Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Gazetta.

Małym Abril i Laioraz ich triumfującej generacji

młodych barcelonistów.Albertowi, Ricardowi i Toniemu

za to, że zawsze są i nigdy nie zawiedli.

Sport i Ojczyzna zjednoczyły nasw uścisku męstwa;dlatego wzięliśmy z miasta Barcelonynazwę i herb Visca!

Słowa hymnu FC Barcelonyautorstwa Rafaela Folcha

i Capdevili, 1923

WSTĘP

To miasto ma czarodziejską moc. Nie chce się go opuszczać, a o ponownym przyjeździe myślijeszcze na miejscu. Poranki przy kawie i rogaliku, leniwe popołudnia na Montjuïc, zachody słońca naBarcelonecie, wieczorne spacery uliczkami Barri Gòtic… Niekończąca się feeria barw i kakofoniadźwięków. Barcelona nigdy nie śpi, nieustannie tętni życiem pulsującym na Ramblas niczym krew waorcie. Gdzie nie spojrzeć, odbywają się różne przedstawienia, gra muzyka, zachwycają fantastycznieprzebrani mimowie.

Odkrywanie Barcelony jest jak układanie puzzli. Z pudełka zna się jedynie ogólny obraz, aledopiero po wzięciu do ręki pojedynczych kawałków można skupić się na szczegółach. Całośćpoznaje się detal po detalu, aż w końcu obraz, który widziało się na początku, wydaje się jakiś inny.A Barcelona to układanka o nieskończonej liczbie elementów. Zaskakuje raz za razem: architekturą,obyczajami, ludźmi… Zdaje się, że to my wytyczamy szlaki, spacerując średniowiecznymi uliczkami,ale tak naprawdę to samo miasto oplata nas niewidzialną, magiczną siecią.

Kibicowanie FC Barcelonie to znakomity wstęp do poznania nie tylko miasta, ale i całejkatalońskiej kultury – języka, tradycji czy choćby (a może przede wszystkim) historii, która dziwnieprzypomina polską. Może właśnie dlatego Katalończycy tak przyjaźnie reagują na naszych rodaków.Długo ciemiężony naród jeden z nielicznych bastionów katalonizmu znalazł właśnie w futbolu, wBarçy. Był taki czas, że tylko na stadionie można było swobodnie rozmawiać w języku ojczystym ibez strachu manifestować swoje dążenie do autonomii. Dziś poczucie odrębności narodowejodczuwa się wszędzie. Wokoło słychać język kataloński, na placach i skwerach widać ludzitańczących sardanę. Dzieci biegają w bordowo-granatowych koszulkach.

FC Barcelona stała się odważnym głosem w sprawie całego narodu. Reprezentowała wszystkichKatalończyków – tak samo jak oni dziś utożsamiają się ze swoim klubem. Ślady dziejów Barçy, takjak kibice, rozsiane są po całym mieście. Każdy był i jest cząstką składającą się w fantastycznąopowieść. Ktoś przechowywał w skrzyni zakazaną przez władze senyerę. Ktoś pozwolił ukrywać sięna Camp Nou prześladowanym księżom… Z podobnych uczynków powstały fundamenty idei, naktórych dziś opiera się klub.

Podążanie szlakiem blaugrana to tylko jedna z wielu możliwości. To jak zaproszenie dorozpoczęcia przygody śladami cienia wiatru czy tajemnic Gaudiego… Za każdym razem Barcelonęmożna przeżyć inaczej, za każdym razem będzie ona inna. Równie wspaniała i intrygująca, ale poprostu inna. Jakby zmieniał jej się humor i w zależności od samopoczucia pokazywała nam coś, coakurat tego dnia uważa za warte zaprezentowania.

Zmęczenie zwykle przychodzi dopiero po wyjeździe z miasta. Wtedy można zdać sobie sprawę,jak intensywnie działa na ludzi Barcelona. Przyciąga do siebie jakimś dziwnym magnetyzmem. Jestniczym narkotyk, uzależnia i obezwładnia. Zanim się człowiek obejrzy, wejdzie mu pod skórę iskradnie duszę.

