê]ì

nø£ÿ&˚ C…’\T >√&É\˝À|ü Ò Kqq+ #˚XÊs¡T. ªª&É÷ ÄsY &Ó’ ìHê<ëìï yêfi¯ó¢ nø£åsê˝≤

bÕÏ+∫ kÕ«‘·+Á‘· ã*|”sƒêìøÏ ‘·eT ÁbÕD≤\qT n]Œ+#ês¡T, yês¡T neTs¡T\T,µµ

nHêï&ÉT >±+BÛ.

ôd’Hê´<Ûä ≈£åî&ÉT

>±+BÛì <äøÏåD≤Á|òæø± ˇø£ eTìwæ>± #˚dæ+~. 23 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq

&És¡“qT #˚s¡T≈£îHêï&ÉT. n|üŒÏ es¡≈£L Äj·Tq ø£+>±s¡T, _&çj·÷\‘√ ì+&çq

j·TTe≈£î&ÉT e÷Á‘·yT. uÛ≤s¡rj·TT\qT, q\¢yê]ì ‘Ó\¢yês¡T m˝≤ ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷kÕÔs√

<äøÏåD≤Á|òæø± H˚\ MT<ä ø±\T ô|≥º>±H˚ Äj·Tq >∑eTì+#ê&ÉT. uÛ≤s¡rj·TT\qT

‘Ó\¢yêfi¯ó¢ ª≈£L©µ nì |æ*#˚yês¡T.

Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ~–q eT÷&√ s√E &És¡“qT ø√s¡Tº≈£î yÓfi≤¢&ÉT. nø£ÿ&É

y˚TõÁùdº≥T≈£î >ös¡e+ #·÷|æ+#·&É+ ø√dü+ Äj·Tqì ‘·\bÕ>± rùdj·TeTì

Ä<•+#ês¡T. >±+BÛ <ëìï nee÷q+>± uÛ≤$+∫, ø√s¡TºqT+∫ ãj·T≥øÏ e#ÃXÊ&ÉT.

ˇø£ yês¡+ ‘·sê«‘· ¬s’\T˝À >±+BÛ yπs |ü≥ºD≤ìøÏ yÓfi≤¢*‡ e∫Ã+~. Äj·Tq

|òüdtºø±¢dt Ï¬øŸ ø=qTø=ÿì, |òüdtºø±¢dt ô|f…º À møÏÿ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ‘·sê«‹ ùdºwüqT˝À

Ï¬øŸ ‘·ìF n~Ûø±] e∫Ã Äj·Tìï <∏äsY¶ ø±¢dt ô|f…º ÀøÏ e÷s¡eTì Ä<˚•+#ê&ÉT.

‘·q≈£î |òüdtº ø±¢dt À Á|üj·÷D+ #˚ùd n~Ûø±s¡+ ñ+<äì ìs¡÷|æ+#·T≈£î+<ëeTì

Á|üj·T‹ï+#˚ ˝À>±H˚ ã\e+‘·+>± ¬s’˝À¢+∫ ãj·T≥≈£î ˝≤– |ü&˚kÕs¡T. Ä

nee÷q+‘√ >±+BÛ u≤>± ø£~*b˛j·÷&ÉT. Nø£Ï>± ñqï Á|üj·÷DÏ≈£î\ >∑~˝À

≈£Ls=Ãì Ä˝À#·q˝À¢ eTTì–b˛j·÷&ÉT, ªªH˚ì|ü&ÉT @+ #˚j·÷*? uÛ≤s¡rj·TT\qT

nee÷ì+∫, ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷ùd <˚X¯+ qT+∫ yÓ[¢b˛yê˝≤? Çø£ÿ&˚ ñ+&ç Vü≤≈£îÿ\

ø√dü+ b˛sê&Ü˝≤? Ç~ Hê <˚X¯ >ös¡e Á|ü‹wü\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+.µµ

∫es¡≈£î nø£ÿ&˚ ñ+&çb˛yê\ì rsêàì+#·T≈£îHêï&ÉT. >±+BÛ uÛÑ$wü´‘·TÔqT,

ø±sê´#·s¡DqT Ä <äTs¡<äèwüºø£s¡yÓTÆq sêÁ‹ eT\T|ü⁄ ‹|æŒ+~.


>±+BÛ Ä ‘·sê«‘· ø£ >∑TÁs¡|ü⁄ã Z À Á|üj·÷DÏ+#ê*‡ e∫Ã+~. uÛ≤s¡rj·TT&ÉT

ø±ãÏº Äj·Tq >∑TÁs¡|ü⁄ã Z À ≈£Ls√Ãe&ÜìøÏ M\T Òø£b˛sTT+~. ã+&çyê&ç yÓqTø£

≈£Ls¡TÃì Á|üj·÷DÏ+#ê\ì >±+BÛ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. ø±˙ ø=~› ùd|üÀ¢H˚ Äj·Tq

nø£ÿ&É ≈£Ls√Ãe&É+ ≈£î<äs¡<äHêïs¡T, >∑T&É¶ |üs¡∫q |òü⁄ŸuÀs¡T¶ MT<ä ≈£Ls√ÃeTHêïs¡T.

>±+BÛ ‘·q d”≥T˝À+∫ Òe&ÜìøÏ n+^ø£]+#·ø£b˛‘ ìs¡›j·T>± ø=≤ºs¡T. |ü≥ºD+˝ÀøÏ

yÓ[¢q ‘·sê«‘· ôVA≥\T˝À >∑~ rdüT≈£î+<ëeTì >±+BÛ nqT≈£îHêï&ÉT. ø±˙ Äj·Tq≈£î

>∑~ Çe«&ÜìøÏ yêfió¢ ‹s¡düÿ]+#ês¡T. >±+BÛ n+fÒ kÕqTuÛÑ÷‹ >∑\ ø£ ùdïVæ≤‘·T&ç

<äTø±D+˝À Äj·Tq sêÁ‹øÏ ÄÁX¯j·T+ bı+<ë&ÉT. >±+BÛ bı+~q nee÷Hê ÒM

Ä ùdïVæ≤‘·T&çøÏ ø=‘·Ô>±>±˙, $+‘·>±>±˙ nì|æ+#· Ò<äT. Ä <˚X¯+˝À Á|ü‹s√p

n˝≤+Ï dü+|òüT≥q @<√ ˇø£Ï »s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~. nø£ÿ&ç uÛ≤s¡rj·TT\T

yêÏøÏ n\yê≥T |ü&çb˛j·÷s¡T. yês¡T <Ûäq+ dü+bÕ~+#·&Üìπø <äøÏåD≤Á|òæø±≈£î

e#êÃs¡T, ‘·eT >ös¡yêìï |üD+>± ô|Ïº <Ûäq+ dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&Ü¶s¡T. yê]

u≤ìdü eTqdüÔ‘ê«ìøÏ >±+BÛ ÄX¯Ãs¡ b˛j·÷&ÉT. Äj·Tq ‘·q≈£î »]–q nee÷Hê\

>∑T]+∫ yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î, ¬s’ Ò« n~Ûø±s¡T\≈£î, >∑TÁs¡|ü⁄ ã Z\ n~Ûø±s¡T\≈£î |òæsê´<äT\T

|ü+bÕ&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø± s¡Vü≤<ës¡T\˝Àì |òü⁄ŸbÕ‘Y\ô|’ q&ç#˚ nqTeT‹ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î

Ò<ä , yês¡T sêÁ‹ 9 >∑+≥\ ‘·sê«‘· ãj·T≥ ‹s¡>∑&É+ ≈£î<äs¡<ä , Á≤eTT ø±s¡T˝À

yÓTT<äÏ d”≥T˝À ≈£Ls√Ã≈£L&É<ä ø=~›s√E˝À¢H >±+BÛøÏ ‘Ó*dæb˛sTT+~. uÛ≤s¡rj·TT\T

Çfió¢ ì]à+#·Tø=H+<äT≈£î ø=ìï Á|ü‘´ø£ ≈£L*yê&É\THêïsTT. ø£kÕ] ø£ ø±|ü ≤yê&ÉT

>±+BÛì |òü⁄ŸbÕ‘Y MT<ä qT+∫ HÓfÒºdæ, Äj·Tq≈£î ªª≈£L© u≤]wüºsYµµ nH˚ ù|s¡T

‘·–*+#ê&ÉT. ø=ìï kÂø£sê´\T nqTuÛÑ$+#˚ ≤ >±+BÛøÏ Á|ü‘˚ ø£ $TqVü‰sTT+|ü⁄\T

Ç|æŒ+#˚+<äT≈£î ø=+‘·eT+~ ‘Ó\¢ ùdïVæ≤‘·T\T Á|üj·T‹ï+#ês¡T. >±+BÛ eTsê´<ä>±

yê] Á|ü‹bÕ<äq\qT ‹s¡düÿ]+#ê&ÉT. ø=ìï e´øÏÔ>∑‘· Á|üjÓ÷»Hê\T bı+<ä&É+

MT<ä Äj·Tq≈£î ÄdüøÏÔ ˝Ò<äT, yÓTT‘·Ô+ es¡í$eø£åH˚ HêX¯q+ #˚j·÷\ì Äj·Tq

uÛ≤$+#ê&ÉT. Äj·Tq nee÷q+‘√ ≈£î+–b˛ Ò<äT, ø√|ü+‘√ s¡–*b˛sTT ‘·qqT

nee÷ì+∫q yê]ì •øÏå+#ê\qTø√ Ò<äT. Ä |ü≥ºD+˝À ìe•düTÔqï uÛ≤s¡rj·TT\T

m<äTs=ÿH˚ düeTdü´\≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷#êsêìï ùdø£]+#ê&ÉT. ˇø£ yês¡+

s√E\ ˝À|ü⁄ Äj·Tq ˇø£ ãVæ≤s¡+>∑ düe÷y˚XÊìï @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. uÛ≤s¡rj·TT\T

‘·eT Jeq $<Ûëq+ e÷s¡TÃø√yê\˙, ìC≤sTTr>± J$+#ê\˙, |ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq

n\yê≥T¢ #˚düTø√yê\˙, ≈£î\, eT‘·, ÁbÕ+rj·T uÒ<Ûë\T eT]∫ b˛yê\˙ $»„|æÔ


#˚XÊ&ÉT. ‘Ó\¢yê] MT<ä H˚sês√|üD #˚ùd ˇø£ÿ e÷≥ ≈£L&Ü Äj·Tq H√À¢+∫

sê Ò<äT. ‘·eT Á|ües¡Ôq u≤>∑Tqï|ü&˚ e÷qe Vü≤≈£îÿ\qT ø√s¡>∑\eTì Äj·Tq ‘·q

<˚X¯düTÔ\≈£î q#·ÃC…ù|Œ+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. Äj·Tq yê]øÏ n+<äTu≤≥T˝À

ñ+≥÷ yê] Bq>±<Ûä\qT z|æø£>± $H˚yê&ÉT.

ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·sê«‘· uÛ≤s¡rj·TT\≈£î ñqï ø=~›bÕÏ Vü≤≈£îÿ\˝À ˇø£f…Æq

z≥TVü≤≈£îÿqT ‘=\–dü÷Ô <äøÏåD≤Á|òæø±˝À ø£ _\T¢ Á|üyXô|≤ºs¡T. BìøÏ e´‹πsø£+>±

>±+BÛ ø±s¡ ø£s¡Ô\qT qyÓ÷<äT #˚düT≈£îHêï&ÉT. ñeTà&ç dü+πøåe÷ìøÏ ø£\dæ |üì#˚ùd˝≤

Å¬ø’düÔe j·TTe≈£î\qT, eTTdæ¢+, bÕØ‡ es¡Ô≈£î\qT, Væ≤+<ä÷ >∑Te÷kÕÔ\qT Äj·Tq

ˇ|æŒ+#ê&ÉT. >±+BÛ Hêj·Tø£‘·«+˝À ø=+<äs¡T n‘·&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚dæq ìs¡düq

ø£s¡|üÁ‘êìøÏ qø£fi¯ó¢ ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T, ø=+<äs¡T &ÉãT“ $sêfi¯+>±

Ç#êÃs¡T, Ç‘·s¡T\T á dü+<˚XÊìï |ü≥ºD≤ìøÏ <ä÷s¡+>± ìedædüTÔqï e+<ä ≤~

eT+~øÏ #s¡yXÊs¡T. ø£ HÓ\˝À ì<ÛäT\T b˛>∑j·÷´sTT. _\T¢≈£î ìs¡düq>± 10,000

eT+~ dü+‘·ø±\T ùdø£]+#ês¡T. ìs¡düq ÒK\qT eTTÁ~+∫ Hê≥˝Ÿ >∑es¡ïs¡T≈£î,

Á|”$Tj·TsY≈£î, uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ yÓ’ÁkÕsTTøÏ, $ø√º]j·÷ eTVü‰sêDÏøÏ, <äøÏåD≤Á|òæø±,

Ç+>±¢+&ÉT, uÛ≤s¡‘·<XÊ˝À¢ì yêsêÔ|üÁ‹ø£\≈£î |ü+bÕs¡T. <äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì uÛ≤s¡rj·TT\ø£T

»s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷ìøÏ $düÔè‘·yÓTÆq Á|ü#ês¡+ \_Û+∫+~. nsTTHê _\T¢

bÕdüsTT´+~, uÛ≤s¡rj·TT\T z≥TVü≤≈£îÿ ø√˝ÀŒj·÷s¡T. ø±˙ uÛ≤s¡rj·TT\T ‘·eT

yÓTTVü≤e÷≥+, ì]¢|üÔ‘· e<äT\Tø√e&É+ Hs¡TÃ≈£îHêïs¡T, nHê´j·TyÓTÆq #·≤º\T #düTÔqï

Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±sêìï m~]+#·&É+ Hs¡TÃ≈£îHêïs¡T. >±+BÛ ‘·«s¡ ÀH Hê≥ Ÿ Ç+&çj·THé

ø±+Á¬>dt kÕú|æ+∫, <ëìøÏ ìj·TeT ìã+<Ûäq\T @s¡Œ]#ê&ÉT, ‘êH˚ dü«j·T+>±

düuÛÑT´\ qT+∫ ì<ÛäT\T edü÷\T #˚XÊ&ÉT.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À Äj·Tq ñqï 20 dü+e‘·‡sê\ ø±\+˝À >±+BÛ nH˚ø£ q\¢

#·≤º\≈£î e´‹πsø£ b˛sê≤\˝À Á|ü»\≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT. Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·T

ejÓ÷»qT&ç qT+∫ 40/` s¡÷bÕj·T\ yê]¸ø£ |üqTï $~Û+#˚ #·≥º+ yêÏ À¢ ø£Ï.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À #˚düT≈£îqï ô|[¢ <äøÏåD≤Á|òæø±˝À #·≥ºÁ|üø±s¡+ #Ó\T¢u≤≥T ø±<äì #Óù|Œ

#·≥º+ eTs=ø£Ï, Á|ü‹ uÛ≤s¡rj·TT&É÷ ‘·q |ü~y˚fi¢ eTTÁ<ä\‘√ ñqï <Ûäèe |üÁ‘êìï

‘·eT yÓ+≥ ñ+#·T≈£î ‹s¡>±\H˚ #·≥º+ eT÷&√~. y˚*eTTÁ<ä\T H˚s¡düTÔ\ qT+∫

rdüT≈£î+≤s¡T ø±ãÏº >±+BÛ BìøÏ e´‹πsø£+>± &É»q¢ ø=B› e´≈£îÔ\≈£î e+<ä ≤~

ñ‘·Ôsê\T, $»„|ü⁄Ô\T, |òæsê´<äT\T |ü+bÕ&ÉT. eTTKýÓTÆq Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\qT dü«j·T+>±

ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. y˚~ø£\ <ë«sê, |üÁ‹ø£\ <ë«sê #˚dæq ìs¡düq ñ<äé÷\T


$|òü\eTj·÷´ø£ >±+BÛ dü‘ê´Á>∑Vü≤eTH˚ nVæ≤+kÕj·TT‘· ìs¡düqqT ø=‘·Ô Äj·TT<Ûä+>±

s¡÷bı+~+#ê&ÉT.

y˚*eTTÁ<ä\ ùdø£s¡DqT ãVæ≤wüÿ]+#·eTì >±+BÛ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î |æ\T|ü⁄qT

Ç#êÃ&ÉT. düTBs¡ÈyÓTÆq nVæ≤+kÕ‘·àø£yÓTÆq ìs¡düq≈£î dæ<ä∆+ ø±yê\ì, nedüs¡yÓTÆ‘˚

C…’\T≈£î yÓfi≤¢*, ÁbÕD≤\T |üD+>± nsTTHê ô|≤º* ø±˙ á <äTwüº#·≤ºìøÏ e÷Á‘·+

˝§+>∑e<ä›ì Äj·Tq ñ<√“~Û+#ê&ÉT. ªªH˚qT #êe+fÒ uÛÑj·÷ìï ‘·]y˚Tj·÷\ì

nqT≈£î+≥THêïqT. dü«#·Ã¤+<ä+>± u≤<Ûä\qT nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆+ ø±e&Éy˚T

nHê´j·÷\qT ‘=\–+#·&ÜìøÏ dü‘·«s¡yÓTÆq e÷s¡Z+,µµ nH˚~ Äj·Tq ìHê<ä+.

πøe\+ ‘·q MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç‘˚ ÄX¯j·÷ìï kÕ~Û+#· Òs¡ , ‘êqT #Ó|æŒq e÷sêZìï

ns¡ú+ #˚düTø=ì ∫e]<ëø± nqTdü]ùdÔH˚ \ø£å kÕ<Ûäq kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+<äì Äj·Tq

yê]ì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Äj·Tq dü÷#·q\qT Væ≤+B, >∑T»sêr, ‘·$Tfi¯+, ‘Ó\T>∑T

uÛ≤wü\˝À Á|ü»\≈£î $e]+#˚yês¡T. |üP]Ô nVæ≤+kÕj·TT‘·+>± b˛sê≥+ #˚kÕÔeTì

Äj·Tq ø±s¡ ø£s¡Ô\ ôd’q´+ Á|ü‹»„ #dæ+~. M<ÛäT˝À¢ì ìs¡ø£åsêdüT´\T, eè‹Ô ø£fi≤ø±s¡T\T,

∫\¢s¡ yê´bÕs¡T\T, >∑ì ø±]à≈£î\T, yê´bÕs¡T\T, eTVæ≤fi¯\T á ôd’q´+˝À #˚sês¡T.

ìsêj·TT<ÛäT …’q, XÊ+‹j·TT‘·yÓTÆq Áø£eT•ø£åD >∑£\ 5000 eT+~ ø±s¡ ø£s¡Ô\ ôd’Hê´ìøÏ

>±+BÛ ø±*q&Éø£q Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. Äj·Tq ‘·q düeT÷Vü≤+‘√ ø£*dæ

q&ç#ê&ÉT, Äs¡Tãj·T≥ |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT, fi¢ |ü|üqT, ñ&çø° ñ&Éø£ì nHêïìï yê]‘√

|ü+#·T≈£îHêï&ÉT. nHês√>∑ +‘√ ñqïyê]øÏ ∫øÏ‘·‡ #XÊ&ÉT, ìs¡T‘ê‡Vü≤+>± ñqïyê]ì

ñ‘ê‡Vü≤|ü]#ê&ÉT, e+≥ #˚XÊ&ÉT, e&ç¶+#ê&ÉT. XÊØs¡ø£+>±q÷, e÷qdæø£+>±q÷

n‘· +‘· <Ûäè&ÛÉ‘ê«ìï Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. <äøÏåD≤Á|òæø± Á|üuÛÑT‘·«+ 2500 eT+~øÏ ø£]ƒq

XÊØs¡ø£ ÁX¯eTqT •ø£å>± $~Û+∫+~. 1000 eT+~ |üP]Ô>± •~Û\yÓTÆ b˛j·÷s¡T,

ø=+‘·eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T. <Ûäì≈£î …’q yê´bÕs¡T\T kÂø£s¡ e+‘·yÓTÆq J$‘êìï

e~ Òdæ yêfi¢ Hêj·T≈£î&ç‘√ ø£\dæ C…’\T˝À sêfi¯ó¢ ø=≤ºs¡T, bÕ]X¯ó<ä∆ |üì #˚XÊs¡T.

ø£dü÷Ôsê“ ≈£L&Ü dü‘ê´Á>∑Vü≤+˝À #˚] C…’\TbÕ\sTT´+~. Ç+>±¢+&ÉT˝À >±+BÛ

ñ<ä e÷ìøÏ kÕqTuÛÑ÷‹ \_Û+∫+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ø±+Á¬>dt düuÛÑ À¢ <äøÏåD≤Á|òæø±

düeTdü qT #·]Ã+#ês¡T. ø±+Á¬>dt≈£î n<Ûä ≈£åîì>± |üì #˚dæq düsY yÓ&É¶sYãsYï nH˚

Äj·Tq ªªVæ≤+<ä÷, eTTdæ¢+\T ◊ø£eT‘· +>± uÛÑT»+ uÛÑT»+ ø£*|æ ì\ã&ç‘˚ @+

kÕ~Û+#·>∑\eTH˚<ëìøÏ <äøÏåD≤Á|òæø± qT+∫ \_Û+∫q ‘êC≤ ø£ãTs¡T ñ<ëVü≤s¡D>±

ì\Tk Ô+~. >±+BÛ n<äT“¤‘· Hêj·Tø£‘·«+˝À nø£ÿ&ç uÛ≤s¡rj·TT\T #·÷|æq |ü≥Tº<ä\≈£î

<Ûäqýê<ë\T,µµ nHêï&ÉT. j·÷Á‘· ìs¡«Væ≤+∫q|ü&ÉT s√EyêØ Ks¡TÃ\≈£î >±+BÛøÏ


3200 s¡÷bÕj·T\T nedüs¡+ nj˚T´$. ì<ÛäT\T ø±yê\ì >±+BÛ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ

nuÛÑ s¡úq |ü+bÕ&ÉT. eTVæ≤fi¯\T ‘·eT >±E\qT, uÛÑs¡Ô\ #˚‹ ñ+>∑sê\qT |ü+bÕs¡T,

j·TTesêE\T, es¡Ô≈£î\T y˝≤~ s¡÷bÕj·T\ $sêfi≤\T |ü+bÕs¡T, ≤>∑÷sY dü«j·T+>±

$sêfi≤\T ùdø£]+∫ |ü+bÕ&ÉT. düTBs¡ÈyÓTÆq Ä b˛sê≥+ uÛ≤s¡rj·TT\≈£î nqT≈£L\yÓTÆq

sêJ‘√ eTT–dæ+~. Ä‘·à>ös¡yêìøÏ uÛÑ+>∑+ ø£\>∑q+‘· es¡≈£L >±+BÛ sêJøÏ

n+^ø£]dü÷ÔH˚ ñ+&˚yê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À |ü\Te⁄s¡T Hêj·T≈£î\qï|üŒÏø° >±+BÛ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]–

e∫Ãq|ü&ÉT u≤~Û‘· Á|ü»\T, ¬s’‘·T\T, ø±]à≈£î\T ‘·eT düeTdü \ |ü]cÕÿsêìøÏ

Äj·Tq düVü‰j·T+ ø√sês¡T. Äj·Tq Á|üj·T‘êï\ e Ò¢ #·+bÕs¡Hé À X¯‘êu≤›\ qT+∫

q&ÉTdüTÔqï ã\e+‘·|ü⁄ * ùd<ä + s¡<ä›sTT´+~, |üŒ+<ë\ |ü<ä∆‹ s¡<äT› nsTT´+~.

ˇø£ ÁbÕ+‘êìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆq kÕúìø£ düeTdü \qT ‘·eT+‘·≥ ‘êyT |ü]wüÿ]+#·Tø=H˝≤

Äj·Tq Á|ü»\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#yê&ÉT. n˝≤+Ï ñ<ä e÷\˙ï Á|ü#ês¡+ bı+~ yÓTT‘·Ô+

uÛ≤s¡‘·<˚XÊqï+‘·Ï Äø£]¸+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#êsTT.

m|ü&ÉT Á|üC≤ ñ<ä e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+∫Hê >±+BÛ πø eP´Vü‰ìï nqTdü]+#˚

yê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì ‘·q 30 dü+e‘·‡sê\ Hêj·Tø£‘·« ø±\+˝À Äj·Tq #·+bÕs¡Hé,

UÒ&Ü, ãs√›*˝Àì ¬s’‘·T\≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùq+ #˚j·T&É+‘√ bÕ≥T Hê\T>∑T uÛ≤Ø Á|üC≤

ñ<ä e÷\≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT. Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ n+‘·≤ |üs¡ Ï+∫

‘·q eTT+<äTqï düeTdü \qT n<Ûä j·Tq+ #˚XÊ&ÉT.

