Upload
greta-koning
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Videobeelden als ‘hulpmiddel’ in het therapeutisch werken met psychisch
zieke moeders en hun baby
Marijs LenaertsLic. Pedagogische Wetenschappen & Psychologie
PsychotherapeuteProjectverantwoordelijke Moeder-Baby-Eenheid
25 oktober 2011Studiedag ‘Krachtgericht en effectief werken met videobeelden’
Binnen en buiten met aandacht verbonden
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Achtergrond en inspiratiebronnen- Geen opleiding als VIB- Inspiratiebronnen:
- Therapeutische scholing (psychodynamisch en systemisch) + onderzoek Nicole Vliegen
- Hechtingstheorieën- Gebruik van video:
- Onderzoek van Karin van Doesum + klinische toepassing: vroegtijdige interventie bij depressieve moeders en hun baby
- Boek: ‘Baby’s in beeld’ van Marij Eliëns- EAS: kwalitatieve analyse van videomateriaal.
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Emotional Availability Scales(Biringen, Robinson & Emde, 2000)
• Ouder-schalen:− Ouderlijke sensitiviteit− Ouderlijk structureren− Ouderlijke non-intrusiviteit− Ouderlijke non-vijandigheid
• Kind-schalen:− Responsiviteit van het kind− Het betrekken van de ouder door het kind.
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Krachtgericht en effectief werken met videobeelden
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Moeder-Baby-Eenheid
1. Moeder is ‘ziek’ en daaraan gerelateerd een verstoring in de afstemming tussen haar en haar baby
2. Therapeutische context (niet pedagogisch)
3. Focus op relationele ervaring en innerlijke beleving van moeder, van baby, maar ook van therapeut
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Motherhood Constellation (Stern)
- Structurele reorganisatie van de persoonlijkheid : verhoogde kwetsbaarheid
- Samenvallen van zorg voor de ouder en zorg voor de baby
- Multimodale aanpak met wisselende focus op:• Baby• Ouder-kindrelatie• Individuele ouder• Ouders als echtpaar• Gezin en familie• Psychosociale omgeving
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Motherhood Constellation: therapeutische context
TherapeutHolding environment
(steunend, meedragend, affectief warm, voorspelbaar)
Flexibel & soepel
Nadenkend & creatief
Inter-& intrapsychisch
Verbaal & non-verbaal
Moeder Baby
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Therapeut
Baby
Moeder
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Opbouwen van veilige hechting bij depressieve moeders
1. Ondersteunen van contact:– Signalen van de baby naar voren brengen– Draagkracht van de moeder naar voren brengen– Bij gestructureerde feedback: vooral focus op ‘goede
momenten’.
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Voorbeeld gebruik video bij depressieve moeders en hun baby
Contact
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Opbouwen van veilige hechting bij depressieve moeders
1. Ondersteunen van contact :
- Signalen van de baby naar voren brengen
- Draagkracht van de moeder naar voren brengen
- Bij gestructureerde feedback: focus op ‘goeie momenten’.
2. Opbouwen van positief intern werkmodel - Mentaliserende interventies: ruimte geven aan de
‘mind’ van de moeder en de ‘mind’ van de baby- Aandacht voor ‘ambivalentie’- Plaatsmaken voor ‘angels’ en opruimen van ‘ghosts’
(Fraiberg, Lieberman, e.a.)
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Beleving van de moeder(Otto Kernberg, Anna Huber - congres Waimh 2010)
Wat ik voel op dit moment
Hoe ik denk dat de baby naar mij kijkt op dit
moment
Hoe kijk ik naar mezelf?
Welk beeld heb ik van mezelf?
Affect
Representatie van de baby
Representatie van zichzelf als ouder
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Casus
• Inleiding• Videofragment• Bespreking in groepjes
– Focus op relationele en mogelijke ingangspoorten voor ondersteuning– Focus op beleving van de moeder
• Hoe voelt ze zich hier en nu ? Hoe voelt ze zich als ‘moeder’?• Hoe denkt zij dat de baby haar als moeder ervaart?
– Focus op de baby• Hoe voelt baby zich? • Hoe ervaart baby het contact?
– Focus op therapeut• Wat komt bij jou op?
• Vervolg casus
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
14
Beleving van de moeder(naar Anna Huber: congres WAIMH 2010)
Representatie van de baby
Affect
Representatie van zichzelf
MoeGestresseerdMachteloos
Leeg
- Ik ben nietbekwaam
- Ik had nooit een 2de kind mogen hebben
- Ik kan geen 2kinderen aan
- Ze is boos op mij- Ze moet me niet- Het huilen is een
straf voor mij
- Ik geniet van haar- Meer energie
- Meer ontspannen
- Ze heeft me nodig- Ze huilt niet als
straf voor mij- Ze huilt omdat ze zich oncomfortabel
voelt
- Het ligt niet aan mij- Ik ben bekwaam
- Ik kan haar troosten
Interventie
Inaccuraat werkmodel Accuraat werkmodel
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Gebruik van video in therapeutische context
• Focus op goeie momenten, maar ruimte geven aan innerlijke ervaringswereld van de moeder– Anders wordt mogelijks tekort gedaan aan negatieve gevoelens
van de moeder – Noodzakelijk voor opbouw positief intern werkmodel dat een
veilige hechting met de baby faciliteert– Anders blijven ‘goede contactmomenten’ kwetsbaar
• Reflectie bij beeldmateriaal– Met andere ogen naar baby kunnen kijken– Interpretatie signalen losser van eigen projecties– Nadenkend en reflecterend kunnen denken over gedrag baby
15
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Gebruik van video in therapeutische context
• Gestructureerde positieve feedback soms niet voldoende : – ruimte geven aan achterliggende ervaring
moeder en baby• Gestructureerde feedback soms beter niet
– Kracht van ‘moment of meeting’ (Stern) kan verloren gaan door te verbaliseren
• Gestructureerde feedback soms niet toereikend 16
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Andere voorbeelden gebruik video
• Voorbeeld ‘moment of meeting’– Opm: tegenindicatie gebruik video zolang
moeder psychotisch is• Voorbeeld verandering instructie zodat
moeder andere relatie met baby kan ervaren– Initiatief volledig bij de baby laten– Voorbeeld van moeder met NLD
17
Bethaniënhuis Psychiatrisch Ziekenhuis
Besluit: the story of the weeping camel
18