Tomasz LasotaPrezes Polskiej Penyi FC Barcelony

Fan Club Barça Polska

Mapy Barcelony

Na tej stronie Czytelnik znajdzie mapę-przewodnik po Barcelonie, którą w dalszej częściprezentujemy w powiększeniu na ośmiu kolejnych stronach. Numerami zostały na niej oznaczonewszystkie budynki, obiekty sportowe i przestrzenie miejskie, o których jest mowa w BarcelonaBlaugrana, czyli wszystkie miejsca, które wiążą się z FC Barceloną. Numery na mapie odpowiadająnumerom przy poszczególnych rozdziałach książki; to te same, które znajdują się w spisie treści.

Mapa-przewodnik po Barcelonie

Wprowadzenie

Pomysł na tę książkę zrodził się z chęci pokazania stolicy Katalonii z nieznanej dotąd strony, wodniesieniu do jej związków z Barçą. Rozwijając ten pomysł, zdaliśmy sobie sprawę, jak wieleśladów w całym mieście, oprócz miejsc z oczywistych względów łączących się z FC Barceloną, naprzykład stadion Camp Nou i jego okolice, pozostawiło po sobie ponad sto lat historii tego klubu. Itak, poza wieloma obiektami do gry, z których korzystała drużyna blaugrana od początku istnienia –niektóre z nich doskonale znane, jak stadion Les Corts czy boisko przy ulicy Muntaner, ale też i inne,mniej popularne, jak hipodrom Can Tunis, welodrom La Bonanova czy Plac d’Armes w parku De laCiutadella – zamieściliśmy w tym wyjątkowym barcelońskim przewodniku również oficjalnesiedziby klubu w jego dotychczasowej historii.

Niniejsza pozycja przybliży też Czytelnikowi inne miejsca, które od 1899 roku były świadkamiwielu ważkich albo nieznanych wydarzeń z ponadstuletniej historii klubu. Niektóre już nieistniejące,lecz charakterystyczne dla miasta, jak Cafè Torino, Gran Hotel Falcón, Sala Capsir, kino Alcázar czyLa Casita Blanca, a także inne, które przetrwały do dzisiaj, jak Can Culleretes, stacja Nord, cmentarzMontjuïc, kościół Santa Maria del Mar, Łuk Triumfalny czy hotel Hesperia. Wszystkie w swoimczasie miały jakieś związki z klubem blaugrana. Od Les Corts po dzielnicę Eixample, przez Gràcię,Sant Andreu, Sarrià-Sant Gervasi, Horta-Guinardó, Sants-Montjuïc czy Ciutat Vella – wszystkie terejony miasta pojawiają się w opowieściach opisanych w tej książce, w historiach, które pozwalająnam zapoznać się z ewolucją miasta w rytmie kolejnych zwycięstw i porażek Barçy, jej sukcesów inajbardziej mrocznych momentów.

Chronologiczne przedstawienie poszczególnych wydarzeń pozwoli Czytelnikowi przeżyćzdarzenia przenoszące go do Barcelony końca XIX i początków XX wieku, do miasta targanegoniepokojami, naznaczonego konsolidacją katalonizmu i narodzinami sportu, do Barcelony szczytudemograficznego i rozwoju urbanistycznego. Ten okres – mimo że wydaje się daleki i nieznany –pozwala zrozumieć kontekst działający na korzyść utworzenia FC Barcelony. Sprawił on, że klub stałsię jedną z najważniejszych instytucji w mieście, której powstanie zbiegło się z popularyzacjąfutbolu. Takie postrzeganie Barcelony – w kontekście sportowym – przybliży nas do realiów miastarozbudzającego pasję do piłki nożnej dzięki dziesiątkom klubów, prześcigających się w rywalizacjiw tamtej epoce.

Wybuch wojny domowej – okres dotąd mało zbadany w historii barcelońskiego sportu i futbolu –pozwoli nam zrozumieć kilka zdarzeń, które naznaczą przyszłość FC Barcelony: zadedykowanieprzez mieszkańców dzielnicy Gràcia ulicy pamięci Josepa Suñola, zburzenie biur klubu przezfaszystowskie lotnictwo włoskie, próba skonfiskowania stadionu Les Corts przez anarchistów czyużycie szatni tego obiektu przez księży jako schronienia.