Äj·Tq y˚˝≤~eT+~ì Ç+≥s¡÷«´\T #˚XÊ&ÉT, Á|üuÛÑT‘·«+‘√ b˛sê≥+˝À

dü+ã+<Ûä+ ñqï e´≈£îÔ\‘√ e÷≤¢&ç düe÷#ês¡+ ùdø£]+#˚+<äT≈£î s√E≈£î 18

qT+∫ 20 >∑+≥\T |üì#˚XÊ&ÉT. y˚ ≤~ ãVæ≤s¡+>∑ düe÷y˚XÊ\˝À Á|üdü+–+#ê&ÉT,

Áø£eT•ø£åD≈£î dü+ã+~Û+∫ @s¡Œs¡T#·T≈£îqï ìã+<Ûäq\qT $e]+#ê&ÉT, ªªuÛ≤s¡‘·<X+

eTT+<äT ø£‹Ô<ä÷j·T&É+ nH˚ Væ≤+kÕ‘·àø£ e÷s¡Z+ ≈£L&Ü ñ+~. ø±˙ n<˚ kÕ<Ûä yÓTÆ‘˚

Á|ü»\T nVæ≤+dü >∑T]+∫q uÀ<Ûäq\T ndü\T $H˚yêπs ø±<äT. πs–+|ü⁄\ <ë«sê,

ñ|üHê´kÕ\ <ë«sê dü«sê»´+ sê<äT. |üì #˚j·÷\H˚ |ü≥Tº<ä\ q•+#·≈£L&É<äT,

bÕ]b˛e&É+ ‘Ó*j·Tì Ms¡ôd’ì≈£î\+ ø±yê*. ÁbÕD≤\T ‘ê´>∑+ #˚j·T&Üì¬ø’Hê

eTq+ dæ<ä∆+ ø±yê*. Bìï kÕ~Û+#·&ÜìøÏ nkÕ<Ûës¡D X¯øÏÔ ø±yê*. #·+|ü&ÜìøÏ

ã<äT\T #êe&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&Ü*. Ç‘·s¡T\ ÁbÕD≤\qT rùd+<äT≈£î eTq ÁbÕD≤\qT

|üD+>± ô|º&É+ ‘*¬ø’q|ü&ÉT, Ç‘·s¡T\ ÁbÕD≤\qT ø±bÕ&+<äT≈£î eTq ÁbÕD≤\qT

ˇ&É¶≥+ e÷qyêr‘·yÓTÆq |üì>± m+<äT≈£î uÛ≤$düTÔHêï+? Ç‘·s¡T\qT #·+|ü&É+


Ms¡‘·«+ ø±<äT. kÕ«‘·+Á‘· + ø√dü+, >ös¡e+ ø√dü+ eTs¡DÏ+#·&Éy˚T Ms¡‘·«+,µµ nì

Äj·Tq nVæ≤+düqT düeT]ú+#·Tø=H˚yê&ÉT.

eTVæ≤fi¯\T, |æ\¢\T, eè<äT∆\T Äj·Tq nVæ≤+kÕ ôd’q´+˝À ñ+&˚yês¡T. |æ\¢\

ôd’Hê´ìï yêqs¡ùdq nH˚yês¡T. mø£ÿ&Ó’Hê Væ≤+dü ‘·˝…‹Ô‘˚ >±+BÛ dü‘ê´Á>∑Vü‰ìï

Äù|ùdyê&ÉT. Äj·Tq≈£î s¡Vü≤dü +>± eéVü≤]+#·&ÉeT+fÒ ndüVü≤´+. ‘·q uÛ≤$

m‘·TÔ>∑&É\qT Äj·Tq ãVæ≤s¡+>∑+>± Á|üø£Ï+#˚yê&ÉT. ‘·eT Vü≤è<äj·÷˝À¢+∫ ø√|ü+,

<˚«wü+, Á|ürø±sê\qT Á|ü»\T ‘=\–+∫ y˚j·÷\ì Äj·Tq ø√s¡T≈£îH˚yê&ÉT.

n$ÁXÊ+‘· b˛sê≥jÓ÷<ÛäT&Ó’q >±+BÛ m|ü&É÷ ‘·q nqT#·s¡T\≈£î Òìb˛ì

ÄX\T ø£*Œ+#yê&ÉT ø±<äT. ñ<ä eT+˝À ≤Øƒ <Óã“\T ‹Hê*‡ ñ+≥T+<ä , ‘·TbÕø°

‘·÷≤\qT m<äTs√ÿyê*‡ ñ+≥T+<ä˙, C…’\T•ø£å nqTuÛÑ$+#ê*‡ ñ+≥T+<ä˙,

ñ]ø£+ã+ mø±ÿ*‡ ñ+≥T+<ä , yê] ÄdüTÔ\qT Á|üuÛÑT‘·«+ kÕ«BÛq+ #düT≈£î+≥T+<ä

‘·q ôd’ì≈£î\qT >±+BÛ ôV≤#·Ã]+#yê&ÉT. Äj·Tq ìHê<äyÓTÆq ªª&É÷ ÄsY &Ó’µµ |üs¡e÷s¡ú+

u≤<Ûä\qT nqTuÛÑ$+#·&Éy˚T. u≤<Ûä\qT nqTuÛÑ$+#·&É+ <ë«sêH˚ Á|ü‘·´s¡Tú\

Vü≤è<äj·÷\qT ø£]–+#·>∑\qì Äj·Tq qy˚Tàyê&ÉT.

$<˚o eÁkÕÔ\qT uÛÀ–eT+≥˝À¢ y˚j·T&É+, uÛÑ÷$T •düTÔqT #Ó*¢+#·ø£b˛e&É+,

ñ|ü ‘·j·÷Ø, Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡XÊ\\T, ø£fi≤XÊ\\T, Hê´j·TkÕúHê\ ãVæ≤wüÿs¡D\‘√

bÕ≥T ìsêàD≤‘·àø£yÓTÆq |üì ≈£L&Ü #˚j·÷\ì Äj·Tq Á|ü»\≈£î dü÷∫+#˚yê&ÉT.

q÷\T e&Éø£≥+, Hj·T&É+, Á>±eT |ü+#êj·Tr\qT |ü⁄qs¡TJ®$+|ü CÒj·T&É+, C≤rj·T

$<ë´\j·÷\qT kÕú|æ+#·&É+ e+Ï |üqT\T #˚j·÷\ì Äj·Tq dü÷∫+#ê&ÉT. ˇø£

j˚T&Ü~˝À dü«sê»´+ ‘ÓkÕÔqqï Äj·Tq yê>±›q+ HÓs¡y˚s¡TÃø√ Òø£b˛sTTHê Á|ü»\qT

uÛÑj·÷\ qT+∫ $eTT≈£îÔ\qT #˚XÊ&ÉT. Á|üC≤u≤VüQfi¯ +˝À #Ó’‘·q´+ sêe&É+ nH˚~

ô|<ä› Á|üjÓ÷»q+. <ä+&ç Á>±e÷ìøÏ Äj·Tq #˚dæq j·÷Á‘· eT+Á‘· Á|üjÓ÷>∑+˝≤

|üì#˚dæ+~. y˚ ≤~ eT+~ eTVæ≤fi¯\T |üs¡<ë\ #ê≥TqT+∫ ãj·T≥≈£î e∫Ã ñ|ü

‘·j·÷Ø˝À bÕ˝§ZHêïs¡T, <Xùde˝À eT>∑yê]ø£+fÒ ‘êyTMT rdæb˛eTì ìs¡÷|æ+#·T

≈£îHêïs¡T. yês¡T $<˚o eÁdüÔ <äTø±D≤\T, eT<ä <äTø±D≤\ e<ä› <Ûäsêï\T ≈£L&Ü

#˚XÊs¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ sê»ø°j·T #·]Á‘· À yÓTT≥º yÓTT<äÏkÕ] nVæ≤+düq÷, düVü‰j·T

ìsêø£s¡D≤ìï >±+BÛ $düÔè‘·kÕúsTT˝À $ìjÓ÷–+#ê&ÉT.

‘·q nVæ≤+kÕ b˛sê≤\qT e]í+#˚+<äT≈£î >±+BÛ ‘·s¡#·T>± j·TT<ä∆s¡+>∑|ü⁄

e÷≥\H˚ ñ|üjÓ÷–+#˚yê&ÉT. ªªH˚qT j·TT<ë∆ìøÏ ãj·T\T<˚sêqT— ˇø£ ôd’ì≈£î&çøÏ

‘·TbÕø° m+‘· eTTKýÓ÷ MTø£+<ä]ø° (dü‘ê´Á>∑VüQ\≈£î) sê≥ï+ n+‘˚ eTTK´+—

@≈£î Ò MT ‘·÷≤\T, sê≥ïy˚T MT ‘·TbÕø°— kÕ«‘·+Á‘ê´ìï ‘·TbÕ≈£î\‘√ s¡øÏå+#· Ò+,


ø±˙ #˚‹‘√ e&çøÏq q÷\Tø£≥º\ Äø±s¡+˝À ñqï ‘·÷≤\‘√ n&ÉT¶ø√e#·TÃ. MTs¡T

<Ûäs¡kÕq ñ|ü ø£sêà>±s¡+ MT<ä <ë&ç#Ój·÷´*, <ëìï ‘·sê«‹ ø±\+˝À <Ûäs¡kÕq

j·TT<ä∆+ nì |æ\TkÕÔs¡T. j·TT<ä∆+˝Àì Væ≤+kÕ‘·àø£yÓTÆq, $HêXø£s¡yÓTÆq Äj·TT<Ûë\qT

e~ Ò<ë›+, <ëì˝Àì <ÛÓ’s¡ +, kÕVü≤dü+, <˚X¯uÛÑøÏÔ, kÕeTs¡ú +, ‘ê´>∑+ ` á eT+∫

\ø£åD≤\qT e÷Á‘·+ rdüT≈£î+<ë+,µµ Ç˝≤ ñ+&˚$ Äj·Tqe÷≥\T.

>±+BÛ |æ]øÏ‘·Hêìø£+fÒ Væ≤+düH˚ Çwüº|ü&˚yê&ÉT. ø±˙ ã+&É ã˝≤ìø£Hêï,

Ä‘·àã˝≤ìπø m≈£îÿe ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#˚Ãyê&ÉT. ªªÄ≥+ u≤+ãTe\¢ nVæ≤+dü MT<ä

MT≈£îqï $XÊ«dü+ #Ó~]b˛sTT+<ë?µµ nì n&ç–q|ü&ÉT. ªª<ëìe\¢ Hê≈£î nVæ≤+dü

MT<ä ñqï $XÊ«dü+ dü&É\ Ò<äT dü]ø£<ë, dü‘· +, nVæ≤+dü nH˚ ¬s+&ÉT n+XÊ Ò

Á|ü|ü+#·+˝À nìïÏø£Hêï ã\yÓTÆq X¯≈£îÔ\ì qeTàø£+ ô|]–+~. Ä X¯≈£îÔ\‘√

b˛*Ãq|ü&ÉT Ä≥+u≤ãT Á|üuÛ≤e+ #ê˝≤ ‘·≈£îÿe,µµ nHêï&Üj·Tq. nVæ≤+dü <ë«sê

kÕ~Û+∫q kÕ«‘·+Á‘· +, uÛÑ÷$T MT<ä <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘·Tqï C≤‘·T\ìïÏø° ‘·eT≈£î

≈£L&Ü kÕ«‘·+Á‘· + ‘·«s¡ ÀH˚ edüTÔ+<äH˚ qeTàø±ìï ø£*–düTÔ+~.

Á>∑+<Ûä s¡#·sTT‘·

m+. ¬ø. >±+BÛ s¡#·sTT‘·>± #ê˝≤ |ü⁄düÔø±\T ø£ì|ækÕÔsTT ø±˙ yêÏ À

#ê˝≤ yêÏì Äj·Tq |ü⁄düÔø±\T>± sêj·T Ò<äT. dü‘· eTT`nVæ≤+dü, dü«<˚o`#·s¡U≤

nH˚ n+XÊ\ MT<ä Äj·Tq sêdæq yê´kÕ\T, eTVæ≤fi¯\qT, $<ë´s¡Tú\qT,

sê≈£îe÷s¡T\qT ñ<›•+∫ Äj·Tq #˚dæq ñ|üHê´kÕ\ dü+ø£\Hê Ò |ü⁄düÔø±\T>±

Á|ü#·T]+#ês¡T. Äj·Tq #ê˝≤ eT+∫ s¡#·sTT‘·>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ë&ÉT. Äj·Tq ø£

ì]›wüº XË’* MT<ä ÁX¯<ä∆ ô|≥º Ò<äT, $qkı+|ü⁄>± ñ+&˚+<äT¬ø’ n+<äyÓTÆq e÷≥\qT

Á|üjÓ÷–+#ê\ì #·÷ùdyê&ÉT. ‘·q ÄX¯\T, $XÊ«kÕ\T, <äT'U≤\T, ìsêX¯\T

Á|ü‹_+_+#˚ ã\yÓTÆq XË’* Äj·Tq≈£î+&˚~. Äj·Tq s¡#·HêXË’* ≈£L&Ü Äj·Tq

JeqXË’*˝≤π> düs¡fi¯+>±, dü+øÏå|üÔ+>±, ìsê&É+ãs¡+>± ñ+&˚~. >±+BÛ ÒK\T

dü÷Ï>±, #·ø£ÿÏ Ä+>∑¢uÛ≤wü À ñ+≤j·T˙— ‘êqT yê&ÉT‘·Tqï |ü<ë\ $\TeqT

|üP]Ô>± ns¡ú+#˚düTø=ì Äj·Tq Á|üjÓ÷–kÕÔ&É #ê˝≤eT+~ Á_Ïwt yÓ’ÁkÕsTT\T

n+^ø£]+#ês¡T. Ä˝À#·Hês¡Væ≤‘·yÓTÆq ˇø£ÿe÷≥ ≈£L&Ü ‘·q H√Ï qT+∫ ø±˙,

ø£\+ qT+∫ ø±˙ ãj·T≥≈£î sê<äì >±+BÛ #Ó|üø=H˚yê&ÉT. sö+&ÉT fÒãT˝Ÿ


düe÷y˚XÊ˝À¢ >±+BÛ Á|üø£≥q\qT dæ<ä∆+ #˚dæq ˇø£ Äø˘‡|òüsY¶ Ábıô|òdüsY ªª>±+BÛ ≤

Ç+ ¢wüß $uÛÑ≈£îÔ\ (Á|üb˛õwüHé‡) MT<ä |ü≥TºkÕ~Û+∫q uÛ≤s¡rj·TT&çì eTs=ø£]ì

#·÷&É Ò<äT. H˚HÓ+‘√ ø£wüº|ü&ç Á|üø£≥q dæ<ä∆+ #˚dæq ‘·sê«‘·, >±+BÛ H˚qT sêdæq<ëìï

n˝≤ #·÷dæ ø£Ï ¬s+&ÉT $uÛÑ≈£îÔ\T e÷πsÃyê&ÉT, <ëì‘√ H˚qqT≈£îqï uÛ≤e+ b˛sTT,

>±+BÛ nqT≈£îqï uÛ≤e+ e#˚Ãùd~,µµ nHêï&ÉT.

ãVüQXÊ >=|üŒ Ä+>∑¢ s¡#·sTT‘·\ |ü⁄düÔø±\qT, u…’_\TqT C≤Á>∑‘·Ô>± #·<äe&É+

e\¢ Äj·Tq #Óe⁄\≈£î dü¬s’q |ü<äÁ|üjÓ÷>∑+˝À •ø£åD \_Û+∫+<˚yÓ÷. Äj·Tq

$düÔè‘·+>± #·~y˚yê&ÉT, #·~$q<ëìï Js¡í+ #˚düTø=H˚yê&ÉT.

Äj·Tq øöe÷s¡ <äX¯ À ñ+&É>± s¡#·sTT‘·>± ‘·q yÓTT<äÏ Á|üj·T‘·ï+>±

uÛ≤s¡rj·T $<ë´s¡Tú\ ø√dü+ ªª\+&ÉHé ¬>’&éµµ nH˚ ∫qï |ü⁄düÔø£+ sêXÊ&ÉT. <ëì˝À

\+&ÉHé >∑T]+∫ ñ|üjÓ÷>∑|ü& $esê\THêïsTT. Ä ‘·sê«‘· ø±\+˝À ¬s+&ÉT ø£s¡|üÁ‘ê\T

sêXÊ&ÉT: ªªj·÷Hé n|”Œ Ÿ ≥T m$Ø Á_≥Héµµ, ªªÇ+&çj·THé ÁbÕ+#ÛÓ’Jµµ. yÓTT<äÏ<ëì˝À

<äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì uÛ≤s¡rj·TT\ dæú‹>∑‘·T\T #·]ÃùdÔ, ¬s+&Ée <ëì˝À <äøÏåD≤Á|òæø±˝À

uÛ≤s¡rj·T yê´bÕs¡T\ #·]Á‘· $e]+#ê&ÉT. yêÏì nqTdü]dü÷Ô Ä ‘·sê«‘· sêdæq


ªªÁ^Hé bòÕ+ô|ò¢Ÿµµ yêdüÔe >∑D≤+ø±\qT ‘Ó*ù|~>± ñ+≥T+~. Bìï Á|ü#·T]+∫q

yÓTT<äÏ HÓ\˝ÀH düe]+∫q ¬s+&√ eTTÁ<äD Á|ü#·T]+#ê*‡ e∫Ã+~. Ä ø£s¡|üÁ‘·+

kÕsê+X¯+ <äøÏåD≤Á|òæø± yêsêÔ|üÁ‹ø£˝˝À Á|ü#·T]‘·yÓTÆ nø£ÿ&ç j·T÷s√|æj·Tq¢˝À

ÄÁ>∑Vü‰yXÊ\T s¡–*Ã+~. <äøÏåD≤Á|òæø±˝À >±+BÛ n&ÉT>∑Tô|≥º>±H Äj·Tq MT<ä <ë&ÉT\T

»]>±sTT. dü+øÏå|”Ôø£s¡D˝À ‘·q uÛ≤yê\T eÁø°ø£]+#·ã&Ü¶j·Tì >±+BÛøÏ Ä #<äT nqTuÛÑe+

<ë«sê ‘Ó*dæ+~. ‘·q uÛ≤yê\qT dü+øÏå|üÔ+>± #Ó|üŒ&É+˝À >±+BÛøÏ eT+∫ HÓ’|ü⁄D´+

ñ+~. ø±+Á¬>dt sêC≤´+>±ìï, #ê˝≤ rsêàHê\qT Äj·TH sêXÊ&ÉT.

ªªm ¬>’&é ≥T ôV≤˝ŸÔµµ nH˚ |ü⁄düÔø£+˝À >±+BÛ ÄVü‰s¡+‘√ #˚dæq Á|üjÓ÷>±\˙ï

ñHêïsTT. ªÇ+&çj·THé ˇ|”ìj·THéµ nH˚ >∑T»sêr |üÁ‹ø£ À sêdæq yê´kÕ\≈£î n~

Ä+>∑¢ nqTyê<ä+. n~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àq÷, $<˚XÊ\˝Àq÷ bÕsƒ¡≈£î\ Ä<äs¡D

bı+~+~, Ç‘·s¡ j·T÷s√|æj·THé, uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\˝ÀøÏ nqTyê<äeTsTT´+~.

eTqdüT˝ÀøÏ @<Ó’Hê Ä˝À#·q sê>±H˚ ˇø£ ìã<ä∆‘·‘√ me¬s’Hê ùV≤fi¯q #˚kÕÔπsyÓ÷

nH˚ Ä˝À#·q Ò≈£î+&Ü nø£ås¡ s¡÷|ü+˝À ô|≥º&É+ >±+BÛ n\yê≥T. n˝≤ sêùd

n\yê≥T e Ò¢ Äj·Tq ø£~ Ò Á≤eTT˝À¢q÷, π> z&É À¢q÷ ≈£L&Ü @<√ ˇø£Ï

–\T≈£î‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. yÓTT‘·Ô+ ªÁ^Hé bòÕ+ô|ò¢ŸµqT Äj·Tq 1896˝À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ

z&É À Á|üj·÷DÏdü÷Ô sêXÊ&ÉT. Ä<ÛäTìø£ Hê>∑]ø£‘· MT<ä rÁe $eTs¡Ù>± Äj·Tq

sêdæq ªdü«sêCŸVæ≤+<éµ yÓTT‘êÔìï 1909˝À Ç+>±¢+&ÉT qT+∫ <äøÏåD≤Á|òæø±≈£î z&É À

Á|üj·÷DÏdüTÔ+&É>± sêXÊ&ÉT. Äj·Tq <ëìøÏ d”ºeTs¡T ø±–‘ê\qT yê&ÉT≈£îHêï&ÉT,

≈£î&ç#˚‘√Ô sêj·T&ÜìøÏ n\dü≥ e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq m&É+ #˚‘√Ô sêdæ 10 s√E˝À¢

|ü⁄düÔø±ìï |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. ≤˝ŸkÕºjYT <ëìï #·~$ ªªnVæ≤+kÕj·TT‘· ìs¡düq (bÕdæyé

¬sdæôdºHé‡) nH uÛ≤eq uÛ≤s¡‘·<XÊìπø ø±<äT, Á|ü|ü+#êìπø m+‘√ nedüs¡+,µµ nHêï&ÉT.

ªø£qÁdüºøÏºyé Áb˛Á>±+µ ù|s¡T‘√ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ìsêàD+ MT<ä sêdæq ∫qï |ü⁄düÔø£+ yÓTT‘·Ô+

¬s’\TÁ|üj·÷D+˝À sêXÊ&ÉT. Äj·Tq sê‘·Á|ü‹˝À ø=Ïºy˚‘·\T, ~<äT›u≤≥T¢ #ê˝≤

‘·≈£îÿe>± ñ+&˚$. e÷s¡TŒ\T #˚j·÷*‡q nedüs¡+ ns¡T<äT>± ø±˙ e#˚Ã~ ø±<äT.

ªªdü‘· +‘√ ìã<ä∆yÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ Áø£eT•ø£åD,µµ e Ò¢ n~ kÕ<Ûä eTÚ‘·T+<äì Äj·Tq

#Óù|Œyê&ÉT.

ˇø£ uÛ≤yêìï y˚s=ø£ uÛ≤wü ÀøÏ nqTe~+#·&ÜìøÏ |ü<ë\qT mqTïø√e&É+˝À

Äj·Tq≈£î Á|ü‘˚ ø£ HÓ’|ü⁄D´+ ñ+&˚~. Äj·Tq ˇø£ |ü<ëìï >±˙ uÛ≤yêìï ø±˙

nø£åsê˝≤ nqTe~+#˚yê&ÉT ø±<äT, ª&Ó‘Y &ÜHé‡µqT Äj·Tq ª|ü‘·+>∑ qè‘·´µ>±

nqTe~+#ê&ÉT. ‘·q Á|ü>±&ÛÉ $XÊ«kÕ\qT Á|ü‹_+_düTÔqï≥T¢>± s¡dæÿHé sêdæq


ªnHé ≥T ~ ˝≤dtºµ Äj·Tq≈£î nì|æ+∫+~. Äj·Tq <ëìï ªdüs√«<äj·Tµ ù|s¡T‘√

>∑T»sêr uÛ≤wü ÀøÏ ùd«#·Ã¤>± nqTe~+#ê&ÉT. ø±¬s’¢ Ÿ sêdæq ª~ …’|òt Ä|òt ¬øe÷˝Ÿ

bÕcÕµ˝À ø=ìï uÛ≤>±\qT Äj·Tq >∑T»sêr˝ÀøÏ nqTe~+#ê&ÉT. Äj·Tq sêdæq

ª~ k ºØ Ä|òt dü‘ê´Á>∑Væ≤µ nH˚~ bÕ¢À sêdæq ª&çô|òHé‡ n+&é &Ó‘Y Ä|òt k˛Áø£°dtµ≈£î

ùd«#êÃ¤qTyê<ä+. ÄÁX¯eT uÛÑ»Hêe[ì, uÛ≤s¡rj·T s¡Twüß\T sêdæq ø=ìï XÀ¢ø±\qT

Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À ñ+&É>± Ä+>∑¢+˝ÀøÏ nqTe~+#ê&ÉT. Ç$ ªkÕ+>¥‡

Á|òü+ ~ Á|ædüHéµ>± Á|ü#·T]‘·eTj·÷´sTT.

>±+BÛ ‘·q Ä‘·àø£<∏äqT >∑T»sêr˝À sêXÊ&ÉT. Äj·Tq ã\yÓTÆq, düs¡fi¯yÓTÆq

XË’* >∑T»sêrì Á|ü»\ uÛ≤wü>± e÷πsÃdæ+~. Bì Ä+>±¢qTyê<ä+ ªyÓTÆ mø£‡|ü]yÓT+Ÿ‡

$‘Y Á≥÷‘Yµ qT #ê˝≤eT+~ Á|üdæ<ä∆ e´≈£îÔ\T ø£ eT+∫ kÕVæ≤‘· s¡#·q>± >∑T]Ô+#ês¡T.

ˇø£ Á|ü|ü+#· Á|üdæ<ä∆ e´øÏÔ jÓTTø£ÿ e´øÏ‘ê«ìï $X¯Bø£]+#·&Éy˚T ø±ø£, Äj·Tq

‘·*¢<ä+Á&ÉT\÷, uÛ≤s¡ , ùdïVæ≤‘·T\ nø£ås¡∫Á‘ê\T, Hê≥ø°j·T düìïyXÊ\T, ñ‘·ÿ+sƒ¡qT

ø=qkÕ–+∫q $<Ûëq+, kÕ<Ûës¡D dü+uÛ≤wüD\qT ≈£L&Ü bÕsƒ¡≈£î\ ÄdüøÏÔ ‘·>∑Z≈£î+&Ü

sêdæq $<Ûëq+ Ä |ü⁄düÔø£+˝Àì $•wüº‘·\T. á |ü⁄düÔø£+ <ë<ë|ü⁄>± uÛ≤s¡rj·T

uÛ≤wü\ìïÏ˝ÀøÏ, Ç+^¢wüß, Áô|ò+∫, s¡wü´Hé, »s¡àHé, #Ó’˙dt, »|ü˙dt uÛ≤wü˝À¢øÏ

nqTyê<äeTsTT´+~.

Äj·Tq s¡#·q\˙ï dü‘ê´˙ï, ñqï‘· HÓ’‹ø£ $\Te\q÷ düeT]úkÕÔsTT. n˝≤

nì n$ s¡düV”≤qyÓTÆq Á|ües¡ÔHêefió\T>± ñ+&Ée⁄. Äj·Tq ªu≤\b˛‹µ nH ÁbÕ<∏ä$Tø£

yê#·ø±ìï, ª˙‹<Ûäs¡àµ nH˚ ù|s¡T‘√ |æ\¢\ ø√dü+ ˙‹ |ü⁄düÔø±ìï sêXÊ&ÉT. |æ\¢\T

Ä#·s¡D˝À ô|≥º Òì n+XÊ\qT yêfi¢≈£î uÀ~Û+#·&É+ Äj·Tq≈£î Çwüº+ Ò<äT. Äj·Tq

ÄÁX¯eT+˝Àì |æ\¢\≈£î sêdæq ñ‘·Ôsê\T düs¡<ë>±q÷, e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±q÷ ≈£L&Ü

ñ+≤sTT. Äj·Tq #ê˝≤ m≈£îÿe |ü]e÷D+˝À sêùdyê&ÉT, ø£ s√E˝À kÕ<Ûës¡D

sê‘· À 50 ù|J\T sêùdyê&ÉT. Äj·Tq sêdæq düTe÷s¡T 100,000 ñ‘·Ôsê\T

Äj·Tq s¡#·q\˝À Á|ü<Ûëq uÛ≤>∑+>± ñHêïsTT.

