Embed Size (px)
Citation preview
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
Bài: 42 SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT
I/ Mục tiêu
- Nêu được khái niệm sinh sản hữu tính.
- Mô tả được quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi.
- Mô tả được sự thụ tinh kép ở thực vật có hoa.
II/ Chuẩn bị
* Học sinh:
- Xem trước bài ở nhà trả lời các câu hỏi cuối bài, chuẩn bị nội dung các lệnh sách giáo khoa.
* Giáo viên:
- Chuẩn bị nội dung bài, câu trả lời cho các câu hỏi cuối bài
- Hình sách giáo khoa, một số hình ảnh minh họa về thực vật sinh sản hữu tính, cấu tạo hoa,
hiện tượng thụ phấn, thụ tinh, sự hình thành hạt - quả.
III/ Phương pháp
- Giải thích – minh họa.
- Thảo luận nhóm 4.
- Vấn đáp.
IV/ Kiểm tra bài cũ
- Sinh sản vô tính là gì? Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật?
+ Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái, các cây con sinh ra giống nhau và
giống cây mẹ
+ Gồm: Sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng.
1
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
- Quan sát hình xác định đâu không phải là hình thức sinh sản vô tính. (Hình thực vật sinh sản
bằng hạt)
V/ Tiến trình bài giảng
* Mở bài
- Quan sát hình về hình sinh sản bằng hạt ở thực vật, nêu điểm khác biệt của hình thức sinh sản
này so với sinh sản vô tính → Có giảm phân và thụ tinh. → Bài 42: Sinh sản hữu tính ở thực
vật
* Hoạt động 1: tìm hiểu khái niệm sinh sản hữu tính ở thực vật
- Mục tiêu: nêu được khái niệm sinh sản hữu tính, nhận xét và rút ra được những đặc trưng
của sinh sản hữu tính.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Cho học sinh quan sát hình sinh sản hữu tính của 1 loài thực vật,
- Học sinh quan sát hình kết hợp SGK, trả lời:Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái thông qua sự thụ tinh tạo nên hợp tử. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới.HS nêu được:- Luôn có giảm phân tạo giao tử.- Có sự kết hợp giao tử đực
I/ Khái niệm
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái thông qua sự thụ tinh tạo nên hợp tử. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
- Đặc trưng của sinh sản hữu tính:+ Luôn có giảm phân tạo giao tử.
2
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
yêu cầu học sinh nêu khái niệm sinh sản hữu tính.
GV cho học sinh quan sát hình của 2 hình thức sinh sản, yêu cầu học sinh nhận xét nêu những đặc trưng của sinh sản hữu tính.
GV cho học sinh quan sát hình 2 cá thể cùng loài có hình thức sinh sản khác nhau, yêu cầu học sinh xác định mức độ thích nghi ở thế hệ sau của của mỗi hình thức sinh sản khi môi trường thay đổi..
và giao tử cái tạo thành hợp tử. Có sự trao đổi hệ gen giữa 2 cá thể.
HS: - Hình thức sinh sản hữu tính thích nghi tốt hơn do đa dạng di truyền hơn.- Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính.
+ Có sự kết hợp giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử. Có sự trao đổi hệ gen giữa 2 cá thể.
+ Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính.
* Hoạt động 2: tìm hiểu cấu tạo của hoa, quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi.- Mục tiêu: Mô tả được cấu tạo của môt hoa, mô tả được quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi.Cho học sinh quan sát một cây có hoa, xác định cơ quan sinh sản? - Cơ quan sinh sản là hoa.
- Gồm:
II/ Những nhân tố chi phối sự ra hoa
1/ Cấu tạo của hoa
3
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
Cho học sinh quan sát hình một hoa điển hình, yêu cầu học sinh xác định các thành phần của hoa.
Từ hình cấu tạo của hoa, GV dẫn vào mục 2.