Triumf wojska frankistowskiego oznaczał prawdziwy wstrząs zarówno dla miasta, jak i dlaklubu. Przy okazji omawiania wydarzeń z tamtego okresu opowiadamy o najczarniejszych dlabarcelonizmu latach; są one odzwierciedleniem Barcelony powojennej, szarej, takiej, która odnalazław futbolu jedną z nielicznych aktywności wolnych od żelaznej kontroli dyktatury. Kulminacyjnympunktem tego etapu było zbudowanie nowego stadionu, Camp Nou, co stało się prawdziwym punktemzwrotnym w naszym rozwoju urbanistycznym i piłkarskim, prowadzącym nas aż do czasów

współczesnych. Stadion oraz inne obiekty sportowe klubu składają się na końcową część książki.Mimo intensywnej pracy, jaką wykonaliśmy, przeglądając bogatą bibliografię poświęconą FC

Barcelonie, byliśmy zmuszeni pominąć pewne miejsca, na temat których nie mogliśmy uzyskaćwystarczających informacji. Ta pustka, którą mamy nadzieję zapełnić nowymi informacji albowkładem naszych Czytelników, odnosi się przede wszystkim do niektórych siedzib klubu. Wiele znich było efemerycznych, jak choćby te usytuowane pod numerem 9 przy Rambli de Canaletes (1914–1915), pod numerem 18 przy Rambli de les Flors (1915–1916), na półpiętrze pod numerem 21 przyulicy Aribau (1919–1921), na pierwszym piętrze pod numerem 1 przy ulicy Pintor Fortuny (1921–1924), na drugim piętrze pod numerem 28 przy Via Laietana (1928–1929), w domku przyskrzyżowaniu Passeig de Gràcia z ulicą Diputació (1929–1932), czy wreszcie biura, które mieściłysię pod numerem 180 przy skrzyżowaniu ulicy Pau Claris z Provença (1960–1966). Mamy nadzieję,że te miejsca nie popadną w zapomnienie podczas przyszłych badań na temat geografii miastaśladami blaugrana.

Przy pisaniu tej książki naszym celem było przybliżenie Czytelnikowi nieznanej tudzież małoznanej historii Barcelony za pośrednictwem sportowej i społecznej działalności Barçy – jednego znajgłębiej zakorzenionych klubów w tym mieście. Jest to więc historia wielu historii, wyprawa poróżnych ulicach, dzielnicach, instytucjach, budynkach, barach, biurach, siedzibach organizacjispołecznych, ośrodkach sportowych, restauracjach, salach gimnastycznych, stadionach, teatrach,kwaterach i kościołach… Jest to spotkanie z Barceloną zagubioną w czasie, a nawet już nieistniejącą,z miastem znajdującym się w ciągłej transformacji przez ponad wiek. To również spotkanie z klubem,który przeżył wiele zmian, cenzurę, sukcesy, kryzys sportowy i społeczny, żarliwe debaty, euforycznecelebracje, a nawet krwawą wojnę. Wszystkie te wydarzenia tworzyły historię FC Barcelony ipozostawiły ślad, który przetrwał aż do naszych czasów.

Mamy nadzieję, że odnieśliśmy sukces w naszych staraniach przybliżenia historii Barcelony,która pozwoli Wam przemierzyć miasto i cieszyć się nim dzięki wszystkim miejscom obecnym wdziejach tego ponadstuletniego klubu.

1 Sant Gervasi de Cassoles. Futbol wychodzi na ulice

Hans GamperFutbol pojawił się w Katalonii pod koniec XIX wieku, za sprawą angielskiej kolonii rezydującej wcałym Księstwie1, a także za pośrednictwem młodych autochtonów, którzy studiowali za granicą.Pierwsze mecze piłki nożnej rozgrywane na katalońskiej ziemi miały miejsce w 1890 roku, kiedyprzybyli do portu w Barcelonie angielscy marynarze oraz brytyjscy robotnicy, pracujący w sektorzewłókienniczym, spotykali się na zaimprowizowanych boiskach, na przykład na welodromie LaBonanova, by tam uganiać się za piłką. Dwa lata później kilku socis2 Reial Club de Regates deBarcelona zorganizowało w pobliżu hipodromu Can Tunis pierwsze mecze z udziałem lokalnychpiłkarzy. Jednak dopiero sześć lat później Gaspar Matas i Danés założył Palamós FC – najstarszyklub w Katalonii.

