Bilgisayar Dersi - kagan.ahievran.edu.tr±m2.pdf · İç Donanım Birimleri Kasa içerisinde yer alan bu donanımlar bilgisayarın temel çalışma sistemini oluşturur, hızını

Bilgisayar DersiÖğr. Gör Kağan GÜL

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi

Bilgisayar Donanım

Öğr. Gör. Kağan GÜL https://kagan.ahievran.edu.tr

İç Donanım Birimleri

Kasa içerisinde yer alan bu donanımlar bilgisayarın temel çalışma sistemini oluşturur, hızını ve özelliklerini belirler.

Anakart

İşlemci

RAM (Bellek)

Sabit Disk (Hard disk)

Optik Sürücü

Güç Kaynağı

Ekran Kartı

Ses kartı

Ağ Kartı (Ethernet)

Dış Donanım Birimleri

Genel olarak bilgisayar kasasının dışında bulunan bazı donanımları inceleyelim.

Fare

Klavye

Monitör

Kasa

Hoparlör

Webcam

Yazıcı

Tarayıcı

Kulaklık

Mikrofon

Oyun Kumandaları

Kesintisiz Güç Kaynağı

Anakart

Klavye ve mouse bağlamak içinkullanılan portlara PS/2 denir. ATXanakartlarda iki adet bulunur. Şekil vepin sayıları aynıdır. Bu nedenle renklerifarklıdır. Mouse, yeşil olan PS/2portuna, klavye mor olan PS/2 portunatakılır. Kabloların üzerinde mouse veklavye sembolleri vardır.

PS/2

Anakart

Paralel port genellikle tarayıcı ve yazıcıbağlantısı için kullanılır. Eski tipanakartlarda kullanılmaktadır. Yenianakartlarda bu port yerine USBportlar kullanılmaktadır.

PARALEL PORT

Anakart

1) COM(Communications) Portu: Fareve harici modem bağlantıları içinkullanılır. USB ve PS/2 portununkullanılmaya başlamasıyla bu portönemini yitirmiştir.2) Display Connector: Monitorübağlamak için anakart üzerindeonboard olarak bulunan porttur.Genelde harici olanlar tercih edilir.

Anakart

USB; IBM, Intel, Microsoft, Compaqgibi birçok firma tarafından üretilen birveri yoludur. Bu porta birçok aygıtbağlanılabilir ve sistemin yenidenbaşlatılmasına gerek kalmadan buaygıtlar kullanılabilir. Yeni tipanakartlarda fare ve mouse da USBporta takılır.

USB (Universel Serial Bus-Evrensel Seri Veriyolu)

Anakart

USB to VGA HDMI to VGA USB to DVI

Micro USB to USB

Anakart

Yerel alan ağlarında ağa bağlanmakiçin kullanılır. 10 pinli olan bukonnektör telefon kablosunun uçyapısına benzemektedir.

LAN (RJ-45) Port

Anakart

Ses Girişi: Açık mavi renkte olan bu porta teyp, CD, DVD çalar ya da diğer ses kaynakları bağlanabilir.Ses Çıkışı: Açık yeşil renkte olan bu porta kulaklık, hoparlör takılabilir.Mikrofon Girişi: Pembe renkte olan bu porta mikrofon takılabilir.

Ses

Anakart

Intel tarafından 1993 yılında geliştirilmiştir. 64 bitlik veri yolu olarak üretilmiştir fakat uyum sorunu nedeniyle 32 bit olarak kullanılmaktadır. 33 MHz veya 66 MHz veri aktarım hızı vardır. Beyaz renktedir. Bu portlara; ses kartı, TV kartı ve ethernet kartı bağlanmaktadır.

PCI (Peripheral Component Interconnect –Çevresel Bileşen Ara Bağlantısı)

Anakart

Bu portlar PCI portunun yerini almak için tasarlanmıştır. Veri transfer hızları ve ergonomisi sebebiyle PCI ile kıyaslanamaz derecede güçlüdür. PCI serisinde max. 533 Mbps ve PCI-X serisinde max. 4266 Mbpsseviyesine çıkan bant genişliği, PCI-e ile 8000 Mbps seviyesine ulaşmaktadır. Bu porta PCI portuna da takıldığı gibi ses kartı, TV kartı, Ethernet kartı takılmaktadır.

PCI Express

Anakart

Bu port ise AGP ye alternatif olarak üretilmiştir. Temelde PCI-e mantığını kullanmaktadır. Ekran kartı bu porta takılmaktadır.

PCI Express X16 Portu

Anakart

Intel tarafından 1997’de sadece ekran kartları için geliştirilmiş veri yoludur. Windows işletim sisteminin getirdiği grafik uygulamalarının ihtiyaç duyduğu yüksek hızı sunabilir. AGP kanalı 32 bit genişliğindedir ve 66 MHz hızında çalışır. AGP yuvası beyaz renkli ve PCI yuvalarından kısadır.

AGP (Accelerated Graphics Port-Hızlandırılmış Grafik Yuvası)

Anakart

IDE (Integrated Drive Electronics-Dahili Sürücü Elektroniği) portu bilgisayarımıza CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM, IDE destekli hard diskleri bağlamak için kullanılmaktadır.

IDE- ATA Portu

Anakart

SATA (Serial Advanced TechnologyAttachment-Seri İleri Teknoloji Bağlantısı) portu bilgisayarımıza CD-ROM, DVD-ROM ve hard diskleri bağlamak için kullanılmaktadır. ATA’ nın yetersiz kalması üzerine geliştirilmiştir.

SATA ve SATA 2 Portları

Anakart

Bu porta disket sürücüler bağlanılmaktadır. Son derece sınırlı bir transfer hızına sahiptir ve kullanışlı değildir. Yeni nesil bilgisayarlarda bu port artık kullanılmamaktadır.

Disket Sürücü Bağlantı Portu

Anakart

Kasada bulunan güç kaynağından anakartagerekli olan gücü sağlamak için kullanılan porttur. Sağlam bir şekilde karta monteli olup kart için gerekli olan +5v, -5v, +12v güçleri buradan sağlanmaktadır.

