2

Beste lezer,

In 2017 is het 100 jaar geleden dat de kunstbeweging De Stijl in Leiden is opgericht. Nederland viert dit met het feestjaar Van Mondriaan to Dutch Design. Met dit prachtige thema kan het niet anders dan dat het Mondriaanplein in Uden van zich laat horen en zien. Kunst & Co, de Bibliotheek, de Misfits, STUK en Uden Promotie organiseren dan ook samen een bijzonder evenement op zondagmiddag 11 juni 2017:

Mondriaanplein in STIJL 12.00 – 16.30 uur | Mondriaanplein Met workshops en optredens, beeldend, dans en muziek | voorlezen| kunst met boeken| sixback | bigband kunst & co | hapjes en drankjes en een grande finale act.

Mondriaan Experience in Kantelhuis

Het oude atelier en woonkamertje van schilder Piet Mondriaan zien en een virtuele 360-gradenfilm over zijn tijd in Uden bekijken. Het kan allemaal in de Mondriaan Experience Uden.

Door middel van 3D-virtual reality neemt de VVV Uden bezoekers mee terug in de tijd. Terug naar het leven en verblijf van Piet Mondriaan die een jaartje aan de Sint Jansstraat in Uden woonde. De experience is ingericht in het zogeheten kantelhuis aan de markt 147, naast het gemeentehuis.

De Mondriaan Experience Uden is van maandag 29 mei tot zondag 13 augustus dagelijks open van 11.00 uur – 16.00 uur, ook in de weekenden. Toegang is gratis.

3

In dit advies staan een selectie titels van boeken over Piet Mondriaan en weblinks.

Alle boeken zijn te leen in de Noord Oost Brabantse Bibliotheken.

Verhalencoaches NOBB.

Mei 2017

Het geheim van de kunst is daarin gelegen, dat men niet zoekt, maar vindt. Pablo Picasso

4

Mondriaan, biografie

Piet Mondriaan : een nieuwe kunst voor een ongekend leven / Hans Janssen [2016] Janssen schenkt in deze biografie meer aandacht aan de persoon Mondriaan en aan zijn levensomstandigheden dan gebruikelijk is. Volgens hem gaat het in beschouwingen over de schilder te veel alleen over zijn werken, waardoor de ervaringen waaruit ze ontstonden onderbelicht blijven. Hij bestrijdt het beeld dat Mondriaan als een kluizenaar geleefd zou hebben. Janssen vertelt het leven van de kunstenaar niet strikt chronologisch, maar begint elk hoofdstuk vanuit een belangrijk moment in diens ontwikkeling. Daarbij neemt hij bewust af en toe zijn toevlucht tot romantisering om de theorie van de documenten en filosofische traktaten te verlevendigen. Dat maakt deze lijvige biografie tot een vlot leesbaar boek.

De schepping van een aards paradijs: Piet Mondriaan 1919-1933 / Léon Hanssen [2015]

Een uitmuntende biografie die zich voordoet als een boeiende en vaak verbijsterende roman (de meer dan 2000 noten staan op internet) over de tijd en tijdgenoten van de 47-jarige en oudere Mondriaan, de reacties op zijn rigide kunst en principiële levensstijl in het teken van een voorbeeldige wereld van orde en regelmaat zonder toeval, emotie en de natuur. Niet alleen zijn werken, ook zijn correspondenties, vrienden, het interieur van zijn atelier in de lichtstad, zijn liefde voor de jazz en het dansen, ja zijn complete levensvorm is ondergeschikt aan zijn onwrikbare geloof in een paradijselijk universum van orde en abstracte regelmaat. Dat leidt tot absurde situaties over uiterst elementaire schilderijen die bijna niemand mooi vond maar later wel vele miljoenen opbrengen. De tegenstelling tussen de straatarme geniale zonderling en zijn composities als samenstellende delen voor een gemeenschapsideaal wordt breeduit en overtuigend, met een schat aan informatie over deze turbulente tijd beschreven en geïllustreerd met veel foto's naast afbeeldingen. Een verbluffend boek..

5

Mondriaan, leven en werk

Piet Mondriaan: leven en werk / samengesteld door: Cees W. de Jong [2015] Uitgave met een overzicht van de integrale loopbaan van Piet Mondriaan (1872-1944) in 240 kleurenafbeeldingen, inclusief een 1100 zwart-wit afbeeldingen tellende catalogue raisonné. De selectie kleurenafbeeldingen op groot formaat geeft samen met de korte biografische kanttekeningen en het documentair fotomateriaal (o.a mooie atelierimpressies) een evenwichtig beeld van Mondriaans loopbaan, die begint in Winterswijk en eindigt in New York. De 5 verklarende tekstbijdragen stammen alle uit eerdere publicaties, uitgezonderd de dissertatie van drs. Marjory Degen over de zoektocht naar rood, geel en blauw.