Równolegle jeden z tych cudzoziemców, którzy osiedli w Barcelonie, Szwajcar Hans Gamper,uczestniczył w pierwszych „nieformalnych” meczach rozgrywanych w mieście. Tamte spotkaniaorganizowano w dobrze oświetlonych miejscach, jak promenada tuż przy Łuku Triumfalnym albo naulicach czy wielkich pozamiejskich działkach Sant Gervasi de Cassoles – gminy, która w 1897 rokuzostała przyłączona do Barcelony; jej nazwa wywodziła się od wiejskiej kaplicy z XI wieku,poświęconej braciom bliźniakom, świętym męczennikom, Gerwazemu i Protazemu, zaś całamiejscowość liczyła sobie zaledwie kilka wiejskich domów.

Na tamtym terenie (obecnie dzielnica Sarrià-Sant Gervasi) spotykali się młodzi amatorzy, żebyoddawać się swojej pasji. Większość tych zaimprowizowanych meczów rozgrywano na ulicyEspanya (później Lincoln), usytuowanej pomiędzy ulicami Balmes i Saragossa, nieopodal miejsca, wktórym mieszkał wtedy Gamper. Jako że brakowało piłkarzy, zagraniczni pionierzy zaprosili doudziału w grze katalońskich sąsiadów. W ten właśnie sposób Carles Comamala, sąsiad Gampera,został jednym z pionierów katalońskiego futbolu.

Owi młodzieńcy grali w codziennych ubraniach, kopiąc jedyną piłkę, jaką wówczas mieli. DoKatalonii nie dotarły jeszcze trykoty ani reguły gry, a spontaniczność prowadziła do takiegoekstremum, że bramki oznaczone były dwoma kamieniami. Drużyny też nie liczyły po jedenastupiłkarzy, ponieważ w tamtych latach, gdy futbol w Katalonii dopiero się wykluwał, niewielu jeszczeuprawiało piłkę nożną. Tak więc najczęściej grało się po sześciu albo siedmiu. Pośród naszychpionierów futbolu znajdziemy znamienite nazwiska barcelonizmu, takie jak Gaissert, Kunzle, Wild,Witty, Oliver, Cabot, Ossó, Terradas, Pujol, Llobet, Parsons, Maier, Engler czy wspomniani jużGamper i Comamala.

Brytyjski sport również w BarcelonieNiektórzy z tych pionierów futbolu w mieście założyli w 1899 roku FC Barcelonę. Kilka lat wcześniej część z nich należała do innegoklubu piłkarskiego – Societat de Foot-ball de Barcelona, który na przełomie lat 1894 i 1895 rozegrał w czerwonych koszulkach i białych

spodenkach wiele meczów przeciwko Associació de Foot-ball Torelló. Prezesem tego stowarzyszenia był ówczesny konsul brytyjski wBarcelonie, William Wyndham, ponieważ większość członków klubu należała do angielskiej kolonii w mieście, jak bracia William i JohnParsonsowie, Pownal, Brown, Barrie, Richardson, Hicks, Morris, Noble, Phillips, Fallon, Reeves czy Dagniere.

2 Sala gimnastyczna Gimnàs Solé. Założenie klubu

W tej właśnie nieruchomości, znajdującej się w dzielnicy Ciutat Vella (Stare Miasto), pionierkatalońskiego sportu Manuel Solé założył salę gimnastyczną, która nosiła jego imię. Budynek,własność rodziny De Martí-Escuder, stał pod numerem 5 przy skrzyżowaniu ulic Montjuïc de Carmei Pintor Fortuny. Od początku istnienia sala stała się miejscem spotkań młodych przedstawicielimieszczaństwa, pasjonatów sportu – „sportsmenów”, jak nazywano ich w tamtym okresie. Nie bezprzyczyny to w tym budynku założono wiele organizacji sportowych, jak Klub Pływacki Barcelonaczy właśnie FC Barcelona.

