44
Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Zastosowanie 3 Klasyka, kompleksowość, wydajność 3 Instalacja 4 Kryteria bilansowania stolarki 5 CECHY stolarki do zbilansowania 5 CECHA (stolarki) zamiast WARSTWY (ściany) ? 6 Symbol (ID) 8 Gabaryty S x H 9 Kierunek otwarcia (drzwi Lewe/Prawe) 9 Symbol + SxH + CECHA 9 Mechanizmy bezpieczeństwa 10 Bilansowanie 10 Ustawienia wstępne 10 Bilansowanie 11 Co dalej z bilansem? 11 Zachowanie bilansu w Mapie Widoków projektu 12 Wydruk bilansu (A4) z Okna bilansowego 12 Wydruk bilansu (A4) z okna Arkusza 13 Wydruk bilansu z poprawkami/wymiarami 14 Bilanse źródłowe i poprawiane na arkuszach wydruku 16 Aktualizacja bilansu na arkuszu 16 Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Rysunek na Arkuszu 16 Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Okno Obszaru 2D//Worksheet > Rysunek na Arkuszu 17 Szersze - alternatywne wzorce list bilansowych 17 Alternatywne wzorce list bilansowych 17 Podłączanie alternatywnego wzorca list bilansowych 19 Treści bilansowe i treści domyślne 20 Uwaga na zakończenie ostatniej linii pliku tekstowego 23 Osobliwości i błędy w bilansowaniu stolarki 24 Uwaga na powiększone-obniżone otwory drzwiowe 24 Uwaga na puste otwory i przejścia 24 Własne/nietypowe drzwi GDL 25 Ucinanie treści 26 Dostępne schematy bilansowania stolarki 28 Zestawienia A4… 28 A4 DRZWI 28 A4 drzwi, WEWnętrzne 29 A4 drzwi, ZEWnętrzne 30 A4 drzwi, GARAŻOWE 31 A4 OKNA, SYM/lp 32 A4 OKNA, lp 33 A4 OKNA, mini 34 A4 OKNA, dachowe 35 A4 WITRYNY 36 Zestawienia classic… 37 classic DRZWI 37 classic drzwi, WEWnętrzne 38 classic drzwi, ZEWnętrzne 39 classic drzwi, GARAŻOWE 40 classic OKNA, SYM/lp 41 classic OKNA, lp 42 classic OKNA, mini 43 classic OKNA, dachowe 44

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Zastosowanie 3 

Klasyka, kompleksowość, wydajność 3 

Instalacja 4 

Kryteria bilansowania stolarki 5 CECHY stolarki do zbilansowania 5 CECHA (stolarki) zamiast WARSTWY (ściany) ? 6 Symbol (ID) 8 Gabaryty S x H 9 Kierunek otwarcia (drzwi Lewe/Prawe) 9 Symbol + SxH + CECHA 9 

Mechanizmy bezpieczeństwa 10 

Bilansowanie 10 Ustawienia wstępne 10 Bilansowanie 11 

Co dalej z bilansem? 11 Zachowanie bilansu w Mapie Widoków projektu 12 Wydruk bilansu (A4) z Okna bilansowego 12 Wydruk bilansu (A4) z okna Arkusza 13 Wydruk bilansu z poprawkami/wymiarami 14 Bilanse źródłowe i poprawiane na arkuszach wydruku 16 Aktualizacja bilansu na arkuszu 16 

Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Rysunek na Arkuszu 16 Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Okno Obszaru 2D//Worksheet > Rysunek na Arkuszu 17 

Szersze - alternatywne wzorce list bilansowych 17 Alternatywne wzorce list bilansowych 17 Podłączanie alternatywnego wzorca list bilansowych 19 

Treści bilansowe i treści domyślne 20 Uwaga na zakończenie ostatniej linii pliku tekstowego 23 

Osobliwości i błędy w bilansowaniu stolarki 24 Uwaga na powiększone-obniżone otwory drzwiowe 24 Uwaga na puste otwory i przejścia 24 Własne/nietypowe drzwi GDL 25 Ucinanie treści 26 

Dostępne schematy bilansowania stolarki 28 Zestawienia A4… 28 

A4 DRZWI 28 A4 drzwi, WEWnętrzne 29 A4 drzwi, ZEWnętrzne 30 A4 drzwi, GARAŻOWE 31 A4 OKNA, SYM/lp 32 A4 OKNA, lp 33 A4 OKNA, mini 34 A4 OKNA, dachowe 35 A4 WITRYNY 36 

Zestawienia classic… 37 classic DRZWI 37 classic drzwi, WEWnętrzne 38 classic drzwi, ZEWnętrzne 39 classic drzwi, GARAŻOWE 40 classic OKNA, SYM/lp 41 classic OKNA, lp 42 classic OKNA, mini 43 classic OKNA, dachowe 44 

Page 2: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - podręcznik użytkownika w ArchiCADzie Copyright © 2008 by Bogdan Wasilewski, www.archogdan.cadea.pl, google:archogdan Wszelkie prawa zastrzeżone. Autor nie wyraża zgody na wykorzystywanie, powielanie oraz tłumaczenie tekstów, bez pisemnej zgody. Wszystkie znaki handlowe programów występujące w treści zostały użyte jedynie w celu identyfikacji tych programów i są własnością odpowiednich firm.

2

Page 3: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Zastosowanie Bilans stolarki opracowany do programu ArchiCAD 11 (i nowszych), występuje w dwóch wersjach językowych: - Bilans stolarki PL - Bilans stolarki INT Podział ten podyktowany jest różnicami nazw niektórych parametrów w standardowych bibliotekach stolarki będących na wyposażeniu programu ArchiCAD w poszczególnych wersjach językowych. W związku z tym nie jest możliwe poprawne generowanie zestawień stolarki w przypadku gdy: - wersja językowa pakietu bilansowania stolarki będzie niezgodna z wersją językową podłączonych bibliotek stolarki - w projekcie wystąpią okna/drzwi pochodzące ze starszych wersji bibliotek („migracyjnych”)

Klasyka, kompleksowość, wydajność Bilansowanie odbywa się z udziałem „List elementów”

Formaty bilansowania:

- A4

- classic (w tradycyjnym układzie kolumnowym)

Kryteria selekcji stolarki:

- typ stolarki (okna albo drzwi)

- cecha (drzwi wewnętrzne, drzwi zewnętrzne, drzwi garażowe, okna,

okna dachowe, witryny)

- symbol (ID)

- gabaryty w świetle ościeży (So x Ho)

- gabaryty w świetle ościeżnicy (S x H) – dotyczy tylko drzwi

- ustawienia „gabarytów nominalnych” – dotyczy tylko drzwi

- kierunek otwarcia skrzydeł (Lewe/Prawe)

- lokalne sumowanie kondygnacjami (w zestawieniach „classic…”)