Güç Bağlantı Portu

Anakart

Bilgisayarımızda o an çalışan programların, gerekli bilgilerinin saklandığı daha sonra gerektiğinde kullanım için geri çağırdığı bir alandır. Diğer bir deyişle geçici bellek görevindedir. Bilgisayar kapatıldığında bu bilgiler silinir. Bilgileri uzun ömürlü saklamak istiyorsak HDD’ye kaydederiz.

RAM (Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek)

ROM (Read Only Memory)

PROM (Programmable ROM-Programlanabilir ROM)

PROM’lar boş olarak üretilir ve kullanıcı tarafından isteğe uygun olarak sadece bir kere programlanabilir.

EPROM ( Erasable Programmable ROM-Silinebilir Programlanabilir ROM):

Bu çeşit ROM’lar ulturaviyole ışığı ile silinebiliyor bu sayede ROM’a tekrar yazılabilme özelliği sağlanılıyor. EPROM’un silinmesi ve programlanmasında bir sınırlama yoktur.

ROM (Read Only Memory)

EEPROM ( Electrically Erasable Programmable ROM-Elektrikle Silinebilir Programlanabilir ROM):

Şuanda Biosun kullandığı ROM tipi EEPROM’dur. EPROM’a benzer olarak EEPROM’da silinebilir ve yazılabilir. Bu silme işi elektriksel olarak yapılır.

BIOS (Basic Input Output System)

BIOS pili bilgisayarda BIOS’tayapılan değişikliklerin hafızada kalmasını ve tarih- saat gibi olayların, bilgisayar kapatıldıktan sonra yeniden açılıncaya kadar hafızada kalmasını sağlar. Bilgisayarın gücü kesildiğinde saatin geri kalmamasının sebebi BIOS pilidir.

BIOS Pili

CHIPSET (Yonga Seti)

Anakartın beynini oluşturan entegre devrelere chipset denir. Bunlara bilgisayarın trafik polisleri diyebiliriz ; işlemci, önbellek, sistem veri yolları, çevre birimleri; kısaca donanımlar arasındaki veri akışını denetler. Günümüzde yonga seti Intel, AMD, VIA, SIS gibi belli başlı firmalar üretmektedir.

Klavye

Klavye Kısayol Tuşları








Monitörler

Ekran kartı tarafından oluşturulan görüntünün kullanıcılara aktarılabilmesi için gerekli olan bir donanımdır.

Monitörler yapılarına göre• CRT (Cathode Ray Tube)• LCD (Liquid Crystal Display)• Plazma• LEDolmak üzere 4’e ayrılır.

Bilgisayar monitörlerinde genellikle CRT ve LCD ekranlar kullanılırken Plazma ve LED ekranlar daha çok televizyon ekranı olarak kullanılmaktadır. Ancak özellikle yeni üretilen laptop modellerinde LED ekranlar da kullanılmaktadır.

Monitörler İle İlgili Temel Kavramlar

Ekranda görüntü renkli noktaların birleşiminden oluşur. Bunların her birine piksel denir.

Bir seferde ekranda görüntülenebilen piksel sayısına çözünürlük denir. Örneğin 1024*768 çözünürlük denilince 1024 sütun ve 768 satır üzerindeki noktacıkların kullanıldığını belirtir (1024x768=786432 tane piksel).

Bir pikseldeki rengi oluşturmak için Kırmızı–Yeşil-Mavi (RGB) üç ana renk kullanılır. Her bir renk taneciğine Dot denir.

Yani bir piksel 3 dotun birleşimi ile oluşur.


Ekranın dot pitch, yani nokta aralığı değeri de görüntü kalitesini arttırır. Bu mesafe azaldıkça noktaların arası daralıp, elde edilecek resmin kalitesinin daha kesin ve detaylı olabilmesini sağlar. Monitörler dot pitch değeri 0.27, 0.26 ve 0.24 mm aralığında değişir.

Her bir pikselde görüntülenebilecek renk adedine renk derinliği denir. 16bit renk derinliğine sahip bir görüntüde 216 adet renk kullanılabilir demektir.

Ekrandaki görüntünün saniyede yenilenme hızına da tazeleme hızı denir. Hz ile ölçülür.

75 veya 80 Hzlik tazeleme hızı idealdir. Bir ekranın boyutlarıgenellikle inç olarak verilir. (1 inch=2,54cmdir ve " ile gösterilir.)



Günümüzde sıklıkla 17" monitörler kullanılmaktadır. Ama 19" ve 21" bulunur.

Buradaki değerler monitörün bir köşesinden çaprazdaki diğer köşesine olan uzaklığı belirtir. Fakat esasen monitörlerin çoğunluğunun görüntü boyutu bu değerlere tam olarak uymaz.

Monitördeki görüntünün oluştuğu alana ise izlenebilir alan (görüntü alanı) denir. Monitör ne kadar iyi olursa olsun eğer ekran kartı monitör kadar iyi değilse istenilen görüntü kalitesi elde edilemez.

1. CRT MONİTÖRLER(Cathode Ray Tube)

Küçük boyutlarda binlerce kırmızı, yeşil ve mavi fosfor kaplı tabakadan oluşan bir ekrana, elektron demetinin çarptırılmasıyla görüntü oluşturulur.

Elektron demeti fosfor tabakaya çarpmadan önce ince metal bir maskeden (shadow mask veya aperture grill) geçirilir.

Amaç elektronları aynı noktaya odaklamak ve başıboş elektronların ekran üzerinde görüntüyü bozmalarını engellemektir. CRT monitörlerinin içerisindeki trafoda yüksek bir gerilim(26000V) indüklemesi vardır.

Bundan dolayı tamiri esnasında dikkat edilmesi gerekir.

2. LCD MONİTÖRLER(Likit Kristal Model)

LCD monitörler daha yeni teknoloji, daha şık, az yerkaplayan ve az enerji tüketen monitörlerdir. Ekrantazeleme ve çözünürlük oranları iyidir.