Wśród tych miłośników sportu był Joan Gamper (nazywany również Hansem), energicznySzwajcar, pasjonat piłki nożnej, który chciał założyć w mieście klub. Z takim też zamiarem złożyłwizytę Jaume Vili i Capdevili, właścicielowi sali gimnastycznej Gimnàs Tolosa, ten jednak odrzuciłpropozycję, ponieważ sam chciał założyć klub piłkarski bez zawodników zagranicznych – ten pomysłzostał wcielony w życie w 1899 roku, wraz z utworzeniem Foot-ball Club Català. Jednak Gamper niepoddawał się i ostatecznie pomoc, jakiej potrzebował, znalazł u Manuela Solé, który kierował swojąniedużą salą gimnastyczną. On też zachęcił Gampera, żeby zamieścił ogłoszenie w tygodniku „LosDeportes” i w ten sposób znalazł ludzi zainteresowanych przystąpieniem do klubu. Zresztą jego salamieściła się w tym samym budynku co redakcja magazynu będącego oficjalnym organem międzyinnymi Federacji Katalońskiej Klubów Piłkarskich i Katalońskiego Stowarzyszenia Gimnastyki,założonego przez Narcísa Masferrera w 1887 roku.

Wczoraj wieczorem w kierunku Madrytu wyruszył ekspresem nasz drogi przyjaciel D. Manuel Durán y Ventosa, któremu towarzyszy wtej podróży jego żona i jedna z jego sióstr.

Życzymy przyjemnej podróży.Nasz przyjaciel i kolega Mr. Kans Kamper z sekcji piłkarskiej „Sociedad Los Deportes” i były szwajcarski mistrz, pragnącyzorganizować kilka meczów w Barcelonie, prosi tych, którzy pasjonują się wspomnianym sportem, aby w celu nawiązania z nim kontaktubyli tak łaskawi i przychodzili do naszej redakcji we wtorki i piątki wieczorem między 9 a 11.W najbliższym numerze opublikujemy oficjalne ogłoszenie „U.V.E.” z kompletną listą socios rezydujących w Barcelonie, którzy nieopłacili składek ani nie złożyli rezygnacji w Komitecie Centralnym, jak należy.

29 listopada 1899 roku na zamieszczone na łamach „Los Deportes” ogłoszenie Szwajcaraodpowiedziało dwunastu młodzieńców. I tak w sali Gimnàs Solé sześciu Katalończyków, trzechSzwajcarów i trzech Anglików założyło FC Barcelonę.

Pionierami nowej organizacji byli: Walter Wild, wybrany, jako najstarszy, na pierwszegoprezydenta klubu na wniosek Gampera; John Parsons, który objął funkcję wiceprezydenta; Lluísd’Ossó – został sekretarzem; Bartomeu Terradas, który zajął się finansami; a także Otto Kunzle, OttoMaier, Enric Ducal, Pere Cabot, Carles Pujol, Josep Llobet, William Parsons i sam Joan Gamper,wyznaczony na pierwszego kapitana drużyny.

W sali, w której pan Guirowich udzielał lekcji szermierki, odbywały się pierwsze spotkaniazałożycieli klubu – zawsze popołudniami, po tym jak uprzednio ćwiczyli mięśnie. Podczas tychzebrań podejmowano ważne decyzje, jak wyznaczenie Gimnàs Solé jako siedziby klubu(funkcjonowała tamże między 1899 a 1910 rokiem), wybranie granatowego i bordowego na oficjalnebarwy klubu, wprowadzenie miesięcznej opłaty w wysokości dwóch peset za prawo bycia soci orazwyznaczenie welodromu La Bonanova jako pierwszego boiska. Wśród pierwszych socis FCBarcelony znajdziemy braci Witty, dziennikarza Josepa Eliasa Juncosę, Fermína Lombę, FrancescaCruzate’a, Juana de Urruelę czy Eduarda Schillinga.

Tutaj założono FC Barcelonę

Po latach w budynku, w którym była sala gimnastyczna, mieścił się garaż i warsztat samochodowy. W1990 roku nieruchomość kupiła spółka Promocions Ciutat Vella S.A., która sześć lat później zburzyłają, by zbudować tu swoje biura.

W 1974 roku, za kadencji Agustíego Montala i Costy i przy okazji brylantowego jubileuszusiedemdziesięciopięciolecia istnienia klubu, postanowiono uczcić miejsce, w którym powołano dożycia Barçę, umieszczając tablicę z napisem „Tutaj założono FC Barcelonę”. W styczniu 1992 rokutablica została zdjęta i przeniesiona do magazynu klubowego muzeum, ale w listopadzie 1999 rokuzainstalowano ją na nowo w związku z setną rocznicą powstania klubu.