Widoki/schematy stolarki generowane w skali 1:50

Domyślne treści tytułowe i nagłówkowe odczytywane z plików

tekstowych, które można na własny użytek zredagować

Drukowanie zestawienia bilansowego:

- bezpośrednio z okna „Listy elementów„

- wstawienie okna „Listy elementów„ na arkusz wydruku (Win:Alt+F7)

3

Page 4: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Instalacja Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek - w tym wypadku również bibliotek bilansu. Aby Bilans stolarki wczytywał się wraz z innymi bibliotekami wystarczy folder Bilans stolarki… (zawierający niezbędne pliki biblioteczne) umieścić w dowolnym folderze bibliotecznym, (który zwykle podłączany jest do projektu/-ów). Dzięki temu bilansowanie powinno być dostępne we wszystkich projektach mających podłączony ten folder. Inny sposób instalacji polega na niezależnym podłączaniu folderu Bilans stolarki… do projektu (jako jednego z wielu folderów bibliotecznych). Po prawidłowym podłączeniu folderu Bilans stolarki… do projektu, w Nawigatorze (Mapa projektu > Listy > Elementy) powinny być dostępne nowe pozycje (listy) pozwalające sporządzić na kilka sposobów zestawienia: stolarki okiennej, drzwiowej, okien dachowych.

4

Page 5: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Bilans stolarki zawiera listy bilansowe pozwalające tworzyć wykazy stolarki w dwóch formach graficznych. - gotowych do wydruku na kolejnych kartkach/stronach w formacie A4 (zestawienia „A4…”)

- klasycznej poziomej tabeli (zestawienia „classic…”)

Kryteria bilansowania stolarki Proces bilansowania z założenia opiera się na ograniczonym zakresie kryteriów rozróżniania poszczególnych obiektów stolarki, uwzględnianych lub nie w docelowym zestawieniu bilansowym. Zgodnie z ustawieniami domyślnymi list elementów bilansowaniem objęte są wszystkie np. drzwi aktualnie widoczne. Tym samym drzwi znajdujące się w ścianach, których warstwy są ukryte nie są brane pod uwagę w trakcie bilansowania.

CECHY stolarki do zbilansowania Mechanizmy bilansowania stolarki rozróżniają stolarkę wg typu stolarki (drzwi, okna, okna dachowe, witryny) oraz konkretnej cechy:

• (drzwi) „Drzwi 1-Wewnętrzne”, „Drzwi 2-Zewnętrzne”, „Drzwi 3-Garażowe”

• (okna) „Okna 1” • (okna dachowe) „Okna 2-Dachowe” • (okna i drzwi) „Witryny”

W związku z tym przed uruchomieniem bilansu należy odpowiednim obiektom stolarki przypisać określoną cechę, wybraną z załadowanej biblioteki Bilansowania stolarki…:

5

Page 6: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

1. Wybierz drzwi, które powinny być bilansowane w wykazie drzwi zewnętrznych.

2. W ustawieniach drzwi w Cechach wybranych włącz Indywidualnie.

3. Następnie w podrzędnym oknie odszukaj i wybierz Drzwi Zewnętrzne

Tylko stolarka mająca przyłączoną jedną z w/w cech będzie uwzględniana w zestawieniach bilansowych. Warstwa macierzystej ściany nie stanowi w związku z tym kryterium filtracji obiektów stolarki w ramach poszczególnych list bilansowych.

CECHA (stolarki) zamiast WARSTWY (ściany) ? Po kilkuletnich doświadczeniach z różnymi zestawieniami stolarki w ArchiCAD’zie można dojść do wniosku, że rozróżnianie drzwi wew/zewnętrzne itp. „wg warstw” (macierzystej ściany) właściwie jedynie pozornie wydaje się proste i oczywiste bo w praktycznym działaniu niestety takim nie jest. Owszem prosto, łatwo i przyjemnie nie zastanawiać się, jakie to drzwi (wew/zew/garażowe/witryny…), skoro wstawiane są w ścianę na warstwie odpowiednio ścian wewnętrznych lub zewnętrznych. Faktyczne kłopoty mogą pojawić się dopiero na etapie bilansowania. To wówczas czar pryska i próba użycia listy bilansowej kończy się komunikatem,

6

Page 7: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

że… nie ma w projekcie np. drzwi zewnętrznych do bilansowania. Jak to możliwe?! A jednak możliwe. Przyczyną takiej reakcji ArchiCAD’a bywają zwykle niewłaściwe ustawienia list bilansowania drzwi wewnętrznych lub zewnętrznych a dokładnie: w ustawieniach figurują błędne nazwy warstw z których powinny być bilansowane te drzwi. Stąd komunikat błędu już na starcie bilansowania. Można to oczywiście naprawić w ustawieniach listy (Nawigator > Mapa Projektu > Listy i z menu kontekstowego prawego klawisza: Ustawienia list…). To ustawienie z pewnością będzie skuteczne i bilans powstanie. Jednak wprowadzone poprawki w ustawieniach listy mogą zupełnie nie sprawdzić się (uwaga!): w innych projektach. Mało tego, niejednokrotnie stolarka funkcjonuje w ścianach, których warstwy są bardzo nietypowe/okazjonalne, tworzone na potrzeby jednego projektu. Wówczas w trakcie bilansowania stolarki (w którym kryterium są warstwy ścian) zwykle zapomina się, że taki okazjonalne warstwy również należy dołączyć do kryteriów filtracji stolarki itd. Ogólnie rzecz biorąc, za całe to „zamieszanie” odpowiadają ustawienia list, które niestety nie są traktowane jako lokalne (tzn. w odniesieniu do konkretnego projektu). W innych projektach, w których albo inaczej nazwane są warstwy ścian zewnętrznych albo pomimo, że mogą być takie same (ale cała struktura warstw inna) problem ze „ślepym” bilansem drzwi wewnętrznych (zewnętrznych itp) może się powtórzyć i znów trzeba będzie przypominać sobie co i gdzie w tych ustawieniach list przestawić (chodzi o warstwy), żeby dało się zbilansować osobno drzwi zewnętrzne a osobno wewnętrzne. Opisywany problem może być jeszcze bardziej dokuczliwy w przypadku prowadzenia prac projektowych równolegle w kilku projektach. Wówczas żeby bilansować lub aktualizować zestawienia drzwi wewnętrznych/zewnętrznych zwykle należy każdorazowo poprawiać ustawienia list z uwagi na wspomniane kłopoty z nazwami warstw. Jedyną receptą byłoby w tym wypadku konsekwentne używanie do kolejnych projektów tego samego pliku wzorcowego z tymi samymi nazwami warstw (zwłaszcza ścian zewnętrznych i wewnętrznych) oraz tymi samymi indeksami tych warstw w strukturze atrybutów. Ale z tak konsekwentnym korzystaniem z tego samego pliku wzorcowego niestety w praktyce nie bywa najlepiej i w projektach dochodzi do zmian nazw warstw, a nowe projekty często nie są tworzone w oparciu o ten sam wzorzec projektu, lecz po prostu na bazie jakiegoś innego/ostatniego projektu. Dlatego, by oszczędzić sobie konieczności rozwiązywania niepotrzebnych zagadek w trakcie użycia bilansów stolarki (czego przecież nie robi się na co dzień a raczej od czasu do czasu) lepiej rozróżniać drzwi (wew/zew/garażowe/witryny…) poprzez wyraźne i świadome przypisanie im konkretnej cechy: „Drzwi 1-Wewnętrzne” albo „Drzwi 2-Zewnętrzne” albo „Drzwi 3-Garażowe”. Przy takim sposobie rozróżniania stolarki to projektant świadomie decyduje w której grupie drzwi (wew/zew/garażowe/witryny…) będzie bilansowany obiekt stolarki drzwiowej, jeśli oczywiście projektantowi zależy na sporządzeniu osobnych wykazów drzwi wew/zew/garażowe/witryn… .