Piet Mondriaan : zijn levensverhaal : zijn jeugd, zijn mentor, zijn spiritualiteit, zijn wonen en werken, zijn vriendschappen en het timmeren van een wiegje / Jan Stap [2011] Het alledaagse leven, het doen en laten van de toonaangevende Nederlandse kunstschilder Piet Mondriaan (1872-1944), en vooral zijn jeugdjaren hebben weinig aandacht gekregen. Zo omschrijft de Doetinchemse kunstkenner Jan Stap zijn fascinatie voor de in Winterswijk opgegroeide kunstenaar. De kern van het boek is een chronologisch verslag van het alledaagse leven.

Voor kenners en liefhebbers van Mondriaans werk is dit naslagwerk vol feiten en feitjes een aanvulling op de biografie. Fraai vormgegeven uitgave.

6

Mondriaan & De Stijl

Het verhaal van De Stijl / Janssen, Hans [2011] De Nederlandse kunstbeweging De Stijl begon als tijdschrift voor kunst en cultuur in 1917 en kreeg vanaf 1930 een groeiende internationale erkenning. De ideeën voor een nieuwe harmonie in schilderkunst en architectuur ontstonden al eerder en zetten zich uit naar mode, dans en meer aspecten van het moderne leven. Tegenstellingen in visies zorgden voor uiteenlopende invloeden op deze Nieuwe Beelding. De vele contacten en confrontaties binnen de beweging vormen in deze uitgave een kleurrijk beeldverhaal, dat strikt chronologisch wordt weergegeven in de vorm van 325 illustraties, korte teksten, citaten en fragmenten van enkele vaste vertegenwoordigers van De Stijl (zoals Theo van Doesburg, Piet Mondriaan en Vilmos Huszár) en vele andere kunstenaars. Het boek is onderverdeeld in drie afdelingen: de ontmoetingen, samenwerking en problemen, en tot slot de bijdrage van De Stijl aan o.a. een internationale tentoonstelling in 1939 en het uiteenvallen van de beweging.

De Haagse School, De Stijl en Mondriaan / Hulst, Dolf [1994]

Populaire verhandeling over leven en werk van Piet Mondriaan (1872-1944). Als invalshoek koos de auteur een 'sandwichformule': het verhaal van Mondriaans leven en werk zit ingeklemd tussen een uitgebreid overzicht van de schilders van de Haagse School (Weissenbruch, Maris, Mauve e.a.) en de Amsterdamse School (vooral Breitner) en een kort overzicht van de Stijl-beweging (met Van Doesburg, Van der Leck en Mondriaan zelf). Met register, summiere bibliografie en enkele kunstenaarsbiografieën.

7

Mondriaan & De Stijl

Het ideaal als kunst : De Stijl 1917-1931 / Warncke, Carsten-Peter [1990]

Uit het Duits vertaalde publicatie over de Nederlandse, Belgische en Duitse kunstenaars die waren gegroepeerd rondom het tijdschrift 'De Stijl' (1917-'31), zoals bekend belangrijk voor de ontwikkeling van architectuur, design en beeldende kunst. De auteur, hoogleraar in Tübingen, is o.a. kunsthistoricus. In zes hoofstukken spreekt hij over de geschiedenis van De Stijl, de daar levende opvattingen en de relatie tussen de makers van het blad en andere stromingen (o.a. dadaïsme en Bauhaus). We komen de bekende namen tegen van Van Doesburg, Van der Leck, Mondriaan, Oud, Rietveld en Vantongerloo.

De Stijl / Hoof, Karin van [2011] De kunstenaars van ‘De Stijl’ zochten naar een nieuwe manier, een nieuwe stijl van kunst maken. Bij ‘De Stijl’ hoorden kunstschilders, maar ook meubelmakers en architecten. Informatieboekje voor de jeugd van 10-13 jaar.

8

Mondriaan

Mondriaan en het kubisme / Janssen, Hans [2014]

Mondriaans verblijf in Parijs, van mei 1911 tot januari '14, resulteerde destijds in een tentoonstelling bij een Haagse kunsthandel in juni-juli. Een eeuw later toont het Haags Gemeentemuseum die expositie opnieuw met het verslag van een nauwgezet onderzoek naar Mondriaans ontdekking van het 'voorstellingsloze' schilderij. De situatie in Parijs en Nederland wordt in chronologie van tekst en beeld gevolgd in relatie tot Mondriaans weg van figuratie naar abstractie, via getuigenissen in brieven, citaten en kleurbeelden. Stap-voor-stap groeit het inzicht in deze grote vernieuwing van de schilderkunst. Dan worden de zeventien composities van de tentoonstelling bij galerie Walrecht in 1914 in detail geanalyseerd naar beeld, drager, lijst, datering en collectiegeschiedenis.