LCD monitörlerde aydınlatma için flüoresan lambakullanılır. Flüoresan lambadan çıkan ışık önce dikeypolarizatörden geçer (yatay yönlü ışıklar engellenir).Polarizatörden geçebilen dikey yönlü ışıklar likit kristalsıvı tarafından bükülerek açısı değiştirilir ve yataypolarizatöre yönlendirilir (dikey yönlü ışıklar engellenir).

Likit kristal sıvı ışığa duyarlıdır ve ışık geldiği anda yöndeğiştirerek ışığın geçme miktarını kontrol eder. Yataypolarizatörden geçebilen ışık fosforlu renk filtresineçarparak renklenir ve görüntü oluşturulur.


LCD monitöre adını veren en büyük özellik, görüntününelde edilmesinde büyük rol oynayan sıvı kristal yapıdır. Sıvıkristal yapıdaki bir madde ne katı ne de sıvı diyebileceğimizbir durumda bulunur. Bu nedenle bu duruma sıvı kristaldurum denmektedir.

Sıvı kristalin bu özelliği sayesinde çok az enerji uygulayarakkatı veya sıvı duruma rahatlıkla geçirilebilir. Uygulanacakenerji sıcaklık, elektrik,basınç vs olabilir.

Bu sıvı kristal yapıya elektrik enerjisi uygulandığındabükümler açılır ve kristal moleküler yapı duruş açısınıdeğiştirir. Bu özellik kullanılarak, ışığa sıvı kristal kanalıniçinden yol verilir.


LCD Monitörlerde her piksel 3 hücreye (alt piksele) bölünmüştür. Pikselelektrotları aracılığıyla 3 ana rengin yoğunluğu belirlenir ve istenilen renkoluşturulur. LCD monitörlerin her bir pikselinde sıvı kristal madde bulunmaktadır.CRT monitörlerde olduğu gibi binlerce pikselden oluşmaktadır. Her pikselde 3 adetrenk hücresi (dot) bulunur. Bu monitörlerin satır ve sütunlarında bulunan dotlarınher biri elektrotlara bağlıdır. Elektrotlar aracılığıyla istenilen renk hücresineelektrik akımı gönderilerek arkadaki ışık kaynağından gelen ışının geçirmesi yanirengin parlaması ve görüntünün oluşması sağlanır. LCD monitörde resim gösterimiişi aynı CRT’ de olduğu gibi tarama işlemi ile gerçekleştirilmektedir.

Yalnız LCD ekranlarda her pikselin bir adresi bulunmaktadır. Görüntülenecekpiksellerin adresi belirlenir ve ilgili elektrotlarla kullanılarak resim elde edilir.Ayrıca LCD panellerde kullanılan floresan lamba aracılığıyla ekranın daha parlakgörünmesi sağlanır.

3. Plazma MONİTÖRLER(Likit Kristal Model)

Plazma maddenin dördüncü halidir. Gaz halindeki maddeye enerjivermeye devam edilirse bünyesinde elektron alış verişi olur. Plazmamonitörlerde her pikselin içerisinde üç adet RGB odası bulunur.

Bu odaların içinde xenon veya neon gazı bulunur. Bu gazlara enerjiverildiğinde bünyesindeki elektronlar aldıkları enerjiden dolayı birüst yörüngeye çıkarlar.

Burada barınamayan elektronlar enerjilerini ultraviyole ışık olarakboşaltıp eski yörüngelerine geri dönerler ve elektrik geldiği sürecebu işlem devam eder.

Bu işlem renkli odacıklarda gerçekleştiği için ortaya renkli bir ışıkçıkar ve o pikselin rengi oluşur. Görüntü bu şekilde oluşturulur.


CRT monitörlerin çalışmasına benzer bir yöntemkullanırlar. İki cam arasında düzgün dağılmış, içerisindexenon ve neon gazlarının bulunduğu binlerce fosfor kaplıhücreler vardır.

Elektrotların farklı gerilimle şarj edilmeleriyle hücreiçerisine, iyonize edilmiş gaz üzerinden akım girişi olur.Bu akım UV fotonlarının oluşmasına neden olan, yüksekhıza sahip yüklü parçacık hareketine neden olur.

UV fotonlar fosfor tabakaya çarparak fosfor atomlarınıyüksek enerji ile yükler. Bu enerji atomların ısınmasınaneden olur. Sonrasında ise atomlar görülebilir sahipolduğu enerjiyi, ışık fotonu şeklinde ortama yayar.


Plazma monitörler, LCD monitörlerden farklı olarak hücrelerde likit kristal yapıyerine plazma ortam kullanılmaktadır. Plazma, maddenin iyonize edilmiş gazhâlidir. Madde normalde gaz hâlindeyken, eşit miktarda protona (+ değerlikli) veelektrona (- eğerlikli) sahiptir. Plazma durumunda ise bu denge bozulur veelektrikle yüklenmiş atomlar gaz içerisinde gezmeye başlar.

Plazma ortamından elektrik akımı geçtiği sürece negatif yüklü parçacıklar pozitifyüklü bölgelere, pozitif yüklü parçacıklar negatif yüklü bölgelere devamlı hareketeder. Bu esnada gezen bu parçacıklar birbirlerine çarpar.

Parçacıkların çarpışması sonucu iyonlarda bulunan elektronlar bir üst enerjiseviyesine geçer. Eski enerji seviyesine dönerken enerjisini ışık olarak boşaltır.Plazma ortamın bu özelliği kullanılarak plazma monitörlerde görüntü elde edilir.

4. LED MONİTÖRLER(Likit Kristal Model)

LED ekranlarla LCD ekranların çalışma prensipleriaynıdır. İkisinde de likit kristaller kullanılır.

Tek fark LED ekranlarda arka aydınlatma olarak LEDlambalar kullanılır.