7

Page 8: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Przypisywanie stolarce konkretnej cechy w przeciwieństwie do kojarzenia stolarki w zależności od warstwy (macierzystej ściany), ma też i inną niebagatelną zaletę. Otóż upraszczając nieco sytuacje, niejednokrotnie ściana zewnętrzna może na jakimś odcinku przechodzić przez przestrzeń wewnętrzną. Jeśli w tym miejscu znajdują się w niej drzwi, które należałoby zbilansować wraz z innymi drzwiami wewnętrznymi (a nie zewnętrznymi) to rzeczywiście powstaje dylemat jak to zrobić? Rozbić ścianę na kawałki by jakiś jej fragment przenieść na warstwę ścian wewnętrznych? To może zbyt drastyczny przykład, jednak pokazujący, że uzależnianie cechy drzwi (wew/zew/garażowe/witryny…) od warstwy ściany poniekąd może wiązać ręce jeśli chodzi o bilansowanie stolarki. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest po prostu przypisywanie odpowiedniej cechy obiektom stolarki: „Drzwi 1-Wewnętrzne” albo „Drzwi 2-Zewnętrzne” albo „Drzwi 3-Garażowe” itd.

Symbol (ID) Z założenia bilans nie uwzględnia obiektów stolarki (okien/drzwi), jeśli nie mają one zadeklarowanego symbolu. Symbol stolarki to nic innego jak specjalny kod, zredagowany przez użytkownika a mający na celu odróżnienie w projekcie obiektów drzwi lub okien tego samego typu, gabarytów, rodzaju skrzydła, rodzaju podziałów, szklenia, materiałów etc... .

Ani ArchiCAD ani mechanizm bilansowania nie wnikają czy ten sam symbol przypisany np do określonej grupy drzwi rzeczywiście charakteryzuje drzwi o tych samych właściwościach jak wspomniany typ skrzydła, gabaryty, rodzaj podziałów, szklenie, materiał etc... . Stąd cała odpowiedzialność w zakresie symbolicznego znakowania stolarki spoczywa na użytkowniku. Ze strony mechanizmów bilansujących można liczyć na pewną pomoc ale tylko w zakresie rozróżniania obok symbolu także gabarytów stolarki. Symbol stolarki należy wpisać w okienku ID obiektu okna lub drzwi. Symbol ten pojawia się zwykle w metryce stolarki (najczęściej w kółeczku na końcu linii symetrii otworu w murze). W treści symbolu stolarki drzwiowej przeważnie używa się uniwersalnej sekwencji porządkowej: D01, D02, D03 ... D21, w szczególnych wypadkach uzupełnianej przyrostkami indywidualnymi: D03+, D10wc, Db05, Dw01, Dg01 itp. Do oznaczania symbolicznego stolarki okiennej najczęściej używa się uniwersalnej sekwencji porządkowej: O01, O02, O03 ... O21, w szczególnych wypadkach uzupełnianej przyrostkami indywidualnymi: O03s, O10x itp. Naturalnie zarówno w przypadku oznaczeń symbolicznych drzwi jak również okien, można w tym kontekście stosować symbole zgodne z oznaczeniami handlowymi poszczególnych rodzajów zastosowanej w projekcie stolarki. To rzecz jasna wymaga dużej dyscypliny w trakcie

8

Page 9: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

opracowania dokumentacji projektowej i dlatego niekiedy łatwiej jest w projekcie stosować oznaczenia uniwersalne a dopiero w zestawieniu przyporządkować im adekwatne symbole wynikające np. z katalogów stolarki typowej.

Gabaryty S x H W trakcie bilansowania brane są pod uwagę wymiary w świetle ościeży (wymiary otworu w murze). W przypadku drzwi, dodatkowo w tabeli bilansowej podawane są wymiary w świetle ościeżnicy. Uwzględniany jest przy tym tryb korzystania z ustawień gabarytów nominalnych w obiektach drzwi. W związku z tym jeśli drzwi mają naświetla boczne lub górne, to jako wymiary w świetle ościeży w zestawieniu pokazywany jest wymiar otworu w murze a jako wymiary w świetle ościeżnicy wymiary przejścia przez drzwi!

Kierunek otwarcia (drzwi Lewe/Prawe) W charakterystyce stolarki drzwiowej należy również sankcjonować kierunek otwarcia skrzydeł. I dlatego w zestawieniach, wyszczególniane są i odrębnie sumowane drzwi otwierane w lewo, odrębnie w prawo. Podobne rozróżnienie dokonywane jest również w zestawieniach okien. W bilansie oznaczenia kierunku otwarcia skrzydeł symbolizowane są literowo:

• lewe: L, • prawe: P (biblioteki PL) lub R (biblioteki INT)

Symbol + SxH + CECHA Należy zwrócić uwagę, że podczas bilansowania nie są analizowane pozostałe właściwości stolarki takie jak chociażby rodzaj skrzydła (pełne, szklone, rodzaj podziałów etc...). Ograniczenie kryteriów grupowania stolarki w zestawieniu jedynie do symbolu i gabarytów to poniekąd konieczność, która znacznie upraszcza filozofię bilansowania i uwalnia użytkownika od ogromnej dyscypliny w powielaniu określonych cech pomiędzy stolarką danego typu. Mówiąc wprost w wielu okolicznościach łatwiej jest operować kilkoma symbolami stolarki (oraz cechami i gabarytami) i przypisywać je np do określonych drzwi na rzutach kondygnacji aniżeli sprawdzać i ujednolicać szczegółowo właściwości drzwi, na podstawie których miałby być prowadzony bilans. Ograniczenie kryteriów bilansowania w pewnym sensie uniwersalizuje zakres stosowania opisywanych bilansów, które mogą tworzyć zestawienia nie tylko obiektów stolarki dostępnych w standardowej bibliotece ArchiCADa ale również obiektów stolarki stworzonych przez użytkowników (Własne/nietypowe drzwi GDL).