„Don Gimnasio” dyrektorem BarçyManuel Solé był bardzo popularną postacią wśród barcelońskich „sportsmenów” tamtych czasów, a jego sala gimnastyczna cieszyła sięopinią z jednej z najsłynniejszych w mieście. Solé znany był jako „Don Gimnasio”; to przydomek upamiętniający dzień, w którym pewienobcokrajowiec, zobaczywszy napis na jego przybytku, postanowił wejść i zapytać o niego w przekonaniu, że było to jego imię. Kilka latpóźniej, w 1909 roku, Solé został członkiem zarządu FC Barcelony, na którego czele stał Otto Gmelin.

3 Hipodrom Can Tunis. Zapomniane boisko

Obiekt ten, przeznaczony do uprawiania jeździectwa – znany także jako Casa Antúnez – byłwykorzystywany przez przyszłych założycieli FC Barcelony jeszcze przed oficjalnym powstaniemklubu. Teren ów był jednym z pierwszych, na którym zorganizowano mecz piłkarski: miało to miejscew 1892 roku, a zagrały ze sobą dwie drużyny Reial Club de Regates. Otoczona bieżnią centralnaczęść hipodromu stała się pierwszym placem gry, na którym stanęli tamci pasjonaci futbolu, zanimmecze zaczęły być rozgrywane na welodromie La Bonanova.

Teren znajdujący się w pobliżu hipodromu był używany jako pierwsze boisko treningowe. Bezjednolitych strojów i z niewielkim pojęciem na temat przepisów gry pierwsi barcelońscy piłkarzekopali piłkę wyłącznie dla zabawy.

Boisko, które ci zapaleńcy wykorzystywali, żeby uprawiać futbol, powstało na dawnychbagnistych terenach, znanych jako La Fraga, gdzie wcześniej był słynny Estany del Port, nabyty przezStowarzyszenie na rzecz Wspierania Hodowli Koni. Organizacja połączyła się z pewną francuskąfirmą urządzającą wyścigi konne, aby zbudować hipodrom Can Tunis.

Miejsce na przyjęcie mieszczaństwa

Obiekt, zainaugurowany we wrześniu 1883 roku, miał trybunę mogącą pomieścić dwa i pół tysiącawidzów i stał się jednym z centrów spędzania wolnego czasu przez zamożnych mieszczan. Mimo żeaby do niego dotrzeć, trzeba było przemierzyć drogę Nostra Senyora del Port, często pełną kurzu albobłota, hipodrom bardzo szybko stał się jednym z najważniejszych miejsc spotkań barcelońskiejarystokracji; wśród tych, którzy często pojawiali się na obiekcie, był hrabia de Sert, markiz deVilanova czy córka markiza de Marianao. W czasach największego splendoru hipodromu jakocentrum spędzania wolnego czasu przez zamożne klasy rozszerzył się zwyczaj zapraszania przyjaciółna wyścigi konne i piknik, na który składał się szampan i kanapki, przywożone przez służbę wwielkich wiklinowych koszach. Jednak widowisko związane z wyścigami przyciągało również mniejzamożną publiczność, która przybywała w takiej liczbie, że miejsca za ogrodzeniem byłyprzepełnione, i stąd śledziła poczynania koni i jeźdźców.

Wejściówka kosztowała jedną pesetę, dlatego sukces frekwencyjny był zagwarantowany.Zwłaszcza od czasów, kiedy spółka kolejowa zbudowała przystanek osobowy przy stacji Morrot –widzowie, którzy nie mieli własnych pojazdów, mogli łatwiej dotrzeć na miejsce. W niedziele, wktóre odbywały się wyścigi, podstawiano specjalne pociągi. Do hipodromu można było takżedojechać tramwajem, który ruszał z Rambli Santa Mònica i kończył trasę przy alei Agrícola, tuż przy

kompleksie jeździeckim. Tam, oprócz piłki nożnej, uprawiano również inne sporty, jak polo czyrugby, i organizowano pokazy lotnicze, jak choćby pierwszy w Hiszpanii lot samolotem.

Hipodrom funkcjonował nieprzerwanie do 1896 roku, kiedy zamknął swoje bramy i opustoszał.Później wykorzystywany był jako lotnisko, aż w 1917 roku na nowo został otwarty jako obiektjeździecki. W następstwie dwóch międzynarodowych pokazów w pobliżu obiektu zbudowanoosiedla, w których zamieszkali emigranci, przybyli jako siła robocza. W 1934 roku kompleksjeździecki został zamknięty z powodu poszerzenia portu w Barcelonie i zbudowania mola Lepant iEvarist Fernández.