GV phát phiếu học tập, yêu cầu học sinh tách nhóm 4 học sinh, quan sát hình 42.1, hoàn thành phiếu học
+ Đài hoa+ Cánh hoa+ Nhụy: đầu nhụy, vòi nhụy, bầu nhụy chứa noãn.+ Nhị: chỉ nhị và bao phấn.
HS nhận phiếu học tập, quan sát hình và tiến hành thảo luận hoàn thành nội dung phiếu học tập.
- Gồm: + Đài hoa+ Cánh hoa+ Nhụy: đầu nhụy, vòi nhụy, bầu nhụy chứa noãn.+ Nhị: chỉ nhị và bao phấn.2/ Quá trình hình thành hạt phấn và túi phôi
4
Nội dung Quá trình hình thành hạt phấn
Quá trình hình thành túi phôi
Xuất phát
Quá trình giảm phân
Số tế bào con
Bộ NST của TB con
Quá trình nguyên phân
Số đợt
Số tế bào con
Kết quả
Nội dung Quá trình hình thành hạt phấn
Quá trình hình thành túi phôi
Xuất phát TB sinh hạt phấn
TB sinh noãn cầu
Quá trình giảm phân
Số tế bào con
4 4
Bộ NST của TB con
n n
Quá trình nguyên phân
Số đợt
1 3
Số tế bào con
4 8
Kết quả 1 hạt phấn có 2 nhân
1 túi phôi có 8 nhân
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
tập.Thời gian thảo luận: 5 phút.GV yêu cầu nhóm đại diện trình bày kết quả lên bảng, các nhóm còn lại nhận xét.
GV chiếu hình 42.1, kết hợp giảng thích kết luận kết quả thảo luận.
TB sinh hạt phấn (2n) ↓ Giảm phân 4 tiểu bào tử (n) ↓ Hạch phân
4 hạt phấn (có hai nhân) - Từ 1 TB → 4 hạt phấn (thể giao tử đực). Trong đó nhân sinh sản hoạch phân tạo thành 2 tinh tử tham gia thụ tinh. Nhân tế bào ống phấn sẽ mọc thành ống phấn.
TB sinh noãn cầu (2n) ↓ Giảm phân 4 tế bào đơn bội (n) ↓ Đại bào tử (n) ↓ Hạch phân
1 túi phôi (có 8 nhân) - Từ 1 TB → 1 thể giao tử cái. Trong đó 2 nhân cực và noãn cầu sẽ tham gia thụ
HS đại diện trình bày kết quả, học sinh khác nhận xét, bổ sung.
HS quan sát, ghi nhận.
HS quan sát, ghi nhận.
a/ Quá trình hình thành hạt phấn TB sinh hạt phấn (2n) ↓ Giảm phân 4 tiểu bào tử (n) ↓ Hạch phân
4 hạt phấn (có hai nhân) - Từ 1 TB → 4 hạt phấn (thể giao tử đực)
b/ Quá trình hình thành túi phôi TB sinh noãn cầu (2n) ↓ Giảm phân 4 tế bào đơn bội (n) ↓ Đại bào tử (n) ↓ Hạch phân
1 túi phôi (có 8 nhân) - Từ 1 TB → 1 thể giao tử cái.
5
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
tinh.
* Hoạt động 3: tìm hiểu thụ tinh và sự hình thành quả, hạt.
- Mục tiêu: Mô tả hiện tượng thụ tinh, thụ tinh kép.
GV chiếu hình hiện tượng thụ phấn, yêu cầu học sinh nêu khái niệm thụ phấn.Từ hình đã quan sát, hãy xác định các hình thức thụ phấn?Cho HS quan sát hình các tác nhân thụ phấn, yêu cầu xác định thụ phấn nhờ những tác nhân nào? GV chiếu hình quá trình thụ tinh, yêu cầu học sinh quan sát và mô tả quá trình thụ tinh.
GV yêu cầu học sinh quan sát hình từ khi 2 giao tử đực đến noãn cho đến khi kết thúc quá trình thụ tinh, cho biết thụ tinh kép là gì?- Ý nghĩa của thụ tinh kép?