9

Page 10: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Mechanizmy bezpieczeństwa

Jeśli np kilkoro drzwi będzie posługiwało się tym samym symbolem a przy tym będą one miały różne parametry gabarytowe (szerokość lub wysokość w świetle ościeży), to w zestawieniu zostaną potraktowane jako drzwi ogólnie rzecz ujmując "innego typu" i w związku w tym znajdą się osobno w zestawieniu !!! Jest to swego rodzaju mechanizm zabezpieczający. Powinien zapobiegać sytuacjom w których w bilansie zsumowane zostałyby np drzwi o jednakowym symbolu i określonej szerokości, tymczasem w projekcie znalazłaby się w tej liczbie sztuk pewna ilość drzwi o innej szerokości (-ach) albo wysokości (-ach).

Bilansowanie

Ustawienia wstępne • w oknie rzutu (kondygnacji) należy

ustawić skalę projektu 1:50; Tylko taka skala pozwoli w dalszej kolejności np. przenieść zawartość okna bilansowego Listy elementów za pośrednictwem Schowka systemowego (Win: Ctrl+C) do innego okna (np. Obszary 2D//Worksheet, które również powinno mieć ustawioną skalę 1:50) i zachować właściwej wielkości czcionki (w stosunku do gabarytów tabeli bilansowej). • w ustawieniach tekstu

należy wybrać nieco węższą odmianę czcionki Arial czyli: Arial Narrow;

To z kolei zagwarantuje, że treści tekstowe występujące w wykazach stolarki będą zajmowały optymalną przestrzeń; (wzorce list bilansowych zostały zoptymalizowane do czcionki Arial Narrow). • Jednostka gabarytów SxH Z założenia wzorce listy bilansowych powinny prezentować gabaryty stolarki (SxH) w cm. Jeśli tak nie jest, warto sięgnąć do okna preferencji aby dokonać zmiany jednostki miar długości wybierając [cm].

10

Page 11: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Ustawienia właściwej skali i czcionki w zasadzie należy dokonywać przed każdym otwarciem uruchomieniem bilansu (oczywiście pomijając sytuacje, w których zmiana skali czy czcionki w międzyczasie nie uległa zmianom).

Bilansowanie Bilansowanie rozpoczyna się w momencie wybrania w Nawigatorze w zakładce Mapa projektu>Listy>Elementy odpowiedniej listy bilansowej (np. „A4 DRZWI…” w przypadku bilansowania w formacie A4 lub „classic DRZWI…” w przypadku bilansowania w układzie klasycznej poziomej tabeli). Bilanse z udziałem list ArchiCAD generuje w specjalnie do tego przeznaczonym oknie List elementów. Bilans „A4…”

Bilans „classic…”

Co dalej z bilansem? Zawartość okna bilansowego Listy elementów może zostać wykorzystana w różny sposób.

11

Page 12: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Zachowanie bilansu w Mapie Widoków projektu Zawartość okna bilansowego Listy elementów najlepiej od razu zachować w Mapie Widoków. To bardzo ułatwia później ponowne korzystanie z bilansu (jego aktualizowanie). Zachowany (w Mapie Widoków) widok okna bilansowego Listy elementów jak na każdy inny widok zapamiętuje ustawienia skali, kombinacji warstw, piór etc. Nie jest to bez znaczenia, ponieważ to również ułatwia później ponowne korzystanie z bilansu (jego aktualizowanie).

Znacznie efektywniej powraca się do okna bilansowego Listy elementów zapisanego (z ustawioną skalą, kombinacją warstw, piór) w Mapie Widoków aniżeli otwieranie bilansu z zakładki Mapa Projektu>Listy>Elementy itd.

Wydruk bilansu (A4) z Okna bilansowego Zawartość okna bilansowego Listy elementów może zostać bezpośrednio wydrukowana (Win: Ctrl+P). Dotyczy to zwłaszcza zestawień stolarki wykonywanych na bazie list „A4…”. W bezpośrednim wydruku najistotniejsza jest skala wydruku (przy założeniu, że drukarka ma ustawiony format A4). W związku z tym najlepiej dokonać wyboru:

- domyślnego skalowania do szerokości papieru

12

Page 13: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

- lub wybrać skalę użytkownika (uwaga!) 1:100

Klasyczne zestawienia stolarki („classic…”) generowane w oknie Listy elementów często nie nadają się do bezpośredniego wydruku z uwagi na znaczną szerokość jaką mogą osiągać w zależności o ilości typów drzwi/okien pokazywanych w bilansie w osobnych kolumnach. Na dodatek, listy bilansowe z założenia wyświetlają widoki stolarki w skali 1:50 (po wydruku) i nie dysponują mechanizmami automatycznie dopasowującymi szerokość/wysokość tabeli do wspomnianego widoku stolarki pokazywanego w skali. Jak widać niektóre drzwi (zwłaszcza szerokie) mogą przysłaniać kolumny sąsiednie.

Zatem poprawki (np. rozsunięcie kolumn bilansowych) okaże się niezbędne, co można będzie uczynić w innym oknie projektu (np. „Niezależnego Obszaru 2D//Worksheet”). Problem lepszego dopasowania szerokości kolumn do bieżących potrzeb w pewnym sensie można doraźnie pokonać korzystając z innych wzorców list bilansowych (Szersze - alternatywne wzorce list bilansowych).

Wydruk bilansu (A4) z okna Arkusza Zawartość okna bilansowego Listy elementów można wstawić bezpośrednio na arkusz wydruku. Dotyczy to zwłaszcza zestawień stolarki wykonywanych na bazie list „A4…”. W celu wstawienia bilansu z okna Listy elementów do Arkusza należy wybrać z Menu>Dokument>Zachowaj Widok i umieść na Arkuszu.

13

Page 14: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Ten sam efekt można uzyskać zachowując najpierw okno Listy elementów jako Widok (w Mapie Widoków Projektu) a następnie wstawiając ów Widok na Arkusz. W obu przypadkach okno bilansowe Listy elementów będzie dynamicznie powiązane z Arkuszem na którym będzie bilans stolarki. Od tej pory aby zaktualizować bilans wystarczy zaktualizować rysunek (widok bilansu) na Arkuszu (Bilanse źródłowe i poprawiane na arkuszach wydruku). Ta metoda sprawdza szczególnie wówczas, gdy nie zachodzi konieczność drukowania bilansu bezpośrednio z okna Listy elementów. Umieszczenie bilansu na arkuszu nie pozwala co prawda na ingerencję w jego treść w sposób bezpośredni ale umożliwia wprowadzenie szeregu poprawek w sposób pośredni np. maskowaniem, zakrywaniem itp.