ø£fi¯ ø£fi¯ø√dü+ nH˚ yê<äq≈£î >±+BÛ e´‹πsøÏ. Äj·Tq ñ<›X¯+˝À nìï ø£fi¯\÷

dü‘· +ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+&Ü*. s¡#·q\˙ï e÷qe Wqï‘· + ø√dü+ düVü‰j·T|ü&˚$>±

ñ+&Ü*. nsêúø£*‘√ ñqï ù|<ä\≈£î düs¡fi¯yÓTÆq ∫qï ø£<∏ä\T ø±yê*, ¬s’‘·T\T ‘·eT

m&É¢ãfi¢ MT<ä Ç+ÏøÏ ‹]– yÓfi¯ó‘·÷ bÕ&ÉT≈£î+≥÷ ‘·eT u≤<Ûä*ï eT]∫b˛j˚T˝≤

#˚ùd π>j·Tø£<∏ä\T ø±yê*. ˇø£ kÕVæ≤‘· düe÷y˚X¯+˝À s¡#·sTT‘·\‘√ ªªá \ø£å ≤~

ìs¡Tù|<ä\ Äø£*, ÄX¯\qT MTπsyÓTÆHê |üÏº+#·T≈£î+≥THêïsê? eTq kÕVæ≤‘· eT+‘ê


me]ø√dü+?µµ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ç+>±¢+&ÉT˝Àì kÕe÷qT´\T ns¡ú+#˚düTø=H˚

kÕúsTT˝À &ûHé |òüsêsY sêdæq ªÁø°düTÔ #·]Á‘·µqT Äj·Tq Ä<äs¡Ù+>± #·÷|æ+#˚yê&ÉT.

>∑T»sêr Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé˝À Äj·Tq #ê˝≤eT+~ Á|üU≤´‘· e´≈£îÔ\ >∑T]+∫

dü+øÏå|üÔ #·]Á‘·\T sêùdyê&ÉT. Äj·Tq n_Ûe÷q ø£$, ‘·‘·«y˚‘·Ô sêjYT#·+<éuÛ≤sTT

J$‘· #·]Á‘· sêj·TeTì nqï|ü&ÉT ªªÄj·Tq J$‘· #·]Á‘· sêj·÷\+fÒ H˚qT

Äj·Tq ìedæ+∫q Ç\T¢, Ä≥düú\+ #·÷&Ü*. Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T\‘√, ã+<ÛäTe⁄\‘√,

nqT#·s¡T\‘√ e÷≤¢&Ü*,µµ nHêï&ÉT. n+fÒ Çø£ÿ&É ≈£L&Ü Äj·Tq dü‘· + MT<˚

Ä<Ûës¡|ü&É<ëeTqT≈£îHêï&ÉT ø±˙ ø£\Œq MT<ä ø±<äT.

>±+BÛ ‘·s¡#·T>± uÛ≤s¡rj·T |ü⁄sêD≤\ qT+∫, sêeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT, eTVü≤à<é\

J$‘ê\ qT+∫ dü+|òüT≥q\qT, ñ<ëVü≤s¡D\qT, ‘·T\qT ñ≥+øÏdü÷Ô ñ+&yê&ÉT.

<ëì‘√ Äj·Tq uÛ≤yê\T kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î ‘˚*ø£>± ns¡úeTj˚T´$. yê]

Vü≤è<äj·÷\≈£î Vü≤‘·TÔø=H XøÏÔ Äj·Tq e÷≥\≈£î \_Û+#~. n+≥sêì‘·q+, sêfi¢‘√

ø=Ïº #·+|ü&É+, ‘Ó\¢yêfi¢ <äTs¡TdüT‘·q+ e+Ï yêÏì $eT]Ù+#·&É+˝À Äj·Tq

#·÷|æ+#˚ <ÛÓ’s¡ +, kÕ«s¡ú+‘√ ~>∑C≤]b˛‘·Tqï ø±+Á¬>dt Hêj·T≈£î\qT ‘Ó\¢ã≥º\

>∑÷+&Ü\‘√ b˛\Ã&É+ e+Ï$ |òü÷≥T>±, ~XÊìπs›X¯ø£+>± ñ+&˚$. ªªdü‘· + nH˚

Ä<äs¡Ù+ #ê˝≤es¡≈£L bÕXÊÃ‘· <XÊ\˝À |ü⁄Ïºq<,µµ nì ≤sY¶ ø£s¡®Hé nqï e÷≥\qT

K+&ç+#·&ÜìøÏ Äj·Tq sêe÷j·TD uÛ≤s¡‘ê\T, y˚<ë\T, |ü⁄sêD≤˝À+∫ nH˚ø£

ñ<ëVü≤s¡D\T #·÷|æ uÛ≤s¡‘·<X+˝À düHê‘·q ø±\+ qT+∫ dü‘ê´ìï <Ó’e dü«s¡÷|ü+>±

Äsê~ÛdüTÔHêïs¡ì ìs¡÷|æ+#ê&ÉT. ø£ Ç+ ¢wüß ô|<ä›eTìwæ>± ø£s¡®Hé ‘·q Ä<Ûës¡+ Òì,

nee÷qø£s¡yÓTÆq e÷≥\qT yÓq≈£îÿ rdüTø√yê\ì Äj·Tq &çe÷+&é #XÊ&ÉT. ø£kÕ]

Äj·Tq ªªeTVü≤à<é, Äj·Tq Á|üe∫+∫q XÊ+‹ dü+<˚X¯+ mø£ÿ&ÉTHêïsTT? Ç|ü&ÉT

ø±˙ eTVü≤à<é uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ e∫Ã #·÷ùdÔ Äj·Tq nqT#·s¡T\eTì #Ó|üø=H˚

#ê˝≤eT+~ì ‹s¡düÿ]+∫, qqTï ì»yÓTÆq eTVü≤àBj·TT&ç>± >∑T]ÔkÕÔ&ÉT. n˝≤π>

Áø°düTÔ Ç|ü&ÉT »ìà+∫Hê qqTï ì»yÓTÆq Á¬ø’düÔe⁄ì>± >∑T]ÔkÕÔ&ÉT. bÕXÊÃ‘· <˚XÊ\˝À

Á¬ø’düÔe+ e÷j·TeTsTT´+~. n~ neT\T˝Àñ+&ç ñ+fÒ Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆\T m+<äT≈£î

ekÕÔsTT?µµ nHêï&ÉT.

ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À ªªø£$ ‘êqT kı+‘·+>± düèwæº+#·T≈£îqï Vü‰ Á|ü|ü+#·+˝À

ã+B>± ñ+≤&ÉT,µµ nHêï&ÉT >±+BÛ. ø±˙ mes√ düèwæº+∫q sê≤ïìøÏ Äj·Tq

‘·qTï ‘êqT ã+B>± #˚düT≈£îHêï&ÉT. >±+BÛ Ä˝À#·q\T, uÛ≤wü Àì kÂ+<äs¡ +

ÄHêÏ ø=+<äs¡T >=|üŒe´≈£îÔ\ô|’ >±&ÛÉyÓTÆq Á|üuÛ≤e+ #·÷|æ+~. Äj·Tq s¡#·q\˝Àì


#ê˝≤ ù|sê\T Äj·Tq nø£åsê\‘√ m+‘· düJeyÓTÆq ∫Á‘ê\qT düèwæº+#·>∑\&√

ìs¡÷|ækÕÔsTT. ªªH˚qT yÓTÆdü÷s¡T˝À sê‹˝À ‘=*∫q ˇø£ ÁbÕNq <˚yê\j·T+˝À

Hê‘√ e÷≤¢&ÉT‘√+<ë nì|æ+#˚+‘· düVü≤»+>± ñqï ∫qï $Á>∑Vü‰ìï #·÷kÕqT.

n~ ‘·qT <äTdüTÔ\qT düs¡T›≈£î+≥÷ ñqï ˇø£ ns¡úq>∑ï Ád”Ô Á|ü‹eT. ‘˚\T s¡÷|ü+˝À

bÕ<ë\ e<ä› |ü&ç ñqï eTqà<ÛäTì u≤D≤\ qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø=H˚+<äT≈£î ÄyÓT

Á|üj·T‹ïk Ô+~. ÄyÓT˝À ñqï y˚<äqqT, ‘˚\T ≈£îÏºq u≤<ÛäqT H˚qT #·÷&É>∑*>±qT,µµ

Ç~ >±+BÛ sêdæq ˇø£ ù|sê.

ªªMT≈£î &çXÊ, nø£ÿ&ç ø£+ø±fi≤\T ‘Ó\TkÕ? Äø£*‘√ Ä]úø£+>± ∫‹øÏb˛sTTq

Ä ø£+ø±fi≤˝ uÛÑ÷$T qT+∫ ø=+<äs¡T e´≈£îÔ §#êÃs¡T. yês¡T meTTø£\ MT<ä, ø=eTTà\

MT<ë, yÓ+&ç MT<ë n<äT“¤‘ê\qT #Óø±ÿs¡T. ˇø£ ˙s¡dæ+∫q X¯Øs¡+˝À ñqï Ä‘·à

ÁbÕD+ Òì ø=eTTà\T, ˝ÀVü‰\≈£î m˝≤ ÁbÕD+ b˛j·T>∑\<√ yÓ[¢ #·÷&É+&ç. n˝≤π>

ˇø£ ù|<ä ≈£îeTà] eTÏº‘√ #˚dæq n<äT“¤‘ê\qT ≈£L&Ü #·÷&É+&ç.µµ

ªªÄ Á|ü<˚X¯+ ˇø£ q~ ˇ&ÉT¶q ñ+~. #Ó≥T¢, bı<ä\‘√ kÕ<ë>± ñqï ø=+&É\

es¡Tdü eT<Ûä Ä q~ Á|üeVæ≤k Ô+~. qB>∑s¡“¤+, qB rs¡+ ãTs¡<ä Ò≈£î+&Ü ÇdüTø£‘√

ñHêïsTT. qB»˝≤\˝À y˚~ø£ ì]à+#ês¡T. Ä y˚~ø£≈£î m<äTs¡T>± ñqï <ë]øÏ

Çs¡T|üø£ÿ˝≤ 12 y˚\ eT+~øÏ ô|’>± ñqï Ád”Ô, |ü⁄s¡Twü uÛ≤Ø »qdü+<√Vü≤+ dü+|üPs¡í

ìX¯Ùã›+‘√ ≈£Ls¡TÃì ñHêïs¡T.µµ

ªªH˚qT ‘Ó\¢yês¡T C≤eTTH˚ eT\u≤sY˝ÀøÏ Á|üy˚•+#êqT. |ü]#·j·TeTTqï

Á|ü<XÊ\ìïÏ <ë≥T≈£î yÓfió‘·T+&É>± HqT ÁøÏ‘·+kÕ] Çø£ÿ&ÉøÏ e∫Ãq|ü&ÉT ø£\dæq

qj·÷~ ≈£î\+ e´øÏÔ s¡÷|ü+ ø£fi¢ eTT+<äT yÓT~*+~. y˚TeTT n+≥sêì‘·q+

>∑T]+∫ #·]Ãdü÷Ô ñ+&É>± ø£ ø°#·T>=+‘·T $qã&ç+~. Hê‘√ e÷≤¢&ÉT‘·Tqïyês¡T

ªy˚TeTT MTøÏ|ü&ÉT ˇø£ ã‹≈£îqï qj·÷Bì #·÷|ækÕÔ+,µ nHêïs¡T. s¡Vü≤<ë] MT<ä

q&ç#˚+<äT≈£î n‘·ìøÏ nqTeT‹ Ò<äT. #Ó|ü Ò¢ì ø±fi¢‘√ n‘·qT ìX¯Ùã›+>± #˚\≈£î

n&É¶+ |ü&ç q&ÉTdüTÔHêï&ÉT. Hê e<ä›≈£î e∫Ã e÷≤¢&ÉeTì H˚qT n‘·ìï |æ*#êqT.

n‘·qT eDT≈£î‘·÷ Hê‘√ e÷≤¢&Ü&ÉT. s¡Vü≤<ës¡T\ MT<ä Hê¬ø+‘· Vü≤≈£îÿ+<√,

n‘·ìø° n+‘˚ Vü≤≈£îÿ+<äì H˚qT #ÓbÕŒqT. ªn˝≤ m˝≤ ñ+≥T+~? H˚qT s¡Vü≤<ës¡¢

MT<ä q&Ée&É+ M\T |ü&É<˚yÓ÷?µ nHêï&É‘·qT n|üqeTàø£+>±. H˚qT MT≈£î qe⁄«‘·÷

ø£ì|æ+#·e#·TÃ, MT‘√ #ÓDT≈£î\T y˚dü÷Ô+&Ée#·TÃ. ø±˙ á qe⁄«\T, #ÓDT≈£î\

yÓqTø£ eT\u≤sY˝À ñqï+‘· ùd|üP Ä qj·÷B eTTKy˚T qqTï yÓ+≤&ÉT‘·÷

ñ+≥T+~.µµ


bÕÁ‹πøj·TT&ÉT

19 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À Ç+>±¢+&ÉT≈£î yÓ[¢q ‘·sê«‘· >±+BÛ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü

yêsêÔ|üÁ‹ø£\T #·<äe&É+ n\yê≥T #˚düT≈£îHêï&ÉT. bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´]ú>± ñ+&É>±

Äj·Tq≈£î yêsêÔ|üÁ‹ø£\T #·~y n\yê≥T Ò<äT. Äj·Tq≈£î #ê˝≤ _&çj·T+, |ü~eT+~

eTT+<äT e÷≤¢&É Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT. 21 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À yÓTT<äÏkÕ]>±

Äj·Tq ˇø£ Ç+^¢wüß yês¡|üÁ‹ø£≈£î XÊø±Vü‰s¡+, uÛ≤s¡rj·T ÄVü‰s¡ n\yê≥T¢,

dü+Á|ü<ëj·÷\T, XÊø±Vü‰s¡T\ eT‘·|üs¡yÓTÆq |ü+&ÉT>∑\T ˝≤+Ï n+XÊ\ô|’ yê´dü

|üs¡+|üs¡ sêXÊ&ÉT. @ Ä˝À#·qHÓ’Hê düs¡fi¯+>±, dü÷Ï>± #Ó|üŒ&É+˝À Äj·Tq≈£îqï

kÕeTs¡ú + Ä yÓTT<äÏ s¡#·q\˝À ø£qã&ÉT‘·T+~.

¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ $sêeT+ ‘·sê«‘· >±+BÛ eT∞¢ bÕÁ‹πøj·T eè‹Ô˝ÀøÏ

e#êÃ&ÉT. n|üŒÏ qT+∫ J$‘ê+‘·+ es¡≈£L Äj·Tq ø£\+ $ÁXÊ+‹ rdüTø√ Ò<äT.

πøe\+ me]H√ Äø£≥Tºø√e&É+ ø√dü+ Äj·Tq m|ü&É÷ @B sêj·T˝Ò<äT.

n‹X¯jÓ÷≈£îÔ\T sêj·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô rdüTø=H˚yê&ÉT. dü‘ê´ìï Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+,

Á|ü»\ ne>±Vü≤qqT ô|+#·&É+, <XÊìøÏ Á|üjÓ÷»qø£s¡+>± ñ+&É≥+ nH$ Äj·Tq

eT÷&ÉT \øå±´\T.

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À n&ÉT>∑Tô|Ïºq eT÷&√ s√E Äj·Tq≈£î Hê´j·TkÕúq+˝À nee÷q+

m<äTs¡sTT´+~. Äj·Tq yÓ+≥H Ä dü+|òüT≥Hê Áø£e÷ìï kÕúìø£ yêsêÔ|üÁ‹ø£≈£î sêdæ

|ü+|æ Á|ü#·T]‘·eTj˚T´˝≤ #·÷XÊ&ÉT, sêÁ‹øÏ sêÁ‹ ô|<ä› Á|ü#ês¡+ bı+<ë&ÉT.

35 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À Äj·Tq ªªÇ+&çj·THé |”ìj·THéµµ |üÁ‹ø£ u≤<Ûä ‘·\T

d”«ø£]+#ê&ÉT. <ëì <ë«sê Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø±˝Àì uÛ≤s¡rj·TT\≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùq+

#˚XÊ&ÉT, yê]ì @ø£+ #˚XÊ&ÉT. á yês¡ |üÁ‹ø£ >∑T»sêr dü+∫ø£qT |ò”ìø˘‡˝À

eTTÁ~+#yês¡T. ÄVü‰s¡XÊÁdüÔ+ MT<ë, Á|üdæ<äT∆ …’q |ü⁄s¡Twüß\T, eTVæ≤fi\ J$‘· $X‚cÕ\

MT<ä yê´dü |üs¡+|üs¡ á |üÁ‹ø£ À e#˚Ã~. >±+BÛ sêdæq á ¬s+&ÉT yê´kÕ\T

Á|ü‹yês¡+ á |üÁ‹ø£ À ‘·|üŒìdü]>± ñ+&˚$. BìøÏ dü+bÕ<ä≈£î&ÉT ñ+&˚yê&ÉT

ø±˙ >±+BÛH˚ nìï u≤<Ûä ‘·\T #·÷düTø=H˚yê&ÉT. Á|üC\≈£î ne>±Vü≤q ô|+#ê\ì,

‘Ó\¢yê]øÏ, uÛ≤s¡rj·TT\≈£î eT<Ûä nbÕsêúìøÏ <ë] rùd n+XÊ\qT |ü]wüÿ]+#ê\ì,

‘·q <˚X¯düTÔ\ ÀbÕ\qT m‹Ô #·÷|æ yêÏì dü] #˚j·÷\˙ Äj·Tq ø√s¡Tø=H˚yê&ÉT.

ªÇ+&çj·THé ˇ|”ìj·THéµ yê´kÕ\˝À ‘·q Vü≤è<äj·÷ìï Ä$wüÿ]+#˚yê&ÉT,


<äøÏåD≤Á|òæø±˝À »]–q dü‘ê´Á>∑Vü≤ ñ<ä e÷ìï |üPdü>∑T∫Ãq≥T¢ Á|ü#·T]+#˚yê&ÉT.

Äj·Tq yê´kÕ˝ <ë«sê $<˚XÊ\˝À ñqï bÕsƒ¡≈£î\≈£î <äøÏåD≤Á|òæø±˝À »s¡T>∑T‘·Tqï

dü+|òüT≥q\ ì»dü«s¡÷|ü+ ‘Ó*ùd~. n˝≤ ‘Ó\TdüT≈£îqïyê]˝À uÛ≤s¡‘·<X+˝À >√K Ò,

Ç+>±¢+&ÉT˝À <ë<ëuÛ≤sTT HÍs√J, s¡cÕ´˝À ≤˝ŸkÕºjYT ˝≤+Ïyês¡T ñHêïs¡T.

|ü<˚fi¢bÕ≥T >±+BÛ á yês¡|üÁ‹ø£ ø√dü+ ø£wüº|ü&Ü¶&ÉT. ªÇ+&çj·THé ˇ|”ìj·THéµ≈£î

ã<äT\T>± Äj·Tq≈£î ¬s+&=+<ä\ |üÁ‹ø£\T \_Û+#$. Äj·Tq yêqïÏ C≤Á>∑‘·Ô>±

#·~$, ªÇ+&çj·THé |”ìj·THéµ bÕsƒ¡≈£î\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êj·TqTø=H˚ n+XÊ\qT

‹]– |üÁ‹ø£ À Á|ü#·T]+#˚yê&ÉT.

uÛ≤yê\qT Á|ü#ês¡+ #j·T&ÜìøÏ yêsêÔ|üÁ‹ø£\T eT+∫ e÷<Ûä eT+>± |üì

#kÕÔj·Tì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. Äj·Tq $»j·Te+‘·yÓTÆq bÕÁ‹πøj·TT& ø±˙, J‘·+

ø√dü+ m|ü&É÷ Ä eè‹Ôì m+#·Tø√ Ò<äT. bÕÁ‹πøj·TT\ \ø£å + düe÷»ùde nì

Äj·Tq qy˚Tàyê&ÉT. ªªbı≥º≈£LÏì dü+bÕ~+#·Tø√e&É+ ø√düyÓ÷, Ç‘·s¡ kÕ«s¡ú

Á|üjÓ÷»Hê\ ø√düyÓ÷ m|ü&É÷ bÕÁ‹πøj·T eè‹Ôì ‘êø£≥Tº ô|≥º≈£L&É<äT. |üÁ‹ø£\

dü+bÕ<ä≈£î\≈£î m˝≤+Ï düyêfió¢ m<äT¬s’Hê, |òü*‘ê\‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü yês¡T

<X Á|üjÓ÷»Hê Ò \ø£å +>± yês¡Ô\T Á|ü#·T]+#ê*. Á|ü»\ Vü≤è<äj·÷\˝À ì*∫

ñ+&Ü\+fÒ $_ÛqïyÓTÆq, ìwüŒø£åbÕ‘·yÓTÆq $<ÛëHê\qT nqTdü]+#ê*,µµ nHyê&ÉT

>±+BÛ.

Äj·Tq ø£sƒ√s¡yÓTÆq yêdüÔyê\qT m|ü&É÷ $düà]+#yê&ÉT ø±<äT. n\+ø±sê˝qT

ñ|üjÓ÷–+#˚yê&ÉT ø±<äT, nC≤Á>∑‘·Ô>± Á|üø£≥q\T #˚ùdyê&ÉT ø±<äT, nqedüs¡yÓTÆq

$X‚wüD≤\T yê&˚yê&ÉT ø±<äT. |ü<ë\ m+|æø£˝Àq÷, nqTyê<ä+˝À ‘·|ü\T

<=s¡¢≈£î+&ÜqT #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=H˚yê&ÉT. Äj·Tq≈£î ù|s¡T Òì ÒK\+fÒ Çwüº+

ñ+&˚~ ø±<äT, ø±˙ dü+bÕ<ä≈£îìøÏ ˝ÒK\˝À rÁeyÓT Æq $eTs¡Ù˝§∫ÃHê

Á|ü#·T]+#˚yê&ÉT.

ªÇ+&çj·THé |”ìj·THéµ u≤<Ûä ‘·\T >±+BÛ #˚|üÏºq|ü&ÉT n~ qcÕº\ u≤≥˝À

ñ+~, πøe\+ 400 eT+~ #·+<ë<ës¡T\T+&˚yês¡T. Äj·Tq <ëì MT<ä ˝≤uÛ≤\T

dü+bÕ~+#ê\qTø√ Ò<äT ø±˙, ‘·qqT ‘êqT b˛wæ+#·Tø√ Òì |üÁ‹ø£≈£î dü+bÕ<ä≈£î&ç>±

ñ+&É≥+ Äj·Tq≈£î Çwüº+ ñ+&˚~ ø±<äT. ø=ìï HÓ\\ bÕ≥T Äj·Tq <ëìï

q&çù|+<äT≈£î HÓ\≈£î 1200 s¡÷bÕj·T\T ‘·q CÒãT˝À+∫ Ks¡TÃ ô|≤º*‡ e#˚Ã~.

yÓTT‘·Ô+ MT<ä Ä |üÁ‹ø£ q&É|ü&É+ ø√dü+ Äj·Tq 26,000/` s¡÷bÕj·T\ kı+‘·

<ÛäHêìï qwüºb˛j·÷&ÉT. Ç+‘· uÛ≤Ø qwüº+ e∫Ãq|üŒÏø°, ‘·q uÛ≤yê\ Á|ü#êsêìøÏ


eT]+‘· #√≥T ø±yê\ì, ‘·sê«‹ ø±\+˝À Äj·Tq |üÁ‹ø£qT Á|üø£≥q ÒM Ò≈£î+&ÜH

Á|ü#·T]+#ê&ÉT. Á|üø£≥q\T d”«ø£]ùdÔ dü‘ê´ìøÏ ø£≥Tºã&ç ñ+&É≥+, ‘·q uÛ≤yê\qT

dü«‘·+Á‘·+>± Á|üø£Ï+#·&É+ kÕ<Ûä + ø±<äì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. ªªÄ<ëj·T+ ø√dü+

#·+<ë\ MT<ä ø±≈£î+&Ü, Á|üø£≥q\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+ Äs√>∑´ø£s¡+ ø±<äT.

eT<ä bÕq+ e\¢ e#˚Ã qcÕº\ >∑T]+∫ sêùd |üÁ‹πø eT<ä + Á|üø£≥q\T y˚düTÔ+~.

99 XÊ‘·+ Á|üø£≥q\T u§‹Ô>± ñ|üjÓ÷>∑+ Òì$, <˚XÊìøÏ Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq$.

#ê˝≤ Á|üø£≥q\T yÓ÷dü|üP]‘·+>±, ndüuÛÑ +>± ñ+≤sTT,µµ nH˚yê&Üj·Tq. ‘·q

|üÁ‹ø£\ neTàø±\qT nÁø£eT |ü<ä∆‘·T˝À¢ ô|+#·Tø√yê\ì ø±˙, Ç‘·s¡ yêsêÔ|üÁ‹ø£\‘√

b˛°|ü&Ü\ì ø±˙ >±+BÛ m|ü&É÷ Á|üj·T‹ï+#· Ò<äT. >∑&ç qT&ç e+Ï yêÏøÏ

ø±˙, eTπs Á|üùV≤[ø£≈£î (|üõ Ÿ≈£î) ø±˙ m|ü&É÷ Äj·Tq ãVüQeT‹ Á|üø£Ï+#· Ò<äT.

@y√ Á|ü ÀuÛ≤\ ms¡ #·÷|æ bÕsƒ¡≈£î\qT e\˝À y˚düTø√e&É+ Äj·Tq≈£î Çwüº+ Ò<äT.