LED’ler çok düşük enerjiyle oldukça fazla parlaklık verirdolayısıyla LED ekranların enerji tüketimi oldukça azdır.Parlaklık ve kontrast oranları oldukça iyidir.

Ekranların Birbiri İle Karşılaştırılması

Monitörler Önemli Notlar

1. Ekran boyutu köşegen uzunluğu olarak ifade edilir birimi inçtir. 1 inç 2,54cm’dir

2. İki piksel arası uzaklık (dot pitch)Ekranda iki piksel arası en yakın uzaklığı belirler. Uzaklığın az olması daha farkedilebilir, keskin renk geçişlerinin olduğu görüntüler anlamına gelir. Günümüzde0.21, 0.24, 0.25, 0.27, 0.28 mm gibi değerler vardır.

3. En/boy oranı (aspect ratio)Ekranın en ve boy oranlarını gösterir. Genelde bu oran 4:3’tür. Mesela 1024x768ç̧özünürlüğe sahip bilgisayarda en boy oranı 4:3’tür.Ama günümüzde 16:9, 16:10 gibi oranlar da mevcuttur. 16:9 oranına(geniş ekran) ekran denilmektedir.


4. Ekran tazeleme oranı (refresh rate)Ekranın baştan aşağıya saniyede taranma sayısını gösterir. Başka bir deyişleekrandaki görüntünün saniyedeki oluşturulma sayısıdır. Birimi Hertz dir.

5. Ölü piksellerÖlü pikseller görüntü değişikliklerine cevap vermeyen piksellerdir. Başka birya hep açık ya da hep kapalı olan hiçbir şekilde rengi değişmeyen piksellerdir.

Özellikle LCD ekranlarda bazı pikseller özelliğini üretim aşamasındayitirebilmektedir. Bir LCD monitörde ölü piksel olup olmadığını anlamak içinöncelikli olarak arka plan komple siyah yapılır eğer beyaz noktalar görüyor isenizbunlar ölü pikseldir. Daha sonra arka plan komple beyaz yapılır burada da siyahnoktalar görüyor iseniz bunlarda ölü pikseldir.


6. Kontrast: Bir görüntüdeki en koyu renkle en açık renk arasındaki fark olarak ifade edilir. (1000000:1 500000:1 şeklinde ifade edilir soldaki sayı büyüdükçe görüntüdeki kalite artar.)

7. Tepki Süresi: Tepki süresi bir pikselin aktif (siyah) durumdan pasif (beyaz) duruma geçip tekrar aktif duruma dönmesi için geçen süredir (milisaniye cinsinden).

8. Her bir pikselde görüntülenebilecek renk adedine renk derinliği denir.

9. Ekran kartları monitörlere aşağıdaki veri bağlantı ara yüzleri ile bağlanır.a. VGAb. DVIc. HDMId. S-VIDEOe. COMPOZITE VIDEO

Yazılar(Printers)

Günümüzde yazıcı çeşitlerini 5 başlık altında toplayabiliriz.

1-NOKTA VURUŞLU YAZICILAR (DOT MATRIX PRINTERS)

Nokta vuruşlu yazıcılar (Dot Matrix Printers), matris şeklinde düzenlenmiş baskı iğnelerini bilgisayardan gelen veriler doğrultusunda elektromıknatıs yardımıyla kâğıt ile yazıcı kafası arasında gergin duran şeride nokta vurarak baskı yapan yazıcılardır.

Sınırlı çözünürlük ve grafik yetenekleri, gürültülü çalışmaları, düşük hızları gibi olumsuz özellikleri olan bu tür yazıcılar; sadece harf ve rakamlardan oluşan, baskı gereksinimi olan muhasebe kayıtlarının basılması gibi işlerde halen kullanılırlar.

2-MÜREKKEP PÜSKÜRTMELİ (INK JET) YAZICILAR

Günümüzün en yaygın yazıcıları olarak mürekkeppüskürtmeli yazıcıları(Ink Jet Printers) göstermekmümkündür. Bu, yazıcılar gerek renkli çıkışverebilmeleri, gerekse uygun fiyatları sayesindeoldukça ilgi görmektedirler. Bu teknolojidekiyazıcılar kâğıt üzerine baskı yapabilmek için sıvımürekkep kullanırlar. Nokta vuruşlulardaki gibişeritleri bulunmaz, bunun yerine uygun yerlerindepüskürtme sağlayacak delikleri olan mürekkeptankları vardır.

Normal kâğıtlar dışında aydınger, asetat vegenelde kendi üretici firmaları tarafından üretilippazarlanan özel kâğıtlara yüksek kalitede baskıyapabilirler. Bazı modellerinde özellikle fotoğraf yada yüksek kalitede dijital imaj baskısı yapabilmekiçin özel kartuşları vardır. Bu yazıcıların hemenhepsinde mürekkep kartuşları tekrardoldurulabilmektedir.

3-LAZER YAZICILAR

Lazer yazıcılar, şu ana kadar üretilenler içinde hızlı ve kaliteli baskı yapabilen, en iyi yazıcılardır.Üretildiğinden beri masaüstü yayıncılık alanında vazgeçilmez bir araçtır. Bu yazıcılardan, matbaakalitesinde çıkış alınabilmektedir. Özellikle aydınger ya da asetat üzerine çıkış alınabilmesi önemlibir özelliğidir. Çünkü bu yolla baskı öncesi hazırlık aşamalarının yerine getirilmesisağlanabilmektedir. Lazer yazıcılar, fotokopi makinelerine benzemektedir.

Lazer yazıcılarda da fotokopi makinelerinde olduğu gibi toner kullanılmaktadır. Lazer yazıcılarınsessiz çalışmaları, kalite ve hızlarının yanında en büyük özellikleridir. Lazer yazıcıların birdezavantajı, sürekli form kullanamamasıdır. Lazer yazıcıların renkli baskı yapabilenleri deüretilmektedir.