Wydruk bilansu z poprawkami/wymiarami Natura zestawień bilansowych uzyskiwanych za pomocą list nie pozwala na ingerencję użytkownika w zawartość okna bilansowego Listy elementów. W związku z tym, jeśli zachodzi konieczność wprowadzenia poprawek do bilansu (wykonania dodatkowych opisów, zastosowania wymiarów itp), zamiast drukować bilans wprost z okna bilansowego Listy elementów, należy:

1. Zaznaczyć/ogarnąć ramką całe zestawienie w oknie Listy elementów.

2. Skopiować do Schowka systemowego (Win: Ctrl+C).

3. W Nawigatorze w zakładce Mapa Projektu stworzyć „Niezależny Obszar 2D//Worksheet” o nazwie np. stolarka

4. Zachować widok „Niezależnego Obszaru 2D//Worksheet” w Mapie Widoków (ze skalą 1:50 !)

5. Otworzyć „Niezależny Obszar 2D//Worksheet” stolarki i wkleić zawartość Schowka (Win: Ctrl+V).

Jeśli na etapie wklejania bilansu do okna Niezależnego Obszaru 2D//Worksheet okaże się, że treści bilansowe wykazu są nieproporcjonalne w stosunku do całej tabeli wówczas należy wykonać czynności opisane w ustawieniach wstępnych a dopiero potem powtórzyć operację bilansowania i raz jeszcze skopiować bilans do okna Niezależnego Obszaru 2D//Worksheet.

14

Page 15: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Na potrzeby zestawień „A4…” warto w oknie Obszaru 2D//Worksheet przygotować odpowiednie miejsce (podrys/tło). Chodzi tu o iluzoryczne kartki papieru formatu A4 (w skali 1:50), które docelowo pomogą właściwie umiejscowić poprawione zestawienia bilansowe na arkuszach wydruku. Do narysowania iluzorycznych kartek A4 można użyć wypełnień z wyciętą dziurą przeznaczoną na poszczególne części/strony tabeli bilansowej. Wypełnienia po narysowaniu i powieleniu warto zablokować (kłódeczką).

Mając bilans w oknie Obszaru 2D//Worksheet warto przede wszystkim zachować go – jeśli wcześniej tego nie uczyniono - w Mapie Widoków projektu (oczywiście z odpowiednimi ustawieniami: skalą 1:50, kombinacją warstw, pisaków itp).

15

Page 16: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

W zasadzie wszystkie zestawienia bilansowe stolarki można zgromadzić (obok siebie) w oknie Obszaru 2D//Worksheet. To praktyczne i wygodne rozwiązanie – szczególnie w kontekście późniejszego lokowania poszczególnych zestawień na osobnych arkuszach do wydruku. W trakcie poprawiania/korygowania bilansu można korzystać z wszelkich dostępnych narzędzi 2D (w tym również wymiarowania). Do typowych operacji poprawiania bilansów typu „classic…” można zaliczyć korektę szerokości kolumn. Problem ten w pewnym sensie można doraźnie usprawnić korzystając jeszcze w trakcie generowana bilansu z innych wzorców list (Szersze - alternatywne wzorce list bilansowych).

Bilanse źródłowe i poprawiane na arkuszach wydruku Widoki źródłowe Listy elementów (bilansów stolarki) zachowane w Mapie Widoków projektu (drzwi, okien itd) albo ich wersje „poprawiane” (zachowane w oknie Obszaru 2D//Worksheet), można docelowo umieścić na arkuszach wydruku (w Teczce Arkuszy) jako rysunki.

W zależności od tego czy chodzi o bilans „A4…” czy „classic…” należy w Teczce Arkuszy przygotować odpowiednie wzorce. Na potrzeby bilansów „classic…” będą potrzebne wzorce raczej szersze niż wyższe. Natomiast arkusze bilansów „A4…” powinny stanowić zestaw formatek A4 złączonych ze sobą w układzie pionowym. Po wstawieniu na arkusz we właściwościach bilansu „A4…” najlepiej wybrać opcję „Dopasuj ramkę do rysunku”.

Aktualizacja bilansu na arkuszu W zależności od tego jaka postać bilansu jest wstawiana na arkusz (jako rysunek): źródłowa czy „poprawiana”, różne będą możliwości jego aktualizacji.

Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Rysunek na Arkuszu Źródłowa postać bilansu wstawiona na arkusz jako rysunek w trakcie jego aktualizacji będzie automatycznie odwoływała się do oryginalnego/źródłowego okna bilansowego Listy elementów danej listy. W związku z tym można liczyć, że w ten prosty skądinąd sposób rysunek

16

Page 17: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

bilansu na arkusz będzie obrazował aktualny wykaz stolarki. W tym wypadku relacja jest prosta i jednoznaczna: Rysunek na arkuszu<->Okno Listy elementów (bilans źródłowy). W tym wypadku oczywiście nie ma mowy o jakimkolwiek poprawianiu bilansu czy usprawnianiu poprzez dołączenie wymiarów itp.

Źródłowe okno bilansowe Listy elementów > Okno Obszaru 2D//Worksheet > Rysunek na Arkuszu

Aktualizacja rysunku bilansowego stanowiącego widok Obszaru 2D//Worksheet na arkuszu będzie obejmowała jedynie związek tegoż rysunku z oknem Obszaru 2D//Worksheet (czyli poprawiona wersją bilansu) a nie oknem źródłowym Listy elementów danego bilansu. W tym wypadku relacja jest bardziej złożona: Rysunek na arkuszu <-> Obszar 2D//Worksheet (bilans poprawiany) <-> Okno Listy elementów (bilans źródłowy).

Szersze - alternatywne wzorce list bilansowych Standardowe listy bilansowania stolarki („A4…” i „classic…”) generują widoki stolarki z zachowanie rzeczywistej skali stolarki. I w większości przypadków widok stolarki mieści się w tabeli w określonym miejscu i nie wykracza poza to pole. Zestawienia bilansowe „A4…” Zestawienia bilansowe „classic…”

maks.wymiary maks.wymiaryOkna 440 x 340 cm 180 x 295 cmDrzwi wew 440 x 370 cm 140 x 270 cmDrzwi zew 440 x 370 cm 200 x 270 cmWitryny 950 x 725 cm Wydaje się, że w większości powszechnych zastosowań (projektowych) gabaryty wymienione powyższym zestawieniu powinny być wystarczające. W przypadku większych okien lub drzwi pole przeznaczone do prezentacji widoku stolarki może okazać się niewystarczające a do tego wewnętrzne mechanizmy wzorców list bilansowych nie potrafią automatycznie skorygować układu i grafiki tabeli. Jedyne co w takich wypadkach można zrobić to ręcznie skorygować rozmiary tabeli bilansowej (Poprawianie, korygowanie, wymiarowanie bilansu). Poprawianie, korygowanie, wymiarowanie bilansu Kłopoty z przekraczaniem widoku stolarki określonej szerokości pola w tabeli bilansowej mogą najczęściej występować w zestawieniach „classic…” (bilansowania drzwi). W standardzie szerokość kolumn bilansowania drzwi „classic…” opracowano w sposób możliwie najbardziej oszczędny, dzięki czemu całe zestawienie nie jest przesadnie długie (szerokie) a widoki drzwi szerokości do 140 cm mieszczą się w kolumnach bez problemu.