ªªÇ‘·s¡ |üÁ‹ø£\T Hê Ä‘·àø£<ÛäqT |ü⁄q' Á|ü#·T]+#·&Üìï n&ÉT¶ø=ì j·T+>¥ Ç+&çj·÷,

qeJeHé |üÁ‹ø£\ neTàø±\T ô|+#·Tø√e&É+ HêøÏwüº+ ˝Ò<äT,µµ nì Äj·Tq

Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ≈£L&Ü ‘·q yês¡ |üÁ‹ø£\ ù|J\qT Á|üø£≥q\‘√ bÕ&ÉT

#˚j·T≈£î+&Ü Äj·Tq 30 j˚Tfi¢ bÕ≥T |üÁ‹ø£\T q&çbÕ&ÉT. Á|ü‹ sêh+˝Àq÷ πø

Á|üø£≥q\ dü+dü ú ñ+&Ü\ì, Á|üø£≥q\˙ï düMTøÏ å+∫ πøe\+ Á|ü»\≈£î

Á|üjÓ÷»qø£s¡yÓTÆq Á|üø£≥q\qT e÷Á‘·y˚T Á|ü#·T]+#ê\ì Äj·Tq dü÷∫+#˚yê&ÉT.

j·T+>¥ Ç+&çj·÷ dü+bÕ<äø£‘·« u≤<Ûä ‘·\T d”«ø£]+∫q ‘·sê«‘·, Äj·Tq >∑T»sêr

uÛ≤wü À ≈£L&Ü ˇø£ |üÁ‹ø£ ‘˚yê\qT≈£îHêï&ÉT. <˚X¯+˝À ÁbÕ+rj·T uÛ≤cÕ |üÁ‹ø£\

nedüs¡+ m+‘√ ñ+<äì Äj·Tq ñ<›X¯+. n+<äTπø Äj·Tq j·T+>¥ Ç+&çj·÷

|üÁ‹ø£ Væ≤+B, >∑T»sêr nqTyê<ä dü+∫ø£>± Äj·Tq qeJeHéqT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

yêÏøÏ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü nHø£ yê´kÕ\T sêùdyê&ÉT. j·T+>¥ Ç+&çj·÷≈£î düTe÷s¡T

1200≈£î ô|’>± #·+<ë<ës¡T¢+&É>±, qeJeHé≈£î 12000 y\≈£î ô|’>± #·+<ë<ës¡T\T

ñ+&˚yês¡T. Äj·Tq qeJeHé yê]¸ø£ #·+<ëqT 8/` s¡÷bÕj·T\ qT+∫, 4/`

s¡÷bÕj·T\≈£î ‘·–Z+#ê&ÉT. qeJeHé MT<ä e∫Ãq ˝≤uÛ≤\˝À 50,000/`

s¡÷bÕj·T\qT U≤B ì~ÛøÏ Ç∫Ãq ø±s¡D+>± |üÁ‹ø£ À ù|J\ dü+K´ ‘·–Z+#ê*‡

e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq bÕsƒ¡≈£î\≈£î ø£åe÷|üD ÒM #Ó|üŒ Ò<äT.

ªªHê ø√]ø£ kÕe÷qT´\qT #˚s¡Tø√yê\H˚. Ç~ πøe\+ ÁbÕ+rj·T uÛ≤cÕ

|üÁ‹ø£\ <ë«sê e÷Á‘·y˚T kÕ<Ûä +. Hê~ eéVü‰]ø£ Á>±MTD uÛ≤wü, qeJeHéqT


≤ø°‡ Á&Ó’es¡T¢, ø±]à≈£î\T #·<äTe⁄‘ês¡T. n~ ¬s’‘·T\≈£î, H˚‘·|üìyê] >∑T&çôd\≈£L

#˚s¡Tø√yê\ì Hê ø√]ø£. n+<äTπø n~ yê] uÛ≤wü À ñ+&Ü\ì ø√s¡T≈£î+≥THêïqT.

yêπs uÛ≤s¡‘· ìsêà‘·\T,µµ nì Äj·Tq dü>∑s¡«+>± #Óù|Œyê&ÉT. Ç+ ¢wüß |üÁ‹ø£qT

#·~yyê] dü+K´ n‘· \Œ+ ø±ãÏº Ä |üÁ‹ø£≈£î dü+bÕ<äø£‘·«+ eVæ≤+#·&É+ Äj·Tq≈£î

Äq+<ëìï#˚Ã~ ø±<äT.

‘·q bÕsƒ¡≈£î\qT |üÁ‹ø£ j·T»e÷qT\T>± uÛ≤$+#·eTì Äj·Tq #Óù|Œyê&ÉT.

>±+BÛ ÄdüTÔ\T>± ø±ø£ |üÁ‹ø£\qT yê] kı+‘· |üÁ‹ø£\T>± uÛ≤s¡rj·TT\+‘ê

>±+BÛ ≈£î&ç #˚‹ sê‘·


#·÷düTø√yê\ì Äj·Tq ø√πsyê&ÉT. qeJeHé˝À nø£ås¡ <√cÕ\T, nq«j·T <√cÕ\T

ø£ì|æùdÔ |üÁ‹ø£ ø=qe<ä›˙, qeJeHé ãVæ≤wüÿs¡D dü+|òü÷\T kÕú|æ+#ê\ì

dü÷∫+#˚yê&ÉT. ‘·q düVü‰j·T≈£î\ e\¢ ø±˙, ñ|üdü+bÕ<ä≈£î\ e\¢ ø±˙, ]b˛s¡ºs¡¢

e\¢ ø±˙, ø£+b˛õ≥sY e\¢ ø±˙, Á|òüP|òt Ø&És¡T e\¢ ø±˙ ‘·|ü »]–‘˚, kÕ+πø‹ø£

ø±s¡D≤\ e\¢ |üÁ‹ø£ $&ÉT<ä\˝À Ä\dü + »]–‘˚ <ëìøÏ dü+bÕ<ä≈£î&˚ u≤<Ûä ‘·

eVæ≤+#ê\ì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Äj·Tq dü+bÕ<äø£‘·«+˝Àì @ |üÁ‹ø± Äj·Tq

uÛ≤s¡‘·<X+˝À ñHêï, ãsêà˝À ñHêï, Áo\+ø£ À ñHêï, Ç+>±¢+&ÉT˝À ñHêï Äj·Tq

sêj·Te\dæq <ëìe\¢ m|ü&É÷ Ä\dü +>± $&ÉT<ä\ ø± Ò<äT.

>±+BÛ˝≤ r]ø£ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&˚ eTìwæøÏ |üÁ‹ø£ dü+bÕ<äø£ u≤<Ûä´‘·\T

eVæ≤+#·&É+ n+‘· ‘˚*ø£ ø±<äT. 70 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À ≈£L&Ü Vü≤]»Hé |üì

|üP]Ô #˚j·T&ÜìøÏ Äj·Tq ns¡úsêÁ‹ ˇ+Ï>∑+≥≈£î Òyê*‡ e#˚Ã~. m+‘√ |üì

uÛ≤s¡+ ñHêï ≈£L&Ü Äj·Tq #ê˝≤ sêj·÷*‡ e#˚Ã~. Äj·Tq ‘·s¡#·T>± q&ÉTdüTÔqï

¬s’\T˝À ≈£L&Ü sêùdyê&ÉT. Äj·Tq Á|üdæ<ä∆ dü+bÕ<äø£ yê´kÕ\T ø=ìïÏ øÏ+<ä

ª¬s’ À¢+∫µ nì ñ+≥T+~. ≈£î&ç#˚sTT HÓ|æŒ |ü⁄Ïºq|ü&ÉT Äj·Tq m&ÉeT #˚‘√Ô

sêùdyê&ÉT. Äj·Tq m&ÉeT #˚‹sê‘˚ #·<äe&ÜìøÏ m≈£îÿe nqT≈£L\+>± ñ+&˚~.

»ãT“ #˚dæq|ü&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq yêsêìøÏ Hê\T>∑T yê´kÕ\T sêùdyê&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äj·Tq @ |üÁ‹ø£q÷ qcÕº\˝À q&É|ü Ò<äT. Äj·Tq Ç+ ¢wüß,

<˚X¯ uÛ≤cÕ |üÁ‹ø£\T ø£*|æ 40,000 Á|ü‘·T\ es¡≈£L neTTà&ÉTb˛j˚T$. Äj·Tq

C…’\T˝À ñqï|ü&ÉT |üÁ‹ø£\ neTàø±\T 3000\≈£î |ü&çb˛j·÷sTT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À

yÓTT<äÏ ø±sê>±s¡yêdü+ ‘·sê«‘· ãj·T≥≈£î sê>±H Äj·Tq |üÁ‹ø£ À¢ ‘·q Ä‘·àø£<ÛäqT

yês¡+ yês¡+ d”]j·T Ÿ>± Á|ü#·T]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. n~ eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\

bÕ≥T ø=qkÕ– Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± Ä<äs¡D bı+~+~. ‘·q Ä‘·àø£<∏äqT ñ∫‘·+>±

n#·TÃy˚düTø√e&ÜìøÏ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì nìï |üÁ‹ø£\≈£L nqTeT‹#êÃ&ÉT. Äj·Tq

C…’ À¢ ñ+&É>±H˚ Vü≤]»Hé yês¡|üÁ‹ø£qT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. qeJeqHé˝≤π> Bì yÓ\

≈£L&Ü nD≤ e÷Á‘·yT. n+<äT˝À πøe\+ n+≥sêì‘·q+ ìs¡÷à\q≈£î dü+ã+~Û+∫q

yê´kÕ\T e÷Á‘·y˚T ñ+&˚$. <ëìï yÓTT<ä Væ≤+B˝À Á|ü#·T]+#ês¡T. C…’\T qT+∫

yêsêìøÏ eT÷&ÉT yê´kÕ\T sêj·T&ÜìøÏ >±+BÛì nqTeT‹+#ês¡T. Vü≤]»HéqT

Ä+>∑¢+˝À ≈£L&Ü Á|ü#·T]+#ê\ì ˇø£ ùdïVæ≤‘·T&ÉT Á|ü‹bÕ~+∫q|ü&ÉT, ªª|üP]Ô

düqï<ä∆‘· Òì<˚ Á|ü#·T]+#·&ÜìøÏ H˚qT n+^ø£]+#·qT. nqTyê<ë\T ø£∫Ã‘·+>±

ñ+&Ü*, ‘·–q+‘· ÄdüøÏÔ >∑\ düe÷#ês¡+ ñ+&Ü*. yÓTT≈£îÿã&ç>± dæ<ä∆+ #˚dæq


Ä+>∑¢ |üÁ‹ø£qT Á|ü#·T]+#·&É+ ø£+fÒ, Væ≤+B Á|ü#·Ts¡D‘√ dü]ô|≥Tºø√e&É+ eT+∫~.

nìïÏø£Hêï eTTK´+>± n~ dü«j·T+b˛wüø£+>± ‘·j·÷¬s’‘˚ ‘·|üŒ H˚qT <ëìï

q&É|ü&ÜìøÏ n+^ø£]+#·qT,µµ nì >±+BÛ ã<äT*#êÃ&ÉT. yÓTT<äÏ>± 10,000 Á|ü‘·T\T

Á|ü#·T]+#ê\˙, eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ dü«j·T+ b˛wüø£‘·«+ kÕ~Û+#ê\˙ ìs¡ísTT+#ês¡T.

n~ ¬s+&ÉT HÓ\˝À¢H˚ dü«j·T+ b˛wüø£‘·«+ kÕ~Û+∫+~. ‘·sê«‘· ø±\+˝À n~

Á|üeTTK yêsêÔ|üÁ‹ø£ nsTT´+~. Ä+>∑¢+, Væ≤+B, ñs¡÷›, ‘·$Tfi¯+, ‘Ó\T>∑T, ]j·÷,

eTsêØƒ, >∑T»sêr, ø£qï&É, u…+>±© uÛ≤wü˝À¢ Á|ü#·T]‘·eTj˚T´~. Á|ü»\T <ëìï

>±+BÛ m&ÉeT #˚‹ sê‘· ñ‘·Ôs¡+— »eVü≤sY ≤˝Ÿ HÓÁVüA kÂ»q´+‘√


ÄVü‰¢<ä+ ø√dü+ ø±ø£ dü÷#·q\ ø√dü+ #·~y˚yês¡T. Ä+>∑¢+, Væ≤+B, ñs¡÷›,

>∑T»sêr\˝À >±+BÛ yê´kÕ\T sêùdyê&ÉT.

|üÁ‹ø£ À¢ >±+BÛ m|ü&É÷ dü+#·\Hê‘·àø£ n+XÊ\T Á|ü#·T]+#˚yê&ÉT ø±<äT.

ìsêàD≤‘·àø£ ø±s¡ Áø£e÷\ >∑T]+∫, dü‘ê´Á>∑Vü≤+, nVæ≤+dü, ÄVü‰s¡+, Á|üø£è‹ yÓ’<ä +,

Væ≤+<ä÷èTTdæ¢+ ◊ø£ ‘·, n+sêì‘·q+, q÷\T e&Éø£≥+, U≤B, dü«<˚o, Á>±MTD

|ü]ÁX¯eT\T, eT<ä ìùw<Ûä+ e+Ï n+XÊ\ MT<ä Äj·Tq n$ÁXÊ+‘·+>± sêùdyê&ÉT.

ÄVü‰s¡|ü⁄ n\yê≥T¢, $<ë´$<ÛëHêìï |ü⁄q'düMTøÏå+#·&É+ >∑T]+∫, C≤rj·T ÀbÕ\qT

dü]#˚j·T&É+ >∑T]+∫ Äj·Tq ‘·s¡#·T>± yê~+#˚yê&ÉT.

Äj·Tq |üìsêø£ådüT&ÉT. Äj·Tq ø±s¡ <ä]Ù eTVü≤<˚e<˚XÊsTT ¬s’\T ô|f…º À

>∑T$T>∑÷&çq »Hê\ qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø=H˚+<äT≈£î eTs¡T>∑T<=&ç¶ À ≈£Ls=Ãì |üì

|üP]Ô #˚j·÷*‡ e#˚Ã~. Äj·Tq sêdæq ÒK\qT, yê´kÕ\qT ‘·–q düeTj·T+˝À

b˛düºj˚T´˝≤ #·÷ùd+<äT≈£î düVü‰j·T≈£î\T nìï ¬s’\T ãfi¢ y˚fi¯\T, b˛düº Ÿ øÏ¢j·T¬sqT‡

yfi\T ‘Ó\TdüTø=ì dæ<ä›+>± ñ+&Ü*‡ e#Ã~. ø£kÕ] >±+BÛì, Äj·Tq yê´kÕ\q÷

rdüT≈£î yÓfi¯ó‘·Tqï ¬s’\T Ä\dü +>± q&ÉTk Ô+~, yê´kÕ\qT b˛düTº #˚ùd+<äT≈£î

düeTj·T+ $T>∑˝Ò¢<äT. ˇø£ eTìwæ <ë«sê yê´kÕ\qT eTT+ãsTT |ü+bÕs¡T.

nVü≤à<ëu≤<äT˝Àì Äj·Tq dü«+‘· eTTÁ<äD≤\j·T+˝À ø±≈£î+&Ü eTT+ãsTT˝ÀH˚

eTTÁ~+#ês¡T. |üÁ‹ø£ e÷Á‘·+ düeTj·÷ìøÏ $&ÉT<ä\ nsTT´+~.

j·T+>¥ Ç+&çj·÷˝À Á|ü#·T]+∫q ø£sƒ√s¡ $eTs¡ÙHê‘·àø£ yê´kÕ\ ø±s¡D+>±H˚

>±+BÛì uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À yÓTT<äÏkÕ] n¬sdüTº #˚dæ C…’\T≈£î |ü+bÕs¡T. |üÁ‹ø£\ >=+‘·T

H=ø±ÿ\ì #·÷ùd Á|üuÛÑT‘·« XÊdüHê\qT Äj·Tq m|ü&É÷ …ø£ÿ#˚ùdyê&ÉT ø±<äT. ‘·q

eTqdüT˝Àì uÛ≤yê\qT ãj·T≥ô|fÒº neø±X¯+ Òì |ü]dæú‘·T˝À¢ Äj·Tq sêj·T&É+

e÷H˚ùdyê&ÉT. ‘·q yê´kÕ\≈£î qø£fi¯ó¢ ‘·j·÷s¡T #˚dæ |ü+|æD° #˚j·TeTì n&ç–‘˚

bÕsƒ¡≈£î\T ‘·|üŒ≈£î+&Ü Ä |üì #˚kÕÔs¡ì Äj·Tq $X¯«dæ+#˚yê&ÉT. #·≥º+‘√ |üÁ‹ø£qT

Ä|ü>∑\πsyÓ÷ ø±˙, ã‹≈£îqï+‘· es¡≈£L n‘·ì dü+<X+ Á|ü»\≈£î #s¡&É+ Ä|ü Òs¡ì

>±+BÛ qeTàø£+>± ñ+&yê&ÉT. eTTÁ<äD≤ j·T+Á‘·+ MT<ä eTTÁ~+∫ rsê\ì |ü≥Tº<ä\

Òø£b˛‘ #‹sê‘·‘√ sêdæq ø£s¡|üÁ‘·+ ≈£L&Ü Ms√∫‘· ø±sê´\≈£î Ms√∫‘· kÕ<Ûäq+>±

ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<äì Äj·Tq nqT#·s¡T\≈£î <ÛÓ’s¡ + #Óù|Œyê&ÉT. 1919˝À Á|üuÛÑT‘·«

ñ‘·Ôs¡T«\≈£î e´‹πsø£+>± Äj·Tq dü‘ê´Á>∑Vü≤ nH˚ ]õdüºs¡T #˚j·Tì yês¡|üÁ‹ø£qT

eTTÁ~+#ê&ÉT. ˇø£ ù|J á yês¡|üÁ‹ø£qT ˇø£ ô|’kÕ≈£î ny˚Tàyês¡T.


#ê˝≤ ø±\+ bÕ≥T ø=qkÕ–q ø±s¡D+>± Äj·Tq bÕÁ‹πøj·T eè‹Ô À eT+∫

kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT >∑T]+∫ kÕ~Ûø±]ø£+>± e÷≤¢&yê&ÉT: ªªyêsêÔ|üÁ‹ø£\ $ Òø£s¡T\T

q&ç# eTVü≤e÷à]˝≤ ‘·j·÷s¡j·÷´s¡T, yêsêÔ|üÁ‹ø£ n+fÒ Á|ü»\≈£î uÛÑ>∑eBZ‘·, KTsêqT,

u…’_\T ø£+fÒ m≈£îÿe. Væ≤+<ä÷eTTdæ¢+ eT‘·ø£\Vü‰\T #Ó\πsπ> neø±X¯+ ñ+<äì

ˇø£ |üÁ‹ø£ sêùdÔ, yÓ+≥H˚ &Ûç©¢ Àì ø£Ás¡\÷, ø£‘·TÔ\÷ n˙ï neTTà&Ó’b˛j·÷sTT.

Á|ü»\qT #Ó’‘·q´ |üs¡∫ <ÛÓ’s¡ +>± Á|üe]Ô+#˚ ≤ #˚j·T&É+ $ Òø£] $~Û, yêfi¢qT

uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T\≈£î >∑T]#˚j·T&É+ ø±<äT.µµ

eTTÁ<ë|ü≈£î&ÉT ` Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô

Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé, j·T+>¥ Ç+&çj·÷, qeJeHé |üÁ‹ø£\≈£î >±+BÛ

dü+bÕ<äø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT. Äj·Tq yêÏì ‘·q dü«+‘· eTTÁ<äD≤\j·T+˝À eTTÁ~+∫,

Á|ü#·T]+#ê&ÉT. Ç‘·s¡T\ j·÷»e÷q´+˝À q&ç# eTTÁ<äD≤\j·÷\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç‘

‘·q n_ÛÁbÕj·÷\qT ùd«#·Ã¤>± e´ø£Ô+ #˚j·T Òqì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Ç+&çj·THé

ˇ|”ìj·THé yês¡|üÁ‹ø£ u≤<Ûä ‘·\T Äj·Tq d”«ø£]+∫q|ü&ÉT n~ qcÕº\˝À ñ+~.

Äj·Tq <ëì eTTÁ<äD≤\j·÷ìï q>∑s¡+˝À+∫ ]øÏ <ä÷s¡+>± ñqï |ò”ìø˘‡

ôdÏ ŸyÓT+≥T˝ÀøÏ e÷s¡TÃ<ëeTHêï&ÉT. Ä Ä˝À#·q Á|ü‹≈£L\ |òü*‘ê\ìdüTÔ+<äì

Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T\T uÛ≤$+#ês¡T. Äj·Tq ‘·q eTTÁ<äD≤j·T+Á‘ê\T, |ü]ø£sê\T,

kÕ<Ûäq kÕeTÁ– bı+~ø£>± ˇø£ ôw&ÉT¶ À _–+#·T≈£îHêï&ÉT. Áô|dt q&çù|+<äT≈£î ˇø£

ÄsTT˝Ÿ Ç+»qT yê&˚yês¡T. |üø£ÿH˚ yπs >∑~˝À Äj·Tq ø±sê´\j·T+ ñ+&˚~.

nø£ÿ&É J‘ê\T rdüTø=H˚ ùde≈£î&ÉT ø±˙, düVü‰j·T≈£î&ÉT ø±˙ ñ+&˚yês¡T ø±<äT.

Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THéqT X¯ìyês¡+ ã≤«&Ü #˚ùdyês¡T. X¯óÁø£yês¡+ eT<Ûë´Vü‰ïìøÏ

yê´kÕ\T ø£+b˛CŸ #˚j·T&É+ nsTTb˛j˚T~. ∫Hêï, ô|<ë› ÄÁX¯eTyêdüT\+‘ê

ø£+b˛õ+>∑T, Á|æ+Ï+>¥, ø£Ï+>¥, bò *¶+>∑T, ∫s¡THêe÷\qT n‹øÏ+#·&É+, ø£≥º\T

ø£≥º&É+ e+Ï |üqT\˙ï ‘· §ø£° #˚ùdyês¡T. Ä ø£≥º\ì düeTj·÷ìøÏ ¬s’ Ò«ùdºwüHé≈£î

#˚s¡y˚j·÷*. kÕ<Ûës¡D+>± yês¡T ns¡úsêÁ‹ es¡≈£L |üì #˚ùdyês¡T. |üì eTØ

m≈£îÿe>± ñqï|ü&ÉT eT] ø=+<ä]‘√ ø£\dæ >±+BÛ X¯óÁø£yês¡+ sêÁ‘·+‘ê yÓT\≈£îe

ñ+&yê&ÉT. ø£dü÷Ôsê“, Ç‘·s¡ eTVæ≤fi\÷ yê]øÏ n|ü&É|ü&É÷ düVü‰j·T+ #ùdyês¡T.

ˇø£kÕ] Ç+>±¢+&ÉT qT+∫ Äj·Tq ªªXìyês¡+ Hê&ÉT ÄÁXeT+˝Àì eTVæ≤fi\+<äs¡÷


Áô|dt≈£î yÓfi¯ó‘·THêïs¡ì uÛ≤$düTÔHêïqT,µµ nì sêkÕ&ÉT. Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé

Ä~yêsê\T e÷¬sÿŸ˝ÀøÏ yÓfi‚¢~.

|ò”ìø˘‡ ôdÏ ŸyÓT+≥T˝À Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé eTTÁ~+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫q

yÓTT<äÏ yês¡y˚T ÄsTT˝Ÿ Ç+»Hé #Ó&çb˛sTT+~. #˚‘√Ô ‹ù|Œ #·Áø£+‘√ >±+BÛ, Ç+ø±

XÊØs¡ø£ ã\+ ñqï Ç‘·s¡ ÄÁX¯eTyêdüT\÷ j·T+Á‘êìï q&ç|æ eTTÁ<äDqT |üP]Ô

#˚XÊs¡T. eTsêï&ÉT dü¬s’q düeTj·÷ìπø |üÁ‹ø£ e÷¬sÿÀ¢øÏ e∫Ã+~. Áô|dt |üìøÏ

dü+ã+~Û+∫q $esê\T H˚s¡TÃø=H˚+<äT≈£î á nes√<Ûä+ >±+BÛøÏ düVü‰j·T|ü&ç+~.

Äj·Tq yê´kÕ\T sêj·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü, nø£åsê\T ≈£LπsÃyê&ÉT, eTTÁ<äD˝À

düVü‰j·T|ü&yê&ÉT, Á|üP|òü⁄\T ~<›yê&ÉT. #ê˝≤eT+~ ∫qïyêfió¢ nø£ÿ&É •ø£åD≤s¡Tú\T>±

e÷sês¡T. ‘·sê«‘· ø=ìï s√E\≈£î ø£kÕ] Ç+&çj·THé |”ìj·THé dü+∫ø£ eTTÁ<äD

|üìì |üP]Ô>± u≤\≈£î Ò ìs¡«Væ≤+#ês¡T. yÓTT<äÀ¢ Ç+&çj·THé |”ìj·THéqT Ç+ ¢wüß,

Væ≤+B, >∑T»sêr, ‘·$Tfi¯+ Hê\T>∑T uÛ≤wü À¢ eTTÁ~+#˚yês¡T. ø±˙ dü+bÕ<ä≈£î\T,

ø£+b˛õ≥s¡¢ ø=s¡‘· e\¢ ‘·sê«‘· ø±\+˝À <ëìì Ç+ ¢wüß, >∑T»sêr\˝À e÷Á‘·y˚T

Á|ü#·T]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. >±+BÛ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ |üs¡´≥q˝À n&Éj·÷s¡TqT

dü+<ä]Ù+∫q|ü&ÉT Äj·Tq nø£ÿ&ç eTTÁ<äD≤ |üqT\qT ÁX¯<ä∆>± |ü]o*+#·&É+ nì

;ôd+Ÿ >∑eTì+∫+~.

yês¡|üÁ‹ø£\‘√ bÕ≥T Væ≤+B, Ç+^¢wüß, Ç‘·s¡ uÛ≤wü\≈£î #Ó+~q nH˚ø£

|ü⁄düÔø±\qT |ò”ìø˘‡ Áô|dt Àq÷, qeJeHé Áô|dt Àq÷ eTTÁ~+#˚yês¡T. Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ

>±+BÛ m˝≤+Ï ôd≈£L´]° &çbÕõ≥T¢ ø£fÒºyê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq s¡#·q\ MT<ä e∫Ãq

˝≤uÛ≤\qT U≤B |üìøÏ ñ|üjÓ÷–+#˚yê&ÉT. Äj·Tq qeJeHé Áô|dt ø√dü+ ˇø£ \ø£å

s¡÷bÕj·T\ $\TyÓ’q Á≥düTºqT @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT.

#Ó&É¶ eTTÁ<äDqT ˇø£ Væ≤+kÕ‘·àø£ ø±s¡ +>± >±+BÛ |ü]>∑DÏ+#yê&ÉT. düŒwüºyÓTÆq

nø£åsê\T, HêDýÓTÆq ø±–‘·+, kÕ<ë>± n+<ä+>± ñ+& eTTK|üÁ‘ê\T ‘·|üŒìdü]>±

ñ+&Ü\ì >±+BÛ |ü≥TºãfÒºyê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<X+˝≤+Ï ù|<ä<X+˝À KØ<Ó’q u…’+&ç+>∑T‘√,

eTTK|üÁ‘ê\‘√ ñqï |ü⁄düÔø±\T kÕe÷q´ bÕsƒ¡≈£î\≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+&Éeì >±+BÛ

n_ÛÁbÕj·T+. Äj·Tq J$‘·ø±\+˝À qeJeHé Áô|dt nHø£ |ü⁄düÔø±\qT #Íø£ <Ûäs¡\≈£î

eTTÁ~+∫+~. >∑T»sêr˝À Äj·Tq Ä‘·àø£<∏ä πøe\+ 12 nD≤\πø ne÷às¡T. Væ≤+B˝À

≈£L&Ü á |ü⁄düÔø£+ #Íø£ dü+|ü⁄≤ìï n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó#êÃs¡T.