4-ALL IN ONE (ÇOK FONKSİYONLU) YAZICILAR

Tarayıcı, faks, fotokopi ve yazıcı gibi ofis işlemlerini tek bir yazıcıda toplayan ürünlerdir. Çokfonksiyonlu yazıcılar, ev ya da küçük (hem ebat hem işlev olarak küçük) ofisler için ideal bir seçimolacaktır. Ancak bu işlevlerin herhangi biri bozulduğunda tamir edilene dek tüm diğerfonksiyonların da kullanılmaz olması bir dezavantajdır. Her ne kadar son dönemlerde daha hızlımodeller çıktıysa da çok fonksiyonlu ürünler her zaman diğerlerine göre daha yavaş olurlar.

5-TERMAL (ISIL) YAZICILAR

Isıya duyarlı kâğıt üzerine baskı yapan yazıcılardır. Faks cihazlarında kullanılan yöntemle çalışırlar.Termal yazıcılarda bilgisayardan gelen sinyaller ile kontrol edilen çizgisel dizili ısıtıcı elemanları,üzerlerinden (altlarından) geçen ısıya duyarlı kâğıda dokunarak ısıtıp baskı yaparlar. Hızlı vesessizdirler, saklanması her zaman gerekli olmayan ve yüksek baskı kalitesi gerektirmeyen; ATMçıktıları, biletler, pos kâğıtları vb. baskı işlerinde kullanılırlar. Termal yazıcılarda kullanılan keğıdaribon nedir aşağıdaki anlatılmıştır.

Yazıcı Bağlantıları

Nokta vuruşlu yazıcılar genellikle LPT portu adı verilen paralel port üzerinden bilgisayara bağlanır.

Mürekkep püskürtmeli ve lazer yazıcılar ise genellikle USB port üzerinden bilgisayara bağlanır.Yazıcıya takılan kısmı Type B bilgisayara takılan kısmı ise Type A dır. Diğer USB çeşitleri de telefonfotoğraf makinelerinde kullanılır.

Ağ yazıcısı olarak da bilinen bu türlerin kendi üzerlerinde bir NIC (network ınterface card – ağarabirim kartı) bulunur ve ağa dâhil edilebilir. Böylece ağ yazcıları birden çok bilgisayar arasındakullanıma sunulabilecekleri gibi merkezî olarak da yönetilebilir. Bu tür yazıcılar sayesinde, açık veyazıcı paylaşımı etkinleştirilmiş bir bilgisayarın sürekli açık tutulması zorunluluğu da ortadankalkmaktadır.

Yazıcı Bağlantıları

Yazıcıların Karşılaştırılması

Bilgisayar Kasası

Kasa, ekran dışında bilgisayarı oluşturan tüm donanım birimlerini içerisinde barındıran ,plastik ve metal bileşiminden oluşan kutudur.

Tüm parçalarını fiziksel darbelerden ve dış etkenlerden korur.

Kasa İçerisinde;

• Sürücüler • Anakart• Güç kaynağı• Fan doğrudan vida ile bağlanarak monte edilirler.• Diğer donanım kartları, işlemci ve RAM anakart üzerine monte

edilerek dolaylı olarak kasa içerisine monte edilirler.

Bilgisayar Kasası Çeşitleri

KASALAR.

TOWER (KULE)

MINI TOWER MID TOWER FULL TOWER

DESKTOP (MASAÜSTÜ)

Bilgisayar Kasası Çeşitleri

• İçlerine fazla parça

takılamaz

• Monitörün altına

yatay oalrak

konulduğundan yer

kaplamazlar

• Soğutma sistemleri

iyi değildir.

DESKTOP

• Günümüzde en çok kullanılan kasalardır

• Diğer tower kasalara göre daha küçüktürler

MINI TOWER

• Super Tower kasalara benzerler

• Tek farkları boyları biraz daha küçüktür

MID TOWER

• İçlerine bir çok parça takılabilir. Bu sebeple iyi bir güç kaynağına sahiptirler.

• Genişleme sorunu bulunmaz

• İyi bir şekilde soğutulabilir

SUPER TOWER

Bilgisayar Kasası Fiyatları

Bilgisayar Kasası Ön Panel Bağlantıları

Kasanın ön tarafında güç düğmesi, reset düğmesi, hdd led, power led, speaker gibi elemanlar bulunur.

Bu durumda anakartın klavuzuna bakılarak her kablonun doğru yere takılması sağlanmalıdır.

Bilgisayar Kasası İçi Bağlantıları

Farenin İç Yapısı Ve Çalışması

Fare -Optik

Optik Mouse’lar, mouse içerisinde bulunankırmızı ışık yayan bir led ve yayılan bu ışığınyansımalarını algılayan bir CMOS sensörüsayesinde, düzlemdeki hareketi ekranaverirler.

Fare Bağlantı Noktaları

Güç Kaynağı(Power Supply)

Tüm donanım birimlerinin elektrik enerjisinisağlayan cihazdır.

Üzerinde anakart, sürücülerin ve kasa içifanların elektrik enerjisini karşılamak üzerekablo konnektörleri vardır. Diğer donanımbirimleri enerjisini anakarttan alır.

SABİT DİSK NEDİR?

› Bilgisayarlarda bilgi depolamamıza yarayan, Ram'den farklıolarak elektrik kesilse bile bilgilerin halen saklandığı, farklı hızlarda ve farklıboyutlarda bulunan manyetik bir ortamda verilerinizin saklanabilmesinisağlayan, bilgisayarların hafıza türlerinden birisidir.

› Sabit disk piyasada Hard Disk veya HDD olarak da bilinmektedir.

SABİT DİSK NEDİR?

› Önceleri büyük boyutları ve yüksek fiyatları nedeni ile sadece bilgisayarmerkezlerinde kullanılan sabit diskler, cep telefonları ve sayısal fotoğrafmakineleri içine sığabilecek kadar küçülen boyutları ile günlük hayatımızagirmişlerdir.

› Sabit disklerin en yoğun kullanım yeri bilgisayarlardır. Ses,görüntü, yazılımlar, veri tabanları gibi büyük miktarlarda bilgi, gerektiğindekullanılmak üzere sabit disklerde saklanır.