Mondriaan in detail : Mondriaan en de architectuur, de triptieken, de eerste ruitvormige schilderijen, Mondriaan en Rudolf Steiner / Carel Blotkamp [1987] Vier detailstudies van het werk van het Mondriaan. Drie ervan werden eerder in een meer of minder gewijzigde vorm, gepubliceerd. Het eerste (over de verhouding van Mondriaan, tot de architectuur) stamt uit het begin van de jaren tachtig. Het is het uitvoerigste, n.l. bijna 100 bladzijden bestaande. Het tweede analyseert het fenomeen van de triptieken, en het derde Mondriaans ruitvormige schilderijen. En het vierde gaan in op Mondriaans visie op theosofie en anthroposofie (Rudolf Steiner). Uit alle vier blijkt de wezenlijke relatie tussen leven en werk in het oeuvre van Mondiaan. Prof. Carel Blotkamp kent zijn onderwerp grondig en weet uiterst deskundig die kennis over te dragen. Stap voor stap voert hij zijn aandachtige toehoorder of lezer naar de conclusie, dat Mondriaans evolutionaire denken hem dreef "tot een opeenvolging van destructieve acties in zijn werk" (p. 145). De titel past volmaakt bij de inhoud van dit gedetailleerde speurwerk. Het boek is met 100 afbeeldingen in zwart-wit geïllustreerd.

9

Mondriaan

Mondriaan in het Gemeentemuseum Den Haag / Janssen, Hans [2008]

Het Haags Gemeentemuseum telt bijna 300 werken van Mondriaan. Deze collectiecatalogus is geschreven door de museumconservator met voortdurende referentie aan de ideeën van en over de kunstenaar. De thema’s gaan voor op de chronologie van de werken: de bloemstukken staan bij elkaar, om de technische ontwikkeling te verduidelijken. Waar de levensloop dat vereist, wordt de werkbeschrijving onderbroken door het biografisch verhaal, Mondriaans ontmoetingen en werkplekken te Amersfoort, Den Haag, Parijs en New York. Vooral de vele nauwgezet geanalyseerde afbeeldingen in kleur maken deze Mondriaan-uitgave uniek: je ziet de schilder in zijn element en zijn beeld zich vervolmaken, van natuurobservatie naar louter structuur in non-figuratief werk.

Mondriaan compleet / Rosenberg, Martina [2001]

De hoofdmoot in dit boek wordt gevormd door de mooie afbeeldingen die een compleet beeld geven van het oeuvre van Mondriaan (1872-1944) vanaf de vroege figuratieve tot de late kubistische en abstracte werken. Het boek begint met een chronologisch opgezette, toegankelijk geschreven, beknopte inleiding door kunsthistorica Bax. Zij gaat zowel in op Mondriaan als persoon, zijn levens- en kunstfilosofie en contacten, als op de (stijl)ontwikkeling van zijn werk. Het omvangrijke, eveneens chronologisch opgezette platendeel bestaat uit drie gedeeltes: historische documentaire foto's in zwart-wit; een ruime selectie uit zijn werken in kleur, en tot slot alle werken in zwart-wit, op klein formaat.

10

Mondriaan in Brabant

Piet Mondriaan : een jaar in Brabant 1904-1905/ Charles C.M. de Mooij [1989]

Uitg. bij de gelijknamige tentoonstelling in het Noordbrabants Museum, 's- Hertogenbosch, 11 november 1989-14 januari 1990. - Het verblijf van de Nederlandse schilder (1872-1944) in Noord-Brabant, waar hij landschappen, molens en boerderijen schilderde.

Wat bracht Piet Mondriaan naar Uden en wat liet hij na? / Uden in Geschriften [2017] Samenstellers Harrie van Schijndel, Marijke de Korte en Jacques Versteeg hebben in het kader van het landelijke Mondriaanjaar “Mondriaan tot Dutch design” een klein familieboekje gemaakt over deze wereldberoemde schilder die in 1904-1905 ruim een jaar in Uden heeft gewoond. Doordat er een speciaal hoofdstuk voor de jeugd aan is toegevoegd, is er een kantelboekje van gemaakt.

11

Catalogi

Mondrian : from figuration to abstraction / [general composition: Herbert Henkels [1987] Catalogus van tentoonstellingen georganiseerd met medewerkingvan het Haags Gemeentemuseum: 25 July-31 Aug. 1987 The Seibu Museum of Art, Tokyo. - 5 Sept.-4 Oct. 1987 The Miyagi Museum of Art. - 10 Oct.-8 Nov. 1987 The Museum of Modern Art, Shiga. - 14 Nov.-20 Dec. 1987 Fukuoka Art Museum. - Met lit. opg.