<˚X¯eT+‘ê πø *|æ yê&ç‘˚ <˚X¯yê´|üÔ+>± nH˚ø£ eT+~ Áô|dt ø±]à≈£î\

düeTj·T+, ÁX¯e÷ ø£\dæ ekÕÔj·Tì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT. <ë<ë|ü⁄>± <˚X¯+˝Àì


uÛ≤wü\˙ï dü+düÿè‘·+ qT+#˚ e#êÃsTT ø±ãÏº <˚eHê>∑s¡*|æ nìï uÛ≤wü\≈£L

dü]b˛‘·T+<äì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé >∑T»sêr dü+∫ø£ À

ˇø£ ù|J yÓTT‘·Ô+ ‘·T\d”<ëdüT sêeT#·]‘· e÷qdtqT Væ≤+B˝À eTTÁ~+#˚yês¡T.

Vü≤]»Hé |üÁ‹ø£ nø£åsê\qT >±+BÛ dü«j·T+>± m+|æø£ #˚XÊ&ÉT. ø£ Áô|dt ø=qT>√\T

uÒs¡+ Ksês¡T #ùd |üì ø£ düVü≤#·s¡TìøÏ n|üŒ–dü÷Ô >±+BÛ ªªyÓTT‘·Ô+ j·T+Á‘ê\ìïÏ

C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*+#·T, n˙ï düÁø£eT+>± |üì #düTÔHêïjÓ÷ Ò<√ |üØøÏå+#·T. eTTK´+>±

nø£åsê\T n]–b˛j·÷jÓ÷, dü]>±Z ñHêïjÓ÷ Ò<√ #·÷&ÉT,µµ nì dü÷#·q*#êÃ&ÉT.

Äj·Tq ‘·q s¡#·q\ MT<ä Á|ü#·Ts¡D Vü≤≈£îÿ\T rdüTø=H˚yê&ÉT ø±<äT. Äj·Tq

dü+bÕ<äø£‘·«+ eVæ≤+∫q |üÁ‹ø£\˙ï Á|ü»\ ñeTà&ç ÄdüTÔ\T>± ñ+&˚$. ‘·q

s¡#·q\qT eÁø°ø£]+# neø±X+ ñ+<äì uÛ≤$+∫q|ü&ÉT e÷Á‘·yT Äj·Tq ø±|”¬s’≥T

Vü≤≈£îÿ\qT $ìjÓ÷–+#·Tø=H˚+<äT≈£î n+^ø£]+#˚yê&ÉT.

|æ\¢\ |ü⁄düÔø±\qT ô|<ä› nø£åsê\‘√ eT+∫ ø±–‘·+ MT<ä eTTÁ~+#ê\˙, Á|ü‹

n+XÊ˙ï ˇø£ n+<äyÓTÆq u§eTà‘√ $e]+#ê\ì Äj·Tq uÛ≤$+#yê&ÉT. Äj·Tq≈£î

düqïì |ü⁄düÔø±\+fÒ m≈£îÿe Çwüº+. n$ |æ\¢\qT n\dæb˛j˚T˝≤ #˚j·Te⁄,

yÓ÷düT¬øfi‚¢+<äT≈£î, #·<äTe⁄ø=H+<äT≈£î nqTe⁄>± ñ+≤sTT. C≤rj·T $<ë´$uÛ≤>±ìøÏ

u≤<ÛäT´ì>± ñqï ø£ ÄÁXeTyêdæ ø£ bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø±ìï eTTÁ~+|ü#XÊ&ÉT. <ëì˝À Á|ü‹

ù|J˝Àq÷ n+<äyÓTÆq u§eTà\THêïsTT, <ëìï s¡+>∑Ts¡+>∑T\ ÄsYº ù||üs¡Tô|’ eTTÁ~+#ês¡T.

Äj·Tq <ëìï >±+BÛøÏ #·÷|æ+∫ >∑s¡«+>± ªªu≤|üPJ, ø=‘·Ô |ü⁄düÔø±ìï #·÷XÊsê? <ëìï

n˝≤ r]Ã~~›+~ HH,µµ nHêï&ÉT. <ëìøÏ ã<äT\T>± >±+BÛ ªªne⁄qT, |ü⁄düÔø£+ #ê˝≤

n+<ä+>± ñ+~. ø±˙ <ëìï qTe⁄« me]ø√dü+ eTTÁ~+#êe⁄? m+‘·eT+~ bÕsƒ¡≈£î\T

nsTT<äT nD≤\T ô|Ïº |ü⁄düÔø£+ ø=ì #·<äe>∑\s¡T? uÛ≤s¡‘·<X+˝À Äø£*‘√ n\eTÏdüTÔqï

\ø£å ≤~eT+~ ù|<ä\≈£î #·<äTe⁄q+~+# $uÛ≤>±ìøÏ qTe⁄« n~Û|ü‹$. Ç‘·s¡T\ |ü⁄düÔø±\

<Ûäs¡ nD≤ ñ+fÒ, ˙ |ü⁄düÔø£+ <Ûäs¡ ¬s+&ÉT ô|’dü Ò ñ+&Ü*,µµ nHêï&ÉT. ˇø£ yês¡|üÁ‹ø£

u≤<Ûä ‘·\T d”«ø£]+∫q ‘·sê«‘· >±+BÛ Ä |üÁ‹ø£ <Ûäs¡qT ¬s+&ÉT nD≤\ qT+∫ ˇø£

nD≤≈£î ‘·–Z+#ê&ÉT.

Á|ü#·Ts¡D\ $wüj·T+˝À kıeTTà\T bı<äT|ü⁄ #˚j·T&Éy˚T >±+BÛ ÄK] \ø£å +

ø±<äT. >√K Ò s¡#·q\≈£î, Á|üdü+>±\≈£î >∑T»sêr nqTyê<ë\qT qeJeHé Áô|dt

eTTÁ~+#ê\qT≈£î+~. ˇø£ $<ëý˚‘·Ô nqTyê<ä+ #˚XÊ&ÉT. >±+BÛì <ëìøÏ

eTT+<äTe÷≥ sêj·TeTHêïs¡T. >±+BÛ |ü⁄düÔø£+ #·~$q|ü&ÉT nqTyê<ä+ ø£èÁ‹eT+>±,

ô|fiódüT>± ñqï≥T¢ >∑eTì+#ê&ÉT. yÓTT‘·Ô+ |ü⁄düÔø±ìï HêXq+ #j·TeTHêï&ÉT. n|üŒÏπø


Ä |ü⁄düÔø£+ MT<ä 700 s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ #˚XÊeTì yês¡T #ÓbÕŒs¡T. n|ü&ÉT

Äj·Tq ªª@&ÉT e+<ä\T Ks¡TÃô|≤ºs¡T düπs. u…’+&ç+>∑Tø°, eTTK∫Á‘êìø° eT]ø=ìï

s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ #dæ á #Ó‘·ÔqT bÕsƒ¡≈£î\ eTT+<äT≈£î rdüT≈£îyÓfi¢&É+ nedüs¡e÷?

|üìøÏe÷*q kÕVæ≤‘ê´ìï Á|ü#·T]+∫ Á|ü»\ n_Ûs¡T#·T\qT bÕ&ÉT#˚j·T&É+ HêøÏwüº+

Ò<äT,µµ nHêï&ÉT. Ä ø±–‘ê\ìïÏ ø£ dü+ #Ó‘·Ôø±–‘ê\ yê&çøÏ neTà&ÜìøÏ ≈£L&Ü

n+^ø£]+#·≈£î+&Ü yÓTT‘êÔìï ‘·>∑\u…Ïº+#ê&ÉT.

|üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤≈£î >±+BÛ m|ü&É÷ eT<ä›‘·T |ü*πøyê&ÉT. ø°\ø£ n+XÊ\ô|’ ‘·q

n_ÛÁbÕj·÷\qT ùd«#·Ã¤>± yÓ\¢&ç+#·&ÜìøÏ M Ò¢<äì Á|üuÛÑT‘·«+ ìã+<Ûäq\T $~ÛùdÔ

Äj·Tq eTTÁ~+#·&Éy˚T Äù|ùdyê&ÉT. |üÁ‹ø± ùd«#·Ã¤ô|’ Äj·Tq≈£îqï eTeTø±sêìøÏ

ãVüQeT‹>± Á_Ïwüß Á|üuÛÑT‘·«+ Äj·Tq Áô|dtqT kÕ«BÛq+ #˚düT≈£î+~, Äj·Tq

ô|ò’fi¢qT HêX¯q+ #˚dæ+~, Äj·Tq≈£î, Äj·Tq düVü≤#·s¡T\≈£î C…’\T •ø£å\T $~Û+∫+~.

nsTTHê Äj·THÓ|ü&É÷ ìs¡T‘ê‡Vü≤|ü&É Ò<äT. ªªj·T+Á‘·eT÷, ÀVü≤|ü⁄ nø£åsê Ò eTTÁ<äD

nH eT÷dü <Û√s¡DÏ qT+∫ eTq+ ãj·T≥|ü&É<ë+. ø£\yT eTq bòÂ+Á&û, qø£\T<ës¡T\

#˚‘·T˝Ò eTTÁ<äD≤ j·T+Á‘ê\T. Á|ü‹ eTìw” ˇø£ q&ç#˚ yêsêÔ|üÁ‹ø£>± e÷],

düe÷#êsêìï H√Ï qT+∫ H√ÏøÏ yÓ÷düT≈£îb˛<ë+, Bìï Á|üuÛÑT‘·«+ n&ÉT¶ø√ Ò<äT,µµ

nH˚yê&ÉT.

bòÕwüHé kÕú|ü≈£î&ÉT

<äøÏåD≤Á|òæø±˝À >±+BÛ bÕ+≥T MT<ä #Ó|ü\T y˚düTø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

Ä s√E˝À¢ n~ #ê˝≤ nkÕ<Ûës¡DyÓTÆq $wüj·T+. ã÷≥¢ ø£Hêï Äj·Tq≈£î #Ó|ü\+fÒH

Çwüº+ ` n$ y˚dü$˝À bÕ<ë\qT #·\¢>± ñ+#˚+<äT≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT,

o‘êø±\+˝À yêÏì y˚TCÀfi¯¢‘√ düVü‰ y˚düTø√e#·TÃ. Ä #Ó|ü\qT Äj·TH˚

‘·j·÷s¡T#˚düTø=H˚yê&ÉT. #˚‘√Ô ‘·j·÷s¡T #˚dæq á >∑Ïº, kÂø£s¡ e+‘·yÓTÆq #Ó|ü\

>∑T]+∫ <äøÏåD≤Á|òæø± Á|ü<Ûëì »qs¡ Ÿ düàŸ‡ $Hêï&ÉT. Äj·Tq ≈£L&Ü ø£ »‘· yê&ç

#·÷<ë›eTqT≈£îHêï&ÉT. >±+BÛ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq C≤Á>∑‘· Ô‘√ ˇø£ #Ó|ü\ »‘·qT

‘·j·÷s¡T#˚sTT+∫ Äj·Tq≈£î ãVüQeT‹>± Ç#êÃ&ÉT.

n+<ä] ÄyÓ÷<ä+ bı+~q kÕ+Á|ü<ëj·T |ü<ä∆‘·T\≈£î _Ûqï+>± ø=‘·Ô |ü<ä∆‹˝À

|üqT\T #˚ùd n\yê≥T >±+BÛøÏ ñ+&˚~. n˝≤ Äj·Tq kÕú|æ+∫q ø=‘·Ô bòÕwüqT¢


ø=ìïÏì n+<äs¡÷ nqTdü]+#ês¡T, eT]ø=ìï m≈£îÿe eT+~ ÄyÓ÷<ä+ bı+<ä Òø£

n+‘·]+∫b˛j·÷sTT.

yÓTT<äÏkÕ] ø±+Á¬>dt düuÛÑ\≈£î Vü‰»¬s’q|ü&ÉT yπs«s¡T ≈£î˝≤\πø ø±ø£, yπs«s¡T

s¡T#·T\Tqï ø±s¡ ø£s¡Ô\T, ÄVü‰«ì‘·T\ ø√dü+ ≈£L&Ü yπs«s¡T e+≥XÊ\\T ìs¡«Væ≤+#·&É+

#·÷dæ >±+BÛ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. Äj·Tq ∫qï∫qï $wüj·÷\H˚ m≈£îÿe>±

|üÏº+#·Tø=H˚yê&ÉT. Á|ü»\T ‘·eT y˚sêŒ≥T <Û√s¡DÏì e<äT\Tø=ì @ø£‘·« uÛ≤eqqT

ô|+#·T≈£î+fÒ ‘·|üŒ dü«sê»´+ sê<äì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. ÄVü‰s¡|ü⁄ n\yê≥¢qT

düs¡∞ø£]+#·&É+ <ë«sê Äj·Tq ÁX¯eT <ä+&ÉT>∑qT, &ÉãT“, düeTj·÷\ eè<ÛëqT

n]ø£≤º\qT≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq ÄVü‰s¡+ MT<ä Á|üjÓ÷>±\T #˚XÊ&ÉT. ÄÁX¯e÷\˝À

kÕe÷qýÓTÆq, eTkÕ˝≤ ˝Òì uÛÀ»q+ ñeTà&ç e+≥XÊ\˝À ‘·j·÷s¡j˚T´~.

Væ≤+<äTe⁄\T, eTTdæ¢+\T, bÕØ‡\T, Á¬ø’düÔe⁄\T πø uÛÀ»qXÊ\˝À ≈£Ls¡TÃì πø

s¡ø£yÓTÆq XÊø±Vü‰s¡ uÛÀ»q+ #˚ùdyês¡T.

#‘√Ô Ä&çq >√<ÛäTeT |æ+&ç, #‘√Ô <ä+∫q _j·T´+, ñ&Éø£u…Ïºq ≈£Ls¡>±j·T\T,

–+»\T, |üfió¢ e+Ï yêÏ À ñqï b˛wüø£ $\Te >∑T]+∫ >±+BÛ >∑Ïº>± #Óù|Œyê&ÉT.

‘Ó\¢Ï |ü+#·<ës¡ ø£Hêï ‘êC≤ u…\¢+, ‘˚HÓ˝À¢ m≈£îÿe b˛wüø±\T ñ+≤j·Tì

$e]+#˚yê&ÉT. Ä $<Ûä+>± ÄVü‰s¡+ s¡+>∑T, s¡T∫, yêdüq\≈£î ø±≈£î+&Ü <ëì˝Àì

b˛wüø£ $\Te\≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&É+˝À Á|ü»\≈£î •ø£åD Ç#˚Ãyê&ÉT.

ô|ò’CŸ|üPsY ø±+Á¬>dt düuÛÑ À¢ düuÛÑT´\≈£î, dü+<äs¡Ù≈£î\ø£T yÓTT<äÏkÕ] bÕ*wt

ô|≥ºì _j·T´+, ôVA˝ŸMT˝Ÿ Áu…&ÉT¶\qT e&ç¶+#ês¡T. ø±+Á¬>dt yê]¸ø£ düe÷y˚XÊ\qT

ˇø£ Á>±eT+˝À ìs¡«Væ≤+#ê\H˚~ ≈£L&Ü >±+BÛ Ä˝À#·H˚. n+‘·≈£î eTT+<äT 50

dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T, ø±+Á¬>dt düuÛÑ\≈£î Vü‰»s¡j˚Týê]˝À m≈£îÿe eT+~

$<ëé+‘·T …’q Hêj·T≈£î\T, y˚T<Ûëe⁄\T ñ+&˚yês¡T. ø±+Á¬>dt düuÛÑ\qT ø√˝Ÿø£‘ê

eTT+ãsTT, #ÓHÓ’ï ≤+Ï ô|<ä› q>∑sê˝À¢ ìs¡«Væ≤+#yês¡T. >±+BÛ <ëìì kÕe÷qT´\

ø±+Á¬>dt>± e÷πsÃkÕ&ÉT, Á|üC≤ s¡÷|ü+ Ç#êÃ&ÉT. Äj·Tq kÕ<Ûës¡DyÓTÆq uÛ≤s¡rj·T

<äTdüTÔ\qT <Ûä]+∫, Væ≤+B˝À Á|üdü+–+#˚yê&ÉT.

ô|ò’CŸ|üPsY˝Àì ‹\ø˘q>∑sYqT nìï n+XÊ\‘√ Äj·TH˚ Á|üD≤[ø±ã<ä∆+>±

s¡÷bı+~+#ê&ÉT. Ä •_sêìï Á>±eT+˝À n+<äTu≤≥T˝À ñ+& |ü<ësêú\‘√ Á>±MTD

eè‹Ô ì|ü⁄DT˝Ò ì]à+#ês¡T. ø£fi≤ø±s¡T&Ó’q q+<ä˝≤˝Ÿ uÀdt >±+BÛ ø£\\≈£î

Äø±sêìï#êÃ&ÉT. >∑T&çôd\ >√&É\T, ô|’ø£|ü\T yÓ<äTs¡T‘√ #˚XÊs¡T. s¡+>∑T\T y˚dæq

yÓ<äTs¡T ø£Ás¡\‘√ kÕ«>∑‘· <ë«sê\T ì]à+#ês¡T. uÀ]¢+∫q yÓ<äTs¡TãT≥º\‘√ yêÏì


n\+ø£]+#ês¡T. Á|ü<Ûëq <ë«s¡+ e<ä› ¬s|ü¬s|ü ≤&ÉT‘·Tqï C≤rj·TC…+&Ü ≈£L&Ü

>±+BÛ düèùwº. ø=~› dü+e‘·‡sê\ eTT+<˚ Äj·Tq <ëìøÏ ‘·T~s¡÷|ü+ Ç#êÃ&ÉT.

<ëì˝À ø±cÕj·T+, ‘Ó\T|ü⁄, Ä≈£î|ü#·Ã s¡+>∑T\ |ü°º\T Ä Áø£eT+˝À n&É¶+>±

ñ+&˚$. eT<Ûä´˝Àì ‘Ó\¢s¡+>∑T˝À ˙*s¡+>∑T‘√ y˚dæq sê≥ï+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄

kÕe÷qT´\≈£î, nVæ≤+kÕ dü«uÛ≤yêìøÏ >∑Ts¡TÔ>± ñ+&˚~.

kÕ<Ûës¡DyÓTÆq, >ös¡e˙j·TyÓTÆq C≤rj·T <äTdüTÔ\T s¡÷bı+~+∫q |òüTq‘·

>±+BÛπø <ä≈£îÿ‘·T+~. Äj·Tq <äøÏåD≤Á|òæø±˝À j·÷Á‘·≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫q|ü&ÉT,

<äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ #Ó+~q e+<ä˝≤~ >∑ì ø±]à≈£î\T, ˇ|üŒ+<ä ø±]à≈£î\T

b˛sê≥+˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. n+<ä]˙ Væ≤+dæ+#ês¡T, #ê˝≤eT+~ì C…’ À¢ ô|≤ºs¡T.

ø=+<äs¡T eTs¡DÏ+#ês¡T. yê]øÏ kÕqTuÛÑ÷‹ #·÷|æ+#·&ÜìøÏ, yê]˝À ˇø£&ç>±

ñ+&É≤ìøÏ >±+BÛ ≈£îsêÔy˚düTø=ì, <Û√rì \T+^˝≤ <Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

yêøÏ+>¥ dæºø˘qT yê&É≥+ e÷ì #˚‹ø£Ás¡qT |ü≥Tºø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT, #˚‹

dü+Nì <Ûä]+#·&É+ yÓTT<ä\T ô|≤º&ÉT.

dü‘ê´Á>∑Vü≤+, nVæ≤+dü, düVü‰j·T ìsêø£s¡D, kÕeT÷Væ≤ø£ XÊdüH√\¢+|òüTq\qT

Á|üuÛÑT‘·« eéd”úø£è‘· kÕj·TT<ÛäX¯øÏÔì m<äTs=ÿH˚ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq Äj·TT<Ûë\T>± >±+BÛ

n_Ûeè~∆ #˚XÊ&ÉT. #Ó&ÉT≈£î, eT÷s¡â|ü⁄ ã˝≤ìøÏ e´‹πsø£+>± düVü‰j·T ìsêø£s¡D≈£î

ñ<ëVü≤s¡D\T>± Äj·Tq Á|üVü‰¢<äT&çì, $;ÛwüDT&çì #·÷ù|yê&ÉT. n$ ‘·q kı+‘·

Ä˝À#·q\ì #Ó|üø=H˚yê&ÉT ø±<äT. nsTT‘˚ Ä $<ÛëHê\qT kÕeT÷Væ≤ø£ kÕúsTT˝À

sê»ø°j·T b˛sê≤\≈£î ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\H˚ Ä˝À#·q, <ÛÓ’s¡ +>± <ëìï Ä#·]+∫

$»j·T+ kÕ~Û+∫q |òüTq‘· >±+BÛπø <ä≈£îÿ‘êsTT. yêÏ $»j·T+ ≈£L&Ü n<äT“¤‘·yÓTÆq~.

ªªnVæ≤+dü MT<ä MT≈£îqï $XÊ«kÕìï Ä≥+u≤+ãT ≈£L\<√dæ+<ë?µµ nì ø£ $<˚o

$ ÒK] >±+BÛì n&ç>±&ÉT. ªª Ò<äT. dü‘· +, nVæ≤+dü ø£\dæ ø£≥Tº>± ì\ã&çq|ü&ÉT

yêÏ n‘·T´qï‘· XøÏÔ eTT+<äT Ä≥+u≤+ãT Á|üuÛ≤e+ ô|<ä›>± ñ+&É<äT. Ä≥+u≤+ãT

≈£L&Ü HêX¯q+ #˚j·T˝Òì X¯øÏÔ nVæ≤+dü ˇø£ÿfÒ,µµ nì >±+BÛ ã<äT*#êÃ&ÉT.

uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì nbÕs¡ »qdüeT÷Vü≤ XøÏÔì ◊ø£eT‘· +>± ø£ ñqï‘· \ø£å + yÓ’|ü⁄q≈£î

eT[¢+#·&É+˝À >±+BÛ ìs¡«Væ≤+∫q bÕÁ‘· nì‘·s¡kÕ<Ûä yÓTÆq~, n~«rj·TyÓTÆq~.

>±+BÛ Hêj·Tø£‘·«+˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ nVæ≤+kÕj·TT‘·+>± kÕ«‘·+Á‘ê´ìï

dü+bÕ~+#·T≈£î+~. Ädæj·÷, ÄÁ|òæø±, nyÓT]ø±˝À <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘·Tqï C≤‘·T\ìïÏø°

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ˇø£ dü÷Œ¤]ÔÁ|ü<ë‘·>± ñ+&Ü\ì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT. ªªuÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄

b˛sê≥+ nVæ≤+kÕj·TT‘·yÓT Æq<˚ ø±<äT, ã\yÓTÆq X¯≈£î Ô\≈£î e´‹πsø£+>±

nD∫y˚j·Tã&ÉT‘·Tqï C≤‘·T\T ‘·eT ùd«#·Ã¤¬ø’ #˚dæq b˛sê≥+,µµ nH˚yê&Üj·Tq.


uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ kÕ«‘·+Á‘· + bı+~q ‘·sê«‘· nH˚ø£ e\dübÕ*‘· <˚XÊ\T s¡ø£ÔbÕ‘·+

˝Ò≈£î+&Ü kÕ«‘·+Á‘ê´ìï bı+<ësTT. nyÓT]ø±˝À ˙Á>√\≈£î e÷qeVü≤≈£îÿ\T

ø£*Œ+#ê\H˚ ñ<ä eT+ $»j·Te+‘·+>± $düÔ]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.

Á|ü‘·´s¡Tú\ eTqdüT˝À e÷s¡TŒ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ Äj·Tq #dæq Á|üjÓ÷>∑+‘√

bÕ≥T, Äj·Tq <äTdüTÔ\T ≈£L&Ü #Ó|üø√<ä–q e÷s¡TŒ\≈£î >∑Ts¡j·÷´sTT. <äøÏåD≤Á|òæø±

qT+∫ ÄK]kÕ] ‹]– e∫Ãq ‘·sê«‘· >±+BÛ ˇø£ ≈£îsêÔ, <Û√r, bı&ÉyêÏ ø√≥T,

uÛ≤Ø ø£~∏j·÷yê&û ‘·\bÕ>± <Ûä]+#yê&ÉT. Ä <äTdüTÔ\T y&ç yê‘êes¡D+˝À nkÂø£s¡ +>±

ñ+≤j·Tì Äj·Tq≈£î ‘·«s¡ ÀH ns¡úeTsTT´+~. ô|’>± >∑C≤\ ø=B› ã≥º eè<Ûë ne⁄‘√+~.

<ëì‘√ Äj·Tq <Û√r, ≈£îsêÔ, À|” <Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Äj·Tq n< <äTdüTÔ\‘√

eTTKýÓTÆq düe÷yXÊ\≈£î, ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ\≈£î Vü‰»s¡T ø±e&É+ #·÷dæ ô|<ä›eTqTwüß\T


$düTÔuÀj·÷s¡T. q÷\Te&Éø£&É+, Hj·T&É+ Hs¡TÃø√>±H >±+BÛ n˙ï U≤B <äTdüTÔ Ò

<Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. m+Áu≤sTT&ÉØ Òì ø£oàØ À|” ≤ >±+BÛ À|” ñ+≥T+~.

‘Ó\¢ À|”H <Ûä]+#ê\ì >±+BÛ |ü≥Tºã≤º&ÉT. ‘Ó\¢À|” ‘=+<äs¡>± e÷dæb˛‘√+<äì

nqT#·s¡T\T |òæsê´<äT #dæq|ü&ÉT Äj·Tq ªª|ü]XóÁuÛÑ‘·≈£î n‘·T´qï‘· Á|üe÷D+>±

‘Ó\¢À|”ì HqT m+|æø£ #XÊqT. Ä |ü\T#·Ï À|”ì ñ‘·Tø√ÿe&É+ düT\uÛÑ+, n~

#ê˝≤ ‘·«s¡>± Ä]b˛‘·T+~ ≈£L&Ü. eTT<äTs¡T s¡+>∑T À|”\T ≈£L&Ü n< kÕúsTT˝À

eTT]øÏ|ü&É‘êsTT, ø±ø£b˛‘ n$ eTT]øÏì ô|’øÏ ø£qã&É≈£î+&Ü <ëkÕÔsTT,µµ nHêï&ÉT.