SABİT DİSKİN TARİHÇESİ


› İlk üretilen bilgisayar bir oda büyüklüğündeyken aynı şekilde ilk üretilen hard disk de neredeyse bir oda büyüklüğündeydi.

› İlk hard disk, 1956 yılında IBM tarafından üretilmiştir. Ardından da ilk ticari bilgisayarını üretmeye başlamıştır.

› Bu ürettiği hard diskin; Modeli: 305 RAMAC, Ağırlığı 1,5 Ton, Kapasitesi: 5 Mb (MegaBayt)


› Şu an cebimizde taşıdığımız flash bellek bile 8 GB ikenonun hafızası sadece 5 MB ile sınırlıydı.

› Bu 305 RAMAC modeli ise aylık 3.200$’dan 1957yılında kiralanmıştı.

› Satış fiyatı ise 160.000$ olan bu üründen 1961 yılınakadar toplamda 1000 adet üretilmiştir.


› İlk üretimiyle birlikte yavaş yavaş gelişmeye başlayan hard disk teknolojisi, günümüzde 6 TB’a kadar ulaşmıştır.

› 1956 - IBM firması 50 adet 61 cm çapında diskten oluşan 5 MB'lık 305 RAMAC'ı üretti.

› 1973 - IBM 3340 Winchester markalı 30 MB'lık ünlü sabit diski üretti, bazı ülkelerde sabit disk hala bu şekilde adlandırılmaktadır.

› 1980 - Seagate firması günümüzdeki 5,25 inç'lik CD sürücülerinin iki katı yükseklikteki 5 MB'lık ST 506 modelini üretti.

https://tr.wikipedia.org/wiki/1956




› 1983 - IBM'in ürettiği PC/XT bilgisayarları ile birlikte sabit disk birçok kişisel bilgisayar için temel donanım haline geldi.

› 1985 - Günümüzdeki 5,25 inç'lik CD sürücülerinin büyüklüğünde (1,6 inç yükseklikte) sabit diskler üretildi.

› 1987 - 3,5 inç'lik , 500 MB'a varan büyüklüklerde sabit diskler üretildi.





› 1983 - IBM'in ürettiği PC/XT bilgisayarları ile birlikte sabit disk birçok kişisel bilgisayar için temel donanım haline geldi.

› 1985 - Günümüzdeki 5,25 inç'lik CD sürücülerinin büyüklüğünde (1,6 inç yükseklikte) sabit diskler üretildi.

› 1987 - 3,5 inç'lik , 500 MB'a varan büyüklüklerde sabit diskler üretildi.

› 1997 - IBM masaüstü bilgisayarlar için 16,8 GB'lık bir sabit diski piyasaya sürdü.






› 2007 - Hitachi, 1000 GB'lık (1 TB) sabit sürücüyü üretti.

› 2008 - Western Digital, 2000 GB'lık (2 TB) (3,5" 5400 RPM) sabit sürücüyü üretti ve 2009'un ilk çeyreğinde satışına başlandı.

› 2011 - Seagate, 3000 GB'lık (3 TB) (3,5") sabit sürücüyü üretti ve satışa sundu.




HARDDİSKİN YAPISI

HARDDİSKİN YAPISI

› Bütün hard diskler temelde aynı yapıdadır.

› Bir hard disk en basit haliyle şu parçalardan oluşur: Bilgilerin manyetikolarak depolandığı bir veya daha fazla sayıda plaka (platter), okuma yazmakafaları, plakalarla okuma yazma kafalarının hareketini sağlayan motorlarve

vediskin kontrolünden sorumlu devreleri üzerinde barındıran kontrol kartı.

HARDDİSKİN YAPISI

› Günümüzde bir masaüstü bilgisayar çoğunlukla 60GB ile 1 TB arasında veridepolama kapasitesine sahiptir. Diske yüklenen dosyalar, plaka üzerindebyte denilen en küçük veri paketçikleri şeklinde saklanır. Aslında 1 byte 8bitten oluşur, bunu düşündüğümüzde en küçük birim bit denilebilir fakat 1bitin depolama olarak bir anlamı yoktur.

HARDDİSKİN YAPISI

PLAKALAR

› Bilgileri saklamak için kullanılan plakalar alüminyum, cam gibi manyetik duyarlılığı olmayan maddelerden yapılır.

PLAKALAR

› Plakalarda daha uygun ısı direnci özellikleri ve daha ince yapıda kullanılabildiği için temel madde olarak modern disklerde alüminyum yerine cam kullanılır ve cama kırılmasını engelleyecek kadar da seramik karıştırılır.

› Daha sonra bu plakaların yüzeyleri manyetik duyarlılığı olan bir filmle kaplanır.

PLAKALAR

› Bir hard diskte birden fazla plaka bulunabilir.

› ‘’Revolution per minute’’ kelimelerinin kısaltması olan Rpm terimi"Dakikadaki devir sayısı" anlamına gelmektedir. RPM değeri arttıkça hız daartar.

› Günümüz HDD’lerin plakaları değişen hızlarda dönerken, verimli enerjitaşınabilir cihazlarda 4.200 RPM iken yüksek performanslı sunucular için15.000 RPM kadar çıkabilir.

PLAKALAR

› İlk HDD’lerin dönüş hızı 1,200 RPM’di ve uzun yıllar içinde 3,600 RPM standart oldu. Aralık 2013 itibariyle, çoğu tüketici sınıfındaki HDD’lerin plaka dönüş hızı 5,400 RPM ya da 7,200 RPM’dir.

OKUMA/YAZMA KAFALARI


› Bir okuma/yazma kafasının göreviadından da anlaşıldığı gibi plakaüzerinde okuma/yazma işlemleriniyapmaktır.

› Aslında bir okuma/yazma kafasıyaklaşık 1 mm2 çapındaki minyatürbir elektromıknatıstan başka bir şeydeğildir.