Piet Mondriaan : 1872-1944 / Yve-Alain Bois [1987] Uitg. naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling gehouden in het Haags Gemeentemuseum, 18 december 1994-30 april 1995. Gezamenlijk project van de National Gallery of Art, Het Haags Gemeentemuseum en The Museum of Modern Art. - Catalogus bij de tentoonstelling; de nadruk ligt op Mondriaans identiteit als modern kunstenaar in de periode vanaf 1912.

12

Mondriaan voor de Jeugd

Keepvogel en kijkvogel : in het spoor van Mondriaan / Wouter van Reek [2011} Informatief prentenboek waarin Keepvogel Kijkvogel ontmoet, die zoekt naar de nieuwe toekomst. Keepvogel is nu bang dat hij onbekende dingen mist. Samen met de hond Thungsten gaat ook hij de toekomst zoeken. Hij raakt Thungsten kwijt en komt al zoekend Kijkvogel en zijn hond Foxtrot tegen. De kleurrijke prenten, in de stijl van de prenten van Keepvogel, geven tegelijkertijd een indruk van de zoektocht en het werk van de schilder Mondriaan (van natuurgetrouw landschap naar zwarte lijnen en vlakken in primaire kleuren). Ze zijn soms ook, door vele details en het kleurgebruik, een zoekplaatje naar Keepvogel en Thungsten. De uitgave is gemaakt in samenwerking met het Gemeentemuseum Den Haag, die een tentoonstelling wijdde aan de schilder Mondriaan. Truus Matti schreef tegelijkertijd een jeugdroman over de schilder 'Mister Orange' (2011)*, waarin overeenkomsten met het verhaal van Keepvogel terug te vinden zijn. Voorlezen vanaf ca. 6 jaar.

Mondriaans Alfabet / Bianca Stigter & Stang Gubbels [ 1997]

Met telkens een nieuwe letter van het alfabet wordt een woord of een begrip centraal gesteld om het leven en het werk van Mondriaan te beschrijven. Terloops worden heel wat andere interessante gegevens verwerkt waardoor deze pionier van de abstracte kunst nog meer reliëf krijgt. Dit alles is verwoord in mooi, strak, duidelijk proza waar bij elk onderdeel een zekere spanning wordt gewekt die nieuwsgierig maakt en tot doorlezen uitnodigt. Alle afbeeldingen vormen een harmonisch geheel met de tekst. De reproducties van de schilderijen zijn heel goed van kwaliteit en komen tegen de kleurige achtergrond extra mooi uit.

13

Mondriaan voor de jeugd

Piet en de zee/ Arend van Dam Piet gaat met Jan schilderen. Beiden schilderen een boom, de zee en een vaas, maar de schilderijen van Piet zien er heel speciaal uit met felle kleuren, strakke lijnen en blokken. Eerste leesboekje uit de serie 'Zelf lezen over Lang geleden'. Piet is een verwijzing naar kunstschilder Piet Mondriaan. Zijn naam komt in het verhaal niet voor, maar is wel te vinden in een illustratie op het titelblad en op de achterflap.

En toen de Stijl : op bezoek in het atelier / Joost Swarte [2017] Honderd jaar geleden ontstond de invloedrijke kunstbeweging De Stijl. Naar aanleiding daarvan en de tentoonstelling* in het Gemeentemuseum Den Haag maakte striptekenaar Joost Swarte dit prentenboek. Op paginagrote tekeningen zien we negen vooraanstaande kunstenaars, architecten en ontwerpers van De Stijl (o.a Van Doesburg, Mondriaan, Rietveld en Oud) aan het werk in hun atelier, met daaronder een korte toelichting op hun leven, werk en opvattingen

14

Websites http://www.mondriaan.nl/nl https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/piet-mondriaan-in-uden http://mondriaan.org/archief/archief_6.html http://www.molenvanjetten.nl/mondriaan/mondriaan.html http://www.vvvdemaashorst.nl/wat-te-doen/must-sees/mondriaan https://www.nobb.nl/uden/agenda-u/agenda-u/evenement/5187-togetart-mondriaanplein-in-stijl http://www.kunstenco-uden.nl/evenementen/piet-mondriaan https://iktoon.nl/agenda/to-get-art-mondriaanplein-in-stijl-mondriaan-doos http://www.stuk-uden.nl/agenda-2017-STUK.html http://www.visitbrabant.nl/nl/wat-te-doen/mondriaantodutchdesign