U≤B |ü+#Ó Ò<ë ô|’»e÷, ≈£îsêÔ, >±+BÛ À|”\T u≤>± ÁbÕ#·Ts¡ + bı+~ C≤rj·T

<äTdüTÔ\T>± |ü]>∑DÏ+#·kÕ>±s¡T.

#ê˝≤eT+~ ;Vü‰Ø\T, e÷sê«&û\T, >∑T»sêr\T ‘·eT ô|<ä› ô|<ä› ‘·\bÕ>±\qT

e~*ô|Ïº >±+BÛ À|”\qT <Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. eTTdæ¢+\T yê] |òæCŸ

(À|”)qT e~˝ÒkÕs¡T. e÷eT÷\T>± ‘·\MT<ä @MT <Ûä]+#·&É+ n\yê≥T˝Òì

u…+>±©\T, <äøÏåD uÛ≤s¡rj·TT\T >±+BÛ À|” <Ûä]+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. dü«<˚o

ñ<ä eT+ s√E˝À¢ ãTdü\T ø=fÒº m<äT› eTT+<äT mÁs¡ã≥º ≤ >±+BÛ À|” |üì#˚dæ+~.

á À|”\T <Ûä]+∫q ø±s¡ ø£s¡Ô\qT b˛©düT\T Á≈£Ls¡+>± Væ≤+dæ+#ês¡T. yê]

À|”\qT ã\e+‘·+>± ‘=\–+#ês¡T. <ëìï <Ûä]+∫q+<äT≈£î bÕsƒ¡XÊ\ $<ë´s¡Tú\qT

≈£L&Ü •øÏå+#ês¡T. ø=ìï düeTj·÷\˝À >±+BÛ À|” <Ûä]+∫q ø±s¡ ø£s¡Ô\≈£î 10/`

s¡÷bÕj·T\ n|üsê<Ûä s¡TdüTeTT $~Û+#˚yês¡T, #Ó*¢+#·&ÜìøÏ ìsêø£]ùdÔ 10 s√E\

C…’\T •ø£å $~Û+#˚yês¡T. >±+BÛ ≈£L&Ü ø=+‘·ø±\+ À|” <Ûä]+#ê&ÉT.

Äj·Tq <äTdüTÔ À¢ ÄK] e÷s¡TŒ>± U≤B n+>∑eÁdüÔ+, ø£+&ÉTyê, #Ó|ü\T

dæús¡|ü&Ü¶sTT. Hêj·T≈£î&ÉT ‘·q Á|ü»\≈£î ì»yÓTÆq Á|ü‹ì~Û>± ñ+&Ü\ì Äj·Tq

$X¯«dæ+#˚yê&ÉT. Äj·Tq ◊s√bÕø°, Ç+>±¢&ÉTø° ≈£L&Ü n<˚ <äTdüTÔ\˝À yÓfi≤¢&ÉT.

Ç+>±¢+&ÉT #·Áø£e]Ôì ≈£L&Ü n<˚ <äTdüTÔ\˝À ø£*kÕ&ÉT. ˇø£kÕ] Ç+>±¢+&ÉT qT+∫

e∫Ãq ˇø£ $•wüº n‹~Ûì ¬s’\T ùdºwüHé qT+∫ Äj·Tq ÄÁX¯e÷ìøÏ m&É¢ã+&ç À

rdüT≈£îe#êÃs¡T. n˝≤+Ï dü+<äs¡Ù≈£î\+‘ê ≈£L&Ü eTÏºH˚\ MT<ä ≈£Ls=Ãì

Á|üC≤Hêj·T≈£î&Ó’q >±+BÛ‘√ >∑+;Ûs¡yÓTÆq eéVü‰sê\T #·]Ã+#yês¡T. yêfió¢ ÄÁXeT

uÛÀ»qyT #ùdyês¡T. ùdyêÁ>±+ düHê´dæ eT+∫ n‹<ÛsTT>± Á|üe]Ô+#yê&ÉT. yêfi¢

nedüsê\ |ü≥¢ ÁX<ä∆ eVæ≤+#yê&ÉT ø±˙ ÄÁXeT+˝Àì ìsê&É+ãs¡ kÂø£sê´\qî,

@sêŒ≥¢H bÕXÊÃ‘·T´\≈£L $ìjÓ÷–düTÔqï+<äT≈£î dæ>∑TZ|ü&yê&ÉT ø±<äT. Ä&É+ãsê\T

Á|ü<ä]Ù+#·&É+ <ë«sê ˇø£ ù|<ä <X+ >ös¡e Á|ü‹wü\qT ô|+#·Tø√e#·Ãì Äj·Tq


qyTàyê&ÉT ø±<äT. ‘Ó∫Ãô|≥Tº≈£îqï Á|ü‹wü, ns¡Te⁄ ‘Ó#·TÃ≈£îqï Ä&É+ãsê\‘√ ù|<ä]ø±ìï

<ë∫ô|≤º\ì #·÷&É+ Äj·TqqT u≤<Ûäô|fÒº~. ‘·q Á>±MTD ìyêdü+ qT+∫ yÓ’ÁkÕsTT\T,

>∑es¡ïs¡T¢, Á_Ïwüß <Í‘ê´~Ûø±s¡T\‘√ eTTKýÓTÆq düe÷yXÊ\ ø√dü+ >±+BÛ ‘·s¡#·T>±

&Ûç©¢, dæe÷¢, eTT+ãsTT, ø√ Ÿø£‘ê\≈£î Á|üj·÷DÏ+#ê*‡ e#Ã~. ‘·q uÛ≤yê\qT Á|ü#ês¡+

#j·T&É+ ø√dü+, ‘·q <XdüTÔ\≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+&É≥+ ø√dü+ Äj·Tq #ê˝≤

kÕs¡T¢ uÛ≤s¡‘·<XeT+‘·≤ |üs¡ Ï+#ê&ÉT. ø±˙ m|ü&É÷ $e÷q+ mø£ÿ Ò<äT, eT÷&√

‘·s¡>∑‹ ¬s’\T ô|f…º À Á|üj·÷D+ #ùdyê&ÉT. kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ eTT+<äT Hêj·T≈£î\+<äs¡÷

Äj·Tq ñ<ëVü≤s¡DH bÕÏ+#yês¡T. yÓTT‘·Ô+ |ü]bÕ\Hê eédüúH e÷πsÃj·÷\ì

>±+BÛ nqTø=Hyê&ÉT. ªªÁ|üC≤kÕ«eT´+˝À ˇø£ ¬s’‘·T |ü]bÕ\≈£î&ÉT ø±yê*. ˇø£ ¬s’‘·T

Á|ü<Ûëì ‘êqT ìe•+#·&ÜìøÏ uÛÑeq+ ø±yê\ì ø√s¡Tø√&ÉT. Äj·Tq >∑T&çôd˝À ìedædü÷Ô

Äs¡Tãj·T≥ |ü&ÉT≈£î+≤&ÉT. U≤∞ <=]øÏq|ü&É ≤¢ bı\+˝À |üì #kÕÔ&ÉT,µµ nHyê&ÉT.

‘·q Ä˝À#·q\≈£î nqT>∑TD+>± e÷s¡&ÜìøÏ KØ<Ó’q, kÂø£s¡é+‘·yÓTÆq

|ü]düsê˝À¢ |ü⁄Ïº ô|]–qyê]øÏ #ê˝≤ <ÛÓ’s¡ + ø±yê\ì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. n+<äTπø

Äj·Tq yÓTT<äÏ qT+# |æ\¢\≈£î $_ÛqïyÓTÆq $<ëúÀ<Ûäq #j·÷\ì dü÷∫+#yê&ÉT.

$<ë´s¡+>∑+˝À Á|üeTTKT\T #˚dæq Á|üjÓ÷>±\qT u≤>± |ü]o*+∫ |æ\¢\ ø√dü+

ˇø£ ÁbÕ<∏ä$Tø£ •ø£åDqT >±+BÛ dü÷∫+#ê&ÉT. Äj·Tq <ëìï qsT÷ ‘ê*+ nHyê&ÉT.

|ü⁄düÔø±\‘√ bÕsƒê\≈£î n~ n+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#˚Ã~ ø±<äT. πøe\+ ìs¡ø£åsêdü ‘·H˚

ø±ø£, nC≤„Hêìï ìs¡÷à*+#·&É+ <ëì \ø£å +. Vü≤düÔø£fi¯\T, #˚‹eè‘·TÔ\T H˚s¡Œ&É+

<ë«sê $<ë´s¡Tú\˝À e´øÏÔ‘·« ìsêàD+ #˚j·÷\ì, yê]˝À Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|+#ê\ì

Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. nìï eT‘ê\ |ü≥¢ düVü≤q+, nìï C≤‘·T\ |ü≥¢ Áù|eT, nìï

|üqT\ |ü≤¢ >ös¡e+ |æ\¢\≈£î n\esêÃ\ì Äj·Tq Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT.

Á|ü|ü+#·+˝Àì nìï eT‘ê\ ÁbÕs¡úq\qT ø£*|æ ‘·j·÷s¡T #˚dæq ÁbÕs¡úqqT

kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡úHê düe÷yXÊ\˝À |ü]#·j·T+ #ùd+<äT≈£î Äj·Tq Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT.

>±+BÛ ‘·q uÛ≤yê\ >∑T]+∫ n$ÁXÊ+‘·+>± nH˚ø£ ãVæ≤s¡+>∑ düe÷y˚XÊ\˝À

Á|üdü+–+#ê&ÉT, ‘·q |üÁ‹ø£ À¢ ndü+U≤´ø£yÓTÆq yê´kÕ\T sêXÊ&ÉT. ‘êqT dü+bÕ<äø£‘·«+

eVæ≤+∫q #ê˝≤ |üÁ‹ø£˝À¢ Äj·Tq u≤>± Ä<ëj·T+ ‘Ó∫Ãô|fÒº Á|üø£≥q\qT

rdüTø√ Ò<äT. Äj·Tq &ÉãT“qT Áù|$T+#˚yê&ÉT ø±<äT, ø±˙ @ s¡÷|ü+˝À kıeTTà

eè<Ûë #˚dæHê düVæ≤+#˚yê&ÉT ø±<äT. n\+ø£s¡D\ ø√dü+ <Ûäq+ eè<Ûë #˚jÓTT<ä›ì

düuÛÑ\T, düe÷y˚XÊ\ ìsê«Vü≤≈£î\≈£î Äj·Tq dü÷∫+#˚yê&ÉT. ªª|üP\qT |üP]Ô>±

e÷H˚dæ q÷\T<ä+&É\T yê&É+&ç. eTTfi¯ó¢ y˚j·T&É+ <ë«sê q÷\TqT bÕ&ÉT#˚jÓTT<äT›,


e÷eT÷\T ã≥º\≈£î |üìøÏsêì K<ä›s¡T‘√ C…+&Ü\T ‘·j·÷s¡T#˚dæ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç.

∫s¡THêe÷\qT n#·TÃy˚j·T≈£î+&Ü, #˚‹sê‘· u≤>∑Tqïyê]‘√ sêsTTùdÔ kıeTTà Ä<ë

ne⁄‘·T+~. dü÷∫ø£\qT ˇø£ eT+∫ ø±–‘·+ MT<ä #·ø£ÿì <ädü÷Ô] ñqïyê]‘√

sêsTT+∫, yêÏì U≤B eÁkÕÔìøÏ ≈£îÏº+#·+&ç, Ä nø£åsê\ yÓ+ã&ç ∫qï |æ\¢ …’Hê

m+Áu≤sTT&ÉØ #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T. yê]øÏ s¡+>∑T <ësê*∫Ã Ä |üì #˚sTT+#·+&ç,µµ

` Äj·Tq dü÷#·q\T Ç˝≤ ñ+&˚$.

Ç+Ï ˝À|ü* n\+ø£s¡D\≈£î dü+ã+~Û+∫ Äj·Tq Ä˝À#·q\T $•wüº+>±

ñ+&˚$. ‹yêd”\‘√, ≈£îØÃ\‘√, n\+ø±s¡ edüTÔe⁄\‘√ >∑<äT\qT ì+ù|j·T&É+

Äj·Tq≈£î q#˚Ã~ ø±<äT. øÏÏø°\≈£î ‘Ós¡\T y˚j·T&É+ MT<ä Äj·Tq≈£î yÓ÷E Ò<äT.

ˇø£kÕ] Äj·Tq ø£ <Ûäì≈£î&Ó’q <äøÏåD≤~ es¡Ô≈£îì Ç+À¢ n‹~Û>± ñHêï&ÉT. nø£ÿ&É

Ä&É+ãs¡+>± ñqï n\+ø±s¡ edüTÔe⁄\ ùdø£s¡D Äj·Tq≈£î q#·Ã˝Ò<äT. ªªá

edüTÔe⁄\ìïÏ eT<Ûë´ Hê≈£î #ê˝≤ Çs¡T≈£î>± nì|æ+∫, |æsê&É≥+ Ò<äT. yêÏ

eT<Ûä ˝À >±* Ä&˚+<äTπø #√≥T Ò<äT. MTs¡T n\+ø£]+∫q u§eTà\˝À ø=ìï

eTT]øÏ>±, ndüuÛÑ +>± ñHêïsTT. MTs¡T Hê≈£î #ÓÏºHê&é Àì nìï uÛÑeHê\q÷

n\+ø£]+# |üì >∑T‘·Ô≈£î ÇùdÔ, HqT Çy uÛÑeHê\qT, MTs¡T ô|Ïºq<ëì˝À |ü<√e+‘·T

Ks¡TÃ‘√, Ç+‘·ø£+fÒ >±* yÓ\T‘·Ts¡÷ u≤>± e#˚Ã˝≤ kÂø£s¡é+‘·+>±

n\+ø£]+#·>∑\qT. MT >∑<äT\T #ê˝≤ n+<ä+>± n\+ø£]+#·ã&Ü¶j·Tì <˚X¯+˝À

Á|üdæ<ä∆ ø£fi≤ø±s¡T\T <ÛäèMø£]kÕÔs¡T ≈£L&Ü,µµ nHêï&ÉT. Äj·Tq e÷≥\T ì»y˚Tqì

ùdyêÁ>±yéT˝Àì Äj·Tq >∑T&çôd n\+ø£s¡DqT q+<ä ≤˝Ÿ uÀdt yÓT#·TÃ≈£îqï|ü&ÉT

s¡TEesTT´+~, ªªH˚\, >√&É\T Äe⁄ù|&É‘√ n*øÏ ñHêïsTT. ˇø£ ∫Á‘·|ü≥+ø±˙,

bòıÀø±˙, •\Œ+ø±˙ Ä >∑~˝À ˝Òe⁄. ˇø£ eT÷\ ˇø£ #ê|ü |üs¡∫ ñ+~.

≈£Ls=ÃH˚+<äT≈£î M\T>± <ëìMT<ä ˇø£ eT&É∫q K<ä›s¡T <äT|üŒÏ, ~+&ÉT y˚dæ

ñHêïsTT. sê‘· ã\¢ ≤ ñ|üjÓ÷–+#˚ K<ä›s¡T >∑T&É¶ |üs¡∫q #Óø£ÿô|f…º≈£î ˇø£yÓ’|ü⁄

sê$ Ä≈£î Äø±s¡+˝À ñqï ÇqT|üπs≈£î eT÷‘· øÏ+<ä ‘·fi¯‘·fi¯ ≤&ÉT‘·Tqï Ç‘·Ô&ç

˝À≤ ñ+~. |ü]XóÁuÛÑ‘·, bı+~ø£\‘√ ≈£L&çq yê‘êes¡D+‘√ >∑~ #ê˝≤ n+<ä+>±

ñ+~. q&ÉT+ #·T≥÷º #·T≥Tº≈£îqï K<ä›s¡T >∑T&É¶‘√ Äj·Tq >∑~˝À ≈£Ls=Ãì ñHêï&ÉT.

Äj·Tq ô|<ë\ MT<ä m|ü&É÷ ∫s¡Tqe⁄« ø£<ä ≤&ÉT‘√+~. ˇs¡ qT+∫ <ä÷dæq

|ü<äTHÓ’q K&ÉZ+˝≤ yÓTs¡Tdü÷Ô ø£ì|æ+#ê&ÉT, Äj·Tq˝À K&ÉZ+˝Àì Væ≤+kÕ‘·àø£ Á|üeè‹Ô

‘·|üŒ n˙ï ñHêïsTT.µµ


bÕeTT\yê&ÉT

u≤\T&ç>± ñqï|ü&ÉT bÕeTT\+fÒ >±+BÛ uÛÑj·T|ü&˚yê&ÉT. Äj·Tq +≥]>±

Nø£À¢øÏ yÓfi¢ Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT. Nø£À¢ <Ój·÷´\T, bÕeTT\T ñ+&ç MT<ä |ü&É‘êj·Tì

uÛÑj·T|ü&˚yê&ÉT.

35 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À Äj·Tq kÕ<ë J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ ÄÁX¯e÷˝À¢

J$+#ê&ÉT. ÄÁX¯eT+ n+fÒ ñ+&É≤ìøÏ |üìø=#˚Ã ∫qï >∑T&çôd e÷Á‘·y˚T ø±<äT.

ˇø£ u≤$‘√ ≈£L&çq <=&ç¶, kÕ>∑T#˚ùd+<äT≈£î ‘·–q+‘· uÛÑ÷$T, <ëìøÏ ÄqTø=ì

ñ<ë´qeq+ ñ+&˚$. n~ ]øÏ <ä÷s¡+>±, q>∑sê\ <äTeTTà≈£L, X¯ã›ø±\TcÕ´ìø°

<ä÷s¡+>± ñqï Á|ü<˚X¯+. >±+BÛ <Ûäì≈£î&ÉT ø±<äT, ø±ãÏº Äj·Tq #Íø£>± ñqï

|üìøÏe÷*q uÛÑ÷eTT\qT ø=Hyê&ÉT. |ò”ìø‡ ôdÏ ŸyÓT+Ÿ, ≤ ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+, düãs¡àr

ÄÁX¯eT+, yêsê∆ ÄÁX¯eT+, ùdyêÁ>±+ e+Ï nìï ÄÁX¯e÷\˝À bÕeTT\T ñ+&˚$.

>∑T&çôd\ ì]àdüTÔqï düeTj·T+˝À, ÄÁXeTyêdüT\T >∑T&Üsê˝À¢ ìedæ+#yês¡T. nø£ÿ&É

|æ\¢\‘√ J$+#·&É+ Á|üe÷<äø£s¡+>± ñ+&˚~. ˇø£kÕ] |üX¯óe⁄\ bÕø£ ô|’ø£|ü≈£î

y˝≤&ÉT‘·÷ bÕeTT ø£qã&~, Ç+ø√kÕ] »+≥bÕeTT\T ôd’øÏ\T <ä>∑Zs¡ #·T≥º #·T≥Tºø=ì

ø£ì|æ+#˚$. ˇø√ÿkÕ] n$ |ü&Éø£>∑<äT˝À¢øÏ Á|üy˚•+#˚$. yêÏì @+ #˚j·T≥eTH˚~

ô|<ä› düeTdü .

>±+BÛøÏ nVæ≤+dü MT<ä qeTàø£+, Äj·Tq n+øÏ‘·uÛ≤e+ >∑\ yÓ’wüíe⁄&ÉT. Äj·Tq

kı+‘· ÁbÕD≤\qT ø±bÕ&ÉTø=H˚+<äT≈£î ø±˙, uÛ≤sê´|æ\¢\ ÁbÕD≤\T ø±bÕ&˚+<äT≈£î

ø±˙ #˚|ü\T, e÷+dü+, |üøÏ åe÷+kÕ\‘√ #˚dæq ÄVü‰sêìï, eT+<äT\q÷

rdüTø=H+<äT≈£î n+^ø£]+#· Ò<äT. ÄK] #·Tø£ÿ es¡≈£L bÕ\T |æ+&+<äT≈£î Äe⁄\q÷,

π><Ó\q÷ Væ≤+dædüTÔHêïs¡ì ‘Ó*dæ Äj·Tq bÕ\T ‘ê>∑&É+ e÷H˚XÊ&ÉT. Ç˝≤+Ï e´øÏÔ

bÕeTT\qT #·+|ü>∑\&Ü? n+<äTπø $wü|üP]‘·yÓTÆq bÕeTT\HÓ’Hê #·+|ü≈£L&É<äH˚~

kÕ<Ûës¡D ìã+<Ûäq>± e÷]+~. bÕeTT\qT |ü≥Tºø=ì ÄÁX¯e÷ìøÏ düTs¡øÏå‘·yÓTÆq

<ä÷s¡+˝À e~ Ò+<äT≈£î ‘êfi¢‘√ ˇø£ |ü]ø£s¡+ ‘·j·÷s¡T #˚XÊs¡T. ø±˙ yêÏì

|ü≥Tºø=H˚+<äT≈£î M Ò¢ì #√≥ ø±˙, Ò<ë ˇø£ e´øÏÔøÏ bÕeTT <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[¢ <ëìï

|ü≥Tºø=H˚ <ÛÓ’s¡ + Òq|ü&ÉT ø±˙ @+ #˚j·÷*? Væ≤+düqT |üP]Ô>± ‘=\–+#·&É+

nkÕ<Ûä eTì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. Ä e÷≥ø=ùdÔ ≈£Ls¡>±j·T\qT ‹q&É+ ≈£L&Ü Væ≤+dü

øÏ+<äπø edüTÔ+~. ªªbÕeTT ø±≥T‘√ |æ\¢\T eTs¡DÏ+#˚ |ü]dæú‹ ø£Hêï bÕeTTqT


#·+|ü&Éy˚T dü]jÓÆTq<äì H˚qT uÛ≤$kÕÔqT. Hê≈£î Ç|üŒÏø° bÕeTT\+fÒ uÛÑj·T+

ñ+~, n˝≤+≥|ü&ÉT H˚qT bÕeTT\+fÒ uÛÑj·T|ü&Ée<ä›ì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\qT?µµ nì

Äj·Tq nsTTwüº+>±H˚ n+^ø£]+#ê&ÉT. bÕeTTqT <ä÷s¡+>± ‘·]y˚Tj·T&ÜìøÏ nìï

Á|üj·T‘êï\÷ $|òü\yÓTÆq|ü&ÉT bÕeTTqT #·+ù|+<äT≈£î Äj·Tq nqTeT‹+#˚yê&ÉT.

bÕeTT\T |üfÒº ø£fi Hs¡TÃø√yê\ì Äj·Tq≈£î >±&ÛÉyÓTÆq ø√]ø£ ñ+&~. ø± …Héu≤ø

düVü‰j·T+‘√ Äj·Tq $wü|üP]‘·yÓTÆq bÕeTT≈£L, $wü+ Òì bÕeTT≈£L ‘˚&Ü\T

>∑T]Ô+#·&É+ H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä#·s¡D≤‘·àø£ n<Ûä´j·Tq+ ø√dü+ ø±˝…Héu≤ø˘ ˇø£

Hê>∑TbÕeTTqT |ü≥Tºø=ì, <ëìì uÀqT˝À ñ+∫ ‘·q #‘·T\‘√ ÄVü‰s¡+ Ç#Ãyê&ÉT.

ÄÁX¯eT+˝Àì |æ\¢\T <ëìï #·÷ùd+<äT≈£î #ê˝≤ ÄdüøÏÔ#·÷ù|yês¡T. ‘·eT ø=‘·Ô

ùdïVæ≤‘·T&çì mes¡÷ y˚~Û+#˚yês¡T ø±<äT. Ç<ä+‘ê >±+BÛøÏ dü+‘√wü+>± Ò<äT.

Äj·Tq ø± …Héu≤ø‘√ ªª<ëì n\yê≥T¢, |ü<ä∆‘·T\÷ ‘Ó\TdüTø=H+<äT≈£î eTq+ <ëìì

ã+~Û+#ê+. eTq ùdïVü≤+ Ä Hê>∑TbÕeTTøÏ ns¡ú+ø±ø£ b˛e#·TÃ. ≈£î>±˙, Hê≈£î>±˙

<ëì‘√ Ä&ÉTø=H˚ <ÛÓ’s¡ + Ò<äT. ˙ ùdïVü≤+ ≈£L&Ü uÛÑj·÷ìøÏ nr‘·yÓTÆq~ ø±<äT.

bÕeTTqT ô|+#·Tø√e&É+˝À Áù|eT Ò<äT,µµ nHêï&ÉT. eTqTwüß\T ‘·q‘√ ì»yÓTÆq

ùdïVæ≤‘·T\T>± Òs¡ì ãVüQXÊ Ä bÕeTT≈£î ≈£L&Ü ns¡úyÓTÆq≥T¢+~, n~ ˇø£ s√E

uÀqT˝À+∫ ‘·|æŒ+#·T≈£îb˛sTT+~.

»s¡à˙ <XdüTú&Ó’q eTs=ø£ ÄÁXeTyêdæ bÕeTT\qT uÛÑj·T+ Ò≈£î+&Ü |ü≥Tºø√

>∑*π>yê&ÉT. n‘·qT bÕeTT |æ\¢\qT |ü≥Tºø=ì ‘·q #‘·T˝À¢ Ä&ç+#yê&ÉT. n+‘·

<ÛÓ’s¡ + ô|+#·Tø√yê\ì >±+BÛ nqTø=Hyê&ÉT. ‘êqT bÕeTT≈£î ø°&ÉT ‘·\ô|≥º&É+ Ò<äH

ñ<›X+ <ëìï eTT≥Tºø√>±H bÕeTT≈£î ns¡úeTjT´ <äX≈£î #s¡Tø√yê\ì Äj·Tq

nqTø=Hyê&ÉT. H√Ï‘√ sêeTHêeT+ »|ædü÷Ô, bÕeTT H√À¢ y\T ô|≥º>∑\>∑&ÉeTH~

Äj·Tq <äèwæº À >=|üŒ $»j·T+. Äj·Tq J$‘ê+‘·+ es¡≈£L bÕeTTqT ø±˙, ‘\TqT

ø±˙ #‘√Ô |ü≥Tºø√ Òø£ b˛j·÷&ÉT. <ëìøÏ Äj·Tq dæ>∑TZ|ü&Ü¶&ÉT ≈£L&Ü.

eTTKýÓTÆq |üqT˝À¢ r]ø£˝Ò≈£î+&Ü ñqï|ü&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq bÕeTT\

n<Ûä j·Tq+ MT<ä ÄdüøÏÔì e~*ô|≥º Ò<äT. ˇø£kÕ] ø=+<äs¡T Hêj·T≈£î\T Äj·Tq

dü\Vü‰ø√dü+ yÓfi‚fldü]øÏ ø£ bÕeTT Äj·Tq yÓT&É#·T≥÷º #·T≥Tºø=ì y˚fi≤¢&ÉT‘·T+&É≥+

#·÷dæ ø£+>±s¡T|ü&Ü¶s¡T. bÕeTT\qT Ä&ç+#˚ e´øÏÔ‘√ e÷≤¢&ÉT‘·÷ n‘·qTï+∫

bÕeTT\qT |ü≥Tºø√e&É+, bÕeTT ø±≥T≈£î yÓ’<ä + H˚s¡TÃø√yê\H˚ ‘·|üq‘√ ñHêï&ÉT.