› Kafalar okuma yazma işlemi sırasında plakayla temas etmezler, dönenplakaların yarattığı hava akımı kafaları plakaların sürekli bir miktaryukarısında tutar.

› Eski disklerde plakayla kafa arasında 0,2 mm civarında bir boşluk varkenmodern disklerde bu boşluk 0,07 mm civarındadır.


› Okuma/yazma işlemi aslında çokkarmaşıktır. En basit haliyleanlatırsak; Bir plakaya bilgi yazmakiçin kafadan plakaya akım dalgalarıgönderilir ve bu akımla yüzeydekihedef nokta polarlanır.


› O nokta manyetik polarizasyonuna göre 0 veya 1 değerini alır ki ikilisistemle

sistemleçalışan bilgisayarlarımız için anlamı olan tek değerler bunlardır.

› Okuma sırasındaysa okunacak noktanın kafadaki boşlukta yarattığımanyetik

manyetikalanın yönüne göre o noktanın değerine (0 veya 1) ulaşılır.

MOTORLAR

› Tipik bir HDD de iki elektronik motor vardır.

› Bunlardan biri diskleri döndüren, eksen motor olarak adlandırılan anamotordur.

› Diğeri de kafaları disk üzerinde okunacak yada yazılacak bölgeye götüren veçok hızlı çalışan actuator adındaki kısımdır.

MOTORLAR

› Hoparlörlerdeki ses üreten manyetik bobine çok benzer biçimde çalışanactuator adeta ses üreten bir bobin kadar hızlı biçimde kafaları disklerüzerinde içeri ve dışarı yönde hareket ettirir.

› Kafa destek kolu çok hafiftir ama ayynı zaman da sert ve dayanıklıdır.

MOTORLAR

› Actuator bir doğal mıknatıstır ve kafaları istenenyere sürükleyen bobin motorunu tetikler.

› Bir metal plakada, bir neodyum mıknatıs desteğivardır. Bu plakanın altında ise hareketlendirmebobini vardır.

MOTORLAR

› Hoparlördekine benzer yapıda bir ses bobini olarak da nitelendirilir.Merkezdedir ve ikinci bir neodyum mıknatısıdır.

› Motorun alt plakası üzerine konumlandırılmıştır. Bazı sürücülerde sadecebir tane mıknatıs vardır.

KONTROL KARTI

KONTROL KARTI

› Bir kontrol kartının diski kontrol ettiğini söyleyebiliriz.

› Hard diskler bilgisayarlarımızla veri yollarını kullanarak haberleşirler ve veriyoluyla hard disk arasındaki bağlantıyı kurmak da kontrol kartının en önemligörevlerindendir.

KONTROL KARTI

› Diskin tamponlama için kullandığı bellek ve veri yoluyla haberleşmesinisağlayan kontrol yongaları bu kartın üzerindedir.

› Hard disk arızaları kontrol kartı yüzünden de meydana gelebilir, bu durumdadiskinizin kontrol kartını aynı model bir kontrol kartıyla değiştirerek diskinizitekrar kullanılabilir hale getirebilirsiniz.

BAD SECTOR

› Hard diskler sektör adı verilen ve üstüne bilgilerin yazıldığı birçok birimdenoluşur. Bu birimler zamanla bazı nedenlerle kullanılamaz hale gelir, bu daya

yasadece veri kaybına ya da diskin tamamen iş göremez duruma gelmesine

neden olur. Hard disklerde oluşan ve diskin zarar gören biriminin kalıcıolarak kullanılamaz hale gelmesine neden olan bozuk disk bölümüne “badsector” denir.

BAD SECTOR

› “Bad sector” ler donanımsal hatalardır ve bilinenin aksine herhangi biryazılım tarafından düzeltilemezler ( ama devre dışı bırakılabilirler).

› Hard diskte bad sector oluşmasına neden olan faktörleri şöyle

› Hard disk çalışma sıcaklığının aşırı yüksek olması (55 dereceden sonrasıtehlikelidir)

› Nemli ortam

BAD SECTOR

› Hard disklerde yaşlanmaya bağlı yıpranma

› Disk yüzeyindeki aşınma

› Diski çalışır durumdayken yere düşürmek, bir yere çarpmak

› Disk üretim aşamasında meydana gelen bozulmalar

SSD (Solid State Drive)

› SSD İngilizce: Solid State Drive Türkçe Katı Hal Sürücü, veri depolamak için geliştirilmiş sabit disklerin yerini alan veri depolama aygıtıdır

› Mekanik bir sabit diskin maksimum yazma hızı ortalama 150mb/sn iken SSD'lerde bu hız 560mb/sn'dir.

SSD (Solid State Drive)

› En büyük avantajları; Isı, ses, düşük enerji sarfiyatı ve mekanikliğin ortadan kalkması.

› SSD'lerin çalışma mantığı RAM'ler ile aynı. Veri yolları her mikroçipe paralel bağlanarak istenilen bilgiye eş zamanlı olarak erişilebilir. Bu nedenle SSD'lerçok yüksek hızlara erişebilir.

SSD YAPISI

SSD YAPISI

› ARAYÜZ: Ara yüz SSD’nin ana kart ile bağlantı kurmasını ve çalışması için gereken enerjiyi aldığı kabloların bağlandığı kısımdır.

› Her ara yüzün yapabileceklerinin bir sınırı vardır ve birbirine bağladıkları donanımı doğrudan etkilerler.

SSD YAPISI

› SSD ünitelerinde şu anda 2 çeşit ara yüz kullanılıyor: SATA ve PCI-E (PCI Express)

› PCI-E daha hızlı bir ara yüz ve sadece masaüstü bilgisayarlarda kullanılabiliyor.

› SATA ara yüzü ise an itibari ile piyasada bulunan modellerde SATA 2 ve SATA 3 olarak 2 tipte bulunuyor.

SSD YAPISI

› SATA 2 ara yüzü 280 MB/s veri aktarma kapasitesine sahipken, bu aktarım hızı SATA 3 ara yüzünde 550 MB/s’dir.