W roku 2004 zburzono ostatnie pozostałości konstrukcji na terenie dawnego hipodromu CanTunis, wówczas zajmowane przez dziesiątki baraków, które postawiły osiadłe w tym rejonie rodzinycygańskie. Paradoksalnie, w ciągu jednego wieku, przestrzeń ta z miejsca, w którym bawiła sięarystokracja, stała się domem społeczności cygańskiej…

Can Pepet, alternatywne boiskoZwiązki klubu blaugrana z Can Tunis nie skończyły się jednak od razu. Po opuszczeniu boiska hipodromu zarząd dostał propozycjęwykorzystywania terenów przy drodze Can Tunis znanych jako Can Pepet. Mimo że był to ogromny obszar, a plac do gry utrzymywanow doskonałym stanie, dyrektorzy odrzucili propozycję, ponieważ trudno było się dostać w to miejsce.

4 Welodrom La Bonanova. Narodziny pierwszej rywalizacji

8 grudnia 1899 roku FC Barcelona rozegrała pierwszy mecz w swojej ponadstuletniej historii. Takuzgodnił zarząd klubu kierowany przez Waltera Wilda. Miało to miejsce na welodromie LaBonanova – obiekcie sportowym zbudowanym w 1893 roku w Sant Gervasi de Cassoles, kiedy byłato jeszcze niezależna gmina. Kompleks stanął na działce należącej do rodziny Bertrand – tam, gdzieobecnie jest Park Turó i Via Augusta w dzielnicy Sarrià-Sant Gervasi.

„Football Club Barcelona”W środę w tym tygodniu zostało utworzone w naszym mieście stowarzyszenie sportowe, którego nazwa znajduje się w nagłówku, dziękipracy wykonanej przez naszych przyjaciół, znanych entuzjastów G. Wilda i Hansa Gampera. Zarząd klubu tworzy pan Wild, prezydent,D. Luis de Ossó y Serra, sekretarz; pan Hans Gamper, kapitan, oraz skarbnik D. Bartolomé Terrades y Brutau.Dzisiejszego wieczoru socios tego znamienitego klubu zorganizują pierwszy mecz na welodromie La Bonanova.Życzymy powodzenia nowo powstałemu sportowemu stowarzyszeniu, które, jak nam wiadomo, zamierza organizować częste imprezy.

Było to duże boisko, ale bardzo nierówne i twarde, pełne kamieni, wyrw i kępek trawy. Miałojednak znakomite położenie – blisko stacji kolejowej La Bonanova w Sarrii, tuż przy ulicy Ganduxer– i to właśnie przekonało zarząd, by korzystać z niego do rozgrywania meczów. Dyrektorzy klubunegocjowali nawet z właścicielami kolei, aby ich piłkarze mogli kupować bilety ze specjalną zniżką.

Rywalem w tym pierwszym meczu, jaki Barça rozegrała przed mało liczną publicznością, byładrużyna złożona z rezydujących w Barcelonie Anglików, którzy pokonali piłkarzy blaugrana 1:0 podczujnym okiem sędziego Leacka – także Anglika – w tamtym czasie jedynej w mieście osoby znającejprzepisy gry w piłkę nożną. Obie drużyny wystawiły tylko po dziesięciu piłkarzy. Zawodnikomkolonii angielskiej za szatnię służył stary wiejski dom rodziny Turó, gdzie za skromną opłatą moglisię przebrać. Barça wystawiła wtedy następujących graczy: Urruela, Wild, Lomba, Ossó, Llobet,López, Terradas, Gamper, Kunzle i Schilling.

Wspólne boisko

Boiska – co było czymś normalnym w trakcie pierwszych lat działalności klubu – używano wspólniez innymi drużynami z miasta. Grał ten, kto przyjeżdżał jako pierwszy. Nie było nic dziwnego równieżw tym, że w trakcie meczu na boisko wchodziła niczego nieświadoma okoliczna dzieciarnia, żebygrać razem z piłkarzami.