Á|üjÓ÷>∑+ ø√dü+ me¬s’Hê bÕeTT‘√ ø£]|æ+#·T≈£îH˚yês¡T ø±yê\ì Ä bÕeTT\T

|üfÒºyê&ÉT n&ç–q|ü&ÉT >±+BÛ n+<äT≈£î dæ<ä∆|ü&Ü¶&ÉT. ø±˙ Äj·Tq $\TyÓ’q ÁbÕD+‘√


Ä Á|üjÓ÷>∑+ #˚j·T&ÜìøÏ n‘·&ç düVü≤#·s¡T\T ˇ|üø√ Ò<äT. Ä $<Ûä+>± bÕeTT\T

|üfÒºyê&çøÏ •wüß´&Éj˚T´+<äT≈£î 70 j˚Tfi¢ ej·TdüT˝À \_Û+∫q neø±XÊìï >±+BÛ

e<äT\Tø√yê*‡ e∫Ã+~.

n+‘·≈£îeTT+<äT #ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ >±+BÛ <äøÏåD≤Á|òæø± C…’\T˝À

ñ+&É>± Äj·Tq ∫>∑Ts¡Tyê∫ s¡ø£Ô+ ø±s¡&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. Äj·Tq≈£î ˇø£ ˙Á>√

ùde\T #˚ùdyê&ÉT. ˇø£]uÛ≤wü eTs=ø£]øÏ ns¡úeTj˚T´~ ø±<äT. ø±˙ ôd’>∑\‘√

e÷≤¢&ÉTø=H˚yês¡T. ˇø£ s√E s¡ø£Ô+ ø±s¡T‘·Tqï y˚*‘√ @&ÉTdü÷Ô Äj·Tq >±+BÛ

<ä>∑Zs¡≈£î |ü]¬>‘·TÔø=#êÃ&ÉT. n‘·ìï+∫ ùdø£]+∫q $esê\ <ë«sê n‘·ìï bÕeTT

ø£]∫+<äì >±+BÛøÏ ns¡úeTsTT´+~. yÓ+≥H˚ Äj·Tq C…’\T Vü‰düŒ≥˝Ÿ≈£î ôV≤#·Ã]ø£

|ü+bÕ&ÉT, $wü+ ø£*dæq s¡ø±Ôìï |æ+&˚ùdÔ u≤<Ûä ‘·>∑TZ‘·T+<äì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT.

>±j·T+ #˚j·T&ÜìøÏ nø£ÿ&É |ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq ø£‹Ô <=s¡ø£ Ò<äT. ‘·H˚ H√Ï‘√ |”*Ã Ä

#Ó&ÉTs¡ø±Ôìï >±+BÛ ãj·T≥≈£î ñe÷à&ÉT. ìC≤ìøÏ ∫>∑Tfi¢ yê´~Û‘√ ñqïyêfi¯ó¢ #Ó&ÉT

s¡ø±Ôìï H√Ï‘√ |”\Ã&É+ #ê˝≤ Á|üe÷<äø£s¡+. n~ >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. ø±˙ Äj·Tq

Ä ˙Á>√ u≤<Ûä #·÷&É Òø£b˛j·÷&ÉT.


nìï bÕeTT\÷ $wü|üP]‘·yÓTÆq$ ø±e˙, nìï bÕeTT ø±≥T¢ ÁbÕD≤\≈£î

Á|üe÷<äø£s¡+ ø±<äì >±+BÛøÏ ‘Ó\TdüT. 12 XÊ‘·+ bÕeTT\T e÷Á‘·y˚T

$wü|üP]‘·yÓTÆq$. ‘·q <˚X¯düTÔ\T, eTTK´+>± Á>±MTDT\T á bÕeTT\T Ä&ç+#˚

$<ä Hs¡TÃø√yê\ì >±+BÛ ø√s¡T≈£îHyê&ÉT. Äj·Tq bÕeTT\ >∑T]+∫ ‘·–q u§eTà\‘√

ø=ìï yê´kÕ\T sêkÕ&ÉT. ªª$wü|üP]‘·yÓTÆq bÕeTT\ø°, $wü+ Òì bÕeTT\ø° ‘˚&Ü

eTq≈£î ‘Ó*j·T<äT, n+<äTπø nìïÏ #·+ù|dü÷Ô ñ+≤+. #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À

e´≈£îÔ\T bÕeTT ø±≥T e\¢ ø±ø£, uÛÑj·T+ e\¢ #·ìb˛‘ês¡T. $wü|üP]‘·yÓTÆq bÕeTT\T

≈£L&Ü yêÏì ‘=øÏÿq|ü&ÉT, Ò<ë yêÏøÏ Çã“+~ ø£*–+∫q|ü&ÉT ‘·|üŒ ø±≥T

y˚j·Te⁄. bÕeTT\T #˚\˝À¢ì m\Tø£\T, #Ó<ä\T, ÁøÏ$Tø°≥ø±\qT ‹ì ¬s’‘·T≈£î y˚T\T

#˚kÕÔsTT. ø±ãÏº n$ |ü+≥bı˝≤\≈£î ø±|ü ≤<ës¡T¢>± |üì #˚kÕÔj·Tì #Ó|üŒe#·TÃ.

Hê>∑T\ #·$‹ s√Eq eTVæ≤fi\T bÕeTT\≈£î bÕ\T b˛kÕÔs¡T, n~ bÕeTT\‘√ eTq≈£îqï

ùdïVü‰ìøÏ Á|ürø£. Ä~X‚wüßìô|’ |üe[+∫q $wüßíeT÷]Ô ∫Á‘·+ Hê¬ø+‘√ q#·TÃ‘·T+~.

|ü&É>∑ $|æŒq bÕeTT øÏ+<ä ‘·\ô|Ïº |ü&ÉTø√e&É+ e\¢ <e⁄&ç düèwæº À bÕeTT\T

uÛÑj·T|ü&Ü*‡q Je⁄ Ò+ ø±<äì ‘Ó\TdüTÔ+~,µµ nì Äj·Tq Vü≤]»Hé |üÁ‹ø£ À sêdæq

yê´dü+˝À ù|s=ÿHêï&ÉT. ø£kÕ] #=ø±ÿ Ò¢≈£î+&Ü ñqï ∫qï ≈£îÁsêfió¢ ø=+<äs¡T Äj·Tq

>∑T&çôd e<ä› >∑T$T>∑÷&É≥+ Äj·Tq #·÷XÊ&ÉT. yêfió¢ ˇø£ >±E C≤&û À ô|Ïº ñqï

bÕeTTqT #·÷düTÔHêïs¡T. yêfi¯ó¢ <ëìï |ü≥Tº≈£îì ˇø£ yÓ’<äT´ìø√dü+ |ü+bÕs¡T. n~

ø£≥¢bÕeTT, Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq $wüdüsêŒ\˝À ˇø£Ï. |ü≥Tºø=H yêfió¢¢ <ëì ‘·\MT<ä

ø=≤ºs¡T, <ëì yÓHÓïeTTø£ u≤>±H ñ+~ ø±ãÏº eT÷&ÉTs√E\ bÕ≥T #êe Ò<äT, <ëìï

u≤<Ûä qT+∫ ‘·|æŒ+#·&ÜìøÏ #·+|æ dæŒ]Ÿ À ñ+#ês¡T. bÕeTT\T ã‹≈£îHêï, eTs¡DÏ+∫Hê

yêÏì Á>±MTDT\ eTT+<äT Á|ü<ä]Ù+#ê\ì >±+BÛ uÛ≤$+#yê&ÉT. ã‹≈£îqï bÕeTT\

Á|ü<äs¡Ùq ø√dü+ Äj·Tq e<ä› ˇø£ uÀqT ñ+&~.

ˇø£ ‘ê‹«≈£î&Ó’q ùdïVæ≤‘·T&ÉT >±+BÛì ªª‘·q MT<ä bÕeTT <ë&ç #˚ùdÔ ø£ e´øÏÔ

@+ #˚j·÷*?µµ nì n&ç>±&ÉT. ªªÄj·Tq <ëìï #·+|ü≈£L&É<äT, ø£ y˚fi¯ n~ ‘·qqT

ø£]ùdÔ ø£s¡eìyê«*,µµ nì >±+BÛ »yê_#êÃ&ÉT. Äj·Tq m|ü&É÷ bÕeTT\qT

ø=fÒºyê&ÉT ø±<äT. n$ ≈£L&Ü m|ü&É÷ Äj·Tq≈£î ø±˙, Äj·Tq ÄÁX¯eTyêdüT\≈£î

ø±˙ #Ó&ÉT #˚j·T Ò<äT. >±+BÛ #ê˝≤kÕs¡T¢ yêÏ #·\¢ì düŒs¡ÙqT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT

ø±˙ n$ Äj·Tq≈£î ‘·eT ø√s¡\ s¡T∫ #·÷|æ+#· Ò<äT.

ˇø£ #·\¢ì kÕj·T+Á‘·+ >±+BÛ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ç‘√ dü+uÛ≤wædüTÔHêï&ÉT. nø£kÕà‘·TÔ>±

Äj·Tq ≈£Ls¡TÃqï <äT|üŒÏ ∫es¡ ø£ bÕeTT ø£ì|æ+∫+~. n~ |ü&É>∑ $|æŒ ñ+~.


Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T&ÉT >±+BÛì ø£+>±s¡T |ü&=<ä›ì #ÓbÕŒ&ÉT. >±+BÛ n+‘·ø£+fÒ

Á|üXÊ+‘·+>± ñHêï&ÉT. Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T&ÉT <ëìï |ü&É>∑ yÓqTø£ |ü≥Tºø=ì <ä÷s¡+>±

$dæπsXÊ&ÉT. ˇø£kÕ] uÛÀ»q+ ‘·sê«‘· Äj·Tq $ÁXÊ+‹ rdüT≈£î+≥T+&É>± bÕeTT

Äj·Tq >∑T+&Ó\ MT<ä≈£î bÕøÏ+~. Äj·Tq ø£+>±s¡T |ü&É Ò<äT, <ëq+‘·≥ n~ ~–

yÓ[¢b˛j˚Tes¡≈£L Ä>±&ÉT. ˇø£kÕ] >±+BÛ ÄdüŒÁ‹˝À ñ+&É>± ˇø£ $<ëé+‘·T&Ó’q

bÕeTT\yê&ÉT e#êÃ&ÉT. bÕeTT\qT ˝§+>∑BdüTø=ì Ä&ç+#·&É+˝À ‘·q HÓ’|ü⁄D≤´ìï

Á|ü<ä]Ù+#˚+<äT≈£î >±+BÛ |üø£ÿ MT<ä $wü|üP]‘·yÓTÆq bÕeTT\qT e~˝≤&ÉT. n$

nø£ÿ&É |ü&É>∑ $|æŒ Hê≥´+ #˚XÊsTT. >±+BÛ @e÷Á‘·+ uÛÑj·T|ü&É Ò<äT, ‘·q ø±fi¯ó¢

yÓq≈£îÿ ˝≤ø√ÿ Ò<äT, ÄdüøÏÔ>± yêÏ Hê≤´ìï #·÷XÊ&ÉT.

Ç+ø√s√E kÕj·T+Á‘·+ ÁbÕs¡úHê düe÷y˚X¯+˝À n+<äs¡÷ eTÚq+ bÕÏdü÷Ô

ñ+&É>± ˇø£ bÕeTT <ë] ‘·|æŒ n≥T>± e∫Ã >±+BÛyÓ’|ü⁄ bÕøÏ+~. Äj·Tq

düVü≤#·s¡T\+‘ê ø£+>±s¡T|ü&çb˛j·÷s¡T. Ä >∑+<äs¡>√fi¯+ bÕeTTqT eT]+‘·

ø£+>±s¡Tô|Ïº+~. n~ »s¡»sê e∫Ã >±+BÛ ≈£Ls¡TÃqï <äT|üŒÀ¢ <ä÷]+~. >±+BÛ

n+<ä]ø° ø£+>±s¡T|ü&=<ä›ì ôd’>∑\T #˚dæ ‘·q ÁbÕs¡úq ø=qkÕ–+#ê&ÉT. ø=~›ùd|üÀ¢H˚

bÕeTT ìX¯Ùã›+>± ãj·T≥≈£î yÓ[¢b˛sTT+~. >±+BÛ Á|ües¡Ôq >∑T]+∫ Äj·TqqT

Á|ü•ï+∫q|ü&ÉT ªªˇø£ÿ ø£åD+ Hê≈£L uÛÑj·T+ ydæ+~. nsTT‘ yÓ+≥H düs¡T›≈£îHêïqT.

bÕeTT qqTï ø£s¡∫Hê, <ëìï ø=≥º≈£î+&Ü e~ Òj·TeTH˚ #Óù|Œyê&çì,µµ nHêï&ÉT.

|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT

ÁãVü≤à#ê] J$‘·+, dü«#·Ã¤+<ä ù|<ä]ø£+ >±+BÛ d”«ø£]+∫q|ü⁄&ÉT e÷qe‘êyê<ä

ùde #˚<ë›eTqT≈£î+≥Tqïyês¡T $yêVü≤+ #˚düTø√≈£î+&Ü ñ+&Ü\ì #ÓbÕŒ&ÉT.

Ä Ä˝À#·q Äj·Tq˝À Hê≥Tø=H˚ eTT+<äT Äj·Tq ‘·q n$yêVæ≤‘·

ùdïVæ≤‘·T\+<ä]ø° $yêVü‰\T #˚j·T&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. n+<äs¡÷ ø£\dæ ˇø£

ô|<ä›≈£î≥T+ã+˝À düuÛÑT´˝≤¢ ñ+&Ü\ì Äj·Tq uÛ≤$+#ê&ÉT. uÛ≤s¡rj·T düVü≤#·s¡T\qT

uÛ≤s¡ \‘√ düVü‰ <äøÏåD≤Á|òæø±≈£î sêyê\ì dü÷∫+#˚yê&ÉT. ‘·q Ä+π>¢j·T $TÁ‘·T …’q

yÓdtº, b˛˝≤ø˘\qT ‘·«s¡>± ô|[¢ #˚düTø√eTì e‹Ô&ç #˚XÊs¡T. bı˝≤ø˘ ‘·q≈£îqï Ä]úø£

düeTdü \ ø±s¡D+>± $yêVü‰ìøÏ dü+ø√∫+#ê&ÉT. eTqdüT\T ø£\dæq ‘·sê«‘· #ê˝≤

s√E\ ÁøÏ‘·+ ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï dü+ã+<Ûëìï yêsTT<ë y˚j·T&É+ eT+∫~ ø±<äì


>±+BÛ n‘·ìøÏ q#·ÃC…bÕŒ&ÉT. ô|[¢≈£L‘·Ts¡T Ç+>±¢+&ÉT qT+∫ <äøÏåD≤Á|òæø± e∫Ãq

eTsêï&˚ bı˝≤ø˘ ÄyÓTqT ô|fi≤¢&Ü&ÉT. >±+BÛ ô|[¢ @sêŒ≥¢ ï dü«j·T+>± #˚XÊ&ÉT,

‘√&ÉTô|[¢ø=&ÉT≈£î>± eéVü≤]+#ê&ÉT ≈£L&Ü.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Äj·Tq ÄÁX¯e÷\˝À >±+BÛ ø=ìïkÕs¡T¢ |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>±

eéVü‰]+#yê&ÉT. ô|[¢ #j·T&É+, |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± eéVü≤]+#·&É+˝À Äj·Tq |ü<ä∆‹

dü+Á|ü<ëj·Tã<ä∆+>± ñ+&˚~ ø±<äT. uÛ≤s¡rj·T $yêVü≤ |ü<ä∆‹ì dü+düÿ]+#ê\ì

>±+BÛ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT, #ê˝≤ dü+Á|ü<ëj·÷\qT ‹s¡düÿ]+#ê&ÉT. es¡ø£≥ï+,

ÄdæÔbÕdüTÔ\T, $<ë´s¡Ω‘·\T, ñqï‘· e+X¯+ Çe˙ï ˇø£ ô|[¢ ≈£îe÷¬sÔqT ˝Ò<ë

ô|[¢≈£îe÷s¡T&çì yÓTs¡T¬>’q nuÛÑ ]ú>± #˚ùd ns¡Ω‘·\T ø±eì Äj·Tq uÛ≤$+#˚yê&ÉT.

Äs√>∑ +, e´øÏÔ‘·«+, XÊØs¡ø£ ÁX¯eT #˚j·T&ÜìøÏ ‘·–q <Ûäè&É‘·«+ ÇM nedüs¡yÓTÆq

ns¡Ω‘·\T. Äj·Tq #dæq ø£ ô|[¢ À e<Ûä÷es¡T\T Ç<ä›s¡÷ U≤B eÁkÕÔ\T <Ûä]+#ês¡T.

n–ïôVAÁ‘·+ eTT+<äT Ç<ä›s¡÷ K<ä›s¡T q÷\T <ä+&É\T e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. n$ ‘·|üŒ

yês¡T eTπs ÄuÛÑs¡D≤\T <Ûä]+#· Ò<äT. yêfi¯ó¢ y˚<äeT+Á‘ê\T |ü]ƒ+#ês¡T. es¡T&çøÏ

ø£≥ï+ ø±˙, Ç‘·s¡ KØ<Ó’q ãVüQeT‘·T ÒM Çe« Ò<äT.

es¡ø£≥ï <äTsê#êsêìï >±+BÛ K+&ç+#ê&ÉT. eTVæ≤fi¯\qT u≤ìdü\T>±

uÛ≤$düTÔqï+<äT≈£î ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡Tú\qT rÁe+>± $eT]Ù+#ê&ÉT. uÛ≤s¡ \qT >∑èVü‰\≈£î,

Vü≤è<äj·÷\≈£î eTVü‰sêDT\T>± #j·T≈£î+&Ü neTàø±ìø°, ø=qT>√fi¢≈£L nqT≈£L\yÓTÆq

#·sêdüTÔ\T>± e÷πsÃkÕs¡T. uÛ≤s¡ \qT ªªnsêú+–µµ n+≤s¡T, n+fÒ XØs¡+˝À dü>∑uÛ≤>∑+

nì ns¡ú+ ø£<ë! ªªHêπø ˇø£ ne÷àsTT ñ+fÒ ø£≥ï+ n&çπ> yê&çøÏ Ç#Ã ã<äT\T

ÄyÓTqT J$‘ê+‘·+ n$yêVæ≤‘·>±H ñ+#kÕÔqT,µµ nH yê&Üj·Tq.

ô|[¢ $+<äT˝À¢ Ä&É+ãs¡yÓTÆq, KØ<Ó’q @sêŒ≥T¢ Äj·Tq≈£î Çwüº+ ñ+&˚$

ø±e⁄. á Á|üC≤kÕ«eT´|ü⁄ s√E˝À¢ eT‘·|üs¡yÓTÆq ø±s¡ Áø£e÷\≈£î |ü~ s¡÷bÕj·T\

ø£Hêï m≈£îÿe Ks¡TÃ ô|≥º≈£L&É<äì Äj·Tq $XÊ«dü+. eT‘·|üs¡yÓTÆq Á|üÁøÏj·T\T ‘·|üŒ

eTπsM $yêVü≤+˝À ‘·|üŒìdü] ø±<äì Äj·Tq uÛ≤eq. ø±˙ eTq <˚X¯+˝À n‘· +‘·

ù|<ä\T ≈£L&Ü >±+BÛ uÛ≤eq˝Àì ñqï‘·kÕúsTTì neT\T#˚ùd+<äT≈£î Çwüº|ü&És¡T.

ô|[¢fi¢≈£L, ÁXÊ<ä∆ø£s¡à\≈£L Ks¡TÃ #˚dæ n|ü\ bÕ\e⁄‘·Tqï ¬s’‘·T\‘√ ªªqqTï MT

|ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± ô|≥Tºø√+&ç, MT Ç+À¢ ø±s¡ Áø£e÷ìøÏ m+‘· ‘·≈£îÿe Ks¡Ãe⁄‘·T+<√

#·÷&É+&ç,µµ nH˚yê&ÉT. ÁXÊ<ä∆ ø£s¡àqT n+<äs¡÷ #·÷düTÔqï≥T¢>± Äj·Tq #·÷ùdyê&ÉT

ø±<äT. eTs¡DÏ+∫q yê] eT+∫ \ø£åD≤\qT ì‘· J$‘·+˝À Ä#·]+#·&Éy˚T yê]øÏ

ì»yÓTÆq ìyê[ nH˚yê&ÉT. |ü$Á‘·yÓTÆq~>± uÛ≤$+#˚ j·TCÀ„|üM‘êìï ≈£L&Ü


kÕ+Á|ü<ëj·Tø£yÓTÆq ns¡ú+˝À #·÷ùd+<äT≈£î Äj·Tq n+^ø£]+#˚yê&ÉT ø±<äT, ªªHê≈£î

e´≈£îÔ\≈£î j·TCÀ„|üM‘·+ ‘·–*+#·&É+˝À Á|üjÓ÷»qyTMT ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT. ‘·eTqT

nHês¡T´\ qT+∫ y˚s¡T>± #·÷|æ+#·Tø=H˚+<äT≈£î Äs¡T´\T <ëìì <Ûä]+#ês¡T.

ñqï‘·T\T, ‘·≈£îÿe yês¡T nH˚ uÒ<Ûë\qT #·÷|æ+#·&ÜìøÏ ‘·|üŒ <ëì‘√ ñ|üjÓ÷>∑+

Ò<äT, <ëìì rdæbÕπsj·Te#·TÃ. ÁãVü≤à#·sê´ìï $T+∫q j·TCÀ„|üM‘·+ Ò<äT.µµ

á |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT kÕ<Ûës¡D+>± m˝≤+Ï s¡TdüTeT÷ rdüTø=H˚yê&ÉT ø±<äT,

ø±˙ n|ü&É|ü&É÷ Vü≤]»q ì~ÛøÏ #·+<ë n&çπ>yê&ÉT. ˇø£kÕ] Äj·Tq ˇø£

esêí+‘·s¡ $yêVü‰ìøÏ |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± eéVü≤]+∫ Vü≤]»qT\≈£î u≤e⁄\T

‘·$«+#˚+<äT≈£î nsTT<äTy˚\ s¡÷bÕj·T\T rdüT≈£îHêï&ÉT. eTs√kÕ] ÄÁX¯eT+˝À

»]–q Áu≤Vü≤àD »+≥ $yêVü‰ìøÏ ø£ Vü≤]»qT&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ç>± eéVü≤]+#ê&ÉT.

ˇø£ $yêVü≤ ñ‘·‡e+ ‘·sê«‘· >±+BÛ n‹<ÛäT\≈£î ‘êC≤ u… ≤¢ìï $TsƒêsTT>±

|ü+#ê&ÉT. <ëìøÏ Äj·Tq≈£î Äs¡D≤\ Ks¡ÃsTT´+~. ˇø£kÕ] >±+BÛ ˇø£ ô|[¢

ø=&ÉT≈£î≈£î ñ‘·Ôs¡+ sêdü÷Ô ªªqTy=«ø£ÿ&çy˚ Çø£ÿ&É≈£î sê. H˚qT ˙ ô|[¢ »]|æ+∫

»+≥>± |ü+|ü⁄‘êqT,µµ nì sêkÕ&ÉT. ô|[¢ #˚düTø=H˚+<äT≈£î ã+<ÛäT $TÁ‘·T\T n+‘ê

ñ+&ç rsê\ì Äj·Tq nqTø=H˚yê&ÉT ø±<äT. ˇø£ ô|[¢ ãè+<ä+˝À @&ÉT>∑Ts¡T

e÷Á‘·y˚T ñ+&É≥+ #·÷dæ ªªÄVü‰ dü|üÔs¡T¸\T e#êÃs¡T,µµ nHêï&ÉT. yê]‘√ ñqï ô|[fl

≈£L‘·Ts¡T ‘·*¢ì #·÷dæ ªªns¡T+<Ûä‹ ≈£L&Ü e∫Ã+~,µµ nHêï&ÉT.

Äj·Tq eT÷&√ ø=&ÉT≈£î $yêVü≤ dü+<äs¡“¤+>± >±+BÛ ø=‘·Ô »+≥≈£î ˇø£

uÛÑ>∑eBZ‘·, ÄÁX¯eT uÛÑ»Hêe[, ˇø£ »|üe÷\, ˇø£ ‘·øÏ© ãVüQeT‹>± Ç#êÃ&ÉT.

ø=&ÉT≈£î‘√ ªª˙ uÛ≤s¡ >ös¡yêìï dü+s¡øÏådü÷Ô, ì»yÓTÆq ùdïVæ≤‘·T&ç ≤ qTe⁄« ñ+&Ü*.

MT Ç<ä›] J$‘ê\T e÷‘·èuÛÑ÷$T ùde≈£î n+øÏ‘·+ #˚j·T+&ç. #·eTÀ&çÃ XÊØs¡ø£

ÁX¯eT‘√ MT ÄVü‰sêìï dü+bÕ~+#·Tø√+&ç,µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ô|[¢ ≈£L‘·T] ‘·*¢ ô|[¢

ø=&ÉTøÏÿ ˇø£ #·s¡U≤ ãVüQeT‹>± Ç∫Ã+~. $yêVü‰ìøÏ eTT+<äT e<Ûä÷es¡T*<ä›s¡÷

ñ|üyêdü+ #˚XÊs¡T, Äe⁄\ bÕø£qT, q÷‹ |üfi≤¢ìï X¯óÁuÛÑ+ #˚XÊs¡T, yÓTTø£ÿ\≈£î

˙fi¯ó¢ b˛kÕs¡T, q÷\T e&çø±s¡T, uÛÑ>∑eBZ‘· #·~yês¡T. >±+BÛ á |üqT\ìïÏ

$yêVü≤ düeTj·T+˝À uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·T+>± ñqï dü|ü Ô|ü~ (n+fÒ

e<Ûä÷es¡T*<ä›s¡÷ ø£\dæ @&É&ÉT>∑T\T q&Ée&Üì)øÏ Ä<ÛäTìø£ Ä<äs¡Ùs¡÷|ü+>±

uÛ≤$+#ê&ÉT. ô|[¢ dü+ã+<Ûä+ n+‘·≈£î eTT+<˚ ìX¯Ãj·TyÓTÆHê, ô|[¢ ≈£L‘·Ts¡T≈£î 18

dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT ì+&˚+‘·es¡≈£L ¬s+&˚fi¢bÕ≥T $yêVü‰ìï yêsTT<ë y˚XÊ&ÉT.