Alternatywne wzorce list bilansowych W folderach bibliotecznych bilansów stolarki dostępne są alternatywne/zamienne wzorce listy bilansowych, które mogą przydać się w przypadku bilansowania stolarki o większych (szerszych)

17

Page 18: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

gabarytach. Oceny czy warto zmieniać (podłączyć) inny-wzorzec można dokonać już w trakcie bilansowania. Jeśli w oknie bilansowym „classic…” widać, że stolarka wykracza poza szerokość kolumny (widoki drzwi zachodzą na siebie), to warto zastanowić się czy nie należałoby spróbować zmienić wzorzec listy a dopiero potem ewentualnie zabrać się do poprawiania takiego bilansu (Poprawianie, korygowanie, wymiarowanie bilansu). W folderach bibliotecznych dostępne są następujące alternatywne wzorce list bilansowych (pliki *.txt): […]\Bilans stolarki…\Bilans Classic\Wzorce Classic\wzorce \classic (standard) class DRZWI.txt class DRZWI, wew.txt class DRZWI, zew.txt class DRZWI, gar.txt class OKNA, SYM-lp.txt class OKNA, lp.txt class OKNA, mini.txt class OKNA, dachowe.txt

Standardowe wzorce list bilansowych dostępne w tym folderze to wzorce domyślnie podłączone do poszczególnych list bilansowych Generują one bilanse w których widoki stolarki zachowują swoją rzeczywistą skalę (a po wydruku skalę 1:50);

\classic dopasuj widok stolarki class DRZWI (dopasuj).txt class DRZWI, wew (dopas).txt class DRZWI, zew (dopas).txt class DRZWI, gar (dopas).txt class OKNA, SYM-lp (dopas).txt class OKNA, lp (dopas).txt class OKNA, mini (dopas).txt

wszystkie alternatywne wzorce tego folderu generują bilanse w których widoki stolarki są automatycznie dopasowane do określonego pola tabeli, w związku z tym widoki stolarki nie zachowuję rzeczywistej skali (np. zarówno okno 60x60 jak i okno 300x300 zajmą w swoich kolumnach całe pole przeznaczona na widok stolarki);

18

Page 19: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

\classic szeroki rozstaw class DRZWI (szer rozstaw).txt class DRZWI, wew (sz roz).txt class DRZWI, zew (sz roz).txt class DRZWI, gar (sz roz).txt class OKNA, SYM-lp (sz roz).txt class OKNA, lp (sz roz).txt class OKNA, mini (sz roz).txt

Alternatywne wzorce list bilansowych dostępne w tym folderze to wzorce generujące bilanse z widokami stolarki w rzeczywistej skali (a po wydruku skalę 1:50) oraz nieco rozsuniętymi kolumnami;

\classic szersze kolumny class DRZWI (szersze kol).txt class DRZWI, wew (sz kol).txt class DRZWI, zew (sz kol).txt class DRZWI, gar (sz kol).txt class OKNA, SYM-lp (sz kol).txt class OKNA, lp (sz kol).txt class OKNA, mini (sz kol).txt

Alternatywne wzorce list bilansowych dostępne w tym folderze to wzorce generujące bilanse z widokami stolarki w rzeczywistej skali (a po wydruku skalę 1:50) oraz nieco rozsuniętymi i szerszymi kolumnami;

Podłączanie alternatywnego wzorca list bilansowych 1. Otwórz okno ustawień list (Nawigator > Mapa Projektu > Listy i

z menu kontekstowego prawego klawisza: Ustawienia list…)

19

Page 20: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

2. W prawej części okna wybierz listę której chcesz zmienić wzorzec np: StolarkaClassic.lis > Elementy > classic DRZWI, (i odblokuj kłódkę)

3. W lewej części okna przejdź do zakładki: Format listy 4. Użyj przycisku Wybierz wzorze… i w podrzędnym oknie

dialogowym znajdź w folderach […]\Bilans stolarki… \Wzorce Classic\wzorce\... alternatywny wzorzec bilansowy.

Odłączenie standardowego wzorca bilansowego i podłączenie w jego miejsce innego (alternatywnego) jest operacją globalną. Oznacza to, że dana lista bilansowa będzie wykorzystywać ten wzorzec we wszystkich projektach. Otwierając nowy projekt a potem wybierając daną listę bilansową należy spodziewać się, że wyświetlony zostanie bilans w takim kształcie (no szerokości kolumn itp) jaki wynika z podłączonego do wzorca listy bilansowej. Podobnie otwierając istniejący projekt a potem wybierając tę samą listę bilansową należy liczyć się, że wyświetlony zostanie bilans w takim samym kształcie (no szerokości kolumn itp) jak w projekcie nowym. W praktyce jedynie od użytkownika zależy, który wzorzec podłączy do określonej listy bilansowej i jak długo to podłączenie będzie użyteczne. Albowiem jedynie kwestią umowną pozostaje to, które wzorce należy traktować jako standardowe a które jako alternatywne. W wersji instalacyjnej bilansu stolarki wszystkie listy bilansowe mają podłączone wzorce zgromadzone w folderze: […]\Bilans stolarki…\Wzorce Classic\wzorce\classic (standard).

Treści bilansowe i treści domyślne Niektóre treści pojawiające się w tabelach bilansowych mają charakter uniwersalny i odnoszą się do całego zestawienia. Treści te jako domyślne pobierane są w sposób automatyczny ze specjalnie do tego przeznaczonych plików tekstowych. Ich treść użytkownik może odpowiednio zmodyfikować dostosowując do własnych potrzeb. Każda lista dysponuje własną grupą takich plików. Są one zgromadzone w osobnym folderach o nazwie podobnej lub zgodnej z nazwą listy bilansowej.

20

Page 21: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Przykład listy bilansowej „A4” z zaznaczonymi polami treści pobieranych z plików *.txt (zielone), odczytywanych z parametrów bibliotecznych stolarki (niebieskie), innych parametrów odczytywanych ze stolarki i dokonywanych na tej podstawie wyliczeń bilansowych (czerwone).

21

Page 22: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Przykład listy bilansowej „classic” z zaznaczonymi polami treści pobieranych z plików *.txt (zielone), odczytywanych z parametrów bibliotecznych stolarki (niebieskie), innych parametrów odczytywanych ze stolarki i dokonywanych na tej podstawie wyliczeń bilansowych (czerwone).