- Thụ tinh kép thường gặp ở nhóm đối tượng nào? GV chiếu hình sự hình thành quả, hạt. Yêu cấu
- Học sinh quan sát hình, nêu được khái niệm.
HS: tự thụ phấn, thụ phấn chéo.
HS: Gió, côn trùng, con người,…
HS: + Khi ống phấn mang hai giao tử đực tới noãn+1 giao tử đực (n) X trứng (n) hợp tử (2n)+1 giao tử (n) X nhân cực (2n) nội nhũ (3n)
HS: là hiện tượng hai giao tử đều tham gia vào quá trình thụ tinh.
HS: Hình thành nội nhũ cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình phát triển phôi.
HS: Thực vật có hoa.
3/ Thụ phấn và thụ tinha/ Thụ phấn- Khái niệm:
- Các hình thức: tự thụ phấn, thụ phấn chéo.
- Tác nhân: Gió, côn trùng, con người,…
b/ Thụ tinh - Quá trình: + Nhân TB ống phấn mọc thành ống phấn mang hai giao tử đực tới noãn+1 giao tử đực (n) X trứng (n) hợp tử (2n)+1 giao tử (n) X nhân cực (2n) nội nhũ (3n)
- Thụ tinh kép: là hiện tượng hai giao tử đều tham gia vào quá trình thụ tinh.
- Ý nghĩa: Hình thành nội nhũ cung cấp chất dinh dưỡng cho quá trình phát triển phôi. Thụ tinh kép thường gặp ở thực vật có hoa.
6
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
học snh xác định quả và hạt được hình thành từ đâu?
- Có mấy loại hạt?
GV chiếu hình và giới thiệu một số loại quả: quả đơn, quả thịt, quả phức,…GV chiếu hình quá trình chín của quả, yêu cầu học sinh xác định những thay sinh lí khi quả chín?
HS: - Noãn thụ tinh → hạt- Bầu nhụy → quả
HS: Hạt có nội nhũ và hạt không có nội nhũ.
HS: - Biến đổi sinh hóa: màu sắc, mùi hương, vị… - Biến đổi độ mềm.
4/ Quá trình hình thành hạt, quả:a/ Hình thành hạt
- Noãn thụ tinh → hạt- Bầu nhụy → quả
- Có hai loại hạt: Hạt có nội nhũ và hạt không có nội nhũ.
b/ Hình thành quả
- Quá trình chín của quả:+ Biến đổi sinh hóa: màu sắc, mùi hương, vị… + Biến đổi độ mềm.
* Hoạt động 4: Phân biệt sinh sản hữu tính và sinh sản vô tính
GV yêu cầu học sinh hoàn thành nội dung phiếu học tập trong 3 phút.
Nội dung Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính
Khái niệm
- Không có sự kết hợp giao tử đực và giao tử cái.
- Cơ thể mới được sinh ra từ một phần cơ thể mẹ.
- Có sự kết hợp giao tử đực và giao tử cái.
- Cơ thể mới được sinh ra từ hợp tử.
Cơ sởtế bào học - Nguyên phân, giảm phân, thụ
tinh. - Nguyên phân.
Đặc điểm - Giống nhau và giống mẹ. - Giống bố mẹ, xuất hiện tính
7
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
di truyền - Ít đa dạng di truyền.
trạng mới.
- Đa dạng di truyền.
Ý nghĩa - Tạo ra cá thẻ thích nghi với môi trường ổn định .
- Tạo ra cá thẻ thích nghi với môi trường thay đổi.
VII/ Củng cố
- Sử dụng các câu hỏi cuối bài để cũng cố.
VIII/ Dặn dò
- Học bài, chuẩn bị các câu hỏi cuối bài.
- Chuẩn bị bài mới “Sinh trưởng và phát triển ở động vật”.
* Rút kinh nghiệm
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
8
Giáo án Sinh học 11 Tiết 45
9