› Bütün SATA SSD üniteleri hem geriye hem ileriye yönelik uyumludur.

SSD YAPISI

› Yani bilgisayarınızda sadece SATA 2 portu olsa da SATA 3 ara yüzüne sahip bir SSD ünitesini sorunsuzca kullanabilirsiniz.

› Yada SATA 3 portu olan bir bilgisayara SATA 2 ara yüzüne sahip bir SSD ünitesi takabilir ve sorunsuzca kullanabilirsiniz.

› Ancak her iki durumda da hızınız SATA 2 düzeyinde olacaktır. SATA 3 hızını kullanabilmeniz için hem bilgisayarın SATA 3 portu olmalı hem de SSD üniteniz, SATA 3 ara yüzüne sahip olmalı.

SSD KONTROLCÜSÜ

› Nasıl ki insanoğlunun birden fazla azası vardır ve beyin de emir komuta zinciri altında onları idare eder, katı hâl disklerindeki kontrolcü de diskin tüm idaresini elinde tutan yonga vazifesini görmektedir.

› Her SSD’de mutlaka en az 1 kontrolcü bulunur.

SSD KONTROLCÜSÜ

› Diskin okuma ve yazma işlemleri, muhtelif hesaplamalar ve benzeri bütün işlemler kontrolcünün vazifeleridir.

› HDD’lerdeki gibi ortada mekanik bir sistem var olmadığı için SSD’ninçalışabilmesi de ekseriyetle karışık algoritmalar ile yoğrulmuş yazılımlar vâsıtası ile olacaktır.

HHD ( Hybrid Hard Driver)

› Türkçe olarak Karma Sabit Disk.

› Görünüş olarak HDD Disklere benzerler.

› Bunlar hem disk hem de Flash hafızaya sahiptirler. Yani melez bir yapıya sahiptirler.

› Güç tüketimi HDD’ye göre azdır.

TAŞINABİLİR DİSKLER

› Taşınabilir Hard disklerimizin ya da diğer ismiyleHarici HDD’lerimizin bilgisayarlarımızdaki dahiliHDD’lerden hiçbir farkı yoktur. DahiliHDD’lerimizi verimli çalıştırmak için neleryapıyorsak harici HDD’lerimiz içinde aynıyöntemleri yapabiliriz.

TAŞINABİLİR DİSKLER

› Harici HDD’lerimizi alış amaçlarımız hemen hemen aynı: Veri yedekleme.

› Müziklerimizi, videolarımızı, Resimlerimizi..vs yedekleyebilir ya da yanımızda taşıyabiliriz. İstersek DVD oynatıcımızda, televizyonumuzda videolarımızı, resimlerimizi..vs oynatabiliriz.

BAĞLANTI ARA BİRİMLERİ

› Sabit disklerin bilgisayarlara iletişimi için çeşitli ara birimler vardır. Sabitdiskin bilgisayara bağlanabilmesi için hem sabit diskin hem de anakartın oarabirimi desteklemesi gerekmektedir.

› Bu arabirim türleri şunlardır:

› ST506 - Günümüzde artık kullanılmayan bu denetleyici okuma ve yazma hızıbakımından oldukça yavaş kalmaktadır.

https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ST506&action=edit&redlink=1


› IDE - 1989 yılında Western Digital firması tarafından geliştirilen , sabit diskve ana kart arasındaki iletişimi ayarlayan standart. Maksimum veri aktarımhızı 133MB/s’dir.

› S-ATA (SATA veya Serial ATA) - 2000 yılında değişik bilgisayar firmalarınişbirliği ile kararlaştırılan yeni ve daha hızlı standart. 2005 itibari ile yenibilgisayarlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Maksimum veri aktarım hızı350MB/S’dir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/IDE


https://tr.wikipedia.org/wiki/S-ATA

https://tr.wikipedia.org/wiki/SATA

https://tr.wikipedia.org/wiki/Serial_ATA


› SCSI - 1986'da yürürlüğe geçen, özellikle sunucu bilgisayarlarda kullanılan,çok hızlı ama çok pahalı olan SCSI sabit disklerin bağlanma standardı.

› USB - Taşınabilir disklerin veya başka dış birimlerim bilgisayarlarabağlanmalarında kullanılan ara birimdir. USB 2.0 teknolojisi 60 MB/sn hızaulaşabilirken, USB 3.0 ise 600 MB/sn hıza ulaşabilir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/SCSI


https://tr.wikipedia.org/wiki/USB

GÜNCEL FİYATLARI ve KAPASİTELERİ

› Günümüzde üretilen sabit sürücülerin endüşük kapasiteleri 320 GB’dır. En düşükfiyat ise ortalama 150 TL’denbaşlamaktadır.

› Piyasaya sürülen en yüksek boyutlu sabitsürücü ise 6 TB’dır. Ortalama fiyatı 2.000TL’ye kadar çıkmaktadır.

› Diğer kapasite ve fiyatlar:

› 500 GB > 150-200 TL

› 750 GB > 215 TL

› 1 TB > 300 TL

› 2 TB > 500 TL

› 3 TB > 750 TL

› 4 TB > 1000 TL

› 5 TB > 1200 TL

SSD FİYATLARI ve KAPASİTELERİ

› SSD’lerde ise üretim en az 30 GB’dır. Fiyatı ise140 TL’den başlamaktadır.

› Piyasada bulunan en fazla kapasiteli SSD’ler ise2 TB’dır. Fiyatı 3.000 TL’dir.

› Diğer kapasite ve fiyatlar:

› 60 GB > 170 TL

› 120 GB > 200 TL

› 240 GB > 330 TL

› 250 GB > 370 TL

› 480 GB > 650 TL

› 500 GB > 700 TL

› 960 GB > 1350 TL

› 1 TB > 1500 TL

Documents

Bilgisayar Dersi - kagan.ahievran.edu.tr±m2.pdf · İç Donanım Birimleri Kasa içerisinde yer alan bu donanımlar bilgisayarın temel çalışma sistemini oluşturur, hızını