Warto zwrócić uwagę na treść parametru „Zdef. przez użytk.1”, która pojawia się w zestawieniach w komórce „rodzaj wyrobu:”. W parametrze „Zdef. Przez użytk.1” stolarki należy po prostu wpisać rodzaj stolarki np. „drzwi” albo „drzwi wewnątrzlokalowe” albo „drzwi wejściowe” itp. Podobnie treść parametru „Zdef. przez użytk.2”, która pojawia się w zestawieniach w komórce „Symbol wg albumu typ.stol.okiennej i drzwiowej:” na charakter specjalny. Służy ona „przekodowaniu” symbolu stolarki z projektu na symbol wyrobów/typowych danego producenta. Oczywiście wartość tego parametru wpisana w obiekcie stolarki zależy od użytkownika. Pozostałe parametry biblioteczne „Zdef. przez użytk.3,4,5” są interpretowane w zestawieniach bilansowych jako dodatkowa charakterystyka/opis właściwości stolarki określona przez użytkownika. Uwaga! Wypełniając treści w/w parametrów „Zdef. przez użytk.1,2,3,4,5” należy pamiętać, że nie stanowią one kryterium wyróżniania stolarki w trakcie bilansowania. W związku z tym, określone (jednakowe) treści w/w parametrów należy wpisać do

22

Page 23: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

wszystkich obiektów stolarki posługujących się tym samym symbolem (ID), tą samą CECHĄ i tym samymi gabarytami (Kryteria bilansowania stolarki). W przeciwnym razie może okazać się, że w zestawieniu zostanie zaprezentowany obiekt stolarki (okno/drzwi), który owszem posługuje się tymi samymi kryteriami (Symbolem, Cechą, gabarytami) ale treści parametrów „Zdef. przez użytk.1,2,3,4,5” ma niezgodne z pozostałymi obiektami.

Uwaga na zakończenie ostatniej linii pliku tekstowego W plikach tekstowych treści domyślnych istotną rolę może odgrywać ostatnia linia. Jeśli będzie to linia pusta również zostanie włączona do bilansu. Może to doprowadzić do sytuacji, w której inne treści automatycznie włączane do zestawienia pojawią się jako wyraźnie oddzielone pustą linią. Oto najbardziej charakterystyczny przykład takiej sytuacji. Jeśli np. w pliku: „D 09 uwagiplus.txt” po ostatniej linii z tekstem występuję jedna linia pusta (bez widocznej treści), bilans będzie wyglądał następująco:

W skrajnych wypadkach w pliku tekstowym treści domyślnych może wystąpić więcej pustych linii kończących treść, które ujawnią się w zestawieniu i mogą doprowadzić do deformacji zestawienia. Aby tego uniknąć należy zadbać aby w plikach tekstowych zawierających treści domyślne nie było pustych linii po ostatniej linii z widoczną treścią. Do tego wystarczy klasyczne użycie klawisza Backspace kasującego od końca wszystkie zbędne puste linie do

23

Page 24: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

momentu aż kursor znajdzie na końcu ostatniej linii z rzeczywistą treścią.

Osobliwości i błędy w bilansowaniu stolarki

Uwaga na powiększone-obniżone otwory drzwiowe ArchiCAD jest programem wciąż rozwijanym i udoskonalanym. Jednak w kolejnych jego wersjach wciąż występuje niekorzystne zjawisko, które z punktu widzenia użytkownika fałszuje wyniki bilansowania stolarki jeśli jednym z kryteriów bilansowania jest podział stolarki na kondygnacje. Jeśli drzwi wstawione dokładnie na poziomie piętra mają powiększony otwór drzwiowy w dół (co umożliwiają parametry drzwi) wówczas nie są traktowane w procesach bilansowych przez ArchiCADa jako drzwi znajdujące się na piętrze lecz są niejako „przyporządkowane” do stolarki z niższej kondygnacji (np. parteru).

Skutek ten niestety widoczny będzie zarówno w klasycznych listach bilansowych jak i w nowocześniejszych zestawieniach interaktywnych. Problem póki co nie leży w zestawieniach lecz w mechanizmach ArchiCADa odpowiadających za prawidłową selekcję stolarki jeśli chodzi o przyporządkowanie stolarki do odpowiedniej kondygnacji. W powszechnych zastosowaniach zjawisko to w zasadzie może dotyczyć jedynie drzwi gdyż to one zwykle wstawiane są na poziomie danej kondygnacji i ewentualnie w parametrach mają powiększany przez użytkownika otwór w murze (w dół np. do poziomu stropu w stanie surowym). Jeśli użytkownik nie korzysta z możliwości powiększania otworu w murze (w dół), nie powinien mieć obaw co do poprawności bilansowania drzwi z podziałem na kondygnacje. Jednocześnie, pozostaje mieć nadzieję, że w kolejnych wersjach ArchiCADa kwestia bardziej oczywistego segregowania stolarki kondygnacjami (w przypadku powiększonych otworów w murze) zostanie poprawiona.

Uwaga na puste otwory i przejścia Nie trudno przekonać się jak istotne jest posługiwanie się symbolem ID obiektu: w tym wypadku stolarki albo jej CECHAMI, jeśli zamierzamy docelowo ją zbilansować.

24

Page 25: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Sytuacja o której tu mowa, właściwie nie dotyczy stolarki jako takiej, lecz obiektów pokrewnych czyli rozmaitych otworów i przejść w murze. W praktyce również stanowią one obiekty typu: okno lub drzwi (choć nie mają ani futryny ani skrzydła). Jeśli zatem otwory w murze uzyskiwane za pomocą wspomnianych obiektów nie zostaną pozbawione symbolu ID albo CECHY stolarki, to nie ma się czemu dziwić, że ...znajdą się w tabeli bilansowej (i w dodatku nie pojawi się tam ich schemat w widoku elewacyjnym). Aby uniknąć takich sytuacji, należy po prostu pozbawić otwory i przejścia w murze treści symbolu ID a także CECHY stolarki pamiętając, że zbilansowane zostaną wszelkie obiekty typu: okno/drzwi mające nie pustą treść symbolu ID oraz podłączoną CECHĘ stolarki.

Własne/nietypowe drzwi GDL Listy bilansowe drzwi analizując gabaryty stolarki nie korzystają z podstawowych wymiarów SxH obiektu bibliotecznego, lecz sięgają do obiektu nieco głębiej, odczytując parametry określające wymiary w świetle ościeży (otworu) i w świetle ościeżnicy. Jeśli w projekcie znajdą się drzwi nie pochodzące ze standardowych bibliotek ArchiCADa albo nie są w analogiczny sposób opracowane, w zestawieniu nie pojawią się gabaryty takich drzwi (pojawi się np. 0x0). Można temu zaradzić otwierając obiekt stworzonych drzwi i wprowadzając w nim drobne zmiany.