Wśród drużyn, które korzystały ze wspólnego boiska, była FC Català – trzeci klub piłkarskizałożony w Księstwie przez wspomnianego Jaume Vilę – pierwszego prezesa organizacji iwłaściciela Gimnàs Tolosa. W pewnym momencie rozpatrywano propozycję, żeby zespoły Barçy iCatali dzieliły boisko i grały na zmianę rano i po południu, ale ostatecznie do tego nie doszło. FCCatalà została jedynym użytkownikiem tego terenu, po tym jak wynegocjowała z właścicielemwynajem na wyłączność za dwadzieścia pięć peset miesięcznie. Nawet wtedy FC Catalàzasugerowała Barcelonie opłacenie dzierżawy po połowie, jednak złe relacje panujące międzyklubami spowodowały, że porozumienie stało się niemożliwe. Z tego powodu w 1900 roku Barçaopuściła swoje pierwsze boisko i przeniosła sportową działalność na działkę w pobliżu HoteluCasanovas.

Przed przeprowadzką, 23 września 1900 roku, drużyna blaugrana rozegrała przeciwko FCCatalà swój ostatni mecz na welodromie. Spotkanie było rywalizacją o trofeum przyznawane przezadwokata i członka Partii Liberalnej José Canalejasa. Spotkanie zakończyło się zwycięstwembarcelonistów 3:1. Mecze pomiędzy oboma klubami stały się prawdziwym klasykiem katalońskiegofutbolu i były jedną z najważniejszych miejskich rywalizacji w pierwszej dekadzie XX wieku.Konfrontacje te przeradzały się czasem w kłótnie, wszczynane zazwyczaj przez szkockich piłkarzyFC Català, zawsze skorych do burd.

Granatowy i bordowyJest wiele teorii dotyczących pochodzenia kolorów blaugrana (blau – granatowy, grana – bordowy), popularnych od czasów założeniaklubu w 1899 roku. Ta najbardziej wiarygodna i najczęściej przytaczana głosi, że w takich właśnie barwach grała drużyna FC Bazylea –klubu, w którym występował Gamper przed przyjazdem do Barcelony. Inne źródła podają, że chodzi o kolory herbu szwajcarskiegokantonu Ticino, gdzie mieszkała siostra założyciela klubu. Jeszcze inne mówią, że należy je przypisywać barwom… ołówków, jakichużywano w tamtym okresie. Natomiast ostatnia hipoteza głosi, że wywodzą się one od pionowych pasów blaugrana, które nosiliczłonkowie angielskiej drużyny rugby ze szkoły Merchants Taylors w Merseyside, gdzie uczyli się bracia Arthur i Ernest WittyCottonowie – piłkarze FC Barcelony w chwili założenia klubu.

[1] Principat albo Principat de Catalunya – Księstwo Katalonii; historyczna nazwa, używana od XIVwieku na określenie terytorium znajdującego się pod jurysdykcją Kortezów Katalońskich. Obecniejest to nazwa tradycyjna, stosowana zamiennie z nazwą Katalonia (wszystkie przypisy pochodzą odtłumaczki).[2] (kat.) Zarejestrowani członkowie klubu.

Tytuł oryginału:BARCELONA BLAUGRANA

Copyright © Carles Viñas Gràcia 2012

Copyright © Angle Editorial 2012Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo Sine Qua Non 2013

Copyright © for the translation by Barbara Bardadyn 2013

Redakcja i korektaJoanna Mika-Orządała, Kamil Misiek, Tomasz Wolfke

Opieka redakcyjna

Michał Rędziak, Przemek Romański, Tomasz Lasota

SkładAgnieszka Szatkowska

Projekt okładki

Paweł Szczepanik

© per les fotografies: Biblioteca de Catalunya (pàgines 32-34, 41, 65, 100, 102, 112, 156, 180, 204 i 205), Arxiu Loteries Valdés (p. 58-60 i 284), Arxiu Fotogràfic deBarcelona (p. 69 i 121), Prisma (p. 68 i 174), Arxiu Nacional de Catalunya (p. 80), AISA (p. 64) i Fototeca (p. 163). Pel que fa a la resta d’imatges, provenen d’arxiusparticulars i, quan calia, els editors han fet tots els esforços possibles per localitzar els titulars del copyright. Qualsevol informació per subsanar les mancances pot

comunicar-se per escrit als editors.

All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone.Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana

elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.

ISBN: 978-83-7924-006-7

www.wsqn.plwww.facebook.com/WydawnictwoSQN

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Gazetta.