>±+BÛ u≤\´$yêVü‰˝≈£î e´‹πsøÏ. ªª13 j˚Tfi¢ ej·TdüTqï |æ\¢\qT #·÷&É>±H˚

Hê≈£î Hê ô|[¢ >∑Ts=ÔdüTÔ+~. HêMT<ä Hêπø C≤*y˚düTÔ+~. ˇfiÀ¢ ≈£Ls√Ãô|≥Tºø=H˚

ej·TdüT |æ\¢qT ô|[¢#˚düTø√e&Üìï @ eT‘·+ Vü≤]¸düTÔ+<√, Áb˛‘·‡Væ≤düTÔ+<√ Hê≈£î

‘Ó*j·T<äT. ÄyÓT ÄyÓ÷<ä+ Ò≈£î+&ÜH˚ Vü≤ ‘Ó*j·Tì ej·TdüT˝À ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T

ô|[¢ù|s¡T‘√ e~*+#·T≈£îqï u≤*ø£qT H˚qT $yêVæ≤‘·>± |ü]>∑DÏ+#·˝ÒqT. 15

dü+e‘·‡sê\πø ˇø£ u≤*ø£ $‘·+‘·Te⁄ ø±e&Üìï H˚qT Væ≤+#·Tø√ ÒqT. uÛ≤s¡

eTs¡DÏ+∫q |ü⁄s¡Twüß\≈£î eT∞¢ ô|[¢ #˚düTø=H˚ Vü≤≈£îÿ ñqïfÒ¢, uÛÑs¡Ô eTs¡DÏ+∫q

Ád”Ô\≈£î ≈£L&Ü eT∞¢ ô|[¢ #˚düTø=H˚ Vü≤≈£îÿ ñ+≥T+~,µµ nH˚yê&Üj·Tq. nedüs¡yÓTÆq

dü+<äsê“¤\˝À $&Ü≈£î\T rdüTø√e&Üìï ≈£L&Ü Äj·Tq düeT]∆+#˚yê&ÉT. ˇø£kÕ]

Äj·Tq C…’˝À¢ ñ+&É>±, $&Ü≈£î\T rdüTø=ì ¬s+&√ ô|[¢ #˚düT≈£îqï eTVæ≤fi¯qT

Äos¡«~dü÷Ô ÒK sêkÕ&ÉT.

düHê‘·q Væ≤+<äTe⁄qì #Ó|ü≈£î+≥÷H˚ Äj·Tq ≈£î˝≤+‘·s¡, eT‘ê+‘·s¡,

ÁbÕ+‘ê+‘·s¡ $yêVü‰˝qT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚yê&ÉT. Ç˝≤+Ï Á|ü‹ ô|∞¢ uÛ≤s¡‘·C≤‹˝À

◊ø£ ‘·qT ô|+#˚+<äT≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<äì Äj·Tq $X¯«dæ+#˚yê&ÉT. >∑T»sêr

yÓ’X¯ó´&ÉT nsTTq Äj·Tq ∫e] ø=&ÉT≈£î ‘·$Tfi¯ Áu≤Vü≤àD j·TTe‹ì $yêVü≤+

#˚düTø=qï|ü&ÉT Äj·Tq Äq+~+#ê&ÉT.

>±+BÛ MT<ä yÓ’wüíe uÛÑ≈£îÔ …’q Äj·Tq ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ Á|üuÛ≤e+ #ê˝≤ ñ+~. 12

j˚Tfi¢ ej·TdüT qT+#˚ Äj·Tq n+≥sêì‘·Hêìï bÕ|ü+>± uÛ≤$+#˚yê&ÉT. 17

dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À Äj·Tq ≈£î\eT‘· uÒ<Ûë\≈£î nr‘·+>± e÷qe⁄\qT ø£Ï>±

#·÷&É≥+ H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. 21 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À Äj·Tq uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T,

Ç‘·s¡ eT‘· Á>∑+<Ûë\T #·~yê&ÉT. ªªe÷ eT‘·yT dü‘· +, $T–*q eT‘ê\˙ï ndü‘· +,µµ

nì @ eT‘·+ yês¡T #Ó|æŒHê n~ eT÷s¡â‘·«+ nì Äj·Tq $X«dæ+#yê&ÉT. Äj·TqøÏ

^‘·, ñ|üìwü‘·TÔ\T ≈£åîDí+>± ‘Ó\TdüT. y˚<ë\˝À ø=+‘· uÛ≤>∑+ #·~yê&ÉT. πøe\+

uÀ~Û+#+<äT≈£î, ñ≥+øÏ+#+<äT≈£î XÀ¢ø±\qT Äj·Tq yê&yê&ÉT ø±<äT. yêÏ uÛ≤yêìï

ì‘· J$‘·+˝À neT\T #˚ùd+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#˚yê&ÉT. nH˚ø£ eT‘ê\ n<Ûä j·Tq+

Äj·Tq≈£î eT‘·düVü≤Hêìï, u≤<Ûä\qT <ÛÓ’s¡ +>± uÛÑ]+#·&Üìï H]Œ+~. uÛÖ‹ø£ X≈£îÔ\ô|’

Ä<Ûës¡|ü&yês¡T ‘·|ü&ÉT eT‘êìï Á|ü#ês¡+ #ùdÔ, e÷qdæø£ X≈£îÔ\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çqyês¡T

ì»yÓTÆq eT‘êìï Á|ü#ês¡+ #˚kÕÔs¡ì Äj·Tq ns¡ú+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq

ñ<›X¯+˝À eT‘·e÷]Œ&ÉT\T ns¡ú+ Òì |üì. Væ≤+<ä÷, dæ≈£îÿ, uÖ<ä∆+, ÇkÕ¢+, Á¬ø’düÔe

eT‘ê\ ÁbÕ<Ûä$Tø£ dæ<ë∆+‘ê\qT Äj·Tq ‘·&ÉTeTTø√≈£î+&Ü $e]+#·>∑*π>yê&ÉT.


Äj·Tq ‘·s¡#·T #·]Ã\˝À ÁbÕs¡úHê düe÷y˚XÊ\≈£î yÓfi‚¢yê&ÉT. ˇø£kÕ] Äj·Tq

Væ≤+<ä÷<Ûäs¡à+ MT<ä Hê\T>∑T Á|üdü+>±\T #˚XÊ&ÉT ≈£L&Ü, yêÏ À¢ Äj·Tq ˇø√ÿ

eT‘·+ Á|ü‘˚ ø£‘·q÷ $e]+#ê&ÉT.

Äj·Tq Áø°düTÔ uÀ<Ûäq\qT m+‘· ø£∫Ã‘·+>± ñ≥+øÏ+#˚yê&É+fÒ ø=+<äs¡T

j·T÷s√|æj·TqT¢ Äj·Tq |ü⁄≥Tºø£‘√ Á¬ø’düÔe⁄&˚yÓ÷ nqTø=H˚yês¡T. ø£ ÁøÏdteTdt s√E

Äj·Tq z&Éô|’ ñqï|ü&ÉT düVü≤Á|üj·÷D°≈£î\T Äj·TqTï Áø°düTÔ uÀ<Ûäq\ô|’

ñ|üq´dæ+#·eTHêïs¡T. kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡úHê düe÷y˚XÊ\˝À ÁbÕs¡úq #˚ùd≥|ü&ÉT

Äj·Tq KTsêqT˝À Äj·T‘·T\qT bÕ&˚yê&ÉT. Bìï Væ≤+<ä÷, eTTdæ¢+*<ä›s¡÷

e´‹πsøÏ+#ês¡T.

Væ≤+<ä÷ eT‘·+ >∑T]+∫ >±+BÛøÏ kÕVü≤k˛ù|‘·yÓTÆq n_ÛÁbÕj·÷\T+&$. nj·Tq

≈£î\ ndüe÷q‘·\qT K+&ç+#ê&ÉT, Ç~ dü+Á|ü<ëj·Tyê<äT …’q Væ≤+<äTe⁄\≈£î ø√|ü+

‘Ó|æŒ+∫+~. yês¡T q\¢C…+&Ü\‘√ Á|ü<äs¡Ùq\T #˚XÊs¡T. #Ó|ü\ <ä+&É\T y˚XÊs¡T,

#·+ù|+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#ês¡T. nsTTHê Äj·Tq ªªVæ≤+<ä÷eT‘·+˝À n+≥sêì‘·q+

‘·|üŒìdü] nsTT‘˚ H˚qT Væ≤+<äTe⁄>± ñ+&É˝ÒqT. eTq eT‘·+ nVæ≤+dü MT<ä

Ä<Ûës¡|ü&ç+~. nVæ≤+dü n+fÒ Áù|eT ‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT, eTq Çs¡T>∑T

bıs¡T>∑Tyê]ì, ùdïVæ≤‘·T\H˚ ø±ø£ X¯Á‘·e⁄\qT ≈£L&Ü Áù|$T+#·>∑\>∑&Éy˚T ì»yÓTÆq

nVæ≤+dü,µµ nHyê&ÉT. n+<ä]ø° Á|üyX+ Òì <yê\j·÷˝À¢øÏ Äj·Tq yÓfi‚¢yê&ÉT ø±<äT.

#ê˝≤ dü+e‘·‡sê\ $»„|ü⁄Ô\ ‘·sê«‘· nH˚ø£ <˚yê\j·÷\˝À Vü≤]»qT\ Á|üy˚XÊìøÏ

nqTeT‘·T\T e#˚Ã˝≤ Äj·Tq #˚XÊs¡T.

Äj·Tq ñ<›X¯+˝À <˚e⁄&ÉT dü‘· +, eT‘·+ ˇø£ Jeq $<Ûëq+. Á|ü‹ ˙Ï

u§≥Tº Àq÷, <Ûä÷[ø£D+˝Àq÷ <˚e⁄&ÉTHêï&ÉT. Äø±s¡+ Òì <˚e⁄&çì |üPõ+#·&Éy˚T

>±+BÛøÏ Çwüº+. n˝≤ nì Äj·Tq $Á>∑Vü‰sê<Ûäq≈£î e´‹πsøÏ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ,

ªª$Á>∑Vü‰\qT |üPõ+#˚ yês¡T <ëH=ïø£ sê‹ $Á>∑Vü≤+>± ø±ø£, <Ó’e dü«s¡÷|ü+>±

#·÷düTÔHêïs¡T.µµ $Á>∑Vü‰sê<Ûäq >∑T]+∫ ˇø£kÕ] ≤>∑÷sY‘√ yê~dü÷Ô ªª#Ó≥Tº øÏ+<ä

ã*|”sƒ¡+>± yê&˚ mÁs¡ s¡+>∑T |üPdæq sê‹eTTø£ÿ ≈£L&Ü nedüs¡y˚T. $ø£ ≤+>∑T&çøÏ

yê&ç ø±fi¢ MT<ä yê&ÉT ì\ã&ç q&Ée&É+ Hs¡Œ≈£î+&Ü #·+ø£ øÏ+<ä ‘·ø£Ás¡ ≤–yj·T&É+

nHê´j·T+ ø£<ë,µµ nHêï&ÉT. n˝≤π> #Ó≥¢qT |üPõ+#·&ÜìøÏ Äj·Tq e´‹πsøÏ ø±<äT.

ªªÁ|üø£è‹ Äsê<Ûäq≈£î dü+ã+~Û+∫q ñ<˚«>∑ |üP]‘·yÓTÆq, ø£$‘ê‘·àø£yÓTÆq n+<äyÓTÆq

$wüj·T+ n~. uÛÑ>∑e+‘·Tì >=|üŒ<äHêìøÏ kÕø£å yÓTÆq XÊø±Vü‰s¡+ |ü≥¢ eTq >ös¡yêìøÏ

eèøå±sê<Ûäq Á|ürø£.µµ


ªª>±+BÛ>±] >∑T&çµµ ìsêàD≤ìï rÁe+>± e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. ÄÁX¯eT+˝À Äj·Tq

bÕ<ë\qT ‘êøÏ qeTdüÿ]+#·&É+ H˚s¡+. e÷‘·è<˚XÊìøÏ ùde, <ä]Á<ä Hêsêj·TDT\

ùde, ùd«#·Ã¤, düe÷q‘·«+, düs¡«e÷qe kÂÁuÛ≤‘·è‘·«+ nH˚$ ‘·q <˚X¯düTú\≈£î >±+BÛ

ñ|ü<˚•+∫q eT+Á‘ê\T. kÕ«s¡ú ‘ê´>∑+ nH˚ ñqï‘·eT÷, kÕVü≤k˛ù|‘·yÓTÆq ø£fi¯qT

Äj·Tq J$‘·+˝Àì $$<Ûä bÕsêÙ«\˝À Á|ü<ä]Ù+∫ #·÷bÕ&ÉT. ªªe÷qe⁄\T nVæ≤+dü

<ë«sê Væ≤+dü qT+∫ ãj·T≥|ü&Ü*, <˚«cÕìï Áù|eT‘√ »sTT+#ê*,µµ nì Äj·Tq

$düT>∑T Ò≈£î+&Ü #ÓãT‘·÷H˚ ñ+&˚yê&ÉT.

>±+BÛ #ê˝≤ #·Ts¡T¬ø’q J$‘êìï >∑&çbÕ&ÉT. s√Eyê] ‘ê´>∑+, XÊØs¡ø£

ÁXeT Ò<ë ø£s¡àj·T»„+ #j·T≈£î+&Ü uÛÀ»q+ #ùdÔ <=+>∑‘·q+ #dæqfÒ¢ nH uÛÑ>∑eBZ‘·

uÀ<Ûäq‘√ Äj·Tq @ø°uÛÑ$+#ê&ÉT. Äj·Tq @<√ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq XÊØs¡ø£ ÁX¯eT

#˚j·T≈£î+&Ü @ s√p >∑&É|ü Ò<äT. Äj·Tq m|ü&É÷ nã<ë∆ ≤&É Ò<äT. m|ü&É÷ @

J$˙ Væ≤+dæ+#· Ò<äT, @ e´øÏÔ <ä÷wæ+#· Ò<äT. dü÷s√´<äj·÷ìøÏ eTT+< Ò#yê&ÉT,

ñ<äj·TeT÷, kÕj·T+Á‘·eT÷ ÁbÕs¡úq\T #˚ùdyê&ÉT. Äj·Tq ÁbÕs¡úq˝À ^‘·,

ñ|üìwü‘·TÔ\T, KTsêqT, C…+<é nyÓkÕÔ\ qT+∫ m+|æø£ #dæq ÁbÕs¡úHê XÀ¢ø±\T+&$.

H˚\ MT<ä ñHêï, düeTTÁ<ä+ MT<ä ñHêï— ¬s’ À¢ ñHêï, z&É MT<ä ñHêï— eTTdæ¢+,

Á¬ø’düÔe, n+≥sêìyê] Çfi¯¢˝À¢ ñHêï— Á>±eT+ qT+∫ Á>±e÷ìøÏ ø±*q&Éø£q

Á|üj·÷DÏdüTÔHêï Äj·Tq ÁbÕs¡úqqT e÷qTø=H˚yê&ÉT ø±<äT. C…’\T J$‘·+˝Àq÷ Ç~

ø=qkÕ–+~. Äj·Tq <äèwæº À ÁbÕs¡úq n+fÒ πøe\+ H√Ï‘√ |ü*πø e÷≥\T ø±<äT,

n~ <˚e⁄ì |ü≥¢ düJe $XÊ«dü+. ÁbÕs¡úq \ø£å + <˚e⁄&çì eT+∫ #˚düTø√e&É+

ø±<äT, eTq*ï eTq+ |ü]X¯ó<ä∆+ #˚düTø√e&É+. 36 j˚Tfi¯¢ ej·TdüT˝À Äj·Tq

ÁãVü≤à#·sê´ìï bÕÏ+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. |ò”ìø˘‡ ôdÏ ŸyÓT+≥T˝À kÕeT÷Væ≤ø£

ÁbÕs¡úq\T ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Á|ü‹kÕj·T+Á‘·eT÷ uÛÑ»q\÷, Á¬ø’düÔe uÛÑøÏÔ^‘ê\÷

bÕ&˚yês¡T. Äj·Tq ∫e] s√E˝À¢ kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡úHê düe÷y˚XÊ\˝À #·|üŒ≥¢‘√

sêeTuÛÑ»q #˚j·÷*‡+~>± Á|ü»\qT ÄVü‰«ì+#˚yê&ÉT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê ÁbÕs¡úHê

düe÷y˚XÊ\‘√ ø£fi¯ø£fi¯ ≤&Ü\ì >±+BÛ ø√]ø£.

yÓ÷düø±]‘·Hêìï >±+BÛ ‘·≥Tºø√˝Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT, ø±˙ Ç‘·s¡T\qT yê]

‘·|ü\≈£î •øÏå+#˚yê&ÉT ø±<äT. me¬s’Hê nã<ë∆\T #Ó_‘˚, ‘·|ü\T #˚ùdÔ yê]øÏ

|ü$Á‘·‘· #˚≈£Lπs+<äT≈£î ‘êH˚ ñ|üyêdü+ #˚ùdyê&ÉT.

á |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT nH˚ø£kÕs¡T¢ nH˚ø£ <˚yê\j·÷˝À¢ $Á>∑Vü‰\T kÕú|æ+#ê&ÉT,

<yê\j·÷\ ÁbÕs¡+uÛÀ‘·‡yê\T #XÊ&ÉT. bÕsƒ¡XÊ\\≈£î, yÓ’<ä XÊ\\≈£î X+≈£îkÕú|üq\T


#˚XÊ&ÉT. HÍK*˝À eTTdæ¢+ <ä+&Éj·÷Á‘· À HêX¯q+ #˚dæq <˚e⁄ì $Á>∑Vü‰ìï >±+BÛ

|ü⁄q'Á|ü‹wæ+#ê&ÉT. &Ûç©¢ À \ø°åàHêsêj·TD <˚yê\j·÷ìï, yês¡D≤dæ À uÛ≤s¡‘·e÷‘·

<˚yê\j·÷ìï, ùd\÷˝À Vü≤]»qT\ ø√dü+ <˚yê\j·÷ìï, s¡‘·ï–]˝À

Ä+»H˚j·TkÕ«$T <˚yê\j·÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. s¡‘·ï–]˝À Äj·Tq ªªHê≈£î

Ä+»H˚j·TT&É+fÒ nbÕs¡yÓTÆq XÊØs¡ø£ ã˝≤ìøÏ Á|ürø£ ø±<äT, n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe

ã\+ sêeDT&çøÏ ≈£L&Ü ñ+~. Ä+»H˚j·TT&çøÏ ñqï~ Ä‘·àã\+ ` ÁãVü≤à#·s¡ +,

sêeTuÛÑøÏÔ |òü*‘·+>± Äj·Tq˝À n_Ûeè~∆ #Ó+~q Ä‘·àã\+,µµ nHêï&ÉT.

sêeTHêeT+˝À >±+BÛøÏ ñqï $XÊ«dü+ n#·+#·\yÓTÆq~. ÁbÕs¡úHêdüe÷yXÊìøÏ

yÓfi¯ó‘·T+&É>± ˇø£ Væ≤+<ä÷ eT‘√Hêà~ Äj·TqqT ø±*Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq

H√À¢+∫ e∫Ãq ÄK]e÷≥ ªªùV≤ sêyéTµµ.



>±+BÛ J$‘· dü+|òüT≥q\ Áø£eT+

1869, nø√ºãs¡T 2e ‘˚Bq b˛s¡Tã+<äs¡T˝À >±+BÛ »ìà+#ê&ÉT.

1881˝À ø£dü÷Ôsê“qT ô|[fl #˚düT≈£îHêï&ÉT.

1887˝À yÓTÁÏ≈£î´ ÒwüHé À ñrÔs¡Tí&Éj·÷´&ÉT.

1888 nø√ºãs¡T˝À ñqï‘· $<ä ø√dü+ \+&ÉHé yÓfi≤fl&ÉT.

1891 pHé À u≤]wüºs¡T>± qyÓ÷<äT #˚düT≈£îHêï&ÉT.

1891 pHé À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ ‹]– e#êÃ¤&ÉT.

1893 @Á|æ Ÿ˝À z&É À <äøÏåD≤Á|òæø±≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

1896, 1901\˝À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ e∫Ã yÓfi≤fl&ÉT.

1901˝À uÛ≤s¡‘· C≤rj·T ø±+Á¬>dt eTVü‰düuÛÑ\≈£î ‘=*kÕ] Vü‰»s¡j·÷´&ÉT.

1903˝À Ç+&çj·THé ˇ|”ìj·THé u≤<Ûä ‘·\T d”«ø£]+#ê&ÉT.

1904˝À |ò”ìø˘‡ ôdÏ ŸyÓT+ŸqT kÕú|æ+#ê&ÉT.

1899 uÀj·TsY j·TT<ä∆+˝Àq÷, 1906 E\÷ ‹s¡T>∑Tu≤≥T düeTj·T+˝Àq÷

ªÇ+&çj·THé n+ãT …Hé‡ ø±sYŒ‡µ ≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T.

1906˝À ÁãVü≤à#·s¡ J$‘êìï d”«ø£]+#ês¡T.

1906, 1909\˝À Ç+>±¢+&ÉT yÓ[fl e#êÃ&ÉT.

1908˝À <äøÏåD≤Á|òæø±˝À yÓTT<äÏkÕ] C…’\T¬øfi≤fl&ÉT.

1910˝À ≤˝ŸkÕºjYT πøåÁ‘·+ kÕú|æ+#ês¡T.


1913˝À #ê]Á‘ê‘·àø£yÓTÆq dü‘ê´Á>∑VüQ\ j·÷Á‘·≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT.

1914˝À <äøÏåD≤Á|òæø±qT e<ä* 1915 »qe]˝À uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ #˚s¡T≈£îHêï&ÉT.

1915˝À düãs¡àr ÄÁX¯e÷ìï, 1933˝À yêsê∆ ÄÁX¯e÷ìï, 1936˝À ùdyêÁ>±yéT

ÄÁX¯e÷˙ï kÕú|æ+#ê&ÉT.

1917˝À #·+bÕs¡Hé dü‘ê´Á>∑Vü‰˙ï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

1918˝À UÒ&Ü˝À yÓTT<äÏ |üqTï e´‹πsø£ ñ<ä eT+ ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.

1919˝À »*j·THéyê˝≤u≤>¥ e÷s¡Dø±+&É »]–+~.

1919˝À ªj·T+>¥ Ç+&çj·÷µ, qeJeHé\ dü+bÕ<äø£‘·« u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü≤º&ÉT.

1921˝À düVü‰j·T ìsêø£s¡D ñ<ä e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

1922˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À yÓTT<äÏkÕ]>± C…’\T≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

1927˝À U≤Bj·÷Á‘· #˚XÊ&ÉT.

1930˝À <ä+&çj·÷Á‘·≈£î, ñ|ü⁄Œ dü‘ê´Á>∑Vü‰ìø° Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ê&ÉT.

1931˝À \+&ÉHé À sö+&éfÒãT˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»s¡j·÷´&ÉT. j·T÷s¡|tqT

|ü⁄q'dü+<ä]Ù+#ê&ÉT.

1933˝À ªVü≤]»Héµ yês¡|üÁ‹ø£qT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

1937˝À ªqsT÷ ‘ê©+µqT Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

1942˝À ªøÏ«Ÿ Ç+&çj·÷µ ñ<ä eT+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

1942˝À ÄK]kÕ]>± Ä>±U≤Hé bÕ´ …dt À ã+~Û+#·ã&Ü¶&ÉT.

1948 »qe] 30q Vü≤‘· #˚j·Tã&Ü¶&ÉT.

~å[H©Ü«∂Ö’¡#∂, |Ç≤Ï~°OQÆ rq «OÖ’#∂ HÍHõ J<ÕHõ W «~°JOâßÅÖ’ QÍOnèr ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKå_»<Õ •xfl q=iã¨∂ÎD ÑÙãÎHõO "≥Å∞=_»∞ «∞#flO Œ∞‰õΩ <Õ<≥O`À ãO`À+≤ã∞Î<åfl#∞.PÜ«∞# JO «~°OQÍxfl "≥∞~°∞QÍæ J~°úO KÕã¨∞H˘<ÕO Œ∞‰õΩ WkLÑ¨Hõiã¨∞ÎO Œx <Õ#∞ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞.

- [=Ç¨Ï~üÖÏÖò <≥„Ç¨

W «~°∞Å∞ KÕ¿ã J<ÕHõ Ñ¨#∞ÅÖ’ QÍOnèr W+ìÑ¨Ó~°fiHõOQÍáêÅ∞ÑÖK«∞H˘<Õ"å_»∞. JÖÏO\˜ =ºH˜ÎQÍ PÜ«∞xfl g∞‰õΩÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∞_»O <å L ÕÌâ◊O. JO Œ∞ˆH D Ñ¨ÙãÎHõOÖ’H˘xfl ãÖÑ¶∞@#Å∞ Ñ¨Ù#~°∞HõÎ=∞Ü«∂º~Ú. QÍOnèx QÆ∞_ç¤QÍJ#∞ãïOKÕ Éèí‰õΩÎÅ =∞O Œ‰õΩ =∞iH˘O « =∞Okx KÕ~°Û_»O<åH+ìO ÖË Œ∞. QÍOnèr H=ÅO *ÏuÑ≤ «, ÉèÏ~° « ™êfi «O„ «ºx~å‡ « =∂„ «"Õ∞ HÍ Œx <Õ\ ÉÏÅÉÏeHõÅ∞ ≥Å∞ã∞HÀ"åÅh,PÃÑ·# PÜ«∞##∞ q=∞i≈OKåÅh <å L ÕÌâ◊O.

- J#∞ |O^Àáê è•ºÜ«∞

Documents

Binder2 - Arvind Guptaarvindguptatoys.com/arvindgupta/telugu-bah-gandhi.pdf · 6 ãVüQs¡÷|æ >±+BÛ >∑T&ç¶>± nqTdü]+#˚ uÛÑ≈£îÔ\ eT+