W Nazwie zmiennej A i B należy wpisać:

wersja bibliotek: PL INT Zmienna A: Szer.otworu Wallhole Width Zmienna B: Wys.otworu Wallhole Height

25

Page 26: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Do tego należy stworzyć dwie Nowe zmienne (symbole zmiennych nie mają znaczenia) i w ich Nazwach wpisać kolejno: wersja bibliotek: PL INT

Szer. ościeżnicy w świetle Egress Width Wys. ościeżnicy w świetle Egress Height Jako wartości tych zmiennych należy wpisać odpowiednie wartości relatywne względem A i B (czyli gabarytów otworu w murze). Jednak aby jeszcze lepiej „dostosować” własne drzwi do tych ze standardowej biblioteki (a zwłaszcza przystosować je do możliwości bilansów), należałoby stworzyć w obiekcie jeszcze kilka zmiennych:

wersja bibliotek: PL INT Szer. ościeżnicy w świetle Egress Width Wys. ościeżnicy w świetle Egress Height Klasa odporności ogniowej Fire Rating Producent Manufacturer Zdefin. przez użytk. 1 User Defined 1 Zdefin. przez użytk. 2 User Defined 2 Zdefin. przez użytk. 3 User Defined 3 Zdefin. przez użytk. 4 User Defined 4 Zdefin. przez użytk. 5 User Defined 5 Uwaga! Opisaną modyfikację obiektu własnych drzwi najlepiej wykonać zaraz po stworzeniu pliku GDL drzwi i przed wstawieniem takich drzwi do projektu. Jeśli okaże się, że modyfikacja obiektu drzwi dokonywana jest w sytuacji gdy w projekcie już wstawiono takie drzwi warto później sprawdzić (Win: Ctrl+T) czy wstawione wcześniej własne drzwi mają właściwe wartości parametrów: Szer.otworu Wys.otworu Szer. ościeżnicy w świetle Wys. ościeżnicy w świetle Własne/nietypowe okna GDL nie wymagają wykonywania analogicznych czynności.

Ucinanie treści W niektórych okolicznościach w bilansie stolarki może dochodzić do ucinania treści. Tego typu problem można zaobserwować np. w ArchiCAD12/13 - Windows XP. W ArchiCAD 12/13 - Windows 7 takiego problemu nie zaobserwowano. Problem nie dotyczy jedynie bilansów stolarki. Może występować i w innych zestawieniach opartych na tradycyjnych Listach. Nawet jeśli ucinanie treści jest widoczne na ekranie to wydruk bilansu (np. do PDF) okazuje się być prawidłowy (ucinanie nie występuje).

26

Page 27: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Prawdopodobną przyczyną problemu może być ustawienie trybu akceleracji sprzętowej 2D. Zmiana tego ustawienia zwykle rozwiązuje problem.

W ustawieniach Środowiska pracy wystarczy zmniejszyć ustawienie akceleracji przynajmniej o jeden poziom, a problem z ucinaniem treści zostaje rozwiązany.

27

Page 28: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Dostępne schematy bilansowania stolarki

Zestawienia A4…

A4 DRZWI Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy)

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Wewnętrzne

Drzwi 2-Zewnętrzne Drzwi 3-Garażowe

GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: w zależności od cechy drzwi (wewnętrzne: od

strony otwarcia, pozostałe: od strony elewacji).

28

Page 29: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 drzwi, WEWnętrzne Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Wewnętrzne GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony otwarcia.

29

Page 30: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 drzwi, ZEWnętrzne Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Zewnętrzne GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

30

Page 31: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 drzwi, GARAŻOWE Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 3-Garażowe GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

31

Page 32: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 OKNA, SYM/lp Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako SYMBOL/L

lub SYMBOL/P w osobnych rekordach/pozycjach zestawienia.

Widok/Schemat: od strony elewacji.

32

Page 33: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 OKNA, lp Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

33

Page 34: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 OKNA, mini Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: nie rozróżniane. Widok/Schemat: od strony elewacji.

34

Page 35: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 OKNA, dachowe Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna dachowe WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 2-Dachowe GABARYTY: So x Ho (wymiary obiektu bibliotecznego) Lewe/Prawe: nie rozróżniane. Widok/Schemat: aksonometrycznie od strony dachu.

35

Page 36: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

A4 WITRYNY Format zestawienia: w kolejnych rzędach Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna i drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

nie rozróżniane w zestawieniu SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Witryny GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: nie rozróżniane. Widok/Schemat: od strony elewacji.

36

Page 37: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

Zestawienia classic…

classic DRZWI Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Wewnętrzne

Drzwi 2-Zewnętrzne Drzwi 3-Garażowe

GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w ramach

danego symbolu. Widok/Schemat: w zależności od cechy drzwi (wewnętrzne: od strony

otwarcia, pozostałe: od strony elewacji).

37

Page 38: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic drzwi, WEWnętrzne Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Wewnętrzne GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony otwarcia.

38

Page 39: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic drzwi, ZEWnętrzne Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 1-Zewnętrzne GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

39

Page 40: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic drzwi, GARAŻOWE Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: drzwi WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Drzwi 3-Garażowe GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) S x H (wymiary w świetle ościeżnicy) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

40

Page 41: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic OKNA, SYM/lp Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako SYMBOL/L

lub SYMBOL/P w osobnych rekordach/pozycjach zestawienia.

Widok/Schemat: od strony elewacji.

41

Page 42: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic OKNA, lp Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: rozróżniane i wyszczególnione jako L lub P w

ramach danego symbolu. Widok/Schemat: od strony elewacji.

42

Page 43: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic OKNA, mini Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 1 GABARYTY: So x Ho (wymiary otworu w murze) Lewe/Prawe: nie rozróżniane. Widok/Schemat: od strony elewacji.

43

Page 44: Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ - · PDF fileBilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+ Instalacja . Instalacja bilansu stolarki to nic innego jak klasyczne podłączenie bibliotek

Bilansowanie stolarki - ArchiCAD 11+

classic OKNA, dachowe Format zestawienia: w układzie kolumnowym Kryteria bilansowania: ELEMENTY: okna dachowe WARSTWY: domyślnie tylko widoczne (w ustawieniach listy) KONDYGNACJE: domyślnie wszystkie (w ustawieniach listy),

rozróżniane w zestawieniu i wyszczególnione w ramach danego symbolu

SYMBOL (ID): domyślnie niepusty (w ustawieniach listy) CECHY: Okna 2-Dachowe GABARYTY: So x Ho (wymiary obiektu bibliotecznego) Lewe/Prawe: nie rozróżniane. Widok/Schemat: aksonometrycznie od strony dachu.

44